Türkmenistanyň Prezidenti Gurbanguly Berdimuhamedow ŞHG-niň sammitine gatnaşdy

Aşgabat — Duşenbe, 17-nji sentýabr (TDH). Şu gün Türkmenistanyň Prezidenti Gurbanguly Berdimuhamedow hormatly myhman hökmünde Şanhaý Hyzmatdaşlyk Guramasyna agza ýurtlaryň döwlet Baştutanlarynyň Geňeşiniň sammitine gatnaşmak üçin Täjigistan Respublikasyna iş sapary bilen ugrady.

Ata Watanymyz Türkmenistan hemişelik Bitaraplyk derejesine esaslanan daşary syýasy ugruny yzygiderli durmuşa geçirmek bilen, ikitaraplaýyn, şeýle hem köptaraplaýyn görnüşde netijeli gatnaşyklary üstünlikli ösdürýär. Biziň ýurdumyz häzirki döwrüň möhüm meseleleriniň çözgütlerini işläp taýýarlamakda işjeň orny eýelemek bilen, ählumumy parahatçylygy, howpsuzlygy we durnuklylygy üpjün etmek, umumy abadançylygyň bähbidine kybap gelýän netijeli, köpugurly hyzmatdaşlygy giňeltmek boýunça tagallalaryň birleşdirilmegine mynasyp goşandyny goşýar.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň Şanhaý Hyzmatdaşlyk Guramasynyň agza ýurtlarynyň döwlet Baştutanlarynyň Geňeşiniň mejlisine çagyrylmagy hem-de ŞHG-niň ozalky sammitlerine hormatly myhman hökmünde gatnaşmagy ata Watanymyzyň halkara abraýynyň uludygyna, milli Liderimiziň alyp barýan parahatçylyk söýüjilik, hoşniýetli goňşuçylyk we deňhukukly özara bähbitli hyzmatdaşlyk ýörelgelerinde guralýan daşary syýasatynyň giňden ykrar edilýändigine aýdyň şaýatlyk edýär.

Bitarap Türkmenistany Şanhaý Hyzmatdaşlyk Guramasynyň ähli agza ýurtlary bilen özara erk-islege we taryhy taýdan emele gelen gatnaşyklara esaslanýan, däbe öwrülen dostlukly gatnaşyklaryň baglanyşdyrýandygyny bellemek gerek.

ŞHG 2001-nji ýylda döredildi hem-de hemişelik esasda hereket edýän hökümetara halkara guramadyr. Guramanyň ýokary edarasy döwlet Baştutanlarynyň Geňeşi bolup, onuň mejlisi her ýyl geçirilýär. Häzirki wagtda ŞHG-niň düzümine Hindistan Respublikasy, Gazagystan Respublikasy, Hytaý Halk Respublikasy, Gyrgyz Respublikasy, Pakistan Yslam Respublikasy, Russiýa Federasiýasy, Täjigistan Respublikasy, Özbegistan Respublikasy girýär. Birnäçe döwletler ŞHG-niň ýanyndaky dialog boýunça synçynyň we hyzmatdaşyň hukuk ýagdaýyna eýe bolup durýar.

Şeýlelikde, Türkmenistan Şanhaý Hyzmatdaşlyk Guramasy bilen gatnaşyklary ösdürmäge özüniň daşary syýasy strategiýasynyň ileri tutulýan ugurlarynyň biri hökmünde garaýar. Şol strategiýada abraýly sebit we halkara düzümler bilen gatnaşyklara hem uly ähmiýet berilýär.

Hormatly Prezidentimiziň uçary Täjigistan Respublikasynyň paýtagtynyň Halkara howa menziline gelip gonýar. Bu ýerde baýdak sütünlerinde ŞHG-niň sammitine gatnaşýan ýurtlaryň Döwlet baýdaklary galdyryldy. Howa menzilinde döwlet Baştutanymyzy resmi adamlar garşyladylar. Asylly däbe görä, belent mertebeli türkmen myhmanyna gül gowşuryldy.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow howa menzilinden “Kasri Millat” köşgüne tarap ugrady. Bu ýerde döwlet Baştutanymyzy Täjigistan Respublikasynyň Prezidenti Emomali Rahmon doganlarça garşylady we ýokary derejede ikitaraplaýyn duşuşyk geçirildi.

Milli Liderimiz şeýle hem Eýran Yslam Respublikasynyň Prezidenti Seýed Ebrahim Raisi bilen duşuşyk geçirdi.

Soňra döwlet Baştutanymyz ŞHG-niň sammitiniň geçirilýän ýeri bolan “Nowruz” köşgüne tarap ugrady. Bu sammit guramanyň döredilmeginiň 20 ýyllygyna bagyşlandy.

Bu ýerde hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowy ŞHG-niň agza döwletleriniň Baştutanlarynyň Geňeşiniň şu gezekki mejlisine başlyklyk edýän Täjigistan Respublikasynyň Prezidenti Emomali Rahmon ýene-de mähirli garşylady.

Sammit başlanmazdan öň, wekiliýetleriň Baştutanlarynyň bilelikde resmi surata düşmek dabarasy boldy.

Duşenbedäki sammit gurama agza ýurtlaryň Liderleriniň — Gazagystan Respublikasynyň Prezidenti Kasym-Žomart Tokaýewiň, Gyrgyz Respublikasynyň Prezidenti Sadyr Žaparowyň, Özbegistan Respublikasynyň Prezidenti Şawkat Mirziýoýewiň, Pakistan Yslam Respublikasynyň Premýer-ministri Imran Hanyň hem-de ŞHG-niň ýanynda synçy derejesine eýe bolan döwletleriň birnäçesiniň Baştutanlarynyň, şol sanda Belarus Respublikasynyň Prezidenti Aleksandr Lukaşenkonyň, Eýran Yslam Respublikasynyň Prezidenti Seýed Ebrahim Raisiniň we Mongoliýanyň Prezidenti Uhnaagiýn Hurelsuhyň (sanly ulgam arkaly) gatnaşmagynda geçirildi.

Hindistan Respublikasynyň Premýer-ministri Narendra Modi, Hytaý Halk Respublikasynyň Başlygy Si Szinpin we Russiýa Federasiýasynyň Prezidenti Wladimir Putin mejlise sanly ulgam arkaly gatnaşdylar.

Sammite gatnaşyjylara sanly ulgam arkaly BMG-niň Baş sekretary Antoniu Guterriş ýüzlendi. Mejlise sebit guramalarynyň birnäçesiniň, şol sanda GDA-nyň, YHG-nyň we beýlekileriň ýolbaşçylary-da gatnaşdylar.

Bilelikde resmi surata düşmek dabarasy tamamlanandan soň, “Zarandud” zalynda ŞHG-ä agza döwletleriň Baştutanlarynyň Geňeşiniň mejlisi geçirildi.

Täjigistan Respublikasynyň Prezidenti Emomali Rahmon bu ýere ýygnananlar bilen mähirli salamlaşyp, duşuşygy açdy hem-de sammite gatnaşyjylara söz berdi.

Türkmenistanyň Prezidenti Gurbanguly Berdimuhamedow mejlisde çykyş edip, ilki bilen, Şanhaý Hyzmatdaşlyk Guramasyna agza döwletleriň Baştutanlarynyň Geňeşiniň şu mejlisiniň guramaçylaryna bu möhüm hem-de wekilçilikli duşuşyga hormatly myhman hökmünde gatnaşmaga çakylygy üçin minnetdarlyk bildirdi.

Täjigistan Respublikasynyň Prezidenti hormatly Emomali Rahmona myhmansöýerlik we mähirli garşylandygy, hoşniýetlilik hem-de sammitiň ýokary derejede guralandygy üçin minnetdarlyk bildirmek bilen, Türkmenistanyň Baştutany mejlise gatnaşyjylaryň ählisini guramanyň ýubileýi bilen tüýs ýürekden gutlady. Bu gurama geçen 20 ýylyň dowamynda dünýäde ykrarnama hem-de hormata eýe bolan, ählumumy syýasy we ykdysady ösüşiň barşyna, häsiýetine oňyn täsir edýän abraýly döwletara birleşmä öwrüldi diýip, milli Liderimiz belledi.

Türkmenistan üçin ŞHG bilen gatnaşyklar biziň daşary gatnaşyklarymyzyň giň geografik we düzümleýin diwersifikasiýasyna ygrarlylyga esaslanýan halkara hyzmatdaşlyk strategiýasynyň möhüm ugrudyr diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow belledi.

Biz Şanhaý Hyzmatdaşlyk Guramasynyň işine gyzyklanma we hormat goýmak bilen garaýarys, energetika hem-de ulag ulgamlarynda, söwda we maýa goýumlarda, senagatda, obasenagat toplumynda, ýokary tehnologiýalar, innowasiýalar ulgamynda hyzmatdaşlygymyzyň uly kuwwata eýedigine düşünýäris diýip, milli Liderimiz nygtady.

Bu gurama girýän ýurtlaryň Türkmenistanyň öňden gelýän däp bolan hyzmatdaşlary, onuň goňşulary we dostlary bolup durýandygy hem wajypdyr. Şoňa görä-de, biz ŞHG bilen gatnaşyklara ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygyň yzygiderli ösüşi hem-de özümiziň dünýä derejesindäki we kontinental işlere gatnaşygymyzyň umumy ugry bilen sazlaşykly arabaglanyşykda garaýarys.

Şunuň bilen baglylykda, Türkmenistan Şanhaý Hyzmatdaşlyk Guramasynyň parahatçylygy, ählumumy durnuklylygy we howpsuzlygy pugtalandyrmak, häzirki döwrüň wehimlerine hem-de howplaryna garşy göreşmek meselelerindäki jogapkärli garaýyşlaryna ýokary baha berýär. Türkmenistanyň Bitaraplyk derejesiniň çäklerinde, biz bu möhüm wezipeleri çözmekde — ilki bilen, terrorçylyga, guramaçylykly jenaýatçylyga, neşe serişdeleriniň bikanun dolanyşygyna garşy göreşmek, maglumat hem-de biologik howpsuzlygy üpjün etmek ulgamlarynda halkara hyzmatdaşlyk ýaly ugurlarda ŞHG bilen işjeň gatnaşyklara taýýardyrys.

Hormatly Prezidentimiz çykyşyny dowam edip, bu gün, tutuş dünýäniň täze çylşyrymly wehimler bilen ýüzbe-ýüz bolan mahalynda Şanhaý Hyzmatdaşlyk Guramasynyň ornunyň ýokarlanýandygyny belledi. Elbetde, bilelikdäki işiň däp bolan ulgamlaryndan başga-da, onuň mümkinçilikleri, toplan tejribesi pandemiýanyň täsirini azaltmak, kontinental ykdysady we ulag gatnaşyklaryny, düzümleri hem-de logistikany dikeltmek bilen baglanyşykly wezipeler babatda örän zerurdyr.

Şunuň bilen baglylykda, milli Liderimiz Türkmenistanyň Birleşen Milletler Guramasy bilen bilelikde 2022-nji ýylyň aprelinde Deňze çykalgasy bolmadyk ösüp barýan ýurtlaryň ministrleriniň halkara maslahatyny özünde guramagy meýilleşdirýändigini sammite gatnaşyjylara habar berdi. Türkmen tarapy oňa adatdan daşary şertlerde hem-de çökgünliklerden soňky döwürde halkara ulag hyzmatdaşlygy meseleleri boýunça anyk we iş ýüzündäki gepleşikler üçin oňat mümkinçilik hökmünde garaýar. Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow bular barada aýtmak bilen, ŞHG-ä agza döwletleri bu möhüm foruma gatnaşmaga çagyrdy.

Koronawirusa garşy göreşmek barada aýdylanda bolsa, bu babatda Türkmenistanyň biziň döwletlerimiziň lukmançylyk bileleşiginiň tagallalaryny birleşdirmek hem-de yzygiderli gatnaşyk etmek ugrunda çykyş edýändigini bellemek gerek. Munuň üçin Türkmenistan Bütindünýä Saglygy Goraýyş Guramasy, BMG-niň ýöriteleşdirilen edaralary bilen bilelikdäki işi işjeňleşdirmegi teklip edýär diýip, milli Liderimiz aýtdy.

Hususan-da, biziň ýurdumyz Bütindünýä Saglygy Goraýyş Guramasynyň koronawirusyň genomyny öwrenmek boýunça Ýörite maksatnamasyny, BSGG-niň ýiti öýken keseline garşy göreşmek boýunça köptaraplaýyn guralyny, BSGG-niň ýiti ýokanç keselleri bejermek we öňüni almak boýunça usulyýet merkezini, Epidemiologiýa, wirusologiýa we bakteriologiýa boýunça Merkezi Aziýa sebit merkezini döretmek başlangyjy bilen çykyş edýär. Döwlet Baştutanymyz bu başlangyçlaryň Şanhaý Hyzmatdaşlyk Guramasy tarapyndan goldanylmagynyň olaryň tutuş dünýäniň bähbidine netijeli durmuşa geçirilmegine, şeýlelikde, howply ýokanç kesellere garşy göreşmek boýunça uzak möhletli geljek üçin täsirli we yzygiderli halkara gurallaryň ýola goýulmagyna ýardam etjekdigine ynam bildirdi.

Biz ŞHG bilen hyzmatdaşlyga ýokary baha berýäris hem-de Merkezi Aziýa sebitini çalt depginler bilen ösdürmek, kontinental ähmiýetli möhüm ulag-logistiki we ykdysady merkeze, Ýewraziýada durnuklylygyň, hyzmatdaşlygyň ygtybarly merkezine öwürmek maksady bilen, onuň geljeginiň uludygyna ynanýarys diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow nygtady.

Şunuň bilen baglylykda, milli Liderimiz 2021-nji ýylyň 6-njy awgustynda Türkmenistanda geçirilen Merkezi Aziýanyň döwlet Baştutanlarynyň konsultatiw duşuşygynyň jemleýji resminamasynda beýan edilen Merkezi Aziýa ýurtlarynyň halkara başlangyçlarynyň Şanhaý Hyzmatdaşlyk Guramasynyň strategik maksatlaryna gabat gelýändigini belledi.

Biziň pikirimize görä, munuň özi geljekde bilelikdäki iş üçin uly giňişligi açýar. Şunuň bilen baglylykda, ŞHG-ä gatnaşyjy döwletler tarapyndan BMG-niň Baş Assambleýasynyň “Merkezi Aziýa sebitinde parahatçylygy, durnuklylygy we durnukly ösüşi üpjün etmek maksady bilen, sebit we halkara hyzmatdaşlygy pugtalandyrmak” atly Kararnamasynyň taslamasynyň goldanylmagy möhüm ädim bolardy diýip, döwlet Baştutanymyz aýtdy. Türkmenistan bu resminamany kabul etmek baradaky başlangyjy Baş Assambleýanyň 76-njy mejlisiniň barşynda öňe sürmegi göz öňünde tutýar.

Soňra hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň belleýşi ýaly, agza döwletleriň ählisi, synçylar hem-de ŞHG boýunça hyzmatdaşlar bilen Türkmenistany ysnyşykly taryhy gatnaşyklar, dostluga, hoşniýetli goňşuçylyga, deňhukuklylyga we birek-birege hormat goýmaga esaslanýan köpýyllyk hyzmatdaşlyk gatnaşyklary baglanyşdyrýar. Milli Liderimiz ikitaraplaýyn gatnaşyklaryň şeýle häsiýetiniň aýdyň hem-de açyk ýörelgeler esasynda özara ýakynlaşmagyň, ähmiýetli we netijeli gepleşikleri ýola goýmagyň, hyzmatdaşlygyň geljegi uly ugurlaryny we usullaryny işläp taýýarlamaga geçmegiň goşmaça kuwwatly şerti bolup hyzmat edýändigine ynam bildirdi.

Biziň ýurtlarymyzyň kuwwatly serişdeler we önümçilik binýadynyň bolmagy, olaryň geografik taýdan amatly ýerleşmegi, logistika düzüminiň okgunly ösmegi, toplanan tejribe hem-de hyzmatdaşlygyň, özara düşünişmegiň we ynanyşmagyň däpleri hem muňa ýardam edýär diýip, döwlet Baştutanymyz belledi.

Milli Liderimiz Türkmenistan bilen ŞHG-niň arasynda köpugurly, yzygiderli, maksadalaýyk hyzmatdaşlygyň ýola goýulmagynyň ösüşe täze, kuwwatly itergi bermäge, tutuş Ýewraziýa giňişliginde syýasy, ykdysady, durmuş, ynsanperwer işleriň okgunly hem-de ýokary hilli bolmagyna ýardam etmäge ukyplydygyna ynam bildirdi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow çykyşyny tamamlap, ýurdumyzyň bilelikdäki netijeli işe taýýardygyny tassyklady.

Döwlet Baştutanymyz Täjigistan Respublikasyna iş saparynyň maksatnamasy tamamlanandan soň, Duşenbe şäheriniň Halkara howa menzilinden ata Watanymyza ugrady.

Duşenbe, 17-nji sentýabr (TDH). Şu gün Şanhaý Hyzmatdaşlyk Guramasyna agza döwletleriň Baştutanlarynyň Geňeşiniň mejlisine hormatly myhman hökmünde gatnaşýan Türkmenistanyň Prezidenti Gurbanguly Berdimuhamedow Täjigistan Respublikasynyň Prezidenti Emomali Rahmon bilen duşuşdy.

Dostlukly döwletleriň Baştutanlary birek-birek bilen mähirli görşüp, ýene-de duşuşmaga hem-de ikiçäk söhbetdeşlikde ikitaraplaýyn gatnaşyklaryň, şol sanda halkara guramalaryň çäklerinde hyzmatdaşlygyň geljegini ara alyp maslahatlaşmaga dörän mümkinçilige kanagatlanma bildirdiler.

Milli Liderimiz ŞHG-niň agza döwletleriniň Baştutanlarynyň sammitine hormatly myhman hökmünde gatnaşmak maksady bilen Duşenbä gelmek baradaky çakylyk üçin täjik kärdeşine sagbolsun aýdyp, myhmansöýerlik we mähirli kabul edişlik, göwnaçyklyk hem-de Täjigistanyň başlyklyk etmegindäki bu möhüm çäräniň ajaýyp guralandygy üçin minnetdarlyk bildirdi.

Söhbetdeşler duşuşygyň dowamynda, ikitaraplaýyn görnüşde bolşy ýaly, sebitleýin görnüşde hem üstünlikli ösdürilýän türkmen-täjik hyzmatdaşlygynyň ileri tutulýan ugurlary boýunça pikir alyşdylar. Şunuň bilen baglylykda, milli Liderimiz Merkezi Aziýanyň döwlet Baştutanlarynyň Hazaryň kenaryndaky Awazada bolan konsultatiw duşuşygyna öz täjik kärdeşiniň gatnaşyp, şonda netijeli gepleşikleriň geçirilendigini belledi.

Duşuşygyň dowamynda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow dörän ýakymly pursatdan peýdalanyp, Täjigistanyň Baştutanyny hem-de ähli doganlyk halkyny ýurduň Garaşsyzlygynyň 30 ýyllygy bilen gutlap, abadançylyk we mundan beýläk-de gülläp ösüş arzuw etdi.

Täjigistanyň Prezidenti, öz nobatynda, dostlukly ýurduň Liderini we ähli türkmenistanlylary öňde boljak döwlet Garaşsyzlygymyzyň şanly senesi bilen gutlap, geçirilýän özgertmeleriň ýolunda täze üstünlikleri arzuw etdi.

Iki ýurduň abraýly halkara düzümleriň, ilkinji nobatda bolsa BMG-niň çäklerindäki hyzmatdaşlygy köptaraplaýyn görnüşdäki netijeli döwletara gatnaşyklaryň aýdyň mysallarynyň biridir. Şunuň bilen baglylykda, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow türkmen tarapynyň Birleşen Milletler Guramasy bilen Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasynyň arasynda hyzmatdaşlyk baradaky teklibini Milletler Bileleşiginiň biragyzdan kabul edendigini hem-de BMG-niň Baş Assambleýasynyň Kararnamasy esasynda berkidilendigini kanagatlanma bilen nygtady.

Prezident Emomali Rahmon Bitarap Türkmenistanyň netijeli daşary syýasatyny hem-de sebit we dünýä möçberinde parahatçylygy, howpsuzlygy, abadançylygy üpjün etmegiň maksadyna kybap gelýän döredijilikli başlangyçlaryny Täjigistanyň doly goldaýandygyny belledi. Bu babatda şu ýylyň 28-nji noýabrynda Aşgabatda Türkmenistanyň başlyklyk etmeginde geçiriljek Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasynyň 15-nji sammitiniň aýratyn ähmiýetlidigi nygtaldy.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow mümkinçilikden peýdalanyp, bu möhüm çärä gatnaşmak üçin Prezident Emomali Rahmony ýurdumyza gelmäge çagyrdy hem-de munuň sebiti mundan beýläk-de gülledip ösdürmegiň bähbidine sebit we halkara hyzmatdaşlygyň pugtalandyrylmagyna uly goşant boljakdygyna ynam bildirdi.

Täjik Lideri dostlukly Türkmenistana gelmäge çakylyk üçin tüýs ýürekden hoşallyk bildirip, ikitaraplaýyn derejede we umuman, sebitde özara düşünişmek hem-de goldamak ýagdaýyny döretmek üçin örän möhüm şert hökmünde YHG-nyň çäklerinde köptaraplaýyn döwletara hyzmatdaşlygy ilerletmek işinde hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň eýeleýän işjeň ornuny belledi.

Duşuşygyň ahyrynda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Türkmenistanyň däp bolan dostluk we hoşniýetli goňşuçylyk gatnaşyklaryna ygrarlydygyny ýene-de bir gezek tassyklap, Prezident Emomali Rahmona berk jan saglyk, abadançylyk hem-de Şanhaý Hyzmatdaşlyk Guramasynyň ýubileý sammitiniň üstünlikli geçirilmegini arzuw etdi.

Düýn Birleşen Arap Emirlikleriniň Türkmenistandaky ilçihanasynyň binasynda dostlukly ýurduň maýa goýum mümkinçilikleri bilen tanyşdyrýan habar beriş maksatly çäre guraldy. Oňa Türkmenistanyň söwda-maýa goýum ulgamynda iş alyp barýan ministrlikleriniň we pudak edaralarynyň wekilleri wideoaragatnaşyk arkaly gatnaşdylar.

Çäräniň dowamynda Birleşen Arap Emirlikleriniň Türkmenistandaky ilçihanasynyň işleri wagtlaýyn ynanylan wekili Abdul Aziz Abdulla Al-Haşemi çykyş edip, şu ýylyň 2-nji dekabrynda Garaşsyzlygynyň şanly 50 ýyllygyny belleýän Birleşen Arap Emirlikleriniň maýa goýum mümkinçilikleri, ýurdy geljek 50 ýylda ösdürmegiň maksatnamasynda göz öňünde tutulýan wezipeler, maýa goýum ulgamynda türkmen-emirlikler hyzmatdaşlygy barada giňişleýin gürrüň berdi. Golaýda täze açylan invest.ae internet saýtynyň üsti bilen BAE-de telekeçilik işini alyp barmaga döredilen mümkinçilikler bilen tanyşlyk çykyşyň esasyny düzdi we diplomat türkmen hususyýetçilerini maýa goýum ulgamynda ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygy giňeltmek boýunça taslamalara işjeň gatnaşmaga çagyrdy.

Bellenilişi ýaly, Birleşen Arap Emirlikleri durnukly ösüşi üpjün etmegiň esasy şertleriniň biri hökmünde ýurda goýulýan maýa goýumlary höweslendirmek babatda hemmetaraplaýyn mümkinçilikleri döredýär. BAE-niň çäginde ýerleşýän erkin ykdysady zolaklaryň 40-synda dünýäniň çar künjeginden gelen telekeçiler 2 müňden gowrak ugur boýunça ykdysady iş alyp baryp bilýärler. Hususyýetçiler, maýadarlar hem-de zehinli şahslar üçin berilýän wiza ýeňillikleri, ýurduň çäginde hereket edýän howa menzilleriniň 100-e golaýy, deňiz portlarynyň 12-si we ulaglaryň beýleki görnüşleri maýa goýum taslamalaryny amala aşyrmaga amatly şertleri döretse, ýurduň açyklygy, çig mal gorlarydyr daşary ýurt maýa goýumlaryny çekmekde eýeleýän mynasyp orny onuň özüne çekijiligini has-da artdyrýar.

Hususan-da, Birleşen Arap Emirlikleriniň Türkmenistan bilen ähli ugurlarda, şol sanda maýa goýum ulgamynda hyzmatdaşlygy ösdürmäge uly ähmiýet berýändigi aýratyn nygtaldy. Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary S.Berdimuhamedowyň ýolbaşçylygyndaky türkmen wekiliýetiniň şu ýylyň 27-nji awgusty — 2-nji sentýabry aralygynda Birleşen Arap Emirliklerine bolan iş sapary munuň aýdyň subutnamasydyr. Onuň çäklerinde «Mubadala», gaýtadan dikeldilýän energiýa serişdelerini, tehnologiýalary öndürmäge ýöriteleşdirilen «Masdar» kompaniýalarynyň ýolbaşçylarydyr wekilleri bilen Türkmenistandaky iri taslamalara maýa goýumlaryny çekmek boýunça netijeli gepleşikler geçirildi, degişli ylalaşyklaryň taslamalary ara alnyp maslahatlaşyldy. Munuň özi ýangyç-energetika, nebiti we gazy çykarmak, gaýtadan işlemek hem-de energiýa serişdelerini dünýä bazarlaryna ibermek ulgamynda özara gatnaşyklary işjeňleşdirmek üçin täze mümkinçilikleri açýar.

Maglumat beriş çäresiniň maýa goýum syýasatyna degişli bölümi tamamlanandan soňra, diplomat öňde boljak dünýä ähmiýetli möhüm waka — Bütindünýä «EKSPO — 2020» sergisiniň açylyş dabarasyna görülýän taýýarlyk işleri barada köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň wekilleri bilen pikir alyşdy. Mälim bolşy ýaly, pandemiýa zerarly bir ýyl yza süýşürilen ählumumy gözden geçiriliş Dubaý şäherinde şu ýylyň 1-nji oktýabrynda açylyp, oňa dünýä döwletleriniň 190-sy öz milli pawilýony bilen gatnaşar. Şolaryň hatarynda milliligiň, döwrebaplygyň we täzeçil tehnologiýalaryň özboluşly sazlaşygyny emele getirýän Türkmenistanyň pawilýony hem bar.

«Akyllary birleşdirip, geljegi döredýäris» şygary astynda 6 aýlap dowam etjek «EKSPO — 2020» sergisiniň açylan ilkinji günlerinde — 9-njy oktýabrda Türkmenistanyň milli gününiň guralmagy bolsa dünýä jemgyýetçiliginde Garaşsyz Diýarymyza bolan gyzyklanmalary has-da artdyrmaga, ykdysadyýetimiziň dürli pudaklaryna daşary ýurt maýa goýumlaryny çekmek boýunça hyzmatdaşlar bilen ikitaraplaýyn gepleşikleri geçirmäge amatly şertleri döreder. Şunda bu iri gözden geçirilişiň ähmiýetini hemmetaraplaýyn açyp görkezmekde köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň wekilleriniň işjeňliginiň zerurdygyna aýratyn üns çekildi.

Aýgül RAHYMOWA.

«Türkmenistan».

Duşenbe, 17-nji sentýabr (TDH). Şu gün Şanhaý Hyzmatdaşlyk Guramasyna agza döwletleriň Baştutanlarynyň Geňeşiniň mejlisine hormatly myhman hökmünde gatnaşýan Türkmenistanyň Prezidenti Gurbanguly Berdimuhamedow Eýran Yslam Respublikasynyň Prezidenti Seýed Ebrahim Raisi bilen duşuşdy.

Söhbetdeşler mähirli salamlaşyp, ikiçäk duşuşykda döwletara gatnaşyklaryň möhüm ugurlaryny we geljegini hem-de halkara syýasatyň wajyp meselelerini ara alyp maslahatlaşmaga döredilen mümkinçilige kanagatlanma bildirdiler.

Pursatdan peýdalanyp, milli Liderimiz özüniň eýranly kärdeşini EYR-nyň Prezidenti wezipesine saýlanylmagy bilen ýene-de bir gezek tüýs ýürekden gutlady hem-de jogapkärli döwlet işinde uly üstünlikleri arzuw etdi. Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow ikitaraplaýyn hyzmatdaşlyk barada aýdyp, ýurdumyzyň ähli ugurlar boýunça gatnaşyklary yzygiderli giňeltmäge we pugtalandyrmaga aýratyn ähmiýet berýändigini nygtady.

Duşuşygyň barşynda söhbetdeşler häzirki döwürde döwletara syýasy-diplomatik, ykdysady hem-de medeni gatnaşyklaryň deňhukuklylyk, özara hormat goýmak we hoşniýetli goňşuçylyk ýörelgeleri esasynda işjeň ösdürilýändigini nygtadylar. Şunuň bilen birlikde, taraplaryň dünýä hem-de sebit gün tertibiniň özara gyzyklanma bildirilýän esasy meseleleri, ilkinji nobatda bolsa ählumumy parahatçylygy we howpsuzlygy üpjün etmäge, Durnukly ösüş maksatlaryna ýetmäge degişli meseleler boýunça garaýyşlarynyň gabat gelýändigi ýa-da meňzeşdigi kanagatlanma bilen bellenildi.

Duşuşygyň dowamynda döwlet Baştutanlary bu gün milli ykdysadyýetleriň ösüşiniň geljegini nazara almak bilen, söwda-ykdysady gatnaşyklary hil taýdan täze derejä çykarmak üçin oňat şertleriň bardygy hem-de eksport-import harytlarynyň sanawyny giňeltmek üçin uly mümkinçilikleriň açylýandygyny bellediler.

Prezidentler Gurbanguly Berdimuhamedow we Seýed Ebrahim Raisi ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygy ösdürmekde Bilelikdäki türkmen-eýran hökümetara toparynyň işiniň ähmiýeti barada aýdyp, ýurtlarymyzyň arasyndaky gatnaşyklary ösdürmegiň möhüm gurallarynyň biri bolan bu düzümiň kuwwatyndan has netijeli peýdalanmagyň zerurdygyny nygtadylar. Toparyň mejlisiniň netijeleri boýunça gazanylan ylalaşyklar özara bähbitli hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de pugtalandyrmaga ýardam etmelidir.

Duşuşygyň çäklerinde hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow eýranly kärdeşini ýurdumyzda şu ýylyň oktýabr we noýabr aýlarynda geçiriljek Hazarýaka döwletleriň Baştutanlarynyň VI sammitine hem-de Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasyna agza döwletleriň Baştutanlarynyň ýokary derejeli 15-nji duşuşygyna gatnaşmaga hem-de özi üçin islendik amatly wagtda Türkmenistana resmi sapar bilen gelmäge çagyrdy.

Duşuşygyň ahyrynda söhbetdeşler birek-birege hoşniýetli arzuwlaryny beýan edip, Türkmenistanyň we Eýranyň döwlet bähbitlerine hem-de durmuş-ykdysady ösüşiň ileri tutulýan ugurlaryna doly gabat gelýän netijeli gatnaşyklaryň mundan beýläk-de ösdüriljekdigine ynam bildirdiler.

Hormatly Prezidentimiziň parasatly baştutanlygynda ýurdumyzyň milli ykdysadyýetinde maliýe usullarynyň görnüşlerini giňeltmegiň hasabyna serişdeleri amatly peýdalanmak, durnukly esasda uzak möhlete maýa goýumlary çekmek hem-de gymmatly kagyzlar bazaryny ösdürmek boýunça giň gerimli işler üstünlikli durmuşa geçirilýär. «Gymmatly kagyzlar bazary hakynda» Türkmenistanyň Kanuny fiziki we ýuridik şahslaryň gymmatly kagyzlaryň emissiýasy we dolanyşygy bilen baglanyşykly gatnaşyklarynyň kadalaryny özünde jemleýär. Paýnamalaryň we obligasiýalaryň çykarylmagy arkaly gymmatly kagyzlar bazarynyň emele gelmegi haryt önümçiliginiň giňeldilmegine oňaýly täsir edýär. Şu nukdaýnazardan, ýurdumyzyň paýdarlar jemgyýetleri gymmatly kagyzlar babatynda ilat köpçüligine mahabatlaryny yzygiderli hödürleýärler. Sebäbi olaryň çykarýan gymmatly kagyzlaryna bolan islegiň artmagy çykarylýan gymmatly kagyzlara tölenilýän göterimleriň oňyn netijesini üpjün edýär.

Milli Liderimiziň taýsyz tagallalary netijesinde ýurdumyzda gymmatly kagyzlar bazarynyň ösdürilmegini gazanmak maksady bilen, «Aşgabat gazna biržasy» ýapyk görnüşli paýdarlar jemgyýeti döredildi. Munuň özi bolsa, gazna biržasynyň işiniň halkara tejribäniň talaplaryna laýyklykda guralmagyny üpjün edýär we onda döwlete dahylly gymmatly kagyzlaryň ýerlenilmegine hem-de hususy taraplaryň hem paýnamalaryny dolanyşyga çekmegiň ýola goýulmagyna ýardam berýär.

Ýurdumyzda gazna bazarynyň herekete getirilmegi eýeçiligiň dürli görnüşiniň we telekeçilik işiniň kämilleşýän döwründe wajyp gurallaryň biridir. Gymmatly kagyzlaryň ýerleşdirilmegi arkaly gelip gowuşýan şahsy we edara görnüşli taraplaryň pul süýşürintgileri hakyky önümçilik serişdelerine hem-de dürli ugurly döwrebap tehnologiýalara öwrülýär. Maýa goýumlarynyň çekilmegi täze kärhanalary döretmek we kämilleşdirmek işine uly täsir edýär. Şol sebäpden, gazna biržalarynyň ösdürilmegi bazar ykdysadyýeti şertlerinde ösüşleriň esasy şertleriniň biri bolup çykyş edýär. Ýurdumyzda hereket edýän «Aşgabat gazna biržasy» ýapyk görnüşli paýdarlar jemgyýeti hem öz işini ygtyýarnama esasynda amala aşyrýan we gymmatly kagyzlar bazarynda söwdany guraýan gazna biržasydyr.

«Halkbank», «Senagat», «Rysgal» paýdarlar täjirçilik banklarynyň paýnamalarynyň «Aşgabat gazna biržasynyň» resmi sanawyna goşulmagy we birža söwdalary geçirilende, olarda agzalan banklaryň paýnamalaryny satmak-satyn almak boýunça geleşikleriň amala aşyrylmagy hem bu ugurlarda alnyp barylýan möhüm işleri şertlendirýär.

Ýurdumyzda häzirki döwürde gymmatly kagyzlar bazarynyň emissiýasy işjeň dolandyrylýar. Gymmatly kagyzlar bazarynyň häzirki döwrüň maliýe bazarynyň has işjeň bölegine öwrülmegini gazanmak üçin, elbetde, bu işe gatnaşyjylaryň hünär derejesini ýokarlandyrmak boýunça kämilleşdiriş okuwlarynyň guralmagy bu ugurdaky işleriň netijeliligine uly ýardam edýär. Kämilleşdiriş okuwlaryny tamamlanlara ýörite şahadatnamalar gowşurylýar.

Goý, berkarar Diýarymyzy ykdysady taýdan kuwwatly döwlete öwürýän hormatly Arkadagymyzyň jany sag, ömri uzak bolsun!

Güljan ATAÝEWA,

Türkmen döwlet ykdysadyýet we dolandyryş institutynyň mugallymy.

Aşgabat, 16-njy sentýabr (TDH). Şu gün hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow sanly ulgam arkaly Ministrler Kabinetiniň nobatdaky mejlisini geçirdi, onuň dowamynda döwlet durmuşynyň möhüm meseleleri ara alnyp maslahatlaşyldy. Şeýle hem möhüm pudaklaryň we tutuşlygyna milli ykdysadyýetimiziň hemmetaraplaýyn ösdürilmegine gönükdirilen resminamalaryň taslamalarynyň birnäçesine garaldy.

Hormatly Prezidentimiz sanly ulgam arkaly geçirilýän mejlisiň gün tertibine geçip, ilki bilen, Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary S.Berdimuhamedowa söz berdi. Wise-premýer ýurdumyzyň wekiliýetiniň şu ýylyň 27-nji awgusty — 2-nji sentýabry aralygynda Birleşen Arap Emirliklerine bolan iş saparynyň netijeleri barada hasabat berdi.

Saparyň çäklerinde BAE-niň Premýer-ministriniň orunbasary we Prezidentiň işleri boýunça ministr bilen hem-de Milli howpsuzlyk boýunça Ýokary Geňeşinde, Daşary işler we halkara hyzmatdaşlyk ministrliginde, Energetika we senagat ministrliginde duşuşyklar geçirildi.

Gepleşikleriň barşynda syýasy-diplomatik gatnaşyklar, iki ýurduň arasyndaky ykdysady we medeni hyzmatdaşlygy giňeltmek bilen bagly meselelere aýratyn üns berildi. Gazhimiýa senagaty, oba hojalygy, ulag we logistika, maliýe ulgamlarynda döwletara gatnaşyklary pugtalandyrmak meseleleri hem-de dürli maksatly bilelikdäki taslamalary durmuşa geçirmegiň geljegi ara alnyp maslahatlaşyldy.

Türkmen wekiliýeti BAE-de bolmagynyň çäklerinde “Mubadala” emirlik kompaniýasynyň ýolbaşçylary bilen duşuşyk geçirdi. Onda nebitgaz ulgamynda iri taslamalary durmuşa geçirmek üçin maýa goýumlary çekmek meselesine garaldy. Şeýle hem amala aşyryljak taslamalary maliýeleşdirmek babatda degişli işleri geçirmek barada pikir alşyldy. Özara düşünişmek hakynda Ähtnamanyň taslamasyny taýýarlamak barada ylalaşyldy.

Gaýtadan dikeldilýän energiýa serişdelerini, tehnologiýalary öndürmäge ýöriteleşdirilen “Masdar” kompaniýasynyň wekilleri bilen bolan duşuşygyň barşynda ýurdumyzda amala aşyrylýan maýa goýum taslamalarynyň tanyşdyrylyş çäresi geçirildi. Geljekde serhetýaka etraplaryň birinde Gün şöhlesinden energiýa öndürýän köpugurly bekediň gurluşygyny maliýeleşdirmegiň mümkinçilikleri hem ara alnyp maslahatlaşyldy. Şunuň bilen baglylykda, degişli Ähtnamanyň taslamasyny taýýarlamak meselesi ylalaşyldy.

Wise-premýer Abu-Dabiniň Ösüş gaznasynyň wekilleri bilen geçirilen duşuşygyň netijeleri boýunça taslamalaryň üçüsine maýa goýmak we karzlary çekmek boýunça resminamalara gol çekmek barada ylalaşylandygy barada hem hasabat berdi. Şolaryň hatarynda Daşoguz welaýatynda poliwinilasetat önümçiligi boýunça zawodyň gurluşygyna Birleşen Arap Emirlikleriniň degişli kompaniýasy tarapyndan önüm bilen hasaplaşmak şertinde göni maýa goýulmagyny guramak barada Ýol kartasyny öz içine alýan Çarçuwaly ylalaşyk, Türkmenabatdaky S.A.Nyýazow adyndaky himiýa zawodynda garyşyk dökünleri öndürýän önümhananyň gurluşygyny maliýeleşdirmek barada karz ylalaşygy, Türkmenistanda Abu-Dabiniň Ösüş gaznasy bilen bilelikdäki Maýa goýum edarasyny döretmek barada Türkmenistanyň Döwlet daşary ykdysady iş banky bilen Abu-Dabiniň Ösüş gaznasynyň arasynda esaslandyryjylaryň Ylalaşygy we oňa degişli resminamalar bar.

Şunuň bilen baglylykda, wise-premýer hormatly Prezidentimiziň garamagyna Döwlet daşary ykdysady iş bankyna Abu-Dabiniň Ösüş gaznasy bilen ýurdumyzyň iri önümçilik taslamalaryna maýa goýmak hem-de Türkmenistanda maýa goýum edarasyny döretmek boýunça degişli işleri geçirmek baradaky teklibi hödürledi.

Döwlet Baştutanymyz hasabaty diňläp, Birleşen Arap Emirlikleriniň Türkmenistanyň öňden gelýän we iri söwda-ykdysady hyzmatdaşydygyny belledi. Soňky ýyllarda netijeli döwletara gatnaşyklar, özara hormat goýmak we goldaw bermek ýörelgelerine esaslanyp, täze, has ýokary derejä çykarylýar. Iki ýurduň wekiliýetleriniň arasynda geňeşmeleriň yzygiderli geçirilmegi özara eksport-import kuwwatynyň artmagyna, haryt dolanyşygynyň möçberiniň ýokarlandyrylmagyna hem-de ykdysady hyzmatdaşlygyň ösdürilmegine ýardam edýär.

Milli Liderimiz döwletlerimiziň gazylyp alynýan baýlyklaryň gorlary boýunça dünýäde iň baý döwletlerdigi, munuň bolsa ýangyç-energetika ulgamynda tagallalary netijeli birleşdirmek üçin zerur şertleri döredýändigini nygtap, nebiti we gazy çykarmak hem-de gaýtadan işlemek, energiýa serişdelerini dünýä bazarlaryna ibermek ulgamynda özara gatnaşyklar üçin giň mümkinçilikleriň açylýandygyna ünsi çekdi.

Döwlet Baştutanymyz Birleşen Arap Emirlikleriniň işewür toparlarynyň geljegi uly türkmen bazarynda eýeleýän ornuny pugtalandyrmaga gyzyklanmasynyň artýandygyny kanagatlanma bilen belledi. Munuň özi ýurdumyzda durmuşa geçirilýän öňdengörüjilikli maýa goýum syýasaty ýaýbaňlandyrylan toplumlaýyn özgertmeler maksatnamalary we taslamalary bilen şertlendirilendir. Şol maksatnamalar bolsa ýurdumyzy senagatlaşdyrmaga hem-de öňdebaryjy tehnologiýalary we işläp taýýarlamalary ornaşdyrmagyň esasynda döwrebap senagat düzümini döretmäge gönükdirilendir.

Hormatly Prezidentimiz gurluşyk pudagynyň we himiýa senagatynyň ösdürilmegini ileri tutulýan ugurlaryň hatarynda görkezip, esasy ugurlarda, hususan-da, gurluşyk serişdelerini hem-de himiýa senagatynyň önümlerini öndürmek ulgamynda gatnaşyklaryň täze görnüşlerini işläp taýýarlamagyň mümkinçiliklerine garamagy tabşyrdy.

Özara bähbitli söwda-ykdysady hyzmatdaşlyk üçin bar bolan ägirt uly kuwwatdan hem-de mümkinçiliklerden netijeli peýdalanmak milli we sebit bähbitlerini amala aşyrmak üçin wajypdyr. Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow gazanylan ylalaşyklary üstünlikli durmuşa geçirmegiň ähmiýetini belläp, wise-premýeriň hödürlän teklibini makullady we göz öňünde tutulan çäreleriň öz wagtynda hem-de takyk ýerine ýetirilmegini berk gözegçilikde saklamagy tabşyrdy.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary Ş.Abdrahmanow gözegçilik edýän ýangyç-energetika toplumynda alnyp barylýan işleriň ýagdaýy we täze nebitgaz ýataklaryny gözlemek, ýüze çykarmak hem-de özleşdirmek boýunça ýerine ýetirilýän işler barada hasabat berdi.

Döwlet Baştutanymyzyň garamagyna degişli resminamanyň taslamasy hödürlenildi. Oňa laýyklykda, “Türkmengeologiýa” döwlet korporasiýasynyň Balkanýaka zolagynyň Goturdepe ýatagynyň Gündogar böleginde 3D ölçegli hem-de Günorta Burun meýdançasynda 2D ölçegli gözleg-barlag işlerini geçirmek meýilleşdirilýär.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, nebitgaz toplumyny mundan beýläk-de sazlaşykly ösdürmek hem-de serişde binýadyny pugtalandyrmak, pudaklaýyn kärhanalaryň we guramalaryň önümçilik meýilnamalaryny ýerine ýetirmekleri üçin ähli zerur çäreleri görmegi tabşyrdy.

Şeýle hem hereket edýän känlerde nebit guýularynyň netijeliligini ýokarlandyrmak, nebitli we gazly meýdanlary öwrenmek ugrunda alnyp barylýan geologiýa-gözleg işleriniň göwrümlerini artdyrmak boýunça ýola goýulýan hyzmatlar degişli derejede bolmalydyr diýip, milli Liderimiz belledi.

Döwlet Baştutanymyz degişli Karara gol çekdi we ony sanly ulgam arkaly wise-premýere iberdi hem-de bu ugurda öňde durýan wezipeleri üstünlikli durmuşa geçirmek boýunça anyk tabşyryklary berdi.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary E.Orazgeldiýew Balkan atçylyk sport toplumynyň çapuw ýodasynyň durkuny täzelemek barada hasabat berdi. Geljek ýylda Türkmen bedewiniň milli baýramy mynasybetli “Türkmen atlary” döwlet birleşiginiň garamagyndaky Balkan atçylyk sport toplumynda baýramçylyk çärelerini we at çapyşyklaryny geçirmek meýilleşdirilýär. Şunuň bilen baglylykda, döwlet Baştutanymyzyň garamagyna “Berk ýol” hojalyk jemgyýeti bilen abatlaýyş işlerini geçirmek we bellenilen wezipeleri 2022-nji ýylyň aprel aýynda tamamlap, çapuw ýodasyny ulanmaga doly taýýar edip tabşyrmak şerti bilen şertnamany baglaşmak hakyndaky teklip hödürlenildi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, ýelden ýüwrük we gözelligiň, kämilligiň nusgasy hasaplanylýan ahalteke bedewleriniň türkmen döwletiniň Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründäki okgunly ösüşiniň aýdyň nyşanyna öwrülendigini belledi.

Soňky ýyllarda paýtagtymyzda we ýurdumyzyň welaýatlarynda döwrebap atçylyk sport toplumlary gurlup ulanylmaga berildi. Şolarda milli atşynaslyk däplerini häzirki döwrüň talabyna laýyk derejede has-da baýlaşdyrmak ugrunda netijeli işler alnyp barylýar. Şeýlelikde, atçylyk sporty we at çapyşyklary bilen meşgullanýanlaryň sany yzygiderli artýar diýip, milli Liderimiz sözüni dowam etdi.

At çapyşyklary we milli at üstündäki oýunlar häzirki döwürde hem halkymyzyň medeni durmuşynyň aýrylmaz bölegine öwrüldi. Şanly seneler mynasybetli guralýan baýramçylyk dabaralarynda at çapyşyklaryna möhüm orun berilýär.

Milli Liderimiz degişli Karara gol çekip, ony sanly ulgam arkaly wise-premýere iberdi we geljek ýylda Balkan welaýatynda geçiriljek Türkmen bedewiniň milli baýramy mynasybetli dabaralaryň ýokary guramaçylyk derejesini üpjün etmek boýunça hemmetaraplaýyn taýýarlyk görmek barada degişli ýolbaşçylara anyk tabşyryklar berdi.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary Ç.Purçekow ýurdumyzyň himiýa önümçilikleriniň kuwwatlyklaryny artdyrmak boýunça geçirilýän çäreler barada hasabat berdi.

“Türkmenhimiýa” döwlet konserni ýurdumyzyň oba hojalyk pudagyny karbamid döküni bilen diňe bir doly üpjün etmän, ony köp mukdarda eksporta hem ugradýar.

Häzirki wagtda onuň eksport edilýän mukdaryny artdyrmak üçin ýurdumyzyň karbamid zawodlarynyň önümçilik kuwwatyny ýokarlandyrmak ugrunda degişli işler alnyp barylýar.

“Tejenkarbamid” zawodyny taslama kuwwatyna çykarmak maksady bilen, onuň tehnologik enjamlarynda we desgalarynda tehniki seljerme işlerini geçirmek, zerur işleriň sanawyny ýerine ýetirmek boýunça degişli işler ýola goýulýar.

“Türkmenhimiýa” döwlet konserni tarapyndan daşary ýurt maýa goýumlaryny çekmek boýunça geçirilen işleriň netijesinde, “Tejenkarbamid” zawodynyň durkuny düýpli täzelemek boýunça maýa goýmak hem-de onuň üçin öndüriljek goşmaça önüm bilen hasaplaşmak baradaky teklipler öwrenildi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, himiýa toplumlarynyň bökdençsiz işlemeginiň üpjün edilmeginiň hem-de doly önümçilik kuwwatyna çykarylmagynyň zerurdygyny belledi. Şunuň bilen baglylykda, wise-premýere “Tejenkarbamid” zawodynyň durkuny täzelemek boýunça daşary ýurtly hyzmatdaşlar bilen şertnama baglaşmak baradaky meseläni ýene bir gezek içgin öwrenmek hem-de soňra oňa garamak üçin degişli düzümlere ibermek tabşyryldy.

Ministrler Kabinetiniň ýanyndaky Ulag we kommunikasiýalar agentliginiň Baş direktory M.Çakyýew “Türkmenistanyň demir ýol ulagynyň Tertipnamasynyň” taslamasyny işläp taýýarlamak boýunça alnyp barylýan işler barada hasabat berdi. Döwlet Baştutanymyzyň garamagyna ýurdumyzyň çäginde demir ýol ulaglarynda ýükleri daşamak üçin kämilleşdirilen ýol resminamasyny ulanmak bilen baglanyşykly teklip hödürlenildi.

Bazar ykdysadyýetine geçilmegi we döwlet-hususy gatnaşyklary ösdürmek bilen baglylykda, demir ýol pudagynda kadalaşdyryjy hukuk namalaryny kämilleşdirmek boýunça degişli işler alnyp barylýar.

“Demir ýol ulagy hakynda” Türkmenistanyň Kanunyna laýyklykda hem-de bu ugurda ýerine ýetirilýän hyzmatlaryň görnüşlerini artdyrmak we hilini gowulandyrmak, demir ýol ulaglary düzümini kämilleşdirmek, demir ýol ulagynyň üpjünçilik ulgamlarynyň arasyndaky gatnaşyklary düzgünleşdirmek boýunça degişli işler dowam edýär.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, ýurdumyzyň ulag-üstaşyr mümkinçiliklerini ösdürmek üçin demir ýol düzümleriniň häzirki zaman desgalarynyň kuwwatyny doly peýdalanmagyň, demir ýollar arkaly daşalýan ýükleriň mukdaryny artdyrmagyň zerurdygyna ünsi çekdi.

Şunuň bilen baglylykda, döwlet Baştutanymyz pudaklaýyn düzümleri döwrebaplaşdyrmagyň, oňa täzeçil tehnologiýalary ornaşdyrmagyň wajypdygyny belledi.

Düzümleýin taslamalary durmuşa geçirmegiň çäklerinde täze çekilen hem-de döwrebaplaşdyrylan demir ýollaryň geçirijilik ukybyny ýokarlandyrmak, daşary döwletleriň we ýurdumyzyň harytlaryny halkara bazarlara eksport etmegiň mümkinçiliklerini öwrenmek, daşary ýurtlardan döwletimize getirilýän ýükleri gysga hem-de amatly ýollar arkaly getirmek bilen baglanyşykly meseleler öwrenilmelidir diýip, milli Liderimiz aýtdy.

Hormatly Prezidentimiz bu ugurda alnyp barylýan işleriň depginini ýokarlandyrmagyň zerurdygyny belläp, agentligiň ýolbaşçysyna bu babatda birnäçe anyk görkezmeleri berdi.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary Ç.Gylyjow Türkmenistanyň mukaddes Garaşsyzlygynyň şanly 30 ýyllygy mynasybetli guraljak giň möçberli serginiň geçirilmegine görülýän taýýarlyk işleri barada hasabat berdi.

Maksatnama laýyklykda, Söwda-senagat edarasynyň sergiler merkezinde geçiriljek sergide milli ykdysadyýetimiziň ähli pudaklarynda gazanylýan üstünlikler, ýurdumyzyň döwlet we hususy pudagynda öndürilýän we içerki bazarda bolşy ýaly, daşarky bazarlarda uly isleg bildirilýän önümler görkeziler.

Forumyň çäklerinde täze önümleri, maýa goýum taslamalaryny, ykdysadyýetiň dürli pudaklarynyň iri kärhanalarynyň ösüş maksatnamalarynyň geljekki ugurlaryny hem-de Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň önümlerini tanyşdyrmak boýunça mahabat çäreleri meýilleşdirildi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, ýurdumyzyň halk hojalygynyň ähli pudaklarynda düýpli özgertmeleriň geçirilendigini, ägirt uly işleriň amala aşyrylandygyny we uly üstünlikleriň gazanylandygyny belledi. Bu gün Türkmenistan ýokary tehnologiýalara we innowasiýalara esaslanýan, ýokary depginde ösýän döwlet hökmünde dünýäde giňden bellidir. Ýurdumyzda giň gerimli taslamalar we oňyn başlangyçlar üstünlikli amala aşyrylýar diýip, milli Liderimiz belledi.

Sergiler ýetilen sepgitleri görkezmek, netijeli mahabat işlerini alyp barmak, täze hyzmatdaşlary tapmak we şertnamalary baglaşmak hem-de bazar meýillerini öwrenmek we onda eýeleýän ornuny pugtalandyrmak üçin oňyn mümkinçiligi üpjün edýär. Şoňa görä-de, innowasion tehnologiýalar we täzeçil usullar önümçilige has işjeň ornaşdyrylmalydyr diýip, döwlet Baştutanymyz belledi.

Milli Liderimiz bu ugurda alnyp barylýan işleriň netijeliligini ýokarlandyrmak we giň möçberli serginiň ýokary guramaçylyk derejesini üpjün etmek babatda wise-premýere anyk tabşyryklary berdi.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary M.Mämmedowa ýurdumyzyň mukaddes Garaşsyzlygynyň 30 ýyllygy mynasybetli 27-nji sentýabrda guraljak baýramçylyk dabaralarynyň maksatnamasy barada hasabat berdi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, Türkmenistanyň Garaşsyzlygynyň şanly senesiniň biziň ählimiz üçin aýratyn many-mazmuna hem-de uly ähmiýete eýedigini belledi. Bu sene beýik özgertmeleriň aýdyň beýanydyr. Häzirki wagtda şol özgertmeleriň netijelerini her ädimde görmek bolýar.

Milli Liderimiz öňümizdäki dabaralaryň maksatnamasynyň çuňňur oýlanyşykly bolmalydygyna ünsi çekip, meýilleşdirilen ähli çäreleriň gadymdan gelýän milli däp-dessurlary, häzirki döwürde tutuş türkmen topragyny gurşap alan giň gerimli özgertmelere beslenen täze taryhy eýýamyň döredijilik ruhuny beýan etmelidigini nygtady. Şunuň bilen baglylykda, döwlet Baştutanymyz wise-premýere ýurdumyzyň baş baýramy mynasybetli dabaralaryň, şol sanda täze binagärlik desgalaryň açylyş dabaralarynyň ýokary guramaçylyk derejesini üpjün etmegi tabşyrdy.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary S.Toýlyýew bilim ulgamyny kämilleşdirmek, hususan-da, döwlet hünär bilim edaralary hakynda Düzgünnamalaryň taslamasyny işläp taýýarlamak boýunça geçirilen işler barada hasabat berdi.

“Bilim hakynda” Türkmenistanyň Kanunynyň rejelenen görnüşinden gelip çykýan wezipelerden ugur alnyp, bilim babatda jemgyýetçilik gatnaşyklarynyň hukuk esaslaryny düzgünleşdirmek, döwlet syýasatynyň bu möhüm ulgamdaky esasy maksatlaryna we wezipelerine laýyklykda, binýatlyk ýörelgelerini kesgitlemek boýunça yzygiderli işler amala aşyrylýar.

Şunuň bilen baglylykda, Bilim ministrligi tarapyndan degişli ministrlikleriň hem-de pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň teklipleri we bellikleri esasynda maksadalaýyk işler durmuşa geçirilýär.

Milli Liderimiz hasabaty diňläp, hünär bilimini yzygiderli kämilleşdirmegiň möhümdigini aýtdy. Giň gözýetimli hem-de hünär başarnyklaryny ele alan ýokary derejeli ýaş hünärmenleri taýýarlamak Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe ýurdumyzyň ylym we bilim ulgamynyň öňünde goýlan baş wezipeleriň biridir.

Häzir bu ulgamda geçirilýän düýpli özgertmeler, ilkinji nobatda, strategik milli bähbitleriň üpjün edilmegine, Garaşsyz Türkmenistanyň ykdysady ösüşiň täze belentliklerine çykmagyna gönükdirilendir.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow ýaş nesle halkara ölçeglere gabat gelýän ýokary hilli bilim berilmeginiň Watanymyzyň nurana geljegine goýlan düýpli maýa goýumdygyny aýdyp, wise-premýere bu ugurda alnyp barylýan işleriň barşyna berk gözegçilik etmegi tabşyrdy.

Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary, daşary işler ministri R.Meredow Aral boýunça Türkmenistanyň Milli maksatnamasynyň taslamasynyň taýýarlanylandygy barada hasabat berdi.

Tebigy serişdeleriň rejeli peýdalanylmagy hem-de ekologiýa howpsuzlygynyň üpjün edilmegi milli Liderimiziň durmuşa geçirýän döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň biridir. Bu ugurda hormatly Prezidentimiz tarapyndan milli, sebit hem-de ählumumy derejelerde öňe sürülýän anyk başlangyçlar dünýä bileleşiginiň giň goldawyna eýe bolýar. Şunuň bilen baglylykda, döwlet Baştutanymyzyň başlangyjy boýunça BMG-niň hem-de beýleki halkara guramalaryň çäklerinde birnäçe möhüm çözgütler kabul edildi. Ýurdumyzda bu ulgamlarda toplumlaýyn çäreleri amala aşyrmak boýunça giň gerimli işler geçirilýär. Milli Liderimiziň şu ýylyň 29-njy ýanwarynda gol çeken Karary esasynda Aral deňziniň guramagy bilen baglanyşykly amatsyz täsirleri aradan aýyrmak üçin toplumlaýyn çäreler geçirmek maksady bilen, ýörite Pudagara topar döredildi. Onuň düzümine ugurdaş ministrlikleriň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň hünärmenleri girizildi.

Türkmenistanyň Aral boýunça Milli maksatnamasyny taýýarlamak hemişelik esasda hereket edýän bu toparyň mejlisleriniň gün tertibinde möhüm wezipe hökmünde kesgitlenildi. Häzir degişli teklipleriň we bellikleriň esasynda onuň deslapky taslamasy taýýarlanyldy.

Sekiz bölümden ybarat bu resminama Aral sebitinde durmuş-ykdysady we ekologiýa ýagdaýyny gowulandyrmak boýunça hereketleriň möhüm ugurlaryny kesgitleýär. Olar milli derejede kabul ediler.

Maksatnama ýurdumyzyň ýer we suw kanunçylygyny döwrebaplaşdyrmak, tebigy ýagdaýlaryň täsirini nazara almak bilen, öňüni alyş çärelerini geçirmek, lukmançylyk hyzmatlarynyň hilini ýokarlandyrmak, dolandyryş ulgamyny kämilleşdirmek we suw serişdelerini rejeli peýdalanmak, tokaý zolaklaryny döretmek, bioköpdürlüligi goramak ýaly wajyp wezipeleri öz içine alýar.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, Türkmenistanyň Aral deňzini halas etmek boýunça hereketleriň toplumlaýyn strategiýasyny taýýarlamaga işjeň gatnaşýandygyny nygtady. Bu meseläniň diňe bir sebitde däl, eýsem, ählumumy möçberde ägirt uly ähmiýetiniň bardygyny bellemek gerek.

Bu barada aýtmak bilen, milli Liderimiz ýurdumyzyň Aral deňziniň guramagynyň ýaramaz täsiriniň öňüni almak, sebitiň we tutuş dünýäniň durnukly ösüşiniň möhüm şerti hökmünde ekologiýa howpsuzlygyny üpjün etmek boýunça halkara bileleşigiň tagallalarynyň utgaşdyrylmagyna möhüm ähmiýet berýändigini nygtady.

Şunda döwletara gatnaşyklar we ähli gyzyklanma bildirýän hyzmatdaşlar, şol sanda BMG bilen işjeň hyzmatdaşlyk üçin binýat bolan Araly halas etmegiň halkara gaznasynyň işine möhüm orun degişlidir. 2008-nji ýylda Araly halas etmegiň halkara gaznasyna Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynda synçynyň derejesi berildi. Bu ugurda Milletler Bileleşigi bilen hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de ösdürmek maksady bilen, Türkmenistan Araly halas etmegiň halkara gaznasynda başlyklyk etmeginiň çäklerinde, ýagny 2017 — 2019-njy ýyllarda BMG-niň Aral deňzi üçin Ýörite maksatnamasynyň taýýarlanylmagyna ünsi çekdi diýip, döwlet Baştutanymyz belledi. Mälim bolşy ýaly, ýurdumyzyň bu başlangyjy 2012-nji ýylyň iýun aýynda Rio-de-Žaneýro şäherinde geçirilen BMG-niň durnukly ösüş boýunça “Rio+20” konferensiýasynda öňe sürüldi.

Häzirki döwürde Aral meselesi döwrüň ýagdaýyna we talaplaryna laýyk gelýän täze ylalaşykly çemeleşmeleriň zerurdygyny şertlendirýär. Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow 2019-njy ýylyň maý aýynda BMG-niň Baş Assambleýasynyň “Birleşen Milletler Guramasy bilen Araly halas etmegiň halkara gaznasynyň arasynda hyzmatdaşlyk” atly Kararnamasynyň kabul edilmeginiň ähmiýetini belledi.

Türkmen tarapynyň başlangyjy bilen kabul edilen hem-de hemişelik esasda netijeli hyzmatdaşlyk üçin hukuk binýadyny emele getirýän bu resminamada 2018-nji ýylyň awgust aýynda «Awaza» milli syýahatçylyk zolagynda geçirilen Araly halas etmegiň halkara gaznasyny esaslandyryjy ýurtlaryň döwlet Baştutanlarynyň sammitiniň jemleriniň doly goldanylýandygy beýan edilýär.

Biziň ýurdumyz durmuş-ykdysady, ynsanperwer we ekologiýa ulgamlarynda giň gerimli maksatnamalary we taslamalary durmuşa geçirmek bilen, geljekde hem Aral meselesiniň ileri tutulýan ugurlaryny oňyn çözmek boýunça netijeli hyzmatdaşlygyň giňeldilmegine hemmetaraplaýyn ýardam berer diýip, döwlet Baştutanymyz aýtdy. Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Aral boýunça Milli maksatnamanyň hödürlenilen taslamasyny makullap, wise-premýere, daşary işler ministrine bu ugurda degişli toplumlaýyn işleri dowam etmegi tabşyrdy.

Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary, daşary işler ministri Türkmenistanyň Prezidentiniň Şanhaý Hyzmatdaşlyk Guramasyna agza döwletleriň Baştutanlarynyň Duşenbe şäherinde geçiriljek sammitine hormatly myhman hökmünde gatnaşmak üçin Täjigistan Respublikasyna saparyna görülýän taýýarlyk barada hasabat berdi. Saparyň maksatnamasynyň çäklerinde milli Liderimiz ikitaraplaýyn duşuşyklary hem geçirer.

Döwlet Baştutanymyz hasabaty diňläp, Bitarap Türkmenistanyň geljekde hem gyzyklanma bildirýän ähli daşary ýurtly hyzmatdaşlar bilen köpugurly hyzmatdaşlygyň strategiýasyny durmuşa geçirmek bilen, oňyn sebit we ählumumy gatnaşyklary işjeňleşdirmäge anyk goşant goşjakdygyny belledi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Duşenbe şäherinde geçiriljek ŞHG-niň sammiti barada aýtmak bilen, türkmen tarapynyň şeýle forumlara yzygiderli gatnaşmagynyň iri halkara guramalar bilen netijeli gatnaşyklary pugtalandyrmaga hem, döwletara derejede netijeli hyzmatdaşlygy giňeltmäge hem ýardam berýändigini nygtady. Şunda milli Liderimiz Türkmenistanyň ŞHG-ä agza ýurtlaryň ählisi bilen gatnaşyklarynyň däp bolan dostlukly we netijeli häsiýete eýedigini kanagatlanma bilen belledi.

Döwlet Baştutanymyz türkmen-täjik gatnaşyklarynyň dost-doganlyk häsiýetine eýedigini aýratyn belledi. Täjigistan Respublikasynyň Prezidentiniň Türkmenistana ýakynda amala aşyran döwlet sapary hyzmatdaşlygyň ösdürilmegine täze itergi berdi. Aşgabatda geçirilen ýokary derejedäki gepleşikleriň jemleri boýunça gazanylan möhüm ylalaşyklar hem-de gol çekilen resminamalar toplumy dürli ugurlarda ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de giňeltmek üçin ygtybarly binýady goýdy hem-de hyzmatdaşlyga täze many-mazmun berdi.

Milli Liderimiz wise-premýere, DIM-niň ýolbaşçysyna Täjigistan Respublikasyna boljak sapara taýýarlygyň ýokary guramaçylyk derejesini üpjün etmegi tabşyrdy.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow mejlisiň dowamynda “Birleşen Milletler Guramasynyň ýanyndaky (Nýu-Ýork şäheri) Türkmenistanyň Hemişelik wekilhanasynyň meseleleri hakynda” Karara gol çekdi we ony sanly ulgam arkaly wise-premýere, daşary işler ministrine iberdi hem-de onda bellenilen wezipeleri ýerine ýetirmek barada degişli görkezmeleri berdi.

Mejlisiň dowamynda şeýle hem döwlet durmuşynyň käbir beýleki meselelerine garaldy, olar boýunça degişli çözgütler kabul edildi.

Milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedow mejlise gatnaşanlaryň hemmesine berk jan saglyk, maşgala abadançylygyny hem-de berkarar Watanymyzyň abadançylygynyň bähbidine alyp barýan işlerinde uly üstünlikleri arzuw etdi.

***

Soňra hormatly Prezidentimiz hödürlenen taslamalara garady. Mälim bolşy ýaly, türkmen paýtagtyny hemmetaraplaýyn ösdürmek, onuň düzümlerini döwrebaplaşdyrmak meseleleri hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň hemişelik üns merkezinde saklanylýar. Ine, şu gün hem dünýäniň iň owadan we sazlaşykly ösýän şäherleriniň hatarynda öz ornuny pugtalandyrýan ak mermerli Aşgabadyň binagärlik keşbiniň üstüni ýetiren Döwlet münberi toplumynyň açylyş dabarasynyň öňüsyrasynda, “Buig Batiman Internasional” fransuz kompaniýasynyň wekili milli Liderimiziň garamagyna paýtagtymyzyň merkezi künjegindäki binalary döwrebaplaşdyrmak bilen baglanyşykly taslamalary hödürledi.

Soňky ýyllarda hormatly Prezidentimiziň ýadawsyz tagallasy netijesinde, paýtagtymyz ähli ugurlar boýunça ösüşiň täze derejesine çykdy. Şunuň bilen baglylykda, Aşgabatda täze binalaryň hatarynda durmuş we işewürlik maksatly desgalaryň gurulýandygyny bellemek gerek.

Milli binagärlik ýörelgeleri bilen häzirki zamanyň ösen tejribesiniň utgaşdyrylmagynda Aşgabatda bina edilýän döwrebap desgalar özboluşly binagärlik çözgüdine eýedir. Şunuň bilen baglylykda, şolaryň birnäçesi Ginnesiň rekordlar kitabyna girizildi. Bu bolsa paýtagtymyzyň binagärlik keşbiniň dünýä nusgalykdygynyň aýdyň beýanydyr.

Aşgabatda täze Döwlet münberiniň toplumynyň gurulmagy bilen, milli Liderimiziň ozal beren tabşyryklaryndan ugur alnyp, ozalky münberiň durkuny täzeläp, ony döwrebaplaşdyryp, Türkmenistanyň Prezidentiniň “Oguzhan” köşkler toplumynyň Işewürlik merkezine öwürmek boýunça birnäçe teklip taýýarlanyldy.

Fransuz kompaniýasynyň wekili döwlet Baştutanymyza taýýarlanylan taslamalar hem-de geçirilýän degişli işler barada habar berdi. Täze Işewürlik merkezi şäheriň bu künjegindäki desgalar bilen bir bitewi sazlaşygy emele getirer, Türkmenistanda hususy pudagyň ösdürilmegine döwlet tarapyndan uly ähmiýet we goldaw berilýändiginiň aýdyň subutnamasyna öwrüler.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň tabşyrygyna laýyklykda, merkeziň ähli desgalary häzirki zamanyň enjamlary, innowasiýalar, şol sanda internet tehnologiýalary, sanly ulgam bilen üpjün ediler. Bu ýerde mejlisler zaly, iş otaglary ýerleşdiriler, dürli derejeli duşuşyklary hem-de işewür gepleşikleri guramak we geçirmek üçin ähli zerur şertler dörediler.

Milli Liderimiz taslamalar bilen tanşyp, olara birnäçe bellikleri aýtdy we degişli düzedişleri girizdi. Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow soňky ýyllarda ýurdumyzda işewürlik gatnaşyklarynyň ösüşiň täze derejesine çykandygyny belläp, täze desgada gurluşyk işleriniň ýokary hilli ýerine ýetirilmegini hem-de işleriň bellenilen möhletde tamamlanylmagyny üpjün etmegiň möhümdigini aýtdy.

Hormatly Prezidentimiz täze Döwlet münberiniň toplumynyň açylmagy bilen, ozalky Döwlet münberini Işewürlik merkezine öwürmek baradaky teklibiň maksadalaýykdygyny aýdyp, bu ugurda öňde durýan wezipeleriň üstünlikli ýerine ýetirilmegi üçin ähli zerur çäreleri görmegi tabşyrdy.

“Buig Batiman Internasional” kompaniýasynyň wekili bildirilen ynam üçin hormatly Prezidentimize tüýs ýürekden hoşallygyny beýan edip, kompaniýanyň özüniň hyzmatdaşlyk borçnamalaryny üstünlikli ýerine ýetirmek üçin ähli tagallalary etjekdigine ynandyrdy.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow baýramçylygyň öň ýanynda täze desganyň açylyş dabarasyna gatnaşdy

Aşgabat, 16-njy sentýabr (TDH). Şu gün, eziz Watanymyzyň mukaddes Garaşsyzlygynyň şanly 30 ýyllyk baýramynyň öňüsyrasynda paýtagtymyzda ýene-de bir desganyň açylyş dabarasy boldy. Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň gatnaşmagynda Köpetdag şaýolunyň ugrunda bina edilen täze Döwlet münberiniň toplumy açyldy.

Ýurdumyzyň taryhyndaky şanly seneler mynasybetli dabaraly çäreleriň geçiriljek ýeri bolan bu toplum Aşgabadyň günorta böleginde kemala gelýän täze edara ediş-medeni merkeziň ajaýyp binagärlik toplumy bilen sazlaşykly utgaşdy.

Döwlet Baştutanymyzyň awtoulagy baýramçylyk äheňinde gurnalan, ak reňkli howa şarlary bilen bezelen derwezäniň öňündäki meýdançada saklanýar.

Sungat ussatlarynyň, paýtagtymyzdaky ýokary okuw mekdepleriniň döredijilik toparlarynyň çykyşlary dabara özboluşly baýramçylyk öwüşginini çaýdy. Olar Garaşsyz, baky Bitarap Watanymyzy wasp edýän köpöwüşginli aýdym-sazly çykyşlary taýýarladylar.

Dabaraly pursat gelip ýetýär. Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow ýygnananlaryň şowhunly el çarpyşmalary astynda toý bagyny kesýär. Şeýlelikde, Döwlet münberi açylýar. Şol pursatda dürli reňkdäki howa şarlary asmana uçurylýar.

Milli Liderimiz Döwlet münberiniň binasyna barýar we onuň gurluşynyň hem-de bezeginiň aýratynlyklary bilen tanyşýar.

Täze desganyň ajaýyp keşbinde milli binagärligiň iň gowy däpleri hem-de häzirki zamanyň binagärlik çözgütleri ajaýyp sazlaşygy emele getirýär.

Bu toplum kaşaňlygy bilen haýran galdyrýar. Onuň umumy meýdany 20 müň 450 inedördül metre barabardyr, granit we ak mermer bilen örtülen bu toplum üsti gümmezli iki gatly binany, Prezident münberini hem-de myhmanlar üçin niýetlenen 2 müň orunlyk münberi öz içine alýar.

Bu ýerde dabaralar üçin niýetlenen, mermer bilen bezelen giň holl, myhmanlary kabul etmek hem-de dabaraly çäreleri geçirmek üçin niýetlenen zallar bar. Bezeglerde ulanylan milli öwüşginler hem-de hyzmat ediş zolagy bu desgalaryň tapawutly aýratynlygy bolup durýar.

Ýörite enjamlar, sanly tehnologiýalar bilen üpjün edilen täze toplumda köpçülikleýin çäreleri geçirmek hem-de olary onlaýn görnüşde şöhlelendirmek üçin ähli şertler döredilipdir.

Münberiň öňünde granit daşy bilen örtülen meýdança ýerleşýär. Onda dabaraly harby ýörişler hem-de ykdysadyýetimiziň pudaklarynyň we durmuş toplumynyň gazanýan üstünlikleriniň gözden geçirilişi, şol sanda Türkmenistanyň Garaşsyzlyk güni mynasybetli baýramçylyk çäreleri geçiriler.

Şeýle hem münbere gelýän üç kilometre golaý ýol çekildi. Onuň ýanaşyk ýerleri abadanlaşdyryldy, dürli görnüşli bag nahallary oturdyldy, bezeg gülleri ekildi, şeýle hem oňa ýanýoda çekildi we özboluşly yşyklandyryş ulgamy ornaşdyryldy.

Mälim bolşy ýaly, häzirki döwürde hem ahalteke bedewleri ähli milli baýramçylyklaryň bezegidir. Bedewler türkmenleriň wepaly ýoldaşyna, Watanymyzyň taryhynyň we iň täze eýýamyň özboluşly nyşanyna öwrüldi. Munuň özi täze Döwlet münberiniň toplumynyň taslamasynda hem göz öňünde tutulypdyr.

Bu ýerde Merkezi Aziýada iň uly 120 metrlik LED ekrany hem-de 8 sany 30 metrlik maçtalar oturdyldy. Mundan başga-da, merkezi binanyň günorta tarapynda dikuçar meýdançasy, awtoduralgalar we beýleki desgalar guruldy.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow toplumyň ikinji gatyna çykýar. Şol ýerden ak mermerli Aşgabadyň, onuň täsin binagärlik toplumlarynyň, döwrebap şaýollarynyň we köçeleriniň, seýilgähleriniň hem-de seýilbaglarynyň ajaýyp görnüşi açylýar.

Şu ýyl esaslandyrylmagynyň 140 ýyllygy bellenen ak mermerli paýtagtymyz Garaşsyz, baky Bitarap Watanymyzyň häzirki ajaýyp gününi we nurana geljegini alamatlandyrýar. Seýilgählere hem-de seýilbaglara, Günüň nuruna öwşün atýan altyn gümmezli köşklere, köp sanly suw çüwdürimlerine beslenen şäher täsin we döwrebap binalaryň hem-de desgalaryň toplumlary bilen haýran galdyrýar. Şolaryň birnäçesi Ginnesiň rekordlar kitabyna girizildi.

Bu ulgamda innowasion tehnologiýalaryň, ylmy-tehniki ösüşiň öňdebaryjy gazananlarynyň hem-de dünýäniň iň gowy tejribesiniň giňden ornaşdyrylmagy milli Liderimiziň başlangyjy boýunça Aşgabatda ýaýbaňlandyrylan giň gerimli şähergurluşyk maksatnamasynyň esasy ugurlarydyr. Bularyň ählisi türkmen paýtagtynyň okgunly ösüşini, raýatlarymyzyň ýaşaýyş-durmuşynyň ýokary derejesini, olaryň döredijilikli zähmet çekmegini, ähli amatlyklaryň hözirini görüp ýaşamaklaryny hem-de göwnejaý dynç almaklaryny üpjün edýär.

Meýdançada sahnalaşdyrylan dabara başlanýar. Oňa paýtagtymyzyň döredijilik toparlary gatnaşýarlar. Aýdymçylar we sazandalar öz çykyşlarynda eziz Watanymyzy hem-de milli Liderimiziň beýik işlerini, täze taryhy eýýamyň ruhubelentligini, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň baştutanlygynda okgunly ösüş ýolunda gazanylan ägirt uly üstünlikleri, giň gerimli özgertmeleri, türkmen halkynyň jebisligini we bitewüligini wasp edýärler.

Ine, indi 30 ýylyň dowamynda mähriban halkymyz özbaşdak ýagty geljegini gurýar, tutanýerli zähmet çekip, eziz Watanymyzy gülläp ösýän mekana öwürýär. Mähriban topragymyzda öňden gelýän däp-dessurlara we mirasa sarpa goýulýar. Halkymyz şu günüň gazananlaryna buýsanýar hem-de ösüşiň täze belentliklerine tarap ynamly öňe barýar. Geçen gysga döwrüň içinde ýurdumyz dünýäniň okgunly ösýän döwletleriniň birine öwrüldi, onuň halkara giňişlikdäki abraýy barha artýar. Milli Liderimiziň parahatçylygy we durnuklylygy pugtalandyrmaga, häzirki döwrüň möhüm wezipelerini çözmäge gönükdirilen oňyn başlangyçlary giň goldawa eýe bolýar.

Soňra dabara gatnaşyjylaryň bilelikde ýerine ýetirmeginde hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň döreden “Öňe, diňe öňe, jan Watanym Türkmenistan!” atly aýdym ýerine ýetirildi. Ýurdumyzyň meşhur sungat ussatlarynyň bilelikde ýerine ýetiren joşgunly aýdymy biziň güneşli ýurdumyzda halkymyzyň agzybirliginiň, jebisliginiň we bagtyýar durmuşynyň özboluşly senasyna öwrüldi.

Aýdym-sazlar, joşgunly tanslar ýörite döwrebap enjamlar hem-de sanly tehnologiýalar arkaly döredilýän täsin şekiller we ajaýyp görnüşler bilen sazlaşykly utgaşdy. Paýtagtymyzyň arassa asmanynda Garaşsyz, baky Bitarap ýurdumyzyň milli gymmatlyklarynyň, döwlet nyşanlarynyň şekilleri peýda bolýar.

Köpöwüşginli çykyşlar soňky döwürde baýramçylyk dabaralarynyň esasyny düzýän dronlaryň şüweleňiniň ýatdan çykmajak pursatlary döredýändigini görkezdi. Innowasion tehnologiýalar ýurdumyzyň durmuşynyň ähli ulgamlaryna, şol sanda medeniýet we sungat ugurlaryna içgin ornaşýar. Bularyň ählisi häzirki döwürde Arkadag Prezidentimiziň gatnaşmagynda ýurdumyzda geçirilýän dabaralary hemmetaraplaýyn esasda we täzeçil usullar arkaly guramaga çemeleşmäniň aýdyň subutnamasy bolup durýar.

Dronlaryň şüweleňiniň feýerwerkleriň dürli reňkli öwüşginleri bilen utgaşmagy Döwlet münberi toplumynyň açylyş dabarasy mynasybetli guralýan çäreleriň ýatdan çykmajak pursatlara baý bolmagyny şertlendirdi. Feýerwerkiň köpöwüşginliligi Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwrüniň ajaýyplygyny hem-de mähriban halkymyzyň bagtyýar we abadan durmuşyny alamatlandyrdy.

Däp bolşy ýaly, ýurdumyzyň taryhyndaky şanly wakalar mynasybetli guralýan baýramçylyk feýerwerki paýtagtymyzyň asmanyny köpöwüşginli reňkler bilen ýagtylandyryp, şu günki dabaranyň ajaýyp pursatlaryna öwrüldi.

Soňra hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow ýygnananlar bilen mähirli hoşlaşyp, bu ýerden ugrady.

Döwlet münberi toplumynyň açylyş dabarasynda kalba dolan duýgular

Nazar aýladym ýurduma, ýalkawly günler göründi,
Arkamda arzyly menzil, alnymda Münber göründi,
Depesinde owsun atyp, tyllaýy gümmez göründi,
Garaşsyz ýurt, eziz ilim, mübärekdir ýyllar saňa!

«Ýagşylar tutmuş bina, bir şähri gördüm  —  şondadyr»¹,
Ýygylmyş belent maksada il ähli, gördüm — şondadyr,
Sap altyndan taryh ýazan dür pähmi gördüm — şondadyr,
Ýodalar ýola öwrülip, şan getirmiş ýollar saňa!

Ümürsin gür baglyklaryň ak şähre birleşýän ýeri,
Köpetdagyň, Aşgabadyň guşzyban gürleşýän ýeri,
Hyýalyň hem hakykatyň ýan-ýana ýerleşýän ýeri,
Göwün ýaly, rysgal ýaly açylan ak güller saňa!

Şoh-şahandaz bahar-ýazlar tüýs türkmeniň kalby bolgaý,
Gül açdy ykbal daragty, galkyp, göge galdy bolgaý!
«Çandybile dönüp döwran, bize döwlet geldi bolgaý» ²,
Taňry ýalkan a:ry türkmen, Hakdan halat-hallar saňa!

Jebis-jebis illerimi bir ýürek, bir karar gördüm,
Uzar daýym dowamata, döwletim berkarar gördüm,
Belent başy göge ýetmiş, köklerin ygtybar gördüm,
Ata ýurdum, arka-arka ýagşy niýet-päller saňa! 

Ýüze syldym Diýarymy, Ýüze syldym Aşgabady  —
Ynha, garagöz ilimiň baş maksady, baş myrady!
Owazasy Zemin içre, al-asmanda  —  arşda ady!
Arşyň-kürsüň arasynda iň röwşen ykballar saňa!

Ýedi yklym çawy ýaýran, dünýä nusgasy başgadyr,
Döwrüň Beýik Binagäri  —  kämil Ussady başdadyr!
Garaşsyz ýurt, döwletli il başlasyn, toýa başlasyn!
Küren tutan gözel ilim, gutly bolsun toýlar saňa!

¹ Magtymguly Pyragydan.
² “Görogly» şadessanyndan.

Kakamyrat REJEBOW

2021-nji ýylyň sekiz aýynda ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň jemleri

• 2021-nji ýylyň sekiz aýynda ýurdumyzda üstünlikli durmuşa geçirilýän we ýurdumyzyň ykdysadyýetiniň sazlaşykly ösüşiniň üpjün edilmegine gönükdirilen anyk işleriň netijesinde, oňyn netijeler gazanyldy. Şu ýylyň ýanwar-awgust aýlarynda jemi içerki önümiň durnukly ösüşi üpjün edildi. Geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, önümçiligiň mukdary 5,5 göterim, bölek satuw haryt dolanyşygy 17 göterim, daşary söwda dolanyşygynyň möçberi 9,6 göterim artdy. Döwlet býujetiniň girdeji bölegi 114,5 göterime, çykdajy bölegi bolsa 97,5 göterime deň boldy. Ýurdumyzyň iri we orta kärhanalarynda ortaça aýlyk haky geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, 10,5 göterim köpeldi. Aýlyk haklary, pensiýalar, döwlet kömek pullary we talyp haklary doly maliýeleşdirildi. Oba milli maksatnamasynyň rejelenen görnüşini ýerine ýetirmegiň çäklerinde, durmuş maksatly desgalaryň 102-sinde, şol sanda suw arassalaýjy desgalaryň 35-sinde, meýdany 129,1 müň inedördül metr bolan ýaşaýyş jaýlarynyň, inženerçilik ulgamlarynyň gurluşygy dowam etdi. 1 milliard 449,1 million manat möçberinde düýpli maýa goýum serişdeleri özleşdirildi.
• Benzin öndürmek boýunça meýilnama 107,5 göterim, polipropilen önümçiliginiň meýilnamasy 109,7 göterim, tebigy we ugurdaş gaz çykarmagyň meýilnamasy 122,1 göterim, «mawy ýangyjy» eksport etmegiň meýilnamasy 133,6 göterim, maýa goýumlaryny özleşdirmegiň meýilnamasy bolsa 102,1 göterim berjaý edildi.
• Ýanwar-awgust aýlarynda Söwda we daşary ykdysady aragatnaşyklar ministrligi boýunça geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, söwda dolanyşygynyň ösüşi 120,8 göterime, önüm öndürmegiň ösüşi bolsa 117,6 göterime deň boldy. Dokma senagaty ministrliginiň kärhanalarynda öndürilen nah ýüplügiň we matalaryň öndürilişi, degişlilikde, 116,8 göterim hem-de 104,4 göterim, tikin we örme önümleri boýunça 121,8 göterim, gön önümleri boýunça 104,3 göterim ýerine ýetirildi. Ýylyň başyndan bäri «Türkmenhaly» döwlet birleşigi boýunça önüm öndürmegiň meýilnamasy 110,1 göterim berjaý edildi, şunda ösüş 155,2 göterime deň boldy. Döwlet haryt-çig mal biržasy boýunça şu ýylyň sekiz aýynda birža söwdalarynyň 198-si geçirilip, şolarda 20 müň 866 şertnama bellige alyndy. Hasabat döwründe Söwda-senagat edarasy tarapyndan amala aşyrylan işleriň ösüşi 105,7 göterime deň boldy. Senagatçylar we telekeçiler birleşmesi boýunça oba hojalyk we azyk önümlerini öndürmegiň ösüşi 137,4 göterime, senagat önümçiligi boýunça bolsa 107 göterime barabar boldy.
• Gurluşyk, senagat hem-de energetika toplumlarynda hasabat döwründe öndürilen önümleriň hem-de gurluşyk-senagat pudagynda ýerine ýetirilen işleriň meýilnamasy 129,2 göterim berjaý edildi. Gurluşyk we binagärlik ministrligi tarapyndan şu ýylyň ýanwar-awgust aýlarynda ýerine ýetirilen işleriň meýilnamasy geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende 110,5 göterime deň boldy. Senagat we gurluşyk önümçiligi ministrligi tarapyndan önümleri öndürmegiň we işleri ýerine ýetirmegiň meýilnamasy 124,9 göterim berjaý edildi. Ýylyň başyndan bäri Energetika ministrligi boýunça öndürilen önümleriň, ýerine ýetirilen işleriň we hyzmatlaryň meýilnamasy 120,4 göterim berjaý edildi. Elektrik energiýasyny öndürmegiň ösüşi 111 göterime, ony eksport etmegiň ösüşi bolsa 135,8 göterime deň boldy. «Türkmenhimiýa» döwlet konserni önümleri öndürmegiň hem-de hyzmatlary ýerine ýetirmegiň meýilnamasyny 136,2 göterim berjaý etdi. Aşgabat şäheriniň häkimligi boýunça şu ýylyň sekiz aýynda ýerine ýetirilen işleriň hem-de hyzmatlaryň meýilnamasyna 165,8 göterim derejede amal edildi.
• Obasenagat toplumy boýunça önümçiligiň ösüşi, geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, 108,3 göterime deň boldy. Şol sanda bu görkeziji Oba hojalyk we daşky gurşawy goramak ministrligi boýunça 109,1 göterime, Suw hojalygy baradaky döwlet komiteti boýunça 102,1 göterime, «Türkmen atlary» döwlet birleşigi boýunça 102,6 göterime barabar boldy. Maýa goýumlaryny özleşdirmegiň meýilnamasy 130,3 göterim ýerine ýetirildi.
• Bilim ulgamynda amala aşyrylýan özgertmelere laýyklykda, hasabat döwründe okuw işini kämilleşdirmek, ýaş nesillerimize döwrebap bilim bermek, olary milli we umumadamzat ruhy gymmatlyklary esasynda terbiýelemek babatda degişli işler geçirildi. Talyp ýaşlar hem-de mekdep okuwçylary halkara ders bäsleşiklerinde üstünlikli çykyş edip, altyn, kümüş, bürünç medallara, dürli derejedäki diplomlara mynasyp boldular. Ýylyň başyndan bäri halkara guramalar hem-de hyzmatdaş ýokary okuw mekdepler bilen köpsanly onlaýn okuwlary we ylmy maslahatlar guraldy. Sanly ykdysadyýeti ösdürmek bilen baglylykda, toplumyň garamagyndaky ministrlikleriň hem-de Ylymlar akademiýasynyň merkezi edaralarynyň düzümi kämilleşdirildi. Ylymlar akademiýasynyň ylmy-barlag institutlarynda, ministrlikleriň garamagyndaky ylmy edaralarda hem-de ýokary okuw mekdeplerinde ylmyň we tehnologiýalaryň ileri tutulýan ugurlary boýunça ylmy-barlag işleri utgaşykly alnyp baryldy. Saglygy goraýyş ulgamynda «Saglyk» döwlet maksatnamasynyň rejelenen görnüşi, Türkmenistanyň ýiti ýokanç kesele taýýarlygyny we dessin çäreleriň görülmegini üpjün etmegiň meýilnamasy, Türkmenistanda ilatyň kesellere garşy göreşmek ukybyny ýokarlandyrmak boýunça 2021 – 2025-nji ýyllar üçin Milli maksatnamasy hem-de «Sagdyn ene – sagdyn çaga – sagdyn geljek» atly Milli strategiýa tassyklanyldy. Agyr atletikaçy Polina Gurýewanyň Ýaponiýanyň Tokio şäherinde geçirilen XXXII tomusky Olimpiýa oýunlarynda üstünlikli çykyş etmegi şu ýylyň başyndan bäri ýurdumyzyň sportunyň gazanan uly üstünlikleriniň hatarynda görkezildi. Olimpiadanyň kümüş medalyna mynasyp bolan ýaş türgeniň uly ýeňşi mynasybetli, Olimpiýa şäherçesindäki başa-baş söweş sungaty sport toplumynda tapawutlanan türgene hem-de onuň tälimçilerine ýokary döwlet sylaglaryny gowşurmak dabarasy geçirildi. Şeýle hem ýanwar-awgust aýlarynda ýurdumyzyň içeri we daşary syýasatyna, taryhy özgertmelere bagyşlanan wagyz-nesihat işleri, halkara guramalary hem-de daşary ýurtlaryň degişli ministrlikleri bilen teleköpri arkaly maslahatlar, mukaddes Garaşsyzlygymyzyň şanly 30 ýyllygy, Aşgabat şäheriniň 140 ýyllygy mynasybetli ylmy-amaly maslahatlar guraldy.
• 2021-nji ýylyň geçen sekiz aýynda dürli medeni çäreler, şol sanda iýun aýynda Lebap welaýatynda Medeniýet hepdeliginiň hem-de 6-njy awgustda «Awaza» milli syýahatçylyk zolagynda guralan Merkezi Aziýanyň döwlet Baştutanlarynyň konsultatiw duşuşygynyň çäklerinde çäreler geçirildi. Täze desgalary ulanmaga bermek mynasybetli dabaralar guraldy, şanly seneleriň hormatyna döredijilik bäsleşikleri yglan edildi. Daşary ýurtly hyzmatdaşlar bilen netijeli gatnaşyklary mundan beýläk-de ösdürmek boýunça degişli çäreler görüldi. Ýurdumyzyň köptaraplaýyn we milli hödürnamalaryny ÝUNESKO-nyň Bütindünýä mirasynyň sanawyna girizmek boýunça daşary işler ministrligi bilen bilelikde degişli işler alnyp baryldy. Döwrüň talaplaryna laýyklykda, medeniýet ulgamynyň edaralarynyň, şol sanda muzeýleriň, kitaphanalaryň we köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň işini mundan beýläk-de kämilleşdirmek boýunça çäreler görülýär. Türkmen döwlet neşirýat gullugy boýunça haryt öndürmegiň meýilnamasy 112,6 göterim ýerine ýetirildi.
• Ýanwar-awgust aýlarynda ulag-kommunikasiýa toplumynda hyzmatlary ýerine ýetirmek we önüm öndürmek boýunça meýilnama 111,9 göterim berjaý edildi. Şu döwürde «Türkmendemirýollary» agentligi boýunça 107,3 göterime, «Türkmenawtoulaglary» agentliginde 140 göterime, «Türkmendeňizderýaýollary» agentliginde 141,1 göterime, «Türkmenaragatnaşyk» agentligi boýunça ösüş depgini 110,6 göterime deň boldy. «Türkmenhowaýollary» agentligi boýunça hem degişli işler alnyp baryldy. Ulaglaryň ähli görnüşleri boýunça ýük daşamagyň meýilnamasy 103,1 göterime, ýük dolanyşygynyň meýilnamasy 105,2 göterime barabar boldy.
• «Türkmenistan – parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylynyň geçen döwründe Garaşsyz, hemişelik Bitarap Türkmenistanyň daşary syýasy ugruny yzygiderli durmuşa geçirmek maksady bilen, döwlet Baştutanymyzyň ozal beren tabşyryklaryny ýerine ýetirmek hem-de öňde goýlan wezipeleri çözmek boýunça degişli işler geçirildi. Ýokary derejedäki saparlar, duşuşyklar we gepleşikler halkara hyzmatdaşlygy ösdürmekde aýratyn orny eýeleýär. Ýurdumyzda Özbegistan Respublikasynyň Prezidenti hem-de Russiýa Federasiýasynyň Tatarystan Respublikasynyň Prezidenti, Gyrgyz Respublikasynyň Prezidenti, Täjigistan Respublikasynyň Prezidenti saparlar bilen boldy. 6-njy awgustda «Awaza» milli syýahatçylyk zolagynda Merkezi Aziýanyň döwlet Baştutanlarynyň üçünji konsultatiw duşuşygy boldy. Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasynyň Baş sekretary hem-de Türki dilli döwletleriň hyzmatdaşlyk geňeşiniň Baş sekretary, Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň 75-nji mejlisiniň Başlygy ýurdumyza geldiler. Döwlet Baştutanymyz sanly ulgam arkaly YHG-niň XIV sammitine, Türki dilli döwletleriň hyzmatdaşlyk geňeşiniň resmi däl maslahatyna hormatly myhman hökmünde, «Durnukly ösüş üçin gazylyp alynýan senagatyň özgerişi» mowzugy bilen geçirilen ýokary derejeli ählumumy «tegelek soluň» başyndaky maslahata, Yslam Hyzmatdaşlyk Guramasynyň ylym we tehnologiýalar boýunça ikinji sammitine hem gatnaşdy. Hormatly Prezidentimiziň daşary ýurtlaryň döwlet Baştutanlarynyň birnäçesi bilen telefon arkaly gepleşikleri geçirildi. Sanly ulgam arkaly dürli derejedäki duşuşyklaryň 1 müň 173-si guraldy. Ýylyň dowamynda halkara resminamalarynyň 109-syna gol çekildi. DIM-niň ugry boýunça duşuşyklar we geňeşmeler yzygiderli guraldy. Şeýle hem Merkezi Aziýa ýurtlarynyň we ABŞ-nyň arasyndaky «C5+1» köptaraplaýyn hyzmatdaşlygyň ministrler derejesindäki nobatdaky duşuşyk, «Merkezi Aziýa – Hytaý» we Merkezi Aziýa – Russiýa derejesinde daşary syýasat edaralarynyň ýolbaşçylarynyň duşuşyklary, Aziýa – Ýuwaş ummany sebiti ýurtlarynyň ýokary derejeli maslahaty, «Merkezi Aziýa – Ýewropa Bileleşigi» ýokary derejeli dialogyň nobatdaky tapgyry geçirildi. Türkmenistanyň daşary ykdysady gatnaşyklaryny ösdürmek boýunça yzygiderli çäreler görülýär. Hasabat döwründe ikitaraplaýyn Hökümetara toparlarynyň we beýleki degişli düzümleriň çäklerinde nobatdaky duşuşyklar hem-de daşary ýurtlaryň işewür toparlarynyň wekilleri bilen gepleşikler geçirildi.
• Şu ýylyň sekiz aýynda alnyp barlan işleriň netijeleri, Ýer ýüzünde koronawirus ýokanjynyň ýaýramagy we onuň dünýä ykdysadyýetine ýetirýän ýaramaz täsiri sebäpli ýüze çykýan daşarky ýagdaýlara garamazdan, ýubileý ýylynda hem Garaşsyz döwletimiziň kabul edilen maksatnamalara laýyklykda depginli ösmegini dowam edýändigini görkezýär. Ýurdumyzda jemi içerki önümiň ösüşi 6,2 göterim derejede saklanýar. Berkarar Watanymyzda iri senagat we durmuş desgalarynyň gurluşygy depginli dowam edýär. Bu desgalaryň hatarynda täze şäherçeleridir ýaşaýyş jaýlaryny, dynç alyş we sagaldyş merkezlerini, mekdepleridir çagalar baglaryny hem-de ençeme beýleki desgalary görkezmek bolar. Bellenen meýilnama laýyklykda, şu ýyl 30 sany iri desganyň ýerine 56 sany desga işe girizildi. Ýylyň ahyryna çenli ýene-de ençeme desgany ulanmaga bermek göz öňünde tutulýar. Hasabat döwründe umumy meýdany ýarym million inedördül metre golaý ýaşaýyş jaýlaryny ulanmaga berdik. Ylym-bilim ulgamlarynda hem özgertmeler dowam edýär, önümçilikler döwrebap ýagdaýa getirilýär. Bazar ykdysadyýeti emele gelýär. Nebitgaz ýataklary özleşdirilip, «Türkmenistan — Owganystan — Pakistan» elektrik we aragatnaşyk ulgamlarynyň hem-de «Türkmenistan — Owganystan — Pakistan — Hindistan» gaz geçirijisiniň gurluşygy alnyp barylýar. Beýleki halkara taslamalaryny amala aşyrmaga hem taýýarlyk görülýär. Ýurdumyzda hususy işewürligi ösdürmegi, telekeçileri ykdysadyýetimizde özgertmeleri geçirmäge giňden çekmegi goldamak syýasatyny dowam edýäris. Mähriban Arkadagymyz şu ýubileý ýyly üçin wezipeleriň Ministrler Kabinetiniň geçen ýarym ýylyň jemlerine bagyşlanan mejlisinde hem-de ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň 2020 — 2025-nji ýyllar üçin Maksatnamasynda anyk kesgitlenilendigini belledi. Bu wezipeler köp işleri amala aşyrmagy talap edýär we biz olaryň üstünde yhlas bilen tutanýerli zähmet çekmelidiris. Şoňa görä-de, daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan önümleri özümizde öndürmegiň we beýleki döwletlere iberilýän harytlaryň möçberini artdyrmagyň Döwlet maksatnamalarynyň ýerine ýetirilişine goşmaça itergi bermelidiris. Hormatly Prezidentimiziň nygtaýşy ýaly, dürli pudaklarda bar bolan uly mümkinçilikleri netijeli peýdalanyp, ykdysadyýetimizi diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürmegi dowam etmelidiris, ýurdumyzda öndürilýän harytlaryň sanawyny we eksport edilýän ugurlaryny giňeltmelidiris.

Dünýäde ähli söhbetleriň başy «salam» sözünden başlanýar. Salam sözüniň manysy hem «Men size abadançylyk arzuw edýärin» diýmekden ybarat. Türkmen halkynyň «Edebiň başy salam» diýen aýtgysyndan-da, onuň näderejede abadançylyga, parahatçylyga hormat goýýandygyny aňmak bolýar. Hatda hoşlaşan wagtynda hem türkmeniň «Sag-salamat boluň!» diýmesinde-de, gör, abadançylyga bolan nähili uly sarpa bar. Türkmen milleti heňňamlarboýy özüniň parahatçylyk söýüji ynsanperwerligi bilen dünýä halklarynyň kalbyndan-kalbyna ýol salyp, menzil aşyp gelýär. Magtymguly Pyragynyň «Ozal akan ýerden akarmyş aryk» diýşi ýaly, bu günki gün hem milli Liderimiziň ynsanperwerlik ýörelgeleri dünýä nusgalykdyr.

BAÝLYGYŇ SAKASY — SAGLYK

Watanymyz Birleşen Milletler Guramasy tarapyndan iki gezek ykrar edilen ýeke-täk hemişelik Bitarap döwlet hökmünde dünýäniň ýüzünde özüniň oňyn daşary syýasaty bilen giňden dabaralanýar. Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň şu ýylyň 14-nji sentýabrynda Nýu-Ýorkda öz işine başlajak nobatdaky 76-njy mejlisinde hormatly Prezidentimiziň başda durmagynda ýurdumyzyň öňe sürýän parahatçylyk dörediji teklipleri külli adamzadyň röwşen dowamatyny nazarlaýan pikirlere ýugrulandyr. Bu mejlisde türkmen tarapynyň öňe sürýän täze garaýyşlarynyň töwerekleýin, toplumlaýyn häsiýete eýedigini aýratyn bellemek gerek.

Häzirki wagtda dünýäniň ählumumy howpuna öwrülen pandemiýa bilen göreşmek babatda Diýarymyzyň BMG-niň münberinden teklip edýän başlangyçlary özünde köptaraplaýyn çuňňur ideýalary jemleýär. Saglyk ulgamy boýunça ýurdumyz tarapyndan ylmy diplomatiýa ugry boýunça halkara hyzmatdaşlygy işjeňleşdirmek, BSGG-niň koronawirus ýokanjynyň genomyny öwrenmek üçin Ýörite maksatnamasyny düzmek, BSGG-niň öýken sowuklama keseline garşy göreşmek boýunça köptaraplaýyn guralyny ýola goýmak, BSGG-niň Ýiti ýokanç keselleri bejeriş we olaryň öňüni alyş usulyýet merkezini döretmek hem-de Merkezi Aziýada Epidemiologiýa, wirusologiýa we bakteriologiýa merkezini döretmek ýaly teklipler öňe sürülýär. Döwlet Baştutanymyz 2020-nji ýylyň maýynda Goşulyşmazlyk Hereketiniň wideoaragatnaşyk arkaly geçirilen ýokary derejeli duşuşygynda, şol ýylyň awgustynda Bütindünýä Saglygy Goraýyş Guramasynyň Baş direktory Tedros Gebreisus bilen bolan wideoduşuşygynda hem ýokarda agzalan garaýyşlaryň birnäçesini teklip edipdi. Merkezi Aziýada Epidemiologiýa, wirusologiýa we bakteriologiýa merkezini döretmek babatyndaky başlangyç 6-njy awgustda Awazada geçirilen Merkezi Aziýanyň döwlet Baştutanlarynyň üçünji konsultatiw duşuşygynyň çäginde öňe sürlüpdi.

Milli Liderimiziň belleýşi ýaly, pandemiýanyň we onuň dünýä ykdysadyýetine ýetirýän ýaramaz täsiriniň öňüni almazdan, durnukly ösüş maksatnamasyny ýerine ýetirmek mümkin däl. Şol nukdaýnazardan, Watanymyzyň öňe sürýän bu teklipleriniň häzirki zaman dünýä ykdysadyýetiniň çökgünli döwrüni ýeňip geçmekde derwaýys başlangyç hökmünde Milletler Bileleşigi tarapyndan giň goldawa eýe boljakdygyna berk ynanýarys.

ABADANÇYLYK — AÝDYŇ ERTIRLERIŇ BINÝADY

Sen näçe özüňi rahat duýsaň, şonça-da saňa barlygyň pähim-parasatlylyk hemdemligi ýakyn düşýär diýilýär. Elbetde, älemiň ähli zatlary owalynda öz gözbaşyny pikirden alyp gaýdýar. Abadan geljegi nazarlaýan başlangyçlaram diňe parasatly Liderleriň serinde joşa gelýändir. Türkmen Lideriniň başlangyjy boýunça 2021-nji ýylyň BMG tarapyndan «Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly» diýlip yglan edilmeginiň özünde halkymyzyň dünýä ýaýrawly asylly ýörelgeleriniň parahatçylyga, ynanyşmaga sary uzaýan rowanalygy bar. 76-njy mejlisiň barşynda Türkmenistan Parahatçylygyň, howpsuzlygyň we durnukly ösüşiň bähbidine Bitaraplygyň dostlary toparynyň yzygiderli duşuşyklaryny dowam etmegi göz öňünde tutýar. Ýurdumyz Aşgabatda «Parahatçylyk we ynanyşmak syýasaty — halkara howpsuzlygyň, durnuklylygyň we ösüşiň binýady» atly halkara maslahaty geçirmegi meýilleşdirýär hem-de BMG-niň agza döwletlerini we halkara guramalary bu forumyň işine işjeň gatnaşmaga çagyrýar. Türkmenistan 76-njy mejlisde Merkezi Aziýada howpsuzlyk, parahatçylyk we ösüş meseleleri boýunça halkara forumy esaslandyrmagy teklip edýär. Dünýäniň syýasy giňişliginde möhüm orny eýeleýän Merkezi Aziýa sebitiniň parahatçylygyny, durnuklylygyny pugtalandyrmak, durnukly ösüşi üpjün etmek ugrunda Diýarymyz hormatly Prezidentimiziň baştutanlygynda halkara derejesinde birnäçe maksatnamalaýyn işleri alyp barýar. Şu nukdaýnazardan, Merkezi Aziýanyň häzirki zaman ählumumy geosyýasatynda eýeleýän möhüm ornuny ösdürmek, sebitde bolup geçýän özgerişleri dünýä gün tertibi bilen sazlaşdyrmak maksady bilen, Türkmenistan tarapyndan 76-njy mejlisiň dowamynda BMG-niň Baş Assambleýasynyň degişli Kararnamasynyň taslamasyny hödürlemek göz öňünde tutulýar. Ýeri gelende belläp geçsek, bu resminama milli Liderimiziň başlangyjy bilen şu ýylyň 6-njy awgustynda ýurdumyzda geçirilen Merkezi Aziýanyň döwlet Baştutanlarynyň konsultatiw duşuşygynda beýan edilen halkara teklipleri BMG-niň çäklerinde öňe sürmek üçin oňyn mümkinçilikleri döreder.

Ýurdumyz Aşgabatda ýerleşýän Birleşen Milletler Guramasynyň Merkezi Aziýa üçin öňüni alyş diplomatiýasy boýunça sebit merkeziniň işine mundan beýläk hem giň goldaw berer. Bu ugurda Türkmenistanyň başlangyjy bilen kabul edilen bu merkeziň işine bagyşlanan Baş Assambleýanyň degişli Kararnamasyny amala aşyrmagyň çäklerinde ýaşlar üçin Öňüni alyş diplomatiýasy akademiýasy hem-de Merkezi Aziýa ýurtlarynyň zenanlarynyň dialogy ýaly halkara hyzmatdaşlygyň görnüşlerini ösdürmek meýilleşdirilýär. Hormatly Prezidentimiziň belleýşi ýaly, ýaşlar döwletiň ertirki eýeleri. Sebitiň ýaşlarynyň arasyndaky gatnaşyklary ösdürmek bilen bagly birnäçe derwaýys meseleler ýaňy-ýakynda 6-njy awgustda Awazada geçirilen Merkezi Aziýanyň döwlet Baştutanlarynyň konsultatiw duşuşygynyň çäginde hem ara alnyp maslahatlaşyldy. 6-njy awgustda geçirilen sebitiň ýurtlarynyň zenanlarynyň dialogy hem zenanlaryň arasynda ýokary derejede guralan duşuşyk hökmünde dünýäniň ýüzünde oňyn seslenme döretdi. Şonuň üçinem şeýle duşuşyklary geljekde hem giňden goldamak Türkmenistan tarapyndan maksadalaýyk hasaplanylýar.

Hazar deňzi ähli ugurlar babatda giň mümkinçilikleriň mesgeni. Hut şonuň üçinem «Awaza» milli syýahatçylyk zolagy bu günki gün halkara derejeli duşuşyklaryň, maslahatlaryň, forumlaryň geçirilýän mekanydyr. Şahyryň «Özüň hakda, goňşyň hakda pikir et» diýşi ýaly, döwletimiz dostana goňşuçylyk ýörelgesinden ugur alyp, BMG-niň Baş Assambleýasynyň 76-njy mejlisinde «Merkezi Aziýa — Hazar sebiti» atly parahatçylyk, ynanyşmak we hyzmatdaşlyk zolagyny döretmek başlangyjyny öňe sürýär. Onuň şu ýyl Türkmenistanda geçiriljek VI Hazar sammitinde hukuk taýdan berkidilmegi maksadalaýyk hasaplanylýar.

Ýurdumyz 76-njy mejlisiň barşynda ählumumy parahatçylyga howp salyp biläýjek wehimleri nazara almak bilen, BMG-niň Terrorçylyga garşy göreşmek baradaky müdirligi bilen bilelikde Aşgabatda Terrorçylyga garşy müdirligiň täze maksatnamalaýyn edarasynyň görnüşini kesgitlemek boýunça işleri alyp barar. Mundan başga-da döwletimiz BMG-niň Baş Assambleýasynyň öňde boljak mejlisiniň barşynda Maglumat howpsuzlygy we hyzmatdaşlyk boýunça ählumumy forumy geçirmegiň maksadalaýyk boljakdygy hakdaky garaýşyny öňe sürer, ýaraglary ýaýratmazlygyň hem-de ýaragsyzlanmagyň köptaraplaýyn tertibini yzygiderli pugtalandyrmak ugrunda çykyş etmegini dowam eder.

DURNUKLY ÖSÜŞ — DÜNÝÄNIŇ ÝAGTY GELJEGINIŇ HEREKETLENDIRIJISI

Ilimizde «Döwletliden döwlet ýokar» diýen parasatly pähim bar. Dogrudan hem, döwletment ynsanlaryň durmuşlaryna ser salanyňda, olardaky ýagşy gylyk-häsiýetleriň, parasatly pikirleriň töweregindäkileriň durmuşyna hem oňyn täsirini ýetirýändigini görmek bolýar. Ata Watanymyzyň halkara giňişliginde öňe sürýän başlangyçlary, milli Liderimiziň dünýä parahatçylyk paýlamak ugrunda edýän tagallalary döwletlilik hakyndaky ol pähimiň döwletleriň mysalynda aýdyň ýüze çykmasydyr. Ynsan haçan-da asuda asmanyň astynda, bolelin durmuşda ýaşan mahaly özüni doly bagtyýar duýýar. Şol asudalygyň, bagtyýarlygyň dünýädäki her bir maşgala, her bir raýata elýeterli bolmagy ugrunda Gahryman Arkadagymyzyň alyp barýan işleri bu gün dünýäň ykrarynda. Milli Liderimiziň dünýä jemgyýetçiliginiň ýokary bahasyna mynasyp bolup, halkara giňişliginde giň goldaw tapan «Ösüş arkaly parahatçylyk» taglymaty, Türkmenistanyň Durnukly ösüş maksatlaryny durmuşa geçirmekde görkezýän aýratyn işjeňligi munuň şeýledigine doly güwä geçýär. Üns berip görsek, bir halkyň bagtyýar ýaşamagynyň esasy açarlarynyň biri bolup ykdysady görkezijileriň çykyş edýändigine göz ýetirýäris. Bu hakykat dünýä möçberinde alyp göreniňde hem şeýleligine galýar. Hut şonuň üçin hem häzirki wagtda ykdysady ulgamda, energetika, senagat, ulag we söwda pudaklarynda hyzmatdaşlyk boýunça halkara tagallalaryny işjeňleşdirmek zerur bolup durýar. Türkmenistan bu ugurlardaky gözlegleriň çökgünlikden soňra dünýä ykdysadyýetini dikeltmekde möhüm orna eýedigini nygtamak bilen, BMG-niň Baş Assambleýasynyň 76-njy mejlisinde bu babatda birnäçe anyk teklipleri öňe sürýär. Olaryň iň esasylarynyň biri Ösüşi maliýeleşdirmek boýunça nobatdaky halkara maslahatynyň çagyrylmagydyr. Bu maslahat Durnukly ösüş maksatlaryna ýetmek ugrunda serişdeleri jemlemek boýunça Addis-Abeba maksatnamasynyň durmuşa geçirilmegini çaltlandyrmakda möhüm ähmiýete eýedir. Türkmenistan Durnukly ösüş maksatlaryna ýetmegiň monitoringiniň kesgitlenilen köptaraplaýyn gurallaryny doly goldaýar. Şuňa laýyklykda, Türkmenistan Baş Assambleýanyň 76-njy mejlisiniň barşynda ählumumy maksatlaryň ornaşdyrylyşynyň barşy hakynda 2023-nji ýylda taýýar görnüşde hödürlemek üçin ikinji meýletin Milli synyň üstünde işlemäge girişer. Ynsanyýetiň bagtyýar durmuşyny gazanmakda örän uly ähmiýeti bolan Durnukly ösüş maksatlaryny amala aşyrmakda täze belentliklere ýetilmegine şert döretjek bu teklipleriň adamzadyň taryhyna müdimi möhürlenjekdigi ikuçsuzdyr.

Özüňdäki zady beýlekiler bilen deň-derman bölüşmek, sahylyk, jomartlyk sahawatlylyk ýaly halkymyzyň belent ynsanperwer ýörelgelerinden ugur alýan daşary syýasatymyzyň esasy maksatlarynyň hatarynda ählumumy energetika howpsuzlygyny berkarar etmek hem bar. Baý uglewodorod serişdelerine eýe bolmak bilen özüniň energetika mümkinçiliklerini bütin adamzat bähbitlerine gönükdirýän ata Watanymyz hormatly Prezidentimiziň öňdengörüjilikli syýasatynyň netijesinde bu ugurda ummasyz işleri amala aşyrdy we aşyrmagyny dowam edýär. Ýurdumyzyň Baş Assambleýanyň nobatdaky mejlisiniň barşynda aýratyn üns berýän meseleleriniň biri-de ygtybarly energiýa çeşmelerine ählumumy elýeterliligi üpjün etmekden ybaratdyr. Bu ugurda Baş Assambleýanyň 2008-nji we 2013-nji ýylda kabul eden Kararnamalarynyň awtory bolan Türkmenistan energetika serişdeleriniň durnukly üstaşyr geçirilmeginiň döwrebap hukuk gurallaryny döretmek maksatly DÖM-niň 7-nji maksadyna ýetmekde ösüşi çaltlandyrmak boýunça halkara forumy çagyrmak başlangyjyny öňe sürýär.

Taryhda Beýik Ýüpek ýolunyň iň möhüm çatryklarynyň biri bolup hyzmat eden Türkmenistan üçünji müňýyllykda bu söwda ýolunyň täzeden dikeldilmegine aýratyn üns berýär. Sebäbi ýurtlaryň arasynda söwda we ykdysady gatnaşyklaryň ösdürilmeginde ulag ulgamyna aýratyn orun degişlidir. Şulary göz öňünde tutmak bilen, yklymlaryň çatrygynda ýerleşýän Watanymyz BMG-niň durnukly ulag meselelerini çözmekde ygtybarly hyzmatdaşlarynyň biri bolup durýar. Muňa mysal hökmünde Baş Assambleýa tarapyndan ulag ulgamynda halkara hyzmatdaşlygy ösdürmek hakynda 2014-nji, 2015-nji, 2017-nji we 2021-nji ýyllarda kabul edilen Kararnamalary, 2016-njy ýylda geçirilen durnukly ulag boýunça Ählumumy maslahatyň jemleýji resminamasyny görkezmek bolar. Türkmenistan Baş Assambleýanyň 76-njy mejlisiniň dowamynda BMG-niň ulagy ösdürmek boýunça Ýörite sebitara maksatnamasy hakynda ýurdumyz tarapyndan ozal öňe sürlen başlangyçlara gaýdyp gelinmegine çagyrýar. Döwletleriň ulag-üstaşyr geçirijilik mümkinçiliklerinden netijeli peýdalanylmagyny gazanmak, ulaglaryň ähli görnüşleri bilen ýükleriň daşalyşynda hyzmatdaşlyklary işjeňleşdirmek maksady bilen, 2022-nji ýylyň aprel aýynda Türkmenistanda geçirilmegi teklip edilýän deňze çykalgasy bolmadyk ösüp barýan ýurtlaryň ministrleriniň halkara maslahaty bu ugurda taryhyň täze sahypasynyň açylmagyna itergi bolar diýip bileris.

Adama abadan durmuş üçin iň ilkinji zerurlyk bu arassa howadyr. Howanyň üýtgemegi, daşky gurşawy goramak, ekologiýa howpsuzlygyny üpjün etmek, suw serişdelerini dolandyrmak döwrüň derwaýys wezipeleriniň ilkinji orunlarynda durýar. Şonuň üçin hem häzirki wagtda bütin dünýäde energiýanyň daşky gurşawa zyýansyz bolan alternatiw çeşmelerini öwrenmek we döretmek wajyplygy ýüze çykýar. Şulary göz öňünde tutmak bilen, hormatly Prezidentimiziň pes uglerodly energetikany ösdürmek, şeýle hem BMG-niň howandarlygynda energetikanyň ileri tutulýan ugurlarynyň biri hökmünde wodorody ösdürmek boýunça halkara «Ýol kartasyny» döretmek boýunça degişli çäreleriň amala aşyrylmagyna gönükdirilen BMG-niň Strategiýasyny işläp taýýarlamak hakyndaky başlangyjynyň örän uly taryhy ähmiýete eýedigini nygtamak bolar. BMG-niň Baş Assambleýasynyň 76-njy mejlisinde bu taryhy başlangyjy durmuşa geçirmek boýunça anyk çäreleriň görülmegi meýilleşdirilýär. Mundan başga-da, sebitde Aral deňziniň ekologiýa heläkçiliginiň ýetirýän täsirlerini azaltmakda Türkmenistanyň halkara giňişligindäki tagallalaryny aýratyn bellemegimiz gerek. Milli Liderimiziň durnukly ösüş boýunça «Rio+20» sammitinde öňe süren BMG-niň Aral deňziniň sebiti üçin Ýörite maksatnamasyny döretmek hakyndaky başlangyjy, Baş Assambleýa tarapyndan 2018-nji ýylyň 12-nji aprelinde we 2019-njy ýylyň 28-nji maýynda kabul edilen «Birleşen Milletler Guramasynyň we Araly halas etmegiň halkara gaznasynyň arasynda hyzmatdaşlyk» atly Kararnamalar aýdylanlaryň doly subutnamasydyr. Bularyň ählisini jemlänimizde bolsa öňdengörüjilikli syýasaty bilen giňden ykrar edilen syýasatçy döwlet Baştutanymyzyň adamzat durmuşyna degişli hiç bir meseläni üns merkezinden düşürmeýändigi aýdyň ýüze çykýar.

YNSANYÝETI YSNYŞDYRÝAN YNSANPERWERLIK

Gahryman Arkadagymyzyň belleýşi ýaly, taryhy düýpli öwrenmän geljek üçin belent maksatlary durmuşa geçirip bolmaz. Dünýä swilizasiýasynyň iň gadymy ojaklarynyň biri bolan Türkmenistan taryhy ýadygärliklere örän baý. Ol ýadygärlikler diňe bir türkmen halkynyň däl, eýsem, bütin adamzadyň irki durmuşyna degişli syrlary açmakda bahasyna ýetip bolmajak gollanma diýsek, öte geçdigimiz bolmaz. Gahryman Arkadagymyzyň belleýşi ýaly, taryhy düýpli öwrenmän, geljek üçin belent maksatlary durmuşa geçirmek çetin. Şonuň üçin hem Garaşsyzlyk ýyllarynyň içinde ýurdumyzyň baý medeni we taryhy mirasyny çuňňur öwrenmek bilen bir hatarda, bu ugurda BMG-niň ynsanperwer ugurly düzümleriniň hatarynda Birleşen Milletler Guramasynyň Bilim, ylym we medeniýet meseleleri boýunça guramasy (ÝUNESKO) bilen hyzmatdaşlyk ýola goýuldy we ösdürildi. Degişli gurama bilen döwletimiziň arasyndaky ýokary derejeli hyzmatdaşlygyň netijesinde ýurdumyzyň gadymy taryhy ýadygärlikleri, milletimiziň medeni gymmatlyklary adamzadyň bütindünýä maddy we maddy däl miraslarynyň sanawyndan ýer aldy. Türkmenistan häzirki wagtda ÝUNESKO-nyň Hökümetara ummanlary öwreniş komissiýasynyň Ýerine ýetiriji geňeşiniň hem-de Bedenterbiýe we sport boýunça halkara komitetiniň işjeň agzasy bolup durýar. Şunuň bilen baglylykda, ÝUNESKO-nyň 2021 — 2025-nji ýyllar üçin Hökümetara gidrologiýa maksatnamasynyň Hökümetara geňeşiniň agzalygyna dalaşgärlik edýän ýurdumyz geljekde-de bu gurama we onuň düzümleri bilen netijeli hyzmatdaşlygy hemmetaraplaýyn giňeltmegi maksat edinýär.

«Döwlet adam üçindir!». Hormatly Prezidentimiziň ýurt baştutanlygyna geçmegi bilen giňden dabaralandyrylan bu beýik taglymat häzirki wagtda dünýä jemgyýetçiligi bilen alyp barýan ynsanperwer gatnaşyklarymyzyň hem özeni bolup durýar. Birleşen Milletler Guramasynyň Durmuş ösüşi komissiýasynyň 2021 — 2025-nji ýyllar üçin agzasy hökmünde Türkmenistan ynsanlaryň durmuş goraglylygy üpjün etmek, ýaşlar üçin mynasyp iş orunlaryň yzygiderli artdyrylmagyny gazanmak, maşgalanyň ornuny berkitmek ýaly meselelerde dünýä jemgyýetçiliginiň tagallalarynyň birleşdirilmelidigine aýratyn ünsi çekýär. Munuň özi bolsa biziň ýurdumyzda Gün bolup ýalbyrap dogan «Döwlet adam üçindir!» diýen ynsanperwer taglymatyň öz şöhlelerini Zeminiň ähli künjegine bolluk bilen paýlaýandygynyň alamatydyr.

Kiçijek bir obany ýa-da mähelläni mysal alyp görenimizde hem onuň içinde sözüň degerli bolmagy, aýdan teklibiň ýer tutmagy üçin ilki olaryň arasynda ykrar edilen abraýyň bolmaly. Garaşsyz, hemişelik Bitarap Türkmenistan bolsa taryh üçin göz açyp-ýumasy salym diýilýän döwrüň içinde dünýä jemgyýetçiliginiň arasynda şeýle ýokary abraýa mynasyp bolmagy başardy. Parasatly milli Liderimiziň baştutanlygynda türkmen sözüniň BMG-niň belent münberinde tekliplikden ykrarnama öwrülýän uly güýjüne buýsanyp ýaşamak bolsa ýurdumyzyň her bir raýatyna ykbalyň ýapan bagt serpaýydyr.

Sahypany taýýarlanlar Gurbansähet GURBANSÄHEDOW, Mätgurban MÄTGURBANOW,

Türkmenistanyň Daşary işler ministrliginiň Halkara gatnaşyklary institutynyň halkara žurnalistikasy fakultetiniň 1-nji ýyl talyplary, «Nesil»

Mukaddes Garaşsyzlygymyzyň şanly 30 ýyly içinde ýurdumyzyň dokma senagaty ägirt uly ösüşlere ýetdi. Ykdysadyýetiň möhüm bölegi bolan bu ugruň häzirki zaman ösüşleri Garaşsyzlygymyz bilen ýaşdaş diýen ýalydyr. Öňki döwürde paýtagtymyzda we welaýatymyzda barmak basyp sanaýmaly ýüpek-egriji we pagta arassalaýjy zawod-fabrikler bolan bolsa, Garaşsyzlygymyzyň ilkinji ýyllaryndan başlap, ýurdumyzyň dürli künjeklerinde dokma we jins toplumlary, ýüplük egriji kärhanalar we taýýar önümleri öndürýän tikinçilik we dokmaçylyk fabrikleri gurlup ulanylmaga berlip başlandy.

Beýik Ýüpek ýolunyň döremegi bilen dokmaçylykda örän uly netijeler gazanylypdyr. Hormatly Prezidentimiziň «Türkmenistan — Beýik Ýüpek ýolunyň ýüregi» atly ajaýyp eserinde mysal getirilýän türkmen gelniniň Çyn-Maçyndan ýüpek gurçugynyň tohumyny topbusynda gizläp alyp gaýtmagy bilen bagly rowaýat aýratyn many-mazmuna eýedir. Munuň özi ene-mamalarymyzyň hem dokmaçylyk, ýüpekçilik hünäri bilen gadymdan tanyş bolandyklaryny aňladýar.

Hormatly Prezidentimiziň gatnaşmagynda, ýurdumyzyň Ahal welaýatynyň Kaka etrabynda açylyp ulanylmaga berlen täze dokma toplumy pagta çig malyny gaýtadan işläp, ondan taýýar önümi goýbermäge çenli bolan ähli dokmaçylyk tapgyrlaryny özünde jemleýär. Şeýle dokma toplumynyň gurluşygynyň Ahal welaýatynyň Babadaýhan etrabynda hem tamamlaýjy tapgyrda alnyp barylýandygyny buýsanç bilen bellemek bolar. Çig maly gutarnykly önüme çenli işleýän toplumyň gurulmagy we işe girizilmegi Gahryman Arkadagymyz tarapyndan halkymyza peşgeş berlen Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe milli ykdysadyýetiň we senagatyň ýeten sepgididir.

Ykdysadyýetimizi diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürýän hormatly Prezidentimiziň ýurdumyzda pagtanyň bol hasylyny öndürmek, ýüpekçiligi ösdürmek üçin berýän goldawlary netijesinde, ýurdumyzyň oba hojalyk toplumynda yzygiderli öňegidişlikler gazanylýar.

Ýurdumyzda milli ykdysadyýetimizi ajaýyp ösüşlere beslemekde döwletli işleri durmuşa geçirýän hormatly Prezidentimiziň jany sag, ömri uzak bolsun!

Merjen AKMYRADOWA,

S.A.Nyýazow adyndaky Türkmen oba hojalyk uniwersitetiniň talyby.

Aşgabatda täze seýilgäh we ýerasty geçelgeler açyldy

Aşgabat, 15-nji sentýabr (TDH). Şu gün paýtagtymyzda döwrebap seýilgähiň hem-de ýerasty geçelgeleriň açylyş dabarasy boldy. Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň baştutanlygynda Aşgabady häzirki zaman derejesinde ösdürmegiň esasynda ýaýbaňlandyrylan giň gerimli şähergurluşyk maksatnamasynyň durmuşa geçirilmegi netijesinde amala aşyrylan bu taslama ata Watanymyzyň mukaddes Garaşsyzlygynyň şöhratly 30 ýyllyk senesi mynasybetli halkymyza ajaýyp toý sowgady boldy.

Aşgabat şäheriniň A.Nyýazow şaýoly bilen Hoja Ahmet Ýasawy köçesiniň demirgazyk-günbatar tarapynda ýerleşýän döwrebap seýilgähiň hem-de Aşgabat şäheriniň A.Nyýazow şaýoly bilen Hoja Ahmet Ýasawy köçesinde gurlan ýerasty geçelgeleriň taslamalarynyň durmuşa geçirilmegi bilen ajaýyp paýtagtymyzyň şähergurluşyk keşbiniň owadan desgalarynyň hatary artdy.

Paýtagtymyzyň toplumlaýyn ösdürilmegine, şäher düzüminiň maksatnamalaýyn esasda döwrebaplaşdyrylmagyna möhüm ähmiýet berýän döwlet Baştutanymyzyň başlangyjy bilen amala aşyrylan bu taslama baş şäherimizde ýaýbaňlandyrylan giň möçberli gurluşyk işleriniň üstünlige beslenýändiginiň aýdyň subutnamasydyr. Bular barada täze desgalaryň açylyş dabarasyna gatnaşanlaryň çykyşlarynda hem aýratyn nygtaldy. Çykyş edenleriň belleýşi ýaly, ösüşiň we rowaçlygyň ýoly bilen ynamly öňe barýan Garaşsyz, baky Bitarap Türkmenistanyň her bir güni ägirt uly ösüşlere we ajaýyp zähmet üstünliklerine beslenýär. Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwrüniň ýyl ýazgysynda şu günki dabaralar ýaly şanly wakalar hem mynasyp orun eýeleýär.

Çykyş edenler paýtagtymyzda döwrebap seýilgähiň hem-de ýerasty geçelgeleriň gurlup, ýurdumyzyň Garaşsyzlyk gününiň öňüsyrasynda açylyp, halkymyza şanly sene mynasybetli sowgat edilendigi üçin milli Liderimize tüýs ýürekden hoşallyk bildirdiler hem-de hormatly Prezidentimiziň janynyň sag, ömrüniň uzak bolmagyny, tutumly işleriniň mundan beýläk-de rowaç almagyny arzuw etdiler.

Täze, döwrebap seýilgähiň eýeleýän meýdany 10 gektara golaý bolup, onuň merkezi böleginde Oguz hanyň ýyldyzy şekilinde ýerleşdirilen suw çüwdürimler toplumy bina edildi. Bu ýerde suw çüwdürimlerinden başga-da, suw howdanlary, bassyrmalar, dynç alar ýaly ýerler gurnaldy, yşyklandyryş sütünleri dikildi. Uzynlygy 320 metre we ini 310 metre deň bolan döwrebap seýilgähde ekilen baglar, dürli güller hem-de döredilen gök otly ýerler suw çüwdürimleri bilen umumy sazlaşygy emele getirip, bu ýeriň howasynyň tämiz bolmagyny üpjün edýär. Munuň özi tebigy gözelligiň ajaýyp öwüşginleri bilen utgaşyp, seýilgäh zolagynyň görküne görk goşýar.

Döwlet Baştutanymyzyň yzygiderli belleýşi ýaly, paýtagtymyzda we tutuş ýurdumyzda täze seýilgäh toplumlaryny hem-de ýaşyl zolaklary döretmek boýunça görülýän çäreler adamlaryň saglygyna oňyn täsir edýän amatly ekologik gurşawy döretmäge gönükdirilendir.

Aşgabadyň Halkara howa menziline tarap uzalyp gidýän täze seýilgäh zolagynda onuň bezeg aýratynlyklaryna, paýtagtymyzyň ýaşaýjylarynyň we myhmanlarynyň dynç almagy üçin zerur şertleriň döredilmegine, şäherlileriň boş wagtlaryny göwnejaý geçirmekleri üçin seýilgähiň iň gelim-gidimli ýerleriň birine öwrülmegi ugrundaky işlere milli Liderimiziň talap edişi ýaly çemeleşildi. Şunuň esasynda döwrebap bezeg serişdeleri we tehnologiýalary ulanylyp, olar milli binagärlik aýratynlyklary bilen sazlaşykly utgaşdyryldy.

Dabara gatnaşyjylar döwrebap seýilgäh bilen tanyşlygy tamamlap, A.Nyýazow şaýoly bilen Hoja Ahmet Ýasawy köçesinde gurlan ýerasty geçelgeleriň ýanyna bardylar. Ýerasty geçelgeleriň ýer böleginiň umumy meýdany 6 müň 270 inedördül metre barabardyr. Jemi 4 sany ýerasty geçelgede dükanlaryň ençemesi ýerleşdirildi. Şeýle hem duralgalar guruldy.

Taslamalar ýerine ýetirilende hormatly Prezidentimiziň tabşyryklary esasynda milli binagärlik ýörelgeleri bilen bir hatarda, häzirki zaman tejribeleri utgaşdyryldy. Olaryň bezelişinde peýdalanylan serişdeler hil aýratynlygy bilen tapawutlanyp, milli öwüşginler bilen ünsüňi özüne çekýär.

Mälim bolşy ýaly, Aşgabadyň ösüşi hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň alyp barýan durmuş syýasatynyň çäklerinde işjeň häsiýete eýedir. Adamlaryň ýokary durmuş ölçeglerini üpjün etmek, göwnejaý ýaşaýşy üçin zerur şertleri döretmek özgertmeler maksatnamasynyň möhüm ugry bolup durýar.

Eziz Diýarymyzyň baş şäherinde ýaýbaňlandyrylan toplumlaýyn özgertmeler, adamlaryň durmuşy üçin aňrybaş şertleriň döredilmegi bilen baglanyşykly meseleler milli Liderimiziň hemişe üns merkezinde saklanýar. Hormatly Prezidentimiz paýtagtymyzda alnyp barylýan gurluşyklary gözegçilikde saklap hem-de şäheriň durmuş üpjünçiligi ulgamlaryny döwrebaplaşdyrmak boýunça amala aşyrylýan işlere yzygiderli üns berip, bu işleriň häzirki zaman talaplaryna we ölçeglerine kybap gelmeginiň, şol sanda hil we gözellik, ekologiýa babatda uzak geljegi nazarlaýan täzeçil çemeleşmelere eýe bolmagynyň alnyp barylýan işleriň möhüm şertleriniň biridigini belleýär.

Ak mermerli paýtagtymyz sebitiň we dünýäniň iň owadan hem-de amatly şäherleriniň biri hökmündäki derejesini barha pugtalandyrýar. Mähriban Watanymyzyň ähli künjeklerini gurşap alan giň möçberli özgertmeleriň depginleri netijesinde Aşgabat hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň başlangyjy esasynda Türkmenistanyň alyp barýan Bitaraplyk, parahatçylyk söýüjilik hem-de hoşniýetli goňşuçylyk syýasatynyň oňyn netije berýändigini äşgär edýär.

Sebitiň iri işewürlik we medeni merkezi derejesine eýe bolmak bilen, Türkmenistanyň paýtagty häzirki zaman, okgunly ösýän şäheriň — geljegiň şäheriniň täsin nusgasyny özünde jemleýär. Onda gözellik we amatlylyk, binagärligiň öňdebaryjy gazananlary, inžener-tehniki pikiriň üstünlikleri hem-de milli binagärligiň gadymdan gelýän däpleri utgaşykly sazlaşýar. Diňe bir myhmanlar däl, eýsem, aşgabatlylar hem özlerine tanyş bolan köçeleriň we meýdançalaryň keşbiniň okgunly özgerip, aýratyn gelşikli hem-de gözel görnüşe eýe bolýandygyna haýran galýarlar. Bu işleriň gözbaşynda hut milli Liderimiziň ýadawsyz aladalarynyň we yzygiderli tagallalarynyň durýandygyna örän oňat düşünýän halkymyz munuň üçin Arkadag Prezidentimize tüýs ýürekden alkyş sözlerini aýdýar.

Ýol-ulag ulgamyna degişli bu desgalar pyýadalaryň howpsuzlygyny üpjün etmekde möhüm ähmiýete eýedir. Bu bolsa hormatly Prezidentimiziň baştutanlygynda ýurdumyzda adamlaryň ýaşaýyş-durmuşynyň abadançylygyny, rahatlygyny gazanmagyň ileri tutulýan ugrudygyna şaýatlyk edýär.

Dabara gatnaşyjylar ýerasty geçelgeleriň içi bilen geçip, şol ýerlerde döredilen amatlyklar bilen tanyşdylar hem-de dükanlara syn etdiler. Ýerasty geçelgeleri bezemekde ulanylan milli nagyşlar, göl hem-de dürli surat şekilleri, owadan bezeg daşlary we mermerler, şeýle hem yşyklandyryjylar bu desgalara ajaýyp öwüşgin çaýyp, kalbyňda çäksiz ruhubelentlik döredýär. Munuň özi ata Watanymyzyň beýik Garaşsyzlygynyň şanly 30 ýyllyk senesiniň bellenilýän günlerinde ýakymly duýgulary bagyşlaýar. Şeýle ajaýyplyklar üçin halkymyz Gahryman Arkadagymyza tüýs ýürekden alkyş aýdýar. Bular barada ýerasty geçelgeler bilen tanşan dabara gatnaşyjylar aýratyn buýsanç bilen bellediler.

Döwrebap seýilgähiň hem-de ýerasty geçelgeleriň gijeki görnüşleriniň aýratyn özüne çekijidigini bellemek gerek. Bu bolsa adamlaryň ruhuny galkyndyryp, beýik Garaşsyzlyk toýumyzyň ýakynlaşyp gelýän günlerinde merjen Aşgabadymyza, eziz Watanymyza hem-de hormatly Prezidentimize ildeşlerimiziň guwanjyny goşalandyrýar.

Seýilgähiň yşyklary paýtagtymyzyň şu künjeginiň älemgoşar şekilini emele getirip, özboluşly görnüşi janlandyrýar. Munuň özi tyllaýy agşamlaryň görküne görk goşup, Ginnesiň rekordlar kitabynda pugta orun eýelän ak mermerli Aşgabadyň ajaýyplygyny artdyrýar. Ähli ýerlerde çar ýana şuglasyny saçýan dürli yşyklandyryjylar, birek-birege aýdylýan hoşniýetli arzuwlar nurana gijeleriň her pursadynyň ýatda galyjy bolmagyny şertlendirýär. Şäheriň bezeg aýratynlyklary halkymyzyň şatlygy bilen utgaşyp, Arkadag Prezidentimiziň baştutanlygynda ýurdumyzyň ösüşleriň belentliklerine tarap ynamly gadam urýandygynyň nobatdaky güwäsidir.

Şeýlelikde, Aşgabadyň binagärligi, bagy-bossanlyklar toplumy sebitiň binagärlik merjeni diýlip mynasyp atlandyrylýan ak mermerli paýtagtymyzyň bezegine öwrüldi. Ýurdumyzyň baş şäherini abadanlaşdyrmagyň we ösdürmegiň, ulag-aragatnaşyk ulgamlaryna degişli täze desgalary gurmak, seýilgäh zolaklaryny bagy-bossanlyga büremek, şäheriň amatly durmuş gurşawyny döretmek maksady bilen, ylmyň we öňdebaryjy işläp taýýarlamalaryň gazananlaryny peýdalanmak meseleleri hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň üns merkezinde durýar. Munuň şeýledigine şu gün Aşgabatda geçirilen binagärlik açylyşlary hem güwä geçýär.