Hormatly Prezidentimiziň taýsyz tagallalary netijesinde ulag-kommunikasiýa ulgamynda hem düýpli ösüşler amala aşyrylýar. Bu ugurda «Türkmendemirýollary» döwlet kärhanasynyň Türkmenabat raýat desgalary şahamçasynyň agzybir işgärleri hem tutanýerli zähmet çekýärler.

Şahamça degişli iki sany jaý ulanyş gullugynyň düzüminde 200 töweregi demir ýol işgäri 3600-e golaý hojalygyň mynasyp ýaşaýyş şertlerini üpjün etmek üçin zähmet çekýär. Olaryň esasy wezipesi arassaçylyk işlerini alyp barmak, raýatlardan gelen arza-şikaýatlara seretmek, elektrik togy hem-de tebigy gaz bilen üpjün etmek, ýer-suw, lagym üpjünçiligini guramak we beýleki işlerden ybaratdyr. Tejribeli hünärmen Artur Allakulyýewiň ýolbaşçylyk edýän şahamçasynyň işgärleriniň arasynda has göreldeli işläp, zähmet borçnamalaryny artygy bilen ýerine ýetirýän demirýolçularyň onlarçasy bar. Olardan, Baýramkadyr Amanberdiýew, Rüstem Töräýew, Elijan Arslanow, Abdukahr Abdullaýew ýaly işjanly demirýolçular ýylyň-ýylyna zähmet üstünliklerine mynasyp bolýarlar.

Ýurt Garaşsyzlygymyzyň şanly 30 ýylynyň dowamynda bitirilen beýik işler, ýetilen belent sepgitler, gazanylan üstünlikler her birimizde buýsanç duýgusyny döredýär. Gurlan we gurulýan, çar tarapa uzaýan demir ýollar hormatly Prezidentimiziň alyp barýan adyl syýasatynyň üstünlikli durmuşa geçirilýändiginiň aýdyň beýanydyr. Türkmen halkynyň eşretli durmuşda ýaşamagy üçin ähli tagallalary edýän milli Liderimiziň öňdengörüjilikli syýasaty ýurdumyzyň bagtyýar raýatlarynyň ýaşaýyş-durmuş derejesini has-da gowulandyrmaga gönükdirilendir. Öz halkynyň bolelin, eşretli durmuşda ýaşamagy üçin yzygiderli tagalla edýän Gahryman Arkadagymyzyň jany sag, il-ýurt bähbitli, döwlet ähmiýetli tutumly işleri mundan beýläk-de rowaç bolsun!

Jangeldi IŞANKULYÝEW,

žurnalist.

Garaşsyz, hemişelik Bitarap Watanymyz Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe ykdysady taýdan bedew bady bilen ösýän, dünýäniň ykdysady giňişligine ynamly goşulan ýurtlaryň hatarynda ornuny berkitdi. Hemmämize mälim bolşy ýaly, ykdysady ösüşiň esasy netijeleri, talaplary anyk teklipler, ylmy oý-pikirler, kämil hünärmenler bilen berk baglanyşyklydyr. Beýik ösüşleriň adamzat jemgyýetini näderejede özgerdenligi hakyndaky pikirler her birimiziň yhlasly işlemegimizi üpjün edýär. Şeýle özgerişlerde innowasiýanyň hemme döwürlerde-de esasy badalga bolandygy baradaky pikir bilen doly ylalaşýarsyň. Baý geçmişli milli taryhymyzyň täze ykdysady ösüş tapgyrynda sanly ulgama geçmekde ädilýän şowly ädimler döwrebap many-mazmun hem-de millilik öwüşgini bilen has-da baýlaşdyrylýar. Döwrümiziň häsiýetli aýratynlygy, döwrebap ylmyň üstünlikli netijesi bolan internet giňişliginiň kemala gelmegi we onuň gündelik durmuşymyzyň aýrylmaz bölegine öwrülmegi ykdysady ösüşiň hil taýdan täze tapgyryna — «sanly ykdysadyýete» ynamly geçişi şertlendirdi. Şeýle hem ata Watanymyzy mundan beýläk-de ösdürmek, täzeçil başlangyçlary öňe sürýän telekeçiligi höweslendirmek, öňdebaryjy tehnologiýalary ornaşdyrmak, bilelikdäki kärhanalary we paýdarlar jemgyýetlerini döretmek, ätiýaçlandyryşy, gazna biržasyny we gymmatly kagyzlar bazaryny döwrebaplaşdyrmak arkaly ähli pudaklarda düýpli özgertmeleri amala aşyrmakda uly üstünlikler gazanyldy.

Sanly ulgam ýurdumyza bütindünýä maglumat giňişligine goşulyşmaga giň ýol açdy. Türkmen taryhynda ilkinji gezek älem giňişligine çykarylan «TürkmenÄlem 520 E» maglumat kabul ediji, ýaýradyjy milli emeli hemra bu ösüşleriň guwandyryjy buşlukçysy boldy. «Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2019 — 2025-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasynda» milli aragatnaşyk-kommunikasiýa ulgamyny ösdürmäge aýratyn ähmiýet berilýär. Olaryň üstünlikli özleşdirilmegi bilen pudaklaryň işini awtomatlaşdyrylan usula geçirmäge giň mümkinçilikler açylar. «Türkmenistanda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň 2019 — 2025-nji ýyllar üçin Konsepsiýasynyň» kabul edilmegi bu ugurda durmuşa geçirilýän işlere oňat ýardam etdi.

Häzirki wagtda Türkmenistanda sanly ulgama geçmek boýunça döwrüň öňdebaryjy ylmy-tehniki gazananlary önümçilige giňden ornaşdyrylar. Milli ykdysadyýetiň döwlete dahylly hem dahylsyz önümçilikleri döwrebap elektron ulgama tapgyrlaýyn esasda birikdirilýär. Netijede, «sanly önümçilik» ugurly täze pudaklar döreýär. Önümçiliklerde öňdebaryjy kompýuterleşdirilen tehnologiýalaryň peýdalanylmagy bilen san ölçegli hasaplamalar geçirilýär, ygtybarly maglumatlar toplanylýar. Önümçilik pudaklarynyň ýokary ykdysady netijeliligini üpjün etmegiň çäklerinde bu ugra gönükdirilýän goşmaça maýa goýumlar edara-kärhanalaryň tehniki-tehnologik keşbini düýpli döwrebaplaşdyrmak maksatlaryna harçlanýar. Munuň özi ýerli önüm öndüriji ulgamlarda elektronlaşma geçmekde, täze önümlere alyjylary tapmakda, tejribe alyşmakda oňyn mümkinçilikleri açýar, sanlylaşmak ugrunyň getirjek bähbidiniň näderejede ýokary boljakdygyny aýdyň görkezýär.

Ýurdumyzyň ykdysadyýetiniň ähli ulgamlaryndaky durmuş ugurly ykdysady syýasata laýyklykda, milli ykdysadyýetimiziň pudaklarynda amala aşyrylýan giň gerimli özgertmeleriň ählisi halkymyzyň ynamly öňe barýandygyna şaýatlyk edýär. Şeýlelikde, döwlet maksatnamalarynda bellenilen ähli çäreleriň üstünlikli durmuşa geçirilmegi ýakyn geljekde has-da ösen bazar amatlyklaryny kemala getirmäge, ählumumy ykdysady giňişlige has doly goşulyşmaga, daşary söwda dolanyşygyny yzygider artdyrmaga mümkinçilik berer.

Garaşsyz, hemişelik Bitarap döwletimiziň ykdysady kuwwatyny has-da pugtalandyrýan Gahryman Arkadagymyzyň janynyň sag, ömrüniň uzak bolmagyny, il-ýurt bähbitli, dünýä ähmiýetli beýik işleriniň hemişe rowaçlyklara beslenmegini arzuw edýäris.

Aýna ORAZOWA,

Halkara ynsanperwer ylymlary we ösüş uniwersitetiniň öwreniji mugallymy.

Ýurdumyzyň ykdysady strategiýasyny üstünlikli durmuşa geçirmek maksady bilen alnyp barylýan toplumlaýyn işler, ilkinji nobatda, bazar gatnaşyklaryna tapgyrlaýyn geçmäge, hojalygy ýöretmegiň netijeli usullaryny ornaşdyrmaga, aýratyn-da, döwlet emlägini we desgalaryny hususylaşdyrmaga gönükdirilendir. Bazar gatnaşyklaryny ykdysadyýete, ylaýta-da, söwda, hyzmat ediş pudaklaryna ornaşdyrmagyň möhüm serişdeleriniň biri-de hususyýetçiligiň ösdürilmegi bilen baglydyr. Döwletimiz telekeçilere hususy işi ýola goýmaga goldaw berýär, hususyýetçilik bolsa, öz nobatynda, sarp edilýän harytlaryň öndürilişine we ilata hyzmat edilişine saldamly goşant goşýar.

Halkara ykdysatçylaryň pikirlerine görä, ösen ýurtlarda hususy pudagyň jemi içerki önümdäki paýynyň ortaça 70 göterim möçberde bolmagy maksadalaýykdyr. Hususy önüm öndürijiler döwrüň talabyna laýyk enjamlaşdyrylan kärhanalarda ýokary hilli, bäsdeşlige ukyply önümleri öndürip, ýurtda azyk bolçulygynyň döremegine goşant goşýarlar.

Milli Liderimiziň hususylaşdyrmagyň ykdysady we durmuş mazmunyny, bu babatdaky halkara tejribäni giňişleýin öwrenmegi we pudaklara ornaşdyrmagy esasy talaplaryň biri hökmünde öňe sürmegi ykdysadyýetimiziň bäsdeşlige ukyplylygynyň ýokarlanmagyna, hususy ulgamyň ösmegine, şeýle-de halkyň hal-ýagdaýynyň gowulanmagyna amatly şertleri döredýär.

«Kiçi we orta telekeçiligi döwlet tarapyndan goldamak hakynda», «Eýeçiligiň döwletiň garamagyndan aýrylmagy we döwlet emläginiň hususylaşdyrylmagy hakynda» hem-de «Döwlet-hususy hyzmatdaşlyk hakynda» Türkmenistanyň Kanunlarynyň kabul edilmegi pudagyň kanunçylyk binýadynyň berkidilýändigini, hususyýetçilik işiniň ösüşini düzgünleşdirmegiň mehanizminiň döredilýändigini, ýurdumyzda hususyýetçileriň giň gatlagynyň peýda bolýandygyny aýdyň görkezýär.

Hususyýetçilere ýakyndan ýardam bermekde degişli kanunçylyk namalarynyň kabul edilmegi we yzygiderli kämilleşdirilmegi bilen bir hatarda, elýeterli bahaly sarp edilýän harytlary öndürmekde dürli görnüşli kärhanalary döretmek we önümçiligi ýokarlandyrmak üçin karz edaralarydyr banklar tarapyndan olara goldaw hökmünde uzak möhletleýin, az göterimli karz serişdeleri berilýär.

2011-nji ýylyň iýun aýynda «Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesini döretmek hakynda» Türkmenistanyň Kanunynyň, 2019-njy ýylyň oktýabrynda onuň täze redaksiýasynyň kabul edilmegi hususyýetçileriň işini ilerletmekde ýene-de bir möhüm ädim boldy. Birleşmäniň esasy işi kiçi we orta telekeçiligi goldamakdan, milli ykdysadyýetiň hususy pudagyny ösdürmäge ýardam bermekden, olary häzirki zaman telekeçilik düzümlerini emele getirmäge ugrukdyrmakdan ybaratdyr. Häzirki wagtda ol müňlerçe agzany özüne birleşdirýär we ýurtda hususyýetçiligiň ösmegine, täze iş orunlarynyň artmagyna, täze önümçilik pudaklarynyň emele gelmegine, şeýle-de bäsdeşlige ukyply önümleriň öndürilip, haryt bolçulygynyň döredilmegine ýardam berýär.

Häzirki döwürde tutuş dünýäde COVID-19 ýokanjynyň pandemiýasy bilen bagly ýüze çykýan ýagdaýlary nazara alyp, döwletimiz ösen ýurtlaryň ileri tutýan ugurlaryna pugta eýermek bilen, hususy telekeçiligiň gerimini giňeltmek meselelerine has-da içgin garaýar. «Türkmenistanda 2019 — 2025-nji ýyllarda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň Konsepsiýasyna» laýyklykda, sanly ykdysadyýetiň öňdebaryjy ösüş ugry hökmünde ykrar edilen elektron täjirçilige, elektron resminama dolanyşygyna we elektron hökümeti döretmäge aýratyn üns berilýär. Çünki sanly tehnologiýalaryň üsti bilen elektron söwda arkaly umumydünýä söwda toruny emele getirip bolýar. Şol bir wagtyň özünde-de eksport ugurly pudaklaryň netijeli işlemegine, tiz we ýokary hilli hyzmatlary ýerine ýetirmäge ýardam bermek bilen bir hatarda, adamyň saglygyna zyýan ýetirip biläýjek howplardan goranmaga amatly şert döreýär.

Hormatly Prezidentimiz Ministrler Kabinetiniň 3-nji sentýabrda geçirilen mejlisinde döwlet eýeçiligini netijeli dolandyrmak, ykdysadyýetiň ähli pudaklarynda hususyýetçileriň sanyny artdyrmak, kiçi we orta telekeçiligi ösdürmek boýunça amatly şertleri döretmek barada belläp geçdi. Mejlisde Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministrliginiň ýanynda döredilen Pudagara topar tarapyndan döwletiň garamagyndan aýrylmaga we hususylaşdyrmaga degişli döwlet eýeçiligindäki kärhanalar we desgalar boýunça berlen hasabata laýyklykda, «Türkmengaz» döwlet konserni boýunça 5 desgany, «Türkmenawtoulaglary» agentligi boýunça 3 desgany, «Türkmenhimiýa» döwlet konserni boýunça 1 desgany, şeýle-de Lebap welaýat häkimligi boýunça 1 desgany bäsleşikli söwda arkaly hususylaşdyrmagyň göz öňünde tutulýandygynyň bellenilmegi aýratyn ähmiýete eýedir.

Hususyýetçiligi ösdürmek, telekeçileriň ykdysadyýetimiziň ähli pudaklarynda giňden orun almagyny üpjün etmek boýunça durmuşa geçirilýän işler has-da ýaýbaňlandyrylýar. Hormatly Prezidentimiziň 8-nji oktýabrda Ministrler Kabinetiniň dokuz aýyň jemi boýunça geçirilen giňişleýin mejlisinde hususy işewürligi ösdürmek, telekeçileri ykdysadyýetimizde özgertmeleri geçirmäge giňden çekmek boýunça döwlet syýasatynyň dowam etdirilýändigini bellemegi we ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň 2020 — 2025-nji ýyllar üçin Maksatnamasyndan gelip çykýan wezipeleri durmuşa geçirmek, ýagny daşary ýurtlardan getirilýän önümleri ýurdumyzda öndürmek we eksport edilýän harytlaryň möçberini artdyrmak, özara bäsdeşligi ösdürmek, işewürleriň maliýe ýagdaýyny gowulandyrmak, degişlilikde, ykdysadyýetde döwlet pudaklarynyň paýyny azaltmak boýunça birnäçe tabşyryklary bermegi, hasabat döwründe döwlet eýeçiligindäki desgalaryň 81-siniň hususylaşdyrylmagy we Döwlet býujetine 368 million 356 müň 908 manat möçberinde maliýe serişdeleriniň gelip gowuşmagy bazar ykdysadyýetiniň geçiş döwrüni başdan geçirýän döwletimiziň ykdysady taýdan yzygiderli ösüş gazanýandygyny aýdyň görkezýär.

Mejlisde hormatly Prezidentimiziň: «Eger siziň käbiriňizde aýry-aýry pudaklar bazar şertlerinde işläp bilmez diýen düşünje bar bolsa, onda bu pikir ýalňyşdyr» diýip aýratyn nygtamagy ösen ýurtlaryň tejribesine esaslanyp, ýurdumyzda maksatnamalaýyn işleriň durmuşa geçirilmegi netijesinde bazar şertlerine tiz geçmäge mümkinçiligiň dörejekdigini şertlendirýär.

Indi hususy telekeçilerimiz senagatyň beýleki ugurlary bilen bir hatarda, gurluşyk pudagynda hem ýaşaýyş jaýlaryny, önümçilik we durmuş-medeni maksatly desgalaryň gurluşygyny we olary abatlamak işlerini ýokary derejede alyp barýarlar. Bu gün türkmen hususyýetçileriniň milli haryt nyşanly, «Türkmenistanda öndürildi» diýen ýazgyly, «483» milli prefiksli (kodly) önümleri daşarky bazarlarda uly islegden peýdalanýar.

Döwletimiziň hususy telekeçiligi ösdürmek baradaky strategiýasy ýurtda bazar gatnaşyklaryny işjeňleşdirmek bilen, ykdysady ösüşi çaltlandyrýar. Hususy kärhanalaryň sany, olaryň öndürýän önümleriniň möçberi, hili, şeýle-de jemi içerki önüme goşýan goşandy yzygiderli ýokarlanýar. Häzirki wagtda ýurdumyzda ykdysadyýetiň döwlete degişli däl pudaklarynda öndürilýän önümleriň jemi içerki önümdäki paýyny (ýangyç-energetika toplumyny hasaba almazdan) 2021-nji ýylda 70,6 göterime, 2025-nji ýyla çenli bolsa 73,2 göterime ýetirmek maksat edinilýär. Bu wezipäni durmuşa geçirmek boýunça döwlet tarapyndan ýola goýlan hyzmatdaşlygyň kanunçylyk we guramaçylyk binýadyny kämilleşdirmek çäreleri hem utgaşykly alnyp barylýar. Bu bolsa ýurtda ykdysady ösüşiň ýokarlanmagynda hususy pudagyň paýyny has-da artdyrar.

Jumageldi SALAMOW,

Türkmen döwlet maliýe institutynyň mugallymy.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň we Prezident Kasym-Žomart Tokaýewiň arasyndaky gepleşikler

Aşgabat, 25-nji oktýabr (TDH). Şu gün paýtagtymyzda Türkmenistanyň Prezidenti Gurbanguly Berdimuhamedowyň we düýn ýurdumyza döwlet sapary bilen gelen Gazagystan Respublikasynyň Prezidenti Kasym-Žomart Tokaýewiň arasynda gepleşikler geçirildi.

Ir bilen dostlukly ýurduň Baştutanynyň awtoulag kerweni Garaşsyzlyk meýdanyna geldi. Bu ýerde belent mertebeli myhmany resmi garşylaýyş dabarasy boldy.

Milli Liderimiz Gazagystan Respublikasynyň Prezidentini mähirli garşylaýar. Iki doganlyk döwletiň Baştutanlary özleri üçin ýörite gurnalan ýere geçýärler. Hormat garawulynyň toparynyň serkerdesi dabaraly hasabat berýär. Gazagystan Respublikasynyň we Türkmenistanyň Döwlet senalary ýaňlanýar.

Prezidentler Gurbanguly Berdimuhamedow we Kasym-Žomart Tokaýew Hormat garawulynyň hatarynyň öňünden geçýärler hem-de Türkmenistanyň Döwlet baýdagyna sarpa goýýarlar.

Iki ýurduň Liderleri Türkmenistanyň we Gazagystanyň resmi wekiliýetleriniň agzalary bilen tanyşýarlar.

Resmi garşylamak dabarasy tamamlanandan soňra, Hormat garawulynyň esgerleri Garaşsyzlyk meýdany boýunça dabaraly ýöriş geçýärler.

Belent mertebeli myhmanyň awtoulag kerweni atly hormat nyzamynyň ugratmagynda Türkmenistanyň Prezidentiniň “Oguz han” köşkler toplumynyň merkezi girelgesine gelýär, bu ýerde gazagystanly kärdeşini Türkmenistanyň Prezidenti Gurbanguly Berdimuhamedow garşylaýar.

Iki ýurduň Döwlet baýdaklarynyň öňünde resmi surata düşmek dabarasy tamamlanandan soňra, milli Liderimiz Gazagystanyň Baştutanyny ikitaraplaýyn gepleşikleri geçirmek üçin zala çagyrýar. Bu ýerde ýokary derejedäki ikiçäk gepleşikler boldy.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow belent mertebeli myhmany ýene bir gezek mübärekläp, Türkmenistanyň Gazagystan Respublikasy bilen hemmetaraplaýyn hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de giňeltmäge hem-de pugtalandyrmaga uly ähmiýet berýändigini nygtady. Şoňa görä-de, şu günki duşuşyk aýratyn ähmiýete eýedir. Biz onuň netijeleriniň möhüm tapgyrlaýyn waka öwrüljekdigine hem-de köpýyllyk geljek üçin syýasy-diplomatik, söwda-ykdysady we medeni-ynsanperwer gatnaşyklaryň ähli ugurlary boýunça döwletara hyzmatdaşlygy ösdürmäge oňaýly itergi bolup hyzmat etjekdigine ynanýarys diýip, milli Liderimiz belledi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow gazagystanly kärdeşine döwletara gatnaşyklary ösdürmäge goşýan şahsy goşandy üçin minnetdarlyk bildirip, häzirki gepleşikleriň iki ýurduň arasyndaky dostlugy hem-de hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de pugtalandyrmaga itergi berjekdigine ynam bildirdi.

Prezident Kasym-Žomart Tokaýew milli Liderimize doganlyk Türkmenistana döwlet sapary bilen gelmäge çakylygy hem-de myhmansöýerlik bilen kabul edilendigi üçin tüýs ýürekden hoşallyk bildirip, ajaýyp Aşgabat şäherinde ýene-de bolmagynyň özi üçin aýratyn ýakymlydygyny nygtady. Belent mertebeli myhman Türkmenistanyň paýtagtynda alnyp barylýan işleriň gerimine hem-de hiline ýokary baha berdi.

Gazagystanyň Lideri bu sapara örän düýpli taýýarlyk görlendigini belledi. Şunuň bilen baglylykda, Kasym-Žomart Tokaýew Gazagystan Respublikasynyň strategik döwletara hyzmatdaşlygyň ösüşine mundan beýläk-de düýpli itergi bermäge çalyşýandygyny tassyklady.

Türkmen halky biziň doganlyk halkymyzdyr. Olaryň arasyndaky dostlugyň kökleri asyrlaryň jümmüşine uzap gidýär. Gazagystanyň we Türkmenistanyň arasynda örän köp umumylyklar bar, bu umumy serhet bilen hem baglanyşyklydyr. Biziň Türkmenistanyň doganlyk halkyna iň gowy hoşmeýilli garaýyşlarymyz bar diýip, belent mertebeli myhman aýtdy.

Prezident Kasym-Žomart Tokaýew ýurtlarymyzyň arasyndaky hyzmatdaşlygy ösdürmegiň meselelerine uly üns berilýändigini belledi. Bu bolsa Gazagystan Respublikasynyň daşary syýasatynyň ileri tutulýan ugrudyr. Şu saparyň dowamynda gol çekiljek möhüm resminamalar ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygyň geljekki ugurlaryny kesgitlär.

Belent mertebeli myhman Türkmenistanyň Gazagystan üçin örän ýakyn, doganlyk döwlet bolandygyny hem-de şeýle bolmagynda-da galýandygyny ýene-de bir gezek nygtap, taraplaryň mundan beýläk-de halkara giňişlikde işjeň hyzmatdaşlyk etjekdigine ynam bildirdi. Şunda dostlukly ýurduň Lideri Gazagystan Respublikasynyň Türkmenistanyň Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasy tarapyndan berkidilen Bitaraplyk derejesine hemişe uly hormat goýýandygyny belledi.

Ynanyşmak we netijeli ýagdaýda geçen gepleşigiň barşynda Prezidentler Gurbanguly Berdimuhamedow we Kasym-Žomart Tokaýew ozal gazanylan ylalaşyklary durmuşa geçirmek hem-de geljegi uly meýilnamalar bilen baglylykda, türkmen-gazak hyzmatdaşlygynyň meseleleriniň giň toplumyny ara alyp maslahatlaşdylar. Şeýle hem taraplar özara gyzyklanma bildirilýän sebit we ählumumy gün tertibiniň möhüm meseleleriniň birnäçesi boýunça pikir alyşdylar.

Soňra gepleşikler iki ýurduň resmi wekiliýetleriniň agzalarynyň gatnaşmagynda giňişleýin düzümde dowam etdirildi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow belent mertebeli myhmany hem-de Gazagystanyň wekiliýetiniň hemme agzalaryny Aşgabatda tüýs ýürekden mübärekledi we Türkmenistana döwlet sapary baradaky çakylygy kabul edendigi üçin Prezident Kasym-Žomart Tokaýewe minnetdarlyk bildirdi. Milli Liderimiziň belleýşi ýaly, şu sapara biziň ýurdumyzda Türkmenistanyň we Gazagystanyň arasyndaky strategik hyzmatdaşlyk gatnaşyklaryny has-da pugtalandyrmak ýolunda möhüm tapgyr hökmünde garalýar.

Biziň ýurtlarymyzyň arasynda häzirki günde ikitaraplaýyn resminamalaryň 120-sini öz içine alýan hyzmatdaşlygyň uly şertnama-hukuk binýady işlenildi. Şolar köp ugurlary gurşap alýar, bu bolsa däp bolan ugurlarda bolşy ýaly, hyzmatdaşlyk etmegiň täze ugurlarynda hem bilelikde işlemegiň örän uly mümkinçiliginiň bardygyndan habar berýär diýip, döwlet Baştutanymyz sözüni dowam etdi.

Türkmenistan Gazagystan bilen sebit we ählumumy howpsuzlygy pugtalandyrmak meselelerinde işjeň gatnaşyk edýär. Iri halkara guramalaryň çäklerinde hyzmatdaşlygyň we bilelikdäki çäreleri utgaşdyrmagyň derejesi ýokarydyr. Söwda-ykdysady we medeni-ynsanperwer gatnaşyklar yzygiderli ösdürilýär.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow ikitaraplaýyn gatnaşyklaryň mazmunyna ýokary baha berip, şolaryň esasynda hoşniýetli goňşuçylygyň, birek-birege hormat goýmagyň hem-de ynanyşmagyň taryhy däpleri, uzak möhletli maksatlaryň we bähbitleriň umumylygyna düşünilmegi durýar diýip belledi.

Milli Liderimiz Aziýada ynanyşmak çärelerini öňe ilerletmek işinde biziň ýurtlarymyzyň gatnaşyklarynyň wajypdygyny belledi. Munuň şeýledigini ýakynda daşary işler ministrleriniň Nur-Sultanda geçirilen Aziýada özara hyzmatdaşlyk we ynamy berkitmek çäreleri boýunça Maslahatyň altynjy duşuşygyna türkmen wekiliýetiniň işjeň gatnaşmagy tassyklady. Türkmenistan Aziýa yklymynda durnuklylygy, parahatçylygy hem-de ynanyşmagy üpjün etmek işinde Gazagystan bilen mundan beýläk-de hyzmatdaşlygy ilerletmegi maksat edinýär.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow pursatdan peýdalanyp, şu ýylyň ahyrynda Aşgabatda geçiriljek “Parahatçylyk we ynanyşmak syýasaty — halkara howpsuzlygyň, durnuklylygyň we ösüşiň binýady” atly halkara maslahata Gazagystanyň ýokary derejeli wekiliýetini gatnaşmaga çagyrdy.

Biz Türkmenistanyň bitarap daşary syýasy ýörelgesini, halkara hyzmatdaşlygyň energetika, ulag we ekologiýa ýaly möhüm ugurlary boýunça başlangyçlaryny Gazagystanyň goldaýandygyna ýokary baha berýäris. Milli Liderimiz bu barada aýdyp, Birleşen Milletler Guramasynda türkmen tarapynyň teklipleri ara alnyp maslahatlaşylanda, Baş Assambleýanyň Kararnamalarynyň biziň ýurdumyz tarapyndan öňe sürlen taslamalaryň awtordaşy hökmünde çykyş edip hem-de BMG-niň ýöriteleşdirilen edaralaryna agzalyga Türkmenistanyň hödürlenilmegini goldap, Gazagystanyň hemişe görkezýän yzygiderliligini we saýlap alan ýörelgesine ygrarlylygyny aýratyn belledi.

Ýakynda bolup geçen mysallar hökmünde Türkmenistanyň başlangyjy bilen BMG-de döredilen Bitaraplygyň dostlary toparyna Gazagystanyň goşulandygyny, Merkezi Aziýada öňüni alyş diplomatiýasy meselesi hem-de pandemiýa döwründe we ondan soňky döwürde ulag ulgamynda hyzmatdaşlyk etmek boýunça Kararnamalara awtordaşlygyny agzap bolar. Biziň ýurtlarymyz şeýle-de ikitaraplaýyn esasda BMG-niň Howpsuzlyk Geňeşi, Ykdysady we Durmuş geňeşi, Adam hukuklary boýunça geňeşi ýaly ähmiýetli edaralaryna hem-de beýlekilere bolan saýlawlarda birek-biregi goldady. Şunuň bilen baglylykda, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Prezident Kasym-Žomart Tokaýewe tüýs ýürekden minnetdarlyk bildirdi.

Pandemiýa we onuň täsirlerine garşy göreşmek bilen baglylykda, ylmy-lukmançylyk diplomatiýasy ulgamynda hem Türkmenistan bilen Gazagystan gyzyklanma bildirip, özara hereket edýär. Şunuň bilen baglylykda, Türkmenistan 8-nji oktýabrda Aşgabatda saglygy goraýyş we ylmy diplomatiýa meseleleri boýunça halkara forumy geçirmek baradaky ýurdumyzyň başlangyjyny goldandygy hem-de onuň işine Gazagystanyň wekiliýetiniň işjeň gatnaşandygy üçin gazak tarapyna minnetdarlyk bildirýär.

Milli Liderimiziň belleýşi ýaly, türkmen-gazak hyzmatdaşlygy halkara terrorçylyk, neşe serişdeleriniň bikanun dolanyşygy, serhetüsti jenaýatçylyk ýaly wehimlere hem-de howplara netijeli jogap bermegiň anyk ýagdaýydyr. Ýurdumyz BMG-niň Terrorçylyga garşy ählumumy strategiýasyny durmuşa geçirmek boýunça Gazagystan bilen mundan beýläk-de bilelikde işleşmäge taýýardyr.

Merkezi Aziýadaky ösüş ýagdaýlary babatda Türkmenistanyň we Gazagystanyň hyzmatdaşlygy aýratyn bellenildi. Biziň ýurtlarymyz bu ýerde berk, uzak möhletleýin parahatçylygy, durnuklylygy hem-de howpsuzlygy üpjün etmek ugrunda yzygiderli we maksadalaýyk işleýärler. Bu ugurda Türkmenistan Gazagystan bilen syýasy-diplomatik gatnaşyklary ýakyndan dowam etmäge taýýardyr. Şunuň bilen baglylykda, şu ýylyň awgustynda ýurdumyzda geçirilen Merkezi Aziýanyň döwlet Baştutanlarynyň konsultatiw duşuşygynyň netijelerine ýokary baha berildi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow şeýle hem howanyň üýtgemeginiň ýaramaz täsirlerine garşy göreşmek, Merkezi Aziýa sebitiniň suw serişdelerini aýawly we oýlanyşykly peýdalanmak ýaly wajyp ugurlar boýunça tagallalary utgaşdyrmagy dowam etmegiň zerurdygyny belledi. Türkmenistan Gazagystan bilen bilelikde, Araly halas etmegiň halkara gaznasynyň işini mundan beýläk-de doly goldar, Aral meselesini toplumlaýyn çözmäge halkara derejede netijeli gatnaşylmagyny gazanar.

Milli Liderimiz Gazagystan bilen owgan meselesini ara alyp maslahatlaşmagy dowam etmegiň möhümdigini belläp, şunda iki ýurduň maksatlarynyň gabat gelýändigini nygtady. Türkmenistan hem, Gazagystan hem Owganystany parahat we durnukly döwlet, düzümleýin energetika we ulag taslamalaryna girişen, doly derejeli deňhukukly hyzmatdaş hem-de sebit we halkara ykdysady işlere gatnaşyjy hökmünde görmek isleýär.

Biziň ýurtlarymyz Owganystanda ylalaşygyň we ýaraşygyň diňe parahatçylykly, syýasy-diplomatik serişdeler arkaly gazanylmagynyň tarapdary bolup çykyş edýärler. Şunuň bilen baglylykda, döwlet Baştutanymyz owgan meselesindäki gatnaşyklary Türkmenistanyň hem-de Gazagystanyň Daşary işler ministrlikleriniň ugry boýunça ýurtlarymyzyň beýleki edaralaryny çekmek bilen, özara hereket etmek arkaly, mundan beýläk-de goldamagyň maksadalaýyk boljakdygyny belledi.

Häzir Owganystanyň durmuş-ykdysady düzümlerini täzeden dikeltmek, ýurdy sebit we dünýä hojalyk gatnaşyklary ulgamyna goşmaga gönükdirilen ähmiýetli taslamalary amala aşyrmak örän zerurdyr. Mälim bolşy ýaly, Türkmenistan Owganystanyň gatnaşmagynda birnäçe iri halkara taslamalary — turbageçiriji, ulag, elektroenergetika, aragatnaşyk ugurlaryna degişli taslamalary amala aşyrýar. Şolaryň durmuşa geçirilmegine gazagystanly hyzmatdaşlary çekmegiň mümkinçiliklerine giňişleýin garamaga taýýardyr.

Gazagystan Hazar deňzinde-de Türkmenistanyň goňşusydyr. Biziň ikitaraplaýyn hem-de köptaraplaýyn görnüşdäki hyzmatdaşlygymyz Hazary parahatçylygyň, ylalaşygyň we özara bähbitli hyzmatdaşlygyň giňişligine öwürmegiň möhüm ýagdaýydyr. Bu ugurda, aýratyn-da, soňky ýyllarda köp işler edildi, strategik maksada ýetildi — Hazar deňziniň hukuk derejesi hakyndaky Konwensiýa gol çekildi, şoňa görä-de, biz Hazarýaka döwletleriň Baştutanlarynyň Türkmenistanda geçiriljek nobatdaky, VI sammitinde bäştaraplaýyn özara hyzmatdaşlygyň hemme ugurlaryny giňişleýin ara alyp maslahatlaşarys diýip, milli Liderimiz belledi.

Türkmenistan Gazagystan bilen Şanhaý Hyzmatdaşlyk Guramasy, Ýewraziýa Ykdysady Bileleşigi ýaly halkara düzümleriň işleri bilen baglylykda hem hyzmatdaşlygy giňeltmäge taýýardyr.

Garaşsyz Döwletleriň Arkalaşygynyň çäklerinde oňyn we hoşniýetli goňşuçylyk gatnaşyklarynyň dowam etdirilmegi möhüm hasaplanýar. Gazagystan bilen Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasynyň (YHG) çäklerinde hyzmatdaşlyk etmäge uly ähmiýet berilýär. Türkmenistan YHG-nyň başlygy hökmünde 28-nji noýabrda Aşgabatda bu guramanyň XV sammitini geçirer, şonda oňa agza döwletleriň hyzmatdaşlygynyň geljegi uly ugurlaryny hem-de görnüşlerini ara alyp maslahatlaşmaga mümkinçilik bolar.

Biziň ýurtlarymyzyň arasyndaky söwda-ykdysady hyzmatdaşlyk yzygiderli we durnukly ösýär. Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow dünýä ykdysadyýetindäki ýagdaýlar bilen baglylykda, anyk çylşyrymlylyklara garamazdan, türkmen statistikasynyň maglumatlaryna görä, özara haryt dolanyşygynyň möçberiniň 2021-nji ýylyň sekiz aýynda, geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, 16,6 göterim artandygyny belledi. Şu görkeziji boýunça Gazagystan Türkmenistanyň daşary söwda hyzmatdaşlarynyň ilkinji onlugyna girýär.

Iki tarapyň tagallalary netijesinde, soňky döwürde söwda-ykdysady gatnaşyklar giňeldildi. Ýöne şolaryň biziň ýurtlarymyzyň eýe bolan mümkinçiligini göz öňünde tutanyňda, ýeterlik däldigi aýdyňdyr. Şunuň bilen baglylykda, milli Liderimiz Hökümetara türkmen-gazak toparynyň işini işjeňleşdirmegiň, döwletara hyzmatdaşlyga işewürler jemgyýetçiliginiň giňden çekilmeginiň zerurdygyny belledi.

Türkmenistan hem-de Gazagystan strategik taýdan ähmiýetli geografik ýagdaýy eýeleýär. Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow munuň halkara ulag geçelgeleriniň taslamalarynyň durmuşa geçirilmegi göz öňünde tutulanda, üstaşyr ulag ulgamynda ýakyndan hyzmatdaşlyk edilmegini şertlendirýändigini belledi.

Şu babatda hereket edýän Gazagystan — Türkmenistan — Eýran demir ýoly uly mümkinçilikleri döredýär. Ol Pars aýlagynyň ýurtlaryna iň gysga ýoly üpjün edýär. Häzirki wagtda Hytaý — Gazagystan — Türkmenistan we ondan aňry Pars aýlagyna demir ýol, multimodal, ulag gatnawlaryny işjeňleşdirmek, bu ugur boýunça daşalýan ýükleriň mukdaryny artdyrmak üçin hytaý tarapy bilen işler alnyp barylýar. Bu ugurda hyzmatdaşlygy giňeltmek üçin hukuk binýady taýýarlanylýar. Hazar deňzinde Gazagystanyň hem-de Türkmenistanyň deňiz menzilleriniň kuwwatlyklary, şeýle hem Türkmenbaşy — Garabogaz — Gazagystanyň serhedi aralygyndaky awtoulag ýoly örän uly mümkinçilige eýedir. Ýeri gelende aýtsak, şunda türkmen tarapy täze köpriniň gurluşygynyň başyny başlady.

Milli Liderimiz şunuň bilen birlikde, obasenagat toplumynda, telekommunikasiýa ulgamynda hyzmatdaşlygyň işjeňleşdirilýändigini belledi. Ýangyç-energetika pudagynda, energiýa serişdelerini halkara bazarlara iberýän iri döwletler hökmünde ikitaraplaýyn mümkinçiligiň durmuşa geçirilmeginde hyzmatdaşlyk etmegiň oňat geljegini görýäris. Türkmenistandan Hytaýa tarap çekilen gaz geçirijiniň gurluşygy munuň aýdyň mysalydyr, şonuň bir bölegi Gazagystanyň çäklerinden çekildi. Ýurdumyz türkmen tebigy gazyny ibermegi guramagyň mümkinçiliklerine degişli tehniki, guramaçylyk hem-de beýleki meseleleri giňişleýin ara alyp maslahatlaşmaga taýýardyr.

Senagat kooperasiýasy Türkmenistan bilen Gazagystanyň hyzmatdaşlygynyň geljegi uly, möhüm ugrudyr. Häzir biziň ýurtlarymyzda dürli senagat pudaklaryny kemala getirmekde we ösdürmekde, senagat kärhanalarynyň döredilmeginde we netijeli işledilmeginde uly tejribe toplanyldy.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň nygtaýşy ýaly, medeni-ynsanperwer gatnaşyklar Türkmenistan bilen Gazagystanyň arasyndaky hyzmatdaşlykda hemişe aýratyn orny eýeledi. Bu gatnaşyklar döwlet derejesinde höweslendiriler hem-de goldanylar. Şunuň bilen baglylykda, milli Liderimiz, amatly şertler bolanda, 2022-nji ýylda özara Medeniýet günlerini guramagyň mümkinçiligine garamagy teklip etdi.

Ylym-bilim hyzmatdaşlygyny hem bellemek gerek. Häzirki günde Gazagystanyň ýokary okuw mekdeplerinde türkmen talyplarynyň 2,5 müňe golaýy okaýar. Iki ýurduň ylmy işgärleriniň arasynda yzygiderli gatnaşyklary alyp barmak işi ýola goýuldy, Türkmenistanyň we Gazagystanyň esasy ýokary okuw mekdepleriniň arasynda göni gatnaşyklar işjeňleşdirilýär.

Şu günki ýokary derejedäki duşuşyk hem-de geçirilen gepleşikler Türkmenistanyň we Gazagystan Respublikasynyň gatnaşyklarynyň hoşniýetli goňşuçylygyň, deňhukuklylygyň, özara hormat goýmagyň berk binýadynda guralýandygyny, aýdyň we düşnükli ýörelgelerde, birek-birege özara gerekligiňe düşünilmegi, ikitaraplaýyn ägirt uly kuwwata akyl ýetirilmegi arkaly ösdürilýändigini görkezýär.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow bular barada aýdyp, geçirilen netijeli işler, oňyn maksatlar, iki ýurduň arasynda dostluk, doganlyk we hyzmatdaşlyk gatnaşyklaryny berkitmekde hemme zerur işleri alyp barmaga taýýardygy üçin gazagystanly kärdeşine hem-de onuň ýany bilen gelen wekiliýetiň ähli agzalaryna minnetdarlyk bildirdi.

Gazagystan Respublikasynyň Prezidentine söz berilýär.

Gazagystanyň Baştutany göwnaçyk kabul edilendigi hem-de däp boýunça bildirilen mähirli myhmansöýerlik üçin milli Liderimize we tutuş türkmen halkyna ýene-de bir gezek hoşallyk bildirip, doganlyk Türkmenistana özüniň ilkinji döwlet saparyna örän möhüm ähmiýet berilýändigini nygtady. Bu waka aýratyn häsiýete eýedir hem-de umumy maksada ýetmek ugrunda türkmen hyzmatdaşlarymyz bilen deň gadam urýandygymyzyň mysaly bolup durýar. Şol maksat ikitaraplaýyn dostluk, hoşniýetli goňşuçylyk we özara goldaw bermek gatnaşyklaryny hil taýdan täze strategik derejä çykarmakdan ybaratdyr.

Şu duşuşygyň iki döwletiň Garaşsyzlygynyň 30 ýyllygy bellenilen ýylda geçmeginiň özboluşly mazmuny bar diýip, Prezident Kasym-Žomart Tokaýew aýtdy. Belent mertebeli myhman döredilen mümkinçilikden peýdalanyp, tutuş gazagystanlylaryň adyndan hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowy hem-de türkmen halkyny 27-nji sentýabrda giňden bellenilen bu şanly sene bilen tüýs ýürekden gutlady.

Türkmenistan öz milli Lideriniň parasatly baştutanlygynda bu şanly senäni sebit we halkara hyzmatdaşlygy ösdürmekde mynasyp orun eýeleýän häzirki zaman döwleti derejesinde garşylady. Gazagystan Respublikasy Türkmenistanyň parahatçylyk söýüjilikli syýasatyny hem-de hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň Merkezi Aziýa sebitinde bolşy ýaly, tutuş Ýewraziýa giňişliginde gatnaşyklary has-da pugtalandyrmaga gönükdirilen başlangyçlaryny goldaýar diýip, dostlukly ýurduň Baştutany nygtady.

Bu strategiýa hemişe döredijilikli häsiýete eýedir. Gazagystan BMG-niň Baş Assambleýasy tarapyndan ykrar edilen Türkmenistanyň Bitaraplygyny doly goldaýar.

Ýakynda Türkmenistan Hazaryň merjeni bolan Awazada sebitiň döwletleriniň Liderleriniň konsultatiw duşuşygyny gurady. Ol örän netijeli boldy we Merkezi Aziýa döwletleriniň ählisiniň özara hereketlerine çynlakaý itergi berdi.

Gazagystan ýakyn wagtda Türkmenistanda ähmiýetli çäräniň — Hazarýaka döwletleriň Baştutanlarynyň sammitiniň geçirilmegini goldaýar.

Gazak Lideri söwda-ykdysady hyzmatdaşlygyň köptaraply gazak-türkmen gatnaşyklarynyň özeni bolup durýandygyny belläp, şu ýylyň 8 aýynyň netijeleri boýunça özara söwdada uly ösüşiň gazanylandygynyň hasaba alnandygyny aýtdy.

Şunuň bilen birlikde energetika, maşyngurluşyk, senagat, oba hojalygy, maýa goýum ulgamlarynda bilelikdäki möhüm taslamalary işläp taýýarlamaga ünsi jemlemegiň maksadalaýyk boljakdygy nygtalýar.

Belent mertebeli myhman ynsanperwer gatnaşyklar baradaky meselä degip geçip, bu ulgamda hyzmatdaşlygy giňeltmäge taýýardygyny tassyklady. Şol hyzmatdaşlyk iki döwletiň arasynda özboluşly dostluk köprüsi bolup hyzmat edýär.

Döwletara gatnaşyklaryň geljegi barada aýdylanda, belent mertebeli myhmanyň belleýşi ýaly, ähli degişli meselelere geljekde-de ýokary derejede üns berer. Şol meseleler özara syýasy erkiň netijesinde oňyn häsiýete eýedir hem-de ikitaraplaýyn strategik hyzmatdaşlyga goşmaça itergi bermäge gönükdirilendir.

Belent mertebeli myhman mähirli myhmansöýerlik üçin hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowa ýene-de bir gezek hoşallyk bildirip, ajaýyp Aşgabat şäheri baradaky täsirlerini paýlaşdy. Aşgabatda bolmak Gazagystanyň wekiliýetiniň ähli agzalarynda uly kanagatlanma döredýär.

Sözüniň ahyrynda Kasym-Žomart Tokaýew milli Liderimizi geljek ýyl özi üçin islendik amatly wagtda döwlet sapary bilen Gazagystan Respublikasyna gelmäge çagyrdy.

Giňişleýin düzümde türkmen-gazak gepleşikleri tamamlanandan soň, ikitaraplaýyn resminamalara gol çekmek dabarasy boldy.

Demir ýol ulaglary we konteýner gatnawlarynyň ösdürilmegi babatda hyzmatdaşlygyň esasy ýörelgeleri hakynda Türkmenistanyň Ministrler Kabinetiniň ýanyndaky Ulag we kommunikasiýalar agentliginiň “Türkmendemirýollary” agentligi bilen “Kazahstan temir žoly” milli kompaniýasy” paýdarlar jemgyýetiniň arasynda Ähtnama; Türkmenistanyň we Gazagystan Respublikasynyň serhedinde kabel serhet geçelgesini gurmagyň we “Türkmentelekom” EAK we “Jusan Mobile” PJ elektroaragatnaşygyň maglumat kommunikasiýa torlaryny seplemegiň meýilleri hakynda Ylalaşyga; Türkmenistanyň Söwda we daşary ykdysady aragatnaşyklar ministrligi bilen Gazagystan Respublikasynyň Söwda we integrasiýa ministrliginiň arasynda söwda hyzmatdaşlygy barada Özara düşünişmek hakynda Ähtnama; Medeniýet babatda hyzmatdaşlyk etmek barada Türkmenistanyň Medeniýet ministrligi bilen Gazagystan Respublikasynyň Medeniýet we sport ministrliginiň arasynda Özara düşünişmek hakynda Ähtnama; Halkara awtomobil daşamalaryny ösdürmek barada Türkmenistanyň Ministrler Kabinetiniň ýanyndaky Ulag we kommunikasiýalar agentliginiň “Türkmenawtoulaglary” agentligi bilen Gazagystan Respublikasynyň Senagat we infrastruktura ösüşi ministrliginiň arasynda Özara düşünişmek hakynda Ähtnama; Türkmenistanyň Statistika baradaky döwlet komiteti bilen Gazagystan Respublikasynyň Strategik meýilleşdiriş we özgertmeler boýunça agentliginiň Milli statistika býurosynyň arasynda hyzmatdaşlyk hakynda Ähtnama; Türkmenistanyň Zähmet we ilaty durmuş taýdan goramak ministrligi bilen Gazagystan Respublikasynyň Zähmet we ilaty durmuş taýdan goramak ministrliginiň arasynda durmuş-zähmet babatda hyzmatdaşlygyň meýilleri hakynda Ähtnama; Ýükleriň we ýolagçylaryň daşalmagy we üstaşyr geçirilmegi barada Türkmenistanyň Ministrler Kabinetiniň ýanyndaky Ulag we kommunikasiýalar agentligi bilen Gazagystan Respublikasynyň Senagat we infrastruktura ösüşi ministrliginiň arasynda Özara düşünişmek hakynda Ähtnama; Oba hojalyk babatda hyzmatdaşlyk etmek barada Türkmenistanyň Oba hojalyk we daşky gurşawy goramak ministrligi bilen Gazagystan Respublikasynyň Oba hojalyk ministrliginiň arasynda Özara düşünişmek hakynda Ähtnama; Daşky gurşawy goramak babatda hyzmatdaşlyk etmek barada Türkmenistanyň Oba hojalyk we daşky gurşawy goramak ministrligi bilen Gazagystan Respublikasynyň Ekologiýa, geologiýa we tebigy serişdeler ministrliginiň arasynda Özara düşünişmek hakynda Ähtnama; Maglumat babatda hyzmatdaşlyk etmek hakynda Türkmenistanyň Telewideniýe, radiogepleşikler we kinematografiýa baradaky döwlet komiteti bilen Gazagystan Respublikasynyň Maglumat we jemgyýetçilik ösüşi ministrliginiň arasynda Ähtnama; Türkmenistan bilen Gazagystan Respublikasynyň arasyndan geçýän harytlar we ulag serişdeleri barada deslapky maglumatlary alyşmagy guramak hakynda Türkmenistanyň Döwlet gümrük gullugy bilen Gazagystan Respublikasynyň Maliýe ministrliginiň arasynda Ylalaşyga; Goranmak babatda hyzmatdaşlyk etmek hakynda Türkmenistanyň Goranmak ministrligi bilen Gazagystan Respublikasynyň Goranmak ministrliginiň arasynda Ylalaşyga; Raýat goranyşy, adatdan daşary ýagdaýlaryň öňüni almak we olary ýok etmek babatda hyzmatdaşlyk etmek hakynda Türkmenistanyň Hökümeti bilen Gazagystan Respublikasynyň Hökümetiniň arasynda Ylalaşyga; Türkmenistan — Gazagystan döwlet serhediniň düzgüni hakynda Türkmenistanyň Hökümeti bilen Gazagystan Respublikasynyň Hökümetiniň arasynda Ylalaşyga gol çekilýär.

Ýygnananlaryň el çarpyşmalary astynda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow we Gazagystan Respublikasynyň Prezidenti Kasym-Žomart Tokaýew Bilelikdäki Beýannama hem-de Hazar deňzinde Türkmenistan — Gazagystan döwlet serhediniň delimitasiýasy we balykçylyk zolaklarynyň ýanaşyk böleklerini araçäklendirmek hakynda Türkmenistan bilen Gazagystan Respublikasynyň arasynda Şertnama gol çekýärler.

Şeýle hem şol gün Gazagystan Respublikasynyň Prezidenti Kasym-Žomart Tokaýewiň Türkmenistana döwlet saparynyň çäklerinde Türkmenistanyň Prezidentiniň ýanyndaky Döwlet gullugy akademiýasy bilen Gazagystan Respublikasynyň Prezidentiniň ýanyndaky Döwlet dolandyryş akademiýasynyň arasynda hyzmatdaşlyk etmek hakynda Ähtnama; Magtymguly adyndaky Türkmen döwlet uniwersiteti (Türkmenistan) bilen “Al-Faraby adyndaky gazak milli uniwersiteti” täjirçilik maksatly bolmadyk paýdarlar jemgyýetiniň (Gazagystan Respublikasy) arasynda Özara düşünişmek hakynda Ähtnama; Türkmenistanyň Daşary işler ministrliginiň Halkara gatnaşyklary instituty (Türkmenistan) bilen “Al-Faraby adyndaky gazak milli uniwersiteti” täjirçilik maksatly bolmadyk paýdarlar jemgyýetiniň (Gazagystan Respublikasy) arasynda Özara düşünişmek hakynda Ähtnama sanly ulgam arkaly gol çekilendigi bellärliklidir.

Resminamalara gol çekmek dabarasy tamamlanandan soň, iki döwletiň Baştutanlary köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň wekillerine ýüzlenme bilen çykyş etdiler.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow ýokary derejedäki duşuşygyň jemleri barada aýdyp, Gazagystan Respublikasynyň Prezidenti Kasym-Žomart Tokaýewe, dostlukly ýurduň wekiliýetiniň ähli agzalaryna açyklyk, özara ynanyşmak hem-de düşünişmek ýagdaýynda geçen netijeli gepleşikler üçin minnetdarlyk bildirdi.

Gepleşikleriň dowamynda ikitaraplaýyn gatnaşyklaryň häzirki ýagdaýy we geljekki mümkinçilikleri ara alnyp maslahatlaşyldy, onuň geljekki anyk ugurlary kesgitlenildi. Türkmen-gazak hyzmatdaşlygynyň uzak möhletleýin strategik häsiýete eýedigi tassyklanyldy, döwletara gatnaşyklary has-da berkitmek, häzirki wagtda Türkmenistanyň we Gazagystan Respublikasynyň eýe bolan ägirt uly mümkinçiliklerini doly derejede durmuşa geçirmek üçin ähli tagallalary etmäge taýýardygy aýdyldy.

Parahatçylygy, durnuklylygy hem-de howpsuzlygy pugtalandyrmak meselelerine aýratyn üns berildi. Şunuň bilen baglylykda, milli Liderimiz halkara we sebit syýasatynyň meseleleriniň köpüsi boýunça Türkmenistan bilen Gazagystan Respublikasynyň garaýyşlarynyň meňzeşdigini ýa-da ýakyndygyny nygtady. Munuň özi iki ýurduň dünýä derejesinde üstünlikli hyzmatdaşlygynyň girewi bolup durýar. Şunuň bilen baglylykda, öz netijeliligini görkezen BMG-niň, beýleki iri halkara guramalaryň çäklerinde özara goldaw bermek tejribesi dowam etdiriler. Biziň ýurtlarymyz häzirki zamanyň ählumumy wehimlerine garşy netijeli göreşmekde hyzmatdaşlygy dowam ederler, şeýle gatnaşyklar ikitaraplaýyn derejede hem, halkara guramalaryň çäklerinde hem amala aşyrylar.

Döwlet Baştutanymyzyň belleýşi ýaly, ylmy-lukmançylyk diplomatiýasy, howply ýokanç keselleriň ýaýramagyna we olaryň ýetirýän oňaýsyz täsirlerine garşy göreş ulgamynda ikitaraplaýyn we köptaraplaýyn hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de ösdürmek barada ylalaşyklar gazanyldy.

Gepleşikleriň barşynda Merkezi Aziýada hyzmatdaşlyk meseleleri düýpli ara alnyp maslahatlaşyldy. Türkmenistan bilen Gazagystan bu sebite Ýewraziýada strategik durnuklylygyň ygtybarly zolagy, ählumumy häsiýete eýe bolan giň gerimli energetika, ulag, ekologiýa taslamalarynyň amala aşyrylýan ýeri hökmünde garaýarlar.

Şunuň bilen baglylykda, taraplar sebitiň ýurtlarynyň arasynda hyzmatdaşlygyň hem-de özara düşünişmegiň barha artýan derejesine ýokary baha berýärler. Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň nygtaýşy ýaly, şu ýylyň awgust aýynda Türkmenistanda geçirilen Merkezi Aziýanyň döwlet Baştutanlarynyň üçünji konsultatiw duşuşygy hem-de onuň dowamynda gazanylan möhüm ylalaşyklar şeýle hyzmatdaşlygyň aýdyň netijesidir. Şol ylalaşyklaryň ýerine ýetirilmegine iki tarapyň hem ygrarlydygy tassyklanyldy.

Türkmenistan bilen Gazagystan Hazar deňzinde hoşniýetli goňşuçylyk, deňhukuklylyk, özara hormat goýmak, Hazarýaka döwletleriň ählisiniň bähbitlerini hasaba almak ýörelgeleri esasynda ýakyn hyzmatdaşlygy dowam ederler. 2018-nji ýylda gol çekilen Hazar deňziniň hukuk ýagdaýy hakyndaky Konwensiýanyň mazmunyna berk ygrarlylyk tassyklanyldy. Türkmenistanda geçiriljek Hazarýaka döwletleriň Baştutanlarynyň öňdäki VI sammitinde hyzmatdaşlygyň dürli ugurlary we mümkinçilikleri hakynda düýpli pikir alyşmalary dowam etmek barada ylalaşyga geldik diýip, milli Liderimiz belledi.

Türkmenistan bilen Gazagystan Respublikasy Owganystanda tizden-tiz parahatçylygyň we ylalaşygyň berkarar edilmegi, goňşy ýurduň sebit ykdysady, düzümleýin taslamalaryna netijeli goşulyşmagy ugrunda çykyş edýärler. Iki ýurduň Daşary işler ministrlikleriniň ugry boýunça owgan meselesi babatdaky gepleşikleri dowam etmek barada ylalaşyk gazanyldy.

Gepleşiklerde ekologiýa, hususan-da, Araly halas etmegiň halkara gaznasynyň işini mundan beýläk-de giňeltmek hem-de kämilleşdirmek meselelerine aýratyn orun berildi.

Döwlet Baştutanymyz gepleşikleriň barşynda Türkmenistanyň we Gazagystanyň arasyndaky söwda-ykdysady hyzmatdaşlygyň yzygiderli, özara bähbitli häsiýetiniň bellenilendigi we onuň giňeldilmegine hem-de diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürilmegine taýýarlygyň tassyklanylandygy barada aýtdy. Energetika, ulag, kommunikasiýalar, obasenagat toplumy we beýleki birnäçe pudaklar hyzmatdaşlygyň ileri tutulýan ugurlarynyň hatarynda kesgitlenildi. Şunuň bilen baglylykda, döwletara hyzmatdaşlyga iki ýurduň işewür toparlaryny giňden çekmegiň möhümdigi nygtaldy.

Gepleşikleriň dowamynda şeýle hem iki döwletiň medeni-ynsanperwer ulgamda özara hereketlerine aýratyn üns berildi. Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow bu ugurda hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de giňeltmäge, döredijilik intelligensiýasynyň wekilleriniň, medeniýet we sungat işgärleriniň arasynda gatnaşyklary höweslendirmäge özara taýýarlygy tassykladyk diýip belledi.

Ylym, bilim ulgamyndaky gatnaşyklaryň derejesine ýokary baha berildi, bu hyzmatdaşlyk ýyl-ýyldan giňeldilýär hem-de yzygiderli, uzak möhletleýin esasda amala aşyrylýar. Şu gezekki saparyň barşynda Türkmenistanyň we Gazagystanyň birnäçe iri ýokary okuw mekdepleriniň arasynda gol çekilen hyzmatdaşlyk hakyndaky resminamalar muňa şaýatlyk edýär, bu ylalaşyklar ylmy işleri geçirmek, talyplary alyşmak, bilelikdäki bilim maksatnamalaryny we taslamalary işläp düzmek üçin giň mümkinçilikleri açýar. Biziň ýurdumyz Gazagystan Respublikasynyň öz okuw mekdeplerinde türkmenistanly ýaş hünärmenleri taýýarlamak işine yzygiderli ýardam edýändigine ýokary baha berýär we minnetdarlyk bildirýär.

Milli Liderimiz köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň wekillerine ýüzlenip, Prezident Kasym-Žomart Tokaýewiň Türkmenistana döwlet sapary Gazagystanyň biziň ygtybarly dostumyzdygyny hem-de jogapkärli hyzmatdaşymyzdygyny görkezdi diýip nygtady.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow biz Gazagystana Türkmenistanyň bitarap daşary syýasat ugruny we ählumumy ösüşiň möhüm meseleleri boýunça halkara başlangyçlaryny üýtgewsiz goldaýandygy üçin minnetdarlygymyzy bildirýäris, öz nobatynda, Türkmenistan hem Gazagystanyň ähli oňyn başlangyçlaryny goldaýar diýip belledi.

Milli Liderimiz Gazagystan Respublikasynyň Prezidentine Türkmenistan bilen hyzmatdaşlyga hut özüniň uly üns berýändigi üçin aýratyn minnetdarlygyny beýan edip, biz şu gezekki saparyň netijelerine çuňňur kanagatlanma bildirýäris, onuň dowamynda dürli ugurlar boýunça ikitaraplaýyn resminamalaryň uly toplumyna gol çekildi diýip nygtady.

Şu gün Türkmenistan bilen Gazagystan uzak geljegi nazarlaýan ýakyn we köpugurly gatnaşyklara ygrarlydyklaryny hem-de gyzyklanmalaryny ýene bir gezek görkezdi. Bularyň ählisi iki doganlyk halkyň bähbitlerine kybap gelýär, olaryň abadançylygynyň we ösüşiniň bähbidine hyzmat edýär, dünýäde parahatçylygyň, howpsuzlygyň hem-de durnuklylygyň goralyp saklanylmagyna we berkidilmegine uly goşant bolar diýip, döwlet Baştutanymyz köpçülikleýin habar beriş serişdelerine ýüzlenmesiniň ahyrynda nygtady.

Prezident Kasym-Žomart Tokaýew ýokary derejedäki duşuşygyň netijelerini teswirläp, şu gün birnäçe wajyp resminamalaryň tutuş tapgyrynyň kabul edilendigini belledi. Şolaryň arasynda Hazar deňzinde Türkmenistan — Gazagystan döwlet serhediniň delimitasiýasy we balykçylyk zolaklarynyň ýanaşyk böleklerini araçäklendirmek hakynda Şertnama, şeýle hem Döwlet serhediniň düzgüni hakynda Hökümetara ylalaşyk aýratyn orun eýeleýär. Şeýlelikde, biz ýurtlarymyzyň arasyndaky guryýer hem-de deňiz serhetlerini hukuk taýdan resmileşdirmegi tamamlaýarys diýip, Gazagystan Respublikasynyň Baştutany nygtady.

Taraplar doganlyk halklaryň mundan beýläk-de ýakynlaşmagyna, döwletara gatnaşyklaryň hemmetaraplaýyn çuňlaşdyrylmagyna iki tarapyň hem çalyşýandygyny tassykladylar. Örän mazmunly hem-de netijeli gepleşikler geçirildi. Şolarda söwda-ykdysady hyzmatdaşlygy ösdürmäge ilkinji derejede üns berildi, meseleleriň giň gerimi boýunça ylalaşyklar gazanyldy.

Prezident Kasym-Žomart Tokaýew sözüni dowam edip, şu ýyl özara söwdanyň möçberiniň ep-esli ýokarlanandygyny belledi. Şunda biziň ýurtlarymyz haryt dolanyşygyny mundan beýläk-de giňeltmek üçin ägirt uly kuwwata eýedir. Energetika, ulag, logistika, oba hojalygy, senagat we beýleki pudaklar boýunça giň mümkinçilikler bar. Şonuň üçin özara söwdanyň möçberlerini düýpli artdyrmaga gönükdirilen çäreleriň toplumyny kabul etmek barada ylalaşyk gazanyldy. Iki ýurduň Hökümetlerine harytlaryň görnüşlerini giňeltmek üçin özara eksport mümkinçiliklerini ulanmak tabşyryldy.

Şunuň bilen baglylykda, belent mertebeli myhman Gazagystanyň metallurgiýa, maşyngurluşyk, nebithimiýa, azyk we derman senagaty önümleriniň iberilişini artdyrmaga taýýardygyny tassyklady. Gazagystan tarapyndan türkmen bazaryna iberilip bilinjek harytlaryň sanawy taýýarlanyldy. Oba hojalyk önümlerini, ilkinji nobatda, uny we bugdaýy eksport etmegi artdyrmagyň geljegi uly hasaplanýar.

Demir ýol ulaglary ulgamynda hyzmatdaşlygy giňeltmek üçin oňat şertler bar. Gazagystanyň kompaniýalary häzirki zaman lokomotiwlerini, ýolagçy wagonlaryny, şeýle hem Türkmenistanyň demir ýollary üçin toplaýjy bölekleri eksport etmegi giňeltmäge gyzyklanma bildirýärler.

Şonuň bilen birlikde gepleşikleriň dowamynda aerokosmos ulgamynda hyzmatdaşlyk üçin oňat mümkinçilikleriň bardygy bellenildi. Has netijeli ykdysady kooperasiýa üçin iki ýurduň Hökümetlerine maýa goýumlary höweslendirmek hem-de goramak hakyndaky Ylalaşyga gol çekmegi çaltlandyrmak tabşyryldy. Şeýle hem taraplar ykdysadyýetiň birnäçe ugurlarynda bilelikdäki möhüm taslamalaryň üstünde işlemäge taýýardyklaryny tassykladylar. Gaz pudagynda özara bähbitli hyzmatdaşlyk üçin uly mümkinçilikler açylýar. Şunuň bilen baglylykda, Prezident Kasym-Žomart Tokaýew hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowa türkmen gazyny özara kabul ederlikli nyrhlar boýunça Gazagystanyň bazaryna ibermegiň mümkinçiligine garamak barada ýüzlenendigini habar berip, döwlet Baştutanymyzyň bu meseläniň çözülmegine maksatlaýyn, toplumlaýyn çemeleşmegiň möhümdigi baradaky pikirini doly goldaýandygyny aýtdy.

Özara söwda-ykdysady kuwwaty hemmetaraplaýyn durmuşa geçirmek üçin Gazagystan her ýyl sebitara forumlary geçirmegi teklip etdi, çünki bu usul özüniň netijeliligini görkezdi. Degişli işiň netijeleri boýunça Mangistau hem-de Balkan welaýatlarynda awtoulag ýük terminaly bolan serhetýaka söwdanyň Ýörite zolagyny döredip bolardy. Belent mertebeli myhman beýan edilen pikir babatda iki ýurduň Hökümetleri tarapyndan bu mümkinçilige garamaga degişli pikirini aýtdy.

Uly kuwwata eýe bolan üstaşyr ulag ulgamy hem ikitaraplaýyn gepleşikleriň wajyp meselesi boldy. Bu ugurda Gazagystan — Türkmenistan — Eýran magistralyny doly güýjünde ulanmak esasy wezipe hökmünde kesgitlenildi. Şeýle hem ýurtlaryň ikisinde-de ýük daşalyşynyň mukdaryny artdyrmagy höweslendirmek üçin nyrh syýasaty babatda amatly ýagdaýy döretmegiň, ýük daşamagyň şertlerini gowulandyrmagyň möhümdigi nygtaldy.

Hazardaky Aktau, Kuryk we Türkmenbaşy deňiz menzilleriniň arasynda logistik hyzmatdaşlyk boýunça hem giň mümkinçilikler bar. Awtoýol kommunikasiýalarynyň mundan beýläk-de ösdürilmeginiň möhümdigini belläp, gazak tarapy milli Liderimiziň Gazagystan ugry boýunça täze awtoýoly ulanmaga bermek üçin Garabogaz aýlagynyň üstünden köpri gurmak baradaky başlangyjyny goldady hem-de bu geljegi uly taslamany bilelikde durmuşa geçirmegiň mümkinçiliklerini öwrenmäge taýýardyr.

Soňra Prezident Kasym-Žomart Tokaýew gepleşikleriň esasy meseleleriniň biriniň durnukly, uzak möhletleýin döwletara hyzmatdaşlygyň ygtybarly şerti bolan medeni-ynsanperwer gatnaşyklary has-da pugtalandyrmakdan ybarat bolandygyny nygtady. Özara Medeniýet günlerini geçirmek hakynda ylalaşyk gazanyldy. Belent mertebeli myhmanyň belleýşi ýaly, ol eýýäm 2022-nji ýylda Gazagystanda Türkmenistanyň Medeniýet günlerini geçirmek hakynda teklibini aýtdy. Bu döredijilik çäresi ýurduň medeni durmuşynda ähmiýetli waka öwrülip, gürrüňsiz, üstünlige beslener.

Şonuň bilen birlikde bilim ulgamynda özara hereketleri çuňlaşdyrmak arkaly, ýaşlaryň gatnaşyklaryny giňeltmegiň wajypdygy tassyklanyldy. Şunda Gazagystan türkmen tarapynyň bu hyzmatdaşlygy ýola goýmagyň ähmiýeti barada aýdan pikiri bilen doly ylalaşýar. Şeýle hem şu gün sebit we ählumumy gün tertibiniň wajyp meseleleri boýunça pikir alyşmalar boldy. Şunda, ilkinji nobatda, işleri utgaşdyrmagy dowam etmegiň hem-de Merkezi Aziýada sebit kooperasiýasynyň esasy ugurlary boýunça ylalaşylan çemeleşmeleri işläp taýýarlamagyň möhümdigi bellenildi. Şu jähetden, taraplar Türkmenbaşy şäherinde üstünlikli geçirilen sebitiň döwlet Baştutanlarynyň konsultatiw duşuşygynyň jemleri boýunça gazanylan ylalaşyklary durmuşa geçirmegiň aýratyn ähmiýetlidigini nygtadylar.

Owganystandaky ýagdaý giňişleýin ara alnyp maslahatlaşyldy hem-de bu ýurtda durnuklylygy we howpsuzlygy pugtalandyrmak üçin bilelikdäki tagallalary dowam etmegiň zerurdygy bellenildi. Şunda owgan meselesi boýunça Gazagystanyň we Türkmenistanyň garaýşynyň köp babatda meňzeşdigi nygtaldy.

Prezident Kasym-Žomart Tokaýewiň belleýşi ýaly, umuman, gepleşikler halkara ähmiýetli meseleleriň köpüsi boýunça garaýyşlaryň umumydygyny hem-de ýakyndygyny ýene-de bir ýola tassyklady. Gazagystan tarapyndan Türkmenistanyň Bitaraplyk syýasatynyň dünýä derejesinde pugta goldanylýandygy beýan edildi.

Gazagystanyň Lideri bildirilen myhmansöýerlik hem-de netijeli işlemäge döredilen ajaýyp şertler üçin türkmen kärdeşine ýene-de bir gezek hoşallyk bildirip, şu günki gepleşikleriň netijeleriniň iki halkyň arasyndaky dostluk we hoşniýetli goňşuçylyk gatnaşyklarynyň pugtalandyrylmagyna hyzmat etjekdigine, döwletara hyzmatdaşlygy strategik belentliklere çykarmak üçin täze gözýetimleri açjakdygyna ynam bildirdi.

Prezident Kasym-Žomart Tokaýew çykyşyny tamamlap, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowy geljek ýyl özi üçin islendik amatly wagtda döwlet sapary bilen Gazagystana gelip görmäge çagyrandygyny habar berdi.

Metbugat wekillerine ýüzlenme tamamlanandan soň, Gazagystan Respublikasynyň Prezidentini Türkmenistanyň döwlet sylagy bilen sylaglamak dabarasy boldy.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow belent mertebeli myhmana, iki ýurduň resmi wekiliýetleriniň agzalaryna hem-de köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň wekillerine ýüzlenip, şu gün biz gözel paýtagtymyz Aşgabatda gazak dostlarymyzy kabul edýändigimize şatdyrys, biziň özara gatnaşyklarymyz elmydama hoşniýetliligi bilen tapawutlanýar hem-de ynanyşmagyň mäkäm däplerine esaslanýar diýip belledi.

Bilşiňiz ýaly, Türkmenistan BMG-niň Baş Assambleýasynyň degişli Kararnamalary bilen iki gezek tassyklanan hemişelik Bitaraplyk derejesine esaslanyp, dünýäniň köp ýurtlary bilen işjeň hem-de netijeli gatnaşyklary alyp barýar. Şunuň bilen baglylykda, Türkmenistanyň Gazagystan bilen özara hyzmatdaşlygynyň ösdürilmegi we pugtalandyrylmagy biziň daşary syýasatymyzda möhüm orny eýeleýär diýip, milli Liderimiz nygtady. Bizi ýakyn dostluk gatnaşyklary, taryhy umumylyk hem-de iki ýurduň halklarynyň medeni ýakynlygy baglanyşdyrýar.

Türkmenistanyň hem-de Gazagystan Respublikasynyň arasyndaky dürli derejelerdäki netijeli gatnaşyklar syýasy-diplomatik, söwda-ykdysady we medeni-ynsanperwer ugurlarda netijeli hyzmatdaşlygyň aýdyň mysalydyr. Türkmenistan Gazagystan bilen soňky ýyllarda ýola goýlan hyzmatdaşlygyň derejesine hem-de ynanyşmak häsiýetine ýokary baha berýär we onuň mundan beýläk-de pugtalandyrylmagy üçin zerur tagallalary eder diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow nygtady.

Döwlet Baştutanymyzyň belleýşi ýaly, biziň ählimiz Kasym-Žomart Kemelewiç Tokaýewi özüniň döredijilikli işi hem-de ýokary hünär derejesi bilen çuňňur hormata mynasyp bolup, halkara derejede ykrar edilen görnükli syýasy işgär hökmünde tanaýarys. Ol köp ýyllaryň dowamynda dürli diplomatik wezipeleri eýeläp, diňe bir sebit däl, eýsem, dünýä möçberinde-de parahatçylygy we durnuklylygy berkitmäge saldamly goşant goşdy.

Ol türkmen-gazak gatnaşyklaryny hemmetaraplaýyn pugtalandyrmaga uly üns berýär we häzirki wagtda dostlukly Gazagystanyň Prezidenti hökmünde ýurtlarymyzyň arasyndaky hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de ösdürmäge uly goşant goşýar. Milli Liderimiz bular barada aýdyp, şeýle hem Kasym-Žomart Tokaýewiň BMG-niň Baş sekretarynyň orunbasary wezipesini eýelän döwründe Türkmenistanyň Bitaraplyk syýasatyny ilerletmäge beren goldawyny nygtady.

Döwlet Baştutanymyz aýdylanlardan ugur alyp, Kasym-Žomart Kemelewiç Tokaýewi Türkmenistanyň “Bitaraplyk” ordeni bilen sylaglamak hakynda kabul edilen çözgüdi aýratyn şatlyk bilen yglan etdi. Türkmenistanyň Baştutany gazagystanly kärdeşini bu ýokary sylag bilen gutlap, oňa we onuň wekiliýetiniň ähli agzalaryna berk jan saglyk we işlerinde mundan beýläk-de üstünlikleri, Gazagystanyň doganlyk halkyna bolsa parahatçylyk, abadançylyk hem-de rowaçlyk arzuw etdi.

Soňra milli Liderimiz ýygnananlaryň el çarpyşmalary astynda dabaraly ýagdaýda Prezident Kasym-Žomart Tokaýewe “Bitaraplyk” ordenini gowşurdy.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowa bildirilen hormat üçin çuňňur hoşallygyny beýan edip, Gazagystan Respublikasynyň Baştutany bu çözgüde hem-de sylaga iki doganlyk ýurduň arasyndaky köpasyrlyk dostlugyň we hoşniýetli goňşuçylygyň nyşany, döwletlerimizi has-da ýakynlaşdyrmagy, gazak-türkmen strategik hyzmatdaşlygyny pugtalandyrmagy özara maksat edinmegiň aýdyň subutnamasy hökmünde garaýandygyny nygtady.

Ordeniň adynyň özi köp zatdan habar berýär. “Bitaraplyk” — bu Türkmenistanyň tutuş halkara syýasatynyň, onuň dünýä jemgyýetçiligindäki hakyky abraýynyň düýp mazmunydyr.

Bellenilişi ýaly, Türkmenistanyň içeri we daşary syýasatda ähli gazananlary hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň ady bilen aýrylmaz baglanyşyklydyr. Türkmen Liderini dünýäde görnükli we abraýly döwlet işgäri hökmünde tanaýarlar hem-de hormatlaýarlar.

Geçen ýyl Türkmenistan hemişelik Bitaraplygynyň 25 ýyllygyny belledi. Ýurt bu derejä pugta eýerip hem-de mynasyp derejesini saklap, döwlet gurluşynda ajaýyp üstünlikleri gazanmak bilen, Merkezi Aziýada we Hazar sebitinde ählumumy howpsuzlygyň, durnuklylygyň pugtalandyrylmagyna, deňhukukly hyzmatdaşlygyň öňe ilerledilmegine uly goşandyny goşýar.

Gazagystanyň Baştutany hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň öňdengörüjilikli ýolbaşçylygynda türkmen halkynyň durnukly ösüş we rowaçlyk ýoly bilen öňe tarap yzygiderli hereketini dowam etjekdigine ynam bildirip, özüne gowşurylan ýokary döwlet sylagy üçin milli Liderimize ýene-de bir gezek hoşallyk bildirdi.

Günüň ikinji ýarymynda Prezident Kasym-Žomart Tokaýew “Halk hakydasy” ýadygärlikler toplumyna bardy. Bu ýerde Gazagystan Respublikasynyň Baştutany milli gahrymanlar — merdana Watan goragçylary baradaky hakydany ebedileşdiren “Baky şöhrat” ýadygärligine gül dessesini goýdy. Gazagystanyň Lideri ýadygärlikler toplumynyň çäginde ýerleşen “Watan mukaddesligi” muzeýiniň gymmatlyklary bilen tanşyp, Hormatly myhmanlaryň kitabynda ýadygärlik ýazgy galdyrdy.

Soňra Prezident Kasym-Žomart Tokaýew Türkmenistanyň Garaşsyzlyk binasyna gül dessesini goýdy. Asylly däbe görä, Garaşsyzlyk binasynyň Hormatly myhmanlar seýilbagynda goňşy döwletiň Baştutany mizemez türkmen-gazak dost-doganlyk gatnaşyklarynyň nyşany hökmünde agaç nahalyny oturtdy.

Şol gün belent mertebeli myhman döwlet Baştutanymyza gazak halkynyň adyndan dost-doganlygyň nyşany hökmünde Gazagystanda öndürilen awtobusy sowgat berdi.

Agşam hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Prezident Kasym-Žomart Tokaýewiň hormatyna resmi agşamlyk naharyny berdi. Şonda iki ýurduň Liderleri söz sözlediler.

Gazagystan Respublikasynyň Baştutany Türkmenistana döwlet saparyny tamamlap, paýtagtymyzyň Halkara howa menziline bardy we Aşgabatdan ugrady.

Ýakynda Ahal — Balkan ugry boýunça ýokary woltly täze asma elektrik geçirijiniň açylyş dabarasy boldy. Täze desganyň ulanmaga berilmegi ýurdumyzyň energetikleriniň buýsançly başlaryny belende göterdi. Olaryň käbirleriniň şeýle il-ýurt bähbitli işiň başynda duran hormatly Prezidentimize alkyşdan doly ýürek sözlerini okyjylara ýetirýäris.

Güljahan NURYÝEWA,
Ak bugdaý etrabyndaky Derweze döwlet elektrik stansiýasynyň bölüm başlygy:

— Hormatly Prezidentimiziň sanly ulgam arkaly gatnaşmagynda we ak pata bermeginde Ahal — Balkan ugry boýunça ýokary woltly täze asma elektrik geçirijisi uly dabara bilen işe girizildi. Energetika pudagynyň işgärleri üçin bu waka ýatdan çykmajak pursatlara beslendi.

Gahryman Arkadagymyz ýurdumyzyň energetika pudagyny ösdürmäge aýratyn üns berýär. Milli ykdysadyýetimiziň ösüşinde hem-de ilatymyzyň ýaşaýyş-durmuşynda bu pudagyň ähmiýetli orny bar. Şäherlerimize, şäherçedir obalarymyza, her bir maşgala ojagyna ýylylyk paýlamakda pudagyň işçi-hünärmenleri bolup, saldamly goşandymyzy goşýarys. Biziň zähmet çekýän Derweze döwlet elektrik stansiýamyzda ýokary iş şertleridir mümkinçilikler bar. Häzirki zamanyň iň kämil tehnologiýalary bilen enjamlaşdyrylan elektrik stansiýasy kuwwatly gaz turbina desgalarynyň dördüsini öz içine alýar. Olar bir gije-gündizde 12 million kilowat sagat elektrik energiýasyny öndürmek mümkinçiligine eýedir.

Güýjenmesi 220 kW, uzynlygy 421 kilometr bolan täze asma elektrik geçirijisiniň işe girizilmegi bilen, içerki sarp edijileriň energiýa üpjünçiliginiň ygtybarlylygynyň ýokarlanmagyna, şeýle-de daşary ýurtlara eksport edilýän elektrik energiýasynyň möçberiniň artmagyna şert döredi.

Halkymyzyň has-da eşretli durmuşda ýaşamagy ugrunda uly aladalary edýändigi, şeýle ajaýyp desgalary gurduryp berýändigi üçin hormatly Prezidentimize egsilmez alkyş aýdýarys.

Yhlas SAPAROW,
Türkmenistanyň Kärdeşler arkalaşyklarynyň Ak bugdaý etrap birleşmesiniň esasy hünärmeni:

— Toý-baýramlara beslenýän şöhratly ýylymyzda dürli maksatly desgalaryň yzygiderli açylyp, halkymyzyň hyzmatyna berilmegi göwün guşumyzy ganatlandyrýar. Şu ýylyň başyndan bäri diňe biziň etrabymyzyň çäginde iri desgalaryň birnäçesiniň gurluşygy tamamlandy hem-de dabaraly ýagdaýda açyldy. Şeýle desgalaryň arasynda Halkara «Türkmen alabaý itleri» assosiasiýasynyň Karantin merkezi, döwrebap ýyladyşhana toplumy, umumybilim berýän orta mekdepleriň ikisi, dört gatly, köp öýli ýaşaýyş jaýlary bar.

Hormatly Prezidentimiz Ahal — Balkan ugry boýunça ýokary woltly täze asma elektrik geçirijisiniň işine sanly ulgam arkaly ak pata berdi. Iki zynjyrly täze asma elektrik geçiriji howanyň islendik şertlerinde hem ildeşlerimiziň elektrik energiýasy bilen bökdençsiz we ygtybarly üpjün edilmegine mümkinçilik berer. Bu taryhy wakanyň şanyna welaýatymyzyň merkezindäki Medeniýet öýünde geçirilen aýdym-sazly hoşallyk maslahatyna hem gatnaşdyk. Bu maslahatda şeýle ajaýyp desgalary gurduryp, baky bagtyýarlykda ýaşamagymyz babatda taýsyz tagalla edýän Gahryman Arkadagymyzyň adyna alkyş aýdyldy. Goý, hormatly Prezidentimiziň il-günümiziň bagtyýar şu güni we nesilleriň röwşen geljegi üçin durmuşa geçirýän döwletli tutumlary hemişe rowaçlyga beslensin!

Röwşen KERIMOW,
«Balkanenergo» önümçilik birleşiginiň düýpli gurluşyk bölüminiň hünärmeni:

— Ýurdumyzda halkalaýyn energoulgamy döretmek boýunça taslamanyň birinji tapgyry bolan Ahal — Balkan ugry boýunça ýokary woltly täze asma elektrik geçirijiniň gurluşygy üstünlikli tamamlanyp, ol dabaraly ýagdaýda işe girizildi. Kämil enjamlar bilen amala aşyrylan bu taslamany «Türkmenenergogurluşyk» konserniniň degişli düzümleriniň, ýerli hususy kärhanalaryň gurluşykçylary ýerine ýetirdiler.

Birinji tapgyrda ýurdumyzyň iki welaýatyny birikdiren ýokary woltly täze elektrik geçiriji içerki sarp edijileri energiýa bilen bökdençsiz üpjün edýär, daşarky bazarlara eksport edilýän türkmen elektrik energiýasynyň möçberlerini yzygiderli artdyrmaga mümkinçilik berýär. Bu il-ýurt bähbitli işiň ýerine ýetirilmegine ýurdumyzyň beýleki welaýatlaryndaky degişli düzümler bilen bir hatarda, Balkan welaýatynyň energogurluşyk kärhanalarynyň hünärmenleriniň hem gatnaşandyklaryna buýsanjymyzyň çägi ýok. Bu geçirijiniň 254,6 kilometri biziň welaýatymyzyň çäginden geçýär. Geljekde bu aralykda täze podstansiýalaryň üçüsini gurmak meýilleşdirilýär. Bu bolsa täze iş orunlarynyň dörediljekdiginiň hem subutnamasydyr.

Dünýä nusgalyk taslamalaryň gurluşygynyň ýene birini bize — türkmen energetiklerine ynanyp, halal zähmet çekmäge ähli şertleri döreden Gahryman Arkadagymyza çuňňur hoşallyk bildirýäris.

Arazdurdy FAPAROW,
Balkanabat döwlet elektrik stansiýasynyň elektrik sehiniň başlygy:

— Biz hormatly Prezidentimiziň ýadawsyz tagallalary netijesinde ýurdumyzyň energetika pudagynda halkalaýyn ulgamy döretmek babatdaky taslamanyň birinji tapgyry bolan Ahal — Balkan ýokary woltly täze asma elektrik geçirijiniň ulanyşa girizilmeginiň şaýady bolduk. Şeýle tutumly işleri diňe ykdysady taýdan kuwwatly döwletde amala aşyryp bolýar. Bu döwletli taslamanyň üstünlikli durmuşa geçirilmegi bilen, diňe bir Ahal we Balkan welaýatlarynyň üznüksiz tok üpjünçiligi berkidilmän, eýsem, daşarky bazara ugradylýan elektrik energiýasynyň möçberlerini artdyrmaga hem mümkinçilik döredi. Şonuň bilen birlikde-de bu asma elektrik geçiriji arkaly welaýatymyzyň çägine iberiljek elektrik energiýasy netijesinde, Türkmenbaşy şäheriniň, «Awaza» milli syýahatçylyk zolagynyň, sebitimiziň etrapdyr şäherlerindäki ähli edara-kärhanalaryň sarp edijileriniň elektrik üpjünçiligi has-da ygtybarly derejä çykaryldy.

Bu taslamanyň durmuşa geçirilmegi eziz Diýarymyzyň ykdysady kuwwatynyň artmagynda aýratyn ähmiýete eýedir. Şu möhüm taslamany öz wagtynda we üstünlikli amala aşyrmak üçin energetiklerimize dünýäniň ösen döwletlerinden döwrebap tehnikalary we ähli zerur enjamlary satyn alyp beren Gahryman Arkadagymyza sagbolsun aýdýarys.

Ýazga geçirenler Aýdo ŞEKEROW, Hojaberdi BAÝRAMOW.

(Öz habarçylarymyz). Surata düşürenler Begençmyrat ATAÝEW, Andreý PAKULOW.

Berkarar döwletiň bagtyýarlyk döwründe ýurdumyzyň ähli ulgamlarynda sanly maglumat tehnologiýalaryny ornaşdyrmak bilen baglanyşykly giň gerimli işler durmuşa geçirilýär. «Türkmenistanda 2019 — 2025-nji ýyllarda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň Konsepsiýasyna» laýyklykda, ýurdumyzyň milli ykdysadyýeti, önümçilik, söwda we hyzmat ediş pudaklary döwrebap özgertmeleri başdan geçirýär.

Bazar gatnaşyklarynyň barha rowaçlanýan döwründe maglumat tehnologiýalarynyň, kämil aragatnaşyk tehnikalarynyň ösüşi bilen deň gadam basmak esasy talaplaryň biridir. Şu nukdaýnazardan ugur alnyp, ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmek babatynda zerur çäreler durmuşa geçirilýär.

Berkarar döwletiň bagtyýarlyk döwründe milli ykdysadyýetimiziň bäsdeşlige ukyplylygyny ýokarlandyrmak, önümçilik kuwwatyny artdyrmak ugrunda durmuşa geçirilýän döwlet syýasatynyň netijesinde, ýurdumyz senagat taýdan ösen döwletleriň hataryna goşulýar. Milli ykdysadyýetimiziň döwre görä kämilleşdirilmegi dünýäniň iň oňat tejribesini, öňdebaryjy ylmy pikirlerini we innowasion tehnologiýalary ornaşdyrmagy talap edýär. Bu özgertmeler ulgamyň maddy-enjamlaýyn binýadynyň pugtalandyrylmagyna zerur şert döredýär.

Sanlylaşdyrmak — milli ykdysadyýetimiz üçin hil taýdan täze döwür bolup, hormatly Prezidentimiziň baştutanlygynda ýurdumyzy durmuş-ykdysady ösüş babatda täze derejä çykarmagyň döwrebap usulydyr. Ykdysadyýetiň ähli ulgamlaryna sanly tehnologiýalaryň işjeň ornaşdyrylmagy ykdysady ösüşiň durnukly depginini üpjün etmek bilen çäklenmän, degişli şertleriň üýtgemegine uýgunlaşmagy, ykdysady töwekgelçilikleriň azalmagyny üpjün edýär.

Ýurdumyzyň durmuş-ykdysady ulgamlaryna sanly ulgamyň giňden ornaşdyrylmagynyň netijelerini ýylyň-ýylyna gazanylýan ýokary ykdysady görkezijilerden aýdyň görmek bolýar. Hormatly Prezidentimiziň parasatly baştutanlygynda bu özgertmeler bagtyýar halkymyzyň abadan durmuşyny üpjün etmäge gönükdirilýär.

Selbi ÝAGMYROWA,

Daşoguzyň maliýe-ykdysady orta hünär okuw mekdebiniň mugallymy.

Türkmenistanyň Prezidenti Gurbanguly Berdimuhamedowyň çagyrmagy boýunça Gazagystan Respublikasynyň Prezidenti Kasym-Žomart Tokaýew 2021-nji ýylyň 24-25-nji oktýabrynda Türkmenistana ilkinji döwlet saparyny amala aşyrdy.

Döwletleriň Baştutanlary däp bolan dostluk, doly özara düşünişmek, açyklyk we ynanyşmak ýagdaýynda türkmen-gazak strategik hyzmatdaşlygynyň tutuş toplumy boýunça hemmetaraplaýyn we netijeli gepleşikleri geçirdiler, şeýle hem özara gyzyklanma bildirilýän möhüm halkara we sebit meseleleri boýunça pikir alyşdylar.

Iki döwletiň Garaşsyzlygynyň 30 ýyllygynyň örän möhümdigini ykrar edip, Türkmenistanyň Prezidenti Gurbanguly Berdimuhamedowyň we Gazagystan Respublikasynyň ilkinji Prezidenti — Ýelbasy Nursultan Nazarbaýewiň Türkmenistan bilen Gazagystan Respublikasynyň arasyndaky doganlyk halklaryň köpasyrlyk dostluk we hoşniýetli goňşuçylyk, çuňňur medeni-ruhy gatnaşyklaryna esaslanan dostlukly gatnaşyklary ösdürmäge we berkitmäge örän uly goşant goşandyklaryny belläp,

Halkara hukugyň ykrar edilen kadalaryna, Birleşen Milletler Guramasynyň Tertipnamasynyň maksatlaryna we ýörelgelerine, şol sanda Garaşsyzlygyna, özygtyýarlylygyna, çäk bitewüligine, serhetleriň mizemezligine, birek-biregiň içerki işlerine gatyşmazlyga, deňhukuklylyga we özara bähbide hormat goýmagyň ýörelgelerine gyşarnyksyz eýerýändiklerini beýan edip,

Türkmenistan bilen Gazagystan Respublikasynyň arasyndaky durnukly we ynanyşmaga esaslanýan häsiýetli gatnaşyklaryň iki doganlyk döwletiň esasy bähbitlerine laýyk gelýändigine, şeýle hem Merkezi Aziýa sebitinde parahatçylygy, durnuklylygy we howpsuzlygy üpjün etmekde esasy şert bolup hyzmat edýändigine ynam bildirip,

Syýasy, söwda-ykdysady we medeni-ynsanperwer ugurlarda türkmen-gazak hyzmatdaşlygynyň depginli ösýändigini kanagatlanma bilen belläp, Türkmenistan bilen Gazagystan Respublikasynyň arasynda Strategik hyzmatdaşlyk hakyndaky 2017-nji ýylyň 18-nji aprelindäki Şertnamanyň aýratyn ähmiýetini nygtap, Prezidentler şular barada beýan edýärler:

Döwletleriň Baştutanlary türkmen-gazak gatnaşyklaryny deňhukuklylyk, özara hormat goýmak we birek-biregiň bähbitlerini nazara almak esasynda hemmetaraplaýyn berkitmegiň uzak möhletleýin ugrunyň üýtgewsizdigini tassykladylar we ikitaraplaýyn gatnaşyklary iki ýurduň halklarynyň abadançylygyna we bähbidine özara hyzmatdaşlygyň hil taýdan täze derejesine çykarmaga hemmetaraplaýyn goldaw bermäge pugta eýerýändiklerini beýan etdiler.

Gazagystan Respublikasynyň Prezidenti Kasym-Žomart Tokaýewiň döwletara gatnaşyklaryň tutuş toplumyna täze itergi beren Türkmenistana ilkinji döwlet saparynyň ähmiýetini belläp, taraplar ýokary, belent we beýleki derejelerde işjeň hem-de netijeli gatnaşyklary mundan beýläk-de ösdürmek ugrunda çykyş etdiler.

Prezidentler Gazagystan Respublikasynyň Prezidentiniň saparynyň dowamynda gol çekilen Türkmenistan — Gazagystan döwlet serhediniň geçýän ugruny kesgitlemek we Hazar deňzindäki balyk tutulýan zolaklaryň ýanaşyk böleklerinde çäk çekmek hakynda Türkmenistan bilen Gazagystan Respublikasynyň arasyndaky Şertnamanyň möhümdigini bellediler. Bu bolsa iki ýurduň arasyndaky Döwlet serhediniň geçýän ugruny kesgitlemek işini doly tamamlamaga mümkinçilik berer.

Döwletleriň Baştutanlary Türkmenistan — Gazagystan döwlet serhediniň düzgüni hakynda Türkmenistanyň Hökümeti bilen Gazagystan Respublikasynyň Hökümetiniň arasynda Ylalaşygyň baglaşylmagynyň döwlet serhedinde durnuklylygy üpjün etmek işine, serhet meselelerini dostluk, birek-birege hormat goýmak we ynanyşmak ruhunda düzgünleşdirmäge hyzmat etjekdigini kanagatlanma bilen bellediler. Taraplar Türkmenistan bilen Gazagystan Respublikasynyň arasyndaky Döwlet serhediniň iki doganlyk ýurduň we halkyň dostluk, hoşniýetli goňşuçylyk we hyzmatdaşlyk serhedi bolup galmagy üçin mundan beýläk-de çäreleri görerler.

Iş ýüzünde özara gyzyklanma bildirilýän ähli ugurlarda gatnaşyklary mundan beýläk-de giňeltmäge we berkitmäge umumy çalyşmakdan ugur alyp, Prezidentler söwda-ykdysady, ulag-kommunikasiýa, medeni-ynsanperwer we beýleki ugurlarda geljegi uly bolan mümkinçilikleriň bardygyny bellediler.

Baştutanlar Ykdysady, ylmy-tehniki we medeni hyzmatdaşlyk boýunça hökümetara türkmen-gazak toparynyň utgaşdyryjy edara hökmündäki, ilkinji nobatda, söwda-ykdysady we ulag-kommunikasiýa ulgamlaryndaky ornuny mundan beýläk-de güýçlendirmegiň zerurdygyny bellediler.

Döwletleriň Baştutanlary obasenagat toplumynyň, maşyngurluşygyň, azyk we ýeňil senagatyň, ulag we aragatnaşyk ulgamlarynyň kärhanalarynyň önümçilik kooperasiýasyny ösdürmegiň, bilelikdäki ykdysady taslamalary amala aşyrmagyň möhümdigini bellediler.

Prezidentler haryt dolanyşygyna ýokary goşulan bahaly önümleri çekmek arkaly, özara söwdanyň möçberlerini mundan beýläk-de artdyrmagyň we onuň sanawyny giňeltmegiň möhümdigini tassykladylar.

Taraplar telekeçilik işi, harytlaryň we hyzmatlaryň dünýä bazarlaryna çykarylmagynyň mümkinçiliklerini ýokarlandyrmak, şeýle hem özara esasda işewürlik maslahatlaryny we senagat önümleriniň milli sergilerini geçirmek üçin amatly ykdysady, maliýe we hukuk şertlerini döretmek ugrunda çykyş edýärler.

Prezidentler ulag-kommunikasiýa ulgamynda daşarky bazarlara örän gysga ýol bilen we netijeli çykmagy üpjün edýän ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygyň ähmiýetini nygtadylar. Uzen (Gazagystan) — Gyzylgaýa — Bereket — Etrek (Türkmenistan) — Gorgan (Eýran) demir ýoly boýunça demir ýol gatnatmalaryny amala aşyrmakda hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de ösdürmegiň zerurdygy bellendi. Bu gatnaw ugry Türkmenistanyň we Gazagystan Respublikasynyň çäkleri boýunça üstaşyr ýük daşamalaryny üpjün edýän bilelikdäki taslamalar amala aşyrylanda ileri tutulýan ugur hasaplanylýar.

Taraplar ulag ulgamynda iki ýurduň hem bähbitlerine laýyk gelýän möhüm taslamalary goldamagy mundan beýläk-de dowam etdirerler.

Prezidentler ynsanperwer ulgamda hyzmatdaşlyga aýratyn üns berdiler, degişli guramalaryň, medeniýet we sungat işgärleriniň, barlag merkezleriniň, ýokary okuw mekdepleriniň we köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň arasyndaky gatnaşyklaryň möhüm ähmiýetini bellediler. Ylym we tehnika, sport we syýahatçylyk ulgamlarynda hyzmatdaşlygy düýpli işjeňleşdirmek barada ylalaşyk gazanyldy.

Taraplar iki ýurduň ýaşlaryna goldaw bermäge, şol sanda ýaş nesillere ruhy-ahlak taýdan terbiýe bermäge we olaryň jemgyýetiň bähbitlerine zehinlerini we ukyp-başarnyklaryny goldamaga gönükdirilen bilelikdäki çäreleri geçirmegi hemmetaraplaýyn höweslendirerler. Şunuň bilen baglylykda, degişli ministrliklere we pudaklaýyn dolandyryş edaralaryna 2022-nji ýylda Türkmenistanda we Gazagystan Respublikasynda özara esasda Medeniýet we kino günlerini guramak tabşyryldy.

Türkmenistanyň we Gazagystan Respublikasynyň Prezidentleri halkara syýasatyň esasy meseleleri boýunça garaýyşlarynyň ýakyndygyny ýa-da gabat gelýändigini bellediler, dünýä giňişliginde özara hyzmatdaşlygy işjeňleşdirmegi maksat edinýändiklerini tassykladylar.

Döwletleriň Baştutanlary halkara terrorçylyga, ekstremizme, bikanun migrasiýa, neşe serişdeleriniň ýa-da psihotrop maddalaryň bikanun dolanyşygyna, transmilli guramaçylykly jenaýatçylyga hem-de halkara howpsuzlygyň beýleki howplaryna we wehimlerine garşy göreşmekde ikitaraplaýyn derejede hem, halkara düzümleriň çäklerinde hem, şol sanda Almaty şäherindäki Neşe serişdeleriniň, psihotrop maddalaryň we olaryň prekursorlarynyň bikanun dolanyşygyna garşy göreşmek boýunça Merkezi Aziýa sebit maglumat utgaşdyryjy merkeziniň (MASMUM) çäklerinde hem hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de ösdürmek ugrunda çykyş etdiler. 2022-nji ýylda bu merkeziň direktory wezipesini Türkmenistanyň wekili eýelär.

Taraplar ählumumy meseleleri çözmekde, durnukly ösüşi üpjün etmekde, dünýäde howpsuzlygy we durnuklylygy berkitmekde, şeýle hem halkara parahatçylyga wehim salýan çozuş hereketlerine garşy göreşmekde halkara bileleşigiň tagallalaryny birleşdirmekde Birleşen Milletler Guramasynyň we onuň institutlarynyň ornuny ýokarlandyrmagyň zerurdygy barada bir bitewi garaýşy beýan etdiler.

Döwletleriň Baştutanlary Birleşen Milletler Guramasynyň, Garaşsyz Döwletleriň Arkalaşygynyň, Yslam Hyzmatdaşlyk Guramasynyň, Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasynyň, Türki dilli döwletleriň hyzmatdaşlyk geňeşiniň, beýleki halkara we sebit guramalarynyň hem-de forumlarynyň çäklerinde özara hyzmatdaşlyk etmegi we özara goldaw bermegi mundan beýläk-de berkitmäge gyzyklanmanyň bardygyny nygtadylar.

Hazar bilen baglanyşykly meseleleri ara alyp maslahatlaşyp, Prezidentler Hazarýaka döwletleriň sebitde howpsuzlygy we durnuklylygy goldamakda, Hazarda ykdysady ösüşi ilerletmekde esasy orny eýeleýändiklerini bellediler. Şunuň bilen baglylykda, sebitde hyzmatdaşlyga itergi bermäge, sebitiň möhüm meseleleri boýunça pikir alyşmaga we olary çözmek üçin bilelikdäki çemeleşmeleri işläp taýýarlamaga mümkinçilik berýän Hazarýaka döwletleriň Baştutanlarynyň sammitlerini yzygiderli geçirmegiň zerurdygy bellenildi.

Döwletleriň Baştutanlary Türkmenistanda VI Hazar sammitini geçirmegiň, onuň mazmunynyň düzümini ýokary hilli işläp taýýarlamagyň we ylalaşmagyň ähmiýetini bellediler. Bu sammitiň üstünlikli geçiriljekdigine ynam bildirildi. Bu sammit Hazar deňzinde özara gatnaşyklaryň häzirki zaman hukuk esaslaryny emele getirmäge goşant goşar, sebitde durnuklylygy we howpsuzlygy mundan beýläk-de berkitmäge ýardam eder.

Döwletleriň Baştutanlary Aral deňziniň sebitinde, aýratyn-da, ekologiýa kynçylyklary bolan zolaklarda durmuş-ykdysady we ekologiýa ýagdaýyny gowulandyrmak bilen baglanyşykly meseleleri toplumlaýyn çözmek üçin tagallalary birleşdirmegiň möhümdigini ykrar etdiler.

Prezidentler suwuň, atmosfera howasynyň hapalanmagyny, ýerleriň zaýalanmagyny azaltmaga, bag nahallary ekilen zolaklaryň meýdanlaryny artdyrmaga, tebigy betbagtçylyklaryň, şol sanda suw joşmalarynyň, sil akymlarynyň, gurakçylygyň töwekgelçiliklerini azaltmaga, şeýle hem arassa agyz suwy bilen üpjün etmäge we beýleki meseleleri çözmäge gönükdirilen ylalaşylan çäreleri görmegiň zerurdygy bilen ylalaşdylar.

Merkezi Aziýanyň ähli döwletleriniň bähbitlerini nazara alyp we olaryň gatnaşmagynda Araly halas etmegiň halkara gaznasynyň guramaçylyk düzümini we şertnama-hukuk binýadyny kämilleşdirmek boýunça geçirilýän işleriň möhümdigi bellenildi.

Döwletleriň Baştutanlary Merkezi Aziýanyň serhetüsti derýalarynyň suw serişdeleriniň sebitiň halklarynyň umumy gymmatlygy bolup durýandygyny we bu sebitde häzirki döwürde ýaşaýan onlarça million adamlaryň we geljekki nesilleriň ykbalynyň, tutuş sebitiň durnuklylygynyň we abadançylygynyň bu serişdeleriň adalatly we rejeli ulanylmagyna baglydygyny tassykladylar. Şunuň bilen baglylykda, açyk gepleşikleri dowam etdirmegiň, özara düşünişmegi berkitmegiň we netijeli hyzmatdaşlygy ösdürmegiň, özara kabul ederlikli, adalatly we netijeli çözgütleri gözlemegiň zerurdygy ykrar edildi.

Döwletleriň Baştutanlary sebit hyzmatdaşlygynyň örän möhüm meselelerine seretmek üçin meýdança bolup hyzmat edýän, sebitde dostluk, ynanyşmak, hoşniýetli goňşuçylyk we hyzmatdaşlyk ýagdaýyny emele getirmäge ýardam edýän Merkezi Aziýanyň döwlet Baştutanlarynyň konsultatiw duşuşyklarynyň çäklerinde mundan beýläk-de özara hyzmatdaşlyk etmegi goldadylar.

Prezidentler Merkezi Aziýanyň döwlet Baştutanlarynyň geçirilen konsultatiw duşuşyklarynyň dowamynda gazanylan ylalaşyklaryň doly möçberde durmuşa geçirilmegi ugrunda çykyş etdiler.

Iki döwletiň Baştutanlary ýadro ýaragsyzlanmagy we ýadro ýaraglaryny ýaýratmazlyk işinde tagallalary birleşdirmegiň zerurdygyny bellediler, Merkezi Aziýada ýadro ýaragyndan azat zolak hakyndaky Şertnamany we Gazagystanyň başlangyjy boýunça BMG-niň Baş Assambleýasynyň 2015-nji ýylyň 5-nji dekabryndaky 70/57 Rezolýusiýasy bilen kabul edilen Ýadro ýaragyndan azat dünýäni gurmak hakyndaky ählumumy Jarnamany durmuşa geçirmegiň çäklerinde hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de ösdürmäge taýýardyklaryny beýan etdiler.

Prezidentler Türkmenistanyň alyp barýan hemişelik Bitaraplyk syýasatynyň sebitde we bütindünýä derejesinde halkara parahatçylygy we howpsuzlygy berkitmäge ýardam edýändigini we döwletleriň arasyndaky parahatçylyga esaslanýan, dostlukly we özara bähbitli gatnaşyklary ösdürmekde möhüm orny eýeleýändigini nygtap, Türkmenistanyň başlangyjy boýunça Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň 2020-nji ýylyň 7-nji dekabrynda kabul edilen «Halkara parahatçylygy, howpsuzlygy saklamakda we pugtalandyrmakda hem-de durnukly ösüş işinde bitaraplyk syýasatynyň orny» atly Rezolýusiýasyny iş ýüzünde durmuşa geçirmegiň möhümdigini bellediler.

Iki döwletiň Baştutanlary Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasy tarapyndan «Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly» diýlip yglan edilen şu ýylda başlanan ynanyşmak we medeniýetleriň hyzmatdaşlygy mowzugynyň dünýäniň üns merkezinde galmalydygyny bellediler. Şunuň bilen baglylykda, Türkmenistan tarapyndan öňe sürlen Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň «Merkezi Aziýa sebitinde parahatçylygy, durnuklylygy we durnukly ösüşi üpjün etmek maksady bilen, sebit hem-de halkara hyzmatdaşlygy pugtalandyrmak» atly Rezolýusiýasynyň taslamasyny işläp taýýarlamaga goldaw berilýändigi beýan edildi.

Gazagystan Respublikasynyň Prezidenti Aziýada özara hyzmatdaşlyk we ynamy berkitmek çäreleri boýunça Maslahata (AÖHYBÇM) Türkmenistanyň synçy döwlet hökmünde goşulmagyny goldady. Türkmenistanyň Prezidenti Gazagystan Respublikasynyň AÖHYBÇM-a başlyklyk etmegine ýokary baha berdi. Döwletleriň Baştutanlary bu düzümiň Aziýada hyzmatdaşlygy berkitmek üçin köptaraplaýyn platforma hökmünde uly mümkinçilikleriniň bardygyny belläp, sebitde ynanyşmagy, parahatçylygy we hyzmatdaşlygy berkitmek maksady bilen, AÖHYBÇM-nyň çäklerinde işjeň özara hyzmatdaşlyk etmegi dowam etdirmegi maksat edinýändiklerini beýan etdiler.

Şol bir wagtda-da Merkezi Aziýada we Hazar sebitinde halkara parahatçylygy, howpsuzlygy we durnukly ösüşi goldamagyň meseleleriniň özara baglanyşyklydygyna we bölünmezdigine düşünip, döwletleriň Baştutanlary Türkmenistanyň «Merkezi Aziýa — Hazar sebiti» parahatçylyk, ynanyşmak we hyzmatdaşlyk zolagyny döretmek hakyndaky başlangyjyna goldawyny beýan etdiler, bu model ählumumy parahatçylygyň we ösüşiň bähbidine köptaraplaýyn hyzmatdaşlygy berkitmäge gönükdirilen başlangyçlary öňe sürmek üçin platforma hökmünde garadylar.

Iki döwletiň Baştutanlary arassaçylyk we keselleriň ýaýramagyna garşy göreşmek bilen bagly adatdan daşary ýagdaýlaryň öňüni almak we ýokanç keselleriň çalt ýaýramagyna garşy göreşmek babatda tagallalary mundan beýläk-de birleşdirmegiň häzirki döwürde iki ýurduň öňünde durýan esasy wezipeleriň biridigi barada bir bitewi garaýşy beýan etdiler. Taraplar koronawirus ýokanjynyň pandemiýasynyň netijesinde emele gelen çylşyrymly ýagdaýlarda Türkmenistanyň we Gazagystan Respublikasynyň birek-birege goldaw berýändiklerini we raýdaşlyk bildirýändiklerini kanagatlanma bilen bellediler.

Taraplar ýokanç keselleriň öňüni almak we olary bejermek, saglygy goraýyş işgärlerini taýýarlamak, sanjymlary, derman serişdelerini we beýleki lukmançylyk we derman önümlerini öndürmek, olar bilen üpjün etmek babatda ýörite ugurlar boýunça düzümleriň arasynda özara hereketleriň we hyzmatdaşlygy ösdürmegiň möhümdigini bellediler.

Gazagystan Respublikasynyň Prezidenti Türkmenistanyň Prezidentiniň Bütindünýä Saglygy Goraýyş Guramasynyň koronawirusyň genomyny öwrenmek boýunça Ýörite maksatnamasyny, Bütindünýä Saglygy Goraýyş Guramasynyň öýken sowuklama keseline garşy göreşmek boýunça sebit mehanizmini, Bütindünýä Saglygy Goraýyş Guramasynyň ýiti ýokanç keselleri bejeriş we olaryň öňüni alyş Usulyýet merkezini, Wirusologiýa, bakteriologiýa we epidemiologiýa boýunça Merkezi Aziýa ýurtlary üçin sebitleýin merkezini döretmek baradaky başlangyjyna goldawyny beýan etdi.

Gazagystan Respublikasynyň Prezidentiniň biologik we biotehnologik howplar babatda howpsuzlyk we gözegçilik çärelerini görmäge, biologik işläp taýýarlamalary diňe parahatçylyk maksatlary üçin ulanmaga ýardam bermäge, şonuň netijesinde, parahatçylygy goldamaga, Ýer ýüzüniň ilatynyň saglygyny we abadançylygyny üpjün etmäge gönükdirilen Halkara biologik howpsuzlyk boýunça agentligi (HBHA) döretmek baradaky başlangyjynyň möhümdigi we ähmiýeti bellenildi.

Türkmenistanyň Prezidenti Gazagystan Respublikasynyň Almatyda BMG-niň howandarlygynda Merkezi Aziýa we Owganystan üçin Durnukly ösüş maksatlary boýunça BMG-niň merkezini, Halkara biologik howpsuzlyk boýunça agentligi, kesellere we biohowpsuzlyga gözegçilik etmek boýunça sebit merkezleri ulgamyny döretmek, Ösüş maksady bilen Meýletinçileriň tagallalaryny birleşdirmegiň halkara ýylyny yglan etmek baradaky başlangyçlaryna goldawyny beýan etdi.

Taraplar ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygyň şertnama-hukuk binýadyny mundan beýläk-de kämilleşdirmegiň we giňeltmegiň zerurdygyny bellediler. Şunuň bilen baglylykda, döwletleriň Baştutanlary saparyň çäklerinde geçirilen gepleşikleriň we gol çekilen resminamalaryň dürli ugurlarda ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de ösdürmäge täze itergi berjekdigine, Türkmenistanyň we Gazagystan Respublikasynyň doganlyk halklarynyň bähbitlerine hyzmat etjekdigine, olaryň hal-ýagdaýynyň gowulanmagyna hemmetaraplaýyn ýardam etjekdigine ynam bildirdiler.

Gazagystan Respublikasynyň Prezidenti Kasym-Žomart Tokaýew Türkmenistanyň Prezidenti Gurbanguly Berdimuhamedowa we ähli türkmen halkyna görkezilen myhmansöýerlik, mähirli garşylanandygy we hoşniýetlilik üçin tüýs ýürekden hoşallyk bildirdi hem-de Türkmenistanyň Prezidentini özi üçin amatly wagtda Gazagystan Respublikasyna döwlet sapary bilen barmaga çagyrdy.

Türkmenistanyň Prezidenti çakylygy minnetdarlyk bilen kabul etdi. Saparyň möhletleri diplomatik ýollar arkaly ylalaşylar.

Türkmenistanyň Prezidenti Gurbanguly BERDIMUHAMEDOW. Gazagystan Respublikasynyň Prezidenti Kasym-Žomart TOKAÝEW.

Aşgabat şäheri, 2021-nji ýylyň 25-nji oktýabry.

Hormatly Prezidentimiziň gatnaşmagynda sanly ulgam arkaly Ahal — Balkan ýokary woltly täze asma elektrik geçirijisiniň dabaraly ýagdaýda işe girizilmegi mukaddes Garaşsyzlygymyzyň 30 ýyllyk şanly senesiniň uludan toýlanan «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylynyň taryhy wakalarynyň biri boldy.

Gahryman Prezidentimiz döwlet syýasatynda ykdysadyýetimiziň energetika pudagyny döwrebaplaşdyrmaga, pudaga sanly ulgamy, ylmyň täze gazananlaryny hem-de öňdebaryjy tejribeleri giňden ornaşdyrmaga möhüm ähmiýet berýär. Mähriban Arkadagymyzyň döwlet derejesinde edýän şeýle aladalarynyň netijesinde, ulgamyň maddy-enjamlaýyn binýady has-da pugtalandy. Energetika senagaty depginli ösýän, girdejili işleýän pudaklaryň hataryndaky mynasyp ornuny berkidýär. Hormatly Prezidentimiziň ak patasy bilen ulanyşa tabşyrylan täze ýokary woltly asma elektrik geçirijisiniň işe girizilmegi bilen, ykdysadyýetimiziň kuwwatynyň artmagynda wajyp orny eýeleýän senagat pudagynyň mümkinçilikleriniň geriminiň has-da giňändigini nygtamak gerek. Sebäbi halkalaýyn bir bitewi energiýa ulgamyny döretmek taslamasynyň birinji tapgyry bolan Ahal — Balkan ýokary woltly asma elektrik geçirijisiniň işe girizilmegi arkaly ýurdumyzyň günbatar sebitiniň çäkleri bilen daşarky sarp edijilere ýetirilýän elektrik energiýasynyň möçberlerini artdyrmagyň tehniki mümkinçilikleriň binýady pugtalandyryldy. Munuň üstesine-de, dürli howa şertlerine garamazdan, sebitleriň ilatyny elektrik togy bilen bökdençsiz üpjün etmegiň ygtybarlylygy ýokarlandy. Sebitleriň iri hem-de ýerli çig mal serişdelerini senagat taýdan has çuň gaýtadan işlemek arkaly dünýä bazarlarynda bäsleşige ukyply, sarp edijileriň durnukly artýan isleglerinden peýdalanýan dürli önümleri öndürýän senagat kärhanalarynyň ýokary öndürijilikli işledilmeginde bu elektrik geçirijiniň möhüm orny eýelejekdigi hem buýsançly hakykatdyr. Halkalaýyn energiýa ulgamynyň birinji tapgyrynyň ulanylmaga berilmegi «Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2019 — 2025-nji ýyllarda durmuş- -ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasynda» täze önümçilikleri döretmek maksadyna gönükdirilen döwrebap binalardyr desgalary gurmak babatdaky anyk wezipeleriň rowaçlyklara beslenmegine ýardam berer. Il hyzmatyna berilýän dürli binalardyr desgalar, döwrebap önümçilikler täze müňlerçe iş orunlarydyr, zähmetsöýer halkymyzyň ýaşaýyş-durmuş derejesiniň hil taýdan has-da gowulanmagynyň kepilidir. Şeýle asylly maksat-tutumlar bolsa Gahryman Prezidentimiziň berkarar Diýarymyzda üstünlikli amala aşyrýan giň gerimli durmuş-ykdysady özgertmeleriniň baş maksadydyr. Diýmek, ýurdumyzda bir bitewi halkalaýyn energiýa ulgamynyň döredilmegi Arkadag Prezidentimiziň sebitleriň durmuş-ykdysady taýdan ýokary depginler bilen ösdürilmegini nazarlaýan giň gerimli, uzakmöhletleýin maksatnamalarynda bellenen döwletli tutumlaryň mundan beýläk-de rowaçlyklara beslenmegine düýpli itergi berer. 

Nurmämmet HYDYROW,

«Balkan».

Aşgabat, 24-nji oktýabr (TDH). Şu gün Gazagystan Respublikasynyň Prezidenti Kasym-Žomart Tokaýew Türkmenistana döwlet sapary bilen geldi.

Paýtagtymyzyň iki dostlukly ýurduň Döwlet baýdaklary bilen bezelen Halkara howa menzilinde Gazagystanyň Baştutanyny Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary S.Berdimuhamedow garşylady. Haly düşelen ýodajygyň iki tarapynda belent mertebeli myhmanyň gelmegi mynasybetli Hormat garawuly düzüldi.

Asylly däbe görä, milli lybasdaky oglanjyk we gyzjagaz Gazagystanyň Liderine duz-çörek hödürledi hem-de gül desselerini gowşurdy.

Belent mertebeli myhman Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary S.Berdimuhamedow bilen Hökümet wekiliýetleriniň zalyna geçýär, bu ýerde olaryň söhbetdeşligi boldy, gepleşikleriň dowamynda strategik häsiýete eýe bolan türkmen-gazak gatnaşyklarynyň ýokary derejesi bellenildi.

Gazagystan Respublikasynyň Prezidentiniň awtoulag kerweni motosikletçileriň hormat nyzamynyň ugratmagynda paýtagtymyzdaky kaşaň “Oguzkent” myhmanhanasyna tarap ýola düşdi.

Dostlukly döwletiň Baştutanynyň Türkmenistana bu gezekki sapary soňky ýyllarda hil taýdan täze derejä çykan hem-de baýlaşan özara bähbitli ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygy giňeltmegiň ýolunda nobatdaky netijeli ädim bolar. Mälim bolşy ýaly, goňşy döwletler, şol sanda Gazagystan Respublikasy bilen netijeli gatnaşyklary pugtalandyrmak ýurdumyzyň daşary syýasat ugrunyň esasylarynyň biridir. Bu babatda umumy bähbitlere laýyk gelýän netijeli hyzmatdaşlygy giňeltmek üçin ägirt uly mümkinçilikler bar.

Biziň ýurtlarymyzy diňe bir geografik ýakynlyk däl, eýsem, iki doganlyk halkyň gözbaşyny asyrlaryň jümmüşinden alyp gaýdýan taryhy-medeni ýakynlygy hem birleşdirýär. Ata-babalarymyzyň miras goýan özara hormat hem-de hoşniýetli goňşuçylyk däpleri Türkmenistan we Gazagystan döwlet özbaşdaklygyna eýe bolanlaryndan soň, diňe bir saklanyp galynman, has-da baýlaşdyryldy.

...Günüň ikinji ýarymynda Prezident Kasym-Žomart Tokaýew Türkmenistanyň Prezidentiniň Ahalteke atçylyk toplumyna bardy.

Ýurdumyza gelýän belent mertebeli myhmanlaryň bu topluma baryp görmegi asylly däbe öwrüldi. Ol türkmen halkyny ýakyndan tanamaga, onuň ruhubelentligini hem-de häsiýetini duýmaga ýardam edýär. Ýelden ýyndam bedew şonuň nyşany bolup çykyş edýär. Şunuň bilen birlikde, milletimiziň asyrlaryň dowamynda aýawly saklanyp gelnen baý taryhy-medeni mirasy häzirki wagtda üstünliklere we belent sepgitlere beslenip gurulýan täze durmuşyň, egsilmez döredijilik kuwwatynyň mizemez binýadyna öwrüldi.

Häzirki zaman türkmen jemgyýetiniň dünýägaraýyş ulgamynyň binýadyny düzýän taryhy köklerine, ruhy gymmatlyklaryna ygrarlydygy Garaşsyz, Bitarap ýurdumyzyň sözi işden aýra düşmeýän ygtybarly, mynasyp hem-de açyk hyzmatdaş hökmündäki abraýynyň aýdyň subutnamasydyr. Elmydama beren sözünde durýan, dostlugyň hem-de mertebäniň ýörelgelerine wepalylyk, gaýduwsyzlyk hem-de parasatlylyk ýaly ajaýyp häsiýetleri bilen tanalýan türkmen halky bedewe uly hormat-sarpa goýupdyr. Hut şonuň üçin halkymyzyň medeniýetinde behişdi bedewleriň keşbi elmydama ahlaklylygyň, durnuklylygyň, maksada okgunlylygyň, gözelligiň, ýagşylygyň çelgisi, paýhasyň hem-de döredijilik joşgunynyň, ruhubelentligiň, zehiniň we jepakeşligiň sazlaşygynyň nyşany hökmünde kabul edilýär...

Atçylyk toplumynda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow belent mertebeli myhmany mähirli garşylady. Milli Liderimiz gazagystanly kärdeşini ýurdumyzda iri atçylyk merkezleriniň biri bolan bu topluma girmäge çagyrýar. Bu ýerde arassa ganly ahalteke bedewlerine ideg etmek, tälim bermek, ýokary derejeli ýaryşlary geçirmek üçin ähli şertler döredilipdir. Behişdi bedewlerimiz halkymyzyň milli mirasy hem-de buýsanjy bolmak bilen, adamzat paýhasynyň tebigat bilen sazlaşykly zähmetde döreden gözelliginiň we ajaýyplygynyň özboluşly netijesidir. Bu gün Türkmenistanda bedewler taryhy tejribäniň, ruhubelent zähmetiň hem-de ösüşlere tarap ynamly gadamyň nyşany bolup durýar.

Bu ýerde Prezidentler Gurbanguly Berdimuhamedow we Kasym-Žomart Tokaýew ýörite syn ediş meýdançasynda naýbaşy ahalteke bedewlerini synlaýarlar.

Naýbaşy bedewler yzly-yzyna maneže çykarylýar hem-de olaryň her biriniň nesil ugry, häsiýetleri, artykmaçlyklary hem-de gazanan üstünlikleri barada giňişleýin maglumat berilýär. Behişdi bedewlerimiziň kalbyňy joşdurýan ajaýyp gözelligi, seýkin basyp ýöreýşi göreni haýrana goýýar.

Köpetdagyň eteginde ösdürilip ýetişdirilen hem-de ussat seýisler tarapyndan seýislenen ahalteke bedewleri özüniň çydamlylygy we ajaýyplygy bilen tapawutlanýar. Görnükli türkmen seýisleri geçmişde ajaýyp atlary köpeltmegiň hem-de terbiýelemegiň tärlerini gowy bilipdirler, olaryň gelip çykyşyny hem-de nesil ugurlaryny öwrenipdirler. Bu däpler häzirki wagtda hem üstünlikli dowam etdirilýär.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow ahalteke bedewleriniň dünýädäki şöhratyny artdyrmakda ägirt uly hyzmatlary bitirdi. Döwlet Baştutanymyzyň başlangyjy bilen ýurdumyzyň atçylyk pudagy täze sepgitlere ýetdi, Diýarymyzda onuň düzümlerini ösdürmek, arassa ganly bedewleriň baş sanyny artdyrmak, ulgamdaky halkara hyzmatdaşlygy giňeltmek, sportuň at üstündäki görnüşlerini hem-de bu ugurdaky milli däpleri wagyz etmek boýunça ägirt uly işler alnyp barylýar. Bu gün Türkmenistanda bedewler ählihalk söýgüsine mynasyp bolup, asyrlaryň hem-de nesilleriň dowamatlylygynyň, belent sepgitleriň, ýeňişleriň, ruhubelentligiň we ýadawsyz zähmetiň janly nyşanyna öwrüldi.

Soňra bu ýerde meşhur “Galkynyş” milli at üstündäki oýunlar toparynyň çykyşlary guraldy. Bu topar köp sanly halkara bäsleşikleriň we festiwallaryň ýeňijisi hem-de laureaty boldy. Bu toparyň jigitleri ähli ýerde, şol sanda daşary ýurtlarda hem iň bir talapkär tomaşaçylaryň söýgüsini gazanmagy başarýarlar. Olar at üstündäki oýunlary söýýänleri türkmen halkynyň atçylyk sungaty bilen ýakyndan tanyşdyrýarlar.

Ilki bilen, meşhur Akhan milli sazyň owazy astynda özüniň täsin hereketlerini görkezdi. 2018-nji ýylda onuň çarpaýa galyp, 10 metr aralygy 4,19 sekuntda geçendigini we ozal görkezilen netijäni iki esse gowulandyrandygyny bellemek gerek. Akhanyň görkezijisi Ginnesiň rekordlar kitabyna girizildi. Ahalteke bedewiniň haýran galdyryjy üstünligi tötänden däldir. Bu täsin bedewi hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň özi seýisledi. Ussat çapyksuwar hem-de atçylyk sungatynyň bilermeni bolan döwlet Baştutanymyz ahalteke bedewleriniň hüý-häsiýetini gowy bilýär hem-de olaryň her birine özbaşdak çemeleşmeleri tapýar. Olar hem milli Liderimize doly ynam we wepadarlyk bilen bakýarlar.

Ezber çapyksuwarlar şowhunly milli sazyň astynda okdurylyp barýan ajaýyp ahalteke bedewlerinde ýene bir gezek özleriniň ussatlygyny, ruhuňy joşduryjy täsin, çylşyrymly akrobatik tilsimlere beslenen çykyşlary görkezdiler. Ahalteke bedewleriniň çapyksuwarlaryň erki bilen gadymy “Küştdepdi” tansyny ýerine ýetirmegi dabaranyň aýratyn bezegi boldy. Bu özboluşly atçylyk-sport çykyşy ýurdumyzda bolýan belent mertebeli myhmanda uly täsir galdyrdy.

Prezident Kasym-Žomart Tokaýew türkmen halkynyň, şeýle hem bütin dünýä siwilizasiýasynyň bahasyna ýetip bolmajak baýlygy hasaplanýan ahalteke bedewleriniň gaýtalanmajak gözelligine, asyllylygyna tüýs ýürekden buýsanjyny beýan etdi. Şöhratly pederlerimiziň däplerini mynasyp dowam etdirýän türkmen jigitlerine hoşallyk sözleri aýdyldy.

Soňra hormatly Prezidentimiz türkmen halkynyň adyndan Gazagystanyň doganlyk halkyna Ganatly atly ajaýyp ahalteke bedewini sowgat berdi. Bu bolsa iki ýurduň arasyndaky dostluk hem-de hoşniýetli goňşuçylyk gatnaşyklarynyň mizemezliginiň ýene-de bir aýdyň nyşany boldy.

Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary, Halkara ahalteke atçylyk assosiasiýasynyň hem-de Halkara “Türkmen alabaý itleri” assosiasiýasynyň prezidenti S.Berdimuhamedow türkmen halkynyň milli buýsanjy bolan Böwser atly ajaýyp aw tazysyny gazak halkyna dost-doganlygyň nyşany hökmünde gowşurdy.

Belent mertebeli myhman Gazagystanyň halkyna bildirilen hormat we ajaýyp sowgatlar üçin tüýs ýürekden hoşallyk bildirip, dost-doganlyk gatnaşyklarynyň Türkmenistanyň Prezidentiniň tagallasy bilen uzak geljegi nazarlaýandygyny, iki ýurduň halklarynyň bähbidine ösdürilýändigini aýratyn nygtady.

25-nji oktýabrda Aşgabatda geçiriljek nobatdaky ýokary derejedäki türkmen-gazak duşuşygy köpasyrlyk mizemez dostluk, hoşniýetli goňşuçylyk hem-de netijeli hyzmatdaşlyk ýörelgelerine esaslanýan ikitaraplaýyn gatnaşyklaryň taryhynda täze möhüm tapgyr bolar.

Häzirki wagtda ikitaraplaýyn hyzmatdaşlyk üçin giň ugurlar açylýar. Döwletara gatnaşyklaryň gazanylan ýokary derejesi Türkmenistan bilen Gazagystanyň netijeli hyzmatdaşlygy yzygiderli pugtalandyrmaga we hemmetaraplaýyn ösdürmäge ygrarlydygynyň aýdyň mysalydyr. Bu hyzmatdaşlyga uzak möhletleýin, strategik häsiýet mahsusdyr. Statistiki maglumatlar, döwlet, hökümetara hem-de pudagara derejelerde gol çekilen köp sanly resminamalary öz içine alýan iri kadalaşdyryjy hukuk binýady, şeýle hem yzygiderli esasda geçirilýän, hökümet hem-de pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň derejesinde guralýan syýasy geňeşmeler muňa şaýatlyk edýär.

Dürli derejelerdäki wekiliýetleriň saparlarynyň yzygiderli guralmagy, iki döwletiň Baştutanlarynyň şahsy gatnaşyklary netijeli hyzmatdaşlygy depginli ösdürmegiň möhüm şerti bolup durýar. Prezidentler Gurbanguly Berdimuhamedowyň hem-de Kasym-Žomart Tokaýewiň geçirýän duşuşyklary, olaryň özara mähirli hem-de ynanyşmak gatnaşyklary Türkmenistanyň we Gazagystanyň ikitaraplaýyn hem-de köptaraplaýyn görnüşde, ilkinji nobatda bolsa, iri halkara guramalaryň ugry boýunça üstünlikli amala aşyrylýan däp bolan hyzmatdaşlygy işjeňleşdirmäge we giňeltmäge çalyşýandygyny ýene bir gezek tassyklaýar.

Doganlyk döwletleriň Liderleri taraplaryň ýola goýlan netijeli syýasy gatnaşyklary çuňlaşdyrmaga, ykdysady hem-de medeni-ynsanperwer hyzmatdaşlygy pugtalandyrmaga, özara bähbitlilik esasynda alnyp barylýan hyzmatdaşlygy yzygiderli ösdürmek boýunça anyk ädimleri ätmäge elmydama taýýardygyny tassyklaýarlar. Şu ýylyň awgust aýynda “Awaza” milli syýahatçylyk zolagynda Merkezi Aziýanyň döwlet Baştutanlarynyň konsultatiw duşuşygynyň çäklerinde Prezidentler Gurbanguly Berdimuhamedowyň hem-de Kasym-Žomart Tokaýewiň arasynda gepleşikler geçirildi. Olaryň barşynda iki ýurduň ähli ugurlar boýunça netijeli gatnaşyklary ösdürmäge ygrarlydygy ýene bir gezek tassyklanyldy.

Ykdysady, ylmy-tehniki we medeni hyzmatdaşlyk boýunça hökümetara türkmen-gazak toparynyň işine uly ähmiýet berilýär. Onuň mejlislerinde ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygyň geljegi uly ugurlary kesgitlenilýär.

Biziň ýurtlarymyzy häzirki wagtda möhüm ugurlaryň birnäçesi boýunça ösdürilýän ykdysady hyzmatdaşlyk bilen birlikde türkmen hem-de gazak halklarynyň köpasyrlyk taryhy däpleri birleşdirýär. Hut şonuň üçin hem döwletara gatnaşyklarda medeni-ynsanperwer ulgamdaky hyzmatdaşlyga aýratyn orun berilýär.

Aşgabatdaky ýokary derejedäki gepleşikleriň çäklerinde, özara gyzyklanma bildirilýän meseleleriň giň toplumy ara alnyp maslahatlaşylar. Şeýle hem köpugurly hyzmatdaşlygy çuňlaşdyrmaga, iki doganlyk halkyň we döwletiň arasyndaky ynanyşmagy mundan beýläk-de pugtalandyrmaga gönükdirilen wajyp resminamalara gol çekilmegine garaşylýar. Ýokary derejedäki duşuşyk hyzmatdaşlygyň ähli ulgamlardaky baý mümkinçiligi netijeli durmuşa geçirmäge, uzak möhletleýin esasda täze, möhüm ugurlara çykmaga ýardam eder.

Aşgabat, 23-nji oktýabr (TDH). Şu gün hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Hytaý Halk Respublikasynyň Türkmenistandaky Adatdan daşary we Doly ygtyýarly ilçisi Sýan Naýçeni kabul etdi.

Diplomat duşuşmaga wagt tapyp kabul edendigi üçin hoşallyk bildirip, HHR-iň Başlygy Si Szinpiniň mähirli salamyny hem-de tutuş türkmen halkyna iberen iň oňat arzuwlaryny ýetirdi. Ilçi Hytaýyň Hökümetiniň dünýä ykdysadyýeti üçin häzirki çylşyrymly döwürde durmuş-ykdysady taýdan ösüşiň durnukly depginlerini saklaýan, döwrüň wajyp meselelerini çözmäge täzeçil çemeleşmeleri görkezýän Türkmenistan bilen ählitaraplaýyn gatnaşyklary pugtalandyrmaga aýratyn ähmiýet berýändigini belledi.

Milli Liderimiz hoşniýetli sözler üçin minnetdarlyk bildirip, dostlukly ýurduň ýokary derejeli ýolbaşçylaryna we halkyna bagtyýarlyk hem-de abadançylyk baradaky tüýs ýürekden arzuwlaryny aýdyp, Türkmenistanyň Aziýa — Ýuwaş umman sebitiniň döwletleri, hususan-da, sebit möçberindäki möhüm taslamalary amala aşyrmakda strategik hyzmatdaş bolup çykyş edýän Hytaý bilen däp bolan gatnaşyklaryny berkitmäge aýratyn gyzyklanma bildirýändigini nygtady.

Duşuşykda Türkmenistanyň Prezidentiniň we Hytaý Halk Respublikasynyň Başlygynyň arasynda şu ýylyň maý aýynda geçirilen telefon arkaly söhbetdeşlige üns çekildi. Şonda iki ýurduň Liderleri soňky ýyllarda döwletara gatnaşyklaryň ýokary derejesiniň gazanylandygyny kanagatlanma bilen belläp, üstünlikli hyzmatdaşlygyň baý tejribesini we bar bolan ägirt uly kuwwaty nazara almak bilen, Türkmenistanyň hem-de Hytaýyň syýasy-diplomatik, söwda-ykdysady we medeni-ynsanperwer ulgamlarda netijeli gatnaşyklary ösdürmäge gyzyklanma bildirýändiklerini aýtdylar.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow dostlukly ýurduň doly ygtyýarly wekiline HHR-iň Başlygy Si Szinpine ýollaýan hatyny berdi. Şol hatda milli Liderimiz strategik häsiýete eýe bolan türkmen-hytaý gatnaşyklarynyň häzirki wagtda dürli ugurlarda ösdürilýändigini hem-de täze mazmun bilen baýlaşdyrylýandygyny nygtady.

Duşuşygyň dowamynda döwlet Baştutanymyz Hytaýda geçirilen Birleşen Milletler Guramasynyň Durnukly ulag ulgamy boýunça ikinji ählumumy maslahatynyň ähmiýetini nygtap, onuň jemleriniň 2030-njy ýyla çenli döwür üçin durnukly ösüş ulgamynda BMG-niň gün tertibiniň maksatlaryna ýetmäge ýardam berjekdigine ynam bildirdi. Şunuň bilen baglylykda, döwlet Baştutanymyz ýurdumyzyň başlangyjy bilen, BMG-niň hem-de beýleki köp sanly hyzmatdaşlaryň goldamagynda 2016-njy ýylyň noýabrynda Aşgabatda Durnukly ulag ulgamy boýunça birinji ählumumy maslahatyň geçirilendigini ýatlatdy. Şol duşuşyk şeýle forumlary geçirmegiň esasyny goýdy.

Şeýle hem hormatly Prezidentimiz 2022-nji ýylyň aprel aýynda ýurdumyzyň Birleşen Milletler Guramasy bilen bilelikde Türkmenistanda deňze çykalgasy bolmadyk ösüp barýan ýurtlaryň ministrleriniň halkara maslahatynyň geçirilmegini guramagy maksat edinýändigini nygtady.

Bu gün Hytaý hem-de Türkmenistan döwletara gatnaşyklaryň has oňaýly ýörelgesini işläp taýýarladylar. Şol ýörelge taraplaryň her biriniň milli bähbitlerini we Beýik Ýüpek ýoly döwründen bäri dostlukly hem-de ýokary derejede ynanyşmak gatnaşyklary baglanyşdyran türkmen we hytaý halklarynyň özboluşlylygyny nazarda tutup, öňde durýan wezipeleriň ýakynlygyny utgaşdyrmaga mümkinçilik berýär. Häzir bu ýol döwrebap derejede, hil taýdan täze görnüşde gaýtadan dikeldilýär.

Iki ýurduň milli ykdysadyýetleriniň beýleki möhüm ugurlarynda, hususan-da, ulag-aragatnaşyk toplumynda, energetika, dokma, himiýa pudaklarynda, azyk senagatynda, obasenagat toplumynda, saglygy goraýyşda, maglumat, ýokary tehnologiýalar ulgamlarynda hem-de geljegi has uly görünýän beýleki birnäçe ugurlarda bilelikdäki işleri dowam etmäge gyzyklanmalar beýan edildi.

Ilçi bütin dünýäden mümkinçiligi uly maýadarlaryň we kompaniýalaryň ýyl-ýyldan barha köp sanlysyny özüne çekýän geljegi uly türkmen bazarynda eýeleýän ornuny pugtalandyrmaga hytaý işewürliginiň içgin gyzyklanma bildirýändigini nygtap, bu ugurda berýän goldawlary üçin hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowa tüýs ýürekden hoşallyk bildirdi. Şunuň bilen baglylykda, Hyzmatdaşlyk boýunça türkmen-hytaý hökümetara komitetiniň işine hem-de netijeli hyzmatdaşlygyň pugtalandyrylmagyna we giňeldilmegine ýardam edýän ikitaraplaýyn işewürlik maslahatlaryna uly orun berilýär.

Ynsanperwer ulgam gatnaşyklaryň ileri tutulýan ugurlarynyň hatarynda görkezildi.

Diplomat türkmen-hytaý hyzmatdaşlygy baradaky meselelere uly üns berýändigi üçin milli Liderimize tüýs ýürekden hoşallyk bildirip, iki ýurduň we olaryň dostlukly halklarynyň arasynda ýola goýlan hoşniýetli gatnaşyklary mundan beýläk-de pugtalandyrmakda özüniň tagallalaryny gaýgyrmajakdygyna ynandyrdy.

Döwlet Baştutanymyz halkalaýyn energiýa ulgamynyň birinji tapgyryny işe girizmäge badalga berdi

Aşgabat, 23-nji oktýabr (TDH). Şu gün hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow sanly ulgam arkaly Ahal — Balkan ýokary woltly, iki zynjyrly täze asma elektrik geçirijisini işe girizmek dabarasyna gatnaşdy.

Elektrik geçirijiniň gurulmagy ýurdumyzyň halkalaýyn energoulgamyny döretmek boýunça milli Liderimiz tarapyndan başy başlanan iri möçberli taslamanyň birinji tapgyrydyr. Onuň baş maksady ýurdumyzda elektrik energiýasynyň öndürilişini artdyrmakdan hem-de Aşgabadyň we welaýatlaryň energoulgamlaryny bitewi energetika halkasyna birleşdirmek arkaly, içerki sarp edijileri energiýa bilen üpjün etmegiň ygtybarlylygyny ýokarlandyrmakdan ybaratdyr.

Mälim bolşy ýaly, milli ykdysadyýetimiziň kuwwatyny pugtalandyrmakda energetika wajyp orny eýeleýär, şoňa görä-de, bu möhüm pudagyň ösdürilmegine Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe durmuşa geçirilýän giň gerimli döwlet maksatnamalarynda aýratyn orun berilýär.

Türkmenistanda elektroenergetika pudagyny ösdürmegiň maksatnamasyna laýyklykda, elektroenergetika senagatynyň kuwwatyny artdyrmak, onuň maddy-enjamlaýyn binýadyny berkitmek we yzygiderli döwrebaplaşdyrmak boýunça toplumlaýyn işler amala aşyrylýar. Tutuş ýurdumyz boýunça dünýäniň belli önüm öndürijileriniň öňdebaryjy enjamlary bilen üpjün edilen gazturbinaly elektrik stansiýalary, ýokary woltly elektrik geçirijileri, paýlaýjy kiçi elektrik beketleri bina edilýär, paýtagtymyzyň, beýleki şäherleriň hem-de ilatly ýerleriň energiýa üpjünçilik ulgamlary täzelenýär.

Milli Liderimiziň alyp barýan energetika syýasatyny üstünlikli durmuşa geçirmek maksady bilen, Energetika ministrligi milli we halkara ähmiýetli möhüm taslamalary üstünlikli amala aşyrýar. Döwlet Baştutanymyzyň aýratyn üns bermegi hem-de pudagy ösdürmäge goýulýan ägirt uly maýa goýumlar netijesinde, soňky ýyllarda ýurdumyzyň elektroenergetikasynyň önümçilik kuwwatlyklary ençeme esse ýokarlandy. Bu bolsa diňe bir ýurdumyzyň içerki sarp edijilerini doly üpjün etmän, eýsem, türkmen elektrik energiýasynyň daşary ýurtlara eksport edilýän mukdaryny artdyrmaga hem mümkinçilik berýär.

Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwrüniň beýik işleriniň ruhlandyryjysy bolan milli Liderimiziň öňde goýan maksady boýunça ähli welaýatlaryň has-da depginli ösdürilmegi göz öňünde tutulyp, ilkibaşdan kuwwatlygyň ençeme esse ätiýaçlyklaryny öndürýän, ozal hereket edýän energiýa ulgamlarynyň täzelenmegi hem-de işe girizilmegi bilen eýýäm ýakyn geljekde bitewi halka emele geler. Munuň özi, zerur bolanda, elektrik energiýasyny gerekli ugurlaryna paýlamaga hem-de ýurdumyzyň elektrik ulgamlarynyň has oňaýly işlemegini üpjün etmäge mümkinçilik berer.

Şu gün bu iri möçberli işleriň birinji tapgyry tamamlandy — Ahal we Balkan welaýatlaryny birleşdirýän ýokary woltly täze asma elektrik geçirijisi işe girizilýär. Bu ugur boýunça ýokary woltly elektrik geçirijini çekmäge degişli ähli işleriň döwlet Garaşsyzlygy ýyllary içinde uly iş tejribesini toplan ýurdumyzyň energogurluşykçylarynyň güýji bilen amala aşyrylandygy bellärliklidir.

Bu iri möçberli taslamany durmuşa geçirmek maksady bilen, döwlet Baştutanymyzyň 2020-nji we 2021-nji ýyllaryň ýanwar aýlarynda kabul eden Kararlaryna laýyklykda, Energetika ministrliginiň “Türkmenenergo” döwlet elektroenergetika korporasiýasy daşary ýurt kompaniýalary bilen degişli şertnamalary baglaşyp, Aziýanyň ösüş bankynyň uzak möhletli karz serişdeleriniň hasabyna zerur bolan enjamlary, serişdeleri hem-de ulag tehnikalaryny satyn aldy.

Halkalaýyn energoulgamyň desgalaryna häzirki zaman kompýuter programmalary ornaşdyrylyp, şolar işi uzak aralykdan dolandyrmagy hem-de işiň bellenilen ölçegleriniň ýerine ýetirilişine üznüksiz gözegçiligi üpjün eder.

Halkalaýyn düzüm welaýatlaryň hem-de Aşgabadyň energoulgamlarynyň arasynda özara ätiýaçlyk döretmäge mümkinçilik berer. Şeýlelikde, energetikler sarp edijiler üçin oňaýsyzlyk döretmezden, energiýa toplumlaryny, elektrik podstansiýalaryny, elektrik geçirijileri abatlap we döwrebaplaşdyryp bilerler. Bularyň ählisi ýerli sarp edijileri — ýurdumyzyň şäherleri hem-de obalary bilen birlikde, her ýyl ulanyşa tabşyrylýan iri senagat toplumlaryny we köp sanly durmuş desgalaryny elektrik energiýasy bilen durnukly üpjün etmäge, şonuň ýaly-da, onuň artykmaç bölegini daşary ýurtlara, ilkinji nobatda, goňşy döwletlere eksport etmäge mümkinçilik berer.

Elektrik energetikasy pudagynyň täze desgasynyň “Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany” diýen şygar astynda geçýän 2021-nji ýylda işe girizilmeginiň mukaddes döwlet Garaşsyzlygymyzyň şanly 30 ýyllygy üçin çuňňur manysy bardyr. Çünki şeýle ägirt uly taslamalary amala aşyrmagy diňe ykdysady taýdan kuwwatly, ösen döwletler başarýandyr. Şeýle derejä bu gün milli Liderimiziň baştutanlygynda rowaçlyk we ösüş ýoly bilen ynamly öňe barýan Garaşsyz Türkmenistan Watanymyz hem mynasypdyr.

Irden hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow bilen sanly ulgam arkaly Awaza döwlet elektrik stansiýasynyň dolandyryş binasyndan Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary S.Berdimuhamedow hem-de Derweze döwlet elektrik stansiýasynyň dolandyryş binasyndan Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary Ç.Purçekow göni aragatnaşyga çykdylar.

Dabara teleköpri arkaly, bu ajaýyp waka mynasybetli Derweze we Awaza döwlet elektrik stansiýalaryna ýygnanan energetika pudagynyň hünärmenleri hem gatnaşdylar. Dabara gatnaşyjylar hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň gutlag sözüni uly üns we ruhubelentlik bilen diňlediler.

Döwlet Baştutanymyz sanly ulgam arkaly elektroenergetika pudagynyň zähmetsöýer işgärlerine ýüzlenip, şu gün mukaddes Garaşsyzlygymyzyň şanly 30 ýyllyk baýramynyň yz ýanynda ýene-de bir taryhy wakanyň şaýady bolýandygymyzy belledi.

Ýurdumyzda halkalaýyn energiýa ulgamyny döretmek taslamasynyň birinji tapgyry bolan Ahal — Balkan täze elektrik geçiriji ulgamyny dabaraly ýagdaýda işe girizýäris diýip, milli Liderimiz aýtdy hem-de bu şatlykly waka bilen energetikleri we mähriban halkymyzy tüýs ýürekden gutlady.

Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe elektrik energetikasy pudagyny ösdürmäge uly üns berilýär. Ýurdumyzyň içerki sarp edijilerini elektrik energiýasy bilen ygtybarly we bökdençsiz üpjün etmek, onuň özümizden artýan bölegini daşary ýurtlara-da ibermek, eksport edilýän ugurlaryny köpeltmek boýunça uly işler durmuşa geçirilýär.

«Türkmenistanyň elektrik energetikasy pudagyny ösdürmegiň 2013 — 2020-nji ýyllar üçin Konsepsiýasynyň» üstünlikli amala aşyrylmagy pudagyň durmuşynda möhüm waka boldy. Şu resminama laýyklykda, Ahal, Lebap we Mary welaýatlarynda sekiz sany döwrebap gazturbinaly elektrik stansiýasy gurlup ulanmaga berildi. Häzirki döwürde bu elektrik stansiýalary netijeli işledilip, ekologiýa taýdan arassa elektrik energiýasy öndürilýär. Bularyň ählisi sebitleriň energiýa üpjünçiliginiň ygtybarly bolmagyna, täze iş orunlarynyň döredilmegine mümkinçilik berýär.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň nygtaýşy ýaly, soňky döwürde pudakda geçirilen işleriň netijesinde, ýurdumyzyň sarp edijileriniň elektrik energiýasyna bolan isleglerini kanagatlandyrmaga şert döredýän ygtybarly energetika kuwwatlyklary artdyrylýar.

Biz bu kuwwatlyklary welaýatlaryň arasynda paýlamak, energiýa ulgamynyň kadaly işlemegini üpjün etmek maksady bilen, ýurdumyzda halkalaýyn energiýa ulgamyny döretmek wezipesini öňde goýduk diýip, döwlet Baştutanymyz sözüni dowam etdi.

Häzirki wagtda Aşgabat — Mary — Lebap — Daşoguz aralygynda elektrik geçirijileri hereket edip, olaryň bu sebitleriň energiýa ulgamlaryny özara birleşdirýändigi bellenildi. Aşgabatdan günbatar-demirgazyga tarap Ahal — Balkan we Balkan — Daşoguz ugurlary boýunça halkalaýyn energiýa ulgamynyň taslamasynyň amala aşyrylmagy bolsa Türkmenistanyň bir bitewi energiýa ulgamyny döretmäge mümkinçilik berer.

Şu maksatdan ugur alnyp, ýurdumyzda halkalaýyn energiýa ulgamynyň gurluşygyna girişildi. Onuň birinji tapgyrynda Ahal — Balkan ugry boýunça ýokary woltly täze elektrik geçirijini gurmak meýilleşdirildi. Şunuň bilen baglylykda, milli Liderimiz şu gün türkmen gurluşykçylarynyň şeýle uly taslamanyň birinji tapgyryny üstünlikli durmuşa geçirendiklerini, munuň bolsa diýseň guwandyrýandygyny buýsanç bilen nygtady. Halkalaýyn energiýa ulgamynyň Ahal — Balkan böleginiň işe girizilmegi bilen, ýurdumyzyň iki sebitiniň arasynda elektrik energiýasynyň özara akymy kadalaşdyrylar.

Energiýa serişdeleriniň ätiýaçlyk mümkinçilikleri döredilip, sarp edijileriň elektrik üpjünçiliginiň ygtybarly bolmagy gazanylar. Nesip bolsa, biz geljekde bu taslamanyň Balkan — Daşoguz böleginiň hem gurluşyk-gurnama işlerini dowam edip, energiýa ulgamyny bir bitewi halka birleşdirmek işini tamamlarys. Şeýlelikde, her hili howa şertlerinde hem ýurdumyzyň ähli sebitlerini elektrik energiýasy bilen ygtybarly we bökdençsiz üpjün ederis diýip, hormatly Prezidentimiz nygtady.

Döwlet Baştutanymyz pudagyň geljek üçin meýilnamalary barada aýdyp, Aşgabat — Mary aralygynda hereket edýän elektrik geçirijiniň hem döwrebaplaşdyrylmagynyň göz öňünde tutulýandygyny belledi.

Türkmen energetikleriniň bu möhüm wezipäni-de durmuşa geçirmekde ukyp-başarnyklaryny gaýgyrman, il-ýurt bähbitli taslamalary üstünlikli amala aşyrjakdygyna berk ynanýaryn diýip, milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedow nygtady. Milli Liderimiziň bu sözleri şowhunly el çarpyşmalar bilen garşylanyldy.

Soňra hormatly Prezidentimiz halkalaýyn energiýa ulgamynyň birinji tapgyryny işe girizmäge ak pata berdi.

Tolgundyryjy pursat — elektrik geçirijini işe girizmek pursady gelip ýetýär. Bir wagtyň özünde düwmä basylyp, Ahal we Balkan welaýatlaryndan Türkmenistanyň bitewi energoulgamyna goşulan täze elektrik geçirijiniň işine badalga berilýär.

Düwmä basylanda, ekranda täze howa elektrik geçirijisiniň işläp başlaýşynyň tehnologiýa usullary, soňra bu täze desga hem-de ýurdumyzyň energiýa ulgamy barada gürrüň berýän wideorolik görkezilýär.

Soňra Ahal — Balkan ýokary woltly asma elektrik geçirijisiniň gurluşyk taslamasyny amala aşyrmaga gatnaşan hünärmenlere söz berildi. Olar geçirilen gurluşyk-gurnama işleri, gurluşykda ulanylan tehnikalar we gurallar, şeýle hem milli Liderimiziň başlangyjy bilen amala aşyrylýan bu iri taslamanyň möhüm ähmiýeti barada gürrüň berdiler.

Türkmenistanyň Energetika ministrliginiň Ahal welaýat bölüminiň hünärmenleriniň adyndan Derweze döwlet elektrik stansiýasynyň dolandyryş binasynda ýygnananlary elektrogurnaýjy hünärmen B.Çaryýew täze elektrik geçirijiniň işine ak pata beren milli Liderimize tüýs ýürekden hoşallyk sözlerini aýtdy.

Bellenilişi ýaly, bu taslama Ahal — Balkan, Balkan — Daşoguz we Ahal — Mary ugurlary boýunça halkalaýyn ulgamy döretmegiň ilkinji tapgyry bolup durýar. Onuň amala aşyrylmagyna Energetika ministrliginiň “Türkmenenergogurluşyk” konserniniň ähli kärhanalary we edaralary gatnaşdylar.

B.Çaryýew energetikleriň adyndan ýurdumyz we halkymyz üçin örän möhüm bolan bu taslamany durmuşa geçirmäge hemme zerur şertleri döredendigi üçin hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowa hoşallyk bildirdi.

Soňra A.Mämmetgylyjowa söz berildi. Ol Energetika ministrliginiň Balkan welaýat bölüminiň işgärleriniň we Awaza döwlet elektrik stansiýasynyň dolandyryş binasynda dabara gatnaşýan adamlaryň adyndan, açylmagy Watanymyzyň elektroenergetika pudagynyň taryhynda möhüm waka bolan ýokary woltly elektrik geçirijiniň gurlandygy üçin döwlet Baştutanymyza hoşallyk bildirdi.

Täze elektrik geçirijiniň ulanmaga berilmegi Türkmenbaşy şäheriniň, «Awaza» milli syýahatçylyk zolagynyň hem-de ýurdumyzyň günbatar sebitiniň senagat kärhanalarynyň sarp edijileriniň energiýa üpjünçiliginiň ygtybarlylygyny ýokarlandyrar.

Çykyş eden hünärmen halkara ähmiýete eýe bolan bu möhüm taslamanyň durmuşa geçirilmegine beýleki welaýatlaryň energiýa gurluşyk kärhanalarynyň hünärmenleri bilen birlikde, Balkan welaýatynyň hünärmenleriniň hem işjeň gatnaşandygyny buýsanç bilen belledi.

A.Mämmetgylyjow elektroenergetika pudagynyň işgärleriniň adyndan Ahal — Balkan ýokary woltly elektrik geçirijini gurmakdaky ýadawsyz aladalary hem-de uly kömegi üçin tüýs ýürekden hoşallyk bildirip, döwlet Baştutanymyza berk jan saglyk, uzak ömür hem-de ýurdumyzyň gülläp ösmeginiň, halkymyzyň bagtyýarlygynyň we abadançylygynyň bähbidine alyp barýan işlerinde üstünlikleri arzuw etdi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow energetikleri we ähli türkmenistanlylary ýurdumyzda halkalaýyn energiýa ulgamyny döretmegiň birinji tapgyry bolan Ahal — Balkan täze elektrik geçirijisiniň işe girizilmegi bilen ýene-de bir gezek tüýs ýürekden gutlady hem-de hemmelere berk jan saglygyny, maşgala abadançylygyny, Garaşsyz, Bitarap döwletimiziň energetika syýasatyny üstünlikli durmuşa geçirmek ugrunda alyp barýan işlerinde uly üstünlikleri arzuw etdi.

ÖŇŇIN hormatly Prezidentimiziň sanly ulgam arkaly gatnaşmagynda we ak pata bermegi bilen Ahal — Balkan ýokary woltly asma elektrik geçirijisi dabaraly ýagdaýda ulanylmaga berildi. Şu taryhy waka mynasybetli Ak bugdaý etrabynyň çägindäki Derweze döwlet elektrik stansiýasynda bolan dabara energetika pudagynyň ýolbaşçylarydyr hünärmenleri we beýleki myhmanlar gatnaşdy.

Döwlet elektrik stansiýasyna ýygnananlar döwlet Baştutanymyzyň çykyşyny sanly ulgam arkaly diňlediler. Hormatly Prezidentimiziň ýurdumyzda halkalaýyn energoulgamy döretmek boýunça taslamanyň birinji tapgyry bolan Ahal — Balkan ýokary woltly täze asma elektrik geçirijisiniň işe girizilmegi mynasybetli gutlag sözleri we bu desganyň ähmiýeti barada aýdanlary dabara gatnaşyjylarda uly ruhubelentlik döretdi.

Mälim bolşy ýaly, milli ykdysadyýetimiziň ösüşinde elektrik energetikasy pudagynyň eýeleýän orny uludyr. Şoňa görä-de, ösüşiň täze taryhy döwründe bu pudagyň netijeli we döwrebap ösdürilmegi ugrunda durmuşa geçirilýän işleri welaýatymyzyň çäginde gurlup, ulanylmaga berlen ýokary tehnologiýaly gaz turbinaly elektrik stansiýalaryň mysalynda anyk göz ýetirip bolýar. Ak bugdaý etrabynyň çägindäki Derweze we Ahal döwlet elektrik stansiýalary şeýle kuwwatlyklardyr. «Türkmenistanyň elektrik energetikasy pudagyny ösdürmegiň 2013 — 2020-nji ýyllar üçin Konsepsiýasyny» üstünlikli durmuşa geçirmegiň çäginde gurlan Derweze elektrik stansiýasy 2015-nji ýylyň sentýabrynda hormatly Prezidentimiziň gatnaşmagynda dabaraly ýagdaýda işe girizildi hem-de häzirki wagtda paýtagtymyzyň we ýurdumyzyň sebitleriniň ilatyny elektrik energiýasy bilen ygtybarly üpjün etmekde möhüm orun eýeleýär. Gürrüňi edilýän döwlet elektrik stansiýasy kuwwatly gazturbina desgalarynyň dördüsini öz içine alýar. Olar bir gije-gündizde 12 million kilowat/sagat elektrik energiýasyny öndürmek mümkinçiligine eýedir. Bu ýerdäki gazturbinalar daşky gurşawa ýetirilýän zyýanly galyndylaryň möçberiniň azalmagyna mümkinçilik berýär. 

Hormatly Prezidentimiziň energetika pudagyny ösdürmek barada öňde goýan aýdyň wezipeleriniň üstünlikli durmuşa geçirilmegine goşant goşýan Derweze döwlet elektrik stansiýasynyň ruhubelent işçi-hünärmenleri stansiýanyň esasy dolandyryş merkezinden güýjenmesi 220 kW, uzynlygy 421 kilometr bolan Ahal — Balkan ýokary woltly täze asma elektrik geçirijisiniň işe girizilmegi mynasybetli taryhy waka şaýat boldular.

Täze asma elektrik geçirijisi ýurdumyzyň iki welaýatynyň elektrik torlaryny baglanyşdyrmak bilen, sebitleriň içerki sarp edijileriniň energiýa üpjünçiliginiň ygtybarlylygynyň ýokarlanmagyna, şeýle-de daşary ýurtlara eksporta ugradylýan elektrik energiýanyň mukdarynyň artmagyna tehniki mümkinçilikler berýär. Galyberse-de, täze asma elektrik geçirijisi elektrik energiýany tygşytlamagyň hiliniň ýokarlanmagynda, howanyň islendik şertlerinde hem ilatyň elektrik energiýasy bilen bökdençsiz üpjün edilmeginde uly ähmiýete eýe bolup durýar. Türkmenistanyň Energetika ministrliginiň garamagyndaky kärhanalaryň gurluşykçylarynyň gatnaşmagynda üstünlikli amala aşyrylan bu taslamanyň — Ahal — Balkan ýokary woltly täze asma elektrik geçirijisiniň işine dolandyryş merkezinden gözegçiligiň amala aşyrylmagyna ähli mümkinçilikler göz öňüne tutulandyr.

Şol gün Derweze döwlet elektrik stansiýasynyň mejlisler jaýynda bolan dabaraly maslahata gatnaşyjylar ýurdumyzda elektrik energiýasynyň öndürilişini artdyrmak, welaýatlaryň we Aşgabadyň energoulgamlaryny bitewi energetika halkasyna birleşdirmek, halkymyzy elektrik energiýasy bilen bökdençsiz üpjün etmek babatda edýän taýsyz tagallalary üçin hormatly Prezidentimiziň adyna alkyş sözlerini aýtdylar.

Aýdo ŞEKEROW,

ýörite habarçymyz. SURATLARDA: Ahal — Balkan ýokary woltly asma elektrik geçirijisiniň işe girizilmegi mynasybetli geçirilen dabaradan pursatlar. Surata düşüren Begençmyrat ATAÝEW.