Bagtyýarlyk döwrümizde ýurdumyzyň ykdysadyýetiniň möhüm ugry bolan bank ulgamy çalt depginler bilen ösýär. Ulgamyň ygtybarlylygyny has-da ýokarlandyrmak boýunça alnyp barylýan işler döwlet syýasatynda möhüm orun eýeleýär. Bank ulgamynyň durnukly işlemegi ykdysadyýetiň bäsdeşlige ukyplylygynyň, depginli ösüşiniň üpjün edilmegi hem-de dünýä ykdysady giňişligine amatly goşulyşmagy üçin möhümdir.

2011-nji ýylda «Türkmenistanyň bank ulgamyny ösdürmegiň 2011 — 2030-njy ýyllar üçin Döwlet maksatnamasy» kabul edildi. Maksatnama laýyklykda, durmuşa geçirilýän giň möçberli ykdysady özgertmelerde ulgamyň işini kämilleşdirmek we ony döwrüň talaplaryna laýyk getirmek, bank hyzmatlarynyň hilini halkara ölçeglere görä guramak, olaryň görnüşlerini artdyrmak, milli manadyň hümmetiniň durnuklylygyny üpjün etmek boýunça amala aşyrylmaly işler kesgitlenildi. Bu ugurda alnyp barylýan innowasion özgertmeler banklaryň maýalaşdyryş derejesiniň ýokarlanmagyna, maliýe serişdeleriniň binýadyny berkitmäge, bank gözegçiligini kämilleşdirmäge, bank amallarynyň göwrümini giňeltmäge, innowasion bank önümleriniň we tehnologiýalarynyň ornaşdyrylmagyna, agzalan ugurda ilata edilýän hyzmatlaryň hiliniň ýokarlanmagyna oňyn täsirini ýetirýär. Täze tehnologiýalaryň yzygiderli ornaşdyrylmagy ilata töleg-hasaplaşyk, depozit we beýleki hyzmatlary banka barmazdan, ýerine ýetirmäge mümkinçilik berýär. Milli töleg ulgamyny ösdürmek, onuň netijeliligini, ygtybarlylygyny hem-de howpsuzlygyny üpjün etmek üçin ulgam döwrebap maglumat tehnologiýalarydyr kompýuter programmalary bilen üpjün edilýär. Nagt däl hasaplaşyklaryň gerimi günsaýyn giňeýär. Karz edaralarynda hyzmatlaryň täze görnüşleri yzygiderli ornaşdyrylýar.

Milli Liderimiz: «Geljekde pul-karz syýasatynyň maksatnamalaýyn ugurlary, onuň möhüm gurallary netijeli ykdysady strategiýany durmuşa geçirmek üçin has amatly şertleri döredýän ugurlarda hem-de derejelerde kemala getirilmelidir. Häzirki döwürde Türkmenistanyň öňünde bu strategiki möhüm ulgamda düýpli we yzygiderli özgertmeleri amala aşyrmak wezipesi durýar» diýip belleýär.

Syýasy ylymlaryň doktory Serdar Berdimuhamedowyň golaýda çap edilen «Türkmenistanyň ykdysady strategiýasy: durnukly ösüşiň milli nusgasy» atly ylmy makalasynda nygtalyşy ýaly, Garaşsyzlygyň ykdysady esaslaryny has-da pugtalandyrmakda maliýe-bank ulgamyna aýratyn orun degişlidir.

Garaşsyzlyk ýyllarynda ýurdumyzda manadyň satyn alyş ukybynyň durnuklylygy üpjün edildi. Karz serişdeleriniň möçberleri yzygiderli artdyrylýar. Şeýle düýpli işleriň netijesinde esasy makroykdysady görkezijiler ýokarlanýar. Pul ulgamynda özgertmeleriň çäklerinde amala aşyrylan işler milli pula ynamy artdyrdy. Munuň şeýledigini Halkara Pul Gaznasy ýaly abraýly maliýe düzümler ençeme gezek tassykladylar. «Fitch Ratings» halkara agentliginiň ýurdumyza «B+durnukly» derejäni bermegi hem ykdysadyýetiň depginli ösýändiginiň aýdyň subutnamasydyr.

Ýazgeldi ANNAMUHAMMEDOW,

Türkmen döwlet ykdysadyýet we dolandyryş institutynyň mugallymy.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow şu ýylyň 18-nji noýabrynda Koreýa Respublikasynda geçirilen Demirgazyk Ykdysady hyzmatdaşlyk boýunça halkara forumda sanly ulgam arkaly çykyş edip, häzirki döwrüň hakykatynyň pandemiýa garşy bilelikde göreşmek we onuň ýaýramagy sebäpli ýüze çykan ýaramaz durmuş-ykdysady, ynsanperwer netijeleri azaltmak wezipesini öňe çykarýandygyny nygtady.

Gynansak-da, ählumumy howpuň öňünde duran dünýä bileleşiginiň bu wehime öz wagtynda netijeli göreşip bilmändigini bellemek gerek diýip, döwlet Baştutanymyz aýtdy hem-de dünýäniň ähli döwletleriniň aň-bilim, maddy, maliýe we beýleki serişdelerini birleşdirmegiň bu çökgünlik ýagdaýyny üstünlikli ýeňip geçmegiň ýeke-täk usulydygyna ynam bildirdi.

Biz koronawirus meselesini syýasylaşdyrmakdan hem-de ony döwletara gatnaşyklarda täsir ediş guraly hökmünde ulanmakdan doly ýüz öwürmegiň zerurdygyna düşünýäris diýip, milli Liderimiz belledi.

Şunuň bilen baglylykda, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Türkmenistanyň Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň 76-njy mejlisinde bu ugurdaky halkara hyzmatdaşlygy işjeňleşdirmek boýunça ozal beýan eden başlangyçlaryny anyklaşdyrandygyny ýatlatdy. Biz, hususan-da, Bütindünýa Saglygy Goraýyş Guramasynyň howandarlygynda koronawirusyň tebigy gelip çykyşyny öwrenmek boýunça ulgamlaýyn işe girişmegi, bu ýokanjyň döredýän kesellerini bejermek we onuň öňüni almak meseleleriniň üstünde maksada gönükdirilen işleri alyp barmagy teklip edýäris diýip, döwlet Baştutanymyz aýtdy.

Golaýda Bütindünýa Saglygy Goraýyş Guramasynyň (BSGG) wekiliýeti ýurdumyzda boldy. Wekiliýete BSGG-niň Ýewropa sebitindäki adatdan daşary ýagdaýlar boýunça sebit direktory hanym Dorit Nisan ýolbaşçylyk etdi. Onuň düzümine epidemiologiýa we epidemiologik gözegçilik, adatdan daşary ýagdaýlara taýýarlyk hem-de olar babatda çäreleri görmek, maglumatlary ýygnamak, daşky gurşaw we saglygy goraýyş, ýokanç däl keseller boýunça bilermenler girdiler.

Dürli ministrliklerde we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynda, saglygy goraýyş edaralarynda, ugurdaş ýokary okuw mekdeplerinde geçirilen duşuşyklaryň barşynda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň şu ýylyň oktýabr aýynda “Lukmançylyk diplomatiýasy — sagdyn dünýäniň binýady” atly alym-lukmanlaryň halkara maslahatyna gatnaşmak üçin Aşgabada gelen BSGG-niň Ýewropa sebit edarasynyň direktory Hans Klýuge bilen bolan duşuşygynyň barşynda gazanylan ylalaşyklary durmuşa geçirmäge degişli meseleleriň ençemesi ara alnyp maslahatlaşyldy.

Döwlet Baştutanymyzyň bu foruma gatnaşyjylara Gutlagynda belleýşi ýaly, Bütindünýä Saglygy Goraýyş Guramasy hem-de Birleşen Milletler Guramasynyň beýleki ýöriteleşdirilen düzümleri bilen özara gatnaşyklary yzygiderli ösdürip, Türkmenistan lukmançylyk diplomatiýasy ulgamynda iş ýüzündäki hyzmatdaşlygy ösdürmekde, adamlaryň saglygyny goramak meselelerini çözmek üçin netijeli çäreleri işläp taýýarlamakda, howply keselleriň öňüni almak we olara garşy göreşmek babatda ylmy maglumatlary alyşmakda baý tejribe toplady.

Bütin dünýäni gurşap alan pandemiýa bu ählumumy howpa garşy göreşmekde halkara bileleşigiň tagallalaryny birleşdirmegi talap edýär. Lukmançylyk diplomatiýasyna aýratyn ähmiýet bermek zerurlygyny ýüze çykarýar. Türkmenistan dünýäde ilkinji ýurtlaryň hatarynda COVID-19-yň öz çägine aralaşmagynyň öňüni almak boýunça toplumlaýyn çäreleri gördi. Ýurdumyz täze ählumumy ýokanjyň howpuna örän oňat düşünmek bilen, koronawirusa garşy göreşmek babatda özara ylalaşylan çözgütleri taýýarlamakda halkara tagallalary birleşdirmäge gönükdirilen birnäçe halkara başlangyçlar bilen çykyş etdi hem-de sebitde bu ugurda anyk çäreleriň görülmegine ýardam berdi diýip, milli Liderimiz belledi.

Wekiliýetiň agzalary türkmen kärdeşleri bilen Türkmenistan — BSGG hyzmatdaşlygynyň «Ýol kartasynyň» taslamasy boýunça pikir alyşdylar, bilelikdäki ylalaşyklaryň durmuşa geçirilişini çaltlandyrmak üçin ýokary derejedäki duşuşyklary yzygiderli guramagyň mümkinçiliklerini ara alyp maslahatlaşdylar. Hyzmatdaşlygyň dürli ugurlaryny teklip etmekde we ylalaşmakda Pudagara iş toparynyň möhüm guramaçylyk orny nygtaldy.

Milli Liderimiziň Demirgazyk Ykdysady hyzmatdaşlyk boýunça halkara forumda eden çykyşy bilen baglylykda, türkmen tarapynyň başlangyçlarynyň birnäçesi boýunça teklipler beýan edildi. Şolaryň hatarynda Merkezi Aziýada epidemiologiýa, wirusologiýa we bakteriologiýa sebit merkezini döretmek baradaky teklip hem-de Türkmenistanda Epidemiologiýa, wirusologiýa we bakteriologiýa ylmy-önümçilik merkezini gurmak baradaky çözgüt bar.

H.Klýugeniň Epidemiologiýa sebit merkeziniň taslamasy meýilleşdirilende hem-de ilerledilende “Bitewi saglygy goraýyş” konsepsiýasyny ulanmak baradaky teklibi, milli saglygy goraýşyň ilkinji ulgamynyň işini kämilleşdirmek, onuň maglumat binýadyny we “sanly lukmançylygy” ösdürmek boýunça teklipler ara alnyp maslahatlaşyldy.

Türkmenistan saglygy goraýyş we durnukly ösüş meseleleri boýunça Umumy Ýewropa komissiýasynyň (Monti komissiýasy) işini goldap, 2021-nji ýylyň mart aýynda komissiýa tarapyndan beýan edilen Hereketleriň çagyryşyna goşuldy. Bu komissiýa BSGG-niň Ýewropa sebit edarasynyň direktory Hans Klýugeniň başlangyjy boýunça 2020-nji ýylyň sentýabrynda döredildi.

Türkmen hünärmenleriniň Bütindünýä Saglygy Goraýyş Guramasyndan kärdeşleri bilen duşuşyklarynyň barşynda Türkmenistanyň saglygy goraýyş ulgamyny ösdürmegiň esasy ugurlarynyň “Saglyk” Döwlet maksatnamasynyň täze rejelenen görnüşinde hem-de ony durmuşa geçirmek boýunça 2021 — 2025-nji ýyllar üçin çäreleriň Meýilnamasynda kesgitlenendigi nygtaldy. Bu resminamalar hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow tarapyndan şu ýylyň mart aýynda tassyklanyldy.

Maksatnamanyň esasy maksady saglygy berkitmäge we keselleriň öňüni almaga toplumlaýyn çemeleşmek bilen, saglygy goraýyş ulgamyny mundan beýläk-de kämilleşdirmekden, ilatyň ömür dowamlylygyny ýokarlandyrmakdan, dünýä ülňüleriniň derejesinde ony ýokary hilli lukmançylyk hyzmatlary bilen üpjün etmekden ybaratdyr.

Döwlet Baştutanymyz bu resminama gol çekip, amala aşyrylýan, bu möhüm strategik ulgamda düýpli özgerişliklere gönükdirilen işleriň çäklerinde döwrebap lukmançylyk merkezlerini gurmagyň, dünýäniň iň gowy önüm öndürijileriniň öňdebaryjy enjamlaryny satyn almagyň, ýokary hünärli hünärmenleri taýýarlamagyň, derman üpjünçiliginiň gurallaryny kämilleşdirmegiň göz öňünde tutulýandygyny nygtady. Işjeň öňüni alyş işine, adamlaryň sagdyn durmuş ýörelgesine islegleriniň artmagyna hem-de zyýanly endiklerden el çekmeklerine aýratyn üns berilmelidir.

Şu ýyl tassyklanylan “Türkmenistanda ýokanç däl keselleriň öňüni almak we olaryň garşysyna göreşmek boýunça 2021 — 2025-nji ýyllar üçin Milli strategiýa” we ony durmuşa geçirmek boýunça çäreleriň Meýilnamasy, “Sagdyn ene — sagdyn çaga — sagdyn geljek” atly 2021 — 2025-nji ýyllar üçin Milli strategiýa we ony durmuşa geçirmek boýunça çäreleriň Meýilnamasy, Türkmenistanda ilatyň kesellere garşy göreşmek ukybyny ýokarlandyrmak boýunça 2021 — 2025-nji ýyllar üçin Milli maksatnama, ýurdumyzyň ýiti ýokanç kesele garşy göreşmäge taýýarlygyny üpjün etmegiň täze Meýilnamasy ýaly resminamalarda saglygy goraýyş ulgamynyň işiniň aýry-aýry ugurlary anyklaşdyryldy.

Olarda dürli keselleriň öňüni almak, öz wagtynda ýüze çykarmak, bejermek, halkymyzyň ýaşaýyş-durmuşynyň ýokary derejesini we hilini gazanmak, milletiň genofonduny saklap galmak hem-de gowulandyrmak, ilatyň immun derejesini ýokarlandyrmak, lukmanlaryň hünär derejelerini, bilimlerini artdyrmak boýunça wezipeler, şeýle-de aýratyn howply ýokanç keselleriň ýaýramagyna garşy göreşmekde işi ulgamlaýyn guramak maksady bilen, Türkmenistanyň halkara hyzmatdaşlygynyň geljegi uly ugurlary kesgitlenildi.

Kabul edilen milli maksatnamalaryň esasynda Türkmenistanda saglygy goraýyş ulgamynyň düzümi yzygiderli giňeldilýär we döwrebaplaşdyrylýar. Şolar ýurdumyzyň tutuş ilatyna häzirki zaman lukmançylyk hyzmatlaryna deň mümkinçilikleridir elýeterliligi üpjün edýär.

Diýarymyzyň ähli sebitlerinde lukmançylyk-kesel anyklaýyş, “Ene mähri”, gaýragoýulmasyz «Tiz kömek», kliniki we ylmy-kliniki merkezler, köpugurly hassahanalar, şypahanalar guruldy hem-de ulanmaga berildi. Olar dünýäniň öňdebaryjy kompaniýalarynyň lukmançylyk enjamlary bilen üpjün edildi.

Döwlet we döwlete dahylsyz guramalar enäniň we çaganyň, şol sanda goraga mätäç toparlaryň saglygyny goramaga aýratyn üns berýärler. Şu ýylyň mart aýynda döredilen Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasynyň serişdeleriniň hasabyndan ýurdumyzyň ähli welaýatlarynyň hassahanalarynyň çagalar bölümleri täze “Tiz kömek” awtoulaglaryny aldylar. Gazna şeýle hem howandarlyga mätäç çagalaryň lukmançylyk operasiýalaryna serişdeleri yzygiderli bölüp berýär.

Şunuň bilen baglylykda, şu ýylyň 10-njy noýabrynda Balkan welaýatynda saglygy goraýyş ulgamynyň birbada iki desgasyny ulanmaga bermek dabarasynyň bolandygyny ýatlatmak ýerlikli bolar. Şol dabaralara Türkmenistanyň Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary Serdar Berdimuhamedow gatnaşdy. Türkmenbaşy şäherinde ýokanç keseller hassahanasynyň täze binasy açyldy. Ol Germaniýanyň, Şwesiýanyň, Italiýanyň, Fransiýanyň, Ýaponiýanyň, ABŞ-nyň, Koreýa Respublikasynyň, Niderlandlar Patyşalygynyň, Çehiýanyň, Beýik Britaniýanyň we Hytaý Halk Respublikasynyň meşhur önüm öndürijileriniň döwrebap lukmançylyk enjamlary bilen üpjün edildi. Magtymguly etrabynda bolsa 50 stasionar we 30 ambulator orunlyk täze hassahana saglygy goraýyş ulgamynyň häzirki zaman düzüminiň üstüni ýetirdi.

400 orunlyk köpugurly hassahana-da ýerli saglygy goraýyş edaralarynyň ulgamyna goşular. Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow şu aýda Türkmenbaşy şäherinde bolmagynyň çäklerinde bu hassahananyň tamamlaýjy tapgyrynyň gurluşygy bilen tanyşdy.

Türkmenistanyň täze gurulýan saglygy goraýyş edaralarynda dürli keselleri anyklamak hem-de bejermek ulgamynda ylmy usullary, innowasion tejribeleri we ýokary takyk tehnologiýalary ornaşdyrmak üçin ähli şertler döredilýär. Munuň özi olarda işleýän hünärmenleriň degişli hünär derejesini talap edýär.

Myrat Garryýew adyndaky Türkmenistanyň Döwlet lukmançylyk uniwersiteti ýurdumyzyň saglygy goraýyş edaralary we derman senagaty kärhanalary üçin ýokary bilimli hünärmenleri taýýarlaýar. Dünýäde kabul edilen tejribä laýyklykda, bu ýokary okuw mekdebi öz işinde bilim hem-de ylym meselelerini utgaşdyrmaga çalşyp, keselleri anyklamagyň, bejermegiň täze usullaryny işläp taýýarlaýar, milli saglygy goraýyş edaralarynyň işi üçin ylmy binýady kämilleşdirmäge ýardam edýär.

Ylmy-mugallymçylyk işgärlerini taýýarlamak işi aspiranturada, doktoranturada okatmak arkaly amala aşyrylýar. Hünärmenleriň hünär taýýarlygy kafedralaryň binýadyndaky kliniki ordinaturada geçirilýär. Türkmenistan ýokary hünärli işgärleri taýýarlamak hem-de olaryň hünär taýýarlygyny ýokarlandyrmak üçin halkara hyzmatdaşlygyň mümkinçiliklerini giňden ulanýar.

Milli saglygy goraýyş ulgamynyň işgärleriniň hünär derejesini ýokarlandyrmak we germaniýaly hyzmatdaşlar bilen netijeli gatnaşyklary mundan beýläk-de pugtalandyrmak babatdaky tejribäniň çäklerinde, şu ýylyň 21 — 24-nji noýabry aralygynda türkmen hünärmenleriniň wekilçilikli topary Mýunhen şäherine, Maksimilian-Lýudwig adyndaky Mýunhen uniwersitetiniň Grosshadern klinikasyna sapara iberildi.

Köpýyllyk ikitaraplaýyn gatnaşyklaryň çäklerinde türkmen lukmanlary GFR-iň öňdebaryjy hassahanalarynda dürli ugurlar boýunça hünär derejesini ýokarlandyrýarlar, nemes hünärmenleri bolsa, ýurdumyza yzygiderli gelýärler. 2011 — 2021-nji ýyllarda Türkmenistanda we Germaniýada forumlaryň 9-sy geçirildi. Şolaryň gün tertibine saglygy goraýşyň möhüm meseleleri girizildi.

Halkara hyzmatdaşlyk ýurdumyzyň saglygy goraýşynyň sanly ulgamynyň hem ösmegine ýardam edýär. BMG-niň Ösüş maksatnamasynyň goldaw bermeginde “Russiýanyň bilermenleri halkara ösüş üçin” Maksatnamasynyň çäklerinde, Türkmenistanyň Saglygy goraýyş we derman senagaty ministrligine COVID-19-a garşy sanjym alan adamlaryň elektron sanawyny döretmekde ýardam berilýär. Elektron sanaw ministrlige sanjym alan ilatyň gurşawynyň möçberini kesgitlemäge we waksinalaryň getirilmegini meýilleşdirmäge mümkinçilik döreder.

Dünýäde indi iki ýyldan bäri dowam edýän koronawirus pandemiýasy ilatyň saglygyny goramak meselesiniň derwaýyslygyny has-da artdyrdy. Türkmenistanyň Hökümeti dörän howp babatda çaltlyk bilen degişli çäreleri görüp, howply ýokançdan goranmagyň köpderejeli ulgamyny döretdi hem-de Bütindünýä Saglygy Goraýyş Guramasynyň keselleriň öňüni alyş çäreleri babatdaky maslahatlaryny kabul etdi.

BSGG-niň ýurt edarasynyň işjeň gatnaşmagynda döwlet derejesinde koronawirus ýokanjy döräýjek ýagdaýynda Türkmenistanyň taýýarlygyny üpjün etmegiň we dessin çäreleri görmegiň Meýilnamasy işlenip taýýarlanyldy hem-de tassyklanyldy. Çünki sanjymlar keseliň ýaýramagynyň öňüni almagyň ygtybarly serişdesi bolup durýar. Ýurdumyzda eýýäm ilatyň 70 göterimden gowragyna sanjym edildi.

Keselleriň öňüni almak hem-de adamlaryň saglygyny goramak maksady bilen, Türkmenistanda azyk önümleriniň hiline we howpsuzlygyna berk gözegçilik edilýär, ýurdumyzyň ähli künjeklerinde ilaty arassa agyz suwy bilen üpjün etmek boýunça giň gerimli işler alnyp barylýar.

ÝUNISEF-niň we BSGG-niň tehniki taýdan goldaw bermeginde işlenip taýýarlanylyp, 2020-nji ýylda kabul edilen Türkmenistanyň ilatynyň sagdyn iýmitlenmegi boýunça 2020 — 2025-nji ýyllar üçin Milli maksatnamasy saglygy berkitmäge hem-de iýmitlenmek bilen bagly döreýän ýokanç däl keselleriň öňüni almaga gönükdirilendir. Şeýle hem ol saglygy goraýyş ulgamynyň işini keselleriň öňüni almak babatda üýtgedip gurmak, ilatyň sagdyn iýmitlenmegi boýunça wezipeleri çözmek üçin pudagara gatnaşyklary pugtalandyrmakda Türkmenistanyň tagallalaryny goldamagy göz öňünde tutýar.

Şunda dünýäde emele gelen çylşyrymly epidemiologik ýagdaý bilen baglylykda, şu ýyl güýje giren “Ýokanç keselleriň öňüni almak hakynda” Türkmenistanyň Kanuny aýratyn ähmiýete eýedir. Bu Kanun ýokanç keselleriň öňüni almagyň hukuk, guramaçylyk, ykdysady we durmuş esaslaryny kesgitleýär.

Bütindünýä Saglygy Goraýyş Guramasynyň bilermenleri türkmen kärdeşleri bilen duşuşdylar, geljekde-de maksatlaýyn goldaw bermek babatda meýilnamalary işläp taýýarlamak üçin töwekgelçiliklere we isleglere baha berdiler. BSGG-niň Türkmenistana 2020-nji ýylyň iýul aýynda gelen birinji wekiliýetiniň agzalary ýaly, bilermenler ýurtda ýokanjyň örän howpludygyna doly düşünilýändigini hem-de COVID-19-yň döremeginiň öňüni almak üçin netijeli çäreleriň görülýändigini bellediler.

BSGG-niň wekiliýetiniň agzalary hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow tarapyndan işlenip taýýarlanylan “Saglyk” Döwlet maksatnamasyna laýyklykda, Türkmenistanda saglygy goraýyş ulgamynyň döwrüň talaplaryna laýyk getirilýändigini, dürli ýokanç keselleriň öňüni almak, ýüze çykarmak we bejermek boýunça işleriň yzygiderli kämilleşdirilýändigini kanagatlanma bilen belläp, şu saparyň Türkmenistanyň, Bütindünýä Saglygy Goraýyş Guramasynyň, BSGG-niň Ýewropa sebit edarasynyň arasyndaky hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de ilerletmäge we pugtalandyrmaga ýardam etjekdigine ynam bildirdiler.

Şeýlelikde, häzirki döwürde Türkmenistan Bütindünýä Saglygy Goraýyş Guramasy hem-de Birleşen Milletler Guramasynyň beýleki ýöriteleşdirilen düzümleri bilen özara gatnaşyklary yzygiderli ösdürip, lukmançylyk diplomatiýasy, adamlaryň saglygyny goramak ulgamynda meseleleriň netijeli çözgütlerini işläp taýýarlamakda, howply keselleriň öňüni almak we olara garşy göreşmek boýunça ylmy maglumatlary alyşmakda özara gatnaşyklary pugtalandyrmak işinde baý tejribe toplaýar.

(TDH)

Sebit syýasaty ähli welaýatlaryň durmuş-ykdysady ösüşini ýokary depginler bilen alyp barmaga, olaryň ýurdumyzyň ykdysadyýetiniň döwrebaplaşdyrylmagyna goşýan goşandyny artdyrmaga, has netijeli üpjünçilik ulgamyny döretmäge, ilatyň ýaşaýyş-durmuş şertlerini düýpli ýokarlandyrmagyň we halkara ülňülere laýyk getirmegiň esasy maddy binýady hökmünde içerki bazarlary we eksporta niýetlenen ýokary hilli önümçilikleri döretmäge gönükdirilendir. Munuň özi welaýatlar üçin deň ösüş şertlerini döredýär. Onuň maksady ilat üçin ýokary hilli durmuş şertlerini üpjün etmekden ybaratdyr. Şonuň üçin sebit syýasatynda ilatyň zähmet üpjünçiligini ýokarlandyrmak, durmuş-ýaşaýyş şertlerini gowulandyrmak ileri tutulýan ugurlaryň hatarynda goýulýar. Şol bir wagtyň özünde, ýurdumyzyň sebitleriniň öndüriji güýçleriniň we önümçilik gatnaşyklarynyň doly derejede ulanylmagy esasy wezipeleriň biridir.

Sebitleýin syýasat maksatnamalaýyn esasda alnyp barylýar. Durnukly ösüş maksatlarynyň çözgüdine şeýle çemeleşme jemgyýetiň ösüş mümkinçiliklerine çuňňur düşünmäge, bu ugurda öňde durýan wezipelere aýdyň göz ýetirmäge we ylmy taýdan esaslandyrylan çözgütleri kabul etmäge mümkinçilik berýär. Ýurdumyzyň sebitleýin ösüşi «Türkmenistanyň durmuş-ykdysady ösüşiniň 2011 — 2030-njy ýyllar üçin Milli maksatnamasynda», «Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2019 — 2025-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasynda», şeýle hem Oba milli maksatnamasynda öz beýanyny tapýar.

Türkmenistanyň sebitleriniň birnäçe ýöriteleşdirilen ugurlary bar. Her welaýatyň durmuş-ykdysady mümkinçiliklerini köptaraplaýyn ulanmaga gönükdirilen wezipeler agzalyp geçilen maksatnamalaryň özenini düzýär. Her sebitiň geografik taýdan ýerleşişi, howa we tebigy aýratynlyklary, gazylyp alynýan peýdaly tebigy serişdeleri hem-de beýleki amatly şertler welaýatlaryň ykdysady ösüşine düýpli täsirini ýetirýär.

Sebitleriň ykdysady kuwwaty olaryň zähmete ukyply ilat hem-de täze tehnika we tilsimatlar bilen üpjün edilişi, ulag, durmuş hyzmatlary kärhanalarynyň işleýşi bilen berk baglanyşyklydyr. Sebitiň ykdysady rowaçlygy önümçilik kärhanalarynyň ýerleşişine, öndüriji güýçleriň önümçilik gatnaşyklaryna laýyk gelşine we başga-da birnäçe durmuş-ykdysady görkezijilere baglydyr.

2020-nji ýylyň netijeleri Türkmenistanyň senagat taýdan ösüp barýan döwlete öwrülendiginiň aýdyň subutnamasy boldy. Durmuşa geçirilýän özgertmeler türkmen halkynyň ýaşaýyş derejesiniň yzygiderli ýokarlanmagyny üpjün edýär. Geçen ýylda Türkmenistanyň jemi içerki önüminiň ösüş depgini 5,9 göterime ýetdi. Şunda senagat pudagynyň paýy 28,1 göterime, söwda ulgamynyňky 18,4 göterime, oba hojalygynyňky 12,2 göterime, ulag we aragatnaşyk ulgamynyňky 10,6 göterime, gurluşyk pudagynyňky 9,2 göterime we beýleki hyzmatlaryň paýy 21,5 göterime deň boldy. Senagat milli ykdysadyýetiň depginli ösýän pudaklarynyň biri bolmak bilen, soňky ýyllarda kabul edilen döwlet maksatnamalaryna laýyklykda, bu ugry has-da kuwwatlandyrmak maksady bilen, köp sanly iri maýa goýum taslamalary durmuşa geçirilýär. Milli ykdysadyýet üçin täze pudaklar bolan metallurgiýa, dag-magdan, nebit we gazhimiýa, gämi gurluşygy, elektron senagat ýaly pudaklar döredilýär. Birnäçe häzirki zaman enjamlary ornaşdyrylan önümçilik desgalary, döwrebap kärhanalar gurlup ulanmaga berilýär. Olara mysal edip, Balkan welaýatynyň Gyýanly şäherçesindäki gazhimiýa toplumyny we Ahal welaýatyndaky tebigy gazdan sintetik benzin öndürýän zawody, metal zawodyny we başga-da birnäçe senagat kärhanalaryny görkezmek bolar.

Milli ykdysadyýeti pugtalandyrmakda täze ylmy çemeleşmeleriň üsti bilen elektron senagaty ösdürmekde hem ilkinji ädimler ädildi. «Aýdyň gijeler» hojalyk jemgyýeti ýurdumyzda elektron we elektrik önümlerini öndürýän ilkinji hususy kärhanadyr. Onda öndürilýän elektronika enjamlary diňe bir içerki bazaryň isleglerini kanagatlandyrman, eýsem, daşary ýurtlarda hem tanalyp ugrady.

Sebitleri senagatlaşdyrmak ýurdumyzyň önümçilik kuwwatyny artdyrmaga we täze iş orunlaryny döretmäge mümkinçilik berýär. Bu bolsa oba ilatynyň maddy hal-ýagdaýynyň gowulanmagyna oňyn täsirini ýetirýär. Statistiki maglumatlara görä, 2020-nji ýylda Türkmenistanda senagat önümçiliginiň umumy möçberiniň 24,9 göterimi Mary welaýatynyň, 23,5 göterimi Balkan welaýatynyň, 21,8 göterimi Lebap welaýatynyň, 11,6 göterimi Ahal welaýatynyň, 6,0 göterimi Daşoguz welaýatynyň, 12,2 göterimi Aşgabat şäheriniň paýyna düşýär.

Her welaýatda özboluşly zähmet bölünişigi bolup, ol senagatyň dürli ugurlary boýunça ýöriteleşdirilendir. Mysal üçin, 2020-nji ýylda ýurdumyz boýunça nebit çykarýan senagatyň önüminiň 99,2 göterimi, nebiti gaýtadan işleýän senagatyň önüminiň 85,7 göterimi, himiýa senagatynyň önüminiň 48 göterimi Balkan welaýatynda, gaz senagatynyň önüminiň 48,1 göterimi Lebap welaýatynda, 36,4 göterimi Mary welaýatynda, maşyngurluşygy we metaly işläp bejeriş senagatynyň önüminiň 53,2 göterimi Aşgabat şäherinde öndürildi. Hasabat ýylynda ýurdumyz boýunça öndürilen elektrik energiýasynyň 44,0 göterimi Mary welaýatynyň paýyna düşdi.

Oba hojalyk önümçiligi boýunça hem welaýatlar toprak-howa şertlerine görä ýöriteleşdirilendir. Geçen ýylda Ahal welaýatynda ýurdumyzda öndürilen üzümiň 68,3 göterimi, Daşoguz welaýatynda şalynyň 43,0 göterimi, miweleriň we ir-iýmişleriň 43,2 göterimi, Lebap welaýatynda şalynyň 57,0 göterimi, piläniň 53,4 göterimi, Mary welaýatynda gant şugundyrynyň 97,9 göterimi öndürildi.

Ýurdumyz boýunça öndürilen maldarçylyk önümlerinden süýdüň 41,8 göterimi Daşoguz welaýatynda, guş etiniň 33,8 göterimi Ahal welaýatynda, ary balynyň 41,4 göterimi Mary welaýatynda öndürildi. Welaýatlarda öndürilýän oba hojalyk önümleri sebitlerde gurlan, häzirki zamanyň enjamlary bilen enjamlaşdyrylan senagat kärhanalarynda gaýtadan işlenilýär hem-de ýerli ilatyň azyk we senagat önümlerine bolan islegleri kanagatlandyrylýar.

Sebitleýin döwlet syýasaty ýurduň milli ykdysadyýetiniň ösüşiniň ýokarlanmagyna, her welaýatyň, etrabyň, şäheriň ykdysady ösüşi üçin amatly şertleriň döredilmegine oňyn täsirini ýetirýär. Şonuň bilen bir wagtda sebitleriň ýöriteleşme ýagdaýy olaryň ykdysady kuwwatynyň pugtalanmagyny, durmuş-ykdysady taýdan ösdürilmegi bolsa ýurdumyzyň azyk howpsuzlygyny, ilatyň ýaşaýyş-durmuş derejesiniň ýokarlanmagyny üpjün edýär. Munuň özi hormatly Prezidentimiziň «Döwlet adam üçindir!» diýen baş ýörelgesiniň üstünlikli durmuşa geçirilýändiginiň aýdyň subutnamasydyr.

Maýa KULYÝEWA,

Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministrliginiň Döwlet maliýesini jemleýji we ykdysady syýasaty müdirliginiň sebitler boýunça ösüş bölüminiň esasy hünärmeni.

Türkmenistan Watanymyz bazar ykdysadyýetiniň esaslaryny kemala getirip, ösüşiň senagatlaşma-innowasion ugry bilen ynamly öňe barýar. Ýurdumyzda öndürilýän önümler özüniň hili bilen tapawutlanyp, dünýä bazarynda hem mynasyp orny eýeleýär. Öndürilýän önümleriň bäsdeşlige ukyplylygyny, milli ykdysadyýetiň dünýä hojalyk gatnaşyklarynda tutýan ornuny, şeýlelikde, ykdysadyýetiň açyklygyny häsiýetlendirýän görkezijileriň biri-de daşary ýurtlara çykarylýan harytlaryň gymmatynyň jemi içerki önüme bolan gatnaşygydyr. Bu görkezijiniň yzygiderli ýokarlanmagy «Türkmenistanda öndürildi» nyşanly önümlere dünýä bazarynda uly isleg bildirilýändigine şaýatlyk edýär.

Döwletiň we jemgyýetiň bähbitleri göz öňünde tutulyp, häzirki döwürde we geljekki ösüşleri nazarlaýan ykdysady strategiýany durmuşa geçirmegiň barşynda görnükli netijeler gazanyldy. Mälim bolşy ýaly, daşary söwda milli ykdysadyýetiň ösüşiniň möhüm guraly hökmünde çykyş edýär. Halkara söwda diňe harytlary we hyzmatlary alyş-çalyş etmek boýunça geleşikleriň amala aşyrylmagyny aňlatman, eýsem, milli ykdysadyýetiň dünýä hojalyk gatnaşyklaryndaky ornunyň kesgitlenmegine-de ýardam edýär.Ýurdumyz dünýäniň onlarça döwleti bilen daşary söwda hyzmatdaşlygyny ýola goýdy we daşary söwda dolanyşygynyň möçberi ep-esli artdy, düzümi kämilleşdi. Söwda gatnaşyklarynyň gerimi giňeldi.

Hormatly Prezidentimiz tarapyndan ýurdumyzda alnyp barylýan işjeň maýa goýum syýasatynyň netijesinde, ýüzlerçe önümçilik desgalary we durmuş-medeni maksatly binalar gurlup, ulanylmaga berilýär. Bu ýagdaýlar ýurdumyzyň ykdysady kuwwatynyň yzygiderli berkemegini häsiýetlendirýän wajyp görkezijiler bolup çykyş edýärler. Durmuş maksatnamalarynyň üstünlikli amala aşyrylmagy, ilatyň girdejileriniň yzygiderli ýokarlanmagy, müňlerçe täze iş orunlarynyň döredilmegi halkymyzyň ýaşaýyş-durmuş şertleriniň düýpli gowulanýandygyna, Birleşen Milletler Guramasy tarapyndan yglan edilen Durnukly ösüş maksatlarynyň doly berjaý edilýändigine şaýatlyk edýär.

Soňky ýyllarda ýurdumyzda önümçilik we durmuş ulgamlaryna örän uly maýa goýumlary goýulýar. Bu bolsa Türkmenistanyň dünýäniň ösen döwletleriniň hataryna batly depginler bilen girýändigini aýdyň görkezýär. Durmuş-ykdysady syýasaty tehnologiýany çalt döwrebaplaşdyrmagyň, maglumatlaşdyrmagyň, sanly tehnologiýalary we innowasiýalary peýdalanmagyň, ykdysadyýetiň gurluş düzümini kämilleşdirmegiň, täze pudaklary we önümçilikleri döretmegiň, ykdysadyýetiň däp bolan pudaklarynyň netijeliligini ýokarlandyrmagyň we hususy bölegi ösdürmegiň hasabyna durnukly ykdysady ösüş amala aşyrylýar. Sanly ykdysadyýetiň giňden ornaşdyrylmagy bu işde hasabatlylygyň ähmiýetini has-da ýokarlandyrýar. Degişli maglumatlaryň resmi statistikanyň düzgünlerine laýyk ýygnalmagy, işlenip taýýarlanmagy we ýaýradylmagy netijesinde milli statistikanyň halkara ülňülerine laýyklykda döwrebaplaşdyrylmagy aýratyn möhüm ähmiýete eýe bolýar. Ýurdumyzyň döwlet statistikasynyň işi maksatnamalaýyn alnyp barylýar. Bu ugurda döwlet statistikasynyň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň statistikasynyň sazlaşykly işlemegi, taýýarlanýan statistik maglumatlaryň hiliniň ýokarlandyrylmagy, statistika işine halkara statistika tejribesinde kabul edilen düzgünleriň, görkezijileriň we usullaryň girizilmegi, jemgyýetiň ösüşini doly möçberde suratlandyrýan, halkara derejesinde deňeşdirerlik statistik görkezijileriň işlenip düzülmegi ýaly wezipeler durmuşa geçirilýär.

Häzirki döwürde dünýäde ählumumy statistika ulgamy kemala gelendir. Onuň iň ýokary utgaşdyryjy guramasy hökmünde Birleşen Milletler Guramasynyň Statistika komissiýasy çykyş edýär. Bu statistika guramasy halkara standartlaryny kabul etmek, statistikada ulanylýan adalgalary, usulyýetleri we gözükdirijileri ara alyp maslahatlaşmak boýunça esasy meýdança bolup durýar. Statistika komissiýasynyň başda durmagynda ähli ýurtlarda ulanylýan markoykdysady görkezijileriň we statistik hasaplamalaryň milli hasaplar ulgamyna girizilmegi, resmi statistikanyň binýatlaýyn ýörelgeleriniň işlenip taýýarlanmagy, ilat ýazuwlarynyň geçirilmegi hem-de beýleki başlangyçlar häzirki zaman ählumumy statistik ulgamynyň ösmeginiň binýady bolup hyzmat edýär.

Statistik usullary standartlaşdyrmak, statistika babatdaky halkara hyzmatdaşlygy utgaşdyrmak, ählumumy statistik maglumatlary jemlemek, işläp taýýarlamak we statistik işiň beýleki möhüm ugurlary bölümiň esasy wezipeleri bolup durýar. Birleşen Milletler Guramasynyň Ykdysady we durmuş geňeşiniň «Ilatyň we ýaşaýyş jaý gorunyň 2020-nji ýyldaky ýazuwynyň Bütindünýä maksatnamasy» barada 2015-nji ýylda kabul edilen Kararnamasynda dünýä ýurtlarynyň ilatynyň we ýaşaýyş jaý gorunyň nobatdaky ýazuwyny 2015 — 2024-nji ýyllar aralygynda geçirmäge çagyrylýar. Hormatly Prezidentimiziň Kararyna laýyklykda, 2022-nji ýylyň 17 — 27-nji dekabry aralygynda Türkmenistanyň ilatynyň we ýaşaýyş jaý gorunyň uçdantutma ýazuwyny geçirmek bellenildi. Türkmenistanyň döwlet, sebitleýin we pudaklaýyn ösüş maksatnamalaryny üstünlikli amala aşyrmak, döwlet býujetini işläp düzmek we ýaşaýyş jaý syýasatyny netijeli geçirmek üçin ygtybarly statistiki maglumatlar bilen üpjün etmek maksatlarynda-da netijeli işler durmuşa geçirilýär.

Durnukly ösüş maksatlaryny durmuşa geçirmek boýunça işlerde hasabatlylyga, statistika maglumatlaryny toplamaga uly orun degişli bolup durýar. Stastika maglumatlary göz öňünde tutulan maksatnamalaryň durmuşa geçirilişiniň hiline, umumy ösüşiň näderejede üpjün edilişine, ilatyň üpjünçiligine anyk we doly seljerme bermekde esasy orun eýeleýär. Ykdysadyýetde we durmuş ulgamynda gazanylýan üstünlikler bolsa milli statistikanyň görkezijilerinde aýdyň orun alýar. Hormatly Prezidentimiziň tagallalary esasynda Türkmenistanda milli statistika ulgamy barha ösýär we kämilleşýär. Bu ugurda kämil hünärmenleri taýýarlamak wezipelerine uly üns gönükdirilýär. Gahryman Arkadagymyzyň halkymyzyň eşretli durmuşda ýaşamagynyň,Türkmenistanda gazanylýan üstünlikleriň barha artmagynyň, adamzat bähbitli taslamalary durmuşa geçirmegiň hatyrasyna alyp barýan beýik işlerinde rowaçlyklary arzuw edýäris.

Oguljan ATDAÝEWA,

Türkmen döwlet ykdysadyýet we dolandyryş institutynyň uly mugallymy.

Hormatly Prezidentimiziň parasatly baştutanlygynda ösüşleriň röwşen ýoly bilen ynamly öňe barýan türkmen halky ata-babalarymyzyň asylly ýol-ýörelgesini mynasyp dowam etdirýär. Täze taryhy eýýamda ýurdumyzda bolup geçýän şanly wakalar bu hakykaty aýdyň şöhlelendirýär. Çünki amala aşyrylýan özgertmeler halkymyzyň ýaşaýyş-durmuşyny has-da ýokarlandyrýar, durnukly ösüşi üpjün edýär. Eziz Diýarymyzda il-ýurt bähbitli işleriň «Döwlet adam üçindir!» diýen taglymata esaslanýandygyny buýsanç bilen bellemegimiz gerek.

Milli maksatnamalara esaslanýan ykdysadyýetimiziň innowasion ösüşi ýurdumyzyň geljekki ösüşiniň baş ýörelgesi bolup durýar. Ykdysadyýetimiziň uzak möhletli ösüşi hökmünde saýlanan bu baş ýörelge öňde baryjy ylmy taglymatlary we innowasion tehnologiýalary ulanmak arkaly ýurdumyzyň ykdysady serişdeleriniň we tebigy baýlyklarynyň mümkinçiliklerini netijeli peýdalanmagyny üpjün etmäge gönükdirilendir. Sanly ykdysadyýeti ösdürmek, bu ugurda hünärmenleri taýýarlamak işleri üstünlikli amala aşyrylýar. Milli ykdysadyýetimizi has-da ösdürmekde alnyp barylýan şeýle uly işler aýratyn bellenmäge mynasypdyr. Çünki eziz Diýarymyzy ösdürmegiň esasynda adamlaryň abadan ýaşaýşy üçin ähli mümkinçilikler we şertler döredilýär. Ýurdumyzda amala aşyrylýan her bir beýik işlerde ynsanyň abadan ýaşaýşy göz öňünde tutulandyr.

Dünýäde ylmy-tehniki ösüşiň örän tizleşdirilen şertlerinde ýurdumyzyň kärhanalarynyň bäsleşige ukyply tehnologiýalary işläp taýýarlamak we innowasion taslamalary amala aşyrmak ukyplylygy barha artýar. Eziz Diýarymyzda hormatly Prezidentimiziň

parasatly baştutanlygynda milli maksatnamalaryň çäklerinde durmuş düzüminiň toplumlaýyn döwrebaplaşdyrylmagy, halkyň aň-bilim mümkinçilikleriniň netijeli artdyrylmagy hem-de bu ugurda amal edilýän uly işler bilen bagly alnyp barylýan öňdengörüjilikli, oýlanyşykly we iňňän sagdyn syýasat ýurdumyzyň giň möçberli ösüşleriniň hil taýdan ýokary çykmagynda wajyp orun eýeleýär. Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe ýurdumyzyň sebitlerinde, mermer paýtagtymyzda döwrebap binalar, desgalar gurlup ulanmaga berilýär. Şeýle ajaýyp desgalaryň, binalaryň köpüsiniň durmuş ulgamyna degişlidigini, olaryň ählisiniň halkymyzyň bagtyýar ýaşamagyna gönükdirilýändigini bellemek her birimiz üçin diýseň guwandyryjydyr.

Beýik ösüşlere beslenýän eziz Diýarymyz köňlümiziň we ömrümiziň, nurana ykbalymyzyň öçmejek nurudyr. Türkmen halkyna baky bagtyýarlygy peşgeş edýän Gahryman Arkadagymyzyň jany sag bolsun, beýik işleri rowaçlyklara beslensin!

Jumamyrat GÖLÄÝEW,

S.A.Nyýazow adyndaky Türkmen oba hojalyk uniwersitetiniň mugallymy.

Türkmenistanyň dokma senagaty milli ykdysady strategiýa esasynda üstünlikli ösdürilýär. Çig mal eksport edýän döwletden gaýtadan işleýän senagatyň giň ýaýrawly döredilmegi netijesinde, taýýar önümleri öndürýän hem-de ony diwersifikasiýa ýoly bilen eksport edýän ýurda öwürmekde bu pudaga aýratyn orun degişlidir. Häzirki döwürde dokma senagatynyň kuwwaty ýurdumyzda öndürilýän pagta süýüminiň agramly bölegini gaýtadan işlemek bilen, ondan nah ýüplük, dürli görnüşli matalar, tikin we trikotaž önümlerini öndürmäge mümkinçilik berýär. Hormatly Prezidentimiziň parasatly baştutanlygynda sany barha artýan gaýtadan işleýän senagat kärhanalarynyň hatary barha artyp, netijede, öndürilýän önümleriň içerki bazarlardan artan bölegi daşarky bazarlara ugradylýar.

Türkmenistanda açylyp ulanylmaga berilýän, dünýäniň öňdebaryjy öndürijileriniň iň täze enjamlary bilen enjamlaşdyrylan ýokary tehnologiýaly senagat kärhanalary milli ykdysadyýetimiziň kuwwatyny barha artdyrmaga, gymmaty ýokary bolan taýýar önümleriň eksportyny ýokarlandyrmaga amatly şertler döredýär. Üstümizdäki ýylyň awgust aýynda Ahal welaýatynyň Kaka etrabynda, ýakynda, has takygy 17-nji noýabrda bolsa Babadaýhan etrabynda iri dokma toplumlarynyň işe girizilmegi-de aýdylanlaryň aýdyň mysalydyr. Innowasiýanyň gazananlaryny özünde jemleýän bu toplumlarda halkara hil, dolandyryş we marketing ülňülerine laýyk gelýän önümler öndürilýär.

Ýurdumyzda öndürilýän önümleriň daşky gurşawyň howpsuzlygyny goramaga hyzmat etmegi-de milli Liderimiziň bu ugurda amala aşyrýan özgertmeleriniň netijeleridir. Munuň şeýle bolmagyna ýurdumyzyň gaýtadan işleýän senagatynyň tebigy ýerli çig mallara esaslanýandygy-da ýardam edýär. Hormatly Prezidentimiziň ak pata bermegi bilen açylyp ulanylmaga berlen Babadaýhan etrabyndaky iri dokma toplumy dokma senagatynyň öňdebaryjy kärhanalarynyň biri bolup, onuň önümleri halkara derejede ykrar edildi.

Babadaýhan dokma toplumy türkmen dokmasynyň täze gazanany we ýeten kämil derejesi diýsek ýalňyşmasak gerek. Gahryman Arkadagymyzyň 2018-nji ýylda gol çeken Kararyna laýyklykda we «Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2018 — 2024-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasynyň» çäklerinde guruldy. Gürrüňi edilýän iri toplum oba zähmetkeşleriniň yhlasy bilen ýetişdirilýän pagta çig malynyň gaýtadan işleýän möçberlerini artdyrmakda, dokma önümleriniň eksportyny diwersifikasiýalaşdyrmakda, daşary ýurtly maýalary çekmekde, ýurdumyzda işsizligiň öňüni almakda we Türkmenistanyň dünýä bazarlaryndaky ornuny berkitmekde oňyn şertlere eýedir. Umumy bahasy 151 million 800 müň amerikan dollar bolan bu toplumda ýüplük, boýag, tikinçilik we mata fabrikleriniň bir ýerde jemlenmegi işleriň yzygiderliligini we önümçiligiň bökdençsiz dolandyrylmagyny-da üpjün edýär. Onuň umumy meýdanynyň 20 gektara barabardygy, her ýylda 3 müň 300 tonna ýokary hilli ýüplük, 20 million inedördül dürli görnüşli, 18 million metr boýalan mata hem-de 3 million 500 müň sany taýýar tikin önümlerini öndürmäge ukyplydygy toplumyň milli ykdysadyýetimizdäki ornunyň ýokary boljakdygyndan habar berýär. Babadaýhan dokma toplumy, ilkinji nobatda, serişdeleri tygşytlamaga, ýurdumyzda önüm bolçulygyny berkitmäge, türkmen dokmasynyň dünýädäki abraýyny artdyrmaga, onuň önümleri esasynda işlejek hususy pudagyň senagat kärhanalarynyň artmagyna, logistik hereketleriň we hyzmatlaryň has-da janlanmagyna itergi berer. Mundan başga-da, toplumyň täze iş orunlarynyň 1 müň 150-sini özünde jemlemegi babadaýhanly ýaşaýjylaryň, esasan-da ýaşlaryň iş üpjünçiligine, olaryň Watanymyzyň ösüşlerine mynasyp goşant goşmaklaryna we şol ösüşlerde öz goşantlarynyň-da bardygy üçin buýsanmaklaryna şert döreder.

Şu ýerde bir zada aýratyn üns çekmek gerek. Toplumyň açylyşyna gatnaşan daşary ýurtly myhmanlardan daşgary, oňa Belgiýanyň, Ýaponiýanyň, Germaniýanyň, Şweýsariýanyň we Standartlaşdyrmak boýunça halkara guramanyň wekilleriniň sanly ulgam arkaly gatnaşmaklary hem-de çykyş etmekleri Türkmenistanyň bu pudakdaky üstünliklerinden habar berýär. Çünki bu ýagdaýlar ýurdumyzda öndürilýän şeýle önümleriň hil derejesiniň we ekologik arassalygynyň güwäsidir. Ýokary hil hem-de ekologiýa taýdan arassa önümleri öndürmek bolsa hormatly Prezidentimiziň esasy talaplarynyň biri bolup durýar.

Hawa, Babadaýhan dokma toplumy Türkmenistanyň dokma senagatynyň täze buýsanjy. Bu ýerde öndüriljek önümler dünýäniň çar künjüne eksport ediler. Bu bolsa türkmen dokmasynyň abraýyny has-da ýokarlandyryp, täze sarp ediş bazarlarynyň öňüni açar. Halkara söwda dolanyşygynyň eksport-import gatnaşyklarynda eksportyň paýyny ýokarlandyrmak bolsa Türkmenistanyň daşary ykdysady syýasatynyň esasy maksatlarynyň hatarynda durýar.

Garaşsyzlyk ýyllarynda, esasan-da Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe tapgyrlaýyn taslamalardyr maksatnamalar durmuşa geçirildi. Milli ykdysadyýetimize iri maýa goýumlarynyň uly mukdary çekildi. Netijede, Diýarymyzyň dürli künjeklerinde dokma toplumlaryň ençemesi guruldy. Şeýlelikde, türkmen harytlarynyň bäsdeşlige ukyplylygy gazanyldy.

Milli Liderimiz önümçiligiň islendik görnüşleri boýunça-da, daşary ýurtlardan getirilýän önümleriň ornuny tutýan harytlaryň öndürilişini artdyrmak boýunça düýpli işleriň başyny başlady. Munuň üçin ýurdumyzyň kanunçylyk binýady berkidildi. Dokma senagaty pudagyna hususyýetçileriň-de işjeň aralaşmagy, olara döwlet tarapyndan dürli goldawlaryň we ýeňillikleriň berilmegi, ýeterlik mukdarda karz serişdeleri bilen üpjün edilmegi, ýerli önümçiligi artdyrmak bilen baglanyşykly ýörite maksatnamanyň durmuşa geçirilmegi pudagyň ähli ugurlarynyň — pagta egriji, dokma, tikin-trikotaž, ýüpekçilik ugurlarynyň sazlaşykly ösüşini emele getirdi.

Türkmen dokmasyny ösdürmek boýunça işlenilip düzülen maksatnamada täze önümçilikleri döretmek, şeýle-de öňden işläp gelýänlerini düýpli döwrebaplaşdyrmak gaýragoýulmasyz meseleleriň hatarynda görkezilýär. Öňde goýlan şeýle wezipeleriň çözgüdine gowuşmagy Türkmenistanda öndürilýän ýokary hilli, elýeterli we ýokary girdejili harytlaryň hasabyna, daşary ýurtlardan getirilýän önümleriň möçberini azaltmaga hem-de olaryň täze görnüşlerini ornaşdyrmaga şert döretdi.

Hawa, türkmen dokmasy ösýär, özgerýär, kuwwatlanýar. Şonuň netijesinde, onuň milli ykdysadyýetimizdäki orny-da ýokarlanýar. Bularyň bary bolsa halkymyzyň eşretli durmuşyny üpjün etmäge gönükdirilendir.

Ysmaýyl TAGAN,

žurnalist.

Aşgabat, 22-nji noýabr (TDH). Şu gün Hyzmatdaşlyk boýunça hökümetara türkmen-hytaý komitetiniň türkmen tarapynyň başlygy, Türkmenistanyň Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary Serdar Berdimuhamedowyň hem-de hytaý tarapynyň başlygy, HKP MK-nyň Syýasy býurosynyň hemişelik toparynyň agzasy, Hytaý Halk Respublikasynyň Döwlet Geňeşiniň wise-premýeri Han Çženiň ýolbaşçylygynda sanly ulgam arkaly komitetiň 5-nji mejlisi geçirildi.

Syýasy-diplomatik, söwda-ykdysady we medeni-ynsanperwer ulgamlardaky hyzmatdaşlygyň häzirki gün tertibi hem-de özara hereketleriň geriminiň giňeldilmegi boýunça pikir alşyldy. Şu ýylyň başyndan bäri geçirilen möhüm, ikitaraplaýyn çäreleriň Türkmenistanyň we Hytaýyň arasyndaky strategik häsiýete eýe bolan hyzmatdaşlygyň has-da ösdürilmegine düýpli itergi berendigi bellenildi.

Taraplar köpugurly diplomatiýanyň, hususan-da, BMG-niň hem-de beýleki abraýly halkara guramalaryň çäklerindäki, «Hytaý + Merkezi Aziýa» görnüşdäki netijeli hyzmatdaşlygy nygtadylar.

Komitetiň türkmen tarapyndan ýolbaşçysy Serdar Berdimuhamedowyň belleýşi ýaly, iki ýurduň Liderleri tarapyndan türkmen-hytaý gatnaşyklarynyň has-da ösdürilmegi babatda kesgitlenilen wezipeleriň durmuşa geçirilmegi nukdaýnazaryndan, sanly ykdysadyýet, maliýe-bank ulgamy, pes uglerodly «ýaşyl» ösüş, ulag hem-de logistika, aragatnaşyk torlary, himiýa senagaty, oba hojalygy, energiýa we suw tygşytlaýjy tehnologiýalaryň ornaşdyrylmagy hem-de beýlekiler hyzmatdaşlygyň mundan beýläk-de giňeldilmeginiň ileri tutulýan ugurlarynyň hatarynda öňe sürülýär.

Energetika, ulag we söwda ulgamlary ikitaraplaýyn däp bolan hyzmatdaşlygyň esasy ugurlarydyr. Taraplar ulag-aragatnaşyk pudagynda alnyp barylýan gatnaşyklaryň has-da pugtalandyrylmagy hem-de «Beýik Ýüpek ýolunyň dikeldilmegi» boýunça ösüş strategiýasynyň «Bir guşak, bir ýol» başlangyjy bilen utgaşdyrylmagy babatda durmuşa geçirilýän işleriň ýygjamlaşdyrylmagy ugrunda ulag we logistika ulgamynyň netijeli hereket etmeginiň iki ýurduň ykdysadyýetiniň ösdürilmeginiň möhüm şertidigini bellediler.

Komitetiň mejlisiniň dowamynda nebitgaz ulgamynda gazanylan ylalaşyklaryň ýerine ýetirilişi, hususan-da, türkmen tebigy gazynyň Hytaýa eksport edilmegi bilen bagly meseleler hem ara alnyp maslahatlaşyldy.

Iki ýurduň arasyndaky medeni-ynsanperwer ulgamdaky gatnaşyklaryň we hyzmatdaşlygyň giňeldilmegi, özara düşünişmegiň çuňlaşdyrylmagy türkmen-hytaý gatnaşyklarynyň möhüm ugry hökmünde kesgitlenildi. Ylym we bilim ulgamyndaky taslamalar, saglygy goraýyş, ýokary tehnologiýalar babatda hyzmatdaşlyk özara hereketleriň ileri tutulýan ugurlary bolmagynda galýar.

Mejlisiň jemleri boýunça şertnama-hukuk binýadyny pugtalandyrmak maksady bilen, resminamalaryň uly toplumyna gol çekildi. Şolaryň hatarynda Hyzmatdaşlyk boýunça türkmen-hytaý komitetiniň 5-nji mejlisiniň Teswirnamasy; Türkmenistanyň Hökümeti bilen Hytaý Halk Respublikasynyň Hökümetiniň arasynda bäş ýyl üçin (2021 — 2025-nji ýyllar) hyzmatdaşlyk hakynda Maksatnama; Halkara kiberhowpsuzlygyny üpjün etmek babatynda hyzmatdaşlyk hakynda Türkmenistanyň Hökümeti bilen Hytaý Halk Respublikasynyň Hökümetiniň arasynda Ylalaşyk; Biologik howpsuzlygy üpjün etmek meseleleri boýunça Türkmenistanyň Hokümeti bilen Hytaý Halk Respublikasynyň Hökümetiniň arasynda Özara düşünişmek hakynda Ähtnama; Ykdysady hyzmatdaşlygy giňeltmek boýunça Türkmenistanyň Hökümeti bilen Hytaý Halk Respublikasynyň Hökümetiniň arasynda hyzmatdaşlygyň Maksatnamasy bar.

Aşgabat, 22-nji noýabr (TDH). Şu gün hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň käbir orunbasarlarynyň, welaýatlaryň we Aşgabat şäheriniň häkimleriniň gatnaşmagynda sanly ulgam arkaly nobatdaky iş maslahatyny geçirdi.

Gün tertibine paýtagtymyzy mundan beýläk-de abadanlaşdyrmak, ýurdumyzda azyk bolçulygynyň üpjün edilişi, welaýatlaryň durmuş-ykdysady taýdan ösdürilişi, möwsümleýin oba hojalyk işleriniň ýerine ýetirilişiniň barşy, şeýle hem milli senenamamyzyň şanly senelerini baýram etmäge taýýarlyk görlüşi bilen baglanyşykly meseleler girizildi.

Milli Liderimiz iş maslahatyny açyp, sanly ulgam arkaly, ilki bilen, Aşgabat şäheriniň häkimi R.Gandymowy we Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary Ç.Purçekowy çagyrdy.

Häkim ýurdumyzyň baş şäherini mundan beýläk-de abadanlaşdyrmak boýunça görülýän toplumlaýyn işler, öňde boljak halkara çärelere hem-de Halkara Bitaraplyk gününi baýram etmäge taýýarlyk görlüşi, gyş möwsüminiň ýetip gelendigini göz öňünde tutup, ýyladyş ulgamlarynyň zerur ulanyş ýagdaýynda saklanylyşy barada hasabat berdi.

Aşgabat şäheriniň häkimi şeýle hem arassaçylyk kadalaryny berjaý etmek boýunça amala aşyrylýan çäreler, hormatly Prezidentimiziň Buýrugyna laýyklykda, jemagat hojalygy ulgamy üçin gelip gowşan döwrebap tehnikalaryň nobatdaky tapgyrynyň netijeli işledilişi barada hasabat berdi.

Soňra wise-premýer gözegçilik edýän ulgamyndaky işleriň ýagdaýy bilen birlikde, döwlet Baştutanymyzyň ozal beren tabşyryklarynyň ýerine ýetirilişi, jemagat hojalygy pudagynyň edara-kärhanalarynyň maksatlaýyn wezipelerini berjaý etmek ugrunda häzirki wagtda ýaýbaňlandyrylan işler barada hasabat berdi. Mundan başga-da, paýtagtymyzda geçiriljek halkara çärelere we Halkara Bitaraplyk gününe, Täze ýyl baýramyna taýýarlyk görlüşi barada aýdyldy.

Milli Liderimiz hasabatlary diňläp, Aşgabady mundan beýläk-de ösdürmek boýunça wezipeleri çözmäge oýlanyşykly, geljegi nazara alyp, toplumlaýyn çemeleşmelidigini, şäheriň öz belent derejesi bilen ähli babatda nusgalyk bolmalydygyny, hususan-da, munuň adamlaryň ýaşamagy üçin has oňaýly şertleriň döredilmegine degişlidigini nygtady.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow bellenen meýilnamalary üstünlikli ýerine ýetirmegiň wajypdygy barada aýdyp, Aşgabady abadanlaşdyrmak boýunça işleri berk gözegçilikde saklamagy talap etdi. Döwlet Baştutanymyzyň belleýşi ýaly, paýtagtymyzda arassaçylyk kadalaryny saklamak üçin niýetlenilen ýörite tehnikalar has netijeli işledilmelidir.

Hormatly Prezidentimiz ýaşaýyş jaýlarynyň, mekdepleriň, çagalar baglarynyň we saglygy goraýyş edaralarynyň ýylylyk bilen üpjün edilişine, umuman, paýtagtymyzyň energiýa we gaz üpjünçiligini gözegçilikde saklamagyň zerurdygyna ünsi çekdi.

Milli Liderimiz Aşgabat şäheriniň häkimine hem-de wise-premýere paýtagtymyzda şu hepdede göz öňünde tutulýan möhüm ähmiýetli halkara çäreleri ýokary derejede geçirmäge, Halkara Bitaraplyk gününe we Täze ýyl baýramyna taýýarlyk görlüşini berk gözegçilikde saklamagy tabşyrdy.

Soňra sanly ulgam arkaly geçirilýän iş maslahaty Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň obasenagat toplumyna gözegçilik edýän orunbasary E.Orazgeldiýewiň hem-de welaýatlaryň häkimleriniň gatnaşmagynda dowam etdi.

Hormatly Prezidentimiz ýurdumyzyň oba zähmetkeşleriniň yhlasly we tutanýerli zähmeti bilen “Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany” ýylynda mukaddes Garaşsyzlygymyzyň şanly 30 ýyllygyny uly zähmet üstünlikleri bilen şöhratlandyrandyklaryny belledi. Şunuň bilen baglylykda, döwlet Baştutanymyz şu günler daýhanlaryň tagallasy bilen ösdürilip ýetişdirilen “ak altyny” iň soňky hanasyna çenli ýygnap almak, saçaklarymyzyň berekedi hasaplanýan ak bugdaýyň bol hasylyny ösdürip ýetişdirmek üçin ak ekinlere agrotehnikanyň kadalaryna laýyk ideg etmek, geljek ýylyň bol hasylynyň düýbüni tutmak işlerini guramak, bu işlerde tehnikalary we gurallary netijeli peýdalanmak, olary ýazky ekiş möwsümine doly taýýarlamak babatda görülýän çäreler hem-de oba hojalyk pudagynda möwsümleýin işleriň netijeleri boýunça daýhanlar bilen öndürilen önüm üçin hasaplaşyklaryň geçirilişi bilen gyzyklandy.

Soňra Ahal welaýatynyň häkimi Ý.Gurbanow welaýatda işleriň ýagdaýy, hususan-da, möwsümleýin oba hojalyk işleriniň depginini güýçlendirmek boýunça görülýän çäreler, oba hojalyk tehnikalaryny öndürijilikli ulanmak, meýdanlarda pagtanyň galan hasylyny soňky hanasyna çenli ýygnamak hem-de hasyly kabul ediş bölümlerine bökdençsiz daşamak boýunça alnyp barylýan işler barada hasabat berdi.

Mundan başga-da, güýzlük bugdaýyň boý alan maýsalaryna agrotehniki kadalara laýyklykda ideg etmek, olara öz wagtynda ösüş suwuny tutmak boýunça işleriň agrotehnikanyň talaplaryna laýyk dowam etdirilýändigi habar berildi.

Ýurdumyzda azyk bolçulygyny üpjün etmek üçin welaýatyň oba hojalyk meýdanlarynda ýeralmanyň hem-de beýleki gök ekinleriň hasylyny ýygnamak işleri bellenen möhlete laýyklykda, tamamlaýjy tapgyrda alnyp barylýar.

Mundan başga-da, «Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2019 — 2025-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasyna» we Oba milli maksatnamasyna laýyklykda, welaýatda şu ýyl meýilleşdirilen işleriň öz wagtynda, ýokary hilli ýerine ýetirilmegi üçin görülýän çäreler barada hasabat berildi.

Şeýle hem welaýatyň gurluşyk meýdançalaryndaky işleriň ýagdaýy, hususan-da, önümçilik we medeni-durmuş maksatly desgalaryň gurluşygynyň barşy bilen bagly meselelere üns çekildi.

Kärendeçi pagtaçylar meýdanda galan hasyly soňky hanasyna çenli ýygnap almak üçin yhlasly zähmet çekýärler. Daýhanlary täze ýeňişlere ruhlandyrmak maksady bilen, olary goldamagyň we höweslendirmegiň netijeli ulgamynyň ýola goýlandygy, şol sanda önüm öndürijiler bilen tabşyrylan hasyl üçin hasaplaşyklaryň geçirilişi barada habar berildi.

Häkim Halkara Bitaraplyk gününi hem-de Täze ýyl baýramyny welaýat we etrap derejesinde mynasyp bellemek üçin alnyp barylýan taýýarlyk işleri barada hem aýtdy.

Soňra Balkan welaýatynyň häkimi T.Atahallyýew günbatar sebitde işleriň ýagdaýy, hususan-da, möwsümleýin oba hojalyk işlerini guramaçylykly geçirmek boýunça görülýän çäreler hakynda hasabat berdi.

Ýetişdirilen “ak altyny” soňky hanasyna çenli ýitgisiz ýygnap almak, kombaýnlaryň güýji bilen ýygnalýan pagtanyň mukdaryny artdyrmak, tutuşlygyna alanyňda, ýygym möwsümini üstünlikli jemlemek üçin degişli düzümleriň işleriniň sazlaşykly utgaşdyrylýandygy, ýygnalan hasyly pagta arassalaýjy kärhanalara hem-de harmanhanalara daşamakda tehnikalaryň bökdençsiz işledilmegine gözegçilik edilýändigi barada habar berildi.

Häkim welaýatyň bugdaý ekilen meýdanlarynda ösüş suwunyň bellenilen agrotehniki möhletlerde tutulmagyny üpjün etmek, ak ekinlere agrotehnikanyň kadalaryna laýyk ideg etmek, bu işde oba hojalyk tehnikalaryny we gurallaryny bökdençsiz işletmek babatda alnyp barylýan işler barada hem hasabat berdi.

Sebitiň ekerançylyk meýdanlarynda alnyp barylýan işler, olaryň bellenilen agrotehniki möhletlerde tamamlanmagy, ýeralmanyň, gant şugundyrynyň, gök we beýleki oba hojalyk ekinleriniň bol hasylyny ýetişdirmek boýunça görülýän çäreler barada habar berdi.

2022-nji ýylyň bereketli hasylynyň düýbüni tutmak işlerini talabalaýyk geçirmek maksady bilen, ähli oba hojalyk tehnikalaryny we gurallaryny abatlamak hem-de ýazky ekiş möwsümine doly taýýarlamak işleri ýokary depginde dowam edýär.

Hasabatda «Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2019 — 2025-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasyny», Oba milli maksatnamasyny durmuşa geçirmäge gönükdirilen çäreler, ulanmaga berilmegi meýilleşdirilen desgalarda işleriň öz wagtynda we ýokary hilli ýerine ýetirilmegi üçin zerur çäreleriň görülýändigi habar berildi. Şonuň ýaly-da, daýhanlaryň zähmetine hak tölemek işleri öz wagtynda geçirilýär.

Mundan başga-da, häkim Halkara Bitaraplyk gününe hem-de hemmeleriň sabyrsyzlyk bilen garaşýan Täze ýyl baýramyna taýýarlyk çärelerine ünsi çekdi.

Sanly ulgam arkaly geçirilýän iş maslahaty Daşoguz welaýatynyň häkimi N.Nazarmyradowyň hasabaty bilen dowam etdi. Häkim welaýatyň gowaça meýdanlarynda tamamlaýjy tapgyrda alnyp barylýan işler barada aýdyp, daýhanlaryň yhlasly zähmeti bilen ýetişdirilen pagta hasylyny doly möçberde we ýitgisiz ýygnap almak üçin pagta ýygyjy kombaýnlaryň hem-de pagta daşaýan tehnikalaryň güýjünden ýerlikli peýdalanmak, gaýtadan işleýän kärhanalaryň bökdençsiz işledilmegini ýola goýmak boýunça hemme zerur çäreleriň görülýändigini habar berdi.

Şol bir wagtda agrotehnikanyň kadalaryna laýyklykda, güýzlük bugdaýa ideg etmek hem-de suw tutmak işleri talabalaýyk alnyp barylýar. Häkim ýurdumyzda azyk üpjünçiligini pugtalandyrmak, ilaty zerur önümler bilen bolelin üpjün etmek üçin ýetişdirilen şalynyň, ýeralmanyň we beýleki oba hojalyk ekinleriniň bereketli hasylyny ýygnamak boýunça geçirilýän çäreler barada hasabat berdi. Mundan başga-da, geljek ýylyň hasylynyň düýbüni tutmak boýunça işleriň geçirilişi, ähli oba hojalyk tehnikalarydyr gurallaryny abatlap, ekiş möwsümine doly taýýarlamak işleriniň talabalaýyk alnyp barylýandygy barada aýdyldy.

Şunuň bilen bir hatarda, «Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2019 — 2025-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasyndan» hem-de Oba milli maksatnamasyndan gelip çykýan wezipeleri üstünlikli ýerine ýetirmek maksady bilen, hemmetaraplaýyn işler amala aşyrylýar. Önümçilik we durmuş-medeni maksatly desgalaryň gurluşygyna aýratyn üns berilýär. Şeýle hem oba zähmetkeşleri bilen tabşyrylan hasyl üçin hasaplaşyklar öz wagtynda geçirilýär.

Bulardan başga-da, häkim Halkara Bitaraplyk gününe, ýetip gelýän Täze ýyl baýramyna welaýat we etrap derejesinde taýýarlyk görmek boýunça ýaýbaňlandyrylan işler barada hasabat berdi.

Soňra sanly ulgam arkaly geçirilýän iş maslahatynda Lebap welaýatynyň häkimi Ş.Amangeldiýew sebitde işleriň ýagdaýy, hususan-da, meýdanlarda galan pagtanyň ýygymy hem-de geljek ýyl hasyl almak maksady bilen, agrotehnikanyň kadalaryna laýyklykda güýzlük bugdaýyň maýsalaryna edilýän idegiň barşy barada hasabat berdi.

Welaýatyň häkimi milli Liderimize “ak altyny” soňky hanasyna çenli ýygnamak boýunça geçirilýän işler barada habar berdi. Munuň özi pagta ýygymynda ulanylýan oba hojalyk tehnikalarynyň netijeli işledilmegi hem-de ýygnalan hasyly harmanhanalara we pagta arassalaýjy kärhanalara bökdençsiz daşalmagy bilen şertlendirilendir.

Habar berlişi ýaly, bugdaýa suw tutmak we ideg etmek işleri agrotehniki kadalara laýyklykda geçirilýär. Ýurdumyzda azyk üpjünçiligini pugtalandyrmak hem-de halkymyzy zerur önümler bilen bolelin üpjün etmek maksadyndan ugur alyp, ýetişdirilen güýzlük ýeralmany, beýleki oba hojalyk önümlerini ýygnamak işleri dowam etdirilýär.

Welaýatyň häkimi geljekki hasylyň düýbüni tutmak hem-de möwsüme degişli tehnikalary we enjamlary taýýarlamak boýunça geçirilýän işleriň barşy barada hasabat berdi. «Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2019 — 2025-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasynyň» hem-de Oba milli maksatnamasynyň çäklerinde şu ýyl üçin kesgitlenen meýilnamalaryň ýerine ýetirilişi barada-da habar berildi.

Häkim önümçilik we durmuş-medeni maksatly desgalaryň gurluşyk depginini artdyrmak boýunça işleriň barşy hakynda hem hasabat berdi. Şol desgalarda işler ähli bildirilýän talaplary nazara almak bilen geçirilýär. Daýhanlaryň zähmetine hak tölemek boýunça işler öz wagtynda amala aşyrylýar.

Ýetip gelýän Halkara Bitaraplyk gününe taýýarlyk görmek hem-de Täze ýyl baýramyny welaýat we etrap derejesinde mynasyp garşylamak boýunça geçirilýän işlere-de aýratyn üns berildi.

Soňra Mary welaýatynyň häkimi D.Annaberdiýew sebitde dowam edýän möwsümleýin oba hojalyk işleriniň barşy, şol sanda gowaça meýdanlarynda pagtany ýitgisiz ýygnap almak, ýygymda kombaýnlary, pagta daşaýan tehnikalary netijeli ulanmak, pagta arassalaýjy kärhanalary talabalaýyk işletmek, bugdaý ekilen meýdanlarda ösüş suwuny bellenen agrotehniki möhletlerde geçirmek, güýzlük bugdaýa öz wagtynda we guramaçylykly ideg etmek, bu işde oba hojalyk tehnikalaryny bökdençsiz peýdalanmak boýunça geçirilýän çäreler barada hasabat berdi.

Häkim ýurdumyzda azyk bolçulygyny üpjün etmek babatda ilatymyzyň zerur önümlere bolan islegini kanagatlandyrmak maksady bilen, ýeralmanyň, gök-bakja we beýleki oba hojalyk ekinleriniň bereketli hasylyny ýygnap almak boýunça görülýän çäreler barada-da habar berdi. Şeýle-de geljek ýylyň hasylynyň düýbüni mäkäm tutmak işlerini alyp barmakda ähli oba hojalyk tehnikalaryny we gurallaryny abatlap, ýazky ekiş möwsümine doly taýýarlamak işleriniň talabalaýyk ýola goýlandygy barada aýdyldy.

Bellenilişi ýaly, «Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2019 — 2025-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasyna» hem-de Oba milli maksatnamasyna laýyklykda, şu ýyl meýilleşdirilen işleriň öz wagtynda we ýokary hilli ýerine ýetirilmegi, önümçilik hem-de durmuş-medeni maksatly desgalaryň gurluşyk işleriniň depginini ýokarlandyrmak üçin ähli tagallalar edilýär. Şeýle hem ýygnalan hasyl üçin daýhanlar bilen hasaplaşyklar öz wagtynda geçirilýär.

Häkim sebitde Halkara Bitaraplyk gününe, Täze ýyl baýramyna welaýat we etrap derejesinde taýýarlyk görmek boýunça görülýän çäreler barada-da aýtdy.

Soňra sanly ulgam arkaly geçirilýän iş maslahatynda Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary E.Orazgeldiýewe söz berildi. Wise-premýer ýurdumyzda dowam edýän möwsümleýin oba hojalyk işleriniň barşy barada hasabat berdi.

Wise-premýeriň habar berşi ýaly, häzirki wagtda sebitlerde “ak altyny” soňky hanasyna çenli ýygnamak işleri gyzgalaňly dowam edýär. Häzir ýurdumyz boýunça 1 million 262 müň 574 tonna pagta ýygnalyp, bellenilen meýilnama 101,01 göterim berjaý edildi. Şeýle hem welaýatlarda döredilen mümkinçilikleriň netijesinde şu günler ýurdumyz boýunça tabşyrylan pagta hasyly üçin daýhanlar bilen hasaplaşyk işleri geçirilýär.

Şunuň bilen bir wagtda welaýatlarda güýzlük bugdaýa ideg etmek boýunça zerur agrotehniki çäreler ýerine ýetirilýär, güýzlük ýeralmany, käşiri, mäşi, noýbany we künjini ýygnamak boýunça işler geçirilýär. Oba hojalyk tehnikalarydyr enjamlary öz wagtynda abatlanylyp, taýýarlyk ýagdaýyna getirilýär.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow obasenagat toplumynda amala aşyrylýan özgertmeleriň ähmiýetini belläp, wise-premýere hem-de welaýatlaryň häkimlerine ýüzlenmek bilen, oba hojalyk önümleriniň öndürilişini artdyrmak üçin sebitlerde bar bolan mümkinçilikleri doly ulanmagyň möhümdigini nygtady.

Şunuň bilen baglylykda, milli Liderimiz ekerançylyk işlerini öz wagtynda tamamlamagyň, meýdanlarda galan pagtany tiz wagtda ýygnamagyň, güýzlük bugdaýa ideg edilende, agrotehnikanyň kadalaryny gyşarnyksyz berjaý etmegiň zerurdygyny belledi. Munuň özi geljek ýylda bol hasyl almagyň girewi bolup durýar.

Oba hojalyk tehnikalarynyň ulanyş ýagdaýynyň, beýleki serişdeleriň taýýarlygynyň üpjün edilmegine aýratyn üns berilmelidir diýip, hormatly Prezidentimiz belledi.

Güýzlük ýeralmanyň, gök-bakja önümleriniň, beýleki azyklyk ekinleriň hasylyny gysga möhletde ýygnap almak üçin ähli tagallalar edilmelidir. Ýurdumyzyň ilatyny ter gök önümleri bilen üpjün etmek üçin etraplarda we welaýatlarda bar bolan mümkinçilikleri doly peýdalanmaly diýip, döwlet Baştutanymyz wise-premýere, welaýatlaryň häkimlerine bu ugurda degişli işleri geçirmegi tabşyrdy.

Milli Liderimiz «Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2019 — 2025-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasyna» hem-de Oba milli maksatnamasyna laýyklykda, welaýatlarda meýilleşdirilen işleriň ýerine ýetirilişi bilen gyzyklanyp, olaryň öz wagtynda we ýokary hilli ýerine ýetirilmegi üçin ähli çäreleri görmegi tabşyrdy.

Hormatly Prezidentimiziň belleýşi ýaly, önümçilik we medeni-durmuş maksatly desgalary gurmak boýunça işler meýilleşdirilen möhletlere laýyklykda alnyp barylmalydyr. Mundan başga-da, ýygnalan hasyl üçin daýhanlar bilen hasaplaşyklaryň öz wagtynda doly geçirilmelidigine üns çekilip, bu babatda wise-premýere hem-de häkimlere birnäçe tabşyryklar berildi.

Döwlet Baştutanymyz Halkara Bitaraplyk gününe hem-de Täze ýyl baýramyna ýokary derejede taýýarlyk görülmelidigini nygtap, degişli ýolbaşçylara anyk görkezmeleri berdi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow iş maslahatyny tamamlap, oňa gatnaşanlara ata Watanymyzyň rowaçlygynyň hem-de mähriban halkymyzyň abadan durmuşyny üpjün etmegiň bähbidine alyp barýan işlerinde uly üstünlikleri arzuw etdi.

Ýakynda Şotlandiýanyň Glazgo şäherinde Birleşen Milletler Guramasynyň Howanyň üýtgemegi baradaky Çarçuwaly Konwensiýasyna gatnaşyjy taraplaryň 26-njy maslahatyna Türkmenistanyň Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary Serdar Berdimuhamedowyň ýolbaşçylygyndaky wekiliýetiň gatnaşmagy ýurdumyzyň adamzadyň durnukly ösüşini we ekologik howpsuzlygy üpjün etmek boýunça halkara guramalar bilen ýola goýlan hyzmatdaşlyga uly üns berýändiginiň aýdyň beýanydyr. Şu nukdaýnazardan, dünýä jemgyýetçiliginiň daşky gurşawy goramagyň meselelerini çözmäge gönükdirilen tagallalaryna Türkmenistanyň tebigaty goramak, ekologiýa meselelerini çözmek babatda ähmiýetli maksatnamalary durmuşa geçirmek arkaly öz saldamly goşandyny goşýandygyny ýene bir ýola görkezdi.

Ýurdumyzda amala aşyrylýan her bir döwlet maksatnamasynyň esasynda halkyň hal-ýagdaýyny ýokarlandyrmagyň wajyp meseleleri durýar. Daşky gurşawdaky tebigy deňagramlylygy saklamazdan, şeýle maksada ýetmek mümkin däl. Häzirki wagtda ekologik abadançylygy üpjün etmek, Howanyň üýtgemegi barada Türkmenistanyň Milli strategiýasynda we Milli tokaý maksatnamasynda öňde goýlan wezipeleri ýerine ýetirmek, eziz Diýarymyzy bagy-bossanlyga öwürmek, ösümlik we haýwanat dünýäsini baýlaşdyrmak, gözel tebigatymyzy aýawly saklamak boýunça giň möçberli işler durmuşa geçirilýär.

Türkmenistan BMG-niň tebigaty goramak baradaky ylalaşyklaryny, şol sanda Hazaryň deňiz gurşawyny goramak, Howanyň üýtgemegi, Çölleşmä garşy göreş, Biologik dürlülik, Ozon gatlagyny goramak, Howply galyndylaryň serhetüsti daşalyşyna we olaryň çykarylyşyna gözegçilik etmek, Habara elýeterlilik, kararlary kabul etmek işine jemgyýetçiligiň gatnaşmagy hem-de daşky gurşawa dahylly meseleler boýunça adyl kazyýetlige elýeterlilik, Serhetüsti suw akymlaryny we halkara kölleri peýdalanmak, Ýabany haýwanlaryň göçýän görnüşlerini gorap saklamak bilen baglanyşykly Konwensiýalaryň hem-de howanyň üýtgemegi boýunça Pariž ylalaşygynyň tarapdary bolmak bilen, olardan gelip çykýan borçnamalary yzygiderli amala aşyrýar. Bu ugurda Birleşen Milletler Guramasy we onuň düzümleri bilen bilelikde, milli we sebit derejelerinde ekologik maksatnamalaryň taslamalarynyň onlarçasy durmuşa geçirilýär.

Hormatly Prezidentimiziň daşky gurşawy goramak we ekologik howpsuzlygy üpjün etmek babatda alyp barýan syýasatynyň çäklerinde, şu ýylyň 25-nji iýunynda «Türkmenistanyň 2021 — 2025-nji ýyllar üçin Milli tokaý maksatnamasy» kabul edildi hem-de ony amala aşyrmak boýunça ýerine ýetirilmeli işleriň Meýilnamasy tassyklandy. Bu möhüm resminamada köp mukdarda agaç nahallarynyň ekilip, tokaý zolaklarynyň giň gerimde döredilmegi bellenilýär. Şeýlelikde, ýurdumyzy bagy-bossanlyga öwürmekde, onuň gözel tebigatyny has-da baýlaşdyrmakda giň mümkinçilikler açylar.

Pariž ylalaşygy BMG-niň Howanyň üýtgemegi baradaky Çarçuwaly Konwensiýasynyň 21-nji maslahatynyň netijeleri boýunça 2015-nji ýylyň 12-nji dekabrynda kabul edildi. Ony bu Konwensiýanyň 197 agzasynyň ählisi goldady. Bitarap Türkmenistan 2016-njy ýylyň 21-nji oktýabrynda Howa boýunça Pariž ylalaşygyny ykrar etdi. Bütin dünýäniň wekilleriniň toparlary ekologiýa babatda düzedip bolmajak netijeleriň öňüni almak maksady bilen, adamzada Ýer ýüzünde ortaça temperaturanyň ýokarlanmagyny senagatyň ösmedik eýýamynyň degişli görkezijisinden 1,5-2°C çäklerde saklamagy zerur hasaplaýar. Munuň üçin bolsa, ilkinji nobatda, her bir döwletiň öz ekoulgamyny durnukly saklamagy wajypdyr.

Hormatly Prezidentimiziň 2019-njy ýylyň 23-nji sentýabrynda gol çeken Kararyna laýyklykda, «Howanyň üýtgemegi barada Türkmenistanyň Milli strategiýasy» kabul edildi. Resminamada bellenilişi ýaly, tebigy tokaýlaryň goralmagy, olaryň çäkleriniň giňeldilmegi, şeýle-de emeli tokaýlary döretmek hem-de ýurduň ilatynyň we degişli gurluşlaryň bu meseläniň wajyplygyna ünsüni çekmek örän ähmiýetli wezipedir. Tebigy ekoulgamlar Ýer ýüzünde ýaşaýyş üçin zerur şertleri üpjün edýär: howany we suwy arassalaýar, howany durnuklaşdyrýar hem-de ýumşadýar, topragyň hasyllylygyny dikeldýär, galyndylary täzeden işläp taýýarlaýar.

Döwlet Baştutanymyzyň tagallalary netijesinde ýylda millionlarça düýp bag nahallaryny ekmek indi däbe öwrüldi. Bu asylly iş geçen ýyl Türkmenistanyň hemişelik Bitaraplygynyň şanly 25 ýyllygy mynasybetli nahallaryň 25 million düýbi oturdyldy. Şu ýyl Türkmenistanyň Garaşsyzlygynyň şanly 30 ýyllygy mynasybetli ýurdumyzyň dürli künjeginde oturdylýan bag nahallarynyň sany 30 milliona çenli artdyryldy. Ýakynda Gahryman Arkadagymyzyň gatnaşmagynda ählihalk güýzki bag ekmek dabarasy guramaçylykly geçirildi.

Hormatly Prezidentimiz BMG-niň Baş Assambleýasynyň 75-nji ýubileý mejlisinde eden çykyşynda ekologiýa we daşky gurşawy goramak meselelerine, hususan-da, Aral meselesiniň ulgamlaýyn we toplumlaýyn çemeleşmek esasynda çözülmegine aýratyn ünsi çekdi. Türkmenistan beýleki birnäçe halkara forumlarda hem Aral deňziniň guramagynyň öňüni almak babatda anyk başlangyçlary we teklipleri öňe sürýär. Şeýle möhüm teklipleriň hatarynda BMG-niň Suw strategiýasyny işläp taýýarlamak, Aral meselesini BMG-niň işiniň aýratyn ugry hökmünde kesgitlemek, BMG-niň Merkezi Aziýa üçin suw meseleleri boýunça ýöriteleşdirilen düzümini esaslandyrmak baradaky garaýyşlary aýratyn bellärliklidir.

Aral deňzi sebitinde durmuş-ykdysady we ekologik ýagdaýy gowulandyrmak, onuň ýaramaz täsirini azaltmak maksady bilen, döwlet Baştutanymyzyň gol çeken Kararyna laýyklykda, Türkmenistanyň 2021 — 2025-nji ýyllar üçin Aral milli maksatnamasyny işläp taýýarlamak we onuň durmuşa geçirilmegine gözegçilik etmek boýunça Pudagara topar döredildi hem-de Türkmenistanyň 2021 — 2025-nji ýyllar üçin Aral milli maksatnamasynyň Konsepsiýasy tassyklandy.

Ýurdumyz energiýa serişdeleriniň ägirt uly gorlaryna, şol sanda energiýanyň gaýtadan dikeldilýän çeşmelerine baý ýurt bolmak bilen, olary milli ykdysadyýetimiziň energetika ulgamyna ornaşdyrmak üçin ähli zerur şertleri döredýär. Şu ýyl Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisi tarapyndan «Gaýtadan dikeldilýän energiýa çeşmeleri hakynda» Kanunyň kabul edilmegi Gün, ýel, suw energiýasy ýaly tebigy çeşmeleri giňden peýdalanmaga we daşky gurşawy goramak hem-de önümçilige ekologik taýdan arassa tehnologiýalaryň ornaşdyrylmagy ýaly «ýaşyl» ykdysadyýeti ösdürmäge gönükdirilen işleri amala aşyrmaga mümkinçilik berer.

Hormatly Prezidentimiz milli parlamentiň ýolbaşçylaryna ykdysadyýetiň ähli ulgamlarynda, şol sanda daşky gurşawy goramak, ekologiýa babatda alnyp barylýan giň möçberli işleriň kanunçylyk binýadyny kämilleşdirmek we ony umumy ykrar edilen halkara hukuk kadalaryna laýyk getirmek bilen baglanyşykly yzygiderli tabşyryklar berýär. Olardan ugur alnyp, Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisi daşky gurşawy goramak çygrynda «Ozon gatlagyny goramak hakynda», «Ösümlik dünýäsi hakynda», «Haýwanat dünýäsi hakynda», «Tebigaty goramak hakynda», «Ekologiýa seljermesi hakynda», «Galyndylar hakynda», «Atmosfera howasyny goramak hakynda», «Ekologiýa howpsuzlygy hakynda», «Ekologiýa auditi hakynda», «Ekologiýa maglumaty hakynda» Türkmenistanyň Kanunlaryny kabul etdi.

Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisiniň şu ýylyň 30-njy oktýabrynda geçirilen 6-njy çagyrylyşynyň 15-nji maslahatynda kabul edilen Türkmenistanyň «Ählumumy ýaşyl ösüş institutyny döretmek hakyndaky Ylalaşyga goşulmak hakynda» Kanuny ýurdumyzda tebigaty goramak we uýgunlaşmak işlerini amala aşyrmak boýunça esasy resminama bolup durýar.

Azat SEÝDIBAÝEW,

Türkmenistanyň Mejlisiniň Daşky gurşawy goramak, tebigatdan peýdalanmak we agrosenagat toplumy baradaky komitetiniň başlygy, oba hojalyk ylymlarynyň kandidaty.

Aýdyň maksatlary açyp görkezdi

Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe milli Liderimiziň başda durmagynda hususy telekeçiligi ösdürmek, oňa ýaşlary işjeň çekmek we ýurdumyzyň ykdysadyýetini ýokarlandyrmak maksady bilen ençeme işler durmuşa ornaşdyrylýar. Gahryman Arkadagymyzyň öňdengörüjilikli syýasatyndan ugur alýan jemgyýetçilik guramalarydyr partiýalar hem şeýle aýdyň maksatlary göz öňüne tutup, bu babatynda täsirli duşuşyklary geçirýärler. Şeýle çäreleriň biri-de ýakynda Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler partiýasynyň welaýat komitetiniň we TMÝG-niň Mary şäher geňeşiniň bilelikde gurnamagynda geçirildi.

“Täze ösüşlere — täze badalga” ady bilen geçirilen duşuşykda TSTP--niň welaýat komitetiniň hem-de TMÝG-niň şäher geňeşiniň ýolbaşçylarydyr hünärmenleri çykyş etdiler. Ýaş telekeçileriň gatnaşmagynda guralan bu çäre örän täsirliligi bilen tapawutlandy. Onda telekeçilige girişmek, ondaky ilkinji ädimler, ýüze çykýan ýagdaýlar dogrusynda jikme-jik gürrüň edildi. Hemmetaraplaýyn gyzykly geçen duşuşyga gatnaşyjylar onuň ahyrynda Gahryman Arkadagymyzyň adyna alkyşly sözleri aýtdylar.

Annagözel SARYÝEWA.

TMÝG-niň Mary şäher geňeşiniň guramaçylyk bölüminiň müdiri.

Özgertmeleriň depgini ýokarlanýar

Ajap eýýamymyzda Gahryman Prezidentimiziň taýsyz tagallalary bilen ýurdumyzda telekeçiligi ösdürmek bilen bagly işler giň gerime eýe bolýar. Türkmen telekeçileriniň yhlas-tagallalary bilen haryt bolçulygynyň, täze iş orunlarynyň döredilmeginde bähbitli işler bitirilýär. Telekeçilerimiz ýokary hilli, bäsleşige ukyply önümleri we harytlary öndürmekde, daşary ýurtlardan getirilýän önümleriň we harytlaryň ýerini tutýan harytlary we önümleri öndürip, sarp edijilere hödürlemekde gowy netijeleri gazanýarlar.

Bilşimiz ýaly, 2018-nji ýylda geçirilen Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň mejlisinde “Oba hojalyk pudagynda geçirilýän özgertmeleri has-da kämilleşdirmek hakynda” Karar kabul edilipdi. Şu Karara laýyklykda, telekeçiler oba hojalyk önümlerini öndürmek maksady bilen uzakmöhletleýin ýer böleklerini kärendesine almak bilen, oba hojalyk ekinlerinden bol hasyl almaga girişdiler. Halk hojalygynyň möhüm pudagynda badalga berlen bu özgertmeler giňden ýaýbaňlandyrylýar. Telekeçilerimiziň ençemesi bu bähbitli başlangyja işjeň goşulyşyp, bu möhüm başlangyçda degerli işler durmuşa geçirilýär. Hormatly Prezidentimiziň goldamagynda amala aşyrylmagyna girişilen bu özgertmeleriň ýurdumyzda oba hojalyk önümleriniň bolçulygyny döretmekde aýgytly ädim boljakdygy şübhesizdir.

Myratgeldi ANNAÖWEZOW.

TSTP-niň welaýat komitetiniň başlygynyň orunbasary.

Gahryman Arkadagymyzyň parasatly baştutanlygynda halkymyzyň ýaşaýyş-durmuş derejelerini düýpgöter özgertmek maksady bilen uzak möhletleýin maksatnamalardyr konsepsiýalar kabul edilýär. Olary durmuşa geçirmegiň ýolunda nobatdaky möhüm ädimleriň biri hem «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» diýlip atlandyrylan 2021-nji ýylyň 3-nji sentýabrynda ozal hereket edýän Lebap döwlet elektrik stansiýasynyň çäginde Lebap welaýatynyň Çärjew etrabynda kuwwatlylygy 432 megawat bolan gazturbinaly elektrik stansiýasynyň açylmagydyr. Bu taslama Energetika ministrliginiň «Türkmenenergo» döwlet elektroenergetika korporasiýasy tarapyndan daşary ýurtly hyzmatdaşlar — Ýaponiýanyň «Sumitomo Corporation» we «Mitsubishi Power Ltd», Türkiýäniň «Rönesans Holding» kompaniýalary bilen bilelikde amala aşyryldy. Bu gaz turbinaly elektrik stansiýasynyň ulanyşa girizilmegi ýurdumyzyň energoulgamynyň bellenen kuwwatlylygyny artdyrmaga, Lebap welaýatynyň sarp edijileriniň elektrik üpjünçiliginiň ygtybarlylygyny ýokarlandyrmaga, daşary ýurtlara, şol sanda goňşy döwletlere iberilýän elektrik energiýasynyň möçberlerini artdyrmaga ýardam berer.

«Türkmenistanyň gurluşyk we energetika toplumyny ösdürmegiň 2019 — 2025-nji ýyllar üçin Maksatnamasy» milli Liderimiziň alyp barýan durmuş-ykdysady syýasatynyň esasy ugurlaryny özünde jemleýär. Maksatnamany amala aşyrmak boýunça ýerine ýetirilmeli çäreleriň meýilnamasyna laýyklykda, ýurdumyzda halkalaýyn energoulgamy döretmegiň taslamasyny durmuşa geçirmek meýilleşdirilýär. Ýurdumyzda halkalaýyn energoulgamyň döredilmegi dürli kuwwatlykly elektrik stansiýalaryň aralarynda baglanyşygy emele getirip, bu energoulgamyň islendik ýerlerindäki sarp edijileri elektrik energiýasy bilen bökdençsiz üpjün etmäge mümkinçilik berer. Taslamanyň amala aşyrylmagy ýurdumyzda energiýa üpjünçilik ulgamynyň doly döwrebaplaşdyrylmagyny şertlendirer.

Maksatnamanyň çäklerinde amala aşan ýurt ähmiýetli çäreleriň biri hem ýaňy-ýakynda — 2021-nji 23-nji oktýabrynda Türkmenistanda halkalaýyn energoulgamy döretmek boýunça iri möçberli taslamanyň birinji tapgyry bolan Ahal — Balkan ýokary woltly, täze asma elektrik geçirijisiniň ulanylmaga berilmegidir. Halkalaýyn energoulgamyň desgalaryna häzirki zaman kompýuter programmalary ornaşdyrylyp, işi uzak aralykdan dolandyrmagy hem-de işiň bellenilen ölçegleriniň ýerine ýetirilişine üznüksiz gözegçiligi üpjün eder. Elektrik geçirijiniň gurulmagy Aşgabadyň we welaýatlaryň energoulgamlaryny bitewi energetika halkasyna birleşdirmek arkaly, içerki sarp edijileri energiýa bilen üpjün etmegiň ygtybarlylygyny ýokarlandyrmakdan ybaratdyr. Şeýlelikde, energetikler sarp edijiler üçin oňaýsyzlyk döretmezden, energiýa toplumlaryny, elektrik podstansiýalaryny, elektrik geçirijileri abatlap we döwrebaplaşdyryp bilerler. Bularyň ählisi ýerli sarp edijileri — ýurdumyzyň şäherleri hem-de obalary bilen birlikde, her ýyl ulanyşa tabşyrylýan iri senagat toplumlaryny we köp sanly durmuş desgalaryny elektrik energiýasy bilen durnukly üpjün etmäge, şonuň ýaly-da, onuň artykmaç bölegini daşary ýurtlara, ilkinji nobatda, goňşy döwletlere eksport etmäge mümkinçilik berer.

Halkalaýyn energoulgamy döretmegiň indiki tapgyrlarynda Ahal — Mary aralygynda 2 zynjyrly 220 kW asma elektrik geçiriji howa ulgamyny hem-de Balkan — Daşoguz aralygynda 500 kW asma elektrik geçiriji howa ulgamyny gurnamaklyk göz öňünde tutulýar. Şeýle hem bu ugurlarda birnäçe täze ýokary woltly uly kuwwatly energiýany geçirmäge we paýlamaga niýetlenilen elektrik beketlerini gurnamak meýilleşdirilýär.

Milli ykdysadyýetimiziň pajarlap ösmegini we halkymyzyň ýaşaýyş-durmuş derejesiniň has-da ýokarlanmagyny üpjün emek maksady bilen, halkymyzyň bagtyýar durmuşy we röwşen geljegi üçin beýik işleri durmuşa geçirýän ýurt Baştutanymyza tüýs ýürekden sagbolsun aýdýarys.

Gadam AKMYRADOW,

Türkmenistanyň Döwlet energetika institutynyň mugallymy.

Türkmenistanyň ykdysadyýetini has-da berkitmek, daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan önümçiligi döretmek, eksport kuwwatyny artdyrmak döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugrudyr. Hormatly Prezidentimiziň baştutanlygynda Garaşsyzlyk ýyllary içinde ýurdumyzyň dokma pudagynda bimöçber uly işler amala aşyryldy. Häzirki zaman tehnologiýalary bilen enjamlaşdyrylan döwrebap kärhanalaryň ençemesi gurlup ulanylmaga berildi. Şeýlelikde, müňlerçe täze iş orunlary döredildi.

17-nji noýabrda Ahal welaýatynyň Babadaýhan etrabynda täze açylan dokma toplumy hem şolaryň biridir. Onuň gurluşygyna ýurdumyzyň dokma pudagynyň öňünde goýlan wezipeleri üstünlikli durmuşa geçirmek hem-de öndürilýän önümleriň daşary ýurtlara iberilýän möçberlerini artdyrmak maksady bilen, Türkmenistanyň Prezidentiniň 2018-nji ýylyň maý aýynda kabul eden Karary esasynda badalga berlipdi.

Döwrebap toplumyň işe girizilmegi bilen ýurdumyzda 1 müň 150 sany täze iş orny döredildi. Bu bolsa ilaty iş bilen üpjün etmekde, adamlaryň ýaşaýyş-durmuş şertlerini has-da gowulandyrmakda uly ähmiýete eýedir.

Bu ýerde işgärlere amatly iş we dynç alyş şertlerini döretmek üçin 450 orunlyk naharhana, sport meýdançasy, iki sany iki gatly 16 orunlyk myhmanhana ýerleşýär. Häzirki döwrüň iri we döwrebap kärhanalarynyň biri bolan Babadaýhan dokma toplumyň düzümine ýüplük, boýag, tikinçilik hem-de mata fabrikleri girýär.

«Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» diýip atlandyrylan ýylda ýurt Garaşsyzlygymyzyň şanly 30 ýyllygynyň toýlanýan günlerinde, has takygy awgust aýynyň 25-ne Gahryman Arkadagymyzyň ak pata bermegi bilen Ahal welaýatynyň Kaka etrabynda hem inçe süýümli pagtany gaýtadan işleýän dokma toplumynyň açylyş dabarasy boldy.

Bu täze dokma toplumlary öndürijiligi üstünlikli alyp barýan öňki dokma kärhanalarynyň üstüni ýetirdi. Gökdepäniň dokma toplumynyň «Gala» nyşanly, Aşgabat dokma toplumynyň «Goza» nyşanly, Türkmenbaşy jins toplumynyň «Bedew» nyşanly tikin-trikotaž önümleri, Gypjak dokma toplumynyň «Bürgüt» nyşanly sport eşikleri, Marynyň «Ýeňiş» tikin fabriginiň önümleri daşary döwletlerde hem meşhurlyga eýe boldy. Döwlet Baştutanymyzyň taýsyz tagallalary netijesinde täze ösüş belentliklerine çykan dokma pudagynyň kärhanalarynyň ekologiýa taýdan arassa ýüplükden taýýarlaýan dürli hili önümleri daşary döwletlerde iň bir uly isleg bildirilýän harytlara öwrüldi. Häzirki wagtda ýurdumyzyň dokma senagatynyň önümleriniň ýokary hillidigi dünýäde ykrar edildi. Halkara gözegçilik we güwälendiriş kompaniýasy, daşary döwletleriň dokma barlag institutlary tarapyndan Türkmenistanyň dokma pudagynyň kärhanalaryna «Önümçiligi dolandyrmak we hile gözegçilik etmek ulgamy» boýunça ISO 9001, «Daş-töweregi goramak» boýunça ISO 14001 hem-de «Zähmeti goramak we kärhanalarda tehniki howpsuzlygy goramak» boýunça OHSAS 18001 güwänamalary berildi.

Ýurdumyzyň dokma senagatynyň işgärleri Gahryman Arkadagymyzyň özleri barada edýän aladalaryna köp sagbolsun aýdýarlar, tutanýerli zähmetleri bilen pudagyň barha ilerlemegi üçin goşantlaryny goşjakdyklaryna ynandyrýarlar.

Oguljeren ŞYHYÝEWA,

Türkmenistanyň Dokma senagaty işgärleriniň kärdeşler arkalaşygynyň geňeşiniň başlygy.