Şu ýylyň 28-nji noýabrynda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň başlyklyk etmeginde üstünlikli geçirilen Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasynyň 15-nji sammiti ýurdumyzyň başlangyjy boýunça yglan edilen 2021-nji ýylyň — Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýylynyň esasy syýasy wakalarynyň birine öwrüldi.
Geosyýasy we geoykdysady taýdan amatly ýerde ýerleşýän döwletleriň Baştutanlarynyň ýokary derejede geçirilen duşuşygy dünýäniň köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň uly gyzyklanmalaryna eýe boldy hem-de bu uly ähmiýetli waka degişli maglumat we habar beriş meýdançasyna öwrüldi.
Milli Liderimiziň başlangyjy boýunça YHG-nyň döredilen gününde geçirilen sammit öz işine başlamagynyň öňüsyrasynda žurnalistler tarapyndan, ýokary derejede geçirilen köptaraply gepleşikleriň we onda ara alnyp maslahatlaşylan meseleleriň syýasy ähmiýeti nazara alnyp, umumydünýä ähmiýetli wakalaryň hatarynda goýuldy.
Öňdebaryjy halkara habarlar agentlikleri, maglumat-syn portallary, telewideniýe ýaýlymlary hem-de köp sanly internet serişdeleri Aşgabat sammitine we onuň çäklerinde geçirilen ikitaraplaýyn duşuşyklara syn berdiler. YHG-a agza döwletleriň Baştutanlarynyň çykyşlaryny, tekliplerini hem-de başlangyçlaryny, abraýly sebitleýin guramanyň işiniň geljekki ugurlaryny teswirlediler.
Türkiýäniň «Anadolu» habarlar agentligi, Eýranyň «Mehrnews» we «IRNA», Pakistanyň «Assoсiated Press of Pakistan» agentlikleri hem-de Merkezi Aziýa ýurtlarynyň, Azerbaýjanyň sanly hem-de metbugat köpçülikleýin habar beriş serişdeleri paýtagtymyzda geçirilen duşuşyk barada ilkinjiler bolup seslendiler.
Aşgabatda ýokary derejede geçirilen duşuşygyň gün tertibine girizilen meseleler köp sanly daşary ýurtlaryň elektron neşirleriniň üns merkezinde boldy. Russiýanyň PRIME ykdysady habarlar agentligi YHG-a agza ýurtlaryň Liderleriniň guramanyň çäklerindäki ykdysady hyzmatdaşlygy giňeltmegiň meselelerine seretjekdiklerini habar berdi. Şunda energetika hem-de onuň gaýtadan dikeldilýän çeşmeleri, ulag ulgamyndaky gatnaşyklaryň hem-de pandemiýa ýokanjyna garşy göreşmek, onuň ýaramaz täsirini azaltmak boýunça hyzmatdaşlygyň ösdürilmegine möhüm üns beriljekdigi bellenildi.
Owganystandaky ýagdaýy kadalaşdyrmak ara alnyp maslahatlaşylan meseleleriň esasylarynyň birine öwrüldi. Russiýanyň «RIA Nowosti» halkara habarlar agentligi YHG-nyň Owganystanda parahatçylygyň, durnuklylygyň wajypdygyny ykrar edýändigini hem-de bu ýurdy dikeltmek, durnukly ösüşi üpjün etmek boýunça milli, sebit we ählumumy tagallalary birleşdirip, üýtgewsiz goldaw berilmelidigi baradaky başlangyjyny beýan etdi.
«Kaspiýskiý westnik» maglumat-syn portaly öz gezeginde Eýran Yslam Respublikasynyň Prezidenti Seýed Ebrahim Raisiniň Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasynyň sammitine ilkinji gezek gatnaşýandygyny belledi. Ol sebitara we halkara gatnaşyklary pugtalandyrmak, aýratyn-da, YHG-a agza ýurtlaryň arasyndaky hyzmatdaşlygyň derejesini ýokarlandyrmak hem-de onuň päsgelçiliklerini aradan aýyrmak boýunça Eýranyň eýeleýän ornuny, tekliplerini beýan etdi.
Ýokary derejede geçirilen giň möçberli guramaçylyk işleriniň netijesinde wekilçilikli forumyň işi ähli isleg bildirýänler üçin açyk meýdança öwrüldi. Täzeçil sanly tehnologiýalaryň kömegi arkaly sammite gatnaşyjylaryň hemmesiniň çykyşlary onlaýn tertibinde ýaýradyldy hem-de türkmen telewideniýesinde we öňdebaryjy maglumat giňişliklerinde göni ýaýlyma berildi.
Ýurdumyzyň hem-de daşary döwletleriň köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň wekilleri wakanyň geçýän ýerinde surata düşürdiler we wideogepleşikleri taýýarladylar. Dünýäniň dürli künjeklerinden gelen köp sanly žurnalistleriň netijeli işi üçin köpugurly işewürlik merkezli «Garagum» otelinde häzirki zaman kompýuter enjamlary we zerur aragatnaşyk serişdeleri bilen üpjün edilen giň metbugat zaly berildi.
Dünýä metbugaty bu gezekki forumy dolulygyna beýan etdi. YHG-a agza ýurtlar ynanyşmak we birek-birege hormat goýmak esasynda ýola goýulýan hyzmatdaşlygy ähli möhüm ugurlar boýunça mundan beýläk-de işjeň ösdürmäge bolan gyzyklanmalarynda bir pikire geldiler.
Ýokary derejede geçirilen duşuşygyň dowamyndaky çykyşlar, olary beýan etmek işi täzeçil nukdaýnazardan, dostlukly we erkin gatnaşyklar esasynda alnyp baryldy. Bu ýere ýygnanan döwlet we hökümet Baştutanlary forumyň jemleri hem-de onda gazanylan ylalaşyklar boýunça umumy pikire gulluk etdiler.
Sammitiň üstünliklere beslenmeginiň şu ýyl YHG-a başlyklyk edýän Türkmenistanyň we hormatly Prezidentimiziň tagallalary netijesinde mümkin bolandygy bellenildi. 1992-nji ýyldan bäri Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasynyň agzasy bolan ýurdumyz şu ýyllaryň dowamynda köpugurly özara bähbitli gatnaşyklaryň ösdürilmegine mynasyp goşant goşdy we gurama agza döwletler bilen dostlukly, hoşniýetli goňşuçylyk gatnaşyklaryny üstünlikli ösdürýär.
Köpçülikleýin habar beriş serişdelerinde YHG-a başlyklyk edýän ýurdumyzyň «Birleşen Milletler Guramasy bilen Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasynyň arasynda hyzmatdaşlyk» Kararnamasynyň taslamasyny taýýarlandygy we ony BMG-niň Baş Assambleýasynyň 75-nji mejlisiniň garamagyna hödürländigi bellenildi. On ýurduň awtordaşlyk etmeginde hödürlenen bu halkara resminamanyň şu ýylyň 9-njy sentýabrynda biragyzdan kabul edilendigini bellemek gerek.
«Ýörite işlenip taýýarlanylan hem-de sebit derejesinde durnukly ykdysady ösüşiň üpjün edilmegine, guramanyň giňişligindäki özara bähbitli hyzmatdaşlygyň işjeňleşdirilmegine we onuň çäginiň giňeldilmegine, ählumumy dünýä hojalyk gatnaşyklaryna goşulyşmak işiniň çuňlaşdyrylmagyna gönükdirilen ýörite Konsepsiýa esaslanyp, YHG-a başlyklyk eden Türkmenistanyň anyk netijeleri gazanmagy, bu jogapkärçilikli wezipäniň ýerine ýetirilmegine oýlanyşykly çemeleşmeleri aýan edýär» diýip, halkara media wekilleri bellediler.
Şunuň bilen baglylykda, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň çykyşyna hem-de möhüm ugurlardaky sebitara hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de ösdürmek boýunça öňe sürlen tekliplere möhüm üns berildi. Milli Liderimiziň çykyşynda aýdan sözleri öňdebaryjy täzelikler we habarlar agentlikleriniň, ýokary tehnologiýaly hem-de tutuş dünýäde köp million okyjylary bolan meşhur internet saýtlarynyň sahypalarynda öz beýanyny tapdy.
Daşary ýurtlaryň köpçülikleýin habar beriş serişdeleri döwlet Baştutanymyzyň: «Biz bu forumyň geçirilmegine biziň ýurtlarymyzyň ykdysady, söwda-maýa goýum we medeni-ynsanperwer ulgamlarda hyzmatdaşlygyny berkidýän möhüm waka hökmünde doly esas bilen garaýarys» diýen sözlerini beýan etdiler. Türkmenistanyň bu gün dünýäniň ösüşiniň esasy ugry ulag we energetika pudaklaryndaky hyzmatdaşlygyň ösdürilmegini YHG-nyň wajyp ugry hökmünde görkezýändigi nygtaldy.
Häzir YHG-nyň giňişligindäki ýurtlaryň arasynda hem-de onuň çäklerinden daşarda-da goşmaça energetika we ulag-üstaşyr geçelgeleri döretmek zerurdyr. Türkmen tarapynyň garaýşyna görä, bu ugurda Şanhaý Hyzmatdaşlyk Guramasy, Ýewraziýa Ykdysady Birleşigi, Garaşsyz Döwletleriň Arkalaşygy döwletara birleşmeleri bilen maksadaokgunly gatnaşyklaryň ýola goýulmagy wajypdyr diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow sammitde aýtdy.
Türkmenistanyň Döwlet habarlar agentliginiň maglumatlaryna salgylanyp, meşhur elektron neşirler döwlet Baştutanymyzyň Türkmenistanda Hazar we Gara deňiz sebitlerinde Ýewropa, Ýakyn Gündogar ýurtlaryna, Aziýa — Ýuwaş ummany sebitine çykalgasy bolan üstaşyr ulag geçelgeleri işjeňleşdirmek maksady bilen, logistik we düzümleýin desgalary peýdalanmagyň meselelerini öwrenmegi teklip edendigini nygtadylar.
Milli Liderimiziň söwda-maýa goýum gatnaşyklarynyň durnukly, sazlaşykly ösüşini üpjün edýän netijeli gurallary döretmek hem-de ony köpugurly esasda ösdürmek, orta we kiçi telekeçilik ulgamy boýunça hyzmatdaşlygy işjeňleşdirmek babatda öňe süren täze teklipleriniň halkara bileleşikde uly gyzyklanma döredendigi bellenildi.
Sammitde döwlet Baştutanymyz YHG-nyň ýöriteleşdirilen işewürlik binýadynda döwlet-hususyýetçilik gatnaşyklaryny döretmek boýunça oýlanmagyň maksadalaýyk boljakdygyny aýtdy. Olaryň her biri gurama agza ýurtlaryň arasyndaky söwda gatnaşyklaryny ösdürmek we giňeltmek boýunça öz ugurlary boýunça işläp bilerler.
Milli Liderimiziň belleýşi ýaly, ozaly bilen, ýokary sanly tehnologiýalary, elektron söwda meýdançalaryny giňden ulanmak arkaly ykdysady hyzmatdaşlygy ösdürmek örän möhüm ugurdyr. Munuň özi harytlary we hyzmatlary öňe ilerletmekde döwrüň möhüm talabydyr.
Iri sebit neşirleri milli habarlar agentlikleriniň maglumatlaryna salgylanyp, duşuşyga gatnaşyjylaryň saglygy goraýyş we medeni-ynsanperwer ulgamlardaky hyzmatdaşlygy işjeňleşdirmegiň ähmiýeti barada aýdanlaryny giňişleýin beýan etdiler.
Daşary ýurtlaryň köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň wekilleri Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasynyň sebit gatnaşyklarynyň ýagdaýyna oňyn täsirini nygtamak bilen, bu gün YHG-nyň hormata eýe bolan abraýly halkara ykdysady düzüme öwrülendigini, umumy taryhy, söwda hem-de medeni gatnaşyklary bilen baglanyşykly halklary birleşdiriji guraldygyny bellediler.
Pakistanyň «Associated Press of Pakistan» habarlar agentligi Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasynyň agza ýurtlarynyň eýeleýän geostrategik ýagdaýy hem-de Hytaý, Ýewropa, Russiýa we Pars aýlagy ýurtlary bilen goňşuçylykda ýerleşýän sebitiň uly mümkinçiliklerini aýratyn nygtady.
«YHG-a agza döwletleriň gatnaşmagynda iri düzümleýin taslamalaryň amala aşyrylmagy, hakykatdan-da, yklymda täze geoykdysady giňişligiň emele gelmeginde hil taýdan täze ädimi alamatlandyrýar, hyzmatdaşlyk, daşary ýurtlaryň iri maýa goýum serişdelerini çekmek, birnäçe durmuş meselelerini çözmek üçin ägirt uly mümkinçilikleri açýar» diýlip, şu günler çap edilýän makalalarda bellenilýär.
Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasynyň wezipä täze bellenilen Baş sekretary Husraw Noziriniň çykyşyna salgylanmak bilen, köpçülikleýin habar beriş serişdeleri BMG we onuň ýöriteleşdirilen edaralary, Yslam Hyzmatdaşlyk Guramasy (YHG), Ýewropa komissiýasy, Yslam Ösüş banky (YÖB), Bütindünýä Söwda Guramasy (BSG), ASEAN, Şanhaý Hyzmatdaşlyk Guramasy (ŞHG), Türki döwletleriň guramasy hem-de beýleki guramalar, düzümler bilen hyzmatdaşlygy pugtalandyrmagyň YHG-nyň daşary gatnaşyklaryny giňeltmegiň möhüm ugrudygyny habar berdiler.
Merkezi Aziýa ýurtlarynyň ýolbaşçylary öz çykyşlarynda we anyk tekliplerinde bu guramanyň mundan beýläk-de ösüşiniň geljegine garaýyşlaryny beýan etmek bilen, YHG-nyň 15-nji sammitiniň «Geljege bilelikde» diýen şygaryny goldadylar.
Özbegistanyň Milli habarlar agentligi, bu goňşy ýurduň sammitiň işini giňden beýan eden uz.sputniknews, yuz.uz, darakchi.uz internet serişdeleri 2022-nji ýylda Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasyna başlyklyk etmegiň Özbegistan Respublikasyna geçmegi bilen Prezident Şawkat Mirziýoýewiň möhüm başlangyçlaryna, hususan-da, YHG-nyň çäklerinde BMG-niň Senagat ösüşi boýunça guramasy hem-de BMG-niň Merkezi Aziýa ýurtlarynyň ykdysadyýetleri üçin Ýörite maksatnamasy (SPEKA) bilen bilelikde Söwda, maýa goýumlar we innowasiýalar merkezini döretmek baradaky teklibine ünsi çekdiler.
«AZERTAC» we «TREND» habarlar agentlikleri, öz nobatynda, Azerbaýjanyň Prezidentiniň täze ulag geçelgelerini döretmek hem-de möhüm ykdysady taslamalary durmuşa geçirmek baradaky tekliplerini nygtadylar.
Gyrgyzystanyň «24.kg» habarlar agentligi Prezident Sadyr Žaparowyň YHG-a agza döwletleriň bu guramanyň maksatlaryna, wezipelerine ýetmek üçin, şol sanda ykdysady, medeni-ynsanperwer we ylmy, şeýle hem ägirt uly tebigy serişdelerine eýedikleri baradaky aýdan pikirlerini getirýär.
Täjigistanyň täzelikler saýtlary — «tj.sputniknews» hem-de «tajikistan24.com» internet serişdeleri howanyň üýtgemegi we tebigy heläkçilikleriň wehimlerini peseltmek meselelerine çynlakaý üns bermegi teklip eden Prezident Emomali Rahmonyň çykyşyny beýan etdiler. Şunuň bilen baglylykda, Täjigistanyň 2025-nji ýyly «Buzluklary goramagyň halkara ýyly» diýip yglan etmek, Buzluklaryň Bütindünýä gününi esaslandyrmak hem-de YHG-da Buzluklaryň halkara gaznasyny döretmek baradaky teklipleriniň goldanyljakdygyna ynam bildirildi.
Gazagystan Respublikasynyň Premýer-ministriniň resmi maglumat serişdesi hem halkara habar beriş serişdeleriniň ünsüni çekdi. Hususan-da, Russiýanyň meşhur «TASS» habarlar agentligi Gazagystanyň hökümet Baştutanynyň her ýurduň bäsdeşlik artykmaçlyklaryny hem-de mümkinçiliklerini nazara almak bilen, guramanyň çäklerinde söwda akymlaryny artdyrmak boýunça «Ýol kartasyny» işläp taýýarlamagy teklip edendigini belledi.
YHG-nyň Aşgabatda geçirilen 15-nji sammitiniň işi, onda beýan edilen teklipler, forumyň çäklerinde geçirilen çäreler, hususan-da, ikitaraplaýyn duşuşyklar we YHG-nyň işewürlik maslahaty barada «Mir» döwletara teleradiokompaniýasynyň meşhur serişdeleri — «Mir 24» teleýaýlymy hem-de habarlar internet portaly, SNG.TODAY, Central Asia.news saýtlary, köp sanly beýlekiler jikme-jik habar berdiler.
«Duşuşykda köp sanly teklipler, peýdaly garaýyşlar we baha bermeler beýan edildi. Olar, gürrüňsiz, biziň hyzmatdaşlygymyzyň mümkinçilikleriniň üstüni ýetirer, geljek üçin anyk ugurlary kesgitlär. Meseleleriň ara alnyp maslahatlaşylmagy YHG-nyň mümkinçilikleriniň örän uludygyny görkezdi. Onuň halkara ykdysady gatnaşyklaryň iri hem-de täsirli düzüm bölegi hökmünde häzirki zaman dünýä we kontinental işlerine işjeň, netijeli gatnaşmaga ukyplydygyny subut etdi, durnuklylygy, özara düşünişmegi berkitmäge, Durnukly ösüş maksatlaryny ýerine ýetirmäge, öňe gitmäge ýardam etmäge ukyplydygyny aýdyň görkezdi» diýip, köpçülikleýin habar beriş serişdeleri hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň jemleýji çykyşyndan jümleleri getirdiler.
Hususan-da, Hytaýyň Sinhua habarlar agentligi sammitiň jemleri boýunça özünde agza ýurtlaryň sebit ykdysady hyzmatdaşlygyny mundan beýläk-de ösdürmek we pugtalandyrmak boýunça ileri tutulýan ugurlaryny jemleýän Hereketleriň Aşgabat Ylalaşygynyň biragyzdan kabul edilendigini habar berdi.
Görnükli halkara bilermenleriň belleýşi ýaly, bu resminamada YHG-a agza döwletler umumy geografiýany, taryhy we medeniýeti, şeýle hem artykmaçlyklary, serişdeleriň köpdürlüligini YHG-nyň giňişliginde ykdysady taýdan goşulyşmagy üpjün etmekde hemmetaraplaýyn ulanmagyň wajypdygyny nygtadylar.
«YHG-nyň 2025-nji ýyla çenli garaýyşlaryny» hyzmatdaşlygyň esasy alty ulgamynda netijeli durmuşa geçirmek üçin ýardam bermäge özara gyzyklanma beýan edilendigi bellenildi. Hyzmatdaşlygyň bu alty ulgamyna söwda, ulag we aragatnaşyk, energetika, syýahatçylyk, ykdysady ösüş hem-de öndürijilik, durmuş üpjünçiligi we daşky gurşaw degişlidir.
Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow bilelikdäki işleri mundan beýläk-de sazlaşykly alyp barmak üçin has berk binýady döretmäge gönükdirilen bu resminamany işläp taýýarlamaga gatnaşan ähli kärdeşlerine we bilermenlere minnetdarlyk bildirip, «bilelikde iň çylşyrymly wezipeleri çözmäge ukyplydygymyzy» nygtady.
«Häzirki döwürde, halkara gatnaşyklardaky ýeňil bolmadyk şertlerde, bütindünýä ykdysadyýetindäki çökgünlik ýagdaýynda biziň ýurtlarymyz özara ynanyşmagyň, hoşniýetli goňşuçylygyň, jogapkärçiligiň, birek-birege hormat goýmagyň aýdyň mysallaryny, el-ele berip, öňe gitmäge taýýardyklaryny görkezýärler». Milli Liderimiziň bu sözleri forum tamamlanandan soňra dünýä maglumat torunda peýda bolan köp sanly teswirlerde aýratyn bellenildi.
Mahlasy, Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasynyň ýokary derejede guralan we geçirilen 15-nji sammiti Türkmenistanyň bu guramada üstünlikli başlyklyk etmeginiň jemini jemläp, bilelikdäki mümkinçilikleri netijeli durmuşa geçirmegiň meselelerini hem-de ýollaryny ara alyp maslahatlaşmak üçin möhüm meýdança boldy.
Okyjylarymyzyň dykgatyna ýetiren dünýä metbugatyna synymyzy jemlemek bilen, YHG-nyň giňişligindäki döwletleriň we halklaryň umumy taryhynda täze sahypanyň açylýandygyny, bu sebitiň asyrlarboýy Beýik Ýüpek ýoluny birleşdirendigini hem-de bu ýoluň Ýewraziýa yklymynda häzirki döwürde dostluk, parahatçylyk, ylalaşyk ýörelgelerinde döwrebap görnüşde dikeldilýändigini gypynçsyz aýdyp bileris.
https://www.turkmenmetbugat.gov.tm/tk/articles/48881?type=feed
Golaýda mukaddes Garaşsyzlygymyzyň şanly 30 ýyllygy, baky Bitaraplygymyzyň 26 ýyllygy, şeýle hem 2021-nji ýylyň «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» diýlip yglan edilmegi mynasybetli, Türkmenistanyň Şekillendiriş sungaty muzeýinde «Parahatçylygyň medeniýeti» atly halkara webinar geçirildi.
Webinara dünýäniň 15 ýurdundan medeniýet ulgamynyň 40-dan gowrak wekilleri gatnaşdylar. Çäräniň çäklerinde ÝUNESKO-nyň işleri barada Türkmenistanyň Milli toparynyň jogapkär sekretary, Türkmenistanyň Gahrymany Ç.Rustemowa, Ukrainanyň Çagalar üçin milli kitaphanasynyň baş müdiri A.Gordiýenko, Ýerewanyň K.Stanislawskiý adyndaky rus drama teatrynyň baş direktory M.Mhitarýan, Belarus döwlet filarmoniýasynyň baş direktory A.Nikita we başgalar çykyş etdiler.
Gatnaşyjylar öz çykyşlarynda bu webinaryň geçirilmeginiň diňe bir halkara medeni gatnaşyklary berkitmekde däl, eýsem, jemgyýetiň medeni ösüşi arkaly parahatçylygy we durnuklylygy gazanmakda aýratyn ähmiýetini bellediler. Çykyş edenleriň nygtaýşy ýaly, uly ösüşiň, medeniýetiň, şol sanda edebiýatyň we sungatyň dörän ýerinde parahatçylygyň, agzybirligiň, hoşniýetliligiň hem has berkeýändigini adamzadyň köpasyrlyk taryhy subut edýär.
Çäräniň barşynda milli Liderimiziň umumadamzat ruhy-ahlak gymmatlyklarynyň aýrylmaz bölegi bolan türkmen halkynyň milli däp-dessurlaryny gorap saklamakdaky we ösdürmekdäki giň gerimli tagallalary barada hem gürrüň edildi.
Bellenilişi ýaly, «medeniýet» düşünjesi adamzadyň iň gowy üstünliklerini birleşdirýär. Ýer ýüzünde ýaşaýan her bir halkyň öz aýratynlyklary, taryhy geçmişi, baý medeni mirasy bar. Taryhy müňlerçe ýyla uzap gidýän türkmen halky öz çäginde birnäçe etnik toparlaryň mirasdüşeri bolup durýar.
Webinaryň dowamynda Türkmenistan bilen ÝUNESKO-nyň arasynda uzak möhletleýin gatnaşyklaryň esasynda hyzmatdaşlygyň ileri tutulýan ugurlarynyň kesgitlenilendigi bellenildi. Şunuň bilen baglylykda, 2021 — 2023-nji ýyllar üçin hyzmatdaşlyk etmek hakyndaky Ähtnamanyň çäklerinde köp sanly taryhy we medeni ýadygärliklerdir senetleri Bütindünýä mirasynyň sanawyna goşmak boýunça işler güýçlendirilýär. Türkmenistanyň «Dutar ýasamak senetçiligi, dutarda saz çalmak we bagşyçylyk sungaty» atly hödürnamasy, şeýle hem ahalteke atlaryny seýislemek, türkmen alabaýlaryny ýetişdirmek ýaly özboluşly sungatyny ÝUNESKO-nyň Adamzadyň maddy däl medeni mirasynyň sanawyna girizmek boýunça dowam edýän işleriň ähmiýeti bellenip geçildi.
Şeýle maslahatyň guralanlygy hem-de oňa gatnaşmaga döredilen mümkinçilikler üçin hormatly Prezidentimize hoşallyk sözleri webinar-maslahatdaky çykyşlaryň ählisiniň içinden eriş-argaç bolup geçdi.
Leýli REJEPOWA.
Türkmenistanyň Döwlet çeperçilik akademiýasy. Surata düşüren Ilaman ÇÜRIÝEW.
https://www.turkmenmetbugat.gov.tm/tk/newspapers/2/articles/48873
Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow oňyn Bitaraplyk, parahatçylyk söýüjilik we hyzmatdaşlyk ýörelgelerine esaslanýan daşary syýasat strategiýasyny durmuşa geçirip, ähli gyzyklanma bildirýän ýurtlar bilen döwletara derejede hem, abraýly halkara guramalaryňdyr düzümleriň çäklerinde hem gatnaşyklary giň gerimde ösdürmek boýunça yzygiderli we täzeçil işleri alyp barýar. Sebitiň ykdysady hyzmatdaşlygynyň möhüm meseleleri boýunça çözgütleri işläp taýýarlamak üçin netijeli meýdança bolan Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasyna agza ýurtlar bilen gatnaşyklary ösdürmek döwlet syýasatymyzyň ileri tutulýan ugurlaryna kybap gelýär.
Aşgabatda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň başlyklyk etmeginde YHG-nyň 15-nji sammiti geçirildi. Milli Liderimiz oňa gatnaşyjylara ýüzlenip, iň çylşyrymly wezipeleri bilelikde çözmäge ukyplydygymyza ynam bildirdi. Häzirki döwürde, halkara gatnaşyklardaky ýeňil bolmadyk şertlerde, dünýä ykdysadyýetindäki çökgünlik ýagdaýlarynda biziň ýurtlarymyz özara ynanyşmagyň, hoşniýetli goňşuçylygyň, jogapkärçiligiň, birek-birege hormat goýmagyň aýdyň mysallaryny, el-ele berip öňe gitmäge taýýardyklaryny görkezýärler.
22-nji noýabrda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň käbir orunbasarlarynyň, welaýatlaryň we Aşgabat şäheriniň häkimleriniň gatnaşmagynda sanly ulgam arkaly nobatdaky iş maslahatyny geçirdi.
Iş maslahatynyň gün tertibine paýtagtymyzyň yzygiderli abadanlaşdyrylyşy, ýurdumyzda azyk bolçulygynyň üpjün edilişi, welaýatlaryň durmuş-ykdysady taýdan ösdürilişi, möwsümleýin oba hojalyk işleriniň barşy, şeýle hem milli senenamamyzyň şanly senelerini baýram etmäge taýýarlyk görlüşi bilen baglanyşykly meseleler girizildi.
Döwlet Baştutanymyz Aşgabady mundan beýläk-de ösdürmek boýunça wezipeleri çözmäge oýlanyşykly, toplumlaýyn çemeleşmelidigini, şäheriň öz belent derejesini nazara alyp, ähli babatda nusgalyk bolmalydygyny, hususan-da, munuň adamlaryň ýaşamagy üçin has oňaýly şertleriň döredilmegine degişlidigini nygtady.
Milli Liderimiz «Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2019 — 2025-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasyna» hem-de Oba milli maksatnamasyna laýyklykda, welaýatlarda şu ýyl meýilleşdirilen işleriň öz wagtynda we ýokary hilli ýerine ýetirilmegi üçin ähli çäreleri görmegi tabşyrdy. Halkara Bitaraplyk gününi we Täze ýyl baýramyny dabaraly bellemek babatda anyk görkezmeler berildi.
24-nji noýabrda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow ýurdumyzyň ýangyç-energetika hem-de ykdysadyýet we maliýe toplumlaryna degişli meseleler boýunça iş maslahatyny geçirdi. Oňa Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň degişli orunbasarlary, ugurdaş düzümleriň käbir ýolbaşçylary gatnaşdylar.
Döwlet Baştutanymyz öňde durýan möhüm wezipeleri kesgitläp, ylmyň, tehnologiýanyň iň soňky gazananlary esasynda önümçilige sanly ulgamy ornaşdyryp, gaz senagatynyň kärhanalarynda zähmeti guramagyň netijeliliginiň ýokarlandyrylmalydygyny, munuň üçin pudaga daşary ýurt maýa goýumlary has köp çekmelidigini nygtady hem-de häzirki wagtda dünýä bazarynda tebigy gazyň sarp edilişini we bahasyny düýpli seljermek barada maslahata gatnaşyjylara degişli tabşyryklary berdi.
Türkmen tebigy gazyny daşarky bazarlara ibermegiň geografiýasyny giňeltmek bilen bagly, goňşy we sebit döwletleriniň gyzyklanmasyna görä, tebigy gazy gysga, orta we uzak möhletleýin şertnamalar esasynda ýerlemek üçin zerur işleriň geçirilmelidigi bellenildi.
Gorlary boýunça dünýäde öňdäki orunlaryň birini eýeleýän «Galkynyş» gaz känini düýpli özleşdirmegiň depgini çaltlandyrylmalydyr, şeýle hem ýurdumyzyň beýleki gaz känlerinde “mawy ýangyjyň” goşmaça möçberini çykarmak üpjün edilmelidir.
Milli Liderimiz gaz we nebit çykaryjy kärhanalaryň, geologiýa-gözleg edaralarynyň maddy üpjünçiligini gowulandyrmak, önümçilik desgalarynda zerur abatlaýyş hem-de durkuny täzelemek işlerini geçirmek barada anyk teklipleri taýýarlamagyň zerurdygyny aýtdy.
Halk hojalygynyň pudaklaryna gönükdirilýän maliýe serişdeleriniň maksadalaýyk ulanylyşyny gözegçilikde saklamagyň, işleriň ýagdaýyny yzygiderli seljerip durmagyň zerurdygyna aýratyn üns berildi.
26-njy noýabrda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Ministrler Kabinetiniň sanly ulgam arkaly nobatdaky mejlisini geçirdi. Onda döwlet durmuşynyň möhüm meselelerine garaldy. Olaryň hatarynda ýangyç-energetika toplumynyň kärhanalarynyň maddy-enjamlaýyn binýadyny döwrebaplaşdyrmak, elektrik energiýasynyň eksportyny artdyrmak, hususy ulgamy ösdürmek boýunça döwlet maksatnamalaryny durmuşa geçirmek, daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan we eksport ugurly önümçilikleri giňeltmek, ýurdumyzyň ýokary okuw mekdeplerinde şu ýyl sanly ulgam arkaly halkara aň-paýhas bäsleşiklerini guramak, demir ýollaryň sowma zolaklarynyň bellenilmeginiň we peýdalanylmagynyň Tertibiniň taslamasyny taýýarlamak bilen bagly meseleler boldy.
Hormatly Prezidentimiz «Türkmengaz» döwlet konserniniň dürli görnüşli himiki serişdeleri satyn almagy hakynda» Karara gol çekdi. Bu serişdeleri “Marygazçykaryş” müdirliginiň “Galkynyş” gaz känine degişli bolan gaz geçirijilerini we gazy ilkinji arassalaýjy desgalarynda poslamadan goramak hem-de suw aýlanyşygy ulgamynda suwlary arassalamak işlerini geçirmekde ulanmak meýilleşdirilýär.
Döwlet Baştutanymyz ýurdumyzyň ministrliklerine, pudaklaýyn dolandyryş edaralaryna, häkimliklerine, olaryň garamagyndaky edara-kärhanalara gurluşyk we önümçilik maksatlary üçin ýer böleklerini peýdalanmaga bermek boýunça Buýruga gol çekdi. Şu ýer böleklerinde döwrebap önümçilik we medeni-durmuş maksatly desgalary, ýaşaýyş jaýlaryny gurmak, oba hojalyk ekinlerini, miweli we saýaly baglary ösdürip ýetişdirmek meýilleşdirilýär.
Milli Liderimiziň Kararyna laýyklykda, ýurdumyzda üç aýda bir gezek «Medeniýet we syýahat» atly žurnal çap ediler. Täze neşir bu ulgamlarda gazanylýan üstünlikleri tutuş dünýäde giňden beýan etmek we mahabatlandyrmak maksady bilen, Türkmenistanyň Medeniýet ministrligine degişli bolan “Medeniýet” we “Syýahat” žurnallarynyň binýadynda döredilýär.
Hormatly Prezidentimiziň garamagyna kiçi we orta telekeçiligi ösdürmek boýunça amala aşyrylmagy meýilleşdirilýän taslamalary maliýeleşdirmek üçin Döwlet daşary ykdysady iş banky bilen Aziýa ösüş bankynyň arasynda Özara düşünişmek hakynda Ähtnama we maliýe şertlerine gol çekişmek baradaky teklip hödürlenildi.
Döwlet Baştutanymyz hödürlenen teklipleri makullap, ýurdumyzyň işewürleriniň daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan we eksport ugurly önümçilikleri döretmekde artýan ornuny belledi. Şunuň bilen baglylykda, türkmen işewürliginiň wekilleriniň taslamalaryny maliýeleşdirmek maksady bilen, netijeli çäreleri görmegi dowam etdirmegiň wajypdygy aýdyldy.
26-njy noýabrda Türkmenistanyň Prezidenti, ýurdumyzyň Ýaragly Güýçleriniň Belent Serkerdebaşysy goşun generaly Gurbanguly Berdimuhamedow Döwlet howpsuzlyk geňeşiniň mejlisini geçirdi. Onda ýurdumyzyň harby we hukuk goraýjy edaralarynda alnyp barylýan işleriň ýagdaýy, Watan goragçylarynyň güni mynasybetli meýilleşdirilen çäreler, şanly sene mynasybetli has tapawutlanan harby gullukçylary döwlet sylaglary bilen sylaglamak babatda taýýarlanylan teklipler ara alnyp maslahatlaşyldy. Harby we hukuk goraýjy edaralaryň harby gullukçylaryndan düzülen “Türkmen edermen” ýörite maksatly toparynyň işini häzirki döwrüň talabyna laýyk derejede kämilleşdirmek barada hem aýdyldy.
Şol gün hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Azerbaýjan Respublikasynyň ykdysadyýet ministri Mikail Çingiz ogly Jabbarowy kabul etdi. Duşuşygyň dowamynda döwletara gatnaşyklaryň ýokary derejesi hem-de esasy ugurlaryň birnäçesinde, şol sanda söwda-ykdysady we ýangyç-energetika, ulag ulgamlarynda hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de ösdürmek üçin uly geljegiň açylýandygy bellenildi.
Döwlet Baştutanymyz täze ulag geçelgelerini döretmek boýunça taslamalary üstünlikli durmuşa geçirmek üçin iki döwletiň kuwwatyndan has netijeli peýdalanmak maksady bilen, bilelikdäki çäreleri görmegiň zerurdygyny belledi.
27-nji noýabrda Aşgabatda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň we ýurdumyza iki günlük döwlet sapary bilen gelen Türkiýe Respublikasynyň Prezidenti Rejep Taýyp Ärdoganyň arasynda gepleşikler geçirildi. Duşuşygyň dowamynda söhbetdeşler ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygyň okgunly ösüşini kanagatlanma bilen bellediler. Bu ösüş iki doganlyk döwletiň özara düşünişmek, ynanyşmak esasyndaky gatnaşyklary çuňlaşdyrmaga, olary häzirki döwrüň we özgertmeleriň ruhunda täze many-mazmun bilen baýlaşdyrmaga bolan özara ymtylmalarynyň netijesinde gazanyldy.
Gepleşikleriň jemleri boýunça Hyzmatdaşlyk etmek hakynda Türkmenistanyň Döwlet habarlar agentligi bilen Anadolu agentliginiň arasynda Ylalaşyga; Türkmenistanyň Döwlet habarlar agentligi bilen Türkiýäniň Radio we telewideniýe guramasynyň arasynda özara düşünişmek hakynda Ähtnama; Türkmenistanyň Telewideniýe, radiogepleşikler we kinematografiýa baradaky döwlet komiteti bilen Türkiýäniň Radio we telewideniýe guramasynyň arasynda özara düşünişmek hakynda Ähtnama; Atçylyk pudagynda hyzmatdaşlyk etmek barada “Türkmen atlary” döwlet birleşigi bilen Türkiýe Respublikasynyň Oba hojalyk we tokaýçylyk ministrliginiň arasynda özara düşünişmek hakynda Ähtnama; Saglygy goraýyş we lukmançylyk ylymlary babatda hyzmatdaşlyk etmek hakynda Türkmenistanyň Hökümeti bilen Türkiýe Respublikasynyň Hökümetiniň arasynda Ylalaşyga; Bilelikdäki türkmen-türk umumybilim berýän orta mekdep babatynda Türkmenistanyň Hökümeti bilen Türkiýe Respublikasynyň Hökümetiniň arasynda özara düşünişmek hakynda Ähtnama; Bilelikdäki türkmen-türk umumybilim berýän orta mekdebiň Tertipnamasyna; Hyzmatdaşlyk etmek barada Türkmenistanyň Merkezi banky bilen Türkiýe Respublikasynyň Merkezi bankynyň arasynda özara düşünişmek hakynda Ähtnama; Protokol işleri babatda hyzmatdaşlyk etmek barada Türkmenistanyň Daşary işler ministrligi bilen Türkiýe Respublikasynyň Daşary işler ministrliginiň arasynda özara düşünişmek hakynda Ähtnama gol çekildi.
Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow türkmen-türk gatnaşyklaryny pugtalandyrmaga, parahatçylygy üpjün etmäge we halkara hyzmatdaşlygy giňeltmäge, şeýle hem Türkmenistan üçin ýokary derejeli hünärmenleri taýýarlamaga goşan uly şahsy goşandy üçin Türkiýe Respublikasynyň Prezidenti Rejep Taýyp Ärdogany Türkmenistanyň «Hyzmatdaşlygy ösdürmäge goşandy üçin» ordeni bilen sylaglady.
27-nji noýabrda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow YHG-nyň 15-nji sammitine gatnaşmak üçin paýtagtymyza gelen Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasynyň Baş sekretary Husraw Nozirini kabul etdi. YHG-nyň Baş sekretary Türkmenistanyň sebitara gatnaşyklary ösdürmekde möhüm orun eýeleýändigini nygtap, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň halkara maslahatlaryň çäklerinde, şol sanda bu guramanyň 14-nji sammitinde öňe süren başlangyçlarynyň häzirki döwür üçin wajypdygyna ünsi çekdi. Husraw Noziriniň belleýşi ýaly, şol teklipler sebitara we halkara ykdysady gatnaşyklary işjeňleşdirmäge, ählumumy gün tertibiniň meseleleri boýunça oýlanyşykly çözgütleri işläp taýýarlamaga gönükdirilendir.
Döwletara, şol sanda halkara guramalaryň çäklerinde gatnaşyklaryň häzirki ýagdaýy we geljegi Türkmenistanyň Prezidenti Gurbanguly Berdimuhamedowyň YHG-nyň nobatdaky sammitine gatnaşmak üçin ýurdumyza gelen Täjigistan Respublikasynyň Prezidenti Emomali Rahmon, Pakistan Yslam Respublikasynyň Prezidenti Arif Alwi, Eýran Yslam Respublikasynyň Prezidenti Seýed Ebrahim Raisi, Azerbaýjan Respublikasynyň Prezidenti Ilham Aliýew, Gyrgyz Respublikasynyň Prezidenti Sadyr Žaparow, Özbegistan Respublikasynyň Prezidenti Şawkat Mirziýoýew hem-de Gazagystan Respublikasynyň Premýer-ministri Askar Mamin bilen geçirilen ikitaraplaýyn duşuşyklarynyň esasy meselesi boldy.
28-nji noýabrda paýtagtymyzda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň başlyklyk etmeginde Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasynyň 15-nji sammiti geçirildi. Köpugurly işewürlik merkezli kaşaň “Garagum” oteli ýokary derejeli duşuşygyň geçirilýän ýerine öwrüldi. Bu ýerde belent mertebeli myhmanlary kabul etmek hem-de halkara ähmiýetli möhüm çäreleri geçirmek üçin ähli şertler döredildi.
Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasynyň 15-nji sammitiniň Başlygy — hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow öz çykyşynda bu forumyň agza ýurtlaryň ykdysady, söwda-maýa goýum we medeni-ynsanperwer ulgamlarda hyzmatdaşlygyny berkidýän möhüm wakadygyny nygtady.
Türkmenistan ulag we energetika ulgamlarynda hyzmatdaşlygyň ösdürilmegini guramanyň möhüm ugurlarynyň hatarynda görýär. Häzirki döwürde olar ählumumy ykdysady ösüşiň aýgytlaýjy esasy hökmünde çykyş edýär. Döwlet Baştutanymyz bu ugurlarda tagallalary birleşdirmäge çagyrmak bilen, Türkmenistan — Owganystan — Pakistan ugry boýunça elektrik geçiriji ulgamyň, Türkmenistan bilen Owganystany baglanyşdyrýan demir ýoluň, Türkmenistan — Owganystan — Pakistan — Hindistan gaz geçirijisiniň gurluşygy ýaly taslamalary mysal hökmünde getirdi.
Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Türkmenistanda Gündogar — Günbatar we Demirgazyk — Günorta ugurlary boýunça üstaşyr ulag geçelgelerini işjeňleşdirmäge aýratyn üns berilýändigini nygtady. Hususan-da, gürrüň Özbegistan — Türkmenistan — Eýran — Oman, şeýle hem Owganystan — Türkmenistan — Azerbaýjan — Gruziýa — Türkiýe ulag geçelgelerini döretmek barada barýar. Şonuň bilen birlikde, bu işlere Owganystanyň gatnaşmagynyň möhümdigi aýratyn nygtaldy. Şeýlelik bilen, bu ýurt hereket edýän subýekte, ykdysady hyzmatdaşlygyň aýrylmaz gatnaşyjysyna öwrüler.
Milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Hazar sebitiniň we Ýewropa ýurtlaryna çykmak bilen Gara deňzi, Ýakyn Gündogar, Aziýa — Ýuwaş umman sebitleriniň arasynda üstaşyr ulag gatnaşyklaryny işjeňleşdirmek maksady bilen, Türkmenistanda logistik we üpjünçilik ulgamlarynyň desgalaryny ulanmagyň meselelerini öwrenmegi teklip etdi. Şunuň bilen baglylykda, döwlet Baştutanymyz YHG-nyň çäklerinde awtomobil we demir ýollaryny gurmak, durkuny täzelemek, olar boýunça anyk teklipleri işläp taýýarlamak üçin ýörite topary döretmek işini işjeňleşdirmegiň zerurdygyny aýtdy.
Hormatly Prezidentimiz döwlet-hususy hyzmatdaşlyk kadalary esasynda YHG-nyň ýöriteleşdirilen işewürlik düzümlerini döretmegiň üstünde işlemegiň maksadalaýykdygyny aýtdy. Bu düzümleriň her biri öz ugry boýunça biziň ýurtlarymyzyň arasynda söwda gatnaşyklaryny ösdürmegiň we giňeltmegiň bähbitlerine bir maksada gönükdirilen işleri alyp baryp bilerdi.
Şeýle hem milli Liderimiz senagat harytlarynyň önümçiligi, oba hojalygy, hyzmatlar ýaly ulgamlarda özara ykdysady hyzmatdaşlyk etmegiň, elektron söwda meýdançalaryny giňden ulanmagyň möhümdigini belledi. Döwlet Baştutanymyz lukmançylyk we saglygy goraýyş ulgamynda hyzmatdaşlygy has-da işjeňleşdirmegiň ähmiýetini aýratyn belläp, YHG-nyň çäklerinde howply ýokanç kesellere garşy göreşmekde tejribeleri we işläp taýýarlamalary, özara alyşmagyň ulgamlaýyn usullaryny ýola goýmagyň maksadalaýykdygyny aýtdy. Şeýle hem guramanyň çäklerinde ykdysady hyzmatdaşlygyň medeni-ynsanperwer ulgamda özara gatnaşyklary giňeltmek bilen utgaşdyrylmalydygy bellenildi.
Döwlet Baştutanymyzyň nygtaýşy ýaly, häzirki döwrüň örän anyk we hakyky ýagdaýlaryndan ugur alýan çözgütleri işläp taýýarlamaly. Bu bolsa biziň ýurtlarymyzyň uzak möhletleýin bähbitlerine laýyk gelýän, YHG-nyň häzirki zaman dünýä hojalyk gatnaşyklary ulgamyna doly derejede goşulmagyna itergi berýän, agza ýurtlaryň ykdysadyýetleriniň ösmegine we halklarynyň hal-ýagdaýynyň gowulanmagyna ýardam edýän özara hyzmatdaşlygyň usullaryny we görnüşlerini döretmegi talap edýär.
YHG-nyň Baş sekretarynyň hem-de döwlet we hökümet Baştutanlarynyň çykyşlarynda ykdysady hyzmatdaşlygy ösdürmäge, koronawirus pandemiýasynyň täsirlerini bilelikde ýeňip geçmek boýunça meýilnamalary işläp taýýarlamaga, öz içine bitewi ulag ulgamyny, telekommunikasiýalary, turbageçirijileri we energiýa ulgamyny alýan sebit düzümini ösdürmäge, oba hojalyk, daşky gurşawy goramak we azyk howpsuzlygy ulgamlarynda özara gatnaşyklara, YHG-nyň çäklerinde maýa goýum, medeniýet we syýahatçylyk ulgamlarynda özara bähbitli hyzmatdaşlygy ýola goýmaga aýratyn üns berildi.
Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasynyň 15-nji sammitiniň jemleri boýunça Hereketleriň Aşgabat Ylalaşygy biragyzdan kabul edildi. Sammitiň çäklerinde «Ylym we tehnika», «Ykdysadyýet», «Taryh, medeniýet, edebiýat we şekillendiriş sungaty», «Oba hojalyk we daşky gurşaw”, «Bilim» ugry boýunça YHG-nyň sylaglaryna mynasyp bolanlar yglan edildi. Gurama başlyklyk etmegiň bellenen gezekleşikli usulyna laýyklykda, 2022-nji ýylda YHG-da başlyklyk Özbegistan Respublikasyna geçýär.
Ýokary derejedäki forumyň öňüsyrasynda Aşgabatda YHG-a agza döwletleriň işewürlik maslahaty geçirildi. Utgaşykly görnüşde geçirilen maslahata 180-e golaý wekil gatnaşyp, olardan 40-sy daşary ýurtly işewürler, 138-si ýurdumyzyň wekilleridir. Şeýle hem dünýäniň dürli ýurtlaryndan 270-den gowrak telekeçi forumyň işine sanly ulgam arkaly gatnaşdy.
Forumda ikitaraplaýyn duşuşyklar geçirilip, şolaryň barşynda ýangyç-energetika toplumy, himiýa senagaty, oba hojalygy, azyk we dokma senagaty, söwda we beýleki ulgamlarda işewürlik gatnaşyklaryny giňeltmek maksady bilen, geljekki anyk ädimler bellenildi.
Işewürlik duşuşygynyň jemleri boýunça Demir ýol-ýük geçelgesini döretmek boýunça Gazagystan Respublikasynyň, Türkmenistanyň we Eýran Yslam Respublikasynyň demir ýol edaralarynyň arasynda Özara düşünişmek hakynda Ähtnama gol çekildi. Mundan başga-da, Türkmenistanyň nebitgaz toplumynyň degişli düzümleri bilen YHG-a agza ýurtlaryň kompaniýalarynyň wekilleriniň arasynda umumy bahasy ABŞ-nyň 11 million dollaryndan gowrak bolan ikitaraplaýyn şertnamalara gol çekildi. Şeýle hem Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzalary bilen umumy bahasy ABŞ-nyň 35 million dollaryndan gowrak bolan eksport-import amallary boýunça ikitaraplaýyn resminamalara gol çekildi.
Şeýle hem sammitiň öňüsyrasynda YHG-a agza ýurtlaryň daşary işler ministrleriniň Geňeşiniň 25-nji mejlisi geçirildi. Mejlisde YHG-nyň Baş sekretarynyň çykyşy diňlenildi hem-de YHG-nyň 2021-2022-nji ýyllar üçin sebit taslamalary boýunça maslahatlara seredildi. Olarda bu guramanyň hasabat döwründe ýeten esasy ykdysady sepgitleri, YHG-nyň işiniň netijeliligi, häzirki taslamalarynyň hem-de maksatnamalarynyň seljermesi beýan edildi. Şeýle hem «YHG-nyň 2025-nji ýyla çenli garaýyşlarynyň» orta möhletleýin seljermesi, YHG-nyň arassa energiýa boýunça merkezini döretmek hakyndaky Hartiýasyny kabul etmegiň meseleleri, ýöriteleşdirilen agentlikleriň, YHG-nyň sebit edaralarynyň hem-de düzümleriniň ýyllyk hasabatlary ara alnyp maslahatlaşyldy.
Forumyň jemleri boýunça birnäçe resminamalara, şol sanda “Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasy bilen Birleşen Milletler Guramasynyň Aziýa — Ýuwaş umman sebitleri boýunça Ykdysady we Durmuş komissiýasynyň arasynda Özara düşünişmek hakynda Ähtnama” gol çekildi.
Geçen hepde Hyzmatdaşlyk boýunça hökümetara türkmen-hytaý komitetiniň sanly ulgam arkaly nobatdaky 5-nji mejlisi geçirildi. Onuň barşynda syýasy-diplomatik, söwda-ykdysady we medeni-ynsanperwer ulgamlardaky hyzmatdaşlygyň häzirki gün tertibi hem-de özara hereketleriň geriminiň giňeldilmegi boýunça pikir alşyldy.
Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary, komitetiň türkmen tarapyndan ýolbaşçysy Serdar Berdimuhamedowyň belleýşi ýaly, sanly ykdysadyýet, maliýe-bank ulgamy, pes uglerodly «ýaşyl» ösüş, ulag, logistika, aragatnaşyk torlary, himiýa senagaty, oba hojalygy, energiýa we suw tygşytlaýjy tehnologiýalaryň ornaşdyrylmagy hem-de beýlekiler hyzmatdaşlygyň mundan beýläk-de giňeldilmeginiň ileri tutulýan ugurlarynyň hatarynda öňe sürülýär.
Ulag-aragatnaşyk pudagynda alnyp barylýan hyzmatdaşlygyň has-da pugtalandyrylmagynyň hem-de «Beýik Ýüpek ýolunyň dikeldilmegi» boýunça ösüş strategiýasynyň «Bir guşak, bir ýol» başlangyjy bilen utgaşdyrylmagynyň möhümdigi bellenildi. Komitetiň mejlisiniň dowamynda nebitgaz ulgamynda gazanylan ylalaşyklaryň ýerine ýetirilişi, hususan-da, türkmen tebigy gazynyň Hytaýa eksport edilmegi bilen bagly meseleler hem ara alnyp maslahatlaşyldy.
Mejlisiň jemleri boýunça ikitaraplaýyn resminamalaryň birnäçesine, şol sanda «Türkmenistanyň Hökümeti bilen Hytaý Halk Respublikasynyň Hökümetiniň arasynda 2021 — 2025-nji ýyllar üçin hyzmatdaşlyk hakynda Maksatnama» hem-de Ykdysady hyzmatdaşlygy giňeltmek boýunça Hyzmatdaşlygyň maksatnamasyna, Halkara kiberhowpsuzlygyny üpjün etmek babatynda hyzmatdaşlyk hakynda Ylalaşyga hem-de Biologik howpsuzlygy üpjün etmek meseleleri boýunça Özara düşünişmek hakynda Ähtnama gol çekildi.
Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň başlangyjy boýunça her ýyla at berilmegi asylly däbe öwrüldi. Munuň özi döwletimiziň we jemgyýetimiziň häzirki zaman ösüşiniň möhüm tapgyrlaryna aýratyn ünsi çekmäge mümkinçilik berýär hem-de her ýylyň ýurdumyz we halkymyz üçin ähmiýetli wakalara beslenmegine giň ýol açýar.
Türkmenistanyň Jemgyýetçilik guramalarynyň merkezinde “Parahatçylyk we ynanyşmak ýyly: hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň parahatçylyk söýüjilikli içeri we daşary syýasatynyň dabaralanmasy” atly maslahat geçirildi. Onda geljek, 2022-nji ýylyň şygary ara alnyp maslahatlaşyldy. Bu çärä Milli Geňeşiň Mejlisiniň deputatlary we Halk Maslahatynyň agzalary, ýurdumyzyň jemgyýetçilik guramalarynyň, köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň, ýokary okuw mekdepleriniň ýolbaşçylary hem-de wekilleri, önümçilik pudaklarynyň işgärleri, hormatly ýaşulular we ýaşlar gatnaşdylar.
Häzirki döwürde ösüşiň belentliklerine tarap ynamly gadam urýan ýurdumyzda ähli ugurlarda uly zähmet ýeňişleri gazanylýar. Şanly ösüşler, ýaýbaňlandyrylan özgertmeler milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň baştutanlygynda durmuşa geçirilýän çuňňur oýlanyşykly, öňdengörüjilikli syýasat bilen berk baglanyşyklydyr.
Ýurdumyzyň bagtyýar ilatynyň islegleri göz öňünde tutulyp, täze ýyly “Halkyň Arkadagly zamanasy” diýip atlandyrmak teklip edildi. Bu şygar bagtly zamanany esaslandyran hem-de halkymyzy we Watanymyzy täze üstünliklere alyp barýan Gahryman Arkadagymyza bolan beýik hormat-sarpanyň aýdyň nyşany bolup durýar.
Maslahatda çykyş edenler öňe sürlen teklibi biragyzdan goldaýandyklaryny aýdyp, milli Liderimiziň asylly başlangyçlary bilen ýurdumyzda asyrlara barabar beýik işleriň durmuşa geçirilýändigini nygtadylar.
25-nji noýabrda Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary Serdar Berdimuhamedow sanly ulgam arkaly Şanhaý Hyzmatdaşlyk Guramasyna agza döwletleriň Hökümet Baştutanlarynyň ХХ ýubileý mejlisine gatnaşdy. Onuň barşynda ŞHG-niň çäklerinde özara gatnaşyklary ösdürmek meseleleriniň birnäçesi ara alnyp maslahatlaşyldy.
Wise-premýer duşuşykda çykyş edip, söwda-ykdysady ulgam, senagat taýdan goşulyşmak, ýokary tehnologiýaly önümçilikleri döretmek, Türkmenistan bilen Şanhaý Hyzmatdaşlyk Guramasynyň ýurtlarynyň arasynda haryt dolanyşygynyň düzümini kämilleşdirmek meseleleriniň hem özara bähbitli we uzak möhletli hyzmatdaşlyk üçin uly mümkinçiliklere eýe bolan ugurlar bolup durýandygyny belledi.
Türkmenistanyň we Şanhaý Hyzmatdaşlyk Guramasynyň strategik ugurlar boýunça bähbitleriniň gabat gelýändigi bellärliklidir. Bu bähbitleri iş ýüzünde amala aşyrmak, hyzmatdaşlyk boýunça geljegi uly bilelikdäki halkara taslamalara çykmak arkaly olary anyk many-mazmun bilen baýlaşdyrmak möhümdir diýip, Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary nygtady.
Energetika, ulag, söwda, maýa goýumlar, senagat we obasenagat toplumy, ýokary tehnologiýalar hem-de innowasiýalar ulgamlary Türkmenistan bilen ŞHG-niň arasyndaky uzak möhletleýin hyzmatdaşlygyň ileri tutulýan ugurlary hökmünde görkezildi. Ynsanperwer ulgamdaky, şol sanda medeniýet, ylym, bilim, saglygy goraýyş, sport we syýahatçylyk ulgamlaryndaky gatnaşyklar hem özara hyzmatdaşlygyň möhüm bölegi bolup durýar.
Serdar Berdimuhamedow Türkmenistanyň bu ugurda halkara başlangyçlaryň birnäçesini öňe sürendigini belläp, Şanhaý Hyzmatdaşlyk Guramasy tarapyndan bu başlangyçlaryň goldanylmagynyň tutuş dünýäniň bähbidine olaryň netijeli durmuşa geçirilmegine we uzak möhletli geljekde howply ýokançlara garşy göreşmek boýunça ulgamlaýyn halkara gurallary döretmäge ýardam etjekdigine ynam bildirdi.
Çykyşynyň ahyrynda Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň Şanhaý Hyzmatdaşlyk Guramasyna gatnaşyjylara, onuň agzalaryna we synçylaryna deňze çykalgasy bolmadyk ösüp gelýän ýurtlaryň ministrleriniň halkara maslahatyna gatnaşmak baradaky çakylygyny ýetirdi. Bu maslahaty Birleşen Milletler Guramasy bilen hyzmatdaşlykda 2022-nji ýylyň aprel aýynda geçirmek meýilleşdirilýär.
Mahlasy, geçen hepdäniň wakalary hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň baştutanlygynda alnyp barylýan hem-de Türkmenistanyň dünýä bileleşigi bilen syýasy gatnaşyklaryny çuňlaşdyrmaga, halkara hyzmatdaşlygy giňeltmäge, ählumumy parahatçylygyň, durnukly ösüşiň we abadançylygyň bähbidine hoşniýetli goňşuçylyk gatnaşyklaryny pugtalandyrmaga gönükdirilen döwlet syýasatynyň netijeliliginiň aýdyň subutnamasyna öwrüldi.
(TDH)
https://www.turkmenmetbugat.gov.tm/tk/newspapers/2/articles/48704
29.11.2021. Şu gün paýtagtymyzdaky köpugurly işewürlik merkezli «Garagum» myhmanhanasynda Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasynyň 15-nji sammitiniň jemlerine bagyşlanan metbugat maslahaty geçirildi. Türkmenistanyň Daşary işler ministrliginiň guramagynda geçirilen maslahata YHG-nyň Baş sekretary, YHG-a agza döwletleriň we başga-da birnäçe ýurtlaryň Türkmenistandaky ilçihanalarynyň, abraýly halkara guramalaryň wekilhanalarynyň ýolbaşçylary, şeýle hem milli we daşary ýurt köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň wekilleri gatnaşdylar.
Maslahatyň başlamagynyň öň ýanynda Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasynyň ýörite sylagyna mynasyp bolan Türkmenistanyň wekilini sarpalamak dabarasy boldy. Düýn Aşgabatda geçirilen YHG-nyň 15-nji sammitiniň çözgüdine laýyklykda, «Taryh, medeniýet, edebiýat we şekillendiriş sungaty» ugry boýunça Türkmenistanyň Ylymlar akademiýasynyň Magtymguly adyndaky Dil, edebiýat we milli golýazmalar institutynyň baş ylmy işgäri, taryh ylymlarynyň doktory Ý.Orazgylyjowa sylag gowşuryldy.
Bu sylagy Türkmenistanyň wekiline YHG-nyň Baş sekretary Husraw Noziri dabaraly ýagdaýda gowşurdy.
Nygtalyşy ýaly, guramanyň işine uly goşant goşýan aýry-aýry adamlaryň işleri ýörite bellenilmelidir, höweslendirilmelidir, bu düzümiň ösdürilmegi we berkidilmegi dogry hem-de mynasyp ädimdir, ol täze taglymlary, başlangyçlary, doganlyk halklaryň we döwletleriň hyzmatdaşlyk ýörelgelerine ygrarlylygyny berkidýär.
YHG-nyň ýörite sylagyna mynasyp bolan türkmen alymy guramanyň Guramaçylyk komitetine özüniň ylmy işine ýokary baha berlendigi üçin hoşallyk bildirdi. Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň tagallasy netijesinde, häzirki wagtda ýurdumyzda ylmyň ösmegi, alymlarymyzyň halkara bäsleşiklere üstünlikli gatnaşmaklary üçin ähli şertler döredilýär. Sylaga mynasyp bolan alym öz adyndan hem-de kärdeşleriniň adyndan milli Liderimize ylmy işgärler baradaky ägirt uly aladasy üçin tüýs ýürekden hoşallyk bildirdi hem-de Watanymyzy mundan beýläk-de ösdürmek boýunça öňde goýlan wezipeleri üstünlikli ýerine ýetirmekde öz bilimini we tagallalaryny gaýgyrmajakdygyna ynandyrdy.
Soňra maslahatda Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasynyň 15-nji sammitiniň jemleri beýan edildi.
Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary, daşary işler ministri ýokary derejedäki duşuşykda kabul edilen esasy çözgütleri teswirlemek bilen, Aşgabat forumynyň möhüm ähmiýete eýe bolandygyny nygtady, onuň ähmiýeti YHG ýurtlarynyň bähbitlerinden has daşary çykýar hem-de kabul edilen çözgütleriň gerimi we derejesi babatynda yklymda tutuş geoykdysady ýagdaýa oňyn täsirini ýetirmäge, Ýer togalagynyň bu çäginde hyzmatdaşlyk gatnaşyklaryny giňeltmäge gyzyklanma bildirýän beýleki döwletleriň, halkara ykdysady birleşikleriň, maliýe edaralarynyň ünsüni çekmäge ukyplydyr.
Metbugat maslahatynda Türkmenistanyň 2021-nji ýylda YHG-a başlyklyk etmek bilen, degişli Konsepsiýa laýyklykda işjeň hem-de mazmunly çäreleri alyp barandygy bellenildi. Guramanyň işine ykdysadyýetde, söwdada, maýa goýum hyzmatdaşlygynda, taslama — maksatnamalaýyn işlerde üýtgäp durýan ýagdaýlar bilen baglylykda, täze many-mazmun, depgin bermek, ulag, energetika pudaklarynda, onuň elektron we sanly ulgam üpjünçiliginde, ekologiýa ulgamynda tehnologiýalary hem-de täze tejribäni alyşmakda yzygiderli we anyk hyzmatdaşlygy ösdürmek möhüm wezipeler hökmünde öňde goýuldy. Bularyň ählisi sebit, yklymara hem-de dünýä hojalyk gatnaşyklaryna düýpli täsirini ýetiren ählumumy pandemiýa bilen baglylykda aýratyn möhüm häsiýete eýe boldy.
Sammitiň çäklerinde YHG-nyň daşary işler ministrleriniň Geňeşiniň mejlisi geçirildi, onuň jemleri boýunça netijeli hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de ösdürmäge, şol sanda bu guramanyň hem-de onuň düzümleriniň alyp barýan işlerini has-da işjeňleşdirmäge uly goşant goşmaga ýardam berýän möhüm resminamalaryň birnäçesi kabul edildi. Şeýle hem ýokary wezipeli wekilleriň duşuşygy we işewürlik maslahaty guraldy.
Wise-premýer, daşary işler ministri YHG-nyň 15-nji sammitiniň çözgütleriniň ähmiýeti barada aýdyp, bu guramany sebitiň okgunly we netijeli ykdysady düzümine öwürmek maksady bilen, özara gyzyklanma bildirýän ähli ulgamlarda hyzmatdaşlygyň depginlerini düýpli çaltlandyrmak barada ylalaşyk gazanylandygyny belledi. Şonuň bilen birlikde, möhüm ugurlarda, has anygy, söwda, ulag we kommunikasiýalar, energetika, syýahatçylyk, ykdysady ösüş hem-de zähmet öndürijiligi, ekologiýa, ylym, maliýe-bank işleri boýunça «YHG-nyň 2025-nji ýyla çenli garaýyşlarynyň» netijeli amala aşyrylmagyna ýardam etmäge umumy taýýarlyk tassyklanyldy. Duşuşykda YHG ýurtlarynyň, beýleki döwletleriň, iri halkara guramalaryň hem-de ykdysady birleşikleriň gatnaşmagynda eýýäm başlanylan we geljegi uly taslamalary durmuşa geçirmek bilen baglanyşykly anyk teklipler beýan edildi.
Şunuň bilen baglylykda, Türkmenistanyň başlangyjy boýunça şu ýylyň sentýabr aýynda BMG-niň Baş Assambleýasynyň «Birleşen Milletler Guramasynyň we Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasynyň arasynda hyzmatdaşlyk» atly Kararnamanyň kabul edilendigine üns çekildi. Munuň özi BMG, onuň ýöriteleşdirilen düzümleri bilen yzygiderli we toplumlaýyn hyzmatdaşlygyň ýolunda ilkinji, emma örän möhüm ädimdir.
Howanyň üýtgemegi bilen baglanyşykly meselelerde önümçilik işleriniň oňaýsyz täsirlerini peseltmek maksady bilen, ekologiýa taýdan arassa energetika tehnologiýalarynyň ornaşdyrylmagyna gönükdirilen bilelikdäki hereketler ylalaşyldy. Bu ugurda işler güýçlendiriler hem-de ekologiýa ulgamyna degişli halkara resminamalar nazara alnar. Şunuň bilen baglylykda, YHG-nyň Arassa energetika merkezini döretmek baradaky başlangyç goldanyldy.
YHG ýurtlarynyň COVID-19-a garşy göreşde hyzmatdaşlygy pugtalandyrmak, sebitiň ykdysadyýeti üçin pandemiýanyň ýetiren täsirlerini, hususan-da, öňüni alyş hem-de sanjym ulgamynda maglumatlary alyşmak ýoly bilen ýeňip geçmek kabul edilen möhüm çözgütleriň hatarynda görkezildi.
Sammite gatnaşyjylar YHG giňişliginde ulag hem-de kommunikasiýa düzümlerini ösdürmek üçin amatly şertleri üpjün etmek barada ylalaşdylar.
YHG sebitiniň baý energetika serişdelerini has netijeli peýdalanmak, gatnaşyjy ýurtlaryň ykdysady goşulyşmagy barada çözgüt kabul edildi, guramanyň bu ulgamlarda goňşy sebitler bilen has ýakyn hyzmatdaşlyk gatnaşyklaryny ýola goýmagynyň usullary we gurallary kesgitlenildi.
Sebitiçi söwdanyň derejesini düýpli ýokarlandyrmak hem-de bu sebitiň YHG-nyň Söwda ylalaşygynyň düzgünlerini ýerine ýetirmek arkaly ählumumy söwda ulgamyna goşant goşmagy barada çözgüt kabul edildi. Şu maksat bilen degişli edaralara tehniki we iş päsgelçiliklerini aradan aýyrmak işlerini tizleşdirmek hem-de agza döwletleriň arasynda YHG-nyň Erkin söwda zolagynyň döredilmegine gönükdirilen gepleşiklere girişmek tabşyryldy.
Mundan başga-da, sammitde YHG-nyň maliýe-bank toplumynyň kadaly hereket etmeginiň möhümdigi bellenildi. Şunuň bilen baglylykda, Özbegistanyň Prezidentiniň YHG-nyň çäklerinde BMG-niň Senagat ösüşi boýunça guramasy bilen bilelikde Söwda, maýa goýumlar we innowasiýalar merkezini döretmek boýunça teklibi ähmiýetli başlangyç hökmünde bellenildi.
Şeýle hem ykdysady ösüşiň we hyzmatdaşlyk gatnaşyklarynyň, täze iş orunlarynyň döredilmeginiň, durmuş meselelerini çözmegiň möhüm şerti hökmünde kiçi we orta kärhanalary höweslendirmek barada ylalaşyk gazanyldy.
Senagat taýdan goşulyşmak meselelerine garamagyň dowamynda ministrliklere hem-de YHG döwletleriniň wezipeli wekillerine «Ýol kartasyny» işläp taýýarlamaga girişmek tabşyryldy, ol biziň ýurtlarymyzyň ykdysadyýetleriniň özara üstüni dolmagy hem-de önümçilik kuwwatlyklary esasynda anyk çäreleri we taslamalary öz içine almalydyr.
YHG-nyň geljekki işlerinde tehnologik hyzmatdaşlyga, sanly ülňüleriň ornaşdyrylmagyna, emeli aňa, telekommunikasiýalara, programmalaýyn önümleri işläp taýýarlamak üçin tehnoparklaryň gurulmagyna aýratyn üns berler.
Çykyşyň dowamynda azyk howpsuzlygyna, neşe söwdasyna, halkara guramaçylykly jenaýatçylygyň beýleki görnüşlerine, terrorçylygyň maliýeleşdirilmegine, kiberjenaýatçylyga garşy bilelikdäki göreş ulgamynda hyzmatdaşlyk hakynda möhüm çözgütleriň we ylalaşyklaryň kabul edilendigine üns çekildi.
YHG-nyň ynsanperwer ugry, medeniýet, ylym, bilim, sport ulgamlary boýunça gatnaşyklarynyň gün tertibi yzygiderli giňeldiler we baýlaşdyrylar.
Ýokarda bellenilişi ýaly, döwlet Baştutanlary tarapyndan ulag we energetika ulgamlaryna hyzmatdaşlygyň ileri tutulýan ugurlary hökmünde üns berildi. Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow sammitiň umumy mejlisinde eden çykyşynda bu hyzmatdaşlygy ählumumy ykdysady ösüşiň kesgitleýji meýilleri hökmünde anyk häsiýetlendirdi. Hususan-da, ýurdumyzyň hyzmatdaşlar bilen bilelikde Türkmenistan — Owganystan — Pakistan — Hindistan gaz geçirijisiniň gurluşygynyň, Türkmenistan — Owganystan — Pakistan elektrik geçiriji ulgamyny çekmegiň taslamasyny amala aşyrmak hakyndaky başlangyjy öňe sürendigi barada aýdyldy.
Şeýle hem bu ugurda Täjigistanyň Prezidentiniň çykyşynda «CASA-1000» (Merkezi Aziýa — Günorta Aziýa — 1000) ýokary woltly elektrik geçiriji ulgamynyň gurluşygynyň taslamasy barada beýan edilen teklibiň möhümdigi bellenildi.
«Gündogar — Günbatar» we «Demirgazyk — Günorta» üstaşyr ulag gatnawlaryny işjeňleşdirmek babatynda Türkmenistanyň Prezidentiniň Özbegistan — Türkmenistan — Eýran — Oman, şeýle hem Owganystan — Türkmenistan — Azerbaýjan — Gruziýa — Türkiýe geçelgelerini döretmegiň möhüm ähmiýetini belländigi nygtaldy. Şunuň bilen baglylykda, türkmen Lideriniň Türkmenbaşy şäherindäki Halkara deňiz portunyň kuwwatlyklaryny YHG-nyň bähbitlerine peýdalanmak baradaky teklibiniň möhümdigi bellenildi.
Azerbaýjanyň, Eýranyň we Gazagystanyň Hazar deňziniň kenarlaryndaky portlaryny doly derejede peýdalanmak, şeýlelikde, bu deňziň üsti bilen Aziýanyň we Ýewropanyň arasynda gatnawlaryň bitewi hem-de özara üstüni dolýan düzümlerini kemala getirmek boýunça meselä bu başlangyjyň dowamy hökmünde garalýar. Bu meýilnamalary durmuşa geçirmekde yklymara ykdysady, söwda, maýa goýum hyzmatdaşlygy giňişligini baglanyşdyryjy hökmünde Ykdysady Hyzmatlaşlyk Guramasynyň orny barha artar hem-de uzak möhletli geljek üçin mümkinçiliklere eýe bolar. Şeýle hem Özbegistan — Owganystan — Pakistan demir ýolunyň taslamasynyň, Yslamabat — Tähran — Stambul (YTS) awtoulag geçelgesiniň ulanmaga berilmeginiň ähmiýeti barada aýdyldy.
Sammitiň jemleriniň degişli resminamada — Hereketleriň Aşgabat Ylalaşygynda has anyk beýan edilendigi bellenildi.
Wise-premýer, Türkmenistanyň daşary işler ministri çykyşynyň ahyrynda Aşgabat sammitinde gazanylan ylalaşyklaryň we çözgütleriň hyzmatdaşlyga kuwwatly täzeçil itergi, yzygiderlilik hem-de anyklyk berjekdigine, Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasy giňişliginde, şeýle hem sebitara we yklym işlerinde tiz goşulyşmak üçin şertleri döretjekdigine ynam bildirdi.
Maslahatyň dowamynda Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasynyň Baş sekretary Aşgabatda geçirilen 15-nji sammitiň YHG-nyň gününde geçirilmeginde çuňňur manynyň bardygyny belledi. Munuň özi bu sammitiň taryhy ähmiýetini has-da artdyrdy. Husraw Noziri çykyşynyň dowamynda Türkmenistanyň başlyklyk etmeginde forumyň ýokary guramaçylyk derejesiniň üpjün edilendigi we onuň örän üstünlikli geçirilendigi üçin türkmen tarapyna hoşallyk bildirdi.
Gurama agza ýurtlaryň döwlet we hökümet Baştutanlarynyň çykyşlarynda sebit we dünýä derejesinde parahatçylygy, durnukly ösüşi hem-de howpsuzlygy üpjün etmekde döwletara hyzmatdaşlygyň işjeňleşdirilmeginiň möhümdigine aýratyn üns çekildi.
Şunuň bilen baglylykda, Baş sekretar sammitde halkara derejede möhüm çözgütleriň we jemleýji resminamalaryň kabul edilendigini, olarda YHG giňişliginde gatnaşyklary mundan beýläk-de ösdürmegiň möhüm ugurlarynyň, halklaryň abadan we bagtyýar durmuşyny üpjün etmek boýunça anyk çäreleriň kesgitlenendigini belledi.
Soňra çykyş eden Azerbaýjan Respublikasynyň Türkmenistandaky işleri wagtlaýyn ynanylan wekili hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowy we YHG-nyň sammitine gatnaşyjylary forumyň üstünlikli geçirilendigi bilen gutlady. Munuň özi Türkmenistanyň iri halkara forumlary geçirmekde oňyn tejribe toplandygyny aýan edýär.
Azerbaýjanda doganlyk halkyň gazananlaryna, ýurduň ähli ugurlar boýunça ýeten derejesine tüýs ýürekden guwanýarlar. Biz foruma gatnaşmak bilen, türkmen paýtagtynyň gözelliklerini synlamaga hem mümkinçilik aldyk. Mälim bolşy ýaly, biziň ýurtlarymyz Aziýanyň we Ýewropanyň möhüm çatrygynda ýerleşip, üstaşyr ulag geçelgelerini ösdürmek we halkara hyzmatdaşlygy giňeltmek üçin ägirt uly mümkinçiliklere eýedir. Biz bu ulgamda bar bolan giň mümkinçilikleri sebitiň ýurtlarynyň bähbitlerine peýdalanýandygyny goldaýarys diýip, dostlukly ýurduň wekili aýtdy.
Türkmenistanda netijeli işlemek we hyzmatdaşlyk gatnaşyklaryny giňeltmek üçin amatly şertler döredilipdir diýip, diplomat şunuň bilen baglylykda, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowa tüýs ýürekden hoşallyk bildirdi.
Eýran Yslam Respublikasynyň Türkmenistandaky Adatdan daşary we Doly ygtyýarly ilçisi YHG-nyň 15-nji sammitiniň üstünlikli geçirilendigini belläp, onuň dowamynda kabul edilen çözgütleriň YHG-a agza ýurtlaryň arasyndaky hyzmatdaşlyk gatnaşyklarynyň hemmetaraplaýyn ösdürilmegine kuwwatly itergi berjekdigine ynam bildirdi.
Diplomatik wekilhanalaryň döwletara gatnaşyklary pugtalandyrmakda eýeleýän orny aýratyn bellenildi. Türkmenistanyň Bitaraplyk derejesine esaslanýan parahatçylyk söýüjilikli we hoşniýetli goňşuçylyk syýasatynyň sebitde söwda-ykdysady gatnaşyklaryň pugtalandyrylmagy, howpsuzlygyň üpjün edilmegi üçin giň mümkinçilikleri açýandygy aýratyn bellenildi.
Ilçi şeýle hem Eýran Yslam Respublikasynyň ygtybarly hyzmatdaş bolan Türkmenistan bilen netijeli gatnaşyklary ösdürmäge gyzyklanma bildirýändigini aýtdy. Hususan-da, senagat, ulag-kommunikasiýa, oba hojalygy pudaklarynda, medeni-ynsanperwer ulgamda we syýahatçylyk ugry boýunça ikitaraplaýyn gatnaşyklaryň işjeňleşdirilmegine möhüm ähmiýet berilýär.
Diplomat YHG-nyň 15-nji sammitiniň netijeli işi ugrunda zerur şertleriň döredilendigi üçin milli Liderimize hoşallyk bildirip, onda kabul edilen çözgütleriň, öňe sürlen başlangyçlaryň üstünlikli amala aşyrylmagy üçin zerur tagallalary etjekdigine ynandyrdy.
Soňra Gazagystan Respublikasynyň Türkmenistandaky Adatdan daşary we Doly ygtyýarly ilçisine söz berildi. Ol umumy taryh, däp-dessurlar we medeni ýörelgeler bilen baglanyşýan ýurtlarymyzyň arasyndaky gatnaşyklaryň häzirki wagtda hil taýdan täze derejä çykandygyny belledi.
Ýokary guramaçylyk derejesinde geçirilen YHG-nyň 15-nji sammitinde sebitiň ýurtlarynyň dünýä hojalyk gatnaşyklaryna işjeň goşulyşmagy ugrunda bilelikdäki tagallalaryň zerurdygy aýdyldy. Ilçiniň belleýşi ýaly, bu babatda üstaşyr ulag geçelgelerine möhüm orun degişli bolup durýar. Mälim bolşy ýaly, şu ýylyň 26-njy noýabrynda Türkmenistanyň, Gazagystan Respublikasynyň we Eýran Yslam Respublikasynyň demir ýol edaralarynyň arasynda özara düşünişmek hakynda Ähtnama gol çekildi.
Hazarýaka döwletleriň arasyndaky gatnaşyklaryň ösdürilmegi bilen baglanyşykly meseleler hem wajyp bolup durýar. Bu barada aýtmak bilen, diplomat sammitde ykdysadyýet, söwda, maýa goýum, ulag, energetika ugurlary boýunça gatnaşyklaryň ösdürilmegi we hyzmatdaşlygyň elektron hem-de sanly ulgam bilen üpjünçiligi, tehnologiýa, tejribe alyşmak meselelerine möhüm ähmiýet berlendigini aýtdy. Şunda ekologiýa ugry aýratyn möhümdir.
Maslahatda Gyrgyz Respublikasynyň ýurdumyzdaky Adatdan Daşary we Doly ygtyýarly ilçisi çykyş edip, YHG-nyň sammitinde häzirki döwürde emele gelen çylşyrymly ýagdaýlary ýeňip geçmek, döwrüň wehimlerine garşy bilelikde göreşmek meselelerine garalandygyny aýdyp, bu ugurda öňde durýan wezipeleriň üstünlikli çözülmegi üçin bilelikdäki tagallalaryň zerurdygyny belledi.
YHG sebiti ýurtlarynyň ägirt uly energetika serişdelerini we ulag-logistika ulgamyny, olaryň ykdysady taýdan goşulyşmagyny netijeli peýdalanmak baradaky meselä degip geçmek bilen, diplomat bu ugurlarda goňşy sebitler bilen hyzmatdaşlyk gatnaşyklaryny ösdürmegiň möhümdigine ünsi çekdi.
Aýratyn-da, yklymara giňişlikde ykdysady, söwda we maýa goýum ugurlary boýunça gatnaşyklaryň ösdürilmegine uly gyzyklanma bildirilýär. Uzak möhletleýin meýilnamalaryň we taslamalaryň üstünlikli durmuşa geçirilmeginde YHG-a möhüm orun degişlidir diýip, ilçi belledi.
Pakistan Yslam Respublikasynyň ýurdumyzdaky Adatdan Daşary we Doly ygtyýarly ilçisi hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowy Türkmenistanyň başlyklyk etmeginde YHG-nyň 15-nji sammitiniň üstünlikli geçirilendigi bilen tüýs ýürekden gutlady. Ilçiniň belleýşi ýaly, taryhy ähmiýeti bolan bu sammitde kabul edilen çözgütler we öňe sürlen başlangyçlar gurama agza ýurtlaryň ykdysady taýdan ösüşine, halklaryň abadançylygyna gönükdirilendir. Şeýle hem ol sebitiň çäklerinde parahatçylygyň, durnukly ösüşiň we howpsuzlygyň berkarar edilmeginde Türkmenistanyň başlangyjy bilen amala aşyrylýan halkara ähmiýetli taslamalara möhüm ornuň degişlidigini nygtady. Hususan-da, Türkmenistan — Owganystan — Pakistan — Hindistan gaz geçirijisiniň gurluşygynyň we Türkmenistan — Owganystan — Pakistan elektrik geçiriji ulgamyň çekilmeginiň ähmiýeti bellenildi.
Ilçi çykyşynyň dowamynda sammitiň öňüsyrasynda Türkmenistanyň we Pakistan Yslam Respubilkasynyň Prezidentleriniň arasynda geçirilen gepleşikleriň netijeli bolandygyny aýratyn belläp, işlemek üçin döredilen mümkinçilikler üçin milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedowa hoşallyk bildirdi.
Soňra Täjigistan Respublikasynyň Türkmenistandaky Adatdan Daşary we Doly ygtyýarly ilçisi çykyş edip, hormatly Prezidentimize YHG-nyň nobatdaky sammitiniň ýokary guramaçylyk derejesi hem-de onuň üstünlikli geçirilendigi üçin hoşallyk bildirdi.
Diplomat YHG-a agza ýurtlaryň ägirt uly mümkinçilikleriniň we baý tebigy serişdeleriniň bardygyny belläp, bularyň ählisiniň netijeli döwletara gatnaşyklary giňeltmek üçin amatly şertleri emele getirýändigini nygtady.
Häzirki wagtda Täjigistanda üstaşyr ulag geçelgeleriniň işjeňleşdirilmegine gönükdirilen giň gerimli taslamalar amala aşyrylýar. YHG-nyň çäklerinde ýola goýulýan hyzmatdaşlygyň ösdürilmegi sebitiň ýurtlarynyň halklarynyň abadançylygyny üpjün eder, bellenilen maksatlara ýetmäge mümkinçilik berer diýip, ilçi sözüni jemledi.
Soňra Türkiýe Respublikasynyň Türkmenistandaky Adatdan Daşary we Doly ygtyýarly ilçisi YHG-nyň sammitiniň öň ýanynda türk Liderine ýokary döwlet sylagynyň gowşurylandygy üçin hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowa hoşallyk sözlerini aýtdy.
Häzirki wagtda Türkmenistan döwlet Baştutanynyň tagallalary netijesinde halkara maslahatlaryň we forumlaryň geçirilýän merkezine öwrüldi, munuň özi ýurduň dünýä derejesinde abraýynyň artmagyna ýardam berýär.
Diplomatyň aýdyşy ýaly, Durnukly ösüş maksatlaryna ýetilmeginde hem-de häzirki döwürde dünýäde emele gelen çylşyrymly ýagdaýy ýeňip geçmekde YHG-a agza döwletleriň bilelikdäki tagallalary möhüm ähmiýete eýedir.
Özbegistan Respublikasynyň Türkmenistandaky Adatdan Daşary we Doly ygtyýarly ilçisi hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowy hem-de YHG-nyň 15-nji sammitine gatnaşyjylary forumyň üstünlikli geçirilendigi bilen gutlady.
Bu gurama agza döwletleriň häzirki döwrüň wehimlerine, hususan-da, täze koronawirus ýokanjyna, terrorçylyga, guramaçylykly jenaýatçylyga garşy göreşde tagallalarynyň birleşdirilmegi has netijeli häsiýete eýe bolar. Şunuň bilen baglylykda, häzirki döwürde uzak ýyllaryň dowamynda toplanan tejribäni alyşmak, dürli ugurlarda ylmyň gazananlaryny ornaşdyrmak, şeýle hem täzeçil usullary, sanly ulgamy doly peýdalanmak möhüm ähmiýete eýedir. Munuň özi ykdysadyýetiň ähli pudaklarynyň, şol sanda durmuş ulgamynyň ösüşiniň esasy şerti bolup durýar.
Ilçi sözüniň ahyrynda sebitiň ýurtlarynyň arasynda netijeli gatnaşyklaryň ösdürilmegi hem-de tutuş adamzadyň bähbidine gönükdirilmegi ugrunda yzygiderli alada edýän türkmen Liderine hoşallyk sözlerini aýtdy.
Russiýa Federasiýasynyň ýurdumyzdaky Adatdan Daşary we Doly ygtyýarly ilçisi Aşgabatda YHG-nyň 15-nji sammitiniň ýokary guramaçylyk derejesinde geçirilmegi bilen hemmeleri gutlady.
Ilçiniň belleýşi ýaly, Russiýa Federasiýasy Türkmenistanyň sebit boýunça goňşusy hem-de işjeň gatnaşyk saklaýan hyzmatdaşy bolup durýar. Diplomat Türkmenistanda ulag-üstaşyr geçelgeleriniň işiniň kämilleşdirilmegine möhüm ähmiýet berilýändigini nygtap, iki döwletiň arasynda ýük daşamak we ýolagçy gatnatmak boýunça sazlaşykly guralyň hereket edýändigine ünsi çekdi.
Şunuň bilen baglylykda, türkmen Lideriniň «Gündogar — Günbatar» we «Demirgazyk — Günorta» ugurlary boýunça geçelgeleriň işiniň netijeli häsiýete eýe bolmagyna ägirt uly üns berýändigi bellenildi, munuň özi Türkmenistanyň Ýewraziýa yklymynyň möhüm çatrygy hökmündäki ornuny berkitmäge ýardam edýär.
Amerikanyň Birleşen Ştatlarynyň Türkmenistandaky Adatdan Daşary we Doly ygtyýarly ilçisi hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowy iri forumyň üstünlikli geçirilmegi bilen gutlady.
Ilçiniň belleýşi ýaly, ABŞ-da Türkmenistan bilen hyzmatdaşlyk gatnaşyklarynyň ösdürilmegine uly gyzyklanma bildirilýär. Häzirki döwürde sanly tehnologiýalaryň ösdürilmegi netijesinde ýurtlaryň arasynda onlaýn tertipdäki hyzmatdaşlyk gatnaşyklary ýola goýuldy. Bu bolsa ikitaraplaýyn we köptaraplaýyn gatnaşyklar üçin oňyn mümkinçilikleri üpjün edýär.
Ilçi netijeli türkmen-amerikan hyzmatdaşlygyny pugtalandyrmak üçin ähli tagallalary etjekdigini nygtady.
Soňra Birleşen Milletler Guramasynyň Merkezi Aziýa üçin öňüni alyş diplomatiýasy boýunça sebit merkeziniň ýolbaşçysy Natalýa German çykyş edip, YHG-nyň 15-nji sammitiniň üstünlikli geçmegi we Türkmenistanyň bu guramada başlyk etmegi bilen gutlady.
Sammitde kabul edilen çözgütler we onuň jemleýji resminamasy Ýewraziýa yklymynda durnukly ösüşiň, howpsuzlygyň we parahatçylygyň berkidilmegine ýardam eder. Türkmenistanyň başlangyjy boýunça BMG-niň Baş Assamblýeasy tarapyndan «Birleşen Milletler Guramasynyň we Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasynyň arasynda hyzmatdaşlyk» atly Kararnamanyň kabul edilmeginiň taryhy ähmiýeti aýratyn bellenildi.
Natalýa Germanyň belleýşi ýaly, munuň özi sebitiň ýurtlarynyň dünýä hojalyk gatnaşyklaryna utgaşmagyny, özara hyzmatdaşlygyň ösdürilmegini üpjün eder. Sebitiň ýurtlarynyň taryhy, medeni we däp-dessurlar babatdaky umumylyklary ählumumy parahatçylygyň, durnukly ösüşiň we energetika taslamalaryny üstünlikli amala aşyrmagyň möhüm şertini emele getirýär.
Birleşen Milletler Guramasynyň Türkmenistandaky hemişelik utgaşdyryjysy Dmitriý Şlapaçenko YHG-nyň sammitiniň ýokary guramaçylyk derejesini belläp, onuň jemleri boýunça kabul edilen çözgütleriň öňde durýan wezipeleriň üstünlikli ýerine ýetirilmeginde aýratyn ähmiýete eýe boljakdygyna ynam bildirdi. Bu ugurda diplomatik wekilhanalaryň we abraýly halkara guramalaryň alyp barýan işlerine möhüm orun degişlidir. Olaryň tagallasy bilen ýurtlaryň we halklaryň arasyndaky ýola goýulýan hyzmatdaşlyk gatnaşyklary hil taýdan täze derejä çykýar hem-de öňe sürülýän başlangyçlar abadançylygyň, parahatçylygyň we durnukly ösüşiň üpjün edilmegine gönükdirilýär.
Çykyşda YHG-nyň ähmiýetine aýratyn üns berildi. Bu sebit ykdysady düzümi söwda, ulag-kommunikasiýa, energetika, syýahatçylyk, durmuş ulgamy, ekologiýa, ylym, maliýe-bank işi ugurlary boýunça hyzmatdaşlygyň mundan beýläk-de berkidilmegine ýardam bermelidir, munuň özi döwrüň talaby bolup durýar.
Ýewropada Howpsuzlyk we Hyzmatdaşlyk Guramasynyň Aşgabatdaky merkeziniň ýolbaşçysy Jon MakGregor hormatly Prezidentimizi YHG-nyň 15-nji sammitiniň üstünlikli geçmegi mynasybetli gutlap, häzirki döwürde sebitiň ýurtlarynyň arasyndaky gatnaşyklaryň pugtalandyrylmagy ykdysady ösüşiň üpjün edilmegini, zähmet öndürijiliginiň ýokarlandyrylmagyny, geljegi uly bolan taslamalaryň amala aşyrylmagyny, oňa YHG-a agza ýurtlaryň degişli düzümleriniň gatnaşmagyny şertlendirýär diýip belledi.
Sammitiň barşynda gazanylan ylalaşyklar, hususan-da, pandemiýa garşy göreş, onuň sebitiň ykdysadyýetine ýetirýän ýaramaz täsirini peseltmek boýunça hyzmatdaşlygy pugtalandyrmak, hususan-da, öňüni alyş we waksinasiýa ugurlarynda maglumat alyşmak arkaly göreşmegiň möhümdigine aýratyn üns çekildi. Bularyň ählisi bu gurama agza döwletleriň häzirki zamanyň wehimlerine bilelikde garşy durmaga bolan gyzyklanmalaryny beýan edýär.
Maslahata gatnaşyjylar 2021-nji ýylyň 28-nji noýabrynyň halkara hyzmatdaşlygyň ösüşinde möhüm sepgide öwrülendigini nygtadylar. Sammitiň jemleri boýunça Hereketleriň Aşgabat Ylalaşygynyň kabul edilmegi YHG-a agza döwletleriň arasynda hyzmatdaşlygyň diwersifikasiýalaşdyrylmagyna, ählumumy howpsuzlygyň we durnuklylygyň üpjün edilmegine ýardam berer. Bu forumyň türkmen paýtagtynda geçirilmegi Türkmenistanyň dünýä giňişliginde abraýynyň barha artýandygynyň hem-de hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň oňyn başlangyçlarynyň ählumumy ykrarnama eýe bolýandygynyň nobatdaky subutnamasydyr.
www.tdh.gov.tm.
https://www.turkmenmetbugat.gov.tm/tk/articles/48689?type=feed
29.11.2021. Şu gün hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow «Lukoýl» açyk görnüşli paýdarlar jemgyýetiniň ýolbaşçysy Wagit Alekperowy kabul etdi.
Işewür hyzmatdaşlygyň häzirki ýagdaýyny we geljekki ugurlaryny ara alyp maslahatlaşmaga döredilen mümkinçilik üçin milli Liderimize hoşallygyny beýan edip, ýolbaşçylyk edýän iri nebit kompaniýasynyň ýurdumyz bilen özara bähbitli gatnaşyklary giňeltmäge ýokary derejede gyzyklanma bildirýändigini tassyklady.
Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow «Lukoýl» açyk görnüşli paýdarlar jemgyýetiniň ýolbaşçysyna minnetdarlyk bildirip, Bitarap Türkmenistanyň daşary ýurtly, şol sanda russiýaly hyzmatdaşlar bilen netijeli gatnaşyklary ösdürmäge hemişe açykdygyny nygtady. Dünýäde uglewodorod serişdelerini öndürýän iri döwletleriň biri bolan ýurdumyz ýangyç-energetika ulgamynda umumy abadançylygyň bähbitlerine kybap gelýän netijeli halkara hyzmatdaşlygy ösdürmek ugrunda yzygiderli çykyş edýär diýip, milli Liderimiz belledi.
Duşuşygyň dowamynda ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygyň möhüm ugurlary hem-de geljegi barada pikir alşyldy, ýurdumyzyň yzygiderli durmuşa geçirýän toplumlaýyn energetika strategiýasy bu hyzmatdaşlygy okgunly ösdürmek üçin giň mümkinçilikleri açýar. Maýa goýum işini höweslendirmek, daşary ýurtly hyzmatdaşlar bilen bilelikde iri düzümleýin taslamalary amala aşyrmak, türkmen energiýa serişdelerini dünýä bazaryna çykarmagyň ýollaryny diwersifikasiýalaşdyrmak ileri tutulýan wezipeleriň hatarynda görkezildi.
Hazar sebitiniň uglewodorod serişdelerini özleşdirmek meseleleri giňişleýin ara alnyp maslahatlaşyldy, şunda hukuk kadalaryna hem-de birek-biregiň bähbitlerine hormat goýmak ýörelgesine esaslanýan ylalaşykly halkara hyzmatdaşlygyň ýola goýulmagy möhüm şert bolup durýar.
Işewür Türkmenistanda alyp barýan işleri barada hasabat berdi. Döwlet Baştutanymyz «Lukoýl» açyk görnüşli paýdarlar jemgyýeti bilen öňden gelýän netijeli hyzmatdaşlyk gatnaşyklaryny kanagatlanma bilen belläp, ýurdumyzyň bu pudaga innowasion häsiýetli, ekologik taýdan arassa tehnologiýalary we ylmy-tehniki ösüşiň iň soňky gazananlaryny ornaşdyrmaga uly gyzyklanma bildirýändigini nygtady, bu ugurda Russiýanyň iri kompaniýasy oňyn tejribe toplady.
Işewür hormatly Prezidentimizi «Lukoýl» açyk görnüşli paýdarlar jemgyýetiniň häzirki wagtda ýurdumyzda alyp barýan işleri hem-de Hazar giňişliginde bilelikdäki täze taslamalary durmuşa geçirmek boýunça taýýarlanylan teklipler bilen tanyşdyryp, bildirilýän ynam üçin milli Liderimize tüýs ýürekden hoşallygyny beýan etdi we russiýaly hyzmatdaşlaryň Türkmenistanda amala aşyrylýan giň gerimli pudaklaýyn maksatnamalara işjeň gatnaşmagy maksat edinýändiklerini tassyklady.
Geljegi uly türkmen bazarynda döredilen amatly maýa goýum ýagdaýynyň hem-de kemala getirilen ygtybarly hukuk binýadynyň uglewodorod ýataklarynyň özleşdirilmegine, ugurdaş düzümleriň gurluşygyna maýa goýum serişdelerini goýmak üçin ygtybarly kepil bolup durýandygy bellenildi.
«Lukoýl» açyk görnüşli paýdarlar jemgyýetiniň ýolbaşçysy kompaniýanyň geljekde hem üstüne alan borçnamalarynyň ýerine ýetirilmegine örän jogapkärli çemeleşjekdigine ynandyrdy.
Duşuşygyň ahyrynda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow we «Lukoýl» açyk görnüşli paýdarlar jemgyýetiniň ýolbaşçysy Wagit Alekperow birek-birege hoşniýetli arzuwlaryny beýan edip, ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygyň özara bähbitli, uzak möhletleýin esasda üstünlikli dowam etdiriljekdigine ynam bildirdiler.
https://www.turkmenmetbugat.gov.tm/tk/articles/48691?type=feed
Paýtagtymyzda Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasynyň 15-nji sammitiniň jemlerine bagyşlanan metbugat maslahaty geçirildi
Aşgabat, 29-njy noýabr (TDH). Şu gün paýtagtymyzdaky köpugurly işewürlik merkezli “Garagum” myhmanhanasynda Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasynyň 15-nji sammitiniň jemlerine bagyşlanan metbugat maslahaty geçirildi. Türkmenistanyň Daşary işler ministrliginiň guramagynda geçirilen maslahata YHG-nyň Baş sekretary, YHG-a agza döwletleriň we başga-da birnäçe ýurtlaryň Türkmenistandaky ilçihanalarynyň, abraýly halkara guramalaryň wekilhanalarynyň ýolbaşçylary, şeýle hem milli we daşary ýurt köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň wekilleri gatnaşdylar.
Maslahatyň başlamagynyň öň ýanynda Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasynyň ýörite sylagyna mynasyp bolan Türkmenistanyň wekilini sarpalamak dabarasy boldy. Düýn Aşgabatda geçirilen YHG-nyň 15-nji sammitiniň çözgüdine laýyklykda, “Taryh, medeniýet, edebiýat we şekillendiriş sungaty” ugry boýunça Türkmenistanyň Ylymlar akademiýasynyň Magtymguly adyndaky Dil, edebiýat we milli golýazmalar institutynyň baş ylmy işgäri, taryh ylymlarynyň doktory Ý.Orazgylyjowa sylag gowşuryldy.
Bu sylagy Türkmenistanyň wekiline YHG-nyň Baş sekretary Husraw Noziri dabaraly ýagdaýda gowşurdy.
Nygtalyşy ýaly, guramanyň işine uly goşant goşýan aýry-aýry adamlaryň işleri ýörite bellenilmelidir, höweslendirilmelidir, bu düzümiň ösdürilmegi we berkidilmegi dogry hem-de mynasyp ädimdir, ol täze taglymlary, başlangyçlary, doganlyk halklaryň we döwletleriň hyzmatdaşlyk ýörelgelerine ygrarlylygyny berkidýär.
YHG-nyň ýörite sylagyna mynasyp bolan türkmen alymy guramanyň Guramaçylyk komitetine özüniň ylmy işine ýokary baha berlendigi üçin hoşallyk bildirdi. Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň tagallasy netijesinde, häzirki wagtda ýurdumyzda ylmyň ösmegi, alymlarymyzyň halkara bäsleşiklere üstünlikli gatnaşmaklary üçin ähli şertler döredilýär. Sylaga mynasyp bolan alym öz adyndan hem-de kärdeşleriniň adyndan milli Liderimize ylmy işgärler baradaky ägirt uly aladasy üçin tüýs ýürekden hoşallyk bildirdi hem-de Watanymyzy mundan beýläk-de ösdürmek boýunça öňde goýlan wezipeleri üstünlikli ýerine ýetirmekde öz bilimini we tagallalaryny gaýgyrmajakdygyna ynandyrdy.
Soňra maslahatda Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasynyň 15-nji sammitiniň jemleri beýan edildi.
Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary, daşary işler ministri ýokary derejedäki duşuşykda kabul edilen esasy çözgütleri teswirlemek bilen, Aşgabat forumynyň möhüm ähmiýete eýe bolandygyny nygtady, onuň ähmiýeti YHG ýurtlarynyň bähbitlerinden has daşary çykýar hem-de kabul edilen çözgütleriň gerimi we derejesi babatynda yklymda tutuş geoykdysady ýagdaýa oňyn täsirini ýetirmäge, Ýer togalagynyň bu çäginde hyzmatdaşlyk gatnaşyklaryny giňeltmäge gyzyklanma bildirýän beýleki döwletleriň, halkara ykdysady birleşikleriň, maliýe edaralarynyň ünsüni çekmäge ukyplydyr.
Metbugat maslahatynda Türkmenistanyň 2021-nji ýylda YHG-a başlyklyk etmek bilen, degişli Konsepsiýa laýyklykda işjeň hem-de mazmunly çäreleri alyp barandygy bellenildi. Guramanyň işine ykdysadyýetde, söwdada, maýa goýum hyzmatdaşlygynda, taslama — maksatnamalaýyn işlerde üýtgäp durýan ýagdaýlar bilen baglylykda, täze many-mazmun, depgin bermek, ulag, energetika pudaklarynda, onuň elektron we sanly ulgam üpjünçiliginde, ekologiýa ulgamynda tehnologiýalary hem-de täze tejribäni alyşmakda yzygiderli we anyk hyzmatdaşlygy ösdürmek möhüm wezipeler hökmünde öňde goýuldy. Bularyň ählisi sebit, yklymara hem-de dünýä hojalyk gatnaşyklaryna düýpli täsirini ýetiren ählumumy pandemiýa bilen baglylykda aýratyn möhüm häsiýete eýe boldy.
Sammitiň çäklerinde YHG-nyň daşary işler ministrleriniň Geňeşiniň mejlisi geçirildi, onuň jemleri boýunça netijeli hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de ösdürmäge, şol sanda bu guramanyň hem-de onuň düzümleriniň alyp barýan işlerini has-da işjeňleşdirmäge uly goşant goşmaga ýardam berýän möhüm resminamalaryň birnäçesi kabul edildi. Şeýle hem ýokary wezipeli wekilleriň duşuşygy we işewürlik maslahaty guraldy.
Wise-premýer, daşary işler ministri YHG-nyň 15-nji sammitiniň çözgütleriniň ähmiýeti barada aýdyp, bu guramany sebitiň okgunly we netijeli ykdysady düzümine öwürmek maksady bilen, özara gyzyklanma bildirýän ähli ulgamlarda hyzmatdaşlygyň depginlerini düýpli çaltlandyrmak barada ylalaşyk gazanylandygyny belledi. Şonuň bilen birlikde, möhüm ugurlarda, has anygy, söwda, ulag we kommunikasiýalar, energetika, syýahatçylyk, ykdysady ösüş hem-de zähmet öndürijiligi, ekologiýa, ylym, maliýe-bank işleri boýunça “YHG-nyň 2025-nji ýyla çenli garaýyşlarynyň” netijeli amala aşyrylmagyna ýardam etmäge umumy taýýarlyk tassyklanyldy. Duşuşykda YHG ýurtlarynyň, beýleki döwletleriň, iri halkara guramalaryň hem-de ykdysady birleşikleriň gatnaşmagynda eýýäm başlanylan we geljegi uly taslamalary durmuşa geçirmek bilen baglanyşykly anyk teklipler beýan edildi.
Şunuň bilen baglylykda, Türkmenistanyň başlangyjy boýunça şu ýylyň sentýabr aýynda BMG-niň Baş Assambleýasynyň “Birleşen Milletler Guramasynyň we Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasynyň arasynda hyzmatdaşlyk” atly Kararnamanyň kabul edilendigine üns çekildi. Munuň özi BMG, onuň ýöriteleşdirilen düzümleri bilen yzygiderli we toplumlaýyn hyzmatdaşlygyň ýolunda ilkinji, emma örän möhüm ädimdir.
Howanyň üýtgemegi bilen baglanyşykly meselelerde önümçilik işleriniň oňaýsyz täsirlerini peseltmek maksady bilen, ekologiýa taýdan arassa energetika tehnologiýalarynyň ornaşdyrylmagyna gönükdirilen bilelikdäki hereketler ylalaşyldy. Bu ugurda işler güýçlendiriler hem-de ekologiýa ulgamyna degişli halkara resminamalar nazara alnar. Şunuň bilen baglylykda, YHG-nyň Arassa energetika merkezini döretmek baradaky başlangyç goldanyldy.
YHG ýurtlarynyň COVID-19-a garşy göreşde hyzmatdaşlygy pugtalandyrmak, sebitiň ykdysadyýeti üçin pandemiýanyň ýetiren täsirlerini, hususan-da, öňüni alyş hem-de sanjym ulgamynda maglumatlary alyşmak ýoly bilen ýeňip geçmek kabul edilen möhüm çözgütleriň hatarynda görkezildi.
Sammite gatnaşyjylar YHG giňişliginde ulag hem-de kommunikasiýa düzümlerini ösdürmek üçin amatly şertleri üpjün etmek barada ylalaşdylar.
YHG sebitiniň baý energetika serişdelerini has netijeli peýdalanmak, gatnaşyjy ýurtlaryň ykdysady goşulyşmagy barada çözgüt kabul edildi, guramanyň bu ulgamlarda goňşy sebitler bilen has ýakyn hyzmatdaşlyk gatnaşyklaryny ýola goýmagynyň usullary we gurallary kesgitlenildi.
Sebitiçi söwdanyň derejesini düýpli ýokarlandyrmak hem-de bu sebitiň YHG-nyň Söwda ylalaşygynyň düzgünlerini ýerine ýetirmek arkaly ählumumy söwda ulgamyna goşant goşmagy barada çözgüt kabul edildi. Şu maksat bilen degişli edaralara tehniki we iş päsgelçiliklerini aradan aýyrmak işlerini tizleşdirmek hem-de agza döwletleriň arasynda YHG-nyň Erkin söwda zolagynyň döredilmegine gönükdirilen gepleşiklere girişmek tabşyryldy.
Mundan başga-da, sammitde YHG-nyň maliýe-bank toplumynyň kadaly hereket etmeginiň möhümdigi bellenildi. Şunuň bilen baglylykda, Özbegistanyň Prezidentiniň YHG-nyň çäklerinde BMG-niň Senagat ösüşi boýunça guramasy bilen bilelikde Söwda, maýa goýumlar we innowasiýalar merkezini döretmek boýunça teklibi ähmiýetli başlangyç hökmünde bellenildi.
Şeýle hem ykdysady ösüşiň we hyzmatdaşlyk gatnaşyklarynyň, täze iş orunlarynyň döredilmeginiň, durmuş meselelerini çözmegiň möhüm şerti hökmünde kiçi we orta kärhanalary höweslendirmek barada ylalaşyk gazanyldy.
Senagat taýdan goşulyşmak meselelerine garamagyň dowamynda ministrliklere hem-de YHG döwletleriniň wezipeli wekillerine “Ýol kartasyny” işläp taýýarlamaga girişmek tabşyryldy, ol biziň ýurtlarymyzyň ykdysadyýetleriniň özara üstüni dolmagy hem-de önümçilik kuwwatlyklary esasynda anyk çäreleri we taslamalary öz içine almalydyr.
YHG-nyň geljekki işlerinde tehnologik hyzmatdaşlyga, sanly ülňüleriň ornaşdyrylmagyna, emeli aňa, telekommunikasiýalara, programmalaýyn önümleri işläp taýýarlamak üçin tehnoparklaryň gurulmagyna aýratyn üns berler.
Çykyşyň dowamynda azyk howpsuzlygyna, neşe söwdasyna, halkara guramaçylykly jenaýatçylygyň beýleki görnüşlerine, terrorçylygyň maliýeleşdirilmegine, kiberjenaýatçylyga garşy bilelikdäki göreş ulgamynda hyzmatdaşlyk hakynda möhüm çözgütleriň we ylalaşyklaryň kabul edilendigine üns çekildi.
YHG-nyň ynsanperwer ugry, medeniýet, ylym, bilim, sport ulgamlary boýunça gatnaşyklarynyň gün tertibi yzygiderli giňeldiler we baýlaşdyrylar.
Ýokarda bellenilişi ýaly, döwlet Baştutanlary tarapyndan ulag we energetika ulgamlaryna hyzmatdaşlygyň ileri tutulýan ugurlary hökmünde üns berildi. Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow sammitiň umumy mejlisinde eden çykyşynda bu hyzmatdaşlygy ählumumy ykdysady ösüşiň kesgitleýji meýilleri hökmünde anyk häsiýetlendirdi. Hususan-da, ýurdumyzyň hyzmatdaşlar bilen bilelikde Türkmenistan — Owganystan — Pakistan — Hindistan gaz geçirijisiniň gurluşygynyň, Türkmenistan — Owganystan — Pakistan elektrik geçiriji ulgamyny çekmegiň taslamasyny amala aşyrmak hakyndaky başlangyjy öňe sürendigi barada aýdyldy.
Şeýle hem bu ugurda Täjigistanyň Prezidentiniň çykyşynda “CASA-1000” (Merkezi Aziýa — Günorta Aziýa — 1000) ýokary woltly elektrik geçiriji ulgamynyň gurluşygynyň taslamasy barada beýan edilen teklibiň möhümdigi bellenildi.
“Gündogar — Günbatar” we “Demirgazyk — Günorta” üstaşyr ulag gatnawlaryny işjeňleşdirmek babatynda Türkmenistanyň Prezidentiniň Özbegistan — Türkmenistan — Eýran — Oman, şeýle hem Owganystan — Türkmenistan — Azerbaýjan — Gruziýa — Türkiýe geçelgelerini döretmegiň möhüm ähmiýetini belländigi nygtaldy. Şunuň bilen baglylykda, türkmen Lideriniň Türkmenbaşy şäherindäki Halkara deňiz portunyň kuwwatlyklaryny YHG-nyň bähbitlerine peýdalanmak baradaky teklibiniň möhümdigi bellenildi.
Azerbaýjanyň, Eýranyň we Gazagystanyň Hazar deňziniň kenarlaryndaky portlaryny doly derejede peýdalanmak, şeýlelikde, bu deňziň üsti bilen Aziýanyň we Ýewropanyň arasynda gatnawlaryň bitewi hem-de özara üstüni dolýan düzümlerini kemala getirmek boýunça meselä bu başlangyjyň dowamy hökmünde garalýar. Bu meýilnamalary durmuşa geçirmekde yklymara ykdysady, söwda, maýa goýum hyzmatdaşlygy giňişligini baglanyşdyryjy hökmünde Ykdysady Hyzmatlaşlyk Guramasynyň orny barha artar hem-de uzak möhletli geljek üçin mümkinçiliklere eýe bolar. Şeýle hem Özbegistan — Owganystan — Pakistan demir ýolunyň taslamasynyň, Yslamabat — Tähran — Stambul (YTS) awtoulag geçelgesiniň ulanmaga berilmeginiň ähmiýeti barada aýdyldy.
Sammitiň jemleriniň degişli resminamada — Hereketleriň Aşgabat Ylalaşygynda has anyk beýan edilendigi bellenildi.
Wise-premýer, Türkmenistanyň daşary işler ministri çykyşynyň ahyrynda Aşgabat sammitinde gazanylan ylalaşyklaryň we çözgütleriň hyzmatdaşlyga kuwwatly täzeçil itergi, yzygiderlilik hem-de anyklyk berjekdigine, Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasy giňişliginde, şeýle hem sebitara we yklym işlerinde tiz goşulyşmak üçin şertleri döretjekdigine ynam bildirdi.
Maslahatyň dowamynda Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasynyň Baş sekretary Aşgabatda geçirilen 15-nji sammitiň YHG-nyň gününde geçirilmeginde çuňňur manynyň bardygyny belledi. Munuň özi bu sammitiň taryhy ähmiýetini has-da artdyrdy. Husraw Noziri çykyşynyň dowamynda Türkmenistanyň başlyklyk etmeginde forumyň ýokary guramaçylyk derejesiniň üpjün edilendigi we onuň örän üstünlikli geçirilendigi üçin türkmen tarapyna hoşallyk bildirdi.
Gurama agza ýurtlaryň döwlet we hökümet Baştutanlarynyň çykyşlarynda sebit we dünýä derejesinde parahatçylygy, durnukly ösüşi hem-de howpsuzlygy üpjün etmekde döwletara hyzmatdaşlygyň işjeňleşdirilmeginiň möhümdigine aýratyn üns çekildi.
Şunuň bilen baglylykda, Baş sekretar sammitde halkara derejede möhüm çözgütleriň we jemleýji resminamalaryň kabul edilendigini, olarda YHG giňişliginde gatnaşyklary mundan beýläk-de ösdürmegiň möhüm ugurlarynyň, halklaryň abadan we bagtyýar durmuşyny üpjün etmek boýunça anyk çäreleriň kesgitlenendigini belledi.
Soňra çykyş eden Azerbaýjan Respublikasynyň Türkmenistandaky işleri wagtlaýyn ynanylan wekili hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowy we YHG-nyň sammitine gatnaşyjylary forumyň üstünlikli geçirilendigi bilen gutlady. Munuň özi Türkmenistanyň iri halkara forumlary geçirmekde oňyn tejribe toplandygyny aýan edýär.
Azerbaýjanda doganlyk halkyň gazananlaryna, ýurduň ähli ugurlar boýunça ýeten derejesine tüýs ýürekden guwanýarlar. Biz foruma gatnaşmak bilen, türkmen paýtagtynyň gözelliklerini synlamaga hem mümkinçilik aldyk. Mälim bolşy ýaly, biziň ýurtlarymyz Aziýanyň we Ýewropanyň möhüm çatrygynda ýerleşip, üstaşyr ulag geçelgelerini ösdürmek we halkara hyzmatdaşlygy giňeltmek üçin ägirt uly mümkinçiliklere eýedir. Biz bu ulgamda bar bolan giň mümkinçilikleri sebitiň ýurtlarynyň bähbitlerine peýdalanýandygyny goldaýarys diýip, dostlukly ýurduň wekili aýtdy.
Türkmenistanda netijeli işlemek we hyzmatdaşlyk gatnaşyklaryny giňeltmek üçin amatly şertler döredilipdir diýip, diplomat şunuň bilen baglylykda, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowa tüýs ýürekden hoşallyk bildirdi.
Eýran Yslam Respublikasynyň Türkmenistandaky Adatdan daşary we Doly ygtyýarly ilçisi YHG-nyň 15-nji sammitiniň üstünlikli geçirilendigini belläp, onuň dowamynda kabul edilen çözgütleriň YHG-a agza ýurtlaryň arasyndaky hyzmatdaşlyk gatnaşyklarynyň hemmetaraplaýyn ösdürilmegine kuwwatly itergi berjekdigine ynam bildirdi.
Diplomatik wekilhanalaryň döwletara gatnaşyklary pugtalandyrmakda eýeleýän orny aýratyn bellenildi. Türkmenistanyň Bitaraplyk derejesine esaslanýan parahatçylyk söýüjilikli we hoşniýetli goňşuçylyk syýasatynyň sebitde söwda-ykdysady gatnaşyklaryň pugtalandyrylmagy, howpsuzlygyň üpjün edilmegi üçin giň mümkinçilikleri açýandygy aýratyn bellenildi.
Ilçi şeýle hem Eýran Yslam Respublikasynyň ygtybarly hyzmatdaş bolan Türkmenistan bilen netijeli gatnaşyklary ösdürmäge gyzyklanma bildirýändigini aýtdy. Hususan-da, senagat, ulag-kommunikasiýa, oba hojalygy pudaklarynda, medeni-ynsanperwer ulgamda we syýahatçylyk ugry boýunça ikitaraplaýyn gatnaşyklaryň işjeňleşdirilmegine möhüm ähmiýet berilýär.
Diplomat YHG-nyň 15-nji sammitiniň netijeli işi ugrunda zerur şertleriň döredilendigi üçin milli Liderimize hoşallyk bildirip, onda kabul edilen çözgütleriň, öňe sürlen başlangyçlaryň üstünlikli amala aşyrylmagy üçin zerur tagallalary etjekdigine ynandyrdy.
Soňra Gazagystan Respublikasynyň Türkmenistandaky Adatdan daşary we Doly ygtyýarly ilçisine söz berildi. Ol umumy taryh, däp-dessurlar we medeni ýörelgeler bilen baglanyşýan ýurtlarymyzyň arasyndaky gatnaşyklaryň häzirki wagtda hil taýdan täze derejä çykandygyny belledi.
Ýokary guramaçylyk derejesinde geçirilen YHG-nyň 15-nji sammitinde sebitiň ýurtlarynyň dünýä hojalyk gatnaşyklaryna işjeň goşulyşmagy ugrunda bilelikdäki tagallalaryň zerurdygy aýdyldy. Ilçiniň belleýşi ýaly, bu babatda üstaşyr ulag geçelgelerine möhüm orun degişli bolup durýar. Mälim bolşy ýaly, şu ýylyň 26-njy noýabrynda Türkmenistanyň, Gazagystan Respublikasynyň we Eýran Yslam Respublikasynyň demir ýol edaralarynyň arasynda özara düşünişmek hakynda Ähtnama gol çekildi.
Hazarýaka döwletleriň arasyndaky gatnaşyklaryň ösdürilmegi bilen baglanyşykly meseleler hem wajyp bolup durýar. Bu barada aýtmak bilen, diplomat sammitde ykdysadyýet, söwda, maýa goýum, ulag, energetika ugurlary boýunça gatnaşyklaryň ösdürilmegi we hyzmatdaşlygyň elektron hem-de sanly ulgam bilen üpjünçiligi, tehnologiýa, tejribe alyşmak meselelerine möhüm ähmiýet berlendigini aýtdy. Şunda ekologiýa ugry aýratyn möhümdir.
Maslahatda Gyrgyz Respublikasynyň ýurdumyzdaky Adatdan Daşary we Doly ygtyýarly ilçisi çykyş edip, YHG-nyň sammitinde häzirki döwürde emele gelen çylşyrymly ýagdaýlary ýeňip geçmek, döwrüň wehimlerine garşy bilelikde göreşmek meselelerine garalandygyny aýdyp, bu ugurda öňde durýan wezipeleriň üstünlikli çözülmegi üçin bilelikdäki tagallalaryň zerurdygyny belledi.
YHG sebiti ýurtlarynyň ägirt uly energetika serişdelerini we ulag-logistika ulgamyny, olaryň ykdysady taýdan goşulyşmagyny netijeli peýdalanmak baradaky meselä degip geçmek bilen, diplomat bu ugurlarda goňşy sebitler bilen hyzmatdaşlyk gatnaşyklaryny ösdürmegiň möhümdigine ünsi çekdi.
Aýratyn-da, yklymara giňişlikde ykdysady, söwda we maýa goýum ugurlary boýunça gatnaşyklaryň ösdürilmegine uly gyzyklanma bildirilýär. Uzak möhletleýin meýilnamalaryň we taslamalaryň üstünlikli durmuşa geçirilmeginde YHG-a möhüm orun degişlidir diýip, ilçi belledi.
Pakistan Yslam Respublikasynyň ýurdumyzdaky Adatdan Daşary we Doly ygtyýarly ilçisi hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowy Türkmenistanyň başlyklyk etmeginde YHG-nyň 15-nji sammitiniň üstünlikli geçirilendigi bilen tüýs ýürekden gutlady. Ilçiniň belleýşi ýaly, taryhy ähmiýeti bolan bu sammitde kabul edilen çözgütler we öňe sürlen başlangyçlar gurama agza ýurtlaryň ykdysady taýdan ösüşine, halklaryň abadançylygyna gönükdirilendir. Şeýle hem ol sebitiň çäklerinde parahatçylygyň, durnukly ösüşiň we howpsuzlygyň berkarar edilmeginde Türkmenistanyň başlangyjy bilen amala aşyrylýan halkara ähmiýetli taslamalara möhüm ornuň degişlidigini nygtady. Hususan-da, Türkmenistan — Owganystan — Pakistan — Hindistan gaz geçirijisiniň gurluşygynyň we Türkmenistan — Owganystan — Pakistan elektrik geçiriji ulgamyň çekilmeginiň ähmiýeti bellenildi.
Ilçi çykyşynyň dowamynda sammitiň öňüsyrasynda Türkmenistanyň we Pakistan Yslam Respubilkasynyň Prezidentleriniň arasynda geçirilen gepleşikleriň netijeli bolandygyny aýratyn belläp, işlemek üçin döredilen mümkinçilikler üçin milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedowa hoşallyk bildirdi.
Soňra Täjigistan Respublikasynyň Türkmenistandaky Adatdan Daşary we Doly ygtyýarly ilçisi çykyş edip, hormatly Prezidentimize YHG-nyň nobatdaky sammitiniň ýokary guramaçylyk derejesi hem-de onuň üstünlikli geçirilendigi üçin hoşallyk bildirdi.
Diplomat YHG-a agza ýurtlaryň ägirt uly mümkinçilikleriniň we baý tebigy serişdeleriniň bardygyny belläp, bularyň ählisiniň netijeli döwletara gatnaşyklary giňeltmek üçin amatly şertleri emele getirýändigini nygtady.
Häzirki wagtda Täjigistanda üstaşyr ulag geçelgeleriniň işjeňleşdirilmegine gönükdirilen giň gerimli taslamalar amala aşyrylýar. YHG-nyň çäklerinde ýola goýulýan hyzmatdaşlygyň ösdürilmegi sebitiň ýurtlarynyň halklarynyň abadançylygyny üpjün eder, bellenilen maksatlara ýetmäge mümkinçilik berer diýip, ilçi sözüni jemledi.
Soňra Türkiýe Respublikasynyň Türkmenistandaky Adatdan Daşary we Doly ygtyýarly ilçisi YHG-nyň sammitiniň öň ýanynda türk Liderine ýokary döwlet sylagynyň gowşurylandygy üçin hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowa hoşallyk sözlerini aýtdy.
Häzirki wagtda Türkmenistan döwlet Baştutanynyň tagallalary netijesinde halkara maslahatlaryň we forumlaryň geçirilýän merkezine öwrüldi, munuň özi ýurduň dünýä derejesinde abraýynyň artmagyna ýardam berýär.
Diplomatyň aýdyşy ýaly, Durnukly ösüş maksatlaryna ýetilmeginde hem-de häzirki döwürde dünýäde emele gelen çylşyrymly ýagdaýy ýeňip geçmekde YHG-a agza döwletleriň bilelikdäki tagallalary möhüm ähmiýete eýedir.
Özbegistan Respublikasynyň Türkmenistandaky Adatdan Daşary we Doly ygtyýarly ilçisi hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowy hem-de YHG-nyň 15-nji sammitine gatnaşyjylary forumyň üstünlikli geçirilendigi bilen gutlady.
Bu gurama agza döwletleriň häzirki döwrüň wehimlerine, hususan-da, täze koronawirus ýokanjyna, terrorçylyga, guramaçylykly jenaýatçylyga garşy göreşde tagallalarynyň birleşdirilmegi has netijeli häsiýete eýe bolar. Şunuň bilen baglylykda, häzirki döwürde uzak ýyllaryň dowamynda toplanan tejribäni alyşmak, dürli ugurlarda ylmyň gazananlaryny ornaşdyrmak, şeýle hem täzeçil usullary, sanly ulgamy doly peýdalanmak möhüm ähmiýete eýedir. Munuň özi ykdysadyýetiň ähli pudaklarynyň, şol sanda durmuş ulgamynyň ösüşiniň esasy şerti bolup durýar.
Ilçi sözüniň ahyrynda sebitiň ýurtlarynyň arasynda netijeli gatnaşyklaryň ösdürilmegi hem-de tutuş adamzadyň bähbidine gönükdirilmegi ugrunda yzygiderli alada edýän türkmen Liderine hoşallyk sözlerini aýtdy.
Russiýa Federasiýasynyň ýurdumyzdaky Adatdan Daşary we Doly ygtyýarly ilçisi Aşgabatda YHG-nyň 15-nji sammitiniň ýokary guramaçylyk derejesinde geçirilmegi bilen hemmeleri gutlady.
Ilçiniň belleýşi ýaly, Russiýa Federasiýasy Türkmenistanyň sebit boýunça goňşusy hem-de işjeň gatnaşyk saklaýan hyzmatdaşy bolup durýar. Diplomat Türkmenistanda ulag-üstaşyr geçelgeleriniň işiniň kämilleşdirilmegine möhüm ähmiýet berilýändigini nygtap, iki döwletiň arasynda ýük daşamak we ýolagçy gatnatmak boýunça sazlaşykly guralyň hereket edýändigine ünsi çekdi.
Şunuň bilen baglylykda, türkmen Lideriniň “Gündogar — Günbatar” we “Demirgazyk — Günorta” ugurlary boýunça geçelgeleriň işiniň netijeli häsiýete eýe bolmagyna ägirt uly üns berýändigi bellenildi, munuň özi Türkmenistanyň Ýewraziýa yklymynyň möhüm çatrygy hökmündäki ornuny berkitmäge ýardam edýär.
Amerikanyň Birleşen Ştatlarynyň Türkmenistandaky Adatdan Daşary we Doly ygtyýarly ilçisi hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowy iri forumyň üstünlikli geçirilmegi bilen gutlady.
Ilçiniň belleýşi ýaly, ABŞ-da Türkmenistan bilen hyzmatdaşlyk gatnaşyklarynyň ösdürilmegine uly gyzyklanma bildirilýär. Häzirki döwürde sanly tehnologiýalaryň ösdürilmegi netijesinde ýurtlaryň arasynda onlaýn tertipdäki hyzmatdaşlyk gatnaşyklary ýola goýuldy. Bu bolsa ikitaraplaýyn we köptaraplaýyn gatnaşyklar üçin oňyn mümkinçilikleri üpjün edýär.
Ilçi netijeli türkmen-amerikan hyzmatdaşlygyny pugtalandyrmak üçin ähli tagallalary etjekdigini nygtady.
Soňra Birleşen Milletler Guramasynyň Merkezi Aziýa üçin öňüni alyş diplomatiýasy boýunça sebit merkeziniň ýolbaşçysy Natalýa German çykyş edip, YHG-nyň 15-nji sammitiniň üstünlikli geçmegi we Türkmenistanyň bu guramada başlyk etmegi bilen gutlady.
Sammitde kabul edilen çözgütler we onuň jemleýji resminamasy Ýewraziýa yklymynda durnukly ösüşiň, howpsuzlygyň we parahatçylygyň berkidilmegine ýardam eder. Türkmenistanyň başlangyjy boýunça BMG-niň Baş Assamblýeasy tarapyndan “Birleşen Milletler Guramasynyň we Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasynyň arasynda hyzmatdaşlyk” atly Kararnamanyň kabul edilmeginiň taryhy ähmiýeti aýratyn bellenildi.
Natalýa Germanyň belleýşi ýaly, munuň özi sebitiň ýurtlarynyň dünýä hojalyk gatnaşyklaryna utgaşmagyny, özara hyzmatdaşlygyň ösdürilmegini üpjün eder. Sebitiň ýurtlarynyň taryhy, medeni we däp-dessurlar babatdaky umumylyklary ählumumy parahatçylygyň, durnukly ösüşiň we energetika taslamalaryny üstünlikli amala aşyrmagyň möhüm şertini emele getirýär.
Birleşen Milletler Guramasynyň Türkmenistandaky hemişelik utgaşdyryjysy Dmitriý Şlapaçenko YHG-nyň sammitiniň ýokary guramaçylyk derejesini belläp, onuň jemleri boýunça kabul edilen çözgütleriň öňde durýan wezipeleriň üstünlikli ýerine ýetirilmeginde aýratyn ähmiýete eýe boljakdygyna ynam bildirdi. Bu ugurda diplomatik wekilhanalaryň we abraýly halkara guramalaryň alyp barýan işlerine möhüm orun degişlidir. Olaryň tagallasy bilen ýurtlaryň we halklaryň arasyndaky ýola goýulýan hyzmatdaşlyk gatnaşyklary hil taýdan täze derejä çykýar hem-de öňe sürülýän başlangyçlar abadançylygyň, parahatçylygyň we durnukly ösüşiň üpjün edilmegine gönükdirilýär.
Çykyşda YHG-nyň ähmiýetine aýratyn üns berildi. Bu sebit ykdysady düzümi söwda, ulag-kommunikasiýa, energetika, syýahatçylyk, durmuş ulgamy, ekologiýa, ylym, maliýe-bank işi ugurlary boýunça hyzmatdaşlygyň mundan beýläk-de berkidilmegine ýardam bermelidir, munuň özi döwrüň talaby bolup durýar.
Ýewropada Howpsuzlyk we Hyzmatdaşlyk Guramasynyň Aşgabatdaky merkeziniň ýolbaşçysy Jon MakGregor hormatly Prezidentimizi YHG-nyň 15-nji sammitiniň üstünlikli geçmegi mynasybetli gutlap, häzirki döwürde sebitiň ýurtlarynyň arasyndaky gatnaşyklaryň pugtalandyrylmagy ykdysady ösüşiň üpjün edilmegini, zähmet öndürijiliginiň ýokarlandyrylmagyny, geljegi uly bolan taslamalaryň amala aşyrylmagyny, oňa YHG-a agza ýurtlaryň degişli düzümleriniň gatnaşmagyny şertlendirýär diýip belledi.
Sammitiň barşynda gazanylan ylalaşyklar, hususan-da, pandemiýa garşy göreş, onuň sebitiň ykdysadyýetine ýetirýän ýaramaz täsirini peseltmek boýunça hyzmatdaşlygy pugtalandyrmak, hususan-da, öňüni alyş we waksinasiýa ugurlarynda maglumat alyşmak arkaly göreşmegiň möhümdigine aýratyn üns çekildi. Bularyň ählisi bu gurama agza döwletleriň häzirki zamanyň wehimlerine bilelikde garşy durmaga bolan gyzyklanmalaryny beýan edýär.
Maslahata gatnaşyjylar 2021-nji ýylyň 28-nji noýabrynyň halkara hyzmatdaşlygyň ösüşinde möhüm sepgide öwrülendigini nygtadylar. Sammitiň jemleri boýunça Hereketleriň Aşgabat Ylalaşygynyň kabul edilmegi YHG-a agza döwletleriň arasynda hyzmatdaşlygyň diwersifikasiýalaşdyrylmagyna, ählumumy howpsuzlygyň we durnuklylygyň üpjün edilmegine ýardam berer. Bu forumyň türkmen paýtagtynda geçirilmegi Türkmenistanyň dünýä giňişliginde abraýynyň barha artýandygynyň hem-de hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň oňyn başlangyçlarynyň ählumumy ykrarnama eýe bolýandygynyň nobatdaky subutnamasydyr.
https://www.turkmenmetbugat.gov.tm/tk/newspapers/2/articles/48630