Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe hormatly Prezidentimiziň taýsyz tagallalary netijesinde ýurdumyzyň ähli ulgamlarynda innowasiýalara daýanýan sanly ulgama geçmek, şol sanda sanly bilim we ylym, sanly ykdysadyýet, sanly lukmançylyk, önümçiligi sanlylaşdyrmak, galyberse-de, dünýäniň sanly ulgamyna goşulmak babatda işler üstünlikli dowam etdirilýär. Ýokary okuw mekdeplerinde sanly bilim ulgamyna geçmäge, sanly tehnologiýalara erk edýän, ýokary başarnykly hünärmenleriň taýýarlanmagyna aýratyn ähmiýet berilýär. Geljekde Watanymyzy ähli ugurlarda ösüşlere alyp gitjek ýaşlaryň dünýäniň tehnologik çözgütleri babatda iň täze gazananlaryndan baş çykarýan, döwrebap programma üpjünçiliklerini işläp düzýän we taýýarlaýan hünärmenler bolup ýetişmegi ugrunda birnäçe wezipeler öňde goýuldy. Bu wezipeler hem-de döwrüň talaby göz öňünde tutulyp, hünärmenlerimiziň we talyplarymyzyň zehinine, intellektual baýlygyna daýanylyp, birnäçe taslamalar, programma üpjünçilikleri işlenip düzülýär, tehnologik çözgütler taýýarlanylýar. Bu ugurda «Türkmenistanda sanly bilim ulgamyny ösdürmegiň Konsepsiýasy», ony durmuşa geçirmegiň meýilnamasy, «Türkmenistanda 2019 — 2025-nji ýyllarda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň Konsepsiýasy», sanly ykdysadyýeti ösdürmek boýunça Pudagara toparyň düzümi we düzgünnamasy tassyklanyldy.
Şu ýylyň 22-nji oktýabrynda hormatly Prezidentimiz sanly ulgam arkaly geçiren Ministrler Kabinetiniň nobatdaky mejlisinde «Döwlet hünär-tehniki bilim edaralary hakynda», «Döwlet orta hünär bilimi edaralary hakynda», «Döwlet ýokary hünär bilimi edaralary hakynda» Düzgünnamalary tassyklamak hakynda taryhy Karara gol çekdi. Bu, ýokary dünýä ölçeglerine laýyklykda, milli ykdysadyýetimiziň ähli pudaklary bilen bir hatarda bilim ulgamynyň kadalaşdyryjy hukuk binýadynyň yzygiderli kämilleşdirilýändiginiň subutnamasy boldy.
Türkmenistanda sanly bilim ulgamyny ösdürmegiň konsepsiýasy halk hojalyk toplumyny sanly ulgama geçirmek işinde uly ähmiýete eýe bolup, ol maglumatly bilim gurşawyny döretmäge hem-de bilimi ösdürmegiň ähli tapgyrlarynda okatmagyň elektron serişdeleri bilen üpjün edilmegine, jemgyýetiň intellektual kuwwatyny baýlaşdyrmaga, bilim bermegiň hilini ýokarlandyrmaga, usullaryny kämilleşdirmäge gönükdirilendir. Konsepsiýa laýyklykda, ýokary okuw mekdeplerinde hünärmenleriň, professor-mugallymlaryň tagallalary bilen, şeýle hem talyplaryň gatnaşmagynda sanly bilimi ulgamlaýyn üpjün etmegiň maksatnamasy işlenip taýýarlanyldy. Sanly tehnologiýalaryň giňden ornaşdyrylmagy netijesinde ýokary okuw mekdeplerinde belli bir aralykdan sapaklar hem-de daşary ýurtly hyzmatdaşlaryň gatnaşmagynda wideomaslahatlar yzygiderli guralýar.
Häzirki şertlerde islendik ýurduň ösüşi, ozaly bilen, ylym we bilim ulgamlarynyň ösüş derejesi bilen kesgitlenýär. Şunda jemgyýetiň intellektual mümkinçiliklerini doly peýdalanmak, ylmyň öňdebaryjy gazananlaryny ornaşdyrmak degişli ugurda ýokary tehnologiýalary, düýpli we amaly barlaglaryň netijelerini peýdalanmak bilen baglydyr. Sanly ykdysadyýetiň ösüşi ykdysadyýetiň ähli ugurlaryna, şol sanda saglygy goraýyş, bilim, maliýe hyzmatlary, ulag we beýleki pudaklara oňyn täsir edýär.
Ýeri gelende bellesek, häzirki wagtda halkara bilim hyzmatdaşlygynyň çäklerinde ýurdumyzyň bilim edaralary dünýäniň öňdebaryjy ylmy merkezleri, bilim ojaklary bilen okatmagyň we hünär taýýarlygynyň täze ugurlary boýunça bilelikdäki taslamalary amala aşyrýarlar. Milli ykdysadyýetiň pudaklaryny ösdürmäge degişli ylmy işler we ylmy-barlaglar Türkmenistanyň Ylymlar akademiýasynyň gözegçiliginde alnyp barylýar. Şular bilen birlikde, Türkmenistanyň ýörite orta, ýokary okuw mekdepleri önümçiligiň talaplaryna we sargytlaryna laýyklykda, täze ugurlar boýunça hünärmenleri taýýarlamagy üstünlikli amala aşyrýarlar.
Halkara bilim hyzmatdaşlygy işjeň ösdürilýär, ýagny ýurdumyzyň orta hünär we ýokary okuw mekdepleri dünýäniň iri ylym, bilim merkezleri, halkara guramalardyr gaznalar bilen işjeň hyzmatdaşlyk saklaýar. Paýtagtymyzda we welaýat merkezlerinde halkara okuw maslahatlary, sergiler, ylmy işgärleriň duşuşyklary, bilelikdäki okuwlar geçirilýär. Maksatnamalaýyn okuwlarda we sergilerde dünýäniň öňdebaryjy döwletleriniň bilim tejribesi özleşdirilýär, meşhur kompaniýalaryň bilim önümleridir hyzmatlary bilen tanyşdyrylýar.
Orta hünär we ýokary okuw mekdeplerinde sanly bilim ulgamyny ösdürmek maksady bilen, bilim portallary döredildi. Olarda ýurdumyzda we daşary ýurtlarda ykdysady, bilim, medeniýet, saglygy goraýyş, bedenterbiýe we sport, syýahatçylyk ýoly we beýleki ulgamlarda amala aşyrylýan iri taslamalaryň, geçirilýän forumlaryň, ýaryşlaryň, şol sanda saglygy goraýyş ulgamynda keselleri bejeriş operasiýalaryny geçiriş usullarynyň ýazgylarydyr beýany jemlenendir.
Mugallymlar we talyplar diňe bir bilim portalyndaky maglumatlary almak bilen çäklenmän, eýsem, ylmyň pudaklaryna degişli özleşdirilýän materiallar babatda öz garaýyşlaryny beýan etmäge mümkinçilik alýarlar. Bilim portalynda aýry-aýry sapaklaryň, maslahatlaryň, forumlaryň beýanyny islendik wagtda alyp, öwrenip bolýar. Şeýle hem aýry-aýry dersleriň bölümleri we temalary boýunça uzak aralykdan bilelikdäki sapaklar guralýar. Olarda talyplar we mugallymlar öz pikir-garaýyşlaryny erkin beýan etmäge mümkinçilik alýarlar, bilimlerini baýlaşdyrýarlar.
Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe ýurdumyzyň ähli ulgamlaryny, şol sanda milli ykdysadyýetiň pudaklaryny sanlylaşdyrmakda belent maksatly işleri durmuşa geçirýän milli Liderimize köp sagbolsun aýdýarys. Goý, Gahryman Arkadagymyzyň jany sag, ömri uzak bolsun, döwletli tutumlary mundan beýläk-de üstünliklere beslensin!
Döwlet KERIMOW,
Myrat Garryýew adyndaky Türkmenistanyň Döwlet lukmançylyk uniwersitetiniň mugallymy.
https://www.turkmenmetbugat.gov.tm/tk/newspapers/2/articles/46915