Habarlar
Täze tehnikalar gelip gowuşýar

Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe hormatly Prezidentimiziň taýsyz tagallalary netijesinde, suw hojalygy pudagynyň maddy-enjamlaýyn binýady yzygiderli pugtalandyrylýar. Ýaponiýanyň «Komatsu» kysymly ýer gazyjy tehnikalarynyň nobatdaky tapgyrynyň ýurdumyza getirilip başlanmagy-da munuň aýdyň mysalydyr. 

                                                                   

Mälim bolşy ýaly, Türkmenistanyň Suw hojalygy baradaky döwlet komiteti bilen Ýaponiýanyň «Itochu Corporation» kompaniýasynyň arasynda baglaşylan Ylalaşyga laýyklykda, täze taryhy döwürde ýurdumyzyň suw hojalygy pudagy üçin «Komatsu» kysymly ýer gazyjy tehnikalaryň 200-siniň, şol sanda 167 ekskawatoryň, 33 buldozeriň hem-de olar üçin ätiýaçlyk şaýlarynyň satyn alynmagy bellenildi. Şanly wakalara beslenip, taryhy üstünlikler bilen jemlenilýän «Halkyň Arkadagly zamanasy» ýylynyň şu ajaýyp günlerinde ýurdumyza gelip gowşan ekskawatorlar ýokary amatlyklara eýedir. Döwrebap enjamlar oturdylan täze ekskawatorlar sowadyş we ýyladyş ulgamlary, şeýle-de ýörite monitor arkaly dolandyrylýandygy bilen tapawutlanýar. Ekskawatoryň kuwwatlylygy 168 at güýjüne deň bolup, iş öndürijiligi sagatda, ortaça, 109 kub metre barabardyr.  

                                                                   

Arkadagly Serdarymyzyň tabşyryklarydyr görkezmelerinden, öňde goýýan möhüm wezipelerinden ugur alnyp, ýurdumyzyň suw hojalygy pudagyny kämilleşdirmek babatda durmuşa geçirilýän işleriň, görülýän çäreleriň çäklerinde, bu ulgama suwy tygşytlaýjy tehnologiýalar ornaşdyrylýar. Diýarymyzyň sebitlerinde täze gidrotehniki desgalar, şol sanda suw howdanlary gurulýar hem-de olaryň bar bolanlarynyň göwrümi giňeldilýär. Bu ugurdaky işleriň üstünlikli amala aşyrylmagynda ýurdumyzyň suw hojalygy pudagy üçin yzygiderli satyn alnyp berilýän «Komatsu» kysymly tehnikalaryň ähmiýeti örän uludyr. 

                                                                   

Türkmenistan Ýaponiýanyň «Itochu Corporation» kompaniýasy bilen birnäçe ýyllaryň dowamynda hyzmatdaşlyk edip gelýär. Şol hyzmatdaşlygyň çäklerinde, häzirki döwre çenli «Komatsu» kysymly tehnikalaryň ýüzlerçesi satyn alyndy. Bu tehnikalar ýurdumyzyň suw hojalyk desgalarynda netijeli we ýokary öndürijilikli peýdalanylýar. 

                                                                   

Täze tehnikalar Täze ýyl baýramynyň öňüsyrasynda suw hojalygy pudagynyň agzybir işgärlerine hem-de ähli oba zähmetkeşlerine ajaýyp sowgat boldy. Munuň üçin suw hojalygy pudagynyň ähli işgärleri hem-de zähmetkeş halkymyz Watanymyzyň kuwwatyny has-da artdyrmak ugrunda beýik işleri, döwletli tutumlary durmuşa geçirýän Arkadagly Serdarymyza, Gahryman Arkadagymyza alkyş aýdýarlar.

23.12.2022
Türkmenistanyň parahatçylyk söýüjilikli diplomatiýasy: ösüşiň we hyzmatdaşlygyň bähbidine

Ýurdumyzyň Daşary işler ministrligi tarapyndan çärýekde bir gezek neşir edilýän «Türkmenistanyň daşary syýasaty we diplomatiýasy» ylmy-tejribe žurnalynda iýul — sentýabr aýlaryndaky döwletimiziň daşary syýasy durmuşynyň möhüm ähmiýetli wakalary beýan edilýär. 

                                                                   

Žurnal hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň Türkmenistanyň başlangyjy boýunça Birleşen Milletler Guramasynyň howandarlygynda 2022-nji ýylyň 15-nji awgustynda geçirilen deňze çykalgasy bolmadyk ösüp barýan ýurtlaryň ulag ministrleriniň derejesindäki halkara maslahatdaky wideoýüzlenmesi bilen açylýar. Foruma 30-dan gowrak döwletden ulag düzümleriniň ýolbaşçylary, halkara guramalaryň onlarçasynyň, maliýe institutlarynyň, bilermenler jemgyýetleriniň wekilleri gatnaşdylar. Bu bolsa duşuşygyň möhüm ähmiýetiniň nobatdaky beýanydyr. Foruma şeýle wekilçilikli düzümiň gatnaşmagy Türkmenistana bildirilýän hormatyň we ýurdumyzyň ulag ulgamynda ählumumy hyzmatdaşlygyň ösdürilmegine goşýan goşandynyň aýdyň subutnamasydyr. 

                                                                   

Döwlet Baştutanymyzyň belleýşi ýaly, Türkmenistanyň işjeň syýasaty ählumumy ulag ulgamynda mundan beýläk-de hyzmatdaşlygyň netijeliligini we yzygiderliligini üpjün etmäge, deňze çykalgasy bolmadyk ýurtlaryň kanuny bähbitlerini ykrar etmäge, hyzmatdaşlygymyzyň maksatlaryny we wezipelerini anyklaşdyrmaga gönükdirilendir. 

                                                                   

Žurnalda ýerleşdirilen makalalar sebitleýin we ählumumy derejede giň hyzmatdaşlygyň ösdürilmegini ugur edinýän Türkmenistanyň hemişelik Bitaraplyk derejesine esaslanýan daşary syýasaty yzygiderli alyp barýandygyny, halkara guramalar we düzümler bilen gatnaşyklary berkidýändigini, şunda ählumumy parahatçylygyň, howpsuzlygyň we durnukly ösüşiň üpjün edilmeginiň möhüm ugur bolup durýandygyny görkezýär. Hormatly Prezidentimiziň Şanhaý Hyzmatdaşlyk Guramasyna agza döwletleriň Baştutanlarynyň Geňeşiniň 16-njy sentýabrda Samarkant şäherinde geçirilen mejlisine hormatly myhman hökmünde gatnaşmagy munuň nobatdaky subutnamasydyr. 

                                                                   

Döwlet Baştutanymyz Serdar Berdimuhamedow sammitdäki çykyşynda Türkmenistanyň ŞHG bilen hyzmatdaşlykda, syýasat, howpsuzlyk, ykdysadyýet, söwda, maýa goýum, medeni-ynsanperwer ugurlarda özara gatnaşyklaryň köptaraply, çeýe görnüşlerini we usullaryny ýola goýmaga taýýardygyny belledi. Nygtalyşy ýaly, ýurdumyz Şanhaý Hyzmatdaşlyk Guramasynyň parahatçylygy, ählumumy durnukly ösüşi, howpsuzlygy berkitmekde, häzirki zamanyň wehimlerine we howplaryna garşy durmakda eýeleýän ornuna, bu meseleleriň çözgüdine hemmetaraplaýyn hem-de jogapkärçilikli çemeleşmesine ýokary baha berýär. Kuwwatly syýasy, ykdysady mümkinçilikleri bolan hem-de halkara giňişlikde uly abraýdan peýdalanýan, birek-birege hormat goýmak, deňhukuklylyk ýörelgelerine esaslanýan gatnaşyklar Ýewraziýa giňişliginde parahatçylygy, durnuklylygy, özara bähbitli we sazlaşykly hyzmatdaşlygy ösdürmäge gyzyklanma bildirýän köp döwletler üçin bähbitli ugur hasaplanýar. 

                                                                   

Türkmenistan ŞHG bilen söwda-ykdysady gatnaşyklary düýpli giňeltmek we çuňlaşdyrmak üçin açykdyr, ulag, logistika, kommunikasiýa, energetika, medeniýet, ylym, bilim, ynsanperwer gatnaşyklar, hususy işewürlik ugry boýunça netijeli hyzmatdaşlyk gün tertibiniň möhüm meseleleridir diýip, döwlet Baştutanymyz çykyşynyň ahyrynda belledi. 

                                                                   

ŞHG agza döwletleriň Baştutanlarynyň Geňeşiniň mejlisiniň öňüsyrasynda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow 15-nji sentýabrda Hytaý Halk Respublikasynyň Başlygy Si Szinpin, Russiýa Federasiýasynyň Prezidenti Wladimir Putin, Özbegistan Respublikasynyň Prezidenti Şawkat Mirziýoýew, şeýle hem Şanhaý Hyzmatdaşlyk Guramasynyň Baş sekretary Çžan Min bilen ikitaraplaýyn duşuşyklary geçirdi. Olaryň dowamynda taraplaryň bar bolan dürli derejedäki mümkinçilikleri nazara alnyp, netijeli gatnaşyklary işjeňleşdirmäge we köpugurly esasda ösdürmäge bolan gyzyklanmalary beýan edildi. 

                                                                   

Žurnalyň sahypalarynda ýerleşdirilen makalalar giň okyjylar köpçüligini aýry-aýry döwletler, aýratyn-da, goňşy ýurtlar, halkara guramalar we sebitleýin düzümler bilen ýurdumyzyň daşary syýasatynyň esasy ugurlary boýunça oňyn Bitaraplyk, parahatçylyk söýüjilik, hoşniýetli goňşuçylyk we işjeň hyzmatdaşlyk esasynda ýola goýulýan gatnaşyklary ösdürmegiň möhüm ugurlary hem-de meýilleri bilen tanyşdyrýar. Şu ýylyň 25-nji sentýabry 1-nji oktýabry aralygynda Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowyň Ýaponiýa amala aşyran sapary döwrüň ähmiýetli wakalarynyň birine öwrüldi. Saparyň dowamynda birnäçe ikitaraplaýyn duşuşyklar geçirildi. Aýratyn-da, Gahryman Arkadagymyz Ýaponiýanyň Premýer-ministri Fumio Kisida, Ýaponiýanyň Parlamentiniň Wekiller palatasynyň Başlygy Hosoda Hiroýuki, Türkmen-ýapon parlamentara dostluk toparynyň başlygy, Ýaponiýanyň daşary işler ministriniň orunbasary, Ykdysady hyzmatdaşlyk boýunça türkmen-ýapon komitetiniň ýapon tarapynyň başlygy bilen duşuşdy. 

                                                                   

Duşuşyklarda giň ugurlar, şol sanda syýasy-diplomatik, söwda-ykdysady, energetika, ulag we aragatnaşyk, gurluşyk, himiýa senagaty, bank-maliýe ulgamlary boýunça özara bähbitli hyzmatdaşlyk meseleleri ara alnyp maslahatlaşyldy. Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň Başlygy saparyň çäklerinde dostlukly ýurduň işewürler toparlarynyň wekilleri — “Kawasaki Heavy Industries”, “Sanko Selko Co.Ltd”, “Komatsu”, “Itochu”, “Mitsubishi”, “Sumitomo”, “Marubeni”, “Sojits”, “JGC” ýaly iri kompaniýalaryň ýolbaşçylary, şeýle-de “Çalyk Holding” kompaniýalar toparynyň direktorlar geňeşiniň başlygy hem-de “Rönesans Holding” kompaniýasynyň müdiriýetiniň başlygy bilen gepleşikler geçirdi.  

                                                                   

Tokioda Ýaponiýanyň ozalky Premýer-ministri Sindzo Abeni jaýlamak döwlet matam çäresi geçirildi, oňa ýurdumyzyň wekiliýeti gatnaşdy. 

                                                                   

Beýleki bir makalada Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň 77-nji sessiýasynda ählumumy parahatçylygy, howpsuzlygy hem-de durnukly ösüşi üpjün etmek boýunça Türkmenistanyň ileri tutýan ugurlary beýan edilýär. Biziň döwletimizde 2022-nji ýyl möhüm senä — Türkmenistanyň Birleşen Milletler Guramasynyň agzalygyna kabul edilmeginiň 30 ýyllygyna beslenýär. Ýurdumyz köpugurly hyzmatdaşlygyň ygtybarly binýadyna daýanyp, BMG bilen strategik hyzmatdaşlyga ygrarlydygyny, bu guramanyň köpugurly ygtyýarlyga eýedigini tassyklamak bilen, dünýäde onuň ornuny ýokarlandyrmak, umumy ykrar edilen halkara hukuk kadalaryny we döwletara gatnaşyklaryň syýasy esasy hökmünde BMG-niň Tertipnamasyny berjaý etmek boýunça tagallalaryny dowam etdirer. 

                                                                   

Şu ýylyň 28-nji iýulynda BMG-niň Baş Assambleýasy “Merkezi Aziýa — parahatçylyk, ynanyşmak we hyzmatdaşlyk zolagy” atly Kararnamany kabul etdi. BMG-niň Merkezi Aziýa üçin öňüni alyş diplomatiýasy boýunça sebit merkeziniň edara binasynyň ýerleşýän ýurdy bolan Türkmenistan öz netijeliligini görkezen bu guramanyň işine hemmetaraplaýyn ýardam berýär. Biziň ýurdumyz 2022-nji ýylyň dekabr aýynda BMG-niň Merkezi Aziýa üçin öňüni alyş diplomatiýasy boýunça sebit merkeziniň döredilmeginiň 15 ýyllygyny bellemek bilen, Baş Assambleýanyň garamagyna bu merkeziň orny barada nobatdaky Kararnamanyň taslamasyny hödürlemegi meýilleşdirýär. Onda soňky ýyllaryň uly ähmiýetli wakalary beýan edilýär hem-de bu düzümiň binýadynda emele gelen sebit hyzmatdaşlygynyň gurallary berkidilýär. 

                                                                   

Şeýle-de bu makalada Türkmenistanyň Aral meselesini Milletler Bileleşiginiň işiniň aýratyn ugry hökmünde kesgitlemek üçin tutanýerli we yzygiderli çykyş edýändigi nygtalýar. Şunuň bilen baglylykda, türkmen tarapy 2023-nji ýylyň maý aýynda BMG-niň Aziýa — Ýuwaş umman sebiti üçin Ykdysady we Durmuş komissiýasynyň Aral deňzi sebiti üçin BMG-niň Ýörite maksatnamasyny işläp taýýarlamak hakynda Kararnamasynyň taslamasy boýunça gepleşikleri dowam etdirmegi göz öňünde tutýar. Şunuň bilen birlikde, biziň ýurdumyz umumy wehimlere garşy özara ylalaşykly çäreleri işläp taýýarlamakda Bütindünýä Saglygy Goraýyş Guramasynyň esasy ornuny bellemek bilen, işläp taýýarlanylan “Bitewi saglyk” ählumumy konsepsiýany goldaýar hem-de Merkezi Aziýada 2025-nji ýyla çenli saglygy we abadançylygy goramagyň “Ýol kartasynyň” çäklerinde bu konsepsiýany ilerletmäge çalyşýar. 

                                                                   

Žurnalda şeýle hem biziň ýurdumyzyň “ýaşyl” ykdysadyýete geçmek boýunça alyp barýan işlerine bagyşlanan makalalar çap edilipdir. 

                                                                   

Türkmenistanyň Magtymguly adyndaky Ýaşlar guramasynyň 1-nji sentýabrda geçirilen nobatdaky VII gurultaýyna bagyşlanan makala okyjylara hödürlenilýär. Gurultaýyň dowamynda geçen döwürde ýerine ýetirilen işlere seljerme berildi. Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe bu guramanyň öňünde durýan möhüm wezipeler kesgitlenildi, birnäçe guramaçylyk meselelerine garaldy. 

                                                                   

Ruhy-ahlak taýdan sazlaşykly ösen, medeniýetli, hemmetaraplaýyn bilimli we beden taýdan kämil ýaşlary terbiýeläp ýetişdirmek häzirki döwrüň möhüm wezipesidir. Sebäbi aň-paýhas taýdan ösen, bilimli, sagdyn ýaş nesil kuwwatly güýçdür, döwletimiziň röwşen geljegidir. Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň belleýşi ýaly, döwrüň talaplaryna laýyklykda, ýaşlar syýasatynyň dürli ugurlaryny öz içine alýan kanunlar yzygiderli kämilleşdirilýär. Ministrlikleriň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň, syýasy partiýalaryň, jemgyýetçilik guramalarynyň, ýaşlaryň wekilleriniň işjeň gatnaşmagynda Türkmenistanyň Milli Geňeşi “Ýaşlar barada döwlet syýasaty hakynda” Kanunyň täze rejelenen görnüşiniň taslamasyny işläp taýýarlady. 

                                                                   

Ýaşlaryň Watanymyzyň ykdysady, syýasy we medeni durmuşyna işjeň gatnaşmagyny, ýaş nesli watançylyk, ynsanperwerlik, zähmetsöýerlik ruhunda terbiýelemek üçin amatly hukuk şertleriniň döredilmegini üpjün etmek bu Kanunyň esasy maksadydyr. Onuň kabul edilmegi ýurdumyzda bu ugurda alnyp barylýan syýasatyň hukuk binýadyny düýpli pugtalandyryp, ýaş nesil üçin döredilýän mümkinçilikleriň has-da giňeldilmegine ýardam berer diýip, döwlet Baştutanymyz gurultaýdaky çykyşynda nygtady. 

                                                                   

“Türkmenistanyň diplomatik durmuşynyň senenamasy” atly uly bölümde ýerleşdirilen habarlar okyjylaryň içgin gyzyklanmasyna eýe bolar. Onda hormatly Prezidentimiz tarapyndan öňde goýlan wezipeleri durmuşa geçirmek hem-de döwlet Baştutanymyz Serdar Berdimuhamedowyň halkara başlangyçlaryny ilerletmek boýunça Daşary işler ministrliginiň alyp barýan işleri beýan edilýär. Bu bölümde 2022-nji ýylyň üçünji çärýeginiň wakalary — utgaşykly görnüşde geçirilen dürli derejedäki duşuşyklar, gepleşikler, Daşary işler ministrlikleriniň arasyndaky geňeşmeler, hökümetara toparlaryň mejlisleri barada gysgaça synlar ýerleşdirilýär. 

                                                                   

“Türkmenistanyň daşary syýasaty we diplomatiýasy” žurnaly Daşary işler ministrligi tarapyndan türkmen, iňlis hem-de rus dillerinde neşir edilýär. 

                                                                                                           

(TDH)

23.12.2022
Ykdysady rowaçlygyň kepili

Mälim bolşy ýaly, Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň şu ýylyň 23-nji noýabrynda geçirilen mejlisinde Döwlet býujetiniň esasy maddalaryny düýpli seljermek we olary döwrüň talaplaryna laýyk getirmek ýaly möhüm wezipeler öňde goýuldy. Şol wezipelerden hem-de Gahryman Arkadagymyzyň gymmatly maslahatlarydyr tekliplerinden ugur alnyp, degişli işleriň ýerine ýetirilmegi, «Türkmenistanyň 2023-nji ýyl üçin Döwlet býujeti hakynda» Kanunyň kabul edilmegi Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe ýurdumyzy mundan beýläk-de durmuş-ykdysady taýdan ösdürmek, milli, pudaklaýyn hem sebitleýin maksatnamalary amala aşyrmak boýunça işleriň maliýe taýdan doly we bökdençsiz üpjün edilýändiginiň aýdyň subutnamasydyr.  

                                                                   

Maglumatlar ulgamy kämil ösdürilýän, durmuşyň ähli ugurlaryna çylşyrymly tehnologiýalar ornaşdyrylýan häzirki döwürde dünýäde ösüşiň iň täze hem-de amatly nusgalary gözlenilýär. Bu ugurda ýurdumyz ählumumy ykrar edilen, açyklyga, howpsuzlyga esaslanýan ösüş ýolunyň özboluşly nusgasyny saýlap aldy. Netijede, Arkadagly Serdarymyzyň başlangyçlary esasynda, ýurdumyz öz ykdysady strategiýasyny işläp düzýär hem-de milli ykdysadyýetimizi diwersifikasiýalaşdyrmak arkaly ösdürmegi, onuň dünýä bazarynda bäsdeşlige ukyply bolmagyny maksat edinýär. Ýurdumyzyň ösüşiniň maliýe çeşmesi bolan Döwlet býujetini kämilleşdirmek, sanly ykdysadyýete geçmek, innowasion usullary giň gerimde ulanmak, çylşyrymly tehnologiýalara başarnykly erk edýän ýokary bilimli hünärmenleri taýýarlamak we beýlekiler ösüşiň täze nusgalarynyň esasyny düzýär.  

                                                                   

Häzirki wagtda ýurdumyzy ösdürmegiň strategiýasyny hem-de ykdysady ösüşiň durnukly depginlerini saklamaga, maýa goýum taslamalarynyň ýokary netijeliligini üpjün etmäge, halkymyzyň durmuş derejesini ýokarlandyrmaga gönükdirilen maliýe-hukuk işleri kämilleşdirilýär, halk hojalygynyň ähli ugurlaryny, innowasion senagaty ösdürmäge aýratyn üns berilýär, ykdysady ösüş strategiýasynyň esasy ýollary gaýtadan işleýän senagatyň netijeli hereket etmegine gönükdirilýär. Şeýle usullaryň ornaşdyrylmagy ýerli senagat kärhanalary tarapyndan ýurdumyzyň çig mal binýadynyň ýokary derejede gaýtadan işlenmegine, ykdysadyýetiň tehnologik ösüş derejesine doly geçmegine mümkinçilik döredýär. Bu bolsa bazarlarda, söwda nokatlarynda önüm bolçulygyny berkitmäge, ýurdumyzyň gaýtadan işleýän senagat kärhanalarynyň önümçilik kuwwatyny has ýokarlandyrmaga oňaýly täsir edýär.  

                                                                   

Ýerli önümçilik kärhanalarynyň, telekeçilik subýektleriniň sanynyň artdyrylmagy, olara döwlet tarapyndan goldaw hem ýeňillikleriň berilmegi netijesinde ýurdumyzyň innowasion esasda durnukly ösýän senagatynyň döwrebap gurluşy kemala gelýär. Aýratyn-da, ýerli önümçilik pudagy diwersifikasiýalaşdyrylýar, sanly senagatyň düzüm bölekleri, innowasion tehnologiýalara daýanýan senagat pudaklary döredilýär, senagaty iň täze, amatly ösüş ýoluna geçirmegiň guramaçylyk-ykdysady şertleri yzygiderli kämilleşdirilýär. Şu maksatlardan ugur alnyp, täze önümçilikleri ýola goýmak, kärhanalaryň önümçiligini döwrebaplaşdyrmak üçin ýeňillikli karz serişdeleri berilýär. Şeýle çemeleşmeler innowasion önümçiligi giňeltmäge gönükdirilen wezipeleriň amal edilmegine mümkinçilik döretmek bilen, ýokary ykdysady ösüşiň gazanylmagyny üpjün edýär. 

                                                                   

Hormatly Prezidentimiziň ykdysadyýeti diwersifikasiýalaşdyrmak, maliýe ulgamyny düýpli özgertmek boýunça öňe sürýän makroykdysady syýasaty döwlet maksatnamalaryny doly durmuşa geçirmäge hem-de olaryň netijeliligini ýokarlandyrmaga mümkinçilik berýär.  

                                                                   

Kabul edilen Döwlet býujetine laýyklykda, geljek ýyl hem maliýeleşdirmegiň ähli çeşmeleri boýunça özleşdirilen maýa goýumlaryň möçberiniň ep-esli artmagyna garaşylýar. Munuň özi döwletimiziň ösüş ýolunyň gyşarnyksyz dowam etdirilýändigini tassyklaýar.  

                                                                                                           

Baýramgül GELDIMÄMMEDOWA,

                       

Türkmen döwlet ykdysadyýet we dolandyryş institutynyň mugallymy.

23.12.2022
Nebitgazly ýataklaryň gözleginde

«Türkmengeologiýa» döwlet korporasiýasynyň düzüminde hereket edýän geofiziki ekspedisiýalar, ýörite geologik maglumatlar merkezi, geologiýa-gözleg we gidrogeologik ekspedisiýalardyr beýleki bölümler Türkmenistanyň nebitgaz senagatyny ösdürmegiň 2030-njy ýyla çenli döwür üçin Maksatnamasyna laýyklykda derwaýys işleri durmuşa geçirýär. Bu işler iki hem-de üç ölçegli seýsmiki barlaglary, profilli we meýdan-grawimetrik, şonuň ýaly-da, beýleki barlag usullaryny, gatlaklaryň nebitgaz berijiligine baha bermegi, uglewodorod serişdeleriniň gorlarynyň sap artyşyny almaga gönükdirilen çuň gözleg-barlagy we parametrik burawlaýşy özünde jemleýär.  

                                                                   

Balkan geofiziki ekspedisiýasynyň hünärmenleri tarapyndan şu ýylyň geçen on bir aýynda jemi 970 pagon-kilometrlikde 2D usuly bilen seýsmiki-gözleg işlerini geçirmek baradaky meýilnama 104 göterim berjaý edildi. Bu döwürde 3D usulynda geçirilmeli işleriň meýilnamasy 108 göterim amal edildi. Bitirilen iş, geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, 230 inedördül kilometr köp boldy. Ýeri gelende aýtsak, 2D usuly ýeriň gatlagyny bir ugur boýunça, 3D usuly bolsa ählitaraplaýyn öwrenýär. Häzirki döwürde bu ugurlarda iş alyp barmagyň 3D usuly ýörgünlidir. Ol geologik gurluşy has çuň we çylşyrymly gatlaklary içgin öwrenmekde has netijeliligi bilen tapawutlanýar. 

                                                                   

Ýeriň 6-7 müň metr çuňlugyndaky gatlaklary öwrenmek arkaly alynýan seýsmiki maglumatlaryň esasynda şol meýdançanyň çäginde geljegi uly ýataklary anyklamak işleri üstünlikli amala aşyrylýar. Zemin çuňluklaryna dürli usullarda gönükdirilýän tolkunlar yza serpilende, ýörite awtoulaglarda oturdylan seýsmiki stansiýalar arkaly ýüze çykýan maglumatlar magnit ýazgysyna geçirilýär we ekspedisiýanyň kompýuterlerinde gaýtadan işlenilýär. Alnan maglumatlar süzgüçden geçirilip, arassalanyp hem-de güýçlendirilip, çykarylan netije esasynda wagt kesgitlemesi dolulygyna taýýarlanyp, degişli hünärmenlere gowşurylýar. Hut şol maglumatlar hem geofizikleriň bitiren işiniň hilini görkezýär. Toplanan maglumatlar soňra «Türkmengeologiýa» döwlet korporasiýasynyň geologik maglumatlary gaýtadan işleýän merkezine ýetirilýär. Diňe şondan soňra ahyrky netije alynýar we jemleýji hasabatda öwrenilen meýdançanyň kartasy taýýarlanylyp, ol ýangyç-energetika toplumynyň degişli ulgamlarynyň çuň buraw işlerini alyp barýan burawlaýjylaryna berilýär. Bu çäreleriň her biri aňryçäk takyklygy talap edýär.  

                                                                   

Soňky gysga wagtyň dowamynda kärhana has ygtybarly seýsmiki stansiýalara, kuwwatly ýer sarsdyryjylara we beýleki zerur tehniki enjamlardyr kämil tehnologiýalara eýe boldy. Hut şu ýagdaýyň özi hem işiň netijeliligini gazanmaga we hilini ýokarlandyrmaga aýgytly täsirini ýetirýär.  

                                                                   

Ýurdumyzyň günbatar sebitiniň dürli meýdançalarynda seýsmiki-gözleg işlerini geçirýän ekspedisiýanyň esasy maksady ýeriň çuň gatlaklarynyň geologik gurluşyny öwrenmek bilen, nebitgazly ojaklaryň üstüni açmakdan hem-de uglewodorod çig malynyň haýsy çuňluklarda we gatlaklarda ýatandygyny takyklap, teklipnamalary taýýarlap, burawlaýjylara bermekden ybaratdyr. Hünärmenleriň ýüzlerçesi hemişe meýdan şertlerinde zähmet çekýär. Üç sany seýsmiki we bir sany grawik toparlarda jemlenen işgärleriň öz işini netijeli alyp barmagy üçin ähli şertler döredilýär. Olaryň irginsiz tagallasy bilen häzirki güne çenli welaýatyň çäklerindäki gyzyl reňkli gatlaklar doly diýen ýaly öwrenildi. Indi esasy wezipe ondan aşakda ýerleşýän miosen gatlagyny öwrenmekden ybarat. Geofizikler bu möhüm işi häzirki wagtda «Porsy» meýdançasynda amala aşyrýarlar.  

                                                                   

— Türkmen alymlarynyň tassyklamagyna görä, miosen uglewodorod çig mallary babatda geljegi uly gatlakdyr. Döwlet derejesindäki bu möhüm işleriň göwnejaý alnyp barylmagyny üpjün etmekde Azatbaý Satlykowyň, Çaryýar Hydyrowyň 2D usulynda, Eziz Şirjanowyň 3D usulynda işleýän seýsmiki, Kömek Toýçyýewiň grawik, Lýudmila Şabankinanyň kompýuter-seýsmiki maglumatlary taýýarlaýan toparlarynyň, Amanmämmet Bawerisowyň topografiýa bölüminiň hünärmenleri has-da tutanýerli zähmet çekýärler — diýip, «Türkmengeologiýa» döwlet korporasiýasynyň Balkan geofiziki ekspedisiýasynyň başlygy Şaguly Söýünow buýsanç bilen aýdýar. 

                                                                                                           

Hojaberdi BAÝRAMOW.

                       

«Türkmenistan».

21.12.2022
Ber­ka­rar döw­le­tiň tä­ze eý­ýa­my­nyň Gal­ky­ny­şy döw­rü­niň ýyl ýaz­gy­sy — 2022-nji ýyl

Da­şa­ry sy­ýa­sat 

                                                                   

 Ber­ka­rar döw­le­tiň tä­ze eý­ýa­my­nyň Gal­ky­ny­şy döw­rün­de hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz Ser­dar Berdimuhamedowyň baş­tu­tan­ly­gyn­da Türk­me­nis­tan saý­lap alan oňyn Bi­ta­rap­lyk, pa­ra­hat­çy­lyk sö­ýü­ji­lik, hoş­ni­ýet­li goň­şu­çy­lyk we ne­ti­je­li hal­ka­ra hyz­mat­daş­lyk ýö­rel­ge­le­ri­ne esas­lan­ýan da­şa­ry sy­ýa­sat stra­te­gi­ýa­sy­na yzy­gi­der­li eýer­ýär. Ýur­du­myz döw­rüň mö­hüm me­se­le­le­ri­niň çöz­gü­di­ni iş­läp taý­ýar­la­mak bo­ýun­ça ta­gal­la­la­ry bir­leş­dir­mek­de iş­jeň hem-de oňyn baş­lan­gyç­lar bi­len çy­kyş edip, Dur­nuk­ly ösüş mak­sat­la­ry­na ýet­mä­ge anyk go­şan­dy­ny goş­ýar. 

                                                                   

Bu ugur­da Türk­me­nis­tan oý­la­ny­şyk­ly we anyk kes­git­le­nen tek­lip­le­ri yzy­gi­der­li öňe sür­ýär, şol tek­lip­ler bol­sa dün­ýä jem­gy­ýet­çi­li­gi ta­ra­pyn­dan gol­da­nyl­ýar. Bi­ta­rap Wa­ta­ny­my­zyň da­şa­ry sy­ýa­sat ýö­rel­ge­si­niň no­bat­da­ky dö­wür üçin esa­sy ugur­la­ry 2022 — 2028-nji ýyl­lar üçin Kon­sep­si­ýa­da kes­git­le­nil­di. Bu res­mi­na­ma se­bit we dün­ýä de­re­je­sin­de pa­ra­hat­çy­ly­gy, howp­suz­ly­gy üp­jün et­mek, ýur­du­my­zyň he­mi­şe­lik Bi­ta­rap­lyk hu­kuk ýag­da­ýy­ny iş ýü­zün­de mun­dan beý­läk-de peý­da­lan­mak, sy­ýa­sy-dip­lo­ma­tik, söw­da-yk­dy­sa­dy, me­de­ni-yn­san­per­wer ul­gam­lar­da, ener­ge­ti­ka we ulag-ara­gat­na­şyk top­lum­la­ryn­da, eko­lo­gik ul­gam­da ne­ti­je­li iki­ta­rap­la­ýyn hem-de köp­ta­rap­la­ýyn gat­na­şyk­la­ry ös­dür­mek ýa­ly mö­hüm we­zi­pe­le­ri çöz­mä­ge gö­nük­di­ri­len­dir. Şu­nuň bi­len bir­lik­de, tä­ze Kon­sep­si­ýa äh­lu­mu­my dur­nuk­ly ösü­şe, hal­ka­ra gat­na­şyk­la­ryň yn­san­per­wer­leş­di­ril­me­gi­ne ýar­dam ber­me­gi mak­sat edin­ýär. Şu­nuň bi­len bag­ly­lyk­da, ab­raý­ly hal­ka­ra we se­bit gu­ra­ma­la­ry, il­kin­ji no­bat­da, BMG bi­len hyz­mat­daş­ly­gy ul­gam­la­ýyn esas­da gi­ňelt­mä­ge uly äh­mi­ýet be­ril­ýär. 

                                                                   

Dür­li ugur­lar­da bi­le­lik­de dur­mu­şa ge­çi­ril­ýän we ama­la aşy­ryl­ýan tas­la­ma­lar, Türk­me­nis­ta­nyň baş­lan­gy­jy bo­ýun­ça taý­ýar­la­ny­lan hem-de BMG-niň Baş As­samb­le­ýa­sy ta­ra­pyn­dan ka­bul edi­len Ka­rar­na­ma­lar Bir­le­şen Mil­let­ler Gu­ra­ma­sy, onuň ýö­ri­te­leş­di­ri­len eda­ra­la­ry bi­len hyz­mat­daş­ly­gyň dep­gin­li hä­si­ýe­te eýe­di­gi­ne aý­dyň şa­ýat­lyk ed­ýär. Şo­la­ryň ha­ta­ryn­da Bir­le­şen Mil­let­ler Gu­ra­ma­sy­nyň Baş As­samb­le­ýa­sy­nyň şu ýy­lyň 6-njy de­kab­ryn­da ge­çi­ri­len 77-nji ses­si­ýa­sy­nyň 45-nji umu­my mej­li­sin­de bi­ra­gyz­dan ka­bul edi­len 2023-nji ýy­ly “Pa­ra­hat­çy­ly­gyň ke­pi­li hök­mün­de dia­lo­gyň hal­ka­ra ýy­ly” di­ýip yg­lan et­mek ha­kyn­da Ka­rar­na­ma bar. Mil­let­ler Bi­le­le­şi­gi­ne ag­za ýurt­la­ryň 68-si bu res­mi­na­ma­nyň aw­tor­da­şy bol­dy. Şeý­le hem şu ýy­lyň 28-nji iýu­lyn­da BMG-niň Baş As­samb­le­ýa­sy­nyň 76-njy ses­si­ýa­sy­nyň 97-nji umu­my mej­li­sin­de Türk­me­nis­tan ta­ra­pyn­dan tek­lip edi­len «Mer­ke­zi Azi­ýa — pa­ra­hat­çy­lyk, yna­nyş­mak we hyz­mat­daş­lyk zo­la­gy» at­ly Ka­rar­na­ma­nyň bi­ra­gyz­dan ka­bul edi­len­di­gi­ni ýat­la­mak ge­rek. Şu ýy­lyň 15-nji mar­tyn­da bol­sa Bir­le­şen Mil­let­ler Gu­ra­ma­sy­nyň Baş As­samb­le­ýa­sy ýur­du­myz ta­ra­pyn­dan tek­lip edi­len «Dur­nuk­ly ösü­şi ga­zan­mak üçin köp­çü­lik­le­ýin we­lo­si­ped sür­me­gi jem­gy­ýet­çi­lik ulag ul­gam­la­ry­na gi­riz­mek» at­ly Ka­rar­na­ma­ny ka­bul et­di. Bu res­mi­na­ma mö­hüm eko­lo­gik me­se­le­le­ri çöz­mä­ge, hal­ka­ra de­re­je­de sag­dyn dur­muş ýö­rel­ge­le­ri­ni ber­ka­rar et­mä­ge Wa­ta­ny­my­zyň go­şan­dy­nyň dün­ýä jem­gy­ýet­çi­li­gi ta­ra­pyn­dan yk­rar edil­ýän­di­gi­niň su­but­na­ma­sy bol­dy. 

                                                                   

2022-nji ýy­lyň Türk­me­nis­tan üçin şan­ly se­nä — Bir­le­şen Mil­let­ler Gu­ra­ma­sy­na ag­za bol­ma­gy­nyň 30 ýyl­ly­gy­na bes­le­nen­di­gi bel­lär­lik­li­dir. Bu gu­ra­ma bi­len hyz­mat­daş­lyk il­ki­baş­dan stra­te­gik hä­si­ýe­te eýe­dir. Döw­le­ti­miz BMG-niň Baş As­samb­le­ýa­sy­nyň ses­si­ýa­la­ry­nyň wi­se-baş­lyk­ly­gy­na, ugur­daş dü­züm­le­riň, hu­su­san-da, Mil­let­ler Bi­le­le­şi­gi­niň ge­ňeş­le­ri­niň, ko­mi­tet­le­ri­niň we ko­mis­si­ýa­la­ry­nyň dü­zü­mi­ne bir­nä­çe ge­zek ag­za­ly­ga saý­lan­dy. Şu­nuň bi­len bag­ly­lyk­da, Türk­me­nis­ta­nyň Bir­le­şen Mil­let­ler Gu­ra­ma­sy­nyň Baş As­samb­le­ýa­sy­nyň 77-nji ses­si­ýa­sy­nyň wi­se-baş­lyk­ly­gy­na bi­ra­gyz­dan saý­la­nan­dy­gy­ny bel­le­mek ge­rek. Mu­nuň özi ýur­du­my­zyň BMG bi­len hyz­mat­daş­lyk­da se­bit we äh­lu­mu­my ösüş ba­ra­da­ky mö­hüm me­se­le­le­re, ola­ry çöz­me­giň ýol­la­ry­ny bi­le­lik­de göz­le­mä­ge, iş­läp taý­ýar­la­ma­ga jo­gap­kär­li çe­me­leş­ýän­di­gi­ni gör­kez­ýär. Mu­nuň no­bat­da­ky su­but­na­ma­sy hök­mün­de BMG-niň Baş As­samb­le­ýa­sy­nyň 77-nji ses­si­ýa­sy­nyň de­giş­li mej­li­sin­de türk­men ta­ra­py­nyň we­ki­li­niň çy­ky­şyn­da be­ýan edi­len anyk baş­lan­gyç­la­ry gör­ke­zip bo­lar. Şol baş­lan­gyç­la­ryň ha­ta­ryn­da 2025-nji ýy­ly “Pa­ra­hat­çy­lyk we yna­nyş­mak ýy­ly” di­ýip yg­lan et­mek ha­kyn­da tek­lip bar. Ol ýur­du­my­zyň baş­lan­gy­jy bi­len ozal ka­bul edi­len Bir­le­şen Mil­let­ler Gu­ra­ma­sy­nyň Baş As­samb­le­ýa­sy­nyň Ka­rar­na­ma­sy­nyň düz­gün­le­ri­ne esas­la­nan­dyr. 

                                                                   

2007-nji ýy­lyň de­kab­ryn­dan bä­ri Aş­ga­bat­da he­re­ket ed­ýän BMG-niň Mer­ke­zi Azi­ýa üçin öňü­ni alyş dip­lo­ma­ti­ýa­sy bo­ýun­ça se­bit mer­ke­zi hem Bir­le­şen Mil­let­ler Gu­ra­ma­sy bi­len ne­ti­je­li hyz­mat­daş­ly­gyň aý­dyň my­sa­ly­dyr. Türk­me­nis­tan bu mer­kez bi­len iş­jeň hyz­mat­daş­lyk edip, onuň işi­ne hem­me­ta­rap­la­ýyn gol­daw ber­ýär. 2022-nji ýyl­da 15 ýyl­ly­gy­ny bel­län mer­kez özü­ni gep­le­şik­le­ri ge­çir­me­giň ne­ti­je­li meý­dan­ça­sy hök­mün­de gör­ke­zip, hä­zir­ki döw­rüň me­se­le­le­ri bo­ýun­ça se­bit hyz­mat­daş­ly­gy­ny pug­ta­lan­dyr­ma­ga hem-de iş­jeň­leş­dir­mä­ge uly go­şant goş­ýar. 

                                                                   

Şeý­le­lik­de, Bi­ta­rap Türk­me­nis­tan BMG-niň yg­ty­bar­ly we jo­gap­kär­li hyz­mat­da­şy bo­lup, Mil­let­ler Bi­le­le­şi­gi bi­len mun­dan beý­läk-de do­ly de­re­je­de gat­na­şyk sak­la­ma­gy mak­sat edin­ýär. Bu bol­sa 2022-nji ýy­lyň 6-njy iýu­nyn­da hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz Ser­dar Berdimuhamedowyň Bir­le­şen Mil­let­ler Gu­ra­ma­sy­nyň Baş sek­re­ta­ry­nyň bi­rin­ji orun­ba­sa­ry hem-de BMG-niň Dur­nuk­ly ösüş bo­ýun­ça to­pa­ry­nyň baş­ly­gy ha­nym Ami­na Mo­ham­med bi­len ge­çi­ren du­şu­şy­gy­nyň bar­şyn­da-da be­ýa­ny­ny tap­dy. Şu­nuň bi­len bir­lik­de, Türk­me­nis­tan beý­le­ki iri hal­ka­ra we se­bit gu­ra­ma­la­ry­dyr dü­züm­le­ri, şol san­da Ýew­ro­pa Bi­le­le­şi­gi, Ýew­ro­pa­da Howp­suz­lyk we Hyz­mat­daş­lyk Gu­ra­ma­sy, Ga­raş­syz Döw­let­le­riň Ar­ka­la­şy­gy, Yk­dy­sa­dy Hyz­mat­daş­lyk Gu­ra­ma­sy, Ys­lam Hyz­mat­daş­lyk Gu­ra­ma­sy, Bü­tin­dün­ýä Söw­da Gu­ra­ma­sy we beý­le­ki­ler bi­len ne­ti­je­li hyz­mat­daş­ly­gy alyp bar­ýar. 

                                                                   

Şu ýy­lyň 4-nji ma­ýyn­da hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz Ser­dar Berdimuhamedowyň Ýew­ro­pa Bi­le­le­şi­gi­niň Mer­ke­zi Azi­ýa bo­ýun­ça Ýö­ri­te we­ki­li ha­nym Te­ri Ha­ka­la bi­len du­şu­şy­gy­nyň bar­şyn­da ne­ti­je­li hyz­mat­daş­ly­gy gi­ňelt­mä­ge öza­ra gy­zyk­lan­ma, onuň tä­ze ugur­la­ry­ny göz­le­mä­ge, sy­ýa­sy, yk­dy­sa­dy, yn­san­per­wer hem-de eko­lo­gik ul­gam­lar­da gat­na­şyk­la­ry ýyg­jam­laş­dyr­ma­ga ýur­du­my­zyň we Ýew­ro­pa Bi­le­le­şi­gi­niň taý­ýar­dy­gy be­ýan edil­di. Hä­zir­ki wagt­da däp bo­lan hyz­mat­daş­lyk he­re­ket ed­ýän gu­ral­la­ryň çäk­le­rin­de — “Ýew­ro­pa Bi­le­le­şi­gi — Türk­me­nis­tan” bi­le­lik­dä­ki ko­mi­te­ti­niň, “Ýew­ro­pa Bi­le­le­şi­gi — Mer­ke­zi Azi­ýa” we beý­le­ki dü­züm­le­riň meý­dan­ça­la­ryn­da ne­ti­je­li ös­dü­ril­ýär. 

                                                                   

Bü­tin­dün­ýä Söw­da Gu­ra­ma­sy bi­len gat­na­şyk­lar hil taý­dan tä­ze de­re­jä çyk­dy. Bu bol­sa ata Wa­ta­ny­my­zyň da­şa­ry yk­dy­sa­dy gat­na­şyk­la­ry­ny gi­ňelt­mek üçin tä­ze, gel­je­gi uly müm­kin­çi­lik­le­ri aç­ýar. 2022-nji ýy­lyň few­ral aýyn­da Türk­me­nis­ta­nyň Bü­tin­dün­ýä Söw­da Gu­ra­ma­sy­na go­şul­ýan ýurt (“iş­jeň syn­çy”) de­re­je­si­ni alan­dy­gy­ny bel­läp geç­mek ýer­lik­li bo­lar. 

                                                                   

Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz Ser­dar Berdimuhamedowyň nyg­taý­şy ýa­ly, bi­ziň Ga­raş­syz, Bi­ta­rap Wa­ta­ny­myz tä­ze ta­ry­hy tap­gy­ra ga­dam ba­syp, hoş­ni­ýet­li erk, deň­hu­kuk­ly­lyk, hor­mat goý­mak ýö­rel­ge­le­rin­de iki­ta­rap­la­ýyn esas­da bol­şy ýa­ly, köp­ta­rap­la­ýyn esas­da hem kö­pu­gur­ly hyz­mat­daş­ly­gy mun­dan beý­läk-de ös­dür­me­gi mak­sat edin­ýär. Şu­nuň bi­len bag­ly­lyk­da, Türk­me­nis­ta­nyň da­şa­ry ýurt­ly hyz­mat­daş­lar bi­len öza­ra gat­na­şyk­la­ry­nyň çäk­le­ri­niň örän giň­di­gi­ni bel­le­mek ge­rek. Ýe­ri ge­len­de aýt­sak, 2022-nji ýyl ýur­du­myz bi­len dün­ýä döw­let­le­ri­niň bir­nä­çe­si­niň ara­syn­da dip­lo­ma­tik gat­na­şyk­la­ryň ýo­la go­ýul­ma­gy­nyň 30 ýyl­lyk şan­ly se­ne­si­ne bes­len­di. 

                                                                   

Ne­ti­je­li hyz­mat­daş­ly­gyň ös­dü­ril­me­gi­nde ýo­ka­ry de­re­je­dä­ki sa­par­la­ra hem-de du­şu­şyk­la­ra aý­ra­tyn äh­mi­ýet be­ril­ýär. 2022-nji ýy­lyň ap­rel aýyn­da Hin­dis­tan Res­pub­li­ka­sy­nyň Pre­zi­den­ti­niň Türk­me­nis­ta­na ama­la aşy­ran döw­let sa­pa­ry ta­ry­hy kök­le­re da­ýan­ýan, däp bo­lan dost­luk­ly gat­na­şyk­la­ryň ta­ry­hyn­da tä­ze sa­hy­pa öw­rül­di. Aş­ga­bat­da ýo­ka­ry de­re­je­de ge­çi­ri­len gep­le­şik­le­riň ne­ti­je­le­ri bo­ýun­ça mö­hüm yla­la­şyk­lar ga­za­nyl­dy hem-de türk­men-hin­di hyz­mat­daş­ly­gy­ny has-da çuň­laş­dyr­ma­ga, onuň baý müm­kin­çi­li­gi­ni has do­ly ulan­ma­ga gö­nük­di­ri­len res­mi­na­ma­la­ra gol çe­kil­di. 

                                                                   

Şu ýy­lyň iýun aýyn­da hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz Ser­dar Berdimuhamedowyň Rus­si­ýa Fe­de­ra­si­ýa­sy­na ama­la aşy­ran res­mi sa­pa­ry­nyň bar­şyn­da döw­le­ta­ra gat­na­şyk­la­ryň giň ge­rim­li me­se­le­le­ri ara al­nyp mas­la­hat­la­şyl­dy. Mosk­wa­da ge­çi­ri­len ýo­ka­ry de­re­je­dä­ki gep­le­şik­ler türk­men-rus gat­na­şyk­la­ry­ny hem­me­ta­rap­la­ýyn ös­dür­mek ug­run­da no­bat­da­ky ädi­mi ala­mat­lan­dyr­dy. Şol gat­na­şyk­lar­da Türk­me­nis­tan bi­len Rus­si­ýa Fe­de­ra­si­ýa­sy­nyň iri se­bit­le­ri­niň ara­syn­da­ky hyz­mat­daş­ly­ga mö­hüm orun be­ril­ýär. Şun­da Ta­ta­rys­tan Res­pub­li­ka­sy, Sankt-Pe­ter­burg, Ast­ra­han ob­las­ty we Rus­si­ýa Fe­de­ra­si­ýa­sy­nyň beý­le­ki se­bit­le­ri bi­len ýo­la goý­lan gat­na­şyk­lar mu­ňa aý­dyň my­sal­dyr. 

                                                                   

Goň­şy döw­let­ler bi­len dost­luk­ly gat­na­şyk­la­ry we hyz­mat­daş­ly­gy pug­ta­lan­dyr­mak Bi­ta­rap Wa­ta­ny­my­zyň da­şa­ry sy­ýa­sat stra­te­gi­ýa­sy­nyň ile­ri tu­tul­ýan ugur­la­ry­nyň ha­ta­ryn­da dur­ýar. Bi­ziň ýur­du­my­zyň iň ýa­kyn goň­şu­la­ry­nyň bi­ri hem Eý­ran Ys­lam Res­pub­li­ka­sy­dyr. 2022-nji ýy­lyň iýun aýyn­da hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz Ser­dar Berdimuhamedowyň Eý­ran Ys­lam Res­pub­li­ka­sy­na ama­la aşy­ran res­mi sa­pa­ry­nyň ne­ti­je­le­ri ta­rap­la­ryň däp bo­lan sy­ýa­sy-dip­lo­ma­tik, söw­da-yk­dy­sa­dy, me­de­ni-yn­san­per­wer gat­na­şyk­la­ry hil taý­dan tä­ze de­re­jä çy­kar­ma­ga öza­ra taý­ýar­dyk­la­ry­ny gör­kez­di. Bu bol­sa umu­my aba­dan­çy­ly­gyň bäh­bit­le­ri­ne ky­bap gel­ýär. 

                                                                   

Türk­me­nis­ta­nyň da­şa­ry sy­ýa­sy stra­te­gi­ýa­sy­nyň aý­ryl­maz we mö­hüm bö­le­gi Mer­ke­zi Azi­ýa ýurt­la­ry bi­len dost-do­gan­lyk gat­na­şyk­la­ry­ny pug­ta­lan­dyr­mak­dan yba­rat­dyr. Bu ýurt­la­ryň halk­la­ry bi­len türk­men hal­ky­ny asyr­la­ryň do­wa­myn­da eme­le ge­len me­de­ni-ta­ry­hy we ru­hy gym­mat­lyk­lar bag­la­nyş­dyr­ýar. Hö­kü­met, pu­da­ga­ra de­re­je­le­rin­dä­ki öza­ra sa­par­la­ryň hem-de du­şu­şyk­la­ryň yzy­gi­der­li hä­si­ýe­ti hä­zir­ki döw­rüň ýag­da­ýy we müm­kin­çi­li­gi na­za­ra al­nyp, hyz­mat­daş­ly­gy yzy­gi­der­li ös­dür­mä­ge ýar­dam ed­ýär. Mu­nuň aý­dyň my­sa­ly hök­mün­de, de­giş­li­lik­de, 2022-nji ýy­lyň iýul we okt­ýabr aý­la­ryn­da Türk­me­nis­ta­nyň Pre­zi­den­ti Ser­dar Berdimuhamedowyň Öz­be­gis­tan Res­pub­li­ka­sy­na döw­let sa­pa­ry­ny hem-de Öz­be­gis­tan Res­pub­li­ka­sy­nyň Pre­zi­den­ti­niň bi­ziň ýur­du­my­za res­mi sa­pa­ry­ny gör­ke­zip bo­lar. Daş­kent­de we Aş­ga­bat­da ýo­ka­ry de­re­je­de ge­çi­ri­len gep­le­şik­le­riň bar­şyn­da anyk yla­la­şyk­lar ga­za­nyl­dy hem-de res­mi­na­ma­la­ryň uly top­lu­my­na gol çe­kil­di. Şol res­mi­na­ma­lar giň ge­rim­li ugur­lar bo­ýun­ça hyz­mat­daş­ly­gy has-da gi­ňelt­mä­ge gö­nük­di­ri­len­dir. Şeý­le hem 2022-nji ýy­lyň no­ýabr aýyn­da Da­şo­guz­da ge­çi­ri­len Türk­men we öz­bek halk­la­ry­nyň dost­luk fes­ti­wa­ly döw­le­ta­ra gat­na­şyk­la­ryň ta­ry­hyn­da äh­mi­ýet­li wa­ka öw­rül­di. 

                                                                   

Türk­men-ga­zak gat­na­şyk­la­ry­na-da he­mi­şe hoş­ni­ýet­li goň­şu­çy­lyk, yna­nyş­mak hä­si­ýe­ti mah­sus­dyr. 2022-nji ýy­lyň okt­ýab­ryn­da hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz Ser­dar Berdimuhamedowyň Ga­za­gys­tan Res­pub­li­ka­sy­na bo­lan döw­let sa­pa­ry dost-do­gan­ly­gyň berk bin­ýa­dy­na, deň­hu­kuk­ly hyz­mat­daş­lyk ýö­rel­ge­le­ri­ne esas­la­nan iki­ta­rap­la­ýyn gat­na­şyk­la­ry ös­dür­mek­de mö­hüm wa­ka öw­rül­di. Ýo­ka­ry de­re­je­de ge­çi­ri­len gep­le­şik­le­riň öň ýa­nyn­da Türk­me­nis­ta­nyň döw­let Baş­tu­ta­ny As­ta­na­da ge­çi­ri­len GDA-nyň döw­let Baş­tu­tan­la­ry­nyň Ge­ňe­şi­niň mej­li­si­ne hem-de “Mer­ke­zi Azi­ýa — Rus­si­ýa” sam­mi­ti­ne gat­naş­dy. Şeý­le­lik­de, bi­ziň ýur­du­myz köp­ta­rap­la­ýyn esas­da yna­nyş­mak gat­na­şyk­la­ry­ny öňe iler­let­mä­ge äh­li­ta­rap­la­ýyn ýar­dam edip, Mer­ke­zi Azi­ýa döw­let­le­ri bi­len giň­den hyz­mat­daş­lyk et­me­gi göz öňün­de tut­ýar. Türk­me­nis­tan se­bit we se­bi­ta­ra hyz­mat­daş­lyk me­se­le­le­rin­de, hu­su­san-da, “Mer­ke­zi Azi­ýa — Hy­taý”, “Mer­ke­zi Azi­ýa — Hin­dis­tan”, “Mer­ke­zi Azi­ýa — Rus­si­ýa” ýa­ly gör­nüş­ler­de hyz­mat­daş­lyk et­mek­de iş­jeň hem-de baş­lan­gyç­lar bi­len çy­kyş et­mek ýö­rel­ge­si­ne eýer­ýär. Şu gör­nüş­dä­ki gat­na­şyk­la­ra soň­ky ýyl­lar­da tä­ze dep­gin be­ril­di. 

                                                                   

Bu ba­ra­da­ky gür­rü­ňi do­wam edip, şun­da par­la­ment­le­riň ug­ry bo­ýun­ça gat­na­şyk­la­ra hem iş­jeň hä­si­ýet be­ril­ýän­di­gi­ni bel­le­mek ge­rek. Şu­nuň bi­len bag­ly­lyk­da, 2022-nji ýy­lyň maý aýyn­da Aş­ga­bat­da ge­çi­ri­len Mer­ke­zi Azi­ýa döw­let­le­ri­niň we Rus­si­ýa Fe­de­ra­si­ýa­sy­nyň Par­la­men­ta­ra fo­ru­my uly äh­mi­ýe­te eýe­dir. Bu fo­ru­my ge­çir­mek baş­lan­gy­jy Türk­me­nis­ta­nyň Mil­li Ge­ňe­şi­niň Halk Mas­la­ha­ty­nyň Baş­ly­gy Gurbanguly Berdimuhamedowa de­giş­li­dir. Bu wa­jyp köp­ta­rap­la­ýyn du­şu­şyk gat­na­şyk­la­ryň şu­nuň ýa­ly gör­nü­şi­niň ne­ti­je­li­di­gi­ni hem-de uly müm­kin­çi­li­ge eýe­di­gi­ni gör­kez­di. Mu­nuň özi hä­zir­ki dö­wür­de par­la­ment dip­lo­ma­ti­ýa­sy­nyň bar­ha art­ýan ze­rur­ly­gyn­dan ugur al­nan­da has-da mö­hüm­dir. 

                                                                   

Türk­me­nis­ta­nyň Pre­zi­den­ti­niň Rus­si­ýa Fe­de­ra­si­ýa­sy­nyň Fe­de­ral Ýyg­na­gy­nyň Fe­de­ra­si­ýa Ge­ňe­şi­niň Baş­ly­gy, Ga­za­gys­tan Res­pub­li­ka­sy­nyň Par­la­men­ti­niň Se­na­ty­nyň Baş­ly­gy, Tä­ji­gis­tan Res­pub­li­ka­sy­nyň Mil­li Maj­li­si­niň Oli Maj­li­si­niň Baş­ly­gy, Gyr­gyz Res­pub­li­ka­sy­nyň Žo­gor­ku Ke­ne­şi­niň Baş­ly­gy, Öz­be­gis­tan Res­pub­li­ka­sy­nyň Oliý Maj­li­si­niň Se­na­ty­nyň Baş­ly­gy bi­len ge­çi­ren du­şu­şyk­la­ry­nyň bar­şyn­da ka­nun çy­ka­ry­jy eda­ra­la­ryň ug­ry bo­ýun­ça gö­ni gat­na­şyk­la­ry pug­ta­lan­dyr­ma­gyň ze­rur­dy­gy tas­syk­la­nyl­dy. 

                                                                   

Mä­lim bol­şy ýa­ly, 12-nji maý­da Gah­ry­man Ar­ka­da­gy­myz Gurbanguly Berdimuhamedowyň baş­lyk­ly­gyn­da ge­çi­ri­len Mer­ke­zi Azi­ýa döw­let­le­ri­niň we Rus­si­ýa Fe­de­ra­si­ýa­sy­nyň Par­la­men­ta­ra fo­ru­my­nyň ne­ti­je­le­ri bo­ýun­ça ka­bul edi­len Aş­ga­bat Jar­na­ma­sy Bir­le­şen Mil­let­ler Gu­ra­ma­sy­nyň Baş As­samb­le­ýa­sy­nyň 76-njy ses­si­ýa­sy­nyň res­mi­na­ma­sy hök­mün­de be­ýan edil­di. Şu­nuň bi­len bir­lik­de, 13-nji maý­da Aş­ga­bat­da ge­çi­ri­len Mer­ke­zi Azi­ýa döw­let­le­ri­niň we Rus­si­ýa­nyň ze­nan­la­ry­nyň dia­lo­gy­nyň ne­ti­je­le­ri bo­ýun­ça ka­bul edi­len Jar­na­ma hem BMG-niň Baş As­samb­le­ýa­sy­nyň 76-njy ses­si­ýa­sy­nyň res­mi­na­ma­sy hök­mün­de yk­rar edil­di. Mu­nuň özi Türk­me­nis­ta­nyň dö­re­di­ji­lik­li da­şa­ry sy­ýa­sa­ty­nyň we baş­lan­gyç­la­ry­nyň Mil­let­ler Bi­le­le­şi­gi ta­ra­pyn­dan do­ly gol­da­nyl­ýan­dy­gy­na, Bi­ta­rap Wa­ta­ny­my­zyň dün­ýä de­re­je­sin­dä­ki ab­ra­ýy­nyň bar­ha art­ýan­dy­gy­na aý­dyň şa­ýat­lyk ed­ýär. 

                                                                   

Par­la­men­ta­ra gat­na­şyk­lar ba­ra­da­ky söh­be­di do­wam edip, bu ugur­da Türk­me­nis­ta­nyň äh­li döw­let­ler bi­len ne­ti­je­li hyz­mat­daş­ly­gy öňe iler­let­me­gi mak­sat edin­ýän­di­gi­ni bel­le­mek ge­rek. Şu­nuň bi­len bag­ly­lyk­da, 2022-nji ýy­lyň güý­zün­de Mil­li Ge­ňe­şiň Halk Mas­la­ha­ty­nyň Baş­ly­gy Gurbanguly Berdimuhamedowyň Ýa­po­ni­ýa, Rus­si­ýa Fe­de­ra­si­ýa­sy­na hem-de Ko­re­ýa Res­pub­li­ka­sy­na ama­la aşy­ran sa­par­la­ry mö­hüm ädim bol­dy. Gah­ry­man Ar­ka­da­gy­myz To­kio­da, Mosk­wa­da we Se­ul­da dost­luk­ly ýurt­la­ryň hem-de ola­ryň mil­li par­la­ment­le­ri­niň ýol­baş­çy­la­ry bi­len du­şu­şyk­la­ry ge­çir­di, şeý­le hem rus paý­tag­tyn­da Rus­si­ýa Fe­de­ra­si­ýa­sy­nyň Fe­de­ral Ýyg­na­gy­nyň Fe­de­ra­si­ýa Ge­ňe­şi­niň umu­my mej­li­sin­de çy­kyş et­di. 

                                                                   

2022-nji ýy­lyň no­ýab­ryn­da Aş­ga­bat­da Mil­li Ge­ňe­şiň Halk Mas­la­ha­ty­nyň Baş­ly­gy­nyň ýur­du­my­za ge­len Tür­ki­ýä­niň Be­ýik Mil­let Mej­li­si­niň baş­ly­gy we Azer­baý­jan Res­pub­li­ka­sy­nyň Mil­li Mej­li­si­niň baş­ly­gy bi­len du­şu­şy­gy bol­dy. Türk we azer­baý­jan par­la­ment­le­ri­niň ýol­baş­çy­la­ry Mil­li Ge­ňe­şiň Mej­li­si­niň ýol­baş­çy­sy bi­len hem du­şuş­dy­lar we de­pu­tat­la­ryň öňün­de çy­kyş et­di­ler. Sa­par­la­ryň ne­ti­je­le­ri bo­ýun­ça par­la­men­ta­ra hyz­mat­daş­ly­gy, umu­man, däp bo­lan dost­luk­ly döw­le­ta­ra gat­na­şyk­la­ry has-da ös­dür­mä­ge ýar­dam ber­mä­ge gö­nük­di­ri­len iki­ta­rap­la­ýyn res­mi­na­ma­la­ra gol çe­kil­di. 

                                                                   

Mer­ke­zi Azi­ýa­da hyz­mat­daş­lyk ba­ra­da aý­dy­lan­da, se­bi­tiň di­ňe yk­lym de­re­je­sin­dä­ki däl, eý­sem, dün­ýä de­re­je­sin­dä­ki iş­ler­de eýe­le­ýän äh­mi­ýet­li or­nun­dan ugur alyp, ýur­du­my­zyň se­bit hyz­mat­daş­ly­gy­nyň me­se­le­le­ri­ne top­lum­la­ýyn çe­me­leş­mek ug­run­da çy­kyş ed­ýän­di­gi­ni bel­le­mek ge­rek. Şu­nuň bi­len bag­ly­lyk­da, Mer­ke­zi Azi­ýa­nyň döw­let Baş­tu­tan­la­ry­nyň kon­sul­ta­tiw du­şu­şyk­la­ry­nyň mö­hüm­di­gi je­del­siz­dir. Şu gör­nüş­dä­ki üçün­ji sam­mi­tiň 2021-nji ýy­lyň aw­gus­tyn­da «Awa­za» mil­li sy­ýa­hat­çy­lyk zo­la­gyn­da ge­çi­ri­len­di­gi­ni bel­le­mek ge­rek. 

                                                                   

Mer­ke­zi Azi­ýa­nyň döw­let Baş­tu­tan­la­ry­nyň no­bat­da­ky dör­dün­ji kon­sul­ta­tiw du­şu­şy­gy Gyr­gy­zys­tan­da ge­çi­ril­di. Oňa gat­naş­mak üçin Türk­me­nis­ta­nyň Pre­zi­den­ti 2022-nji ýy­lyň 21-nji iýu­lyn­da Çol­pon-Ata şä­he­rin­de bo­lup, Gyr­gyz Res­pub­li­ka­sy­nyň Pre­zi­den­ti bi­len iki­ta­rap­la­ýyn du­şu­şyk ge­çir­di. Iki ýur­duň Hö­kü­met we­ki­li­ýet­le­ri­niň ag­za­la­ry­nyň gat­naş­ma­gyn­da ge­çi­ri­len gep­le­şik­le­riň bar­şyn­da ozal ga­za­ny­lan yla­la­şyk­la­ryň, bar bo­lan müm­kin­çi­lik­le­riň dur­mu­şa ge­çi­ril­me­gi ba­bat­da türk­men-gyr­gyz hyz­mat­daş­ly­gy­nyň ile­ri tu­tul­ýan ugur­la­ry ara al­nyp mas­la­hat­la­şyl­dy. 

                                                                   

Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz Ser­dar Berdimuhamedow kon­sul­ta­tiw du­şu­şyk­da çy­kyş edip, Türk­me­nis­ta­nyň se­bit we se­bi­ta­ra de­re­je­de ys­ny­şyk­ly hyz­mat­daş­lyk et­mä­ge taý­ýar­dy­gy­ny tas­syk­la­dy. Döw­let Baş­tu­ta­ny­myz döw­le­ta­ra gat­na­şyk­lar­da yna­nyş­mak, äh­lu­mu­my sy­ýa­sat­da­ky we yk­dy­sa­dy­ýet­dä­ki çök­gün­lik­li ýag­daý­lar bi­len bag­ly­lyk­da, hä­zir­ki wagt­da me­de­ni­ýe­tiň dia­lo­gy ba­ra­da­ky me­se­lä­niň äh­lu­mu­my äh­mi­ýe­te eýe bol­ýan­dy­gy­na ün­si çe­kip, Mer­ke­zi Azi­ýa ýurt­la­ry­nyň bi­rek-bi­rek bi­len öza­ra gat­na­şyk­lar­da hor­mat goý­ma­gyň, deň­hu­kuk­ly­ly­gyň we yna­nyş­ma­gyň gö­rel­de­si­ni gör­kez­me­li­di­gi­ni hem-de bu pi­kir­le­ri hal­ka­ra gi­ňiş­lik­de iş­jeň iler­let­me­li­di­gi­ni nyg­ta­dy. 

                                                                   

Deň­hu­kuk­ly we hoş­ni­ýet­li gat­na­şyk­laryň äh­lu­mu­my aba­dan­çy­ly­gyň, ro­waç­ly­gyň bäh­bit­le­ri­ne ky­bap gel­ýän ne­ti­je­li hyz­mat­daş­ly­gy ös­dür­me­giň mö­hüm ala­mat­la­ry­dy­gy je­del­siz­dir. Ýur­du­my­zyň bu ugur­da öňe sür­ýän tek­lip­le­ri ta­kyk öl­çe­ri­len sy­ýa­sy ugur­la­ra, sag­dyn, oňyn prag­ma­tiz­me, umu­my yk­rar edi­len, mi­ze­mez umu­ma­dam­zat gym­mat­lyk­la­ry­na da­ýan­ýan hal­ka­ra gat­na­şyk­la­ryň tä­ze fi­lo­so­fi­ýa­sy­nyň ke­ma­la ge­ti­ril­me­gi­ne gö­nük­di­ri­len­dir. Şun­dan ugur al­nan­da, pa­ra­hat­çy­ly­gy, dur­nuk­ly ösü­şi, se­bit we äh­lu­mu­my howp­suz­ly­gy pug­ta­lan­dyr­mak üçin ha­ky­ky gu­ral hök­mün­de Türk­me­nis­ta­nyň dur­mu­şa ge­çir­ýän Bi­ta­rap­lyk sy­ýa­sa­ty­nyň öňe iler­le­dil­me­gi­ne bar­ha uly is­leg bil­di­ril­ýän­di­gi gö­rün­ýär. 

                                                                   

Ha­zar se­bi­tin­de hyz­mat­daş­lyk et­mek hem ata Wa­ta­ny­my­zyň da­şa­ry sy­ýa­sa­ty­nyň mö­hüm ugur­la­ry­nyň bi­ri hök­mün­de kes­git­le­nil­di. Ýur­du­myz Ha­zar­da dost­luk­ly gat­na­şyk­la­ra he­mi­şe yg­rar­ly bol­mak bi­len, ke­nar­ýa­ka döw­let­le­riň hem-de ola­ryň halk­la­ry­nyň ara­syn­da hoş­ni­ýet­li hyz­mat­daş­ly­gyň pug­ta­lan­dy­ryl­ma­gy­na, de­giş­li şert­na­ma-hu­kuk bin­ýa­dy­nyň ke­ma­la ge­ti­ril­me­gi­ne anyk go­şant goş­ýar. Şun­da Ha­zar deň­zi­niň hu­kuk de­re­je­si ha­kyn­da Kon­wen­si­ýa esa­sy res­mi­na­ma bo­lup dur­ýar. 

                                                                   

Ha­zar me­se­le­si bo­ýun­ça yzy­gi­der­li çä­re­le­riň ge­çi­ril­ýän ýe­ri­ne öw­rül­mek bi­len, Türk­me­nis­tan 2022-nji ýyl­da al­tyn­jy Ha­zar sam­mi­ti­ni ka­bul et­di. 29-njy iýun­da Aş­ga­bat­da hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz Ser­dar Berdimuhamedowyň baş­lyk­lyk et­me­gin­de ýo­ka­ry de­re­je­dä­ki bäş­ta­rap­la­ýyn du­şu­şyk Azer­baý­jan Res­pub­li­ka­sy­nyň Pre­zi­den­ti Il­ham Ali­ýe­wiň, Eý­ran Ys­lam Res­pub­li­ka­sy­nyň Pre­zi­den­ti Se­ýed Eb­ra­him Rai­si­niň, Ga­za­gys­tan Res­pub­li­ka­sy­nyň Pre­zi­den­ti Ka­sym-Žo­mart To­ka­ýe­wiň we Rus­si­ýa Fe­de­ra­si­ýa­sy­nyň Pre­zi­den­ti Wla­di­mir Pu­ti­niň gat­naş­ma­gyn­da ge­çi­ril­di. Sam­mi­tiň çäk­le­rin­de döw­let Baş­tu­ta­ny­myz da­şa­ry ýurt­ly kär­deş­le­ri bi­len iki­ta­rap­la­ýyn du­şu­şyk­la­ry hem ge­çir­di. 

                                                                   

Ýig­ri­mi ýyl mun­dan ozal, 2002-nji ýyl­da hut Aş­ga­bat­da bi­rin­ji Ha­zar sam­mi­ti­niň ge­çi­ri­len­di­gi bel­lär­lik­li­dir. Ol äh­li ugur­lar bo­ýun­ça ul­gam­la­ýyn hyz­mat­daş­lyk et­me­giň ile­ri tu­tul­ýan ugur­la­ry­ny kes­git­le­mek bo­ýun­ça ba­dal­ga öw­rül­di. Ýo­ka­ry de­re­je­dä­ki no­bat­da­ky du­şu­şy­gy ge­çir­mek baş­lan­gy­jy bi­len çy­kyş eden hem Türk­me­nis­tan bol­dy. Bu ba­ra­da­ky tek­lip 2018-nji ýy­lyň aw­gus­tyn­da Ga­za­gys­tan Res­pub­li­ka­sy­nyň Ak­tau şä­he­rin­de ge­çi­ri­len V Ha­zar sam­mi­ti­niň bar­şyn­da Gah­ry­man Ar­ka­da­gy­myz Gurbanguly Berdimuhamedow ta­ra­pyn­dan be­ýan edil­di. 

                                                                   

Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz Ser­dar Berdimuhamedow al­tyn­jy sam­mit­dä­ki çy­ky­şyn­da sy­ýa­sat we dip­lo­ma­ti­ýa, pa­ra­hat­çy­ly­gy, howp­suz­ly­gy üp­jün et­mek, ugur­daş hu­kuk bin­ýa­dy­ny pug­ta­lan­dyr­mak, yk­dy­sa­dy­ýet, söw­da, ma­ýa go­ýum­lar, ulag-kom­mu­ni­ka­si­ýa­lar we lo­gis­ti­ka, ener­ge­ti­ka, önüm­çi­lik koo­pe­ra­si­ýa­sy, eko­lo­gi­ýa, Ha­zar deň­zi­niň te­bi­gy se­riş­de­le­rin­den re­je­li peý­da­lan­mak, me­de­ni-yn­san­per­wer gat­na­şyk­lar ýa­ly ul­gam­la­ry öz içi­ne al­ýan Ha­zar me­se­le­si­ne de­gip geç­di. Şu­nuň bi­len bag­ly­lyk­da, Ha­zar yk­dy­sa­dy fo­ru­my­nyň äh­mi­ýe­ti bel­le­nil­di. Hyz­mat­daş­ly­gyň şu gör­nü­şi­ni dö­ret­mek baş­lan­gy­jy Gah­ry­man Ar­ka­da­gy­my­za de­giş­li­dir. 2019-njy ýy­lyň tom­sun­da Türk­men­ba­şy şä­he­rin­de ge­çi­ri­len bi­rin­ji Ha­zar yk­dy­sa­dy fo­ru­my Ha­zar deň­zin­dä­ki hyz­mat­daş­ly­gyň me­se­le­le­ri­niň giň ge­ri­mi­ni ara alyp mas­la­hat­laş­mak üçin düý­bün­den tä­ze meý­dan­ça­nyň dö­re­dil­me­gi­niň bin­ýa­dy­ny goý­dy. 

                                                                   

Şeý­le hem hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz Ser­dar Berdimuhamedow al­tyn­jy Ha­zar sam­mi­tin­de çy­kyş edip, uzak möh­let­le­ýin gel­je­gi na­za­ra al­mak bi­len, bäş­ta­rap­la­ýyn hyz­mat­daş­ly­gyň anyk ugur­la­ry bo­ýun­ça bir­nä­çe tek­lip­le­ri be­ýan et­di. Aş­ga­bat du­şu­şy­gy­nyň ne­ti­je­le­ri bo­ýun­ça de­giş­li Be­ýa­nat ka­bul edil­di. On­da ke­nar­ýa­ka döw­let­le­riň Ha­zar­da ýa­kyn­dan hyz­mat­daş­ly­gy do­wam et­dir­mä­ge, ga­za­ny­lan yla­la­şyk­la­ry dur­mu­şa ge­çir­mä­ge, umu­my­ha­zar ösü­şi­niň ile­ri tu­tul­ýan me­se­le­le­ri­ni çöz­mek bo­ýun­ça ta­gal­la­la­ry bir­leş­dir­mä­ge taý­ýar­dy­gy tas­syk­la­nyl­dy. Şeý­le­lik­de, al­tyn­jy Ha­zar sam­mi­ti ta­ry­hyň do­wa­myn­da ke­ma­la ge­len dost­luk we hoş­ni­ýet­li goň­şu­çy­lyk däp­le­ri­ne esas­lan­ýan döw­le­ta­ra gat­na­şyk­la­ry hil taý­dan tä­ze de­re­je­le­re çy­kar­ma­gyň ýo­lun­da­ky esa­sy ugur­la­ry kes­git­le­di. 

                                                                   

Bi­ta­rap Wa­ta­ny­myz tür­ki dün­ýä­niň ýurt­la­ry bi­len hem ne­ti­je­li iki­ta­rap­la­ýyn we köp­ta­rap­la­ýyn hyz­mat­daş­ly­gy ös­dür­ýär. Mä­lim bol­şy ýa­ly, 2021-nji ýy­lyň no­ýabr aýyn­da Türk­me­nis­tan Tür­ki Döw­let­le­riň Gu­ra­ma­syn­da syn­çy de­re­je­si­ne eýe bol­dy. Mil­li Ge­ňe­şiň Halk Mas­la­ha­ty­nyň Baş­ly­gy Gurbanguly Berdimuhamedowyň 2022-nji ýy­lyň 11-nji no­ýab­ryn­da Sa­mar­kant­da ge­çi­ri­len Tür­ki Döw­let­le­riň Gu­ra­ma­sy­na ag­za ýurt­la­ryň döw­let Baş­tu­tan­la­ry­nyň Ge­ňe­şi­niň mej­li­si­ne Öz­be­gis­tan Res­pub­li­ka­sy­nyň Pre­zi­den­ti­niň ça­ky­ly­gy bo­ýun­ça hor­mat­ly myh­man hök­mün­de gat­naş­ma­gy ýur­du­my­zyň bu köp­ta­rap­la­ýyn hyz­mat­daş­ly­gy ös­dür­mä­ge ça­lyş­ýan­dy­gy­na şa­ýat­lyk ed­ýär. 

                                                                   

Tür­ki me­de­ni­ýe­tiň hal­ka­ra gu­ra­ma­sy bi­len hem köp ýyl­la­ryň do­wa­myn­da ne­ti­je­li hyz­mat­daş­lyk do­wam ed­ýär. Bu hyz­mat­daş­lyk umu­my ta­ry­hy we ru­hy gym­mat­lyk­la­ry bo­lan halk­la­ryň ara­syn­da­ky dost-do­gan­lyk gat­na­şyk­la­ry­ny pug­ta­lan­dyr­ma­ga ýar­dam ber­ýär. Şu­nuň bi­len bag­ly­lyk­da, TÜRK­SOÝ-nyň he­mi­şe­lik ge­ňe­şi­niň 2024-nji ýy­ly “Tür­ki dün­ýä­niň be­ýik şa­hy­ry we akyl­da­ry Mag­tym­gu­ly Py­ra­gy­nyň ýy­ly”, Änew şä­he­ri­ni bol­sa 2024-nji ýyl­da “Tür­ki dün­ýä­niň me­de­ni paý­tag­ty” di­ýip yg­lan et­mek ba­ra­da­ky ka­bul eden çöz­güt­le­ri bel­lär­lik­li­dir. 

                                                                   

Türk­me­nis­ta­nyň hal­ka­ra hyz­mat­daş­ly­gynyň ge­ri­mi dün­ýä­niň dür­li se­bit­le­ri­ni gur­şap al­ýar. Hu­su­san-da, hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz Ser­dar Berdimuhamedowyň 2022-nji ýy­lyň iýul aýyn­da Aş­ga­ba­da ge­len Gru­zi­ýa­nyň Prem­ýer-mi­nist­ri bi­len du­şu­şy­gy­nyň do­wa­myn­da däp bo­lan türk­men-gru­zin gat­na­şyk­la­ry­ny mun­dan beý­läk-de ös­dür­me­giň ile­ri tu­tul­ýan me­se­le­le­ri bo­ýun­ça pi­kir al­şyl­dy. 

                                                                   

Türk­me­nis­tan dün­ýä­niň döw­let­le­ri we hal­ka­ra gu­ra­ma­lar bi­len dür­li gör­nüş­ler­dä­ki hyz­mat­daş­ly­gy yzy­gi­der­li gi­ňelt­mek bi­len, özü­niň da­şa­ry sy­ýa­sat stra­te­gi­ýa­syn­da köp­ta­rap­la­ýyn dip­lo­ma­ti­ýa­nyň — sy­ýa­sy, par­la­ment, yk­dy­sa­dy, ener­ge­ti­ka, ulag, suw, yl­my, luk­man­çy­lyk, me­de­ni, eko­lo­gi­ýa, sport we beý­le­ki dip­lo­ma­ti­ýa­la­ryň iş ýü­zün­de dur­mu­şa ge­çi­ril­me­gi­ne uly äh­mi­ýet ber­ýär. 2022-nji ýy­lyň 15-16-njy aw­gus­tyn­da «Awa­za» mil­li sy­ýa­hat­çy­lyk zo­la­gyn­da ut­ga­şyk­ly gör­nüş­de ge­çi­ri­len deň­ze çy­kal­ga­sy bol­ma­dyk ösüp bar­ýan ýurt­la­ryň ulag mi­nistr­le­ri­niň de­re­je­sin­dä­ki hal­ka­ra mas­la­hat bu ugur­da ädi­len anyk ädim bol­dy. Türk­me­nis­ta­nyň baş­lan­gy­jy bo­ýun­ça Bir­le­şen Mil­let­ler Gu­ra­ma­sy­nyň ho­wan­dar­ly­gyn­da gu­ra­lan bu fo­rum on­lar­ça döw­let­le­riň we ab­raý­ly hal­ka­ra gu­ra­ma­la­ryň we­kil­le­ri­ni bir ýe­re jem­le­di. 

                                                                   

Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz Ser­dar Berdimuhamedow mas­la­ha­ta gat­na­şy­jy­la­ra wi­deo­ýüz­len­me­sin­de dün­ýä yk­dy­sa­dy­ýe­tin­de ag­dyk­lyk ed­ýän hä­zir­ki za­man ýag­daý­la­ry­nyň sel­jer­me­si­niň ulag we kom­mu­ni­ka­si­ýa­lar ul­ga­my­nyň ös­dü­ril­me­gi­niň has mö­hüm, aý­gyt­ly äh­mi­ýe­te eýe bol­ýan­dy­gy­ny aý­dyň gör­kez­ýän­di­gi­ni bel­le­di. Döw­let Baş­tu­ta­ny­myz BMG-de ulag ul­ga­myn­da deň­ze çy­kal­ga­sy bol­ma­dyk döw­let­le­riň bäh­bit­le­ri­ni go­ra­ma­ga gö­nük­di­ri­len we gu­ra­ma­nyň de­giş­li dü­züm­le­ri bi­len yzy­gi­der­li iş alyp bar­jak ýö­ri­te iş to­pa­ry­ny dö­ret­mek ba­ra­da­ky me­se­lä se­ret­me­gi, şeý­le-de Baş As­samb­le­ýa­nyň «Äh­lu­mu­my ulag hyz­mat­daş­ly­gy­nyň ösü­şin­de we ony pug­ta­lan­dyr­mak­da deň­ze çy­kal­ga­sy bol­ma­dyk ösüp bar­ýan ýurt­la­ryň or­nu­ny ýo­kar­lan­dyr­mak» at­ly Ka­rar­na­ma­sy­ny iş­läp taý­ýar­la­ma­ga gi­riş­me­gi tek­lip et­di. Şu fo­ru­myň ka­bul eden çöz­güt­le­ri­niň we tek­lip­le­ri­niň Bir­le­şen Mil­let­ler Gu­ra­ma­sy­nyň deň­ze çy­kal­ga­sy bol­ma­dyk ösüp bar­ýan ýurt­lar bo­ýun­ça 2024-nji ýyl­da ge­çi­ril­me­gi göz öňün­de tu­tu­lan üçün­ji mas­la­ha­ty­na taý­ýar­lyk gör­me­giň esa­sy­ny düz­jek­di­gi­ne ynam bil­di­ril­di. 

                                                                   

Bir­le­şen Mil­let­ler Gu­ra­ma­sy­nyň Baş sek­re­ta­ry An­to­niu Gu­ter­ri­şiň ibe­ren ha­tyn­da hem «Awa­za» mil­li sy­ýa­hat­çy­lyk zo­la­gyn­da ge­çi­ri­len mas­la­ha­tyň äh­mi­ýe­ti nyg­tal­dy. Bu ha­ty BMG-niň Baş sek­re­ta­ry­nyň orun­ba­sa­ry we Az ösen döw­let­ler, deň­ze çy­kal­ga­sy bol­ma­dyk ösüp bar­ýan döw­let­ler hem-de ösüp bar­ýan ki­çi ada döw­let­ler bo­ýun­ça Ýo­ka­ry we­ki­li ha­nym Ra­bab Fa­ti­ma san­ly ul­gam ar­ka­ly oka­dy. 

                                                                   

Fo­ru­myň ne­ti­je­le­ri ka­bul edi­len Jem­leý­ji Be­ýan­na­ma­da ber­ki­dil­di. Res­mi­na­ma­da ne­ti­je­li ulag ul­ga­my­ny dö­ret­mek mak­sa­dy bi­len, se­bit hyz­mat­daş­ly­gy­ny gi­ňelt­mek we ut­gaş­dyr­mak bo­ýun­ça mun­dan beý­läk-de ta­gal­la­la­ry bir­leş­dir­me­giň ze­rur­dy­gy bel­le­nil­ýär. Mu­nuň özi deň­ze çy­kal­ga­sy bol­ma­dyk ýurt­lar­da dur­nuk­ly yk­dy­sa­dy we dur­muş ösü­şi­niň aý­ryl­maz şer­ti­dir. Şeý­le hem dur­nuk­ly ulag ul­ga­my bo­ýun­ça bi­rin­ji äh­lu­mu­my mas­la­ha­tyň jem­le­ri bo­ýun­ça bin­ýa­dy goý­lan dur­nuk­ly ulag bo­ýun­ça Aş­ga­bat pro­se­si­ni do­wam et­dir­me­giň, bu pro­se­siň çäk­le­rin­de de­giş­li köp­ta­rap­ly ge­ňeş­me­le­riň, bi­lim çä­re­le­ri­niň ge­çi­ril­me­gi­niň mö­hüm­di­gi­ne üns çe­kil­ýär. 

                                                                   

Hä­zir­ki döw­rüň ýag­daý­la­ry bi­len bag­ly­lyk­da, suw dip­lo­ma­ti­ýa­sy hem aý­ra­tyn äh­mi­ýe­te eýe bol­ýar. Bu dip­lo­ma­ti­ýa suw se­riş­de­le­ri­ni di­kelt­mek we go­rap sak­la­mak, ola­ry oý­la­ny­şyk­ly, re­je­li peý­da­lan­mak bi­len bag­la­ny­şyk­ly me­se­le­ler bo­ýun­ça dia­log üçin giň müm­kin­çi­lik­le­ri aç­ýar. Hut şeý­le çe­me­leş­me bu mö­hüm ul­gam­da öň­de dur­ýan hem-de Dur­nuk­ly ösüş mak­sat­la­ryn­da bel­le­nen we­zi­pe­le­ri çöz­mek bo­ýun­ça ne­ti­je­li gu­ra­ly iş­läp taý­ýar­la­mak üçin dün­ýä jem­gy­ýet­çi­li­gi­niň işi­ni ut­gaş­dyr­mak­da yg­ty­bar­ly bin­ýat bo­lup hyz­mat ed­ýär. Türk­me­nis­tan Dur­nuk­ly ösüş mak­sat­la­ry­na ýet­mek­de äh­lu­mu­my, se­bit we mil­li gu­ral­la­ryň ut­gaş­dy­ryl­ma­ly­dy­gy­na we bi­ri-bi­ri­niň üs­tü­ni ýe­tir­me­li­di­gi­ne ün­si çek­ýär. Şun­da suw we eko­lo­gik ýag­daý­lar il­kin­ji no­bat­da­ky we­zi­pe­le­riň ha­ta­ryn­da kes­git­le­nen­dir. Ýur­du­myz su­wy re­je­li peý­da­lan­mak bo­ýun­ça baş­lan­gyç­lar bi­len çy­kyş edip, suw dün­ýä halk­la­ry­nyň umu­my baý­ly­gy, aras­sa içim­lik su­wa ada­lat­ly we deň­hu­kuk­ly el­ýe­ter­li­lik her bir ada­myň aý­ryl­maz hu­ku­gy­dyr di­ýen ýö­rel­gä eýer­ýär. Türk­me­nis­tan bu ugur­da­ky me­se­le­le­riň hal­ka­ra hu­ku­gyň umu­my yk­rar edi­len ka­da­la­ry esa­syn­da, her bir ta­ra­pyň bäh­bit­le­ri­ni na­za­ra al­mak bi­len we ab­raý­ly gu­ra­ma­la­ryň, il­kin­ji no­bat­da, BMG-niň iş­jeň gat­naş­ma­gyn­da çö­zül­me­li­di­gi­ne berk ynan­ýar. 

                                                                   

Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz Ser­dar Berdimuhamedowyň Azi­ýa — Ýu­waş um­man Suw sam­mi­tin­dä­ki (APWS) çy­ky­şyn­da ata Wa­ta­ny­my­zyň bu ýö­rel­ge­le­re berk eýer­ýän­di­gi öz be­ýa­ny­ny tap­dy. Ozal ha­bar ber­li­şi ýa­ly, 2022-nji ýy­lyň 23-nji ap­re­lin­de döw­let Baş­tu­ta­ny­myz Ýa­po­ni­ýa­nyň Prem­ýer-mi­nist­ri­niň ça­ky­ly­gy bo­ýun­ça san­ly ul­gam ar­ka­ly dör­dün­ji Azi­ýa — Ýu­waş um­man Suw sam­mi­ti­ne gat­naş­dy. 

                                                                   

Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň nyg­taý­şy ýa­ly, bi­ziň ýur­du­myz suw me­se­le­si bo­ýun­ça dün­ýä bi­le­le­şi­gi, il­kin­ji no­bat­da, Bir­le­şen Mil­let­ler Gu­ra­ma­sy bi­len mak­sat­na­ma­la­ýyn res­mi­na­ma­lar esa­syn­da ýa­kyn­dan hem-de yzy­gi­der­li hyz­mat­daş­lyk ed­ýär. Bu res­mi­na­ma­lar BMG-niň 2012-nji ýyl­da­ky «Rio+20» mas­la­ha­tyn­da, 2015-nji ýyl­da Ko­re­ýa Res­pub­li­ka­sy­nyň Te­gu şä­he­rin­de ge­çi­ri­len VII Bü­tin­dün­ýä suw fo­ru­myn­da, 2018-nji ýyl­da ýo­ka­ry de­re­je­de ge­çi­ri­len Du­şen­be hal­ka­ra mas­la­ha­tyn­da we beý­le­ki mö­hüm fo­rum­lar­da ka­bul edil­di. Türk­men ta­ra­py­nyň şol fo­rum­lar­da be­ýan eden baş­lan­gyç­la­ry anyk hä­si­ýe­te eýe bo­lup, adam­la­ryň ha­ky­ky ze­rur­lyk­la­ry se­bit ösü­şi­niň we hyz­mat­daş­ly­gy­nyň mak­sat­la­ry bi­len bag­ly­dyr. 

                                                                   

Şeý­le hem döw­let Baş­tu­ta­ny­myz öz çy­ky­şyn­da Türk­me­nis­tan ta­ra­pyn­dan bu ugur­da edil­ýän ta­gal­la­la­ra, ama­la aşy­ryl­ýan giň ge­rim­li tas­la­ma­la­ra ün­si çek­di. Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz Ser­dar Berdimuhamedowyň bu sam­mi­te gat­naş­ma­ga ça­gy­ryl­ma­gy, dün­ýä bi­le­le­şi­gi ta­ra­pyn­dan Türk­me­nis­ta­nyň suw me­se­le­le­ri bo­ýun­ça ne­ti­je­li tek­lip­le­ri­niň gol­da­nyl­ma­gy ýur­du­my­zyň be­lent hal­ka­ra ab­ra­ýy­nyň, äh­lu­mu­my gün ter­ti­bi­niň mö­hüm me­se­le­le­ri­niň çö­zül­me­gi­ne goş­ýan go­şan­dy­nyň yk­rar edil­me­gi­niň su­but­na­ma­sy­dyr. 

                                                                   

Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz Ser­dar Berdimuhamedowyň 2022-nji ýy­lyň sent­ýabr aýyn­da Sa­mar­kant şä­he­rin­de ge­çi­ri­len Şan­haý Hyz­mat­daş­lyk Gu­ra­ma­sy­na ag­za döw­let­le­riň Baş­tu­tan­la­ry­nyň Ge­ňe­şi­niň mej­li­si­ne hor­mat­ly myh­man hök­mün­de gat­naş­ma­gy Wa­ta­ny­my­zyň ne­ti­je­li döw­le­ta­ra hyz­mat­daş­lyk me­se­le­le­rin­de iş­jeň orun eýe­le­ýän­di­gi­ne şa­ýat­lyk ed­ýär. Döw­let Baş­tu­ta­ny­my­zyň sam­mit­dä­ki çy­ky­şyn­da nyg­taý­şy ýa­ly, ýur­du­myz ŞHG bi­len sy­ýa­sy, söw­da-yk­dy­sa­dy we me­de­ni-yn­san­per­wer ul­gam­lar­da hyz­mat­daş­ly­gy mun­dan beý­läk-de ös­dür­me­gi, ony tä­ze ma­ny-maz­mun bi­len baý­laş­dyr­ma­gy hem-de di­wer­si­fi­ka­si­ýa­laş­dyr­ma­gy, oňa uzak möh­let­le­ýin, stra­te­gik hä­si­ýe­t ber­me­gi mak­sat edin­ýär. 

                                                                   

Sam­mi­tiň öňü­sy­ra­syn­da hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz Ser­dar Berdimuhamedow Hy­taý Halk Res­pub­li­ka­sy­nyň Baş­ly­gy, Rus­si­ýa Fe­de­ra­si­ýa­sy­nyň Pre­zi­den­ti, Öz­be­gis­tan Res­pub­li­ka­sy­nyň Pre­zi­den­ti, şeý­le hem ŞHG-niň Baş sek­re­ta­ry bi­len iki­ta­rap­la­ýyn du­şu­şyk­la­ry ge­çir­di. Hyz­mat­daş­ly­gyň ile­ri tu­tul­ýan ugur­la­ry­ny ara alyp mas­la­hat­laş­ma­la­ryň do­wa­myn­da ta­rap­la­ryň ne­ti­je­li gat­na­şyk­la­ry iş­jeň­leş­dir­mä­ge taý­ýar­dy­gy be­ýan edil­di. Mu­nuň üçin ägirt uly müm­kin­çi­lik­ler bar­dyr. 

                                                                   

Azi­ýa — Ýu­waş um­man se­bi­ti­niň döw­let­le­ri bi­len hyz­mat­daş­lyk ba­ra­da aý­dy­lan­da, Türk­me­nis­tan olar bi­len iki­ta­rap­la­ýyn we köp­ta­rap­la­ýyn gör­nüş­de ne­ti­je­li gat­na­şyk­la­ry ös­dür­ýär. Şun­da Hy­taý Halk Res­pub­li­ka­sy, Ýa­po­ni­ýa, Ko­re­ýa Res­pub­li­ka­sy bi­len köp­ýyl­lyk stra­te­gik hä­si­ýe­te eýe bo­lan hyz­mat­daş­ly­gy my­sal hök­mün­de ge­tir­mek bo­lar. Türk­me­nis­ta­nyň bu ýurt­lar bi­len gat­na­şyk­la­ry ozal­dan gel­ýän dost­lu­ga we ta­rap­la­ryň öza­ra hoş­ni­ýet­li er­ki­ne esas­lan­mak bi­len, sy­ýa­sy, söw­da-yk­dy­sa­dy, me­de­ni-yn­san­per­wer ul­gam­lar­da üs­tün­lik­li ös­dü­ril­ýär. 

                                                                   

Mil­li Ge­ňe­şiň Halk Mas­la­ha­ty­nyň Baş­ly­gy Gurbanguly Berdimuhamedowyň Ýa­po­ni­ýa we Ko­re­ýa Res­pub­li­ka­sy­na ama­la aşy­ran sa­par­la­ry­nyň do­wa­myn­da yk­dy­sa­dy ul­gam­da­ky öza­ra bäh­bit­li hyz­mat­daş­ly­gyň me­se­le­le­ri ara al­nyp mas­la­hat­la­şyl­dy. Şol sa­par­la­ryň çäk­le­rin­de hor­mat­ly Ar­ka­da­gy­myz bu ýurt­la­ryň işe­wür to­par­la­ry­nyň hem-de ugur­daş dü­züm­le­ri­niň we­kil­le­ri bi­len du­şuş­dy. 

                                                                   

Da­şa­ry ýurt­ly hyz­mat­daş­lar bi­len ne­ti­je­li gat­na­şyk­la­ry di­wer­si­fi­ka­si­ýa­laş­dyr­mak­da we ös­dür­mek­de bi­le­lik­dä­ki hö­kü­me­ta­ra to­par­la­ryň, ko­mi­tet­le­riň hem-de işe­wür­lik ge­ňeş­le­ri­niň işi­ne mö­hüm äh­mi­ýet be­ril­ýär. Ýur­du­myz­da dö­re­di­len amat­ly ma­ýa go­ýum ýag­da­ýy türk­men ba­za­ry­nyň da­şa­ry ýurt­ly işe­wür­le­ri üçin özü­ne çe­ki­ji­li­gi­ni şert­len­dir­ýär. “Türk­me­nis­tan — ABŞ” işe­wür­lik ge­ňe­şi özü­ni hyz­mat­daş­ly­gyň ne­ti­je­li gu­ra­ly hök­mün­de gör­kez­di. Onuň işi iki­ta­rap­la­ýyn yk­dy­sa­dy gat­na­şyk­la­ryň pug­ta­lan­dy­ryl­ma­gy­na, iki ýur­duň ugur­daş döw­let dü­züm­le­ri­niň we işe­wür to­par­la­ry­nyň ara­syn­da ýa­kyn gat­na­şyk­la­ryň ýo­la go­ýul­ma­gy­na ýar­dam ber­ýär. 2022-nji ýy­lyň de­kabr aýyn­da Aş­ga­bat­da ABŞ-nyň we­kil­çi­lik­li to­pa­ry­nyň gat­naş­ma­gyn­da no­bat­da­ky bi­le­lik­dä­ki işe­wür­lik mas­la­ha­ty ge­çi­ril­di. 

                                                                   

Yzy­gi­der­li ge­çi­ril­ýän işe­wür du­şu­şyk­lar Türk­me­nis­ta­nyň ýew­ro­pa­ly hyz­mat­daş­lar bi­len gat­na­şyk­la­ry­ny iş­jeň­leş­dir­mä­ge we di­wer­si­fi­ka­si­ýa­laş­dyr­ma­ga gö­nük­di­ri­len­dir. Şun­da 2022-nji ýy­lyň no­ýabr aýy­nyň ahy­ryn­da paý­tag­ty­myz­da ge­çi­ri­len Türk­men-awst­ri­ýa işe­wür­lik mas­la­ha­ty­ny we Bi­le­lik­dä­ki to­pa­ryň no­bat­da­ky mej­li­si­ni anyk my­sal hök­mün­de ge­tir­mek bo­lar. 

                                                                   

Türk­me­nis­tan öz da­şa­ry sy­ýa­sa­tyn­da Ýa­kyn Gün­do­ga­ryň ýurt­la­ry bi­len hyz­mat­daş­ly­gy iş­jeň­leş­dir­mä­ge hem uly üns ber­ýär. Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz Ser­dar Berdimuhamedowyň 2022-nji ýy­lyň 21-22-nji no­ýab­ryn­da Bir­le­şen Arap Emir­lik­le­ri­ne ama­la aşy­ran res­mi sa­pa­ry bu ugur­da ädi­len tä­ze äh­mi­ýet­li ädim bol­dy. Ýo­ka­ry de­re­je­de ge­çi­ri­len gep­le­şik­le­riň ne­ti­je­le­ri bo­ýun­ça mö­hüm yla­la­şyk­lar ga­za­nyl­dy hem-de döw­le­ta­ra gat­na­şyk­la­ryň hu­kuk bin­ýa­dy­nyň üs­tü­ni ýe­ti­ren we türk­men-emir­lik­ler hyz­mat­daş­ly­gy­nyň kuw­wa­ty­ny dur­mu­şa ge­çir­mä­ge, onuň ge­ri­mi­ni gi­ňelt­mä­ge gö­nük­di­ri­len res­mi­na­ma­la­ryň uly top­lu­my­na gol çe­kil­di. 

                                                                   

Şeý­le hem döw­let Baş­tu­ta­ny­myz sa­pa­ryň do­wa­myn­da “Türk­me­nis­tan — BAE” işe­wür­lik mas­la­ha­ty­na gat­naş­dy. Döw­let Baş­tu­ta­ny­my­zyň fo­rum­da­ky çy­ky­şy dost­luk­ly ýur­duň işe­wür to­par­la­ry­nyň we­kil­le­ri ta­ra­pyn­dan uly gy­zyk­lan­ma bi­len ka­bul edil­di. Iki­ta­rap­la­ýyn söw­da-yk­dy­sa­dy gat­na­şyk­la­ry, ma­ýa go­ýum işi­ni yzy­gi­der­li ös­dür­me­giň ýol­la­ry ara al­nyp mas­la­hat­la­şy­lan, anyk tek­lip­ler be­ýan edi­len fo­rum­da dür­li ul­gam­lar­da hyz­mat­daş­lyk et­mek bo­ýun­ça res­mi­na­ma­la­ra, şol san­da de­giş­li yla­la­şyk­la­ra, iki döw­le­tiň te­le­ke­çi­lik dü­züm­le­ri­niň ara­syn­da şert­na­ma­la­ra gol çe­kil­di. 

                                                                   

2022-nji ýy­lyň de­kabr aýy­nyň ba­şyn­da hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz Ka­tar Emi­ri­niň ça­ky­ly­gy bo­ýun­ça Ka­tar Döw­le­ti­ne bar­dy. Do­ha şä­he­rin­de ýo­ka­ry de­re­je­dä­ki iki­ta­rap­la­ýyn du­şu­şy­gyň do­wa­myn­da dost­luk­ly, öza­ra hor­mat goý­mak hä­si­ýe­te eýe bo­lan döw­le­ta­ra gat­na­şyk­la­ryň hä­zir­ki ýag­da­ýy we gel­je­gi ara al­nyp mas­la­hat­la­şyl­dy. Türk­me­nis­ta­nyň döw­let Baş­tu­ta­ny­nyň şu sa­pa­ry­nyň türk­men-ka­tar gat­na­şyk­la­ry­ny äh­li ugur­lar bo­ýun­ça mun­dan beý­läk-de iş­jeň­leş­dir­mä­ge hyz­mat et­jek­di­gi nyg­tal­dy. Şeý­le hem Ka­tar­da bol­ma­gy­nyň çäk­le­rin­de hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz Ser­dar Berdimuhamedow bu ýurt­da geç­ýän Fut­bol bo­ýun­ça dün­ýä çem­pio­na­ty­nyň oýun­la­ry­nyň bi­rin­de hor­mat­ly myh­man bol­dy. 

                                                                   

2022-nji ýy­lyň 9-njy de­kab­ryn­da ge­çi­ri­len Mi­nistr­ler Ka­bi­ne­ti­niň gi­ňiş­le­ýin mej­li­si­niň do­wa­myn­da döw­let Baş­tu­ta­ny­myz Türk­me­nis­ta­nyň Ka­tar Döw­le­tin­de (Do­ha şä­he­ri) il­çi­ha­na­sy­ny aç­mak ha­kyn­da Per­ma­na gol çek­di. Mu­nuň özi ne­ti­je­li döw­le­ta­ra gat­na­şyk­la­ryň ös­dü­ril­me­gi­ne tä­ze iter­gi ber­di. 

                                                                   

Mä­lim bol­şy ýa­ly, her ýy­lyň 12-nji de­kab­ryn­da ýur­du­myz dün­ýä bi­le­le­şi­gi bi­len bi­le­lik­de Hal­ka­ra Bi­ta­rap­lyk gü­nü­ni bel­le­ýär. 2022-nji ýyl­da bu şan­ly se­nä ba­gyş­la­nyp, hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz Ser­dar Berdimuhamedowyň baş­lan­gy­jy bo­ýun­ça “Dia­log — pa­ra­hat­çy­ly­gyň ke­pi­li” at­ly hal­ka­ra mas­la­hat ge­çi­ril­di. Baý­ram­çy­ly­gyň öňü­sy­ra­syn­da ut­ga­şyk­ly gör­nüş­de ge­çi­ri­len fo­rum hal­ka­ra we se­bit gu­ra­ma­la­ry­nyň, BMG-ä ag­za ýurt­la­ryň döw­let eda­ra­la­ry­nyň ýol­baş­çy­la­ry­ny hem-de we­kil­le­ri­ni, gör­nük­li jem­gy­ýet­çi­lik, sy­ýa­sy iş­gär­le­ri, ýur­du­my­zyň we da­şa­ry ýurt­la­ryň dip­lo­mat­la­ry­ny, hal­ka­ra bi­ler­men­le­ri jem­le­di. Şan­ly se­nä­niň öňü­sy­ra­syn­da Aş­ga­bat­da ge­çen çä­re­le­re Mer­ke­zi Azi­ýa ýurt­la­ry­nyň ze­nan­la­ry­nyň dia­lo­gy­nyň ýyl­lyk mej­li­si­ne gat­na­şy­jy­lar hem mas­la­ha­tyň hor­mat­ly myh­man­la­ry bol­du­lar. 

                                                                   

Mas­la­ha­ta gat­na­şy­jy­la­ra BMG-niň Baş sek­re­ta­ry, onuň ýö­ri­te­leş­di­ri­len eda­ra­la­ry­nyň we dü­züm­le­ri­niň bir­nä­çe­si­niň ýol­baş­çy­la­ry gut­lag­la­ry­ny iber­di­ler. Mu­nuň özi Bi­ta­rap Wa­ta­ny­my­zyň dün­ýä gi­ňiş­li­gin­dä­ki ab­ra­ýy­nyň ýo­ka­ry­dy­gy­na, onuň pa­ra­hat­çy­lyk dö­re­di­ji­lik işi­niň giň­den yk­rar edil­ýän­di­gi­ne we gol­da­nyl­ýan­dy­gy­na şa­ýat­lyk ed­ýär. Fo­ru­myň mow­zuk­la­ýyn mej­lis­le­ri­niň işi­niň ne­ti­je­le­ri bo­ýun­ça Jem­leý­ji res­mi­na­ma ka­bul edil­di. 

                                                                   

Ýur­du­myz ýo­ka­ry de­re­je­dä­ki dür­li du­şu­şyk­la­ryň we gep­le­şik­le­riň he­mi­şe ba­şy­ny baş­la­ýar hem-de ola­ryň ge­çi­ril­ýän ýe­ri­ne öw­rül­ýär. Şol du­şu­şyk­lar uzak möh­let­le­ýin gel­je­gi na­za­ra al­mak bi­len, öza­ra gat­na­şyk­la­ryň ile­ri tu­tul­ýan me­se­le­le­ri­ne oňyn çe­me­leş­me­le­ri ke­ma­la ge­tir­mä­ge müm­kin­çi­lik ber­ýär. My­sal üçin, Türk­me­nis­ta­nyň Pre­zi­den­ti­niň, Azer­baý­jan Res­pub­li­ka­sy­nyň Pre­zi­den­ti­niň we Tür­ki­ýe Res­pub­li­ka­sy­nyň Pre­zi­den­ti­niň gat­naş­ma­gyn­da­ 14-nji de­kabr­da «Awa­za» mil­li sy­ýa­hat­çy­lyk zo­la­gyn­da ge­çi­ri­len bi­rin­ji üç­ta­rap­la­ýyn sam­mit 2022-nji ýy­lyň äh­mi­ýet­li wa­ka­sy bol­dy. 

                                                                   

Döw­le­ta­ra gat­na­şy­ka­ryň ta­ry­hyn­da hil taý­dan tä­ze tap­gy­ryň ba­şy­ny baş­lan bu du­şu­şyk bi­ziň ýurt­la­ry­my­zyň we halk­la­ry­my­zyň ara­syn­da­ky dost-do­gan­lyk gat­na­şyk­la­ry­nyň mi­ze­mez­di­gi­ni tas­syk­la­dy. Sam­mi­tiň do­wa­myn­da ga­za­ny­lan yla­la­şyk­lar, gol çe­ki­len res­mi­na­ma­lar öza­ra bäh­bit­li üç­ta­rap­la­ýyn hyz­mat­daş­ly­gy ös­dür­me­giň we onuň ugur­la­ry­ny gi­ňelt­me­giň, bi­le­lik­dä­ki tä­ze tas­la­ma­la­ry dur­mu­şa ge­çir­me­giň esa­sy­ny ber­kit­di. 

                                                                   

Şeý­le­lik­de, Ga­raş­syz, ba­ky Bi­ta­rap Türk­me­nis­tan oňyn da­şa­ry sy­ýa­sat ug­ru­na berk yg­rar­ly­dy­gy­ny gör­kez­ýär. Şol ugur bol­sa äh­lu­mu­my aba­dan­çy­ly­gyň, gül­läp ösü­şiň we ro­waç­ly­gyň bäh­bit­le­ri­ne la­ýyk gel­ýän deň­hu­kuk­ly, öza­ra bäh­bit­li hyz­mat­daş­ly­gy ös­dür­mä­ge gö­nük­di­ri­len­dir. Bu bol­sa ýur­du­my­zyň öňe sü­ren “Dia­log — pa­ra­hat­çy­ly­gyň ke­pi­li” at­ly kö­pu­gur­ly baş­lan­gy­jy­ny dur­mu­şa ge­çir­mä­ge ýar­dam et­me­li­dir. 

                                                                                                           

(TDH)

21.12.2022
Nebit-gazly Watanym

Ýurdumyzyň ägirt uly uglewodorod mümkinçiliklerini netijeli durmuşa geçirmek boýunça maksatnamalaýyn işler alnyp barylýar. Ýangyç-energetika toplumynda özara bähbitli halkara hyzmatdaşlygy giňeldilýär. Türkmenistan energetika ulgamynda Ýewropa, Aziýa, Uzak Gündogar we Günorta —Gündogar ugurlary boýunça göni gepleşikleriň gerimini giňeldýär, dünýäniň öňdebaryjy nebitgaz kompaniýalary bilen ýakyn gatnaşyklary ýola goýdy. Daşary ýurt maýadarlary bilen uglewodorod çig malyny çykarmak we gaýtadan işlemek ulgamyndaky taslamalary durmuşa geçirmek, şeýle hem ulag düzümini ösdürmek boýunça döwletara ylalaşyklary we şertnamalary baglaşylýar. 

                                                                   

Nebitgaz senagatyny diwersifikasiýalaşdyrmak, tebigy gazy gaýtadan işlemäge ýöriteleşdirilen, şol sanda gazhimiýa we himiýa pudaklaryna, elektroenergetika degişli bolan iri senagat desgalary gurulýar. Bu gün nebithimiýa pudagynyň kärhanalaryny tehniki taýdan enjamlaşdyrmagyň, gazy we nebiti gaýtadan işleýän täze önümçilikleri gurmagyň esasynda gaýtadan işlenen taýýar önümleri eksport etmek ileri tutulýan ugur hökmünde öňe çykýar. Ýurdumyzda kuwwatly gaýtadan işleýän senagat toplumlary döredilýär. Hormatly Prezidentimiz Döwlet Maslahatynda eden çykyşynda soňky ýyllarda gurlan döwrebap senagat toplumlary bolan Gyýanlydaky polimer zawody, Ahal welaýatynda tebigy gazy gaýtadan işläp, benzin öndürýän zawod, aýna kombinaty ýaly ägirt uly kärhanalary mysal getirmegi hem-de ýurdumyzyň welaýatlarynda täze gazhimiýa toplumlaryny gurmagyň meýilleşdirilýändigini bellemegi guwandyryjy üstünliklerimiziň görkezijisidir.  

                                                                   

Täze gurulýan desgalaryň önümçilik işi ylym bilen önümçiligiň sazlaşygyna esaslanýar. Olarda dünýäniň öňdebaryjy kompaniýalary bilen hyzmatdaşlykda ylmyň soňky gazananlary, sanly tehnologiýalar ulanylýar. Nebitgaz pudagynda işleýän toplumlar ylmyň, inženerçilik pikiriniň soňky gazananlaryny özünde jemleýänligi bilen tapawutlanýar. Bu işler bolsa, ýurdumyzy senagat taýdan ösen döwlete öwürmek boýunça ädilýän ädimleriň ilerlemegine getirýär. Täze tehnologiýalaryň kömegi bilen alynýan takyk maglumatlar uglewodorod çig malynyň gözlegi we gazylyp alynmagy üçin harajatlary tygşytlamaga mümkinçilik berýär. Bu ulgamda sanly ulgamyň artykmaçlyklaryndan giňden peýdalanmakda kämil hünärmenleri ýetişdirmek derwaýys wezipe bolup durýar. 

                                                                   

Ýakyn geljekde gazy düýpli gaýtadan işlemek boýunça birnäçe taslamany durmuşa geçirmäge girişmek meýilleşdirilýär. Ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmek boýunça Prezident Maksatnamasyna laýyklykda, nebitgaz senagatyny diwersifikasiýalaşdyrmak dowam etdiriler. «Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2022—2028-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasynda» bu döwürde nebitgaz toplumyna iri möçberli dürli maýa goýumlar göz öňünde tutulýar. Bu döwürde sintetiki benzin, kauçuk we polistirol, metildietanolamin, poliwinilasetat we beýleki polimerleri öndürjek täze gazhimiýa toplumlarynyň gurluşyklaryny durmuşa geçirmek meýilleşdirilýär. 

                                                                   

Munuň özi halkara energetika hyzmatdaşlygyny ýola goýmagyň gurallaryna öwrülip, sebitde jemgyýetçilik-syýasy durnuklylygy we ählumumy ösüşi, ykdysady gatnaşyklary pugtalandyrmaga ýardam berer.  

                                                                                                           

Ogultäç BALAÝEWA,

                       

Ýagşygeldi Kakaýew adyndaky Halkara nebit we gaz uniwersitetiniň uly mugallymy.

21.12.2022
Geofizikleriň ynamly gadamlary

Eziz Diýarymyzyň nebit-gazly ýataklaryndaky baýlyklary gözläp tapmak ýaly möhüm işler, esasan, «Türkmennebit» döwlet konserniniň «Türkmennebitgeofizika» müdirliginiň hünärmenleriniň netijeli zähmetine baglydyr. Şeýle ojaklaryň gazylan we burawlaýyş işleri alnyp barylýan guýularynda ýeriň geofiziki gatlaklaryny içgin öwrenmek, takyklanylan öndümli gatlaklarda, zerur bolan halatynda, degişli çäreleri amala aşyrmak ýaly gaýragoýulmaşyz işleriň onlarçasyny hut şu müdirligiň geofizikleri üstünlikli amala aşyrýarlar. Juda anyk kesgitlemeleri talap edýän bu möhüm işlerde müdirligiň Balkanabatdaky, şeýle hem kuwwatly awtoulaglarynda oturdylan kämil barlamhanalaryna aýgytly orun degişlidir. 

                                                                   

Müdirlikde «Halkyň Arkadagly zamanasy» ýylynyň on bir aýynda 60 million 176 müň manatlyga derek 73 million manatlykdan hem gowrak işler özleşdirilip, meýilnama 121,3 göterim amal edildi. Gazanylan üstünlige müdirligiň Hazar we Ekerem şäherçelerindäki senagat-geofizika ekspedisiýasynyň, Balkanabatdaky kompýuter-tehnologik hem-de ýokary tehnologik enjamlary ornaşdyryş ekspedisiýalarynyň işçi-hünärmenleri saldamly goşant goşdular. 

                                                                                                           

Hojaberdi BAÝRAMOW.

20.12.2022
Türkmenistanyň Prezidenti sanly ulgam arkaly iş maslahatyny geçirdi

Aşgabat, 19-njy dekabr (TDH). Şu gün hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Ministrler Kabinetiniň obasenagat toplumyna gözegçilik edýän orunbasary A.Ýazmyradowyň hem-de welaýatlaryň häkimleriniň gatnaşmagynda sanly ulgam arkaly iş maslahatyny geçirdi. Onda ýurdumyzyň welaýatlarynda alnyp barylýan oba hojalyk işleriniň barşy bilen baglanyşykly meselelere garaldy. 

                                                                   

Ilki bilen, Ahal welaýatynyň häkimi Ý.Gurbanowa söz berildi. Häkim welaýatda alnyp barylýan oba hojalyk işleriniň ýagdaýy, hususan-da, bugdaý ekilen meýdanlarda ideg işleriniň geçirilişi, şeýle hem Täze ýyl baýramyna taýýarlyk görlüşi barada hasabat berdi. 

                                                                   

Hasabatda bellenilişi ýaly, bugdaý ekilen meýdanlarda gögeriş we ösüş suwy tutulýar, gowaça ekiljek ýerlerde sürüm işleri geçirilýär, geljek ýylda oba hojalyk işlerinde ulanyljak tehnikalardyr gurallar abatlanylýar. 

                                                                   

Welaýatda ýyladyş ulgamlaryny kadaly işletmek, elektrik energiýasy, suw we tebigy gaz bilen bökdençsiz üpjün etmek boýunça zerur çäreler görülýär. 

                                                                   

Döwlet Baştutanymyz Serdar Berdimuhamedow hasabaty diňläp, dowam edýän möwsümleýin oba hojalyk işleriniň agrotehnikanyň kadalaryna laýyklykda alnyp barylmagynyň möhümdigini belledi hem-de geljek ýylyň hasyly üçin gowaça ekiljek meýdanlary sürmek, oba hojalyk işlerinde ulanyljak tehnikalary we gurallary abatlamak işleriniň talabalaýyk guralmagy babatda häkime birnäçe tabşyryklary berdi. 

                                                                   

Şeýle hem hormatly Prezidentimiz häzirki wagtda welaýatda bugdaýa edilýän ideg işlerine ünsi çekip, häkime bu işleriň agrotehniki möhletlerde alnyp barylmagynyň berk gözegçilikde saklanylmagyny tabşyrdy. 

                                                                   

Bulardan başga-da, welaýatda Täze ýyl baýramyna ýokary guramaçylyk derejesinde taýýarlyk görmek, baýramçylyk günlerinde bazarlary we dükanlary azyk önümleri bilen bolelin üpjün etmek babatda ähli zerur tagallalaryň görülmelidigi tabşyryldy. 

                                                                   

Soňra Balkan welaýatynyň häkimi T.Atahallyýew ýurdumyzyň günbatar sebitinde dowam edýän möwsümleýin oba hojalyk işleriniň barşy, aýratyn-da, bugdaý meýdanlarynda ideg işleriniň geçirilişi barada hasabat berdi. 

                                                                   

Bellenilişi ýaly, welaýatyň bugdaý ekilen meýdanlarynda ideg işleri agrotehnikanyň talaplaryna laýyklykda alnyp barylýar, şunda oba hojalyk tehnikalarydyr gurallary bökdençsiz işledilýär, bugdaýa gögeriş we ösüş suwy tutulýar. 

                                                                   

Häzirki wagtda geljek ýylyň hasyly üçin gowaça ekiljek ýerlerde sürüm işleri geçirilýär hem-de oba hojalyk işlerinde ulanyljak tehnikalar we gurallar abatlanylýar. 

                                                                   

Şonuň ýaly-da, häkim welaýatda Täze ýyl baýramyna taýýarlyk görmek hem-de ýaşaýyş jaýlarynyň we beýleki medeni-durmuş maksatly binalaryň ýyladyş ulgamlaryny kadaly işletmek, elektrik energiýasy, suw we tebigy gaz bilen bökdençsiz üpjün etmek boýunça görülýän çäreler barada hasabat berdi. 

                                                                   

Hormatly Prezidentimiz hasabaty diňläp, welaýatda alnyp barylýan möwsümleýin oba hojalyk işleriniň möhüm ähmiýeti barada aýtdy hem-de häkime bugdaý ekilýän meýdanlarda ideg işleriniň agrotehnikanyň kadalaryna laýyklykda geçirilmelidigi babatda birnäçe tabşyryklary berdi. 

                                                                   

Şunuň bilen birlikde, 2023-nji ýylyň hasyly üçin gowaça ekiljek meýdanlarda sürüm işlerini talabalaýyk geçirmek boýunça häkime anyk görkezmeler berildi. 

                                                                   

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow welaýatda Täze ýyl baýramy mynasybetli geçiriljek dabaralara taýýarlyk görmek, baýramçylyk günlerinde bazarlary we dükanlary azyk önümleri bilen bolelin üpjün etmek boýunça zerur tagallalaryň görülmelidigini tabşyrdy. 

                                                                   

Sanly ulgam arkaly geçirilýän iş maslahaty Daşoguz welaýatynyň häkimi N.Nazarmyradowyň ýurdumyzyň demirgazyk sebitinde ýerine ýetirilýän oba hojalyk işleri baradaky hasabaty bilen dowam etdi. 

                                                                   

Şu günler welaýatyň meýdanlarynda bugdaýa ideg etmek işlerini agrotehnikanyň kadalaryna laýyklykda geçirmek, şunda oba hojalyk tehnikalaryny we gurallaryny bökdençsiz işletmek, şeýle hem gowaça ekiljek meýdanlarda sürüm işlerini meýilnama laýyklykda alyp barmak boýunça zerur tagallalar edilýär. 

                                                                   

Şeýle hem welaýatda Täze ýyl baýramyny ýokary guramaçylyk derejesinde geçirmek, baýramçylyk günlerinde bazarlary we dükanlary azyk önümleri bilen bolelin üpjün etmek boýunça alnyp barylýan taýýarlyk işleri barada hasabat berildi. 

                                                                   

Döwlet Baştutanymyz hasabaty diňläp, oba hojalygynyň milli ykdysadyýetimizdäki wajyp ornuny belledi hem-de 2023-nji ýylyň hasyly üçin gowaça ekiljek meýdanlarda sürüm işleriniň öz wagtynda hem-de talabalaýyk geçirilmeginiň möhümdigine ünsi çekdi we bu babatda häkime degişli görkezmeleri berdi. 

                                                                   

Mundan başga-da, hormatly Prezidentimiz welaýatyň bugdaý ekilen meýdanlaryndaky ideg işleriniň agrotehniki möhletlerde geçirilmeginiň berk gözegçilikde saklanylmagy babatda häkime birnäçe anyk tabşyryklary berdi. 

                                                                   

Döwlet Baştutanymyz Täze ýyl baýramy mynasybetli geçiriljek dabaralara taýýarlyk görmek hem-de baýramçylyk günlerinde bazarlary we dükanlary azyk önümleri bilen bolelin üpjün etmek boýunça zerur tagallalaryň görülmelidigini häkime tabşyrdy. 

                                                                   

Soňra Lebap welaýatynyň häkimi Ş.Amangeldiýew şu günler welaýatda dowam edýän oba hojalyk işleriniň barşy hem-de Täze ýyl baýramy mynasybetli geçiriljek dabaralara taýýarlyk görlüşi barada hasabat berdi. 

                                                                   

Hasabatda bellenilişi ýaly, bugdaý ekilen meýdanlarda ideg işlerini agrotehnikanyň kadalaryna laýyklykda geçirmek hem-de bu işde oba hojalyk tehnikalaryny bökdençsiz işletmek, 2023-nji ýylyň hasyly üçin gowaça ekiljek ýerlerde sürüm işlerini guramaçylykly alyp barmak, geljek ýyl oba hojalyk işlerinde ulanyljak tehnikalary we gurallary taýýarlamak boýunça degişli çäreler görülýär. 

                                                                   

Şonuň ýaly-da, häkim welaýatda ýaşaýyş jaýlarynyň, mekdepleriňdir çagalar baglarynyň ýyladyş ulgamlaryny kadaly işletmek, elektrik energiýasy, suw we tebigy gaz bilen bökdençsiz üpjün etmek ugrunda görülýän çäreler barada hasabat berdi. 

                                                                   

Döwlet Baştutanymyz Serdar Berdimuhamedow hasabaty diňläp, häzirki wagtda alnyp barylýan möwsümleýin oba hojalyk işleriniň ähmiýetine ünsi çekdi hem-de geljek ýylyň hasyly üçin gowaça ekiljek meýdanlarda sürüm işlerini agrotehniki möhletlerde geçirmek, 2023-nji ýylda oba hojalyk işlerinde ulanyljak tehnikalary we gurallary abatlamak işleriniň talabalaýyk guralmagynyň möhümdigini belledi we bu babatda häkime anyk tabşyryklary berdi. 

                                                                   

Şeýle hem hormatly Prezidentimiz welaýatyň bugdaý ekilen meýdanlarynda gögeriş we ösüş suwuny tutmak işleriniň agrotehnikanyň kadalaryna laýyklykda geçirilmegini, bugdaýa ideg etmekde tehnikalaryňdyr gurallaryň bökdençsiz işledilmegini berk gözegçilikde saklamak babatda häkime birnäçe görkezmeleri berdi. 

                                                                   

Bulardan başga-da, hormatly Prezidentimiz welaýatda Täze ýyl baýramyny mynasyp geçirmek, baýramçylyk günlerinde bazarlary we dükanlary azyk önümleri bilen bolelin üpjün etmek ugrunda ähli zerur tagallalaryň edilmegini häkime tabşyrdy. 

                                                                   

Soňra Mary welaýatynyň häkimi D.Annaberdiýew welaýatda dowam edýän oba hojalyk işleriniň ýagdaýy hem-de Täze ýyl baýramyny mynasyp garşylamaga taýýarlyk görlüşi barada hasabat berdi. 

                                                                   

Hasabatda bellenilişi ýaly, welaýatyň gowaça ekiljek ýerlerinde sürüm işleri talabalaýyk alnyp barylýar, geljek ýyl oba hojalyk işlerinde ulanyljak tehnikalar we gurallar abatlanylýar. 

                                                                   

Şu günler welaýatyň bugdaý ekilen meýdanlarynda ideg işleri agrotehnikanyň kadalaryna laýyklykda ýerine ýetirilýär, şunda oba hojalyk tehnikalarynyň, gurallarynyň bökdençsiz işledilmegi üpjün edilýär, bugdaýa gögeriş we ösüş suwy tutulýar. 

                                                                   

Mundan başga-da, häkim welaýatda ýaşaýyş jaýlarynyň, beýleki medeni-durmuş maksatly binalaryň ýyladyş ulgamlaryny kadaly işletmek, elektrik energiýasy, suw we tebigy gaz bilen bökdençsiz üpjün etmek ugrunda görülýän çäreler barada hasabat berdi. 

                                                                   

Hormatly Prezidentimiz hasabaty diňläp, şu günler dowam edýän oba hojalyk işlerine ünsi çekdi hem-de 2023-nji ýylyň hasyly üçin gowaça ekiljek meýdanlarda sürüm işlerini talabalaýyk alyp barmak, geljek ýyl oba hojalyk işlerinde ulanyljak tehnikalary we gurallary abatlamak babatda häkime birnäçe tabşyryklary berdi. 

                                                                   

Şeýle hem döwlet Baştutanymyz welaýatyň bugdaý meýdanlarynda ideg işleriniň agrotehnikanyň kadalaryna laýyklykda geçirilmeginiň zerurdygyny aýdyp, häkime bu işleriň berk gözegçilikde saklanylmagyny tabşyrdy. 

                                                                   

Döwlet Baştutanymyz Täze ýyl baýramyna mynasyp taýýarlyk görmegiň möhümdigini belledi we baýramçylyk günlerinde welaýatyň bazarlaryny, dükanlaryny azyk önümleri bilen bolelin üpjün etmek babatda häkime birnäçe tabşyryklary berdi. 

                                                                   

Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary A.Ýazmyradow ýurdumyzyň welaýatlaryndaky möwsümleýin oba hojalyk işleriniň ýagdaýy barada hasabat berdi. 

                                                                   

Hasabatda bellenilişi ýaly, şu günler daýhanlarymyz tarapyndan ýurdumyzyň welaýatlarynda bugdaý ekilen meýdanlarda ideg işleri, hususan-da, ösüş suwuny tutmak, mineral dökünler bilen iýmitlendirmek işleri alnyp barylýar. 

                                                                   

Geljek ýylda gowaçanyň we beýleki oba hojalyk ekinleriniň düýbüni tutmak maksady bilen, ýazky ekiş möwsümine taýýarlyk işleri alnyp barylýar. Şonuň bilen birlikde, ekiş möwsüminde işlediljek tehnikalary we gurallary abatlamak hem-de olary talabalaýyk saklamak boýunça zerur çäreler görülýär. 

                                                                   

Şunuň bilen bir hatarda, wise-premýer häzirki wagtda ýurdumyzyň Balkan we Mary welaýatlarynda ösdürilip ýetişdirilen gant şugundyrynyň hasylyny ýygnap almagyň dowam edýändigini, ýurdumyzyň suw howdanlaryna suw toplamak işleriniň bellenen meýilnama laýyklykda alnyp barylýandygyny habar berdi. 

                                                                   

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow hasabaty diňläp, milli ykdysadyýetimiziň oba hojalyk pudagyndaky wezipelere ünsi çekdi hem-de häzirki wagtda dowam edýän möwsümleýin oba hojalyk işleriniň agrotehnikanyň talaplaryny berk berjaý etmek bilen geçirilmeginiň zerurdygyny belledi. 

                                                                   

Döwlet Baştutanymyz geljek ýylyň hasyly üçin gowaça ekiljek meýdanlary taýýarlamak, oba hojalyk işlerinde ulanyljak tehnikalary we gurallary abatlamak, şeýle hem welaýatlarda suw üpjünçiligini gowulandyrmak boýunça ähli zerur tagallalaryň edilmelidigini nygtady we bu babatda wise-premýere birnäçe görkezmeleri berdi. 

                                                                   

Şeýle hem hormatly Prezidentimiz Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň obasenagat toplumyna gözegçilik edýän orunbasaryna hem-de welaýatlaryň häkimlerine ýüzlenip, möwsümleýin oba hojalyk işleriniň, hususan-da, bugdaýa ideg etmek, geljek ýylyň hasyly üçin gowaça ekiljek meýdanlarda sürüm işleriniň agrotehnikanyň kadalaryna laýyklykda geçirilmeginiň üpjün edilmegine, öňde goýlan wezipeleriň üstünlikli ýerine ýetirilmegine jogapkärçilikli çemeleşmegiň zerurdygyny belledi we degişli tabşyryklary berdi. 

                                                                   

Şonuň ýaly-da, döwlet Baştutanymyz welaýatlarda ilatyň we ýaşaýyş jaý gorunyň uçdantutma ýazuwyny talabalaýyk geçirmek boýunça zerur çäreleriň görülmelidigini tabşyrdy. 

                                                                   

Mundan başga-da, welaýat häkimlerine ýaşaýyş jaýlarynyň we beýleki medeni-durmuş maksatly binalaryň ýyladyş ulgamlaryny kadaly işletmek, elektrik energiýasy, suw we tebigy gaz bilen bökdençsiz üpjün etmek boýunça zerur işleri geçirmek tabşyryldy. 

                                                                   

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow sanly ulgam arkaly geçirilen iş maslahatyny tamamlap, oňa gatnaşanlara berk jan saglyk, berkarar Watanymyzyň rowaçlygynyň hem-de mähriban halkymyzyň abadan durmuşynyň üpjün edilmegine gönükdirilen giň gerimli işlerinde uly üstünlikleri arzuw etdi.

20.12.2022
Bagtyýar durmuşyň ygtybarly binýady

Türkmenistan dünýä ýüzünde durmuş derejeli ýurt hökmündäki ornuny barha pugtalandyrýar. 2023-nji ýyl üçin tassyklanan Döwlet býujetiniň çykdajylarynyň 75 göterime golaýynyň durmuş ulgamyny maliýeleşdirmäge gönükdirilmegi-de munuň şeýlediginiň subutnamasydyr.  

                                                                   

Döwlet býujeti kesgitli döwür üçin işlenip taýýarlanylýan maliýe resminamasy bolup, onda býujetiň girdejileriniň we çykdajylarynyň maddalary öz beýanyny tapýar. Şunda onuň girdeji böleginiň çeşmeleri, şeýle-de çykdajylarynyň gönükdirilýän ugurlary häzirki döwürde ýurtda alnyp barylýan durmuş-ykdysady syýasatyň mazmunyna has içgin göz ýetirmäge mümkinçilik berýär. 2023-nji ýyl üçin 5-nji dekabrda tassyklanan baş maliýe resminamasynyň döwrüň talaplaryndan ugur alnyp taýýarlanylmagy geljek ýylda hem ykdysady ösüşiň durnukly depgininiň saklanjakdygyny, raýatlaryň ýaşaýyş-durmuş şertlerini mundan beýläk-de ýokarlandyrmaga gönükdirilen özgertmeleriň dowam etdiriljekdigini aňladýar.  

                                                                   

Ykdysadyýetiň ösüşini býujet arkaly kadalaşdyrmak döwlet kadalaşdyryş işiniň esasy usullarynyň biri bolup, ol durnuklylygy saklamagyň, durmuş meselelerini çözmegiň maliýe esaslaryny emele getirýär. Şunda baş maliýe meýilnamasynyň girdejiler bölegini oýlanyşykly emele getirmek, döwlet çykdajylarynyň ýokary netijeliligini üpjün etmek wajyp wezipeleriň hatarynda durýar. Bu, esasan, netijeli maliýe guraly hökmünde býujetiň ykdysady ösüşiň üpjün edilmegine, ony höweslendirmäge, ilatyň durmuş üpjünçilik derejesiniň ýokarlandyrylmagyna ýardam bermek maksatlaryndan ugur alýandygy bilen baglanyşyklydyr.  

                                                                   

Depginli ösüşi üpjün etmek üçin berk maddy binýadyň zerurdygy, hususan-da, onuň zähmet öndürijiligini ýokarlandyrmagyň hasabyna gazanylýandygy, şeýle-de önümçilik binýadynyň pugtalandyrylmalydygy tejribeden bellidir. Täze önümçilikleri özleşdirmek üçin milli ykdysadyýete dürli çeşmelerden maýa goýum serişdeleriniň çekilmegi kanunalaýyk ýagdaýdyr. 2023-nji ýylda maýa goýumlaryň umumy möçberinden 66,5 göteriminiň önümçilik ähmiýetli desgalaryň gurluşygyna gönükdirilmegi abadan ýaşaýşyň maddy binýadyny emele getirýän önümçilik kuwwatynyň ösdüriljekdigini alamatlandyrýar. Şunda importyň ornuny tutýan we eksporta niýetlenen önümleriň önümçiligini ýokarlandyrmak, Döwlet býujetine salgytlardan we beýleki töleglerden gelýän pul serişdeleriniň möçberini artdyrmak esasy mesele bolup durýar. Mundan başga-da, täze önümçilikleriň işe girizilmegi iş orunlarynyň döredilmegine-de oňyn täsirini ýetirer. 

                                                                   

Dünýä döwletleriniň köpüsinde adam maýasy ykdysady, ylmy-tehniki ösüşe badalga berýär we bäsdeşlige ukyplylygyň görkezijisi bolup çykyş edýär. Milli ykdysadyýetiň täze hil derejesini üpjün etmek syýasatynyň çäklerinde, innowasion ösüş ýoluna daýanýan ykdysadyýeti galkyndyrmak wezipesi, ilkinji nobatda, adam maýasynyň artdyrylmagyny talap edýär. Ýurtlaryň ykdysady ösüşiniň esasyny adamyň täze tehnologiýalary döretmek we özleşdirmek, täze bilimleri almak hem-de ulanmak ukyplary emele getirýär. Şol bir wagtyň özünde-de olaryň artdyrylmagy ýurtda durmuş-ykdysady ilerlemäniň baş şerti bolup çykyş edýär. Netijede, ýurduň ykdysadyýeti üçin diňe bir ýokary hilli esasy maýa zerur bolman, eýsem, jemgyýetiň öndüriji güýji bolan adam maýasynyň ösdürilmegine-de zerurlyk döredýär. Çünki ykdysady ösüş adam maýasynyň derejesi bilen aýrylmaz baglanyşyklydyr. Bu maýanyň hiliniň ýokarlanmagy maddy önümçiligiň netijeliliginiň artmagyna getirýär. Ykdysady netijeliligiň ýokarlanmagy bolsa, öz gezeginde, durmuş ýaýrawyny maliýeleşdirmegiň çeşmeleri hökmünde ilatyň we döwlet býujetiniň girdejileriniň artmagyna ýardam edýär. Netijede, durmuş ýaýrawy ilatyň ýaşaýyş derejesiniň hil görkezijilerine, ýagny bilimine, saglyk ýagdaýyna, fiziki ösüşine... oňyn täsirini ýetirmek bilen, ol ykdysady ösüşiň depginine we netijeliligine-de goşant goşýar.  

                                                                   

Geljek ýyl üçin Döwlet býujetinden durmuş we jemgyýetçilik hyzmatlaryna goýberiljek serişdeleriň 39 göteriminiň bilime, 14,1 göteriminiň saglygy goraýşa, 2,6 göteriminiň medeniýete, 34,7 göteriminiň durmuş üpjünçilik ulgamyna, 9,6 göteriminiň ýaşaýyş jaý-jemagat hojalygyny maliýeleşdirmäge gönükdirilmegi ýurdumyzyň durmuş strategiýasynda adam maýasyny ösdürmäge aýratyn ähmiýet berilýändigini görkezýär. Bu maliýe resminamasynda ylym-bilimi ösdürmäge gönükdiriljek serişdeleriň paýynyň ýokary bolmagy ýurdumyzda bilimler ykdysadyýetini ösdürmek ugrunda döwlet tarapyndan uly tagallalaryň edilýändiginden nyşan. Ýurtda bilimiň, esasan-da, hünär bilimi ulgamynyň ösen derejesiniň gazanylmagy işçi güýjüniň hiliniň düýpli ýokarlanmagyna getirýändigine dünýä tejribesi şaýatlyk edýär. Mysal üçin, ykdysady taýdan ösen döwletlerde jemi içerki önümiň artyşynyň 80 — 95 göteriminiň işgärleri taýýarlamagyň, tehnologiýalara we enjamlara siňdirilen täze bilimleriň hasabyna bolup geçmegi ykdysady ösüşi gazanmakda bilimiň ähmiýetiniň ýokarydygyna şaýatlyk edýär. Şol sebäpli ýurtlar ylmy-tehniki ilerlemäniň dünýä gazananlaryndan netijeli peýdalanmak üçin «adama goýulýan maýanyň» möçberlerini yzygiderli artdyrmaly bolýar. Bu goýumlaryň diňe bir durmuş ýaýrawynyň pudaklaryna goýberilýän býujet serişdeleriň artdyrylmagynyň däl-de, eýsem, ilatyň girdejilerini ýokarlandyrmagyň hasabyna amala aşyrylan ýagdaýynda netijeli bolýandygy tejribede subut edilen hakykatdyr. Şeýlelikde, durmuş ulgamyna gönükdirilýän maýa goýumlaryň ykdysady ösüşiň ýokary depginini hem-de önümçiligiň netijeliligini üpjün etmek arkaly özüni doly ödeýändigi-de kanunalaýyk ýagdaýdyr.  

                                                                   

Ýurdumyzda «Döwlet adam üçindir!» diýen ynsanperwer ýörelgäniň esasynda amala aşyrylýan durmuş syýasaty raýatlaryň maddy üpjünçilik derejesiniň yzygiderli artdyrylmagyny maksat edinýär. Şunuň bilen baglylykda, ilatyň girdejileriniň ýokarlandyrylmagyna aýratyn üns berilýändigi hemmelere mälimdir. Zähmet haklary, pensiýalar, döwlet kömek pullary, talyp we diňleýji haklary ilatyň girdejileriniň esasy çeşmeleri bolup durýar. 2023-nji ýylyň býujetinde raýatlaryň durmuş-hal ýagdaýynyň has-da ýokary derejesini gazanmak maksady bilen, geljek ýylyň 1-nji ýanwaryndan zähmet haklarynyň, pensiýalaryň, döwlet kömek pullarynyň, talyp we diňleýji haklarynyň möçberini 10 göterim ýokarlandyrmak göz öňünde tutulýar. Bu görkeziji berk ykdysady binýadyň döredilendigini ýene bir gezek görkezýär. Dünýä ýurtlarynyň köpüsiniň ykdysady ösüşine ýaramaz täsirini ýetirýän maliýe-ykdysady çökgünligiň dowam edýän häzirki döwründe ösüş depginimiziň ýokarlanmagy beýleki ugurlar bilen bir hatarda iri durmuş özgertmelerini amala aşyrmak-da amatly şertleri döredýär. Bu girdeji çeşmeleriniň «Döwlet býujetiniň I derejesindäki goralýan maddalar» diýlip kesgitlenmegi hem ilatyň girdejilerini döwlet tarapyndan kepillendirmek meselesiniň näderejede wajypdygyny we bu ugurda anykdan-anyk işleriň amala aşyrylýandygyny tassyklaýar. 

                                                                                                           

Maýagözel BABAÝEWA,

                       

Türkmenistanyň Zähmet we ilaty durmuş taýdan goramak ministrliginiň Zähmet gory we iş üpjünçilik müdirliginiň başlygynyň orunbasary, ykdysady ylymlaryň kandidaty.

20.12.2022
Guýularyň sany köpelýär

2021-nji ýylyň awgust aýynda Gahryman Arkadagymyz Mary welaýatyna amala aşyran iş saparynyň çäginde «Galkynyş» gaz käninde bolup, täze guýularyň üçüsiniň gurluşygyna ak pata berdi. Guýulary burawlamak işi «Türkmengaz» döwlet konserni bilen Hytaý Halk Respublikasynyň Milli nebitgaz korporasiýasynyň arasynda baglaşylan şertnama esasynda hytaýly hünärmenlere ynanyldy. 60-njy ulanyş guýusyndan täzelikde 4580 metr çuňlukdan tebigy gazyň senagat akymy alyndy. Bu ulanyş guýusynyň agyz ýakasynyň gurluşyk-gurnama işleri ýerine ýetirildi we önümçilige girizildi.  

                                                                   

«Marygazçykaryş» müdirliginiň buýurmasy esasynda ulanyş guýusynyň agyz ýakasynyň gurluşyk-gurnama işlerinde «Türkmengaz» döwlet konserniniň «Türkmenýöritenebitgazgurnama» trestiniň 3-nji ýöriteleşdirilen gurnama edarasynyň gurluşykçylary baş potratçy boldular. Işleriň halkara ölçeglere, innowasion tehnologiýanyň talaplaryna laýyklykda, öz wagtynda ýerine ýetirilmegi ugrunda edaranyň uly iş alypbaryjysy Meýlis Hommadow, gurnaýjy Maksat Gurbanow, ýokary derejeli kebşirleýji Begenç Kakyşow we beýlekiler has tapawutlanyp zähmet çekdiler.  

 Iri möçberli bu gurluşyga dünýäniň ösen döwletlerinde öndürilen kuwwatly gazgurluşyk tehnologiýalarynyň gönükdirilmegi, şeýle hem kömekçi potratçy edaralaryň çekilmegi gurluşyk-gurnama işleriniň bellenilen möhletinde berjaý edilmegine ýardam berdi.  

                                                                   

 Ulanyş guýusynyň agyz ýakasynda ýokary tehnologiýaly, kuwwatly, döwrebap elektrik we gidrawlik enjamlar oturdyldy, optiki-süýümli kabeller, aragatnaşyk, wideogözegçilik serişdeleri ornaşdyryldy. Bu optiki-süýümli kabeller, aragatnaşyk, wideogözegçilik enjamlary «Galkynyş» gaz känindäki tebigy gazy kükürtden arassalaýan 1-nji zawodyň hem-de gazy ilkinji arassalaýan desganyň operatorlaryna guýudan çig gazyň çykarylyşyny hem-de şu ýerdäki ýokary basyşly gaz geçiriji arkaly tebigy gazyň akdyrylmagyny sanly ulgam arkaly dolandyrmaga mümkinçilik berer.  

                                                                   

Ozal «Galkynyş» meýdançasyndaky 309-njy guýy ulanyşa berildi. Häzir şol meýdançadaky 294-nji hem-de 30-njy ulanyş guýularynyň agyz ýakalarynyň gurluşyk-gurnama işleri alnyp barylýar.  

                                                                                                           

Welmuhammet GALANDAROW.

                       

«Türkmenistan». Surata düşüren Azym ŞEKEROW

19.12.2022
Türkmenistanyň Bitaraplyk hukuk derejesi — parahatçylygyň, dostlugyň we jebisligiň kepili

Geçen hepdede ýurdumyzda Halkara Bitaraplyk güni hem-de BMG-niň Baş Assambleýasy tarapyndan Türkmenistanyň hemişelik Bitaraplygy hakynda taryhy Kararnamanyň kabul edilmeginiň 27 ýyllygy bellenildi. Hormatly Prezidentimiziň Garaşsyz, Bitarap Türkmenistanyň halkyna baýramçylyk mynasybetli iberen Gutlagynda dünýä bileleşigi tarapyndan beýik gymmatlyk hem-de ählumumy taglymat hökmünde ykrar edilen Bitaraplygymyzyň baş maksadynyň adamzadyň we geljegiň bähbitlerine gönükdirilen parahatçylyk, dostluk ýörelgeleri esasynda bütin dünýäde parahatçylygy, howpsuzlygy goramak bolup durýandygy nygtalýar. 

                                                                   

Ýurdumyzyň ähli künjeklerinde baýramçylyk mynasybetli dabaralar geçirildi. Aşgabatda döwlet Baştutanymyz Serdar Berdimuhamedowyň gatnaşmagynda Bitaraplyk binasyna gül goýmak dabarasy boldy. Döwlet medeniýet merkeziniň Mukamlar köşgünde Watanymyzyň Bitaraplygyna bagyşlanyp, sungat ussatlarynyň baýramçylyk konserti geçirildi. 

                                                                   

12-nji dekabrda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Özbegistan Respublikasynyň Prezidentiniň Diwanynyň ýolbaşçysy Sardor Umurzakowy kabul etdi. Duşuşygyň dowamynda hormatly Prezidentimiz we myhman soňky ýyllarda ikitaraplaýyn gatnaşyklaryň hil taýdan täze derejä çykandygyny aýratyn bellediler. Şeýle hem Türkmenistanyň we Özbegistan Respublikasynyň sebitleýin, ählumumy gün tertibiniň möhüm meseleleri, ilkinji nobatda, parahatçylygy, howpsuzlygy üpjün etmek, Durnukly ösüş maksatlaryna ýetmek ýaly ugurlar boýunça garaýyşlarynyň umumydygy ýa-da ýakyndygy aýdyldy. Şunuň bilen birlikde, soňky wagtlarda parlamentara gatnaşyklaryň işjeňleşdirilendigi bellenildi. Munuň özi döwletara hyzmatdaşlygy täze many-mazmun bilen baýlaşdyrmakda uly ähmiýete eýedir.  

                                                                   

Söwda-ykdysady ulgam ikitaraplaýyn gatnaşyklaryň esasy ugurlarynyň biri bolup durýar. Şunuň bilen baglylykda, haryt dolanyşygynyň oňyn ösüşini saklamagyň we ýokary derejede guralan saparlaryň, gepleşikleriň çäklerinde gazanylan ylalaşyklary iş ýüzünde durmuşa geçirmegiň zerurdygy bellenildi. 

                                                                   

14-nji dekabrda “Awaza” milli syýahatçylyk zolagynyň Kongresler merkezinde Türkmenistanyň Prezidenti Serdar Berdimuhamedowyň, Azerbaýjan Respublikasynyň Prezidenti Ilham Aliýewiň hem-de Türkiýe Respublikasynyň Prezidenti Rejep Taýyp Ärdoganyň gatnaşmagynda birinji üçtaraplaýyn sammit geçirildi. Bu şanly wakanyň öňüsyrasynda “Awaza” milli syýahatçylyk zolagynda üç ýurduň energetika, ulag we daşary işler ministrleriniň derejesinde duşuşyklar geçirildi. Olaryň dowamynda sammite taýýarlyk görmek, onuň gün tertibine çykarylan meseleleri we gol çekilmäge taýýarlanylan resminamalary ylalaşmak bilen bagly meseleler ara alnyp maslahatlaşyldy. 

                                                                   

Sammit başlamazyndan ozal, Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow iki dostlukly döwletiň Baştutanlary bilen duşuşdy. Şeýle hem Gahryman Arkadagymyz Türkiýäniň Palatalar we biržalar birleşiginiň başlygy Rifat Hisarjyklyoglu bilen duşuşdy. 

                                                                   

Forumyň öňüsyrasynda bu ýerde hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow hem özüniň azerbaýjan we türk kärdeşleri bilen ikitaraplaýyn duşuşyklary geçirdi. Hyzmatdaşlygyň ileri tutulýan ugurlary boýunça pikir alyşmalaryň dowamynda sammitiň üçtaraplaýyn syýasy-diplomatik gatnaşyklary pugtalandyrmaga, söwda-ykdysady, maýa goýum, medeni-ynsanperwer ulgamlarda hyzmatdaşlygy giňeltmäge ýardam berjekdigi bellenildi. Şeýle hem üç dostlukly ýurduň halkara düzümleriň, şol sanda Türki Döwletleriň Guramasynyň, Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasynyň, Yslam Hyzmatdaşlyk Guramasynyň, Goşulyşmazlyk Hereketiniň çäklerindäki hyzmatdaşlygynyň uly kuwwatynyň bardygy nygtaldy. Şunda Türkmenistanyň, Azerbaýjanyň we Türkiýäniň özara bähbitlere, sebit we dünýä derejesinde parahatçylygy, abadançylygy, ösüşi üpjün etmegiň maksatlaryna laýyk gelýän özara hyzmatdaşlygy hemmetaraplaýyn ösdürmegi maksat edinýändikleri tassyklanyldy. 

                                                                   

Döwlet Baştutanymyz ýurdumyzyň hyzmatdaşlygyň köpugurly kuwwatyny durmuşa geçirmäge, taryhyň dowamynda kemala gelen dost-doganlyk däplerine esaslanýan döwletara gatnaşyklary hil taýdan täze derejä çykarmaga gönükdirilen netijeli başlangyçlaryny beýan etdi. Energetika, ulag ýaly strategik ulgamlardaky hyzmatdaşlyga aýratyn üns berildi. Halkara energetika hyzmatdaşlygy ulgamynda Türkmenistan, Azerbaýjan we Türkiýe energiýa serişdelerini dünýä bazarlaryna ibermegiň sazlaşykly, köpgörnüşli ulgamyny döretmek ugrunda çykyş edýärler. Munuň özi köptaraply bähbitleri hasaba almak bilen, bu ulgamlaryň ugurlaryny diwersifikasiýa etmäge, olaryň işlemeginiň anyk we aýdyň ülňülerine esaslanmalydyr. Ygtybarlylyk hem-de howpsuzlyk kepillendirmelerine daýanmalydyr diýip, döwlet Baştutanymyz belledi. Biziň tebigy gazy Türkmenistandan we Azerbaýjandan Türkiýä, soňra bolsa dünýä bazarlaryna ibermekde hyzmatdaşlygy ýola goýmak baradaky bilelikdäki başlangyçlarymyza hut şunuň bilen baglylykda seretmelidiris. 

                                                                   

Şeýle hem Türkmenistanyň Aziýanyň we Ýewropanyň arasynda ýurtlarymyzyň üstünden geçýän üstaşyr ulag geçelgelerini döretmegiň bilelikdäki strategiýasyna daýanýan üçtaraplaýyn ysnyşykly hyzmatdaşlygyň zerurdygy baradaky pikire goşulýandygy bellenildi. 

                                                                   

Türkmenistan — Azerbaýjan — Türkiýe täze ulag geçelgesi geljegi uly bolan taslamalaryň birine öwrülip biler. Şunuň bilen baglylykda, türkmen tarapy şu ugur boýunça ýük daşamagyň amatly bolmagy üçin, Ýeke-täk logistik merkezi döretmek baradaky meselä seretmegi teklip edýär. 

                                                                   

Duşuşygyň jemleri boýunça Türkmenistanyň, Azerbaýjan Respublikasynyň we Türkiýe Respublikasynyň döwlet Baştutanlarynyň birinji sammitiniň Bilelikdäki Beýannamasy kabul edildi. Onda üç ýurduň arasyndaky gatnaşyklaryň ýokary derejesi kanagatlanma bilen bellenilýär. Geljekde hem köptaraplaýyn strategik hyzmatdaşlygy hemmetaraplaýyn ösdürmäge, parahatçylygy, howpsuzlygy we durnuklylygy üpjün etmek, ählumumy, sebit derejelerinde ynanyşmak hem-de özara düşünişmek ýagdaýyny emele getirmek maksady bilen, halkara giňişlikde netijeli gatnaşyklary pugtalandyrmaga taýýarlyk beýan edilýär. 

                                                                   

Döwlet Baştutanlarynyň gatnaşmagynda Söwda-ykdysady hyzmatdaşlyk hakynda Türkmenistanyň Hökümetiniň, Azerbaýjan Respublikasynyň Hökümetiniň we Türkiýe Respublikasynyň Hökümetiniň arasynda Ylalaşyga; 2023 — 2025-nji ýyllar üçin ylym, bilim we medeniýet babatda hyzmatdaşlyk etmek hakynda Türkmenistanyň Hökümetiniň, Azerbaýjan Respublikasynyň Hökümetiniň we Türkiýe Respublikasynyň Hökümetiniň arasynda Çarçuwaly maksatnama; Gümrük hyzmatdaşlygy boýunça bilelikdäki konsultatiw topary döretmek barada Türkmenistanyň Hökümetiniň, Azerbaýjan Respublikasynyň Hökümetiniň we Türkiýe Respublikasynyň Hökümetiniň arasynda özara düşünişmek hakynda Ähtnama; Energetika babatda hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de ösdürmek hakynda «Türkmengaz» döwlet konserniniň, Azerbaýjan Respublikasynyň Energetika ministrliginiň we Türkiýe Respublikasynyň Energetika we tebigy serişdeler ministrliginiň arasynda özara düşünişmek hakynda Ähtnama; Ulaglar babatda hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de ösdürmek barada Türkmenistanyň Ministrler Kabinetiniň ýanyndaky Ulag we kommunikasiýalar agentliginiň, Azerbaýjan Respublikasynyň Sanly ösüş we ulag ministrliginiň we Türkiýe Respublikasynyň Ulag we infrastruktura ministrliginiň arasynda özara düşünişmek hakynda Ähtnama gol çekildi. 

                                                                   

Sammit tamamlanandan soňra, üç ýurduň daşary syýasat edaralarynyň ýolbaşçylary köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň wekilleriniň öňünde çykyş edip, duşuşygyň jemleri barada habar berdiler. Bellenilişi ýaly, Türkmenistanyň, Azerbaýjan Respublikasynyň we Türkiýe Respublikasynyň Prezidentleriniň şu gezekki duşuşygy, hakykatdan-da, taryhy waka, biziň döwletlerimiziň we halklarymyzyň arasynda dost-doganlyk gatnaşyklarynyň mizemezdiginiň aýdyň subutnamasy boldy. Sammitiň dowamynda gazanylan ylalaşyklar hem-de gol çekilen resminamalar özara bähbitli üçtaraplaýyn hyzmatdaşlygy yzygiderli pugtalandyrmak we giňeltmek, ony täze, geljegi uly ugurlara çykarmak, dünýädäki häzirki dörän ýagdaýlar bilen baglylykda, örän möhüm syýasy, ykdysady, durmuş we ynsanperwer ähmiýete eýe bolýan Beýik Ýüpek ýoluny gaýtadan dikeltmek üçin ygtybarly binýat bolup hyzmat eder. 

                                                                   

“Awaza” milli syýahatçylyk zolagynda Türkmenistanyň, Azerbaýjan Respublikasynyň we Türkiýe Respublikasynyň döwlet Baştutanlarynyň birinji üçtaraplaýyn sammitiniň çäklerinde dostlukly ýurtlaryň işewür toparlarynyň wekilleriniň duşuşygy boldy. Duşuşygyň dowamynda ykdysadyýetiň we maýa goýumlaryň dürli ugurlarynda, ýokary tehnologiýalar ulgamynda gatnaşyklary täze derejä çykarmagyň ýollary, haryt dolanyşygyny artdyrmagyň mümkinçilikleri seljerildi. Bilelikdäki işiň anyk meýilnamalary ylalaşyldy. Işewürlik duşuşygynyň netijeleri boýunça Türkmenistanyň, Azerbaýjan Respublikasynyň we Türkiýe Respublikasynyň arasynda üçtaraplaýyn gatnaşyklary ösdürmek we özara düşünişmek hakynda Jarnama gol çekildi. 

                                                                   

Şeýle-de «Awaza» milli syýahatçylyk zolagynda Türkmenistanyň amaly-haşam sungatynyň giň gerimli sergisi guraldy. Oňa köp sanly myhmanlar, şol sanda Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň Başlygynyň hem-de Azerbaýjanyň we Türkiýäniň döwlet Baştutanlarynyň maşgalalary baryp gördüler. 

                                                                   

16-njy dekabrda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow sanly ulgam arkaly Ministrler Kabinetiniň giňişleýin mejlisini geçirdi. Onuň barşynda wise-premýerleriň, welaýatlaryň häkimleriniň hem-de Aşgabat şäheriniň häkiminiň hasabatlary diňlenildi. Gün tertibine ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň meseleleri girizildi. 

                                                                   

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow mejlisiň jemini jemläp, dünýä ykdysadyýetindäki çylşyrymly ýagdaýlara we aýry-aýry pudaklaryň işinde bar bolan kemçiliklere garamazdan, şu ýyl milli ykdysadyýetimiziň ýokary depginli ösüşiniň saklanýandygyny aýtdy. Bellenilişi ýaly, hasabat döwründe halk hojalygynyň ähli pudaklarynda diýen ýaly önüm öndürmegiň möçberi artdy. Kabul edilen maksatnamalara laýyklykda, ykdysadyýetimizde hususy pudagyň paýy hem artýar. Döwlet býujetine serişdeleriň gelip gowuşmagy bellenen tabşyryklaryň çäklerinde üpjün edildi. Zähmet haklary, pensiýalar we döwlet kömek pullary tassyklanan tertibe laýyklykda tölenýär. Şol bir wagtyň özünde önümçilik we ýaşaýyş-durmuş maksatly köp sanly desgalar ulanmaga berildi. 

                                                                   

Eksporta niýetlenen önümleri artdyrmak boýunça çäreleriň amala aşyrylmagy netijesinde, dürli görnüşli önümleriň eksport edilen möçberi, geçen ýyl bilen deňeşdirilende, 50 göterime golaý artdy. Şuny göz öňünde tutup, döwlet Baştutanymyz daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan önümleri özümizde öndürmek we täze görnüşli önümleri öndürmegiň hasabyna eksporty artdyrmak boýunça işleri dowam etdirmegi tabşyrdy. Umuman, şu ýylyň on bir aýynyň jemleri boýunça ýurdumyzda kanagatlanarly netijeleriň gazanylandygyny aýdyp, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow muňa garamazdan, yhlasly we netijeli işlemegi dowam edip, ýurdumyzyň ykdysadyýetini depginli ösdürmelidigini belledi. 

                                                                   

Döwlet Baştutanymyz şu ýylyň daşary syýasat babatda hem netijeli we baý many-mazmunly bolandygyny aýdyp, Bitarap döwletimiziň daşary syýasat ugrunyň Konsepsiýasyna laýyklykda, ýurdumyzyň halkara giňişlikde dostlukly we deňhukukly gatnaşyklary ýola goýandygyny belledi. Bitarap döwletimiziň başlangyjy bilen Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň 2023-nji ýyly “Parahatçylygyň kepili hökmünde dialogyň halkara ýyly” diýip yglan etmegi munuň ýene-de bir aýdyň mysalydyr. 

                                                                   

Türkmenistan bilen Ýaponiýanyň arasynda gazanylan ikitaraplaýyn ylalaşyklary durmuşa geçirmek hem-de iki ýurduň özara gatnaşyklaryny mundan beýläk-de ösdürmek maksady bilen, Türkmenistanyň Prezidenti Karara gol çekdi. Resminama laýyklykda, Türkmen-ýapon ykdysady komitetiniň türkmen böleginiň düzümi tassyklanyldy. 

                                                                   

Her ýylyň 14-nji dekabrynda bellenilýän Türkmenistanyň nebitgaz senagaty we geologiýa pudaklarynyň işgärleriniň güni geçen hepdäniň wakalarynyň hatarynda boldy. Baýramçylyk mynasybetli hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow bu pudaklaryň işgärlerini gutlady. Döwlet Baştutanymyzyň Permanyna laýyklykda, has tapawutlanan hünärmenler Türkmenistanyň “Watana bolan söýgüsi üçin” medaly bilen sylaglandylar. 

                                                                   

Paýtagtymyzda ýurdumyzyň Baş arçasynyň yşyklaryny ýakmak dabarasy geçirildi. Adatça, bu dabara Täze ýyl baýramynyň öň ýanynda geçirilýär. 

                                                                   

Ýola goýlan däbe görä, paýtagtymyzyň täsin tebigy künjekleriniň birinde ýerleşen “Älem” medeni-dynç alyş merkeziniň öňündäki giň meýdança dabaralaryň merkezine öwrüldi. Bu ýerde iň owadan, belent arça oturdylyp, ertekiler şäherjigi giňden ýaýbaňlandyryldy. Depesi “2023” ýazgyly sekizburçly ýyldyz bilen bezelen Baş arçanyň beýikligi 43 metre deňdir. 

                                                                   

Dürli reňkde öwüşgin saçýan şarlar we çyrajyklar, yşyklandyryjy bezeglerden emele gelen lybasa beslenen Baş arçanyň töweregine müňlerçe ýaşlar we ulular ýygnandylar. Çünki hut şu ýerden çagalar üçin täsin başdan geçirmeleriň jadylaýjy güýji gözbaş alýar. Bu ýerde Aýazbabanyň we Garpamygyň jadyly taýajyklary arkaly körpeleriň ajaýyp arzuwlary, islegleri amala aşýar. Ýaş türkmenistanlylaryň adyndan Aýazbaba hem-de onuň agtygy Garpamyk hormatly Prezidentimize we mähriban halkymyza ýetip gelýän Täze ýyl mynasybetli tüýs ýürekden gutlaglaryny ýollap, bagtyýarlyk, saglyk, Watanymyzyň abadançylygynyň we gülläp ösmeginiň bähbidine ösüşlere beslenen özgertmeleriň durmuşa geçirilmeginde uly üstünlikleri arzuw etdiler. 

                                                                   

 Çagalar ýatdan çykmajak wakanyň şanyna hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň adyndan ajaýyp sowgatlary aldylar. 

                                                                   

Paýtagtymyzdaky Baş arçanyň yşyklarynyň ýakylmagynyň yzysüre, welaýatlaryň, şäherleriň we obalaryň merkezlerindäki Täze ýyl arçalary hem öz yşyklaryny ýakdylar. 

                                                                   

“Ýylyň parlak ýyldyzy” bäsleşiginiň jemleýji tapgyry Täze ýyl baýramçylygynyň öňüsyrasynda geçirilýän şanly wakalaryň biri boldy. 

                                                                   

Magtymguly adyndaky Ýaşlar guramasynyň Merkezi geňeşiniň Medeniýet ministrligi hem-de Telewideniýe, radiogepleşikler we kinematografiýa baradaky döwlet komiteti bilen bilelikde her ýylda guraýan bäsleşigine ýurdumyzyň ähli welaýatlaryndan we Aşgabat şäherinden 17 — 35 ýaş aralygyndaky zehinli ýaşlar gatnaşdylar. Döredijilik bäsleşiginiň saýlama tapgyrlary ýurdumyzyň welaýatlarynda geçirildi. Şunlukda, “Ýylyň parlak ýyldyzy” adyna Rüstem Hallyýew mynasyp boldy. Oňa göçme kubok hem-de gymmat bahaly sowgat gowşuryldy. 

                                                                   

Geçen hepde paýtagtymyzda Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler partiýasynyň nobatdaky IV gurultaýy geçirildi. Forumyň gün tertibiniň çäklerinde partiýanyň Merkezi geňeşiniň başlygynyň we welaýatlardaky bölümleriniň, derňew toparynyň ýolbaşçylarynyň hasabatlary diňlenildi, guramaçylyk meselelerine garaldy. Gurultaýa gatnaşyjylar Senagatçylar we telekeçiler partiýasynyň Merkezi geňeşiniň, derňew toparynyň täze düzümini saýladylar. Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler partiýasynyň Merkezi geňeşiniň başlyklygyna S.Owganow gaýtadan saýlanyldy. Şeýle hem TSTP-niň Tertipnamasyna hem-de Maksatnamasyna girizilmegi kabul edilen üýtgetmeler biragyzdan makullanyldy. 

                                                                   

17-nji dekabrda Türkmenistanyň Prezidentiniň Kararyna laýyklykda, “Ilat ýazuwy — 2022: Jebislik. Bagtyýarlyk. Röwşen geljek” şygary astynda tutuş ýurdumyz boýunça ilatyň we ýaşaýyş jaý gorunyň uçdantutma ýazuwy başlandy. Ilat ýazuwynyň esasy wezipesi ýurdumyzyň ilatynyň demografik düzümi hem-de durmuş-ykdysady ýagdaýy barada anyk maglumatlary almakdan ybaratdyr. Şeýle maglumatlar döwlet syýasatyny işläp taýýarlamak, meýilnamalaşdyrmak we dolandyrmak üçin möhüm ähmiýete eýedir. 

                                                                   

Sanly tehnologiýalaryň peýdalanylmagy bu çäräniň esasy aýratynlygydyr. Ilat ýazuwynyň geçirilýän döwründe maglumatlary ýygnamak, işlemek hem-de ýaýratmak işlerinde häzirki zaman enjamlary we programma üpjünçiligi peýdalanylar. 

                                                                   

Şeýlelikde, geçen hepdäniň wakalarynda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň baştutanlygynda amala aşyrylýan parahatçylyk, hoşniýetlilik we döredijilik syýasatynyň esasyny düzýän mizemez gymmatlyklar öz beýanyny tapdy. Dünýä bileleşiginiň işjeň agzasy bolan döwletimiz özüniň ösüş ýoluny saýlap alyp, ähli ýurtlaryň we halklaryň bähbidine laýyk gelýän giň halkara hyzmatdaşlygyň ösdürilmegine gönükdirilen ähmiýetli başlangyçlary öňe sürmek bilen çäklenmän, eýsem, olary iş ýüzünde durmuşa geçirmek boýunça hem yzygiderli çäreleri amala aşyrýar. 

                                                                                                           

(TDH)

19.12.2022
Döwrüň beýikliginiň nyşany

Şu ýylyň 3-nji dekabrynda Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow Ahal welaýatynyň täze, döwrebap edara ediş merkeziniň birinji tapgyrynyň tamamlanyp barýan gurluşygy bilen bagly möhüm wezipeleri ara alyp maslahatlaşmak, şeýle-de öňde durýan maksatnamalaýyn işleri kesgitlemek üçin Milli Geňeşiň agzalarynyň, ministrlikleriň, pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň ýolbaşçylarynyň we degişli jogapkär ýolbaşçylaryň gatnaşmagynda iş maslahatyny geçirdi. Maslahatda täze şäheriň birinji tapgyryndaky desgalaryň açylyş dabarasynyň ýokary derejede guralmagyny üpjün etmek, täze döredilýän ilatly ýere dereje bermek, döwrebap at dakmak, ol ýerde ýerleşdiriljek düzüm birliklerini kesgitlemek, edaralardyr kärhanalaryň ýolbaşçy düzümini emele getirmek, onuň dolandyryş çägini kesgitlemek, ýerleri bölüp bermek babatda öňde duran möhüm wezipelere garaldy.  

                                                                   

Aşgabadyň günbatar tarapynda gojaman Köpetdagyň düzlüklerini etekläp oturan täze şäher döwrüň beýikliginiň aýdyň nyşanyna öwrülýär. Göwher gaş kimin lowurdaýan Ahal welaýatynyň täze, döwrebap edara ediş merkeziniň birinji tapgyrynyň açylmagy taryhyň röwşen sahypasyny alamatlandyrar.  

                                                                   

Mälim bolşy ýaly, gurluşygy iki tapgyrda amala aşyrylýan täze merkezde «akylly» şäherlere mahsus aýratynlyklar ornaşdyrylýar. Bu şäher 415,4 kilometr agyz suw, suwaryş, sil suwlaryny sowujy akabalary, suwuň derejesini peseldiş ulgamyny we lagym geçirijilerini, 62,9 kilometr gaz geçirijini, 344,2 kilometr elektrik geçirijileri, 210 kilometr aragatnaşyk ulgamlaryny, 74,9 kilometr awtomobil ýollaryny öz içine alar.  

                                                                   

Täze merkeziň smartfon arkaly dolandyrylýan 5, 7 we 9 gatly ýaşaýyş jaýlarydyr 2 gatly kottejler toplumlary onuň döwrebap keşbini üpjün eder. Şeýle-de bu toplumdaky çagalar baglary, mekdepler, ýöriteleşdirilen bilim-terbiýeçilik edaralary, saglygy goraýyş, medeniýet, söwda we hyzmatlar ulgamlaryna degişli edaralar, sport desgalary, dolandyryş binalary, ulag-aragatnaşyk hem-de inženerçilik tehniki ulgamlarydyr iri jemgyýetçilik binalary ýurdumyzda adamlaryň abadan durmuşy, ýaşaýşyň ýokary derejesi babatda ählitaraplaýyn alada edilýändiginiň güwäsidir.  

                                                                   

Guruljak ýeri seýsmologiýa taýdan ylmy esasda düýpli öwrenilen täze şäherde 2 gatly kottejleriň we köp gatly ýaşaýyş jaýlarynyň 400-den gowragy bolar. Şeýle-de her biri 320 orunlyk 10 sany çagalar bagy, 720 okuwça niýetlenen 19 sany orta mekdep, başlangyç we orta hünär mekdepleri, iki sany sungat mekdebi milli aýratynlyklary bilen şäheriň görküne görk goşar. Mundan başga-da, Maliýe we ykdysadyýet toplumynyň bölümi, Merkezi bankyň, «Daýhanbank», «Türkmenistan», «Halkbank» we «Senagat» täjirçilik banklarynyň welaýat şahamçalary, saglyk öýleri, Enäniň we çaganyň saglygyny goraýyş merkezi, döwrebap hassahanalar, Ruhyýet köşgi, medeniýet öýi, drama teatry, kitaphana, sirkiň binalar toplumy, muzeý, sport toplumlary, türgenleşik meýdançalary, manežler, athanalar, Halkara atçylyk ýokary okuw mekdebi, Ylmy-önümçilik merkezi, raýatlaryň medeniýetli dynç almagy üçin bagy-bossanlyga bürenen, milli ruhda bezelen seýilgäh toplumlary, söwda we dynç alyş merkezleri täze welaýat merkeziniň ilatyna hyzmat eder.  

                                                                   

Döwrüň talabyna laýyk enjamlaşdyrylýan «akylly» şäherde dolandyryş, işewürlik, durmuş, ulag-aragatnaşyk ulgamlarynyň we beýleki pudaklaryň döredilmegi täze iş orunlarynyň açylmagyna, ilatyň iş bilen üpjünçiligini has gowulandyrmaga mümkinçilik berer. Welaýatyň täze, döwrebap edara ediş merkeziniň tebigy gözelligini saklap galmak maksady bilen, «akylly» şäher konsepsiýasyny durmuşa geçirmegiň çäklerinde sanly we intellektual ulgamlary ornaşdyrmak arkaly «ýaşyl» tehnologiýalar giňden ulanylar. Ekologik taýdan arassa ulaglaryň hereketini ýola goýmak, ýagny elektromobilleriň gatnawyny üpjün etmek we awtoulaglary goýmak üçin niýetlenen «akylly» awtoduralgalaryň gurluşygyny ýaýbaňlandyrmak, yşyklandyryş ulgamyny döwrebaplaşdyrmak, ulgamda energiýanyň gaýtadan dikeldilýän çeşmelerini — Gün we ýel batareýalaryny ornaşdyrmak arkaly howanyň arassalygyny gazanmak göz öňünde tutulýar. 

                                                                   

Häzirki wagtda dünýäde zir-zibil galyndylarynyň öz wagtynda we arassaçylyk düzgünlerine laýyklykda ýygnalmagyny üpjün etmegi göz öňünde tutmak bilen, bu babatda ösen tejribeden ugur alnyp, galyndylary gaýtadan işleýän kärhanalary döretmek hem-de zir-zibiller üçin «akylly» gaplary ornaşdyrmak meselelerine hem aýratyn ähmiýet berlendir. Sebäbi ulgamyň sanlylaşdyrylmagy bilen, zir-zibil gaplary dolan wagtynda degişli arassaçylyk gullugyna awtomatik usulda habar ugradylar. Elbetde, şeýle hyzmatlaryň durmuşa ornaşdyrylmagy, birinjiden, daşky gurşawyň arassalygyny üpjün etse, ikinjiden, fiziki zähmetiň azaldylmagyna şert döreder. Täze şäheriň ýollarynda ugurlary görkezýän şekilleriň, köçeleriň, jaýlaryň adynyň, belgileriniň görnüşleri, yşyklandyryş ulgamynda, energiýa üpjünçiliginde tygşytlaýjy serişdeleri, häzirki zamanyň täzeçil tehnologiýalaryny, nou-haularyny ulanmak arkaly döwrebap usullary peýdalanmaga möhüm ähmiýet berilýär.  

                                                                   

Türkmenistany 2022 — 2052-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Milli maksatnamasynda bellenen wezipeleri üstünlikli durmuşa geçirmek, ilatyň ýaşaýyş-durmuş derejesini has-da ýokarlandyrmak maksadyndan ugur alnyp, täze, döwrebap edara ediş merkezinde gurulýan ýaşaýyş jaýlarynyň jaý şertleri gowulandyrylmaga mätäç raýatlara kanunçylyga laýyklykda berilmegini üpjün etmek maksady bilen, hormatly Prezidentimiz Ministrler Kabinetiniň şu ýylyň 10-njy sentýabrynda geçirilen mejlisinde «Ahal welaýatynyň täze, döwrebap edara ediş merkezinde gurulýan ýaşaýyş jaýlarynyň meseleleri hakynda» Karara gol çekdi. Bu resminama raýatlaryň ýaşaýyş-durmuş şertleriniň has-da gowulanmagyna şert döreder. Şunda döwlet Baştutanymyzyň wezipä girişmek dabarasynda eden taryhy çykyşyndaky: «Her bir maşgalany häzirki zaman öýi ýa-da jaýy bilen üpjün etmek meniň esasy aladalarymyň biri bolar» diýen sözleriniň bu günki gün iş ýüzünde amal edilýändigini görmek bolýar.  

                                                                   

Hawa, Köpetdagyň etegindäki ajaýyp künjekde Bitarap Watanymyzyň okgunly ösüş-özgerişlerini alamatlandyrýan täze şäher kemala gelýär. Munuň özi “Döwlet adam üçindir!” diýen ynsanperwer ýörelgäniň rowaçlanýandygynyň aýdyň beýanydyr.  

                                                                                                           

Jumageldi SALAMOW.

                       

«Türkmenistan».

19.12.2022