5-nji sentýabrda «Garaşsyz Türkmenistan halkara habarlar giňişliginde» atly halkara maslahat geçiriler. Oňa görülýän taýýarlyk barada Hökümetiň 2-nji sentýabrda sanly ulgam arkaly geçirilen mejlisinde wise-premýer M.Mämmedowa hormatly Prezidentimize hasabat berdi. 

Mukaddes Garaşsyzlygymyzyň 31 ýyllygyna gabatlanan forumyň maksady ýurdumyzyň Garaşsyzlyk ýyllarynda gazanan üstünliklerini giňden wagyz etmekden hem-de köpçülikleýin habar beriş serişdeleri ulgamynda daşary ýurtly hyzmatdaşlar bilen gatnaşyklary mundan beýläk-de pugtalandyrmakdan ybaratdyr. Türkmenistanyň Daşary işler ministrligi bilen bilelikde guraljak halkara maslahatyň barşynda Döwlet habarlar agentliginiň, Telewideniýe, radiogepleşikler we kinematografiýa baradaky döwlet komitetiniň, gazet-žurnallaryň redaksiýalarynyň wekilleri daşary ýurtly hyzmatdaşlar bilen ozal baglaşylan ikitaraplaýyn resminamalaryň ýerine ýetirilişi we geljekde öňde duran wezipeler barada pikir alşarlar. Onuň işine sanly ulgam arkaly daşary ýurtlaryň habar beriş serişdeleriniň wekilleriniň gatnaşmagyna garaşylýar. 

 Çäräniň çäklerinde ýurdumyzyň Garaşsyzlygynyň 31 ýyllygyna bagyşlanan sergini guramak hem meýilleşdirilýär. 

Hormatly Prezidentimiz Garaşsyz Watanymyzyň gazanan üstünliklerini we ýurdumyzda amala aşyrylýan giň gerimli özgertmeleri wagyz etmekde köpçülikleýin habar beriş serişdeleri ulgamynda halkara hyzmatdaşlygy ösdürmegiň ähmiýetini nygtap, halkara maslahatyň ýokary guramaçylyk derejesini üpjün etmek babatda anyk tabşyryklary berdi. 

«Türkmenistan»

Ylmyň we tehnikanyň iň täze gazananlaryny halk hojalygynyň ähli pudaklaryna ornaşdyrmak, ylym bilen önümçiligiň arabaglanyşygyny pugtalandyrmak hormatly Prezidentimiziň baştutanlygynda amala aşyrylýan özgertmeler syýasatynyň möhüm ugurlarynyň hatarynda durýar. Bu ugurda döredilen mümkinçilikler öňde goýlan wajyp wezipeleri üstünlikli çözmäge ýardam edýär.  

«Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy: Türkmenistany 2022 — 2052-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Milli maksatnamasyna» laýyklykda, orta möhletleýin döwürde ylym ulgamynyň özgerişiniň dowam etdirilmegi we düýpli ylmy gözlegleriň esasynda pudaklaýyn ylmy işleriň alnyp barylmagy göz öňünde tutulýar. Şeýle hem Türkmenistanyň Ylymlar akademiýasynyň Tehnologiýalar merkeziniň binýadynda amaly ylmy işleriň geçirilmegi, ylym bilen önümçiligi utgaşdyrýan, önümçilik pudaklarynyň ylmy esasynda ösdürilmegine we usuly kadalarynyň kämilleşdirilmegine içgin gatnaşýan ylmy-önümçilik binýadynyň döredilmegi, ylmy-barlaglary we innowasion işläp düzmeleri täjirleşdirmek we tehnologik auditi geçirmek işleriniň ýola goýulmagy meýilleşdirilýär. 

Milli maksatnamamyzda bellenilen ýokarda agzalan wezipeleri çözmek üçin ýurdumyzda innowasion tehnologiýalary işläp düzmek we olary önümçilige ornaşdyrmak ugrunda iş alyp barýan Tehnologiýalar merkeziniň, ylmy-barlag institutlarynyň hem-de ýokary okuw mekdepleriniň, şeýle hem dünýäniň öňdebaryjy ylmy-barlag merkezleriniň mümkinçiliklerini peýdalanmak zerurdyr. Häzirki wagtda hut şundan ugur alnyp, ylmy üstünlikleri we innowasion tehnologiýalary önümçilige ornaşdyrmaga ýardam etmek üçin ýurdumyzyň ylmy-barlag edaralary tarapyndan degişli işler alnyp barylýar. Şolaryň hatarynda şu ýylyň 1-nji ýanwarynda Türkmenistanyň Ylymlar akademiýasynyň Tehnologiýalar merkeziniň binýadynda işe girizilen Tehnologiýalaryň transfer merkezini görkezip bileris. Bu merkeziň işe girizilmegi ylmyň ileri tutulýan ugurlary boýunça geçirilýän ylmy-barlag işleriniň netijelerini önümçilige ornaşdyrmak babatda amala aşyrylýan çärelere aýdyň mysaldyr. 

Tehnologiýalaryň transfer merkeziniň baş maksady ylmy-barlag we innowasion işläp düzmeleri täjirleşdirmekden we tehnologik audit işlerini geçirmekden ybaratdyr. Şoňa görä-de, merkez tehnologiýalaryň transferiniň ulgamyny döretmek, olara daşary ýurtlaryň innowasion ulgamlaryny birleşdirmek, şeýle hem innowasion ulgamlary döretmek boýunça halkara maksatnamalara we taslamalara gatnaşmak wezipelerinden ugur alýar. Ýagny bu merkez tehnologiýalaryň transferi çygrynda araçylyk işi — tehnologik brokerçilik bilen meşgullanýar hem-de şol ugurdaky hyzmatlary täjirçilik esasynda amala aşyrýar. Munuň özi ylmy işleriň netijelerini täjirleşdirmegiň mümkinçiliklerine baha bermäge, täjirleşdirmek üçin ýokary mümkinçiligi bolan ylmy işleriň netijelerini ýüze çykarmaga, ylmy işleriň netijelerini täjirleşdirmek üçin strategiýany işläp düzmäge, ylmy işleriň netijelerine bolan hukuklary goramagy we intellektual eýeçiligi ýüze çykarmagy ýola goýmaga şert döredýär.  

Bulardan başga-da, Tehnologiýalaryň transfer merkezi startaplary — täzeçil işewürlik başlangyçlaryny döretmäge, olara maýa goýumlary çekmäge ýardam eder. Munuň özi işewürlik serişdeleriniň üsti arkaly Tehnologiýalaryň transfer merkeziniň ýurdumyzda ylym bilen önümçiligi birleşdirmek ugrunda netijeli işleri alyp barýandygyna we bu işleri geljekde-de mynasyp dowam etdirjekdigine şaýatlyk edýär. 

Isa BABAÝEW,

TYA-nyň Tehnologiýalar merkeziniň maglumat howpsuzlygy we aragatnaşyk tehnologiýalary barlaghanasynyň müdiri.

Döwlet Baştutanymyz Türkmenistanyň Magtymguly adyndaky Ýaşlar guramasynyň VII gurultaýyna gatnaşdy 

 Aşgabat, 1-nji sentýabr (TDH). Şu gün paýtagtymyzdaky “Mekan” köşgünde Türkmenistanyň Magtymguly adyndaky Ýaşlar guramasynyň VII gurultaýy geçirildi. Watanymyzyň mukaddes Garaşsyzlygynyň 31 ýyllygy mynasybetli guralan foruma hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow gatnaşdy. 

Paýtagtymyzdan hem-de ýurdumyzyň welaýatlaryndan wekilleriň gatnaşmagynda geçirilen gurultaýyň dowamynda geçen döwürde ýerine ýetirilen işleriň jemi jemlenildi, Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe bu guramanyň öňünde durýan ileri tutulýan wezipeler kesgitlenildi we birnäçe guramaçylyk meselelerine garaldy. 

Gurultaýyň ýurdumyzyň baş baýramy bolan Garaşsyzlyk gününiň öňüsyrasynda geçirilmeginde çuňňur many bar. Garaşsyz Watanymyzyň geljegi döwletimiziň we jemgyýetimiziň daýanjy hem-de ösüşleriniň kuwwaty bolan ýaşlar bilen berk baglanyşyklydyr. 

Gurultaý açylmazyndan ozal, oňa gatnaşyjylar köşgüň eýwanynda guralan sergi bilen tanyşdylar. Onda Türkmenistanyň häzirki döwürde gazanýan üstünlikleri we ýeten sepgitleri, halkymyzyň baý taryhy-medeni mirasy barada giňişleýin maglumat berýän gymmatlyklar bar. 

 Türkmenistanyň Magtymguly adyndaky Ýaşlar guramasynyň nobatdaky gurultaýy açyk diýlip yglan edildi. 

Oňa gatnaşyjylar hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň iberen Gutlagyny uly ruhubelentlik bilen diňlediler. Onda döwlet Baştutanymyz gurultaýa gatnaşyjylary we ýurdumyzyň ähli ýaşlaryny forumyň açylmagy bilen tüýs ýürekden gutlady hem-de onuň netijeli, üstünlikli geçirilmegini arzuw etdi. Hormatly Prezidentimiziň Gutlagy okalandan soňra, Türkmenistanyň Döwlet senasy ýaňlandy. 

 Gurultaýa gatnaşýan wekillere gün tertibi yglan edildi we ol biragyzdan tassyklanyldy. 

Soňra Türkmenistanyň Magtymguly adyndaky Ýaşlar guramasynyň Merkezi geňeşiniň başlygy Ýazmuhammet Öwezberdiýew hasabat bilen çykyş etdi. Onda guramanyň geçen gurultaýdan bäri ýerine ýetiren işleriniň jemi jemlenildi hem-de hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň baştutanlygynda amala aşyrylýan döwlet ýaşlar syýasatynyň durmuşa geçirilişi barada giňişleýin maglumatlar berildi. Şeýle-de ol Magtymguly adyndaky Ýaşlar guramasynyň ähli agzalarynyň adyndan döwletimiziň we jemgyýetimiziň okgunly ösüşine gönükdirilen giň gerimli özgertmeler üçin hormatly Prezidentimize hoşallyk bildirdi. 

Gurultaýyň dowamynda Ýaşlar guramasynyň paýtagtymyzyň hem-de welaýatlarynyň bölümleriniň ýolbaşçylary çykyş etdiler. Çykyşlarda bellenilişi ýaly, ýaşlaryň sazlaşykly ösüşi baradaky hemmetaraplaýyn alada Türkmenistanyň durmuş ulgamyny nazarlaýan döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň biridir. Forumda edilen çykyşlarda Watanymyzyň ösüşiniň täze tapgyrynda Ýaşlar guramasynyň we ýaş türkmenistanlylaryň öňünde durýan anyk wezipeler kesgitlenildi. 

Ýurdumyzda gazanylýan üstünlikler, hormatly Prezidentimiziň hemmetaraplaýyn aladasy ýaşlary täze döredijilik üstünliklerine, mähriban Watanymyzyň we halkymyzyň bähbidine gönükdirilen asylly zähmete ruhlandyrýar. Çykyşlarda bellenilişi ýaly, Ýaşlar guramasy öňde durýan möhüm wezipeleriň çözgüdine örän jogapkärçilikli we hemmetaraplaýyn esasda çemeleşer. 

Soňra gün tertibine laýyklykda, guramaçylyk meselelerine garaldy. Gurultaýa gatnaşyjylar Magtymguly adyndaky Ýaşlar guramasynyň Merkezi geňeşiniň täze düzümini we onuň ýolbaşçylaryny saýladylar. Guramanyň Merkezi geňeşiniň başlygy wezipesine Ýazpolat Keriýew, başlygynyň orunbasary wezipesine bolsa Döwletgeldi Durdymuhammedow saýlanyldy. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň “Mekan” köşgüne gelmegi şatlykly waka öwrüldi. Arkadagly Serdarymyzyň gurultaýyň işine gatnaşmagy ýurdumyzda ýaşlar syýasatyna döwlet derejesinde möhüm ähmiýet berilýändiginiň aýdyň beýany boldy. 

Döwlet Baştutanymyz “Mekan” köşgüniň eýwanynda ýaýbaňlandyrylan sergini synlady. Onda täze taryhy eýýamda Watanymyzyň durmuşynyň ähli ulgamlarynda alnyp barylýan giň möçberli özgertmeleriň wajyp ugurlary öz beýanyny tapdy. 

 Soňra hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow gurultaý geçirilýän zala geldi. Oňa gatnaşyjylar Arkadagly Serdarymyzy ör turup, şowhunly el çarpyşmalar bilen garşyladylar. Gurultaýyň wekilleriniň we ýurdumyzyň ähli ýaşlarynyň adyndan döwlet Baştutanymyza gurultaýda çykyş etmek haýyşy bilen ýüzlenildi. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Garaşsyz, Bitarap Watanymyzyň ýaşlaryna, gurultaýa gatnaşýan professorlara we mugallymlara ýüzlenip, hemmeleri ýurdumyzda giňden bellenilýän Bilimler we talyp ýaşlar güni bilen gutlady hem-de bilim işgärlerine, talypdyr okuwçy ýaşlara berk jan saglyk, uly üstünlikleri arzuw etdi. 

Döwlet Baştutanymyz Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe öňümizde belent maksatlary goýandygymyzy belledi. Mähriban Watanymyzyň abadançylygyny we durmuş-ykdysady ösüşini, halkymyzyň ýaşaýyş derejesini mundan beýläk-de ýokarlandyrmak, dünýäde parahatçylygy hem-de ynanyşmagy berkitmek wezipeleri öňe sürüldi. Şu belent maksatlara ýetmekde ýurdumyzyň ýaş nesillerine aýratyn bil baglanylýar. 

Magtymguly adyndaky Ýaşlar guramasynyň VII gurultaýynyň Bilimler we talyp ýaşlar gününe gabat gelmegi onuň ähmiýetini has-da artdyrýar. Ýaňy Ýaşlar guramasynyň Merkezi geňeşiniň täze düzüminiň saýlawlary geçirildi. Men guramanyň täze ýolbaşçylaryna jogapkärli işlerinde uly üstünlikleri arzuw edýärin diýip, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow sözüni dowam etdi. 

Döwlet Baştutanymyzyň belleýşi ýaly, geçilen ýollar, ýetilen sepgitler we gazanylan üstünlikler geljegiň röwşen ýollaryny gurmagyň mizemez binýadydyr. Şu ýörelgeden ugur alyp, ykdysadyýetimizi durnukly ösdürmäge aýratyn ähmiýet berilýär. Ýurdumyzyň obadyr şäherlerini, etrap merkezlerini abadanlaşdyryp, ýokary hilli ýaşaýyş jaýlaryny gurýarys. Iri senagat toplumlaryny döretmek boýunça giň gerimli işleri alyp barýarys. Bu tutumly işler döwletimiziň Garaşsyzlygynyň we Bitaraplygynyň esaslaryny berkidýär. Halkymyzyň hal-ýagdaýyny düýpli gowulandyrmaga ýardam berýär. Bitarap Watanymyzyň dünýädäki at-abraýyny ýokarlandyrýar. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow häzirki wagtda ýurdumyzyň ilatynyň esasy bölegini Garaşsyzlyk ýyllarynda kemala gelen ýaş nesilleriň düzýändigini belläp, ýaşlara eziz Watanymyzyň geljegini gurujylar hökmünde garalýandygyny aýtdy. Bagtyýar ýaşlarymyz halk hojalygynyň dürli pudaklarynda milli hem-de döwlet maksatnamalaryny durmuşa geçirmekde yhlasly zähmet çekýärler. Ýurdumyzyň jemgyýetçilik-syýasy durmuşyny demokratiýalaşdyrmakda möhüm başlangyçlary öňe sürýärler. Ylym-bilim, telekeçilik we jemgyýetçilik işleri bilen meşgullanyp, ykdysadyýetimizi ösdürmäge işjeň gatnaşýarlar.  

Garaşsyz döwletimizi 2022 — 2052-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Milli maksatnamasyna laýyklykda, ýaş raýatlaryň ýaşaýyş-durmuş üpjünçiligi gowulandyrylýar. Olaryň telekeçilik başlangyçlaryny höweslendirmek boýunça netijeli işler alnyp barylýar. 

Döwlet Baştutanymyzyň belleýşi ýaly, beýik geljegimiz ýaşlaryň bagtyýarlygy, kadaly ösüşi bilen aýrylmaz baglydyr. Şundan ugur alyp, nesilleri halkymyzyň asylly däpleri esasynda terbiýelemegi örän möhüm wezipeleriň biri hasaplaýarys. Ýaşlarymyzyň ruhy-ahlak, medeni, aň-bilim, beden taýdan ösüşine uly ähmiýet berýäris. Çünki ylymly-bilimli, sagdyn ýaşlar döwletimiziň kuwwatly güýjüdir, nurana geljegidir. 

Häzirki zaman enjamlary bilen üpjün edilen orta we ýokary okuw mekdeplerini, çagalar baglaryny, dynç alyş-sagaldyş merkezlerini giň gerimde gurup ulanmaga berýäris. Bu bolsa ýaşlarymyza dünýä derejesinde bilim bermäge mümkinçilik döredýär diýip, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow belledi. 

Ýaşlar ylmyň gazananlaryny özleşdirmäge işjeň gatnaşýarlar. Mekdep okuwçylarymyz we talyp ýaşlarymyz abraýly halkara bäsleşiklerde uly üstünlikleri gazanýarlar. Munuň özi ýurdumyzda ýaşlaryň okamagy, bilim almagy, hünär öwrenmegi üçin berk binýadyň döredilendigini aýdyň görkezýär. 

Garaşsyz döwletimizde ýaşlaryň hukuklary hem ygtybarly goralýar. Ýaş maşgalalar üçin durmuş ýeňillikleri giňeldilýär. Olara goldaw bermek, häzirki zaman ýaşaýyş jaýy bilen üpjün etmek boýunça zerur çäreler amala aşyrylýar. Ýaşlara okajak mekdebini, okuwyň dilini, ugruny we görnüşini saýlap almaga doly hukuk berilýär. Olaryň iş bilen üpjünçiligini gowulandyrmak, hünäre ugrukdyrmak bilen bagly zerur işler durmuşa geçirilýär diýip, döwlet Baştutanymyz sözüni dowam etdi. 

Hormatly Prezidentimiz häzirki wagtda ýaşlaryň jemgyýetçilik-syýasy işjeňliginiň barha ýokarlanýandygyny belläp, ýurdumyzyň ýaşlar birleşikleri bilen beýleki döwletleriň hem-de halkara Ýaşlar guramalarynyň arasynda dostlukly gatnaşyklaryň ösdürilmegine ýardam berilýändigini aýtdy. Şoňa görä-de, dünýäniň abraýly ýokary okuw mekdeplerinde bilim alýan ýaşlarymyzyň sany barha artýar. 

Döwlet Baştutanymyz çykyşynyň dowamynda bedenterbiýäniň we sportuň jemgyýetiň sazlaşykly ösüşini üpjün edýändigini, adam häsiýetini kemala getirmekde möhüm orny eýeleýändigini, adamda özüne ynamy, güýç-kuwwaty, ruhubelentligi terbiýeleýändigini nygtady. Şonuň üçin raýatlarymyzy, aýratyn-da, ýaşlary bedenterbiýe we sport bilen meşgullanmaga giňden çekmek, sagdyn durmuş ýörelgelerini wagyz etmek boýunça netijeli işler alnyp barylýar. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow türkmen türgenleriniň Garaşsyz Watanymyzyň at-abraýyny ýokarlandyrýandyklaryny belläp, 2024-nji ýylda Fransiýanyň Pariž şäherinde geçiriljek XXXIII tomusky Olimpiýa oýunlarynda hem milli ýygyndy toparymyzyň üstünlikli çykyş edip, Döwlet baýdagymyzy belende galdyrjakdyklaryna pugta ynam bildirdi.  

Hormatly Prezidentimiziň belleýşi ýaly, Gahryman Arkadagymyzyň başlangyjy bilen Türkmenistanyň ýaşlar syýasaty ulgamynda 2021 — 2025-nji ýyllar üçin Döwlet maksatnamasy kabul edildi. Maksatnamada ýaş nesillerde Watana we şöhratly taryhymyza buýsanjy, ylym-bilime höwesi artdyrmagyň ýaşlar baradaky syýasatyň esasy ugry bolup durýandygy bellenilýär. Häzirki wagtda ýaşlara «Watan» diýen beýik düşünjäniň mukaddesligini düşündirmek, ony gözüň göreji ýaly goramagy we ýürekden söýmegi terbiýelemek örän möhüm wezipeleriň biri bolup durýar. Şoňa görä-de, berk bedenli, halkymyzyň taryhyny, medeniýetini, däp-dessurlaryny, maşgala gymmatlyklaryny hormatlaýan şahsyýeti kemala getirmäge gönükdirilen çäreleri mundan beýläk-de yzygiderli geçireris diýip, döwlet Baştutanymyz belledi. 

Parasatly ata-babalarymyz nesillere ajaýyp däpleri miras galdyrypdyrlar. Agzybirlik, zähmetsöýerlik, ýaşuly nesle hormat-sarpa goýmak halkymyzyň asyrlarboýy durmuş kadasyna öwrülip geldi. Biziň ýaşlarymyz şol däpleri dowam etdirmelidirler. Ösüp gelýän nesilleri şu ýörelgeler esasynda terbiýelemek hemmämiziň wezipämiz bolmalydyr. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar  Berdimuhamedowyň belleýşi ýaly, döwrüň talabyna görä, ýaşlar syýasatynyň dürli ugurlaryny öz içine alýan kanunlar hem yzygiderli kämilleşdirilýär. Türkmenistanyň Milli Geňeşi tarapyndan ministrlikleriň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň, syýasy partiýalaryň, jemgyýetçilik birleşikleriniň wekilleriniň, ýaşlaryň gatnaşmagynda «Ýaşlar barada döwlet syýasaty hakynda» Kanunyň rejelenen görnüşiniň taslamasy taýýarlanyldy. 

Onuň baş maksady Garaşsyz Watanymyzyň ykdysady, syýasy we medeni durmuşyna ýaşlaryň işjeň gatnaşmagyny üpjün etmekden ybaratdyr. Ýaş nesilleri watançylyk, ynsanperwerlik, zähmetsöýerlik ruhunda terbiýelemek üçin has amatly hukuk şertlerini döretmek bilen baglanyşyklydyr. Bu Kanunyň kabul edilmegi ýurdumyzda alnyp barylýan ýaşlar syýasatynyň hukuk binýadyny has-da pugtalandyrar hem-de ýaşlar üçin döredilýän mümkinçilikleri giňeltmäge ýardam berer diýip, döwlet Baştutanymyz sözüni dowam etdi. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň belleýşi ýaly, biz sanlyja günlerden Watanymyzyň mukaddes Garaşsyzlygynyň 31 ýyllygyny baýram ederis. Şu günki ýaşlar Garaşsyzlyk ýyllarynda kemala gelen täze ruhly nesillerdir. Ýaşlar guramasy Watana wepaly nesilleri terbiýelemekde we jebisleşdirmekde, olaryň güýç-kuwwatyny, aň-düşünjesini Garaşsyz ýurdumyzy ösdürmäge gönükdirmekde öz borjuny üstünlikli ýerine ýetirip gelýär. 

Şunuň bilen baglylykda, döwlet Baştutanymyz guramanyň öňünde durýan wezipeleri kesgitledi. Şolaryň hatarynda ýaş nesli watançylyk ruhunda terbiýelemek, olaryň ýokary hilli bilim almagy, döredijilik we sport bilen meşgullanmagy, ukyp-başarnyklaryny doly ýüze çykarmagy üçin ähli şertleri döretmek; ýaşlarda raýat jogapkärçiligini we zähmete söýgini ösdürmek; ýaşlaryň şahsy-jemgyýetçilik başlangyçlaryny goldamak we höweslendirmek; ýaşlarymyzda öz hukugyny goramak başarnygyny ýokarlandyryp, olaryň jemgyýetçilik birleşmelerine işjeň gatnaşmagyny üpjün etmek ýaly ugurlar bar. Bu ugurda amala aşyrylýan esasy maksatlar bilen bir hatarda, giň gözýetimli, ösen tehnologiýalardan oňat baş çykarýan hünärmenleriň neslini kemala getirmek biziň alyp barýan işlerimiziň esasy maksady bolmalydyr; ýaşlaryň dünýä dillerini düýpli öwrenmegi, edebiýat we sungat bilen giňden meşgullanmagy üçin hem ähli şertler döredilmelidir. Olaryň arasynda döredijilik bäsleşikleri yzygiderli geçirilip durulmalydyr. 

Halallyk we maşgala gymmatlyklaryna ygrarlylyk ýaşlaryň baş ýörelgesine öwrülmelidir. Ýaş ynsanda şeýle häsiýetleri terbiýelemek Ýaşlar guramasynyň belent borjy we baş maksady bolmalydyr diýip, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow aýtdy. 

Döwlet Baştutanymyzyň belleýşi ýaly, şu günki ýaşlar bagtyýar döwürde ýaşaýarlar. Ýaşlaryň sagdyn ösüp, bilim almagy üçin döwletimiz ähli mümkinçilikleri döredýär. Ýaşlar okamak, öwrenmek, yhlasly zähmet çekmek bilen, ata Watanymyzyň şan-şöhratyny belende götermelidirler. 

Her bir döwletiň we jemgyýetiň sazlaşykly ösüşi ylym bilen aýrylmaz baglanyşyklydyr. Şoňa görä-de, Garaşsyz döwletimizde ylym ulgamyny kämilleşdirmäge uly üns berilýär. Şunuň bilen baglylykda, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow bu ugurda ylmy-barlag institutlarynyň, ýokary okuw mekdepleriniň, Ylymlar akademiýasynyň we Magtymguly adyndaky Ýaşlar guramasynyň Merkezi geňeşiniň ýanyndaky Ýaş alymlar merkeziniň alyp barýan işlerine möhüm ornuň degişlidigini belledi. 

Ýaşlar — mähriban Watanymyzyň geljegi diýip, döwlet Baştutanymyz nygtady. Ynsanyň abraý-mertebesi, gadyr-gymmaty zähmeti bilen kesgitlenilýär. Şoňa görä-de, Ýaşlar guramasy ýaş nesillerimize zähmet terbiýesini bermekde hem netijeli işleri alyp barmalydyr. Beýik maksatlara ýetmek üçin her bir ýaş ynsan zähmeti baýdak edinmelidir. Bu barada aýtmak bilen, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow ýurdumyzyň ýaşlarynyň ene-ata we il-ýurt öňündäki mukaddes borjuny berjaý edip, mynasyp adamlar bolup ýetişjekdiklerine, ata Watanymyzyň gülläp ösmegi ugrunda jan aýaman zähmet çekjekdiklerine pugta ynanýandygyny nygtady. 

Döwlet Baştutanymyz gurultaýa gatnaşyjylary, ähli bilim işgärlerini ýurdumyzda giňden bellenilýän Bilimler we talyp ýaşlar güni hem-de Magtymguly adyndaky Ýaşlar guramasynyň VII gurultaýynyň geçirilmegi bilen ýene-de bir gezek tüýs ýürekden gutlap, hemmelere berk jan saglyk, abadan, bagtyýar durmuş, Garaşsyz, Bitarap Watanymyzyň mundan beýläk-de gülläp ösmegi ugrunda alyp barýan işlerinde uly üstünlikleri arzuw etdi. 

 Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň çykyşy uly üns bilen diňlenildi we şowhunly el çarpyşmalar bilen kabul edildi. 

Soňra hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow gurultaýa gatnaşyjylaryň şowhunly el çarpyşmalary astynda “Ýaşlar barada döwlet syýasaty hakynda” Türkmenistanyň Kanunyna gol çekdi. Bu waka gurultaýa gatnaşyjylar tarapyndan uly ruhubelentlik bilen garşylanyldy. 

 Soňra gurultaýa gatnaşýan wekillere söz berildi. 

Ilki bilen, Türkmenistanyň Magtymguly adyndaky Ýaşlar guramasynyň “Türkmennebit” döwlet konserniniň şahamçasynyň guramaçylyk bölüminiň esasy hünärmeni H.Kişjikow çykyş etdi. Ol hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowy we hemmeleri şu günki çäre bilen gutlap, Garaşsyz, hemişelik Bitarap ýurdumyzyň barha gülläp ösmeginde, Watanymyzyň şan-şöhratynyň, at-abraýynyň has belent derejelere göterilmeginde bagtyýar ýaşlaryň mynasyp paýynyň bardygyny belledi. 

Ýaşlar baradaky Türkmenistanyň döwlet syýasatynyň hormatly Prezidentimiziň baştutanlygynda üstünlikli durmuşa geçirilmegi ýaşlaryň kämil bilim almagyna, döredijilikli zähmet çekmegine, mukaddes Watana ak ýürekden gulluk etmegine uly mümkinçilikleri döredýär. Arkadagly Serdarymyzyň bilimiň ähmiýeti hem-de Watanymyzyň hemmetaraplaýyn ösüşi, her bir türkmen ýigidiniň we gyzynyň özüni kämilleşdirmäge çalyşmalydyklary barada aýdan dürdäne jümleleri ýaşlaryň bilimde, ylymda, zähmetde ukyp-başarnygyny görkezmäge bolan höwesini has-da artdyrýar diýlip, çykyşda bellenildi. Şunuň bilen baglylykda, häzirki wagtda «Ýaşlar barada döwlet syýasaty hakynda» Türkmenistanyň Kanunynyň kabul edilmeginiň aýratyn ähmiýete eýedigi nygtaldy. 

Şu ýylyň 14-nji iýunynyň türkmen ýaşlarynyň durmuşynda ýatdan çykmajak senä öwrülendigi, Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowyň bu ulgamda milli kanunçylygy mundan beýläk-de kämilleşdirilmek meselelerine bagyşlap maslahat geçirendigi aýdyldy. Hormatly Arkadagymyzyň şu taryhy maslahatda ýaşlaryň pikirlerini, tekliplerini diňlemegi olaryň buýsançly başyny göge ýetirdi. Şeýle-de hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň şu gün gol çeken Kanunynyň geljekde jemgyýetçilik durmuşynyň dürli ugurlary boýunça ýaşlaryň başarnygyny, sagdyn we kämil ösüş derejesiniň giň mümkinçiliklerini açyp görkezmäge, olaryň bähbitlerini, hukuklaryny goramakda, muny iş ýüzünde amala aşyrmakda ägirt uly hukuk resminamasy boljakdygy bellenildi. 

Çykyş edeniň aýdyşy ýaly, Magtymguly adyndaky Ýaşlar guramasynyň agzybir işgärleri ýurdumyzda durmuşa geçirilýän beýik işleri, Watanymyzyň parahatçylyk söýüjilikli içeri we daşary syýasatyny ýaşlarymyzyň arasynda giňden wagyz etmekde, ýiti zehinli, maksada okgunly ýaşlary ýüze çykarmakda Gahryman Arkadagymyzyň hem-de Arkadagly Serdarymyzyň şahsy göreldesinden ruhlanýarlar. 

Gurultaýyň wekili çykyşynyň ahyrynda döwlet Baştutanymyza berk jan saglyk, alyp barýan giň möçberli işlerinde uly üstünlikleri arzuw etdi. 

Soňra Lebap welaýat kitaphanasynyň I derejeli usulçysy A.Şamuhammedowa söz berildi. Ol Türkmenistanyň Magtymguly adyndaky Ýaşlar guramasynyň VII gurultaýynda çykyş etmek mümkinçiliginiň dörändigi üçin örän hoşaldygyny nygtady. 

Ol ýurdumyzyň ýaşlarynyň Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe bildirilen ynama buýsanýandyklaryny belläp, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowa amala aşyrylýan oňyn ýaşlar syýasaty üçin tüýs ýürekden hoşallyk bildirdi. Onuň belleýşi ýaly, döwlet Baştutanymyzyň gurultaýa gatnaşyp, beren öwüt-nesihatlary we bu taryhy gurultaýda ykbal özgerdiji Kanuna gol çekmegi Watanymyzyň baýdak göterijileri bolan bagtyýar ýaşlaryň ruhuny belende göterdi. 

Häzirki wagtda Arkadagly Serdarymyzyň baştutanlygynda gülläp ösýän Watanymyzda ýaşaýan halkymyz jemgyýetiň ähli ugurlarynda, şol sanda ylym-bilim we medeniýet ulgamynda uly üstünlikleri gazanýar. Ýaşlaryň ýokary derejeli bilim almagy üçin zerur şertler döredilýär. Watanymyzyň halkara giňişlikdäki abraýy yzygiderli ýokarlanýar. 

Garaşsyzlyk ýyllarynda sagdyn pikirli, sowatly, dünýäniň ösen talaplaryna laýyk derejede iş alyp barmagy başarýan täze nesil kemala geldi. Bu bolsa ýaşlaryň milli mirasymyzy, medeniýetimizi we sungatymyzy, onuň özboluşly aýratynlyklaryny düýpli öwrenmekde, ony dünýä ýaýmakda örän uly ähmiýete eýe boldy. Şunuň bilen baglylykda, A.Şamuhammedowa Gahryman Arkadagymyzyň pähim-paýhasa ýugrulan terbiýeçilik ähmiýetli eserleriniň ýaşlary terbiýelemekde ýolgörkeziji taglymatdygyny nygtady. Çünki adamzadyň kämilleşmeginde, ýaşlaryň ilhalar ynsanlar bolup kemala gelmeginde kitabyň orny örän uludyr. 

Çykyş edýän döwlet Baştutanymyza ýaş nesilleriň adyndan Watanymyzyň ösüşiň täze derejesine çykmagyna gönükdirilen giň möçberli işleri üçin hoşallyk bildirip, Arkadagly Serdarymyza berk jan saglyk, uzak ömür, asylly işlerinde we başlangyçlarynda uly üstünlikleri arzuw etdi. 

Soňra Türkmen döwlet bedenterbiýe we sport institutynyň talyby A.Goşanyýazow çykyş edip, döwlet Baştutanymyzy hem-de gurultaýa gatnaşyjylary ýurdumyzda giňden bellenilýän Bilimler we talyp ýaşlar güni hem-de şu günki gurultaýyň geçirilmegi bilen gutlady. 

Bellenilişi ýaly, häzirki wagtda Arkadagly Serdarymyzyň «Watan diňe halky bilen Watandyr! Döwlet diňe halky bilen döwletdir!» diýen parasatly taglymatyna laýyklykda, berk bedenli, sagdyn ruhly, giň dünýägaraýyşly, ruhubelent nesli kemala getirmek babatda alnyp barylýan işler dünýä nusgalykdyr. 

Ýurdumyzyň ähli künjeklerinde, paýtagtymyzda ýokary halkara ölçeglere laýyk gelýän sport meýdançalarynyň, stadionlarynyň, sebitde deňi-taýy bolmadyk Olimpiýa şäherçesiniň, atçylyk-sport toplumlarynyň, ýöriteleşdirilen sport mekdepleriniň gurlup ulanmaga berilmegi türkmen türgenleriniň daşary döwletlerde geçirilýän halkara ýaryşlarda ýeňiş gazanyp, eziz Diýarymyzyň sport abraýyny ýokary derejelere göterjek milli türgenlerimiziň kemala gelmegini şertlendirýär. 

Berkarar döwletimiz Halkara Olimpiýa Komitetiniň, Aziýanyň Olimpiýa Geňeşiniň agzasy bolmak bilen, Olimpiýa hereketiniň ösdürilmegine mynasyp goşant goşýar. Ýapyk binalarda we söweş sungaty boýunça V Aziýa oýunlarynyň, Agyr atletika boýunça dünýä çempionatynyň, «Amul — Hazar 2018» halkara awtorallisiniň ýokary guramaçylykly geçirilmegi munuň aýdyň mysalydyr. Biziň türgenlerimiziň Ýaponiýanyň paýtagty Tokio şäherinde geçirilen XXXII tomusky Olimpiýa oýunlarynda hem-de ýurdumyzda geçirilen Agyr atletika boýunça dünýä çempionatynda gazanan taryhy ýeňişleri Türkmenistanda bedenterbiýäniň we sportuň işjeň ösdürilýändiginiň subutnamasydyr. 

A.Goşanyýazowyň belleýşi ýaly, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň 2025-nji ýylyň noýabrynda Aşgabatda Sambo boýunça dünýä çempionatyny geçirmek baradaky çözgüdi kabul etmegi, şeýle-de “Ýaşlar barada döwlet syýasaty hakynda” Kanuna gol çekmegi şanly waka boldy. Ol türkmen türgenleriniň iri halkara ýaryşlarda üstünlikli çykyş edip, Watanymyzyň sport abraýyny belent derejelere ýetirjekdiklerine ynandyrdy hem-de Arkadagly Serdarymyza berk jan saglyk, alyp barýan tutumly işlerinde üstünlikleri arzuw etdi. 

Soňra Türkmenistanyň Döwlet serhet gullugynyň ýanyndaky harby we hukuk goraýjy edaralaryň Hojalyk müdiriýetiniň çagyryş boýunça harby gullukçysy B.Kadyrowa söz berildi. Ol Watan goragçylarynyň adyndan Türkmenistanyň Prezidentine, ýurdumyzyň Ýaragly Güýçleriniň Belent Serkerdebaşysyna hem-de gurultaýyň wekillerine ýüzlenip, «Halkyň Arkadagly zamanasy» ýylynda Bilimler we talyp ýaşlar gününiň hem-de Watanymyzyň Garaşsyzlygynyň 31 ýyllygynyň öňüsyrasynda geçirilýän şu günki gurultaýyň ähmiýetini belledi. 

Döwlet Baştutanymyzyň ýolbaşçylygynda ýurdumyzda Milli goşunymyzy, onuň ugurdaş düzümlerini döwrebaplaşdyrmak, harby gullukçylaryň ýaşaýyş-durmuş şertlerini gowulandyrmak boýunça toplumlaýyn işler üstünlikli dowam etdirilýär. Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň tabşyrygy bilen şu ýylyň 20-nji awgustynda Gahryman Arkadagymyzyň gatnaşmagynda harby we hukuk goraýjy edaralaryň Hojalyk müdiriýetiniň täze binalar toplumy açyldy. Häzirki döwrüň ruhuna kybap gelýän “Ýaşlar barada döwlet syýasaty hakynda” Kanunyň kabul edilmegi Watan goragçylarynyň ruhuny belende göterdi. 

Harby gullukçy Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygynyň harby gullukçylar üçin edermenligiň, watansöýüjiligiň we harby hünär ussatlygynyň nusgasy bolup durýandygyny belläp, Gahryman Arkadagymyza hem-de Arkadagly Serdarymyza tüýs ýürekden hoşallyk sözlerini beýan etdi we Watanymyzy wasp edýän aýdymy ýerine ýetirdi. 

B.Kadyrowyň belleýşi ýaly, bildirilen ynamy ödemek türkmen ýaşlary üçin belent mertebedir. Öz mukaddes borçlaryny yhlas bilen ýerine ýetirýän Watan goragçylary mundan beýläk-de eziz Diýarymyza, mähriban halkymyza ak ýürekden gulluk ederler. Harby gullukçy çykyşynyň ahyrynda Türkmenistanyň Prezidentine, ýurdumyzyň Ýaragly Güýçleriniň Belent Serkerdebaşysyna we Gahryman Arkadagymyza berk jan saglyk, uzak ömür, alyp barýan asylly işlerinde üstünlikleri arzuw etdi. 

Soňra Türkmenistanyň Magtymguly adyndaky Ýaşlar guramasynyň Merkezi geňeşiniň täze saýlanan başlygy Ý.Keriýewe söz berildi. Ol ýaş nesilleriň adyndan şu günki gurultaýa gatnaşandygy hem-de onda eden taryhy çykyşy üçin döwlet Baştutanymyza hoşallyk bildirdi. 

Bellenilişi ýaly, Gahryman Arkadagymyzyň asylly başlangyçlaryny dowam etdirýän hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow pederleriň şöhratly wesýetlerine eýerip, ýurdumyzy täze Galkynyşyň ýoly bilen ynamly öňe alyp barýar. Watanymyzyň geljegi bolan ýaşlaryň sazlaşykly, watansöýüjilik we zähmet terbiýesi esasynda ösmegi üçin ägirt uly mümkinçilikler döredilýär. 

Döwlet Baştutanymyzyň tabşyrygy we Gahryman Arkadagymyzyň başlangyjy boýunça ýaş nesilleriň teklipleri nazara alnyp taýýarlanylan Kanuna gol çekilmegi ýurdumyzyň ýaşlarynyň buýsanjyny belende göterdi. Bu taryhy waka ýurdumyzyň ýaş raýatlary hakyndaky aladanyň döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň birine öwrülendigini görkezýär. 

Ý.Keriýewiň belleýşi ýaly, hormatly Prezidentimiziň ýokary döwlet wezipesine girişmegi mynasybetli eden çykyşyndan ruhlanan ýaşlar Watanymyzyň mundan beýläk-de gülläp ösmegine mynasyp goşant goşmak ugrunda zerur tagallalary edýärler. Gurultaýyň wekilleri Arkadagly Serdarymyzyň daşyna mäkäm jebisleşen ýaşlaryň guramanyň öňünde goýlan wezipeleriň üstünlikli ýerine ýetirilmeginiň, ata Watanymyzyň we mähriban halkymyzyň abadançylygynyň bähbidine has-da yhlasly zähmet çekjekdiklerine ynandyrýarlar. Şunda döwlet Baştutanymyza berk jan saglyk, uzak ömür, täze taryhy eýýamyň belent maksatlaryna ýetmek ugrunda alyp barýan işlerinde üstünlik arzuw edildi. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow gurultaýa gatnaşyjylara jemleýji söz bilen ýüzlenip, hemmeleri Bilimler we talyp ýaşlar güni hem-de Türkmenistanyň Magtymguly adyndaky Ýaşlar guramasynyň VII gurultaýynyň geçirilmegi bilen ýene bir gezek tüýs ýürekden gutlady. 

Ýurdumyzyň ýaş nesillerine iň gowy arzuwlaryny aýdyp, döwlet Baştutanymyz sözüni Gahryman Arkadagymyzyň belent ruha beslenen “Öňe, diňe öňe, jan Watanym Türkmenistan!” diýen şygary bilen jemledi. Foruma gatnaşyjylaryň hemmesi bu şygary joşgunly gaýtaladylar. 

 Gurultaýyň işi tamamlanandan soňra, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow hemmeler bilen hoşlaşdy we bu ýerden ugrady. 

Şeýlelikde, nobatdaky gurultaý türkmen ýaşlarynyň döwlet Baştutanymyzyň daşyna mäkäm jebisleşendiginiň, Garaşsyz, Bitarap Watanymyzyň bagtyýar şu gününiň we nurana geljeginiň bähbidine onuň köptaraply mümkinçiliklerini durmuşa geçirmäge höwesiniň aýdyň beýanyna öwrüldi.

(Aşgabat şäheri, 2022-nji ýylyň 1-nji sentýabry) 

 Garaşsyz, Bitarap Türkmenistanyň bagtyýar ýaşlary!
Hormatly professor-mugallymlar!
Gadyrly gurultaýa gatnaşyjylar! 

Şu gün ýurdumyzda Bilimler we talyp ýaşlar güni giňden bellenilýär. Men siziň ähliňizi «Halkyň Arkadagly zamanasy» ýylynyň bu şanly senesi bilen tüýs ýürekden gutlaýaryn. Ähli bilim işgärlerine, talyp we okuwçy ýaşlarymyza berk jan saglyk hem-de uly üstünlikleri arzuw edýärin. 

Biz Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe öňümizde belent maksatlary goýduk. Mähriban Watanymyzyň abadançylygyny we durmuş-ykdysady ösüşini, halkymyzyň ýaşaýyş derejesini mundan beýläk-de ýokarlandyrmak, dünýäde parahatçylygy hem-de ynanyşmagy berkitmek wezipelerini öňe sürdük. Şu belent maksatlara ýetmekde ýurdumyzyň ýaş nesillerine aýratyn bil baglaýarys. 

 Hormatly adamlar! 

Magtymguly adyndaky Ýaşlar guramasynyň VII gurultaýynyň Bilimler we talyp ýaşlar gününe gabat gelmegi onuň ähmiýetini has-da artdyrýar. Ýaňy Ýaşlar guramasynyň Merkezi geňeşiniň täze düzüminiň saýlawlary geçirildi. Men guramanyň täze ýolbaşçylaryna jogapkärli işlerinde üstünlikleri arzuw edýärin. 

Geçilen ýollar, ýetilen sepgitler we gazanylan üstünlikler geljegiň röwşen ýollaryny gurmagyň mizemez binýadydyr. Biz şu ýörelgeden ugur alyp, ykdysadyýetimizi durnukly ösdürmäge aýratyn ähmiýet berýäris. Ýurdumyzyň obadyr şäherlerini, etrap merkezlerini abadanlaşdyryp, ýokary hilli ýaşaýyş jaýlaryny gurýarys. Iri senagat toplumlaryny döretmek boýunça giň gerimli çäreler durmuşa geçirilýär. Bu tutumly işler döwletimiziň Garaşsyzlygynyň we Bitaraplygynyň esaslaryny berkidýär. Halkymyzyň hal-ýagdaýyny düýpli gowulandyrmaga ýardam berýär. Bitarap Watanymyzyň dünýädäki at-abraýyny ýokarlandyrýar. 

 Hormatly ýaş nesliň wekilleri! 

Häzirki wagtda ýurdumyzyň ilatynyň esasy bölegini Garaşsyzlyk ýyllarynda kemala gelen ýaş nesiller düzýär. Biz ýaşlara eziz Watanymyzyň geljegini gurujylar hökmünde garaýarys. Bagtyýar ýaşlarymyz halk hojalygynyň dürli pudaklarynda milli hem-de döwlet maksatnamalaryny durmuşa geçirmekde yhlasly zähmet çekýärler. Ýurdumyzyň jemgyýetçilik-syýasy durmuşyny demokratiýalaşdyrmakda möhüm başlangyçlary öňe sürýärler. Ylym-bilim, telekeçilik we jemgyýetçilik işleri bilen meşgullanyp, ykdysadyýetimizi ösdürmäge işjeň gatnaşýarlar.  

Garaşsyz döwletimizi 2022 — 2052-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Milli maksatnamasyna laýyklykda, biz ýaş raýatlaryň ýaşaýyş-durmuş üpjünçiligini gowulandyrýarys. Olaryň telekeçilik başlangyçlaryny höweslendirmek boýunça hem netijeli işleri alyp barýarys. 

 Eziz ýaşlar! 

Beýik geljegimiz siziň bagtyýarlygyňyz, kadaly ösüşiňiz bilen aýrylmaz baglydyr. Şundan ugur alyp, nesilleri halkymyzyň asylly däpleri esasynda terbiýelemegi örän möhüm wezipeleriň biri hasaplaýarys. 

Ýaşlarymyzyň ruhy-ahlak, medeni, aň-bilim we beden taýdan ösüşine uly ähmiýet berýäris. Çünki ylymly-bilimli, sagdyn ýaşlar döwletimiziň kuwwatly güýjüdir, nurana geljegidir. Şoňa görä-de, häzirki zaman enjamlary bilen üpjün edilen orta we ýokary okuw mekdeplerini, çagalar baglaryny, dynç alyş-sagaldyş merkezlerini giň gerimde gurup ulanmaga berýäris. Bu bolsa ýaşlarymyza dünýä derejesinde bilim bermäge mümkinçilik döredýär. 

 Eziz watandaşlar! 

Ýaşlar ylmyň gazananlaryny özleşdirmäge işjeň gatnaşýarlar. Mekdep okuwçylarymyz we talyp ýaşlarymyz abraýly halkara bäsleşiklerde uly üstünlikleri gazanýarlar. Munuň özi ýurdumyzda ýaşlaryň okamagy, bilim almagy, hünär öwrenmegi üçin berk binýadyň döredilýändigini aýdyň görkezýär. 

Garaşsyz döwletimizde ýaşlaryň hukuklary hem ygtybarly goralýar. Ýaş maşgalalar üçin durmuş ýeňillikleri giňeldilýär. Olara goldaw bermek, häzirki zaman ýaşaýyş jaýy bilen üpjün etmek boýunça zerur çäreler amala aşyrylýar. Ýaşlara okajak mekdebini, okuwyň dilini, ugruny we görnüşini saýlap almaga doly hukuk berilýär. Olaryň iş bilen üpjünçiligini gowulandyrmak, hünäre ugrukdyrmak bilen bagly zerur işler hem durmuşa geçirilýär. 

Häzirki wagtda ýaşlaryň jemgyýetçilik-syýasy işjeňligi barha ýokarlanýar. Biz ýurdumyzyň ýaşlar birleşikleri bilen beýleki döwletleriň hem-de halkara Ýaşlar guramalarynyň arasynda dostlukly gatnaşyklary ösdürmäge ýardam berýäris. Şoňa görä-de, dünýäniň abraýly ýokary okuw mekdeplerinde bilim alýan ýaşlarymyzyň sany barha artýar. Geljekde-de hemmetaraplaýyn ösen, ylymly-bilimli, hünärine ussat ýaşlary ýetişdirmek üçin döwletimiz ähli şertleri döreder. 

 Mähriban ýaşlar! 

Bedenterbiýe we sport jemgyýetiň sazlaşykly ösüşini üpjün edýär, adam häsiýetini kemala getirmekde möhüm orny eýeleýär. Adamda özüne ynamy, güýç-kuwwaty, ruhubelentligi terbiýeleýär. Şonuň üçin raýatlarymyzy, aýratyn-da, ýaşlary bedenterbiýe we sport bilen meşgullanmaga giňden çekmek, sagdyn durmuş ýörelgelerini wagyz etmek boýunça netijeli işler alnyp barylýar. 

Ykbalyny sporta baglan ýaş türgenlerimiz Garaşsyz Watanymyzyň at-abraýyny ýokarlandyrýarlar. 2024-nji ýylda Fransiýanyň Pariž şäherinde geçiriljek XXXIII tomusky Olimpiýa oýunlarynda hem ýygyndy toparlarymyzyň üstünlikli çykyş edip, Döwlet baýdagymyzy belende galdyrjakdyklaryna pugta ynanýaryn. 

 Eziz watandaşlar! 

Gahryman Arkadagymyzyň başlangyjy bilen «Türkmenistanda ýaşlar baradaky döwlet syýasatynyň 2021 — 2025-nji ýyllar üçin Döwlet maksatnamasy» kabul edildi. Maksatnamada ýaş nesillerde Watana we şöhratly taryhymyza buýsanjy, ylym-bilime höwesi artdyrmagyň ýaşlar baradaky syýasatyň esasy ugry bolup durýandygy bellenilýär. 

Häzirki wagtda ýaşlara «Watan» diýen beýik düşünjäniň mukaddesligini düşündirmek, ony gözüň göreji ýaly goramagy we ýürekden söýmegi terbiýelemek örän möhüm wezipeleriň biri bolup durýar. Şoňa görä-de, berk bedenli, halkymyzyň taryhyny, medeniýetini, däp-dessurlaryny we maşgala gymmatlyklaryny hormatlaýan şahsyýeti kemala getirmäge gönükdirilen çäreleri mundan beýläk-de yzygiderli geçireris. 

Parasatly ata-babalarymyz nesillere ajaýyp däpleri miras galdyrypdyrlar. Agzybirlik, zähmetsöýerlik, ýaşuly nesle hormat-sarpa goýmak halkymyzyň asyrlarboýy durmuş kadasyna öwrülip geldi. Biziň ýaşlarymyz şol däpleri dowam etdirmelidirler. Ösüp gelýän nesilleri şu ýörelgeler esasynda terbiýelemek hemmämiziň wezipämiz bolmalydyr. 

 Hormatly adamlar! 

Döwrüň talabyna görä, ýaşlar syýasatynyň dürli ugurlaryny öz içine alýan kanunlar hem yzygiderli kämilleşdirilýär. Türkmenistanyň Milli Geňeşi tarapyndan ministrlikleriň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň, syýasy partiýalaryň, jemgyýetçilik birleşikleriniň wekilleriniň hem-de ýaşlaryň gatnaşmagynda «Ýaşlar barada döwlet syýasaty hakynda» Kanunyň rejelenen görnüşiniň taslamasy taýýarlanyldy. Onuň maksady Garaşsyz Watanymyzyň ykdysady, syýasy we medeni durmuşyna ýaşlaryň işjeň gatnaşmagyny üpjün etmekden ybaratdyr. Ýaş nesilleri watançylyk, ynsanperwerlik we zähmetsöýerlik ruhunda terbiýelemek üçin has amatly hukuk şertlerini döretmek bilen baglanyşyklydyr. 

Bu Kanunyň kabul edilmegi ýurdumyzda alnyp barylýan ýaşlar syýasatynyň hukuk binýadyny has-da pugtalandyrar hem-de ýaşlar üçin döredilýän mümkinçilikleri giňeltmäge ýardam berer. 

 Hormatly adamlar! 

Biz sanlyja günlerden Watanymyzyň mukaddes Garaşsyzlygynyň 31 ýyllygyny baýram ederis. Şu günki ýaşlar Garaşsyzlyk ýyllarynda kemala gelen täze ruhly nesillerdir. Ýaşlar guramasy Watana wepaly nesilleri terbiýelemekde we jebisleşdirmekde, olaryň güýç-kuwwatyny, aň-düşünjesini Garaşsyz ýurdumyzy ösdürmäge gönükdirmekde öz borjuny üstünlikli ýerine ýetirip gelýär. 

 Häzirki wagtda biz bu guramanyň öňünde şu wezipeleri goýýarys: 

1) Ýaş nesli watançylyk ruhunda terbiýelemek, olaryň ýokary hilli bilim almagy, döredijilik we sport bilen meşgullanmagy, ukyp-başarnyklaryny doly ýüze çykarmagy üçin ähli şertleri döretmeli. 

 2) Ýaşlarda raýat jogapkärçiligini we zähmete söýgini ösdürmeli. 

 3) Ýaşlaryň şahsy-jemgyýetçilik başlangyçlaryny goldamaly we höweslendirmeli. 

4) Ýaşlarymyzda öz hukugyny goramak başarnygyny ýokarlandyryp, olaryň jemgyýetçilik birleşmelerine işjeň gatnaşmagyny üpjün etmeli. 

5) Giň gözýetimli, ösen tehnologiýalardan oňat baş çykarýan hünärmenleriň neslini kemala getirmek biziň alyp barýan işlerimiziň esasy maksady bolmaly. 

6) Ýaşlaryň dünýä dillerini düýpli öwrenmegi, edebiýat we sungat bilen giňden meşgullanmagy üçin hem ähli şertleri döretmeli. Olaryň arasynda döredijilik bäsleşiklerini yzygiderli geçirip durmaly. 

7) Halallyk we maşgala gymmatlyklaryna ygrarlylyk ýaşlaryň baş ýörelgesine öwrülmelidir. Ýaş ynsanda şeýle häsiýetleri terbiýelemek Ýaşlar guramasynyň belent borjy we baş maksady bolmalydyr. 

 Mähriban ýaşlar! 

Siz bagtyýar döwürde ýaşaýarsyňyz. Siziň sagdyn ösüp, bilim almagyňyz üçin döwletimiz ähli mümkinçilikleri döredýär. Siz okamak, öwrenmek, yhlasly zähmet çekmek bilen, ata Watanymyzyň şan-şöhratyny belende götermelisiňiz! 

Her bir döwletiň we jemgyýetiň sazlaşykly ösüşi ylym bilen aýrylmaz baglanyşyklydyr. Şoňa görä-de, Garaşsyz döwletimizde ylym ulgamyny kämilleşdirmäge uly üns berýäris. Bu ugurda ylmy-barlag institutlarynyň, ýokary okuw mekdepleriniň, Ylymlar akademiýasynyň we Magtymguly adyndaky Ýaşlar guramasynyň Merkezi geňeşiniň ýanyndaky Ýaş alymlar merkeziniň alyp barýan işlerine möhüm orun degişlidir. 

 Eziz Watanymyzyň geljegi bolan ýaşlar! 

Ynsanyň abraý-mertebesi, gadyr-gymmaty zähmeti bilen kesgitlenýär. Şoňa görä-de, Ýaşlar guramasy ýaş nesillerimize zähmet terbiýesini bermekde hem netijeli işleri alyp barmalydyr. Beýik maksatlara ýetmek üçin her bir ýaş ynsan zähmeti baýdak edinmelidir. 

Men ýurdumyzyň ýaşlarynyň ene-ata we il-ýurt öňündäki mukaddes borjuny berjaý edip, mynasyp adamlar bolup ýetişjekdiklerine, ata Watanymyzyň gülläp ösmegi ugrunda jan aýaman zähmet çekjekdiklerine pugta ynanýaryn.  

 Mähriban ýaşlar! 

Sizi we hemme bilim işgärlerini ýurdumyzda giňden bellenilýän Bilimler we talyp ýaşlar güni hem-de Magtymguly adyndaky Ýaşlar guramasynyň VII gurultaýynyň geçirilmegi bilen ýene-de bir gezek tüýs ýürekden gutlaýaryn. Siziň ähliňize berk jan saglyk, abadan, bagtyýar durmuş, Garaşsyz, Bitarap Watanymyzyň mundan beýläk-de gülläp ösmegi ugrunda alyp barýan işleriňizde uly üstünlikleri arzuw edýärin.

Ilaty ähli amatlylyklary bolan ýaşaýyş jaýlary bilen üpjün etmek döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň biridir. «Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2019 — 2025-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasynda» her bir raýatyň paýyna düşýän ýaşaýyş jaýynyň meýdanynyň 25,6 inedördül metre ýetirilmegi göz öňünde tutulýar. Bu ugurda şu wagta çenli amala aşyrylan işler meýilleşdirilen sepgide ýetmek üçin aýgytly ädimleriň ädilendiginden habar berýär. Kerki etrabynda 500 maşgala, Halaç, Saýat we Çärjew etraplarynyň hersinde 1000 maşgala niýetlenilen ýaşaýyş jaýly we dolandyryş edaralary hem-de durmuşy ähmiýetli binalary boljak şäherçeleriň gurluşygy dowam edýär. Obalarda berilýän mellek ýerleriniň hasabyna täze ilatly ýerler döreýär.  

Türkmenabat şäheri hem täze gurulýan ýaşaýyş toplumlarynyň we aýry-aýry gurulýan jaýlaryň hasabyna gün-günden gözelleşýär we giňelýär. Ýurt Garaşsyzlygynyň 31 ýyllygy bellenilýän ýylynda 6-njy gurluşyk materiallary zawodynyň şäherçesinde hukuk goraýjy edaralaryň işgärleri üçin 32 sany kottejiň gurlup, ulanylmaga tabşyrylandygy bellärliklidir. Hersi 6 otagdan ybarat 2 gatly jaýlaryň peýdaly meýdanynyň 262 inedördül metre barabardygy öňde goýlan maksatlara tapgyrma-tapgyr ýetmäge ugur alnandygyny görkezýär. Ýakyn günlerde ýene-de 100 sany kottejiň ulanylmaga tabşyryljakdygy hem bu aýdylanlara şaýatlyk edýär. Üstesine-de, Türkmenabat Halkara howa menziline barýan ýoluň ugrunda 40 sany 4 gatly ýaşaýyş jaýlarynyň gurluşygynyň tamamlaýjy tapgyrda alnyp barylýandygyny hem munuň üstüne goşmaly. 

Ýaşaýyş jaýlarynyň gurluşygyna goýberilýän pul serişdeleriniň hem wagtynda özleşdirilýändigini bellemek ýerlikli bolar. Şu ýyl welaýatymyz boýunça goýberilen 182 million 820 müň manatlyk düýpli maýa goýumlarynyň ýarysyndan gowragy, has takygy, 94 million 830 müň manady bu pudagyň paýyna düşýär. Eýýäm onuň ep-esli böleginiň özleşdirilendigi hem bu ugra ünsüň has güýçlendirilendiginiň alamatydyr. Bu bolsa öňde goýlan maksada bellenilen möhletlerde ýetiljekdiginiň güwäsidir. 

Ýokarda beýan edilenler «Halkyň Arkadagly zamanasy» ýylynyň ýaşaýyş jaý gurluşygynda möhüm sepgit boljakdygyndan habar berýär. Şol sebäpli bagtyýar ildeşlerimiz Gahryman Arkadagymyza, Arkadagly Serdarymyza köp-köp sagbolsun aýdýarlar. 

Gözel AÝDOGDYÝEWA,

Türkmenistanyň Adalat ministrliginiň ýanyndaky Gozgalmaýan emläge bolan hukuklaryň we onuň bilen bagly geleşikleriň döwlet tarapyndan bellige alynmagy baradaky gullugyň Lebap welaýat müdirliginiň döwlet sanawyny alyp barýan döwlet bellige alyjysy.

Hormatly mugallymlar we bilim işgärleri!
Mähriban talyplar, eziz okuwçylar! 

Sizi Garaşsyz, hemişelik Bitarap Watanymyzyň jemgyýetçilik durmuşynda uly orun tutýan ajaýyp baýram — Bilimler we talyp ýaşlar güni hem-de 2022-2023-nji täze okuw ýylynyň başlanmagy bilen tüýs ýürekden gutlaýaryn. Bu baýramçylygyň ýokary ruhubelentlik döredip, ösüşleriň aýdyň ýolundan öňe barýan eziz Watanymyza söýgimizi has-da pugtalandyrjakdygyna berk ynanýaryn. 

Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe milli baýramlarymyzy we şanly senelerimizi agzybirlikde, jebislikde garşy alýarys. «Halkyň Arkadagly zamanasy» ýylynyň bereketli güýz paslynyň ilkinji gününde eziz Diýarymyzyň ähli şäherdir obalarynda baý mazmunly, aýdym-sazly baýramçylyk çärelerini geçirip, häzirki zaman multimedia enjamlary, sanly tehnologiýalar bilen üpjün edilen täze, döwrebap orta mekdepleri hem-de çagalar baglaryny dabaraly açýarys. Bilimler dünýäsine ilkinji gezek gadam basýan körpelerimize «Bilimli» atly kompýuterleri ýadygärlik sowgady hökmünde gowşurýarys. Mugallym we terbiýeçi hünärini ele alan ýaşlara ilkinji zähmet ýoluna ak pata berýäris. Munuň özi bilimler baýramynyň jemgyýetçilik ähmiýetini ýokarlandyrmak bilen, milli agzybirligimizi we jebisligimizi has-da pugtalandyrýar, täze üstünlikleri gazanmaga, belent sepgitlere ýetmäge güýç-kuwwat berýär. 

Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň Başlygy, Hormatly il ýaşulusy Gahryman Arkadagymyzyň «Ylym we bilim biziň ýolumyzdyr» diýen taglymatyndan ugur alyp, milli bilim ulgamyny döwrebaplaşdyrmaga gönükdirilen giň gerimli özgertmeleri depginli dowam etdirýäris. «Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy: Türkmenistany 2022 — 2052-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Milli maksatnamasynda», beýleki milli maksatnamalarda bilim ulgamyny kämil derejede ösdürmek, ýokary bilimli hünärmenleri taýýarlamak ugrunda kesgitlenen wezipeleri üstünlikli durmuşa geçirýäris. Durmuş ulgamyna degişli desgalar bilen bir hatarda, täze bilim edaralaryny gurýarys. On iki ýyllyk umumy orta bilime geçmegiň, sanly bilim ulgamyny ösdürmegiň, daşary ýurt dillerini okatmagy kämilleşdirmegiň, tebigy we takyk ylmy ugurlara degişli dersleri okatmagy kämilleşdirmegiň konsepsiýalaryna laýyklykda, bilim işini dünýä ölçeglerinde has-da kämilleşdirýäris, sanly bilimi ösdürýäris. 

Ýaş nesil barada döwlet derejesinde edilýän alada öz miwesini hem berýär. Watanymyza, halkymyza, ata-babalarymyzyň ajaýyp ýörelgelerine, milli däp-dessurlarymyza wepaly, ruhubelent, bilim almaga, hünär öwrenmäge, zähmet çekmäge höwesli ýaşlar kemala gelýär. Soňky ýyllarda halkara ders bäsleşiklerinde, sport ýaryşlarynda baýrakly orunlara mynasyp bolýan talyplarymyzyň, mekdep okuwçylarymyzyň sany has-da artýar. 

Dünýäniň dürli künjeklerinde Watanymyza, halkymyza mynasyp wekilçilik edip, üstünlikli çykyş edýän zehinli ýaşlarymyz biziň milli guwanjymyzdyr. Siz belent watansöýüjilik duýgyňyz, tutanýerliligiňiz we erjelligiňiz bilen ylym-bilim dünýäsine çuňdan aralaşmalysyňyz. Asyrdan-asyra, nesilden-nesle geçirilip, kämil derejä ýetirilen milli ýörelgelerimizi mynasyp dowam etdirip, watansöýüjilikde, tämiz ahlaklylykda, beden we ruhy taýdan sagdynlykda ýokary derejelere ýetmelisiňiz. Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe okamak, öwrenmek, döredijilikli, yhlasly zähmet çekmek bilen, eziz Watanymyzyň şan-şöhratyny, mertebesini öňküden-de belende götermelisiňiz. 

 Hormatly mugallymlar we bilim işgärleri! 

Türkmen halky özüniň uzak asyrlyk taryhy ýolunda egsilmez genji-hazyna öwrülen maddy we ruhy gymmatlyklary, bilim mirasyny, watansöýüjilige, ynsanperwerlige, ene-ata, jemgyýete, dünýä, durmuşa bolan beýik söýgä ýugrulan milli terbiýe mekdebini döredipdir. Garaşsyz Diýarymyzyň Merw, Nusaý, Ürgenç, Abiwerd, Sarahs, Dehistan ýaly gadymy şäherleri ilkinji ylymlaryň we bilimleriň, medeniýetleriň hem-de sungatlaryň gülläp ösen merkezleri hökmünde dünýä meşhur bolupdyr. Täze taryhy döwürde milli ýörelgelerimizi dabaralandyrmak, okamak, öwrenmek, zähmet çekmek, eziz Watanymyzyň şan-şöhratyny dünýä ýaýmak biziň esasy maksadymyzdyr. 

Mugallymlaryň we bilim işgärleriniň gözbaşyny gadymyýetiň çuňluklaryndan alyp gaýdýan milli ýörelgelerimizi, halypa-şägirtlik ýoluny mynasyp dowam etdirmek, yhlasly, döredijilikli zähmet çekmek bilen, mukaddes käriň abraýyny, ýurdumyzyň bilim kuwwatyny artdyrjakdyklaryna, ylymly-bilimli, giň dünýägaraýyşly nesilleri terbiýeläp, bilimler ýurdy hökmünde Watanymyzyň halkara abraýyny has-da belende galdyrjakdyklaryna pugta ynanýaryn. 

 Hormatly mugallymlar we bilim işgärleri!
Mähriban talyplar, eziz okuwçylar! 

Sizi Bilimler we talyp ýaşlar güni hem-de täze okuw ýylynyň başlanmagy mynasybetli ýene-de bir gezek tüýs ýürekden gutlaýaryn. Size berk jan saglyk, uzak ömür, okuwda, işde uly üstünlikleri, maşgala abadançylygyny, rowaçlyk arzuw edýärin. 

Türkmenistanyň Prezidenti Serdar BERDIMUHAMEDOW.

Dünýäniň iň iri energetika döwletleriniň biri hökmünde Türkmenistan özüniň ägirt uly tebigy we ykdysady mümkinçiliklerini häzirki we geljekki nesilleriň bähbitleri üçin ulanmagyň ýokary nusgasyny görkezýär. 

«Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy: Türkmenistany 2022 — 2052-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Milli maksatnamasynda» bellenilişi ýaly, tebigy gazyň gorlaryny çalt depginler bilen özleşdirmek, «mawy ýangyjyň» çykarylyşyny düýpli artdyrmak, ulgama ýokary netijeli innowasion tehnologiýalary yzygiderli ornaşdyrmak nebitgaz pudagyny ösdürmegiň esasy wezipeleri bolup durýar. 

Mälim bolşy ýaly, şu ýylyň 18-nji iýunynda hormatly Prezidentimiz Lebap welaýatynyň Farap etrabynyň çäginde ýerleşýän «Gadyn» gaz käniniň gaz ýygnaýjy bekediniň açylyş dabarasyna gatnaşdy. Elbetde, munuň özi Türkmenistanyň energetika strategiýasyny üstünlikli durmuşa geçirmegiň ýolunda ýene-de bir möhüm ädim boldy. Dünýäniň energetika döwletleriniň hataryna girýän ýurdumyzyň baý uglewodorod serişdelerini doly derejede ulanmak milli ykdysady kuwwaty ýokarlandyrmaga, halkymyzyň abadan ýaşaýşyny üpjün etmäge gönükdirilendir. Şeýle hem, halkara gatnaşyklary tejribesinde bu desga döwletara hyzmatdaşlygyň netijeli we işjeň häsiýete eýe bolýandygynyň aýdyň beýanydyr. Häzirki döwürde Hytaý Halk Respublikasy ýangyç-energetika pudagynda Türkmenistanyň işjeň hyzmatdaşlarynyň biridir. Her ýylda onlarça milliard kub metr möçberde «mawy ýangyjy» akdyrýan Türkmenistan — Özbegistan — Gazagystan — Hytaý halkara gaz geçirijisi türkmen-hytaý gatnaşyklarynyň üstünlige beslenýändiginiň aýdyň subutnamasydyr.  

Häzirki wagtda Türkmenistan — Owganystan — Pakistan — Hindistan gaz geçirijisiniň gurluşygy hem gyzgalaňly dowam edýär. Bilşimiz ýaly, 2010-njy ýylda başy başlanan TOPH taslamasynyň halkara möçberli taslamalaryň hataryna kesgitli goşuljakdygy ikuçsyzdyr. Ilkinji nobatda, ol sebitiň ýurtlarynyň durnukly ösmegine, durmuş we ykdysady taýdan galkynmagyna ýardam eder, şeýle hem olaryň energetika howpsuzlygyny üpjün eder.  TOPH diňe bir hyzmatdaş ýurtlary energiýa serişdeleri bilen üpjün etmek üçin däl-de, eýsem, Owganystanyň ykdysadyýetini dikeltmekde, bütin sebitde onlarça müň goşmaça iş orunlaryny döretmekde, ýaşaýyş-durmuş düzümini ösdürmekde, syýasy durnuklylygy saklamakda we berkitmekde aýgytly ähmiýete eýedir. 

Ýurdumyzyň alyp barýan daşary syýasaty Birleşen Milletler Guramasy tarapyndan giň goldawa eýe bolup, durnukly energetika howpsuzlygyny üpjün etmek boýunça öňe sürýän başlangyçlary dünýä jemgyýetçiliginiň giň goldawyna eýe bolýar. Çünki Türkmenistanyň daşary syýasy konsepsiýasynyň esasy ýörelgesi dünýä ýurtlary bilen hoşniýetli we köptaraplaýyn gatnaşyklary ösdürmekden ybaratdyr. Häzirki wagtda ýurdumyz dünýä döwletleriniň bähbidine «Açyk gapylar» syýasatyny üstünlikli durmuşa geçirýär, sebit we halkara derejesindäki iri taslamalaryň başyny başlap, häzirki döwrüň wajyp meseleleri boýunça netijeli teklipleri öňe sürýär. Durnukly ösüşiň möhüm şerti hökmünde energetika ulgamynyň halkara derejesinde ygtybarlylygynyň hem-de durnuklylygynyň üpjün edilmegini ileri tutýar. Türkmenistanyň başlangyçlary bilen BMG-niň Baş Assambleýasy tarapyndan «Energiýa serişdeleriniň ygtybarly we durnukly üstaşyr geçirilmegi hem-de durnukly ösüşi we halkara hyzmatdaşlygy üpjün etmekde onuň orny» atly Kararnamalaryň iki gezek kabul edilmegi hem muňa aýdyň şaýatlyk edýär.  

Ýurdumyz Energetika Hartiýasynyň agzasy bolmak bilen, soňky ýyllarda energiýa ulgamyndaky halkara hyzmatdaşlygyny barha pugtalandyrýar. 2017-nji ýylda Türkmenistanyň Energetika Hartiýasynyň Konferensiýasynyň başlyklygyna saýlanylmagy we bu wezipäniň üstünlikli ýerine ýetirilmegi ýurdumyzyň energiýa serişdeleriniň umumadamzadyň bähbitlerine ulanmak baradaky tagallalarynyň halkara derejesindäki ýene bir gezek ykrar edilmesine öwrüldi. Häzirki wagtda ýurdumyz geografiýa taýdan amatly ýerleşmek bilen, sebitiň örän möhüm ulag halkasyna öwrüldi. Munuň üçin umumy ykrar edilen ölçeglere laýyk gelýän ulag düzümi döredilýär, ýokary tizlikli awtomobil ýollary çekilýär, halkara demir ýollary, menzilleri gurulýar. Diňe bir ýurduň içinde däl-de, goňşy döwletleri hem birleşdirýän demir ýol we awtomobil köprüleri gurulýar. Bu ýollar energiýa serişdelerini ygtybarly esaslarda halkara bazarlaryna çykarmaga mümkinçilik berýär. 

Goý, milli ykdysadyýetimiziň köpugurly ösüşine gönükdirilen maksatnamalaryny üstünlikli durmuşa geçirmekde taýsyz tagallalary edýän Gahryman Arkadagymyzyň, Arkadagly Serdarymyzyň janlary sag, belent başlary aman bolsun! 

Babamyrat SEÝFULLAÝEW,

Türkmenistanyň Döwlet, hukuk we demokratiýa institutynyň ylmy işgäri.

Za­ma­na­my­zyň be­lent mak­sat­ly men­zil­le­rin­de eziz Di­ýa­ry­myz buý­san­dy­ry­jy üs­tün­lik­le­re bes­len­ýär. Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz Ser­dar Ber­di­mu­ha­me­do­wyň baş­tu­tan­ly­gyn­da ata Wa­ta­ny­myz­da top­lum­la­ýyn ama­la aşy­ryl­ýan öz­gert­me­le­riň ne­ti­je­sin­de mil­li yk­dy­sa­dy­ýe­tiň äh­li ul­gam­la­ryn­da be­lent sep­git­ler eýe­le­nil­ýär. 

«Ber­ka­rar döw­le­tiň tä­ze eý­ýa­my­nyň Gal­ky­ny­şy: Türk­me­nis­ta­ny 2022 — 2052-nji ýyl­lar­da dur­muş-yk­dy­sa­dy taý­dan ös­dür­me­giň Mil­li mak­sat­na­ma­sy­ny» üs­tün­lik­li dur­mu­şa ge­çir­mek bo­ýun­ça al­nyp ba­ryl­ýan il-ýurt bäh­bit­li iş­le­riň ne­ti­je­sin­de eziz Di­ýa­ry­myz dep­gin­li ös­ýär. Ýur­du­my­zyň iň tä­ze ta­ry­hy­na al­tyn harp­lar bi­len ýa­zy­lan aja­ýyp üs­tün­lik­ler hal­ky­my­zy gu­wan­dyr­ýar. Ata Wa­ta­ny­myz­da ra­ýat ag­zy­bir­li­gi we je­bis­li­gi üp­jün edil­ýär, döw­le­ti­mi­ziň hem­me­ta­rap­la­ýyn saz­la­şyk­ly ösü­şi ga­za­nyl­ýar. 

Döw­le­ti­mi­ziň yk­dy­sa­dy kuw­wa­ty­ny art­dyr­ma­ga, hal­ky­my­zyň eş­ret­li ýa­şaý­şy­ny üp­jün et­mä­ge gö­nük­di­ri­len be­ýik iş­ler dur­mu­şa or­naş­dy­ryl­ýar, ýur­du­my­zy se­na­gat taý­dan ösen döw­le­te öwür­mek ba­bat­da wa­jyp we­zi­pe­ler öň­de go­ýul­ýar. Yk­dy­sa­dy­ýe­ti­mi­ziň pu­dak­la­ry­ny ös­dür­mek, se­na­gat kär­ha­na­la­ry­nyň işi­ni ta­la­ba­la­ýyk gu­ra­mak üs­tün­lik­li al­nyp ba­ryl­ýar. Ýur­du­my­zy se­na­gat taý­dan ösen döw­le­te öwür­mek, ýan­gyç gor­la­ry­ny re­je­li peý­da­lan­mak we yk­dy­sa­dy bäh­bit­le­re la­ýyk gel­ýän ugur­la­ry kes­git­le­mek bo­ýun­ça öň­de goý­lan we­zi­pe­ler üs­tün­lik­li ýe­ri­ne ýe­ti­ril­ýär. Mil­li yk­dy­sa­dy­ýe­ti ös­dür­mek bo­ýun­ça ama­la aşy­ryl­ýan iş­le­riň ne­ti­je­sin­de pu­dak­lar döw­re­bap ýag­da­ýa ge­ti­ril­ýär, je­mi içer­ki önü­miň dü­zü­min­de se­na­gat önüm­le­ri­niň pa­ýy art­ýar. 

Ýur­du­my­zyň yk­dy­sa­dy­ýe­ti­ne go­ýul­ýan ma­ýa go­ýum­la­ryň bel­li bir bö­le­gi­niň önüm­çi­li­ge, beý­le­ki bir bö­le­gi­niň bol­sa dur­muş mak­sat­ly ugur­la­ra gö­nük­di­ril­ýän­di­gi­ni bel­le­mek ge­rek. Önüm­çi­li­ge go­ýul­ýan ma­ýa go­ýum­la­ryň ne­ti­je­sin­de ýur­du­my­zyň yk­dy­sa­dy­ýe­ti di­wer­si­fi­ka­si­ýa­laş­dy­ryl­ýar. Yl­myň iň tä­ze ga­za­nan­la­ry önüm­çi­li­ge or­naş­dy­ryl­ýar. Ön­dü­ril­ýän tä­ze önüm­le­riň gör­nüş­le­ri art­ýar. Da­şa­ry ýurt­lar­dan ge­ti­ril­ýän ha­ryt­la­ryň or­nu­ny tut­ýan önüm­le­ri ön­dür­mä­ge ni­ýet­le­ni­len iri tas­la­ma­lar ama­la aşy­ryl­ýar. Bu bol­sa döw­le­ti­mi­ziň se­na­gat taý­dan ösen ýur­da öw­rül­me­gin­de mö­hüm äh­mi­ýe­te eýe bol­ýar.  

 Ösüş-öz­ge­riş­le­re bes­len­ýän eziz Di­ýa­ry­myz­da dur­mu­şa ge­çi­ril­ýän her bir iş hal­ky­my­zyň ýa­şa­ýyş-dur­muş şert­le­ri­ni has-da ýo­kar­lan­dyr­mak üçin ama­la aşy­ryl­ýar. Ra­ýat­la­ryň sag­ly­gy, bi­lim, dynç al­ma­gy üçin äh­li şert­ler dö­re­dil­ýär. 

Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň: «Wa­tan di­ňe hal­ky bi­len Wa­tan­dyr! Döw­let di­ňe hal­ky bi­len döw­let­dir!» di­ýen pa­ra­sat­ly söz­le­ri hal­kyň ýa­şa­ýyş-dur­mu­şyn­da öz be­ýa­ny­ny tap­ýar. Eziz Di­ýa­ry­myz­da ula­nyl­ma­ga be­ril­ýän kär­ha­na­lar, mek­dep­ler, has­sa­ha­na­lar we sag­lyk öý­le­ri, ýa­şa­ýyş jaý­la­ry we beý­le­ki des­ga­lar hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň ama­la aşyr­ýan öz­gert­me­le­ri­niň oňyn ne­ti­je­si­dir. Olar Wa­ta­ny­my­zyň yk­dy­sa­dy kuw­wa­ty­nyň bar­ha art­ýan­dy­gy­ny, hal­kyň ýa­şa­ýyş-dur­muş de­re­je­si­niň yzy­gi­der­li ýo­kar­lan­ýan­dy­gy­ny aň­lad­ýar. Şol bir wagt­da zäh­met hak­la­ry­nyň, pen­si­ýa­la­ryň, döw­let kö­mek pul­la­ry­nyň, ta­lyp hak­la­ry­nyň möç­ber­le­ri­niň ýo­kar­lan­dy­ry­lyp du­rul­ma­gy hem ila­tyň hal-ýag­da­ýy­nyň has-da go­wu­lan­ma­gy­na oňaý­ly tä­si­ri­ni ýe­tir­ýär. 

Türk­me­nis­ta­nyň Kons­ti­tu­si­ýa­syn­da ýur­du­myz­da jem­gy­ýe­tiň we döw­le­tiň iň gym­mat­ly ha­zy­na­sy­nyň adam­dy­gy nyg­tal­ýar. Ga­raş­syz, Bi­ta­rap döw­le­ti­miz­de ra­ýat­la­ryň pa­ra­hat, aba­dan dur­muş­da ýa­şa­ma­gy, er­kin zäh­met çek­me­gi, iş­le­me­gi üçin äh­li müm­kin­çi­lik­ler, şert­ler dö­re­dil­ýär. Şeý­le berkarar döw­le­ti bo­lan halk bagt­ly­dyr. Hal­ky­my­zyň gel­je­gi­ne bo­lan yna­my be­lent­dir. 

Per­man SA­PA­ROW,

Türk­me­nis­ta­nyň Mil­li Ge­ňe­şi­niň Mej­li­si­niň Dur­muş sy­ýa­sa­ty ba­ra­da­ky ko­mi­te­ti­niň baş hü­när­me­ni.

Hormatly dabara gatnaşyjylar!
Gadyrly türgenler! 

Sizi Russiýa Federasiýasynyň Wladiwostok şäherinde geçirilen «Aziýanyň çagalary» atly VII halkara sport oýunlarynda, şeýle-de Türkiýe Respublikasynyň Konýa şäherinde geçirilen V Yslam raýdaşlygy oýunlarynda üstünlikli çykyş edip, baýrakly orunlara mynasyp bolmagyňyz bilen tüýs ýürekden gutlaýaryn. 

Gahryman Arkadagymyzyň başyny başlan beýik başlangyçlary esasynda ýurdumyzyň halkara sport abraýy täze derejelere ýetýär. Dünýäde iri halkara sport ýaryşlaryny geçirmäge ukyply döwlet hökmünde ykrar edilen ata Watanymyzda dürli ýaryşlaryň, şol sanda halkara derejedäki ýaryşlaryň geçirilmegi sport boýunça milli strategiýamyzyň iş ýüzündäki ajaýyp beýanydyr. Garaşsyz ýurdumyzda sportuň ösen ulgamyny döretmek, beden we ruhy taýdan sagdyn nesilleri terbiýeläp ýetişdirmek, Olimpiýa hereketini ösdürmek, bu ugurda halkara hyzmatdaşlygy pugtalandyrmak babatda uly işler alnyp barylýar. 

 Hormatly dabara gatnaşyjylar! 

Türkmenistan, aýratyn-da, paýtagtymyz Aşgabat halkara sport hyzmatdaşlygynyň merkezleriniň birine öwrüldi. Bu hyzmatdaşlygyň çäklerinde Halkara Olimpiýa Komiteti, Birleşen Milletler Guramasynyň Ösüşiň we parahatçylygyň hatyrasyna sport boýunça halkara býurosy, ÝUNESKO-nyň Bedenterbiýe we sport boýunça hökümetara komiteti, Aziýanyň Olimpiýa Geňeşi bilen parahatçylygyň, ynsanperwerligiň pugtalandyrylmagyny şertlendirýän gatnaşyklaryň gerimi barha giňeýär. 

Eziz Diýarymyzda Ýapyk binalarda we söweş sungaty boýunça V Aziýa oýunlary, «Amul — Hazar 2018» halkara awtoralli ýaryşy, şeýle-de Agyr atletika boýunça dünýä çempionaty üstünlikli geçirildi. Bu ýaryşlara ýurdumyzyň we dünýä ýurtlarynyň wekilleri işjeň gatnaşdylar. Munuň özi türkmen sportunyň halkara derejedäki abraýynyň ýokarlanmagyna oňyn täsirini ýetirdi. Garaşsyz döwletimiziň ähli künjeklerinde sport toplumlarynyň, stadionlaryň we beýleki sport maksatly binalaryň yzygiderli gurlup ulanmaga berilmegi türkmenistanly türgenleriň dürli sport ýaryşlarynda üstünlikli çykyş etmegini şertlendirýär. Türgenlerimiz halkara ýaryşlara yzygiderli gatnaşyp, baýrakly orunlara mynasyp bolýarlar. Bu bolsa ýaş nesillere buýsanjymyzy has-da artdyrýar.  

Ýaponiýada geçirilen XXXII tomusky Olimpiýa oýunlarynda ýurdumyzyň milli ýygyndy toparynyň türgenleriniň mynasyp wekilçilik etmekleri, Garaşsyz Watanymyzyň sport taryhynda ilkinji Olimpiýa medalynyň gazanylmagy döwletimizde sporty ösdürmäge uly üns berilýändigine şaýatlyk etdi. Biz muňa türkmen sportunyň ýeňişli ýollarynyň başlangyjy hökmünde seredýäris. 

 Garaşsyz, baky Bitarap döwletimiziň bagtyýar ýaşlary! 

Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwri siziň öňüňizde milli sportumyzyň üstünlikleriniň täze gapysyny açýar. Şoňa görä-de, ýurdumyzyň sport abraýyny artdyrmak, ilkinji nobatda, siziň paýyňyza düşýär. Ata-babalarymyzyň merdana we ýeňişli ýollaryny mynasyp dowam etdirip, siz türkmen türgenleriniň sport ussatlygyny halkara ýaryşlara gatnaşyp, medallary gazanmak arkaly subut etmelisiňiz. Men dürli ýaryşlarda ajaýyp netijeleri gazanmak bilen, mähriban Watanymyzyň baýdagyny al-asmanda parladyp, Türkmenistanyň abraý-mertebesini gorajakdygyňyza pugta ynanýaryn. 

 Gadyrly dabara gatnaşyjylar! 

Türkmenistan halkara sport hyzmatdaşlygyny gönüden-göni Birleşen Milletler Guramasynyň 2030-njy ýyla çenli Durnukly ösüş maksatlarynyň kabul edilmegi bilen baglanyşdyrýar. Munuň özi täze wezipeleri öňümizde goýup, ýurdumyzy mundan beýläk-de halkara sport ýaryşlarynyň, çempionatlardyr Olimpiýa oýunlarynyň geçirilýän döwrebap meýdançasyna öwürmegi göz öňünde tutýar. 

Biz sportuň mümkinçiliklerini parahatçylygyň, dostlugyň bähbitlerine gönükdirmek arkaly täze sport düzümlerini dörederis. Hakyky sport söýüjileriň, ussat türgenleriň döwrebap neslini kemala getireris. Çünki ýaş nesillerimiziň bedenterbiýe we sport bilen meşgullanmagy döwrüň möhüm talabydyr. Sport sagdynlygyň we gözelligiň gözbaşydyr. 

 Hormatly dabara gatnaşyjylar!
Gadyrly türgenler! 

Sizi halkara derejeli ýaryşlarda gazanan üstünlikleriňiz bilen ýene-de bir gezek tüýs ýürekden gutlaýaryn. Siziň ähliňize berk jan saglyk, abadan we bagtyýar durmuş, eziz Watanymyzyň halkara abraýyny artdyrmak ugrunda alyp barýan işleriňizde uly üstünlikleri arzuw edýärin. 

Türkmenistanyň Prezidenti Serdar BERDIMUHAMEDOW.

Milli ykdysadyýetiň ähli pudaklarynda bolşy ýaly, Türkmenistanyň oba hojalygynda hem giň möçberli özgertmeler amala aşyrylýar. Şu ýylyň 8-nji iýulynda geçirilen ýurdumyzyň Ministrler Kabinetiniň giňişleýin mejlisinde hormatly Prezidentimiziň degişli Kararlary bilen tassyklanan «Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2022 — 2028-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasy» hem-de «Türkmenistanyň Prezidentiniň obalaryň, şäherçeleriň, etraplardaky şäherleriň we etrap merkezleriniň ilatynyň ýaşaýyş-durmuş şertlerini özgertmek boýunça 2028-nji ýyla çenli döwür üçin Milli maksatnamasy» kabul edildi. Olarda ýurdumyzyň ýedi ýyllyk möhlet üçin ykdysady strategiýasynyň ileri tutulýan ugurlary bellenilip, oba hojalyk pudagyny ösdürmegiň, agrar ulgamy özgertmäge we ony hil taýdan täze derejä çykarmaga gönükdirilen wezipeler hem kesgitlenilýär. Oba hojalyk pudagy milli ykdysadyýetiň möhüm pudagy hökmünde çykyş edýär. Bu pudagyň netijeliligini artdyrmaga, dürli görnüşli, ýokary hilli önümleriň önümçiligini ýokarlandyrmaga, azyk bolçulygyny üpjün etmäge, maksatnamalaýyn işleri durmuşa geçirmäge gönükdirilen işler yzygiderli ýagdaýda durmuşa geçirilýär, bu ugurdaky kanunçylyk binýady kämilleşdirilýär. Ilki bilen, ýer we suw gorlaryny netijeli peýdalanmaga, agrosenagat toplumlary döwrebaplaşdyrmaga, ulgama sanly tehnologiýalary ornaşdyrmaga üns gönükdirilýär. Önümçiligi köpugurly esasda ösdürmek maksady bilen, oba hojalykda sebitleýin ýöriteleşdirmegiň netijeli usullary ornaşdyrylýar. Daşoguz we Lebap welaýatlarynda şaly, Mary we Balkan welaýatlarynda gant şugundyry ösdürilip ýetişdirilýär. Sebitlerde tarp ýerleri özleşdirip, ýeralma, gök-bakja, beýleki dänelik ekinleri ýetişdirmek üçin ýer bölekleri bölünip berilýär. Miweçilik, üzümçilik hojalyklarynyň sany barha artýar.  

Daýhançylyk işleriniň tejribesine bazar gatnaşyklaryny meýilnamalaýyn ornaşdyrmak, tohumçylyk-seçgi işlerini kämilleşdirmek gowy netijeleri berýär. Türkmen alymlary, oba hojalyk ugurly ýokary okuw mekdepleriniň ýanyndaky ylmy-barlag merkezleriniň işgärleri tohumçylyk-seçgiçilik işini alyp barýarlar. Ekerançylygyň agrotehniki taýdan kämilleşdirilmegine, täzeçil tehnologiýalaryň synagdan geçirilmegine, geçirilýän çäreleriň netijeli bolmagyna möhüm ähmiýet berilýär. Seçgiçi alymlar ekerançylyga dürli ekinleriň ýokary hasylly täze görnüşlerini yzygiderli ornaşdyrýarlar.  

Biziň halkymyz öz topragynda ösdürilip ýetişdirilýän azyklyk bugdaý bilen doly üpjün edilýär. Türkmen alymlary bugdaýyň täze görnüşlerini döretmek boýunça guwandyryjy işler alyp barýarlar. Şu ýyl hormatly Prezidentimiziň galla oragy döwründe Mary welaýatyna saparynyň dowamynda Türkmen oba hojalyk institutynyň Oba hojalyk ylmy-önümçilik merkeziniň ylmy işgäri tarapyndan bugdaýyň täze döredilen gylçykly we gylçyksyz görnüşleri bilen tanyşdyrylmagy guwandyryjy üstünlikdir. Bugdaýyň dok däneli, kesele durnukly, ýokary hasylly täze görnüşleriniň hasyllyk derejesi her gektardan 55-60 sentnere barabar bolup, 200-210 günüň dowamynda ýetişýär. Hormatly Prezidentimiziň bugdaýyň täze görnüşleriniň häzirki döwrüň ruhuny alamatlandyrýan «Berkarar» we «Galkynyş» diýip atlandyrmagy, alym-agronomlara alyp barýan işlerinde üstünlik arzuw etmegi bu ugurdaky ösüşleriň guwandyryjy häsiýetini alamatlandyrdy. Hormatly Prezidentimiz 26-njy awgustda sanly ulgam arkaly Ministrler Kabinetiniň nobatdaky mejlisinde jogapkärli möwsümiň gelendigini belläp, ýurdumyzda 2-nji sentýabrda bugdaý ekişine girişmäge ak pata berdi.  

Häzirki wagtda birža söwdalarynda ýurdumyzda ösdürilip ýetişdirilen önümler dünýäniň dürli künjeklerine eksport edilýär. Dünýä bazarlarynda pagta süýümi, goýnuň, geçiniň, düýäniň ýüňi, buýan köki, beýleki oba hojalyk ömümleri ýokary hil derejesi, bäsdeşlige ukyplylygy bilen uly islegden peýdalanýar.  

Bu ýyl ýurdumyzyň gallaçylarynyň zähmet ýeňşinden soň, ýüpekçiler hem pile taýýarlamak boýunça şertnamalaýyn borçnamalaryny üstünlikli ýerine ýetirdiler. Dokma senagaty üçin gymmatly çig malyň 2 müň 300 tonnadan gowragy taýýarlanyldy.  

Ýakyn döwürde ýurdumyzda pagta ýygymy döwri başlar. Ýurdumyz boýunça 580 müň gektara gowaça ekildi. Diýarymyz boýunça 1 million 250 müň tonna, şol sanda Ahal welaýatynda 280 müň tonna pagta hasylyny ýygnamak meýilleşdirilýär. Mundan başga-da, ýurdumyzyň telekeçileri oba hojalyk maksatly ýörite ýer gaznasyndan ýer alyp, pagta önümçiligine girişdiler. Daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan önümçiligi ýokarlandyrmak boýunça Döwlet maksatnamasyny durmuşa geçirmegiň çäklerinde welaýatlarda maldarçylyk we guşçulyk toplumlary, oba hojalyk önümlerini gaýtadan işleýän kärhanalar, ýyladyşhanalar, obasenagat toplumlary döredilýär.  

Prezident Maksatnamasynda azyk bolçulygyny üpjün etmek boýunça kesgitlenen wezipeler oba hojalyk pudagynyň ösdürilmeginde ylmy taýdan esaslandyrylan çemeleşmeleri, sanly tehnologiýalary, suw serişdelerini netijeli peýdalanmagyň täze usullaryny ornaşdyrmaga gönükdirilendir. Bu maksatnamalaýyn işler ýurdumyzda öndürilýän oba hojalyk ekinleriniň hasyllylygynyň möçberlerini artdyrmaga, şonuň bilen birlikde, bäsleşige ukyply ýokary hilli azyk önümleriniň dürli görnüşlerini öndürmäge, döwletimiziň azyk bolçulygyny has-da berkitmäge hem-de daşary ýurtlara eksport edilýän önümleriň görnüşlerini we möçberlerini artdyrmaga uly mümkinçilik döreder. 

Aýgözel ARLANOWA,

Türkmen döwlet ykdysadyýet we dolandyryş institutynyň uly mugallymy.

Balkan welaýaty:  

 6. Yklymlara uzaýan menziller 

Garaşsyz we hemişelik Bitarap Türkmenistanyň başlangyjy bilen 2017-nji ýylyň dekabrynda Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň «Durnukly ösüş maksatlaryny amala aşyrmak bilen baglylykda ulaglaryň ähli görnüşiniň arabaglanyşygyny berkitmek» atly Kararnamany kabul etmegi Merkezi Aziýanyň we Hazarýaka sebitleriň ulag-logistika, ykdysady, geosyýasy we beýleki ugurlar boýunça iňňän özüne çekiji bolup durýandygyny ýene-de bir ýola tassyklady. 2018-nji ýylyň 12-nji awgustynda Gazagystan Respublikasynyň Aktau şäherinde geçirilen Hazarýaka döwletleriň Baştutanlarynyň V sammitinde «Hazarýaka döwletleriň Hökümetleriniň arasynda ulag ulgamynda hyzmatdaşlyk hakynda» Ylalaşyk gazanyldy. Hazarýaka sebitde özara bähbitli hyzmatdaşlygy goldamaga, parahatçylygy, howpsuzlygy we ykdysady ösüşi üpjün etmäge gönükdirilen şeýle möhüm ädimler kenarýaka döwletleri ulag-logistika babatda umumy tagallalary birleşdirmäge giň mümkinçilik berýär. Sebit hyzmatdaşlygynyň möhüm ornuny we aýratynlygyny kesgitleýän şeýle hyzmatdaşlyga bildirilýän gyzyklanma örän ýokary bolmagynda galýar, munuň özüne ýetik sebäbi bar: Merkezi Aziýa döwletleriniň köpüsinde açyk deňiz gatnawlary ýok. Bu ýagdaý sebit döwletlerine Hazar deňziniň portlaryna çykalgany üpjün etmekde Türkmenistanyň ornuny has-da pugtalandyrýar. 2019-njy ýylyň awgustynda ýurdumyzda geçirilen birinji Hazar ykdysady forumy Ýewraziýanyň «altyn derwezesi» hasaplanýan Türkmenistanyň bütindünýä ulag giňişliginiň möhüm bognuna, iri ulag-logistika merkezine, syýahatçylyk, nebit-gaz, senagat önümçilik zolagyna öwrülýändigini aýdyň görkezdi. Döwletleriň ykdysady we durmuş meselelerine uly ähmiýet berýän Türkmenistanyň başlangyjy boýunça Birleşen Milletler Guramasynyň howandarlygynda şu ýylyň awgust aýynyň 15-16-synda «Awaza» milli syýahatçylyk zolagynda geçirilen deňze çykalgasy bolmadyk ösüp barýan döwletleriň ulag ministrleriniň derejesindäki halkara forum hem özara hereket etmegiň möhüm ugurlaryny yglan etdi. Forum bilen ugurdaşlykda, Üstaşyr geçirmek boýunça ählumumy resminamanyň taslamasyna badalga berildi. Taslama ýükleri daşamagyň, ýolagçylary gatnatmagyň döwrebap sanly tehnologiýalara esaslanýan sebitara ulgamyny döretmegi, ýükleriň hökman konteýnerlerde daşalmagyny üpjün etmegi hem-de döwlet edaralarynyň resmi taýdan ylalaşylan birnäçe ölçeglerini peýdalanmagy göz öňünde tutýar.  

Türkmenistan ulaglaryň ähli görnüşiniň arabaglanyşygyny berkitmekde düýpli maýalary goýup, has öňräkden uly işleriň başyny başlady. Türkmenbaşy Halkara deňiz porty, onuň düzümindäki parom, ýolagçy hem-de konteýner terminallary, «Balkan» gämi gurluşyk we abatlaýyş zawody, döwrebap ulag-üpjünçilik düzümleri, köpri estakadalary bolan awtomobil we demir ýollary, kenar düzüminiň köp sanly beýleki desgalary bu işleriň aýdyň netijeleridir. Täze badalga alan, başlangyç uzynlygy 250 kilometr, ini 22,5 metr bolan, iki gatnawly, her tarapa iki sany hereket zolagyndan we ýoluň ugrunda ýerleşdiriljek hyzmat ediş desgalaryndan ybarat Türkmenbaşy — Garabogaz — Gazagystan serhedine çenli bolan awtomobil ýoly, şeýle-de onuň ugrunda umumy uzynlygy 354 metr, ini 21 metr bolan, ikitaraplaýyn gatnawly awtoulag köprüsi Hazar sebitiniň milli we halkara logistika infrastrukturasynyň üstüni ýetirer. Bu sebitde ulag-kommunikasiýa ulgamyny döwrebaplaşdyrmak, demir ýol, awtomobil, deňiz, howa ulaglarynyň maddy-enjamlaýyn binýadyny pugtalandyrmak boýunça hem giň möçberli, maksatnamalaýyn işler amala aşyrylýar. Netijede, Türkmenbaşy şäheri sebit ähmiýetli iri ulag-logistika merkezine öwrüldi. Hususan-da, Türkmenbaşy Halkara deňiz portunyň desgalar toplumy ýükleriň ähli görnüşini daşamakda Merkezi Aziýada we Hazarýaka döwletleriň arasynda ygtybarly söwda-ykdysady hyzmatdaşlygy ep-esli giňeltmäge oňyn şertleri döredýär hem-de Ýewraziýa yklymynyň beýleki iri bazarlaryna çykmaga amatly logistika ugurlaryny açýar. Munuň özi goňşy döwletleriň durmuş-ykdysady taýdan has-da kuwwatlanmagyna, halkara söwdanyň ösmegine, ýurtlaryň, halklaryň we tutuş sebitleriň abadançylygynyň pugtalanmagyna alyp barýar.  

Balkan welaýatynyň çäklerinde durmuşa geçirilýän iri ulag-logistika, kommunikasiýa taslamalaryna ýerli hem daşary ýurt lomaý maýa goýumlary gönükdirilýär. Bu ýagdaý sebiti ösdürmegiň çäklerinde syýahatçylyk, söwda-senagat, bank we maliýe-salgyt, gümrük, migrasiýa ýaly ugurlarda düýpli özgertmelere badalga berilmegini şertlendirdi. Olaryň üstünlikli durmuşa geçirilmegi halkara hyzmatdaşlygyň doly kadalaşmagyna, bu çygyrda ýüze çykýan gatnaşyklaryň ykdysady, geosyýasy, hukuk taýdan netijeli düzgünleşdirilmegine, şonuň ýaly-da sebit ýurtlarynyň içerki sarp ediş bazarlarynda haryt bolçulygynyň pugtalandyrylmagyna, milli pul dolanyşygynyň has-da kadalaşmagyna, serhetýaka zolaklarda ykdysady işjeňligiň düýpli artmagyna ýardam berýär.  

Türkmenistan ulag-üstaşyr ugurdaky çäklendirmeleri, päsgelçilikleri aradan aýyrmak, bu ugurda ösen innowasiýalary peýdalanmak, düýpli özgertmeleri alyp barmak, sebit döwletlerinde durnukly ykdysady ýagdaýy üpjün etmek maksady bilen, hemişelik hereket edýän sebit ygtyýarly edarany döretmegiň tarapdary bolup çykyş edýär. Sebit derejeli bitewi ulag-logistika ulgamyny kemala getirmekde ýükleri daşamagyň, ýolagçylary gatnatmagyň, özara işjeň maglumat alyşmagyň täze döredilen bitewi toruna bu ugurdaky ilkinji ädim hökmünde garalýar. Dünýä ösüşiniň häzirki şertlerinde bu çemeleşme ýokary we durnukly ykdysady ösüşi gazanmagyň bitewi konsepsiýasy hökmünde öňe sürülýär.  

«Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2022 — 2028-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasy» hem-de «Türkmenistanyň Prezidentiniň obalaryň, şäherçeleriň, etraplardaky şäherleriň we etrap merkezleriniň ilatynyň ýaşaýyş-durmuş şertlerini özgertmek boýunça 2028-nji ýyla çenli döwür üçin Milli maksatnamasy» kabul edildi. Bu döwürde, halkara ylalaşyklara laýyklykda, bitewi ulag giňişligini döretmek işini tamamlamak, halkara ulag hyzmatlarynyň bazarlarynda üstaşyr gatnawlaryň, multimodal usulda ýük daşamagyň, ýolagçy gatnatmagyň mümkinçiliklerinden peýdalanmagyň netijeliligini düýpgöter ýokarlandyrmak göz öňünde tutulýar. Bu çäreler diňe bir Türkmenistanyň durnukly hem okgunly öňe gitmegini üpjün etmek bilen çäklenmän, eýsem, sebitde we tutuş dünýäde parahatçylygyň, ählumumy howpsuzlygyň üpjün edilmegine, hyzmatdaş döwletler bilen söwda-ykdysady, ulag-logistika, syýahatçylyk ulgamlary we beýleki köp sanly ugurlar boýunça özara bähbitli gatnaşyklaryň pugtalandyrylmagyna hem ýardam eder.  

Sebitde içerki awtomobil ýollaryny, demir ýol halkalaryny gurmak, bar bolanlarynyň durkuny döwrebaplaşdyrmak boýunça amala aşyrylmaly işlere Milli maksatnamada giň orun berilýär. Balkanabat — Jebel — Gözliata — Gyzylgaýa, Balkanabat — Gumdag — Esenguly — Etrek — Magtymguly — Çendir, Balkanabat — Hazar, Serdar — Magtymguly — Daýna, Serdar — Çerkezli — Daşoguz ugurlary boýunça awtomobil, Türkmenbaşy — Gyzylgaýa — Daşoguz (700 km) demir ýollarynyň gurulmagy ilatyň durmuş-ykdysady abadançylygyny has-da pugtalandyrmaga itergi berer. Balkan welaýatynyň geoykdysady mümkinçiligi kuwwatly Türkmenistana kenarýaka sebitiň, şol sanda Ýewropa, Arap, Merkezi, Gündogar Aziýa, Ýuwaş umman döwletleri bilen halkara gatnaşyklary ýola goýmaga we yzygiderli pugtalandyrmaga örän amatly şert döredýär. Şeýle hyzmatdaşlygyň çäklerinde yklymara üstaşyr gatnaw geçelgelerini döretmek geljegi uly başlangyç bolmagynda galýar. Tagallalaryň özara birleşdirilmegi bu meseleleriň üstünlikli çözülmegine alyp barýar. Türkmenistan Hazarýaka hem-de Merkezi Aziýa döwletleri bilen oňyn hyzmatdaşlygy yzygiderli ösdürýär. Hyzmatdaşlygyň möhüm ugry hökmünde ýükleri daşamagyň ýeňilleşdirilen we çeýe hukuk hem-de nyrh syýasatyny alyp barmak, maglumatlary sanly görnüşde alyşmak, migrasiýa, gümrük, salgyt ýaly beýleki ugurdaş edaralaryň arasynda hyzmatdaşlygyň ähli görnüşini arabaglanyşdyrmak bellenildi. Sebit we halkara ähmiýetli forumlaryň netijeleri boýunça kabul edilýän bilelikdäki beýannamalarda ulaglaryň ähli görnüşiniň hemmetaraplaýyn howpsuzlygyny üpjün etmek, ulag-aragatnaşyk hyzmatdaşlygyny pugtalandyrmak, ekologiýa kadalaryny berk berjaý etmek arkaly senagaty, oba hojalygyny, syýahatçylygy, ykdysady işiň beýleki möhüm ugurlaryny has-da ösdürmek ileri tutulýar.  

Ýurdumyz bütindünýä ulag-logistika howpsuzlygyny üpjün etmegiň ählumumy konsepsiýasyny esaslandyrmak başlangyjyny öňe sürýär. Arkadagly Serdarymyzyň döwletli başlangyjy dünýä syýasatşynaslyk nazaryýetinde «Howpsuz ulag diplomatiýasy» diýen ada eýedir. Türkmenistanyň ulag-logistika mümkinçilikleri milli haryt öndürijileriň önümlerini welaýatara, galyberse-de, alysdaky sarp ediş bazarlaryna arzan bahadan daşamaga oňyn amatlyklary döredýär. Diýarymyzda ulag-logistika pudagynyň ösmegi, onuň milli ykdysadyýetiň girdejili bölegine öwrülmegi, jemi içerki önümde tutýan paýynyň barha artmagy bellärliklidir. Şu ýylyň 18-19-njy iýulynda türkmen paýtagtynda geçirilen «Halkara ulag-üstaşyr geçelgeleri: özara arabaglanyşyk we ösüş» atly halkara maslahatyň çäklerinde Halkara ulag we üstaşyr geçelgesini döretmek hakynda Eýran Yslam Respublikasynyň, Katar döwletiniň, Oman Soltanlygynyň, Türkmenistanyň we Özbegistan Respublikasynyň Hökümetleriniň arasyndaky Ylalaşygyň işçi komitetiniň üçünji mejlisi we Gyrgyzystan — Özbegistan — Türkmenistan — Eýran hem-de Täjigistan — Özbegistan —Türkmenistan — Eýran — Türkiýe transmilli geçelgelerini döretmek boýunça Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasynyň birinji iş duşuşygy boldy. Täze ykdysady gatnaşyklar bilelikdäki oňyn tagallalary birleşdirmäge, üstaşyr gatnawlarda sanly internet, tebigy, gümrük, salgyt, tarif ýaly kadalary özara utgaşdyrmak arkaly logistikanyň tizligini we düşewüntliligini ýokarlandyrmaga ýardam berer.  

Soňky ýyllarda Türkmenistanyň çäginde Gündogar — Günbatar, Günorta — Demirgazyk ugurlary boýunça üstaşyr ulag geçelgelerinde işler has-da işjeňleşdirilýär. Dürli ugurlar boýunça gämi gatnaw ýollaryny döretmek hakynda gazanylýan ylalaşyklaryň çäklerinde deňiz gämiçiliginiň gerimi giňeldilýär. Hormatly Prezidentimiziň şu ýylyň 31-nji martynda gol çeken Kararyna laýyklykda, Türkmenistanyň Hökümeti bilen Azerbaýjan Respublikasynyň Hökümetiniň arasynda ulag, üstaşyr geçirmek we logistika meseleleri boýunça türkmen-azerbaýjan bilelikdäki toparyny döretmek hakyndaky Ylalaşygy durmuşa geçirmek hem-de iki ýurduň özara gatnaşyklaryny mundan beýläk-de ösdürmek maksady bilen, toparyň türkmen bölegi we onuň düzümi tassyklanyldy. Hindistan bilen hindi deňiz terminallaryna barýan Ýewraziýa geçelgelerini döretmek barada ylalaşyk gazanyldy. Döwlet Baştutanymyzyň iýun aýynda Russiýa Federasiýasyna resmi saparynyň çäklerinde ulag we üstaşyr hyzmatdaşlygy ösdürmek boýunça özara düşünişmek hakynda Ähtnama gol çekildi. Onuň yzysüre Eýran Yslam Respublikasyna resmi saparynyň çäklerinde iki döwletiň arasynda ulag boýunça Hökümetara toparyny döretmek barada, 14-15-nji iýulda Özbegistan Respublikasyna döwlet saparynyň barşynda iki döwletiň çäginiň üsti bilen Gündogar — Günbatar ugry boýunça üstaşyr ulag geçelgelerini döretmekde ýakyndan hyzmatdaşlyk etmek hem-de tagallalary utgaşdyrmak boýunça ylalaşyklar gazanyldy.  

Türkmenbaşy Halkara deňiz portunyň bir wagtyň özünde gämileriň 17-sine hyzmat etmäge mümkinçiligi bolan duralgalarynyň uzynlygy 1800 metrden geçýär. Ýakyn geljekde türkmen flotunyň gämileri Hazarýaka döwletlerden daşgary Ýewropa, Gara deňiz, Powolžýe, Zakawkazýe, Pars aýlagy, Hindistan döwletlerine we beýleki iri deňiz portlaryna ýükleri daşamaga, ýolagçylary gatnatmaga mümkinçilik alar. Döwletara söwdany ösdürmek boýunça halkara agentlikler bilen gazanylýan ylalaşyklaryň çäklerinde Türkmenbaşy Halkara deňiz portundan peýdalanýan ýurtlaryň sany köpelýär, ýolagçylary gatnatmak we ýükleri daşamak hyzmatlarynyň görnüşleri we hili artýar. Halkara deňiz portundaky ownuk ýükler terminalynyň taslama ýyllyk kuwwaty 3 mln tonna, umumy ýükler terminalynyň ýyllyk kuwwaty 4 mln tonna ýüke barabardyr. Bu ýerde howa, awtomobil hem-de demir ýol ulaglary arkaly getirilen üstaşyr ýükleri ugratmaga niýetlenilen konteýner terminalynda göterijilik kuwwaty 5000 tonna bolan gämileriň 3-si gije-gündiziň dowamynda hereket edýär. Umumy geçirijilik kuwwaty 17 mln tonna barabar bolan Halkara deňiz portundan 2021-nji ýylda ýükleri daşamagyň umumy möçberi 11 million 305,3 müň tonna, şol sanda eksporta iberilen ýükleriň möçberi 6 million 580,3 müň tonna, import ýükleriň möçberi 1 million 211,8 müň tonna, üstaşyr geçirilen ýükleriň möçberi bolsa 353,4 müň tonna deň boldy. Türkmenbaşy Halkara deňiz portundan Eýran Yslam Respublikasynyň Enzeli, Russiýanyň Astrahan, Mahaçkala, Azerbaýjanyň Baku, Gazagystanyň Aktau halkara portlaryna ýolagçylary gatnatmagyň, ýük daşamagynyň möçberi yzygiderli artýar. Gara deňze, Pars aýlagyna çykalgalary ylalaşmak arkaly Gruziýanyň Poti, Batumi portlaryna, Eýranyň Çabahar deňiz terminallaryna ulag hyzmatlary ýola goýlar.  

Hormatly Prezidentimiziň baştutanlygynda ýurdumyzda amala aşyrylýan iri logistika taslamalary dünýäniň söwda-ykdysady gatnaşyklarynda Türkmenistanyň strategik hyzmatdaşlarynyň sanyny barha artdyrýar. Bu ugurda BMG-niň howandarlygynda sebitara ulag gatnawlaryny ösdürmek boýunça Ýörite maksatnamany işläp taýýarlamak ýaly oňyn başlangyçlar ýurdumyzyň Balkan sebitini halkara derejesinde ulag-logistika, aragatnaşyk-kommunikasiýa düzümine goşmakda strategik wezipe hasaplanýar. Şeýle başlangyçlar ýurdumyzyň Hazarýaka sebitde iri ulag-logistika merkezi hökmündäki ornuny has-da pugtalandyrýar. «Deňiz söwda floty» ýapyk görnüşli paýdarlar jemgyýeti tarapyndan türkmen önümlerini, çig we ýarym çig mallary ýakyn hem-de uzakdaky ýurtlara ýük gämileridir tankerler arkaly eksport etmegiň ykdysady taýdan amatly ugurlary döredildi. Bu işler Türkmenistanyň dünýäniň iri bazarlaryna çykmagy üçin gün-günden täze gözýetimleri açýar.  

Hangeldi GURBANGELDIÝEW,

Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministrliginiň ýanyndaky Ykdysadyýeti töwekgelçiliklerden goramak agentliginiň Ykdysady töwekgelçilikleri seljeriş müdirliginiň başlygy.

Islendik döwletiň ykdysady kuwwatyny hem-de durmuş abadançylygyny üpjün etmekde elektrik energetikasy pudagyna uly orun degişlidir. Halk hojalygynyň beýleki pudaklarynyň netijeli ösdürilmegi, raýatlaryň abadan durmuşynyň üpjün edilmegi, bilim, saglygy goraýyş, jemagat hojalygy ýaly möhüm ugurlaryň kadaly işlemegi hut elektroenergetika bilen berk baglanyşyklydyr. Garaşsyzlyk bilen galkynan Watanymyzda, aýratyn-da, Gahryman Arkadagymyzyň ýurdumyza baştutanlyk eden döwründe elektrik energetikasy pudagynda ägirt uly taslamalar durmuşa geçirilip, geljekki ösüşleriň binýady berkden tutuldy. 

 Hindiguşdan başlanýan taryh 

Döwrüň döwürden, eýýamyň eýýamdan tapawudyna göz ýetirmek üçin, ilki bilen, taryha salgylanmak gerek. Ýurdumyzda elekroenergetikanyň tasdan 110 ýyla uzaýan taryhy bar. Bu taryh 1913-nji ýylda Murgap derýasynyň kenarynda Hindiguş gidroelektrik stansiýasynyň gurulmagy bilen başlanýar. Türkmenistanyň ilkinji elektroenergetika desgasynda öňki Awstro-Wengriýa imperiýasynyň «Gans» kompaniýasynyň her biriniň kuwwatlylygy 400 kilowata barabar bolan gidroturbinalarynyň üçüsi oturdylypdyr. Ýurdumyzyň energetika pudagynyň özboluşly muzeýine öwrülen Hindiguşda häzire çenli hem elektrik energiýasynyň öndürilmegi dowam etdirilýär. 

1957-nji ýylda ýurdumyzda ilkinji iri elektrik stansiýasy bolan Büzmeýin döwlet elektrik stansiýasy ulanyşa berildi. 1963-nji ýylda Türkmenbaşy ýylylyk elektrik merkezi guruldy. 1973-nji ýylda Mary döwlet elektrik stansiýasynyň ilkinji energoblogy işe girizildi. Türkmenistan Garaşsyzlygyny alandan soňky gurlan ilkinji elektrik stansiýa 1992-nji ýylda ulanyşa berlen Seýdi ýylylyk elektrik merkezidir.  

2003-nji ýylda Balkanabat döwlet elektrik stansiýasy işe girizildi. 2006-njy ýylda ýurdumyzda hereket edýän elektrik desgalarynyň üstüni Aşgabat döwlet elektrik stansiýasy ýetirdi. 

 Galkynyş eýýamynyň ýalkymy 

Gahryman Arkadagymyzyň ýurt başyna geçen ilkinji ýylynda ýurdumyzyň demirgazyk welaýatynda ilkinji energetika desgasynyň — Daşoguz döwlet elektrik stansiýasynyň ulanyşa berilmegi hem özboluşly mazmuna eýe bolup, oba hojalygy we senagat taýdan geljegi uly bolan sebiti elektrik energiýasy bilen üpjün etmäge mümkinçilik berdi. 2010-njy ýylyň birinji ýarymynda her biriniň kuwwatlylygy 254,2 megawata barabar bolan Ahal döwlet elektrik stansiýasy hem-de Awaza döwlet elektrik stansiýasy işe girizildi. Şol ýyl Balkanabat döwlet elektrik stansiýasynda täze gaz turbina desgalarynyň ikisi işe girizilip, onuň kuwwatlylygy 380,6 megawata ýetirildi. Netijede, ýurdumyzyň energoulgamynyň kuwwatlylygy artyp, sarp edijileriň elektrik üpjünçiligi düýpli gowulandyryldy. 

 Parasatly çözgütler, myrat tapan maksatlar 

Hormatly Arkadagymyzyň parasatly baştutanlygynda ýurdumyzyň senagatlaşmaga tarap ugur almagy, täze önümçilikleriň döredilmegi, halkymyzyň durmuş derejesiniň ýokarlanmagy elektrik energiýasyna bolan zerurlygyň artmagyny şertlendirdi. «Türkmenistanda elektrik energetikasy pudagyny ösdürmegiň 2013 — 2020-nji ýyllar üçin Konsepsiýasynyň» kabul edilmegi şol derwaýys wezipäni çözmekde möhüm ädim boldy. Bu resminamanyň kabul edilmeginiň Türkmenistanda ilkinji energetika desgasynyň gurulmagyna ýüz ýyl dolan senä gabat gelendigi hem gyzyklydyr. 1913-nji ýyldan 2013-nji ýyla çenli geçen bir asyra barabar döwürde ýurdumyzda gurlan elektrik stansiýalaryň sany bary-ýogy bäşe ýetýärdi. Konsepsiýanyň üstünlikli durmuşa geçirilmegi netijesinde bolsa, bary-ýogy ýedi ýylyň dowamynda ýurdumyzyň Ahal, Daşoguz, Lebap, we Mary welaýatlarynda döwrebap energetika desgalarynyň altysy guruldy. Şolaryň hatarynda 2014-nji ýylyň maýynda ulanyşa berlen Lebap, 2015-nji ýylyň sentýabrynda Ahal welaýatynda açylan Derweze hem-de 2016-njy ýylyň iýulynda Lebap welaýatynyň Döwletli etrabynda açylyp, ulanylmaga berlen Watan döwlet elektrik stansiýalary aýratyn bellenilmäge mynasypdyr. 

Mary döwlet elektrik stansiýasynyň çäklerinde 2014-nji ýylyň oktýabrynda taslama kuwwaty 146,7 megawat bolan gaz turbinalaryň üçüsi hem-de 2018-nji ýylyň sentýabrynda utgaşykly dolanyşykda işleýän, taslama kuwwaty 1574 megawat bolan täze elektrik stansiýasy işe girizildi. Şeýlelikde, türkmen energetikasynyň kerwenbaşysy hasaplanýan Mary döwlet elektrik stansiýasynyň umumy kuwwaty 2985,7 megawata çenli ýokarlandy.  

2020-nji ýylyň sentýabrynda hormatly Arkadagymyzyň gatnaşmagynda Türkmenbaşydaky nebiti gaýtadan işleýän zawodlar toplumynda taslama kuwwaty 70 MWt/sagat bolan täze gazturbinaly elektrik stansiýalaryň ikisiniň gurluşygyna badalga berildi. 2021-nji ýylyň sentýabrynda Lebap welaýatynyň Çärjew etrabynda kuwwatlylygy 432 megawata barabar bolan gazturbinaly elektrik stansiýa ulanylmaga berildi.  

Pudagyň geljekki ösüş meýilnamalarynda ýurdumyzyň beýleki elektrik stansiýalaryny-da utgaşykly bug-gaz dolanyşygyna geçirmek göz öňünde tutulýar. Görşümiz ýaly, gysga döwürde üstünlikli durmuşa geçirilen taslamalar «Asyrlara barabar işler» we «Bedew batly ösüşler» diýen buýsançly jümleleriň iş ýüzündäki tassyknamalarydyr. 

 Içerki üpjünçilikden eksporta 

Gysga döwrüň içinde Türkmenistan içerki sarp edijileri elektrik energiýasy bilen arzan bahadan üpjün edip, onuň artýan bölegini daşary ýurtlara eksport edýän döwlete öwrüldi. Bütindünýä bankynyň maglumatlary hem ýurdumyzyň ilatynyň 100 göteriminiň elektrik energiýasyndan peýdalanmaga mümkinçiliginiň bardygyny tassyklaýar. Diýarymyzda öndürilýän elektrik energiýasynyň artýan bölegi sebitdäki goňşy döwletlere — Eýran Yslam Respublikasyna, Owganystana, Özbegistana, şeýle hem Gyrgyz Respublikasyna eksport edilýär. 

Garaşsyz Türkmenistanyň sebitde energiýa howpsuzlygyny üpjün etmek ugrunda amala aşyrýan iri taslamalarynyň biri-de Türkmenistan — Owganystan — Pakistan — Hindistan (TOPH) transmilli gaz geçirijisi bilen bilelikde çekilýän Türkmenistan — Owganystan — Pakistan (TOP) elektrik geçiriji ulgamynyň gurluşygydyr. TOP ýokary woltly elektrik geçiriji ulgamy TOPH gaz geçiriji ulgamyň düzümleýin desgalarynyň ählisini elektrik energiýasy bilen ygtybarly we üznüksiz üpjün etmäge, şeýle hem türkmen elektrik energiýasyny Owganystanyň çägi arkaly Pakistana hem-de Günorta Aziýanyň beýleki ýurtlaryna ibermäge mümkinçilik berer. 

 Halkalaýyn ulgamlar  

Ýurdumyzyň energoulgamynyň kadaly işlemegini üpjün etmek, onuň dürli bölekleriniň özara ätiýaçlandyrylmagyny gazanmak, Diýarymyzyň islendik sebitinden daşary ýurtlara elektrik energiýasyny ibermegiň mümkinçiliklerini artdyrmak maksady bilen, Ahal — Balkan — Daşoguz halkalaýyn energoulgamyny we degişli beketleri gurmak boýunça giň gerimli we uzak geljegi nazarlaýan işler alnyp barylýar. Häzirki wagtda Aşgabat — Mary — Lebap — Daşoguz aralygynda elektrik geçirijileri hereket edip, olar bu sebitleriň energiýa ulgamlaryny özara birleşdirýär. 

2021-nji ýylyň oktýabrynda Gahryman Arkadagymyzyň sanly ulgam arkaly güýjenmesi 220 kW, uzynlygy 421 kilometr bolan Ahal — Balkan ýokary woltly, iki zynjyrly täze asma elektrik geçirijisiniň işine ak pata bermegi bilen, ýurdumyzyň halkalaýyn elektrik ulgamynyň birinji tapgyry tamamlandy. Geljekde onuň Balkan — Daşoguz ugrunyň gurluşyk-gurnama işleriniň durmuşa geçirilmegi netijesinde ýurdumyzyň elektroenergetika ulgamyny bir bitewi halka birleşdirmek işi tamamlanar. 

 «Ýaşyl» energetika — döwrüň talaby 

Garaşsyz Watanymyz elektrik energiýasynyň önümçiliginde sebitde öňdebaryjy orunlaryň birini eýelemek bilen bir hatarda, daşky gurşawyň abadançylygyny döwlet syýasatynyň esasy ugurlarynyň biri hökmünde kesgitleýär. Diýarymyzda gaýtadan dikeldilýän energiýa çeşmelerini giňden peýdalanmak babatda hem uly işler durmuşa geçirilýär. «Gaýtadan dikeldilýän energiýa çeşmeleri hakynda» Türkmenistanyň Kanunynyň hem-de «Türkmenistanda 2030-njy ýyla çenli gaýtadan dikeldilýän energetikany ösdürmek boýunça Milli strategiýanyň» kabul edilmegi munuň aýdyň subutnamasydyr. 

2019-njy ýylyň 12-nji aprelinde tassyklanan «Altyn asyr» Türkmen kölüniň sebitini 2019 — 2025-nji ýyllarda özleşdirmegiň Konsepsiýasyny» durmuşa ornaşdyrmak boýunça çäreleriň Meýilnamasyna laýyklykda, Balkan welaýatynyň Serdar etrabynyň çäginde kuwwatlylygy 10 MWt bolan köpugurly Gün we ýel elektrik stansiýasy gurulýar. Bu desga ýurdumyzyň taryhynda ekologiýa taýdan arassa elektrik energiýasyny öndürmäge ukyply «ýaşyl» tehnologiýalary ornaşdyrmagyň başlangyjy bolar. 2024-nji ýylda bu taslamanyň ulanylmaga berilmegi netijesinde «Altyn asyr» Türkmen kölüniň töwereginde peýda boljak döwrebap oba elektrik energiýasy bilen ygtybarly we bökdençsiz üpjün ediler. 

 Asylly tutumlar dowamat-dowam 

Energetika senagatynyň ösdürilmegi Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe durmuşa geçirilýän ykdysady strategiýanyň möhüm ugurlarynyň biri hökmünde kesgitlenildi. Ajaýyp zamanamyzyň binýadyny tutan Gahryman Arkadagymyzyň asylly ýoluny mynasyp dowam etdirýän hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow şu ýylyň maýynda Daşoguz welaýatynda toý sapary bilen bolmagynyň çäklerinde Balkan — Daşoguz howa elektrik geçirijisiniň gurluşygy bilen tanyşdy. Şonda döwlet Baştutanymyz içerki sarp edijileriň elektrik energiýasy bilen ygtybarly üpjünçiligini berkitmek bilen bir hatarda, ýurdumyzyň eksport kuwwatynyň artmagy ugrunda yhlas bilen zähmet çekýän işçilere minnetdarlyk bildirdi. 

20-nji iýulda hormatly Prezidentimiziň gatnaşmagynda paýtagtymyzyň Büzmeýin etrabynda Energetika enjamlaryny abatlaýyş we hyzmat ediş merkezi açyldy. Merkezi Aziýada bu ugurda ýeke-täk hyzmat ediş desganyň ulanyşa berilmegi degişli enjamlary ýokary hil derejesinde, bellenilen möhletlerde abatlamaga mümkinçilik berer. Munuň özi ýurdumyzda hereket edýän elektrik stansiýalarynyň bökdençsiz hem-de doly güýjünde işledilmegine ýardam eder. 

12-nji awgustda hormatly Prezidentimiziň geçiren Ministrler Kabinetiniň göçme mejlisinde şu ýylyň ýedi aýynda milli ykdysadyýetiň pudaklarynda alnyp barlan işleriň netijeleri seljerildi. Şonda elektrik energiýasyny öndürmegiň ösüş depgininiň 112,8 göterime, daşary ýurtlara iberilen elektrik energiýasynyň ösüş depgininiň bolsa 141,3 göterime barabar bolandygy habar berildi. Bu görkezijiler elektrik energetikasy pudagynyň işgärleriniň mukaddes Garaşsyzlygymyzyň 31 ýyllyk toýuny zähmet ýeňişleri bilen garşylaýandyklaryna şaýatlyk edýär. 

Ahmet GELDIÝEW,

«Watan».