Go­laý­da döwlet Baştutanymyzyň Aş­ga­bat — Türk­me­na­bat ýo­ka­ry tiz­lik­li aw­to­mo­bil ýo­lu­nyň Aş­ga­bat — Te­jen bö­le­gi­niň işi­ne ak pa­ta ber­me­gi güngün­den ös­ýän döw­le­ti­mi­ziň ta­ry­hy­na ýazylan şan­ly wa­ka­la­ryň bi­ri bol­dy.

Türk­me­niň owal­daahyr­da ke­ra­mat­ly sa­ýýan zat­la­ry­nyň bi­ri — ýol. Uzak ýo­la ug­ra­na, ha­ýyr işi ýü­re­gi­ne dü­we­ne ak ýol ar­zuw edil­ýär. Hat­da sö­züň dog­ru­ly­gy­nyň ke­pi­li hök­mün­de il ara­syn­da: «Ak ýol­da du­run» di­ýil­ýä­ni­ni hä­lişin­di eşit­mek bol­ýar.

Ýol — ulusiliň ýö­re­ýän ýe­ri. Ga­dy­mda ker­wen­le­riň, dün­ýä ja­han­keş­de­le­ri­niň hut bi­ziň top­ra­gy­myz­da düş­läp ge­çen­di­gi­ne ta­ryh şa­ýat. Dün­ýä sy­ýa­hat­çy­la­ry haý­sy ta­ra­pa ro­wa­na bol­sa­lar, köp­lenç, türk­men top­ra­gy­nyň üs­tün­den ýol sa­lyp­dyr­lar. Mu­nuň şeý­le­di­gi­ni hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň hal­ky­my­za peş­geş beren «Türk­me­nis­tan — Be­ýik Ýü­pek ýo­lu­nyň ýü­re­gi» atly ki­ta­by­nyň üs­ti bi­len aý­dyň bil­mek bol­ýar. Mä­lim bol­şy ýa­ly, geç­miş­de be­ýikbe­ýik me­de­ni­ýet­le­riň dö­re­ýiş, ösüş ta­ry­hy hem ýol dü­şün­je­si bi­len bag­la­ny­şyk­ly­dyr. Häzirki döwürde mil­li Li­de­ri­mi­ziň pa­ra­sat­ly baş­tu­tan­ly­gyn­da Be­ýik Ýü­pek ýo­lu­nyň tä­ze­den di­kel­dil­ýän­di­gi­ne şa­ýat bol­mak bi­zi diý­seň buý­san­dyr­ýar.

Milli Liderimiziň ataba­ba­la­ry­my­zyň ru­hy si­ňen top­ra­gy­myz, Diýarymyz hak­da­ky wa­tan­çy­lyk sa­pak­la­ry bi­len bir­lik­de, şu­nuň ýa­ly döwrebap ýol­la­ry gur­dur­ma­gy kal­by­ňy Wa­ta­na söý­gü­den pü­re­pür­le­ýär.

Bu gün hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň dün­ýä hemde ne­sil­le­re nus­ga­lyk ýo­ly ösüş­le­riň ny­şa­ny hök­mün­de bag­ty­ýar dur­mu­şy­myz bi­len saz­la­şyp, bi­zi aja­ýyp gel­je­ge alyp bar­ýar. Ilýurt bäh­bit­li, dün­ýä äh­mi­ýet­li iş­le­ri bi­tir­ýän Gah­ry­man Ar­ka­da­gy­my­zyň ja­ny sag, öm­ri uzak, be­ýik tu­tum­la­ry ro­waç bol­sun!

Bä­gül KA­KA­LY­ÝE­WA.

Türk­me­nis­ta­nyň Daşary işler ministrliginiň Hal­ka­ra gat­na­şyk­la­ry ins­ti­tu­ty.

Döwlet Baştutanymyz täze desganyň gurluşygy bilen tanyşdy we iş maslahatyny geçirdi

Türkmenbaşy, 13-nji noýabr (TDH). Şu gün hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Türkmenbaşy şäherinde bolmagynyň çäklerinde Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary S.Toýlyýewiň hem-de saglygy goraýyş we derman senagaty ministri N.Amannepesowyň haýyşy boýunça 400 orunlyk köpugurly hassahananyň tamamlaýjy tapgyrda alnyp barylýan gurluşygy bilen tanyşdy we bu ýerde iş maslahatyny geçirdi.

Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe, tutuş ýurdumyzda bolşy ýaly, günbatar sebitde hem uly özgertmeler durmuşa geçirilýär. Bu ýerde alnyp barylýan giň möçberli gurluşyk işleriniň depgini ýokarlanýar. Saglygy goraýyş ulgamynyň bina edilýän desgalary durmuş maksatly gurluşyklaryň möhüm ugrudyr. Şonuň netijesinde halkymyz ýokary halkara ölçeglere kybap gelýän lukmançylyk hyzmatlarynyň giň toplumyndan peýdalanyp bilýärler.

Döwlet Baştutanymyz Gurbanguly Berdimuhamedowyň belleýşi ýaly, ilata edilýän lukmançylyk hyzmatyny mundan beýläk-de gowulandyrmak döwrebap tehnologiýalary, täze ylmy açyşlary yzygiderli ornaşdyrmagy, dünýäde keselleriň özboluşlylygynyň üýtgemegini hasaba almak bilen, saglygy goraýşy innowasion usullarda ösdürmek şertlerinde mümkindir.

Mälim bolşy ýaly, adamlaryň saglygyny berkitmek, jemgyýetde sagdyn durmuş ýörelgelerini pugtalandyrmak meseleleri döwlet Baştutanymyzyň hemişe üns merkezinde saklanýar. Soňky ýyllarda Diýarymyzyň dürli künjeklerinde dünýäniň öňdebaryjy önüm öndürijileriniň iň kämil lukmançylyk enjamlary bilen üpjün edilen lukmançylyk merkezleri gurlup ulanmaga berildi. Şunuň bilen baglylykda, 10-njy noýabrda Balkan welaýatynda möhüm desgalaryň birbada birnäçesiniň açylyş dabarasy boldy. Şolara hormatly Prezidentimiziň tabşyrygy boýunça Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň Balkan welaýatyna gözegçilik edýän orunbasary Serdar Berdimuhamedow gatnaşdy.

Türkmenbaşy şäherinde gurlan ýokanç keseller hassahanasy dünýä belli önüm öndürijileriň täze, kämil enjamlary bilen üpjün edildi. Onuň düzümine kabul ediş, barlaghana, funksional- anyklaýyş, reanimasiýa we dogrum, operasiýa otagy, fizioterapiýa, dispanser-gözegçilik, wirusly gepatit keseli, ýokary dem alyş ýollarynyň ýokanç keselleri, içege ýokanç keselleri, aýratyn howply, howa hem-de damja ýoly arkaly geçýän ýokanç keseller, dowamly ýokanç keselleri bejeriş bölümleri girýär.

Hassahana dünýäniň öňdebaryjy önüm öndürijileriniň, hususan-da, Germaniýanyň, Şwesiýanyň, Italiýanyň, Fransiýanyň, Ýaponiýanyň, ABŞ-nyň, Koreýa Respublikasynyň, Niderlandlar Patyşalygynyň, Çehiýanyň, Beýik Britaniýanyň we Hytaý Halk Respublikasynyň döwrebap lukmançylyk enjamlary bilen üpjün edildi.

Funksional-anyklaýyş bölümi kompýuter tomografiýasy, ultrases barlagy, rentgen, elektrokardiografiýa, fibroskan, endoskopiýa otaglaryny öz içine alýar. Ýokanç keseller hassahanasynyň işgärleriniň ygtyýarynda dürli barlaglary geçirmek üçin döwrebap barlaghana enjamlary hem bar. Giň otagly barlaghana bölümi kliniki barlaghana, biohimiýa, bakteriologiýa, molekulýar-genetika hem-de immunologiýa barlaglary otaglaryndan ybarat bolup, şolarda ganyň we peşewiň umumy barlaglary, ganyň biohimiýa, immunoferment, serologiýa, parazitologiýa, bakterioskopiýa, molekulýar-genetika, polimeraz zynjyrly reaksiýa (PZR), barlaglary geçirilýär. Şeýle hem birnäçe ekspres-anyklaýyş barlaglary, ýagny ganyň süýjüligini, gemoglobiniň gandaky derejesini, holesterin, moçewina, bilirubin hem-de onuň fraksiýalary, pH derejesi, udel agramy, peşewde belok, bakteriýa, glýukoza, wirusly gepatitiň we beýleki wiruslaryň, keton barlaglary, olaryň hil, mukdar taýdan barlaglary geçirilýär. Fizioterapiýa bölüminde hassalar üçin möhüm bejeriş işleri geçirilýär. Zerurlyk ýüze çykan ýagdaýynda, ýokary hilli hirurgiýa kömegini bermek we operasiýalary geçirmek üçin şertler göz öňünde tutuldy.

10-njy noýabrda Magtymguly etrabynda ulanylmaga berlen lukmançylyk desgasy hem saglygy goraýyş ulgamynyň häzirki zaman düzüminiň üstüni ýetirdi. Bu desga 50 näsagy stasionar, 30 näsagy ambulatoriýa usulynda bejermäge niýetlenendir. Iki gatly binalar toplumyndan ybarat bolan bu hassahana Germaniýanyň, Fransiýanyň, Italiýanyň, Ýaponiýanyň, Awstriýanyň, Türkiýäniň, Polşanyň, Şwesiýanyň, Ispaniýanyň, Slowakiýanyň, Belgiýanyň, Niderlandlaryň, ABŞ-nyň we Koreýa Respublikasynyň dünýä belli kompaniýalarynyň iň täze, ýöriteleşdirilen enjamlary bilen üpjün edilip, onda ýokary hilli lukmançylyk hyzmatlarynyň dürli görnüşleri üçin ähli şertler döredildi. Hassahanada kabul ediş, maslahat beriş, funksional-anyklaýyş, iç keselleri, çaga keselleri, “Tiz kömek” we beýleki bölümler göz öňünde tutuldy. Onuň düzümine barlaghana we gan banky hem girýär.

Maslahat beriş bölüminde terapewt, hirurg, oftalmolog, gulak-burun-bokurdak, stomatolog we beýleki lukmanlaryň otaglary göz öňünde tutuldy. Keselleri dürs anyklamaga, lukmançylyk kömegini tiz bermäge mümkinçilik berýän iň täze enjamlar olaryň ygtyýaryndadyr. Funksional-anyklaýyş bölüminde ýokary derejeli hünärmenler näsaglary kabul edýär. Ultrases barlag otagynda «Phillips» kompaniýasynyň «Affiniti» ultrasesli anyklaýyş enjamy gurnaldy. Hakykatda, munuň özi keselleri barlamagyň köpugurlylygy bilen tapawutlanýan innowasiýa häsiýetli binýatdyr. Kardiolog lukmanyň otagy 12 kanally «Cardio M Plus» (Medical Econet) we Germaniýanyň «Siemens» kompaniýasynyň elektrokardiografy bilen üpjün edildi. Bu enjam ýüregiň ähli bölümleriniň işleýşiniň aýratynlygyny görkezmäge ukyplydyr.

Rentgen otagy, kompýuter tomografiýasy we endoskopiýa otaglary iň häzirki zaman enjamlary bilen enjamlaşdyryldy. Hususan-da, bu ýerde Awstriýanyň «EMS Handelsges» kompaniýasynyň «Sienna» elektroensefalograf enjamy, Italiýanyň «Villa Sistemi Medicali» kompaniýasynyň flýurograf we rentgen-enjamy, «Phillips» kompaniýasynyň «Access CT» kompýuter tomografy, Ýaponiýanyň «Hoya Corporation» kompaniýasynyň wideogastroskop enjamy hem-de beýlekiler oturdyldy.

Hassahananyň ýatymlaýyn bölüminiň düzümine hirurgiýa, terapiýa, operasiýa, fizioterapiýa, dogrum, ginekologiýa, ýokanç keseller, anesteziologiýa we reanimasiýa bölümleri girýär. Şolaryň ýörite enjamlar bilen üpjünçiligi iň ýokary halkara ölçeglere kybap gelýär. Bu ýerde, näsaglaryň keseliniň görnüşine baglylykda, netijeli hem-de ýokary hilli bejergi almagy üçin, ähli şertler döredildi. Bir we iki orunlyk bejergi otaglary talabalaýyk enjamlaşdyryldy, olarda degişli amatlyklar göz öňünde tutuldy. Operasiýa bölümi Germaniýanyň «Olympus» kompaniýasynyň «Various» monitorly laparoskop enjamy bilen enjamlaşdyryldy, ol garyn boşlugynyň agzalarynda az şikesli operasiýalary geçirmek üçin giň mümkinçilikleri döredýär.

Fizioterapiýa bölüminde oturdylan owkalama, el-aýaklaryň iri we ownuk bogunlarynyň çeýeligini dikeltmek üçin enjam, wakuum, elektrik, magnit — mikroyrgyldyly hem-de lazer terapiýasy üçin enjamlar operasiýalardan, şikes ýetmelerinden soňra näsaglaryň çalt sagalmagyna, zähmet ukyplylygyny dikeltmäge, maýyplygyň öňüni almaga niýetlenendir.

Hassahananyň bäbekhana bölüminde ähli zerur şertler döredildi. Enäniň we çaganyň saglygyny goramak “Saglyk” Döwlet maksatnamasynyň hem-de hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň amala aşyrýan durmuş ugurly syýasatynyň möhüm bölegidir. Täze doglan çagalar üçin niýetlenen bejergi otaglarynda bäbeklere göwnejaý ideg etmek üçin ähli zerur enjamlar göz öňünde tutuldy.

Köpugurly hassahananyň gurluşygynyň alnyp barylýan ýerine gelenden soň, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowa lukmançylyk toplumynyň köp sanly ýöriteleşdirilen bölümleri, ähli düzümleri barada maglumat berýän çyzgylar, taslamalar görkezildi. Milli Liderimiziň başlangyjy we yzygiderli aladasy netijesinde Hazaryň kenarynda gurulýan ýedi gatdan ybarat köpugurly hassahana lukmançylyk merkezleriniň üstüni ýetirer. Onda dürli keselleriň öňüni almak, anyklamak we bejermek işleri ýokary derejede ýola goýlar.

Döwlet Baştutanymyz köpugurly hassahananyň gurluşygy, enjamlaşdyrylyşy bilen gyzyklanyp, saglygy goraýyş düzümine degişli bu toplumda keselleriň öňüni almak, saglygy berkitmek üçin öňdebaryjy tejribäniň, häzirki zamanyň täzeçil usullarynyň ulanylmagynyň möhüm talapdygyna ünsi çekdi.

Täze gurulýan hassahananyň birinji gatynda kabul ediş, “Tiz kömek” bölümleri, fizioterapiýa, stomatologiýa, gemodializ, himiýa terapiýasy otaglary bolup, olarda dürli lukmançylyk hyzmatlary ýola goýlar. Bu ýerde pediatriýa, ginekologiýa, neýrotrawmatologiýa, hirurgiýa, urologiýa, onkologiýa, kardiologiýa, endokrinologiýa we beýleki bölümler göz öňünde tutuldy. Hassahanada dogrum bölümi hem-de 200 orunlyk maslahatlar zaly bar. Täze lukmançylyk toplumy ýokary halkara ölçeglere laýyklykda enjamlaşdyrylýar. Lukmançylyk toplumynyň düzüminde aýratyn iki gatly bina bolup, onda merkezleşdirilen barlaghana, funksional we şöhle arkaly anyklaýyş, gan gaznasy bölümleri ýerleşer.

Bu ýerde gurluşyk işleriniň tapgyrlaýyn alnyp barylmagy Hazaryň ekologik taýdan arassa kenarynda kemala gelýän halkara derejeli döwrebap şypahana düzüminiň çäklerini ep-esli giňeltmäge mümkinçilik berdi. Döwlet Baştutanymyz bu babatda aýdyp, köpugurly hassahananyň gurluşyk işlerinde milli binagärlik ýörelgeleri bilen häzirki zamanyň ösen tejribesiniň utgaşdyrylmalydygyny, iň esasysy bolsa, onuň enjamlaşdyrylyşynyň dünýä ölçeglerine gabat gelmelidigini belledi we bu babatda degişli ýolbaşçylara birnäçe anyk tabşyryklary berdi.

Milli Liderimiziň belleýşi ýaly, «Awaza» milli syýahatçylyk zolagyny mundan beýläk-de ösdürmegiň baş maksady deňiz ýakasynyň ägirt uly dynç alyş kuwwatyny netijeli peýdalanmakdan ybaratdyr.

Soňra hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow bu ýerde käbir wise-premýerleriň, Ministrler Kabinetiniň ýanyndaky Ulag we kommunikasiýalar agentliginiň ýolbaşçysynyň, saglygy goraýyş we derman senagaty ministriniň gatnaşmagynda iş maslahatyny geçirdi. Onuň dowamynda ýurdumyzy, şol sanda Balkan welaýatyny durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň wajyp meselelerine garaldy.

Döwlet Baştutanymyz «Awaza» milli syýahatçylyk zolagynda häzir iri halkara çäreleriň, dünýä ähmiýetli forumlaryň geçirilýändigini nazara alyp, günbatar sebitde dürli maksatly gurluşyklaryň dowam etdirilmelidigine ünsi çekmek bilen, şu ýylyň awgust aýynda bu ýerde Merkezi Aziýanyň döwlet Baştutanlarynyň konsultatiw duşuşygynyň, Merkezi Aziýa ýurtlarynyň zenanlarynyň dialogynyň, milli önümleriň halkara sergisiniň, sebitiň halklarynyň milli tagamlarynyň halkara festiwalynyň, medeniýet we sungat ussatlarynyň baýramçylyk konsertiniň ýokary derejede geçirilendigini belledi.

Häzirki döwürde Hazaryň kenarynda ulag-logistika düzüminiň desgalary guruldy. Olar halkara hyzmatdaşlygyň işjeňleşdirilmeginde aýratyn ähmiýetlidir. Bu babatda Türkmenbaşynyň Halkara deňiz portuna möhüm orun degişlidir. Munuň özi ýurdumyzyň sebitde üstaşyr ulag geçelgesi hökmündäki ornunyň pugtalandyrylýandygyny alamatlandyrýar. Bu bolsa gönüden-göni milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň tagallasy bilen gadymy döwürlerde ýurtlary we halklary baglanyşdyran Beýik Ýüpek ýolunyň döwrebap derejede dikeldilýändiginiň aýdyň beýanydyr.

Hazaryň kenarynda dynç alyş we saglygy goraýyş ulgamyna degişli düzümler bilen bir hatarda ýurdumyz we tutuş sebit üçin ykdysady taýdan bähbitli desgalaryň gurluşygyna möhüm ähmiýet berilýär. Ýurdumyzyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzalary bu işlere işjeň gatnaşýarlar. Olaryň taýýarlan taslamalaryna laýyklykda bina edilýän desgalar halkara ölçeglere kybap derejede enjamlaşdyrylýar. Bu bolsa halkara çäreleriň ýokary guramaçylykly geçirilmegini üpjün edýär.

Hazaryň kenary tutuş sebit we halkara ähmiýetli möhüm çäreleriň, forumlaryň, dürli derejedäki festiwallaryň geçirilýän merkezine öwrüldi. Milli Liderimiz munuň özi Merkezi Aziýa ýurtlarynyň arasyndaky gatnaşyklary ösdürmäge, şeýle hem syýasy, ykdysady, medeni-ynsanperwer ulgamlarda netijeli halkara hyzmatdaşlyga sebitiň goşulyşmagyna täze itergi berýär diýip belledi we bu baradaky gürrüňi dowam edip, bu ýerde häzirki zaman köpugurly hassahananyň gurulmagynyň ägirt uly ähmiýetiniň bardygyny nygtady. Munuň öz saglygy goraýyş ulgamynda halkara hyzmatdaşlygyň ösdürilmegine, ýurdumyzyň lukmanlarynyň tejribe toplamagyna giň ýol açar. Bu ugurda abraýly halkara guramalar, Germaniýa Federatiw Respublikasynyň öňdebaryjy lukmançylyk we ylmy toparlary ýurdumyzyň ygtybarly hem-de uzak möhletleýin hyzmatdaşlarydyr.

Döwlet Baştutanymyz bu hassahananyň häzirki zamanyň iň täze, kämil enjamlary bilen üpjün edilmeginiň, onda işlejek lukmanlaryň ýokary hünär derejesine eýe bolmagynyň wajypdygyna ünsi çekip, olaryň dünýäniň öňdebaryjy ylmy-kliniki hassahanalarynda tejribe geçmegini, bu ugurdaky halkara hyzmatdaşlygyň ösdürilmegini ýola goýmagy tabşyrdy. Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Hazar sebitiniň toplumlaýyn ösdürilýändigine ünsi çekip, täze köpugurly hassahananyň saglygy goraýyş babatda halkara derejeli çäreleriň geçirilýän ýerine öwrülmelidigini belledi we bu babatda degişli ýolbaşçylara birnäçe anyk tabşyryklary berdi.

Milli Liderimiz maslahaty jemläp, adamlaryň abadan durmuşy hakyndaky aladanyň «Awaza» milli syýahatçylyk zolagyny ösdürmegiň maksatnamasynda öz beýanyny tapmalydygyny nygtady hem-de hemmelere alyp barýan işlerinde üstünlikleri arzuw edip, bu ýerden ugrady.

Soňra döwlet Baştutanymyz Türkmenbaşy şäheriniň Halkara howa menziline geldi we bu ýerden paýtagtymyza ugrady.

Türkmenbaşy, 13-nji noýabr (TDH). Şu gün hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow düýn Türkiýe Respublikasyna iş sapary tamamlanandan soň, Türkmenbaşy şäherine geldi. Milli Liderimiz bu ýerde egindeşleri bilen Hazaryň kenarynda gurlan köpugurly sport toplumynda bedenterbiýe maşklaryny ýerine ýetirdi.

Bu ýerde sportuň dürli görnüşleri bilen meşgullanmaga giň mümkinçilikler bar. Ol ýöriteleşdirilen döwrebap enjamlar we sport gurallary bilen üpjün edilendir. Köpugurly türgenleşik enjamlary tejribeli hem-de höwesjeň türgenleriň, dürli ýaşly adamlaryň netijeli türgenleşmegine niýetlenendir.

Hormatly Prezidentimiz egindeşleri bilen topluma gelip, häzirki döwürde dünýäde umumy ykrar edilen tejribä laýyklykda, saglygy goramagyň kadalaryny berjaý etmegiň düzgünlerine eýerdiler. Mälim bolşy ýaly, ýurdumyzda döwlet Baştutanymyzyň ýolbaşçylygynda ählumumy pandemiýa şertlerinde СOVID-19 ýokanjyna test barlagyndan geçmek, şeýle hem zyýansyzlandyryş çärelerini yzygiderli geçirmek ýola goýuldy. Munuň özi döwletiň baş baýlygy hasaplanýan ynsan saglygynyň goraglylygyny üpjün edýän esasy talaplaryň biri bolup durýar.

Soňky ýyllarda ýurdumyzda köpçülikleýin bedenterbiýäniň we ýokary netijeli sportuň görnüşleri bilen meşgullanmak üçin zerur şertler döredilýär. Stadionlar, sport-sagaldyş merkezleri, köpugurly sport toplumlary sagdyn durmuş ýörelgelerini kada öwren ýaşlaryň söýgüli künjeklerine öwrüldi.

Hazar deňziniň ekologik taýdan arassa kenarynda ýerleşýän «Awaza» milli syýahatçylyk zolagynda dynç alyş bilen bir hatarda sportuň dürli görnüşleri bilen meşgullanmak, bedenterbiýe maşklaryny ýerine ýetirmek üçin ähli zerur şertler üpjün edildi. Munuň özi milli Liderimiziň baştutanlygynda durmuşa geçirilýän we halkymyzyň hal-ýagdaýynyň gowulandyrylmagyny, saglygynyň pugtalandyrylmagyny esasy ugur edinýän döwlet syýasatynyň özenini düzýär.

Sagdyn durmuş ýörelgesiniň tarapdary döwlet Baştutanymyz asylly başlangyçlary bilen ähli watandaşlarymyza, ozaly bilen, ýaşlara şahsy görelde görkezýär. Ine, bu gün hem milli Liderimiz sport toplumynda egindeşleri bilen kiçi futbol boýunça ýaryş gurady.

Bedenterbiýe maşklaryny ýerine ýetirmek, sportuň dürli görnüşleri bilen yzygiderli meşgullanmak ynsan bedeniniň taplanmagyna, saglygynyň berkidilmegine ýardam edýär. Döwlet Baştutanymyzyň belleýşi ýaly, sport enjamlarynyň her biriniň özboluşly aýratynlygy bolup, olar adam saglygy üçin aýratyn ähmiýetlidir. Olarda edilýän maşklaryň kada boýunça dürs ýerine ýetirilmeginiň ynsan saglygy üçin peýdasy ýokarydyr. Aýratyn-da, bu enjamlaryň ýaşlaryň sazlaşykly ösüşinde, beden taýdan taplanmagynda möhüm orun eýeleýändigini bellemek gerek.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow köpçülikleýin bedenterbiýäni we sporty ösdürmegiň, ýokary sport netijeleriniň gazanylmagyny höweslendirmegiň wajypdygy barada aýdyp, ähli pudaklaryň işgärleriniň, aýratyn-da, ýaşlaryň bedenterbiýe-sport hereketine işjeň çekilmeginiň möhümdigini nygtaýar. Munuň özi ynsan saglygynyň pugtalandyrylmagynda, adamlaryň döredijilik ruhunyň ýokarlanmagynda aýratyn ähmiýetlidir.

Milli Liderimiz bedenterbiýe we sport bilen meşgullanmagyň ýurdumyzyň her bir raýaty üçin durmuş kadasyna öwrülmegi babatda maksadalaýyk çäreleriň geçirilmegi ugrunda yzygiderli alada edýär. Bedenterbiýe we sportuň dürli görnüşleri bilen meşgullanmak adamlaryň beden taýdan sagdyn, ruhubelent bolmagyna, ýaşlaryň döredijilik işine höwesiniň artmagyna ýardam berýär.

Häzirki döwürde ýurdumyzyň sporty ösüşiň täze derejesine çykdy. Türkmen türgenleri döwlet Baştutanymyzyň tagallasy bilen gurlup, ulanmaga berlen toplumlarda ýokary derejede türgenleşikleri geçýärler. Türgenleriň abraýly halkara ýaryşlarda gazanýan üstünliklerini işjeň wagyz etmek meselesine möhüm ähmiýet berilýär. Soňky ýyllarda medeni-köpçülikleýin çäreleriň sport bilen utgaşdyrylmagy ýaşlary has belent sepgitlere ruhlandyrýar. Bedenterbiýe maşklaryny ýerine ýetirmegiň, sport bilen meşgullanmagyň adamda ruhubelentlik, maksadaokgunlylyk döredýändigini, saglygyňy pugtalandyrýandygyny durmuş tejribesi görkezýär.

«Awaza» milli syýahatçylyk zolagynda döwrebap bedenterbiýe-sport toplumynyň hem-de beýleki ugurdaş desgalaryň, şypahanalaryň we dynç alyş merkezleriniň her birinde sport meýdançalarynyň, suwda ýüzülýän howuzlaryň hem-de dünýäniň öňdebaryjy önüm öndürijileriniň dürli görnüşli sport enjamlary bilen üpjün edilen fitnes otaglarynyň bardygy göz öňünde tutulanda, döwlet Baştutanymyzyň Hazaryň kenaryndaky dynç alyş zolagynyň sport binýadyny pugtalandyrmaga uly ähmiýet berýändigini aýdyň görmek bolýar.

Köpçülikleýin bedenterbiýäniň sport hereketiniň we ýokary netijeli sportuň ösdürilmegi halkara derejeli ýaryşlara gatnaşyp, abraý gazanýan türkmen türgenleriniň sanynyň artmagyna ýardam edýär. Şeýlelikde, türkmen sportunyň dünýädäki abraýy barha belende galýar. Sport ulgamyny ösdürmek boýunça kabul edilen maksatnamalara laýyklykda, örän gysga döwürde ýurdumyzyň ähli sebitlerinde dünýä ölçeglerine kybap gelýän sport toplumlary, stadionlar, atçylyk sport toplumlary, ýöriteleşdirilen sport mekdepleri guruldy. Paýtagtymyz Aşgabatda Halkara Olimpiýa Komitetiniň talaplaryna laýyk enjamlaşdyrylan, sportuň dürli görnüşlerine niýetlenen desgalaryň köp sanlysyny özünde jemleýän Olimpiýa şäherçesi hem-de dünýäde giňden ýaýran golf oýnuny ornaşdyrmak maksady bilen, Golf sport toplumy bina edilip, döwrebap sport düzümleri döredildi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň nygtaýşy ýaly, sport parahatçylyga, dostluga hem-de ösüşiň belentliklerine alyp barýan hereketdir. Ähli döwürlerde bolşy ýaly, häzirki wagtda hem sport halklary dostlaşdyrýar, parahatçylygy dabaralandyrýar. Şoňa görä-de, Türkmenistan Halkara Olimpiýa Komiteti, Aziýanyň Olimpiýa Geňeşi, Birleşen Milletler Guramasynyň Ösüşiň we parahatçylygyň hatyrasyna sport boýunça halkara edarasy, ÝUNESKO-nyň Bedenterbiýe we sport boýunça hökümetara komiteti, Bütindünýä Saglygy Goraýyş Guramasy hem-de beýleki halkara, sebitara sport guramalary bilen hyzmatdaşlygyň giňeldilmegine möhüm ähmiýet berýär.

Aşgabat, 14-nji noýabr (TDH). Şu gün tutuş ýurdumyzda Hasyl toýy mynasybetli dabaralar geçirildi. Bu baýramçylyk oba hojalyk ýylynyň, ekerançylaryň tutanýerli zähmetiniň jemini jemleýär, türkmen topragynyň berekedini, saçaklarymyzyň bolçulygyny alamatlandyrýar. Onda türkmen halkynyň ruhy gymmatlyklary we däp-dessurlary, raýatlarymyzyň jebisligi, zähmetsöýerligi, abadançylygy öz beýanyny tapdy.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň baştutanlygynda Türkmenistan oba hojalyk önümçiliginiň netijeliligini yzygiderli ýokarlandyrmak bilen, öňdebaryjy ekerançylygyň ýurduna öwrüldi. Oba zähmetkeşleriniň zähmetsöýerligi we taýsyz tagallalary bilen eziz Diýarymyz gülläp ösýär.

«Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» şygary astynda geçýän şu ýyl hem uly üstünliklere beslenip, ýurdumyzyň saçagy bereketli önümlerden dolduryldy. Türkmen pagtaçylary şertnamalaýyn borçnamalaryny üstünlikli ýerine ýetirmek bilen, ýokary hilli “ak altynyň” 1 million 250 müň tonnadan gowragyny ýygnadylar. Gallaçylarymyz hem meýilnamalaryny üstünlikli ýerine ýetirip, Watan harmanyna 1 million 400 müň tonnadan gowrak guşgursak bugdaý tabşyrdylar. Gök we bakja önümlerini öndürijiler uly üstünlikleri gazandylar. Bularyň ählisi hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow tarapyndan işlenip taýýarlanylan, obasenagat toplumynda amala aşyrylýan özgertmeleriň, önümçiligi ösdürmegiň, gowaçanyň hem-de dänäniň ýokary hilli görnüşleriniň ekilmeginiň, döwrebap agrotehnikalaryň ornaşdyrylmagynyň netijesinde mümkin boldy.

Bu ulgamda özgertmeleriň häsiýetli aýratynlygy düýbünden täze ykdysady usulda amala aşyrylýandygyndan ybaratdyr. Şunda döwlet Baştutanymyzyň tabşyrygyna laýyklykda, telekeçilik başlangyçlary, eýeçiligiň dürli görnüşlerini ösdürmek höweslendirilýär. Daýhan birleşikleriniň ekerançylyk meýdanlarynda bugdaý, gowaça we beýleki ekinleri ösdürip ýetişdirmek üçin oba hojalyk maksatly ýer gaznalary döredildi. Şol gaznalar bu ekinlerden, gök hem-de bakja ekinlerinden bol hasyl almak, ýeralma, üzüm, miwe öndürmek üçin niýetlenendir.

Hojalyk işi bilen baglanyşykly meseleleri özbaşdak çözmek hukugyna eýe bolan kärendeçiler, daýhanlar, daýhan birleşikleri, hususyýetçiler, oba hojalyk önümlerini öndürmek, taýýarlamak we gaýtadan işlemek, saklamak, daşamak, ýerlemek bilen meşgullanýan telekeçiler içerki bazarlarda azyk bolçulygyny döretmäge saldamly goşant goşup, ondan artygyny daşary ýurtlara eksport edýärler.

Milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň oba zähmetkeşleri barada edýän aladasynyň netijesinde ekinleri suw hem-de obasenagat toplumyny täze tehnikalar bilen üpjün etmek işine ägirt uly maliýe serişdeleri gönükdirilýär. Şu maksat bilen dünýäniň öňdebaryjy önüm öndürijilerinden oba hojalyk tehnikalary yzygiderli satyn alynýar. Şunuň bilen birlikde, ylmy seçgiçilik işine, tiz ýetişýändigi hem-de ýokary hasyllylygy bilen tapawutlanýan gowaçanyň täze görnüşlerini döretmäge uly üns berilýär. Oba hojalygyny sanly ulgama geçirmek, takyk ekerançylyk ulgamyny, öňdebaryjy agrotehniki tehnologiýalary ornaşdyrmak hem-de daýhan birleşikleriniň düşewüntliligini ýokarlandyrmak, kärende gatnaşyklaryny kämilleşdirmek maksady bilen, anyk çäreler görülýär.

Şanly waka mynasybetli Diýarymyzyň ähli künjeklerinde dürli mowzuklaýyn maslahatlar geçirildi, mähriban topragymyzyň sahawatlylygyny görkezýän sergiler we ýarmarkalar guraldy. Däp bolşy ýaly, esasy baýramçylyk dabaralary paýtagtymyzda geçirildi. Bu ýere ähli sebitlerden halk hojalygynyň öňdebaryjy wekilleri geldi.

Hasyl toýunyň öňüsyrasynda ýurdumyzyň obasenagat toplumynyň ösüşine mynasyp goşant goşýan öňdebaryjy kärendeçileri, mehanizatorlary, alym-agronomlary, seçgiçileri, beýleki oba hojalyk hünärmenlerini sylaglamak dabarasy boldy we onda, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň Permanyna laýyklykda, şu ýyl ýokary netijeleri gazanan obasenagat pudagynyň öňdebaryjylaryna döwlet sylaglary gowşuryldy.

Şu gün paýtagtymyzdaky Söwda-senagat edarasy esasy baýramçylyk çäreleriniň geçirilýän ýerine öwrüldi. Bu ýerde oba hojalygynyň hem-de agrosenagat toplumynyň gazanan üstünlikleriniň uly sergisi guraldy.

Çärä gatnaşyjylaryň hatarynda Milli Geňeşiň Mejlisiniň Başlygy, Halk Maslahatynyň Başlygynyň orunbasary, Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasarlary, ministrlikleriň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň ýolbaşçylary, jemgyýetçilik guramalarynyň, köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň wekilleri, hormatly ýaşulular, oba hojalyk pudagynyň zähmetkeşleri bar. Bu ýerde ýaňlanan aýdym-sazlar hem-de tans toparlarynyň çykyşlary bol hasyl ýetişdirýän oba zähmetkeşlerine bagyşlandy.

Ýygnananlar hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň Garaşsyz, hemişelik Bitarap Türkmenistanyň edermen oba zähmetkeşlerine, hasyl ussatlaryna we ähli halkyna Gutlagyny uly üns bilen diňlediler. Milli Liderimiziň Gutlagynda Hasyl toýunyň halkymyzyň yhlas bilen zähmet çekip gazanan baýlyklaryna, sahawatly türkmen topragyndan öndüren hasylyna bolan buýsanjynyň aýdyň subutnamasydygy bellenilýär.

Siziň çekýän tutanýerli zähmetiňiz netijesinde bereketli türkmen topragynda oba hojalyk ekinleriniň bol hasyly ösdürilip ýetişdirilýär. Ýurdumyzda azyk howpsuzlygy has-da berkidilýär. Eziz Diýarymyzyň ähli ugurlarda ýokary ösüşlere beslenýän ajaýyp zamanasynda siziň tutanýerli, halal zähmetiňizden bol hasyl eçilýän bereketli türkmen topragynyň, edermen daýhanlarymyzyň zähmet ýeňişleriniň şanyna tutulýan Hasyl toýy halkymyzyň iň buýsançly baýramlarynyň biridir diýip, döwlet Baştutanymyz belleýär.

Obasenagat toplumynyň işgärleriniň adyndan döwlet Baştutanymyza Hazyna atly ajaýyp ahalteke bedewiniň gowşurylmagy baýramçylygyň möhüm wakasy boldy.

Sergi merkezinde obasenagat toplumynyň ähli edaralary we kärhanalary öz bölümlerini ýaýbaňlandyrdylar. Pagtaçylyk, däneçilik pudaklarynyň, maldarçylyk, azyk, dokma senagatynyň önümleri we haly önümleri myhmanlarda uly gyzyklanma döretdi. Bu ýerde dünýäniň esasy önüm öndürijileriniň iň täze oba hojalyk tehnikalarynyň nusgalary-da görkezildi.

Sergide “ak altyny” gaýtadan işlemek ulgamynda gazanylan üstünliklere aýratyn üns berildi. Türkmenistan ýurdumyz ekerançylygyň bu möhüm önümi öndürmek babatda taryhy däpleri saklamak hem-de baýlaşdyrmak bilen, dünýäde ýokary hilli pagtany esasy öndürijileriň biri bolup durýar. Pagta okgunly ösýän dokma senagatynyň döwrebap kärhanalarynyň onlarçasy üçin çig mal bolup hyzmat edýär. Türkmen nah ýüplükleri hem-de matalary, trikotaž we jins matalary, dizaýnerçilik, tehnologik çözgütler esasynda taýýarlanylan taýýar önümler dünýä bazarlarynda uly islegden peýdalanýar.

Pagta süýüminden ýüplükler, matalar we egin-eşikler taýýarlanylýar. Ondan lukmançylyk pamygy, kosmetiki serişdeler, dokalmaýan serişdeler hem-de tehniki maksatly önümler öndürilýär. Pagta birnäçe azyk önümleri üçin hem çig mal bolup hyzmat edýär. Şolaryň hatarynda pagta ýagy aýratyn ähmiýete eýedir. Gowaça gülüniň baly bolsa melhemlik häsiýete eýedir.

Welaýatlaryň baýramçylyk sergi bölümlerinde “ak altynyň” täze hasyly, guşgursak bugdaý, bakja, gök önümleriň hem-de miweleriň köp görnüşleri görkezildi. Sergi diwarlyklaryny meşhur “Waharman”, “Garrygyz”, “Gyzyl gülaby” gawunlary, “Jeýhun”, “Serdar”, “Dişim” garpyzlary, “Palaw kädi”, “Daş kädi”, “Düwdibişer” kädileri bezedi. Üzümiň dürli görnüşleri bilen bezelen diwarlyk myhmanlaryň aýratyn ünsüni çekdi. Bu gün bagbanlar üzümiň “Terbaş” we “Gara üzüm” ýaly, gadymy türkmen görnüşleri bilen bir hatarda, “Kaberne”, “Saperawi”, “Gülgüne taýpy” görnüşlerini hem ösdürip ýetişdirýärler.

Milli medeniýetimiziň, däp-dessurlarymyzyň ruhy siňen bu baýramçylyga folklor toparlarynyň hem-de bagşy-sazandalaryň çykyşlary aýratyn öwüşgin çaýdy.

Günüň ikinji ýarymynda baýramçylygyň maksatnamasynyň çäklerinde Söwda-senagat edarasynda “Türkmenistanyň Garaşsyzlygynyň şanly 30 ýyllygy: ýurdumyzyň oba hojalyk pudagynda ýetilen sepgitler we öňde durýan möhüm wezipeler” atly ylmy-amaly maslahat geçirildi. Foruma ugurdaş edaralaryň hünärmenleri, Agrar partiýanyň, hojalyk jemgyýetleriniň wekilleri hem-de obasenagat ulgamynda işleýän telekeçiler, alymlar, bilermenler, daşary ýurtly hyzmatdaşlar, talyp ýaşlar gatnaşdylar.

Maslahatyň esasy meseleleriniň hatarynda ýurdumyzyň oba hojalygynda gazanylan üstünlikler hem-de amala aşyrylýan özgertmeler, ekinleri ýetişdirmekde ylmyň iň gowy tejribelerini ulanmak we seçgiçilik bilen bagly ugurlar boldy. Türkmen çig malyndan taýýar önümleri dünýä bazarlaryna çykarmagy has-da ilerletmek, Türkmenistanyň pagtaçylygyny we pagtany gaýtadan işleýän senagatyny ösdürmegiň wezipelerine hem garaldy.

Oba hojalygynda hyzmatdaşlygy ösdürmek barada sanly ulgam arkaly geçirilen maslahatyň barşynda daşary ýurtlaryň ylmy-barlag institutlarynyň alymlary, daşary ýurt kompaniýalarynyň we halkara guramalaryň ýolbaşçylarydyr wekilleri çykyş etdiler.

Maslahatyň ahyrynda dabara gatnaşyjylar hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowa Ýüzlenme kabul edip, milli Liderimize, oba hojalyk pudagynyň işgärleri barada yzygiderli alada edýändigi üçin, tüýs ýürekden hoşallyk bildirdiler hem-de ýurdumyzyň obasenagat toplumyny mundan beýläk-de ösdürmek üçin ähli tagallalary etjekdiklerine ynandyrdylar.

Hasyl toýy mynasybetli eziz Diýarymyzyň welaýatlarynda, etraplarynda, şäherlerinde we obalarynda dabaraly çäreler, oba hojalyk işgärlerini hormatlamak çäreleri hem-de konsertler, sport ýaryşlary, beýleki medeni-köpçülikleýin dabaralar guraldy.

Ýurdumyzda hormatly Prezidentimiziň tagallasy bilen «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylynda belent sepgitlere ýetilýär, halkymyzyň bagtyýar durmuşyny üpjün etmekde üstünlikli işler amala aşyrylýar. Gahryman Arkadagymyzyň «Döwlet adam üçindir!» diýen baş ýörelgesi esasynda gazanylýan ösüşler, özgerişler, amala aşyrylýan il-ýurt bähbitli, döwletli işler bu günki gün hem ýene aýdyňlygy bilen äşgär bolýar. Ýurdumyzyň her bir güni ösüşleriň belentliklerine gadam urýan täze taslamalaryň durmuşa geçirilmegi bilen utgaşyp, taryha altyn harplar bilen ýazylýar.

Halkymyzyň ýaşaýyş-durmuş şertlerini ýokarlandyrmak, ýaşlaryň döwrebap bilim almaklaryny üpjün etmek maksady bilen, ýaşaýyş jaýlarynyň, bilim edaralarynyň, saglyk we medeni maksatly binalaryň birnäçesiniň gurlup, ulanylmaga berilmegi ýurdumyzda alnyp barylýan döwlet syýasatynyň esasy ugurlary bolup durýar. Şolaryň hatarynda ýakynda Balkan welaýatynda möhüm desgalaryň birbada birnäçesiniň açylmagy hem munuň aýdyň beýany boldy. Türkmenbaşy etrabynda «KamAZ» kysymly ulaglary abatlamak, olara hyzmat etmek üçin okuw we hyzmat merkeziniň, şonuň ýaly-da ýokanç keseller hassahanasynyň täze binasynyň açylmagy halkymyzyň saglygyny goramakda, bagtyýarlygyny, abadançylygyny üpjün etmekde, olaryň iş bilen üpjün edilmeginde, şeýle-de ulaglara hyzmat etmegiň netijeli işlerini alyp barmakda möhüm ähmiýete eýe boldy. Dünýä ülňülerine laýyklykda gurlan hassahanada ähli şertler döredilendir. Bu binalaryň dünýä belli kompaniýalaryň enjamlary bilen üpjün edilmegi bolsa halkymyza ýokary hilli lukmançylyk hyzmatlaryny almaga mümkinçilik döreder.

Garaşsyz Diýarymyzda gurulýan toplumlaýyn desgalar halkymyzyň ýaşaýşyny has-da gowulandyrmaga, eziz Watanymyzyň mundan beýläk hem ösdürilmegine, onuň halkara abraýynyň ýokarlandyrylmagyna gönükdirilýär. Bu maksatlary ýerine ýetirmek üçin bolsa hormatly Prezidentimiz giň mümkinçilikleri we şertleri döredýär. Şonuň üçin hem häzirki wagtda ýurdumyzda kämil hünärmenler ýetişdirilip, ähli ugurlarda netijeli işler alnyp barylýar.

Halkymyza bagtyýarlygy, asudalygy, parahatçylygy peşgeş edýän, ýurdumyzy ösüşlerden-ösüşlere alyp barýan hormatly Prezidentimiziň jany sag bolsun, beýik işleri üstünliklere beslensin!

Magtymguly RESULGULYÝEW,

Türkmen döwlet binagärlik-gurluşyk institutynyň Umumy himiýa kafedrasynyň müdiri.

(Stambul, 2021-nji ýylyň 12-nji noýabry)

Hormatly döwlet Baştutanlary!
Hormatly duşuşyga gatnaşyjylar!

Ilki bilen, ýokary derejedäki şu duşuşygy gurandygy we oňa Türkmenistany çagyrandygy üçin Türkiýe Respublikasynyň Prezidenti hormatly Rejep Taýyp Ärdogana tüýs ýürekden minnetdarlyk bildirýärin.

Şu duşuşygyň Türkmenistan üçin aýratyn ähmiýeti bar. Sebäbi şu gün biziň ýurdumyzyň Türki geňeşe synçy hökmünde girmegi barada çözgüt kabul edilýär. Bu bolsa, ulaldyp aýtmanyňda, Türkmenistanyň türki dünýäniň döwletleri bilen hyzmatdaşlygynda hil taýdan täze tapgyryň başlanýandygyny alamatlandyrýan örän möhüm taryhy wakadyr. Mümkinçilikden peýdalanyp, men Türkmenistanyň bu gurama şeýle derejede gatnaşmagy baradaky öz garaýyşlarymy aýtmak hem-de biziň bilelikdäki işimiziň ileri tutulýan ugurlaryny beýan etmek isleýärin.

Türkmenistan halkara bileleşige jogapkärli gatnaşyjy bolmak bilen, dünýäniň köp ýurtlary bilen ikitaraplaýyn görnüşde hem, halkara guramalaryň çäklerinde hem işjeň we netijeli hyzmatdaşlyk edýär.

Hemişelik Bitaraplyk hukuk ýagdaýy biziň daşary syýasatymyzyň esasy bolup durýar. Bu dereje Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň 1995-nji ýylyň 12-nji dekabryndaky degişli Rezolýusiýasy hem-de 2015-nji ýylyň 3-nji iýunyndaky täzeden goldanan Rezolýusiýasy bilen biragyzdan ykrar edildi.

Şeýle hem Türkmenistanyň başlangyjy bilen Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasy 2017-nji ýylyň 2-nji fewralynda 12-nji dekabry «Halkara Bitaraplyk güni» diýip yglan etmek barada degişli resminamany kabul etdi. Bu bolsa ählumumy parahatçylygy saklamakda Bitaraplyk syýasatynyň möhümdigini ýene-de bir gezek tassyklady.

Mümkinçilikden peýdalanyp, men Türkmenistanyň hemişelik Bitaraplyk hukuk ýagdaýyny yzygiderli goldaýandyklary üçin Türki dilli döwletleriň hyzmatdaşlyk geňeşine agza ýurtlaryň wekiliýetleriniň Baştutanlaryna minnetdarlyk bildirýärin.

Hormatly döwlet Baştutanlary!
Hormatly duşuşyga gatnaşyjylar!

Ilki bilen, Türkmenistanyň Türki dilli döwletleriň hyzmatdaşlyk geňeşiniň işine hemişe uly hormat goýmak we gyzyklanma bilen garandygyny bellemek gerek. Şoňa görä-de, geňeşiň işini gowulandyrmak maksady bilen, men şulary teklip edýärin:

1. Ýer ýüzünde çylşyrymly ýagdaýlar, düýpli özgermeler bolup geçýän häzirki döwürde doganlyk halklaryň we döwletleriň arasyndaky gatnaşyklary pugtalandyrmak, dünýä bileleşiginiň öňünde durýan wezipeleri çözmäge agzybirlikde çemeleşmek aýratyn ähmiýete eýe bolýar. Sebäbi munuň özi aýdyň we jogapkärli garaýyşlary işläp taýýarlamagy talap edýär.

Türki dilli ýurtlaryň öz at-abraýyna we möhüm syýasy-diplomatik ýagdaýyna daýanýan ylalaşylan, işjeň garaýşy halkara hem-de sebit işlerinde, ilkinji nobatda bolsa, Merkezi Aziýada, Hazar we Gara deňzi sebitlerinde, Günorta Kawkazda, Orta we Ýakyn Gündogarda durnukly ösüşi üpjün etmekde hem-de gorap saklamakda wajyp orny eýelemäge ukyplydyr.

Häzirki şertlerde-de biziň ýurtlarymyzyň Birleşen Milletler Guramasynyň, Yslam Hyzmatdaşlyk Guramasynyň, Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasynyň, beýleki halkara hem-de sebit düzümleriniň çäklerinde gatnaşyklaryny giňeltmegiň zerurdygyna ynanýaryn. Şeýle hyzmatdaşlygy doly anyklaşdyrmak, bilelikde diplomatik we beýleki ileri tutulýan ugurlarymyzy görkezmek has netijeli bolar diýip hasap edýärin.

Sebit gapma-garşylyklarynyň güýçlenmegi sebäpli, olaryň aradan aýrylmagy we öňüniň alynmagy üçin biziň ylalaşylan garaýyşlarymyz aýratyn möhüm ähmiýete eýe bolýar. Şoňa görä-de, dawalaryň güýçlenmeginiň öňüni almakda, olary gepleşikler arkaly çözmek üçin amatly şertleri döretmekde halkara tagallalary goldamak maksady bilen, diplomatik hyzmatdaşlygy işjeňleşdirmek maksadalaýyk bolar diýip hasaplaýaryn.

Şunda biz Türkmenistanyň Bitaraplygyna, ýurdumyzyň öňüni alyş diplomatiýasy boýunça toplan tejribesine möhüm şert hökmünde garaýarys. Biz ýurtlarymyz ählumumy parahatçylygy, durnuklylygy we özara düşünişmegi berkitmek boýunça halkara gün tertibini amala aşyranda şu şertden peýdalanmagy teklip edýäris.

Şunuň bilen baglylykda, türki dilli döwletleriň birleşiginiň Birleşen Milletler Guramasynyň işine has işjeň we netijeli gatnaşmak syýasatyny işläp düzmäge girişmegini maksadalaýyk hasaplaýarys. Birleşen Milletler Guramasy bilen biziň birleşigimiziň hyzmatdaşlyk gatnaşyklary ýörite halkara resminamada berkidilse, bu ugurda ädilen yzygiderli ädim bolardy. Şu teklip bilen doly ylalaşylan halatynda, ýakyn wagtda Baş Assambleýada deslapky diplomatik işe başlap, soňra bolsa degişli Rezolýusiýanyň umumy taslamasy bilen çykyş edip bolardy. Sebäbi türki dilli döwletleriň Birleşen Milletler Guramasy bilen yzygiderli hyzmatdaşlygy ýola goýmak boýunça netijeli hem-de umumy garaýşy halkara bileleşikde düşünmek bilen kabul ediler we goldawa eýe bolar, umumy bähbitler üçin tagallalary birleşdirmegiň täsirli guralyna öwrüler diýip pikir edýärin.

Şeýle hem men türki dilli döwletleriň Yslam Hyzmatdaşlyk Guramasy bilen gatnaşyklaryny pugtalandyrmaga üns bermek isleýärin. Çünki bu iki guramanyň ykdysadyýet, söwda, maýa goýumlar, ekologiýa we ylym-bilim ýaly ugurlarda bilelikde işlemek üçin giň mümkinçilikleriniň bardygyna ynanýaryn.

Şoňa görä-de, men uly mümkinçiligi bolan ýurtlarymyzyň ony diňe öz ösüşi üçin däl-de, eýsem, tutuş dünýäniň, halkara işleriň durnukly we döredijilikli bolmagynyň bähbidine-de mynasyp hem-de netijeli ulanmaga ukyplydygyna ynanýaryn.

2. Bu ynam köpasyrlyk tejribä, biziň ganybir kowumdaşlygymyza, ruhy we ahlak gymmatlyklarymyzyň we daýançlarymyzyň mäkämdigine hem-de synmazdygyna esaslanýar. Türki dünýäsi uzak taryhyň dowamynda örän kuwwatly medeniýetiň, siwilizasiýanyň dörän we ösen özboluşly mekany bolup durýar. Bu bolsa dünýä taryhynyň, medeniýetiniň hem-de siwilizasiýasynyň barşyna we ösüşine ägirt uly täsirini ýetirdi.

Türki halklaryň görnükli wekilleri bolan Magtymguly Pyragynyň, Ýunus Emräniň, Muhammet Fizulynyň, Abaýyňdyr Ýusup Balasagunlynyň, Muhammet Ulugbegiň atlarydyr eden işleri häzirki döwürde bizi täze belentliklere ruhlandyrýar. Häzirki düýpli wehimler bilen ýüzbe-ýüz bolýan döwrümizde biz doganlyk halklarymyzyň bahasyna ýetip bolmajak ynsanperwer garaýyşlary, hoşniýetli goňşuçylygy we agzybirligi wesýet edip giden beýik döwlet işgärleriniňdir akyldarlaryň taryhy mirasyna daýanýarys. Bu mirasa eýermek biziň döwletlerimiz üçin hemmetaraplaýyn ösüşiň örän giň mümkinçiliklerini açýar.

3. Türkmenistan ykdysady we söwda gatnaşyklaryny yzygiderli hem-de belli bir maksada gönükdirip pugtalandyrmaga hyzmatdaşlyk etmegiň örän möhüm ileri tutulýan ugry hökmünde garaýar. Bu ugurda mümkinçiliklerimiz örän uly diýsem, ulaldyp aýtdygym bolmaz. Sebäbi biziň döwletlerimiziň kuwwatyny birleşdirmek, serişde, geografik, önümçilik we tehnologik mümkinçiliklerimizi peýdalanmak, diňe bir milli ykdysadyýetlerimizi ösdürmäge güýçli ýardam bermän, eýsem, Ýewraziýada tutuş geoykdysady düzüme hem düýbünden başga mazmun we häsiýet berer diýip pikir edýärin.

Gürrüň, ozaly bilen, energetika we ulag ulgamlary ýaly strategik ugurlar barada barýar. Çünki türki dilli döwletler Aziýany hem-de Ýewropany berk we durnukly ulagdyr energetika ulgamlary arkaly birleşdirjek Ýewraziýa giňişliginde tebigy halkany emele getirýär. Şeýle ulgamlary döretmekde biziň ýurtlarymyz möhüm orny eýelemäge ukyplydyr. Bu Gündogar — Günbatar hem-de Demirgazyk — Günorta ugurlary boýunça iri Aziýa, Ýewropa we Ýakyn Gündogar bazarlaryna energiýa serişdelerini, harytlary ibermegiňdir hyzmatlary etmegiň gysga, ygtybarly, howpsuz ýoly bolup durýar.

Şu ýerde Hazar sebitinden Türkiýä, ondan aňryk Ýewropa energiýa ulgamlaryny, Beýik Ýüpek ýoluny dikeldýän üstaşyr logistik geçelgeleri gurmagyň taslamalary göz öňünde tutulýar. Şonuň bilen baglylykda, biz hyzmatdaşlygyň şu ugruny güýçlendirmek, türki dilli döwletleriň oýlanyşykly bitewi strategiýasyny işläp taýýarlamaga girişmek, şonuň esasynda ylalaşylan ulag we energetika diplomatiýasyny alyp barmak zerur diýip hasap edýäris.

Bu ugurda biziň ýöriteleşdirilen halkara düzümler, hususan-da, Birleşen Milletler Guramasynyň Ýewropa ykdysady komissiýasy, Aziýa — Ýuwaş umman sebiti üçin Ykdysady we durmuş komissiýalary bilen bilelikdäki işimizi güýçlendirmek maksadalaýyk bolup durýar. Şeýle hem Yslam ösüş banky we Aziýanyň ösüş banky ýaly maliýe edaralaryny çekmek bilen, bilelikdäki taslamalary amala aşyrmak boýunça hyzmatdaşlyk etmäge başlamagy möhüm hasap edýärin. Munuň üçin bize degişli hukuk we guramaçylyk şertlerini, halkara giňişlikde tagallalarymyza düşünmäge hem-de olary goldamaga gönükdirilen amatly syýasy, diplomatik, maglumat şertlerini döretmegiň üstünde oýlanyşykly işlemek gerek diýip hasaplaýaryn.

4. Türki dünýäniň ýurtlary häzir ählumumy ösüşiň belentliginde bolup, täze garaýyşlary, onuň amala aşyrylyşy hem-de geljegi baradaky düşünjeleri öňe sürmelidirler. Ykdysadyýetde, durmuş ulgamynda, tehnologiýalarda we innowasion çözgütlerde öňdebaryjy döwletleriň hatarynda bolmalydyrlar.

Bu ekologiýa meselesine hem doly derejede degişlidir. Türkmenistan häzirki düýpli ekologik howplara garşy halkara tagallalary birleşdirmäge berk ygrarlydygyny tassyklap, «ýaşyl» gün tertibi bilen bagly ençeme anyk we zerur ädimleri ätmegi teklip edýär.

Biz az uglerodly önümçilikleri ösdürmek çärelerini amala aşyrmaga gönükdirilen Ählumumy strategiýany işläp taýýarlamaga girişmek zerur diýip hasaplaýarys. Şeýle hem Birleşen Milletler Guramasynyň howandarlygynda energetika pudagynda ileri tutulýan wezipeleriň biri hökmünde wodorody ösdürmegiň halkara «Ýol kartasyny» döretmegiň möhümdigini nygtaýarys. Bu başlangyçlary amala aşyrmakda türki dünýäniň raýdaşlygynyň Durnukly ösüş maksatlaryna ýetmäge saldamly goşant boljakdygyna ynanýarys.

5. Biziň pikirimizçe, türki dilli döwletleriň birleşiginiň halkara hyzmatdaşlygynyň ugurlaryny we geografiýasyny giňeltmegini onuň guramaçylyk düzümini berkitmek hem-de kämilleşdirmek zerurlygy talap edýär. Men biziň ýurtlarymyzyň ykdysady, ekologiýa, ynsanperwer ugurlarda hyzmatdaşlygyny berkitmek bilen meşgullanjak ýörite komitetleri döretmek barada hem pikirlenip bolar diýip hasaplaýaryn. Şeýle-de biz Türki geňeşiň Baş sekretarynyň möhüm ornuny ykrar edip, onuň geografik ýagdaý boýunça orunbasarlarynyň wezipelerini girizmek barada oýlanmagy teklip edýäris. Olar bu ýokary derejesini peýdalanyp, Aziýa we Ýewropa yklymlaryndaky dürli döwletleriň gatnaşyklary bilen jikme-jik meşgullanarlar.

Hormatly döwlet Baştutanlary!

Ýokary derejedäki şu duşuşyk Türkmenistanyň doganlyk döwletler bilen özara gatnaşyklarynda täze sahypany açýar. Biz bu gün ýurdumyzyň Türki dilli döwletleriň hyzmatdaşlyk geňeşine synçy hökmünde girmegi hakyndaky çözgüdiň kabul edilmegine buýsanýarys. Şu gün biz doganlyk halklaryň ilerlemegiň, gülläp ösüşiň we abadançylygyň ýoly bilen öňe gitmegi üçin tagallalarymyzy hem-de hyjuwymyzy birleşdirip, bilelikde has-da kuwwatly bolduk.

Biziň bu hyzmatdaşlygymyzyň esasynda hoşniýetli erk-islegimiz, maksatlarymyzyň umumylygyna düşünmek, şöhratly taryhy mirasymyza daýanmak, kuwwatly bitewi köklerimiz durýar. Şu köklerden bolsa Ýer ýüzüniň adamlarynyň millionlarçasy saýalaýan türki dünýäniň beýik daragty ösüp ýetişdi.

Men ýokary derejedäki duşuşygyň geçirilişine we netijelerine ýokary baha berýärin. Ol doly özara düşünişmek, ynanyşmak we açyklyk ýagdaýynda geçýär.

Şu duşuşyga gatnaşýan döwlet Baştutanlaryna netijeli goldawy we meýilleri, olaryň her biriniň Türkmenistan bilen doganlyk gatnaşyklary ösdürmäge üýtgewsiz taýýardygy hem-de berýän uly şahsy ünsi üçin tüýs ýürekden minnetdarlyk bildirýärin.

Guramanyň işini başarnykly utgaşdyrýandygy we şu duşuşygy üstünlikli geçirmäge goşan goşandy üçin jenap Baş sekretar Bagdad Amreýewe hem minnetdarlygymy bildirýärin.

Stambul, 12-nji noýabr (TDH). Türki dilli döwletleriň hyzmatdaşlyk geňeşiniň (Türki geňeş) döwlet Baştutanlarynyň VIII sammitine gatnaşmak maksady bilen, Stambulda iş saparynda bolýan Türkmenistanyň Prezidenti Gurbanguly Berdimuhamedow şu gün Türkiýe Respublikasynyň Prezidenti Rejep Taýyp Ärdogan bilen duşuşyk geçirdi.

Iki ýurduň Liderleri mähirli görşüp, özara söhbetdeşlikde köptaraplaýyn görnüşde hem-de sebit we halkara guramalaryň çäklerinde üstünlikli ösdürilýän türkmen-türk hyzmatdaşlygynyň möhüm meselelerini ara alyp maslahatlaşmaga dörän mümkinçilige kanagatlanma bildirdiler. Munuň şeýledigine Türkmenistanyň Baştutanynyň Türki dilli döwletleriň hyzmatdaşlyk geňeşiniň şu gezekki sammitine gatnaşmagy hem aýdyň şaýatlyk edýär.

Şunuň bilen baglylykda, strategik häsiýete eýe bolan döwletara gatnaşyklaryň ýokary derejesi bellenildi, mizemez dost-doganlyk ýörelgeleri, iki ýurduň halklaryny birleşdirýän taryhy, medeni we ruhy umumylyk häzirki döwürde hyzmatdaşlygyň ygtybarly binýadyny emele getirýär.

Prezidentler Gurbanguly Berdimuhamedow we Rejep Taýyp Ärdogan bar bolan uly mümkinçilikler hem-de geljek üçin meýilnamalar bilen baglylykda, hyzmatdaşlygyň häzirki ýagdaýy we geljegi barada pikir alyşmak bilen, taraplaryň iki ýurduň bähbitlerine, sebitde we dünýäde abadançylygyň maksatlaryna kybap gelýän netijeli hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de pugtalandyrmaga ygrarlydyklaryny tassykladylar.

Uzak möhletleýinlik hem-de özara bähbitlilik ýörelgeleri esasynda guralýan türkmen-türk hyzmatdaşlygynyň netijesinde geçen ýyllarda dürli ugurlar boýunça birnäçe bilelikdäki taslamalar amala aşyryldy hem-de häzirki wagtda üstünlikli durmuşa geçirilýär. Söwda-ykdysady, energetika, senagat, ulag-kommunikasiýalar, gurluşyk senagaty we beýlekiler hyzmatdaşlygyň ileri tutulýan ugurlarynyň hatarynda görkezildi.

Özara bähbitli gatnaşyklary giňeltmekde hem-de diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürmekde Bilelikdäki hökümetara topara we Işewürler geňeşine aýratyn orun degişlidir. Türkiýäniň işewür toparlary Türkmenistan bilen köpýyllyk hyzmatdaşlygy has-da giňeltmäge uly gyzyklanma bildirýärler, munuň üçin ýurdumyzda amatly maýa goýum ýagdaýy döredildi, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň başlangyjy boýunça giň gerimli özgertmeler maksatnamalary we düzümleýin taslamalar durmuşa geçirilýär.

Däp bolşy ýaly, medeni-ynsanperwer ulgam türkmen-türk gatnaşyklarynyň aýrylmaz bölegi hasaplanýar. Bu ugurda netijeli hyzmatdaşlygyň uly tejribesi toplandy hem-de bilim, ylym we medeniýet ugurlary boýunça gatnaşyklary çuňlaşdyrmak, olary täze many-mazmun bilen baýlaşdyrmak üçin mümkinçilikler bar.

Duşuşygyň dowamynda Türkmenistanyň hem-de Türkiýe Respublikasynyň Baştutanlary möhüm sebit we ählumumy meseleler boýunça pikir alşyp, iki ýurduň iri halkara guramalaryň çäklerinde oňyn hyzmatdaşlygy dowam etmäge gyzyklanma bildirýändiklerini nygtadylar. Şunda Türkiýäniň biziň ýurdumyzyň oňyn Bitaraplyk syýasatyny hem-de türkmen Lideri tarapyndan öňe sürülýän ählumumy parahatçylygyň, howpsuzlygyň we abadançylygyň üpjün edilmegine gönükdirilen döredijilikli başlangyçlaryny doly goldaýandygy bellenildi.

Şunuň bilen baglylykda, Türki dilli döwletleriň hyzmatdaşlyk geňeşiniň VIII sammitiniň gün tertibine deglip geçildi. Söhbetdeşler Türkmenistanyň synçy derejesinde bu gurama goşulyşmagy baradaky çözgüdiň giň ugurlar boýunça netijeli döwletara hyzmatdaşlygyň mundan beýläk-de okgunly ösdürilmegine ýardam berjekdigine ynam bildirdiler.

Duşuşygyň ahyrynda Prezidentler Gurbanguly Berdimuhamedow bilen Rejep Taýyp Ärdogan Türkmenistanyň we Türkiýe Respublikasynyň dost-doganlyk gatnaşyklaryna hem-de giň gerimli hyzmatdaşlyga üýtgewsiz ygrarlydygyny ýene bir gezek tassyklap, birek-birege berk jan saglyk we üstünlikler, iki ýurduň doganlyk halklaryna bolsa abadançylyk hem-de gülläp ösüş arzuw etdiler.

Stambul, 12-nji noýabr (TDH). Şu gün hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Stambul şäherinde geçirilýän Türki dilli döwletleriň hyzmatdaşlyk geňeşiniň döwlet Baştutanlarynyň VIII sammitine gatnaşmagynyň çäklerinde Gyrgyz Respublikasynyň Prezidenti Sadyr Žaparow bilen duşuşdy.

Dostlukly döwletleriň Baştutanlary birek-birek bilen mähirli görşüp, ýene-de duşuşmaga hem-de özara söhbetdeşlikde ikitaraplaýyn gatnaşyklaryň, şol sanda halkara guramalaryň çäklerinde hyzmatdaşlygyň geljegini ara alyp maslahatlaşmaga döredilen mümkinçilik üçin kanagatlanma bildirdiler. Söhbetdeşler duşuşygyň dowamynda häzirki zaman tapgyrynda döwletara syýasy-diplomatik, ykdysady we medeni gatnaşyklaryň deňhukuklylyk, özara hormat goýmak we hoşniýetli goňşuçylyk ýörelgeleri esasynda işjeň ösdürilýändigini bellediler. Türki dilli döwletler bilen netijeli hyzmatdaşlyk hem munuň aýdyň subutnamasydyr. Bu ýurtlaryň halklary bilen bizi müňýyllyklara uzaýan taryhy kökleriň, medeni we ruhy gymmatlyklaryň umumylygy birleşdirýär.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Türki geňeşiň döwlet Baştutanlarynyň häzirki sammitine, şeýle hem bu guramanyň ýokary derejede geçirilýän forumlaryna gatnaşmagyň sebit we halkara düzümler bilen hyzmatdaşlyk meselelerinde Türkmenistanyň başlangyçlar bilen çykyş etmek ýörelgesiniň subutnamasy bolup durýandygyny nygtady. Biziň ýurdumyz bar bolan mümkinçilikleri Türki dilli döwletleriň Ýewraziýa yklymynda eýeleýän çäk taýdan umumy giňişliginde netijeli söwda-ykdysady hem-de ynsanperwer gatnaşyklary giňeltmek üçin peýdalanmaga çalyşýar.

Söhbetdeşler Türki dilli döwletleriň hyzmatdaşlyk geňeşiniň VIII sammitiniň gün tertibine ünsi çekip, Türkmenistanyň bu gurama synçy derejede goşulmagy baradaky çözgüdiniň syýasy, ykdysady, medeni ulgamlarda halkara hyzmatdaşlygyň giňeldilmegine täze itergi berjekdigine ynam bildirdiler.

Duşuşygyň dowamynda Türkmenistanyň we Gyrgyz Respublikasynyň Liderleri geljekki mümkinçilikleri hem-de häzirki anyk ýagdaýlary göz öňünde tutup, ikitaraplaýyn gatnaşyklaryň ugurlaryny ara alyp maslahatlaşdylar. Şunda söwda-ykdysady ulgam, energetika pudagy we beýlekiler ileri tutulýan ugurlaryň hatarynda kesgitlendi.

Umumy pikire görä, Türkmenistanyň hem-de Gyrgyzystanyň çäk taýdan amatly ýerleşmegi üstaşyr ulag geçelgelerini kemala getirmek boýunça özara hereketleri has-da ösdürmegiň zerurdygyny aýdyň ýüze çykarýar. Bu bolsa geljekde Merkezi Aziýanyň ýurtlarynyň we goňşy sebitleriň arasyndaky hyzmatdaşlygy hil taýdan täze derejä çykarmaga mümkinçilik berer.

Taraplar Söwda-ykdysady, ylmy-tehniki we ynsanperwer hyzmatdaşlyk boýunça hökümetara türkmen-gyrgyz toparynyň eýeleýän ornuny nygtap, iki ýurduň işewür toparlarynyň arasynda netijeli gatnaşyklary ýola goýmaga hem-de işjeňleşdirmäge ýardam edýän işewür duşuşyklary geçirmegiň ähmiýetini aýratyn bellediler.

Duşuşygyň ahyrynda Prezidentler Gurbanguly Berdimuhamedow we Sadyr Žaparow Türkmenistan bilen Gyrgyzystanyň arasyndaky däp bolan dostlukly gatnaşyklaryň mizemezdigini ýene-de bir gezek nygtap, iki ýurduň halklaryna parahatçylyk, abadançylyk we rowaçlyk baradaky arzuwlaryny aýtdylar.

Aşgabat, 12-nji noýabr (TDH). Şu gün Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň birinji çagyrylyşynyň üçünji mejlisi geçirildi. Onda 30-njy oktýabrda geçirilen Milli Geňeşiň Mejlisiniň 15-nji maslahatynyň barşynda kabul edilen kanunlara garaldy. Şol kadalaşdyryjy hukuk namalary hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň durmuş ugurly syýasatynyň hem-de ýurdumyzyň kanunçylyk-hukuk binýadyny kämilleşdirmek boýunça toplumlaýyn maksatnamanyň esasy ugurlaryna laýyklykda işlenip taýýarlanyldy. Onuň işine gatnaşmaga köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň wekilleri hem çagyryldy.

Mejlisiň dowamynda Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygynyň orunbasarynyň, şeýle hem komitetleriň ýolbaşçylarynyň çykyşlary diňlenildi, olar kanunçylyk namalarynyň her biri boýunça netijenamalar bilen tanyşdyrdylar.

Ilki bilen, Milli Geňeşiň Mejlisi tarapyndan kabul edilen “Türkmenistanyň 2022-nji ýyl üçin Döwlet býujeti hakynda” Türkmenistanyň Kanuny ara alnyp maslahatlaşyldy. Çykyş edenler esasy maliýe resminamasynyň Döwlet býujetiniň girdeji böleginiň artmagyny göz öňünde tutýandygyny bellediler, bu bolsa ýurdumyzyň maýa goýum işjeňligine oňyn täsirini ýetirer. Onuň serişdeleriniň agramly bölegi jemgyýetçilik we durmuş hyzmatlary üçin gönükdirilýär. Ýurdumyzyň welaýatlarynda maliýe serişdeleriniň köp bölegi obalaryň, şäherçeleriň, etraplardaky şäherleriň hem-de etrap merkezleriniň ilatynyň ýaşaýyş-durmuş şertlerini özgertmäge gönükdirilýär.

Döwlet býujetiniň çykdajylarynyň agramly bölegi durmuş ulgamyny maliýeleşdirmäge, şol sanda saglygy goraýyş, bilim, medeniýet, durmuş üpjünçiligi, jemagat hojalygy ulgamlaryny özgertmäge gönükdirilýär. Zähmet haklarynyň, pensiýalaryň, döwlet kömek pullarynyň, talyp we diňleýji haklarynyň möçberini yzygiderli ýokarlandyrmagyň, nyrh syýasatyny oýlanyşykly amala aşyrmagyň, şahsy başlangyçlary goldamagyň, goşmaça durmuş ýeňilliklerini bermegiň hasabyna, ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmekde ýokary görkezijiler gazanylýar.

Şeýle hem çykyş edenler milli ykdysadyýetimiziň durnukly ösüş depginlerini maliýe taýdan goldamak, senagatlaşdyrmak, iri maýa goýum taslamalaryny durmuşa geçirmek, ähli ulgamlara innowasion tehnologiýalary, ylmyň we tehnikanyň soňky gazananlaryny giňden ornaşdyrmak üçin Döwlet býujetinde göz öňünde tutulan serişdeleriň ähmiýetini bellediler.

Ýurdumyzyň baş maliýe meýilnamasynda zähmet serişdelerini, ilatyň iş bilen üpjün edilmegini, onuň ýaşaýyş-durmuş derejesini has-da ýokarlandyrmagy netijeli dolandyrmagyň mümkinçiliklerini döretmek boýunça çäreler göz öňünde tutuldy. Önümçilik hem-de durmuş-medeni maksatly desgalaryň gurulmagyny dowam etmek, daşary ýurtlardan getirilýän önümleriň ornuny tutýan harytlaryň, eksport ugurly önümleriň öndürilýän möçberini artdyrmak, elektron senagaty döretmek boýunça maksatnamalary üstünlikli durmuşa geçirmek üçin pul serişdeleriniň ýeterlik möçberi meýilleşdirildi.

“Türkmenistanyň 2022-nji ýyl üçin Döwlet býujeti hakynda” Kanuny biragyzdan makullan Halk Maslahatynyň agzalarynyň gelen netijesine görä, ykdysady strategiýadan ugur almak hem-de “Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2019 — 2025-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasynda” kesgitlenen esasy wezipeleri nazara almak bilen taýýarlanylan bu maliýe-hukuk resminamasy, ilkinji nobatda, ykdysady ösüşiň durnukly depginlerini saklamaga, Türkmenistanyň ägirt uly kuwwatyny amala aşyrmaga, döwlet çykdajylarynyň ýokary netijeliligini üpjün etmäge hem-de türkmen halkynyň durmuş derejesini ýokarlandyrmaga gönükdirilendir.

Soňra “Döwlet emlägini ynançly dolandyrmak hakynda” Türkmenistanyň Kanunyna garaldy, onda döwlet emlägini ynançly dolandyrmaga bermegiň maksatlary, usullary we tertibi kesgitlenildi. Emläk eýesiniň hem-de bu işde ynançly dolandyryjynyň arasynda ýüze çykýan hukuk gatnaşyklaryny düzgünleşdirýän bu resminamanyň möhümdigi bellenildi.

“Poçta aragatnaşygy hakynda” täze Kanuny ara alyp maslahatlaşmagyň barşynda Türkmenistanyň çäginde bu ugurda işleriň hukuk, guramaçylyk, ykdysady esaslaryny kesgitlejek resminamanyň poçta hyzmatlaryny özgertmäge, täze düzgün-kadalary kesgitlemäge, hyzmatlaryň hiline hem-de olaryň berjaý edilmegine gözegçiligi ýokarlandyrmaga ýardam berjekdigi beýan edildi.

Mejlisiň barşynda Milli Geňeşiň Mejlisi tarapyndan taýýarlanylan we kabul edilen “Döwlet ýer kadastry hakynda” (rejelenen görnüşi) Kanunyň ähmiýeti nygtaldy. Ol degişli ugurda işleriň hukuk, ykdysady we guramaçylyk esaslaryny düzgünleşdirýär. Bu Kanunyň maksady döwlet ýer kadastryny ýöretmegiň hukuk esaslaryny kesgitlemek, ykdysadyýeti ösdürmek üçin kadastr maglumatlaryny peýdalanmak, ýer böleklerine hukuk kepilliklerini üpjün etmek, ýerleri netijeli peýdalanmak, dikeltmek we aýawly saklamak bolup durýar.

Soňra Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň agzalary “Türkmenistandaky daşary ýurt raýatlarynyň hukuk ýagdaýy hakynda” Kanuna seretdiler. Bu resminama döwlet daşary syýasatynyň esasy ugurlaryny nazara almak bilen işlenip taýýarlanyldy. Bu Kanun ýurdumyzdaky daşary ýurt raýatlarynyň, raýatlygy bolmadyk adamlaryň hukuk ýagdaýyny kesgitleýär, olaryň Türkmenistanyň çäginde bolmagy (ýaşamagy) hem-de zähmet çekmegi, telekeçilik ýa-da başga işi amala aşyrmagy bilen baglylykda ýüze çykýan gatnaşyklary düzgünleşdirýär.

Mejlisiň dowamynda “Ählumumy ýaşyl ösüş institutyny döretmek hakyndaky Ylalaşyga goşulmak hakynda” Kanun makullanyldy. Bu ylalaşyk 2012-nji ýylyň 20-nji iýunynda Braziliýanyň Rio-de Žaneýro şäherinde kabul edildi hem-de täze ykdysady nukdaýnazary goldamak we ýaýratmak arkaly ösüp barýan ýurtlaryň durnukly ösmegine ýardam hökmünde Ählumumy ýaşyl ösüş institutyny döretmegiň esasy maksadyny kesgitledi. Şu nukdaýnazardan, ýaşyl ösüşe ykdysady ösüşiň hem-de ekologik durnuklylygyň sazlaşykly depgini hökmünde garalýar.

Şunuň bilen bir hatarda Halk Maslahatynyň agzalary “Türkmenistanyň Jenaýat kodeksine üýtgetmeler girizmek hakynda”, “Türkmenistanyň käbir kanunçylyk namalaryna üýtgetmeler girizmek we güýjüni ýitiren diýip ykrar etmek hakynda”, “Eýeçiligiň döwletiň garamagyndan aýrylmagy we döwlet emläginiň hususylaşdyrylmagy hakynda”, “Işiň aýry-aýry görnüşlerini ygtyýarlylandyrmak hakynda”, “Awtomobil ýollary we ýol işi hakynda”, “Türkmenistanyň käbir kanunçylyk namalaryna üýtgetmeler we goşmaça girizmek hakynda”, “Türkmenistanyň “Ene mähri” diýen hormatly adynyň Düzgünnamasyna üýtgetmeler we goşmaçalar girizmek hakynda”, “Türkmenistanyň Ilaty durmuş taýdan goramak hakynda kodeksine üýtgetmeler we goşmaçalar girizmek hakynda”, “Atmosfera howasyny goramak hakynda”, “Ekologiýa howpsuzlygy hakynda” Kanunlara, şeýle hem Türkmenistanyň käbir kanunçylyk namalaryna üýtgetmeleri we goşmaçalary girizmek bilen bagly Kanunlara seredildi. Olar boýunça degişli Kararlar kabul edildi.

Şunuň bilen baglylykda, kadalaşdyryjy hukuk binýadynyň kämilleşdirilmeginiň Diýarymyzyň syýasy, ykdysady we durmuş-medeni taýdan ösdürilmegine, “Döwlet adam üçindir!” diýen ýörelgä esaslanan ynsanperwer ugruň netijeli amala aşyrylmagyna gönükdirilendigi bellenildi. Mejlisiň dowamynda beýleki möhüm meselelere hem garaldy.

Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň birinji çagyrylyşynyň üçünji mejlisiniň garamagyna girizilen kanunlar biragyzdan makullanyldy, olar boýunça degişli Kararlar kabul edildi.

Milli Liderimiz Türki dilli döwletleriň hyzmatdaşlyk geňeşiniň döwlet Baştutanlarynyň sammitine gatnaşdy

12.11.2021. Şu gün hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Prezident Rejep Taýyp Ärdoganyň çagyrmagy boýunça Türki dilli döwletleriň hyzmatdaşlyk geňeşiniň (Türki geňeş) döwlet Baştutanlarynyň VIII sammitine gatnaşmak üçin Türkiýe Respublikasyna iş saparyny amala aşyrdy.

Türkmenistan hemişelik Bitaraplyk ýörelgelerine esaslanýan daşary syýasat strategiýasyny yzygiderli durmuşa geçirýär, ähli gyzyklanma bildirýän taraplar bilen netijeli gatnaşyklary ýola goýýar. Ýurdumyz ählumumy gün tertibiniň möhüm meseleleriniň çözgüdini işläp taýýarlamaga işjeň gatnaşyp, dünýäde parahatçylygy, howpsuzlygy we durnuklylygy üpjün etmek, köptaraplaýyn oňyn hyzmatdaşlygy berkitmek boýunça tagallalaryň birleşdirilmegine uly goşant goşýar.

Türki dilli döwletler bilen netijeli hyzmatdaşlyk hem munuň aýdyň subutnamasydyr. Bu döwletleriň halklary bilen türkmen halkyny müňýyllyklara uzaýan taryhy kökleriň, medeni we ruhy gymmatlyklaryň umumylygy baglanyşdyrýar. Bu gün gadymy däp-dessurlar täze many-mazmuna eýe bolup, halkara gatnaşyklary işjeňleşdirmek üçin giň mümkinçilikleri açýar. Şonuň esasynda hoşniýetli erk-isleg, rowaçlyga hem-de gülläp ösüşe tarap ägirt uly kuwwat we umumy gyzyklanmalar durýar.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň Türki geňeşiň döwlet Baştutanlarynyň bu gezekki sammitine gatnaşmaga çagyrylmagy hem-de bu guramanyň ýokary derejede geçirilýän maslahatlaryna birnäçe gezek gatnaşmagy sebit we halkara düzümler bilen hyzmatdaşlyk meselelerinde Türkmenistanyň başlangyçlar bilen çykyş etmek ýörelgesiniň subutnamasydyr. Biziň ýurdumyz türki dilli döwletleriň Ýewraziýa yklymynda eýeleýän çäk taýdan uly giňişliginde netijeli söwda-ykdysady hem-de medeni-ynsanperwer gatnaşyklary giňeltmek üçin bar bolan mümkinçilikleri doly peýdalanmagy maksat edinýär.

2009-njy ýylyň oktýabrynda döredilen we gatnaşyjy ýurtlaryň özara ýakynlaşmagynda möhüm orny eýeleýän Türki geňeş bilen hyzmatdaşlygyň ösdürilmegine Türkmenistan daşary syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň biri hökmünde garaýar.

Munuň şeýledigini Gazagystan Respublikasynyň ilkinji Prezidenti — Ýelbasy, Türki dilli döwletleriň hyzmatdaşlyk geňeşiniň hormatly başlygy Nursultan Nazarbaýewiň çagyrmagy boýunça döwlet Baştutanymyz Gurbanguly Berdimuhamedowyň hormatly myhman hökmünde bu guramanyň şu ýylyň 31-nji martynda sanly ulgam arkaly geçirilen resmi däl sammitine gatnaşmagy hem tassyklaýar. Milli Liderimiziň şonda eden çykyşynda dünýäniň gün tertibiniň käbir meselelerine ýokary derejeli duşuşyga gatnaşyjylaryň ünsüni çekendigi bellärliklidir.

Döwlet Baştutanymyz ählumumy energetika howpsuzlygynyň üpjün edilmegini, döwrebap ulag-aragatnaşyk ulgamynyň kämilleşdirilmegini hem-de halkara we sebit derejesindäki üstaşyr ulag geçelgeleriniň kemala getirilmegini, ekologiýany we daşky gurşawyň goralmagyny häzirki döwrüň wajyp wezipeleriniň hatarynda kesgitläp, birnäçe oňyn başlangyçlary öňe sürdi. Şunda bu strategik ugurlarda alnyp barylýan bilelikdäki işleriň maksadynyň türki dilli ýurtlaryň arasyndaky gatnaşyklary ösdürmäge gönükdirilen resminamalarda öz beýanyny tapjakdygyna pugta ynam bildirildi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow ýokary derejedäki şol duşuşygyň barşynda sammite gatnaşyjy ýurtlaryň arasyndaky dostluk we doganlyk gatnaşyklarynda medeniýetiň, ylmyň hem-de bilimiň eýeleýän örän uly ornuny belledi. Şunuň bilen baglylykda, milli Liderimiz TÜRKSOÝ-nyň çäklerinde amala aşyrylýan maksatnamalaryň we taslamalaryň gerimini giňeltmegiň maksadalaýyk boljakdygyny aýdyp, foruma gatnaşyjy döwletleriň şahyrlarynyň hem-de ýazyjylarynyň, medeniýet we sungat işgärleriniň eserlerini ýaýratmak, dünýäde wagyz etmek üçin degişli işleri geçirmegi teklip etdi.

Döwlet Baştutanymyz ýeňil bolmadyk synaga öwrülen we bütin dünýä üçin çynlakaý howp bolan täze görnüşli koronawirus ýokanjy bilen bagly meselelere daşary ýurtly kärdeşleriniň ünsüni çekip, COVID-19-y ýeňip geçmek üçin tutuş halkara jemgyýetçiligiň örän uly işleriniň zerurdygyny belläp, pandemiýa garşy göreşmekde sammite gatnaşyjy ýurtlaryň saglygy goraýyş edaralarynyň hem-de ylmy-barlag institutlarynyň dünýä jemgyýetçiligi bilen tagallalaryny birleşdirmeginiň wajypdygyny nygtady.

Resmi däl sammite gatnaşyjylaryň Merkezi Aziýada çäk taýdan amatly ýerleşen, özüni ygtybarly we jogapkär hyzmatdaş hökmünde tanadan Türkmenistan bilen köpugurly gatnaşyklary giňeltmäge türki dilli döwletleriň gyzyklanma bildirýändiklerini tassyklandygyny bellemek gerek. Bu bolsa hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň durmuşa geçirýän oňyn daşary syýasat strategiýasynyň netijesidir hem-de bütin adamzadyň bähbidine döredijilikli başlangyçlary öňe sürýän döwletimiziň dünýä derejesindäki belent abraýynyň subutnamasydyr.

...Hormatly Prezidentimiziň uçary Stambulyň “Atatürk” Halkara howa menziline gondy. Bu ýerde Türkmenistanyň we Türkiýe Respublikasynyň Döwlet baýdaklary belende galdyryldy. Ýokary derejeli myhmanyň gelmegi mynasybetli uçaryň ýanyndan düşelen haly ýodajygyň iki tarapynda-da Hormat garawulynyň esgerleri nyzama düzüldi. Howa menzilinde türkmen Liderini türk tarapynyň resmi adamlary garşyladylar.

Milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň awtoulag kerweni howa menzilinden “Çiragan” köşgünde ýerleşdirilen kabulhanasyna ugrady.

Soňra döwlet Baştutanymyz Türki geňeşiň Baş edarasyna geldi. Esasy girelgäniň öňünde milli Liderimizi geňeşiň Baş sekretary mähirli garşylady.

Soňra bu ýerde guramanyň Baş edara binasynyň açylyş dabarasy geçirildi. Dabaraly çäräniň çäklerinde Türki geňeşe gatnaşyjy döwletleriň Liderleri türki dilli ýurtlaryň Döwlet baýdaklaryny galdyrmak dabarasyna gatnaşdylar.

Ýokary derejeli myhmanlar ýygnananlaryň şowhunly el çarpyşmalary astynda toý bagyny kesip, binanyň içine girýärler we türki dilli ýurtlaryň taryhy barada gürrüň berýän fotosergi bilen tanyşýarlar.

Soňra hormatly Prezidentimiziň awtoulag kerweni «Barbaros Haýrettin Paşa» gämi duralgasyna tarap ugrady. Şol ýerden türki dilli ýurtlaryň wekiliýetleriniň Baştutanlary bilen bilelikde, gämide Mermer deňzindäki şazadalaryň adalarynyň birine, Stambuldan günorta-gündogara uzaýan «Demokratiýa we azatlyk adasyna» ýol aldylar.

Milli Liderimiz ada gelmek bilen, ýörite ulagda (golfkar) sammitiň geçiriljek ýerine — «Katre Island» myhmanhanasyna ugrady. Bu ýerde hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowy Prezident Rejep Taýyp Ärdogan doganlarça mähirli garşylady.

Ikitaraplaýyn duşuşyklar otagynda Türkmenistanyň we Türkiýe Respublikasynyň Liderleriniň arasynda ýokary derejede duşuşyk geçirildi.

Sammit başlamazdan ozal, myhmanhananyň eýwanynda döwlet Baştutanlarynyň hem-de wekiliýetleriň agzalarynyň bilelikde resmi surata düşmek dabarasy boldy.

Häzirki duşuşyk Türkiýe Respublikasynyň Prezidenti Rejep Taýyp Ärdoganyň, Azerbaýjanyň Prezidenti Ilham Aliýewiň, Gazagystan Respublikasynyň Prezidenti Kasym-Žomart Tokaýewiň, Gyrgyz Respublikasynyň Prezidenti Sadyr Žaparowyň, Türkmenistanyň Prezidenti Gurbanguly Berdimuhamedowyň, Özbegistan Respublikasynyň Prezidenti Şawkat Mirziýoýewiň, şeýle hem Wengriýanyň Premýer-ministri Wiktor Orbanyň we Türki geňeşiň Baş sekretary Bagdad Amreýewiň gatnaşmagynda geçirildi. Gazagystan Respublikasynyň ilkinji Prezidenti — Ýelbasy, Türki dilli döwletleriň hyzmatdaşlyk geňeşiniň hormatly başlygy Nursultan Nazarbaýew sammite sanly ulgam arkaly goşuldy.

Bilelikde resmi surata düşmek dabarasy tamamlanandan soň, “Katre Island” myhmanhanasynyň maslahatlar zalynda Türki dilli döwletleriň hyzmatdaşlyk geňeşiniň sammiti geçirildi. Ýokary derejeli duşuşykda oňa gatnaşyjy ýurtlaryň Liderleri “Sanlylaşdyrma döwründe «ýaşyl» tehnologiýalar we «akylly» şäherler” diýen mesele babatda döwletara gatnaşyklaryň möhüm ugurlary boýunça pikir alyşdylar hem-de guramanyň geljegine degişli, şol sanda onuň adyny üýtgetmek baradaky birnäçe wajyp meseleler boýunça çözgütleri kabul etdiler. Üçünji ýurtlar we edaralar bilen hyzmatdaşlyk etmegiň şertlerini kesgitlemek, Türki maýa goýum gaznasyny döretmek we 2040-njy ýyla çenli türki dünýäniň maksatnamasyny tassyklamak esasy meseleleriň hatarynda boldy. Şonda guramanyň orta we uzak möhletli maksatlary hem-de wezipeleri beýan edildi.

Türkmenistanyň Türki geňeşe synçy derejede girmegi häzirki sammitiň ähmiýetli wakalarynyň biri boldy.

Türkiýe Respublikasynyň Prezidenti Rejep Taýyp Ärdogan duşuşygy açyp we bu ýere ýygnananlary mähirli mübärekläp, maslahata gatnaşyjylara söz berdi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow sammitde çykyş edip, ilki bilen, bu möhüm hem-de wekilçilikli sammite gatnaşmaga çakylyk we bildirilen myhmansöýerlik, mähirli kabul edişlik, göwnaçyklyk, çäräniň ajaýyp guralandygy üçin Türkiýe Respublikasynyň Prezidenti Rejep Taýyp Ärdogana minnetdarlyk bildirdi.

Milli Liderimiz sözüni dowam edip, bu duşuşygyň Türkmenistan üçin aýratyn ähmiýetiniň bardygyny, sebäbi şu gün biziň ýurdumyzyň Türki geňeşe synçy hökmünde girmegi barada çözgüdiň kabul edilýändigini aýtdy. Bu bolsa ulaldyp aýtmanyňda, Türkmenistanyň türki dünýäniň döwletleri bilen hyzmatdaşlygynda hil taýdan täze tapgyryň başlanýandygyny alamatlandyrýan örän möhüm taryhy wakadyr.

Mümkinçilikden peýdalanyp, men Türkmenistanyň bu gurama şeýle derejede gatnaşmagy baradaky öz garaýyşlarymy aýtmak hem-de biziň bilelikdäki işimiziň ileri tutulýan ugurlaryny beýan etmek isleýärin diýip, döwlet Baştutanymyz belledi.

Ýurdumyz halkara bileleşige jogapkärli gatnaşyjy hökmünde dünýäniň köp ýurtlary bilen ikitaraplaýyn görnüşde hem, halkara guramalaryň çäklerinde hem işjeň we netijeli hyzmatdaşlyk edýär.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň nygtaýşy ýaly, Türkmenistanyň hemişelik Bitaraplyk hukuk ýagdaýy daşary syýasatymyzyň esasy bolup durýar. Bu dereje Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň 1995-nji ýylyň 12-nji dekabryndaky degişli Rezolýusiýasy hem-de 2015-nji ýylyň 3-nji iýunyndaky täzeden goldanan Rezolýusiýasy bilen biragyzdan ykrar edildi. Şeýle hem Türkmenistanyň başlangyjy bilen Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasy 2017-nji ýylyň 2-nji fewralynda 12-nji dekabry «Halkara Bitaraplyk güni» diýip yglan etmek barada degişli resminamany kabul etdi. Bu bolsa ählumumy parahatçylygy saklamakda Bitaraplyk syýasatynyň möhümdigini ýene-de bir gezek tassyklady.

Milli Liderimiz mümkinçilikden peýdalanyp, Türkmenistanyň hemişelik Bitaraplyk hukuk ýagdaýyny yzygiderli goldaýandyklary üçin Türki dilli döwletleriň hyzmatdaşlyk geňeşine agza döwletleriň wekiliýetleriniň Baştutanlaryna minnetdarlyk bildirdi.

Ilki bilen, Türkmenistanyň Türki dilli döwletleriň hyzmatdaşlyk geňeşiniň işine hemişe uly hormat goýmak we gyzyklanma bilen garandygyny bellemek gerek diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow aýtdy we geňeşiň işini gowulandyrmak maksady bilen, birnäçe teklipleri beýan etdi.

Ýer ýüzünde çylşyrymly ýagdaýlar, düýpli özgermeler bolup geçýän häzirki döwürde doganlyk halklaryň we döwletleriň arasyndaky gatnaşyklary pugtalandyrmak, dünýä bileleşiginiň öňünde durýan wezipeleri çözmäge agzybirlikde çemeleşmek aýratyn ähmiýete eýe bolýar. Sebäbi munuň özi aýdyň we jogapkärli garaýyşlary işläp taýýarlamagy talap edýär diýip, milli Liderimiz nygtady.

Türki dilli ýurtlaryň öz at-abraýyna we möhüm syýasy-diplomatik ýagdaýyna daýanýan ylalaşylan, işjeň garaýşy halkara hem-de sebit işlerinde, ilkinji nobatda bolsa, Merkezi Aziýada, Hazar we Gara deňzi sebitlerinde, Günorta Kawkazda, Orta we Ýakyn Gündogarda durnukly ösüşi üpjün etmekde hem-de gorap saklamakda möhüm orny eýelemäge ukyplydyr.

Häzirki şertlerde-de biziň ýurtlarymyzyň Birleşen Milletler Guramasynyň, Yslam Hyzmatdaşlyk Guramasynyň, Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasynyň, beýleki halkara hem-de sebit düzümleriniň çäklerinde gatnaşyklaryny giňeltmegiň zerurdygyna ynam bildirip, döwlet Baştutanymyz şeýle hyzmatdaşlygy doly anyklaşdyrmak, bilelikde diplomatik we beýleki tagallalar edýän ileri tutýan ugurlarymyzy kesgitlemek has netijeli bolar diýip hasap edýändigini belledi.

Sebit gapma-garşylyklarynyň güýçlenmegi sebäpli, olaryň aradan aýrylmagy we öňüniň alynmagy üçin biziň ylalaşylan garaýyşlarymyz aýratyn möhüm ähmiýete eýe bolýar diýip, milli Liderimiz sözüni dowam etdi hem-de dawalaryň güýçlenmeginiň öňüni almakda, olary gepleşikler arkaly çözmek üçin amatly şertleri döretmekde halkara tagallalary goldamak maksady bilen, diplomatik hyzmatdaşlygy işjeňleşdirmegiň maksadalaýyk boljakdygyny aýtdy.

Şunuň bilen baglylykda, Türkmenistanyň Bitaraplygyna, ýurdumyzyň öňüni alyş diplomatiýasy boýunça toplan tejribesine möhüm şert hökmünde garaýarys diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow ählumumy parahatçylygy, durnuklylygy we özara düşünişmegi berkitmek boýunça halkara gün tertibi amala aşyrylanda şu şertden peýdalanmagy teklip etdi.

Türki geňeşiň Birleşen Milletler Guramasynyň işine has işjeň we netijeli gatnaşmak syýasatyny işläp düzmäge girişmegini maksadalaýyk hasaplaýarys diýip, milli Liderimiz Birleşen Milletler Guramasy bilen biziň birleşigimiziň hyzmatdaşlyk gatnaşyklary ýörite halkara resminamada berkidilse, bu ugurda ädilen yzygiderli ädim boljakdygyny nygtady.

Şu teklip bilen doly ylalaşylan halatynda, ýakyn wagtda Baş Assambleýada deslapky diplomatik işe başlap, soňra degişli Rezolýusiýanyň umumy taslamasy bilen çykyş edip bolardy. Sebäbi türki dilli döwletleriň Birleşen Milletler Guramasy bilen yzygiderli hyzmatdaşlygyny ýola goýmak boýunça netijeli hem-de umumy garaýşy halkara bileleşikde düşünmek bilen kabul ediler we goldawa eýe bolar, umumy bähbitler üçin tagallalary birleşdirmegiň täsirli guralyna öwrüler diýip pikir edýärin diýip, döwlet Baştutanymyz aýtdy.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow türki dilli döwletleriň Yslam Hyzmatdaşlyk Guramasy bilen gatnaşyklaryny pugtalandyrmaga sammite gatnaşyjylaryň ünsüni çekip, bu iki guramanyň ykdysadyýet, söwda, maýa goýumlar, ekologiýa we ylym-bilim ýaly ugurlarda bilelikde işlemek üçin giň mümkinçilikleriniň bardygyna ynam bildirdi. Şeýle hem uly mümkinçiligi bolan ýurtlarymyzyň ony diňe öz ösüşi üçin däl-de, eýsem, tutuş dünýäniň, halkara işleriň durnukly we döredijilikli bolmagynyň bähbidine-de mynasyp hem-de netijeli ulanmaga ukyplydygy aýdyldy.

Milli Liderimiz sözüni dowam edip, bu ynamyň köpasyrlyk tejribä, biziň ganybir kowumdaşlygymyza, ruhy we ahlak gymmatlyklarymyzyň, daýançlarymyzyň mäkämdigine hem-de synmazdygyna esaslanýandygyny nygtady.

Türki dünýäsi uzak taryhyň dowamynda örän kuwwatly medeniýetiň hem-de siwilizasiýanyň dörän we ösen özboluşly mekany hasaplanýar. Bu bolsa dünýä taryhynyň, medeniýetiniň hem-de siwilizasiýasynyň barşyna we ösüşine ägirt uly täsirini ýetirdi.

Türki halklaryň görnükli wekilleri bolan Magtymguly Pyragynyň, Ýunus Emräniň, Muhammet Fizulynyň, Abaýyňdyr Ýusup Balasagunlynyň, Muhammet Ulugbegiň atlarydyr eden işleri häzirki döwürde bizi täze belentliklere ruhlandyrýar. Häzirki düýpli wehimler bilen ýüzbe-ýüz bolýan döwrümizde biz doganlyk halklarymyzyň bahasyna ýetip bolmajak ynsanperwer garaýyşlary, hoşniýetli goňşuçylygy we agzybirligi wesýet edip giden beýik döwlet işgärleriniňdir akyldarlaryň taryhy mirasyna daýanýarys diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow bu mirasa eýermegiň biziň döwletlerimiz üçin hemmetaraplaýyn ösüşiň örän giň mümkinçiliklerini açýandygyny nygtady.

Türkmenistan ykdysady we söwda gatnaşyklaryny yzygiderli hem-de belli bir maksada gönükdirip pugtalandyrmagy hyzmatdaşlyk etmegiň örän möhüm ileri tutulýan ugry hökmünde garaýar.

Şunda milli Liderimiz bu ugurda mümkinçiliklerimiz örän uly diýsem, ulaldyp aýtdygym bolmaz. Sebäbi biziň döwletlerimiziň kuwwatyny birleşdirmek, serişde, geografik, önümçilik we tehnologik mümkinçiliklerimizi peýdalanmak diňe bir milli ykdysadyýetlerimizi ösdürmäge güýçli ýardam bermän, eýsem, Ýewraziýada tutuş geoykdysady düzüme hem düýbünden başga mazmun we häsiýet berer diýip pikir edýändigini belledi.

Gürrüň, ozaly bilen, energetika we ulag ulgamlary ýaly strategik ugurlar barada barýar.

Çünki türki dilli döwletler Aziýany hem-de Ýewropany berk we durnukly ulagdyr energetika ulgamlary arkaly birleşdirjek Ýewraziýa giňişliginde tebigy halkany emele getirýär. Şeýle ulgamlary döretmekde biziň ýurtlarymyz möhüm orny eýelemäge ukyplydyr. Bu Gündogar — Günbatar hem-de Demirgazyk — Günorta ugurlary boýunça iri Aziýa, Ýewropa we Ýakyn Gündogar bazarlaryna energiýa serişdelerini, harytlary ibermegiňdir hyzmatlary etmegiň gysga, ygtybarly, howpsuz ýoly bolup durýar.

Şu babatda Hazar sebitinden Türkiýä, ondan aňryk Ýewropa energiýa ulgamlaryny, Beýik Ýüpek ýoluny dikeldýän üstaşyr logistik geçelgeleri gurmagyň taslamalary göz öňünde tutulýar. Şonuň bilen baglylykda, döwlet Baştutanymyz hyzmatdaşlygyň şu ugruny güýçlendirmegiň, türki dilli döwletleriň oýlanyşykly bitewi strategiýasyny işläp taýýarlamaga girişmegiň, şonuň esasynda ylalaşylan ulag we energetika diplomatiýasyny alyp barmagyň zerurdygyny belledi.

Milli Liderimiz bu ugurda ýöriteleşdirilen halkara düzümler, hususan-da, Birleşen Milletler Guramasynyň Ýewropa ykdysady komissiýasy, Aziýa — Ýuwaş umman sebiti üçin Ykdysady we durmuş komissiýalary bilen bilelikdäki işleri güýçlendirmegi hem-de Yslam ösüş banky we Aziýanyň ösüş banky ýaly maliýe edaralaryny çekmek bilen, bilelikdäki taslamalary amala aşyrmak boýunça hyzmatdaşlyk etmäge başlamagy teklip etdi.

Munuň üçin bize degişli hukuk we guramaçylyk şertlerini, halkara giňişlikde tagallalarymyza düşünmäge hem-de olary goldamaga gönükdirilen amatly syýasy, diplomatik, maglumat şertlerini döretmegiň üstünde oýlanyşykly işlemek gerek diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow aýtdy.

Türki dünýäniň ýurtlary häzir ählumumy ösüşiň belentliginde bolup, täze garaýyşlary, onuň amala aşyrylyşy hem-de geljegi baradaky düşünjeleri öňe sürmelidir. Ykdysadyýetde, durmuş ulgamynda, tehnologiýalarda we innowasion çözgütlerde öňdebaryjy döwletleriň hatarynda bolmalydyr.

Bu ekologiýa meselesine hem doly derejede degişlidir. Türkmenistan häzirki düýpli ekologik howplara garşy halkara tagallalary birleşdirmäge berk ygrarlydygyny tassyklap, «ýaşyl» gün tertibi bilen bagly ençeme anyk we zerur ädimleri ätmegi teklip edýär diýip, milli Liderimiz aýtdy.

Biz az uglerodly önümçilikleri ösdürmek çärelerini amala aşyrmaga gönükdirilen Ählumumy strategiýany işläp taýýarlamaga girişmegi zerur hasaplaýarys. Şeýle hem Birleşen Milletler Guramasynyň howandarlygynda energetika pudagynda ileri tutulýan wezipeleriň biri hökmünde wodorody ösdürmegiň halkara «Ýol kartasyny» döretmegiň möhümdigini nygtaýarys diýip, döwlet Baştutanymyz bu başlangyçlary amala aşyrmakda türki dünýäniň raýdaşlygynyň Durnukly ösüş maksatlaryna ýetmäge saldamly goşant boljakdygyna ynam bildirdi.

Biziň pikirimizçe, türki dilli döwletleriň birleşiginiň halkara hyzmatdaşlygynyň ugurlaryny we geografiýasyny giňeltmegini onuň guramaçylyk düzümini berkitmek hem-de kämilleşdirmek zerurlygy talap edýär diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow aýtdy hem-de biziň ýurtlarymyzyň ykdysady, ekologiýa, ynsanperwer ugurlarda hyzmatdaşlygyny berkitmek bilen meşgullanjak ýörite komitetleri döretmek barada hem pikirlenip boljakdygyny belledi.

Milli Liderimiz Türki geňeşiň Baş sekretarynyň möhüm ornuny ykrar edip, onuň geografik ýagdaý boýunça orunbasarlarynyň wezipelerini girizmek barada oýlanmagy teklip etdi. Olar bu ýokary derejesini peýdalanyp, Aziýa we Ýewropa yklymlaryndaky dürli döwletleriň gatnaşyklary bilen jikme-jik meşgullanarlar.

Ýokary derejedäki şu duşuşyk Türkmenistanyň doganlyk döwletler bilen özara gatnaşyklarynda täze sahypany açýar. Ýurdumyzyň Türki dilli döwletleriň hyzmatdaşlyk geňeşine synçy hökmünde girmegi hakyndaky çözgüdiň kabul edilmegine buýsanýarys diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow belledi hem-de şu gün biz doganlyk halklaryň ilerlemegiň, gülläp ösüşiň we abadançylygyň ýoly bilen öňe gitmegi üçin tagallalarymyzy hem-de hyjuwymyzy birleşdirip, bilelikde has-da kuwwatly bolduk diýip aýtdy.

Biziň bu hyzmatdaşlygymyzyň esasynda hoşniýetli erk-islegimiz, maksatlarymyzyň umumylygyna düşünmek, şöhratly taryhy mirasymyza daýanmak, kuwwatly bitewi köklerimiz durýar. Şu köklerden bolsa Ýer ýüzüniň adamlarynyň millionlarçasyny saýalaýan türki dünýäniň beýik daragty ösüp ýetişdi.

Milli Liderimiz doly özara düşünişmek, ynanyşmak we açyklyk ýagdaýynda geçýän ýokary derejedäki duşuşygyň geçirilişine we netijelerine ýokary baha berip, oňa gatnaşýan döwlet Baştutanlaryna netijeli goldawy we meýilleri, olaryň her biriniň Türkmenistan bilen doganlyk gatnaşyklary ösdürmäge üýtgewsiz taýýardygy hem-de berýän uly şahsy ünsi üçin tüýs ýürekden minnetdarlyk bildirdi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow çykyşyny tamamlap, guramanyň işini başarnykly utgaşdyrýandygy we şu duşuşygy üstünlikli geçirmäge goşan goşandy üçin Baş sekretar Bagdad Amreýewe hem minnetdarlyk bildirdi.

Ýokary derejeli duşuşykda häzirki sebit hem-de halkara derejedäki syýasy we ykdysady ýagdaýlar boýunça pikir alyşmalar boldy.

Gurama başlyklyk etmek Azerbaýjandan Türkiýä geçen Türki dilli döwletleriň hyzmatdaşlyk geňeşiniň döwlet Baştutanlarynyň VIII sammitiniň netijeleri boýunça Stambul jarnamasyna hem-de birnäçe kararnamalara gol çekildi.

Şeýle hem şu gün sammitiň çäklerinde Türkmenistanyň Prezidenti Gurbanguly Berdimuhamedowyň we Gyrgyz Respublikasynyň Prezidenti Sadyr Žaparowyň duşuşygy boldy.

Soňra hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow ýokary derejeli myhmanlaryň hormatyna Türkiýe Respublikasynyň Prezidenti Rejep Taýyp Ärdoganyň adyndan berlen resmi agşamlyk naharyna gatnaşdy.

Döwlet Baştutanymyz Türkiýe Respublikasyna iş saparynyň maksatnamasyny tamamlap, Stambul şäheriniň Halkara howa menziline geldi we bu ýerden Watanymyza ugrady.

Žurnalistikada interwýu gyzykly hem özüne çekiji, şol bir wagtda jogapkärçilikli çemeleşmäni talap edýän žanr hasaplanýar. Sowallar arkaly adamyň keşbini çekmeli — hakyky ýerine düşen interwýunyň üstünligi, ine, şunda jemlenýär. Ýöne şol üstünligi gazanmak asla ýeňil-ýelpaý iş däl. Onuň üçin berlen sowallaryň-da, jogaplaryň-da maňzyňa batmagy, düşnükli we täsirli bolmagy zerur. Şu ikisi özara sazlaşanda, söhbetdeşligiň asyl maksadyna ýetjekdigi gümansyz...

Biz interwýu žanryndan söz açmak bilen, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň Türkiýäniň döwlet teleradiokompaniýasynyň «TRT World» teleýaýlymynyň baş redaktory Ýusuf Erim bilen bolan söhbetdeşligi, onuň many-mazmuny barada gürrüň etmekçi bolýarys. Şunda bir hakykata turuwbaşdan ünsi çekmek gerek. Mukaddes Garaşsyzlygymyzyň şanly 30 ýyllygy mynasybetli milli Liderimiz «Mir» döwletara teleradiokompaniýasynyň we TASS agentliginiň sowallaryna hem jogap berdi. Iri habar beriş serişdeleriniň žurnalistleri bilen geçirilen söhbetdeşlikleriň üçüsinde-de, gürrüňsiz, ýüregi elmydama «Halkym, ýurdum!» diýip urýan, tutuş adamzadyň öňündäki jogapkärçilik hökmünde dünýä syýasatyna işjeň garylyp-gatylmak ugrunda irginsiz tagalla edýän, millilige aýratyn gadyr goýýan, döwlet işlerini döredijilik, sport bilen utgaşdyryp, hemmelere görelde görkezýän, maşgala gymmatlyklaryny gözüniň göreji deýin sarpalaýan... türkmen Lideriniň keşbi janlanýar. Hut hormatly Prezidentimiziň öňdengörüjilikli içeri we daşary syýasatynyň netijeliligi bolsa täze taryhy şertlerde Garaşsyz, baky Bitarap Türkmenistanyň halkara giňişlikde eýeleýän ornuny mäkäm pugtalandyrdy.

Aslynda, döwlet Baştutanymyzyň daşary ýurtly žurnalistler bilen geçiren sowal-jogaplarynda üns çekilen ugurlaryň her biri aýratyn söhbet edilmäge mynasyp. Çünki olarda dünýä kartasynda «Türkmenistan» atly özbaşdak döwletiň döreýşinden başlap, geçen üç onýyllykda ýurdumyzyň ýeten sepgitleridir gazanan üstünliklerine hertaraplaýyn jikme-jik seljerme berilýär, görnükli syýasatçy hökmünde milli Liderimiziň döwleti dolandyrmak sungatynyň aýratynlyklary inçelik bilen açylyp görkezilýär. Şoňa görä-de, bu söhbetdeşlikleriň dünýä jemgyýetçiliginde, bilermenlerdir syýasatşynaslarda uly gyzyklanma döretmegi tebigy ýagdaýdyr. Olaryň mazmunyny bir sözde jemlemeli bolsa, «Türkmenistanyň taryhyna, şu gününe we geljegine syýahat» diýip häsiýetlendirsek, ýerine düşerdi. Biz muny Türkiýäniň döwlet teleradiokompaniýasynyň «TRT World» teleýaýlymynyň žurnalisti bilen söhbetdeşligiň mysalynda-da aýdyňlaşdyryp bileris.

Türkmenistan bilen Türkiýäniň arasyndaky hyzmatdaşlygyň häzirki ýagdaýy we geljekki mümkinçilikleri, garaşsyz ösüşiň 30 ýylynda türkmen döwletiniň ýeten iň wajyp sepgitleri hem-de öňde goýlan maksatlar, nesilleriň arasyndaky baglanyşygyň milli döwletliligi kemala getirmekdäki ähmiýeti, iň ýakyn goňşularymyz bolan sebit döwletleri bilen gatnaşyklarda ileri tutulýan ugurlar, ýakyn wagtlarda geçirilmegi meýilleşdirilýän Azerbaýjan — Türkmenistan — Türkiýe üçtaraplaýyn sammitinde garaljak meseleler, halkara hyzmatdaşlar bilen bilelikde amala aşyrylan iri taslamalar, Türkmenistanyň Türki dilli döwletleriň hyzmatdaşlyk geňeşine synçy derejede goşulmagynyň sebäpleri, hormatly Prezidentimiziň maşgala gymmatlyklaryna garaýşy we gyzyklanmalary, hünär saýlamakda ýaş nesillere maslahatlary söhbetdeşligiň özenini düzdi. Sowallar, göräýmäge, biri-birinden tapawutly ýaly bolsa-da, «watançylyk» diýilýän gymmatly düşünje olary bir sapaga düzýär. «Adam özüniň Watanyň ykbalyna hemişe dahyllydygyny duýmalydyr» diýýän türkmen Lideriniň hut şu ýörelgä ygrarlylygy bu gün nusgalyk göreldä öwrülip, watançylyk senasy bolup kalplara dolýar. Aýdylyşy ýaly, dünýäni söýmek hem öz Watanyňa çäksiz söýgüden gözbaş alýar.

Türkmenistanyň dünýäde garaşsyz, özbaşdak, kuwwatly we uly abraýa eýe döwlet hökmünde emele gelmeginiň Garaşsyzlyk ýyllarynda ýetilen iň arzyly sepgit bolandygy, onuň daşary syýasatyň binýatlyk esasy bolan hemişelik Bitaraplyk derejesini ykrar etdirmäge şaýol açandygy asyrlar aşsa-da, mizemejek hakykatdyr. Nämüçindir, türkmen döwletliliginiň goşa ganaty hasaplanýan Garaşsyzlyk hem Bitaraplyk barada gürrüň edilende, dostlukly ýurdumyz Türkiýe hem bada-bat göz öňümde janlanýar. «Türkiýe dünýä ýurtlarynyň arasynda ilkinji bolup biziň Garaşsyzlygymyzy ykrar etdi, Aşgabatda özüniň diplomatik wekilhanasyny açdy. Türkmenistanyň Bitaraplyk hukuk ýagdaýynyň halkara derejede ykrar edilmeginiň ähli döwürlerinde Türkiýäniň goldawy aýratyn ähmiýetli boldy. Şol döwür ýola goýlan türkmen-türk hyzmatdaşlygynyň däpleri, biziň gatnaşyklarymyzyň aýratyn häsiýeti ýyllar geçse-de, üýtgemän, has-da berkedi». Döwlet Baştutanymyzyň türkiýeli žurnalistiň sowalyna beren jogabyndaky, ine, şu jümleler munuň sebäbini doly aýdyňlaşdyrýar.

Şygar edip aýdylyşy ýaly, biz bir millet — iki döwlet. Türkiýe Türkmenistan üçin iň ýakyn, doganlyk ýurt. Biziň ata-babalarymyzyň ykbaly, taryhymyz, dilimiz, dinimiz, medeniýetimiz hem ruhy däplerimiz bir umumylykda jemlenýär. Birek-birege «gardaş, arkadaş!» diýip ýüzlenýän türkmen we türk halklarynyň taryhy taýdan ýakynlygy, ýürekdeşligi bu gün döwletara derejede ygtybarly, strategik hyzmatdaşlygy ýola goýmagyň binýady bolup hyzmat edýär. Dogrusy, türkmen-türk gatnaşyklarynda ýetilen sepgitler barada bu makalamyzda jikme-jik gürrüň bermegiň zerurlygy ýok. Şol gatnaşyklaryň miwelerini biz gündelik durmuşymyzda, ykdysadyýetimiziň köp pudaklarynda alnyp barylýan bilelikdäki işlerde has aýdyň görýäris.

Ýeri gelende bellesek, meýdanynyň 97 göterimi Gündogar Aziýada, 3 göterimi hem Günorta Ýewropada ýerleşip, üç tarapyny Gara, Egeý we Ortaýer deňizleri gurşap alan Türkiýe geografik taýdan täsin, geostrategik taýdan örän amatly çäkde ýerleşýär. Bu bolsa ýurduň möhüm ulag-aragatnaşyk geçelgeleriniň merkezine, söwda-ykdysady gatnaşyklary ösdürmäge uly mümkinçiligi bolan döwlete öwrülmegini şertlendirýär. Ine, onsoň, Türkiýäniň söwda dolanyşygynyň we maýa goýum işjeňliginiň derejesi boýunça Türkmenistanda öňdebaryjy orny eýelemeginiň, «Lapis Lazuli» adyny alyp, Gara deňziň üsti bilen Ýewropa bazarlaryna çykmaga mümkinçilik berjek Owganystan — Türkmenistan — Azerbaýjan — Gruziýa — Türkiýe ugry boýunça üstaşyr ulag taslamasynyň üstünlikli amala aşyrylmagynyň bähbitlerini öz ýanyňdan degşirip görmek ýeterlik.

«Ösüş arkaly parahatçylyk» — hormatly Prezidentimiziň daşary syýasatynyň esasyny düzýän şygar. Doganlyk Türkiýede hem «Ýurtda parahatçylyk — dünýäde parahatçylyk» şygary döwlet syýasatynyň baş ýörelgesi hasaplanýar. Dostlukly döwletde ýörgünli ulanylýan «Özbaşdaklyk, gürrüňsiz, halka degişlidir» diýen jümle bolsa biziň ýurdumyzyň «Döwlet adam üçindir!» baş ýörelgesi bilen bir bitewi sazlaşygy emele getirýär. Diýmek, halklarymyzyň üstünden asyrlar aşsa-da, gymmatyny ýitirmeýän umumylyklary bu gün iki ýurduň döwlet syýasatynda-da, dünýä ykbalyna dahylly işlerinde-de mynasyp beýanyny tapýar. Bu barada milli Liderimiz Ýusuf Erim bilen söhbetdeşliginde-de aýratyn nygtap, hut «doganlyk» sözüniň özara gatnaşyklaryň ilkibaşdan we häzirki günlerine çenli syýasatda, ykdysadyýetde, ynsanperwer ulgamda, halkara giňişlikde tutuş ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygyň içinden eriş-argaç bolup geçýändigine ünsi çekdi.

Söhbetdeşligiň syýasy tarapy barada aýdylanda, ýakyn wagtlarda geçirilmegi meýilleşdirilýän Azerbaýjan — Türkmenistan — Türkiýe sammitiniň üçtaraplaýyn hyzmatdaşlygyň häzirki ýagdaýy we geljegi barada pikir alyşmak, birek-biregiň çig mal, serişde we adam mümkinçiliklerini ulanmak arkaly özara gatnaşyklary has-da işjeňleşdirmek ýolunda möhüm ädime öwrüljekdigine pugta ynam bildirmek bolar. Üç ýurduň Gündogar — Günbatar ugry boýunça ygtybarly ulag we energetika köprüsiniň emele gelmeginde esasy orun eýeleýändigi göz öňünde tutulanda, sammitiň ulag-aragatnaşyk, söwda we maýa goýum ulgamlarynda gatnaşyklar üçin täze mümkinçilikleri açjakdygy ikuçsuzdyr. Ýeri gelende, hormatly Prezidentimiziň dünýäde dowam edýän adatdan daşary ýagdaýlarda özara deňiz gatnawlarynyň, Gündogar — Günbatar we Demirgazyk — Günorta ugurlar boýunça ulag geçelgeleriniň işiniň kadaly ýola goýulmagy ugrunda yzygiderli çykyş edýändigini nygtamaly. Munuň özi pandemiýa şertlerinde yklymyň geoykdysady giňişliginde hereket edýän ýük gatnawlaryny durnukly ýagdaýda saklamakda, ýurtlarymyzyň ykdysady syýasatynyň bökdençsiz amala aşyrylmagynda, esasysy bolsa, iň ýokary gymmatlyk bolan adamlaryň zerur isleglerini kanagatlandyrmak üçin ähli zerur çäreleri görmekde aýgytlaýjy orun eýeledi.

Ýeri gelende, bir buýsançly ýagdaýy aýratyn nygtamaly. Düýn, 12-nji noýabrda Türkiýäniň Stambul şäherinde geçirilen Türki geňeşe agza döwletleriň Baştutanlarynyň VIII sammitinde Türkmenistanyň resmi taýdan Türki dilli döwletleriň hyzmatdaşlyk geňeşine synçy hökmünde goşulmagy hakynda çözgüt kabul edildi. Bu barada türkiýeli žurnalist bilen gürrüňdeşlikde: «Men Türkmenistanyň Türki geňeşe synçy hökmünde gatnaşmagynyň guramanyň syýasy, söwda-ykdysady we medeni-ynsanperwer gatnaşyklarda alyp barýan işlerine goşant goşjakdygyna berk ynanýaryn» diýmek bilen, milli Liderimiz türkmen Bitaraplygynyň mümkinçiliklerine aýratyn ünsi çekdi. Çünki hut hemişelik Bitaraplyk hukuk derejesi ýurdumyza parahatçylygyň bähbidine iş alyp barýan halkara we sebit düzümleri bilen işjeň gatnaşyklary ýola goýmaga şert döredýär. Halkara guramalaryň 50-ä golaýynyň agzalygyna kabul edilen Türkmenistanyň bu ugurda alyp barýan işiniň hukuk esaslary «Bitarap Türkmenistanyň daşary syýasat ugrunyň 2017 — 2023-nji ýyllar üçin Konsepsiýasynda» hem anyk kesgitlenendir. Hormatly Prezidentimiziň Türki dilli döwletleriň hyzmatdaşlyk geňeşiniň ýokary derejeli duşuşyklaryna hormatly myhman hökmünde yzygiderli gatnaşmagy bu düzümiň çäginde alnyp barylýan işlere işjeň gatnaşmaga, möhüm teklipdir başlangyçlary öňe sürmäge ýardam berýär.

2009-njy ýylyň 3-nji oktýabrynda türki dilli döwletleriň Baştutanlarynyň Azerbaýjanyň Nahiçewan şäherinde geçirilen sammitinde döredilip, iş tertibi 2010-njy ýylyň Stambul jarnamasynda berkidilen Türki geňeşe Azerbaýjan, Türkiýe, Gazagystan, Gyrgyzystan hem-de Özbegistan hemişelik agza, Wengriýa bolsa synçy derejesinde gatnaşýar. Guramanyň esasy maksatdyr wezipelerini özünde jemleýän Nahiçewan jarnamasynda onuň döwletara hyzmatdaşlygyň ähli meseleleri, şol sanda parahatçylygy we howpsuzlygy goldamak, söwda, maýa goýum hyzmatdaşlygyny işjeňleşdirmek, ählumumy wehimlere garşy bilelikde göreşmek, adam hukuklaryny goramak ýaly ugurlarda iş alyp barýandygy hakynda bellenilýär. Diňe parahatçylykly gatnaşyklaryň bähbidine hereket edýän Türki dilli döwletleriň hyzmatdaşlyk geňeşiniň ileri tutýan ugurlarynyň türkmen Bitaraplygynyň binýatlyk ýörelgeleri bilen gapma-garşy gelmeýändigi şunda has aýdyň görünýär.

Türki geňeşe synçy derejede gatnaşmak Türkmenistan üçin nähili mümkinçilikleri açar? Şu sowala jogap bermek üçin dünýäniň syýasy kartasyny göz öňüne getirmek ýeterlik. Guramanyň hemişelik agzalary bolan Gazagystan, Gyrgyzystan hem-de Özbegistan biziň ýurdumyzyň Merkezi Aziýa sebitinde iň esasy strategik hyzmatdaşlary, Azerbaýjan bolsa Hazar deňzi boýunça goňşy döwleti. Amatly geografik çäkde ýerleşen Türkiýe Türkmenistan üçin Ýewropa yklymyna amatly çykalgadyr. Gadymy Beýik Ýüpek ýolunyň ýüreginde ýerleşen biziň ýurdumyz çar tarapa uzaýan ulag we energetika geçelgeleriniň möhüm halkasy hasaplanýar. Türki geňeşe synçy hökmünde gatnaşmak bolsa agza döwletleriň çäginden geçip, has alyslara uzaýan iri taslamalara-da goşulmaga ýardam eder. Munuň özi taraplaryň ählisi üçin hem ykdysady taýdan örän bähbitlidir. Hut şoňa görä-de, gatnaşyjy ýurtlar Türkmenistanyň bu düzüme degişli derejede goşulmagyny biragyzdan goldadylar. Ine, tutuş Merkezi Aziýa sebitiniň dünýä syýasatynda eýeleýän ornuny berkitmek, Bitaraplygyň türkmen nusgasynyň ykdysady mümkinçiliklerini netijeli peýdalanmak ýolunda täze gözýetimler!

Biz makalamyzda, esasan, milli Liderimiziň «TRT World» teleýaýlymynyň žurnalisti bilen söhbetdeşliginiň syýasy tarapyna ähmiýet berdik. Ýöne ýokarda-da aýdyşymyz ýaly, onda gürrüňi edilen ugurlaryň hersi özbaşyna bir söhbet. Bular barada entek kän makalalar ýazylar, teswirler berler. Olaryň ahyrky maksadynyň gelip-gelip, dünýä içre ykrar edilen Liderimiziň «Ösüş arkaly parahatçylyk» diýen şygarynda jemlenjekdigi gümansyz. Şu beýik şygary baýdak edinen Türkmenistanyň döredijilikli syýasaty bolsa Zemin halklaryny parahatçylyga we ynanyşmaga çagyrýar.

Aýgül RAHYMOWA.

«Türkmenistan».

Türkmenistanyň 2022-nji ýyl üçin Döwlet býujeti hakynda

1-nji madda

Türkmenistanyň 2022-nji ýyl üçin Döwlet býujetini girdejiler we çykdajylar boýunça 85 619,2 mln. manat möçberde, şol sanda býujetiň birinji derejesini girdejiler we çykdajylar boýunça 25 796,0 mln. manat möçberde tassyklamaly.

2-nji madda

Türkmenistanyň 2022-nji ýyl üçin Merkezleşdirilen býujetini girdejiler we çykdajylar boýunça 77 421,5 mln. manat möçberde, şol sanda býujetiň birinji derejesini girdejiler we çykdajylar boýunça 17 598,2 mln. manat möçberde tassyklamaly.

3-nji madda

Umumydöwlet salgytlaryndan Aşgabat şäheriniň we welaýatlaryň býujetlerine geçirmeleriň 2022-nji ýyl üçin kadalyk ölçeglerini şu aşakdaky möçberlerde bellemeli:

                                    goşulan         peýdadan      ýerasty
                                    baha üçin      alynýan         baýlyklardan
                                    salgytdan     salgytdan      peýdalanmak
                                                                                    üçin salgytdan

Aşgabat şäheri          5,7%               5,7%                5,7%

Ahal welaýaty            100,0%           100,0%           100,0%

Balkan welaýaty        7,7%                7,7%                7,7%

Daşoguz welaýaty    100,0%           100,0%           100,0%

Lebap welaýaty         100,0%           100,0%           100,0%

Mary welaýaty            100,0%          100,0%           100,0%

4-nji madda

2022-nji ýylda Türkmenistanyň Merkezleşdirilen býujetinden welaýatlaryň býujetleriniň deňeçerligini üpjün etmek üçin olara 3 101,2 mln. manat möçberde serişdeleri bölüp bermeli, şol sanda:

Ahal welaýaty 187,7 mln. manat

Daşoguz welaýaty 1 520,3 mln. manat

Lebap welaýaty 1 051,4 mln. manat

Mary welaýaty 341,8 mln. manat

5-nji madda

Ýerli býujetleri 11 299,0 mln. manat möçberde, şol sanda Aşgabat şäheriniň we welaýatlaryň býujetlerini aşakdaky möçberlerde tassyklamaly:

Aşgabat şäheri 2 019,7 mln. manat

Ahal welaýaty 1 399,7 mln. manat

Balkan welaýaty 1 287,3 mln. manat

Daşoguz welaýaty 2 058,1 mln. manat

Lebap welaýaty 2 325,2 mln. manat

Mary welaýaty 2 209,0 mln. manat

6-njy madda

Zähmet haky, pensiýalar, döwlet kömek pullary we talyp haklary Türkmenistanyň Döwlet býujetiniň çykdajylarynyň goralan maddalarydyr diýip bellemeli.

7-nji madda

Býujet ýetmezçiliginiň emele gelen ýagdaýynda döwlet nesýe almalaryndan gelen serişdeler we (ýa-da) Türkmenistanyň kanunçylygyna laýyklykda, býujet serişdelerinden emele gelen galyndylary maliýeleşdiriş çeşmeleri bolup durýar diýip bellemeli.

2022-nji ýylda Türkmenistanyň Döwlet býujetine beýleki çeşmelerden gelip gowuşýan goşmaça girdejiler, şeýle hem girdejileriň çykdajylardan artyk gelen pul möçberleri, birinji nobatda döwlet nesýe almalary we bank karzlary boýunça bergini üzmek üçin gönükdirilýär diýip bellemeli.

8-nji madda

Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministrligine Türkmenistanyň Kanunlaryndan, Türkmenistanyň Prezidentiniň Permanlaryndan, Kararlaryndan we Buýruklaryndan gelip çykýan zerur bolan takyklamalary Türkmenistanyň 2022-nji ýyl üçin Döwlet býujetiniň görkezijilerine girizmegi, şeýle hem Merkezleşdirilen we ýerli býujetleriň ýerine ýetirilmeginiň barşynda ähli çykdajy maddalary boýunça tygşytlanan serişdeleri zerur bolan ýagdaýlarda beýleki çykdajy maddalara gönükdirmegi tabşyrmaly.

Türkmenistanyň Prezidenti
Gurbanguly BERDIMUHAMEDOW.

Aşgabat şäheri, 2021-nji ýylyň 13-nji noýabry.