«Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýyly diýlip yglan edilen 2021-nji ýylda mukaddes Garaşsyzlygynyň şanly 30 ýyllygyny toýlaýan eziz Watanymyz Türkmenistan halkara neşirleriň ünsüni özüne çekýär. Bu şanly sene mynasybetli Diýarymyzda we daşary ýurtlarda dürli çärelerdir dabaralar geçirilýär hem-de Garaşsyzlyk ýyllarynda Türkmenistanyň gazanan üstünliklerine bagyşlanan, owadan bezelen ýörite neşirler çap edilýär.

Baýramçylygyň öňüsyrasynda Türkmenistanyň Garaşsyzlygynyň 30 ýyllygyna bagyşlanyp, Türkiýe Respublikasynda “Yerli düşünce” we “Istanbool Today”, Awstriýa Respublikasynda “Galkynysh”, Hindistanda “Business Central Asia” hem-de Pakistanda “The Diplomatic Insight” žurnallarynyň ýörite sanlary neşir edildi.

Dostlukly ýurtlarda çap edilen neşirlerde ýurdumyzyň Garaşsyzlygynyň taryhy, syýasatda, ykdysadyýetde, durmuş we hukuk ulgamynda, ylymda, medeniýetde hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň baştutanlygynda gazanylan üstünlikler barada giňişleýin gürrüň berilýär. Şeýle hem Türkmenistanyň dünýäniň ýurtlary bilen özara bähbitli hyzmatdaşlygy ösdürmeginiň geljegi, sebitiň döwletleriniň arasynda hoşniýetli goňşuçylyk gatnaşyklarynyň has-da pugtalandyrylyşy baradaky makalalar çap edildi.

Mundan başga-da, bu neşirlerde şu ýylyň awgust aýynda Türkmenistanda, «Awaza» milli syýahatçylyk zolagynda geçirilen Merkezi Aziýanyň döwlet Baştutanlarynyň konsultatiw duşuşygy barada giňişleýin maglumat berilýär. Şolarda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň halkara forumyň çäklerinde öňe süren başlangyçlary, ýurdumyzyň oňyn daşary syýasatynyň ileri tutulýan ugurlary, energetika we ekologiýa diplomatiýasy baradaky makalalar giň okyjylar köpçüligine ýetirilýär.

Şeýle hem žurnallaryň sahypalarynda şu ýyl toýlanylan ýene-de bir şanly senä — paýtagtymyz Aşgabadyň maý aýynda bellenip geçilen 140 ýyllygyna bagyşlanan makalalar ýerleşdirildi.

Bu neşirlerde ýerleşdirilen makalalaryň awtorlary, hususan-da, görnükli syýasatçylar, ýokary okuw mekdepleriniň professorlary we mugallymlary, öňdebaryjy metbugat neşirleriniň ýolbaşçylary türkmen Bitaraplygynyň aýratynlygy, sebitde durnuklylygy saklamakda eýeleýän orny barada gürrüň berýärler. Şunuň bilen baglylykda, ýurdumyzyň energetika, ulag, suw diplomatiýalary babatda halkara başlangyçlary we anyk çäreleri barada aýratyn durlup geçilýär. Şol işleriň ählumumy parahatçylygyň we howpsuzlygyň pugtalandyrylmagyna hem-de Durnukly ösüş maksatlarynyň netijeli amala aşyrylmagyna gönükdirilendigi nygtalýar.

Mundan başga-da, žurnallaryň sahypalarynda milli parlamentiň iki palataly görnüşe geçmegi bilen baglylykda, ýurdumyzda bolup geçen ähmiýetli durmuş-syýasy wakalar baradaky teswirlere we maglumatlara hem aýratyn orun berilýär.

Türkmenistanyň mukaddes Garaşsyzlygynyň şöhratly 30 ýyllygyna bagyşlanyp, ýurdumyzyň we paýtagtymyzyň durmuşyna, Türkmenistanyň medeniýetine, milli mirasyna, aýdym-saz sungatyna, taryhy ýadygärliklerine, dürli pudaklarda alnyp barylýan işlere degişli owadan suratlar bilen bezelip çykarylan žurnallaryň şu sanlarynyň öňde goýan esasy wezipeleriniň biri Beýik Ýüpek ýolunyň ýüreginde ýerleşen, güýçli depginler bilen ösýän döwlet bolan Garaşsyz, Bitarap Türkmenistanyň gazanan üstünlikleri bilen tanyşdyrmakdan ybarat boldy.

Meşhur daşary ýurt neşirleriniň ýörite sanlarynyň çap edilmegi halkara bileleşigiň Türkmenistana uly mümkinçiliklere, baý serişde hem-de ykdysady gorlara, şeýle hem täsin taryhy-medeni mirasa eýe bolan ýurt hökmündäki barha artýan gyzyklanmasynyň ýene bir aýdyň subutnamasy boldy.

(TDH)

Mukaddes Garaşsyzlyk ýurdumyzyň halkara gatnaşyklaryny hem täze derejä göterdi. Bu barada hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow 2021-nji ýylyň 1-nji sentýabrynda talyplar we okuwçylar bilen geçiren duşuşygynda eden çuňňur manyly çykyşynda: «Garaşsyzlygymyzyň ilkinji günlerinden ýurdumyz parahatçylygy, dost-doganlygy dabaralandyrýan oňyn Bitaraplyk ýoluny saýlap aldy. Dünýä döwletleri, halkara guramalar bilen özara bähbitli gatnaşyklary ýola goýdy” diýip, aýratyn belläp geçdi.

Milli Liderimiziň pähim-paýhasyndan kemal tapan Berkarar döwletiň bagtyýarlyk döwri bolsa Garaşsyz Diýarymyzyň parahatçylyk söýüjilikli, ählumumy howpsuzlyga, giň halkara hyzmatdaşlyga esaslanýan daşary syýasatyna täze öwüşgin çaýdy, has takygy, ony täze many-mazmuna besledi. Bu gün Türkmenistan ata-baba gelýän dost-doganlyk ýörelgelerini rowaçlandyryp, hoşniýetli goňşuçylyk, özara peýdaly hyzmatdaşlyk ýörelgelerini äleme ýaýýar. Bu bolsa ýurdumyzyň halkara gatnaşyklar ulgamyndaky ähmiýetini hem-de ornuny has-da ýokarlandyryp, abraý-mertebesini barha artdyrýar.

Häzirki zamanyň möhüm meselelerini çözmäge, Ýer ýüzünde parahatçylygy we ählumumy howpsuzlygy berkitmäge işjeň gatnaşmak Garaşsyz, Bitarap Türkmenistanyň daşary syýasat ugrunyň esasy wezipeleriniň hatarynda durýar. Şonuň bilen bir wagtda, ýurdumyzyň dünýä döwletleriniň durnukly ösüşini üpjün etmegiň tarapdary bolup çykyş etmegi, bu babatda abraýly halkara guramalar bilen işjeň hyzmatdaşlyk alyp barmagy bellenen ugurda anyk hem ýokary netijeleri gazanmaga mümkinçilik berýär. Ýeri gelende aýtsak, Türkmenistan Birleşen Milletler Guramasynyň ýakyn hem ygtybarly hyzmatdaşy hökmünde uly abraýa eýedir. BMG-niň Baş Assambleýasy tarapyndan «2021-nji ýyl — Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly” atly Kararnamanyň kabul edilmeginiň özem ýurdumyzyň dün-ýäde parahatçylygy gorap saklamak, howpsuzlygy, durnukly ösüşi üpjün etmek, mahlasy, tutuş adamzadyň abadançylygy ugrundaky tagallalarynyň ykrar edilmesidir. Dünýäniň iň iri halkara guramasynyň 76-njy mejlisinde hem ýurdumyzyň syýasy meseleler, şeýle-de ykdysadyýet, energetika, ekologiýa, ynsanperwer ulgamlary we beýleki ugurlar boýunça anyk başlangyçlary beýan ediler. Durnukly ösüş maksatlaryna ýetmäge, derwaýys sebit mese-lelerini üstünlikli çözmäge esaslanýan ýol-ýörelgelerimiz 17-nji sentýabrda Duşenbe şäherinde geçirilen Şanhaý Hyzmatdaşlyk Guramasynyň sammitinde hem ýene bir gezek aýdyň ýüze çykdy. «Türkmenistan üçin ŞHG bilen gatnaşyklar biziň daşary gatnaşyklarymyzyň giň geografik we düzümleýin diwersifikasiýasyna ygrarlylyga esaslanýan halkara hyzmatdaşlyk strategiýasynyň möhüm ugrudyr” diýip, hormatly Prezidentimiz sammitde eden çykyşynda nygtady.

Hawa, Garaşsyzlyk daşary ýurtlar bilen ykdysady hyzmatdaşlygy ösdürip, halklar bilen dostlukly gatnaşyklary ýola goýmak üçin täze mümkinçilikleri açdy. Şol mümkinçilikleriň netijesinde döwletara gatnaşyklar hil taýdan täze mazmuna eýe bolup, ykdysady hyzmatdaşlyk giň gerimde ýaýbaňlandy. Bu bolsa ýurdumyzyň parahatçylyk söýüjilik, hoşniýetli goňşuçylyk we deňhukukly özara bähbitli hyzmatdaşlyk ýörelgelerinden gözbaş alýar we daşary ýurtly hyzmatdaşlaryň Garaşsyz Türkmenistana gyzyklanmasyny has-da artdyrýar. Munuň özi ýurdumyzyň uzak geljegi nazarlaýan syýasy we ykdysady bähbitlerini üpjün edýär.

Garaşsyzlygymyzyň şanly 30 ýyllyk baýramçylygynyň uly dabaralara beslenýän günlerinde ýurdumyzyň halkara gatnaşyklaryndaky üstünlikleri barada söhbet etmek ýakymlydyr. Sebäbi Garaşsyzlyk halkymyzyň beýik geljeginiň altyn gapysydyr. Ol biziň üçin mukaddesdir, ezizdir. Bagtyýar halkymyz Garaşsyzlygyň aýdyň ýoly bilen ynamly öňe barýar. Bu ýol dost-doganlygyň, parahatçylygyň, ynanyşmagyň ýoludyr, milli Liderimiziň parasatly ýolbaşçylygynda Diýarymyzyň halkara abraýynyň has-da belende göterilýän ýoludyr.

Bize ajaýyp zamanany peşgeş beren hormatly Prezidentimiziň jany sag, ömri uzak, alyp barýan il-ýurt bähbitli, dünýä ähmiýetli beýik işleri hemişe rowaç bolsun!

Annatagan AMANOW

Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň Halkara meseleler baradaky komitetiniň agzasy.

Düýn Ahal welaýatynyň Ak bugdaý etrabynyň Änew şäherinde täze, döwrebap ýaşaýyş jaýlarynyň ýene-de biriniň açylyp, bagtyýar maşgalalara sowgat edilmegi mukaddes Garaşsyzlygymyzyň şanly 30 ýyllyk toýunyň baýramçylyk şatlygyna şatlyk goşdy. 4 gatly, 48 öýli ýaşaýyş jaýynyň açylyş dabarasy aýdym-sazyň hoş owazlary bilen utgaşdy.

Gurbannazar GURBANGULYÝEW,
Ahal welaýat Polisiýa müdirliginiň işgäri:

— Hormatly Prezidentimiz ýurdumyzyň her bir raýatynyň, şol sanda hukuk goraýjy edaralaryň işgärleriniň we olaryň maşgala agzalarynyň ýaşaýyş-durmuş derejesini yzygiderli ýokarlandyrmak ugrunda uly işleri durmuşa geçirýär. Şu günki ajaýyp waka hem şeýle tagallalaryň barha rowaç alýandygyny görkezýär. Bu gün welaýatymyzyň polisiýa edaralarynyň işgärleri üçin Änew şäherinde dört gatly, köp öýli döwrebap ýaşaýyş jaýy gurlup, dabaraly ýagdaýda ulanylmaga berilýär. Biziň maşgalamyza hem bu jaýdan 4 otagly öýüň açary gowşuryldy. Ýurdumyzyň naýbaşy toýuny täze jaýda garşylamak bagtyna eýe bolduk.

Agzybir maşgalamyz — gelnim, iki oglum we gyzym bar. Birnäçe ýyldan bäri welaýat Polisiýa müdirliginde işläp gelýärin. Hormatly Prezidentimiz ýurdumyzyň içeri işler edaralarynyň işgärleriniň netijeli işlemegi üçin giň mümkinçilikleri döredip berýär. Bu babatdaky bimöçber aladalar bize jemgyýetçilik tertibini üpjün etmekde, düzgün bozulmalarynyň öňüni almakda has-da jogapkärli çemeleşmäge iterýär. Şu ajaýyp günde içeri işler edaralarynyň işgärleriniň hem-de olaryň maşgala agzalarynyň ýaşaýyş-durmuş, gulluk we iş şertlerini yzygiderli gowulandyrmak ugrunda edýän taýsyz tagallalary üçin hormatly Prezidentimize, ýurdumyzyň Ýaragly Güýçleriniň Belent Serkerdebaşysy Gurbanguly Berdimuhamedowa tüýs ýürekden alkyş aýdýarys.

Mähri HALMÄMMEDOWA,
Türkmenistanyň Agrar partiýasynyň Ak bugdaý etrap komitetiniň hünärmeni:

— Mukaddes Garaşsyzlygymyzyň 30 ýyllygynyň ýetip gelýän şanly senesi aýratyn joşgun, dürli maksatly desgalaryň açylyş dabaralary bilen utgaşýar. Etrabymyzyň merkezinde iki sany dört gatly döwrebap ýaşaýyş jaýynyň ulanylmaga berlenine köp wagt geçmänkä, şeýle kaşaň binalaryň ýene-de biriniň açylyş dabarasyna şaýat bolýandygymyza buýsanýarys.

Täze jaýlarda ildeşlerimiz üçin döredilen amatlyklar bilen tanyşdyk. Onda iki, üç, dört otagly giň we amatly öýler bar. Kömekçi otaglar hem göz öňünde tutulypdyr. Aşgabadyň «Demirbetonönümleri» kärhanasynyň ezber elli gurluşykçylarynyň guran täze ýaşaýyş jaýyndaky öýler zerur enjamlar bilen enjamlaşdyrylypdyr. Aşhana otagynyň enjamlaşdyryşy bizde aýratyn gyzyklanma döretdi.

Şanly toýuň öňüsyrasynda bolup geçýän şeýle şatlykly wakalar Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe Gahryman Arkadagymyzyň daşyna berk jebisleşen halkymyzyň eşretli durmuşda ýaşaýandygynyň, ýurdumyzda asudalygyň, bagtyýarlygyň höküm sürýändiginiň alamatydyr. Şeýle eşretli döwre, döwletli döwrana ýetiren hormatly Prezidentimiziň tutumly işleriniň hemişe rowaç bolmagyny arzuw edýäris.

Ýazga geçiren Aýdo ŞEKEROW.

Surata düşüren awtor.

Garaşsyzlyk ýyllarynda ykdysadyýetiň durnukly ösüşini gazanmak, adalatly raýat jemgyýetini berkarar etmek, halkyň abadan durmuşy üçin amatly şertleri döretmek ugrunda uly işler amala aşyryldy. 30 ýylyň içinde özgertmeleriň üstünlikli durmuşa geçirilmegi netijesinde ýurdumyzyň döwlet we jemgyýetçilik gurluşy düýpgöter özgerdi.

Gahryman Arkadagymyzyň maýa goýum syýasatynyň işjeň amal edilmegi bilen, ýurdumyzyň tebigy baýlyklaryny we mümkinçiliklerini ulanyp, ösen ulag-logistik düzümli, ýokary öndürijilikli täze pudaklar hem-de senagat kärhanalary döredildi. Türkmenistan özbaşdak ösüş ýolunda halkara syýasatda milli we ählumumy bähbitleri nazara alyp, oňyn Bitaraplyk derejesine esaslanyp hem-de hoşniýetli goňşuçylyk, birek-birege hormat goýmak, adalatlylyk, deňhukuklylyk ýörelgelerine berk eýerýär.

Dünýäde koronawirus ýokanjynyň giňden ýaýramagy döwletleriň ykdysadyýetlerine ýaramaz täsirini ýetirdi. Dowam edýän çylşyrymly maliýe-ykdysady ýagdaýlara garamazdan, ýurdumyzyň ykdysadyýetiniň durnukly ösmegi üpjün edilýär. Bu bolsa hormatly Prezidentimiziň öňdengörüjilikli syýasaty esasynda ýurdumyzy ösdürmek boýunça kabul edilen maksatnamalaryň we meýilnamalaryň üstünlikli amala aşyrylýandygyny tassyklaýar. Munuň şeýledigini Türkmenistanda jemi içerki önümiň durnukly ösüşiniň üpjün edilýändigi hem görkezýär.

Ykdysadyýetimizi diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürmegiň çäklerinde daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan önümleri özümizde öndürmegiň, eksport harytlarynyň möçberlerini artdyrmagyň, elektron senagaty döretmegiň döwlet maksatnamalary üstünlikli durmuşa geçirilýär. Önümçilik we durmuş maksatly desgalary elektrik energiýasy bilen bökdençsiz üpjün etmek boýunça toplumlaýyn işler amala aşyrylýar. Ýurdumyzyň sebitlerinde döwrebap gaz turbinaly elektrik stansiýalarydyr geçirijiler, paýlaýjy beketler gurlup ulanylmaga berilýär. Aşgabat şäheriniň, welaýat merkezleriniň, iri şäherleriň we ilatly ýerleriň energiýa üpjünçilik ulgamlary yzygiderli täzelenýär.

Döwletimiziň geografik taýdan amatly ýerleşmegi ýokary depginde ösýän, bäsdeşlige ukyply düzümleri döretmäge giň mümkinçilik berýär. Häzirki döwürde deňiz, halkara awtoulag, demir ýol, howa we turba geçiriji multimodal logistik taslamalar amala aşyrylýar.

Oba hojalygynda hem bazar gatnaşyklaryny ornaşdyrmak maksady bilen, giň gerimli işler alnyp barylýar. Ak bugdaýyň mekany bolan berkarar döwletimizde şu ýyl gallaçy daýhanlarymyz Watana 1 million 400 müň tonnadan gowrak guşgursak däne tabşyrdy. Bu ajaýyp netijeler ýurdumyzyň zähmetsöýer daýhanlarynyň Garaşsyz Watanymyzyň şanly baýramyna mynasyp sowgadydyr.

Içerki bazary özümizde öndürilen önümler bilen doly üpjün etmekde uly işler amala aşyryldy. Munuň üçin ýeralmanyň, gök-bakja we beýleki oba hojalyk ekinleriniň meýdanlary giňeldilýär. Et-süýt önümleriniň öndürilýän möçberleri artdyrylýar. Daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan önümleri öndürýän kiçi, orta we iri kärhanalary gurmak boýunça maksatnamalaryň yzygiderli amala aşyrylmagy täze iş orunlarynyň döremegine mümkinçilik berdi.

Bilimiň many-mazmunyny baýlaşdyrmak, hilini ýokarlandyrmak maksady bilen, sanly bilim ulgamy ösdürilýär. Bu ulgama ylmyň iň soňky gazananlary we okatmagyň innowasion usullary giňden ornaşdyrylýar. Garaşsyzlyk ýyllarynda ylym ulgamynda sazlaşykly geçirilýän düýpli özgertmeleriň netijesinde ýurdumyzyň ylmy-barlag institutlarynda, ýokary okuw mekdeplerinde, ylmy-tehnologik, ylmy-kliniki hem-de ylmy-taslama merkezlerinde, tejribe-önümçilik barlaghanalarynda ylma we döredijilige höwesli ýaşlaryň täze nesli kemala gelýär.

Garaşsyz Watanymyzy hemmetaraplaýyn sazlaşykly ösýän ýurda öwürmek maksady bilen, berk binýatly milli saglygy goraýyş ulgamy yzygiderli kämilleşdirilýär. Dünýäniň ösen döwletleri, iri halkara guramalar bilen alnyp barylýan işjeň hyzmatdaşlyk milli saglygy goraýyş ulgamynyň ösüşine oňyn täsirini ýetirýär. Garaşsyz, baky Bitarap Watanymyzyň saglygy goraýyş ulgamyny düýpli ösdürmekde we dünýä derejesine çykarmakda «Saglyk» Döwlet maksatnamasy möhüm ähmiýete eýedir. Bu maksatnama raýatlaryň saglygyny berkitmekde, keselleriň öňüni almakda, ynsan ömrüniň dowamlylygyny uzaltmakda esasy ýörelgeleri kesgitleýär. Maksatnamanyň esasynda dünýä ylmynyň we tejribeleriniň biziň şertlerimize laýyk ornaşdyrylmagy, maddy-tehniki üpjünçiligiň kämilleşdirilmegi milli lukmançylygyň esasy aýratynlyklarydyr.

Şeýlelikde, berkarar döwletimizde Bütindünýä Saglygy Goraýyş Guramasynyň talaplaryna laýyk gelýän saglygy goraýyş ulgamyny döretmek hem-de kämilleşdirmek işi doly amala aşyryldy. Aýratyn-da, enelerde we çagalarda köp duş gelýän keselleriň, şeýle hem ýokanç keselleriň düýpgöter kemelmegini gazanmak, sagdyn durmuş ýörelgelerini ornaşdyrmak, ilaty ýerli ösümliklerden we çig mallardan öndürilýän dermanlar hem-de saglyk maksatly serişdeler bilen üpjün etmek boýunça gowy netijeler gazanyldy. Geçirilen bu işler keselçiligiň derejesiniň peselmegine, howply ýokanç keselleriň düýbünden ýok edilmegine ýardam berdi.

Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň 2019-njy ýyldaky mejlisinde Halk Maslahatynyň hukuk ýagdaýyny kämilleşdirmek, şunuň bilen baglylykda, Esasy Kanunymyza üýtgetmeler we goşmaçalar girizmek boýunça möhüm özgertmelere badalga berildi. Halkara tejribe we jemgyýetimizde gazanylan üstünlikler nazara alnyp geçirilýän konstitusion özgertmeler ýurdumyzda demokratik kadalary dabaralandyrdy.

Döwlet häkimiýetiniň aýratyn şahasy hökmünde Parlament ýurduň syýasy, ykdysady we jemgyýetçilik durmuşynda halk demokratiýasyny berkarar etmegiň aýrylmaz guralydyr. Sebäbi dünýäniň çalt ählumumylaşýan häzirki şertlerinde Garaşsyz döwletimiziň halkara tejribä daýanýan kanunçykaryjylyk işi kämilleşýär we özgerýär. Milli parlamentimiziň hil taýdan täze, iki palataly gurluşynyň döredilmegi bolsa Garaşsyz ýurdumyzy mundan beýläk-de ösdürmegiň hukuk binýadyny berkitmek we döwlet häkimiýet edarasynyň işiniň netijeli bolmagyny ýokarlandyrmak üçin oňaýly şertleri döredýär.

Başymyzyň täji bolan Watanymyzyň mukaddes Garaşsyzlygy biziň her birimiziň geljegimize ynam-umyt, ömrümize many berýär.

Annamuhammet SARJAÝEW,

Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisiniň Durmuş syýasaty baradaky komitetiniň başlygy.

Türkmenistanyň Prezidenti 

Gurbanguly BERDIMUHAMEDOW:
— Mukaddes Garaşsyzlyk biziň ähli ösüşlerimiziň, şöhratly üstünliklerimiziň binýadydyr.

Garaşsyz ösüşiň 30 ýylynyň dowamynda Türkmenistan ykdysadyýeti ýokary depginler bilen ösýän, dünýäniň ykdysady giňişligine üstünlikli goşulyşýan ýurtlaryň hatarynda eýeleýän ornuny pugta berkitdi. Garaşsyz Watanymyzy mundan beýläk-de ösdürmek, täzeçil başlangyçlary öňe sürýän telekeçiligi höweslendirmek, öňdebaryjy tehnologiýalary ornaşdyrmak, bilelikdäki kärhanalary we paýdarlar jemgyýetlerini döretmek, ätiýaçlandyryşy, gazna biržasyny hem-de gymmatly kagyzlar bazaryny ösdürmek arkaly ähli pudaklarda düýpli özgertmeleri amala aşyrmak hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň ykdysady strategiýasynyň ileri tutulýan ugurlary hökmünde kesgitlenildi. Ykdysadyýetiň çig mala gönükdirilmegini ýeňip geçmek, bazar özgertmelerini ösdürmek, tebigy baýlyklardan netijeli peýdalanmak, adamyň durmuşy, saglygy, howpsuzlygy üçin amatly şertleri döretmek babatda alnyp barylýan şol özgertmeleriň esasy maksady «Döwlet adam üçindir!» diýen baş ýörelgede öz mynasyp beýanyny tapdy.
Geçen taryhy döwrüň dowamynda senagat we innowasiýa ösüş nusgasyna gönükdirilen strategik ugruň yzygiderli durmuşa geçirilmegi, sözüň doly manysynda, döwletimiziň ykdysady garaşsyzlygyny üpjün etdi. Bu bolsa dünýäniň ähli ýurtlaryna diýen ýaly täsirini ýetiren koronawirus pandemiýasynyň ýaýramagy bilen emele gelen ykdysady çökgünligiň, energiýa serişdeleriniň bahalarynyň duýdansyz we çalt peselen şertlerinde Türkmenistanyň ykdysadyýetiniň köp pudaklarynyň deňagramly ösüşini, bäsdeşlige ukyplylygyny saklamaga mümkinçilik berdi. Infrastruktura özgertmelerini goldamak bilen, Durnukly ösüş maksatlaryna ýetmäge ugur alynmagy, «Türkmenistanyň durmuş-ykdysady ösüşiniň 2011 — 2030-njy ýyllar üçin Milli maksatnamasynda», «Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2019 — 2025-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasynda» kesgitlenen maksatlaryň we wezipeleriň durmuşa geçirilmegi, önümçiligiň netijeliligini ýokarlandyrmak, maýa goýumlary oýlanyşykly peýdalanmak, şol sanda ykdysadyýetiň döwlete degişli däl pudaklaryna goldaw bermek üçin möhüm itergi boldy. «Dünýä ykdysadyýetinde emele gelen çylşyrymly ýagdaýlaryň ýurduň ykdysadyýetine ýetirýän täsirlerini peseltmek hem-de milli ykdysadyýeti durnukly ösdürmek boýunça 2020-2021-nji ýyllar üçin Milli maksatnamanyň» hem-de «Türkmenistanda ýiti ýokanç keseliň pandemiýasyna garşy dessin durmuş-ykdysady çäreleriň Meýilnamasynyň» kabul edilmegi we olaryň tapgyrlaýyn durmuşa geçirilmegi döwlet derejesinde koronawirus pandemiýasyna garşy göreşmekde, Türkmenistanyň raýatlarynyň saglygyny goramakda, ykdysadyýetiň käbir pudaklaryna goldaw bermekde netijeli ädime öwrüldi.
Geçilen ýola ser salyp aýdanymyzda, garaşsyz ösüş ýyllarynda Türkmenistanyň agrar döwletden senagat taýdan ösen ýurtlaryň birine öwrülendigi aýratyn bellenilmeli ýagdaýdyr. Has takygy, başlangyç tapgyrda ýurdumyzyň jemi içerki önüminde oba hojalygynyň paýy 40 göterimden gowrak, senagatyň paýy 17 göterim, olaryň hem 80 göterimden gowragy gazyp alýan pudaklara degişli bolan bolsa, häzirki wagtda jemi içerki önümde senagatyň paýy 27 göterimden gowrak, oba hojalygynyň paýy bolsa 11-12 göterime ýetýär. Şunuň bilen birlikde, oba hojalyk önümçiliginiň gurluşy düýpli özgerdi. Pudakda pagta ösdürip ýetişdirmegiň ähmiýetini saklamak bilen, oba hojalygynda galla senagaty täzeden dikeldilip, maldarçylygy ösdürmek üçin binýat döredildi. Munuň özi ýurdumyzyň azyk howpsuzlygyny üpjün etdi.
Ýurdumyzda elektrik energiýasy, nebit we gaz senagaty, maşyngurluşyk, metallurgiýa, himiýa senagaty, gurluşyk, elektron, ýeňil hem-de azyk, derman senagaty ýaly möhüm pudaklardan ybarat bolan köpugurly ykdysadyýet emele geldi. Düzüminde tebigy gazy çykarýan we ony gaýtadan işleýän pudaklary bolup, üstünlikli hereket edýän gaz senagaty biziň üçin möhüm ulgam bolmagynda galýar. Şunda Türkmenistan — Owganystan — Pakistan — Hindistan transmilli gaz geçirijisiniň gurluşygy, Türkmenistan — Owganystan — Pakistan elektrik geçiriji hem-de optiki-süýümli aragatnaşyk ulgamlarynyň gurluşygy ileri tutulýan taslamalardyr. Bu sebitleýin taslamalaryň örän uly geljegi bolup, olaryň amala aşyrylmagy bilen, energiýa akymlary üçin täze strategik ugur açylýar, Hindistan we Pakistan ýaly iri, depginli ösýän ýurtlaryň ykdysadyýetini ýangyç bilen üpjün etmek arkaly geljekde Aziýa — Ýuwaş umman sebitindäki, Ýakyn hem-de Orta Gündogardaky beýleki ösýän bazarlara çykmaga mümkinçilik döreýär.
Gazy gaýtadan işleýän pudakda esasy üns berilýän ugur tebigy gazy has çuňňur we giňişleýin gaýtadan işlemekdir. Nebiti gaýtadan işleýän senagatda önümçilige gönükdirilen innowasion taslamalary we ulag-infrastruktura desgalaryny durmuşa geçirmek dowam etdirilýär. Türkmenbaşydaky nebiti gaýtadan işleýän zawodlar toplumynda mazudy wakuumlaýyn gaýtadan işlemek, ýeňil olefinleri alkilleşdirmek, izomerizasiýa etmek hem-de benzinleri, polipropilenleri garyşdyrmak enjamlarynyň işe girizilmegi önümiň täze innowasion, bäsdeşlige ukyply görnüşini öndürmäge mümkinçilik berýär. Pudagy ösdürmegiň geljegi uly ugurlarynyň biri hem senagatda, gurluşykda, ulagda, oba hojalygynda, durmuşda zerur bolan dürli görnüşli önümleri öndürmekde esasy düzüm bölegi hasaplanýan polimer öndürmek üçin iri pudaklary döretmekdir. Geljegi uly we çalt depginler bilen ösýän pudaklaryň ýene biri himiýa senagaty bolup, onuň kärhanalary mineral dökünleri, tehniki ýody, sulfatdyr beýleki himiki önümleri öndürýär. Ýurduň tebigy baýlyklary mineral dökünleriň ähli görnüşini öndürmäge mümkinçilik berýär.
Türkmenistanyň ykdysadyýeti deňagramly we bäsdeşlige ukyplydyr. 2020-nji ýylyň jemleri boýunça ykdysady ösüşiň depgini 5,9 göterim boldy. 2021-nji ýylyň birinji ýarymynyň jemi boýunça bu görkeziji 6,2 göterime çenli ýokarlandy. Ýurtda maliýe ulgamynyň durnuklylygy saklanýar, maliýe goşulyşmagyny ýokarlandyrmak we maliýe hyzmatlaryna maýa goýumlary çekmegi giňeltmek boýunça çäreler görülýär. Ykdysadyýetiň döwlete degişli bolmadyk böleginiň işini höweslendirmäge möhüm ähmiýet berlip, onuň paýy ýylsaýyn artýar. 2020-nji ýylyň netijeleri boýunça, ýangyç we energetika toplumyny göz öňüne tutmazdan, ol jemi içerki önümiň 70 göterimini düzdi.
Garaşsyzlyk ýyllarynda milli ykdysadyýeti diwersifikasiýalaşdyrmak, ähli infrastrukturany gowulandyrmak üçin ýurdumyza uly möçberde maýa goýumlar çekildi. Ykdysadyýetiň önümçilik mümkinçiliklerini giňeltmäge gönükdirilen maýa goýum syýasaty önümçilik serişdeleriniň netijeliliginiň ösüşine, umumy islegiň we jemi içerki önümiň durnukly ösmegine itergi berýän goşmaça täsiriň ýüze çykmagyny üpjün etdi. Maýa goýumlar ykdysadyýeti köpugurly ösdürmek üçin esasy gural hökmünde hem çykyş edýär. Şunuň bilen baglylykda, her ýylda ykdysadyýete gönükdirilýän maýa goýumlaryň jemi içerki önümdäki paýy 25 — 30 göterime barabar bolýar. Şunda jemi möçberiň 15 göterimini daşary ýurt maýa goýumlary düzýär. Geçen 30 ýylyň dowamynda ýurdumyzyň ykdysadyýetine goýulýan esasy maýa goýumlaryň möçberi ýüzlerçe esse artdy we 200 milliard amerikan dollaryndan gowrak boldy. Onuň 66 — 68 göterimden gowragy önümçilik ulgamyna gönükdirilýär. Munuň özi ykdysadyýetiň gurluşyny ep-esli üýtgetmäge, önümçilik pudagyny düýpgöter döwrebaplaşdyrmaga, senagatyň gaýtadan işleýän pudagynyň önümleriniň bäsdeşlige ukyplylygyny ýokarlandyrmaga, importyň ornuny tutýan we eksporta gönükdirilýän pudaklaryň ösüşini çaltlandyrmaga, olara innowasiýa-maglumat tehnologiýalaryny ornaşdyrmaga amatly şertleri döretdi. Şunuň bilen birlikde, iň ygtybarly hem-de çalt yzyna gaýtarylýan maýa goýumyň görnüşi hökmünde adam kapitalyna goýulýan maýa goýumlara aýratyn ähmiýet berilýär. Adamlara (bilim, saglygy goraýyş, ylym we ş.m.) goýulýan maýa goýumlar, öz gezeginde, ýurdumyzyň ykdysadyýetiniň innowasion binýadyny berkitdi.
Türkmenistanyň dünýäniň dürli ýurtlary bilen hyzmatdaşlygy ösdürip, täze daşary ýurt bazarlaryna işjeň goşulyşýandygyny bellemelidiris. Muňa döwrebap ulag-logistika infrastrukturasynyň döredilmegi, ýurduň Gündogar — Günbatar we Demirgazyk — Günorta ugurlary boýunça ulag-aragatnaşyk merkezleriniň birine öwrülmegi oňyn täsirini ýetirdi. 2020-nji ýylda Türkmenistan Bütindünýä Söwda Guramasyna synçy hökmünde goşuldy we söwda syýasatyny kämilleşdirmäge, ony halkara standartlara laýyk getirmäge başlady. Bu bolsa Diýarymyzda ykdysady ösüşiň durnuklylygyny sak- lamaga ýardam eder.
Ösüşiň häzirki tapgyrynda, ýagny institusional özgertmeleriň çuňlaşdyrylmagyna esaslanýan täze durmuş-ykdysady modele we ykdysadyýetiň hakyky böleginiň ähli pudaklarynda, maliýe ulgamynda, durmuş çygrynda sanly tehnologiýalary ornaşdyrmagyň binýadynda senagat-innowasion görnüşli ykdysadyýeti çalt depginde kemala getirmäge geçilýän döwürde statistikanyň orny aýratyn ähmiýete eýedir. Bazar gatnaşyklaryna tapgyrlaýyn geçmekde döwlet statistikasynyň zerurlygy has-da artýar. Statistiki maglumatlar Türkmenistanda makroykdysady işleri dolandyrmak we meýilleşdirmek ulgamynda, býujet taslamalaryny düzmekde, ýurduň uzak möhletli durmuş-ykdysady maksatnamalaryny işläp taýýarlamakda aýratyn ähmiýetlidir. «Statistika hakynda» Türkmenistanyň Kanunyna laýyklykda, Statistika baradaky döwlet komiteti statistiki maglumatlary emele getirmegi statistika usulyýetiniň esasynda amala aşyrýar we bu ugurda halkara tejribede giňden ulanylýan standartlardan ugur alynýar. Şunuň bilen baglylykda, milli statistikanyň ileri tutulýan wezipesi statistikanyň tejribesine bazara gönükdirilen ykdysadyýeti dolandyrmagyň zerurlyklaryna laýyk gelýän görkezijileridir toparlamalary ornaşdyrmak bolup durýar.
Öňde goýlan wezipäni çözmek üçin häzirki zaman milli hasaplar ulgamyna geçmek işi amala aşyrylýar. Bu ulgam makroderejede ykdysadyýetiň ýagdaýynyň we ösüşiniň umumy görnüşini häsiýetlendirmek, has möhüm makroykdysady görkezijileriň hem-de pudaklaryň arasynda özara baglanyşyklary ýola goýmak üçin ulanylýar. Ähli pudaklardyr ugurlarda giň gerimli özgertmeleriň amala aşyrylmagy netijesinde Garaşsyzlyk ýyllarynda Türkmenistanda ykdysadyýetiň gurluş düzümi üýtgedildi. Soňky ýyllarda esasy makroykdysady görkezijileriň deňeçerliginiň ýokarlanma meýli hasaba alynýar. Ösüşiň häzirki tapgyrynda senagatyň obasenagat toplumy, ulag we aragatnaşyk, söwda ýaly uglewodorod däl pudaklary jemi içerki önümiň möçberiniň artmagyna düýpli goşant goşýarlar. Şunlukda, Türkmenistanyň JIÖ-niň gurluş düzümini senagatyň 27, ulag we aragatnaşyk ulgamynyň 11, söwda we jemgyýetçilik iýmitiniň 21 göterimden gowragy tutýar.
Hojalygy ýöredýän subýektleriň gurluş düzüminde bolup geçen hil we mukdar üýtgeşmeleri Garaşsyzlyk ýyllarynda geçirilen institusional özgertmeleriň netijesi boldy. Häzirki wagtda hojalygy ýöredýän subýektleriň umumy sanynyň 90 göterimden gowragyny hususy bölegiň kärhanalary emele getirýär. Telekeçilige goldaw bermek, işewürlik gurşawyny kämilleşdirmek, hususy eýeçilige bolan hukuklary goramagyň we kepillikleriň ygtybarly ulgamlaryny döretmek, ýeňillikli salgyt salmak boýunça ýurdumyzda amala aşyrylýan çäreler milli ykdysadyýetiň ösüşinde bu bölegiň paýynyň hem-de ähmiýetiniň ýokarlanmagyna mümkinçilik berýär.
Milli statistikanyň halkara hyzmatdaşlygynyň ileri tutulýan ugry Durnukly ösüş maksatlary boýunça taslamany durmuşa geçirmegiň çäklerinde statistiki hasabatlylygy işläp taýýarlamaga ýardam etmekdir. Türkmenistanda Birleşen Milletler Guramasy bilen bilelikde durnukly ösüş ulgamyndaky görkezijiler boýunça milli maglumatlar binýadyny ösdürmekde uly möçberli işler alnyp barylýar. DÖM-niň görkezijileri boýunça statistiki hasabatlylygyň milli platformasynyň döredilmegi maglumat akymlary we olary bölüşdirmek boýunça maslahatlary işläp taýýarlamaga mynasyp goşant goşar.
Durmuş ulgamy islendik döwletiň ykdysady hem-de durmuş ösüşiniň ýagdaýyny kesgitleýän görkezijileriň biri bolup, ol, ilkinji nobatda, ähli raýatlarymyzyň abadançylygynyň üpjün edilmegine gönükdirilendir. Türkmenistanyň Konstitusiýasynda ykrar edilen adam mertebesini, azatlygyny we hukuklaryny goramakda bu ulgama möhüm orun degişlidir. Onuň ýörelgeleri hem-de guralyşy jemgyýetde ykrar edilýän gymmatlyklara baglylykda tapawutlanýar. Şoňa görä-de, türkmen halkyna mahsus bolan ynsanperwerlik häsiýeti häzirki döwürde alnyp barylýan durmuş özgertmeleriniň mazmunynda hem aýdyň beýanyny tapyp, döwletlilik esaslarymyzyň mundan beýläk-de berkemegine itergi berýär.
Garaşsyzlyk ýyllarynda ýurdumyzyň ykdysadyýetinde gazanylýan üstünlikler we ösüşler ilatyň bagtyýar ýaşaýşyny üpjün etmegiň berk binýady bolup durýar. Milli ykdysadyýetimiziň her ýylda durnukly ösmegi, adam mümkinçiliklerini giňeltmäge gönükdirilýän maýa goýumlaryň möçberiniň barha artmagy, beýleki makroykdysady görkezijilerde gazanylýan ösüşler raýatlaryň durmuş goraglylygyny berkitmäge, ilatyň maddy-durmuş şertlerini gowulandyrmaga, hususan-da, olaryň girdejilerini yzygiderli artdyrmaga mümkinçilik berýär. Raýatlarynyň bähbitlerini, hajatlarynydyr erk-isleglerini kanagatlandyrmagy has ileri tutýan ýurdumyzda bu ugruň hukuk esaslary gözbaşyny Türkmenistanyň Konstitusiýasynyň 4-nji maddasynda öz beýanyny tapan «Türkmenistanda jemgyýetiň we döwletiň iň ýokary gymmatlygy adamdyr» diýen jümlelerden alyp gaýdýar. Onuň taryhy kökleri türkmen milletiniň döwlet gurmak ukyplarynda, ata-babalarymyzyň miras goýan ynsanperwerlik ýörelgelerinde jemlenendir. Bu günki amala aşyrylýan durmuş syýasaty şol ýoluň mynasyp dowam etdirilýändiginiň aýdyň güwäsidir.
Şeýlelikde, Türkmenistanda ilatyň pensiýa üpjünçiligini şertli-toplaýyş usulyny girizmek arkaly täzeçe guramak bellenildi we täze usuly ornaşdyrmak Türkmenistanyň Pensiýa gaznasynyň esasy wezipeleriniň biri boldy. Şoňa görä-de, 2012-nji ýylyň 31-nji martynda «Döwlet pensiýa ätiýaçlandyrmasy hakynda» Türkmenistanyň Kanuny, 2012-nji ýylyň 19-njy oktýabrynda bolsa Türkmenistanyň Ilaty durmuş taýdan goramak hakynda kodeksi kabul edildi. Bu kanunçylyk namalary ýurdumyzda şertli-toplaýyş usulyna geçmegiň esasy şerti hasaplanýan, onuň maliýe binýadyny emele getirýän döwlet pensiýa ätiýaçlandyryş ulgamyny döretmegiň, onuň hereket etmeginiň hukuk, ykdysady we guramaçylyk esaslaryny kesgitledi. Bu ugurda durmuşa geçirilýän oňyn özgertmeler Diýarymyzda ilatyň ýaşaýyş-durmuş derejesiniň mundan beýläk-de gowulandyryljakdygyny, şol bir wagtda Durnukly ösüş maksatlarynyň milli derejede üstünlikli amala aşyryljakdygyny görkezýär.
Garaşsyzlygyň ykdysady esaslaryny has-da pugtalandyrmakda maliýe-bank ulgamyna aýratyn orun degişlidir. Şoňa görä-de, hormatly Prezidentimiziň başlangyjy bilen maliýe-bank ulgamyny özgertmek boýunça 2011-nji ýylda «Türkmenistanyň bank ulgamyny ösdürmegiň 2011 — 2030-njy ýyllar üçin Döwlet maksatnamasy» kabul edildi. Bu maksatnama laýyklykda, ýurdumyzda durmuşa geçirilýän giň möçberli ykdysady özgertmelerde bank ulgamynyň işini kämilleşdirmek, häzirki döwrüň talaplaryna laýyk getirmek, bank hyzmatlarynyň hilini halkara ölçeglere görä guramak we olaryň görnüşlerini artdyrmak, milli manadyň hümmetiniň durnuklylygyny üpjün etmek boýunça amala aşyrylmaly wezipelerdir çäreler kesgitlenildi.
Bu ugurda alnyp barylýan innowasion özgertmeler banklaryň maýalaşdyryş derejesiniň ýokarlanmagyna, maliýe serişdeleriniň binýadyny berkitmäge, bank gözegçiligini kämilleşdirmäge, bank amallarynyň göwrümini giňeltmäge, innowasion bank önümleriniň we tehnologiýalarynyň ornaşdyrylmagyna, agzalan ugurda ilata edilýän hyzmatlaryň hiliniň ýokarlanmagyna oňyn täsini ýetirýär. Ulgama täze tehnologiýalaryň yzygiderli ornaşdyrylmagy ilata töleg-hasaplaşyk, depozit we beýleki hyzmatlary banka barmazdan ýerine ýetirmäge mümkinçilik berýär. Häzirki wagtda bank ulgamyny has-da kämilleşdirmek, milli töleg ulgamyny ösdürmek, onuň netijeliligini, ygtybarlylygyny hem-de howpsuzlygyny üpjün etmek üçin töleg ulgamy döwrebap maglumat tehnologiýalarydyr kompýuter programmalary bilen üpjün edilýär. Ýurdumyzda nagt däl hasaplaşyklaryň gerimi günsaýyn giňeýär we karz edaralarynda hyzmatlaryň täze görnüşleri yzygiderli ornaşdyrylýar.
Türkmenistanda ykdysady durnuklylygyň, kanuny kepillikleriň hem-de döwlet goldawynyň ýokary derejede üpjün edilmegi daşary ýurt maýadarlarynda ýurdumyz bilen bagly gyzyklanmalary has-da artdyrýar. Milli ykdysadyýetiň önümçilik we durmuş maksatly ugurlaryna gönükdirilýän maýa goýumlaryň netijesinde döwlet hem-de halkara derejede iri möçberli taslamalary amala aşyrmaga mümkinçilik döreýär, milli önümçiligiň binýady düýpgöter özgerýär, ähli pudaklarda täze desgalaryň, durmuş-medeni binalaryň uly toplumlary gurlup ulanylmaga berilýär. Häzirki döwürde daşary ýurt kompaniýalary agyr senagat, dokma pudagy, oba hojalygy, elektron senagat, ýerli çig malyň esasynda gurluşyk serişdeleriniň öndürilmegi, syýahatçylyk, ulag-kommunikasiýa, raýat awiasiýasynyň, demir we deňiz ulaglarynyň düzümini döwrebaplaşdyrmak, ýokary tizlikli awtomobil ýollaryny gurmak, milli emeli hemramyzy ulanmak ýaly ugurlarda taslamalary maliýeleşdirmäge gatnaşýarlar.
Milli maýa goýum syýasatynyň durmuşa geçirilmeginde hem-de ýurdumyzyň ykdysadyýetine daşary ýurt maliýe serişdeleriniň çekilmeginde Türkmenistanyň Döwlet daşary ykdysady iş banky tarapyndan önjeýli işleriň alnyp barylýandygy aýratyn bellärliklidir. Agzalan maliýe edarasy halkara maýa bazarynda ýurdumyzyň resmi wekili bolup çykyş edýär. Strategik taýdan möhüm maýa goýum taslamalaryny maliýeleşdirmek üçin orta we uzak möhletli daşary ýurt karzlaryny çekmek bankyň alyp barýan wezipeleriniň esasylarynyň hatarynda durýar. Şunuň bilen baglylykda, Türkmenistanyň Döwlet daşary ykdysady iş banky abraýly halkara maliýe guramalary, ösüş banklary, eksport-karz agentlikleri bilen ýygjam hyzmatdaşlyk edýär. Häzirki döwürde bank tarapyndan «Türkmenistanyň daşary ykdysady işini ösdürmegiň 2020 — 2025-nji ýyllar üçin Maksatnamasyny» ýerine ýetirmek boýunça halkara hyzmatdaşlygy ösdürmekde degişli işler amala aşyrylýar. Daşary ýurtly maýadarlar bilen ylalaşykly görnüşler — şertnamalar, önümi paýlaşmak hakynda şertnama, hyzmat ediş şertnamalary, halkara karz pul berilmeleri, bilelikdäki kärhanalary döretmek boýunça işler alnyp barlyp, olar Türkmenistanyň ykdysadyýetine daşary ýurt maýalaryny çekmegiň esasy mehanizmleri bolup durýar.
Bilelikdäki we dürli görnüşli guramaçylyk hukuk formalarynyň döredilmegi, paýdarlary goşmak bilen, Türkmenistanyň dünýä ykdysady hojalygyna goşulyşmagyna mümkinçilik berýär hem-de bazar infrastrukturasyny döretmekde uly ähmiýete eýe bolýar. Olar göni daşary ýurt maýalaryny çekmekde hem uly orun tutýar. Şunda gurluşyk pudagynda şertnamalaýyn görnüşleriň çalt depginler bilen ösýändigini bellemeli. Türkmenistanda önümi paýlaşmak hakynda şertnamalar esasynda daşary ýurt kompaniýalaryna, maýadarlara berlen ygtyýarnamalaryň çäklerinde Hazar deňziniň türkmen kenarynda we gury ýerlerde birnäçe taslamalar amala aşyrylýar. Halkara maliýe institutlary ýurdumyzda durmuşa geçirilýän maýa goýum maksatnamalaryna, iri taslamalara karz pul bermäge hem-de maliýeleşdirmäge işjeň gatnaşýarlar.
Döwlet Baştutanymyzyň kiçi we orta telekeçiligi döwlet tarapyndan goldamak boýunça syýasatyny durmuşa geçirmek maksady bilen, ýurdumyzyň hususy ulgamynyň gatnaşyjylary bank ulgamy tarapyndan ýeňillikli karzlar we daşary ýurt maliýeleşdiriş çeşmeleriň birnäçe görnüşleri bilen üpjün edilýär. Bu ugurda gazanylan oňyn tejribeler kiçi we orta telekeçiligiň ösmegine hem itergi berýär. Ýurdumyzda telekeçileriň önümçilikleri döretmäge ýa-da giňeltmäge gönükdirilen maýa goýum taslamalaryna karz goldawyny bermek boýunça maksatnamanyň çäklerinde hususy haryt öndürijileri karzlaşdyrmak ýaly ugurlaryň hasabyna uzak möhletli karzlaşdyrmak işi çalt depginlerde ösdürilýär.
Häzirki zaman dünýäsinde ähli ýurtlaryň halkara bazara birleşmegi netijesinde dünýä bäsdeşligi ýitileşýär. Ýakyn ýyllarda öz raýatlarynyň hünär ukyplarynyň we zehinleriniň has doly ýüze çykmagyny üpjün etjek döwletleriň gülläp ösjekdigi hem-de täze bilimleri, amaly üstünlikleri iň häzirki zaman tehnologiýalardyr önümlere öwrüp özleşdirýän döwletleriň ykdysady ösüşde başgalardan öňde boljakdygy dünýä ýurtlarynyň häzirki döwürdäki ösüş ugurlaryndan mälimdir. Türkmenistanda diwersifisirlenen ykdysady ösüşiň baş şertleriniň biri hökmünde hünär bilimine uly ähmiýet berilmegi hem onuň ykdysady ösüşi höweslendirmäge ýardam berýän şertleriň wajyp ugurlarynyň biri bolup durýandygy bilen delillendirilýär. Şoňa görä-de, ýurdumyzyň ykdysadyýetiniň halkara giňişlige barha işjeň goşulyşýandygy bilen baglylykda, ykdysadyýetiň dürli pudaklary boýunça giň gözýetimli, innowasion tehnologiýalardan oňat baş çykaryp bilýän hünärmenleriň täze neslini taýýarlamak işleri hem ykdysady strategiýany amala aşyrmagyň çäklerinde utgaşykly alnyp barylýar.
Umuman, durmuş ugurly ykdysady syýasata laýyklykda, milli ykdysadyýetimiziň pudaklarynda durmuşa geçirilýän giň gerimli özgertmeleriň ählisi Garaşsyz, baky Bitarap Türkmenistanyň geljekki ösüşlere we halkymyzyň hal-ýagdaýyny ýokarlandyrmaga tarap ýolda ynamly öňe barýandygyna şaýatlyk edýär. Şeýlelikde, döwlet maksatnamalarynda bellenen ähli çäreleriň üstünlikli durmuşa geçirilmegi ýakyn geljekde ýeterlik derejede ösen bazar amatlyklaryny kemala getirmäge, ählumumy ykdysady giňişlige has doly goşulyşmaga, daşary söwda dolanyşygyny ep-esli artdyrmaga mümkinçilik berer. Önümçiligiň ähli ulgamlarynda öňdebaryjy innowasion tehnologiýalaryň giňden ornaşdyrylmagy bolsa ýurdumyzyň haryt öndürijileriniň bäsdeşlige ukyplylygyny ýokarlandyrmaga, harytlardyr hyzmatlaryň içerki bazarynyň gerimini giňeltmäge, bir söz bilen aýdylanda, maliýe-ykdysady ulgamyň binýadyny pugtalandyrmaga ýardam eder.
Hormatly Prezidentimiziň parasatly baştutanlygynda «Döwlet adam üçindir!» diýen baş ýörelgä laýyklykda amala aşyrylýan strategiýanyň üstünlikli durmuşa geçirilmegi Türkmenistanyň ykdysady kuwwatyny has-da artdyrmakda, berkarar Watanymyzyň dünýä ýüzünde syýasy we ykdysady taýdan durnukly ösýän ýurt hökmünde ykrar edilmegini gazanmakda aýgytlaýjy orna eýedir. Milli ykdysadyýetimizi sazlaşykly ösdürmekde ýetilen sepgitler bolsa, ilkinji nobatda, döwletliligimiziň binýady bolan beýik Garaşsyzlygymyzdan gözbaş alýar.

Serdar BERDIMUHAMEDOW,
Türkmenistanyň Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary, syýasy ylymlaryň doktory.

no­bat­da­ky göz­den ge­çi­ri­liş­de aý­dyň şöh­le­lenýär

Düýn paý­tag­ty­myz­da­ky Söw­da-se­na­gat eda­ra­syn­da mil­li se­ne­na­ma­my­za la­ýyk­lyk­da giň­den bel­le­nil­ýän naý­ba­şy baý­ram — mu­kad­des Ga­raş­syz­ly­gy­my­zyň şan­ly 30 ýyl­ly­gy my­na­sy­bet­li açy­lan ser­gi ga­raş­syz ösü­şiň ýo­ly bi­len ynam­ly öňe bar­ýan Türk­me­nis­ta­nyň äh­li ugur­lar­da ýe­ten be­lent sep­git­le­ri­ni kö­pö­wüş­gin­li­li­gi bi­len açyp gör­kez­ýär. No­bat­da­ky göz­den ge­çi­ri­liş hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň ber­ka­rar Wa­ta­ny­my­zy dün­ýä­niň kuw­wat­ly döw­let­le­ri­niň bi­ri­ne öwür­mek bo­ýun­ça sy­ýa­sa­ty­nyň bar­ha ro­waç­lyk­la­ra bes­len­ýän­di­gi­niň aý­dyň be­ýa­ny­na öw­rül­di.

Biz ser­gä gat­na­şyp, öz önüm­le­ri­dir hyz­mat­la­ry­ny hö­dür­län il­deş­le­ri­mi­ziň kä­bi­ri bi­len söh­bet­deş bo­lup, ola­ryň gür­rüň­le­ri­ni ýaz­ga ge­çir­dik.

Be­genç NU­RY­ÝEW,
Türk­me­nis­ta­nyň Gur­lu­şyk we bi­na­gär­lik mi­nistr­li­gi­niň «Türk­men­döw­let­tas­la­ma» baş döw­let tas­la­ma bir­le­şi­gi­niň in­že­ne­ri:

— Mu­kad­des Ga­raş­syz­ly­gy­my­zyň şan­ly 30 ýyl­ly­gy­nyň öňü­sy­ra­syn­da Söw­da-se­na­gat eda­ra­syn­da ýaý­baň­lan­dy­ry­lan ser­gi ýur­du­my­zyň yk­dy­sa­dy­ýe­tin­de ga­za­ny­lan üs­tün­lik­le­ri, ýe­ti­len sep­git­le­ri giň­den açyp gör­kez­di. Bu ýer­de döw­let eda­ra­la­ry­dyr hu­su­sy kär­ha­na­la­ryň on­lar­ça­sy­nyň, şol san­da Türk­me­nis­ta­nyň Gur­lu­şyk we bi­na­gär­lik mi­nistr­li­gi­niň hem di­war­ly­gy bar. Biz mi­nistr­lik ta­ra­pyn­dan gur­lu­şyk ul­ga­my bo­ýun­ça hö­dür­len­ýän hyz­mat­la­ry hal­ka ýe­tir­mä­ge ça­lyş­dyk. Önüm­çi­lik kär­ha­na­la­ry­nyň, ýa­şa­ýyş jaý­la­ry­nyň, bi­na­la­ryň­dyr des­ga­la­ryň tas­la­ma-çyk­da­jy res­mi­na­ma­la­ry­ny düz­mek we şä­her­le­riň, şä­her­çe­le­riň, oba­la­ryň­dyr ilat­ly no­kat­la­ryň Baş me­ýil­na­ma­la­ry­ny iş­läp taý­ýar­la­mak mi­nistr­li­giň ama­la aşyr­ýan hyz­mat­la­ry­nyň esa­sy­la­ry­nyň bi­ri­dir. Şun­da hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň gat­naş­ma­gyn­da paý­tag­ty­my­zyň de­mir­ga­zyk kün­je­gin­de düý­bi tu­tu­lan «Aş­ga­bat-si­ti» ýa­şa­ýyş top­lu­my­ny aý­ra­tyn nyg­ta­mak ge­rek.

«Şä­her için­dä­ki şä­her» ýö­rel­ge­si esa­syn­da gu­rul­jak bu iri top­lum des­ga­la­ryň 240-dan gow­ra­gy­ny öz içi­ne al­mak bi­len, ýa­şa­mak we oňaý­ly dynç al­mak üçin äh­li amat­lyk­la­r üp­jün edi­len şä­her dü­zü­mi­ni eme­le ge­ti­rer. Bu ýer­de Aş­ga­ba­dy ös­dür­me­giň 16-njy tap­gy­ryn­da­ky bi­na­la­ryň bi­rin­ji ga­tyn­da sy­nag hök­mün­de or­naş­dy­ry­lan «akyl­ly» öý tas­la­ma­sy, sö­züň do­ly ma­ny­syn­da, iş ýü­zün­de ama­la aşy­ry­lar. «Aş­ga­bat-si­ti­de» bi­na edil­jek 12 — 35 gat­ly ýa­şa­ýyş jaý­la­ry gat­la­ry­nyň gur­lu­şy we me­ýil­leş­di­ri­li­şi bo­ýun­ça bi­ri-bi­rin­den ta­pa­wut­lanar. Şeý­le-de 35 gat­ly ýa­şa­ýyş jaý­la­ry­nyň ýur­du­my­zyň ta­ry­hyn­da il­kin­ji ge­zek şu top­lum­da gu­rul­ma­gy me­ýil­leş­di­ril­ýär. Öý­le­riň amat­ly­lyk de­re­je­si bol­sa ýa­şa­ýyş we kö­mek­çi otag­la­ry­nyň gi­ňel­di­len meý­da­ny, olar­da ýer­leş­di­ri­len «akyl­ly» en­jam­lar bi­len hä­si­ýet­len­di­ril­ýär. «Akyl­ly» öý ul­ga­my, öz ge­ze­gin­de, ýa­şaý­jy­la­ryň howp­suz­ly­gy­nyň ýo­ka­ry hi­li­ni üp­jün ed­ýär.

Ýe­ri ge­len­de bel­le­sek, «Aş­ga­bat-si­ti­niň» gu­rul­jak 744 gek­tar ýer bö­le­gi geo­lo­gik, seýs­mik ýag­daý­la­ra dur­nuk­ly­ly­gy, ýe­ras­ty suw­la­ryň de­re­je­si hem-de ho­wa şert­le­ri bi­len ta­pa­wut­lan­ýar. Onuň çä­gin­de bi­na edil­jek des­ga­la­ryň bel­li bir bö­lek­le­rin­de Gün şöh­le­si­ni ener­gi­ýa öwür­ýän en­jam­la­ryň, mer­kez­leş­di­ri­len ýy­la­dyş hem-de so­wa­dyş ul­gam­la­ry­nyň ener­gi­ýa tyg­şyt­laý­jy gör­nüş­le­ri­niň ula­nyl­ma­gy bu tas­la­ma­nyň esa­sy aý­ra­tyn­lyk­la­ry­nyň biridir. Biz be­ýik Ga­raş­syz­ly­gy­my­zyň şan­ly 30 ýyl­ly­gy bel­le­nil­ýän ýyl­da Aş­ga­bat şä­he­ri­niň esas­lan­dy­ryl­ma­gy­nyň 140 ýyl­ly­gy my­na­sy­bet­li düý­bi tu­tu­lan «Aş­ga­bat-si­ti» ýa­şa­ýyş top­lu­my­nyň ga­raş­syz ösü­şiň ýyl­la­ry için­de ýur­du­myz­da ama­la aşy­ry­lan iň iri gur­lu­şyk­la­ryň ha­ta­ryn­da my­na­syp orun al­jak­dy­gy­na tüýs ýü­rek­den ynan­ýa­rys.

Gu­wanç RE­JE­PA­LY­ÝEW,
Türk­me­nis­ta­nyň Dok­ma se­na­ga­ty mi­nistr­li­gi­niň Gök­de­pe­dä­ki A.Ny­ýa­zow adyn­da­ky dok­ma top­lu­my­nyň direktorynyň önüm­çi­lik bo­ýun­ça orun­ba­sa­ry:

— Ga­raş­syz­lyk ýyl­la­ry için­de dok­ma se­na­ga­ty Türk­me­nis­ta­nyň se­na­gat taý­dan ösü­şi­ni iler­let­mä­ge my­na­syp go­şant goş­ýan pu­dak­la­ryň ha­ta­ryn­da my­na­syp orun al­dy. Dün­ýä tej­ri­be­sin­den gör­nü­şi ýa­ly, ba­zar yk­dy­sa­dy­ýe­ti­ni ös­dür­me­giň esa­sy ze­rur­lyk­la­ry­nyň bi­ri da­şa­ry ýurt­lar­dan ge­ti­ril­ýän önüm­le­riň or­nu­ny tut­ýan ha­ryt­la­ry ön­dür­mekden hem-de mil­li önüm­le­riň hal­ka­ra ba­zar­la­ra ibe­ril­ýän möç­be­ri­ni art­dyr­mak­dan yba­rat­dyr. Bu ba­bat­da ýur­du­my­zyň dok­ma pu­da­gy bo­ýun­ça gu­wan­dy­ry­jy ne­ti­je­ler ga­za­nyl­ýar. «Türk­me­nis­tan­da ön­dü­ril­di» ýaz­gy­ly dok­ma önüm­le­ri­miz bu gün dün­ýä­niň çar kün­je­gin­de uly is­leg­den peý­da­lan­ýar.

Bi­ziň dok­ma top­lu­my­myz­da «Ga­la» ha­ryt ny­şan­ly aý­ry-aý­ry möw­süm­le­re ni­ýet­le­nen dür­li gör­nüş­li sport egin-eşik­le­ri, ça­ga­lar hem-de uly ýaş­ly adam­lar üçin üst­ki egin­baş­lar, gi­je­lik pen­jek-ba­lak­lar taý­ýar­la­nyp, aly­jy­la­ra hö­dür­len­ýär. Olar, esa­san, 100 gö­te­rim pag­ta­dan hem-de po­lies­ter bi­len pag­ta­nyň ga­ry­şyk gör­nü­şin­den ti­ki­lip, ýo­ka­ry hil de­re­je­si, dur­nuk­ly­ly­gy bi­len ta­pa­wut­lan­ýar. Müş­de­ri­ler önüm­le­ri­mi­ziň iki gör­nü­şi­ne-de uly is­leg bil­dir­ýär­ler. Ola­ryň ag­la­ba­sy eko­lo­gik taý­dan aras­sa­ly­gy, ýa­kym­ly­ly­gy üçin pag­ta egin­baş­la­ry­ saý­la­sa, suw ge­çir­mez­lik, da­şar­ky tä­sir­le­re dur­nuk­ly­lyk ýa­ly hä­si­ýet­le­ri üçin köp­ler dü­zü­min­de po­lies­ter bo­lan egin-eşik­le­re aý­ra­tyn is­leg bil­dir­ýär­ler. Şeý­le-de ga­ry­şyk gör­nüş­li dok­ma önüm­le­ri­miz uzak wagt­lap sak­lan­ma­ga ukyp­ly­ly­gy, el­ýe­ter­li ba­ha­sy bi­len aly­jy­la­ryň ün­sü­ni çek­ýär.

Hä­zir­ki wagt­da «Ga­la» ha­ryt ny­şan­ly önüm­le­ri­miz Aş­ga­bat şä­he­rin­de ýer­leş­ýän dü­kan­la­ry­my­zyň 3-si hem-de we­la­ýat­lar­da­ky söw­da no­kat­la­ry­myz ar­ka­ly köp­çü­li­ge ýe­ti­ril­ýär. Ýur­du­myz­da on­laýn söw­da­ny ös­dür­mek ba­bat­da dö­re­dil­ýän müm­kin­çi­lik­ler­den peý­da­la­nyp, ha­ryt­la­ry­my­zy ga­la.com.tm in­ter­net saý­ty bo­ýun­ça hem sa­tu­wa çy­kar­ýa­rys. Müş­de­ri­le­ri­miz bu saýt ar­ka­ly di­ňe bir elekt­ron söw­da­la­ry ama­la aşyr­mak bi­len çäk­len­män, on­laýn plat­for­ma­da hö­dür­len­ýän hyz­mat­la­ryň dür­li gör­nüş­le­rin­den peý­da­la­nyp bil­ýär­ler, ak­si­ýa­lar­dyr ar­zan­la­şyk­lar bi­len des­sin ta­nyş­ma­ga müm­kin­çi­lik al­ýar­lar. Ha­sap­la­şyk­la­ry ge­çir­mek üçin tö­leg­le­riň nagt we nagt däl gör­nü­şi­niň el­ýe­ter­li edil­me­gi bol­sa aly­jy­lar üçin dö­re­di­len amat­lyk­la­ryň esa­sy­la­ry­nyň bi­ri­dir.

Ars­lan ATA­ÝEW,
«Aý­dyň gi­je­ler» ho­ja­lyk jem­gy­ýe­ti­niň söw­da we mar­ke­ting bö­lü­mi­niň hü­när­me­ni:

— «Aý­dyň gi­je­ler» ho­ja­lyk jem­gy­ýe­ti 2016-njy ýyl­dan 3 — 96 watt ara­ly­gyn­da ener­gi­ýa tyg­şyt­laý­jy LED lam­pa­la­ry, petik lam­pa­la­ry­ny­dyr ýol ýag­ty­lan­dy­ry­jy çy­ra­la­ry ön­dür­mä­ge baş­la­dy. 2018-nji ýyl­da ça­ga­lar üçin öw­re­di­ji komp­ýu­ter­le­riň önüm­çi­li­gi ýo­la goý­lup, soň­lu­gy bi­len kär­ha­na­myz mek­dep okuw­çy­la­ry­dyr uly ýaş­ly adam­la­ra ni­ýet­le­nen net­buk we nout­buk komp­ýu­ter­le­ri­ni ön­dür­mä­ge gi­riş­di. 2020-nji ýyl­dan bä­ri biz smart te­le­wi­zor­la­ryň dür­li gör­nüş­le­ri­ni hal­ka hö­dür­le­ýä­ris, ola­ryň je­mi 4 nus­ga­sy bo­lup, 32, 42, 55, 65 dýuým öl­çeg­li te­le­wi­zor­la­ry­myz di­ňe bir ek­ra­ny­nyň ulu­ly­gy däl, eý­sem, gör­ke­ziş du­ru­ly­gy bo­ýun­ça hem ýo­ka­ry hil­li­li­gi bi­len ta­pa­wut­lan­ýar. Me­se­lem, «Ze­min», «Älem» at­ly 55, 65 dýuým­ly, 4K for­mat­da­ky te­le­wi­zor­la­ryň du­ru­ly­gy ada­ty ada­myň gö­zü­niň gör­ýän dur­uly­gyn­dan 4 es­se ýo­ka­ry­dyr. 32, 42 dýuým­ly «Tol­kun» at­ly te­le­wi­zor­lar bol­sa Full HD for­mat­da bo­lup, olar ada­myň gö­zü­niň gör­ýän du­ru­ly­gy­nyň 2 es­se ýo­kar­lan­dy­ry­lan gör­nü­şin­de­dir.

Hä­zir­ki wagt­da «Aý­dyň gi­je­ler» ta­ra­pyn­dan ön­dü­ril­ýän elekt­ron se­na­gat önüm­le­ri­niň ha­ta­ryn­da «Şow­ly» ha­ryt ny­şan­ly mo­nob­lok komp­ýu­ter­le­r, «Kör­pe» yk­jam te­le­fon­la­ry, «Mil­li» smart te­le­fon­la­r hem bar. Mu­kad­des Ga­raş­syz­ly­gy­my­zyň şan­ly 30 ýyl­lyk ýu­bi­le­ýi we ho­ja­lyk jem­gy­ýe­ti­mi­ziň esas­lan­dy­ryl­ma­gy­nyň 5 ýyl­ly­gy my­na­sy­bet­li şu ýyl iTab plan­şet­le­ri­niň önüm­çi­li­gi­ni-de ýo­la goý­duk.

Kär­ha­na­myz in­di di­ňe bir önüm ön­dür­mek bi­len çäk­len­män, eý­sem, bu ýer­de ön­dü­ril­ýän komp­ýu­ter­le­re, te­le­fon­la­ra hem-de te­le­wi­zor­la­ra ni­ýet­le­nen prog­ram­ma­la­ry iş­läp taý­ýar­la­mak, ola­ry ýaz­mak we web-saýt­la­ry dö­ret­mek bo­ýun­ça In­for­ma­si­ýa-teh­no­lo­gi­ýa mer­ke­zi­ni hem aç­dy. Mu­nuň özi teh­no­lo­gi­ýa­la­ryň dür­li gör­nüş­le­ri­ne de­giş­li prog­ram­mir­le­me iş­le­ri­ni alyp bar­ma­ga müm­kin­çi­lik ber­ýär.

Sy­lap HAN­KU­LY­ÝEW,
«Mi­we­li ül­ke» hu­su­sy kär­ha­na­sy­nyň di­rek­to­ry­nyň orun­ba­sa­ry:

— 2016-njy ýyl­da esas­lan­dy­ry­lan «Mi­we­li ül­ke» hu­su­sy kär­ha­na­sy in­di 5 ýyl­dan gow­rak wagt bä­ri ýur­du­my­zyň ba­zar­la­ry­ny ýo­ka­ry hil­li mi­we we gök-bak­ja önüm­le­ri bi­len üp­jün et­mek bo­ýun­ça üs­tün­lik­li iş alyp bar­ýar. Biz gü­neş­li ül­kä­miz­de ha­sy­lyň ýe­tiş­ýän döw­ri daý­han­lar­dan dür­li gör­nüş­li önüm­le­ri sa­tyn alyp, ola­ry aras­sa­la­mak, sort­la­mak we döw­re­bap gap­la­ra gap­la­mak iş­le­ri­ni ge­çi­rip, içer­ki ba­zar­la­ra ugradýarys. Önüm­le­riň bel­li bir muk­da­ry so­wa­dy­jy am­mar­lar top­lu­myn­da uzak möh­let­le­ýin sak­la­mak üçin ýer­leş­di­ril­ýär. Bu bol­sa ak ba­zar­la­ry­myz­da ýy­lyň äh­li pas­lyn­da ter mi­we we gök-bak­ja önüm­le­ri­niň bol­çu­ly­gy­ny dö­ret­mä­ge ýar­dam ed­ýär.

Hä­zir­ki wagt­da kär­ha­na­my­zyň 2 müň ton­na­lyk so­wa­dy­jy am­ma­ry bar, şeý­le-de Ma­ry şä­he­rin­de 10 müň 212 ton­na gök-bak­ja önüm­le­ri­ni sak­la­ma­ga müm­kin­çi­lik ber­ýän tä­ze so­wa­dy­jy am­ma­ryň gur­lu­şy­gy al­nyp ba­ryl­ýar. Biz onuň gur­lu­şy­gy­ny gel­jek ýy­lyň maý aýyn­da ta­mam­la­ma­gy me­ýil­leş­dir­ýä­ris. Ge­çen ýy­lyň few­ra­lyn­da hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň de­giş­li Ka­ra­ry bi­len, «Mi­we­li ül­ke» hu­su­sy kär­ha­na­sy­na Ma­ry we­la­ýa­ty­nyň We­kil­ba­zar et­ra­by­nyň «Türk­me­nis­tan» daý­han bir­le­şi­gi­niň çä­gin­de ýy­la­dyş­ha­na top­lu­my üçin 50 gek­tar ýer bö­lü­nip be­ril­di. Onuň 47 gek­ta­ry­nda ba­nan, 3 gek­tar meý­da­nyn­da bol­sa pyr­ty­kal ös­dü­rip ýe­tiş­dir­mek göz öňün­de tu­tul­ýar. Tä­ze ýy­la­dyş­ha­na­nyň ýyl­lyk kuw­wa­ty 4 müň ton­na ba­nan, 200 ton­na pyr­ty­kal ha­sy­ly­ny al­ma­ga müm­kin­çi­lik ber­ýär. On­da ýy­la­dyş, ho­wa saz­la­ýyş we su­wa­ryş ul­gam­la­ry dün­ýä­niň iň öň­de­ba­ry­jy teh­no­lo­gi­ýa­la­ry bi­len en­jam­laş­dy­ry­lyp, ekiş­den baş­lap, gap­la­ma­ga çen­li äh­li iş­ler aw­to­ma­tik usul­da ama­la aşy­ry­lar. Biz Gah­ry­man Ar­ka­da­gy­my­zyň çöz­gü­di bi­len bö­lü­nip ber­len ýer­de gu­rul­jak tä­ze ýy­la­dyş­ha­na­nyň gur­lu­şy­gy­nyň üs­tün­lik­li ta­mam­la­nyp, on­dan il­deş­le­ri­mi­ziň döw­let­li sa­çak­la­ry­ny be­ze­jek ýo­ka­ry hil­li sit­rus önüm­le­ri­niň bol ha­sy­ly­ny al­jak­dy­gy­my­za uly ynam bil­dir­ýä­ris.

Ýaz­ga ge­çi­ren­ler Aý­gül RA­HY­MO­WA, Şa­my­rat MU­HAM­MET­GUR­BA­NOW.

«Türk­me­nis­tan». Surata düşürenler Ilaman ÇÜRIÝEW, Hasan MAGADOW.

Türkmenistanyň Garaşsyzlygynyň 30 ýyllygy mynasybetli sergi

Aşgabat, 21-nji sentýabr (TDH). Şu gün paýtagtymyzda ata Watanymyzyň Garaşsyzlygynyň 30 ýyllygy mynasybetli iki günlük sergi öz işine başlady. Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň başlangyjy bilen ýurdumyzyň baş baýramynyň öňüsyrasynda geçirilýän, däbe öwrülen sergi milli ykdysadyýetimiziň haýran galdyryjy üstünlikleriniň aýdyň beýanyna, ösüş we rowaçlyk ýoly bilen ynamly öňe barýan mähriban halkymyzyň döredijilik güýç-kuwwatynyň subutnamasyna öwrüldi.

“Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany” şygary astynda geçýän şu ýubileý ýylynda Söwda-senagat edarasy tarapyndan guralýan bu gözden geçiriliş aýratyn ähmiýete eýe bolýar. Senagat ösüş ýoly bilen ynamly öňe gidip, ählumumy dünýä hojalyk gatnaşyklaryna okgunly goşulyşýan Garaşsyz Watanymyzyň ykdysady taýdan ýokary depginler bilen ösýändigini, onuň serişdeler kuwwatynyň artýandygyny we geljeginiň uludygyny tutuş dünýä görkezýär.

Garaşsyz Watanymyzy wasp edýän döredijilik toparlarynyň aýdym-sazly çykyşlary sergä gatnaşyjylary we myhmanlary mübäreklediler. Sergi merkezinde ajaýyp halk sazlary ýaňlanyp, bu wakanyň baýramçylyk öwüşginini has-da artdyrdy.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň sergä gatnaşyjylara iberen Gutlagynda beýik Garaşsyzlygyň şöhratly 30 ýylynyň dowamynda döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugurlary bolan ýurdumyzyň halk hojalyk toplumyny innowasiýa taýdan özgertmekde, senagatymyzy diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürmekde, milli ykdysadyýetimiziň kuwwatyny artdyrmakda, halkymyzyň durmuş derejesini yzygiderli ýokarlandyrmakda, ählumumy ykdysady giňişlikde ýurdumyzyň ornuny barha berkitmekde belent sepgitlere ýetilendigi nygtalýar.

Döwlet Baştutanymyz ýurdumyzyň özgertmeleriň ýoly bilen ynamly ösüşini üpjün etmek ugrunda mundan beýläk-de möhüm işleriň durmuşa geçiriljekdigini, berkarar döwletimizi dünýäniň kuwwatly döwletleriniň birine öwürmek baradaky syýasatyň doly derejede amala aşyryljakdygyny belleýär.

Ýurdumyzyň ykdysadyýetiniň ähli pudaklaryny döwrebaplaşdyrmak boýunça deňsiz-taýsyz işleri şöhlelendirýän köp sanly diwarlyklar munuň aýdyň subutnamasy boldy. Bu işleriň ählisi milli ösüş maksatnamalarynyň çäklerinde üstünlikli amala aşyrylýar. Sergä ýurdumyzyň halk hojalyk toplumynyň ähli ulgamlaryna wekilçilik edýän esasy döwlet düzümleri we hususy ulgamyň kärhanalary gatnaşýarlar. Innowasion tehnologiýalara we nou-haulara aýratyn üns berilýär. Şonuň netijesinde daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan hem-de eksport ugurly önümleri öndürmek boýunça wezipeler üstünlikli çözülýär.

Ýurdumyzyň ýangyç-energetika toplumynyň kuwwaty we mümkinçilikleri “Türkmengaz”, “Türkmennebit”, “Türkmenhimiýa” döwlet konsernleriniň, Ahal welaýatyndaky tebigy gazdan benzin öndürýän zawodyň, Türkmenbaşydaky nebiti gaýtadan işleýän zawodlar toplumynyň, Gyýanlydaky Polimer zawodynyň giň gerimli diwarlyklary arkaly görkezilýär.

Sergä gatnaşyjylara we myhmanlara nebitiň hem-de gazyň özleşdirilen hem-de häzirki wagtda işlenip geçilýän ýataklary, “mawy ýangyjy” daşary ýurtlara ibermegiň hereket edýän we göz öňünde tutulan ugurlary, gazylyp alynýan baýlyklaryň we minerallaryň ýerasty gorlary barada gürrüň berilýär.

Şunuň bilen baglylykda, iri “Galkynyş” gaz käniniň senagat taýdan özleşdirilmegine aýratyn ähmiýet berilýär. Bu käniň açylmagy dünýäniň kuwwatly energetika döwleti hökmünde Türkmenistanyň ornuny has-da pugtalandyrdy hem-de daşary ýurtly hyzmatdaşlar bilen netijeli gatnaşyklary giňeltmek üçin täze mümkinçilikleriň açylmagyny şertlendirdi.

Şu ýylyň awgust aýynda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň Mary welaýatyna bolan iş saparynyň barşynda gaz känine baryp, täze guýularyň gurluşygyna badalga berendigini bellemelidiris.

“Türkmengeologiýa” döwlet korporasiýasynyň we “Türkmenhimiýa” döwlet konserniniň işi özara berk baglanyşyklydyr. Himiýa senagatynyň geljegi uly ugurlarynyň hatarynda halk hojalygynyň isleglerini üpjün etmek üçin mineral dökünleriň, nebitden öndürilýän önümleriň dürli görnüşleriniň, gurluşyk serişdeleriniň önümçiligini görkezmek bolar. Pudagyň ägirt uly eksport kuwwaty kaliý dökünleriniň (kaliý hloridi we kaliý sulfaty), garyşyk dökünleriň, tehniki uglerodyň, etil spirtiniň çykarylyşynda aýdyň görmek bolýar. Häzirki wagtda ýerli tebigy-mineral serişdelerden kaustik we kalsinirlenen sodanyň, hloruň, duz kislotasynyň, natriý sulfatynyň we ýerli tebigy-mineral serişdelerden öndürilýän beýleki himiýa önümleriniň önümçiligi boýunça taslamalar işlenip taýýarlanylýar.

Ýurdumyzda iri halkara we sebit derejesindäki deňiz, awtoulag, demir ýol we howa menzillerine çykmak arkaly, howa we ýerüsti ýollary birleşdirýän gatnawlaryň ulgamy üstünlikli döredilýär. Bular “Türkmenawtoulaglary”, “Türkmendemirýollary”, “Türkmenhowaýollary”, “Türkmendeňizderýaýollary” hem-de “Türkmenaragatnaşyk” agentlikleriniň sergi bölümlerinde aýdyňlyk bilen beýan edilýär.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň baştutanlygynda Türkmenistanda ulag toplumynyň, onuň ähli pudaklarynyň okgunly ösmegini, maddy-enjamlaýyn binýadynyň düýpli döwrebaplaşdyrylmagyny üpjün etmäge gönükdirilen maksatnamalar işlenip taýýarlanyldy we üstünlikli durmuşa geçirilýär.

Şu ýylyň 23-nji iýunynda Kerkide Halkara howa menzili ulanylmaga berildi, 14-nji iýulda bolsa Jebel şäherçesinde Halkara howa menziliniň düýbi tutuldy. Munuň özi Aziýany we Ýewropany baglanyşdyrýan ulag-logistika merkezi hökmünde Watanymyzyň eýeleýän ornuny pugtalandyrmak boýunça toplumlaýyn strategiýany durmuşa geçirmegiň ýolunda nobatdaky möhüm ädim boldy.

Şu ýylyň 29-njy iýulynda BMG-niň Baş Assambleýasynyň 75-nji mejlisiniň 96-njy maslahatynda milli Liderimiziň başlangyjy boýunça “Koronawirus keseliniň (COVID-19) pandemiýasy we ondan soňky döwürde durnukly ösüş üçin üznüksiz we ygtybarly halkara ýük daşamalary üpjün etmek maksady bilen, ulagyň ähli görnüşleriniň arabaglanyşygyny berkitmek” atly Kararnama biragyzdan kabul edildi. Bu Kararnamanyň döredijileri bolup 48 döwlet çykyş etdi.

Munuň özi ählumumy durnukly ulag ulgamyny döretmäge, özara bähbitli ykdysady hem-de söwda gatnaşyklaryny giňeltmäge ýurdumyzyň anyk goşandy boldy. Bu bolsa umumy abadançylygyň hem-de rowaçlygyň bähbitlerine laýyk gelýär.

Şu gözden geçirilişe logistik ugurly kompaniýalar gatnaşýarlar. Olaryň bu ulgamdaky işleri giň gerimli halkara taslamalary amala aşyrmakda aýratyn ähmiýete eýe bolýar. Sergä gatnaşyjylaryň köpüsi täze tehnologiýalary ulanmak arkaly, uly göwrümli ýükleri daşamakda öz mümkinçilikleri bilen tanyşdyrdylar.

Täsin desgalaryň gurluşygyny görkezýän diwarlyklar sergide uly gyzyklanma döretdi. Bu desgalar, şol sanda awtobanlar, köprüler, estakadalar, ýerasty geçelgeler we köp gatly ýol aýrytlary gurlanda, aýratyn inžener-tehniki çözgütler we iň täze tehnologiýalar talap edilýär.

Serginiň many-mazmuny hem-de baý maglumatlary, ilkinji nobatda, Türkmenistanda häzirki wagtda hyzmatdaşlygyň ýokary isleg bildirilýän ugurlaryna gönükdirilendir. Şolaryň biri-de gurluşyk pudagydyr. Bu pudak ýurdumyzyň ykdysadyýetiniň geljegi uly we okgunly ösýän ulgamlarynyň biridir. Ol maýadarlaryň we potratçylaryň uly gyzyklanmasyna eýe bolýar. Bu ýerde suw üpjünçilik we yşyklandyryş, ýollaryň gurluşygy, işjeň dynç almak ulgamy babatda gurluşyk desgalarynyň nusgalary, innowasion işläp taýýarlamalar görkezildi.

Ýurdumyzyň ykdysady syýasatynyň möhüm ugurlarynyň hatarynda gurluşyk serişdeleriniň önümçiligini görkezmek bolar. Sergide görkezilýän serişdeleriň hatarynda timarlaýyş daşlary, sement, kerpiç, panel toplumlary, magdan däl gurluşyk serişdeleri, turba önümleri, armatura, şwellerler, timarlaýyş, lak, reňkleýji örtük serişdeler we beýlekiler bar.

Milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň belleýşi ýaly, daşary ýurtlardan getirilýän önümleriň ornuny tutýan önümleriň önümçiligi diňe bir importyň umumy möçberini azaltmaga däl, eýsem, harytlaryň nyrhyny peseltmäge-de mümkinçilik berýär.

“Ak şäherim Aşgabat” atly diwarlyk döwlet Baştutanymyzyň başyny başlan hem-de türkmenistanlylaryň ýaşaýyş-durmuşynyň we dynç alşynyň hilini has-da ýokarlandyrmaga gönükdirilen giň gerimli şähergurluşyk maksatnamasynyň üstünlikli durmuşa geçirilýändiginiň aýdyň mysalydyr.

Paýtagtymyzyň häkimliginiň pawilýonlarynda bag nahallaryny, seýilgäh germewlerini, timarlaýyş we bezeg serişdelerini, mebelleri, aşhana enjamlaryny, aýna önümlerini öndürýän firmalaryň diwarlyklary we harytlary bar. Bu ýerde, şeýle hem enjamlar we jemagat tehnikasy, ekologiýa we abadanlaşdyryş ýaly bölümler hereket edýär.

Obasenagat toplumynyň we söwda ulgamynyň hem-de welaýatlaryň häkimlikleriniň diwarlyklary sergide aýratyn orun eýeleýär. Olarda ýokary hilli azyk önümleriniň köp görnüşleri görkezilýär. Şolaryň hatarynda et, süýt, unaş we süýji-köke önümleri, ösümlik ýaglary, çagalar iýmiti, balyk önümleri, ter miwe we gök önümler, guradylan miweler hem-de ary baly we beýlekiler bar. Şol önümleriň halkara ülňüleriň ekologik, estetik talaplaryna laýyklykda gaplanandygyny we bezelendigini bellemek gerek.

Dokma senagaty ministrligi eksport ugurly esasy pudaklarynyň biriniň önümlerini hödürledi. Nah ýüplük we ýüpek matalaryň, tikin we trikotaž önümleriniň köp görnüşleri ýokary hilliligi hem-de ajaýyp bezegi, milli öwüşginliligi bilen tapawutlanýar.

“Türkmenhaly” döwlet birleşiginiň özboluşly, döwrebap haly önümleri hem-de hususy ulgamyň we senetçileriň özboluşly önümleri — milli lybaslar, şaý-sepler, keşdeler, taryhy ýerler, ýurdumyzyň nyşanlary, paýtagtymyzyň ajaýyplyklary şekillendirilen sowgatlyk önümleri uly gyzyklanma döretdi.

Milli ykdysadyýetimizde bäsdeşlige ukyply hyzmatdaş hökmünde ornuny berkidýän ýurdumyzyň telekeçilik pudagy sergide öz işiniň dürli ugurlaryny görkezýär. Ýurdumyzyň gurluşyk düzümleriniň hatarynda “Ussat Inžener”, “Ak Bulut”, “Derýaplastik”, “Ugurly ýol”, “Berk menzil gurluşyk”, “Senagat plastik” ýaly kärhanalar we beýlekiler bar.

“Aýbölek” we “Çigildem” kärhanalarynyň owadan mebellerini, “Hasaryň” süýji-köke önümlerini, “Täze Aýyň” süýt we peýnir önümlerini, “Akdaş miwe içgileri” kärhanasynyň miwe içgilerini, et önümlerini görkezmek bolar.

Şeýle hem sergi telekeçileriň söwda we hyzmatlar ulgamynda gazanan üstünlikleri bilen tanyşdyrýar. Olar ýöriteleşdirilen dükanlary açýarlar, söwdanyň täze usullaryny ornaşdyrýarlar. Paýtagtymyzyň “Berkarar”, “Bagtyýarlyk”, “Garaşsyzlygyň 15 ýyllygy”, “Aşgabadyň ýalkymy” ýaly iri söwda merkezlerinde ýerleşdirilen marketler munuň aýdyň subutnamasydyr. Şol söwda merkezleri Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzalary tarapyndan bina edildi.

Ylym we bilim ulgamy hem sergide giňden beýan edilýär. Ýurdumyzda bu ulgamy ösdürmäge aýratyn ähmiýet berilýär. Bilim bermegiň iň täze maglumat tehnologiýalarynyň ornaşdyrylmagy netijesinde, talyplarymyz we mekdep okuwçylarymyz halkara olimpiadalaryň hem-de bäsleşikleriň ýeňijileri bolýarlar. Bilim ministrliginiň diwarlyklarynda ýokary okuw mekdepleriniň okuw barlaghanalarynyň döwrebap enjamlary, abraýly intellektual olimpiadalarda we sport ýaryşlarynda gazanylan Kuboklar bar.

IT-tehnologiýalar ulgamynda işleýän iri kompaniýalar hem sergi meýdançasynda möhüm orun eýeleýärler.

Saglygy goraýyş we derman senagaty ministrligi ýurdumyzyň ýokanç keselleriň birnäçesini aradan aýyrmakdaky hyzmatlarynyň ykrar edilýändigine şaýatlyk edýän halkara güwänamalaryň nusgalaryny, derman önümlerini, dürli enjamlary, lukmançylyk goranyş lybaslaryny, agyz-burun örtüklerini, tebigy kosmetik serişdeleri we beýlekileri hödürledi.

Sergi, şeýle hem Türkmenistanyň täsin syýahatçylyk kuwwaty bilen tanyşmaga, syýahatçylyk ulgamyndaky täzelikler we dynç alşyň dürli görnüşleriniň guralyşy barada maglumatlary almaga mümkinçilik berýär.

Häzirki zaman neşirýat we çaphana işini görkezýän Türkmen döwlet neşirýat gullugynyň diwarlyklary sergä gelenlerde uly gyzyklanma döredýär. Serginiň çäklerinde mahabat enjamlary bilen üpjün edilen ýöriteleşdirilen bölümde pudaklaryň gazanan üstünlikleriniň bäsdeşlige ukyply we uly isleg bildirilýän önümleriň, täze harytlaryň hem-de hyzmatlar ulgamyndaky teklipleriň köp görnüşleriniň tanyşdyrylyş çäresi geçirildi.

Geljegi uly taslamalaryň hatarynda himiýa pudagyndaky ylmy-tehniki täzelikler, şol sanda dürli himiýa önümlerini öndürmek usulyýeti boýunça işläp taýýarlamalar bar.

Mälim bolşy ýaly, ýurdumyzyň ylmy-taslama merkezlerinde, synag-önümçilik barlaghanalarynda düýpli ylmy-barlaglar geçirilýär. Şunuň bilen baglylykda, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň kabul eden Türkmenistanda 2020 — 2025-nji ýyllarda ylym ulgamyny sanly ulgama geçirmegiň maksatnamasynyň hem-de Türkmenistanda 2021 — 2025-nji ýyllarda himiýa ylmyny we tehnologiýalaryny toplumlaýyn ösdürmegiň döwlet maksatnamasynyň ähmiýetini bellemek gerek.

Sergä gatnaşyjylara, şeýle hem Çyzykly şertli belgiler boýunça milli guramanyň işi barada maglumat berildi. Ekranda çyzykly şertli belgileri okamak üçin niýetlenen enjamlar görkezildi. Çyzykly şertli belgileriň goýulmagy öndürilýän önümleriň hasabyny, ýük daşamagy, önümleri saklamagy, harytlar satylanda kassa hyzmatyny awtomatlaşdyrmaga mümkinçilik berýär.

Wideoşekiller arkaly tanyşdyrylyş çäresiniň biri milli Liderimiziň başyny başlan ägirt uly taslamasyny — “Aşgabat-siti” taslamasyny durmuşa geçirmäge bagyşlandy. Bu täsin toplumyň binalaryny ulanmakda, şäher hojalygynyň dolandyryş düzüminde sanly tehnologiýalar işjeň ulanylar.

Bu taslama durmuşa geçirilende, “akylly» öýleriň gurluşygyna, jemgyýetçilik ulagynyň “akylly» duralgalarynyň enjamlaşdyrylyşyna uly ähmiýet berler. Bularyň ählisi hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň baştutanlygynda durmuşa geçirilýän syýasatyň üstünlige eýe bolýandygynyň aýdyň subutnamasydyr. Şol syýasatyň ileri tutulýan ugurlary “Döwlet adam üçindir!” diýen ýörelgede aýdyň beýanyny tapdy.

Telekeçiler döwlet Baştutanymyzyň elektron senagaty döretmek we ösdürmek barada öňe süren başlangyjyny durmuşa geçirmäge işjeň goşuldylar. Şunda ýokary netijeli, ekologiýa taýdan arassa önümçiliklere, ähli pudaklara sanly ulgamlary hem-de tehnologik täzelikleri ornaşdyrmaga aýratyn üns berilýär.

Şunuň bilen baglylykda, döwrebap senagat we elektron önümleriniň köp görnüşlerini öndürýän “Aýdyň gijeler” hojalyk jemgyýetiniň önümleriniň tanyşdyrylyşy sergä gatnaşyjylaryň ünsüni çekdi. 2016-njy ýylda bu kompaniýa energiýany tygşytlaýjy, ekologiýa taýdan arassa LED lampalary, awtoulag ýollaryny yşyklandyrmak üçin ýokary woltly alýuminiý prožektorlaryny öndürmäge girişdi hem-de okuw kompýuterleriniň çykarylmagyny ýola goýdy. Şol kompýuterler her ýyl 1-nji synp okuwçylaryna berilýär.

“Aýdyň gijeler” tarapyndan öndürilýän önümleriň görnüşleri yzygiderli artýar hem-de özüne iki sim-kartly öýjükli telefonlary, monobloklaryň dürli görnüşlerini, smart-telewizorlary, split-kondisionerleri, internet ulgamynyň paýlaýjylaryny — routerleri hem-de agyz suwuny sowatmak we gyzdyrmak üçin niýetlenen enjamlary öz içine alýar.

Kompaniýa tarapyndan çykarylýan suwuk kristal ekranly, diagonaly 32 we 42 dýuým bolan “Tolkun” hem-de 55 dýuýmlyk “Zemin” smart-telewizorlar dünýäniň iň gowy telewizorlary bilen mynasyp bäsleşip bilýärler. Geçen ýylda bu önümleri öndürýän kompaniýa olary göni, internet ulgamyndaky resmi saýt arkaly ýerläp başlady.

“Röwşen” hususy kärhanasy hem özüniň mahabat şekillerini hödürledi. Bu kärhananyň önümleri diňe bir ýurdumyzda däl, eýsem, daşary döwletlerde hem uly islege eýedir.

Serginiň barşynda “Miweli ülke” hususy kärhanasynyň hem-de “Hasar”, “Ter” hojalyk jemgyýetleriniň wideotaslamalarynyň görkezilişi meýilleşdirildi. Olar tanyşdyrylyş çäresine gatnaşyjylary oba hojalyk işewürliginiň, gök önümçilik, bagçylyk, gülçülik ýaly ugurlaryny ösdürmekde we ekologiýa ulgamynda ulanylýan döwrebap tehnologiýalar bilen tanyşdyrar.

Gözden geçirilişiň esasy maksady diňe bir gazanylan üstünlikleri däl, eýsem, ykdysady pudaklaryň kuwwatyny, olary ösdürmekde amala aşyrylan düýpli özgertmeleri, esasysy bolsa, eziz Watanymyzy gülledip ösdürmäge gönükdirilen döwlet-hususy hyzmatdaşlygyň netijeliligini görkezmekden ybaratdyr.

Ýygnananlar döwlet Baştutanymyz Gurbanguly Berdimuhamedowa şu sergini guramaga döredilen mümkinçilik, ýurdumyzda maýa goýum taslamalaryny durmuşa geçirmäge, onuň dünýä giňişligine goşulyşmagyna hem-de bäsdeşlige ukyplylygyny ýokarlandyrmaga uly üns berilýändigi üçin tüýs ýürekden hoşallyk bildirdiler.

Ertir sergi öz işini dowam eder. Sergi tamamlanandan soň, oňa gatnaşanlara degişli diplomlar we güwänamalar gowşurylar.

Dünýäde ähli söhbetleriň başy «salam» sözünden başlanýar. Salam sözüniň manysy hem «Men size abadançylyk arzuw edýärin» diýmekden ybarat. Türkmen halkynyň «Edebiň başy salam» diýen aýtgysyndan-da, onuň näderejede abadançylyga, parahatçylyga hormat goýýandygyny aňmak bolýar. Hatda hoşlaşan wagtynda hem türkmeniň «Sag-salamat boluň!» diýmesinde-de, gör, abadançylyga bolan nähili uly sarpa bar. Türkmen milleti heňňamlarboýy özüniň parahatçylyk söýüji ynsanperwerligi bilen dünýä halklarynyň kalbyndan-kalbyna ýol salyp, menzil aşyp gelýär. Magtymguly Pyragynyň «Ozal akan ýerden akarmyş aryk» diýşi ýaly, bu günki gün hem milli Liderimiziň ynsanperwerlik ýörelgeleri dünýä nusgalykdyr.

BAÝLYGYŇ SAKASY — SAGLYK

Watanymyz Birleşen Milletler Guramasy tarapyndan iki gezek ykrar edilen ýeke-täk hemişelik Bitarap döwlet hökmünde dünýäniň ýüzünde özüniň oňyn daşary syýasaty bilen giňden dabaralanýar. Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň şu ýylyň 14-nji sentýabrynda Nýu-Ýorkda öz işine başlajak nobatdaky 76-njy mejlisinde hormatly Prezidentimiziň başda durmagynda ýurdumyzyň öňe sürýän parahatçylyk dörediji teklipleri külli adamzadyň röwşen dowamatyny nazarlaýan pikirlere ýugrulandyr. Bu mejlisde türkmen tarapynyň öňe sürýän täze garaýyşlarynyň töwerekleýin, toplumlaýyn häsiýete eýedigini aýratyn bellemek gerek.

Häzirki wagtda dünýäniň ählumumy howpuna öwrülen pandemiýa bilen göreşmek babatda Diýarymyzyň BMG-niň münberinden teklip edýän başlangyçlary özünde köptaraplaýyn çuňňur ideýalary jemleýär. Saglyk ulgamy boýunça ýurdumyz tarapyndan ylmy diplomatiýa ugry boýunça halkara hyzmatdaşlygy işjeňleşdirmek, BSGG-niň koronawirus ýokanjynyň genomyny öwrenmek üçin Ýörite maksatnamasyny düzmek, BSGG-niň öýken sowuklama keseline garşy göreşmek boýunça köptaraplaýyn guralyny ýola goýmak, BSGG-niň Ýiti ýokanç keselleri bejeriş we olaryň öňüni alyş usulyýet merkezini döretmek hem-de Merkezi Aziýada Epidemiologiýa, wirusologiýa we bakteriologiýa merkezini döretmek ýaly teklipler öňe sürülýär. Döwlet Baştutanymyz 2020-nji ýylyň maýynda Goşulyşmazlyk Hereketiniň wideoaragatnaşyk arkaly geçirilen ýokary derejeli duşuşygynda, şol ýylyň awgustynda Bütindünýä Saglygy Goraýyş Guramasynyň Baş direktory Tedros Gebreisus bilen bolan wideoduşuşygynda hem ýokarda agzalan garaýyşlaryň birnäçesini teklip edipdi. Merkezi Aziýada Epidemiologiýa, wirusologiýa we bakteriologiýa merkezini döretmek babatyndaky başlangyç 6-njy awgustda Awazada geçirilen Merkezi Aziýanyň döwlet Baştutanlarynyň üçünji konsultatiw duşuşygynyň çäginde öňe sürlüpdi.

Milli Liderimiziň belleýşi ýaly, pandemiýanyň we onuň dünýä ykdysadyýetine ýetirýän ýaramaz täsiriniň öňüni almazdan, durnukly ösüş maksatnamasyny ýerine ýetirmek mümkin däl. Şol nukdaýnazardan, Watanymyzyň öňe sürýän bu teklipleriniň häzirki zaman dünýä ykdysadyýetiniň çökgünli döwrüni ýeňip geçmekde derwaýys başlangyç hökmünde Milletler Bileleşigi tarapyndan giň goldawa eýe boljakdygyna berk ynanýarys.

ABADANÇYLYK — AÝDYŇ ERTIRLERIŇ BINÝADY

Sen näçe özüňi rahat duýsaň, şonça-da saňa barlygyň pähim-parasatlylyk hemdemligi ýakyn düşýär diýilýär. Elbetde, älemiň ähli zatlary owalynda öz gözbaşyny pikirden alyp gaýdýar. Abadan geljegi nazarlaýan başlangyçlaram diňe parasatly Liderleriň serinde joşa gelýändir. Türkmen Lideriniň başlangyjy boýunça 2021-nji ýylyň BMG tarapyndan «Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly» diýlip yglan edilmeginiň özünde halkymyzyň dünýä ýaýrawly asylly ýörelgeleriniň parahatçylyga, ynanyşmaga sary uzaýan rowanalygy bar. 76-njy mejlisiň barşynda Türkmenistan Parahatçylygyň, howpsuzlygyň we durnukly ösüşiň bähbidine Bitaraplygyň dostlary toparynyň yzygiderli duşuşyklaryny dowam etmegi göz öňünde tutýar. Ýurdumyz Aşgabatda «Parahatçylyk we ynanyşmak syýasaty — halkara howpsuzlygyň, durnuklylygyň we ösüşiň binýady» atly halkara maslahaty geçirmegi meýilleşdirýär hem-de BMG-niň agza döwletlerini we halkara guramalary bu forumyň işine işjeň gatnaşmaga çagyrýar. Türkmenistan 76-njy mejlisde Merkezi Aziýada howpsuzlyk, parahatçylyk we ösüş meseleleri boýunça halkara forumy esaslandyrmagy teklip edýär. Dünýäniň syýasy giňişliginde möhüm orny eýeleýän Merkezi Aziýa sebitiniň parahatçylygyny, durnuklylygyny pugtalandyrmak, durnukly ösüşi üpjün etmek ugrunda Diýarymyz hormatly Prezidentimiziň baştutanlygynda halkara derejesinde birnäçe maksatnamalaýyn işleri alyp barýar. Şu nukdaýnazardan, Merkezi Aziýanyň häzirki zaman ählumumy geosyýasatynda eýeleýän möhüm ornuny ösdürmek, sebitde bolup geçýän özgerişleri dünýä gün tertibi bilen sazlaşdyrmak maksady bilen, Türkmenistan tarapyndan 76-njy mejlisiň dowamynda BMG-niň Baş Assambleýasynyň degişli Kararnamasynyň taslamasyny hödürlemek göz öňünde tutulýar. Ýeri gelende belläp geçsek, bu resminama milli Liderimiziň başlangyjy bilen şu ýylyň 6-njy awgustynda ýurdumyzda geçirilen Merkezi Aziýanyň döwlet Baştutanlarynyň konsultatiw duşuşygynda beýan edilen halkara teklipleri BMG-niň çäklerinde öňe sürmek üçin oňyn mümkinçilikleri döreder.

Ýurdumyz Aşgabatda ýerleşýän Birleşen Milletler Guramasynyň Merkezi Aziýa üçin öňüni alyş diplomatiýasy boýunça sebit merkeziniň işine mundan beýläk hem giň goldaw berer. Bu ugurda Türkmenistanyň başlangyjy bilen kabul edilen bu merkeziň işine bagyşlanan Baş Assambleýanyň degişli Kararnamasyny amala aşyrmagyň çäklerinde ýaşlar üçin Öňüni alyş diplomatiýasy akademiýasy hem-de Merkezi Aziýa ýurtlarynyň zenanlarynyň dialogy ýaly halkara hyzmatdaşlygyň görnüşlerini ösdürmek meýilleşdirilýär. Hormatly Prezidentimiziň belleýşi ýaly, ýaşlar döwletiň ertirki eýeleri. Sebitiň ýaşlarynyň arasyndaky gatnaşyklary ösdürmek bilen bagly birnäçe derwaýys meseleler ýaňy-ýakynda 6-njy awgustda Awazada geçirilen Merkezi Aziýanyň döwlet Baştutanlarynyň konsultatiw duşuşygynyň çäginde hem ara alnyp maslahatlaşyldy. 6-njy awgustda geçirilen sebitiň ýurtlarynyň zenanlarynyň dialogy hem zenanlaryň arasynda ýokary derejede guralan duşuşyk hökmünde dünýäniň ýüzünde oňyn seslenme döretdi. Şonuň üçinem şeýle duşuşyklary geljekde hem giňden goldamak Türkmenistan tarapyndan maksadalaýyk hasaplanylýar.

Hazar deňzi ähli ugurlar babatda giň mümkinçilikleriň mesgeni. Hut şonuň üçinem «Awaza» milli syýahatçylyk zolagy bu günki gün halkara derejeli duşuşyklaryň, maslahatlaryň, forumlaryň geçirilýän mekanydyr. Şahyryň «Özüň hakda, goňşyň hakda pikir et» diýşi ýaly, döwletimiz dostana goňşuçylyk ýörelgesinden ugur alyp, BMG-niň Baş Assambleýasynyň 76-njy mejlisinde «Merkezi Aziýa — Hazar sebiti» atly parahatçylyk, ynanyşmak we hyzmatdaşlyk zolagyny döretmek başlangyjyny öňe sürýär. Onuň şu ýyl Türkmenistanda geçiriljek VI Hazar sammitinde hukuk taýdan berkidilmegi maksadalaýyk hasaplanylýar.

Ýurdumyz 76-njy mejlisiň barşynda ählumumy parahatçylyga howp salyp biläýjek wehimleri nazara almak bilen, BMG-niň Terrorçylyga garşy göreşmek baradaky müdirligi bilen bilelikde Aşgabatda Terrorçylyga garşy müdirligiň täze maksatnamalaýyn edarasynyň görnüşini kesgitlemek boýunça işleri alyp barar. Mundan başga-da döwletimiz BMG-niň Baş Assambleýasynyň öňde boljak mejlisiniň barşynda Maglumat howpsuzlygy we hyzmatdaşlyk boýunça ählumumy forumy geçirmegiň maksadalaýyk boljakdygy hakdaky garaýşyny öňe sürer, ýaraglary ýaýratmazlygyň hem-de ýaragsyzlanmagyň köptaraplaýyn tertibini yzygiderli pugtalandyrmak ugrunda çykyş etmegini dowam eder.

DURNUKLY ÖSÜŞ — DÜNÝÄNIŇ ÝAGTY GELJEGINIŇ HEREKETLENDIRIJISI

Ilimizde «Döwletliden döwlet ýokar» diýen parasatly pähim bar. Dogrudan hem, döwletment ynsanlaryň durmuşlaryna ser salanyňda, olardaky ýagşy gylyk-häsiýetleriň, parasatly pikirleriň töweregindäkileriň durmuşyna hem oňyn täsirini ýetirýändigini görmek bolýar. Ata Watanymyzyň halkara giňişliginde öňe sürýän başlangyçlary, milli Liderimiziň dünýä parahatçylyk paýlamak ugrunda edýän tagallalary döwletlilik hakyndaky ol pähimiň döwletleriň mysalynda aýdyň ýüze çykmasydyr. Ynsan haçan-da asuda asmanyň astynda, bolelin durmuşda ýaşan mahaly özüni doly bagtyýar duýýar. Şol asudalygyň, bagtyýarlygyň dünýädäki her bir maşgala, her bir raýata elýeterli bolmagy ugrunda Gahryman Arkadagymyzyň alyp barýan işleri bu gün dünýäň ykrarynda. Milli Liderimiziň dünýä jemgyýetçiliginiň ýokary bahasyna mynasyp bolup, halkara giňişliginde giň goldaw tapan «Ösüş arkaly parahatçylyk» taglymaty, Türkmenistanyň Durnukly ösüş maksatlaryny durmuşa geçirmekde görkezýän aýratyn işjeňligi munuň şeýledigine doly güwä geçýär. Üns berip görsek, bir halkyň bagtyýar ýaşamagynyň esasy açarlarynyň biri bolup ykdysady görkezijileriň çykyş edýändigine göz ýetirýäris. Bu hakykat dünýä möçberinde alyp göreniňde hem şeýleligine galýar. Hut şonuň üçin hem häzirki wagtda ykdysady ulgamda, energetika, senagat, ulag we söwda pudaklarynda hyzmatdaşlyk boýunça halkara tagallalaryny işjeňleşdirmek zerur bolup durýar. Türkmenistan bu ugurlardaky gözlegleriň çökgünlikden soňra dünýä ykdysadyýetini dikeltmekde möhüm orna eýedigini nygtamak bilen, BMG-niň Baş Assambleýasynyň 76-njy mejlisinde bu babatda birnäçe anyk teklipleri öňe sürýär. Olaryň iň esasylarynyň biri Ösüşi maliýeleşdirmek boýunça nobatdaky halkara maslahatynyň çagyrylmagydyr. Bu maslahat Durnukly ösüş maksatlaryna ýetmek ugrunda serişdeleri jemlemek boýunça Addis-Abeba maksatnamasynyň durmuşa geçirilmegini çaltlandyrmakda möhüm ähmiýete eýedir. Türkmenistan Durnukly ösüş maksatlaryna ýetmegiň monitoringiniň kesgitlenilen köptaraplaýyn gurallaryny doly goldaýar. Şuňa laýyklykda, Türkmenistan Baş Assambleýanyň 76-njy mejlisiniň barşynda ählumumy maksatlaryň ornaşdyrylyşynyň barşy hakynda 2023-nji ýylda taýýar görnüşde hödürlemek üçin ikinji meýletin Milli synyň üstünde işlemäge girişer. Ynsanyýetiň bagtyýar durmuşyny gazanmakda örän uly ähmiýeti bolan Durnukly ösüş maksatlaryny amala aşyrmakda täze belentliklere ýetilmegine şert döretjek bu teklipleriň adamzadyň taryhyna müdimi möhürlenjekdigi ikuçsuzdyr.

Özüňdäki zady beýlekiler bilen deň-derman bölüşmek, sahylyk, jomartlyk sahawatlylyk ýaly halkymyzyň belent ynsanperwer ýörelgelerinden ugur alýan daşary syýasatymyzyň esasy maksatlarynyň hatarynda ählumumy energetika howpsuzlygyny berkarar etmek hem bar. Baý uglewodorod serişdelerine eýe bolmak bilen özüniň energetika mümkinçiliklerini bütin adamzat bähbitlerine gönükdirýän ata Watanymyz hormatly Prezidentimiziň öňdengörüjilikli syýasatynyň netijesinde bu ugurda ummasyz işleri amala aşyrdy we aşyrmagyny dowam edýär. Ýurdumyzyň Baş Assambleýanyň nobatdaky mejlisiniň barşynda aýratyn üns berýän meseleleriniň biri-de ygtybarly energiýa çeşmelerine ählumumy elýeterliligi üpjün etmekden ybaratdyr. Bu ugurda Baş Assambleýanyň 2008-nji we 2013-nji ýylda kabul eden Kararnamalarynyň awtory bolan Türkmenistan energetika serişdeleriniň durnukly üstaşyr geçirilmeginiň döwrebap hukuk gurallaryny döretmek maksatly DÖM-niň 7-nji maksadyna ýetmekde ösüşi çaltlandyrmak boýunça halkara forumy çagyrmak başlangyjyny öňe sürýär.

Taryhda Beýik Ýüpek ýolunyň iň möhüm çatryklarynyň biri bolup hyzmat eden Türkmenistan üçünji müňýyllykda bu söwda ýolunyň täzeden dikeldilmegine aýratyn üns berýär. Sebäbi ýurtlaryň arasynda söwda we ykdysady gatnaşyklaryň ösdürilmeginde ulag ulgamyna aýratyn orun degişlidir. Şulary göz öňünde tutmak bilen, yklymlaryň çatrygynda ýerleşýän Watanymyz BMG-niň durnukly ulag meselelerini çözmekde ygtybarly hyzmatdaşlarynyň biri bolup durýar. Muňa mysal hökmünde Baş Assambleýa tarapyndan ulag ulgamynda halkara hyzmatdaşlygy ösdürmek hakynda 2014-nji, 2015-nji, 2017-nji we 2021-nji ýyllarda kabul edilen Kararnamalary, 2016-njy ýylda geçirilen durnukly ulag boýunça Ählumumy maslahatyň jemleýji resminamasyny görkezmek bolar. Türkmenistan Baş Assambleýanyň 76-njy mejlisiniň dowamynda BMG-niň ulagy ösdürmek boýunça Ýörite sebitara maksatnamasy hakynda ýurdumyz tarapyndan ozal öňe sürlen başlangyçlara gaýdyp gelinmegine çagyrýar. Döwletleriň ulag-üstaşyr geçirijilik mümkinçiliklerinden netijeli peýdalanylmagyny gazanmak, ulaglaryň ähli görnüşleri bilen ýükleriň daşalyşynda hyzmatdaşlyklary işjeňleşdirmek maksady bilen, 2022-nji ýylyň aprel aýynda Türkmenistanda geçirilmegi teklip edilýän deňze çykalgasy bolmadyk ösüp barýan ýurtlaryň ministrleriniň halkara maslahaty bu ugurda taryhyň täze sahypasynyň açylmagyna itergi bolar diýip bileris.

Adama abadan durmuş üçin iň ilkinji zerurlyk bu arassa howadyr. Howanyň üýtgemegi, daşky gurşawy goramak, ekologiýa howpsuzlygyny üpjün etmek, suw serişdelerini dolandyrmak döwrüň derwaýys wezipeleriniň ilkinji orunlarynda durýar. Şonuň üçin hem häzirki wagtda bütin dünýäde energiýanyň daşky gurşawa zyýansyz bolan alternatiw çeşmelerini öwrenmek we döretmek wajyplygy ýüze çykýar. Şulary göz öňünde tutmak bilen, hormatly Prezidentimiziň pes uglerodly energetikany ösdürmek, şeýle hem BMG-niň howandarlygynda energetikanyň ileri tutulýan ugurlarynyň biri hökmünde wodorody ösdürmek boýunça halkara «Ýol kartasyny» döretmek boýunça degişli çäreleriň amala aşyrylmagyna gönükdirilen BMG-niň Strategiýasyny işläp taýýarlamak hakyndaky başlangyjynyň örän uly taryhy ähmiýete eýedigini nygtamak bolar. BMG-niň Baş Assambleýasynyň 76-njy mejlisinde bu taryhy başlangyjy durmuşa geçirmek boýunça anyk çäreleriň görülmegi meýilleşdirilýär. Mundan başga-da, sebitde Aral deňziniň ekologiýa heläkçiliginiň ýetirýän täsirlerini azaltmakda Türkmenistanyň halkara giňişligindäki tagallalaryny aýratyn bellemegimiz gerek. Milli Liderimiziň durnukly ösüş boýunça «Rio+20» sammitinde öňe süren BMG-niň Aral deňziniň sebiti üçin Ýörite maksatnamasyny döretmek hakyndaky başlangyjy, Baş Assambleýa tarapyndan 2018-nji ýylyň 12-nji aprelinde we 2019-njy ýylyň 28-nji maýynda kabul edilen «Birleşen Milletler Guramasynyň we Araly halas etmegiň halkara gaznasynyň arasynda hyzmatdaşlyk» atly Kararnamalar aýdylanlaryň doly subutnamasydyr. Bularyň ählisini jemlänimizde bolsa öňdengörüjilikli syýasaty bilen giňden ykrar edilen syýasatçy döwlet Baştutanymyzyň adamzat durmuşyna degişli hiç bir meseläni üns merkezinden düşürmeýändigi aýdyň ýüze çykýar.

YNSANYÝETI YSNYŞDYRÝAN YNSANPERWERLIK

Gahryman Arkadagymyzyň belleýşi ýaly, taryhy düýpli öwrenmän geljek üçin belent maksatlary durmuşa geçirip bolmaz. Dünýä swilizasiýasynyň iň gadymy ojaklarynyň biri bolan Türkmenistan taryhy ýadygärliklere örän baý. Ol ýadygärlikler diňe bir türkmen halkynyň däl, eýsem, bütin adamzadyň irki durmuşyna degişli syrlary açmakda bahasyna ýetip bolmajak gollanma diýsek, öte geçdigimiz bolmaz. Gahryman Arkadagymyzyň belleýşi ýaly, taryhy düýpli öwrenmän, geljek üçin belent maksatlary durmuşa geçirmek çetin. Şonuň üçin hem Garaşsyzlyk ýyllarynyň içinde ýurdumyzyň baý medeni we taryhy mirasyny çuňňur öwrenmek bilen bir hatarda, bu ugurda BMG-niň ynsanperwer ugurly düzümleriniň hatarynda Birleşen Milletler Guramasynyň Bilim, ylym we medeniýet meseleleri boýunça guramasy (ÝUNESKO) bilen hyzmatdaşlyk ýola goýuldy we ösdürildi. Degişli gurama bilen döwletimiziň arasyndaky ýokary derejeli hyzmatdaşlygyň netijesinde ýurdumyzyň gadymy taryhy ýadygärlikleri, milletimiziň medeni gymmatlyklary adamzadyň bütindünýä maddy we maddy däl miraslarynyň sanawyndan ýer aldy. Türkmenistan häzirki wagtda ÝUNESKO-nyň Hökümetara ummanlary öwreniş komissiýasynyň Ýerine ýetiriji geňeşiniň hem-de Bedenterbiýe we sport boýunça halkara komitetiniň işjeň agzasy bolup durýar. Şunuň bilen baglylykda, ÝUNESKO-nyň 2021 — 2025-nji ýyllar üçin Hökümetara gidrologiýa maksatnamasynyň Hökümetara geňeşiniň agzalygyna dalaşgärlik edýän ýurdumyz geljekde-de bu gurama we onuň düzümleri bilen netijeli hyzmatdaşlygy hemmetaraplaýyn giňeltmegi maksat edinýär.

«Döwlet adam üçindir!». Hormatly Prezidentimiziň ýurt baştutanlygyna geçmegi bilen giňden dabaralandyrylan bu beýik taglymat häzirki wagtda dünýä jemgyýetçiligi bilen alyp barýan ynsanperwer gatnaşyklarymyzyň hem özeni bolup durýar. Birleşen Milletler Guramasynyň Durmuş ösüşi komissiýasynyň 2021 — 2025-nji ýyllar üçin agzasy hökmünde Türkmenistan ynsanlaryň durmuş goraglylygy üpjün etmek, ýaşlar üçin mynasyp iş orunlaryň yzygiderli artdyrylmagyny gazanmak, maşgalanyň ornuny berkitmek ýaly meselelerde dünýä jemgyýetçiliginiň tagallalarynyň birleşdirilmelidigine aýratyn ünsi çekýär. Munuň özi bolsa biziň ýurdumyzda Gün bolup ýalbyrap dogan «Döwlet adam üçindir!» diýen ynsanperwer taglymatyň öz şöhlelerini Zeminiň ähli künjegine bolluk bilen paýlaýandygynyň alamatydyr.

Kiçijek bir obany ýa-da mähelläni mysal alyp görenimizde hem onuň içinde sözüň degerli bolmagy, aýdan teklibiň ýer tutmagy üçin ilki olaryň arasynda ykrar edilen abraýyň bolmaly. Garaşsyz, hemişelik Bitarap Türkmenistan bolsa taryh üçin göz açyp-ýumasy salym diýilýän döwrüň içinde dünýä jemgyýetçiliginiň arasynda şeýle ýokary abraýa mynasyp bolmagy başardy. Parasatly milli Liderimiziň baştutanlygynda türkmen sözüniň BMG-niň belent münberinde tekliplikden ykrarnama öwrülýän uly güýjüne buýsanyp ýaşamak bolsa ýurdumyzyň her bir raýatyna ykbalyň ýapan bagt serpaýydyr.

Sahypany taýýarlanlar Gurbansähet GURBANSÄHEDOW, Mätgurban MÄTGURBANOW,

Türkmenistanyň Daşary işler ministrliginiň Halkara gatnaşyklary institutynyň halkara žurnalistikasy fakultetiniň 1-nji ýyl talyplary, «Nesil».

MYNASYP

Beg türkmeniň Watanynda toý bu gün,
Gözel ilim toýlaryna mynasyp!
Ýaş döwletim özbaşyna boý bu gün —
Gorkut ataň boýlaryna mynasyp!

Täze müňýyllyga bat alan türkmen,
Özüni syladyp, at alan türkmen,
Azyndan bäş asyr ýigdelen türkmen
Belent başly Baýdagyna mynasyp!

Bagtymyz doludyr — gowuz däl, gowuz,
Goňşy goňşusyna dadyrar owuz,
Dünýäni aňk edip birleşen oguz
Toýlaryna-baýramyna mynasyp!

Biziň iliň danalygy ezeldir,
Toýlarynda şirin-nabat ezendir,
Üzümiň suwuna meňzeş gözeller
Süýt kölüniň gaýmagyna mynasyp!

Türkmen begdir, uzap barýar hatary,
Arkadagy bilen güllär Watany,
Onuň kimdigini aýdar bedewi,
Bedewleri aýlawyna mynasyp!

Garaşsyzlyk toýy bagt bolup gelen,
Dokuzlar düzüwdir — ýüz-gözler gülen,
Yranmaz binýady ojagy bolan
Bu türkmenim öýlerine mynasyp!

OGULLYK AÝDYMY

Dünýe dursun, sen dur, yranmaz bolup,
Janym Türkmenistan, ýollaryň aýdyň!
Gyrata atardyň erenler bolup,
Janym Türkmenistan, ýollaryň aýdyň!

Saňa pygamberiň tugy ýetipdir,
Gözüň hem ýüregiň ýagy ýetipdir,
Yşka ýakyn Gülşen dagy ýetipdir,
Janym Türkmenistan, ýollaryň aýdyň!

Arka diräp ýedi arşa galmyşam,
Perde-perde açylmyşam, gülmüşem,
Seniň barlygyňda bagtly bolmuşam,
Janym Türkmenistan, ýollaryň aýdyň!

Gijeleriň, gündizleriň aýdymdyr,
Han Saýadyň, kenizleriň aýdymdyr,
Gurbannazar Ezizleriň aýdymdyr,
Janym Türkmenistan, ýollaryň aýdyň!

Kämillikden kämil owaz alar men,
Dürler saçyp duran döwet galam men,
Öz ilimiň gursagyndan bolar men,
Janym Türkmenistan, ýollaryň aýdyň!

Dogaýy-dogaýy kelamlaryň bar,
Mekge menzilinde halallaryň bar,
Eý, çörekli ilim, dowamlaryň bar,
Janym Türkmenistan, ýollaryň aýdyň!

BIZIŇ ILLER

Ýüzün ýaza tutan daglar gümmürdär,
Oň ýüregniň joşy däli sillerdir.
Ýagarman bulutlar esräp-lummurdar,
Bu biziň illerdir, biziň illerdir!

Ýyldyrym başyny daşlara urar,
Bulutlar maý bilen bir oýun gurar,
Arkaçda ak sähra gül açar durar,
Bu biziň illerdir, biziň illerdir!

Depesinde Humaý guşy aýlanar,
Dolanar Bagdada giden durnalar,
Allanyň aýdymyn aýdar çabgalar,
Bu biziň illerdir, biziň illerdir!

Pederler dowamdyr ogullarynda,
Är ýüki ärleriň eginlerinde,
Ata ýurda wepa göwünlerinde,
Bu biziň illerdir, biziň illerdir!

Gadymy oguzyň ýüzi Haýyrdyr,
Daglary — dag, baýyrlary — baýyrdyr,
Onuň balalarnyň kalby şygyrdyr,
Bu biziň illerdir, biziň illerdir!

Ýyldyzlar dogular, ýyldyzlar süýner,
Heňňamlar aýlanar, döwranlar döner,
Söýünhanda diňe ýagşylyk galar,
Bu biziň illerdir, biziň illerdir!

* * *

Binýat arassa bolmaly ―—
Şeýle diýipdir bu türkmen.
Zürýat arassa bolmaly ―—
Şeýle diýipdir bu türkmen.

Arassa bolmaly ýollar,
Köňül arassa bolmaly.
Arassa bolmaly päller,
Maňyz arassa bolmaly.

Topragyň goýnuna düşýän
Däne arassa bolmaly.
Pelegiň oýnuna düşýän
Nama arassa bolmaly.

Durnany gondurjak bolsa,
Heňler arassa bolmaly.
Gyzlary ýandyrjak bolsa,
Demler arassa bolmaly.

Aý yşkynda göçjek bolsa,
Mermer arassa bolmaly.
Asyra ses goşjak bolsa,
Sözler arassa bolmaly.

TOÝ GOŞGUSY

Ýagşy günler ýagşylyga ýetirsin,
Süýjülikde nabat-halwadan boluň!
Duzuňyz zor bolsun Ýeriň ýüzünde,
Türkmeniň tugy deý owadan boluň!

Ogul bilen arkalydyr ojaklar,
Gulpaklyja gyzlar bilen baý boluň!
Bir-birege aýna boluň dünýäde,
Halallykda bir-birege taý boluň!

Myrat tapyň myrat tapan ýurdumda,
Ýyllar ömrüňizi bezesin gitsin!
Türkmeniň döwleti yranmaz bolsun,
Türkmeniň hatary uzasyn gitsin!

Sowulmasyn, sowulmasyn döwranlar,
Tylla şaýyň gymmatyndan boluň siz!
Owadan ýaşaň siz, owadan garraň —
Söýünhanyň ymmatyndan boluň siz!

Baýram JÜTDIÝEW,

Türkmenistanyň halk ýazyjysy.

Garaşsyzlyk baýramy — halkymyzyň baş baýramy, il-ýurduň mizemez bagtynyň, ganatlanan ruhubelentliginiň güwäsi. Halkymyz tirkeşip barýan ýyllaryň üç onlugyndan bäri bu baýramy yzygiderli belleýär. Onuň «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylyndaky garşy alnyşy öňkülerden has ýakymly. Munuň özi ýurt Garaşsyzlygyna eýe bolanymyza 30 ýylyň dolýandygy bilen baglanyşyklydyr. 1991-nji ýylda Türkmenistanyň Garaşsyzlygy dünýä bileleşigi tarapyndan ykrar edilenden soňra, ata Watanymyzyň jemgyýetçilik-syýasy durmuşynda düýpli özgertmelere badalga berildi. Garaşsyzlyk we Garaşsyz Watanymyz hakynda söz açylanda, «sarsmaz, mizemez döwlet» diýen düşünjeler kalbyňa dolýar. Çünki eziz Watanymyzyň sarsmazlygyna, mizemezligine biziň ynanjymyz kuwwatly daglar kimin berk, ummanlar ýaly çuň, ýaşaýşyň özi ýaly baky. Bu Watanda 30 ýylyň içinde asyrlarboýy gazanylmadyk üstünliklere, ýetilmedik sepgitlere ýetildi. Şol ýyllarda hasyl bolan döwlet berkararlygymyz bolsa il bagtyýarlygynyň binýadyny döretdi. Erkana ýaşaýşyň gujagynda baş baýramymyzy garşy alýan günlerimizde bu bagtyýarlyk barada söz açmak, ýüregiňdäki buýsanjy paýlaşmak — uly bagt. Munda ýurt Garaşsyzlygymyzyň eçilen ruhy erkinliginiň, milli mertebesiniň we adalatly ýollarynyň çensiz ýakymy bar.

Ruhy erkinlik — Garaşsyz döwlet bolanymyzdan soň türkmen dünýäsine aralaşan ilkinji ýakym. Herekete, joşgunly işlere, täze başlangyçlara badalga berilmezden owal sere belentlik, göwrä kuwwat, maksatlara aýdyňlyk, gadamlara bat beren ýakym. Aslynda, asly halal türkmen halkymyzyň ruhy ahwalynda uly güýç, synmaz erk bar. Magtymguly atamyzyň: «Çoh garaşdyk, ajap eýýam gelmedi», «Berkarar döwlet islärin» diýen setirleri hem, bir tarapdan, öz döwrüniň ruhy çelgisinden habar berse, ikinji tarapdan synmadyk umytdan, gowşamadyk maksatdan söz açýar. Eliňde-erkiňde, öýüňde-iliňde bar bolan barlygyňa özüň eýedigiňe ynamyň ýok ýerinde-de milletimiz sussupeslige ýan bermändir. Ýurt Garaşsyzlygymyz milletimizi özerkli ýaşaýşa, döwletli döwranlara ýetirdi. Belent umyt-arzuwly, aýdyň maksatly zamananyň altyn gapylaryny açdy. Bizi beýik Pyragynyň türkmen döwletliligi barada eden uly arzuwlarynyň wysalyna eýe etdi.

Mukaddes Garaşsyzlyk merdana Oguz nesilleriniň milli ruhunyň galkynmagyna, jebisliginiň pugtalanmagyna ýol açyp, türkmen aňyýetinde we tejribesinde milli baýlyklary özerkli döwletimiziň we halkymyzyň, bagtyýar geljegimiziň bähbitlerine peýdalanmagy nazarlaýan öňdebaryjy garaýşy emele getirdi. Tymsalda aýdylyşyna görä, bir danadan «Beýik işler nädip döreýär?» diýip soranlarynda, dana kişi: «Belent ruh bilen!» diýip jogap berenmiş. Görnüşi ýaly, ruhy ahwal kiçi-girim zat däl. Ynsanyň zandynda bar bolan ähli gowy häsiýetleri, elinden gelýän iň ýagşy amallary ruhubelentlik bilen sazlaşanda, gudrat döreýär. Şu jähetden, Garaşsyzlyk milletimiziň synmaz ruhuny ganatlandyrdy diýmegimize doly esas bar. Ýaşaýyş ýolunda, durmuş ýörelgesinde pähim-paýhas ýerlän agzybir halkymyz bu gün mukaddes Garaşsyzlygymyzyň gadyryny arzylap, parasatly döwlet Baştutanymyz bilen şan-şöhratly hem ýeňişli menzilleri geçýär.

Hormatly Prezidentimiz «Türkmeniň döwletlilik ýörelgesi» diýen kitabynda: «Iň gymmatly miras terbiýedir, terbiýäniň özeni bolsa ylym-bilimdir» diýip, bu dürdäne jümläniň üsti bilen ýaş nesliň aňyna guýulýan, ruhuny baýlaşdyrýan bilim-terbiýäniň gadyr-gymmadynyň näderejede arzylydygyny beýan edýär. Milli Liderimiz nesilleriň ruhy güýjüni kuwwatlandyrýan we uly ösüşleriň badalgasy bolan şol gymmatly mirasyň mydama öň hatarda bolmagy ugrunda uly tagallalary durmuşa geçirýär. Döwlet Baştutanymyzyň ýurdumyzyň taryhy, ýaş nesliň mukaddes borçlary hem-de wezipeleri barada geçen umumy sapagynda bu aýdýanlarymyz doly şöhlelendi. Hormatly Prezidentimiz bu taryhy sapagynda mukaddes Garaşsyzlygymyzyň gazananlary barada söz açmak bilen: «Türkmenistanyň iň täze taryhyna şöhratly sahypalary ýazdyk» diýip belledi. Bu sözde hakykatyň aýdyň keşbini şöhlelendirýän çuň many bar.

Garaşsyzlyk ýyllarynda ýurdumyzyň syýasy, ykdysady, jemgyýetçilik-medeni ulgamlarynyň her birinde guwandyryjy üstünlikler gazanylyp, döwlet gurluşyny berkitmekde, halkyň hal-ýagdaýyny gowulandyrmakda we halkara giňişlikdäki abraýyny ýokarlandyrmakda uly öňegidişlikler gazanyldy. Bu gün güneşli Diýaryň ähli ýerinde mukaddes Garaşsyzlygyň gadyr-gymmatyny dabaralandyrýan netijeli işler, taryhy özgertmeler batly depgin bilen dowam edýär. Şu we ähli beýleki öňegidişlikleriň hatary täze türkmen taryhyna belentlik hem bezeg berýär.

Türkmen halky owaldan ahyra gowy zadyň gadyryny bilýän we gowulyklary mydama goldaýan halk. Bu mertebeli ýörelgä eýerip, Garaşsyzlyk ýyllarynda halkymyz hormatly Prezidentimiziň daşynda berk jebisleşdi we ähli başlangyçlaryny tüýs ýürekden goldady. Gahryman Arkadagymyz sanlyja ýylyň içinde Garaşsyz ýurdumyzy, merdana halkymyzy ösüşleriň belentligine çykardy. Ýurduň paýtagty, ähli etrap-şäherleri tanalmaz derejede özgerdi. Halkyň, şol sanda ýaş nesilleriň ylym-bilimlilik, aň-düşünjelilik, hünärdir bilermenlik babatdaky derejeleri has-da öňe ilerledi. Berkarar ýurdumyzda gurulýan döwrebap türkmen obalarydyr şäherleriniň sany barha artyp, olaryň binagärlik keşbi döwrümiziň ajaýyp ösüşleri bilen berk sazlaşyp, köpleriň ünsüni özüne çekýär.

Garaşsyzlygyň, erkinligiň, ene topragyň astyndaky, üstündäki tükenmez milli baýlyklaryň hakyky eýesi bolmagyň neneňsi uly mertebedigini taryh subut etdi. Eziz Watanymyzyň deňsiz-taýsyz ösüşlere, belent sepgitlere beslenip, dünýäniň iň öňdebaryjy döwletleriniň hataryna goşulmagy Garaşsyzlygyň ajaýyp miweleriniň iň datlysydyr. Hormatly Prezidentimiziň halkymyza peşgeş eden Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwrüniň gadyry dünýe baýlyklaryndan zyýada. Hormatly Prezidentimiz: «Garaşsyz, hemişelik Bitarap ýurdumyzda döwletiň we her bir adamyň, bütin halkyň hem-de jemgyýetiň öňünde bir maksat — ata Watanymyzyň gülläp ösmegini, mähriban halkymyzyň abadan we bagtyýar durmuşda ýaşamagyny üpjün etmek wezipesi durýar» diýip belleýär. Şu maksat bilen hormatly Prezidentimiziň durmuşa geçirýän aýdyň maksatnamalary guwandyryjy netijeleri berip, il-halky diýseň buýsandyrýar.

Diňe parahat ýurtda, il agzybirligi bilen uly ösüşleri gazanyp, belent sepgitlere ýetip bolýandygyna bu gün halkymyz öz durmuşynda göz ýetirdi. Hormatly Prezidentimiziň döwlet syýasatynyň haýsy bir ugruna nazar aýlasak-da, halkymyz üçin bähbitli maksada — il-ýurt abadançylygyny pugtalandyrmaga, jemgyýet jebisligini üpjün etmäge gönükdirilen netijeler ör-boýuna galýar. Berkarar Watanymyz demokratik, hukuk we dünýewi döwlet bolmak bilen, Garaşsyzlyk ýyllary içinde durnukly ösüşleri, ýurt abadançylygyny hem-de jemgyýet jebisligini üpjün etdi. Ýurdumyz parahatçylygy goldaýan döwlet hökmünde uly abraý gazandy. Örän möhüm syýasy, ykdysady we ekologiýa başlangyçlaryny öňe sürmek bilen, halkara giňişliginde doly ykrar edildi.

Binýady berkden bolan eziz Watanymyzyň milli Garaşsyzlygy halkymyzy baky bagta eýe etdi. Hut şonuň üçin-de halkymyz şanly Garaşsyzlyk baýramyna berkararlygyň we bagtyýarlygyň mukaddes baýramy hökmünde aýratyn sarpa goýýar. Agzybir halkymyz bu ýyl Garaşsyzlyk baýramyny öňkülerden has joşgunly, galkynan ruhubelentlik bilen garşy alýar. Bu senäniň hormatyna guralýan dabaralar halkymyzyň asylly däp-dessurlary, asyrlaryň dowamynda döreden ruhy gymmatlyklary we aýdyň maksatly ruhubelentlik ýörelgeleri bilen utgaşýar.

Toý saçaklarymyzy öz ýurdumyzda öndürilýän ýokary hilli, ekologiýa taýdan arassa, dürli nygmatlar bezeýär. Ýurdumyzyň çar künjeginde Garaşsyz Watanymyzyň abraý-mertebesini has-da ösdürmäge we dünýäde şöhratlandyrmaga gönükdirilen tagallalar joş urýar. Bir söz bilen aýdanymyzda, ykbaly çüwen türkmeniň garşylaýan şanly Garaşsyzlyk baýramynyň tutumy hem edil onuň ýiti pähim-paýhasy kimin dünýä dolýar. Toýlary toýa ulaşýan asuda we parahat Watanymyzda ýaşaýan, işleýän we döredýän türkmenistanlylar bolan biz, şu bagtyýar döwrany bagyş eden Gahryman Arkadagymyza tüýs ýürekden alkyş aýdýarys. Goý, Gahryman Arkadagymyzyň jany sag, ömri uzak, belent başy aman bolsun!

Gülsere JUMAÝEWA,

žurnalist.

Dünýä jemgyýetçiligi Türkmenistanyň daşary syýasatyna ýokary baha berýär. Syzgyrlyk, ählumumy syýasy we ykdysady meýilleriň manysyna çuňňur aralaşmak, öňdengörüjilik we pragmatizm, häzirki dünýäniň çylşyrymly wakalarynda anyk we dogruçyl pozisiýany eýelemek halkara gatnaşyklarda Türkmenistanyň alyp barýan strategik ugrudyr. Ýurdumyz halkara meýdançada has açyk, has işjeň, onuň daşary syýasat ugry bolsa has maksada okgunly we netijeli häsiýete eýe boldy. Bu bolsa biziň döwletimize öz mümkinçiligine dogruçyl baha bermek esasynda derwaýys halkara meseleleriň ähli ugurlary boýunça başlangyçly syýasaty alyp barmaga, öňden gelýän we täze hyzmatdaşlary bilen netijeli, peýdaly gepleşikleri işjeňleşdirmäge, ýakyn hem alysdaky ýurtlar bilen dostlukly gatnaşyklary ösdürmäge mümkinçilik berýär.

Hormatly Prezidentimiziň dostluk we hoşniýetlilik esasynda alyp barýan daşary syýasatynyň netijesinde Türkmenistan dünýäde mynasyp orun eýeledi. Ählumumy abadançylygyň we howpsuzlygyň hatyrasyna ylalaşdyryjylygyň we arkalaşyklylygyň hemmeler tarapyndan ykrar edilen merkezine öwrüldi. Häzirki wagtda Türkmenistan dünýäniň ähli döwletleri bilen açyklyga we iki tarapa bähbitli gatnaşyklara esaslanýan daşary syýasaty alyp barýar. Halkara guramalaryň 40-dan gowragynyň agzasy bolmak bilen, olaryň köptaraply işine işjeň gatnaşýar. Olar bilen bilelikde saglygy goraýşy, daşky gurşawy, senagaty, oba hojalygyny, bilimi, medeniýeti we beýleki ugurlary ösdürmek babatdaky maksatnamalary amala aşyrýar.

Türkmenistan halkara howpsuzlyk, durnuklylyk işine, ygtybarly durmuş-ykdysady ösüşe öz goşandyny goşmak arkaly sebit hem-de sebitara guramalar bilen gatnaşyklaryny pugtalandyrýar. Ýer togolagynyň ähli döwletleri bilen deňhukukly we özara peýdaly hyzmatdaşlygy giňeldýär hem-de çuňlaşdyrýar. Milli we umumadamzat bähbitlerini gyşarnyksyz goraýar. Baglaşylan halkara ylalaşyklara wepaly bolup galýar, öz üstüne alan borçnamalaryny üýtgewsiz ýerine ýetirýär.

Ählumumy parahatçylygy, howpsuzlygy we durnuklylygy pugtalandyrmak işinde Türkmenistan iri halkara guramalar, ozaly bilen-de, BMG, onuň düzümleri bilen hyzmatdaşlyk etmäge aýratyn ähmiýet berýär. «Türkmenistan öz Garaşsyzlygynyň ilkinji günlerinden başlap, BMG-niň asylly maksatlaryny halkara bileleşik bilen özara gatnaşyklarda biziň arzuw-hyjuwlarymyza doly laýyk gelýän maksatlar hökmünde kabul etdi. BMG-niň parahatçylyk söýüjilik, deňhukuklylyk, döwletleriň özygtyýarlylygyna, olaryň öz ösüş ýoly baradaky hukugyna sarpa goýmak ýörelgeleri biziň ýurdumyzyň daşary syýasatynyň esasynda goýuldy, Birleşen Milletler Guramasy bilen hyzmatdaşlyk bolsa onuň ileri tutulýan ugruna öwrüldi» diýip, hormatly Prezidentimiz nygtaýar. Wagt ýurdumyzyň saýlap alan bu ugrunyň dogrudygyny we esaslydygyny görkezdi. Halkara giňişlikdäki anyk ädimleri bilen Türkmenistan sütem etmegiň, zorlugyň her dürli ýüze çykmalaryna garşydygyny, ähli meseleleriň diňe syýasy we diplomatik serişdeler arkaly, esasan-da, BMG-niň we beýleki halkara guramalaryň üsti bilen çözülmeginiň tarapdarydygyny tassyklaýar. Ol köpçülikleýin gyryş ýaraglarynyň ýaýradylmagyna, halkara terrorçylyga, guramaçylykly jenaýatçylyga, neşe serişdeleriniň ýaýradylmagyna we häzirki zamanyň beýleki howplaryna garşy göreşde berk pozisiýa eýeleýär.

Türkmenistanyň birnäçe gezek BMG-niň Baş Assambleýasynyň mejlisleriniň ýolbaşçy düzüminiň wise-başlyklygyna saýlanmagy, ýurdumyzyň başlangyjy boýunça köp sanly Kararnamanyň kabul edilmegi hormatly Prezidentimiziň ýurdumyzyň täze ösüş zamanasyndaky okgunly we oňyn syýasatynyň giň halkara ykrarynyň subutnamasy boldy. Türkmenistanyň syýasy, ykdysady, medeni-ynsanperwer, energetika we halkara ulag-aragatnaşyk ulgamlaryny ösdürmek bilen baglanyşykly öňe süren halkara başlangyçlary bu günki günde üstünlikli durmuşa geçirilip, iş ýüzünde oňyn netijelerini berýär.

Türkmenistan sebitde we dünýäde parahatçylygyň hem-de ynanyşmagyň berkarar bolmagy ugrunda çykyş edýär we aýgytly ädimleri ädýär. Ýurdumyzyň milli Lideriniň başlangyjy boýunça we halkara parahatçylygy hem-de ynanyşmagy berkitmegiň wajyp ornuny göz öňünde tutup, 2019-njy ýylda BMG-niň Baş Assambleýasy 2021-nji ýyly «Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly» diýip yglan etmek hakynda ýörite Kararnama kabul etdi. Şunuň bilen baglylykda, ýurdumyzda 2021-nji ýyl «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» diýlip yglan edildi. Şu ýyl Türkmenistan Ýer ýüzünde parahatçylygy we ynanyşmagy pugtalandyrmaga ýardam etjek birnäçe halkara we sebit ähmiýetli taslamalary durmuşa geçirdi. 2021-nji ýylyň 14-nji ýanwarynda hormatly Prezidentimiziň gatnaşmagynda birbada halkara ähmiýetli üç sany möhüm desganyň — halkara üstaşyr demir ýol geçelgesiniň Akina — Andhoý böleginiň, Ymamnazar (Türkmenistan) — Akina (Owganystan) we Serhetabat (Türkmenistan) — Turgundy (Owganystan) halkara optiki-süýümli aragatnaşyk ulgamynyň, şeýle hem Kerki şäherinden Şybyrgana çenli elektrik geçirijileriň işe girizilmegi Türkmenistanyň Prezidentiniň baştutanlygynda ýurdumyzyň halkara parahatçylygyň we ynanyşmagyň berkarar bolmagyna gönükdirilen daşary syýasy başlangyçlarynyň uly üstünliklere beslenýändigini ýene-de bir gezek görkezdi. Milli Liderimiziň başlangyjy bilen şu ýylyň 6-njy awgustynda ýurdumyzyň iň gözel künjekleriniň biri bolan «Awaza» milli syýahatçylyk zolagynda Merkezi Aziýanyň döwlet Baştutanlarynyň konsultatiw duşuşygynyň we onuň bilen utgaşykly iri halkara çäreleriň, şol sanda Merkezi Aziýa ýurtlarynyň zenanlarynyň dialogynyň üstünlikli geçirilmegi ýurdumyzyň bu ýyly adyna mynasyp şöhratlandyrmak boýunça alyp baran işleriniň aýdyň mysalydyr. Türkmenistan BMG-niň Baş Assambleýasynyň nobatdaky mejlisinde ýurdumyzyň sebitde dialogy pugtalandyrmak bilen bagly alyp barýan işlerini dowam etdirmek we ösdürmek bilen bagly tekliplerini öňe sürýär.

Bu gün türkmen bazarynyň daşary ýurtly hyzmatdaşlar üçin özüne çekiji bolmagy hormatly Prezidentimiziň oýlanyşykly alyp barýan maliýe-ykdysady we maýa goýum syýasatynyň üstünliklere beslenýändiginiň aýdyň güwäsidir. Munuň şeýledigine abraýly we garaşsyz «Fitch Ratings» halkara agentliginiň ýurdumyza beren bahasy hem şaýatlyk edýär. Dünýä hojalyk gatnaşyklarynyň ählumumy ulgamynda dowam edýän çylşyrymly ýagdaýlara garamazdan, halkara reýting agentliginiň Türkmenistana ilkinji gezek şeýle baha bermegi ýurdumyzyň ykdysadyýetiniň durnukly we ýokary depginli ösýändiginiň ýene-de bir subutnamasy bolup durýar.

Mälim bolşy ýaly, häzirki zaman halkara gatnaşyklary şertnamalaýyn hukugyň kämilleşdirilmegini, oňa bolan gözegçiligiň ýokarlandyrylmagyny talap edýär. Energiýa serişdeleri, daşky gurşawy goramak we ekologiýa, ýaragsyzlanmak, azyk howpsuzlygy ýaly ählumumy meseleler dünýä jemgyýetçiligini bu ugurdaky tagallalary birikdirmäge çagyrýar. Hormatly Prezidentimiz köpugurly hyzmatdaşlykda ynsaply halkara gatnaşyklary emele getirmek we ynsanperwer, parahatçylyk söýüjilikli syýasaty alyp barmak hem-de tagallalary birikdirmek arkaly, ählumumy wehimleriň garşysyna göreşmek bilen baglanyşykly başlangyç bilen çykyş edýär. Döwlet Baştutanymyzyň sebitde we dünýäde energiýa serişdeleriniň howpsuzlygy hakyndaky halkara başlangyjy dünýä jemgyýetçiligi tarapyndan gyzgyn goldawa eýe boldy. BMG-niň Baş Assambleýasy 63-nji mejlisinde «Energiýa serişdeleriniň ygtybarly we durnukly üstaşyr geçirilmegi hem-de durnukly ösüşi we halkara hyzmatdaşlygy üpjün etmekde onuň hyzmaty» atly Kararnamany kabul etdi.

Türkmenistanyň halkara gatnaşyklardaky işjeňligi dünýä jemgyýetçiliginde uly seslenme tapýar. Mälim bolşy ýaly, Türkmenistan bu abraýly halkara guramanyň, onuň iri düzümleriniň we Geňeşleriniň iň bir ynamdar agzalarynyň biri bolmak bilen, öz üstüne alan borçnamalaryny gyşarnyksyz ýerine ýetirýär we adamzady BMG-niň esasy ýörelgelerine eýermäge çagyrýar. Milli Liderimiziň öňe süren halkara başlangyçlary dünýäde we sebitde howpsuzlygy, parahatçylygy, abadançylygy üpjün etmäge, bütin adamzadyň parahat we bolelin durmuşda ýaşamagyna gönükdirilendir. Ministrler Kabinetiniň ýakynda geçirilen mejlisinde BMG-niň Baş Assambleýasynyň nobatdaky 76-njy mejlisine Türkmenistanyň ileri tutýan garaýyşlarynyň taýýarlanylandygy barada hasabat berildi.

Ýurdumyzyň halkara gatnaşyklaryň wajyp ugurlary boýunça öňe sürýän anyk başlangyçlarynyň BMG-niň nobatdaky mejlisinde gyzgyn goldawa eýe boljakdygy şek-şübhesizdir. Çünki bu garaýyşlar dünýäniň häzirki zaman ýagdaýyndan we hakykatyndan alnan hem-de tutuş adamzadyň parahat, asuda we durnukly ösüşine gönükdirilen oňyn başlangyçlardyr.

Türkmenistan BMG-niň Baş Assambleýasynyň 76-njy mejlisiniň işine gatnaşmagyna Milletler Bileleşiginiň doly ygtyýarly agzasy hökmünde alyp barýan yzygiderli işiniň dowamy hökmünde garaýar. Ýurdumyzyň hormatly Prezidentimiziň parasatly baştutanlygynda üstünlikli durmuşa geçirilýän, Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasy tarapyndan iki gezek ykrar edilen hemişelik Bitaraplyk hukuk ýagdaýyna esaslanýan daşary syýasy strategiýasy milli bähbitlere hem-de dünýä bileleşiginiň maksatlaryna gabat gelýär.

Hormatly Prezidentimiziň: «Türkmenistan häzirki wagtda dünýä üçin açykdyr, ähli ugurlar boýunça hyzmatdaşlygy giňden ýaýbaňlandyrmak üçin açykdyr. Biziň ýurdumyz Milletler Bileleşigi bilen bilelikde halkara hukugyň ýörelgeleriniň, ynsanperwerligiň, adalatlylygyň, oňşuklylygyň, birek-birege sarpa goýmagyň asylly maksatlarynyň döwletleriň arasyndaky häzirki zaman gatnaşyklaryny kesgitleýji şertler hökmünde berkarar bolmagynyň hatyrasyna mundan beýläk-de işlemäge taýýardyr» diýen sözleri Garaşsyz, baky Bitarap Türkmenistana, Gahryman Arkadagymyza bolan buýsanjymyzy hem söýgimizi öňküden-de artdyrýar. Mukaddes Garaşsyzlygynyň şanly 30 ýyllyk baýramyny giňden belleýän ata Watanymyzyň halkara giňişlikdäki abraý-mertebesini has-da belende göterýär.

Nury KÖMEKOW,

Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisiniň deputaty, Halkara we parlamentara aragatnaşyklary baradaky komitetiň agzasy, hukuk ylymlarynyň kandidaty.

Garaşsyzlyk — biziň bagt hakyndaky soňlanmajak aýdymymyz. Ol diňe bir bagtyýar günleriň şirin owazy bolman, ata-babalarymyzyň asyrlarboýy gursagynda göteren köňül aýdymy, döwletlilik mukamydyr. Şoňa görä-de, türkmen halky baş baýramynyň — Garaşsyzlyk gününiň tutumyny uludan tutýar, ýatdan çykmajak ýakymly wakalara besleýär. Saçagyny-da göwni ýaly giňden açýan halkymyzyň toý şowhuny, şatlygy bu gün bütin dünýä ýaň salýar.

Beýik Garaşsyzlygymyzyň şöhratly senesini belentden dabaralandyrmak maksady bilen, Diýarymyzyň çar künjeginde ýaýbaňlandyrylan taýýarlyk işleri göwünlere ganat, kalplara ylham berýär. Biz şanly baýramyň öňüsyrasynda Garaşsyz Watanymyzyň paýtagty Aşgabadyň toý keşbine gözellik goşýan baýramçylyk bezegleriniň aýratynlyklary bilen gyzyklanyp, Aşgabat şäher häkimliginiň Arhitektura we şäher gurluşygy baş müdirliginiň hünärmeni Merdan Esenowa ýüz tutanymyzda, ol şeýle gürrüň berdi:

— Garaşsyzlyk türkmen halkynyň, türkmen döwletiniň bahasyny hiç zat bilen deňäp bolmajak gymmatlygydyr. Garaşsyzlyk — Watanymyzyň mizemezliginiň, halkymyzyň agzybirliginiň we jebisliginiň müdimi binýady. Ýene sanlyja günden ýurdumyzda mukaddes Garaşsyzlygymyzyň 30 ýyllygyny baýram ederis. Şoňa görä-de, bereketli güýz paslynyň ilkinji günlerinden bu şanly senäniň şatlygyny artdyrmak maksady bilen, Diýarymyzyň ähli sebitlerinde bolşy ýaly, paýtagtymyz Aşgabat hem baýramçylyk gutlagly ýazgylar, dürli şekillerdir yşyklar bilen bezeldi. Olar, esasan, şäheriň edara binalarynyň töwereklerinde ýerleşdirilip, ýörite lazer öwüşginlerine beslenýär. Baýramçylyk gutlaglary bolsa binalardyr desgalaryň reňk sazlaşygy bilen utgaşyp, «Türkmenistana 30 ýyl», «Garaşsyzlygyň 30 ýyly» ýaly baýramçylyk ýazgylary paýtagtymyzyň şaýollarydyr köçelerine özboluşly öwüşgin çaýýar.

Ak mermerli binalara bezeg berýän LED çyralaryň, dürli reňklerde ýalkym saçýan ýazgylaryň üstüniň baýramçylyk bezegleri bilen baýlaşdyrylmagy ildeşlerimiziň toý şatlygyna şatlyk goşup, mähriban Watanymyza, ak mermerli Aşgabadymyza bolan söýgüsini has-da artdyrýar. Hormatly Prezidentimiziň baştutanlygynda beýik Garaşsyzlygynyň 30 ýyllyk şanly senesini mynasyp zähmet ýeňişleri bilen garşylaýan halkymyz ösüşleriň bedew bady bilen öňe barýar. Goý, Diýarymyzda giň gerimli özgertmeleriň başyny başlap, halkymyza eşretli durmuşy bagyş eden Gahryman Arkadagymyzyň jany sag, belent başy aman bolsun!

Şamyrat MUHAMMETGURBANOW.

«Türkmenistan». Surata düşüren Ilaman ÇÜRIÝEW.