Garaşsyz, hemişelik Bitarap Türkmenistan döwletimizde adam hakyndaky alada hiç wagt ünsden düşürilmeýär. Halkyň ýaşaýyş derejesiniň, hal-ýagdaýynyň gün-günden gowulanmagy bolsa onuň aýdyň mysalydyr. Esasy Kanunymyzda hem: «Türkmenistanda jemgyýetiň we döwletiň iň gymmatly hazynasy adamdyr» diýip bellenilýär. Hut şondan ugur alnyp, ýurdumyzda zähmetsöýer halkyň abadan ýaşamagyna, şahsyýetiň hemmetaraplaýyn ösmegine gönükdirilen döwlet syýasaty alnyp barylýar. Şonuň netijesinde bolsa Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwri Arkadagly Serdarymyzyň parasatly baştutanlygynda ähli ugurlarda belent sepgitlere ýetilýän zamana öwrülýär.  

Bazar gatnaşyklarynyň ösmegi bilen durmuşa geçirilýän ykdysady özgertmeler durmuş üpjünçiliginiň ýokarlandyrylmagyny göz öňünde tutýar. Hormatly Prezidentimiz tarapyndan alnyp barylýan ykdysady syýasat diňe bir ýurdumyzyň ykdysady, önümçilik kuwwatyny artdyrman, eýsem durnukly baha ulgamyny üpjün etmeklige hem mümkinçilik berýär. Baha ulgamynyň esasy şahalarynyň biri bolan baha kesmek işi hem Türkmenistanyň durnukly ykdysady ösüşini üpjün etmeklige özüniň oňaýly täsirini ýetirýär. Baha kesmek işi Esasy Kanunymyzda, «Baha kesmek işi hakynda» Türkmenistanyň Kanunynda, şeýle hem Türkmenistanyň baha kesmek işiniň çygryndaky beýleki kadalaşdyryjy hukuk namalarynda öz beýanyny tapýar. Baha kesmek işi ýurdumyzda baha ulgamynyň kämil nusga eýe bolmagyna, ussat hünärmenleri ýetişdirmäge, olaryň başarjaňlygyny kämilleşdirmäge we jemgyýetde ykdysady ilerlemeleri höweslendirmäge kuwwatly itergi berýär. Ýeri gelende bellesek, baha hojalygyň bazar mehanizmini dolandyrmagyň alamatlarynyň biri bolup, ykdysadyýetiň ösüşiniň kanunalaýyklygyny we haryt bazarynyň şertlerini şöhlelendirýär. Has takygy, baha ykdysady kategoriýa hökmünde her bir degişli kärhana üçin girdejiniň, peýdanyň we maliýe taýdan doly üpjünçiligiň göwrümini kesgitleýän möhüm görkeziji bolup çykyş edýär. Baha kesmek işi bolsa, bir zadyň (harydyň, hyzmatyň we ş.m.) bazar gymmadyny kesgitlemek boýunça garaşsyz ekspertleriň, baha kesijileriň hyzmatyny aňladýar. Baha kesmek işi milli ykdysadyýetiň dürli ugurlaryna täsir etmek bilen, bu babatda işiň ýokary netijeli bolmagyny talap edýär.  

Häzirki wagtda ýurdumyzda baha kesmegiň we baha bilen işlemegiň özboluşly aýratynlygy emele geldi. Ýurdumyzyň baha kesmek işi hakyndaky kanunçylygynyň çäklerinde baha kesmek işiniň obýektlerine görä gymmatyny kesgitlemek mazmuny boýunça düýpli tapawutlanýar. Dünýädäki çylşyrymly ykdysady we syýasy ýagdaýlaryň häzirki zaman şertlerinde işewürligiň gymmatyny bahalandyrmak baha kesmek işi çygrynda döwrüň iň bir derwaýys görkezijileriniň biridir. Görkeziji kärhananyň maýa goýum babatda özüne çekijiligini ýokarlandyrmaga, önümçilige zerur bolan karz serişdeleri çekmäge, ätiýaçlandyryş işini amala aşyrmaga we beýleki birnäçe ykdysady amallara öz täsirini ýetirýär. 

Her bir telekeçi, her bir ýolbaşçy üçin kärhananyň işine ýetirjek täsirini deslapky bahalandyrmak möhümdir. Çünki, ol ýa-da beýleki ýagdaýlarda, ylaýta-da, işewürligiň gymmadyny bahalandyrmakda ahyrky görkezijä oňyn täsir etjek çözgütler gözlenilýär. Bu bolsa häzirki zaman şertlerinde işewürligi esaslandyryjylar üçin iň bir derwaýys meseleleriň biridir.  

Hususan-da, işewürligiň gymmadyna baha kesmekde girdejili çemeleşme çaklama ýörelgesine esaslanýar. Baha kesmekligiň bu çemeleşmesi maýa goýum höweslendirmeler nukdaýnazaryndan has amatly hasaplanylýar. Çünki hereket edýän kärhana pul goýýan islendik maýadar ahyrky netijede işjeňleriň toplumyny däl-de, eýsem goýan serişdelerini ödemäge, peýda almaga we özüniň ýagdaýyny gowulandyrmaga mümkinçilik berýän geljekki girdejileriň akymyny satyn alýar. 

Deňeşdirmeli çemeleşmesi bilen kärhananyň gymmakyna baha kesmek çalşyrma ýörelgesine esaslanýar. Baha kesilýän kärhananyň gymmakynyň ähtimallygyny bazarda bellige alnan birmeňzeş kärhananyň hakyky satuw bahasy bolup çykyş edýär. Harajatly çemeleşmesine esaslanyp, işewürligiň bazar gymmakyna baha kesmek usulyýeti, ykdysady şertleriň üýtgemegini we wagt ýagdaýyny hasaba almak bilen, esaslandyryjynyň kärhanany döretmek ýa-da satyn almak we işe girizmek bilen bagly bolan, erkin bazarda eýelik edilýän obýekti ýerlemek bilen hususy harajatlaryň öwezini dolup bilijilik ukybyna esaslanýar. Kärhanany döretmek ýa-da satyn almak we ony işe girizmek bilen bagly bolan harajatlara: esaslandyryş, guramaçylyk, meýilnamalaşdyryş we beýleki işleriň gymmaty, kärhananyň önümçilik serişdeleriniň satyn alyş gymmaty, şeýle hem intellektual eýeçiliginiň beýleki görnüşleriniň gymmaty, kärhananyň obýektleriniň gurluşygy üçin ýeriň (kärendäniň) gymmaty, kärhananyň maddy däl aktiwlerini goşmak bilen aktiwleriniň gymmaty we beýlekiler degişlidir. 

Bazar ykdysadyýeti şertlerinde milli modeli ulanmak, ýurdumyzyň ykdysadyýetinde gazanylýan ösüşlere goşant bolmak bilen, oňa oňyn täsir etmegiň netijeliligini artdyrar. Halkyň ýaşaýyş derejesini ýokarlandyrmak bolsa hormatly Prezidentimiziň häzirki amala aşyrýan özgertmeleriniň baş maksadydyr. Özgertmeler strategiýasyny üstünlikli durmuşa geçirýän Arkadagly Serdarymyzyň jany sag, ömri uzak bolsun, ýurdumyzy ykdysady taýdan ösdürmäge, halkymyzyň abadançylygyny ýokarlandyrmaga hem-de Watanymyzyň mundan beýläk-de gülläp ösmegine gönükdirilen ägirt uly işleri rowaçlyklara beslensin! 

Jennet ROZYÝEWA,

Türkmen döwlet ykdysadyýet we dolandyryş institutynyň  talyby.

Aşgabat — Doha — Aşgabat, 3-nji dekabr (TDH). Şu gün hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Kataryň Emiri Şeýh Tamim bin Hamad Al Taniniň çakylygy boýunça Katar Döwletine sapary amala aşyryp, ol ýerde türkmen-katar gatnaşyklaryny hemmetaraplaýyn ösdürmek bilen bagly ýokary derejede duşuşyk geçirdi hem-de Dohada dowam edýän Futbol boýunça dünýä çempionatynyň oýunlarynyň biriniň hormatly myhmany boldy. 

Türkmenistanyň döwlet Baştutanynyň sport baýramçylygyna bildirýän gyzyklanmasy ýurdumyzda sporty ösdürmäge hem-de wagyz etmäge, bu ulgamda netijeli halkara hyzmatdaşlygy pugtalandyrmaga uly üns berilýändiginiň nobatdaky subutnamasydyr. Bu sport baýramçylygy Ýer ýüzüniň dürli sebitlerinden futbolçylary we sportuň örän özüne çekiji bu görnüşiniň janköýerlerini bir ýere jemledi. 

Döwlet Baştutanymyzyň hem-de Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowyň alyp barýan giň gerimli işleri esasynda häzir ýurdumyzyň sporty hil taýdan täze sepgide çykdy. Diýarymyzda ugurdaş düzümler yzygiderli kämilleşdirilýär we giňeldilýär, türgenler, tälimçiler üçin hemme şertler döredilýär, Türkmenistan bolsa sebitiň hem-de dünýäniň sport merkezleriniň biri hökmünde eýeleýän ornuny ynamly berkidýär. Sportda gazanylýan üstünlikleri artdyrmak bilen bir hatarda, milli bedenterbiýe-sagaldyş hereketiniň işjeňleşdirilmegine uly ähmiýet berilýär. Bu bolsa häzirki wagtda uzak möhletleýin umumymilli maksatnama derejesindäki häsiýete, görlüp-eşidilmedik gerime eýe boldy. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň nygtaýşy ýaly, bedenterbiýe we sport jemgyýetiň sazlaşykly ösüşini üpjün edýär, adam häsiýetini kemala getirmekde möhüm orny eýeleýär. Adamda özüne ynamy, güýç-kuwwaty, ruhubelentligi terbiýeleýär. Döwlet Baştutanymyz bedenterbiýe we sport bilen meşgullanmaga yzygiderli üns berip, ajaýyp beden taýýarlygyny, ussatlygyň ýokary derejesini aýan etmek bilen, bu babatda ildeşlerimize nusgalyk görelde görkezýär. Mälim bolşy ýaly, hormatly Prezidentimiz Türkmenistanyň Milli Olimpiýa komitetiniň Prezidentidir, “Türkmenistanyň at gazanan tälimçisi” diýen hormatly adyň eýesidir. 

Sport ugry boýunça gatnaşyklar baradaky meseleler daşary ýurtlara saparlaryň maksatnamasyna, ýokary derejedäki gepleşikleriň we duşuşyklaryň gün tertibine yzygiderli girizilýär. Türkmenistan Ýer ýüzünde parahatçylygyň, durnuklylygyň pugtalandyrylmagyna ýardam edýän mizemez ynsanperwer gymmatlyklaryň töweregine ynsanlary birleşdirmekde möhüm ýagdaý bolan halkara sport hem-de Olimpiýa hereketiniň ösdürilmegine uly goşant goşýar. Soňky ýyllarda paýtagtymyz dürli ýaryşlaryň, şol sanda halkara derejeli ýaryşlaryň geçirilýän ýerine öwrüldi. Bu bolsa iri ýaryşlary ýokary derejede guraýjy hökmünde ýurdumyzyň dünýä derejesindäki ykrarnama eýe bolmagyny şertlendirdi. 

Halkara ýaryşlara işjeň gatnaşýan türkmen türgenleriniň gazanýan ajaýyp ýeňişleri bu ugurda döwlet Baştutanymyzyň ýolbaşçylygynda durmuşa geçirilýän öňdengörüjilikli strategiýanyň üstünlikleriniň aýdyň netijeleridir. Mälim bolşy ýaly, Ýaponiýanyň paýtagtynda geçirilen XXXII tomusky Olimpiadada agyr atletika boýunça ýaryşda 59 kilograma çenli agram derejesinde çykyş eden ildeşimiz Polina Gurýewa türkmen sportunyň taryhynda ilkinji gezek Olimpiýa oýunlarynyň kümüş medalyna mynasyp boldy. 

Diňe şu ýylda goňşy Özbegistanyň paýtagtynda agyr atletika boýunça geçirilen Aziýanyň ýaşlar çempionatynda, Russiýa Federasiýasynda geçirilen “Ýüpek ýoly — 2022” halkara ralli-reýdinde, Russiýanyň Wladiwostok şäherinde geçirilen “Aziýanyň çagalary” atly VII halkara sport ýaryşlarynda we Türkiýäniň Konýa şäherinde geçen V Yslam raýdaşlyk oýunlarynda, Awstriýa Respublikasynyň Oberwart şäherinde geçirilen dzýudo boýunça Ýewropanyň açyk çempionatynda, Germaniýa Federatiw Respublikasynyň paýtagty Berlin şäherinde geçirilen karatedo boýunça halkara ýaryşda, Çehiýanyň Pardubise şäherinde Şotokan karate boýunça dünýä çempionatynda hem-de Russiýa Federasiýasynyň Moskwa şäherinde geçirilen “Sambony esaslandyryjylaryň kubogy” atly sambo we söweş sambosy boýunça halkara ýaryşynda gazanylan medallar Türkmenistanyň sport ulgamyndaky üstünlikleriniň üstüni ýetirdi. Munuň mysaly hökmünde Türkiýe Respublikasynyň Ankara şäherinde ýakynda geçirilen halkara ýaryşda gazanylan ýeňişleri hem görkezip bolar. Şol ýaryşda türgenlerimiz dürli derejedäki medallaryň 8-sini gazandylar. Bularyň ählisi Türkmenistanyň dünýä derejesindäki abraýynyň artmagyna, sporta örän uly üns berýän döwlet hökmünde Watanymyzyň mertebesiniň ýokarlanmagyna ýardam edýär. 

Ýeri gelende aýtsak, häzir ýurdumyzyň ýerli howa ýagdaýy nazarda tutulanda, sportuň adaty bolmadyk gyşky görnüşleri, hususan-da, hokkeý we figuralaýyn typmak boýunça görnüşleri hem ösdürilýär. Türkmen hokkeýçileri we figuralaýyn typyjylary milli derejedäki ýaryşlar bilen bir hatarda, sebitleýin we halkara ýaryşlara hem gatnaşýarlar. 

Ýurdumyzda futbola hem uly üns berilýär. Futbol sportuň köpçülikleýin we meşhur görnüşleriniň biridir. Türkmenistan futbol dünýäsine ençeme ajaýyp türgenleri berdi. Şolaryň arasynda köp milletleriň wekilleri bar. Çagalaryň arasynda futboly ösdürmek boýunça çäreleriň geçirilmegi ýurdumyzyň Futbol federasiýasynyň alyp barýan işleriniň ileri tutulýan ugurlarynyň biridir. Şunuň bilen baglylykda, şäherlerde we etraplarda häzirki zaman stadionlary guruldy, olaryň maddy-enjamlaýyn binýady ösdürilýär. Bu bolsa oňyn netijeleri berýär. 

Sportuň bu görnüşi boýunça häzirki wagtda Türkmenistanyň ýokary ligasynyň toparlarynyň arasynda geçirilýän çempionatda birinjiligi almak ugrunda dartgynly duşuşyklar guralýar. Bularyň ählisi futbolçylaryň baý tejribä eýe bolmagyna ýardam edýär, sport ussatlygyny kämilleşdirmäge, ýokary görkezijileri gazanmaga höweslendirýär. Ýurdumyzda futbol janköýerleri hem az däldir. Olar şu günler Katarda geçirilýän dünýä çempionatynyň wakalaryna uly gyzyklanma bilen tomaşa edýärler. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow dostlukly ýurda ugramazyndan ozal, Aşgabadyň Halkara howa menzilinde Katar Döwletiniň Türkmenistandaky Adatdan daşary we Doly ygtyýarly ilçisi Ganem bin Abdullah Al Romaýhi bilen gürrüňdeş boldy. 

Döwlet Baştutanymyz doganlyk ýurdumyz bolan Katar Döwletine amala aşyrylýan saparyň möhümdigini belläp, Türkmenistanyň ikitaraplaýyn gatnaşyklara, netijeli we uzak möhletleýin hyzmatdaşlygyň ösdürilmegine örän uly ähmiýet berýändigini nygtady. Hormatly Prezidentimiz Katara saparynyň çäklerinde ýokary derejede gepleşikleriň geçiriljekdigini, şolaryň barşynda hyzmatdaşlygyň ugurlarynyň anyklaşdyryljakdygyny, munuň bolsa özara gatnaşyklaryň ösdürilmegine täze itergi berjekdigini nygtady. Şeýle hem döwlet Baştutanymyz häzir bu ýurtda geçirilýän Futbol boýunça dünýä çempionaty baradaky gürrüňlere degip geçip, Katar Döwletiniň halkyna onuň üstünlikli geçmegini arzuw etdi. 

...Döwlet Baştutanymyzyň uçary Katar Döwletiniň paýtagtyna çenli uçuşy amala aşyryp, Doha şäheriniň Halkara howa menzilinde gondy. Bu ýerde hormatly Prezidentimizi Katar Döwletiniň döwlet ministri Şeýh Fahd bin Faýsal Al Tani hem-de beýleki resmi adamlar garşyladylar. 

Türkmenistan bilen Katar Döwletiniň arasyndaky gatnaşyklar dostluk, özara hormat goýmak, uzak möhletleýinlik häsiýetine eýedir. Häzirki döwürde strategik ýörelgelerde ýola goýulýan döwletara gatnaşyklar syýasy-diplomatik, söwda-ykdysady, medeni-ynsanperwer ulgamlarda depginli ösdürilýär. Şeýle hem Türkmenistan Katar bilen köptaraplaýyn esasda, abraýly halkara, sebitleýin guramalaryň we düzümleriň ugry boýunça, şol sanda sporty ösdürmek ulgamynda hem üstünlikli gatnaşyk edýär. 

Sport ýaryşlary hemişe halklaryň arasyndaky parahatçylygy we dostlugy, dürli milletlerden bolan adamlaryň agzybirligini, olaryň halklaryň, döwletleriň arasynda özara düşünişmäge, açyklyga we hoşniýetlilige ýardam bermäge gönükdirilen Olimpiýa hereketiniň belent maksatlaryna ygrarlydygyny alamatlandyrýar. 

Mälim bolşy ýaly, Katar Ýakyn Gündogarda sporta örän uly üns berýän döwletleriň biri hasaplanýar. Dohanyň merkezinde, ýurduň iň beýik «Aspire Tower» binasynyň eteginde ýerleşen halkara “Halifa” stadiony “Doha Sports City” sport toplumynyň düzümine girýär hem-de 1976-njy ýylda açylan pursadyndan başlap, Kataryň esasy futbol stadiony bolup durýar. Stadiona ilkibaşda 20 müň tomaşaçy ýerleşýärdi. 2005-nji ýylda XV tomusky Aziýa oýunlary mynasybetli durky täzelenip, ol 50 müň tomaşaçyny ýerleşdirip bildi. Häzirki dünýä çempionaty mynasybetli bolsa “Halifa” stadionynyň mümkinçiligi 68 müň tomaşaça çenli artdyryldy. Bu ýerde birnäçe gezek iri sport forumlary geçirildi. 1992-nji ýylda stadion Pars aýlagynyň Kubogy ugrundaky 11-nji ýaryşyň oýunlaryny kabul etdi. “Halifa” stadionynda Aziýa oýunlarynyň açylyş we ýapylyş dabaralary, ýeňil atletika boýunça ýaryşlar geçirildi. Futbol boýunça dünýä çempionatyny Katar ilkinji gezek geçirýär. 

Soňra bu stadionyň ýokary derejeli myhmanlara niýetlenen zalynda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň Kataryň Emiri Şeýh Tamim bin Hamad Al Tani bilen ikiçäk duşuşygy geçirildi. 

Kataryň Emiri Şeýh Tamim bin Hamad Al Tani Türkmenistanyň Prezidentini mähirli mübärekläp, Katara gelip görmek baradaky çakylygy kabul edendigi üçin döwlet Baştutanymyz Serdar Berdimuhamedowa hoşallyk bildirdi hem-de bu sapara iki doganlyk halkyň dostlukly gatnaşyklaryny we netijeli döwletara hyzmatdaşlygy pugtalandyrmagyň subutnamasy hökmünde baha berilýändigini nygtady. 

Türkmenistanyň Milli Olimpiýa komitetiniň Prezidenti, Türkmenistanyň at gazanan tälimçisi, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow 2022-nji ýylyň Futbol boýunça dünýä çempionatynyň geçirilýän wagtynda Katara sapar bilen gelmek baradaky çakylygy hem-de bildirilen myhmansöýerlik üçin Kataryň Emirine tüýs ýürekden minnetdarlyk bildirip, Şeýh Tamim bin Hamad Al Tanä Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowyň mähirli salamyny hem-de hoşniýetli arzuwlaryny ýetirdi. 

Hormatly Prezidentimiz dostlukly ýurtda ilkinji gezek geçirilýän halkara sport forumynyň ýokary guramaçylygyny belläp, munuň ýylyň iri çäresi bolmak bilen, tutuş dünýädäki adamlaryň durmuşynda sportuň gymmatlyklaryny we ähmiýetini öňe ilerletmäge mynasyp goşant goşjakdygyna ynam bildirdi. 

Şeýle ýokary derejeli halkara sport çäresini geçirmek üçin Katar Döwletiniň saýlanyp alynmagy dünýäde ýurduňyzyň at-abraýynyň ýokarydygyny görkezýär. Bu ýaryşyň Ýakyn Gündogar sebitinde ilkinji gezek Katarda geçirilmegi Siziň ýurduňyzyň sporty ösdürmäge goşýan goşandynyň ägirt uludygynyň subutnamasydyr diýip, döwlet Baştutanymyz Emir Şeýh Tamim bin Hamad Al Tanä dünýä çempionatyny üstünlikli tamamlamagy tüýs ýürekden arzuw etdi. 

Soňra duşuşygyň dowamynda döwletara hyzmatdaşlygyň ýagdaýy we geljegi ara alnyp maslahatlaşyldy. Taraplar türkmen wekiliýetiniň Katara şu saparynyň iki ýurduň arasyndaky gatnaşyklary ösdürmäge we täze many-mazmun bilen baýlaşdyrmaga mümkinçilik berjekdigine pugta ynam bildirdiler. Şunuň bilen baglylykda, ýakyn wagtda Katar Döwletiniň Doha şäherinde Türkmenistanyň diplomatik wekilhanasyny açmak baradaky meseleler ara alnyp maslahatlaşyldy. Munuň özi iki ýurduň arasyndaky özara gatnaşyklary has-da pugtalandyrmaga ýardam eder. 

Söwda-ykdysady we ýangyç-energetika ulgamlary gatnaşyklaryň ileri tutulýan, geljegi has uly ugurlarynyň hatarynda görkezildi. Olar ägirt uly uglewodorod serişdeleriniň gorlaryna eýe bolan iki ýurduň ykdysadyýetinde binýatlyk ugurlardyr. Şeýle-de söhbetdeşler ynsanperwer gatnaşyklaryň mundan beýläk-de ösdürilmegi baradaky meselelere degip geçdiler. Bu gatnaşyklaryň esasynda iki halkyň medeni-taryhy umumylygy, däp bolan dost-doganlyk gatnaşyklary durýar. Iki ýurduň Baştutanlary ykdysady we medeni hyzmatdaşlygyň geljegi barada aýdyp, onuň ägirt uly mümkinçiligini iki ýurduň bähbidine amala aşyrmaga özara taýýardyklaryny nygtadylar. 

Duşuşygyň ahyrynda hormatly Prezidentimiz ikitaraplaýyn gatnaşyklary ösdürmäge uly üns berýändigi üçin Kataryň Emirine tüýs ýürekden minnetdarlyk bildirdi we döwlet Baştutanyna ýene-de bir gezek sport çärelerini üstünlikli geçirmegi arzuw etdi. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow hem-de Kataryň Emiri Şeýh Tamim bin Hamad Al Tani dostlukly ýurtlaryň halklaryna parahatçylyk, gülläp ösüş, bagtyýarlyk we abadançylyk baradaky arzuwlaryny aýtdylar. 

Soňra Türkmenistanyň Prezidentini “Halifa” stadionynyň hormatly myhmanlar üçin niýetlenen ýörite ýerinde Katar Döwletiniň Premýer-ministri, içeri işler ministri Halid bin Halifa bin Abdul Aziz Al Tani mähirli mübärekledi. 

Şeýle hem bu ýerde hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow we Futbol assosiasiýalarynyň halkara federasiýasynyň — FIFA-nyň prezidenti Janni Infantino birek-biregi mübäreklediler. FIFA-nyň ýolbaşçysy Türkmenistanyň Prezidentiniň şu saparynyň sport ulgamynda, aýratyn-da, futbol babatda halkara derejedäki gatnaşyklary ösdürmekde ähmiýetini belledi. Türkmenistanda sport we Olimpiýa hereketiniň giňden ösdürilýändigine üns çekilip, sportuň futbol görnüşini giňden ýaýbaňlandyrmak ugrunda halkara derejede tagallalary birleşdirmekde FIFA-nyň ýardam bermeginiň aýratyn ähmiýeti nygtaldy. 

 Döwlet Baştutanymyz hem-de FIFA-nyň prezidenti birek-birege päk niýetli arzuwlaryny aýdyp, ýadygärlik surata düşdüler. 

 Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow stadionyň meýdançasynda şol wagt dowam edýän dünýä çempionatynyň 1/8 final oýnunda çykyş edýän toparlaryň duşuşygyna tomaşa edeninden soňra, Doha şäheriniň Halkara howa menziline tarap ugrady. Şol ýerde Katar tarapynyň wekilleri bilen hoşlaşyp, uçaryna mündi we Aşgabada tarap ugur aldy. 

Paýtagtymyza gelenden soňra, Halkara howa menzilinde döwlet Baştutanymyzy resmi adamlar, şol sanda Katar Döwletiniň Türkmenistandaky Adatdan daşary we Doly ygtyýarly ilçisi Ganem bin Abdullah Al Romaýhi garşyladylar. Ilçi hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowy saparynyň üstünlikli geçmegi bilen gutlap, onuň netijeleriniň iki ýurduň arasyndaky hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de ösdürmäge ýardam etjekdigine ynam bildirdi.

Ahal welaýaty, 3-nji dekabr (TDH). Şu gün Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow Ahal welaýatynyň täze, döwrebap edara ediş merkezinde iş maslahatyny geçirdi. Onda bu iri merkeziň birinji tapgyrynyň tamamlanyp barýan gurluşyk işleriniň alnyp barlyşy ara alnyp maslahatlaşyldy hem-de bu ugurda geljekde ýerine ýetirilmeli, öňde durýan wezipeler kesgitlenildi. Maslahata Milli Geňeşiň agzalary, ministrlikleriň, pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň ýolbaşçylary we degişli jogapkär ýolbaşçylar çagyryldy. 

Ahal welaýatynyň täze, döwrebap edara ediş merkeziniň birinji tapgyrynyň gurluşygynyň tamamlanyp barýandygy bilen baglylykda, guramaçylyk wezipeleri, onuň açylyşyna taýýarlyk görlüşi ara alnyp maslahatlaşyldy hem-de degişli ýolbaşçylaryň hasabatlary diňlenildi. 

Gahryman Arkadagymyz iş maslahatyna gatnaşyjylara ýüzlenip, Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe Türkmenistanyň Prezidentiniň parasatly baştutanlygynda ýurdumyzda giň gerimli maksatnamalaryň üstünlikli durmuşa geçirilýändigini belledi. Ata Watanymyzyň syýasy, ykdysady, durmuş, medeni taýdan depginli ösüşini üpjün etmek, raýatlaryň ýaşaýyş derejesini yzygiderli ýokarlandyrmak, ýaşlaryň bagtyýar geljegini üpjün etmek döwlet we milli maksatnamalarymyzyň esasy wezipesidir. 

Türkmenistan döredýän, gurýan, kuwwatly döwletdir. Gurluşyk pudagy döwletimiziň üstünlikli durmuşa geçirilýän ykdysady syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň biridir. Soňky ýyllaryň dowamynda gurlup ulanmaga berlen dürli maksatly desgalar ösüşiň täze belentliklerine tarap okgunly öňe barýan Watanymyzyň barha artýan kuwwatynyň aýdyň subutnamasydyr. Köp pudakly milli ykdysadyýetimiziň innowasiýalar esasynda mundan beýläk-de ilerledilmegine, örän baý tebigy serişdeleriniň doly derejede peýdalanylmagyna we sebitleriň toplumlaýyn özgerdilmegine gönükdirilen, ileri tutulýan maksatnamalara laýyklykda, ýurdumyzy okgunly ösdürmek üçin şertleriň döredilmeginde maýa goýum-gurluşyk toplumyna ähmiýetli orun degişlidir diýip, Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow aýtdy. 

Täze taryhy döwrümizde eziz Diýarymyzyň ähli künjeklerinde iri möçberli şähergurluşyk taslamalary üstünlikli durmuşa geçirilýär. Hususan-da, Ahal welaýatynyň täze, döwrebap edara ediş merkeziniň gurulmagy, bu ýerde ilatyň ähli amatlyklaryň hözirini görüp ýaşamagy, netijeli işlemegi we okamagy, göwnejaý dynç almagy, sport, döredijilik bilen meşgullanmagy üçin ähli mümkinçilikleriň üpjün edilmegi ýurdumyzda adam hakyndaky aladanyň ileri tutulýandygynyň aýdyň subutnamasydyr diýip, hormatly Arkadagymyz belledi. Gadymyýetiň gatlaryna şöhratly taryhy ýazan türkmenleriň bu günki nesli üçin ýaşaýyş-durmuş medeniýetiniň täze derejesi döredilýär. Türkmen topragynyň her bir künjeginde bolşy ýaly, bu ýerlere täze döwrüň ruhy dolýar. 

Bu şäheriň türkmen tebigatynyň iň gözel ýerleriniň birinde — Köpetdagyň eteginde bina edilmegi hem ýöne ýerden däl. Gurluşyk döwründe, ondan soň hem ekologik talaplaryň ýerine ýetirilmegi aýratyn üns merkezindedir diýip, Gahryman Arkadagymyz nygtady. Bu talaplar, ilkinji nobatda, «akylly» şäher ulgamy esasynda dolandyrylýan şäheriň kemala getirilmegi bilen utgaşdyrylýar. Şeýlelikde, Ahal welaýatynyň täze edara ediş merkezi Türkmenistandaky ilkinji «akylly» şäher bolar. Bu ýerde tebigy gözelligi saklap galmak maksady bilen, «ýaşyl» tehnologiýalar giňden ulanylýar. Sanly tehnologiýalar, intellektual ulgamlar ornaşdyrylyp, «akylly» şäher konsepsiýasy durmuşa geçiriler. Şäherde ekologik taýdan arassa ulaglaryň hereketi ýola goýlar. Elektrobuslar, elektromobiller hereket eder. Awtoulaglary goýmak üçin niýetlenen «akylly» awtoduralgalar peýda bolar. Gün we ýel batareýalary, yşyklandyryş ulgamy döwrüň iň ýokary ýaşaýyş medeniýetini üpjün etmäge hyzmat eder. 

Gadymyýetden gelýän şöhratly taryh biziň dünýä ýaň salýan beýik döwrümiz bilen birleşip, geljege uzaýar diýip, hormatly Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedow belledi. Eziz Watanymyzda ähli görkezijiler babatda halkara ölçeglere doly laýyk getirilip gurulýan bu taslamanyň gurluşygynyň birinji tapgyry ýakyn wagtda tamamlanyp, halkymyza ulanmaga berler. 

Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy işiň netijeliligini artdyrmakda binalaryň amatlylygyna, bezeg derejesine, olaryň ýanaşyk ýerleriniň abadanlaşdyrylyşyna köp zadyň baglydygyny nygtady. Bu işlere we ekologik abadançylygyň üpjün edilmegine aýratyn ähmiýet berilýär. Ýurdumyzyň gurluşyk senagatynyň täzeçil usullaryny özünde jemleýän welaýatyň täze, döwrebap edara ediş merkeziniň ähli görkezijiler babatda nusgalyk, gurluşyklarda ulanylýan serişdeleriň ygtybarly hem-de uzak möhletleýin bolmagy zerurdyr. Şol bir wagtyň özünde täze şäheriň yşyklandyryş ulgamy, ýol-ulag düzümleri, merkeziň ekologik derejesiniň üpjün edilmegi bilen baglanyşykly meseleler ünsde saklanylýar. Munuň özi ýurdumyzda işjeň durmuşa geçirilýän şähergurluşyk maksatnamasynyň esasy ugurlarynyň biridir diýip, Gahryman Arkadagymyz aýtdy. 

Biziň öňümizde bu taryhy ähmiýetli wajyp taslamany açyp ulanmaga bermek işini guramaçylykly geçirmek boýunça möhüm wezipeler durýar. Şunuň bilen baglylykda, Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy, ilkinji nobatda, emele gelýän ilatly ýere dereje bermek, döwrebap at dakmak, ol ýerde ýerleşdiriljek düzüm birliklerini kesgitlemek, dörediljek edaralaryň, kärhanalaryň ýolbaşçy düzümini emele getirmek, şäheriň dolandyryş çägine degişli edilmeli ýerleri kesgitlemek, ol ýerleri bölüp bermek işlerini ýerine ýetirmegiň zerurdygyny belledi. Şunda bu işleri kanunçylyk namalaryna laýyklykda alyp barmak gerek diýip, Gahryman Arkadagymyz nygtady. Täze şäherde ýerleşdiriljek düzüm birlikleri kesgitlenende, örän oýlanyşykly çemeleşmelidir, olaryň biri-biri bilen sazlaşykly işlemegine we halkyň eşretli durmuşda ýaşamagyna gönükdirilmegini gazanmalydyr. 

Taryha girjek bu şäherimizde ýerleşjek kärhanalaryň ýolbaşçylarynyň bellenilmegine hem aýratyn üns bermeli. Geljekde bu şäheriň gözelligini, abraýyny üpjün etmegi, gorap saklamagy öz hakyky borjy hasaplaýan ýolbaşçylary saýlap almak gerek. Şäheriň dolandyryş çägi boýunça ýerleri kesgitlemek we ol ýerleri bölüp bermek babatda meýilnamany Oba hojalyk we daşky gurşawy goramak ministrliginiň ýer serişdeleri boýunça gullugy degişli edaralar bilen bilelikde işleşip taýýarlamaly we bu meseläni gyssagly çözmeli diýip, Gahryman Arkadagymyz aýtdy. 

Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy sözüni dowam edip, ikinjiden, şäherde gurulýan döwrebap ýaşaýyş jaýlaryndaky öýleri we ýaşaýyş jaýlaryny ýerlemegiň wajyp mesele bolup durýandygyny aýtdy. Bu işi hem guramaçylykly geçirmek gerek. Şunda ýaşaýjylaryň göçüp gelmegini guramak, binalara, edaralara, şäheriň şaýollaryna, köçelerine, seýilgählerine, gaýry düzüm böleklerine at dakmak meselesi hem kanunçylygyň talaplaryna doly laýyklykda guralmaly we ýerine ýetirilmeli diýip, Gahryman Arkadagymyz nygtady. 

Üçünjiden, Ahal welaýatynda açyljak bu döwrebap merkeziň gysga wagtda gurulmagy, şonuň bilen birlikde, gurluşyk ulgamynda ylmyň soňky gazananlaryny özünde jemlemegi taryhy wakadyr. Şeýle ajaýyp şäheriň gurluşygynyň taryhda altyn harplar bilen yz galdyryşy ýaly, onuň açylyş dabarasy hem adamlaryň ömürlik ýadynda galmalydyr diýip, hormatly Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedow aýtdy. Biz türkmen halkynyň toý tutmagy başarýan halkdygyny bütin dünýä subut etmeli. Şäheriň açylyş dabarasy beýleki milli baýramlarymyzdan artyk bolmasa, birjik-de kem bolmaly däldir. Şu nukdaýnazardan açylyş dabarasynyň ýokary derejelerde geçirilmegi üçin ýörite guramaçylyk toparynyň döredilmegini makul bilýärin. Dörediljek toparyň ýolbaşçysyny, orunbasaryny we beýleki düzüm böleklerini, etmeli işleriniň meýilnamasyny kesgitlemek üçin gyssagly teklipleri taýýarlamaly. Dörediljek topar şäheriň açylyş dabarasynyň ähli ugurlaryna jogap bermeli. Bu babatda welaýat, etrap, şäher häkimlikleri we Türkmenistanyň Medeniýet ministrligi ysnyşykly işleşmeli diýip, Gahryman Arkadagymyz nygtady. 

Soňra Ahal welaýatynyň merkeziniň gurluşygy boýunça döwlet komitetiniň başlygy D.Orazowa söz berildi. Ol täze şäheriň gurluşygynyň barşy barada hasabat berdi. 

D.Orazow Gahryman Arkadagymyzyň Ahal welaýatynyň täze, döwrebap edara ediş merkeziniň taslamasynyň durmuşa geçirilişi bilen gyzyklanyp, bu ýere yzygiderli saparlaryny amala aşyrýandygyny, şol saparlarynyň barşynda zerur maslahatlaryny we tekliplerini berýändigini belledi. Şolaryň netijesinde gysga wagtyň içinde anyk çözgütler kabul edildi hem-de netijeli işler ýola goýuldy. Bulardan başga-da, Gahryman Arkadagymyzyň ýardam bermegi esasynda Ahal welaýatynyň täze, döwrebap edara ediş merkeziniň gurluşygy boýunça döwlet komiteti we Ahal welaýat täze, döwrebap edara ediş merkeziniň şäher häkimliginiň döredilmegi bilen, alnyp barylýan işleriň has-da düzgünleşdirilip, ýeňillikleriň döredilendigi nygtaldy. 

D.Orazow hasabatyny dowam edip, häzirki wagtda welaýat merkeziniň birinji tapgyrynyň gurluşygyny tamamlamak boýunça işleriň guramaçylykly alnyp barylýandygyny habar berdi. Agyz suwy, lagym, suwaryş, ýapyk drenaž geçiriji ulgamlarynda gurluşyk-gurnama işleri tamamlanyp, olara suw goýberilip, geçirijileriň sazlaýyş we arassalaýyş işleri alnyp barylýar. Edara binalaryň aglabasynda gurluşyk-gurnama işleri tamamlandy. 

Hasabatda täze dolandyryş merkeziniň gurluşygynyň tamamlanmagy bilen, alnyp barylmaly birnäçe guramaçylyk işleriniň öňde durýandygy habar berildi. Olardan, Ahal welaýatynyň täze, döwrebap edara ediş merkezini, onuň şaýollaryny, köçelerini, seýilgählerini we binalaryny atlandyrmak, şeýle-de gurlup taýýar edilen binalary we desgalary kabul edip almak, olar kabul edip alnandan soňra, edara-kärhanalary hem-de ýaşaýjylary göçürmek we ýerleşdirmek ýaly wajyp meseleleri çözmek garaşýar. Bellenilişi ýaly, “Türkmenaragatnaşyk” agentligi bilen bilelikde sanly ulgamy ornaşdyrmak esasy maksatlaryň biridir. Ornaşdyrylýan sanly ulgamyň içinde hadysalar bolan halatynda, şol bir wagtyň özünde “Tiz kömek” gullugyna we beýleki degişli gulluklara wideogözegçilik arkaly bellige alyp habar bermek usuly hem göz öňünde tutulýar. 

Şunuň bilen baglylykda, Gahryman Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedow tarapyndan tassyklanylan Baş meýilnama laýyklykda, bu taslamada ýerine ýetirilýän işleriň käbir görnüşleriniň ýurdumyzda ilkinji gezek alnyp baryljakdygy nygtaldy. Hususan-da, welaýat merkezinde suwaryş hem-de ýagyn suwlary toplanyp, olary arassalamak arkaly gaýtadan ulanmak, binalarda gurnalan liftleri merkezleşdirilen görnüşde dolandyrmak, merkeziň içindäki ýollaryň ýanýodalarynda görşi pes adamlar üçin taktil görnüşli ýodalar hem-de welosiped sürüjiler üçin ýörite ýodalar göz öňünde tutulýar. Şeýle hem hormatly Arkadagymyzyň beren maslahatlary esasynda Ahal welaýat Saglyk müdirligini hem-de Ahal welaýat Söwda direksiýasyny döretmek boýunça degişli işleriň alnyp barylýandygy nygtaldy. Dörediljek kärhanalaryň düzgünnamalarynyň, düzümleriniň we wezipe birlikleriniň taslamalary taýýarlanylýar. 

Şoňa görä-de, D.Orazow degişli buýrujylar we potratçy kärhanalar bilen mundan beýläk-de agzybirlikde zähmet çekip, olaryň işini utgaşdyryp işlemek ugrunda tagallalaryň gaýgyrylmajakdygyna ynandyrdy hem-de bu uly taslamany durmuşa geçirmek ugrunda döredip berýän ähli mümkinçilikleri, kömek-goldawlary üçin Gahryman Arkadagymyza hem-de hormatly Prezidentimize tüýs ýürekden hoşallyk bildirdi. 

Soňra Ahal welaýatynyň täze, döwrebap edara ediş merkeziniň şäheriniň häkimi Ş.Durdylyýewe söz berildi. Ol Gahryman Arkadagymyzyň başlangyjy we taýsyz tagallalary bilen sebitde iň iri taslamalaryň biri bolan Ahal welaýatynyň täze, döwrebap edara ediş merkeziniň taslamasyny amala aşyrmak boýunça onuň birinji tapgyrynda 336 sany binanyň we desganyň, şol sanda ähli amatlyklary özünde jemleýän ýaşaýyş jaýlarynyň, dünýäniň iň kämil enjamlary bilen üpjün ediljek çagalar sagaldyş-dikeldiş merkeziniň, hassahanalaryň, orta mekdepleriň, çagalar baglarynyň, edara binalarynyň, inženerçilik ulgamlarynyň we beýleki möhüm ähmiýetli desgalaryň gurluşygynyň alnyp barylýandygyny habar berdi. 

Bellenilişi ýaly, gurluşygyň iki tapgyrynyň dowamynda 415,4 kilometr agyz suw, suwaryş, sil suwlaryny sowujy akaba, suwuň derejesini peseldiş ulgamy we lagym geçirijileri, 62,9 kilometr gaz geçirijisi, 344,2 kilometr elektrik geçirijileri, 210 kilometr aragatnaşyk ulgamlary, 74,9 kilometr awtomobil ýollaryny gurmak meýilleşdirilýär. Häkim Gahryman Arkadagymyzyň bu merkeze amala aşyrýan iş saparlarynda berýän maslahatlaryna we anyk tabşyryklaryna laýyklykda, desgalaryň gurluşyk işleriniň depginini güýçlendirmek meselelerine möhüm ähmiýet berilýändigini, bu ugurda ýörite iş meýilnamasynyň taýýarlanyp, ondan gelip çykýan wezipeleriň üstünlikli ýerine ýetirilmegi ugrunda zerur tagallalaryň edilýändigini, ýerine ýetirilmeli işleriň döwürleýin möçberiniň kesgitlenip, degişli edaralar bilen bilelikde batly depginler bilen dowam edýändigini aýtdy. 

Nygtalyşy ýaly, hormatly Arkadagymyzyň ýakyndan berýän goldawlary bilen desgalaryň gurluşygyny ýokary hilli gurup ulanmaga bermek üçin ähli şertler döredilýär. Olaryň gurluşygy gündelik zerur bolan ýerli gurluşyk serişdeleri, şol sanda sement we beýleki ýerli gurluşyk serişdeleri bilen doly üpjün edilýär. Şeýle hem hasabatyň çäklerinde Gahryman Arkadagymyzyň ýakyndan ýardam bermeginde Türkmenistanyň Prezidentiniň 2022-nji ýylyň 28-nji aprelindäki “Ahal welaýatynyň täze, döwrebap edara ediş merkeziniň şäheriniň häkimligini döretmek hakynda” Kararyna laýyklykda, şäher häkimliginiň döredilip, onuň işgär sanawynyň hem tassyklanylandygy habar berildi. Şu maksat bilen, Ahal welaýatynyň täze, döwrebap edara ediş merkeziniň şäheriniň häkimliginiň döredilmegi binalaryň we desgalaryň buýrujylary, ulanyjylary we potratçylary bilen bilelikde gurluşyk işleriniň ýokary hilli, bellenen iş tertipnamasyna laýyklykda alnyp barlyşyna uly ýardam berýär. 

Häkim berýän ünsi, goldawlary üçin Gahryman Arkadagymyza we hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowa sagbolsun aýdyp, tüýs ýürekden hoşallyk bildirdi. 

Desgalar toplumy üçin daşary ýurtlardan getirilýän enjamlaryň we gurluşyk serişdeleriniň aglabasy merkeziň gurluşyk meýdançasyna gelip gowuşdy. Şäheriň köçeleriniň, köprüleriniň, seýilgähleriniň we binalarynyň yşyklandyrylyşy, döwrebap bezelişi boýunça öňdebaryjy tejribäni giňden ulanmakda we milli ýörelgäni sazlaşykly utgaşdyrmakda degişli işler alnyp barylýar. Bellenilişi ýaly, Ahal welaýatynyň täze, döwrebap edara ediş merkeziniň gurulmagy bu ýerde täze iş orunlaryny döretmäge, ilatyň durmuş taýdan goraglylygyny berkitmäge we ýaşaýyş-durmuş şertlerini has-da gowulandyrmaga mümkinçilik berer. 

Häkim hasabatyny jemläp, gurluşyk işlerini ýokary hil derejesinde ýerine ýetirmek we olaryň öz wagtynda tamamlanmagy ugrunda ähli tagallalaryň ediljekdigine Gahryman Arkadagymyzy hem-de hormatly Prezidentimizi ynandyrdy. 

Iş maslahaty Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň müdiriýetiniň başlygy D.Hudaýberdiýewiň hasabaty bilen dowam etdi. Ol çykyşynda Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowyň ýakynda Koreýa Respublikasyna amala aşyran resmi sapary mahalynda, Gahryman Arkadagymyzyň tabşyrygy esasynda bu ýurduň Gýongi welaýatynda bolup, dünýädäki ilkinji “akylly” şäherleriň biri bolan Suwon şäherine barlyp görlendigini habar berdi. 

Bu şäheriň gurluşygyna 2007-nji ýylda başlanyp, tapgyrlaýyn ulanyşa berlendigine garamazdan, häzirki döwürde hem onuň gurluşygy dowam etdirilýär. Suwon şäherinde göz öňünde tutulan “akylly” şäher ulgamyndan has tapawutly aýratynlyklaryň Ahal welaýatynyň täze, döwrebap edara ediş merkeziniň şäherinde ulanylandygy bellenildi. Ahal welaýatynyň täze, döwrebap edara ediş merkezi şähergurluşygyň toplumlaýyn ulgamyny öz içine alýar. 

Gahryman Arkadagymyzyň başlangyjy bilen bina edilýän bu iri merkez häzirki döwrüň — XXI asyryň üçünji onýyllygynyň innowasion we ylmy täzeçilliklerini öz içine alýar. Bu bolsa Ahal welaýatynyň täze, döwrebap edara ediş merkeziniň dünýäde bina edilen “akylly” şäherlerden artykmaçdygyny subut edýär. 

Ahalyň täze merkeziniň, hakykatdan-da, tutuş Merkezi Aziýada we sebitde ilkinji bina edilen “akylly” şäherdigi nygtaldy. Ol ekologik taýdan arassa sebitde ýerleşip, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň baştutanlygynda Türkmenistanyň ykdysady kuwwatyny bütin dünýä äşgär edýän, iň häzirki zaman “akylly” şäheriň ajaýyp nusgasy bolup durýar. Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň müdiriýetiniň ýolbaşçysy “akylly” şäherlerde talap edilýän howpsuzlyk, “ýaşyl” şäher, “akylly” ulag ulgamynyň, “akylly” gaz, suw we elektrik ulgamlarynyň hem-de “akylly” şäher hyzmatlarynyň bu şäheriň taslamasynda göz öňünde tutulandygyny belledi. 

Gahryman Arkadagymyzyň yzygiderli goldawlary netijesinde Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzalary sebitde döwletimiziň ykdysady kuwwatyna şaýatlyk edýän ilkinji “akylly” şäheriň gurluşygyna işjeň gatnaşýarlar. Birleşmäniň ýolbaşçysy ýurdumyzyň hususy ulgamyna berýän goldawy, ata Watanymyzy ösdürmäge, döredijilikli zähmet çekmäge hemme mümkinçilikleriň döredilýändigi üçin Gahryman Arkadagymyza hem-de hormatly Prezidentimize birleşmäniň agzalarynyň adyndan çäksiz sagbolsun aýtdy. 

Soňra Ahal welaýatynyň häkimi Ý.Gurbanowa söz berildi. Ol hormatly Arkadagymyzyň başlangyjy bilen badalga berlen we Arkadagly Serdarymyzyň üstünlikli dowam etdirýän parasatly syýasaty netijesinde ýurdumyzda amala aşyrylýan giň möçberli we uzak möhletli maksatnamalaryň, şol sanda Ahal welaýatynyň täze, döwrebap edara ediş merkeziniň taslamasynyň durmuşa geçirilmeginiň güýçli depginlerde dowam edýändigini habar berdi.  

Bellenilişi ýaly, bu iri merkeziň birinji tapgyrynda 11 sany jemgyýetçilik binasy, 25 sany edara binasy, 19 sany bilim edarasy, 258 sany ýaşaýyş jaýy, 9 sany saglyk we sport binasy, 14 sany inženerçilik ulgamy we desgasy gurlup tabşyrylmaga degişlidir. Gurluşygyň barşynda zerur bolan durmuş üpjünçilik ulgamlarynyň, şol sanda inženerçilik, aragatnaşyk ulgamlarynyň gurluşyklarynyň alnyp barylýandygy habar berildi. 

Welaýat häkimi täze merkeziň gurluşygynda degişli ministrlikleriň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň üstünlikli hem-de sazlaşykly işlemegine amatly şertleriň döredilendigi üçin Gahryman Arkadagymyza we hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowa tüýs ýürekden hoşallyk bildirdi. 

Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow Ahal welaýatynyň täze, döwrebap edara ediş merkeziniň gurluşygynyň ýokary depginde, tamamlaýjy tapgyrda alnyp barylýandygyny aýtdy. Merkeziň gurluşygynyň tamamlanmagy bilen, öňümizde çözülmeli birnäçe wajyp meseleler bar diýip, hormatly Arkadagymyz ýokary gözegçilik edarasynyň ýolbaşçysy D.Täşliýewe hormatly Prezidentimiziň degişli Karary esasynda topar düzüp, degişli desgalary kabul etmelidigini belledi. 

Ahal welaýatynyň täze, döwrebap edara ediş merkeziniň şäherini, şeýle hem merkeziň binalaryny atlandyrmak boýunça degişli işleri geçirmeli we kada-kanunlary kabul etmeli diýip, Gahryman Arkadagymyz, şunuň bilen baglylykda, G.Mämmedowa, K.Babaýewe ýüzlendi. 

Bu täze welaýat merkeziniň sebitde iň iri, aýratyn özboluşly şäherdigini nazara alyp, R.Meredowyň ýolbaşçylygynda ýurduň daşary syýasat edarasynyň halkara guramalar bilen hyzmatdaşlykda işleri geçirmegi, şeýle hem bu desgalary Ginnesiň rekordlar kitabyna girizmek baradaky meseleleri öwrenmek zerurdyr diýip, Gahryman Arkadagymyz nygtady. 

Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow ähli ministrlikleriň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň şäher derejeli jogapkär ýolbaşçylaryny bellemegiň, olaryň guramaçylyk işlerine başlamagynyň zerurdygyny aýtdy. 

Hormatly Arkadagymyz Merkezi bankyň başlygy T.Mälikowa ýüzlenip, welaýat merkezinde potratçy kärhanalara ýerine ýetirilýän işler üçin tölegleriň wagtynda geçirilmegini, enjamlary we materiallary daşary ýurtlardan satyn almak üçin olaryň manat serişdeleriniň erkin ýörgünli daşary ýurt puluna öwrülmegini üpjün etmegiň möhümdigini belledi. Mundan başga-da, welaýat merkeziniň gurluşygyna goýberilen serişdelerden tygşytlanjak serişdeleri seljermeli we olary täze metjidiň gurluşygyna ulanmak boýunça teklipleri taýýarlamaly. 

Gahryman Arkadagymyz Ahal welaýatynyň merkezinde gurulýan mekdepleriň we çagalar baglarynyň çuňlaşdyryp öwredýän, ýöriteleşdirilen derejede bolmagyny üpjün etmegiň wajypdygyny nygtap, G.Ataýewa bilim pudagyna degişli ähli binalarda sanly ulgamy ornaşdyrmagyň, ýurdumyzdaky ýokary bilim berýän mekdepleriň mugallymlaryny hem-de talyplaryny welaýat merkeziniň meselelerine işjeň çekmegiň zerurdygyny belledi. 

Ahal welaýatynyň edara ediş merkeziniň ägirt uly göwrümini we özboluşlylygyny nazara alyp, hormatly Arkadagymyz degişli ylmy işleri geçirmeli diýip, A.Aşyrowa ýüzlendi. Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy A.Altyýewe ýüzlenip, welaýat merkezinde we onuň töwereginde oturdylýan baglaryň ekilişine işjeň gatnaşyp, olaryň görnüşlerine hem-de hiline gözegçilik etmegiň möhümdigini belledi. 

Bu ýerde sanly ulgamy ornaşdyrmak boýunça işleriň utgaşdyrylmagyna aýratyn üns berilmelidigini belläp, hormatly Arkadagymyz welaýat merkezinde gurulýan desgalarda “akylly” öý ulgamynyň ornaşdyrylmagyny üpjün etmeli diýip, H.Hudaýgulyýewe ýüzlendi. Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow G.Akmämmedowa ýüzlenip, Ahal welaýatynyň täze, döwrebap edara ediş merkezinde elektroulaglary ulanmak üçin, olary getirmek boýunça degişli işleri geçirmegiň zerurdygyny aýtdy. 

Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy Ahal welaýatynyň täze, döwrebap edara ediş merkeziniň açylyş dabarasy bilen bagly geçirilmeli çäreleriň meýilnamasyny düzmegiň zerurdygyny belledi. Hormatly Arkadagymyz M.Serdarowa ýüzlenip, Türkmenistanyň Merkezi banky, degişli ministrlikler we pudak edaralary bilen bilelikde welaýat merkeziniň dabaraly açylyşyna zerur boljak serişdeleriň çeşmesini kesgitlemegiň, açylyşyň çykdajylar çenligini düzmegiň zerurdygyny aýtdy. 

Ahal welaýat häkimligi hem-de beýleki degişli ministrlikler, pudak edaralary bilen bilelikde Ahal welaýatynyň täze merkeziniň toý-dabaraly açylyş meýilnamasyny düzmegiň zerurdygyny nygtap, hormatly Arkadagymyz A.Şamyradowa ýüzlendi. 

Merkeziň açylyş dabarasy örän uly ähmiýete eýedir diýip, Gahryman Arkadagymyz R.Meredowa ýüzlendi we bu dabara isleg bildirýän daşary ýurt myhmanlaryny çagyrmagyň zerurdygyny belledi. 

Welaýat merkeziniň ikinji tapgyrynyň gurluşygyna başlamak bilen bagly guramaçylyk işlerine hem girişmeli diýip, Gahryman Arkadagymyz D.Orazowa ýüzlendi hem-de merkeziň gurluşygynyň ikinji tapgyrynyň desgalaryny gurmak üçin bäsleşikleri geçirmelidigini, zerur bolsa, daşary ýurt kompaniýalaryny hem çekmelidigini aýtdy. 

Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow iş maslahatynyň netijelerini jemläp, şu gün Ahal welaýatynyň merkeziniň birinji tapgyrynyň gurluşygynyň tamamlanyp barýandygy bilen baglylykda, bu ugurda guramaçylyk meseleleriniň hem-de onuň açylyş dabarasyny ýokary guramaçylyk derejesinde, toý-dabaralara besläp geçirmek bilen bagly meseleleriň ara alnyp maslahatlaşylandygyny aýtdy we geljekde öňde durýan wezipeleri kesgitledi. 

Eziz Diýarymyzyň gözel künjekleriniň birinde bina edilýän täze şäherde gurulýan ýaşaýyş jaýlary on müňlerçe hojalyga niýetlenendir. 

Çagalar baglarynyň, orta mekdepleriň, başlangyç we orta hünär mekdepleriniň, sungat mekdepleriniň, saglyk öýleriniň, Enäniň we çaganyň saglygyny goraýyş merkeziniň, beýleki hassahanalaryň, Ruhyýet köşgüniň, medeniýet öýüniň, drama teatrynyň, kitaphananyň, sirkiň, muzeýiň, seýilgähleriň, söwda we dynç alyş merkezleriniň, beýleki hyzmat edaralarynyň gurulmagy halkymyzyň bolelin, bagtyýar, asuda durmuşyny üpjün eder. Türgenleşik meýdançalary, manežleri we athanalary bolan Halkara atçylyk ýokary okuw mekdebiniň, häzirki zaman sport toplumlarynyň, Ylmy-önümçilik merkeziniň gurulmagy ilatymyzyň, ylaýta-da, ýaşlaryň sport hem-de ylym bilen meşgullanmaklary üçin şert döredip, ruhy we beden taýdan sagdyn ýaşlaryň kemala gelmegini üpjün eder. 

 Milli ýol-ýörelgeleriň dowam etdirilýän döwründe bu ýerde täze metjidiň bina edilmegi hem ähmiýetli bolar. Bu gurluşyklaryň ählisi, ýurdumyzyň hemme sebitleri babatda bolşy ýaly, Ahal welaýatynyň, şonuň bilen birlikde, onuň täze edara ediş merkeziniň gurulýan sebitiniň hem keşbini tanalmaz derejede özgertdi we özgerdýär diýip, hormatly Arkadagymyz aýtdy. Biziň öňe süren «Döwlet adam üçindir!» diýen ýörelgämiziň esasynda ýurdumyzda alnyp barylýan bu işler, ozaly bilen, halkymyzyň bagtly geljegini üpjün etmäge gönükdirilendir. 

Gahryman Arkadagymyz iş maslahatyny tamamlap, oňa gatnaşyjylaryň ählisine berk jan saglyk, maşgala abadançylygyny, berkarar Watanymyzyň gülläp ösmegi ugrunda alyp barýan işlerinde uly üstünlikleri arzuw etdi.  

Soňra Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow ýol ugrunda Ahal welaýatynyň täze, döwrebap edara ediş merkeziniň gurluşyk işleriniň barşyny synlady. Häzirki döwürde merkeziň birinji tapgyryndaky gurluşyk işleri tamamlanyp barýar.  

Hormatly Arkadagymyzyň başyny başlan we Arkadagly Serdarymyz tarapyndan üstünlikli dowam etdirilýän şähergurluşyk maksatnamasyna laýyklykda, bu ýerde alnyp barylýan gurluşyk işlerinde milli binagärlik ýörelgeleri bilen ösen tejribeler sazlaşykly utgaşdyrylýar. Bu bolsa gurluşyk işleriniň toplumlaýyn esasda alnyp barylmagyny şertlendirýär. Gahryman Arkadagymyz merkeziň gurluşygyndaky desgalaryň ýanaşyk ýerleriniň abadanlaşdyrylyşyna, onuň çäklerinde bag nahallarynyň oturdylmagyna möhüm ähmiýet berilmelidigini belläp, onuň ýurdumyzda alnyp barylýan gurluşyk işlerine bildirilýän esasy talaplaryň biri bolup durýandygyna ünsi çekdi. 

Şol bir wagtyň özünde täze şäheriň ýol-ulag düzümine degişli desgalaryň gurluşygyna aýratyn ähmiýet berilmelidir. Işleriň toplumlaýyn esasda alnyp barylmagy bilen, merkeziň ýollarynyň we yşyklandyryş ulgamynyň häzirki döwrüň talabyna laýyk gelmegi möhüm wezipe hökmünde kesgitlenendir diýip, hormatly Arkadagymyz belledi. Şunda merkeziň çäginde ýokary ekologik ýagdaýy saklamak maksady bilen, täze şäheriň çäklerinde bag nahallarynyň oturdylmagynyň wajypdygyny aýdyp, Gahryman Arkadagymyz bu işlere ylmy esasda çemeleşilmelidigini aýratyn nygtady we bu babatda degişli ýolbaşçylara öz maslahatlaryny berdi. 

Hormatly Arkadagymyz merkeziň gurluşyk, binagärlik we abadanlaşdyryş işlerine ugurdaş ýokary okuw mekdepleriniň mugallymlarynyň we talyplarynyň işjeň çekilmelidigini, olaryň teklipleriniň, başlangyçlarynyň peýdalanylmagy bilen baglanyşykly meselelere jogapkärçilikli çemeleşilmelidigini aýtdy. Munuň özi ýaşlaryň hünäre bolan höwesini artdyrmakda, olaryň täzeçil pikirlerini höweslendirmekde aýratyn ähmiýetlidir. 

Şeýle hem Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow gurluşyk işlerine öňdebaryjy tehnologiýalaryň, häzirki zaman usullarynyň ornaşdyrylmagynyň wajypdygyny belledi we hemmelere alyp barýan işlerinde üstünlik arzuw edip, bu ýerden ugrady.

Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministrligi hem-de Türkmenistanyň Kärdeşler arkalaşyklarynyň Milli merkezi tarapyndan 2022-nji ýylyň ýanwar aýynda yglan edilen hem-de şol ýylyň dowamynda ýurdumyzyň maliýe we ykdysadyýet toplumynda hem-de bank ulgamynda we olaryň düzüm birliklerinde şeýle hem ýurdumyzyň beýleki pudaklarynda, ýokary okuw mekdeplerinde maliýe, ykdysady ugurda zähmet çekýän işgärleriň arasynda geçirilen «Ýylyň ykdysatçysy» atly ykdysady ugurly ylmy häsiýetli makalalaryň bäsleşiginiň jemi jemlenildi. Bäsleşigiň düzümi tassyklanan eminler toparynyň degişli mejlisinde «Maliýe we ykdysadyýet» ylmy-amaly žurnalynyň 2022-nji ýylda neşir edilen sanlarynda çapdan çykan ylmy makalalara baha berildi hem-de bäsleşigiň ýeňijileri belli boldy. Türkmenistanyň Ykdysadyýet toplumynyň mejlisler zalynda hemişelik Bitaraplygymyzyň 27 ýyllygy mynasybetli yglan edilen «Ýylyň ykdysatçysy» atly ykdysady ugurly ylmy häsiýetli makalalaryň bäsleşiginiň ýeňijilerini yglan etmek hem-de sylaglamak mynasybetli dabaraly maslahat geçirildi. Dabarada Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisiniň Ykdysady meseleler baradaky komitetiniň başlygynyň orunbasary Gurbangeldi Aşyrow, Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk maslahatynyň Ykdysadyýet, maliýe we durmuş syýasaty baradaky komitetiniň agzasy Muhammetnazar Geldiýew, şeýle hem ykdysady bäsleşigiň eminler toparynyň agzalary: Türkmenistanyň Zähmet we ilaty durmuş taýdan goramak ministrliginiň Zähmet gory we iş üpjünçilik müdirliginiň başlygynyň orunbasary, ykdysady ylymlaryň kandidaty Maýagözel Babaýewa, Türkmen döwlet ykdysadyýet we dolandyryş institutynyň Bank amallary kafedrasynyň müdiri, ykdysady ylymlarynyň kandidaty Baýramdurdy Taýharow we Türkmenistanyň Döwlet edaralarynyň işgärleriniň kärdeşler arkalaşygynyň Geňeşiniň başlygy Begenç Baýramow dagylar çykyş etdiler. Olar bäsleşigiň ýokary guramaçylyk derejede, aç-açanlyk häsiýetde hem köpçülikleýin esasda geçirilendigini biragyzdan bellediler, ýeňijileri gazanylan arzyly üstünlikleri bilen tüýs ýürekden gutladylar. Şeýlelikde, bäsleşigiň eminler toparynyň gelen gutarnykly netijesine hem-de olaryň beren bahalaryna seljerme berlip, eminler toparynyň ýygnagynyň kararyna laýyklykda: «Maliýe we ykdysadyýet» ylmy-amaly žurnalynyň üsti bilen geçirilen «Ýylyň ykdysatçysy» atly ykdysady ugurly ylmy häsiýetli makalalaryň bäsleşiginiň 2022-nji ýylyň jemleriniň ýeňijileri şu baýrakly orunlar boýunça bellenildi: 

Birinji orun: MEÝLIS DÖWLETOW - Türk­me­nis­ta­nyň Maliýe­ we yk­dy­sa­dy­ýet ministr­li­gi­niň­ Ygtyýarlylandyryş we ygtyýarlylandyrmak işine gözegçilik bölüminiň Maliýe bazarlary we ätiýaçlandyryş bölümçesiniň­ baş­ly­gy;

Ikinji orun: MERJEN AMANOWA – Türkmen döwlet ykdysadyýet we dolandyryşinstitutynyň magistranty;

Üçünji orun: GURBANJAHAN­ SUHANOWA – Türk­me­nis­ta­nyň­ Ma­li­ýe we ykdysady­ýet­ mi­nistr­li­gi­niň­ Em­läk­ gat­na­şyk­la­ry we­ te­le­ke­çi­li­gi­ gol­da­mak­ bö­lü­mi­niň­ Emläk ­gat­na­şyk­la­ry­ny­ we­ er­kin­ ykdysady­ zolagyny ­düz­gün­leş­dir­mek­ bö­lüm­çe­si­niň­ baş hü­när­me­ni;

Dabara gatnaşanlar Gahryman Arkadagymyza, Hormatly Prezidentimize döredijilikli, halal zähmet çekmäge döredip berýän giň mümkinçilikleri üçin alkyş aýtdylar.

Parahat Meretliýew

Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet 

ministrliginiň baş hünärmeni

Gahryman Arkadagymyzyň beýik başlangyçlaryny mynasyp dowam etdirýän Arkadagly Serdarymyzyň parasatly baştutanlygynda adam hakda alada ýurdumyzda alnyp barylýan durmuş ugurly döwlet syýasatynyň baş ugrudyr. Munuň özi ähli ulgamlarda, ilkinji nobatda, halkyň bähbidine gönükdirilip amala aşyrylýan beýik işlerde, döwletli tutumlarda, Gahryman Arkadagymyzyň nusgalyk göreldesi bilen berk eýerilýän we jemgyýetimiziň agzybirligini has-da pugtalandyrýan ynsanperwer ýörelgelerde aýdyň ýüze çykýar. Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň 23-nji noýabrda geçirilen mejlisinde Gahryman Arkadagymyz adamlar hakynda alada etmek üçin bizde ähli mümkinçilikleriň bardygyny, ýurdumyzyň ykdysady kuwwatynyň netijesinde munuň üçin serişdeleriň hem ýeterlikdigini nygtady. Şunuň bilen baglylykda, geljek ýylyň Döwlet býujetinde zähmet haklaryny, pensiýalary, döwlet kömek pullaryny, talyp we diňleýji haklaryny ýokarlandyrmak baradaky soraga ýene-de bir gezek seretmek, ilatyň durmuş taýdan goraglylygy, iş orunlary, ýaşaýyş jaýlary bilen üpjünçiligi, beýleki meseleler babatda öňe sürlen teklipler ýurdumyzda «Döwlet adam üçindir!», «Watan diňe halky bilen Watandyr! Döwlet diňe halky bilen döwletdir!» diýen ynsanperwer şygarlar esasynda durmuş ugurly döwlet syýasatyna möhüm ähmiýet berilýändiginiň nobatdaky aýdyň mysaly boldy. 

Ýurdumyz durmuş-ykdysady ösüş babatda dünýäniň ýokary depgin bilen ösýän döwletleriniň hatarynda. Ykdysady we syýasy bähbitleri gazanmak, ykdysady özbaşdaklygy we howpsuzlygy pugtalandyrmak, sanly ykdysadyýeti ösdürmek babatda möhüm işler durmuşa ornaşdyrylýar. 

«Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy: Türkmenistany 2022 — 2052-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Milli maksatnamasynyň» amala aşyrylýan döwründe döwlet syýasatynda, ilkinji nobatda, halkyň ýaşaýyş-durmuş derejesiniň has-da ýokarlandyrylmagyna, ilaty durmuş taýdan goramak ulgamynyň durnukly ösüşine uly orun berilýär. Alymlaryň belleýşi ýaly, bazar gatnaşyklary şertlerinde halkyň durmuş taýdan goraglylygyny üpjün etmek döwlet kadalaşdyryşy bolmazdan mümkin däldir. 

Ilatyň girdejileriniň derejesi jemgyýetiň maddy hal-ýagdaýynyň iňňän möhüm görkezijisi bolup hyzmat edýär. Hojalyklaryň jemi girdejileriniň tas hemmesi diýen ýaly pul girdejileriniň hasabyna emele gelýär. Pul girdejileriniň esasy we kesgitleýji çeşmesi zähmet girdejileridir. Girdeji çeşmeleriniň arasynda durmuş häsiýetli tölegler (pensiýalar, döwlet kömek pullary, talyp haklary) möhüm orun eýeleýär. 

Pul girdejileriniň düzüminde olaryň beýleki görnüşleri uly bolmadyk paýy eýeleýär. Düşewündiň emele gelmeginiň çeşmesi gozgalmaýan emlägi satmakdan, ýaşaýyş jaýyny, tehnikany kärendesine bermekden alnan girdejiler, beýleki satuwlardan düşen we garyndaşlardan, tanyşlardan gelip gowşan serişdeler bolup durýar. Ilatyň maddy hal-ýagdaýynyň gowulanmagy onuň pul çykdajylaryna-da baglydyr. Pul çykdajylarynyň düzüminde agramly paýy azyk önümlerini, azyk däl harytlary satyn almak we hyzmatlara tölemek üçin çykdajylar eýeleýär. Ýurdumyzyň ykdysady ösüşinde iň möhüm çeşmeleriň biri hem hojalyklaryň süýşürintgileridir. 

Durmuşa gönükdirilen syýasat ykdysadyýetiň durnukly ösüşini we adamlaryň ýaşaýyş derejesini ýokarlandyrmagy gazanmaga, şeýle hem ilatyň goldawa mätäç böleginiň durmuş kepilliklerini üpjün etmäge gönükdirilendir. Eneligiň we çagalygyň durmuş taýdan goldanylmagy döwletimiziň aýratyn ileri tutýan ugry bolup durýar. Türkmenistanda öz-özüne hyzmat etmek mümkinçiligini doly ýa-da bölekleýin ýitiren adamlara durmuş taýdan hyzmat etmäge uly üns berilýär. 

  Gartaşan we maýyplygy bolan adamlara durmuş taýdan hyzmat edýän döwlete degişli edaralar — Türkmenistanyň Zähmet we ilaty durmuş taýdan goramak ministrliginiň garamagynda bolan, welaýatlaryň we Aşgabat şäheriniň çäginde ýeke ýaşaýan (özlerine gözegçilik we hyzmat edilmegi üçin maşgala agzalary hem-de ýakyn garyndaşlary bolmadyk gartaşan adamlar, şeýle hem maşgala agzalaryndan, ýakyn garyndaşlaryndan aýry ýaşaýan, olar bilen bilelikde ýaşaýyş jaýlarynda ýazgyda durmadyk gartaşan adamlar), gartaşan (57 ýaşdan ýokary aýal maşgalalar, 62 ýaşdan ýokary erkek adamlar) we maýyplygy bolan adamlara (18 ýaşdan ýokary durnukly fiziki, ruhy, aň-düşünje ýa-da duýgurlyk bozulmalary zerarly jemgyýetiň durmuşyna doly, netijeli gatnaşmaga mümkinçiligi çäkli bolan adamlara) durmuş-hojalyk, maslahat beriş, lukmançylyk kömeginden öň berilýän saglygy goraýyş hyzmatyny etmegi, olara durmuş ýagdaýyna uýgunlaşmaga, saglygyny dikeltmäge ýardam etmegi amala aşyrýan durmuş edaralary bolup durýar. 

Raýatlaryň durmuş taýdan goraglylygy üçin zerur şertleriň döredilmegi ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň strategiýasynyň möhüm ugurlarynyň biridir. Şunda ilaty durmuş taýdan goramak ulgamynyň işini öňdebaryjy maglumat-aragatnaşyk tehnologiýalaryny ornaşdyrmagyň esasynda sanlylaşdyrmagyň uly durmuş-ykdysady ähmiýeti bar. Ilatyň durmuş goraglylygy ulgamyny ösdürmek syýasaty maksatnamalaýyn esasda alnyp barylýar. Durmuş taýdan goraglylyga şeýle çemeleşme jemgyýetiň ösüş mümkinçiliklerine çuňňur düşünmäge, bu ugurda öňde durýan wezipelere aýdyň göz ýetirmäge we ylmy taýdan esaslandyrylan çözgütleri kabul etmäge mümkinçilik berýär. «Türkmenistanda 2019 — 2025-nji ýyllarda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň Konsepsiýasy» maglumat tehnologiýalaryny giňden ulanmagyň hasabyna ýurdumyzyň dürli pudaklarynyň we durmuş ulgamynyň işiniň netijeliligini ýokarlandyrmaga gönükdirilendir. Konsepsiýanyň maksatlaryna laýyklykda, durmuş hyzmatlarynyň düzümini we hilini kämilleşdirmek arkaly ilatyň ýaşaýyş-durmuş derejesini ýokarlandyrmak göz öňünde tutulýar. Şunuň bilen baglylykda, durmuş pudaklarynyň işine iň gowy tejribäni ornaşdyrmagyň netijesinde ilaty durmuş taýdan goramak ulgamynyň işini döwrebap we ýokary derejede guramak babatda täze mümkinçilikler döredilýär. 

«Türkmenistanda 2021 — 2025-nji ýyllarda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň Döwlet maksatnamasynyň» tassyklanmagy ýurdumyzyň mundan beýläk-de durmuş-ykdysady ösüşini, uzak möhletleýin geljegini nazara almak bilen, ilatyň abadan durmuşy üçin ygtybarly binýadyň döredilmegini şertlendirdi. Şeýle syýasatyň ileri tutulmagy döwrebap sanly ulgamy döretmek we ösdürmek, ministrlikleriň, pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň işine täzeçil usullary, sanly hyzmatlary, intellektual ulgamlary ornaşdyrmak, olaryň kanunçylyk binýadyny kämilleşdirip, halkara hukugyň umumy ykrar edilen ýörelgelerine hem-de kadalaryna laýyk getirmek, raýatlaryň durmuş goraglylygyny sanlylaşdyrmak babatda uly mümkinçilikleri döredýär. Türkmenistanyň Zähmet we ilaty durmuş taýdan goramak ministrliginiň web saýtynda täze sanly hyzmat, ýagny boş iş orunlary hem-de iş gözleýän adamlar baradaky maglumatlary özünde jemleýän «Türkmenistanyň ilatynyň iş bilen üpjünçiligi» atly interaktiw sahypa döredildi. Bu sahypanyň kömegi arkaly iş gözleýän ildeşlerimiz bar bolan iş orunlary baradaky maglumatlar bilen tiz wagtda tanyşmak, iş berijiler bolsa gerekli hünärmenler baradaky maglumatlary öwrenmek we işgärleri saýlap almak mümkinçiligine eýe bolýarlar. 

Pensiýa gaznasy ulgamynda Aşgabat şäheriniň, welaýatlaryň Pensiýa gaznasy müdirlikleri we etrap, şäher pensiýa gaznasy bölümleri bilen optiki-süýümli aragatnaşyk ýola goýlup, pensiýalary, döwlet kömek pullaryny alýanlaryň, pensiýa ulgamynda ätiýaçlandyrylýanlaryň maglumatlar binýady emele getirildi. Ulgamda ätiýaçlandyrylýanlara, pensiýalary we döwlet kömek pullaryny alýanlara SMS habary arkaly maglumat bermek işi ýola goýuldy. Bir söz bilen aýdylanda, türkmenistanlylaryň bagtyýar durmuşy üçin ähli şertler döredilýär. Olaryň bilim almaga, saglygyny berkitmäge hukuklary berjaý edilýär. Ruhy, aň-paýhas hem-de döredijilik babatda ukyp-başarnygyny doly açmagy üçin zerur şertler üpjün edilýär. Munuň özi her bir maşgalanyň abadançylygyna gönükdirilen toplumlaýyn özgertmeleriň aýdyň netijesidir.  

Kakageldi HÜMMÄÝEW,

Türkmenistanyň Prezidentiniň ýanyndaky Döwlet gullugy akademiýasynyň prorektory.

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň baştutanlygynda «Açyk gapylar» syýasatyny üstünlikli amala aşyrmagyň çäklerinde geçirilen noýabr aýynyň dürli çäreleri, köp sanly iş duşuşyklary, syýasy geňeşmeler, işewürlik gepleşikleri we forumlar Türkmenistanyň halkara giňişlikde eýeleýän ornunyň barha pugtalandyrylýandygynyň nobatdaky subutnamasyna öwrüldi. 

Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowyň ýolbaşçylygyndaky türkmen wekiliýetiniň 1 — 3-nji noýabrda Russiýa Federasiýasyna bolan resmi saparynyň çäklerinde dostlukly döwletleriň gatnaşyklary mundan beýläk-de ösdürmäge, ähli ugurlarda bilelikdäki işi işjeňleşdirmäge çalyşýandyklary tassyklanyldy.  

Russiýa Federasiýasynyň Prezidenti Wladimir Putin, Russiýanyň Federal Ýygnagynyň Federasiýa Geňeşiniň Başlygy Walentina Matwiýenko, RF-iň Federal Ýygnagynyň Döwlet Dumasynyň Başlygy Wýaçeslaw Wolodin bilen geçirilen duşuşyklaryň, gepleşikleriň barşynda syýasy-diplomatik, söwda-ykdysady, energetika, medeni-ynsanperwer ulgamlarda we beýleki ugurlarda döwletara gatnaşyklary işjeňleşdirmegiň wajypdygy nygtaldy. Şeýle hem gün tertibine türkmen-rus parlamentara gatnaşyklarynyň geljegi, zenanlaryň we ýaşlaryň ugry boýunça gatnaşyklary ýola goýmak meseleleri girizildi. Duşuşyklaryň netijeleri boýunça Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň we Russiýa Federasiýasynyň Federal Ýygnagynyň Federasiýa Geňeşiniň Hyzmatdaşlyk boýunça parlamentara toparyny döretmek hakynda Ylalaşyga gol çekildi. 

7-nji noýabrda Daşary işler ministrliginde ABŞ-nyň Döwlet sekretarynyň Günorta we Merkezi Aziýanyň işleri boýunça kömekçisi Donald Lunyň ýolbaşçylygyndaky wekiliýet bilen duşuşyk geçirildi. Onda türkmen-amerikan gatnaşyklaryny mundan beýläk-de ösdürmegiň meselelerine garaldy, hususan-da, söwda, ylym, bilim, saglygy goraýyş, medeniýet, ekologiýa ulgamlarynda bilelikdäki işiň ýagdaýy barada durlup geçildi. Gepleşikler tamamlanandan soňra, Türkmenistanyň we ABŞ-nyň Hökümetleriniň arasynda saglygy goraýyş we lukmançylyk ylymlary ulgamynda hyzmatdaşlyk barada özara düşünişmek hakynda Ähtnama gol çekildi. 

Şol gün Daşary işler ministrliginde BMG-niň adam hukuklary boýunça Ýokary komissarynyň Merkezi Aziýa üçin sebitleýin wekili Rişard Komenda bilen duşuşyk geçirildi. Onda BMG-niň bu edarasy bilen özara gatnaşyklaryň esasy meseleleri, şol sanda kabul edilen borçnamalaryň berjaý edilişi hem-de Türkmenistanyň adam hukuklary boýunça gatnaşýan Konwensiýalarynyň düzgünleriniň ýerine ýetirilişi bilen baglanyşykly meseleler ara alnyp maslahatlaşyldy. 

Söwda-ykdysady we ylmy-tehniki hyzmatdaşlyk boýunça bilelikdäki türkmen-täjik hökümetara toparynyň 9-10-njy noýabrda Aşgabatda geçirilen 11-nji mejlisinde dürli ugurlarda, hususan-da, medeni-ynsanperwer ulgamlarda, energetika, ulag, senagat, oba hojalygy we suw serişdeleri ulgamlarynda hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de pugtalandyrmagyň wajypdygy bellenildi. Mejlisiň jemleri boýunça degişli Teswirnama gol çekildi. 

10-njy noýabrda Aşgabatda Türkmenistanyň we Täjigistanyň Daşary işler ministrlikleriniň arasynda geçirilen syýasy geňeşmelerde syýasy-diplomatik, söwda-ykdysady, medeni-ynsanperwer ulgamlarda, sebit we halkara düzümleriň, hususan-da, BMG-niň çäklerinde ikitaraplaýyn gatnaşyklary ösdürmegiň meselelerine garaldy. 

10-11-nji noýabrda Söwda-senagat edarasynda telearagatnaşyk, telemetriýa, habar beriş tilsimatlarynyň we teleradioýaýradyş enjamlarynyň “Türkmentel — 2022” atly XV halkara sergisi we ylmy maslahat geçirildi. Bu çäreler “Türkmenaragatnaşyk” agentligi tarapyndan guraldy we 20-ä golaý daşary ýurduň wekillerini — ýokary tehnologiýaly enjamlary öndürijileri we iberijileri, öňdebaryjy tehnologiýalary, hyzmatlary işläp düzüjileri, aragatnaşyk ulgamynyň, programma üpjünçiliginiň iri operatorlaryny birleşdirdi. Utgaşykly görnüşde geçirilen ýöriteleşdirilen forum bu ulgamda dünýäniň iň täze işläp taýýarlamalaryny ulanmak babatda tejribe alyşmak boýunça meýdança öwrüldi. Bellenilişi ýaly, ykdysadyýetiň ählumumy sanly ulgama geçirilmegi kärhanalardan, guramalardan, kompaniýalardan innowasion tehnologiýalar we kiberhowpsuzlyk ulgamynda işgärleriň hünär derejesiniň ýokarlandyrylmagyny üpjün etmek meselelerine aýratyn üns bermegi talap edýär. 

11-nji noýabrda Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow Özbegistan Respublikasynyň Prezidenti Şawkat Mirziýoýewiň çakylygy boýunça hormatly myhman hökmünde Türki Döwletleriň Guramasynyň döwlet Baştutanlarynyň Geňeşiniň Samarkant şäherinde geçirilen mejlisine gatnaşdy. Sammitiň işi tamamlanandan soňra, Gahryman Arkadagymyzy, türki dilli halklaryň arasynda raýdaşlygy pugtalandyrmaga, agza döwletleriň arasynda hyzmatdaşlygy ösdürmäge goşan aýratyn saldamly goşandy üçin, Türki dünýäniň ýokary ordeni bilen sylaglamak dabarasy boldy. 

Samarkantda bolmagynyň çäklerinde Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow Türki Döwletleriň Guramasyna agza bolan dostlukly döwletleriň Baştutanlary bilen ikitaraplaýyn duşuşyklary geçirdi. 

14-nji noýabrda Daşary işler ministrliginde Halkara Zähmet Guramasynyň Zähmet kadalary departamentiniň direktory hanym Korin Warganyň ýolbaşçylygyndaky wekiliýet bilen duşuşyk geçirildi. Onuň barşynda Türkmenistanyň bu guramanyň agzasy bolmak bilen, özüniň durmuşa geçirýän syýasatynda hemmeleriň mynasyp zähmet çekmegi we deňhukuklylyk şertlerini döretmek ýörelgesine ygrarlydygy bellenildi. 

Şol gün Daşary işler ministrliginde Hytaý Halk Respublikasynyň Owganystanyň işleri boýunça ýörite wekili Ýue Sýaoýun bilen geçirilen duşuşykda iki ýurduň arasynda dürli ugurlar boýunça strategik hyzmatdaşlygyň, şol sanda goňşy ýurduň ykdysadyýetini dikeltmekde özara gatnaşyklaryň ýokary derejesi nygtaldy. Şeýle-de türkmen tarapy Owganystanyň ygtyýarly resmi wekilleri bilen sebitde parahatçylygy we howpsuzlygy üpjün etmek meseleleri boýunça geňeşmeleri geçirmegiň mümkinçiliklerinden peýdalanmagy, hoşniýetli goňşuçylyk, köpasyrlyk dostluk ýörelgelerinden ugur alyp, owgan halkyna yzygiderli kömek bermegi möhüm hasaplaýar. 

14-nji noýabrda Daşary işler ministrliginde Uganda Respublikasynyň Türkmenistanda täze bellenilen Adatdan daşary we Doly ygtyýarly ilçisi bilen duşuşyk geçirildi. Onda özara bähbitli dürli ugurlar boýunça uzak möhletli gatnaşyklary ýola goýmaga gyzyklanma bildirildi. Iki ýurduň daşary syýasat edaralarynyň arasynda gatnaşyklary pugtalandyrmak meselesi ara alnyp maslahatlaşyldy. 

15-nji noýabrda Daşary işler ministrliginde Russiýa Federasiýasynyň Hökümetiniň Başlygynyň orunbasary, Ykdysady hyzmatdaşlyk boýunça türkmen-rus hökümetara toparynyň rus tarapyndan başlygy A.Owerçuk bilen geçirilen duşuşygyň gün tertibine maliýe-bank, nebit, senagat, elektrik energetikasy pudaklarynda, ulag we aragatnaşyk, logistika, oba hojalygy, bilim, ylym, medeniýet, saglygy goraýyş ulgamlarynda hyzmatdaşlygyň geljegine degişli meseleler girizildi. 

17-nji noýabrda Daşary işler ministrliginde Germaniýanyň “Goetzpartners Corporate Finance GmbH” we “Prodoehl Consult GmbH” kompaniýalarynyň ýolbaşçylary bilen geçirilen duşuşykda ikitaraplaýyn söwda-ykdysady gatnaşyklary ösdürmegiň meseleleri ara alnyp maslahatlaşyldy hem-de dürli taslamalar, maýa goýum hyzmatdaşlygy boýunça pikir alşyldy. 

18-nji noýabrda Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisinde Türkiýäniň Beýik Millet Mejlisiniň Başlygy Mustafa Şentopyň ýolbaşçylygynda ýurdumyza sapar bilen gelen parlament wekiliýeti bilen duşuşyk geçirildi. Duşuşygyň dowamynda kanun çykaryjylyk ulgamynda tejribe alyşmak, iki ýurduň halklarynyň bähbidine parlamentara hyzmatdaşlygyň geljegi bilen bagly meseleler ara alnyp maslahatlaşyldy. 

Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowyň Türkiýäniň Beýik Millet Mejlisiniň Başlygy Mustafa Şentop bilen duşuşygy boldy. Onda ekologiýa, azyk howpsuzlygy, ýaşlar, gender deňligi we adam hukuklary ýaly meselelere, iki ýurduň gatnaşyklaryny pugtalandyrmakda parlamentara diplomatiýanyň orny bilen bagly wezipelere aýratyn üns berildi. Soňra Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň wekilleriniň we Türkiýäniň parlament wekiliýetiniň gatnaşmagynda giňişleýin düzümde dowam eden duşuşykda halkara energetika howpsuzlygy, howanyň üýtgemegi, maglumat howpsuzlygy, söwda-ykdysady, medeni-ynsanperwer, energetika, ulag, maýa goýumlar, täze tehnologiýalar, oba hojalygy, dokma, gazhimiýa senagaty ulgamlarynda hyzmatdaşlygy işjeňleşdirmek ýaly meselelere garaldy. Duşuşygyň netijeleri boýunça Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahaty bilen Türkiýäniň Beýik Millet Mejlisiniň arasynda hyzmatdaşlyk etmek boýunça özara düşünişmek hakynda Ähtnama gol çekildi. 

Soňra, döwletara hyzmatdaşlygyň many-mazmunynyň baýlaşdyrylmagyna goşan goşandy üçin, Mustafa Şentopa dabaraly ýagdaýda “Garaşsyz Türkmenistana bolan beýik söýgüsi üçin” ordeni gowşuryldy. 

21-nji noýabrda ýurdumyzyň Daşary işler ministrliginde BMG-niň Neşe serişdeleri we jenaýatçylyk boýunça müdirliginiň Merkezi Aziýadaky sebit wekili hanym Aşita Mittalyň ýolbaşçylygyndaky wekiliýetiň agzalary bilen duşuşyk boldy. Wekiliýet Ýakyn we Orta Gündogarda neşe serişdeleriniň bikanun dolanyşygy hem-de ugurdaş meseleler boýunça kiçi toparyň 55-nji mejlisine gatnaşmak üçin Aşgabada iş sapary bilen geldi. Duşuşykda BMG-niň Neşe serişdeleri we jenaýatçylyk boýunça müdirliginiň neşe serişdeleriniň bikanun dolanyşygyna garşy göreşmek, Merkezi Aziýa ýurtlary üçin serhetüsti hyzmatdaşlygy pugtalandyrmak boýunça milli, sebit we ählumumy maksatnamalaryny amala aşyrmagyň ýollary, şeýle hem Türkmenistan bilen bu müdirligiň arasyndaky hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de ösdürmek boýunça 2022 — 2025-nji ýyllar döwri üçin çäreleriň meýilnamasy bilen baglanyşykly meseleler ara alnyp maslahatlaşyldy. 

22-nji noýabrda paýtagtymyzyň Şekillendiriş sungaty muzeýinde sanly ulgam arkaly “Türkmenistanyň taryhy we medeni ýadygärlikleri: öwrenmek, gorap saklamak we rejelemegiň tejribesi” atly halkara ylmy maslahat geçirildi. Bu çäre hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň tabşyrygy boýunça ýurdumyzyň Medeniýet ministrligi tarapyndan guraldy. Taryhy-medeni ýadygärlikleri öwrenmek, gorap saklamak we rejelemek babatda halkara hyzmatdaşlygy giňeltmek hem-de tejribe alyşmak maksady bilen geçirilen çärä ýurdumyzyň ugurdaş edaralarynyň ýolbaşçylarydyr wekilleri, ylym, medeniýet işgärleri, şeýle hem sanly ulgam arkaly olaryň daşary ýurtly kärdeşleri — Russiýanyň, Özbegistanyň, Gyrgyzystanyň, Täjigistanyň, Fransiýanyň, Italiýanyň iri ylym, medeniýet merkezleriniň ýolbaşçylary, bilermenler gatnaşdylar. 

22-23-nji noýabrda Aşgabatda Ýewropa Bileleşiginiň hem-de Türkmenistanyň bilelikde guramagynda “Ýaşyl” energetika hem-de Ýewropa Bileleşiginiň wodorody peýdalanmak we metanyň zyňyndylaryny azaltmak boýunça strategiýalary” atly utgaşykly görnüşde geçirilen maslahata bu ugurda işleýän alymlar, hünärmenler gatnaşdylar. Çykyşlar degişli ulgamda kanunlary işläp taýýarlamak, wodorod energetikasynyň ýokary öndürijilikli eksport ugurly bölümini döretmek, energiýanyň gaýtadan dikeldilýän çeşmelerini ösdürmegiň mümkinçilikleri we ornaşdyrmagyň ýollary ýaly meselelere bagyşlandy. Maslahata gatnaşyjylar wodorody peýdalanmak we metanyň zyňyndylaryny azaltmak, nebitgaz, energetika, ulag pudaklarynda döwrebap, ekologik taýdan howpsuz, serişde tygşytlaýjy tehnologiýalary ulanmak boýunça tejribe alyşdylar. 

23 — 26-njy noýabrda Türkmenistanyň wekiliýeti Parižiň Luwr muzeýinde geçirilen “Ulugdepe — Merkezi Aziýanyň gadymy taryhyny öwrenmek üçin iri merkez” atly halkara maslahata gatnaşdy. Maslahat bilelikdäki fransuz-türkmen arheologik toparynyň Ulugdepede geçiren arheologik gazuw-agtaryş işleriniň netijelerine bagyşlandy. 

24-nji noýabrda Fransiýanyň paýtagtynda ÝUNESKO-nyň Baş direktorynyň medeniýet boýunça orunbasary Ernesto Ramires bilen geçirilen duşuşykda 2023-nji ýylda Türkmenistanyň ÝUNESKO agza bolmagynyň 30 ýyllygy, 2024-nji ýylda bolsa beýik türkmen şahyry Magtymguly Pyragynyň 300 ýyllygy mynasybetli birnäçe dabaralary we medeni çäreleri geçirmek ylalaşyldy. 

25-nji noýabrda Daşary işler ministrliginde “Türkmenistan — Ýewropa Bileleşigi” adam hukuklary boýunça dialogynyň 14-nji mejlisi geçirildi. Mejlisde köptaraplaýyn forumlaryň hem-de halkara guramalaryň çäklerinde hyzmatdaşlygy giňeltmegiň, bilelikdäki taslamalary amala aşyrmagyň meselelerine garaldy. 

Türkmenistanyň Hökümeti tarapyndan Farýab welaýatynyň Garamgol etrabynda gurlan saglyk öýünde abatlaýyş işleriniň tamamlanmagy, şeýle hem owgan tarapyna lukmançylyk enjamlaryndan we derman serişdelerinden ybarat ynsanperwerlik kömeginiň berilmegi mynasybetli Türkmenistanyň Owganystandaky (Mazari-Şarif ş.) baş konsullygynyň guran dabaraly resmi çäresinde ýerli ilat hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowa köp ýyllaryň dowamynda Türkmenistan tarapyndan berilýän kömek üçin tüýs ýürekden hoşallygyny bildirdi. 

27 — 29-njy noýabrda Koreýa Respublikasyna resmi saparynyň çäklerinde türkmen wekiliýetiniň ýolbaşçysy — Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow dostlukly ýurduň Prezidenti Ýun Sok Ýol, Milli Assambleýanyň ýolbaşçysy Kim Jin-Pýo, “Türkmenistan — Koreýa” parlamentara dostluk toparynyň ýolbaşçysy Li Dal-Gon, Koreýanyň Halkara söwda assosiasiýasynyň (KITA) prezidenti Kristofer Ku bilen duşuşdy, işewürler maslahatyna gatnaşdy, şeýle-de öňdebaryjy koreý kompaniýalarynyň ýolbaşçylary bilen duşuşdy. Gepleşikleriň dowamynda iki ýurduň arasynda esasy ugurlar boýunça, şol sanda parlamentara hyzmatdaşlyk, ulag-logistika, maliýe-bank, ylym-bilim, ýangyç-energetika, şähergurluşyk we beýleki ulgamlarda netijeli özara gatnaşyklary ösdürmegiň meseleleri boýunça pikir alşyldy.  

Hormatly Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedowyň Koreýa Respublikasyna resmi saparynyň çäklerinde Türkmenistanyň wekiliýet agzalarynyň dostlukly ýurduň ugurdaş düzümleriniň hem-de işewür toparlarynyň ýolbaşçylary bilen duşuşyklary boldy. Duşuşyklaryň netijeleri boýunça degişli ikitaraplaýyn resminamalara gol çekildi. Munuň özi syýasy-diplomatik, söwda-ykdysady we medeni-ynsanperwer gatnaşyklaryň hil taýdan täze derejä çykandygynyň subutnamasyna öwrüldi. 

28-nji noýabrda türkmen wekiliýeti Täjigistan Respublikasynyň Duşenbe şäherinde geçirilen Araly halas etmegiň halkara gaznasynyň müdiriýetiniň nobatdaky mejlisine gatnaşdy. Müdiriýetiň mejlisiniň netijeleri boýunça birnäçe resminamalar, şol sanda Amyderýada we Syrderýada suw serişdelerini hasaba almak hem-de gözegçilik etmek boýunça döwrebap enjamlary ornaşdyrmak baradaky çözgüt kabul edildi. 

28-nji noýabrda Döwlet medeniýet merkeziniň Mukamlar köşgünde açylyşy bolan “Milli aýdym-saz sungaty dünýä halklarynyň mirasynda” atly halkara festiwala we maslahata gatnaşmak üçin Aşgabada halkara guramalaryň, ugurdaş ministrlikleriň ýolbaşçylary hem-de wekilleri, Azerbaýjandan, Eýrandan, Gazagystandan, Gyrgyzystandan, Tatarystandan, Türkiýeden we Özbegistandan aýdymçylardyr sazandalar, alymlardyr hünärmenler, ýokary okuw mekdepleriniň mugallymlary, medeniýet işgärleri geldiler. Milli medeni mirasy gorap saklamak hem-de wagyz etmek, medeniýetleri özara baýlaşdyrmak, dünýä halklarynyň arasynda dost-doganlyk gatnaşyklaryny mundan beýläk-de pugtalandyrmak bu forumyň esasy maksady boldy. 

28-nji noýabrda Ankara şäherinde Daşary işler ministrlikleriniň arasynda syýasy geňeşmeler geçirildi. Olarda Türkmenistanyň we Türkiýe Respublikasynyň syýasy-diplomatik, söwda-ykdysady, medeni-ynsanperwer ulgamlarda, şeýle hem halkara guramalaryň çäklerindäki hyzmatdaşlyga uly ähmiýet berýändikleri tassyklanyldy. 

28-29-njy noýabrda türkmen wekiliýetiniň Ykdysady hyzmatdaşlyk boýunça türkmen-azerbaýjan hökümetara toparynyň altynjy mejlisine gatnaşmak üçin Baku şäherine amala aşyran iş saparynyň çäklerinde Azerbaýjan Respublikasynyň Prezidenti Ilham Aliýew bilen duşuşyk geçirildi. Duşuşykda hem-de toparyň mejlisinde türkmen-azerbaýjan hyzmatdaşlygyny mundan beýläk-de giňeltmegiň möhümdigi bellenildi. Söwda, ulag, energetika, gämigurluşyk we gämi abatlaýyş ulgamlarynda, senagatyň beýleki pudaklarynda hyzmatdaşlygyň meselelerine deglip geçildi. Bulardan başga-da, Aşgabatda we Bakuwda söwda öýlerini açmagyň hem-de Türkmen-azerbaýjan işewürlik geňeşini döretmegiň mümkinçilikleri ara alnyp maslahatlaşyldy. 

29-njy noýabrda Türkmenistanyň Söwda-senagat edarasynyň Awstriýa Respublikasynyň Federal ykdysady edarasy bilen bilelikde guran Türkmen-awstriýa işewürlik maslahaty iki ýurduň maşyngurluşyk, bilim, sanly ulgam we elektron programma üpjünçiligi ulgamlaryna ýöriteleşen döwlet edaralarynyň, kompaniýalarynyň ýolbaşçylaryny hem-de wekillerini bir ýere jemledi. Duşuşygyň gün tertibine Türkmenistanyň we Awstriýa Respublikasynyň pudak edaralarynyň hem-de işewür toparlarynyň özara bähbitli hyzmatdaşlygynyň geljegi uly ugurlary bilen bagly meseleler girizildi. Forumyň çäklerinde iki ýurduň ministrlikleriniň we pudak edaralarynyň, hususy kompaniýalarynyň, telekeçileriniň arasynda ikitaraplaýyn duşuşyklar geçirildi. Olaryň dowamynda resminamalara gol çekildi, täze gatnaşyklar ýola goýuldy, hyzmatdaşlygy ösdürmegiň mümkinçilikleri ara alnyp maslahatlaşyldy. 

Bilelikdäki türkmen-awstriýa toparynyň 30-njy noýabrda Aşgabatda geçirilen 11-nji mejlisinde gurluşyk, energetika, ulag we logistika, saglygy goraýyş, oba hojalyk önümlerini gaýtadan işlemek ulgamlaryndaky hyzmatdaşlygyň anyk ugurlaryna garaldy. Taraplar hyzmatdaşlygyň çuňlaşdyrylmagyna ýardam bermäge taýýardyklaryny beýan etdiler. Mejlisiň jemleri boýunça degişli Teswirnama gol çekildi. 

30-njy noýabrda Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowyň Türkmen-awstriýa jemgyýetiniň başlygy hanym Neda Berger bilen geçiren duşuşygynda Türkmenistan bilen Awstriýa Respublikasynyň arasyndaky netijeli gatnaşyklary mundan beýläk-de pugtalandyrmagyň meseleleri ara alnyp maslahatlaşyldy. 

Geçen aýda geçirilen medeni çäreler döwletimiziň parahatçylyk söýüjilikli syýasatynyň aýdyň beýany boldy hem-de döwletara gatnaşyklaryň ösdürilmegine saldamly goşant goşdy. Aşgabatda Koreý medeniýetiniň günleri, Täjigistan Respublikasynyň Medeniýet günleri, Daşoguz şäherinde bolsa Türkmen we özbek halklarynyň dostluk festiwaly geçirildi. Bu halkara forumlara dostlukly ýurtlaryň alymlary, sungat ussatlary, döredijilik intelligensiýasynyň wekilleri gatnaşdylar. 

Mahlasy, ýurdumyzyň ministrlikleriniň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň geçen aýda döwlet Baştutanymyz Serdar Berdimuhamedowyň alyp barýan parahatçylyk söýüjilikli syýasaty bilen baglylykda guran köp sanly çäreleri ýurdumyzyň ösüşiň täze sepgitlerine tarap ýolundaky anyk ädimleriniň aýdyň beýany boldy. 

(TDH)

Amyderýanyň sag kenary soňky döwürde çalt depginlerde ösýär. Hojambaz etrabyndaky «Bagtyýarlyk» şertnamalaýyn çäginde nebitdir gazyň täze-täze gorlarynyň üsti açylyp, bu ýerde gazy arassalaýjy we gysyjy desgalar gurulsa, Köýtendag etrabynda dag magdanlaryny gaýtadan işleýän hem-de magdan däl daşlardan gurluşyk pudagy üçin zerur bolan önümleri öndürýän senagat kärhanalary işe girizildi. Elbetde, bu pudagyň mundan beýläkki ösüşini gazanmak üçin, onuň elektrik energiýasy bilen kadaly üpjünçiligi gazanyldy. Şu maksat bilen derýanyň sag kenarynda, Köýtendag etrabynyň çäginde täze, kuwwatly elektrik stansiýasy gysga wagtda gurlup, 2016-njy ýylyň iýulynda işe girizildi. 

“Watan” diýlip atlandyrylan, ýyllyk kuwwaty 254 megawatt bolan döwlet elektrik stansiýasy okgunly ösýän Lebap welaýatyny elektrik energiýasy bilen ygtybarly üpjün etmekde möhüm ähmiýete eýedir. Ol diňe bir sag kenara däl, eýsem, çep kenardaky ilatly ýerlere, kärhanalara, desgalara hem öz öndürýän elektrik toguny iberip başlady. Sebäbi çep we sag kenardaky asma elektrik ulgamynyň halkalaýyn usulda birleşdirilip, bitewi ulgama öwrülmegi iki kenarda hem elektrik energiýasynyň üznüksiz ýagdaýda bolmagyny üpjün etdi. Bu elektrik stansiýasy Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe-de ýurdumyzyň gündogar sebitinde gurlan we gurulýan senagat kärhanalarynyň önümçilik kuwwatynyň artmagy üçin zerur şertleri döredýär. Iki sany gazturbinaly desgadan we energoblokdan, iki sany kuwwatly transformatordan, elektrik toguny 220 kw we 110 kw paýlaýjy beketlerden ybarat bolan bu desgada ABŞ-nyň «General Electric» kompaniýasynyň ýokary tehnologiýalara esaslanýan enjamlary oturdyldy. Şeýle enjamlar häzirki wagtda köp ýurtda iň kämil enjamlar hökmünde ulanylýar. Elektrik stansiýasy, ýurdumyzda gurlan beýleki elektrik stansiýalary ýaly, kompýuterler arkaly dolandyrylýar. Bu bolsa stansiýanyň merkezinden, ýagny dispetçerlik nokadyndan ähli tehnologik işlere gözegçilik etmäge mümkinçilik berýär. Bu ýerde zähmet çekýän 81 adamyň ählisiniň-de ýerine ýetirýän işleri biri-biri bilen berk baglanyşykly. Energetika ugrundan ýokary okuw we ýörite orta hünär okuw mekdeplerini tamamlan hünärmenler gysga wagtyň içinde öz işleriniň ussatlary bolup ýetişdiler. Hut şolaryň birleşen tagallalary netijesinde bu stansiýa 2022-nji ýylyň on aýynda elektrik energiýasyny öndürmek baradaky meýilnamasyny 110 göterim berjaý etdi. Olar şu döwürde meýilleşdirilen 1155000 kilowatt-sagat elektrik energiýasyna derek 1270599 kilowatt-sagat elektrik energiýasyny öndürmegi başardylar.  

— Stansiýada «Türkmenistanyň durmuş-ykdysady ösüşiniň 2011 — 2030-njy ýyllar üçin Milli maksatnamasyna» laýyklykda, toplumlaýyn işler amala aşyrylýar. Amyderýanyň sag kenarynda gurlan iň uly we ýeke-täk elektrik stansiýasynyň geljek ýyllarda şu sebitde guruljak senagat kärhanalaryny-da elektrik togy bilen üpjün etmäge niýetlenendigi ýöne ýerden däl. Ýurdumyzyň dag-magdan senagaty örän çalt depginler bilen ösýär. Şu günki günde Lebap sement zawody, Künjek kän müdirligi, Garlyk kaliý dag-magdan toplumy hut biziň öndürýän elektrik energiýamyz bilen işleýär. Geljekde bu sebitde senagat kärhanalarynyň ýene-de birnäçesi gurulmaly. Olaryň köpüsi telekeçileriň gurjak kärhanalary bolar. Öndürýän elektrik energiýamyz ýörite gurlan energoköpri arkaly çep kenara-da birikdirildi we ol halkalaýyn häsiýete eýe boldy — diýip, elektrik stansiýasynyň baş inženeriniň orunbasary Begenç Geldiýew aýdýar.  

Hudaýberen ABRAÝEW.

Aşgabat, 30-njy noýabr (TDH). Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowyň Türkmen-awstriýa jemgyýetiniň başlygy hanym Neda Berger bilen geçiren duşuşygynda Türkmenistan bilen Awstriýa Respublikasynyň arasyndaky ýola goýlan netijeli gatnaşyklary mundan beýläk-de ösdürmek babatdaky meseleler ara alnyp maslahatlaşyldy. 

Myhman bilen mähirli salamlaşyp, Gahryman Arkadagymyz Neda Bergeriň Türkmenistanda uly hormata eýedigini aýtdy. Şeýle-de hormatly Arkadagymyz onuň ýurdumyzda geçirilýän köp sanly baýramçylyk dabaralaryna işjeň gatnaşýandygyny we iki ýurduň arasynda dostlukly gatnaşyklaryň ösdürilmegine mynasyp goşant goşýandygyny kanagatlanma bilen belledi. 

Nygtalyşy ýaly, Türkmen-awstriýa jemgyýeti 2008-nji ýylyň noýabr aýynda döredildi we onuň internet saýty açyldy. Şeýle-de “Galkynyş” žurnaly çap edilýär. Şunuň bilen bir hatarda, Aşgabatda hem-de Wena şäherinde bu jemgyýetiň guramagynda Medeniýet günleri yzygiderli geçirilýär. Ýewropada ýeke-täk “Galkynyş” atly bilelikdäki simfoniki orkestriň çykyşlary, paýtagtymyzda guralýan Wena ballary we beýleki döredijilik çäreleri taraplaryň medeni-ynsanperwer ulgamdaky hyzmatdaşlygynyň netijeli häsiýete eýe bolýandygyny görkezýär. 

Iki ýurduň we halkyň has-da ýakynlaşmagy, Türkmenistanda durmuşa geçirilýän özgertmeleriň giňden wagyz edilmegi ugrunda hemmetaraplaýyn tagalla edýändigi üçin Türkmen-awstriýa jemgyýetiniň başlygyna minnetdarlyk bildirip, Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy birek-birege hormat goýmak we ynanyşmak esasynda ýola goýulýan türkmen-awstriýa gatnaşyklarynyň sazlaşykly ösdürilýändigini kanagatlanma bilen belledi. Duşuşygyň dowamynda Türkmenistan bilen Awstriýa Respublikasynyň diňe bir ikitaraplaýyn görnüşde däl, eýsem, halkara düzümleriň çäklerinde-de üstünlikli hyzmatdaşlyk edýändigi nygtaldy. Abraýly halkara guramalaryň çäklerinde ählumumy we sebitleýin derejedäki halkara başlangyçlara hem-de tekliplere ikitaraplaýyn goldaw berilýändigi munuň aýdyň beýanydyr. Şunuň bilen baglylykda, Awstriýanyň dürli ugurlar boýunça ýöriteleşdirilen iri kompaniýalarynyň ýolbaşçylarynyň möhüm orna eýe bolan Türkmen-awstriýa jemgyýetiniň agzalarydygyny aýratyn bellemeli. 

Şeýle-de parlamentara gatnaşyklary ösdürmegiň meseleleri ara alnyp maslahatlaşyldy. Onuň mundan beýläk-de giňeldilmegine we netijeli gatnaşyklaryň iki ýurduň halklarynyň abadançylygynyň bähbidine ösdürilmegine taraplar uly gyzyklanma bildirýärler. 

Türkmenistanda Awstriýa Respublikasy bilen ýola goýulýan dostluk gatnaşyklaryna ýokary baha berilýändigini belläp, Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow Türkmen-awstriýa jemgyýetiniň başlygy hanym Neda Bergere berk jan saglyk, abadançylyk we üstünlik arzuw etdi.

Aşgabat, 30-njy noýabr (TDH). Şu gün hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Eýran Yslam Respublikasynyň energetika ministri Ali Akbar Mehrabiany kabul etdi.

 Myhman wagt tapyp kabul edendigi hem-de ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygyň möhüm meselelerini ara alyp maslahatlaşmaga döredilen mümkinçilik üçin tüýs ýürekden hoşallyk bildirip, döwlet Baştutanymyza Eýran Yslam Respublikasynyň Prezidenti Seýed Ebrahim Raisiniň aýdan mähirli sözlerini we tutuş türkmen halkyna abadançylyk, rowaçlyk baradaky arzuwlaryny ýetirdi. Bellenilişi ýaly, Eýranda Türkmenistan bilen hoşniýetli goňşuçylyk we birek-birege hormat goýmak esasynda ýola goýulýan netijeli gatnaşyklaryň mundan beýläk-de berkidilmegine uly ähmiýet berilýär. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow goňşy ýurtlar bilen köpugurly hyzmatdaşlygy ösdürmegiň Watanymyzyň daşary syýasat strategiýasynyň esasy ugurlarynyň biri bolup durýandygyny belläp, Eýran Yslam Respublikasynyň Prezidentine we ýurduň ähli halkyna özüniň hoşniýetli arzuwlaryny aýtdy hem-de iki döwletiň arasynda ýola goýlan gatnaşyklaryň dost-doganlyk häsiýetine esaslanýandygyny kanagatlanma bilen belledi. Şu barada aýtmak bilen, döwlet Baştutanymyz iki ýurduň arasynda diplomatik gatnaşyklaryň ýola goýlan pursadyndan bäri netijeli türkmen-eýran hyzmatdaşlygynyň okgunly ösdürilýändigini nygtady. 

Duşuşygyň dowamynda ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygy ösdürmegiň geljekki ugurlary ara alnyp maslahatlaşyldy. Şunda Hökümet wekiliýetleriniň özara saparlarynyň möhüm ähmiýetiniň bardygy nygtaldy. Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň belleýşi ýaly, Eýran Türkmenistanyň iri söwda-ykdysady hyzmatdaşlarynyň biri bolup durýar we daşary söwda dolanyşygynda öňdäki orunlaryň birini eýeleýär. 

Şunuň bilen baglylykda, EYR-nyň energetika ministriniň Aşgabada saparynyň çäklerinde meýilleşdirilen duşuşyklaryň we gepleşikleriň ählumumy bähbitlere laýyk gelýän netijeli hyzmatdaşlygyň mundan beýläk-de ösdürilmegine kuwwatly itergi berjekdigine ynam bildirildi. 

Bellenilişi ýaly, hyzmatdaşlyk birnäçe pudaklar boýunça işjeň ösdürilýär. Türkmenistan we Eýran Yslam Respublikasy tebigy serişdelere baý bolmak hem-de çäk taýdan amatly ýerleşmek bilen, daşary ykdysady, energetika we üstaşyr ulag ugurlarynda özara gatnaşyklar üçin oňyn mümkinçilikleri üpjün edýär. Şunuň bilen baglylykda, hyzmatdaşlygyň ägirt uly serişde we ykdysady mümkinçiliklerini doly durmuşa geçirmek babatda gatnaşyklaryň has işjeň guralyny işläp taýýarlamagyň zerurdygy bellenildi. Şunda anyk netijelere gönükdirilen türkmen-eýran gatnaşyklarynyň mundan beýläk-de işjeňleşdirilmeginde bilelikdäki hökümetara toparyň işine möhüm orun degişlidir. 

Duşuşygyň ahyrynda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow we Eýran Yslam Respublikasynyň energetika ministri Ali Akbar Mehrabian dostluk we hoşniýetli goňşuçylyk, deňhukuklylyk, özara bähbitlilik, uzak möhletleýinlik ýörelgelerine esaslanýan ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygyň mundan beýläk-de ählumumy abadançylygyň bähbidine ösdüriljekdigine ynam bildirdiler.

Gojaman Amyderýanyň kenaryny etekläp oturan gadymy obalarymyzyň hersi özüniň özboluşly aýratynlygy bilen meşhurdyr. Olaryň käbiri beýik şahsyýetleri bilen tanalsa, ýene-de biri tebigy ýadygärlikleri, beýleki biri bolsa baý taryhy bilen bellidir. Ýöne islendik obanyň hem, ilkinji nobatda, öz zähmet adamlary bilen adygýandygyny-da aýtmak gerek. Çärjew etrabynyň Kölaryk geňeşliginiň obalary-da ynsan zähmetiniň netijesinde gözel görke gelýär. Geňeşligiň döwrüň belent ruhuna beslenen obalarynyň hersiniň soňky ýyllarda özgeren durmuşy barada aýratyn söhbet edere-de näçe diýseň gürrüň bar. Obalaryň tekiz we giň köçelerinden ýöräp barşyňa oba durmuşynyň gözellikleri ünsüňi özüne çekýär. Hojalyklaryň her biriniň döwletlilikden, rysgal-bereketden, agzybirlikden, bagtdan paýlydyklaryny aňmak kyn däl.  

Oba durmuşynyň göze gelüwliligi, abadançylygy bilen gyzyklanyp, biz Geňeşligiň arçyny Jora Bazarow bilen gürrüňdeş bolduk. Ol:  

― Men obalarymyzyň bagtyýarlygyny, ilki bilen, ilatymyzyň işjanlylygynda görýärin. Ildeşlerimiziň hersi bir işiň başynda. Kimsi öz rysgyny ene toprakdan gazanýar, kimsi senagat kärhanasynda, bilim-terbiýeçilik edarasynda ýa-da medeniýet ojagynda netijeli zähmeti bilen nusgalyk görelde görkezýär. Bir zada aýratyn ünsüňizi çekesim gelýär. Häzirki wagtda obalarymyzda jemi hojalyklaryň 2429-sy bolup, şolaryň 2 müňden gowragy ýyladyşhana şertlerinde önüm öndürmek bilen meşgullanýar. Ynha, «Herekete ― bereket» diýleni. Yhlas edip, ene ýere hyzmat edene sahy toprak hem öz berekedini bolluk bilen eçilip dur. Ýurdumyzyň ähli sebitlerindäki söwda nokatlaryna gök-bakja ekinlerimiziň onlarça tonnasy tapgyrma-tapgyr ugradylýar. Önümlerimiziň goňşy ýurtlaryň halklarynyň hem saçaklaryny bezeýändigi biziň buýsanjymyza buýsanç goşýar. Oba ýaşlarynyň köpüsiniň döwrebap ýyladyşhanalarda işlemäge höwesekdikleri bizi has-da begendirýär. Hojalyk agzalarynyň biri-birinden öwrenip, tejribe alyşmaklary, agzybirligi netijesinde oba ilatynyň durmuşy ýyl-ýyldan gowulanýar. Bu bolsa maşgalalaryň diňe bir maddy hal-ýagdaýyny berkitmän, eýsem, döwletimiziň azyk bolçulygyna hem şahsy goşandymyzdyr — diýip, ýürek buýsanjyny biziň bilen paýlaşdy.  

Döwrebap, sazlaşykly ýaşaýşy geňeşligiň Kölaryk, Könegulançy, Joraýew, Asudalyk, Balykçy, Araplar, Uçbaş, Esgi, Ýalkym ýaly obalarynyň hersiniň mysalynda hem görmek bolýar. Bu oba ilaty üçin döwlet derejesinde edilýän giň möçberli aladalara jogap edilip, oba durmuşynyň döwrebap keşbini emele getirmek ugrunda tutanýerli zähmet çekýän ilatyň yhlasynyň ýerine düşýändigidir. Obalaryň hemmesinde ýollary abatlamak, yşyklandyrmak, daş düşemek işleri-de doly durmuşa geçirilen. Zähmetden taplanýan oba ilatynyň döwrebap durmuşyň hözirini görüp ýaşaýandyklaryny, işleýändiklerini, önüm öndürýändiklerini ýakyndan synlap buýsanmazlyk mümkin däl. Olar indi şahsy hojalyklaryndaky ýyladyşhanalarynda önümçiligiň öňdebaryjy iş usullaryny guramak bilen dürli şitillerden, gök otlardan başlap, aýratyn howa şertlerini talap edýän banandyr papaýýa, apelsin agaçlaryny ösdürmekligi we olardan bol hasyl almaklygy hem başarýarlar. Idegi ýetirilen hyýardyr pomidorlaryň, bolgar burçlarynyň, limondyr bakja ekinleriniň hyrydarlarynyň ýetik bolmagy önümleriň ýokary hilinden we datly tagamyndan habar berýär. Her möwsümde pomidoryň saýlama görnüşleriniň Russiýa, Gazagystana, Gyrgyzystana eksportunyň yzygiderli artmagy-da işine ökde ekerançy daýhanlaryň islegli önümleri ýetişdirmekde ýeterlik tejribe toplandyklaryny görkezýär. Olar indi ýurdumyzyň beýleki sebitlerine gidip, otag güllerini, palma we beýleki bezeg agaçlaryny, miweli baglaryň nahallaryny ekip bermek hyzmatyny hem ýerine ýetirýärler.  

Geňeşligiň çägindäki ähli zerur işleriň sazlaşykly alnyp barylmagynda Geňeş agzalarynyň hem aýratyn hyzmatynyň bardygy görnüp dur. Olar obalarda bagtyýar ýaşaýşyň birsydyrgyn dowam etmegini gazanmak, maşgalalarda abadançylygy we agzybirligi saklamak maksady bilen ilat arasynda düşündiriş işlerini yzygiderli geçirýärler. Toýdur märekelerde däp-dessurlaryň dogry berjaý edilişi oba kethudalarynyň aýratyn gözegçiliginde. Geňeş agzalarynyň aýdyşlary ýaly, hojalyk hajatlary üçin ýoluň gyrasyna düşürilýän çägedir kerpiji, otdur samany bir günüň dowamynda aýyrmagy, köçä has ýakyn alnyp barylýan gurluşyklarda bolsa daşyna haýat çekdirmegi eýýäm oba ilatyna ýatlatmak zerurlygy ýok. Şu günler ýaplary gazmak we olary zir-zibillerden arassalamak, ýagyşdyr gar suwlaryny zeý kanallara akdyrmagy ýola goýmak maksady bilen hojalyk agzalaryndan düzülen toparlar meýletin esasda işleriň ýene bir ujundan girişdiler. Bu işlerde etrabyň jemagat hojalygy edaralarynyň tehnikalarynyň hyzmatyndan hem ýerlikli peýdalanylýar.  

― Pederlerimiziň «Oba abat ― il abat» diýen pähimine eýerip, durmuşy gözelleşdirmegi, abadanlaşdyrmagy biz özümizden başlaýarys. Obalarymyzda saglyk öýleriniň 9-sy, orta mekdepleriň 4-si, alyjylar jemgyýetleriniň dükanlarynyň 6-sy, 1 sany çagalar bagy hereket edip, olaryň hersinde-de şu günüň talaplaryna laýyk gelýän ýaşaýyş-durmuş şertleri üpjün edilen. Olaryň hyzmatlaryndan ýaşaýjylarymyz giňden peýdalanýarlar. Obalaryň çäklerinde arassaçylyk işlerini ünsden düşürmeýäris. Ýaşlaryň maşgala abadançylygyny goramakda, ýaramaz endikleriň jemgyýetimize ýanaşmagyny aradan aýyrmakda mährem enelerimizdir kethudalarymyzyň aýratyn hyzmaty bar — diýip, geňeşligiň kätibi Ýunus Ereşow hem arçynyň sözüniň üstüni ýetirdi.  

― Gün-günden görke gelýän owadan durmuşymyz obalarymyzyň şäher derejesinde ösýändigini görkezýär. Ýylyň-ýylyna bagtyýar maşgalalaryň-da sanynyň artmagy guwandyryjy ýagdaýdyr. Bu ugurda Oba milli maksatnamasynyň çäklerinde geňeşligimizde mellek ýerlerini bölüp bermek işleri-de utgaşykly alnyp barylýar. Diňe soňky 3-4 ýylyň içinde etrabymyzyň Talhanbazar geňeşliginiň çäginde döredilen mellek ýer gorundan ýaş maşgalalaryň 460-sy mellek ýerli boldular. Nesip bolsa, ol ýerlerde hem ýene-de sanlyja ýyllardan bagtly durmuşyň möwç alyp ugrajakdygyna biz pugta ynanýarys. Çünki Arkadagly Serdarymyzyň «Watan diňe halky bilen Watandyr! Döwlet diňe halky bilen döwletdir!» diýen şygaryny ýörelge edinýän ildeşlerimiz özleri üçin edilýän bimöçber aladalara zähmet üstünlikleri bilen jogap berýärler — diýip, arçyn Jora Bazarow sözüni jemledi.  

Merjen KADYROWA

«Salgytlar hakynda» Türkmenistanyň bitewi Kanunyna üýtgetmeler we goşmaça girizmek hakynda 

I. 2004-nji ýylyň 25-nji oktýabrynda Türkmenistanyň Halk Maslahaty tarapyndan kabul edilen «Salgytlar hakynda» Türkmenistanyň bitewi Kanunyna (2005-nji ýylyň 25-nji oktýabryndaky Türkmenistanyň Kanunynyň görnüşinde) (Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň resmi namalarynyň ýygyndysy, 2005 ý., HM-80; Türkmenistanyň Mejlisiniň Maglumatlary, 2005 ý., № 4, 37-nji madda; 2006 ý., № 3, 12-nji madda; 2007 ý., № 1, 20-nji we 24-nji maddalar, № 2, 48-nji madda, № 4, 68-nji we 74-nji maddalar; Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň resmi namalarynyň ýygyndysy, 2008 ý., HM-96; Türkmenistanyň Mejlisiniň Maglumatlary, 2008 ý., № 1, 7-nji madda, № 3, 41-nji madda; 2009 ý., № 2, 41-nji madda, № 3, 45-nji madda; 2010 ý., № 1, 19-njy madda, № 2, 34-nji madda, № 3, 64-nji madda; 2011 ý., № 1, 5-nji we 24-nji maddalar, № 2, 45-nji madda, № 3, 59-njy madda; 2012 ý., № 1, 48-nji madda, № 3, 68-nji madda; 2013 ý., № 1, 7-nji madda, № 2, 26-njy madda; 2014 ý., № 1, 24-nji we 49-njy maddalar, № 3, 112-nji madda, № 4, 149-njy madda; 2015 ý., № 2, 48-nji we 71-nji maddalar, № 3, 111-nji madda, № 4, 146-njy madda; 2016 ý., № 1, 52-nji madda, № 3, 118-nji madda, № 4, 144-nji we 165-nji maddalar; 2017 ý., № 2, 77-nji madda, № 3, 111-nji madda, № 4, 135-nji we 147-nji maddalar; 2018 ý., № 2, 42-nji madda, № 4, 95-nji we 107-nji maddalar; 2019 ý., № 2, 34-nji madda, № 4, 94-nji madda; 2020 ý., № 3, 45-nji madda, № 4, 84-nji madda; Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Maglumatlary, 2021 ý., № 2 — 3, 49-njy we 51-nji maddalar, № 4, 136-njy we 152-nji maddalar; 2022 ý., № 2, 22-nji madda, № 3, 78-nji madda) şu üýtgetmeleri we goşmaçany girizmeli: 

 1) 119-njy maddadaky tablisanyň «Goşmaça tölegleriň möçberleri» diýen sütüninde: 

 «Öndürilýän harytlar boýunça» diýen bölümde: 

 «Piwo» böleginde «26%-i» diýen sany «30%-i» diýen sana çalşyrmaly; 

«Tebigy üzüm çakyry, güýçli spirtli içgiler, likýorlar we düzüminde alkogol bolan gaýry alkogolly içgiler (üzüm löderesinden başga), şeýle hem düzüminde alkogol bolan çakyr serişdeleri» böleginde «34%-i», «53%-i» we «67%-i» diýen sanlary degişlilikde «39%-i», «61%-i» we «77%-i» diýen sanlara çalşyrmaly; 

 «Türkmenistanyň gümrük çägine getirilýän harytlar boýunça» diýen bölümde: 

 «Piwo» böleginde «80%-i» we «8» diýen sanlary degişlilikde «92%-i» we «9» diýen sanlara çalşyrmaly; 

«Düzüminde aşakdaky möçberde alkogol bolan üzüm çakyrlary we alkogolly içgiler» böleginde «146%-i», «34» we «53» diýen sanlary degişlilikde «168%-i», «39» we «61» diýen sanlara çalşyrmaly; 

«Spirtli içgiler taýýarlanylanda ulanylýan spirt (saglygy goraýyş maksady bilen getirilýänlerinden, şeýle hem döwlet kärhanalary, alyjylar birleşmeleriniň kärhanalary tarapyndan getirilýänlerinden beýlekileri)» böleginde «7» diýen sany «8» diýen sana çalşyrmaly; 

 «Temmäki önümleri» böleginde «93%-i» we «4» diýen sanlary degişlilikde «116%-i» we «5» diýen sanlara çalşyrmaly; 

«Senagat taýdan öndürilen beýleki temmäki we temmäkiniň senagat çalşyryjylary» böleginde «19,5» diýen sany «24,4» diýen sana çalşyrmaly;  

 2) 187-nji maddanyň bäşinji böleginiň sekizinji tesiminden soň şu mazmunly tesimi goşmaly: 

«Bilim edaralaryny tamamlan we işe kabul edilen ýaş hünärmenler üçin hasaplanan salgydyň möçberi, olaryň alýan ähli girdejileri boýunça işe başlan aýyndan başlap ilkinji 12 aýyň dowamynda — 50 göterim, ondan soňky 24 aýyň dowamynda 25 göterim azaldylýar.»; 

 3) 218-nji maddany şu görnüşde beýan etmeli: 

 «218-nji madda. Awtomobilleriň ýerlenilmegi üçin ýygymyň möçberi 

Awtomobilleriň ýerlenilmegi üçin ýygymyň möçberi Türkmenistanyň kanunçylygynda salgytlary we ýygymlary hasaplamak üçin bellenilen binýatlyk mukdaryň ululygynyň aşakdaky möçberlerinde bellenilýär: 

 ýeňil awtomobiller üçin: 

 hereketlendirijisiniň iş göwrümi 2000 kub santimetre çenli — 10 essesi; 

 hereketlendirijisiniň iş göwrümi 2000 kub santimetrden ýokary we 3500 kub santimetre çenli — 20 essesi; 

 hereketlendirijisiniň iş göwrümi 3500 kub santimetrden ýokary — 40 essesi; 

 öndürilen ýyly we hereketlendirijisiniň iş göwrümi hasaba alynmanda 10 ýyl dolanlar — 10 essesi; 

 awtobuslar üçin: 

 10-15 orunlyk — 10 essesi; 

 16-25 orunlyk — 20 essesi; 

 25 orunlykdan ýokary — 30 essesi; 

 ýük awtomobilleri üçin: 

 ýük göterijiligi 5 tonna çenli — 10 essesi; 

 ýük göterijiligi 5 tonnadan ýokary we 10 tonna çenli — 20 essesi; 

 ýük göterijiligi 10 tonnadan ýokary — 40 essesi.»; 

 4) 223-nji maddany şu görnüşde beýan etmeli: 

 «223-nji madda. Awtoulag serişdeleriniň eýelerinden alynýan ýygymyň möçberleri 

Awtoulag serişdeleriniň eýelerinden alynýan ýygymyň möçberi Türkmenistanyň kanunçylygynda salgytlary we ýygymlary hasaplamak üçin bellenilen binýatlyk mukdaryň ululygynyň aşakdaky möçberlerinde bellenilýär: 

 motoulaglar üçin — 2 essesi; 

 ýeňil awtomobiller üçin: 

 hereketlendirijisiniň iş göwrümi 2000 kub santimetre çenli — 4 essesi; 

 hereketlendirijisiniň iş göwrümi 2000 kub santimetrden ýokary we 3500 kub santimetre çenli — 6 essesi; 

 hereketlendirijisiniň iş göwrümi 3500 kub santimetrden ýokary — 10 essesi; 

 öndürilen ýyly we hereketlendirijisiniň iş göwrümi hasaba alynmanda 10 ýyl dolanlar — 4 essesi; 

 awtobuslar üçin: 

 10-15 orunlyk — 4 essesi; 

 16-25 orunlyk — 6 essesi; 

 25 orunlykdan ýokary — 10 essesi; 

 ýük awtomobilleri üçin: 

 ýük göterijiligi 5 tonna çenli — 10 essesi; 

 ýük göterijiligi 5 tonnadan ýokary we 10 tonna çenli — 20 essesi; 

 ýük göterijiligi 10 tonnadan ýokary — 30 essesi.». 

 II. Şu Kanun 2023-nji ýylyň 1-nji ýanwaryndan herekete girizilýär. 

 Türkmenistanyň Prezidenti
Serdar BERDIMUHAMEDOW.  

 Aşgabat şäheri, 2022-nji ýylyň 20-nji noýabry.

Öňdebaryjy tehnologiýalaryň günsaýyn kämilleşýän döwründe ýurdumyzda ykdysadyýetiň ähli pudaklaryna sanly ulgam giňden ornaşdyrylýar. Ilata edilýän hyzmatlaryň tölegleri sanlylaşdyrylyp, sanly marketing, sanly täjirçilik, sanly aragatnaşyk ýaly möhüm ähmiýetlii işler durmuşa geçirilýär. Sanly ulgamyň amatly mümkinçilikleriniň hatarynda elektron söwda hyzmaty halkymyz üçin örän bähbitli hem elýeterlidir. «Türkmenistanda 2019 — 2025-nji ýyllarda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň Konsepsiýasynyň», şeýle-de Türkmenistanda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň 2021 — 2025-nji ýyllar üçin Döwlet maksatnamasynyň» üstünlikli durmuşa geçirilmegi bilen, ýurdumyzda internet söwda dükanlary döredilip, onlaýn söwda hyzmatlary giň gerimde ýola goýuldy. 

Elektron söwda ýurdumyzda milli ykdysadyýetiň dürli ugurlaryny öz içine almak bilen, örän ýokary depginlerde ösdürilýär. Häzirki wagtda paýtagtymyzdaky we ýurdumyzyň welaýatlaryndaky internet dükanlarynyň üsti bilen dürli azyk önümlerini, hojalyk harytlaryny satyn alyp bolýar. Döwrebap söwda hyzmatyndan peýdalanýan müşderiler öýde oturan ýerlerinden, internet arkaly haýsy dükanda nähili önümleriň hödürlenýändigi, olaryň görnüşleri we bahalary bilen tanşyp, sargyt edip bilýärler. Şäheriçi eltip bermek hyzmatlarynyň mugt amala aşyrylmagy elektron dükanlaryň müşderileriniň artmagyna getirýär. Bu hyzmatlaryň ýola goýulmagynyň, esasan hem, öý bikeleri üçin amatlydygyny bellemeli. Öý bikesi, zerurlyk ýüze çykanda, gerek önümini öýde, işden elini sowatmazdan satyn alyp bilýär we gymmatly wagtyny tygşytlaýar. 

Ilatyň gündelik sarp edýän azyk we hojalyk harytlaryny sanly ulgamyň üsti bilen üpjün etmekde ýurdumyzyň hususyýetçileri aýratyn işjeňlik görkezýärler. Onlaýn arkaly azyk önümlerine edilýän sargytlar gysga wagtda ýerine ýetirilip, azyk önümleri ter we täze görnüşde müşderilere gowşurylýar. Olar üçin hasaplaşyklar nagt we nagt däl görnüşde, şeýle-de onlaýn arkaly kabul edilýär. 

Bu döwrebap hyzmatlar paýtagtymyzda uzak ýyllardan bäri hereket edýän «Halk market» dükanlaryna hem giňden ornaşdyrylandyr. Ýokary hilli, ekologiýa taýdan arassa, dünýä bazarynda bäsdeşlige ukyply azyk önümlerini we hojalyk harytlaryny müşderilere hödürleýän dükanlar mydama köp adamly. Onuň daşyndan onlaýn arkaly sargyt edýän müşderileriň-de sany gün-günden artýar. Şonuň ýaly-da, alyjylary höweslendirmek maksady bilen, ýurdumyzda giňden bellenilýän baýramçylyklarda, şanly senelerde harytlaryň bahalarynyň arzanladylmagy, dürli aksiýalaryň geçirilmegi müşderilerde ýokary isleg döredýär. 

Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe halkymyzyň ýaşaýyş-durmuşynyň has-da gowulandyrylmagy ugrunda tagalla edýän Arkadagly Serdarymyza alkyşlarymyz bimöçberdir. 

Kerim SERDAROW,

Aşgabat şäheriniň ýaşaýjysy.