Ýakynda Şotlandiýanyň Glazgo şäherinde Birleşen Milletler Guramasynyň Howanyň üýtgemegi baradaky Çarçuwaly Konwensiýasyna gatnaşyjy taraplaryň 26-njy maslahatyna Türkmenistanyň Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary Serdar Berdimuhamedowyň ýolbaşçylygyndaky wekiliýetiň gatnaşmagy ýurdumyzyň adamzadyň durnukly ösüşini we ekologik howpsuzlygy üpjün etmek boýunça halkara guramalar bilen ýola goýlan hyzmatdaşlyga uly üns berýändiginiň aýdyň beýanydyr. Şu nukdaýnazardan, dünýä jemgyýetçiliginiň daşky gurşawy goramagyň meselelerini çözmäge gönükdirilen tagallalaryna Türkmenistanyň tebigaty goramak, ekologiýa meselelerini çözmek babatda ähmiýetli maksatnamalary durmuşa geçirmek arkaly öz saldamly goşandyny goşýandygyny ýene bir ýola görkezdi.

Ýurdumyzda amala aşyrylýan her bir döwlet maksatnamasynyň esasynda halkyň hal-ýagdaýyny ýokarlandyrmagyň wajyp meseleleri durýar. Daşky gurşawdaky tebigy deňagramlylygy saklamazdan, şeýle maksada ýetmek mümkin däl. Häzirki wagtda ekologik abadançylygy üpjün etmek, Howanyň üýtgemegi barada Türkmenistanyň Milli strategiýasynda we Milli tokaý maksatnamasynda öňde goýlan wezipeleri ýerine ýetirmek, eziz Diýarymyzy bagy-bossanlyga öwürmek, ösümlik we haýwanat dünýäsini baýlaşdyrmak, gözel tebigatymyzy aýawly saklamak boýunça giň möçberli işler durmuşa geçirilýär.

Türkmenistan BMG-niň tebigaty goramak baradaky ylalaşyklaryny, şol sanda Hazaryň deňiz gurşawyny goramak, Howanyň üýtgemegi, Çölleşmä garşy göreş, Biologik dürlülik, Ozon gatlagyny goramak, Howply galyndylaryň serhetüsti daşalyşyna we olaryň çykarylyşyna gözegçilik etmek, Habara elýeterlilik, kararlary kabul etmek işine jemgyýetçiligiň gatnaşmagy hem-de daşky gurşawa dahylly meseleler boýunça adyl kazyýetlige elýeterlilik, Serhetüsti suw akymlaryny we halkara kölleri peýdalanmak, Ýabany haýwanlaryň göçýän görnüşlerini gorap saklamak bilen baglanyşykly Konwensiýalaryň hem-de howanyň üýtgemegi boýunça Pariž ylalaşygynyň tarapdary bolmak bilen, olardan gelip çykýan borçnamalary yzygiderli amala aşyrýar. Bu ugurda Birleşen Milletler Guramasy we onuň düzümleri bilen bilelikde, milli we sebit derejelerinde ekologik maksatnamalaryň taslamalarynyň onlarçasy durmuşa geçirilýär.

Hormatly Prezidentimiziň daşky gurşawy goramak we ekologik howpsuzlygy üpjün etmek babatda alyp barýan syýasatynyň çäklerinde, şu ýylyň 25-nji iýunynda «Türkmenistanyň 2021 — 2025-nji ýyllar üçin Milli tokaý maksatnamasy» kabul edildi hem-de ony amala aşyrmak boýunça ýerine ýetirilmeli işleriň Meýilnamasy tassyklandy. Bu möhüm resminamada köp mukdarda agaç nahallarynyň ekilip, tokaý zolaklarynyň giň gerimde döredilmegi bellenilýär. Şeýlelikde, ýurdumyzy bagy-bossanlyga öwürmekde, onuň gözel tebigatyny has-da baýlaşdyrmakda giň mümkinçilikler açylar.

Pariž ylalaşygy BMG-niň Howanyň üýtgemegi baradaky Çarçuwaly Konwensiýasynyň 21-nji maslahatynyň netijeleri boýunça 2015-nji ýylyň 12-nji dekabrynda kabul edildi. Ony bu Konwensiýanyň 197 agzasynyň ählisi goldady. Bitarap Türkmenistan 2016-njy ýylyň 21-nji oktýabrynda Howa boýunça Pariž ylalaşygyny ykrar etdi. Bütin dünýäniň wekilleriniň toparlary ekologiýa babatda düzedip bolmajak netijeleriň öňüni almak maksady bilen, adamzada Ýer ýüzünde ortaça temperaturanyň ýokarlanmagyny senagatyň ösmedik eýýamynyň degişli görkezijisinden 1,5-2°C çäklerde saklamagy zerur hasaplaýar. Munuň üçin bolsa, ilkinji nobatda, her bir döwletiň öz ekoulgamyny durnukly saklamagy wajypdyr.

Hormatly Prezidentimiziň 2019-njy ýylyň 23-nji sentýabrynda gol çeken Kararyna laýyklykda, «Howanyň üýtgemegi barada Türkmenistanyň Milli strategiýasy» kabul edildi. Resminamada bellenilişi ýaly, tebigy tokaýlaryň goralmagy, olaryň çäkleriniň giňeldilmegi, şeýle-de emeli tokaýlary döretmek hem-de ýurduň ilatynyň we degişli gurluşlaryň bu meseläniň wajyplygyna ünsüni çekmek örän ähmiýetli wezipedir. Tebigy ekoulgamlar Ýer ýüzünde ýaşaýyş üçin zerur şertleri üpjün edýär: howany we suwy arassalaýar, howany durnuklaşdyrýar hem-de ýumşadýar, topragyň hasyllylygyny dikeldýär, galyndylary täzeden işläp taýýarlaýar.

Döwlet Baştutanymyzyň tagallalary netijesinde ýylda millionlarça düýp bag nahallaryny ekmek indi däbe öwrüldi. Bu asylly iş geçen ýyl Türkmenistanyň hemişelik Bitaraplygynyň şanly 25 ýyllygy mynasybetli nahallaryň 25 million düýbi oturdyldy. Şu ýyl Türkmenistanyň Garaşsyzlygynyň şanly 30 ýyllygy mynasybetli ýurdumyzyň dürli künjeginde oturdylýan bag nahallarynyň sany 30 milliona çenli artdyryldy. Ýakynda Gahryman Arkadagymyzyň gatnaşmagynda ählihalk güýzki bag ekmek dabarasy guramaçylykly geçirildi.

Hormatly Prezidentimiz BMG-niň Baş Assambleýasynyň 75-nji ýubileý mejlisinde eden çykyşynda ekologiýa we daşky gurşawy goramak meselelerine, hususan-da, Aral meselesiniň ulgamlaýyn we toplumlaýyn çemeleşmek esasynda çözülmegine aýratyn ünsi çekdi. Türkmenistan beýleki birnäçe halkara forumlarda hem Aral deňziniň guramagynyň öňüni almak babatda anyk başlangyçlary we teklipleri öňe sürýär. Şeýle möhüm teklipleriň hatarynda BMG-niň Suw strategiýasyny işläp taýýarlamak, Aral meselesini BMG-niň işiniň aýratyn ugry hökmünde kesgitlemek, BMG-niň Merkezi Aziýa üçin suw meseleleri boýunça ýöriteleşdirilen düzümini esaslandyrmak baradaky garaýyşlary aýratyn bellärliklidir.

Aral deňzi sebitinde durmuş-ykdysady we ekologik ýagdaýy gowulandyrmak, onuň ýaramaz täsirini azaltmak maksady bilen, döwlet Baştutanymyzyň gol çeken Kararyna laýyklykda, Türkmenistanyň 2021 — 2025-nji ýyllar üçin Aral milli maksatnamasyny işläp taýýarlamak we onuň durmuşa geçirilmegine gözegçilik etmek boýunça Pudagara topar döredildi hem-de Türkmenistanyň 2021 — 2025-nji ýyllar üçin Aral milli maksatnamasynyň Konsepsiýasy tassyklandy.

Ýurdumyz energiýa serişdeleriniň ägirt uly gorlaryna, şol sanda energiýanyň gaýtadan dikeldilýän çeşmelerine baý ýurt bolmak bilen, olary milli ykdysadyýetimiziň energetika ulgamyna ornaşdyrmak üçin ähli zerur şertleri döredýär. Şu ýyl Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisi tarapyndan «Gaýtadan dikeldilýän energiýa çeşmeleri hakynda» Kanunyň kabul edilmegi Gün, ýel, suw energiýasy ýaly tebigy çeşmeleri giňden peýdalanmaga we daşky gurşawy goramak hem-de önümçilige ekologik taýdan arassa tehnologiýalaryň ornaşdyrylmagy ýaly «ýaşyl» ykdysadyýeti ösdürmäge gönükdirilen işleri amala aşyrmaga mümkinçilik berer.

Hormatly Prezidentimiz milli parlamentiň ýolbaşçylaryna ykdysadyýetiň ähli ulgamlarynda, şol sanda daşky gurşawy goramak, ekologiýa babatda alnyp barylýan giň möçberli işleriň kanunçylyk binýadyny kämilleşdirmek we ony umumy ykrar edilen halkara hukuk kadalaryna laýyk getirmek bilen baglanyşykly yzygiderli tabşyryklar berýär. Olardan ugur alnyp, Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisi daşky gurşawy goramak çygrynda «Ozon gatlagyny goramak hakynda», «Ösümlik dünýäsi hakynda», «Haýwanat dünýäsi hakynda», «Tebigaty goramak hakynda», «Ekologiýa seljermesi hakynda», «Galyndylar hakynda», «Atmosfera howasyny goramak hakynda», «Ekologiýa howpsuzlygy hakynda», «Ekologiýa auditi hakynda», «Ekologiýa maglumaty hakynda» Türkmenistanyň Kanunlaryny kabul etdi.

Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisiniň şu ýylyň 30-njy oktýabrynda geçirilen 6-njy çagyrylyşynyň 15-nji maslahatynda kabul edilen Türkmenistanyň «Ählumumy ýaşyl ösüş institutyny döretmek hakyndaky Ylalaşyga goşulmak hakynda» Kanuny ýurdumyzda tebigaty goramak we uýgunlaşmak işlerini amala aşyrmak boýunça esasy resminama bolup durýar.

Azat SEÝDIBAÝEW,

Türkmenistanyň Mejlisiniň Daşky gurşawy goramak, tebigatdan peýdalanmak we agrosenagat toplumy baradaky komitetiniň başlygy, oba hojalyk ylymlarynyň kandidaty.

Aýdyň maksatlary açyp görkezdi

Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe milli Liderimiziň başda durmagynda hususy telekeçiligi ösdürmek, oňa ýaşlary işjeň çekmek we ýurdumyzyň ykdysadyýetini ýokarlandyrmak maksady bilen ençeme işler durmuşa ornaşdyrylýar. Gahryman Arkadagymyzyň öňdengörüjilikli syýasatyndan ugur alýan jemgyýetçilik guramalarydyr partiýalar hem şeýle aýdyň maksatlary göz öňüne tutup, bu babatynda täsirli duşuşyklary geçirýärler. Şeýle çäreleriň biri-de ýakynda Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler partiýasynyň welaýat komitetiniň we TMÝG-niň Mary şäher geňeşiniň bilelikde gurnamagynda geçirildi.

“Täze ösüşlere — täze badalga” ady bilen geçirilen duşuşykda TSTP--niň welaýat komitetiniň hem-de TMÝG-niň şäher geňeşiniň ýolbaşçylarydyr hünärmenleri çykyş etdiler. Ýaş telekeçileriň gatnaşmagynda guralan bu çäre örän täsirliligi bilen tapawutlandy. Onda telekeçilige girişmek, ondaky ilkinji ädimler, ýüze çykýan ýagdaýlar dogrusynda jikme-jik gürrüň edildi. Hemmetaraplaýyn gyzykly geçen duşuşyga gatnaşyjylar onuň ahyrynda Gahryman Arkadagymyzyň adyna alkyşly sözleri aýtdylar.

Annagözel SARYÝEWA.

TMÝG-niň Mary şäher geňeşiniň guramaçylyk bölüminiň müdiri.

Özgertmeleriň depgini ýokarlanýar

Ajap eýýamymyzda Gahryman Prezidentimiziň taýsyz tagallalary bilen ýurdumyzda telekeçiligi ösdürmek bilen bagly işler giň gerime eýe bolýar. Türkmen telekeçileriniň yhlas-tagallalary bilen haryt bolçulygynyň, täze iş orunlarynyň döredilmeginde bähbitli işler bitirilýär. Telekeçilerimiz ýokary hilli, bäsleşige ukyply önümleri we harytlary öndürmekde, daşary ýurtlardan getirilýän önümleriň we harytlaryň ýerini tutýan harytlary we önümleri öndürip, sarp edijilere hödürlemekde gowy netijeleri gazanýarlar.

Bilşimiz ýaly, 2018-nji ýylda geçirilen Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň mejlisinde “Oba hojalyk pudagynda geçirilýän özgertmeleri has-da kämilleşdirmek hakynda” Karar kabul edilipdi. Şu Karara laýyklykda, telekeçiler oba hojalyk önümlerini öndürmek maksady bilen uzakmöhletleýin ýer böleklerini kärendesine almak bilen, oba hojalyk ekinlerinden bol hasyl almaga girişdiler. Halk hojalygynyň möhüm pudagynda badalga berlen bu özgertmeler giňden ýaýbaňlandyrylýar. Telekeçilerimiziň ençemesi bu bähbitli başlangyja işjeň goşulyşyp, bu möhüm başlangyçda degerli işler durmuşa geçirilýär. Hormatly Prezidentimiziň goldamagynda amala aşyrylmagyna girişilen bu özgertmeleriň ýurdumyzda oba hojalyk önümleriniň bolçulygyny döretmekde aýgytly ädim boljakdygy şübhesizdir.

Myratgeldi ANNAÖWEZOW.

TSTP-niň welaýat komitetiniň başlygynyň orunbasary.

Gahryman Arkadagymyzyň parasatly baştutanlygynda halkymyzyň ýaşaýyş-durmuş derejelerini düýpgöter özgertmek maksady bilen uzak möhletleýin maksatnamalardyr konsepsiýalar kabul edilýär. Olary durmuşa geçirmegiň ýolunda nobatdaky möhüm ädimleriň biri hem «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» diýlip atlandyrylan 2021-nji ýylyň 3-nji sentýabrynda ozal hereket edýän Lebap döwlet elektrik stansiýasynyň çäginde Lebap welaýatynyň Çärjew etrabynda kuwwatlylygy 432 megawat bolan gazturbinaly elektrik stansiýasynyň açylmagydyr. Bu taslama Energetika ministrliginiň «Türkmenenergo» döwlet elektroenergetika korporasiýasy tarapyndan daşary ýurtly hyzmatdaşlar — Ýaponiýanyň «Sumitomo Corporation» we «Mitsubishi Power Ltd», Türkiýäniň «Rönesans Holding» kompaniýalary bilen bilelikde amala aşyryldy. Bu gaz turbinaly elektrik stansiýasynyň ulanyşa girizilmegi ýurdumyzyň energoulgamynyň bellenen kuwwatlylygyny artdyrmaga, Lebap welaýatynyň sarp edijileriniň elektrik üpjünçiliginiň ygtybarlylygyny ýokarlandyrmaga, daşary ýurtlara, şol sanda goňşy döwletlere iberilýän elektrik energiýasynyň möçberlerini artdyrmaga ýardam berer.

«Türkmenistanyň gurluşyk we energetika toplumyny ösdürmegiň 2019 — 2025-nji ýyllar üçin Maksatnamasy» milli Liderimiziň alyp barýan durmuş-ykdysady syýasatynyň esasy ugurlaryny özünde jemleýär. Maksatnamany amala aşyrmak boýunça ýerine ýetirilmeli çäreleriň meýilnamasyna laýyklykda, ýurdumyzda halkalaýyn energoulgamy döretmegiň taslamasyny durmuşa geçirmek meýilleşdirilýär. Ýurdumyzda halkalaýyn energoulgamyň döredilmegi dürli kuwwatlykly elektrik stansiýalaryň aralarynda baglanyşygy emele getirip, bu energoulgamyň islendik ýerlerindäki sarp edijileri elektrik energiýasy bilen bökdençsiz üpjün etmäge mümkinçilik berer. Taslamanyň amala aşyrylmagy ýurdumyzda energiýa üpjünçilik ulgamynyň doly döwrebaplaşdyrylmagyny şertlendirer.

Maksatnamanyň çäklerinde amala aşan ýurt ähmiýetli çäreleriň biri hem ýaňy-ýakynda — 2021-nji 23-nji oktýabrynda Türkmenistanda halkalaýyn energoulgamy döretmek boýunça iri möçberli taslamanyň birinji tapgyry bolan Ahal — Balkan ýokary woltly, täze asma elektrik geçirijisiniň ulanylmaga berilmegidir. Halkalaýyn energoulgamyň desgalaryna häzirki zaman kompýuter programmalary ornaşdyrylyp, işi uzak aralykdan dolandyrmagy hem-de işiň bellenilen ölçegleriniň ýerine ýetirilişine üznüksiz gözegçiligi üpjün eder. Elektrik geçirijiniň gurulmagy Aşgabadyň we welaýatlaryň energoulgamlaryny bitewi energetika halkasyna birleşdirmek arkaly, içerki sarp edijileri energiýa bilen üpjün etmegiň ygtybarlylygyny ýokarlandyrmakdan ybaratdyr. Şeýlelikde, energetikler sarp edijiler üçin oňaýsyzlyk döretmezden, energiýa toplumlaryny, elektrik podstansiýalaryny, elektrik geçirijileri abatlap we döwrebaplaşdyryp bilerler. Bularyň ählisi ýerli sarp edijileri — ýurdumyzyň şäherleri hem-de obalary bilen birlikde, her ýyl ulanyşa tabşyrylýan iri senagat toplumlaryny we köp sanly durmuş desgalaryny elektrik energiýasy bilen durnukly üpjün etmäge, şonuň ýaly-da, onuň artykmaç bölegini daşary ýurtlara, ilkinji nobatda, goňşy döwletlere eksport etmäge mümkinçilik berer.

Halkalaýyn energoulgamy döretmegiň indiki tapgyrlarynda Ahal — Mary aralygynda 2 zynjyrly 220 kW asma elektrik geçiriji howa ulgamyny hem-de Balkan — Daşoguz aralygynda 500 kW asma elektrik geçiriji howa ulgamyny gurnamaklyk göz öňünde tutulýar. Şeýle hem bu ugurlarda birnäçe täze ýokary woltly uly kuwwatly energiýany geçirmäge we paýlamaga niýetlenilen elektrik beketlerini gurnamak meýilleşdirilýär.

Milli ykdysadyýetimiziň pajarlap ösmegini we halkymyzyň ýaşaýyş-durmuş derejesiniň has-da ýokarlanmagyny üpjün emek maksady bilen, halkymyzyň bagtyýar durmuşy we röwşen geljegi üçin beýik işleri durmuşa geçirýän ýurt Baştutanymyza tüýs ýürekden sagbolsun aýdýarys.

Gadam AKMYRADOW,

Türkmenistanyň Döwlet energetika institutynyň mugallymy.

Türkmenistanyň ykdysadyýetini has-da berkitmek, daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan önümçiligi döretmek, eksport kuwwatyny artdyrmak döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugrudyr. Hormatly Prezidentimiziň baştutanlygynda Garaşsyzlyk ýyllary içinde ýurdumyzyň dokma pudagynda bimöçber uly işler amala aşyryldy. Häzirki zaman tehnologiýalary bilen enjamlaşdyrylan döwrebap kärhanalaryň ençemesi gurlup ulanylmaga berildi. Şeýlelikde, müňlerçe täze iş orunlary döredildi.

17-nji noýabrda Ahal welaýatynyň Babadaýhan etrabynda täze açylan dokma toplumy hem şolaryň biridir. Onuň gurluşygyna ýurdumyzyň dokma pudagynyň öňünde goýlan wezipeleri üstünlikli durmuşa geçirmek hem-de öndürilýän önümleriň daşary ýurtlara iberilýän möçberlerini artdyrmak maksady bilen, Türkmenistanyň Prezidentiniň 2018-nji ýylyň maý aýynda kabul eden Karary esasynda badalga berlipdi.

Döwrebap toplumyň işe girizilmegi bilen ýurdumyzda 1 müň 150 sany täze iş orny döredildi. Bu bolsa ilaty iş bilen üpjün etmekde, adamlaryň ýaşaýyş-durmuş şertlerini has-da gowulandyrmakda uly ähmiýete eýedir.

Bu ýerde işgärlere amatly iş we dynç alyş şertlerini döretmek üçin 450 orunlyk naharhana, sport meýdançasy, iki sany iki gatly 16 orunlyk myhmanhana ýerleşýär. Häzirki döwrüň iri we döwrebap kärhanalarynyň biri bolan Babadaýhan dokma toplumyň düzümine ýüplük, boýag, tikinçilik hem-de mata fabrikleri girýär.

«Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» diýip atlandyrylan ýylda ýurt Garaşsyzlygymyzyň şanly 30 ýyllygynyň toýlanýan günlerinde, has takygy awgust aýynyň 25-ne Gahryman Arkadagymyzyň ak pata bermegi bilen Ahal welaýatynyň Kaka etrabynda hem inçe süýümli pagtany gaýtadan işleýän dokma toplumynyň açylyş dabarasy boldy.

Bu täze dokma toplumlary öndürijiligi üstünlikli alyp barýan öňki dokma kärhanalarynyň üstüni ýetirdi. Gökdepäniň dokma toplumynyň «Gala» nyşanly, Aşgabat dokma toplumynyň «Goza» nyşanly, Türkmenbaşy jins toplumynyň «Bedew» nyşanly tikin-trikotaž önümleri, Gypjak dokma toplumynyň «Bürgüt» nyşanly sport eşikleri, Marynyň «Ýeňiş» tikin fabriginiň önümleri daşary döwletlerde hem meşhurlyga eýe boldy. Döwlet Baştutanymyzyň taýsyz tagallalary netijesinde täze ösüş belentliklerine çykan dokma pudagynyň kärhanalarynyň ekologiýa taýdan arassa ýüplükden taýýarlaýan dürli hili önümleri daşary döwletlerde iň bir uly isleg bildirilýän harytlara öwrüldi. Häzirki wagtda ýurdumyzyň dokma senagatynyň önümleriniň ýokary hillidigi dünýäde ykrar edildi. Halkara gözegçilik we güwälendiriş kompaniýasy, daşary döwletleriň dokma barlag institutlary tarapyndan Türkmenistanyň dokma pudagynyň kärhanalaryna «Önümçiligi dolandyrmak we hile gözegçilik etmek ulgamy» boýunça ISO 9001, «Daş-töweregi goramak» boýunça ISO 14001 hem-de «Zähmeti goramak we kärhanalarda tehniki howpsuzlygy goramak» boýunça OHSAS 18001 güwänamalary berildi.

Ýurdumyzyň dokma senagatynyň işgärleri Gahryman Arkadagymyzyň özleri barada edýän aladalaryna köp sagbolsun aýdýarlar, tutanýerli zähmetleri bilen pudagyň barha ilerlemegi üçin goşantlaryny goşjakdyklaryna ynandyrýarlar.

Oguljeren ŞYHYÝEWA,

Türkmenistanyň Dokma senagaty işgärleriniň kärdeşler arkalaşygynyň geňeşiniň başlygy.

«Eýeçiligiň döwletiň garamagyndan aýrylmagy we döwlet emläginiň hususylaşdyrylmagy hakynda» Türkmenistanyň Kanunyna üýtgetmeler we goşmaçalar girizmek hakynda

I. 2013-nji ýylyň 18-nji dekabryndaky «Eýeçiligiň döwletiň garamagyndan aýrylmagy we döwlet emläginiň hususylaşdyrylmagy hakynda» Türkmenistanyň Kanunyna (Türkmenistanyň Mejlisiniň Maglumatlary, 2013 ý., № 4, 88-nji madda; 2014 ý., № 4, 148-nji madda; 2015 ý., № 1, 32-nji madda, № 2, 69-njy madda; 2016 ý., № 1, 68-nji madda, № 4, 165-nji madda; 2018 ý., № 2, 43-nji madda, № 4, 97-nji madda; 2019 ý., № 2, 36-njy madda; 2020 ý., № 3, 46-njy madda, № 4, 85-nji madda) şu üýtgetmeleri we goşmaçalary girizmeli:

1) 6-njy maddada:

birinji bölegiň 8-nji bendinde «böleginde» diýen sözi «böleginiň birinji tesiminde» diýen sözlere çalşyrmaly;

ikinji bölege şu mazmunly tesimi goşmaly:

«Şu bölegiň birinji tesiminde göz öňünde tutulan Türkmenistanyň Ýaragly Güýçleriniň, milli howpsuzlyk edaralarynyň, serhet we içerki goşunlarynyň, döwletiň bilim berýän edaralarynyň, ylmy-barlag institutlarynyň, Ylymlar akademiýasynyň hem-de pudaklaýyn akademiýalaryň merkezleriniň esasy iş ugurlary bilen bagly bolmadyk döwlet emlägi eýeçiligiň döwletiň garamagyndan aýrylmagynyň we döwlet emläginiň hususylaşdyrylmagynyň obýekti bolup biler.»;

2) 12-nji maddanyň 13-nji bendinde «şahadatnamany» diýen sözden soň, «we paýdarlar jemgyýetiniň esaslyk maýasyndaky döwlete degişli gymmatly kagyzlaryň paýyna eýeçilik hukugynyň geçendigini tassyklaýan resminamany» diýen sözleri goşmaly;

3) 16-njy madda şu mazmunly bölegi goşmaly:

«9. Ygtyýarly edara tarapyndan bellenilen tertipde hususylaşdyrmagyň obýektleriniň satylmagyny amala aşyrmak boýunça işleri guramak we zerur bolan resminamalaryň dolanyşygy Türkmenistanyň kanunçylygyna laýyklykda sanly elektron görnüşinde amala aşyrylyp bilner.»;

4) 18-nji maddanyň ikinji böleginiň ikinji tesimini şu görnüşde beýan etmeli:

«Eger-de hususylaşdyrylmaga degişli döwlet emlägi karz serişdeleriniň hasabyna emele getirilen (gurlan) bolsa, şeýle hem ygtyýarly edara tarapyndan kesgitlenilen ýüztutmanyň ýanyna goşulýan resminamalaryň sanawyndaky resminamalary resmileşdirmek boýunça bergiler bar bolsa, onda şeýle emlägiň hususylaşdyrylmagyndan alnan serişdeler karzyň (karz boýunça hasaplanan göterimleriň hasaba alynmagy bilen), resminamalary resmileşdirmek boýunça bergileriň üzülişmegine gönükdirilýär, olaryň artan bölegi bolsa, şu bölegiň birinji tesimine laýyklykda, Türkmenistanyň Döwlet býujetiniň ýörite hasabyna geçirilýär.»;

5) 19-njy maddanyň ikinji böleginde «şeýle hem» diýen sözlerden soň «ygtyýarly edara tarapyndan kesgitlenilen ýüztutmanyň ýanyna goşulýan resminamalaryň sanawyndaky resminamalary resmileşdirmek boýunça bergiler,» diýen sözleri goşmaly.

II. Şu Kanun resmi taýdan çap edilen gününden herekete girizilýär.

Türkmenistanyň Prezidenti
Gurbanguly BERDIMUHAMEDOW.

Aşgabat şäheri, 2021-nji ýylyň 13-nji noýabry.

Türkmenistanyň käbir kanunçylyk namalaryna üýtgetmeler we goşmaça girizmek hakynda

I. Türkmenistanyň şu kanunçylyk namalaryna üýtgetmeleri we goşmaçany girizmeli:

1. 2004-nji ýylyň 25-nji oktýabrynda Türkmenistanyň Halk Maslahaty tarapyndan kabul edilen «Salgytlar hakynda» Türkmenistanyň bitewi Kanunynda (2005-nji ýylyň 25-nji oktýabryndaky Türkmenistanyň Kanunynyň görnüşinde) (Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň resmi namalarynyň ýygyndysy, 2005 ý., HM-80; Türkmenistanyň Mejlisiniň Maglumatlary, 2005 ý., № 4, 37-nji madda; 2006 ý., № 3, 12-nji madda; 2007 ý., № 1, 20-nji we 24-nji maddalar, № 2, 48-nji madda, № 4, 68-nji we 74-nji maddalar; Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň resmi namalarynyň ýygyndysy, 2008 ý., HM-96; Türkmenistanyň Mejlisiniň Maglumatlary, 2008 ý., № 1, 7-nji madda, № 3, 41-nji madda; 2009 ý., № 2, 41-nji madda, № 3, 45-nji madda; 2010 ý., № 1, 19-njy madda, № 2, 34-nji madda, № 3, 64-nji madda; 2011 ý., № 1, 5-nji we 24-nji maddalar, № 2, 45-nji madda, № 3, 59-njy madda; 2012 ý., № 1, 48-nji madda, № 3, 68-nji madda; 2013 ý., № 1, 7-nji madda, № 2, 26-njy madda; 2014 ý., № 1, 24-nji we 49-njy maddalar, № 3, 112-nji madda, № 4, 149-njy madda; 2015 ý., № 2, 48-nji we 71-nji maddalar, № 3, 111-nji madda, № 4, 146-njy madda; 2016 ý., № 1, 52-nji madda, № 3, 118-nji madda, № 4, 144-nji we 165-nji maddalar; 2017 ý., № 2, 77-nji madda, № 3, 111-nji madda, № 4, 135-nji we 147-nji maddalar; 2018 ý., № 2, 42-nji madda, № 4, 95-nji we 107-nji maddalar; 2019 ý., № 2, 34-nji madda, № 4, 94-nji madda; 2020 ý., № 3, 45-nji madda, № 4, 84-nji madda; Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Maglumatlary, 2021 ý., № 2-3, 49-njy we 51-nji maddalar):

1) 84-nji maddanyň birinji böleginiň sekizinji tesimini şu görnüşde beýan etmeli:

«salgyt edarasynda hasaba durmazdan, telekeçilik işi bilen meşgullanýan taraplary we salgyt salmagyň ýönekeýleşdirilen ulgamy bellenilen işleriň görnüşleri üçin girdeji salgydynyň bellenen ululygynyň tölenendigine şaýatlyk edýän tassyknamanyň möhletiniň tamamlanandygyna garamazdan, telekeçilik işini dowam etdirýän taraplary, şeýle hem tassyknamada görkezilen işleriň görnüşlerinden başga, girdeji salgydynyň bellenen ululygy ýokary bolan işler bilen meşgullanýan taraplary ýüze çykarmak;»;

2) 95-nji maddanyň ikinji böleginiň soňky tesiminde «ýeňillikli» diýen sözi «ýönekeýleşdirilen» diýen söze çalşyrmaly;

3) 200-nji maddada:

adynda we birinji bölekde «ýeňillikli» diýen sözi «ýönekeýleşdirilen» diýen söze çalşyrmaly;

ikinji, üçünji we dördünji bölekleri şu görnüşde beýan etmeli:

«2. Salgyt salmagyň ýönekeýleşdirilen ulgamy girdeji salgydynyň bellenen ululygyny, şeýle-de telekeçilik işlerinden alnan umumy girdejiden tölenilýän girdeji salgydyny (umumy girdejiden tölenilýän girdeji salgydy), şu Bitewi kanunyň 188-nji we 189-njy maddalarynda bellenen aýyrmalaryň möçberini azaltmazdan, göz öňünde tutýar. Şunda 187-nji maddanyň bäşinji böleginde bellenen ýeňillikler ulanylmaýar.

3. Girdeji salgydynyň bellenen ululygy telekeçilik işleriniň her bir görnüşi boýunça Türkmenistanyň Ministrler Kabineti tarapyndan bellenilýär.

Telekeçilik işleriniň birnäçe görnüşleri amala aşyrylanda, girdeji salgydynyň bellenen ululygynyň iň ulusy tölenilýär.

Girdeji salgydynyň bellenen ululygy salgyt töleýjiniň telekeçilik işlerini amala aşyrmagy niýet edýän döwri başlanmanka tölenilýär. Bu döwür üç aýdan az bolmaly däldir.

Salgyt töleýjiniň amala aşyrýan işini wagtlaýynça duruzmagy – şu döwür üçin girdeji salgydynyň bellenen ululygyny tölemek boýunça borçnamalarynyň ýerine ýetirilmeginiň aradan aýrylmagyna, girdeji salgydynyň bellenen ululygy tölenilen döwürde bolsa, onuň möçberiniň üýtgemegine getirmeýär.

Girdeji salgydynyň bellenen ululygynyň hasaplanan möçberi şu ýagdaýlarda üýtgedilip bilner:

salgyt töleýji tarapyndan görkezilen döwürde işiň girdeji salgydynyň bellenen ululygynyň has ýokary derejesi bellenen görnüşi amala aşyrylanda;

salgyt töleýji tarapyndan hususy telekeçi hökmündäki iş bes edilende.

Girdeji salgydynyň bellenen ululygy salgyt töleýji aradan çykan halatynda onuň hukuk oruntutaryna gaýtarylyp berlip ýa-da salgytlar, şeýle hem maliýe jerimeleri we puşmana tölegleri boýunça bergileri üzmegiň hasabyna hasaplaşyga alnyp bilner. Görkezilenler artyk tölenilen umumy girdejiden tölenilýän girdeji salgydyna hem degişlidir.

Girdeji salgydynyň bellenen ululygyny gaýtadan hasaplamak degişlilikde, işiň täze görnüşini amala aşyrmak başlanmazdan ýa-da işiň bes edilmezinden öň, salgyt töleýjiniň salgyt edarasyna berilýän arzasynyň esasynda geçirilýär.

Salgyt töleýjiniň hasaba duran ýerindäki salgyt edarasy salgyt töleýjä Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministrligi tarapyndan bellenen nusga boýunça girdeji salgydynyň bellenen ululygyny töländigine şaýatlyk edýän resminamany (tassyknama) berýär (uzaldýar). Tassyknama salgyt töleýjiniň telekeçilik işlerini amala aşyrmagy niýet edýän döwri başlanmanka berilýär (uzaldylýar).

Tassyknama salgyt töleýjiniň telekeçilik işini amala aşyrmagy maksat edinýän döwrüniň başlanmagyna çenli, on günden giç bolmadyk möhletde salgyt babatda hasapda goýlan ýerindäki salgyt edarasyna onuň berýän arzasy esasynda berilýär (uzaldylýar).

Bu möhleti bozmak bilen tassyknamanyň güýjüni uzaltmak (täzesini bermek) üçin salgyt töleýji salgyt edarasyna ýüz tutan halatynda, bar bolan (ýa-da öň berlen) tassyknamada görkezilen döwrüň tamamlanýan möhletinden soňky seneden başlap, tassyknamanyň güýji uzaldylmalydyr (täzesi berilmelidir). Şunda girdeji salgydynyň bellenen ululygynyň wagtynda tölenilmezligi şu Bitewi kanunyň 70-nji maddasyna laýyklykda puşmana töleginiň ulanylmagyna getirýär.

4. Umumy girdejiden tölenilýän girdeji salgydy şu maddanyň birinji böleginde görkezilen telekeçilik işleriniň görnüşleri boýunça harytlary (işleri, hyzmatlary) ýerlemekden alynýan girdejini, şeýle-de şu maddanyň bäşinji we altynjy böleklerinde bellenen ýerlemekden daşarky amallardan alnan aýry-aýry girdejileri we çykdajylary (ýitgileri) öz içine alýan umumy girdejiniň jeminden hasaplanýar.

Harytlary (işleri, hyzmatlary) ýerlemekden alnan girdejini kesgitlemek maksady üçin, şu Bitewi kanunyň 186-njy maddasynyň we 187-nji maddanyň ikinji we üçünji bölekleriniň düzgünleri ulanylýar.

Umumy girdejiden tölenilýän girdeji salgydyny hasaplamak üçin şu bölege we şu maddanyň bäşinji we altynjy böleklerine laýyklykda kesgitlenýän umumy girdeji salgyt özeni bolup durýar.»;

bäşinji bölegiň dokuzynjy tesiminde «haryt-material» diýen sözleri «haryt-maddy» diýen sözlere çalşyrmaly;

ýedinji bölegi şu görnüşde beýan etmeli:

«7. Umumy girdejiden tölenilýän girdeji salgydynyň möçberi umumy girdejiniň 2 göterimi möçberinde bellenilýär.»;

dokuzynjy bölegi şu görnüşde beýan etmeli:

«9. Hasabat (salgyt) döwri üçin umumy girdejiden tölenilýän girdeji salgydy şu maddanyň dördünji bölegine laýyklykda hasaplanýan salgyt özenini şu maddanyň ýedinji böleginde kesgitlenen salgyt möçberine köpeltmek arkaly kesgitlenýär.»;

onunjy bölekde:

birinji we ikinji tesimlerde «1-nji bölüminde» we «goşmaça patent tölegi» diýen sözleri degişlilikde «birinji böleginde» we «umumy girdejiden tölenilýän girdeji salgydy» diýen sözlere çalşyrmaly;

üçünji tesimde «(goşmaça patent tölegi)» diýen sözleri aýyrmaly.

2. 1999-njy ýylyň 23-nji noýabryndaky «Paýdarlar jemgyýetleri hakynda» Türkmenistanyň Kanunynyň (Türkmenistanyň Mejlisiniň Maglumatlary, 1999 ý., № 4, 55-nji madda; 2009 ý., № 2, 33-nji madda; 2012 ý., № 1, 48-nji madda; 2015 ý., № 1, 30-njy madda, № 2, 66-njy madda) 12-nji maddasynyň birinji böleginiň ikinji tesiminde «kanunçylykdan bellenen iň az iş hakynyň azyndan» diýen sözleri «Türkmenistanyň kanunçylygy bilen salgytlary we ýygymlary hasaplamak üçin bellenilen binýatlyk mukdarynyň» diýen sözlere çalşyrmaly.

3. 2000-nji ýylyň 15-nji iýunyndaky «Kärhanalar hakynda» Türkmenistanyň Kanunynda (Türkmenistanyň Mejlisiniň Maglumatlary, 2000 ý., № 2, 13-nji madda; 2009 ý., № 2, 33-nji madda; 2012 ý., № 1, 48-nji madda, № 2, 51-nji madda; 2013 ý., № 4, 82-nji madda; 2015 ý., № 1, 31-nji madda; 2016 ý., № 1, 71-nji madda; 2017 ý., № 4, 147-nji madda; 2018 ý., № 2, 43-nji madda; 2019 ý., № 2, 35-nji madda; 2020 ý., № 1, 13-nji madda; 2021 ý., № 1, 16-njy madda):

1) 11-nji maddanyň ikinji böleginde «hukuk kämillikli fiziki we edara görnüşindäki taraplar» we «taraplary» diýen sözleri degişlilikde «ýuridik şahslar we kämillik ukyby bolan fiziki şahslar» we «şahslary» diýen sözlere çalşyrmaly;

2) 12-nji maddada:

üçünji bölegiň üçünji we dördünji tesimlerini birleşdirmeli we şu görnüşde beýan etmeli:

«esaslandyryjylaryň sanawy, eger esaslandyryjy ýuridik şahs bolsa, onda onuň adyny, hukuk salgysyny görkezmek bilen, eger esaslandyryjy fiziki şahs bolsa, onda onuň familiýasyny, adyny, atasynyň adyny, ýaşaýan ýerini we şahsyýetini tassyklaýan resminamanyň maglumatlaryny görkezmek bilen;»;

bäşinji bölegiň ikinji tesiminde «edara görnüşindäki taraplar degişli edara görnüşindäki tarapyň» diýen sözleri «ýuridik şahslar degişli ýuridik şahsyň» diýen sözlere çalşyrmaly;

3) 13-nji maddada:

birinji bölekde «edara görnüşindäki tarap» diýen sözleri «ýuridik şahs» diýen sözlere çalşyrmaly;

ikinji bölegiň üçünji we dördünji tesimlerini birleşdirmeli we şu görnüşde beýan etmeli:

«esaslandyryjylaryň (gatnaşyjylaryň) sanawy, eger esaslandyryjy ýuridik şahs bolsa, onda onuň adyny, hukuk salgysyny görkezmek bilen, eger esaslandyryjy fiziki şahs bolsa, onda onuň familiýasyny, adyny, atasynyň adyny, ýaşaýan ýerini we şahsyýetini tassyklaýan resminamanyň maglumatlaryny görkezmek bilen;»;

4) 15-nji maddada:

birinji bölegi şu görnüşde beýan etmeli:

«1. Kärhanalaryň döwlet belligi Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministrligi hem-de onuň welaýat we Aşgabat şäher Baş maliýe we ykdysadyýet müdirlikleri tarapyndan amala aşyrylýar.»;

dördünji bölekde «edara görnüşindäki taraplaryň» diýen sözleri «Ýuridik şahslaryň» diýen sözlere çalşyrmaly;

bäşinji bölekde «edara görnüşindäki taraplaryň Ýeke-täk döwlet sanawyndan göçürmäni on gün möhletde» diýen sözleri «Ýuridik şahslaryň ýeke-täk döwlet sanawyndan maglumatlary üç iş güni möhletde» diýen sözlere çalşyrmaly;

5) 17-nji maddanyň ikinji böleginde:

dördünji we bäşinji tesimleri birleşdirmeli we şu görnüşde beýan etmeli:

«esaslandyryjylaryň sanawy, eger esaslandyryjy ýuridik şahs bolsa, onda onuň adyny, hukuk salgysyny görkezmek bilen, eger esaslandyryjy fiziki şahs bolsa, onda onuň familiýasyny, adyny, atasynyň adyny, ýaşaýan ýerini we şahsyýetini tassyklaýan resminamanyň maglumatlaryny görkezmek bilen.»;

altynjy, ýedinji we sekizinji tesimleri aýyrmaly;

6) 21-nji maddanyň ikinji bölegini şu görnüşde beýan etmeli:

«2. Kärhananyň adynyň, onuň eýesiniň ýa-da hukuk salgysynyň, esaslandyryjylaryň düzüminiň, onuň guramaçylyk-hukuk görnüşiniň üýtgedilmegini göz öňünde tutýan esaslandyryş resminamalaryndaky üýtgetmeler diňe kärhananyň gaýtadan bellige alynmagy geçirilen pursadyndan güýje girýär.

Kärhananyň gaýtadan bellige alynmagy kärhanany döwlet belligine almak üçin göz öňünde tutulan tertipde we möhletlerde Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministrligi hem-de onuň welaýat we Aşgabat şäher Baş maliýe we ykdysadyýet müdirlikleri tarapyndan amala aşyrylýar.»;

7) 23-nji maddada:

birinji bölekde «edara görnüşindäki taraplaryň» diýen sözleri «Ýuridik şahslaryň» diýen sözlere çalşyrmaly;

ikinji bölekde:

birinji tesimde we «a» bentde «Şahamçasy» we «şahamçasy» diýen sözleri degişlilikde «Şahamçany» we «şahamçany» diýen sözlere çalşyrmaly;

«b», «ç» we «e» bentleri güýjüni ýitiren diýip ykrar etmeli;

üçünji bölegi aýyrmaly;

8) 24-nji maddanyň birinji böleginiň ýedinji tesiminde «şereketi» diýen sözi «jemgyýeti» diýen söze çalşyrmaly;

9) 29-njy maddada;

adynda we mazmunynda «şereketi», «şereketiniň», «şereketine», «şereketini», «şereketiň» we «şereketleri» diýen sözleri degişlilikde «jemgyýeti», «jemgyýetiniň», «jemgyýetine», «jemgyýetini», «jemgyýetiň» we «jemgyýetleri» diýen sözlere çalşyrmaly;

birinji bölegi şu görnüşde beýan etmeli:

«1. Bilelikdäki işi amala aşyrmak üçin iki we şondan köp fiziki we (ýa-da) ýuridik şahslaryň birleşigi hojalyk jemgyýeti hasaplanylýar.»;

üçünji bölekde «edara görnüşindäki taraplaryň» diýen sözleri «ýuridik şahslaryň» diýen sözlere çalşyrmaly;

10) Kanunyň ýazgysynda edara görnüşindäki taraplaryň ýeke-täk döwlet sanawyna, edara görnüşindäki tarapa, edara görnüşindäki taraplara, fiziki tarapa we fiziki taraplara salgylanmalary degişlilikde Ýuridik şahslaryň ýeke-täk döwlet sanawyna, ýuridik şahsa, ýuridik şahslara, fiziki şahsa we fiziki şahslara salgylanmalara çalşyrmaly.

4. 2011-nji ýylyň 1-nji oktýabryndaky «Daşary ykdysady gatnaşyklarynda puly kadalaşdyrmak we pula gözegçilik etmek hakynda» Türkmenistanyň Kanunynyň (Türkmenistanyň Mejlisiniň Maglumatlary, 2011 ý., № 4, 74-nji madda; 2013 ý., № 3, 59-njy madda; 2014 ý., № 1, 49-njy madda; 2015 ý., № 1, 45-nji madda; 2017 ý., № 4, 147-nji madda; 2018 ý., № 2, 43-nji madda; 2020 ý., № 1, 15-nji madda, № 4, 83-nji madda) 8-nji maddasynyň üçünji böleginiň 3-nji bendinde «degişli patentiň» diýen sözleri «salgyt salmagyň ýönekeýleşdirilen ulgamy bellenilen işleriň görnüşleri üçin girdeji salgydynyň bellenen ululygynyň tölenendigine şaýatlyk edýän tassyknamasynyň» diýen sözlere çalşyrmaly.

5. 2015-nji ýylyň 28-nji fewralyndaky «Demir ýol ulagy hakynda» Türkmenistanyň Kanunynda (Türkmenistanyň Mejlisiniň Maglumatlary, 2015 ý., № 1, 20-nji madda; 2018 ý., № 2, 43-nji madda; 2019 ý., № 2, 36-njy madda):

8-nji maddada:

2-nji bende şu mazmunly kiçi bentleri goşmaly:

«g) Demir ýollaryň sowma zolaklarynyň bellenilmeginiň we peýdalanylmagynyň tertibini;

h) Demir ýollaryň we demir ýol ulagynyň beýleki obýektleriniň gorag zolaklarynyň bellenilmeginiň tertibini;»;

4-nji bendi güýjüni ýitiren diýip ykrar etmeli;

13-nji maddanyň üçünji böleginiň ikinji tesimini şu görnüşde beýan etmeli:

«Demir ýollaryň sowma zolaklarynyň bellenilmeginiň we peýdalanylmagynyň tertibi Türkmenistanyň Ministrler Kabineti tarapyndan tassyklanylýar.».

6. 2018-nji ýylyň 1-nji dekabryndаky «Alkogolyň zyýanly täsiriniň öňüni almak hakynda» Türkmenistanyň Kanunynda (Türkmenistanyň Mejlisiniň Maglumatlary, 2018 ý., № 4, 105-nji madda; 2019 ý., № 1, 14-nji madda, № 4, 70-nji madda):

14-nji maddanyň bäşinji böleginiň ikinji tesimini şu görnüşde beýan etmeli:

«Pes alkogolly içgileriň belgilenmesinde içginiň bir günde ulanylmagy maslahat berilýän möçberi barada ýazgy bolmalydyr.»;

18-nji maddanyň 6-njy bendini şu görnüşde beýan etmeli:

«6) bedenterbiýe-sagaldyş we sport obýektlerinden, saglygy goraýyş edaralaryndan we medeniýet edaralaryndan, menzillerden, ýolagçy platformalaryndan, howa menzillerinden, deňiz we derýa portlaryndan, ulag ýangyç guýuş beketlerinden, harby maksatly obýektlerden ýigrimi bäş metre çenli aralykda ýerleşýän söwda obýektlerine (paçsyz söwda dükanlary muňa degişli däldir). Şu bentde we şu maddanyň 1-nji bendinde bellenen aralygy kesgitlemek Türkmenistanyň kadalaşdyryjy hukuk namalaryna laýyklykda amala aşyrylýar;»;

21-nji maddanyň üçünji böleginde «aýratyn ammar jaýlarynyň bolmagy hakyndaky» diýen sözleri aýyrmaly;

24-nji maddanyň altynjy böleginiň 5-nji bendini şu görnüşde beýan etmeli:

«5) şu Kanunyň 14-nji maddasynyň dokuzynjy böleginde görkezilen gaplara gaplanylan;».

II. Şu Kanun resmi taýdan çap edilen gününden herekete girizilýär.

Türkmenistanyň Prezidenti
Gurbanguly BERDIMUHAMEDOW.

Aşgabat şäheri, 2021-nji ýylyň 13-nji noýabry.

«Işiň aýry-aýry görnüşlerini ygtyýarlylandyrmak hakynda» Türkmenistanyň Kanunyna üýtgetmeler we goşmaçalar girizmek hakynda

I. 2008-nji ýylyň 25-nji iýunyndaky «Işiň aýry-aýry görnüşlerini ygtyýarlylandyrmak hakynda» Türkmenistanyň Kanunyna (2019-njy ýylyň 30-njy noýabryndaky Türkmenistanyň Kanunynyň rejelenen görnüşinde) (Türkmenistanyň Mejlisiniň Maglumatlary, 2019 ý., № 4, 87-nji madda; Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Maglumatlary, 2021 ý., № 2-3, 49-njy madda) şu üýtgetmeleri we goşmaçalary girizmeli:

1-nji maddanyň 4-nji bendinde «ygtyýarnamanyň talaplary» diýen sözleri «ygtyýarnama talaplary» diýen sözlere çalşyrmaly;

8-nji maddanyň birinji böleginde:

4-nji, 6-njy we 7-nji bentlerde «ygtyýarnamanyň talaplarynyň», «ygtyýarnamalylar», «ygtyýarlylandyrylmaga» we «tertibini» diýen sözleri degişlilikde «ygtyýarnama talaplarynyň», «Ygtyýarnamalylar», «Ygtyýarlylandyrylmaga» we «tertibi boýunça gözükdirijini» diýen sözlere çalşyrmaly;

6-njy bentden soň şu mazmunly bendi goşmaly:

«6¹) Ygtyýarnamanyň dalaşgäri tarapyndan berlen arzada we resminamalarda özi hakda bar bolan maglumatlaryň dolulygyna we dogrulygyna, ygtyýarnama talaplarynyň we şertleriniň ýerine ýetirilmeginiň mümkinçiligine barlaglary geçirmegiň tertibi boýunça gözükdirijini tassyklaýar;»;

18-nji maddada:

birinji bölekde «ygtyýarnamanyň talaplarynyň» we «ygtyýarnamanyň talaplaryny» diýen sözleri degişlilikde «ygtyýarnama talaplarynyň» we «ygtyýarnama talaplaryny» diýen sözlere çalşyrmaly;

şu mazmunly bölegi goşmaly:

«6. Ygtyýarlylandyryjy edara şu maddada göz öňünde tutulan barlaglary amala aşyrmak üçin şu Kanunyň 8-nji maddasynyň birinji böleginiň 6-njy, 6¹-njy we 7-nji bentlerinde göz öňünde tutulan gözükdirijileri goldanyp, şu aşakdakylary işläp taýýarlaýar hem tassyklaýar:

1) Ygtyýarnamalylar tarapyndan ygtyýarnama talaplarynyň we şertleriniň ýerine ýetirilişine barlaglary geçirmegiň tertibini;

2) Ygtyýarnamanyň dalaşgäri tarapyndan berlen arzada we resminamalarda özi hakda bar bolan maglumatlaryň dolulygyna we dogrulygyna, ygtyýarnama talaplarynyň we şertleriniň ýerine ýetirilmeginiň mümkinçiligine barlaglary geçirmegiň tertibini;

3) Ygtyýarlylandyrylmaga degişli işiň ygtyýarnamasyz amala aşyrylmagy boýunça barlaglary geçirmegiň tertibini.».

II. Şu Kanun resmi taýdan çap edilen gününden herekete girizilýär.

Türkmenistanyň Prezidenti
Gurbanguly BERDIMUHAMEDOW.

Aşgabat şäheri, 2021-nji ýylyň 13-nji noýabry.

Ýakynda, 19-njy noýabrda paýtagtymyzda «Garagum» oteliniň, şeýle-de oňa ýanaşyk ýerde «Erkin» seýilgähiniň açylmagy «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» diýlip atlandyrylan, toýlara beslenen şanly ýylyň ajaýyp wakalarynyň üstüni ýetirdi. Açylyş dabarasyna gatnaşan ildeşlerimiziň birnäçesiniň buýsançly ýürek sözlerini okyjylara ýetirmegi makul bildik.

Erkin KÖSÄÝEW,
Aşgabat şäheriniň ýaşaýjysy, Türkmenistanyň Hormatly il ýaşulusy:

— Hormatly Prezidentimiziň parasatly baştutanlygynda günsaýyn gülläp ösýän ýurdumyzda ata-babalarymyzdan miras galan myhmansöýerlik, hoşniýetlilik ýaly asylly däplerimiz mynasyp dowam etdirilýär. Häzirki zaman talaplaryna laýyklykda kaşaň myhmanhanalaryň gurlup ulanylmaga berilmegi hem «Myhman ataňdan uly» diýýän halkymyzda daşdan-ýakyndan gonak bolup gelenleriň ornunyň törden, hezzet-hormatynyň uludandygyna şaýatlyk edýär.

Paýtagtymyzyň gözel keşbine görk goşýan «Garagum» oteliniň açylmagy halkymyzyň baş şäherimize bolan söýgüsini has-da artdyrdy. Bu ajaýyp bina türkmeniň göwni ýaly giň Garagum sährasyny ýada salýar. Beýik Ýüpek ýolunyň ýüreginde ýerleşen ýurdumyzyň çäginde uzak geçmişde uly kerwensaraýlar, düşlegler bolupdyr. Ümmülmez Garagum sährasynyň aňňat-aňňat depe-gollaryny aşyp gelen kerwenler olarda düşläp, dem-dynç alypdyrlar. Bu günki gün Beýik Ýüpek ýoluny gaýtadan dikeldýän ýurdumyzda milli Liderimiziň parasatly çözgütleriniň netijesinde Hydyr gezen mukaddes sähramyzyň keşbi döwrebap otelde nur saçyp, görenleri haýrana goýýar. Oňa ýanaşyk ýerde täze «Erkin» atly seýilgähiň döredilmegi bolsa erkana durmuşda ýaşaýan bagtyýar halkymyzyň «seýilgähler şäherine» öwrülen paýtagtymyza buýsanjyny artdyrdy. Şeýle ajaýyp binalary, seýilgähleri gurduryp, merjen şäherimiz Aşgabady has-da gözelleşdirýän hormatly Prezidentimiziň jany sag, ömri uzak, belent başy aman bolsun!

Amangeldi ORAZOW,
Türkmen döwlet binagärlik-gurluşyk institutynyň uly mugallymy:

— Türkmenistanyň at gazanan arhitektory, döwrümiziň Beýik Binagäri hormatly Prezidentimiziň taýsyz tagallalarynyň netijesinde paýtagtymyz Aşgabat bu günki gün dünýäniň iň owadan, ýaşamak üçin amatly şäherleriniň birine öwrüldi. Gurulýan ajaýyp binalar «Aziýanyň merjen şäheri» adyny alan, şu şanly ýylda 140 ýyllygy giňden dabaralandyrylan paýtagtymyzyň görküne görk goşup, onuň Ýer ýüzündäki meşhurlygyny has-da artdyrýar. Arkadag Prezidentimiziň gatnaşmagynda açylyp ulanylmaga berlen «Garagum» oteli hem şeýle ajaýyp binalaryň biridir.

Täze oteliň Aşgabat Halkara howa menziliniň golaýynda ýerleşmeginde-de uly many bar. Ýakyn-alys ýurtlardan Diýarymyza gelen myhmanlar, ilki bilen, myhmansöýer halkymyzyň mukaddeslige deňeýän ümmülmez Garagum sährasynyň keşbini ýatladyp duran döwrebap oteli synlarlar. Bu ajaýyp binada olar ata-babalarymyzyň kämilleşdirip, nesillere miras goýan myhmansöýerlik däplerine laýyklykda, güler ýüz bilen, mähirli garşylanar. Olara ýokary derejede hyzmat ediler. Munuň üçin otelde ähli şertler, mümkinçilikler döredilipdir. Myhmany güler ýüz bilen garşylamak merdana halkymyzyň asylly häsiýetleriniň biri. Muny hormatly Prezidentimiz bu ajaýyp oteliň açylyş dabarasyndaky çykyşynda beýik şahyrymyz Magtymguly Pyragynyň «Mert çykar myhmana güler ýüz bilen» diýen parasatly setirlerini mysal getirmek arkaly nygtap belledi.

Döwrebap otelde halkara çäreleri geçirmek üçin hem uly mümkinçilikleriň bolmagy onuň ähmiýetini has-da artdyrýar. Binanyň gurluşygynda, döwlet Baştutanymyzyň talap edişi ýaly, häzirki zaman arhitekturasynyň gazananlary milli binagärlik ýörelgeleri bilen sazlaşykly utgaşdyrylypdyr. Ekologik talaplar hem berk berjaý edilipdir. Paýtagtymyzyň binagärlik aýratynlyklaryna, olaryň adamlaryň oňaýly ýaşaýşyna, abadan durmuşyna gönükdirilmegine uly üns berýän milli Liderimize hemişe alkyş aýdýarys.

Oguloraz HALLYÝEWA,
Aşgabat şäheriniň ýaşaýjysy, pensioner:

— Biziň çagalyk döwrümizde çaňap ýatan meýdanlarda bu gün gupba ýaly owadan binalar gurulýar, ajaýyp seýilgähler döredilýär. Şonuň üçin häzirki hem-de geljekki nesiller bagtyýarlyk döwrüniň bagtly perzentleridir. Olaryň bagtyýar çagalygy, nurana geljegi üçin Gahryman Arkadagymyz uly alada edip, döwrebap şertleri, giň mümkinçilikleri döredip berýär. Açylyp ulanylmaga berlen «Garagum» oteli, «Erkin» seýilgähi hem munuň ýene-de bir mysalydyr. Sebäbi bu döwrebap otelde häzirki zaman derejesinde bilim alan, öz kärini söýýän ýaş hünärmenler, ogul-gyzlarymyz, agtyk-çowluklarymyz hem zähmet çekerler. Olar ýurdumyzda myhmanhana işewürliginiň, syýahatçylygyň ösdürilmegine mynasyp goşantlaryny goşarlar.

Hormatly Prezidentimiz millilige, gadymdan gelýän däp-dessurlarymyza, asylly ýol-ýörelgelerimize uly sarpa goýýar. Gurulýan döwrebap binalarda-da milli aýratynlyklarymyzyň şöhlelendirilmegine aýratyn ähmiýet berýär. Täze oteliň ata-babalarymyzyň penakäri, ýaşaýyş sallançagy bolan bereketli Garagum sährasynyň keşbinde gurulmagy hem munuň aýdyň nyşanydyr.

Oteliň daşky hem içki bezegi, binagärlik aýratynlyklary bilen tanyş boljak daşary ýurtly myhmanlar halkymyzda millilige örän uly sarpa goýulýandygyna göz ýetirerler. Döwrebap otaglarda, dälizlerde goýlan dürli hili heýkelleri, diwarlardan asylgy nakgaşçylyk eserlerini synlap, türkmen tebigatynyň baý ösümlik we haýwanat dünýäsine, üstünden Beýik Ýüpek ýoly, kerwenler geçen Garagum sährasyna gaýybana syýahat ederler. Halkymyzyň durmuşynda, ruhy dünýäsinde, çeper döredijiliginde tebigatyň, esasan-da, Garagum sährasynyň, milli gymmatlyklarymyzyň näderejede uly orun tutýandygy barada düşünje alarlar. Binanyň hemmetaraplaýyn abadanlaşdyrylan daş-töweregi, golaýynda döredilen «Erkin» seýilgähi bolsa bu ýerde arassa howa gurşawyny döredip, medeniýetli dynç almaga ýardam eder.

Goý, Watanymyzyň at-abraýyny dünýä içre belende galdyrýan, şeýle ajaýyp binalary gurdurýan Gahryman Arkadagymyzyň jany sag, ömri uzak, il-ýurt bähbitli işleri rowaç bolsun!

Ýazga geçiren Aýmyrat PIRJIKOW.

«Türkmenistan». Surata düşüren Ilaman ÇÜRIÝEW.

Türkmenistanyň Prezidenti paýtagtymyzdaky Olimpiýa şäherçesine bardy

Aşgabat, 20-nji noýabr (TDH). Şu gün hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow adaty endigine eýerip, säher bilen irki bedenterbiýe maşklaryny ýerine ýetirdi hem-de paýtagtymyzdaky Olimpiýa şäherçesinde bolup, egindeşleri bilen sportuň dürli görnüşleri bilen meşgullandy.

Sagdyn durmuş ýörelgesiniň tarapdary bolan döwlet Baştutanymyz asylly başlangyçlary bilen ähli watandaşlarymyza, ilkinji nobatda, ýaşlara şahsy görelde görkezýär. Ine, bu gezek hem milli Liderimiz şäherçäniň sport toplumynda oturdylan enjamlaryň birnäçesinde bedenterbiýe maşklaryny ýerine ýetirdi.

Döwlet Baştutanymyz sport enjamlarynyň her biriniň özboluşly aýratynlygynyň bardygyny, olaryň bedeniň taplanmagynda, adam saglygynyň pugtalandyrylmagynda örän ähmiýetlidigini belleýär. Aýratyn-da, olaryň ýaşlaryň beden taýdan taplanmagynda möhüm orun eýeleýändigini nygtamaly.

Beden maşklaryny ýerine ýetirmek saglygy berkitmek bilen bir hatarda, adamlaryň asylly işlere, döredijilik we zähmet üstünliklerine gyzyklanmalarynyň artmagyna ýardam edýär. Şoňa görä-de, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow sagdyn durmuş ýörelgeleriniň asylly işlere ruhlandyrýandygyna hemişe ünsi çekýär. Şu maksat bilen, döwlet Baştutanymyzyň ýolbaşçylygynda ýurdumyzda sport ulgamyny mundan beýläk-de ösdürmek, kämilleşdirmek hem-de onuň kuwwatyny artdyrmak, degişli köpugurly düzümleri döretmek boýunça giň gerimli işler alnyp barylýar.

Soňky ýyllarda bu ugurda üstünlikli amala aşyrylýan düýpli özgertmeleriň çäklerinde eziz Diýarymyzyň ähli künjeklerinde häzirki zaman enjamlary bilen üpjün edilen ajaýyp sport toplumlary, stadionlar, ýöriteleşdirilen sport mekdepleri we beýleki desgalar guruldy. Bilim edaralarynyň — mekdebe çenli çagalar edaralarynyň, orta hem-de ýokary okuw mekdepleriniň gurluşyklarynyň taslamalary taýýarlanylanda, olarda milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň tabşyrygy esasynda sport düzümine degişli desgalar, stadionlardyr sport meýdançalary göz öňünde tutulýar.

...Ine, bu gün hem hormatly Prezidentimiz Olimpiýa şäherçesiniň toplumynyň türgenleşik zalynda bedenterbiýe maşklaryny ýerine ýetirdi. Bu ýerdäki sport enjamlary ýokary halkara görkezijilere, häzirki zaman talaplaryna laýyk gelip, olarda ýerine ýetirilýän sport maşklary adam bedeniniň berkemegine, saglyk ýagdaýyna oňyn täsirini ýetirýär.

Soňra milli Liderimiz Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasarlary hem-de harby we hukuk goraýjy edaralaryň ýolbaşçylary bilen bilelikde sportuň dürli görnüşleri bilen meşgullandy. Bedenterbiýe maşklaryny ýerine ýetirmegiň, sagdyn durmuş ýörelgesine eýermegiň adamda ruhubelentlik, maksada okgunlylyk häsiýetlerini kemala getirýändigini, saglygyňy berkidýändigini tejribeden görmek bolýar.

Şu nukdaýnazardan, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow ýurdumyzyň raýatlarynyň, aýratyn-da, ösüp gelýän ýaş nesilleriň bedenterbiýe-sagaldyş hereketini, sagdyn durmuş ýörelgesini kada öwürmegini ündeýär, çünki beden we ruhy taýdan kämil ýaşlar ata Watanymyzyň nurana geljegidir. Şoňa görä-de, Diýarymyzda ýokary netijeli sporty ösdürmek, halkara derejeli türgenleri taýýarlamak meseleleri döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň hataryna çykaryldy.

Döwlet Baştutanymyz özboluşly sport toplumly, Merkezi Aziýada deňi-taýy bolmadyk Olimpiýa şäherçesiniň desgalarynyň mümkinçiliklerinden netijeli peýdalanmagyň ähmiýetlidigini belleýär. Halkara ölçeglere doly laýyk gelýän toplumyň ähli desgalarynda dürli derejedäki ýaryşlary, şol sanda türgenleşikleri we köpçülikleýin medeni çäreleri geçirmäge zerur şertler bar.

Bedenterbiýe-sagaldyş hereketi hem-de sport adamlaryň, ilkinji nobatda, ýaşlaryň hemmetaraplaýyn ösen, giň dünýägaraýyşly, berk bedenli bolup ýetişmegine, watançylyk duýgusynyň artmagyna ýardam edýär. Häzir bu ulgamda halkara hyzmatdaşlygy has-da pugtalandyrmak, bedenterbiýäni we sporty wagyz etmek, ösüp gelýän ýaş nesli sport bilen meşgullanmaga giňden çekmek, Olimpiýa hereketini ösdürmek hem-de ýurdumyzyň dünýädäki sport abraýyny has-da belende götermek döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň birine öwrüldi.

Halkyň saglygy baradaky alada, adamlaryň bagtyýar durmuşy üçin ähli şertleriň döredilmegi milli Liderimiziň üstünlikli alyp barýan syýasatynyň esasyny düzýär. Türkmenistanda amala aşyrylýan özgertmeleriň, durmuşa geçirilýän milli maksatnamalardyr iri taslamalaryň özeninde döwletimiziň we jemgyýetimiziň iň ýokary gymmatlygy hasaplanylýan adamlaryň saglygy durýar.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow ýurdumyzda bedenterbiýe-sagaldyş hereketini, ýokary netijeli sporty ösdürmek bilen baglanyşykly meselelere ünsi çekip, bu ugurda alnyp barylýan işleriň döwrebap dowam etdirilmelidigini, halk köpçüliginiň, aýratyn-da, ýaşlaryň sport bilen işjeň meşgullanmagy üçin ähli şertleriň üpjün edilmelidigini belledi.

Milli Liderimiz ministrliklerde we pudak edaralarynda, ylym-bilim ojaklarynda, ýokary hem-de orta okuw mekdeplerinde, jemgyýetçilik guramalarynda sporty ösdürmäge aýratyn üns bermegiň möhümdigini aýdyp, onuň sagdyn durmuş ýörelgesini kemala getirmegiň esasy şertidigini belledi we degişli ugurda geçirilýän işleri döwrüň talabyna kybap getirmegi tabşyrdy.

Ýurdumyzyň harby we hukuk goraýjy edaralarynda köpçülikleýin bedenterbiýe, sport bilen meşgullanmak üçin zerur şertleriň döredilmeginiň, harby gullukçylaryň arasynda sportuň dürli görnüşleri boýunça ýaryşlary guramagyň häzirki döwrüň möhüm talaby bolup durýandygy nygtaldy we bu babatda degişli ýolbaşçylara anyk tabşyryklar berildi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň başlangyjy bilen amala aşyrylýan toplumlaýyn çäreleriň netijesinde sport bu gün türkmen jemgyýetiniň beden we ruhy taýdan ösüşiniň, raýatlaryň sagdynlygynyň aýrylmaz bölegine öwrüldi. Bedenterbiýe-sagaldyş hereketine, ýokary netijeli sporta berilýän döwlet goldawynyň çäklerinde milli kanunçylyk binýady yzygiderli kämilleşdirilýär, maksatnamalaryň ençemesi üstünlikli durmuşa geçirilýär. Bularyň ählisi, şeýle-de paýtagtymyzda gurlan Olimpiýa şäherçesi türkmenistanlylarda ata Watanymyza hem-de milli Liderimize bolan buýsanç duýgusyny artdyrýar. Bu iri desganyň gurulmagy türkmen sportunyň ösdürilmeginde möhüm tapgyr boldy. Munuň özi ýokary ölçeglere we Halkara Olimpiýa Komitetiniň talaplaryna laýyk gelýän milli sport ulgamynyň döredilendigini alamatlandyrýar.

Sebitiň iri sport toplumynda — Olimpiýa şäherçesinde halkara ýaryşlary guramak, türgenleri taýýarlamak üçin ähli zerur şertler bar. Paýtagtymyzyň dürli ýaşdaky raýatlary hem saglygyny berkitmek üçin onuň hyzmatlaryndan peýdalanyp bilýärler.

Ýurdumyzda orta we ýokary okuw mekdepleriniň arasynda geçirilýän ýaryşlardan başlap, her ýylda guralýan umumymilli spartakiadalara köp sanly adamlaryň gatnaşmagy Diýarymyzda sporta uly ähmiýet berilýändigini görkezýär. «Türkmenistan — ruhubelentligiň we sagdynlygyň ýurdy» ady bilen umumymilli oýunlaryň geçirilmegi, oňa ministrlikleriň we pudak edaralarynyň, kärhanalaryň, ýokary hem-de orta okuw mekdepleriniň wekilleriniň gatnaşmagy, onuň çäklerinde sportuň dürli görnüşleri boýunça ýaryşlaryň guralmagy hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň köpçülikleýin bedenterbiýe-sport hereketini we ýokary netijeli sporty ösdürmek boýunça syýasatyny amala aşyrmakda uly üstünliklere ýetilýändigini tassyklaýar.

Mahlasy, ýurdumyzda yzygiderli geçirilýän ýaryşlardyr bäsleşikler ýaşlaryň diňe bir beden taýdan däl, eýsem, ruhy taýdan kämilleşmegine hem oňaýly täsirini ýetirýär. Bu ugurda alnyp barylýan işleriň toplumlaýyn häsiýete eýe bolmagy dünýäniň sport giňişliginde Türkmenistanyň abraýynyň has-da artmagyna ýardam edýär.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň sözbaşyda getirilen, köpugurly işewürlik merkezli «Garagum» oteliniň açylyş dabarasynda aýdan bu sözleri saýlap alan döredijilikli ýoly bilen ynamly öňe barýan Garaşsyz, Bitarap Türkmenistanyň parahatçylyk söýüjilikli, oňyn daşary syýasy ugrunyň maksatlaryny has anyk häsiýetlendirýär. «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» şygary astynda geçýän şu ýylda durmuşyň ähli ulgamlarynda düýpli özgertmeler üstünlikli amala aşyrylýar, Diýarymyzyň mukaddes Garaşsyzlygynyň şanly 30 ýyllygy mynasybetli iri desgalar yzygiderli ulanylmaga berilýär. Munuň özi milli ykdysadyýetimiziň kuwwatyny artdyrmaga amatly mümkinçilik döredýär.

15-nji noýabrda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasarlarynyň, harby we hukuk goraýjy edaralaryň, birnäçe ministrlikleriň, pudaklaýyn düzümleriň ýolbaşçylarynyň, Aşgabat şäheriniň häkiminiň gatnaşmagynda iş maslahatyny geçirdi. Onda döwlet durmuşyna degişli möhüm meselelere garaldy. Hususan-da, ýylyň ahyryna çenli geçirilmegi meýilleşdirilen çärelere, şol sanda gurlup, ulanylmaga berilmegi göz öňünde tutulýan desgalaryň açylyş dabaralaryna, Täze ýyl baýramyny bellemäge görülýän taýýarlyk barada hasabat berildi.

Her ýylyň 12-nji dekabrynda bellenilýän Halkara Bitaraplyk güni mynasybetli guraljak dabaralara görülýän taýýarlyk barada aýdylanda, bu şanly sene mynasybetli halkara maslahat geçiriler. Ol BMG-niň Baş Assambleýasynyň Türkmenistanyň başlangyjy boýunça kabul eden Kararnamasy bilen «Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly» diýlip yglan edilen 2021-nji ýylyň esasy wakalarynyň jemlenmesine öwrüler.

16-njy noýabrda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Ministrler Kabinetiniň sanly ulgam arkaly nobatdaky mejlisini geçirdi. Onda döwlet durmuşynyň ileri tutulýan meselelerine hem-de käbir resminamalaryň taslamalaryna garaldy. Halk hojalyk toplumyny batly depginler bilen ösdürmek boýunça milli Liderimiziň başyny başlan, ylmy taýdan esaslandyrylan strategik maksatnamalaryny durmuşa geçirmek mejlisiň esasy meseleleriniň biri boldy. Bu maksatnamalar Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe türkmen döwletiniň täze belent sepgitlere ýetmegine kuwwatly itergi berer.

Döwlet Baştutanymyz «Türkmenabatdaky S.A.Nyýazow adyndaky himiýa zawodynda garyşyk mineral dökünlerini öndürýän önümhananyň gurluşygyny maliýeleşdirmek hakynda» Karara gol çekdi. Bu resminama hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň şu ýylyň 9-njy oktýabrynda Birleşen Arap Emirliklerine bolan iş saparynyň çäklerinde Türkmenistanyň Hökümeti bilen Abu-Dabiniň Ösüş gaznasynyň arasynda gol çekilen Karz ylalaşygyna laýyklykda taýýarlanyldy. Kararyň taslamasyna görä, şol önümhananyň gurluşygyny maliýeleşdirmek üçin karz serişdeleriniň bölünip berilmegi göz öňünde tutulýar. Bu çözgüt içerki karz ylalaşygy esasynda amala aşyrylar we ol Türkmenistanyň Döwlet daşary ykdysady iş bankynyň hem-de «Türkmenhimiýa» döwlet konserniniň arasynda baglaşylar.

Türkmenabatdaky himiýa zawody mineral dökünleriň öndürilýän möçberini artdyrmaga hem-de çykarylýan önümiň hilini ýokarlandyrmaga gönükdirilen ylmy-tehniki maksatnamanyň üstünlikli durmuşa geçirilmegi üçin ägirt uly kuwwata eýedir. Onuň önümi daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutmaga we eksporta niýetlenendir. Täze önümhanada ýylda 170 müň tonna garyşyk mineral dökünleri öndürmek meýilleşdirilýär. Bu taslamanyň amala aşyrylmagy ýurdumyzda ýetişdirilýän oba hojalyk ekinleriniň hasyllylygyny ep-esli ýokarlandyrmaga hem-de topragyň düzümini gowulandyrmaga mümkinçilik berer.

Türkmenbaşydaky nebiti gaýtadan işleýän zawodlar toplumynda ýurdumyza daşarky bazarlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan önümleri öndürmäge taýýarlyk görülýär. Şolaryň hatarynda awtoulaglar üçin niýetlenen ýarym sintetiki çalgy ýaglary, gämiler üçin niýetlenen ýangyç, azyk, saglygy goraýyş, senagat önümlerini gaplamak we bezeg işleri üçin niýetlenip, alýuminiý çaýylan polipropilen örtügi bar.

Ýangyç-energetika toplumynyň maddy-enjamlaýyn binýadyny has-da pugtalandyrmak maksady bilen, hormatly Prezidentimiz «Türkmengaz» döwlet konserniniň maddy-tehniki enjamlary we ätiýaçlyk şaýlaryny satyn almagy hakynda» Karara gol çekdi. Şol enjamlary we ätiýaçlyk şaýlaryny «Döwletabatgazçykaryş» müdirligine degişli gaz gysyjy desgalarynda hatardan çykan enjamlary çalyşmakda hem-de bejergi işlerini geçirmekde ulanmak meýilleşdirilýär.

Oba hojalyk pudagynda kiçi we orta telekeçiligi ösdürmek, täze iş orunlaryny döretmek üçin giň mümkinçilikler açylýar. Häzirki wagtda milli Liderimiziň ýurdumyzyň ykdysadyýetinde döwletiň tutýan paýyny azaltmak, hususy pudagyň ornuny giňeltmek barada beren tabşyryklaryndan ugur alnyp, Türkmenistanyň Prezidentiniň «Oba hojalyk maksatly ýörite ýer gaznasynyň möçberini tassyklamak hakynda» Kararyna laýyklykda, ýurdumyzyň welaýatlarynda döredilen oba hojalyk maksatly ýörite ýer gaznalaryndan hususy önüm öndürijilere bugdaý, gowaça we döwlet tabşyrygyna girýän beýleki oba hojalyk ekinlerini ösdürip ýetişdirmek üçin ýer bölekleri bellenen tertipde uzak möhletleýin peýdalanylmaga berilýär.

Şunuň bilen birlikde «Türkmenistanyň oba hojalyk toplumyny ösdürmegiň 2019 — 2025-nji ýyllar üçin Maksatnamasynda» bellenen wezipeleri üstünlikli durmuşa geçirmek we pudaga hususy önüm öndürijileri giňden çekmek boýunça alnyp barylýan işleri dowam etdirmek maksady bilen, ýurdumyzyň welaýatlarynda döwlet tabşyrygyna girýän oba hojalyk ekinlerini ösdürip ýetişdirmek üçin jemi 326 müň 29 gektar meýdanda ýörite ýer gaznasyny döretmek babatda welaýatlaryň häkimlikleri bilen bilelikde degişli teklipler işlenip taýýarlanyldy.

Bu ýörite ýer gaznasyndan berilmegi göz öňünde tutulýan ýer bölekleriniň azyndan 70 göteriminde şertnamalaýyn esasda bugdaý, gowaça we döwlet tabşyrygyna girýän beýleki oba hojalyk ekinlerini ösdürip ýetişdirmegiň, galan böleginde bolsa ylmy esasda ekin dolanyşygyny geçirmek üçin döwlet tabşyrygyna girmeýän oba hojalyk ekinlerini ösdürip ýetişdirmek hem-de berlen umumy ýer bölegi üçin bugdaý we gowaça hasylyny öndürmek boýunça bellenen meýilnamany doly ýerine ýetirmek şertinde önüm öndürijilere ýer böleklerini 99 ýyla çenli peýdalanmaga bermegiň teklip edilýändigi habar berildi.

Täze harytlaryň önümçiligini ýola goýmaga, ýurdumyzyň ykdysady kuwwatyny artdyrmaga türkmen telekeçileri hem saldamly goşant goşýarlar. Türkmenistanyň Prezidentiniň 2020 — 2023-nji ýyllarda senagat we önümçilik desgalaryny gurmak hakynda degişli Kararyny ýerine ýetirmek maksady bilen, Ahal welaýatynyň Bäherden etrabynda keramiki-bezeg plitalaryny we sanfaýans önümlerini öndürmek boýunça täze zawody gurmak meýilleşdirilýär. Bu taslamany durmuşa geçirmek «Eziz doganlar» hojalyk jemgyýetine ynanyldy. Zawod meşhur daşary ýurt önüm öndürijileriniň iň täze enjamlary bilen enjamlaşdyrylar. Kärhananyň ýyllyk kuwwaty 3 million 300 müň inedördül metr keramiki-bezeg plitalaryny we 120 müň sany sanfaýans önümlerini öndürmäge deň bolar. Desganyň gurluşygyny 2024-nji ýylyň iýun aýynda tamamlamak göz öňünde tutulýar.

Ministrler Kabinetiniň mejlisinde şeýle-de milli saglygy goraýyş ulgamynyň işgärleriniň hünär derejesini ýokarlandyrmak, daşary ýurtly, şol sanda nemes hyzmatdaşlar bilen netijeli gatnaşyklary mundan beýläk-de pugtalandyrmak boýunça geçirilýän çäreler barada hasabat berildi. Şunuň bilen baglylykda, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Germaniýa Federatiw Respublikasy bilen saglygy goraýyş ulgamynda hyzmatdaşlyga ýokary baha berip, şu ýylyň 21 — 24-nji noýabrynda türkmen hünärmenleriniň wekilçilikli toparyny Mýunhen şäherine, Maksimillian-Lýudwig adyndaky Mýunhen uniwersitetiniň Grosshadern klinikasyna iş sapary bilen ugratmak baradaky teklibi makullady.

Ýurdumyzyň harby we hukuk goraýjy edaralarynyň harby gullukçylarynyň hem-de işgärleriniň ýaşaýyş-durmuş şertlerini has-da gowulandyrmak boýunça alnyp barylýan işler mejlisde garalan meseleleriň biri boldy. Paýtagtymyzyň demirgazygynda ýerleşýän Çoganly ýaşaýyş toplumyndaky Mälikguly Berdimuhamedow adyndaky ýaşaýyş toplumynda häzirki zaman ölçeglerine kybap gelýän täze zolagy döretmek işleri dowam etdirilýär. Lebap welaýatynda harby we hukuk goraýjy edaralaryň işgärleri üçin durmuş maksatly desgalaryň gurluşygy alnyp barylýar. Şunuň bilen baglylykda, milli Liderimiz döwletimiziň harby we hukuk goraýjy edaralarynyň işgärleriniň maddy üpjünçiligini, durmuş şertlerini gowulandyrmak, serkerdeleriň, şahsy düzümiň hem-de olaryň maşgala agzalarynyň durmuş derejesini has-da ýokarlandyrmak barada hemişe alada etjekdigini aýtdy.

Şeýle hem Ministrler Kabinetiniň mejlisinde Türkmenistanyň Birleşen Milletler Guramasynyň Azyk we oba hojalyk guramasy (FAO) bilen hyzmatdaşlygyny ösdürmek boýunça birnäçe tekliplere garaldy. Türkmenistanyň Hökümeti bilen Birleşen Milletler Guramasynyň arasynda durnukly ösüş ugrunda 2021 — 2025-nji ýyllar üçin hyzmatdaşlygyň çarçuwaly Maksatnamasyna esaslanyp, FAO-nyň 2022 — 2025-nji ýyllar üçin Türkmenistan boýunça Maksatnamasyny işläp taýýarlamak teklip edilýär. Şeýle-de bu gurama bilen bilelikde obasenagat toplumy, ekologiýa we howanyň üýtgemegi meselelerine degişli taslamalary durmuşa geçirmek maksadalaýyk hasaplanýar.

Şunuň bilen baglylykda, Türkmenistanyň oba ýerleriniň durnukly ykdysady ösüşine gönükdirilen taslama goşulmagy baradaky, FAO-nyň hem-de ýurdumyzyň Oba hojalyk we daşky gurşawy goramak ministrliginiň arasynda degişli ylalaşygy baglaşmak baradaky teklipler beýan edildi. Mundan başga-da, obasenagat toplumynyň we tutuş milli ykdysadyýetiň esasy pudaklarynyň biri bolan pagtaçylyk ulgamynda hyzmatdaşlyga uly ähmiýet berilýär. Şu maksat bilen, bu ugurda önümçilik tehnologiýalaryny gowulandyrmak we pagta ýygymyny mehanizasiýalaşdyrmak arkaly pagtaçylyk pudagynyň netijeliligini ýokarlandyrmaga gönükdirilen FAO bilen bilelikdäki taslamany durmuşa geçirmek teklip edilýär.

Taslamanyň çäklerinde tehniki kuwwatlyklar arkaly gowaçanyň hasyllylygyny ýokarlandyrmak, agrotehniki usullary we pagtanyň seleksiýasy babatda ylmy-barlag işlerini güýçlendirmek, bu işleriň netijeliligini sanly tehnologiýalar arkaly ýokarlandyrmak göz öňünde tutulýar.

FAO bilen gatnaşyklary has-da giňeltmek maksady bilen, häzirki wagtda bu guramanyň Türkmenistandaky wekilhanasyny açmak boýunça degişli işler alnyp barylýar. Munuň özi göni ikitaraplaýyn gatnaşyklary amala aşyrmaga mümkinçilik berer. Şundan ugur alnyp, ýurdumyzyň ministrlikleri we pudaklaýyn dolandyryş edaralary hem-de FAO-nyň hünärmenleri bilen bilelikde degişli Ylalaşygyň taslamasyny işläp düzmek teklip edilýär.

Döwlet Baştutanymyz hödürlenen teklipleri, şol sanda Türkmenistanda BMG-niň Azyk we oba hojalyk guramasynyň wekilhanasyny açmak baradaky teklibi makullap, hereket edýän milli kanunçylyga hem-de halkara hukugyň kadalaryna laýyklykda, degişli işleri geçirmegi tabşyrdy.

Milli Liderimiziň garamagyna Ministrler Kabinetiniň ýanyndaky Ulag we kommunikasiýalar agentligi tarapyndan işlenip taýýarlanan ýurdumyzyň ulag we üstaşyr geçelgelerini, möhüm awtoulag, demir ýollaryny, hyzmat ediş nokatlaryny, ýük howlularyny, Halkara howa menzillerini hem-de olaryň ýük terminallaryny işjeňleşdirmek maksady bilen, sanly GIS kartany düzmek baradaky teklip hödürlenildi. Ol ýangyç guýmak mümkinçilikleri, deňiz portlary, poçta bölümleri, logistika merkezleri we howa menzilleri, serhet geçelgeleri hem-de gümrük amallarynyň ýerine ýetirilýän nokatlary baradaky jikme-jik maglumatlary özünde jemlär.

Hormatly Prezidentimiz amala aşyrylýan köptaraplaýyn taslamalaryň ýaýbaňlandyrylan üstaşyr ulag ulgamyny döretmäge, häzirki zaman düzümlerini kemala getirmäge, awtomobil, demir ýol we parom gatnawlarynyň ugry boýunça netijeli hyzmatdaşlygy ýola goýmaga, mümkinçilikleri bilelikde peýdalanmaga ýardam berýändigini nygtap, sanly kartany düzmek baradaky teklibi makullady hem-de agentligiň ýolbaşçysyna bu ugurdaky işleri dowam etmegi tabşyrdy.

17-nji noýabrda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Ahal welaýatynyň Babadaýhan etrabynda gurlan täze dokma toplumynyň açylyş dabarasyna gatnaşdy. Häzirki döwrüň iri we döwrebap kärhanalarynyň biri bolan Babadaýhan dokma toplumy dört sany önümçilik birligini özünde jemleýär. Umumy bahasy 150 million amerikan dollaryndan gowrak bolan täze toplumyň düzümine ýüplük, boýag, tikinçilik hem-de mata fabrikleri girýär.Ýurdumyzyň ykdysady kuwwatyny artdyrmaga mynasyp goşant goşjak bu toplumda Şweýsariýa, Ýaponiýa, Belgiýa, Italiýa, Germaniýa we Türkiýe ýaly ýurtlaryň öňdebaryjy kompaniýalarynyň iň kämil enjamlary ornaşdyryldy. Toplum ýylda 3 müň 300 tonna ýokary hilli ýüplük, 20 million inedördül metr dürli görnüşli, şol sanda 18 million metr boýalan mata hem-de 3 million 500 müň sany taýýar tikin önümlerini öndürmäge niýetlenendir.

Täze kärhananyň önümleri içerki bazarda daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutmak bilen, pudagyň eksport kuwwatyny artdyrmaga mümkinçilik berer. Bu iri toplumyň ulanylmaga berilmegi netijesinde täze iş orunlarynyň 1 müň 150-si dörediler.

Biz mundan beýläk-de ýurdumyzyň geljegi uly bolan dokma senagatyny depginli ösdürmäge, onuň önümçilik kuwwatyny artdyrmaga gönükdirilen maýa goýum taslamalaryny amala aşyrarys. Daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan önümleri öndürýän iri innowasion önümçilikleri döretmek, hereket edýän kärhanalaryň durkuny toplumlaýyn täzelemek boýunça işleri dowam ederis. Pudagyň maddy-enjamlaýyn binýadyny berkitmäge, «Döwlet adam üçindir!» diýen syýasatymyzdan ugur alyp, işgärleriň iş we durmuş şertlerini has-da gowulandyrmaga uly üns bereris diýip, döwlet Baştutanymyz açylyş dabarasynda eden çykyşynda nygtady.

Dabara sanly ulgam arkaly Belgiýanyň, Ýaponiýanyň, Germaniýanyň, Şweýsariýanyň dokma senagatynda ulanylýan enjamlary öndürýän kompaniýalarynyň hem-de Standartlaşdyrmak boýunça halkara guramasynyň (ISO) wekilleri gatnaşdylar. Olar Türkmenistanyň dokma pudagynyň dünýä bazarynda uly isleg bildirilýän önümleriniň ýokary hilini belläp, kärhanada meşhur kompaniýalaryň öňdebaryjy enjamlarynyň ornaşdyrylandygyny, onuň önümleriniň ýokary ekologik talaplara we dünýä ölçeglerine laýyk gelýändigini, önümçiligiň islendik tapgyrynda howpsuzlygy hem-de zyýanly himiki maddalaryň ýokdugyny tassyklaýan güwänamalary gowşurdylar.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow kärhananyň esasy önümhanalaryna aýlanyp gördi, önümçilik tapgyrlary bilen tanyşdy, toplumyň işgärleri bilen söhbetdeş bolup, olaryň maşgala durmuşy hem-de iş şertleri bilen gyzyklandy.

Kärhanada önümçilik öňdebaryjy, ekologik taýdan arassa tehnologiýalara esaslanýar. Häzirki wagtda ol ýurdumyzda gurulýan ähli senagat kärhanalaryna bildirilýän baş talapdyr. Iş ýüzünde munuň özi galyndysyz önümçilikdir. Sebäbi pagta süýümi gaýtadan işlenenden soň, galýan galyndy süzgüçler arkaly arassalanylýar. Tutýan meýdany 20 gektar bolan döwrebap kärhanada önümçilik desgalaryndan başga-da, işgärlere amatly iş we dynç alyş şertlerini döretmek üçin naharhana, sport meýdançasy, iki sany myhmanhana guruldy.

Soňra hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow ýörite bellenilen ýerde ýaýbaňlandyrylan sergini synlady. Bu ýerde soňky ýyllarda uly meşhurlyga eýe bolan milli önüm öndürijileriň harytlaryny görmek bolýar. Şolaryň hatarynda Gökdepäniň dokma toplumynyň «Gala», Aşgabat dokma toplumynyň «Goza», Gypjak dokma toplumynyň «Bürgüt» nyşanly sport eşikleri, Türkmenbaşy jins toplumynyň «Bedew» nyşanly tikin-trikotaž önümleri, Marynyň «Ýeňiş» tikin fabriginiň önümleri we beýlekiler bar.

Döwlet Baştutanymyz sergide görkezilýän önümleri synlap, olaryň berkligi, amatlylyk derejesi hem-de taýýarlanyş aýratynlyklary bilen gyzyklandy. Milli Liderimiz ýurdumyzda ekologik taýdan arassa çig maldan öndürilýän önümleriň möçberini artdyrmaga, şol bir wagtyň özünde daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan önümçiligiň kuwwatlyklaryny ýokarlandyrmaga aýratyn üns bermegiň häzirki döwrüň möhüm talabydygyny belläp, bu babatda degişli ýolbaşçylara anyk tabşyryklary berdi.

18-nji noýabrda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Demirgazyk Ykdysady hyzmatdaşlyk boýunça halkara forumda sanly ulgam arkaly çykyş etdi. Koreýa Respublikasynyň Prezidentiniň hem-de birnäçe döwletleriň Baştutanlarynyň gatnaşmagynda geçirilen ýokary derejeli forumyň gün tertibine häzirki döwrüň anyk ýagdaýlary bilen baglylykda, geljegi nazara alyp, Ýewraziýa hyzmatdaşlygynyň möhüm meseleleri girizildi.

Ýewraziýada ösüş ýagdaýlaryna işjeň gatnaşyjy bolmak bilen, Türkmenistan Durnukly ösüş maksatlaryna ýetmek boýunça halkara tagallalary birleşdirmäge gönükdirilen netijeli garaýyşlary we başlangyçlary goldaýar diýip, milli Liderimiz öz çykyşynda nygtady.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň belleýşi ýaly, häzirki döwrüň hakykaty pandemiýa garşy bilelikde göreşmek hem-de onuň ýaýramagy sebäpli ýüze çykan ýaramaz durmuş-ykdysady, ynsanperwer netijeleri azaltmak wezipesini öňe çykarýar.

Biz koronawirus meselesini syýasylaşdyrmakdan we ony döwletara gatnaşyklarda täsir ediş guraly hökmünde ulanmakdan doly ýüz öwürmegiň zerurdygyna düşünýäris diýip, milli Liderimiz aýtdy.

Döwlet Baştutanymyz Türkmenistanyň BMG-de bu ugurda birnäçe halkara başlangyçlary öňe sürendigini ýatladyp, Bütindünýä Saglygy Goraýyş Guramasynyň howandarlygynda bilelikdäki işleri alyp barmak boýunça anyk teklipleri beýan etdi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow ynsanperwer ulgamyň bilelikdäki tagallalary talap edýän ugur bolup durýandygyna üns çekip, bu babatda uly mümkinçilikleri bolan Türkmenistanyň we Koreýa Respublikasynyň ýakyn wagtda täze bilelikdäki taslamalary amala aşyrmaga girişip biljekdigine, onuň «Täze Demirgazyk syýasatyny» amala aşyrmakda möhüm goşant boljakdygyna ynam bildirdi.

Şol gün hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Azerbaýjan Respublikasynyň ykdysadyýet ministri Mikail Çingiz ogly Jabbarowy kabul etdi. Duşuşygyň dowamynda döwlet Baştutanymyz we myhman syýasy, söwda-ykdysady, ulag-aragatnaşyk, ylmy-tehniki, medeni-ynsanperwer hem-de beýleki ulgamlarda döwletara hyzmatdaşlygyň strategik häsiýetini nygtadylar.

Şunda iki goňşy döwletiň çäk taýdan ýerleşişiniň ýük daşamagyň amatly guryýer we deňiz ýollaryny, olaryň halkara ulag düzümine goşulyşmagyny üpjün edýän yklymara üstaşyr ulag geçelgelerini döretmek boýunça taslamalary durmuşa geçirmekde tagallalary netijeli birleşdirmek üçin oňaýly şertleri döredýändigi bellenildi.

Energetika ulgamy ara alnyp maslahatlaşylan esasy meseleleriň biri boldy. Bu ulgam Türkmenistanyň we Azerbaýjanyň milli ykdysadyýetleri üçin strategik häsiýete eýedir. Milli Liderimiz hem-de myhman nebitiň we gazyň uly gorlaryna eýe bolan döwletleriň ikisiniň-de bu ulgamy ösdürmäge aýratyn üns berýändiklerini nygtap, deňhukuklylyk, özara bähbitlilik ýörelgelerine esaslanýan däp bolan hyzmatdaşlygy ösdürmegiň möhümdigini nygtadylar.

19-njy noýabrda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow köpugurly işewürlik merkezli kaşaň «Garagum» oteliniň açylyş dabarasyna gatnaşdy. Ol şu ýyl ýurdumyzda gurlup ulanylmaga berlen 70-nji iri desgadyr.

A.Nyýazow şaýoly bilen Hoja Ahmet Ýasawy köçesiniň çatrygynyň ýanynda, paýtagtymyzyň Halkara howa menziliniň golaýynda gurlan täze myhmanhana-işewürlik toplumy täsin keşbi bilen tapawutlanýar. Onuň gurluşygynda, bezeg işlerinde ýokary hilli serişdeler, şol sanda granit, mermer we beýlekiler ulanyldy. Şolary seçip almakda bu serişdeleriň ulanyş häsiýetnamalary, hususan-da, berkligi, ygtybarlylygy, ekologik talaplara laýyk gelýändigi hem-de Türkmenistanyň tebigy-howa şertleri göz öňünde tutuldy. Şunuň bilen bir hatarda, toplumyň ýokary seýsmiki durnuklylygy üpjün edildi.

Halkara hyzmatdaşlygy giňeltmekde, işewürlik gatnaşyklaryny ösdürmekde möhüm orun eýelejek bu myhmanhanada hyzmatyň häzirki zaman talaplaryna laýyk gelýän şertler döredildi. Ýedi gatdan ybarat, umumy meýdany 6,8 gektar bolan bu ajaýyp myhmanhanada ýokary derejeli myhmanlary kabul etmek, olaryň rahat dynç almagy, dürli çäreleri geçirmek üçin ähli mümkinçilikler bar. Binada 87 sany otag — 17-si standart, 8-si maşgala, 47-si lýuks, 15-si kaşaň lýuks otaglary ýerleşýär. Olar jemi 204 orna niýetlenendir. Myhman otaglarynyň 87-sinde-de gelýän adamlary türkmen myhmansöýerligi bilen garşylamaga we hyzmat etmäge ähli şertler göz öňünde tutuldy.

Dünýä ölçeglerine laýyk gelýän otelde myhmanlara amatly iş we dynç alyş şertlerini döretmek üçin 8 sany işewürlik merkezi, ak öý şekilinde gurlan 500 orunlyk toý zaly, 150 orunlyk restoran, mejlisler we maslahatlar zallary, dürli harytlary hödürleýän dükanlar bar. Mundan başga-da, binanyň düzüminde myhmanhananyň edara otaglary, bank hyzmatlaryny hödürleýän bölümçe ýerleşýär. «Garagum» otelinde medeniýetli dynç almak we sport bilen meşgullanmak üçin degişli düzüm göz öňünde tutuldy. Restoranlar, SPA bölümi, dürli trenažýorlar bilen enjamlaşdyrylan fitnes zaly, üsti ýapyk suwda ýüzülýän howuz, gözellik salony myhmanlaryň hyzmatyndadyr.

Milli Liderimiz myhmanhana toplumynyň restoranyny synlady we bu ýerde zalyň içki bezegine hem-de myhmanlara hödürlenilýän hyzmatlaryň, tagamlaryň hiline aýratyn üns berip, oteliň otaglaryny synlap, olarda rahat ýaşamak üçin döredilen şertler bilen tanyşdy hem-de binanyň meýilleşdirilişiniň aýratynlyklaryna, içki bezegine, mowzuklaýyn barelýef pannolaryna, tebigaty janlandyrýan täsin suratlara gyzyklanma bildirdi.

Soňra bu ýerde, «Garagum» otelinde hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow «Rönesans Holding» türk kompaniýasynyň müdiriýetiniň başlygy Erman Ylyjagy kabul etdi. Bu kompaniýa Türkmenistanda işlän ýyllarynda möhüm düzümleýin desgalaryň birnäçesiniň gurluşygyny amala aşyrdy. Şolaryň hatarynda köpugurly işewür merkezli «Garagum» oteli hem bar.

Soňra duşuşyk birnäçe wise-premýerleriň hem-de «Rönesans Holding» türk kompaniýasynyň müdiriýetiniň başlygy Erman Ylyjagyň gatnaşmagynda iş maslahaty görnüşinde dowam etdi. Onuň barşynda ýurdumyzda türkiýeli hyzmatdaşlaryň gatnaşmagynda suw tygşytlaýjy tehnologiýalary giňden ornaşdyrmak we täze elektrik stansiýalary gurmak bilen bagly meseleler ara alnyp maslahatlaşyldy.

Kompaniýanyň ýolbaşçysy «Rönesans Holdingiň» milli Liderimiziň başyny başlan, Türkmenistanyň innowasion ösüşine hem-de ykdysady kuwwatyny artdyrmaga gönükdirilen toplumlaýyn özgertmeler maksatnamalaryny mundan beýläk-de durmuşa geçirmäge gatnaşmaga çalyşýandygyny tassyklady.

Şol gün «Erkin» atly täze, döwrebap seýilgähiň açylyş dabarasy hem boldy. Bu seýilgäh «Garagum» oteliniň ýanynda 7 gektar meýdany eýeleýär. Seýilgähiň çäklerinde saýaly we pürli agaçlaryň, beýleki ösümlikleriň 7 müň düýpden gowragy oturdyldy. Dürli güller ekildi, güllerden edilen owadan özboluşly şekiller döredildi. Seýilgähiň merkezinde belentligi 22 metr bolan Baýdak sütüni oturdylyp, onda Garaşsyz Watanymyzyň ýaşyl Tugy erkana parlaýar.

Şeýle hem bu ýerde sport maşklaryny ýerine ýetirmek, sport bilen meşgullanmak üçin mümkinçilikler döredildi. Welosiped ýodalary guruldy we welosipedleri kärendä bermek ýola goýuldy.

Milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedow jemgyýetde işjeň we sagdyn durmuş ýörelgelerini berkarar etmegi esasy wezipeleriň hatarynda goýup, bu babatda ildeşlerimize, ilkinji nobatda, ýaş nesle görelde görkezýär.

Şenbe güni hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow adaty endigine eýerip, säher bilen irki bedenterbiýe maşklaryny ýerine ýetirdi we paýtagtymyzdaky Olimpiýa şäherçesinde bolup, egindeşleri bilen sportuň dürli görnüşleri bilen meşgullandy.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow ýurdumyzda bedenterbiýe-sagaldyş hereketini, ýokary netijeli sporty ösdürmek bilen baglanyşykly meselelere ünsi çekip, bu ugurda alnyp barylýan işleriň döwrebap derejede dowam etdirilmelidigini, halk köpçüliginiň, aýratyn-da, ýaşlaryň köpçülikleýin bedenterbiýe we sport bilen işjeň meşgullanmagy üçin zerur mümkinçilikleriň döredilmelidigini belledi.

Geçen hepde Daşary işler ministrliginde geçirilen brifing Türkmenistanyň Prezidenti Gurbanguly Berdimuhamedowyň Türkiýe Respublikasyna bolan iş saparynyň hem-de onuň çäklerinde Türki dilli döwletleriň hyzmatdaşlyk geňeşiniň döwlet Baştutanlarynyň VIII sammitine gatnaşmagynyň jemlerine we 28-nji noýabrda Türkmenistanyň başlyklyk etmeginde Aşgabatda geçirilmegi meýilleşdirilýän Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasyna (YHG) agza döwletleriň Baştutanlarynyň XV sammitine görülýän taýýarlyk bilen bagly meselelere bagyşlandy. Oňa ýurdumyzyň habar beriş serişdeleriniň wekilleri, Türkmenistanda işleýän daşary ýurtly žurnalistler, şeýle-de sanly ulgam arkaly birnäçe ýurtlaryň köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň wekilleri gatnaşdylar.

Brifingiň dowamynda milli Liderimiziň Türki geňeşiň sammitindäki çykyşyndan gelip çykýan esasy ugurlar beýan edildi hem-de Türkmenistanyň bu gurama synçy döwlet hökmünde kabul edilmeginiň ähmiýeti nygtaldy. Munuň özi ykdysadyýet, söwda, maýa goýumlar, ekologiýa, ylym, bilim hem-de beýleki geljegi uly ugurlarda bilelikde işlemek üçin giň mümkinçilikleri açýar.

Şeýlelikde, geçen hepdäniň wakalary Türkmenistanyň dünýä jemgyýetçiligi bilen syýasy gatnaşyklarynyň giňeldilýändiginiň, ählumumy parahatçylygyň, abadançylygyň, ösüşiň bähbidine ykdysady we ynsanperwer hyzmatdaşlygynyň işjeňleşdirilýändiginiň aýdyň nyşany boldy. Bu wakalar hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň başlangyjy bilen amala aşyrylýan özgertmeleriň geriminiň barha giňelýändigini ýene-de bir gezek subut etdi. Olaryň baş maksady ata Watanymyzy dünýäniň senagat taýdan ösen döwletleriniň hataryna çykarmakdan, mähriban halkymyzyň abadançylygyny mundan beýläk-de pugtalandyrmakdan ybaratdyr.

Ýurdumyzyň içerki bazaryny özümizde öndürilýän ýokary hilli önümler bilen doly üpjün etmäge gönükdirilen täze senagat pudaklarynyň sany barha artýar. Çünki ýurdumyz täze önümçilikleriň döremegine giň mümkinçilik berýän çig mallaryň dürli görnüşlerine we baý möçberlerine eýedir. Hormatly Prezidentimiziň «Garaşsyzlyk — bagtymyz» atly kitabynda Türkmenistanyň dünýäniň iri energetika döwletleriniň hataryndadygy we tebigatymyzyň bize eçilen ägirt uly gymmatlyklarynyň, şonuň bilen deň derejede özerkli durmuşymyzyň Garaşsyzlyk bilen baglanyşyklydygy örän jaýdar bellenilýär. Milli Liderimiz: «Diňe Garaşsyzlygymyz bize öz mümkinçiliklerimizi öz eşretlerimiz üçin ulanmak, öz baýlyklarymyza eýe bolmak bagtyny berendir» diýip bellemek bilen, milli gymmatlyklarymyzy halkymyzyň abadançylygy üçin ulanmak mümkinçiliginiň uly bagtdygyny, munda bolsa ýurt Garaşsyzlygymyzyň beýik bahasyny nygtaýar.

Gahryman Arkadagymyzyň baştutanlygynda Garaşsyz Türkmenistan energiýa serişdelerini öndürmek ýa-da eksport etmek bilen çäklenmän, häzirki döwürdäki ýagdaýlara laýyklykda, innowasion tehnologiýalary ulanmak esasynda ýokary öndürijilikli pudagy döredýär. Ýurdumyzy 2030-njy ýyla çenli döwür üçin senagat taýdan ösdürmegiň maksatnamasyna laýyklykda, iň häzirkizaman gaz we nebiti gaýtadan işleýän önümçilikleriň gurluşygy dowam etdirilýär. Garaşsyzlyk ýyllarynda nebitgaz senagatyny diwersifikasiýalaşdyrmak, tebigy gazy gaýtadan işlemäge ýöriteleşdirilen, şol sanda gazhimiýa we himiýa pudaklaryna, elektroenergetika degişli bolan iri senagat desgalaryny gurmak boýunça uly işler durmuşa geçirildi. Türkmenistanyň energetika strategiýasy üçin ylmy-tehniki ösüşiň soňky gazananlary, nebithimiýa pudagynyň kärhanalaryny tehniki taýdan enjamlaşdyrmagyň, gazy we nebiti gaýtadan işleýän täze önümçilikleri gurmagyň esasynda gaýtadan işlenen taýýar önümleri daşary ýurtlara ibermek ileri tutulýan ugur boldy. Tebigy we ugurdaş gazy gaýtadan işleýän — benzini, dizel ýangyjyny we uçar kerosinini, şeýle hem sintetiki nebiti, polietileni we polipropileni öndürmek boýunça gurulýan desgalar kuwwatly önümçilikleriň hatarynda orun alýar.

Milli ykdysadyýetiň täze klasteri bolan gazhimiýa dünýä derejesinde örän düýpli we geljegine uly umyt baglanýan ugur bolup durýar. Tebigy gazyň düzümindäki maddalary, ýagny metany, etany we beýlekileri himiki taýdan gaýtadan işlemek, tebigy gazy toplumlaýyn gaýtadan işlemegiň tehnologik zynjyryny döretmek ägirt uly netijeleri berýär. Gazy himiki usulda gaýtadan işlemegiň derejesiniň ýokarlanmagy bilen alynýan himiki önümleriň bahasy hem has ýokarlanýar. «Türkmenistanyň nebitgaz senagatyny ösdürmegiň 2030-njy ýyla çenli döwür üçin Maksatnamasyny» durmuşa geçirmegiň barşynda, düzüme degişli täze desgalaryň gurluşygyna, nebite we gaza baý täze gatlaklary ýüze çykarmak boýunça gözleg-agtaryş işleriniň netijeliliginiň ýokarlandyrylmagyna degişli meselelere aýratyn üns berler.

Gyýanly şäherçesinde polietilen we polipropilen öndürmek boýunça döwrebap gazhimiýa toplumy munuň aýdyň mysallarynyň biridir. Dünýä bazarlarynda granulirlenen polipropilene uly isleg bildirilýär. Ol polimer plýonkasyny, emeli süýümi, list görnüşindäki örän berk termoplastlary we degişlilikde dürli görnüşdäki polimer önümlerini — turbalary, ýüpi, örän berk tanaplary, awtomobiller üçin filtrleri, şeýle hem dürli geýimleri we mebeli, gaplaýjy materiallary hem-de azyk önümleri üçin gaplary öndürmekde ulanylýar. Toplumyň beýleki önümi bolan polietileniň hem eksport mümkinçilikleri örän ýokary. Bu önümiň esasynda dürli turbalaryň we köpçülikleýin isleg bildirilýän harytlaryň işlenip çykarylmagyny ýola goýmak bolar. Ýurdumyzyň tebigy gazyň has çuňňur we toplumlaýyn görnüşde gaýtadan işlenmegini, eksport boýunça gazy gaýtadan işlemek arkaly taýýarlanan önümleriň paýynyň artdyrylmagyny ugur edinip, tebigy gaz we çig nebit ýaly ilkinji energiýa serişdeleriniň bazaryndaky ornuny pugtalandyrmak bilen birlikde, gymmatly polimer önümleriniň has girdejili bazarynda mynasyp orny eýeleýändigi guwandyryjydyr.

Çig malyň senagat taýdan özleşdirilmegi diňe onuň gorlary bilen kesgitlenmän, eýsem köp sanly çylşyrymly tehniki-ykdysady we tehnologik meseleleri çözmek bilen hem baglanyşyklydyr. Bu babatda mineral baýlyklaryň düzüminiň çylşyrymlylygy, alynýan önümiň özboluşly himiki aýratynlyklary, galyberse-de çig malyň ýerleşýän ýerleriniň tebigy şertleri we başga-da köp sanly deliller alymlarydyr hünärmenleriň öňünde täzeden çözülmeli meseleleri goýýar. milli ylym-bilim we innowasion tehnologiýalar esasynda öz tebigy baýlyklarymyzy netijeli özleşdirmek ykdysadyýetimizi ösdürmegiň iň ygtybarly girewidir. Bu bolsa hormatly Prezidentimiziň parasatly syýasaty netijesinde, ýurdumyzyň ykdysadyýetiniň täze belentliklere galmagyny üpjün edýär.

Milli Liderimiziň ýurdumyzyň nebitgaz pudagynyň öňünde täze ýataklary özleşdirmek, toplumyň kärhanalaryny tehniki taýdan enjamlaşdyrmak, döwrebap tehnologiýalary giňden ornaşdyrmak, gazy gaýtadan işleýän täze önümçilikleri döretmek boýunça goýan wezipeleri ylymy, bilimi we önümçiligi utgaşdyryp alyp barmak arkaly çözülýär. Täze özgertmeler, täze desgalar ylma, bilime hyjuwly zehinli ýaşlary ruhlandyrýar, olara milli tebigy baýlyklarymyzy özleşdirmekde döredijilikli işlemäge giň ýol açýar. Milli ylym-bilim we innowasion tehnologiýalar esasynda öz tebigy baýlyklarymyzy netijeli özleşdirmek ykdysadyýetimizi ösdürmegiň iň ygtybarly girewi bolup durýar.

Begenç MÜRZÄÝEW,

Ýagşygeldi Kakaýew adyndaky Halkara nebit we gaz uniwersitetiniň mugallymy.

Garaşsyz, baky Bitarap Diýarymyzyň ykdysadyýetini has-da ösdürmäge gönükdirilen milli maksatnamalar esasynda uly işler durmuşa geçirilýär. Şeýle beýik işler jemgyýetimiziň geljekki ösüşleriniň möhüm ugurlaryny kesgitlemekde, şol esasda hem ykdysady ulgamlarda üstünlikli amala aşyrylýan özgertmeleriň maksadalaýyk durmuşa geçirilmeginde ygtybarly orun eýeleýär. Hemmämize mälim bolşy ýaly, soňky döwürlerde «Sanly ykdysadyýet» adalgasy ykdysadyýetçiler tarapyndan ýygy-ýygydan giňişleýin ara alnyp maslahatlaşylýan meselä öwrüldi. Onuň hem esasy sebäbini dünýäniň örän köp ýurtlarynyň ylmy-tehniki ösüşini, hususan-da, sanly maglumatlary ykdysadyýete giňişleýin ornaşdyrmagyň netijesinde uly öňegidişlikleri gazanandygy bilen düşündirip bolar.

Eziz Diýarymyzyň ykdysadyýetini ösdürmekde oňa sanly ykdysadyýeti ornaşdyrmak möhüm wezipeleriň biri bolup durýar. Gahryman Arkadagymyzyň parasatly baştutanlygynda ýurdumyzyň ähli ugurlaryny yzygiderli döwrebaplaşdyrmak bilen bir hatarda, milli ykdysadyýetimizi kuwwatlandyrmak, önümçilik we hyzmatlar ulgamyna ylmy we innowasion täzelikleri giňden ornaşdyrmak wezipeleri boýunça maksatnamalaýyn işler toplumlaýyn durmuşa geçirilýär. Sanly ykdysadyýetiň ornaşdyrylmagy ýurdumyzda ýokary öndürijiligi üpjün etmäge we uzakmöhletleýin ykdysady ösüşi gazanmaga badalga berýär.

Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe eziz Diýarymyzyň ähli ugurlarda ösdürilmegine, halkymyzyň ýaşaýyş-durmuş derejesiniň yzygiderli ýokarlanmagyna, döwlet dolandyryş edaralarynyň işiniň netijeliliginiň gazanylmagyna, ykdysadyýetimiziň diwersifikasiýa ýoly bilen döwrebaplaşdyrylmagyna gönükdirilen, düýpli ylma daýanýan giň möçberli işler barha rowaçlanýar. «Türkmenistanda 2019 — 2025-nji ýyllarda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň Konsepsiýasy» milli ykdysadyýete sanly ulgamlary ornaşdyrmak, elektron senagatyny ösdürmek, adamyň aň-bilim maýasyna, işewürlige we maglumat-aragatnaşyk tehnologiýalarynyň iň täze gazananlaryna esaslanýan kuwwatly ykdysadyýeti kemala getirmek, innowasion, ýokary tehnologiýaly, bäsdeşlige ukyply sanly ykdysadyýeti ösdürmek ýaly il-halk bähbitli maksatlara gönükdirilen strategik resminamadyr. Mälim bolşy ýaly, sanly ykdysadyýeti ösdürmekde ýurdumyzyň baş maksady ony hukuk taýdan düzgünleşdirmäge, hukuk goraglylygynyň üpjün edilmegine gönükdirilendir.

Şoňa baglylykda sanly ykdysadyýetiň kadalaşdyryjy hukuk üpjünçiliginiň kämilligi üçin bu gurşawyň aýratynlyklaryny hem-de özboluşlylygyny göz öňünde tutmak möhüm bolup durýar.

Eziz Diýarymyzda sanly ykdysadyýetiň mümkinçiliklerinden barha köp peýdalanylýar, bu ugurdaky bilimler yzygiderli artdyrylýar. Ata Watanymyzda durmuşa geçirilýän özgertmeleriň halkyň bähbidine, ýurdumyzyň gülläp ösmegine gönükdirilendigini aýratyn bellemegimiz gerek. Sanly ykdysadyýetiň möhüm ugurlary üstünlikli ýerine ýetirilýär.

Halkymyza bagtyýarlygy peşgeş edýän Gahryman Arkadagymyzyň jany sag bolsun, il-ýurt bähbitli, halkara ähmiýetli beýik işleri mundan beýläk hem has-da rowaçlansyn!

Ogulbeg HANOWA,

S.A.Nyýazow adyndaky Türkmen oba hojalyk uniwersitetiniň mugallymy.