(Stambul, 2021-nji ýylyň 12-nji noýabry)
Hormatly döwlet Baştutanlary!
Hormatly duşuşyga gatnaşyjylar!
Ilki bilen, ýokary derejedäki şu duşuşygy gurandygy we oňa Türkmenistany çagyrandygy üçin Türkiýe Respublikasynyň Prezidenti hormatly Rejep Taýyp Ärdogana tüýs ýürekden minnetdarlyk bildirýärin.
Şu duşuşygyň Türkmenistan üçin aýratyn ähmiýeti bar. Sebäbi şu gün biziň ýurdumyzyň Türki geňeşe synçy hökmünde girmegi barada çözgüt kabul edilýär. Bu bolsa, ulaldyp aýtmanyňda, Türkmenistanyň türki dünýäniň döwletleri bilen hyzmatdaşlygynda hil taýdan täze tapgyryň başlanýandygyny alamatlandyrýan örän möhüm taryhy wakadyr. Mümkinçilikden peýdalanyp, men Türkmenistanyň bu gurama şeýle derejede gatnaşmagy baradaky öz garaýyşlarymy aýtmak hem-de biziň bilelikdäki işimiziň ileri tutulýan ugurlaryny beýan etmek isleýärin.
Türkmenistan halkara bileleşige jogapkärli gatnaşyjy bolmak bilen, dünýäniň köp ýurtlary bilen ikitaraplaýyn görnüşde hem, halkara guramalaryň çäklerinde hem işjeň we netijeli hyzmatdaşlyk edýär.
Hemişelik Bitaraplyk hukuk ýagdaýy biziň daşary syýasatymyzyň esasy bolup durýar. Bu dereje Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň 1995-nji ýylyň 12-nji dekabryndaky degişli Rezolýusiýasy hem-de 2015-nji ýylyň 3-nji iýunyndaky täzeden goldanan Rezolýusiýasy bilen biragyzdan ykrar edildi.
Şeýle hem Türkmenistanyň başlangyjy bilen Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasy 2017-nji ýylyň 2-nji fewralynda 12-nji dekabry «Halkara Bitaraplyk güni» diýip yglan etmek barada degişli resminamany kabul etdi. Bu bolsa ählumumy parahatçylygy saklamakda Bitaraplyk syýasatynyň möhümdigini ýene-de bir gezek tassyklady.
Mümkinçilikden peýdalanyp, men Türkmenistanyň hemişelik Bitaraplyk hukuk ýagdaýyny yzygiderli goldaýandyklary üçin Türki dilli döwletleriň hyzmatdaşlyk geňeşine agza ýurtlaryň wekiliýetleriniň Baştutanlaryna minnetdarlyk bildirýärin.
Hormatly döwlet Baştutanlary!
Hormatly duşuşyga gatnaşyjylar!
Ilki bilen, Türkmenistanyň Türki dilli döwletleriň hyzmatdaşlyk geňeşiniň işine hemişe uly hormat goýmak we gyzyklanma bilen garandygyny bellemek gerek. Şoňa görä-de, geňeşiň işini gowulandyrmak maksady bilen, men şulary teklip edýärin:
1. Ýer ýüzünde çylşyrymly ýagdaýlar, düýpli özgermeler bolup geçýän häzirki döwürde doganlyk halklaryň we döwletleriň arasyndaky gatnaşyklary pugtalandyrmak, dünýä bileleşiginiň öňünde durýan wezipeleri çözmäge agzybirlikde çemeleşmek aýratyn ähmiýete eýe bolýar. Sebäbi munuň özi aýdyň we jogapkärli garaýyşlary işläp taýýarlamagy talap edýär.
Türki dilli ýurtlaryň öz at-abraýyna we möhüm syýasy-diplomatik ýagdaýyna daýanýan ylalaşylan, işjeň garaýşy halkara hem-de sebit işlerinde, ilkinji nobatda bolsa, Merkezi Aziýada, Hazar we Gara deňzi sebitlerinde, Günorta Kawkazda, Orta we Ýakyn Gündogarda durnukly ösüşi üpjün etmekde hem-de gorap saklamakda wajyp orny eýelemäge ukyplydyr.
Häzirki şertlerde-de biziň ýurtlarymyzyň Birleşen Milletler Guramasynyň, Yslam Hyzmatdaşlyk Guramasynyň, Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasynyň, beýleki halkara hem-de sebit düzümleriniň çäklerinde gatnaşyklaryny giňeltmegiň zerurdygyna ynanýaryn. Şeýle hyzmatdaşlygy doly anyklaşdyrmak, bilelikde diplomatik we beýleki ileri tutulýan ugurlarymyzy görkezmek has netijeli bolar diýip hasap edýärin.
Sebit gapma-garşylyklarynyň güýçlenmegi sebäpli, olaryň aradan aýrylmagy we öňüniň alynmagy üçin biziň ylalaşylan garaýyşlarymyz aýratyn möhüm ähmiýete eýe bolýar. Şoňa görä-de, dawalaryň güýçlenmeginiň öňüni almakda, olary gepleşikler arkaly çözmek üçin amatly şertleri döretmekde halkara tagallalary goldamak maksady bilen, diplomatik hyzmatdaşlygy işjeňleşdirmek maksadalaýyk bolar diýip hasaplaýaryn.
Şunda biz Türkmenistanyň Bitaraplygyna, ýurdumyzyň öňüni alyş diplomatiýasy boýunça toplan tejribesine möhüm şert hökmünde garaýarys. Biz ýurtlarymyz ählumumy parahatçylygy, durnuklylygy we özara düşünişmegi berkitmek boýunça halkara gün tertibini amala aşyranda şu şertden peýdalanmagy teklip edýäris.
Şunuň bilen baglylykda, türki dilli döwletleriň birleşiginiň Birleşen Milletler Guramasynyň işine has işjeň we netijeli gatnaşmak syýasatyny işläp düzmäge girişmegini maksadalaýyk hasaplaýarys. Birleşen Milletler Guramasy bilen biziň birleşigimiziň hyzmatdaşlyk gatnaşyklary ýörite halkara resminamada berkidilse, bu ugurda ädilen yzygiderli ädim bolardy. Şu teklip bilen doly ylalaşylan halatynda, ýakyn wagtda Baş Assambleýada deslapky diplomatik işe başlap, soňra bolsa degişli Rezolýusiýanyň umumy taslamasy bilen çykyş edip bolardy. Sebäbi türki dilli döwletleriň Birleşen Milletler Guramasy bilen yzygiderli hyzmatdaşlygy ýola goýmak boýunça netijeli hem-de umumy garaýşy halkara bileleşikde düşünmek bilen kabul ediler we goldawa eýe bolar, umumy bähbitler üçin tagallalary birleşdirmegiň täsirli guralyna öwrüler diýip pikir edýärin.
Şeýle hem men türki dilli döwletleriň Yslam Hyzmatdaşlyk Guramasy bilen gatnaşyklaryny pugtalandyrmaga üns bermek isleýärin. Çünki bu iki guramanyň ykdysadyýet, söwda, maýa goýumlar, ekologiýa we ylym-bilim ýaly ugurlarda bilelikde işlemek üçin giň mümkinçilikleriniň bardygyna ynanýaryn.
Şoňa görä-de, men uly mümkinçiligi bolan ýurtlarymyzyň ony diňe öz ösüşi üçin däl-de, eýsem, tutuş dünýäniň, halkara işleriň durnukly we döredijilikli bolmagynyň bähbidine-de mynasyp hem-de netijeli ulanmaga ukyplydygyna ynanýaryn.
2. Bu ynam köpasyrlyk tejribä, biziň ganybir kowumdaşlygymyza, ruhy we ahlak gymmatlyklarymyzyň we daýançlarymyzyň mäkämdigine hem-de synmazdygyna esaslanýar. Türki dünýäsi uzak taryhyň dowamynda örän kuwwatly medeniýetiň, siwilizasiýanyň dörän we ösen özboluşly mekany bolup durýar. Bu bolsa dünýä taryhynyň, medeniýetiniň hem-de siwilizasiýasynyň barşyna we ösüşine ägirt uly täsirini ýetirdi.
Türki halklaryň görnükli wekilleri bolan Magtymguly Pyragynyň, Ýunus Emräniň, Muhammet Fizulynyň, Abaýyňdyr Ýusup Balasagunlynyň, Muhammet Ulugbegiň atlarydyr eden işleri häzirki döwürde bizi täze belentliklere ruhlandyrýar. Häzirki düýpli wehimler bilen ýüzbe-ýüz bolýan döwrümizde biz doganlyk halklarymyzyň bahasyna ýetip bolmajak ynsanperwer garaýyşlary, hoşniýetli goňşuçylygy we agzybirligi wesýet edip giden beýik döwlet işgärleriniňdir akyldarlaryň taryhy mirasyna daýanýarys. Bu mirasa eýermek biziň döwletlerimiz üçin hemmetaraplaýyn ösüşiň örän giň mümkinçiliklerini açýar.
3. Türkmenistan ykdysady we söwda gatnaşyklaryny yzygiderli hem-de belli bir maksada gönükdirip pugtalandyrmaga hyzmatdaşlyk etmegiň örän möhüm ileri tutulýan ugry hökmünde garaýar. Bu ugurda mümkinçiliklerimiz örän uly diýsem, ulaldyp aýtdygym bolmaz. Sebäbi biziň döwletlerimiziň kuwwatyny birleşdirmek, serişde, geografik, önümçilik we tehnologik mümkinçiliklerimizi peýdalanmak, diňe bir milli ykdysadyýetlerimizi ösdürmäge güýçli ýardam bermän, eýsem, Ýewraziýada tutuş geoykdysady düzüme hem düýbünden başga mazmun we häsiýet berer diýip pikir edýärin.
Gürrüň, ozaly bilen, energetika we ulag ulgamlary ýaly strategik ugurlar barada barýar. Çünki türki dilli döwletler Aziýany hem-de Ýewropany berk we durnukly ulagdyr energetika ulgamlary arkaly birleşdirjek Ýewraziýa giňişliginde tebigy halkany emele getirýär. Şeýle ulgamlary döretmekde biziň ýurtlarymyz möhüm orny eýelemäge ukyplydyr. Bu Gündogar — Günbatar hem-de Demirgazyk — Günorta ugurlary boýunça iri Aziýa, Ýewropa we Ýakyn Gündogar bazarlaryna energiýa serişdelerini, harytlary ibermegiňdir hyzmatlary etmegiň gysga, ygtybarly, howpsuz ýoly bolup durýar.
Şu ýerde Hazar sebitinden Türkiýä, ondan aňryk Ýewropa energiýa ulgamlaryny, Beýik Ýüpek ýoluny dikeldýän üstaşyr logistik geçelgeleri gurmagyň taslamalary göz öňünde tutulýar. Şonuň bilen baglylykda, biz hyzmatdaşlygyň şu ugruny güýçlendirmek, türki dilli döwletleriň oýlanyşykly bitewi strategiýasyny işläp taýýarlamaga girişmek, şonuň esasynda ylalaşylan ulag we energetika diplomatiýasyny alyp barmak zerur diýip hasap edýäris.
Bu ugurda biziň ýöriteleşdirilen halkara düzümler, hususan-da, Birleşen Milletler Guramasynyň Ýewropa ykdysady komissiýasy, Aziýa — Ýuwaş umman sebiti üçin Ykdysady we durmuş komissiýalary bilen bilelikdäki işimizi güýçlendirmek maksadalaýyk bolup durýar. Şeýle hem Yslam ösüş banky we Aziýanyň ösüş banky ýaly maliýe edaralaryny çekmek bilen, bilelikdäki taslamalary amala aşyrmak boýunça hyzmatdaşlyk etmäge başlamagy möhüm hasap edýärin. Munuň üçin bize degişli hukuk we guramaçylyk şertlerini, halkara giňişlikde tagallalarymyza düşünmäge hem-de olary goldamaga gönükdirilen amatly syýasy, diplomatik, maglumat şertlerini döretmegiň üstünde oýlanyşykly işlemek gerek diýip hasaplaýaryn.
4. Türki dünýäniň ýurtlary häzir ählumumy ösüşiň belentliginde bolup, täze garaýyşlary, onuň amala aşyrylyşy hem-de geljegi baradaky düşünjeleri öňe sürmelidirler. Ykdysadyýetde, durmuş ulgamynda, tehnologiýalarda we innowasion çözgütlerde öňdebaryjy döwletleriň hatarynda bolmalydyrlar.
Bu ekologiýa meselesine hem doly derejede degişlidir. Türkmenistan häzirki düýpli ekologik howplara garşy halkara tagallalary birleşdirmäge berk ygrarlydygyny tassyklap, «ýaşyl» gün tertibi bilen bagly ençeme anyk we zerur ädimleri ätmegi teklip edýär.
Biz az uglerodly önümçilikleri ösdürmek çärelerini amala aşyrmaga gönükdirilen Ählumumy strategiýany işläp taýýarlamaga girişmek zerur diýip hasaplaýarys. Şeýle hem Birleşen Milletler Guramasynyň howandarlygynda energetika pudagynda ileri tutulýan wezipeleriň biri hökmünde wodorody ösdürmegiň halkara «Ýol kartasyny» döretmegiň möhümdigini nygtaýarys. Bu başlangyçlary amala aşyrmakda türki dünýäniň raýdaşlygynyň Durnukly ösüş maksatlaryna ýetmäge saldamly goşant boljakdygyna ynanýarys.
5. Biziň pikirimizçe, türki dilli döwletleriň birleşiginiň halkara hyzmatdaşlygynyň ugurlaryny we geografiýasyny giňeltmegini onuň guramaçylyk düzümini berkitmek hem-de kämilleşdirmek zerurlygy talap edýär. Men biziň ýurtlarymyzyň ykdysady, ekologiýa, ynsanperwer ugurlarda hyzmatdaşlygyny berkitmek bilen meşgullanjak ýörite komitetleri döretmek barada hem pikirlenip bolar diýip hasaplaýaryn. Şeýle-de biz Türki geňeşiň Baş sekretarynyň möhüm ornuny ykrar edip, onuň geografik ýagdaý boýunça orunbasarlarynyň wezipelerini girizmek barada oýlanmagy teklip edýäris. Olar bu ýokary derejesini peýdalanyp, Aziýa we Ýewropa yklymlaryndaky dürli döwletleriň gatnaşyklary bilen jikme-jik meşgullanarlar.
Hormatly döwlet Baştutanlary!
Ýokary derejedäki şu duşuşyk Türkmenistanyň doganlyk döwletler bilen özara gatnaşyklarynda täze sahypany açýar. Biz bu gün ýurdumyzyň Türki dilli döwletleriň hyzmatdaşlyk geňeşine synçy hökmünde girmegi hakyndaky çözgüdiň kabul edilmegine buýsanýarys. Şu gün biz doganlyk halklaryň ilerlemegiň, gülläp ösüşiň we abadançylygyň ýoly bilen öňe gitmegi üçin tagallalarymyzy hem-de hyjuwymyzy birleşdirip, bilelikde has-da kuwwatly bolduk.
Biziň bu hyzmatdaşlygymyzyň esasynda hoşniýetli erk-islegimiz, maksatlarymyzyň umumylygyna düşünmek, şöhratly taryhy mirasymyza daýanmak, kuwwatly bitewi köklerimiz durýar. Şu köklerden bolsa Ýer ýüzüniň adamlarynyň millionlarçasy saýalaýan türki dünýäniň beýik daragty ösüp ýetişdi.
Men ýokary derejedäki duşuşygyň geçirilişine we netijelerine ýokary baha berýärin. Ol doly özara düşünişmek, ynanyşmak we açyklyk ýagdaýynda geçýär.
Şu duşuşyga gatnaşýan döwlet Baştutanlaryna netijeli goldawy we meýilleri, olaryň her biriniň Türkmenistan bilen doganlyk gatnaşyklary ösdürmäge üýtgewsiz taýýardygy hem-de berýän uly şahsy ünsi üçin tüýs ýürekden minnetdarlyk bildirýärin.
Guramanyň işini başarnykly utgaşdyrýandygy we şu duşuşygy üstünlikli geçirmäge goşan goşandy üçin jenap Baş sekretar Bagdad Amreýewe hem minnetdarlygymy bildirýärin.
https://www.turkmenmetbugat.gov.tm/tk/newspapers/2/articles/46708
Stambul, 12-nji noýabr (TDH). Türki dilli döwletleriň hyzmatdaşlyk geňeşiniň (Türki geňeş) döwlet Baştutanlarynyň VIII sammitine gatnaşmak maksady bilen, Stambulda iş saparynda bolýan Türkmenistanyň Prezidenti Gurbanguly Berdimuhamedow şu gün Türkiýe Respublikasynyň Prezidenti Rejep Taýyp Ärdogan bilen duşuşyk geçirdi.
Iki ýurduň Liderleri mähirli görşüp, özara söhbetdeşlikde köptaraplaýyn görnüşde hem-de sebit we halkara guramalaryň çäklerinde üstünlikli ösdürilýän türkmen-türk hyzmatdaşlygynyň möhüm meselelerini ara alyp maslahatlaşmaga dörän mümkinçilige kanagatlanma bildirdiler. Munuň şeýledigine Türkmenistanyň Baştutanynyň Türki dilli döwletleriň hyzmatdaşlyk geňeşiniň şu gezekki sammitine gatnaşmagy hem aýdyň şaýatlyk edýär.
Şunuň bilen baglylykda, strategik häsiýete eýe bolan döwletara gatnaşyklaryň ýokary derejesi bellenildi, mizemez dost-doganlyk ýörelgeleri, iki ýurduň halklaryny birleşdirýän taryhy, medeni we ruhy umumylyk häzirki döwürde hyzmatdaşlygyň ygtybarly binýadyny emele getirýär.
Prezidentler Gurbanguly Berdimuhamedow we Rejep Taýyp Ärdogan bar bolan uly mümkinçilikler hem-de geljek üçin meýilnamalar bilen baglylykda, hyzmatdaşlygyň häzirki ýagdaýy we geljegi barada pikir alyşmak bilen, taraplaryň iki ýurduň bähbitlerine, sebitde we dünýäde abadançylygyň maksatlaryna kybap gelýän netijeli hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de pugtalandyrmaga ygrarlydyklaryny tassykladylar.
Uzak möhletleýinlik hem-de özara bähbitlilik ýörelgeleri esasynda guralýan türkmen-türk hyzmatdaşlygynyň netijesinde geçen ýyllarda dürli ugurlar boýunça birnäçe bilelikdäki taslamalar amala aşyryldy hem-de häzirki wagtda üstünlikli durmuşa geçirilýär. Söwda-ykdysady, energetika, senagat, ulag-kommunikasiýalar, gurluşyk senagaty we beýlekiler hyzmatdaşlygyň ileri tutulýan ugurlarynyň hatarynda görkezildi.
Özara bähbitli gatnaşyklary giňeltmekde hem-de diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürmekde Bilelikdäki hökümetara topara we Işewürler geňeşine aýratyn orun degişlidir. Türkiýäniň işewür toparlary Türkmenistan bilen köpýyllyk hyzmatdaşlygy has-da giňeltmäge uly gyzyklanma bildirýärler, munuň üçin ýurdumyzda amatly maýa goýum ýagdaýy döredildi, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň başlangyjy boýunça giň gerimli özgertmeler maksatnamalary we düzümleýin taslamalar durmuşa geçirilýär.
Däp bolşy ýaly, medeni-ynsanperwer ulgam türkmen-türk gatnaşyklarynyň aýrylmaz bölegi hasaplanýar. Bu ugurda netijeli hyzmatdaşlygyň uly tejribesi toplandy hem-de bilim, ylym we medeniýet ugurlary boýunça gatnaşyklary çuňlaşdyrmak, olary täze many-mazmun bilen baýlaşdyrmak üçin mümkinçilikler bar.
Duşuşygyň dowamynda Türkmenistanyň hem-de Türkiýe Respublikasynyň Baştutanlary möhüm sebit we ählumumy meseleler boýunça pikir alşyp, iki ýurduň iri halkara guramalaryň çäklerinde oňyn hyzmatdaşlygy dowam etmäge gyzyklanma bildirýändiklerini nygtadylar. Şunda Türkiýäniň biziň ýurdumyzyň oňyn Bitaraplyk syýasatyny hem-de türkmen Lideri tarapyndan öňe sürülýän ählumumy parahatçylygyň, howpsuzlygyň we abadançylygyň üpjün edilmegine gönükdirilen döredijilikli başlangyçlaryny doly goldaýandygy bellenildi.
Şunuň bilen baglylykda, Türki dilli döwletleriň hyzmatdaşlyk geňeşiniň VIII sammitiniň gün tertibine deglip geçildi. Söhbetdeşler Türkmenistanyň synçy derejesinde bu gurama goşulyşmagy baradaky çözgüdiň giň ugurlar boýunça netijeli döwletara hyzmatdaşlygyň mundan beýläk-de okgunly ösdürilmegine ýardam berjekdigine ynam bildirdiler.
Duşuşygyň ahyrynda Prezidentler Gurbanguly Berdimuhamedow bilen Rejep Taýyp Ärdogan Türkmenistanyň we Türkiýe Respublikasynyň dost-doganlyk gatnaşyklaryna hem-de giň gerimli hyzmatdaşlyga üýtgewsiz ygrarlydygyny ýene bir gezek tassyklap, birek-birege berk jan saglyk we üstünlikler, iki ýurduň doganlyk halklaryna bolsa abadançylyk hem-de gülläp ösüş arzuw etdiler.
https://www.turkmenmetbugat.gov.tm/tk/newspapers/2/articles/46707
Stambul, 12-nji noýabr (TDH). Şu gün hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Stambul şäherinde geçirilýän Türki dilli döwletleriň hyzmatdaşlyk geňeşiniň döwlet Baştutanlarynyň VIII sammitine gatnaşmagynyň çäklerinde Gyrgyz Respublikasynyň Prezidenti Sadyr Žaparow bilen duşuşdy.
Dostlukly döwletleriň Baştutanlary birek-birek bilen mähirli görşüp, ýene-de duşuşmaga hem-de özara söhbetdeşlikde ikitaraplaýyn gatnaşyklaryň, şol sanda halkara guramalaryň çäklerinde hyzmatdaşlygyň geljegini ara alyp maslahatlaşmaga döredilen mümkinçilik üçin kanagatlanma bildirdiler. Söhbetdeşler duşuşygyň dowamynda häzirki zaman tapgyrynda döwletara syýasy-diplomatik, ykdysady we medeni gatnaşyklaryň deňhukuklylyk, özara hormat goýmak we hoşniýetli goňşuçylyk ýörelgeleri esasynda işjeň ösdürilýändigini bellediler. Türki dilli döwletler bilen netijeli hyzmatdaşlyk hem munuň aýdyň subutnamasydyr. Bu ýurtlaryň halklary bilen bizi müňýyllyklara uzaýan taryhy kökleriň, medeni we ruhy gymmatlyklaryň umumylygy birleşdirýär.
Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Türki geňeşiň döwlet Baştutanlarynyň häzirki sammitine, şeýle hem bu guramanyň ýokary derejede geçirilýän forumlaryna gatnaşmagyň sebit we halkara düzümler bilen hyzmatdaşlyk meselelerinde Türkmenistanyň başlangyçlar bilen çykyş etmek ýörelgesiniň subutnamasy bolup durýandygyny nygtady. Biziň ýurdumyz bar bolan mümkinçilikleri Türki dilli döwletleriň Ýewraziýa yklymynda eýeleýän çäk taýdan umumy giňişliginde netijeli söwda-ykdysady hem-de ynsanperwer gatnaşyklary giňeltmek üçin peýdalanmaga çalyşýar.
Söhbetdeşler Türki dilli döwletleriň hyzmatdaşlyk geňeşiniň VIII sammitiniň gün tertibine ünsi çekip, Türkmenistanyň bu gurama synçy derejede goşulmagy baradaky çözgüdiniň syýasy, ykdysady, medeni ulgamlarda halkara hyzmatdaşlygyň giňeldilmegine täze itergi berjekdigine ynam bildirdiler.
Duşuşygyň dowamynda Türkmenistanyň we Gyrgyz Respublikasynyň Liderleri geljekki mümkinçilikleri hem-de häzirki anyk ýagdaýlary göz öňünde tutup, ikitaraplaýyn gatnaşyklaryň ugurlaryny ara alyp maslahatlaşdylar. Şunda söwda-ykdysady ulgam, energetika pudagy we beýlekiler ileri tutulýan ugurlaryň hatarynda kesgitlendi.
Umumy pikire görä, Türkmenistanyň hem-de Gyrgyzystanyň çäk taýdan amatly ýerleşmegi üstaşyr ulag geçelgelerini kemala getirmek boýunça özara hereketleri has-da ösdürmegiň zerurdygyny aýdyň ýüze çykarýar. Bu bolsa geljekde Merkezi Aziýanyň ýurtlarynyň we goňşy sebitleriň arasyndaky hyzmatdaşlygy hil taýdan täze derejä çykarmaga mümkinçilik berer.
Taraplar Söwda-ykdysady, ylmy-tehniki we ynsanperwer hyzmatdaşlyk boýunça hökümetara türkmen-gyrgyz toparynyň eýeleýän ornuny nygtap, iki ýurduň işewür toparlarynyň arasynda netijeli gatnaşyklary ýola goýmaga hem-de işjeňleşdirmäge ýardam edýän işewür duşuşyklary geçirmegiň ähmiýetini aýratyn bellediler.
Duşuşygyň ahyrynda Prezidentler Gurbanguly Berdimuhamedow we Sadyr Žaparow Türkmenistan bilen Gyrgyzystanyň arasyndaky däp bolan dostlukly gatnaşyklaryň mizemezdigini ýene-de bir gezek nygtap, iki ýurduň halklaryna parahatçylyk, abadançylyk we rowaçlyk baradaky arzuwlaryny aýtdylar.
https://www.turkmenmetbugat.gov.tm/tk/newspapers/2/articles/46706
Aşgabat, 12-nji noýabr (TDH). Şu gün Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň birinji çagyrylyşynyň üçünji mejlisi geçirildi. Onda 30-njy oktýabrda geçirilen Milli Geňeşiň Mejlisiniň 15-nji maslahatynyň barşynda kabul edilen kanunlara garaldy. Şol kadalaşdyryjy hukuk namalary hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň durmuş ugurly syýasatynyň hem-de ýurdumyzyň kanunçylyk-hukuk binýadyny kämilleşdirmek boýunça toplumlaýyn maksatnamanyň esasy ugurlaryna laýyklykda işlenip taýýarlanyldy. Onuň işine gatnaşmaga köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň wekilleri hem çagyryldy.
Mejlisiň dowamynda Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygynyň orunbasarynyň, şeýle hem komitetleriň ýolbaşçylarynyň çykyşlary diňlenildi, olar kanunçylyk namalarynyň her biri boýunça netijenamalar bilen tanyşdyrdylar.
Ilki bilen, Milli Geňeşiň Mejlisi tarapyndan kabul edilen “Türkmenistanyň 2022-nji ýyl üçin Döwlet býujeti hakynda” Türkmenistanyň Kanuny ara alnyp maslahatlaşyldy. Çykyş edenler esasy maliýe resminamasynyň Döwlet býujetiniň girdeji böleginiň artmagyny göz öňünde tutýandygyny bellediler, bu bolsa ýurdumyzyň maýa goýum işjeňligine oňyn täsirini ýetirer. Onuň serişdeleriniň agramly bölegi jemgyýetçilik we durmuş hyzmatlary üçin gönükdirilýär. Ýurdumyzyň welaýatlarynda maliýe serişdeleriniň köp bölegi obalaryň, şäherçeleriň, etraplardaky şäherleriň hem-de etrap merkezleriniň ilatynyň ýaşaýyş-durmuş şertlerini özgertmäge gönükdirilýär.
Döwlet býujetiniň çykdajylarynyň agramly bölegi durmuş ulgamyny maliýeleşdirmäge, şol sanda saglygy goraýyş, bilim, medeniýet, durmuş üpjünçiligi, jemagat hojalygy ulgamlaryny özgertmäge gönükdirilýär. Zähmet haklarynyň, pensiýalaryň, döwlet kömek pullarynyň, talyp we diňleýji haklarynyň möçberini yzygiderli ýokarlandyrmagyň, nyrh syýasatyny oýlanyşykly amala aşyrmagyň, şahsy başlangyçlary goldamagyň, goşmaça durmuş ýeňilliklerini bermegiň hasabyna, ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmekde ýokary görkezijiler gazanylýar.
Şeýle hem çykyş edenler milli ykdysadyýetimiziň durnukly ösüş depginlerini maliýe taýdan goldamak, senagatlaşdyrmak, iri maýa goýum taslamalaryny durmuşa geçirmek, ähli ulgamlara innowasion tehnologiýalary, ylmyň we tehnikanyň soňky gazananlaryny giňden ornaşdyrmak üçin Döwlet býujetinde göz öňünde tutulan serişdeleriň ähmiýetini bellediler.
Ýurdumyzyň baş maliýe meýilnamasynda zähmet serişdelerini, ilatyň iş bilen üpjün edilmegini, onuň ýaşaýyş-durmuş derejesini has-da ýokarlandyrmagy netijeli dolandyrmagyň mümkinçiliklerini döretmek boýunça çäreler göz öňünde tutuldy. Önümçilik hem-de durmuş-medeni maksatly desgalaryň gurulmagyny dowam etmek, daşary ýurtlardan getirilýän önümleriň ornuny tutýan harytlaryň, eksport ugurly önümleriň öndürilýän möçberini artdyrmak, elektron senagaty döretmek boýunça maksatnamalary üstünlikli durmuşa geçirmek üçin pul serişdeleriniň ýeterlik möçberi meýilleşdirildi.
“Türkmenistanyň 2022-nji ýyl üçin Döwlet býujeti hakynda” Kanuny biragyzdan makullan Halk Maslahatynyň agzalarynyň gelen netijesine görä, ykdysady strategiýadan ugur almak hem-de “Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2019 — 2025-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasynda” kesgitlenen esasy wezipeleri nazara almak bilen taýýarlanylan bu maliýe-hukuk resminamasy, ilkinji nobatda, ykdysady ösüşiň durnukly depginlerini saklamaga, Türkmenistanyň ägirt uly kuwwatyny amala aşyrmaga, döwlet çykdajylarynyň ýokary netijeliligini üpjün etmäge hem-de türkmen halkynyň durmuş derejesini ýokarlandyrmaga gönükdirilendir.
Soňra “Döwlet emlägini ynançly dolandyrmak hakynda” Türkmenistanyň Kanunyna garaldy, onda döwlet emlägini ynançly dolandyrmaga bermegiň maksatlary, usullary we tertibi kesgitlenildi. Emläk eýesiniň hem-de bu işde ynançly dolandyryjynyň arasynda ýüze çykýan hukuk gatnaşyklaryny düzgünleşdirýän bu resminamanyň möhümdigi bellenildi.
“Poçta aragatnaşygy hakynda” täze Kanuny ara alyp maslahatlaşmagyň barşynda Türkmenistanyň çäginde bu ugurda işleriň hukuk, guramaçylyk, ykdysady esaslaryny kesgitlejek resminamanyň poçta hyzmatlaryny özgertmäge, täze düzgün-kadalary kesgitlemäge, hyzmatlaryň hiline hem-de olaryň berjaý edilmegine gözegçiligi ýokarlandyrmaga ýardam berjekdigi beýan edildi.
Mejlisiň barşynda Milli Geňeşiň Mejlisi tarapyndan taýýarlanylan we kabul edilen “Döwlet ýer kadastry hakynda” (rejelenen görnüşi) Kanunyň ähmiýeti nygtaldy. Ol degişli ugurda işleriň hukuk, ykdysady we guramaçylyk esaslaryny düzgünleşdirýär. Bu Kanunyň maksady döwlet ýer kadastryny ýöretmegiň hukuk esaslaryny kesgitlemek, ykdysadyýeti ösdürmek üçin kadastr maglumatlaryny peýdalanmak, ýer böleklerine hukuk kepilliklerini üpjün etmek, ýerleri netijeli peýdalanmak, dikeltmek we aýawly saklamak bolup durýar.
Soňra Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň agzalary “Türkmenistandaky daşary ýurt raýatlarynyň hukuk ýagdaýy hakynda” Kanuna seretdiler. Bu resminama döwlet daşary syýasatynyň esasy ugurlaryny nazara almak bilen işlenip taýýarlanyldy. Bu Kanun ýurdumyzdaky daşary ýurt raýatlarynyň, raýatlygy bolmadyk adamlaryň hukuk ýagdaýyny kesgitleýär, olaryň Türkmenistanyň çäginde bolmagy (ýaşamagy) hem-de zähmet çekmegi, telekeçilik ýa-da başga işi amala aşyrmagy bilen baglylykda ýüze çykýan gatnaşyklary düzgünleşdirýär.
Mejlisiň dowamynda “Ählumumy ýaşyl ösüş institutyny döretmek hakyndaky Ylalaşyga goşulmak hakynda” Kanun makullanyldy. Bu ylalaşyk 2012-nji ýylyň 20-nji iýunynda Braziliýanyň Rio-de Žaneýro şäherinde kabul edildi hem-de täze ykdysady nukdaýnazary goldamak we ýaýratmak arkaly ösüp barýan ýurtlaryň durnukly ösmegine ýardam hökmünde Ählumumy ýaşyl ösüş institutyny döretmegiň esasy maksadyny kesgitledi. Şu nukdaýnazardan, ýaşyl ösüşe ykdysady ösüşiň hem-de ekologik durnuklylygyň sazlaşykly depgini hökmünde garalýar.
Şunuň bilen bir hatarda Halk Maslahatynyň agzalary “Türkmenistanyň Jenaýat kodeksine üýtgetmeler girizmek hakynda”, “Türkmenistanyň käbir kanunçylyk namalaryna üýtgetmeler girizmek we güýjüni ýitiren diýip ykrar etmek hakynda”, “Eýeçiligiň döwletiň garamagyndan aýrylmagy we döwlet emläginiň hususylaşdyrylmagy hakynda”, “Işiň aýry-aýry görnüşlerini ygtyýarlylandyrmak hakynda”, “Awtomobil ýollary we ýol işi hakynda”, “Türkmenistanyň käbir kanunçylyk namalaryna üýtgetmeler we goşmaça girizmek hakynda”, “Türkmenistanyň “Ene mähri” diýen hormatly adynyň Düzgünnamasyna üýtgetmeler we goşmaçalar girizmek hakynda”, “Türkmenistanyň Ilaty durmuş taýdan goramak hakynda kodeksine üýtgetmeler we goşmaçalar girizmek hakynda”, “Atmosfera howasyny goramak hakynda”, “Ekologiýa howpsuzlygy hakynda” Kanunlara, şeýle hem Türkmenistanyň käbir kanunçylyk namalaryna üýtgetmeleri we goşmaçalary girizmek bilen bagly Kanunlara seredildi. Olar boýunça degişli Kararlar kabul edildi.
Şunuň bilen baglylykda, kadalaşdyryjy hukuk binýadynyň kämilleşdirilmeginiň Diýarymyzyň syýasy, ykdysady we durmuş-medeni taýdan ösdürilmegine, “Döwlet adam üçindir!” diýen ýörelgä esaslanan ynsanperwer ugruň netijeli amala aşyrylmagyna gönükdirilendigi bellenildi. Mejlisiň dowamynda beýleki möhüm meselelere hem garaldy.
Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň birinji çagyrylyşynyň üçünji mejlisiniň garamagyna girizilen kanunlar biragyzdan makullanyldy, olar boýunça degişli Kararlar kabul edildi.
https://www.turkmenmetbugat.gov.tm/tk/newspapers/2/articles/46705
Milli Liderimiz Türki dilli döwletleriň hyzmatdaşlyk geňeşiniň döwlet Baştutanlarynyň sammitine gatnaşdy
12.11.2021. Şu gün hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Prezident Rejep Taýyp Ärdoganyň çagyrmagy boýunça Türki dilli döwletleriň hyzmatdaşlyk geňeşiniň (Türki geňeş) döwlet Baştutanlarynyň VIII sammitine gatnaşmak üçin Türkiýe Respublikasyna iş saparyny amala aşyrdy.
Türkmenistan hemişelik Bitaraplyk ýörelgelerine esaslanýan daşary syýasat strategiýasyny yzygiderli durmuşa geçirýär, ähli gyzyklanma bildirýän taraplar bilen netijeli gatnaşyklary ýola goýýar. Ýurdumyz ählumumy gün tertibiniň möhüm meseleleriniň çözgüdini işläp taýýarlamaga işjeň gatnaşyp, dünýäde parahatçylygy, howpsuzlygy we durnuklylygy üpjün etmek, köptaraplaýyn oňyn hyzmatdaşlygy berkitmek boýunça tagallalaryň birleşdirilmegine uly goşant goşýar.
Türki dilli döwletler bilen netijeli hyzmatdaşlyk hem munuň aýdyň subutnamasydyr. Bu döwletleriň halklary bilen türkmen halkyny müňýyllyklara uzaýan taryhy kökleriň, medeni we ruhy gymmatlyklaryň umumylygy baglanyşdyrýar. Bu gün gadymy däp-dessurlar täze many-mazmuna eýe bolup, halkara gatnaşyklary işjeňleşdirmek üçin giň mümkinçilikleri açýar. Şonuň esasynda hoşniýetli erk-isleg, rowaçlyga hem-de gülläp ösüşe tarap ägirt uly kuwwat we umumy gyzyklanmalar durýar.
Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň Türki geňeşiň döwlet Baştutanlarynyň bu gezekki sammitine gatnaşmaga çagyrylmagy hem-de bu guramanyň ýokary derejede geçirilýän maslahatlaryna birnäçe gezek gatnaşmagy sebit we halkara düzümler bilen hyzmatdaşlyk meselelerinde Türkmenistanyň başlangyçlar bilen çykyş etmek ýörelgesiniň subutnamasydyr. Biziň ýurdumyz türki dilli döwletleriň Ýewraziýa yklymynda eýeleýän çäk taýdan uly giňişliginde netijeli söwda-ykdysady hem-de medeni-ynsanperwer gatnaşyklary giňeltmek üçin bar bolan mümkinçilikleri doly peýdalanmagy maksat edinýär.
2009-njy ýylyň oktýabrynda döredilen we gatnaşyjy ýurtlaryň özara ýakynlaşmagynda möhüm orny eýeleýän Türki geňeş bilen hyzmatdaşlygyň ösdürilmegine Türkmenistan daşary syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň biri hökmünde garaýar.
Munuň şeýledigini Gazagystan Respublikasynyň ilkinji Prezidenti — Ýelbasy, Türki dilli döwletleriň hyzmatdaşlyk geňeşiniň hormatly başlygy Nursultan Nazarbaýewiň çagyrmagy boýunça döwlet Baştutanymyz Gurbanguly Berdimuhamedowyň hormatly myhman hökmünde bu guramanyň şu ýylyň 31-nji martynda sanly ulgam arkaly geçirilen resmi däl sammitine gatnaşmagy hem tassyklaýar. Milli Liderimiziň şonda eden çykyşynda dünýäniň gün tertibiniň käbir meselelerine ýokary derejeli duşuşyga gatnaşyjylaryň ünsüni çekendigi bellärliklidir.
Döwlet Baştutanymyz ählumumy energetika howpsuzlygynyň üpjün edilmegini, döwrebap ulag-aragatnaşyk ulgamynyň kämilleşdirilmegini hem-de halkara we sebit derejesindäki üstaşyr ulag geçelgeleriniň kemala getirilmegini, ekologiýany we daşky gurşawyň goralmagyny häzirki döwrüň wajyp wezipeleriniň hatarynda kesgitläp, birnäçe oňyn başlangyçlary öňe sürdi. Şunda bu strategik ugurlarda alnyp barylýan bilelikdäki işleriň maksadynyň türki dilli ýurtlaryň arasyndaky gatnaşyklary ösdürmäge gönükdirilen resminamalarda öz beýanyny tapjakdygyna pugta ynam bildirildi.
Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow ýokary derejedäki şol duşuşygyň barşynda sammite gatnaşyjy ýurtlaryň arasyndaky dostluk we doganlyk gatnaşyklarynda medeniýetiň, ylmyň hem-de bilimiň eýeleýän örän uly ornuny belledi. Şunuň bilen baglylykda, milli Liderimiz TÜRKSOÝ-nyň çäklerinde amala aşyrylýan maksatnamalaryň we taslamalaryň gerimini giňeltmegiň maksadalaýyk boljakdygyny aýdyp, foruma gatnaşyjy döwletleriň şahyrlarynyň hem-de ýazyjylarynyň, medeniýet we sungat işgärleriniň eserlerini ýaýratmak, dünýäde wagyz etmek üçin degişli işleri geçirmegi teklip etdi.
Döwlet Baştutanymyz ýeňil bolmadyk synaga öwrülen we bütin dünýä üçin çynlakaý howp bolan täze görnüşli koronawirus ýokanjy bilen bagly meselelere daşary ýurtly kärdeşleriniň ünsüni çekip, COVID-19-y ýeňip geçmek üçin tutuş halkara jemgyýetçiligiň örän uly işleriniň zerurdygyny belläp, pandemiýa garşy göreşmekde sammite gatnaşyjy ýurtlaryň saglygy goraýyş edaralarynyň hem-de ylmy-barlag institutlarynyň dünýä jemgyýetçiligi bilen tagallalaryny birleşdirmeginiň wajypdygyny nygtady.
Resmi däl sammite gatnaşyjylaryň Merkezi Aziýada çäk taýdan amatly ýerleşen, özüni ygtybarly we jogapkär hyzmatdaş hökmünde tanadan Türkmenistan bilen köpugurly gatnaşyklary giňeltmäge türki dilli döwletleriň gyzyklanma bildirýändiklerini tassyklandygyny bellemek gerek. Bu bolsa hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň durmuşa geçirýän oňyn daşary syýasat strategiýasynyň netijesidir hem-de bütin adamzadyň bähbidine döredijilikli başlangyçlary öňe sürýän döwletimiziň dünýä derejesindäki belent abraýynyň subutnamasydyr.
...Hormatly Prezidentimiziň uçary Stambulyň “Atatürk” Halkara howa menziline gondy. Bu ýerde Türkmenistanyň we Türkiýe Respublikasynyň Döwlet baýdaklary belende galdyryldy. Ýokary derejeli myhmanyň gelmegi mynasybetli uçaryň ýanyndan düşelen haly ýodajygyň iki tarapynda-da Hormat garawulynyň esgerleri nyzama düzüldi. Howa menzilinde türkmen Liderini türk tarapynyň resmi adamlary garşyladylar.
Milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň awtoulag kerweni howa menzilinden “Çiragan” köşgünde ýerleşdirilen kabulhanasyna ugrady.
Soňra döwlet Baştutanymyz Türki geňeşiň Baş edarasyna geldi. Esasy girelgäniň öňünde milli Liderimizi geňeşiň Baş sekretary mähirli garşylady.
Soňra bu ýerde guramanyň Baş edara binasynyň açylyş dabarasy geçirildi. Dabaraly çäräniň çäklerinde Türki geňeşe gatnaşyjy döwletleriň Liderleri türki dilli ýurtlaryň Döwlet baýdaklaryny galdyrmak dabarasyna gatnaşdylar.
Ýokary derejeli myhmanlar ýygnananlaryň şowhunly el çarpyşmalary astynda toý bagyny kesip, binanyň içine girýärler we türki dilli ýurtlaryň taryhy barada gürrüň berýän fotosergi bilen tanyşýarlar.
Soňra hormatly Prezidentimiziň awtoulag kerweni «Barbaros Haýrettin Paşa» gämi duralgasyna tarap ugrady. Şol ýerden türki dilli ýurtlaryň wekiliýetleriniň Baştutanlary bilen bilelikde, gämide Mermer deňzindäki şazadalaryň adalarynyň birine, Stambuldan günorta-gündogara uzaýan «Demokratiýa we azatlyk adasyna» ýol aldylar.
Milli Liderimiz ada gelmek bilen, ýörite ulagda (golfkar) sammitiň geçiriljek ýerine — «Katre Island» myhmanhanasyna ugrady. Bu ýerde hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowy Prezident Rejep Taýyp Ärdogan doganlarça mähirli garşylady.
Ikitaraplaýyn duşuşyklar otagynda Türkmenistanyň we Türkiýe Respublikasynyň Liderleriniň arasynda ýokary derejede duşuşyk geçirildi.
Sammit başlamazdan ozal, myhmanhananyň eýwanynda döwlet Baştutanlarynyň hem-de wekiliýetleriň agzalarynyň bilelikde resmi surata düşmek dabarasy boldy.
Häzirki duşuşyk Türkiýe Respublikasynyň Prezidenti Rejep Taýyp Ärdoganyň, Azerbaýjanyň Prezidenti Ilham Aliýewiň, Gazagystan Respublikasynyň Prezidenti Kasym-Žomart Tokaýewiň, Gyrgyz Respublikasynyň Prezidenti Sadyr Žaparowyň, Türkmenistanyň Prezidenti Gurbanguly Berdimuhamedowyň, Özbegistan Respublikasynyň Prezidenti Şawkat Mirziýoýewiň, şeýle hem Wengriýanyň Premýer-ministri Wiktor Orbanyň we Türki geňeşiň Baş sekretary Bagdad Amreýewiň gatnaşmagynda geçirildi. Gazagystan Respublikasynyň ilkinji Prezidenti — Ýelbasy, Türki dilli döwletleriň hyzmatdaşlyk geňeşiniň hormatly başlygy Nursultan Nazarbaýew sammite sanly ulgam arkaly goşuldy.
Bilelikde resmi surata düşmek dabarasy tamamlanandan soň, “Katre Island” myhmanhanasynyň maslahatlar zalynda Türki dilli döwletleriň hyzmatdaşlyk geňeşiniň sammiti geçirildi. Ýokary derejeli duşuşykda oňa gatnaşyjy ýurtlaryň Liderleri “Sanlylaşdyrma döwründe «ýaşyl» tehnologiýalar we «akylly» şäherler” diýen mesele babatda döwletara gatnaşyklaryň möhüm ugurlary boýunça pikir alyşdylar hem-de guramanyň geljegine degişli, şol sanda onuň adyny üýtgetmek baradaky birnäçe wajyp meseleler boýunça çözgütleri kabul etdiler. Üçünji ýurtlar we edaralar bilen hyzmatdaşlyk etmegiň şertlerini kesgitlemek, Türki maýa goýum gaznasyny döretmek we 2040-njy ýyla çenli türki dünýäniň maksatnamasyny tassyklamak esasy meseleleriň hatarynda boldy. Şonda guramanyň orta we uzak möhletli maksatlary hem-de wezipeleri beýan edildi.
Türkmenistanyň Türki geňeşe synçy derejede girmegi häzirki sammitiň ähmiýetli wakalarynyň biri boldy.
Türkiýe Respublikasynyň Prezidenti Rejep Taýyp Ärdogan duşuşygy açyp we bu ýere ýygnananlary mähirli mübärekläp, maslahata gatnaşyjylara söz berdi.
Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow sammitde çykyş edip, ilki bilen, bu möhüm hem-de wekilçilikli sammite gatnaşmaga çakylyk we bildirilen myhmansöýerlik, mähirli kabul edişlik, göwnaçyklyk, çäräniň ajaýyp guralandygy üçin Türkiýe Respublikasynyň Prezidenti Rejep Taýyp Ärdogana minnetdarlyk bildirdi.
Milli Liderimiz sözüni dowam edip, bu duşuşygyň Türkmenistan üçin aýratyn ähmiýetiniň bardygyny, sebäbi şu gün biziň ýurdumyzyň Türki geňeşe synçy hökmünde girmegi barada çözgüdiň kabul edilýändigini aýtdy. Bu bolsa ulaldyp aýtmanyňda, Türkmenistanyň türki dünýäniň döwletleri bilen hyzmatdaşlygynda hil taýdan täze tapgyryň başlanýandygyny alamatlandyrýan örän möhüm taryhy wakadyr.
Mümkinçilikden peýdalanyp, men Türkmenistanyň bu gurama şeýle derejede gatnaşmagy baradaky öz garaýyşlarymy aýtmak hem-de biziň bilelikdäki işimiziň ileri tutulýan ugurlaryny beýan etmek isleýärin diýip, döwlet Baştutanymyz belledi.
Ýurdumyz halkara bileleşige jogapkärli gatnaşyjy hökmünde dünýäniň köp ýurtlary bilen ikitaraplaýyn görnüşde hem, halkara guramalaryň çäklerinde hem işjeň we netijeli hyzmatdaşlyk edýär.
Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň nygtaýşy ýaly, Türkmenistanyň hemişelik Bitaraplyk hukuk ýagdaýy daşary syýasatymyzyň esasy bolup durýar. Bu dereje Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň 1995-nji ýylyň 12-nji dekabryndaky degişli Rezolýusiýasy hem-de 2015-nji ýylyň 3-nji iýunyndaky täzeden goldanan Rezolýusiýasy bilen biragyzdan ykrar edildi. Şeýle hem Türkmenistanyň başlangyjy bilen Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasy 2017-nji ýylyň 2-nji fewralynda 12-nji dekabry «Halkara Bitaraplyk güni» diýip yglan etmek barada degişli resminamany kabul etdi. Bu bolsa ählumumy parahatçylygy saklamakda Bitaraplyk syýasatynyň möhümdigini ýene-de bir gezek tassyklady.
Milli Liderimiz mümkinçilikden peýdalanyp, Türkmenistanyň hemişelik Bitaraplyk hukuk ýagdaýyny yzygiderli goldaýandyklary üçin Türki dilli döwletleriň hyzmatdaşlyk geňeşine agza döwletleriň wekiliýetleriniň Baştutanlaryna minnetdarlyk bildirdi.
Ilki bilen, Türkmenistanyň Türki dilli döwletleriň hyzmatdaşlyk geňeşiniň işine hemişe uly hormat goýmak we gyzyklanma bilen garandygyny bellemek gerek diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow aýtdy we geňeşiň işini gowulandyrmak maksady bilen, birnäçe teklipleri beýan etdi.
Ýer ýüzünde çylşyrymly ýagdaýlar, düýpli özgermeler bolup geçýän häzirki döwürde doganlyk halklaryň we döwletleriň arasyndaky gatnaşyklary pugtalandyrmak, dünýä bileleşiginiň öňünde durýan wezipeleri çözmäge agzybirlikde çemeleşmek aýratyn ähmiýete eýe bolýar. Sebäbi munuň özi aýdyň we jogapkärli garaýyşlary işläp taýýarlamagy talap edýär diýip, milli Liderimiz nygtady.
Türki dilli ýurtlaryň öz at-abraýyna we möhüm syýasy-diplomatik ýagdaýyna daýanýan ylalaşylan, işjeň garaýşy halkara hem-de sebit işlerinde, ilkinji nobatda bolsa, Merkezi Aziýada, Hazar we Gara deňzi sebitlerinde, Günorta Kawkazda, Orta we Ýakyn Gündogarda durnukly ösüşi üpjün etmekde hem-de gorap saklamakda möhüm orny eýelemäge ukyplydyr.
Häzirki şertlerde-de biziň ýurtlarymyzyň Birleşen Milletler Guramasynyň, Yslam Hyzmatdaşlyk Guramasynyň, Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasynyň, beýleki halkara hem-de sebit düzümleriniň çäklerinde gatnaşyklaryny giňeltmegiň zerurdygyna ynam bildirip, döwlet Baştutanymyz şeýle hyzmatdaşlygy doly anyklaşdyrmak, bilelikde diplomatik we beýleki tagallalar edýän ileri tutýan ugurlarymyzy kesgitlemek has netijeli bolar diýip hasap edýändigini belledi.
Sebit gapma-garşylyklarynyň güýçlenmegi sebäpli, olaryň aradan aýrylmagy we öňüniň alynmagy üçin biziň ylalaşylan garaýyşlarymyz aýratyn möhüm ähmiýete eýe bolýar diýip, milli Liderimiz sözüni dowam etdi hem-de dawalaryň güýçlenmeginiň öňüni almakda, olary gepleşikler arkaly çözmek üçin amatly şertleri döretmekde halkara tagallalary goldamak maksady bilen, diplomatik hyzmatdaşlygy işjeňleşdirmegiň maksadalaýyk boljakdygyny aýtdy.
Şunuň bilen baglylykda, Türkmenistanyň Bitaraplygyna, ýurdumyzyň öňüni alyş diplomatiýasy boýunça toplan tejribesine möhüm şert hökmünde garaýarys diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow ählumumy parahatçylygy, durnuklylygy we özara düşünişmegi berkitmek boýunça halkara gün tertibi amala aşyrylanda şu şertden peýdalanmagy teklip etdi.
Türki geňeşiň Birleşen Milletler Guramasynyň işine has işjeň we netijeli gatnaşmak syýasatyny işläp düzmäge girişmegini maksadalaýyk hasaplaýarys diýip, milli Liderimiz Birleşen Milletler Guramasy bilen biziň birleşigimiziň hyzmatdaşlyk gatnaşyklary ýörite halkara resminamada berkidilse, bu ugurda ädilen yzygiderli ädim boljakdygyny nygtady.
Şu teklip bilen doly ylalaşylan halatynda, ýakyn wagtda Baş Assambleýada deslapky diplomatik işe başlap, soňra degişli Rezolýusiýanyň umumy taslamasy bilen çykyş edip bolardy. Sebäbi türki dilli döwletleriň Birleşen Milletler Guramasy bilen yzygiderli hyzmatdaşlygyny ýola goýmak boýunça netijeli hem-de umumy garaýşy halkara bileleşikde düşünmek bilen kabul ediler we goldawa eýe bolar, umumy bähbitler üçin tagallalary birleşdirmegiň täsirli guralyna öwrüler diýip pikir edýärin diýip, döwlet Baştutanymyz aýtdy.
Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow türki dilli döwletleriň Yslam Hyzmatdaşlyk Guramasy bilen gatnaşyklaryny pugtalandyrmaga sammite gatnaşyjylaryň ünsüni çekip, bu iki guramanyň ykdysadyýet, söwda, maýa goýumlar, ekologiýa we ylym-bilim ýaly ugurlarda bilelikde işlemek üçin giň mümkinçilikleriniň bardygyna ynam bildirdi. Şeýle hem uly mümkinçiligi bolan ýurtlarymyzyň ony diňe öz ösüşi üçin däl-de, eýsem, tutuş dünýäniň, halkara işleriň durnukly we döredijilikli bolmagynyň bähbidine-de mynasyp hem-de netijeli ulanmaga ukyplydygy aýdyldy.
Milli Liderimiz sözüni dowam edip, bu ynamyň köpasyrlyk tejribä, biziň ganybir kowumdaşlygymyza, ruhy we ahlak gymmatlyklarymyzyň, daýançlarymyzyň mäkämdigine hem-de synmazdygyna esaslanýandygyny nygtady.
Türki dünýäsi uzak taryhyň dowamynda örän kuwwatly medeniýetiň hem-de siwilizasiýanyň dörän we ösen özboluşly mekany hasaplanýar. Bu bolsa dünýä taryhynyň, medeniýetiniň hem-de siwilizasiýasynyň barşyna we ösüşine ägirt uly täsirini ýetirdi.
Türki halklaryň görnükli wekilleri bolan Magtymguly Pyragynyň, Ýunus Emräniň, Muhammet Fizulynyň, Abaýyňdyr Ýusup Balasagunlynyň, Muhammet Ulugbegiň atlarydyr eden işleri häzirki döwürde bizi täze belentliklere ruhlandyrýar. Häzirki düýpli wehimler bilen ýüzbe-ýüz bolýan döwrümizde biz doganlyk halklarymyzyň bahasyna ýetip bolmajak ynsanperwer garaýyşlary, hoşniýetli goňşuçylygy we agzybirligi wesýet edip giden beýik döwlet işgärleriniňdir akyldarlaryň taryhy mirasyna daýanýarys diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow bu mirasa eýermegiň biziň döwletlerimiz üçin hemmetaraplaýyn ösüşiň örän giň mümkinçiliklerini açýandygyny nygtady.
Türkmenistan ykdysady we söwda gatnaşyklaryny yzygiderli hem-de belli bir maksada gönükdirip pugtalandyrmagy hyzmatdaşlyk etmegiň örän möhüm ileri tutulýan ugry hökmünde garaýar.
Şunda milli Liderimiz bu ugurda mümkinçiliklerimiz örän uly diýsem, ulaldyp aýtdygym bolmaz. Sebäbi biziň döwletlerimiziň kuwwatyny birleşdirmek, serişde, geografik, önümçilik we tehnologik mümkinçiliklerimizi peýdalanmak diňe bir milli ykdysadyýetlerimizi ösdürmäge güýçli ýardam bermän, eýsem, Ýewraziýada tutuş geoykdysady düzüme hem düýbünden başga mazmun we häsiýet berer diýip pikir edýändigini belledi.
Gürrüň, ozaly bilen, energetika we ulag ulgamlary ýaly strategik ugurlar barada barýar.
Çünki türki dilli döwletler Aziýany hem-de Ýewropany berk we durnukly ulagdyr energetika ulgamlary arkaly birleşdirjek Ýewraziýa giňişliginde tebigy halkany emele getirýär. Şeýle ulgamlary döretmekde biziň ýurtlarymyz möhüm orny eýelemäge ukyplydyr. Bu Gündogar — Günbatar hem-de Demirgazyk — Günorta ugurlary boýunça iri Aziýa, Ýewropa we Ýakyn Gündogar bazarlaryna energiýa serişdelerini, harytlary ibermegiňdir hyzmatlary etmegiň gysga, ygtybarly, howpsuz ýoly bolup durýar.
Şu babatda Hazar sebitinden Türkiýä, ondan aňryk Ýewropa energiýa ulgamlaryny, Beýik Ýüpek ýoluny dikeldýän üstaşyr logistik geçelgeleri gurmagyň taslamalary göz öňünde tutulýar. Şonuň bilen baglylykda, döwlet Baştutanymyz hyzmatdaşlygyň şu ugruny güýçlendirmegiň, türki dilli döwletleriň oýlanyşykly bitewi strategiýasyny işläp taýýarlamaga girişmegiň, şonuň esasynda ylalaşylan ulag we energetika diplomatiýasyny alyp barmagyň zerurdygyny belledi.
Milli Liderimiz bu ugurda ýöriteleşdirilen halkara düzümler, hususan-da, Birleşen Milletler Guramasynyň Ýewropa ykdysady komissiýasy, Aziýa — Ýuwaş umman sebiti üçin Ykdysady we durmuş komissiýalary bilen bilelikdäki işleri güýçlendirmegi hem-de Yslam ösüş banky we Aziýanyň ösüş banky ýaly maliýe edaralaryny çekmek bilen, bilelikdäki taslamalary amala aşyrmak boýunça hyzmatdaşlyk etmäge başlamagy teklip etdi.
Munuň üçin bize degişli hukuk we guramaçylyk şertlerini, halkara giňişlikde tagallalarymyza düşünmäge hem-de olary goldamaga gönükdirilen amatly syýasy, diplomatik, maglumat şertlerini döretmegiň üstünde oýlanyşykly işlemek gerek diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow aýtdy.
Türki dünýäniň ýurtlary häzir ählumumy ösüşiň belentliginde bolup, täze garaýyşlary, onuň amala aşyrylyşy hem-de geljegi baradaky düşünjeleri öňe sürmelidir. Ykdysadyýetde, durmuş ulgamynda, tehnologiýalarda we innowasion çözgütlerde öňdebaryjy döwletleriň hatarynda bolmalydyr.
Bu ekologiýa meselesine hem doly derejede degişlidir. Türkmenistan häzirki düýpli ekologik howplara garşy halkara tagallalary birleşdirmäge berk ygrarlydygyny tassyklap, «ýaşyl» gün tertibi bilen bagly ençeme anyk we zerur ädimleri ätmegi teklip edýär diýip, milli Liderimiz aýtdy.
Biz az uglerodly önümçilikleri ösdürmek çärelerini amala aşyrmaga gönükdirilen Ählumumy strategiýany işläp taýýarlamaga girişmegi zerur hasaplaýarys. Şeýle hem Birleşen Milletler Guramasynyň howandarlygynda energetika pudagynda ileri tutulýan wezipeleriň biri hökmünde wodorody ösdürmegiň halkara «Ýol kartasyny» döretmegiň möhümdigini nygtaýarys diýip, döwlet Baştutanymyz bu başlangyçlary amala aşyrmakda türki dünýäniň raýdaşlygynyň Durnukly ösüş maksatlaryna ýetmäge saldamly goşant boljakdygyna ynam bildirdi.
Biziň pikirimizçe, türki dilli döwletleriň birleşiginiň halkara hyzmatdaşlygynyň ugurlaryny we geografiýasyny giňeltmegini onuň guramaçylyk düzümini berkitmek hem-de kämilleşdirmek zerurlygy talap edýär diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow aýtdy hem-de biziň ýurtlarymyzyň ykdysady, ekologiýa, ynsanperwer ugurlarda hyzmatdaşlygyny berkitmek bilen meşgullanjak ýörite komitetleri döretmek barada hem pikirlenip boljakdygyny belledi.
Milli Liderimiz Türki geňeşiň Baş sekretarynyň möhüm ornuny ykrar edip, onuň geografik ýagdaý boýunça orunbasarlarynyň wezipelerini girizmek barada oýlanmagy teklip etdi. Olar bu ýokary derejesini peýdalanyp, Aziýa we Ýewropa yklymlaryndaky dürli döwletleriň gatnaşyklary bilen jikme-jik meşgullanarlar.
Ýokary derejedäki şu duşuşyk Türkmenistanyň doganlyk döwletler bilen özara gatnaşyklarynda täze sahypany açýar. Ýurdumyzyň Türki dilli döwletleriň hyzmatdaşlyk geňeşine synçy hökmünde girmegi hakyndaky çözgüdiň kabul edilmegine buýsanýarys diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow belledi hem-de şu gün biz doganlyk halklaryň ilerlemegiň, gülläp ösüşiň we abadançylygyň ýoly bilen öňe gitmegi üçin tagallalarymyzy hem-de hyjuwymyzy birleşdirip, bilelikde has-da kuwwatly bolduk diýip aýtdy.
Biziň bu hyzmatdaşlygymyzyň esasynda hoşniýetli erk-islegimiz, maksatlarymyzyň umumylygyna düşünmek, şöhratly taryhy mirasymyza daýanmak, kuwwatly bitewi köklerimiz durýar. Şu köklerden bolsa Ýer ýüzüniň adamlarynyň millionlarçasyny saýalaýan türki dünýäniň beýik daragty ösüp ýetişdi.
Milli Liderimiz doly özara düşünişmek, ynanyşmak we açyklyk ýagdaýynda geçýän ýokary derejedäki duşuşygyň geçirilişine we netijelerine ýokary baha berip, oňa gatnaşýan döwlet Baştutanlaryna netijeli goldawy we meýilleri, olaryň her biriniň Türkmenistan bilen doganlyk gatnaşyklary ösdürmäge üýtgewsiz taýýardygy hem-de berýän uly şahsy ünsi üçin tüýs ýürekden minnetdarlyk bildirdi.
Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow çykyşyny tamamlap, guramanyň işini başarnykly utgaşdyrýandygy we şu duşuşygy üstünlikli geçirmäge goşan goşandy üçin Baş sekretar Bagdad Amreýewe hem minnetdarlyk bildirdi.
Ýokary derejeli duşuşykda häzirki sebit hem-de halkara derejedäki syýasy we ykdysady ýagdaýlar boýunça pikir alyşmalar boldy.
Gurama başlyklyk etmek Azerbaýjandan Türkiýä geçen Türki dilli döwletleriň hyzmatdaşlyk geňeşiniň döwlet Baştutanlarynyň VIII sammitiniň netijeleri boýunça Stambul jarnamasyna hem-de birnäçe kararnamalara gol çekildi.
Şeýle hem şu gün sammitiň çäklerinde Türkmenistanyň Prezidenti Gurbanguly Berdimuhamedowyň we Gyrgyz Respublikasynyň Prezidenti Sadyr Žaparowyň duşuşygy boldy.
Soňra hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow ýokary derejeli myhmanlaryň hormatyna Türkiýe Respublikasynyň Prezidenti Rejep Taýyp Ärdoganyň adyndan berlen resmi agşamlyk naharyna gatnaşdy.
Döwlet Baştutanymyz Türkiýe Respublikasyna iş saparynyň maksatnamasyny tamamlap, Stambul şäheriniň Halkara howa menziline geldi we bu ýerden Watanymyza ugrady.
https://www.turkmenmetbugat.gov.tm/tk/articles/46722?type=feed
Žurnalistikada interwýu gyzykly hem özüne çekiji, şol bir wagtda jogapkärçilikli çemeleşmäni talap edýän žanr hasaplanýar. Sowallar arkaly adamyň keşbini çekmeli — hakyky ýerine düşen interwýunyň üstünligi, ine, şunda jemlenýär. Ýöne şol üstünligi gazanmak asla ýeňil-ýelpaý iş däl. Onuň üçin berlen sowallaryň-da, jogaplaryň-da maňzyňa batmagy, düşnükli we täsirli bolmagy zerur. Şu ikisi özara sazlaşanda, söhbetdeşligiň asyl maksadyna ýetjekdigi gümansyz...
Biz interwýu žanryndan söz açmak bilen, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň Türkiýäniň döwlet teleradiokompaniýasynyň «TRT World» teleýaýlymynyň baş redaktory Ýusuf Erim bilen bolan söhbetdeşligi, onuň many-mazmuny barada gürrüň etmekçi bolýarys. Şunda bir hakykata turuwbaşdan ünsi çekmek gerek. Mukaddes Garaşsyzlygymyzyň şanly 30 ýyllygy mynasybetli milli Liderimiz «Mir» döwletara teleradiokompaniýasynyň we TASS agentliginiň sowallaryna hem jogap berdi. Iri habar beriş serişdeleriniň žurnalistleri bilen geçirilen söhbetdeşlikleriň üçüsinde-de, gürrüňsiz, ýüregi elmydama «Halkym, ýurdum!» diýip urýan, tutuş adamzadyň öňündäki jogapkärçilik hökmünde dünýä syýasatyna işjeň garylyp-gatylmak ugrunda irginsiz tagalla edýän, millilige aýratyn gadyr goýýan, döwlet işlerini döredijilik, sport bilen utgaşdyryp, hemmelere görelde görkezýän, maşgala gymmatlyklaryny gözüniň göreji deýin sarpalaýan... türkmen Lideriniň keşbi janlanýar. Hut hormatly Prezidentimiziň öňdengörüjilikli içeri we daşary syýasatynyň netijeliligi bolsa täze taryhy şertlerde Garaşsyz, baky Bitarap Türkmenistanyň halkara giňişlikde eýeleýän ornuny mäkäm pugtalandyrdy.
Aslynda, döwlet Baştutanymyzyň daşary ýurtly žurnalistler bilen geçiren sowal-jogaplarynda üns çekilen ugurlaryň her biri aýratyn söhbet edilmäge mynasyp. Çünki olarda dünýä kartasynda «Türkmenistan» atly özbaşdak döwletiň döreýşinden başlap, geçen üç onýyllykda ýurdumyzyň ýeten sepgitleridir gazanan üstünliklerine hertaraplaýyn jikme-jik seljerme berilýär, görnükli syýasatçy hökmünde milli Liderimiziň döwleti dolandyrmak sungatynyň aýratynlyklary inçelik bilen açylyp görkezilýär. Şoňa görä-de, bu söhbetdeşlikleriň dünýä jemgyýetçiliginde, bilermenlerdir syýasatşynaslarda uly gyzyklanma döretmegi tebigy ýagdaýdyr. Olaryň mazmunyny bir sözde jemlemeli bolsa, «Türkmenistanyň taryhyna, şu gününe we geljegine syýahat» diýip häsiýetlendirsek, ýerine düşerdi. Biz muny Türkiýäniň döwlet teleradiokompaniýasynyň «TRT World» teleýaýlymynyň žurnalisti bilen söhbetdeşligiň mysalynda-da aýdyňlaşdyryp bileris.
Türkmenistan bilen Türkiýäniň arasyndaky hyzmatdaşlygyň häzirki ýagdaýy we geljekki mümkinçilikleri, garaşsyz ösüşiň 30 ýylynda türkmen döwletiniň ýeten iň wajyp sepgitleri hem-de öňde goýlan maksatlar, nesilleriň arasyndaky baglanyşygyň milli döwletliligi kemala getirmekdäki ähmiýeti, iň ýakyn goňşularymyz bolan sebit döwletleri bilen gatnaşyklarda ileri tutulýan ugurlar, ýakyn wagtlarda geçirilmegi meýilleşdirilýän Azerbaýjan — Türkmenistan — Türkiýe üçtaraplaýyn sammitinde garaljak meseleler, halkara hyzmatdaşlar bilen bilelikde amala aşyrylan iri taslamalar, Türkmenistanyň Türki dilli döwletleriň hyzmatdaşlyk geňeşine synçy derejede goşulmagynyň sebäpleri, hormatly Prezidentimiziň maşgala gymmatlyklaryna garaýşy we gyzyklanmalary, hünär saýlamakda ýaş nesillere maslahatlary söhbetdeşligiň özenini düzdi. Sowallar, göräýmäge, biri-birinden tapawutly ýaly bolsa-da, «watançylyk» diýilýän gymmatly düşünje olary bir sapaga düzýär. «Adam özüniň Watanyň ykbalyna hemişe dahyllydygyny duýmalydyr» diýýän türkmen Lideriniň hut şu ýörelgä ygrarlylygy bu gün nusgalyk göreldä öwrülip, watançylyk senasy bolup kalplara dolýar. Aýdylyşy ýaly, dünýäni söýmek hem öz Watanyňa çäksiz söýgüden gözbaş alýar.
Türkmenistanyň dünýäde garaşsyz, özbaşdak, kuwwatly we uly abraýa eýe döwlet hökmünde emele gelmeginiň Garaşsyzlyk ýyllarynda ýetilen iň arzyly sepgit bolandygy, onuň daşary syýasatyň binýatlyk esasy bolan hemişelik Bitaraplyk derejesini ykrar etdirmäge şaýol açandygy asyrlar aşsa-da, mizemejek hakykatdyr. Nämüçindir, türkmen döwletliliginiň goşa ganaty hasaplanýan Garaşsyzlyk hem Bitaraplyk barada gürrüň edilende, dostlukly ýurdumyz Türkiýe hem bada-bat göz öňümde janlanýar. «Türkiýe dünýä ýurtlarynyň arasynda ilkinji bolup biziň Garaşsyzlygymyzy ykrar etdi, Aşgabatda özüniň diplomatik wekilhanasyny açdy. Türkmenistanyň Bitaraplyk hukuk ýagdaýynyň halkara derejede ykrar edilmeginiň ähli döwürlerinde Türkiýäniň goldawy aýratyn ähmiýetli boldy. Şol döwür ýola goýlan türkmen-türk hyzmatdaşlygynyň däpleri, biziň gatnaşyklarymyzyň aýratyn häsiýeti ýyllar geçse-de, üýtgemän, has-da berkedi». Döwlet Baştutanymyzyň türkiýeli žurnalistiň sowalyna beren jogabyndaky, ine, şu jümleler munuň sebäbini doly aýdyňlaşdyrýar.
Şygar edip aýdylyşy ýaly, biz bir millet — iki döwlet. Türkiýe Türkmenistan üçin iň ýakyn, doganlyk ýurt. Biziň ata-babalarymyzyň ykbaly, taryhymyz, dilimiz, dinimiz, medeniýetimiz hem ruhy däplerimiz bir umumylykda jemlenýär. Birek-birege «gardaş, arkadaş!» diýip ýüzlenýän türkmen we türk halklarynyň taryhy taýdan ýakynlygy, ýürekdeşligi bu gün döwletara derejede ygtybarly, strategik hyzmatdaşlygy ýola goýmagyň binýady bolup hyzmat edýär. Dogrusy, türkmen-türk gatnaşyklarynda ýetilen sepgitler barada bu makalamyzda jikme-jik gürrüň bermegiň zerurlygy ýok. Şol gatnaşyklaryň miwelerini biz gündelik durmuşymyzda, ykdysadyýetimiziň köp pudaklarynda alnyp barylýan bilelikdäki işlerde has aýdyň görýäris.
Ýeri gelende bellesek, meýdanynyň 97 göterimi Gündogar Aziýada, 3 göterimi hem Günorta Ýewropada ýerleşip, üç tarapyny Gara, Egeý we Ortaýer deňizleri gurşap alan Türkiýe geografik taýdan täsin, geostrategik taýdan örän amatly çäkde ýerleşýär. Bu bolsa ýurduň möhüm ulag-aragatnaşyk geçelgeleriniň merkezine, söwda-ykdysady gatnaşyklary ösdürmäge uly mümkinçiligi bolan döwlete öwrülmegini şertlendirýär. Ine, onsoň, Türkiýäniň söwda dolanyşygynyň we maýa goýum işjeňliginiň derejesi boýunça Türkmenistanda öňdebaryjy orny eýelemeginiň, «Lapis Lazuli» adyny alyp, Gara deňziň üsti bilen Ýewropa bazarlaryna çykmaga mümkinçilik berjek Owganystan — Türkmenistan — Azerbaýjan — Gruziýa — Türkiýe ugry boýunça üstaşyr ulag taslamasynyň üstünlikli amala aşyrylmagynyň bähbitlerini öz ýanyňdan degşirip görmek ýeterlik.
«Ösüş arkaly parahatçylyk» — hormatly Prezidentimiziň daşary syýasatynyň esasyny düzýän şygar. Doganlyk Türkiýede hem «Ýurtda parahatçylyk — dünýäde parahatçylyk» şygary döwlet syýasatynyň baş ýörelgesi hasaplanýar. Dostlukly döwletde ýörgünli ulanylýan «Özbaşdaklyk, gürrüňsiz, halka degişlidir» diýen jümle bolsa biziň ýurdumyzyň «Döwlet adam üçindir!» baş ýörelgesi bilen bir bitewi sazlaşygy emele getirýär. Diýmek, halklarymyzyň üstünden asyrlar aşsa-da, gymmatyny ýitirmeýän umumylyklary bu gün iki ýurduň döwlet syýasatynda-da, dünýä ykbalyna dahylly işlerinde-de mynasyp beýanyny tapýar. Bu barada milli Liderimiz Ýusuf Erim bilen söhbetdeşliginde-de aýratyn nygtap, hut «doganlyk» sözüniň özara gatnaşyklaryň ilkibaşdan we häzirki günlerine çenli syýasatda, ykdysadyýetde, ynsanperwer ulgamda, halkara giňişlikde tutuş ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygyň içinden eriş-argaç bolup geçýändigine ünsi çekdi.
Söhbetdeşligiň syýasy tarapy barada aýdylanda, ýakyn wagtlarda geçirilmegi meýilleşdirilýän Azerbaýjan — Türkmenistan — Türkiýe sammitiniň üçtaraplaýyn hyzmatdaşlygyň häzirki ýagdaýy we geljegi barada pikir alyşmak, birek-biregiň çig mal, serişde we adam mümkinçiliklerini ulanmak arkaly özara gatnaşyklary has-da işjeňleşdirmek ýolunda möhüm ädime öwrüljekdigine pugta ynam bildirmek bolar. Üç ýurduň Gündogar — Günbatar ugry boýunça ygtybarly ulag we energetika köprüsiniň emele gelmeginde esasy orun eýeleýändigi göz öňünde tutulanda, sammitiň ulag-aragatnaşyk, söwda we maýa goýum ulgamlarynda gatnaşyklar üçin täze mümkinçilikleri açjakdygy ikuçsuzdyr. Ýeri gelende, hormatly Prezidentimiziň dünýäde dowam edýän adatdan daşary ýagdaýlarda özara deňiz gatnawlarynyň, Gündogar — Günbatar we Demirgazyk — Günorta ugurlar boýunça ulag geçelgeleriniň işiniň kadaly ýola goýulmagy ugrunda yzygiderli çykyş edýändigini nygtamaly. Munuň özi pandemiýa şertlerinde yklymyň geoykdysady giňişliginde hereket edýän ýük gatnawlaryny durnukly ýagdaýda saklamakda, ýurtlarymyzyň ykdysady syýasatynyň bökdençsiz amala aşyrylmagynda, esasysy bolsa, iň ýokary gymmatlyk bolan adamlaryň zerur isleglerini kanagatlandyrmak üçin ähli zerur çäreleri görmekde aýgytlaýjy orun eýeledi.
Ýeri gelende, bir buýsançly ýagdaýy aýratyn nygtamaly. Düýn, 12-nji noýabrda Türkiýäniň Stambul şäherinde geçirilen Türki geňeşe agza döwletleriň Baştutanlarynyň VIII sammitinde Türkmenistanyň resmi taýdan Türki dilli döwletleriň hyzmatdaşlyk geňeşine synçy hökmünde goşulmagy hakynda çözgüt kabul edildi. Bu barada türkiýeli žurnalist bilen gürrüňdeşlikde: «Men Türkmenistanyň Türki geňeşe synçy hökmünde gatnaşmagynyň guramanyň syýasy, söwda-ykdysady we medeni-ynsanperwer gatnaşyklarda alyp barýan işlerine goşant goşjakdygyna berk ynanýaryn» diýmek bilen, milli Liderimiz türkmen Bitaraplygynyň mümkinçiliklerine aýratyn ünsi çekdi. Çünki hut hemişelik Bitaraplyk hukuk derejesi ýurdumyza parahatçylygyň bähbidine iş alyp barýan halkara we sebit düzümleri bilen işjeň gatnaşyklary ýola goýmaga şert döredýär. Halkara guramalaryň 50-ä golaýynyň agzalygyna kabul edilen Türkmenistanyň bu ugurda alyp barýan işiniň hukuk esaslary «Bitarap Türkmenistanyň daşary syýasat ugrunyň 2017 — 2023-nji ýyllar üçin Konsepsiýasynda» hem anyk kesgitlenendir. Hormatly Prezidentimiziň Türki dilli döwletleriň hyzmatdaşlyk geňeşiniň ýokary derejeli duşuşyklaryna hormatly myhman hökmünde yzygiderli gatnaşmagy bu düzümiň çäginde alnyp barylýan işlere işjeň gatnaşmaga, möhüm teklipdir başlangyçlary öňe sürmäge ýardam berýär.
2009-njy ýylyň 3-nji oktýabrynda türki dilli döwletleriň Baştutanlarynyň Azerbaýjanyň Nahiçewan şäherinde geçirilen sammitinde döredilip, iş tertibi 2010-njy ýylyň Stambul jarnamasynda berkidilen Türki geňeşe Azerbaýjan, Türkiýe, Gazagystan, Gyrgyzystan hem-de Özbegistan hemişelik agza, Wengriýa bolsa synçy derejesinde gatnaşýar. Guramanyň esasy maksatdyr wezipelerini özünde jemleýän Nahiçewan jarnamasynda onuň döwletara hyzmatdaşlygyň ähli meseleleri, şol sanda parahatçylygy we howpsuzlygy goldamak, söwda, maýa goýum hyzmatdaşlygyny işjeňleşdirmek, ählumumy wehimlere garşy bilelikde göreşmek, adam hukuklaryny goramak ýaly ugurlarda iş alyp barýandygy hakynda bellenilýär. Diňe parahatçylykly gatnaşyklaryň bähbidine hereket edýän Türki dilli döwletleriň hyzmatdaşlyk geňeşiniň ileri tutýan ugurlarynyň türkmen Bitaraplygynyň binýatlyk ýörelgeleri bilen gapma-garşy gelmeýändigi şunda has aýdyň görünýär.
Türki geňeşe synçy derejede gatnaşmak Türkmenistan üçin nähili mümkinçilikleri açar? Şu sowala jogap bermek üçin dünýäniň syýasy kartasyny göz öňüne getirmek ýeterlik. Guramanyň hemişelik agzalary bolan Gazagystan, Gyrgyzystan hem-de Özbegistan biziň ýurdumyzyň Merkezi Aziýa sebitinde iň esasy strategik hyzmatdaşlary, Azerbaýjan bolsa Hazar deňzi boýunça goňşy döwleti. Amatly geografik çäkde ýerleşen Türkiýe Türkmenistan üçin Ýewropa yklymyna amatly çykalgadyr. Gadymy Beýik Ýüpek ýolunyň ýüreginde ýerleşen biziň ýurdumyz çar tarapa uzaýan ulag we energetika geçelgeleriniň möhüm halkasy hasaplanýar. Türki geňeşe synçy hökmünde gatnaşmak bolsa agza döwletleriň çäginden geçip, has alyslara uzaýan iri taslamalara-da goşulmaga ýardam eder. Munuň özi taraplaryň ählisi üçin hem ykdysady taýdan örän bähbitlidir. Hut şoňa görä-de, gatnaşyjy ýurtlar Türkmenistanyň bu düzüme degişli derejede goşulmagyny biragyzdan goldadylar. Ine, tutuş Merkezi Aziýa sebitiniň dünýä syýasatynda eýeleýän ornuny berkitmek, Bitaraplygyň türkmen nusgasynyň ykdysady mümkinçiliklerini netijeli peýdalanmak ýolunda täze gözýetimler!
Biz makalamyzda, esasan, milli Liderimiziň «TRT World» teleýaýlymynyň žurnalisti bilen söhbetdeşliginiň syýasy tarapyna ähmiýet berdik. Ýöne ýokarda-da aýdyşymyz ýaly, onda gürrüňi edilen ugurlaryň hersi özbaşyna bir söhbet. Bular barada entek kän makalalar ýazylar, teswirler berler. Olaryň ahyrky maksadynyň gelip-gelip, dünýä içre ykrar edilen Liderimiziň «Ösüş arkaly parahatçylyk» diýen şygarynda jemlenjekdigi gümansyz. Şu beýik şygary baýdak edinen Türkmenistanyň döredijilikli syýasaty bolsa Zemin halklaryny parahatçylyga we ynanyşmaga çagyrýar.
Aýgül RAHYMOWA.
«Türkmenistan».
https://www.turkmenmetbugat.gov.tm/tk/newspapers/2/articles/46704
Aşgabat, 11-nji noýabr (TDH). Şu gün hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Ahal, Balkan, Daşoguz, Lebap we Mary welaýatlarynyň häkimlerinden ýurdumyzyň daýhanlarynyň pagta taýýarlamak baradaky şertnamalaýyn borçnamalaryny ýerine ýetirendikleri hakyndaky hasabatlary kabul etdi.
Watanymyzyň mukaddes Garaşsyzlygynyň 30 ýyllyk baýramynyň giňden bellenilen ýylynda pagtaçy kärendeçileriň, mehanizatorlaryň bilelikdäki tagallasy esasynda “ak altynyň” 1 million 250 müň tonnadan gowragy Watan harmanyna tabşyryldy. Şertnamalaýyn borçnamalaryny üstünlikli ýerine ýetiren daýhanlar ýetişdirilen hasylyň hemmesini ýygnap almak maksady bilen, netijeli zähmet çekýärler.
Obasenagat toplumyny ösdürmek boýunça döwlet strategiýasynyň üstünlikli ýerine ýetirilmegi netijesinde, oba hojalyk önümleriniň öndürilýän mukdary artdyrylýar, hojalygy dolandyrmagyň häzirki zaman usullary arkaly pagtaçylyk ösdürilýär. Pudaga öňdebaryjy işläp taýýarlamalar, täzeçil tehnologiýalar, oba hojalyk önümini öndürijileri ykdysady taýdan höweslendirmegiň döwrebap usullary ornaşdyrylýar.
Ýerleriň ulanylyş medeniýetini ýokarlandyrmak maksady bilen, gowaça ekilýän meýdanlary özleşdirmegiň ylmy taýdan esaslandyrylan, her welaýatyň toprak-howa şertlerini nazara almak arkaly öňdebaryjy usullar peýdalanylýar. Ekerançylyk ýerlerini suwaryş ýagdaýy gowulandyrylýar. Şunuň bilen birlikde, tohumçylyk işi ösdürilýär. Pagtanyň tiz ýetişýän, ýokary hasylly we süýüminiň hili gowulandyrylan görnüşlerini etraplaşdyrmak işi alnyp barylýar.
Pagta arassalaýan kärhanalarda tohumlyk serişdeleriň ýokary hilli görnüşiniň taýýarlanylmagyna möhüm üns berilýär. Bu bolsa ýurdumyzyň eksportynyň esasy ugry, dokma senagatynyň möhüm çig maly bolan “ak altynyň” önümçilik mukdarynyň artdyrylmagyny üpjün edýär. Bu gün Türkmenistanda öndürilýän dokma önümleri dünýäniň talapkär bazarlarynyň geçginli harytlaryna öwrüldi.
Pagta süýümi lukmançylyk pamygyny, arassaçylyk, dürli sargy we beýleki serişdeleri öndürýän kärhanalaryň, lukmançylyk senagatynyň esasy çig maly bolup durýar. Şeýle hem pagta senagat taýdan gaýtadan işlemek we birnäçe azyk önümlerini taýýarlamak üçin niýetlenendir. Ýagy we ýokary bejerijilik ukyby bolan, ilatyň arasynda uly islegden peýdalanýan gowaça gülüniň baly ýokumlylyk derejesi boýunça gymmatly önümleriň hatarynda durýar.
Milli Liderimiziň obasenagat toplumyny ösdürmäge berýän ünsi, oba hojalygyna hemmetaraplaýyn goldawyň netijesinde daýhanlaryň öndürijilikli zähmeti üçin oňyn şertler döredildi. Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň başlangyjy bilen, obalary durmuş we ykdysady taýdan ösdürmäge, obasenagat toplumynyň netijeli ösüşini nazarlaýan maliýe-ykdysady höweslendirmeleriň berilmegine gönükdirilen giň möçberli özgertmeleriň çäklerinde ägirt uly işler alnyp barylýar.
Ekerançylyk meýdanlarynyň suwaryş ulgamynyň kämilleşdirilmegine, pudagyň tehniki parkynyň üstüniň ýetirilmegine uly maýa goýum serişdeleri gönükdirilýär. Şu maksat bilen, döwletimiz tarapyndan dünýäniň öňdebaryjy önüm öndürijilerinden kuwwatly tehnikalar yzygiderli satyn alynýar.
Oba hojalyk pudagyny ösdürmek, edermen daýhanlaryň işiniň netijeliligini ýokarlandyrmak hakynda edýän hemmetaraplaýyn aladasy üçin hormatly Prezidentimize berk jan saglyk, uzak ömür, mähriban Watanymyzyň abadançylygynyň bähbidine alyp barýan işinde täze üstünlikler we güýç-kuwwat arzuw edildi.
Her welaýatdan pagtaçylaryň zähmet ýeňşi mynasybetli çagalar öz ýanlary bilen oba zähmetkeşleriniň ýeňşini alamatlandyrýan horjun doly ak pagtany alyp geldiler. Welaýatlaryň ýaşajyk wekilleri Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe gazanylýan ägirt uly üstünlikleri wasp edýän goşgulary aýtdylar.
Döwlet Baştutanymyz gutlaglar we arzuwlar üçin çagalara minnetdarlyk bildirip, olara toý sowgatlaryny gowşurdy. Soňra ekerançylygyň iň gowy däplerini dowam etdirijiler bolan ýaş nesilleriň haýyşy boýunça hormatly Prezidentimiz olar bilen şanly wakanyň hormatyna ýadygärlik surata düşdi.
Milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedow bu ýere ýygnananlara ýüzlenip, ýurdumyzyň Garaşsyzlygynyň 30 ýyllyk baýramynyň giňden bellenilen ýylynda edermen pagtaçylaryň ajaýyp zähmet ýeňşini gazanandyklaryny we Hasyl toýuny mynasyp zähmet sowgady bilen garşylandyklaryny belledi.
Watan harmanyna 1 million 250 müň tonnadan gowrak ýokary hilli pagta tabşyran daýhanlar şertnamalaýyn borçnamalaryny üstünlikli ýerine ýetirdiler. Şunuň bilen baglylykda, döwlet Baştutanymyz daýhanlaryň bu üstünliginiň aňryçäk däldigini belledi. Bu üstünlik edermen pagtaçylaryň we oba hojalyk pudagynyň ähli işgärleriniň agzybirlikli hem-de yhlasly zähmetiniň netijesidir.
Milli Liderimiz Ahal welaýatynyň Gökdepe, Bäherden we Ak bugdaý, Balkan welaýatynyň Magtymguly, Bereket we Esenguly, Daşoguz welaýatynyň S.A.Nyýazow adyndaky, Gubadag we Akdepe, Lebap welaýatynyň Çärjew, Darganata we Saýat, Mary welaýatynyň Tagtabazar, Baýramaly we Wekilbazar etraplarynyň hasyl ussatlarynyň gazanylan ýeňşe mynasyp goşant goşandyklaryny belledi. Döwlet Baştutanymyz ýurdumyzyň pagtaçylaryna we oba hojalyk pudagynyň ähli işgärlerine olaryň öndürijilikli zähmetleri we gazanan ýeňişleri üçin minnetdarlyk bildirdi.
Garaşsyzlyk ýyllary içinde ykdysadyýetimiziň beýleki pudaklary bilen bir hatarda, oba hojalygy sazlaşykly ösdürilýär. Pudakda amala aşyrylýan özgertmeler oňyn netijesini berýär diýip, hormatly Prezidentimiz aýtdy we döwletimiziň daýhanlaryň ýokary öndürijilikli zähmeti üçin ähli zerur şertleri döredýändigini, olaryň kämil tehnikalar, dökünler, suw we beýleki zerur serişdeler bilen doly üpjün edilýändigini belledi. Munuň özi oba zähmetkeşleriniň topraga söýgüsini, ýokary hasyl almaga yhlasyny artdyrýar. Milli Liderimiz toprakdan alynýan hasylyň Watanymyzyň baýlygydygyny, halkymyzyň abadançylygydygyny belledi.
Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow ähli oba zähmetkeşlerini, pagtaçylary gazanan ýeňişleri bilen ýene bir ýola gutlap, olara berk jan saglygyny, maşgala abadançylygyny, ata Watanymyzyň bähbidine alyp barýan işlerinde uly üstünlikleri arzuw etdi.
https://www.turkmenmetbugat.gov.tm/tk/newspapers/2/articles/46521
Aşgabat, 11-nji noýabr (TDH). Şu gün hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Milli Geňeşiň agzalarynyň, Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň obasenagat toplumyna gözegçilik edýän orunbasarynyň we ýurdumyzyň jemgyýetçilik guramalarynyň ýolbaşçylarynyň gatnaşmagynda sanly ulgam arkaly maslahat geçirdi. Onuň gün tertibine döwlet durmuşyna degişli möhüm meseleler girizildi hem-de birnäçe resminamalaryň taslamalaryna garaldy.
Ilki bilen, Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary E.Orazgeldiýew ýurdumyzyň pagtaçylarynyň “ak altyn” tabşyrmak boýunça şertnamalaýyn borçnamalaryny ýerine ýetirendikleri barada hasabat berip, döwlet Baştutanymyzy gazanylan üstünlik bilen gutlady. Şeýle hem wise-premýer Hasyl toýy mynasybetli geçiriljek dabaralara görülýän taýýarlyk işleri barada hasabat berdi. Meýilleşdirilen çäreleriň dowamynda has tapawutlanan kärendeçilere döwlet sylaglary, obasenagat toplumynyň işgärlerine, bugdaýdan, pagtadan we beýleki ekinlerden bol hasyl ösdürip ýetişdirýän kärendeçilere, mehanizatorlara, pudagyň tejribeli daýhanlaryna döwlet Baştutanymyzyň adyndan gymmatbahaly sowgatlar gowşurylar we baýramçylyk konserti bolar. 14-nji noýabrda Söwda-senagat edarasynda ýurdumyzyň oba hojalyk pudagynyň ýeten derejesine bagyşlanan sergini we ylmy-amaly maslahaty geçirmäge görülýän taýýarlyk işleri barada hasabat berildi.
Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow pagta taýýarlamak baradaky şertnamalaýyn borçnamanyň üstünlikli ýerine ýetirilmegi bilen ýurdumyzyň merdana “ak altyn” ussatlaryny, şeýle hem ähli oba hojalyk işgärlerini tüýs ýürekden gutlap, olara berk jan saglyk, maşgala abadançylygyny we ýurdumyzda azyk bolçulygyny berkitmek ugrunda alyp barýan tutanýerli işlerinde täze üstünlikleri arzuw etdi.
Milli Liderimiz zähmetde tapawutlanyp, ýokary netijeleri gazanan oba hojalyk işgärlerini döwlet sylaglary bilen sylaglamak baradaky Permanlara gol çekdi we resminamalary sanly ulgam arkaly wise-premýere hem-de Milli Geňeşiň Mejlisiniň Başlygyna iberdi.
Döwlet Baştutanymyz Milli Geňeşiň Mejlisiniň Başlygy G.Mämmedowa, wise-premýer E.Orazgeldiýewe, Agrar partiýanyň Merkezi geňeşiniň başlygy B.Annagurbanowa şu ýyl ýerden ýokary hasyl alyp, gowy netijeleri gazanan daýhanlary 13-nji noýabrda “Mekan” köşgünde sylaglamak çäresini ýokary derejede geçirmegi we oba hojalyk işgärlerine döwlet sylaglaryny dabaraly ýagdaýda gowşurmagy, şeýle hem häkimler bilen bilelikde Hasyl toýuna bagyşlanan ähli çäreleri ýokary derejede geçirmegi tabşyrdy.
Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisiniň Başlygy G.Mämmedowa milli kanunçylygy mundan beýläk-de kämilleşdirmek boýunça alnyp barylýan işler barada maglumat berdi.
Täze kanunçylyk taslamalaryny işläp taýýarlamak döwlet syýasatynyň möhüm ugurlaryny we milli Liderimiziň ýurdumyzyň deputatlarynyň öňünde goýan gaýragoýulmasyz wezipelerini nazara almak arkaly ýerine ýetirilýär. Häzir Mejlisde ministrlikleriň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň hünärmenleriniň hem-de wekilleriniň gatnaşmagynda döredijilik birleşmeleriniň işine degişli, energiýany netijeli peýdalanmak, aw awlamak we aw hojalygyny ýöretmek, ýokanç däl keselleriň öňüni almak we olara garşy göreşmek, durmuş hyzmatlary, ýerli öz-özüňi dolandyryş hakynda täze kanunçylyk taslamalaryny taýýarlamak işleri dowam edýär.
Mejlisiň 2021-nji ýyl üçin iş meýilnamasynyň ýerine ýetirilişine, dürli pudaklaryň işini düzgünleşdirýän kanunlarda göz öňünde tutulan kadalaşdyryjy hukuk namalarynyň taýýarlanylyşyna seljermeler geçirilip, bu ugurda degişli işler alnyp barylýar. Halkara hyzmatdaşlygy we parlamentara gatnaşyklary ösdürmek arkaly Mejlisde birnäçe duşuşyklar geçirildi, şeýle hem deputatlar sanly ulgam arkaly guralýan köp sanly halkara maslahatlara gatnaşdylar.
Mejlisiň wekilleri Garaşsyzlyk ýyllary içinde ýurdumyzda ýetilen sepgitleri wagyz etmek, milli Liderimiziň içeri we daşary syýasatynyň, öňe sürýän başlangyçlarynyň, ýaýbaňlandyrylan oňyn özgertmeleriň, kabul edilýän kanunlaryň ähmiýetini açyp görkezmek boýunça zerur işleri alyp barýarlar.
Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň ileri tutulýan ugurlaryny nazara almak bilen, kanun çykaryjylyk işiniň mundan beýläk-de kämilleşdirilmelidigine ünsi çekdi. Şunuň bilen baglylykda, milli Liderimiz Mejlisiň halkara guramalar we daşary ýurtlaryň parlamentleri bilen hyzmatdaşlyk gatnaşyklaryny has-da ösdürmek boýunça zerur işleri geçirmelidigini, milli kanunçylygy Türkmenistanyň goşulan halkara konwensiýalarynyň kadalaryna laýyk getirmek maksady bilen, bu ugurda degişli işleriň dowam etdirilmeginiň möhümdigini belledi we kabul edilýän kanunlaryň we beýleki kanunçylyk namalarynyň mazmunyny ilata düşündirmek boýunça Mejlisiň ähli zerur çäreleri görmeginiň wajypdygyny nygtady.
Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň Başlygynyň orunbasary K.Babaýew döwletimiziň kanunçylyk binýadyny kämilleşdirmek boýunça alnyp barylýan işler barada maglumat berdi.
Halk Maslahatynyň agzalary Mejlisiň deputatlary, ministrlikleriň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň hünärmenleri bilen bilelikde ýurdumyzda döwlet Baştutanymyzyň ýolbaşçylygynda amala aşyrylýan giň möçberli özgertmeleriň hukuk üpjünçiligine işjeň gatnaşýarlar.
Häzir Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň birinji çagyrylyşynyň üçünji mejlisine taýýarlyk işleri alnyp barylýar. Komitetlerde Mejlisiň altynjy çagyrylyşynyň şu ýylyň 30-njy oktýabrynda geçirilen 15-nji maslahatynda kabul edilen täze kanunlar, şeýle hem hereket edýän kanunlara üýtgetmeleri we goşmaçalary girizmek hakynda kanunlar boýunça seljermeler geçirilip, netijenamalar taýýarlanylýar.
Üçünji mejlisi geçirmek bilen baglanyşykly guramaçylyk işleri ýerine ýetirildi we onuň gün tertibi taýýarlanyldy. Oňa “Türkmenistanyň 2022-nji ýyl üçin Döwlet býujeti hakynda” Türkmenistanyň Kanuny hakynda, şeýle hem ýurdumyzyň raýatlarynyň hukuklaryny we azatlyklaryny goramak, kanunylygy we hukuk tertibini üpjün etmek, döwlet emlägini, ýer serişdelerini netijeli peýdalanmak, hyzmatlar ulgamyny ösdürmek, daşky gurşawy goramak, hojalyk gatnaşyklaryny kämilleşdirmek, telekeçilik başlangyçlaryny we ýurdumyzyň halkara ähmiýetli başlangyçlaryny kanunçylyk taýdan goldamak meselelerini öz içine alýan kanunlar girizildi.
Halk Maslahatynyň agzalary hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň ynsanperwer ýörelgä esaslanýan içeri we daşary syýasatyny, kanunçylygyň many-mazmunyny halk köpçüligine ýetirmek maksady bilen, pudaklaýyn edaralarda, jemgyýetçilik guramalarynda, okuw mekdeplerinde, ilat arasynda, şeýle hem köpçülikleýin habar beriş serişdelerinde çykyş edip, wagyz-nesihat işlerine gatnaşýarlar.
Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň birinji çagyrylyşynyň 12-nji noýabrda geçiriljek üçünji mejlisine gowy taýýarlyk görmek we ony ýokary guramaçylyk derejesinde geçirmek babatda anyk tabşyryklary berdi.
Hormatly Prezidentimiz Halk Maslahatynyň agzalarynyň döwletimiziň hukuk binýadyny mundan beýläk-de pugtalandyrmak, milli kanunçylygy kämilleşdirmek, Halk Maslahatynyň öňünde goýlan wezipeleri çözmek boýunça zerur işleri geçirmelidigine ünsi çekdi. Şeýle hem Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisi bilen täze kanun taslamalaryny taýýarlamak we hereket edýän kanunlara üýtgetmeleri hem-de goşmaçalary girizmek işlerini dowam etmegiň wajypdygy bellenildi.
Döwlet Baştutanymyz ýaş nesilleriň giň dünýägaraýyşly, edepli, beden taýdan sagdyn bolmagy, olary watançylyk ruhunda terbiýelemek, ýaşlaryň hukuklaryny üpjün etmek, hakyky watançy nesiller bolup ýetişmekleri ugrunda döwlet derejesinde alnyp barylýan işleri düşündirmek, wagyz-nesihat etmek işleriniň güýçlendirilmelidigini nygtady.
Milli Liderimiz Halk Maslahatynyň milli kanunçylygy kämilleşdirmek işinde halkara tejribäniň giňden öwrenilmegini ýola goýmagyň möhümdigini belledi.
Soňra Agrar partiýanyň Merkezi geňeşiniň başlygy B.Annagurbanow hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowy Hasyl baýramy bilen gutlady we döwlet syýasatynyň maksatlaryny we onuň wezipelerini ilatyň arasynda düşündirmek maksady bilen, alnyp barylýan wagyz-nesihat işleri barada habar berdi.
Döwlet Baştutanymyzyň tabşyryklaryna laýyklykda, milli ykdysadyýetimiziň ösüşine gönükdirilen düýpli özgertmeler ýurdumyzyň obasenagat toplumynda hem üstünlikli durmuşa geçirilýär. Şunda pudagyň bazar gatnaşyklaryna geçirilmegine, ýerleriň hususy eýeçilige berilmegine, dürli görnüşli oba hojalyk önümleriniň önümçilik mukdarynyň artdyrylmagyna, azyk bolçulygynyň üpjün edilmegine möhüm ähmiýet berilýär.
Obasenagat toplumynda pudagyň ägirt uly mümkinçilikleriniň üstünlikli durmuşa geçirilmegine gönükdirilen giň möçberli özgertmeleriň amala aşyrylmagy netijesinde ägirt uly üstünlikler gazanyldy. Ýurdumyzyň obalarynyň durmuşy özgerdi, sebitleriň ilatynyň ýaşaýyş-durmuş şertleri gowulandyryldy. Şunuň ýaly giň gerimli we köpugurly işleriň amala aşyrylmagyna Agrar partiýa işjeň gatnaşýar. Onuň agzalary Watanymyzy ösüşiň täze derejesine çykarmaga gönükdirilen «Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2019 — 2025-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasynyň» durmuşa geçirilmegine mynasyp goşant goşýarlar.
Milli Liderimiz öňde durýan wezipeler barada aýtmak bilen, oba hojalyk toplumynyň partiýasy bolup durýan Agrar partiýanyň Merkezi geňeşiniň başlygy B.Annagurbanowa Hasyl toýuny ýokary guramaçylyk derejesinde geçirmek üçin ähli tagallalary etmek barada anyk tabşyryklary berdi.
Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Milli Geňeşiň, Ministrler Kabinetiniň agzalaryna we ýurdumyzyň jemgyýetçilik guramalarynyň ýolbaşçylaryna ýüzlenip, bu günki maslahatda döwlet durmuşyna degişli wajyp meselelere garalandygyny, milli ykdysadyýetimiziň pudaklarynyň ösüşine gönükdirilen birnäçe resminamalaryň kabul edilendigini belledi.
Döwlet Baştutanymyz sanly ulgam arkaly geçirilen maslahaty jemläp, oňa gatnaşanlara berk jan saglyk, maşgala abadançylygyny we berkarar Watanymyzyň mundan beýläk-de gülläp ösmeginiň bähbidine alyp barýan işlerinde uly üstünlik arzuw etdi.
https://www.turkmenmetbugat.gov.tm/tk/newspapers/2/articles/46520
Türkmenistanyň Prezidenti Gurbanguly Berdimuhamedowyň baştutanlygynda döwletimiz «Açyk gapylar» syýasatyny sazlaşykly durmuşa geçirýär we halkara durmuşa işjeň gatnaşýar. Hemişelik Bitaraplyk derejesine hem-de kabul eden halkara borçnamalaryna gyşarnyksyz ygrarly bolmak bilen, Türkmenistan daşary syýasy gatnaşyklaryny hoşniýetli goňşuçylyk we giň gerimli hyzmatdaşlyk ýörelgelerine laýyklykda alyp barýar. Şunuň bilen baglylykda, ýurdumyzyň daşary syýasy strategiýasynda ikitaraplaýyn, şeýle-de köptaraplaýyn diplomatiýanyň çäklerinde Türkiýe Respublikasy bilen gatnaşyklary işjeňleşdirmek hyzmatdaşlygyň ileri tutulýan ugurlarynyň biri hökmünde öňe çykarylýar.
Türkiýe Respublikasy baý taryha we medeni mirasa eýe bolan ýurtdur. Aziýa bilen Ýewropanyň aralygynda ýerleşip, bu ýurt dünýäniň iň gadymy siwilizasiýalarynyň, ulag-kommunikasiýa geçelgeleriniň, yklymlaryň arasyndaky durmuş-ykdysady we medeni aragatnaşyklaryň çatrygynda möhüm orun eýeleýär. Bu bolsa onuň köpugurly daşary syýasatynyň amala aşyrylmagy üçin esas bolup hyzmat edýär. Ýurduň köpugurly ykdysadyýeti, ösen senagaty we oba hojalygy bar. Ösen syýahatçylyk ulgamy hem ykdysadyýetde esasy orun tutýar. Dokma, deri, azyk, himiýa, derman senagaty pudaklary, energetika, metallurgiýa, gämi, maşyngurluşyk senagaty, hojalyk-elektrik enjamlarynyň önümçiligi çalt depginler bilen ösdürilýär. Aziýa, Ýewropa, Amerika we Afrika sebitiniň döwletleri halkara giňişlikde Türkiýäniň esasy geosyýasy hyzmatdaşlarydyr. Ýurduň daşary syýasatynda Merkezi Aziýanyň döwletleri bilen dostlukly gatnaşyklaryň giňeldilmegi wajyp ugur hökmünde kesgitlenendir.
Iki ýurduň halklarynyň taryhy-medeni umumylygy, söwda, ynsanperwer hyzmatdaşlygyň köpasyrlyk däpleri, halkara we sebit gün tertibiniň derwaýys meseleleri babatda garaýyşlarynyň ýakynlygy Türkmenistan bilen Türkiýäniň arasyndaky doganlyk hem-de hoşniýetli goňşuçylyk gatnaşyklarynyň esasyny düzýär.
Türkmenistan bilen Türkiýe Respublikasynyň arasyndaky diplomatik gatnaşyklar 1992-nji ýylyň 29-njy fewralynda ýola goýuldy. Geçen ýyllaryň dowamynda alnyp barlan önjeýli özara hereketleriň netijesinde iki döwletiň arasynda oňyn hyzmatdaşlygyň baý tejribesi toplandy. Döwletara, hökümetara we pudagara derejelerde gol çekilen we hyzmatdaşlygyň wajyp ugurlarynyň giň gerimini öz içine alýan 170-e golaý ikitaraplaýyn resminamalaryň toplumy türkmen-türk gatnaşyklarynyň berk binýadyny emele getirýär.
Iki ýurduň arasynda dürli derejedäki netijeli syýasy gatnaşyklar ýola goýuldy. Taraplar söwda-ykdysady hyzmatdaşlygy giňeltmäge hem-de medeni-ynsanperwer gatnaşyklary çuňlaşdyrmaga ygrarlydyklaryny görkezýärler. Şu nukdaýnazardan, iki ýurduň Liderleriniň arasyndaky ikitaraplaýyn hyzmatdaşlyk, halkara we sebit syýasatynyň meseleleri babatda özara düşünişmek ýörelgeleri döwletara gatnaşyklaryň yzygiderli ösmegine ýardam berýän möhüm şert bolup durýar.
Yzygiderli syýasy gatnaşyklar söwda-ykdysady ulgamdaky özara hereketleriň hem berk binýadyny emele getirýär. 2007-nji ýylyň 6-njy dekabrynda döredilen Ykdysady hyzmatdaşlyk boýunça bilelikdäki türkmen-türk hökümetara toparynyň işi ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygyň ileri tutulýan ugurlaryny kadalaşdyrýan netijeli gural bolup durýar. Köp ýyllaryň dowamynda Türkiýe Türkmenistanyň esasy daşary ykdysady hyzmatdaşy bolup, haryt dolanyşygynyň derejesi boýunça öňdebaryjy orunlary eýeleýär. Döwletara gatnaşyklary geljekde has-da çuňlaşdyrmak üçin iki ýurduň arasyndaky baý söwda-ykdysady şertleriň durmuşa geçirilmegi ugrunda Türkmenistanyň we Türkiýäniň uly mümkinçilikleriniň bardygyny bellemek gerek.
Türkmenistan oňyn Bitaraplyk, parahatçylyk söýüjilik we işjeň halkara hyzmatdaşlyk ýörelgelerine esaslanýan daşary syýasy ugruny sazlaşykly durmuşa geçirmek bilen, dostlukly, hoşniýetli goňşuçylyk we özara bähbitli hyzmatdaşlygy diňe bir ikitaraplaýyn derejede däl, eýsem, köptaraplaýyn görnüşde hem üstünlikli ösdürýär. Türkmenistan we Türkiýe Respublikasy Birleşen Milletler Guramasynyň çäklerinde netijeli iş alyp baryp, häzirki zaman dünýäsiniň derwaýys meseleleri babatda garaýyşlarynyň ýakyndygyny ýa-da umumylygyny görkezýär. Soňky ýyllarda biziň ýurdumyz halkara syýasatyň gün tertibiniň wajyp ugurlary, şol sanda ählumumy energetika howpsuzlygyny üpjün etmek, ulag-logistika pudagyny ösdürmek, daşky gurşawy goramak, söwda-ykdysady gatnaşyklary işjeňleşdirmek boýunça möhüm halkara başlangyçlar bilen yzygiderli çykyş edýär. Türkmenistanyň syýasy başlangyçlarydyr teklipleri dünýä ýurtlary tarapyndan giň goldawa eýe bolýar we bu babatda ýakyn hyzmatdaşlaryň goldawy biziň ýurdumyz üçin has wajypdyr.
Ikitaraplaýyn özara hereketlerde türki dilli döwletler bilen hyzmatdaşlyk hem aýratyn orun eýeleýär. Çünki biziň halklarymyzy taryhy kökleriň, asyrlaryň jümmüşine uzaýan medeni-ruhy däpleriň umumylygy özara birleşdirýär. Häzirki döwürde bu gatnaşyklar yzygiderli ösdürilip, täze mazmun bilen baýlaşdyryldy. Oňyn erk, ähmiýetli mümkinçilikler, ösüşe we öňegidişlige bolan ymtylyş olaryň esasyny düzýär. Şunda 2009-njy ýylyň oktýabrynda döredilen Türki dilli döwletleriň hyzmatdaşlyk geňeşi (Türki geňeş) halkara hyzmatdaşlygyň netijeli syýasy meýdançalarynyň biri bolup çykyş edýär. Häzirki wagtda Azerbaýjan Respublikasy, Gazagystan Respublikasy, Gyrgyz Respublikasy, Özbegistan Respublikasy we Türkiýe Respublikasy bu düzümiň agzalary bolup, Wengriýa bolsa synçy derejesine eýedir.
Türkmenistanyň Prezidenti Gurbanguly Berdimuhamedowyň Türki geňeşiň ýokary derejeli sammitlerine birnäçe gezek gatnaşandygyny bellemek gerek. Bu bolsa ýurdumyzyň halkara we sebit guramalary bilen özara hereketleri, Ýewraziýa yklymynda türki dilli döwletleriň eýeleýän ähmiýetli geografik giňişligindäki netijeli söwda-ykdysady, medeni-ynsanperwer gatnaşyklary ösdürmek üçin bar bolan mümkinçilikleri önjeýli durmuşa geçirmekde öz başlangyçlaryny iş ýüzünde doly tassyklaýandygyny görkezýär. Türki geňeşiň esasy maksady özara ynanyşmagy we dostlugy berkitmäge ýardam bermek, daşary syýasy meseleler babatda umumy garaýyşlary işläp düzmek hem-de häzirki döwrüň wehimlerine garşy göreşmekde hereketleri utgaşdyrmakdan ybaratdyr.
Şu ýylyň 31-nji martynda Türki dilli döwletleriň hyzmatdaşlyk geňeşiniň resmi däl sammitinde hormatly myhman hökmünde çykyş etmek bilen, türkmen Lideri foruma gatnaşyjylaryň ünsüni ählumumy energetika howpsuzlygyny üpjün etmek, ulag-kommunikasiýa ulgamlaryny döwrebaplaşdyrmak we halkara, sebit derejesindäki üstaşyr ulag geçelgeleriniň döredilmegi ýaly halkara derejede derwaýys ähmiýete eýe bolan meselelere çekdi. Sammitiň gün tertibiniň ileri tutulýan ugurlarynyň hatarynda ekologiýa we daşky gurşawy goramak meseleleri barada aýdyp, döwlet Baştutanymyz gurama gatnaşyjy ýurtlaryň arasyndaky dost-doganlyk gatnaşyklarynda medeniýete, ylym-bilime aýratyn ähmiýet berilýändigini hem nygtady. Çünki bitewi ruhy-medeni miras hem-de umumy gymmatlyklar döwletara gatnaşyklary pugtalandyrmagyň ygtybarly esasy bolup hyzmat edýär.
Şunlukda, Türkmenistanyň Prezidenti Gurbanguly Berdimuhamedowyň Türkiýe Respublikasyna nobatdaky sapary, şeýle-de onuň dowamynda Türki geňeşiň VIII sammitiniň işine gatnaşmagy hem ikitaraplaýyn gatnaşyklaryň, köptaraplaýyn derejede deňhukukly we özara bähbitli hyzmatdaşlygyň, döwletlerdir halklaryň arasyndaky däp bolan dost-doganlyk gatnaşyklarynyň mundan beýläk-de ösdürilmegine itergi berjek möhüm waka öwrüler.
Türkmenistanyň Daşary işler ministrligi.
https://www.turkmenmetbugat.gov.tm/tk/newspapers/2/articles/46519
Güneşli ýurdumyzyň welaýatlarynyň pagtaçy kärendeçileri şertnamalaýyn borçnamalaryny üstünlikli ýerine ýetirip, mukaddes Garaşsyzlygymyzyň şanly 30 ýyllygy giňden bellenilen “Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany” ýylynyň Hasyl toýuna ajaýyp zähmet sowgatlary bilen geldiler. Ýygym möwsüminiň dowamynda gazanylan guwandyryjy netijeler, öňdebaryjy etraplar, pagtaçy kärendeçiler, zähmetde tapawutlanan kombaýnçylardyr mehanizatorlar hakynda ýerlerdäki habarçylarymyz şeýle gürrüň berýärler:
AHALDA
Şanly ýylda Ahal welaýatynyň «ak altyn» ussatlary gowaça ekilen 145 müň gektardan 280 müň tonnadan gowrak pagta ýygnap, Watanymyzyň belent harmanyna goşdular. Bu ajaýyp zähmet üstünliginde welaýatyň Gökdepe, Ak bugdaý, Kaka, Bäherden, Sarahs etraplarynyň pagtaçylarynyň goşandy has-da saldamly boldy.
Gökdepe etraby şertnamalaýyn borçnamasyny welaýatda ilkinji bolup berjaý etdi. Hasyl ussatlary Watan harmanyna “ak altynyň” 12 müň 500 tonnadan gowragyny tabşyrdylar. Etrabyň «Ýandaklyagyz» daýhan birleşiginiň pagtaçylarynyň gazanan görkezijileri öwgä mynasypdyr. Agzalan daýhan birleşigi boýunça gowaça ekilen 230 gektar ýerden şertnamalaýyn borçnamada göz öňünde tutulan 442,3 tonna derek 700 tonna töweregi «ak altyn» ýygnaldy. Munuň özi tabşyrygyň 139 göterime barabar ýerine ýetirilendigini aňladýar. Pagtaçy kärendeçi Ogultylla Pirowa 6 gektaryň her biriniň hasyllylygyny 51,4 sentnere, Gülşat Annaýewa 3 gektaryň her biriniň hasyllylygyny 46,7 sentnere, Sabyr Nuraýewa 5 gektaryň her biriniň hasyllylygyny 41,3 sentnere ýetirip, pagta taýýarlamakda tapawutlandylar. Etrabyň Tehniki hyzmat ediş kärhanasynyň mehanizatorlary hem umumy üstünlige mynasyp goşant goşdular. Özlerine berkidilen «polat atlaryny» saz işledip, «ak altynly» atyzlardan ýüzlerçe tonna hasyl ýygnanlaryň arasynda Annamuhammet Nazarow, Annaoraz Saparow, Aman Myratgylyjow ýaly öňdebaryjy kombaýnçylar hem bar. Hasyl toýunyň toýlanýan günlerinde şeýle zähmetkeşleriň adyna öwgüli sözleri aýtmak has-da ýakymly.
Ak bugdaý etrabynyň pagtaçylary 43 müň 300, Bäherden etrabynyň zähmetkeşleri 24 müň 200, Kaka etrabynyň daýhanlary 45 müň 100, Sarahs etrabynyň kärendeçileri bolsa 35 müň 800 tonnadan gowrak “ak altyn” hasylyny Watanymyzyň belent harmanyna goşup, zähmet ýeňşine saldamly goşant etdiler. Ýeri gelende, Kaka etrabynyň “Daýhan ýerleri” daýhan hojalygynyň, welaýat derejesinde alanyňda hem, ilkinjileriň hatarynda tabşyryga hötde gelendigini bellemelidiris. Ak bugdaý etrabynyň “Ak üzüm”, “Üzümli toprak” daýhan hojalyklary, Bäherden etrabynyň Ş.Batyrow adyndaky daýhan birleşigi, Sarahs etrabynyň “Bereket”, A.Tekäýew adyndaky daýhan birleşikleri hem öňdebaryjylaryň hatarynda şertnamalaýyn borçnamalaryny berjaý edip, köplere nusga boldular.
Aýdo ŞEKEROW.
(Öz habarçymyz).
BALKANDA
Ekin dolanyşygyna girizilen mes toprakly ýerlerden bereketli hasyl öndürmek ugrunda gaýratly zähmet çeken welaýatyň kärendeçileri ajaýyp zähmet üstünligini gazandylar. Olar Watan harmanyna 10 müň tonnadan geçirip pagta tabşyrdylar. Bu zähmet üstünligine Magtymguly, Serdar, Bereket, Esenguly we Etrek etraplarynyň «ak altyn» ussatlary saldamly goşant goşdular. Gahryman Arkadagymyzyň tabşyryklaryndan ugur alyp, täze sepgitlere ynamly gadam urýan balkanly pagtaçylaryň gazanan bu üstünligi olaryň tutanýerli zähmetiniň datly miwesidir.
Kuwwatly tehnikalaryň we kämil enjamlaryň, şeýle hem ylmyň soňky gazananlarynyň pudaga işjeň ornaşdyrylmagy, tutuş ýurdumyzda bolşy ýaly, bu sebitde hem öz oňyn netijesini berýär. Ýer eýeleriniň kämil tehnikalar, ýokary hilli mineral dökünler, bol suw bilen üpjün edilmegi welaýatda öndürilýän pagta hasylynyň ýylsaýyn artdyrylmagyna täsirini ýetirýär.
Möwsüm üçin düzülen ýörite iş meýilnamasyna laýyklykda, pagta hasylyny ýygnamakda kuwwatly kombaýnlar, ýygnalan pagtany kabul ediş nokatlaryna bökdençsiz daşamakda ýük awtoulaglary netijeli işledildi. Pagta ýygymy döwründe düzüminde mehanikler, sazlaýjylar, kebşirleýjiIer bolan ýörite hyzmat ediş toparlarynyň gije-gündiziň dowamynda iş üstünde bolandyklaryny hem aýratyn nygtamak gerek.
Welaýatda gazanylan bu zähmet ýeňşinde Bereket etrabynyň «Türkmenistan» daýhan birleşiginiň kärendeçileriniň eýelän sepgitleri-de guwandyryjy boldy. Daýhan birleşiginde şu ýyl gowaça ösdürip ýetişdirmek bilen meşgullanan 80-e golaý kärendeçiniň tagallalary netijesinde, 500 gektar meýdandan pagta ýygnap almak baradaky meýilnama häzire çenli 140 göterime barabar berjaý edildi. Bu daýhan birleşiginiň kärendeçisi Magtym Ýegenmämmedowyň özüne berkidilen 15 gektaryň her gektaryndan 33 sentnerden geçirip «ak altyn» ýygnamagy şu güne çenli welaýat boýunça iň ýokary görkezijileriň biridir. Bu daýhan birleşiginden Amanmyrat Nazarowyň, Meretgylyç Garajaýewiň, Eziz Musaýewiň hem özlerine berkidilen ýerlerden 20 — 26 sentnere çenli hasyl alandyklary aýratyn nygtalmaga mynasypdyr.
Hormatly Prezidentimize kalplary alkyşdan doly balkanly hasyl ussatlary şu günler hem gowaçaly meýdanlardaky pagtany soňky hanasyna çenli ýygnap alyp, şanly ýyly belent sepgitlere beslemek üçin gaýratly zähmet çekýärler.
Hojaberdi BAÝRAMOW.
(Öz habarçymyz).
DAŞOGUZDA
Daşoguzly edermen kärendeçiler, giň gerimli özgertmeleriň ruhunda täzeçe işleýän ýer eýeleri hem döwlete pagta tabşyrmak boýunça şertnamalaýyn borçnamalaryny üstünlikli berjaý edip, Hasyl toýuna uly zähmet ýeňişleri bilen geldiler. Welaýatyň ussat pagtaçylary gowaça ekilen 155 müň gektar ýerden ak pagtanyň 275 müň tonnadan gowrak hasylyny öndürip, belent daglara barabar bereket harmanyny döretdiler.
Ähli ugurlardan ýokary netijeleri gazanyp, geçen ýylyň görkezijileri boýunça ýurdumyzyň iň öňdebaryjy etraby hökmünde yglan edilen S.A.Nyýazow adyndaky etrabyň daýhanlary 21 müň gektar ýerden 40 müň 500 tonnadan gowrak hasyl ýygnamak bilen, welaýatda ilkinji bolup ajaýyp zähmet ýeňşini gazandy.
Welaýatyň çäginde iň iri hojalyklaryň biri bolan S.Rozmetow adyndaky oba hojalyk paýdarlar jemgyýeti şertnamalaýyn borçnamasyny ilkinjileriň hatarynda berjaý etdi. Bu hojalyk boýunça gowaça ekilen 7700 gektar meýdandan 15 müň tonnadan gowrak “ak altyn” hasyly alnyp, meýilnama 104 göterim ýerine ýetirildi. Şu ýyl bu ýerde ýetişdirilen pagta hasylynyň uly böleginiň kombaýnlaryň güýji bilen ýygnalyp alynmagy üçin ähli şertler döredildi. Hojalygyň garamagyndaky kombaýnlaryň 45-siniň gije-gündizleýin tertipde bökdençsiz işledilmeginiň netijesinde, her günde ýygnalýan pagtanyň möçberi 400 tonnadan geçdi.
Etrabyň “Bossan” daýhan birleşiginde gowaça ekilen 483 gektar ýerden 1 müň tonna, “Medeniýet” daýhan birleşiginde hem 546 gektardan 1346 tonna “ak altyn” öndürilip, meýilnama artygy bilen ýerine ýetirildi. Şanly ýylda şeýle zähmet üstünliginiň gazanylmagynda halal zähmet çekip, ýerden ýokary hasyl almagy başarýan pagtaçy kärendeçileriň mynasyp paýy bar. Öňdebaryjy etrabyň Magtymguly adyndaky daýhan birleşiginiň kärendeçisi Leýla Annagulyýewa 14 gektar ýerden 56 tonna, S.Rozmetow adyndaky oba hojalyk paýdarlar jemgyýetinden Bahtyýar Eşçanow 3 gektardan 16 tonna pagta tabşyryp, Hasyl toýuna mynasyp zähmet sowgadyny taýýarladylar. Babageldi Durdyýew, Myrat Kerimow ýaly ýokary öndürijilikli işlän kombaýnçylar hem möwsümde 300 — 350 tonna çemesi pagta ýygyp, netijeli zähmet çekmegiň göreldesini görkezdiler.
Amanmyrat SAPAROW.
(Öz habarçymyz).
LEBAPDA
Ýurdumyzyň gündogar sebitiniň pagtaçy daýhanlary Hasyl toýunyň öň ýanynda uly zähmet ýeňşini gazandylar. Olar 130 müň gektar meýdana ekilen gowaçadan 320 müň tonnadan gowrak hasyl alyp, şertnamalaýyn borçnamalaryny artygy bilen ýerine ýetirdiler. Gazanylan üstünlige welaýatyň Çärjew, Darganata, Saýat etraplarynyň pagtaçylary özleriniň saldamly goşantlaryny goşdular.
Möwsümde 61,5 müň tonna «ak altyn» taýýarlan Çärjew etrabynyň pagtaçylary, geçen ýyllarda bolşy ýaly, bu ýyl hem zähmet göreldesini görkezdiler. Etrabyň möwsümde 4230 tonna pagta taýýarlan Jumageldi Hekimow adyndaky daýhan birleşigi, 3600 tonna golaý pagta taýýarlan «Azatlyk» daýhan birleşigi welaýatda ilkinjileriň hatarynda arzyly sepgidi eýeländikleri barada hoş habar berdiler. Darganata etrabynyň pagtaçylary-da Watan harmanyna 6508 tonna «ak altyn» goşmagy başardylar. «Lebap» daýhan birleşiginden Gülälek Joraýewa özüniň 2 gektar kärende ýerinden 11 tonna 678 kilogram pagta öndürip, etrapda ýokary netije gazandy. «Türkmenistan» daýhan birleşiginiň kärendeçisi Jeren Çaryýewa 1 gektar ýerinden 4780 kilogram pagta öndürip, ikinji orny eýeledi.
Şu ýyl welaýatda pagta ýygmakda kombaýnlaryň 308-sinden peýdalanyldy. Olaryň 218-si «John Deere», galan 90-sy bolsa «MX-1,8» kysymly kombaýnlardyr. Ýokary öndürijiligi bolan bu kombaýnlar köp zähmet siňdirilip ýetişdirilen pagta hasylyny öz wagtynda, zaýasyz ýygnap almakda uly ähmiýete eýe boldy.
Darganata etrabynyň oba hojalygyna tehniki hyzmat ediş kärhanasynyň kombaýnçysy Azamat Gurbangeldiýew möwsümde 630 tonna pagtany bunkerden agdarmagy başardy. Pagta ýygymynyň öňdebaryjylary yglan edilende, Darganata etrabyndan «Zil-130» kysymly awtoulagyň sürüjisi Ýazmyrat Abulowyň 355,5 tonna pagtany göni atyzyň içinden harmanhanalara daşandygy we öňe saýlanandygy belli boldy. Ýeri gelende bellesek, şu ýyl welaýatyň dürli künjeklerinde ýerleşýän 46 sany harmanhana hem öz işini gije-gündiz alyp bardy. Üsti pagta ýükli awtoulaglary we traktor tirkeglerini öz wagtynda kabul etmek bilen, işiň bökdençsiz bolmagyny üpjün etdi. Şeýlelikde, ýurdumyzyň milli baýlygy bolan «ak altyn» öz wagtynda Watan harmanyna tabşyryldy.
Hudaýberen ABRAÝEW.
(Öz habarçymyz).
MARYDA
Welaýatyň oba zähmetkeşleri, edermen gallaçylarydyr pagtaçylary, ussat ekerançylarydyr işewür telekeçileri hem ýurdumyzda giňden bellenilýän Hasyl toýuna ajaýyp zähmet üstünlikleri bilen geldiler. Welaýatyň ussat pagtaçylary ýygym möwsüminiň başyndan bäri Watan harmanyna «ak altynyň» 365 müň tonnadan gowragyny tabşyryp, şertnamalaýyn borçnamalaryny ilkinjileriň hatarynda berjaý etdiler. Pagta tabşyrmak babatdaky şertnamalaýyn borçnamanyň üstünlikli berjaý edilmegine aýry-aýry etraplar, daýhan birleşikleri, daýhan hojalyklary, kärendeçiler saldamly goşant goşdular. Garagum, Tagtabazar etraplarynyň ussat pagtaçy daýhanlary möwsümiň başyndan öňdeligi elden bermän, arzyly pellehana ilkinjiler bolup gelmegi başardylar. Bu etraplar, degişlilikde, 49 müň 900 hem-de 16 müň 100 tonnadan gowrak «ak altyn» hasylyny Watan harmanyna goşdular.
Hormatly Prezidentimiziň oba zähmetkeşleriniň ýeriň hasyllylygyny artdyrmagy, ýurdumyzda gazanylan bazar bolçulygyny berkitmegi üçin döredip berýän ähli şertlerine we hemaýat-goldawlaryna buýsanyp, öndürijilikli işleýän Mary welaýatynyň bagtyýar kärendeçileri, ýer eýeleri, mülkdarlarydyr işewür telekeçileri döwlete «ak altyn» hasylyny tabşyrmak babatdaky şertnamalaýyn borçnamalaryny irki möhletlerde berjaý etmek ugrunda turuwbaşdan gaýratly zähmet çekdiler. Welaýatyň zähmet üstünligine saldamly goşant goşanlaryň hatarynda Garagum etrabynyň «Ak altyn», «Baýramaly», «Garagum kanaly», Tagtabazar etrabynyň «Saryýazy», «Marçak», «Pendi» ýaly daýhan birleşiklerini görkezmek bolar.
Kombaýnçylar pagta ýygyjy kombaýnlary bökdençsiz işledip, öndürijilikli zähmet çekse, ýyglan «ak altyn» hasylyny harmanhanalara daşamakda awtoulag sürüjileri we mehanizatorlar hem uly gaýratlylyk görkezdiler.
Welmuhammet GALANDAROW.
(Öz habarçymyz).
https://www.turkmenmetbugat.gov.tm/tk/newspapers/2/articles/46516
