We­la­ýat mer­ke­zin­de go­laý­da şeý­le at bilen söw­da dü­kan­ly tä­ze önüm­çi­lik peý­da bol­dy. Adyn­dan bel­li bol­şy ýa­ly, bu ýer­de ila­ta dür­li gör­nüş­li, go­wy hil­li şöh­lat­lar hö­dür­le­ni­lip baş­lan­dy. Täze önüm­çi­li­giň iş­gär­le­ri ba­zar bäs­le­şi­gi şert­le­rin­de ön­dür­ýän önüm­le­ri­niň is­leg­li we geç­gin­li bol­ma­gy­ny ga­zan­mak ug­runda yh­las­ly zäh­met çek­ýär­ler.

Soň­ky ýyl­lar­da Türk­me­na­bat şä­he­ri­niň 3-nji kwar­ta­ly­nyň gü­nor­ta­syn­da söw­da dü­kan­la­ryn­dan, ila­ta dür­li hyz­mat­la­ry hö­dür­le­ýän no­kat­lar­dan, jem­gy­ýet­çi­lik iý­mi­ti kär­ha­na­la­ryn­dan yba­rat bo­lan kö­çe peý­da bol­dy. Mu­nuň özi ýur­du­myz­da hu­su­sy önüm ön­dü­ri­ji­le­riň, ze­rur hyz­mat­la­ry ýe­ri­ne ýe­ti­ri­ji­le­riň giň gol­da­wa eýe bol­ýan­dy­gyn­dan ha­bar ber­ýär. Bi­ziň gür­rü­ňi­ni ed­ýän «Şöh­lat öýü­miz» hem şu çäk­de ýer­leş­ýär.

Is­len­dik aly­jy özü­ne ge­rek­li ha­ry­dy sa­tyn al­mak­çy bo­lan­da, il­kin­ji no­bat­da, onuň hi­li­ni, ba­ha­sy­nyň el­ýe­ter­li­li­gi­ni na­zar­da tut­ýar. Ba­zar gat­na­şyk­la­ry­nyň bar­ha ro­waç­lan­ýan döw­rün­de ila­ta daş­ky gör­nüş­le­ri gö­ze ge­lüw­li, dü­züm­le­ri we hil gör­ke­zi­ji­le­ri dür­li-dür­li bo­lan önüm­ler bol­luk bi­len hö­dür­le­nil­ýär. Aly­jy­lar öz­le­ri­niň iş­le­rin­de ýo­kar­da ag­za­lan ta­lap­la­ry na­zar­da tut­ýan önüm ön­dü­ri­ji­le­ri tiz tap­ýar­lar we ola­ryň ha­ryt­la­ry­na hy­ry­dar bol­ýar­lar. Şeý­le geç­gin­li önüm­le­ri ön­dür­ýän­le­riň ara­sy­na «Wi­lan­ta» hu­su­sy kär­ha­na­sy hem ynam­ly go­şul­dy.

Ha­wa, hu­su­sy kär­ha­na­nyň «Şöh­lat öýi» önüm­çi­lik bö­lü­mi gys­ga wag­tyň için­de aly­jy­la­ryň hö­wes bi­len gel­ýän ýer­le­ri­niň bi­ri­ne öw­rül­di. Bi­na­nyň kö­çe ta­ra­py­nyň tu­tuş aý­na bi­len ö­rtü­len­di­gi onuň aý­ra­tyn­ly­gy­dyr. Bu şöh­lat önüm­le­ri­niň taý­ýar­la­ny­ly­şy­ny syn­la­ma­ga-da müm­kin­çi­lik ber­ýär. Bu ýer­de syn­la­ma­ga-da, iş­le­riň gi­di­şi­ne to­ma­şa et­mä­ge-de zat az däl. Şon­da iş­le­riň saz­la­şyk­ly gu­ral­ýan­dy­gy­na, şöh­lat taý­ýar­laý­jy­la­ryň aras­sa otag­lar­da, ösen teh­no­lo­gi­ýa­la­ra da­ýan­ýan en­jam­lar­da ba­şar­jaň­lyk bi­len zäh­met çek­ýän­dik­le­ri­ne göz ýe­tir­mek bol­ýar.

Ila­tyň ösen is­le­gin­den peý­da­lan­ýan önüm­le­ri taý­ýar­la­mak üçin ze­rur bo­lan et hu­su­sy kär­ha­na­nyň Fa­rap et­ra­byn­da­ky mal­dar­çy­lyk hojalygyndan ge­lip go­wuş­ýar. Önüm­çi­lik bö­lü­min­de çig et aras­sa­la­nylyp, üwe­len­den soň­ oňa ze­rur go­şun­dy­lar go­şul­ýar, soň­ra olar­dan gaý­na­dy­lan, ka­ka­dy­lan we beý­le­ki şöh­lat önüm­le­ri taý­ýar­la­nyl­ýar we şol ýer­de hem sa­tu­wa çy­ka­ryl­ýar. Sa­tyn al­nan ha­ryt üçin tö­le­giň «Al­tyn Asyr» bank kart­la­ry­nyň üs­ti bi­len nägt däl gör­nüş­de hem alyn­ma­gy bol­sa al­yjy­lar üçin goş­ma­ça amat­ly­lyk­la­ry dö­red­ýär.

Ýo­ka­ry hil­li önüm­le­ri bol­luk bi­len ön­dür­mek işin­de öz kä­ri­ni kä­mil bil­ýän we ony söý­ýän iş­gär­le­riň 12-si ar­man-ýa­da­man zäh­met çek­ýär. Ola­ryň işi­ne tej­ri­be­li teh­no­log Şöh­rat Is­ma­ýy­low ba­şar­jaň­lyk bi­len ýol­baş­çy­lyk ed­ýär. Jo­gap­kär­li iş­de Bah­ram Şa­ýy­ýew, Ka­sym­bek Baý­ram­sa­ha­dow, Sa­ýa­ra Şa­dy­ýe­wa we Gül­şi­rin Hez­zi­ýe­wa da­gy yh­las­ly­lyk we tu­tan­ýer­li­lik gör­kez­ýär­ler. Şeý­le ba­şar­jaň we us­sat adam­la­ryň ag­zy­bir­lik bi­len çek­ýän zäh­me­ti­niň ne­ti­je­sin­de ila­tyň ösen is­le­gin­den peý­da­lan­ýan önüm­ler we­la­ýat mer­ke­zi­niň ak ba­zar­la­ryn­da we hu­su­sy dü­kan­lar­da hem peý­da bol­ýar. Ge­lip go­wuş­ýan sar­gyt­la­ryň art­ýan­dy­gy bol­sa çe­kil­ýän zäh­me­tiň, edil­ýän ala­da­la­ryň ýe­ri­ne düş­ýän­di­gin­den ha­bar ber­ýär.

Mäm­metgylyç KÜTIÝEW,

ýörite habarçymyz.

Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministrligi Germaniýa Federatiw
Respublikasynyň Ykdysadyýet we energetika federal ministrligi bilen bilelikde
ýurdumyzyň dolandyryş işgärleriniň hünärini ýokarlandyrmak boýunça okuw
çäreleriniň 2021-nji ýyldaky tapgyryna gatnaşjak döwlete dahylsyz
taraplaryň arasyndan dalaşgär seçip almak üçin söhbetdeşligi yglan edýär

Söhbetdeşligiň geçirilýän wagty 2021-nji ýylyň 21-23-nji apreli aralygynda. Okuwa diňleýjiler söhbetdeşlik esasynda kabul edilýär.

Türkmen hem-de german telekeçileriň arasynda ikitaraplaýyn söwda-ykdysady hyzmatdaşlygy ösdürmäge gönükdirilen meýilnamalary taýýarlan dalaşgärlere 2021-nji ýylyň dowamynda wideo aragatnaşyk arkaly geçiriljek okuwlara gatnaşmak we 2022-nji ýylda Germaniýa Federatiw Respublikasynda 1 hepdelik tejribe geçmek (dünýäde dörän ýagdaý zerarly girizilen çäklendirmeler aýrylan ýagdaýynda) mümkinçiligi döredilýär. Dalaşgärler nemes, iňlis ýa-da rus dilleriniň haýsy hem bolsa birini ýeterlik derejede bilmelidirler.

Söhbetdeşliklere gatnaşmaga isleg bildirýänler 2021-nji ýylyň 16-njy apreline çenli zerur resminamalary Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministrligine tabşyrmaly.

10. Türkmenistanyň oňyn Bitaraplyk syýasatynyň üstünligi

Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwrüniň ýyl ýazgysyna täze ajaýyp sahypalary ýazan 2020-nji ýyl aýratyn baýramçylyk senesiniň — Türkmenistanyň hemişelik Bitaraplyk hukuk derejesine eýe bolmagynyň 25 ýyllygynyň nyşany astynda geçdi. Ýylyň “Türkmenistan — Bitaraplygyň mekany” diýen şygary hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň yzygiderli durmuşa geçirýän parahatçylyk döredijilikli hem-de netijeli daşary syýasy strategiýasynyň aýdyň beýanyna öwrüldi. Şol strategiýa bolsa deňhukukly hyzmatdaşlyga, ählumumy durnukly ösüşe we howpsuzlygy pugtalandyrmaga gönükdirilendir.

Milli Liderimiziň daşary ýurtlaryň Türkmenistanda işleýän diplomatik wekilhanalarynyň hem-de halkara guramalaryň wekilhanalarynyň ýolbaşçylarynyň gatnaşmagynda geçirilen “Bitaraplyk syýasaty we onuň halkara parahatçylygy, howpsuzlygy we durnukly ösüşi üpjün etmekdäki ähmiýeti” atly halkara maslahat bu şanly senä gabatlanylyp guralan, Diýarymyzda hem-de daşary ýurtlarda geçirilen köp sanly baýramçylyk dabaralarynyň we çäreleriniň esasy wakalarynyň birine öwrüldi. Forumda wideoaragatnaşyk arkaly BMG-niň, ÝUNESKO-nyň, YHG-nyň, ŞHG-niň ýolbaşçylary hem çykyş etdiler.

Gyzyklanma bildirýän hyzmatdaşlaryň ählisi — aýry-aýry döwletler hem-de abraýly guramalar bilen köpugurly hyzmatdaşlygyň çäkleriniň işjeň giňeldilmegi netijesinde, ýurdumyzyň daşary syýasy ugry wajyp meseleleri çözmekde, häzirki döwrüň wehimlerine garşy göreşmekde özara bähbitli gatnaşyklaryň zerurdygyna göz ýetiren tutuş dünýä bileleşiginiň goldawyna mynasyp boldy.

Tagallalary birleşdirmegiň örän wajypdygyna düşünilmegi Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň 75-nji mejlisinde “Halkara parahatçylygy, howpsuzlygy saklamakda we pugtalandyrmakda hem-de durnukly ösüş işinde bitaraplyk syýasatynyň orny we ähmiýeti” atly Kararnamanyň kabul edilmegine ýardam etdi. Şeýle resminama Yslam Hyzmatdaşlyk Guramasynyň daşary işler ministrleriniň Geňeşiniň nobatdaky mejlisinde hem kabul edildi. Munuň özi bitaraplyk syýasatynyň ähmiýetiniň artýandygyna şaýatlyk edýär. Şeýlelikde, YHG “Yslam Hyzmatdaşlyk Guramasy sebitinde we tutuş dünýäde halkara parahatçylygy, howpsuzlygy hem-de durnukly ösüşi saklamakda we pugtalandyrmakda bitaraplyk syýasatynyň orny” atly Kararnamany kabul etdi.

Watanymyzyň hemişelik Bitaraplygynyň 25 ýyllyk baýramynyň öňüsyrasynda kabul edilen bu Kararnamalar biziň parahatçylyk söýüjilikli syýasatymyzyň ählumumy ykrarnamasynyň aýdyň subutnamasyna öwrüldi.

Milli Liderimiziň pikirine görä, Türkmenistanyň Bitaraplygy sebit hem-de ählumumy möçberde ýagdaýlary kadalaşdyrmaga oňyn täsir edýän şert hökmünde özüni has aýdyňlyk bilen görkezýär, köp sanly syýasy, ykdysady, ynsanperwer we ekologiýa meselelerini çözmekde döwletleriň hem-de halkara guramalaryň hyzmatdaşlygynyň many-mazmunyna we ugurlaryna oňyn täsir edýär. Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň nygtaýşy ýaly, bu gün Bitaraplyk Türkmenistanyň halkara hyzmatdaşlygynyň ähli ugurlaryna diýen ýaly degişlidir, köpugurly gatnaşyklary ýola goýmak işinde we özara düşünişmekde uly mümkinçiliklere eýedir, BMG-niň esasy maksatlaryny hem-de strategiýalaryny durmuşa geçirmekde möhüm orun eýeleýär.

Milli Liderimiziň Ministrler Kabinetiniň 2021-nji ýylyň 12-nji fewralynda geçirilen Hökümetiň 2020-nji ýylda hem-de şu ýylyň ýanwar aýynda ýerine ýetiren işleriniň netijelerine bagyşlanan giňişleýin mejlisinde Türkmenistanyň ikitaraplaýyn döwletara gatnaşyklary ýola goýmak bilen bir hatarda, iri halkara guramalar bilen köpugurly özara hyzmatdaşlygy hem işjeň ösdürýändigini belledi. Şolaryň hatarynda Birleşen Milletler Guramasy, Ýewropada Howpsuzlyk we Hyzmatdaşlyk Guramasy, Şanhaý Hyzmatdaşlyk Guramasy, Garaşsyz Döwletleriň Arkalaşygy, Goşulyşmazlyk Hereketi, Yslam Hyzmatdaşlyk Guramasy we beýleki abraýly halkara guramalar bar.

Dünýäde parahatçylyk söýüji, netijeli daşary syýasaty alyp barýan Bitarap döwletimiziň halkara bileleşikdäki at-abraýy hem yzygiderli ýokarlanýar. Biziň ýurdumyzyň öňe süren köp sanly başlangyçlaryna abraýly halkara guramalarda düşünmek bilen garalýar we bu başlangyçlar uly goldaw tapýar. Şeýlelikde, Bitarap Türkmenistan sebitde parahatçylygy we durnukly ösüşi pugtalandyrmaga, hoşniýetli goňşuçylyk ýagdaýyny döretmäge hem-de hyzmatdaşlygy ýola goýmaga uly goşant goşdy we goşmagyny dowam edýär. Bularyň ählisi biziň dünýädäki ornumyzy berkitmäge, Garaşsyz döwletimiziň halkara abraýyny ýokarlandyrmaga ýardam berdi.

Hormatly Prezidentimiziň döwletimiziň daşary syýasy ugruny alyp barmakdaky işjeň we täzeçillik işiniň muňa ýardam edendigi şübhesizdir. Hut milli Liderimiz köp babatda Diýarymyzyň halkara giňişlikdäki garaýyşlaryny kesgitleýär. Şol garaýyşlar bolsa ýurdumyzyň ministrlikleri we pudaklaýyn dolandyryş edaralary tarapyndan geçirilýän dürli çäreleriň çäklerinde amala aşyrylýar. Şeýle garaýyşlar we ileri tutulýan ugurlar döwlet Baştutanymyz tarapyndan “Türkmenistan we halkara guramalary: parahatçylygyň we ösüşiň hatyrasyna hyzmatdaşlyk” atly halkara maslahatda anyk kesgitlenildi. Bu maslahat 2020-nji ýylyň 14-nji ýanwarynda geçirildi we Türkmenistanyň hemişelik Bitaraplygynyň 25 ýyllygyna bagyşlandy.

Ýurdumyz giň halkara hyzmatdaşlygy giňeltmäge gönükdirilen hem-de ähli ýurtlaryň we halklaryň bähbitlerine kybap gelýän möhüm başlangyçlary öňe sürmek bilen çäklenmän, eýsem, şolary iş ýüzünde amala aşyrmak boýunça çäreleri görýär.

Döwlet Baştutanymyz şu duşuşyga wekilleri gatnaşan halkara guramalara biziň başlangyçlarymyzy hem-de tekliplerimizi goldaýandyklary, Türkmenistan bilen hyzmatdaşlyga hemişe taýýardyklary, köp sanly bilelikdäki taslamalar durmuşa geçirilende görkezýän özara hormat, netijelilik we ýokary taýýarlyklary üçin aýratyn minnetdarlyk bildirip, Bitarap Türkmenistanyň hemişe hakyky dost, ygtybarly hyzmatdaş hem-de pikirdeş bolmagynda galjakdygyny aýtdy.

Maslahatyň çäklerinde Türkmenistanyň döwlet edaralarynyň ýolbaşçylary tarapyndan halkara guramalaryň wekilleri bilen bilelikde Durnukly ösüş maksatlaryny amala aşyrmak ýaly hyzmatdaşlygyň möhüm ugry boýunça 2020-nji ýyl üçin hereketleriň Meýilnamalaryna gol çekmek dabarasy boldy.

Jemi 12 resminama gol çekilip, şolaryň hatarynda BMG-niň Çagalar gaznasy, BMG-niň Ilat gaznasy, Birleşen Milletler Guramasynyň wekilhanasy bilen bilelikde işlemegiň ýyllyk iş meýilnamalary bar. Şeýlelikde, Türkmenistanyň we BMG-niň hyzmatdaşlygynyň täze sahypasy açyldy. Bu gatnaşyklaryň esasy ugurlary, ilki bilen, Durnukly ösüş maksatlaryna ýetmek babatda, hormatly Prezidentimiz tarapyndan ýylyň dowamynda içeri we daşary syýasat derejesinde yzygiderli ara alnyp maslahatlaşyldy. Ilkinji nobatda, gürrüň döwletleriň we hökümetleriň baştutanlary, abraýly guramalaryň, iri kompaniýalaryň ýolbaşçylary bilen geçirilýän gepleşikler barada barýar. Telefon arkaly daşary ýurtly hyzmatdaşlar bilen dünýä syýasatynyň dürli meseleleri boýunça pikir alyşmak ýaly halkara gatnaşyklaryň usullaryndan hem netijeli peýdalanylýar, 2020-nji ýylda bolsa wideomaslahatlary guramak usuly hem giňden ulanyldy.

2020-nji ýylyň 11-nji martynda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Azerbaýjan Respublikasyna resmi saparyny amala aşyrdy we şol ýerde azerbaýjan Lideri Ilham Aliýew bilen gepleşikleri geçirdi. Döwlet Baştutanlary döwletara hyzmatdaşlygy giňeltmegiň we çuňlaşdyrmagyň meselelerini ara alyp maslahatlaşdylar, ikitaraplaýyn resminamalaryň ençemesine gol çekildi. Bakuwda hormatly Prezidentimiziň Azerbaýjanyň Premýer-ministri Ali Asadow bilen hem duşuşygy geçirildi.

Şonda gazanylan ylalaşyklaryň netijeleri eýýäm 2021-nji ýylyň ýanwarynda Türkmenistanyň Hökümetiniň we Azerbaýjan Respublikasynyň Hökümetiniň arasynda Hazar deňzinde “Dostluk” ýatagynyň uglewodorod serişdelerini bilelikde gözlemek, işläp geçmek we özleşdirmek barada özara düşünişmek hakyndaky Ähtnama gol çekilmeginde hem öz aýdyň beýanyny tapdy.

2020-nji ýylyň sentýabrynda hormatly Prezidentimiz Aşgabada iş sapary bilen gelen Gazagystanyň Premýer-ministri Askar Mamini kabul etdi. Duşuşygyň barşynda döwletara ykdysady taslamalaryň birnäçesini durmuşa geçirmegiň meselelerine hem-de söwda-ykdysady we ulag-logistika ulgamlarynda, energetika hem-de oba hojalygynda hyzmatdaşlygy ösdürmegiň geljegine garaldy.

Sebit gatnaşyklary bilen baglylykda, Demirgazyk — Günorta transmilli demir ýolunyň ähmiýeti hem-de Türkmenbaşy — Gazagystan döwrebap awtomobil ýoluny gurmak barada türkmen tarapynyň täze başlangyçlarynyň möhümligi nygtaldy. Ýakyn geljekde bu awtomobil ýoly döwletleriň arasyndaky haryt dolanyşygyny, ýolagçy gatnatmagyň we ýük daşamagyň möçberlerini artdyrmaga mümkinçilik berer.

Ekologiýa ulgamynda hyzmatdaşlyk duşuşygyň esasy meseleleriniň biri boldy. Bu ulgamda Türkmenistan we Gazagystan, hususan-da, Araly halas etmegiň halkara gaznasynyň (AHHG) çäklerinde hyzmatdaşlyk edýärler, ýurtlaryň ikisi hem Hazar meselelerini çözmek boýunça tagallalary birleşdirmäge aýratyn üns berýärler.

Täze bilelikdäki taslamalary, şol sanda gazhimiýa ulgamyndaky taslamalary durmuşa geçirmäge, taraplaryň türkmen gazyny Gazagystanyň içerki bazaryna ibermäge gyzyklanmasy beýan edildi. Ynsanperwer ulgamda netijeli gatnaşyklary ösdürmek barada hem gürrüň edildi. Ylym hem-de bilim, medeniýet we sport ugurlary boýunça gatnaşyklary işjeňleşdirmegiň wajypdygy bellenildi.

2020-nji ýylda döwlet Baştutanymyz onlaýn tertipde geçirilen ýokary derejeli duşuşyklaryň hem-de forumlaryň birnäçesine gatnaşdy. Şolaryň gün tertibiniň esasy meseleleriniň biri dünýäni gurşap alan pandemiýa garşy göreşmek bilen baglanyşykly boldy.

10-njy aprelde hormatly Prezidentimiz Türki dilli döwletleriň hyzmatdaşlyk Geňeşiniň wideoaragatnaşyk arkaly geçirilen maslahatyna gatnaşdy. Onuň gün tertibine koronawirus pandemiýasyna garşy göreşmekde döwletleriň tagallalaryny utgaşdyrmak bilen baglanyşykly meseleler girizildi. Duşuşygyň barşynda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň belleýşi ýaly, ýurdumyzda täze görnüşli ýokanjyň öňüni almaga gönükdirilen çäreleriň toplumy öz wagtynda görüldi. Şonuň netijesinde Türkmenistanda arassaçylyk-epidemiologiýa ýagdaýy durnuklydyr hem-de berk gözegçilikde saklanylýar, bu ugurdaky zerur işler dowam etdiriler.

Şonuň bilen birlikde, ýagdaýyň örän çylşyrymlydygyna düşünmek bilen, Türkmenistan häzirki şertlerde söwda we ykdysady gatnaşyklaryň, özara haryt iberilmeginiň we üstaşyr gatnawlaryň ygtybarlylygyny saklamak üçin döwletleriň arasynda ulag gatnawlarynyň durnuklylygyny üpjün etmegi zerur hasaplaýar.

Şunuň bilen baglylykda, milli Liderimiz Türkmenistan bilen Azerbaýjanyň bilelikdäki tagallasy netijesinde, Hazar deňziniň üsti bilen Türkmenbaşy we Baku deňiz menzilleriniň arasynda gämi gatnawlarynyň dowam edýändigini belledi. Munuň özi giň geoykdysady giňişlikde ýük gatnawlaryny üpjün edýän möhüm ulag ýoly bolup durýar.

Sebitiň hyzmatdaşlary bilen bilelikdäki tagallalar Gündogar — Günbatar we Demirgazyk — Günorta ugurlary boýunça ulag geçelgeleriniň işiniň kadaly ýola goýulmagyny üpjün etmäge mümkinçilik berýär.

Saglygy goraýyş ulgamynda hem ysnyşykly hyzmatdaşlygyň ýola goýulmagy biziň bilelikdäki işlerimiziň netijeli bolmagynyň möhüm şertidir diýip, döwlet Baştutanymyz aýtdy hem-de emele gelen ýeňil bolmadyk häzirki şertlerde koronawirus ýokanjyna garşy göreşde toplanan tejribäni we bilimleri alyşmagyň, howply ýokanç keselleri bejermegiň hem-de olaryň öňüni almagyň täze usullaryny işläp taýýarlamagyň, häzirki zaman lukmançylyk serişdelerini döretmegiň, täze tehnologiýalary ornaşdyrmagyň aýratyn möhüm ähmiýetiniň bardygyny belledi.

Şunuň bilen baglylykda, häzirki döwürde hyzmatdaşlygyň ikitaraplaýyn we köptaraplaýyn esasda teleköprüleri, wideomaslahatlary guramak, uzak aralykdan pikir alyşmagyň beýleki usullaryny ulanmak ýaly görnüşleri teklip edildi. Bu möhüm işlere tejribeli lukmanlar, alymlar, bilermenler we lukmançylyk ulgamynyň ähli wekilleri giňden gatnaşdyrylmalydyr. Şeýle hem täze howplara garşy göreşmek we emele gelen kynçylyklary ýeňip geçmek bilen bagly iş alyp barýan beýleki düzümler hem-de pudak edaralary çekilmelidir.

2020-nji ýylyň 22-nji aprelinde Türkmenistanyň Prezidenti Gurbanguly Berdimuhamedow bilen Birleşen Milletler Guramasynyň Baş sekretary Antoniu Guterrişiň arasynda telefon arkaly söhbetdeşlik geçirildi. Söhbetdeşligiň barşynda taraplar möhüm halkara meseleleri, şol sanda dünýä bileleşigi üçin häzirki jogapkärli döwürde halklaryň we ýurtlaryň arasyndaky hemmetaraplaýyn hyzmatdaşlygy ýola goýmagyň meselelerini ara alyp maslahatlaşdylar.

Söhbetdeşler BMG-niň utgaşdyryjy ornunyň ähmiýetini nygtadylar, çünki bu gün adamzat dünýäde uly giňişligi gurşap alan hem-de köp döwletleriň we halklaryň adaty durmuşyny üýtgedýän örän çylşyrymly wehim bilen ýüzbe-ýüz boldy.

2020-nji ýylyň 4-nji maýynda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Goşulyşmazlyk Hereketiniň koronawirusa garşy göreşmek boýunça Utgaşdyryjy toparynyň sanly wideoaragatnaşyk arkaly geçirilen ýokary derejedäki duşuşygynda çykyş edip, oňa agza ýurtlary ykdysadyýeti dikeltmegiň üstünde işlemäge çagyrdy. Milli Liderimiz dünýä ykdysadyýetini durnukly ösüş ýoluna çykarmak üçin, berk binýady kemala getirmegiň zerurdygyny nygtady. Bu ugurda energetika, senagat, ulag we söwda pudaklary esasy ugurlar bolmalydyr. Döwlet Baştutanymyzyň pikirine görä, tutuş dünýäde azyk howpsuzlygyny üpjün etmekde Goşulyşmazlyk Hereketiniň döwletleriniň utgaşykly işi zerurdyr.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow parahatçylygy we howpsuzlygy pugta üpjün etmegiň öňde goýlan ähli maksatlara ýetmegiň, häzirki çökgünligi doly ýeňip geçmegiň esasy, aýgytly şerti bolup durýandygyny belledi. Döwlet Baştutanymyz uruşlaryň hem-de gapma-garşylyklaryň şertlerinde pandemiýa garşy üstünlikli göreşmegiň we onuň ýaramaz netijelerini aradan aýyrmagyň mümkin däldigini nygtady.

Milli Liderimiz Türkmenistanyň başlangyjy boýunça BMG-niň Baş Assambleýasynyň 2021-nji ýyly «Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly» diýip yglan etmek hakyndaky Kararnamany kabul edendigini ýatladyp, Goşulyşmazlyk Hereketiniň ýurtlaryny Kararnamada beýan edilen maksatlara ýetmäge işjeň ýardam etmäge, dünýäde parahatçylygyň, durnukly ösüşiň üpjün edilmegine öz goşantlaryny goşmaga çagyrdy.

2020-nji ýylyň 2-nji iýulynda Türkmenistanyň, Owganystanyň we Azerbaýjanyň Prezidentleriniň arasynda wideomaslahat görnüşinde üçtaraplaýyn duşuşyk geçirildi. Ýokary derejeli iş maslahatynyň gün tertibine giň möçberli bilelikdäki taslamanyň — Owganystan — Türkmenistan — Azerbaýjan — Gruziýa — Türkiýe ugry boýunça “Lapis Lazuli” halkara ulag-üstaşyr geçelgesiniň taslamasyny ara alyp maslahatlaşmak meselesi girizildi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow wideoduşuşykda dünýäniň ýüzbe-ýüz bolan ählumumy howpuny nazara almak bilen, bu ugurdaky hyzmatdaşlyga aýratyn ähmiýet berilýändigini belledi. Ýokanç keseliň täze görnüşiniň — COVID-19 koronawirusynyň ýaýramagyna garşy göreşmäge gönükdirilen halkara tagallalaryň çäklerinde, Türkmenistan, Owganystan we Azerbaýjan bilelikde netijeli işleri geçirdiler, sebitde ykdysady gatnaşyklaryň saklanyp galmagyny hem-de pandemiýanyň durmuş-ykdysady taýdan ýaramaz netijeleriniň azaldylmagyny üpjün edýän möhüm ulag-üstaşyr geçelgäniň durnukly işlemegi üçin ähli zerur şertler döredildi.

Döwlet Baştutanymyz ulag ulgamynda uzak möhletli hyzmatdaşlygy işjeň ýola goýmak boýunça birnäçe anyk teklipleri öňe sürdi. Şolaryň hatarynda Bitewi logistiki merkezini döretmek, Türkmenbaşydaky Halkara deňiz portunyň we ýurdumyzyň beýleki logistik desgalarynyň mümkinçiliklerini ulanmak arkaly ýokary tehnologiýaly multimodal düzümi ösdürmek teklipleri bar.

Şeýle hem Owganystan — Türkmenistan — Azerbaýjan gatnaw ugry boýunça we yzyna ýükleri getirmek üçin bir bitewi nyrh syýasatynyň girizilmegi, “Bitewi penjire” ýörelgesi boýunça gözegçilik ulgamyny ornaşdyrmagyň hasabyna gümrük amallaryny ýönekeýleşdirmek maksadalaýykdyr diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow aýtdy hem-de ýoluň sanly atlasyny taýýarlamagy teklip etdi.

Mundan başga-da, milli Liderimiz hyzmatdaşlygyň telekommunikasiýalar ugry boýunça özara gatnaşyklar ýaly ugruna söhbetdeşleriň ünsüni çekdi. Türkmenistan iki möhüm taslamany — Türkmenistan — Owganystan — Pakistan ugry boýunça optiki-süýümli aragatnaşyk ulgamynyň we Türkmenbaşy — Siazan ugry boýunça Türkmenistan bilen Azerbaýjanyň arasynda Hazar deňziniň düýbünden optiki-süýümli kabel aragatnaşyk ulgamynyň gurluşygynyň taslamasyny amala aşyrýar.

Şunuň bilen baglylykda, döwlet Baştutanymyz üçtaraplaýyn hyzmatdaşlygyň çeýe usulyny işläp taýýarlamak arkaly goňşy ýurtlaryň tagallalaryny birleşdirmegi teklip etdi.

Milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň pikirine görä, munuň özi iň döwrebap, öňdebaryjy tehnologiýalary ulanmak arkaly, Ýewraziýa yklymynyň giň gerimli maglumatlar hyzmatlary bazaryna çykmak üçin goşmaça mümkinçilikleri açar.

Azerbaýjan Respublikasynyň hem-de Owganystan Yslam Respublikasynyň Prezidentleri hormatly Prezidentimiziň uzak möhletli we netijeli gatnaşyklary guramaga köpugurly çemeleşmelerini goldaýandyklaryny beýan etdiler.

Nygtalyşy ýaly, milli Liderimiziň öňe sürýän başlangyçlary dünýä bileleşiginiň, ilkinji nobatda bolsa, Birleşen Milletler Guramasynyň giň goldawyna mynasyp bolýar. Şol başlangyçlaryň durmuşa geçirilmegi umumadamzat bähbitlerini nazarlaýar.

2020-nji ýylyň 7-nji awgustynda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň Bütindünýä saglygy goraýyş guramasynyň Baş direktory Tedros Gebreisus bilen wideoduşuşygy geçirildi. Wideoduşuşykda ýiti ýokanç keselleriň ýaýramagyna garşy bilelikde göreşmek meselesine hem-de olaryň ýetirýän zyýanyny azaltmagyň mümkin bolan ýollaryna aýratyn üns berildi.

Dünýäniň ýurtlary we halkara guramalar tarapyndan amala aşyrylýan bilelikdäki işler oňyn netijeleri berýär, şonuň bilen birlikde, COVID-19 ýokanjy bilen bagly köp sanly meseleler düşnüksiz bolmagynda galýar diýip, milli Liderimiz aýtdy hem-de şunuň esasynda Türkmenistanyň täze tekliplerini hödürledi. Şol teklipler bu howply ýokanjyň ýaýramagynyň mümkin bolan ýollaryny, onuň üýtgemeginiň hem-de täze görnüşleriniň ýüze çykmagynyň, bu keseli dogry anyklamagyň, täze ýokanç keselleri bejermegiň we olaryň öňüni almagyň usullaryny kämilleşdirmegiň ýollaryny öwrenmäge degişlidir.

Halkara işiň ýokarda beýan edilen möhüm meseleleriniň ählisi barada hormatly Prezidentimiz BMG-niň Nýu-Ýorkdaky ştab-kwartirasynda geçirilen BMG-niň Baş Assambleýasynyň 75-nji mejlisinde 22-nji sentýabrda eden wideoýüzlenmesinde hem durup geçdi. Döwlet Baştutanymyz adamzadyň ХХI asyrda ýüzbe-ýüz bolan täze howpuna ünsi çekdi.

Gysga döwrüň içinde COVID-19 hakyky we belki-de, döwrüň iň howp salýan wehimine öwrüldi. Ol hiç bir serhetsiz, adamlaryň gelip çykyşyna we milletine parh goýmaýan, ösen dünýäniň ähli ulgamlaryna örän ýaramaz täsirini ýetirýän ählumumy möçberdäki wehimdir diýip, milli Liderimiz aýtdy.

BMG-niň Baş sekretarynyň başlangyçlaryny üns merkezinde saklap, Türkmenistanda döwlet derejesinde ýurdumyzyň ýiti ýokanç kesellerine garşy hereket etmäge we täsir etmäge taýýarlygy üpjün etmegiň Milli meýilnamasy tassyklanyldy. Şeýle hem koronawirus pandemiýasyna garşy hereket etmek boýunça dessin durmuş-ykdysady çäreleriň meýilnamasy işlenilip taýýarlanyldy we kabul edildi. Şonuň bilen birlikde, Türkmenistan Bütindünýä saglygy goraýyş guramasy bilen özüniň köpýyllyk we netijeli hyzmatdaşlygyny dowam edýär. Onuň teklipleri lukmançylyk we beýleki edaralaryň işlemegi üçin möhüm ugur görkeziji bolup durýar. Biz BSGG bilen hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de giňelderis we anyklaşdyrarys, ony ulgamlaýyn, uzak möhletleýin derejä çykararys diýip, hormatly Prezidentimiz aýtdy.

Döwlet Baştutanymyz pandemiýany çalt ýeňmek üçin bütin dünýäniň ylmy-lukmançylyk jemgyýetçiliginiň tagallalarynyň birleşdirilmeginiň zerurdygyny ýene-de bir gezek nygtap, Türkmenistanyň bu ugurdaky tekliplerini beýan etdi. Şol başlangyçlar, hususan-da, BSGG-niň koronawirusyň genomyny öwrenmek boýunça ýörite maksatnamasyny döretmäge, ýiti öýken keseline garşy göreşmek boýunça köptaraplaýyn guraly işläp taýýarlamaga hem-de ýiti ýokanç keselleri bejermek we olaryň öňüni almak boýunça Usulyýet merkezini döretmäge degişlidir.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow ählumumy çökgünligiň ykdysady meselesi barada durup geçip, energetikany, ulag ulgamyny, senagaty we söwdany ykdysadyýeti dikeltmegiň esasy ugurlary hökmünde görkezdi.

Milli Liderimiz dünýä bileleşigini Aral we Aralýaka sebitleriň meselesine üns bermäge çagyrdy. Mälim bolşy ýaly, ýurdumyz Aral deňzi sebiti üçin BMG-niň ýörite maksatnamasyny döretmek başlangyjyny öňe sürdi.

2021-nji ýylyň maý aýynda BMG-niň Aziýa hem-de Ýuwaş umman üçin Ykdysady we durmuş toparynyň nobatdaky mejlisiniň çäklerinde Türkmenistan Aral boýunça geljekki Ýörite maksatnamanyň konsepsiýasynyň ilkibaşky taslamasyny hem-de düzümini hödürlär.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow dünýäde harby-syýasy gapma-garşylygyň ýaýramagyna, dawaly zolaklaryň giňelmek howpuna, çylşyrymly ojaklaryň artmagyna, halkara hukugyň äsgerilmezligine hem düýpli ynjalyksyzlyk bildirdi. Döwlet Baştutanymyzyň pikirine görä, halkara syýasatda ynanyşmak ýagdaýynyň dikeldilmegi, birek-birege hormat goýmak gatnaşyklarynyň medeniýetiniň döredilmegi şu meseleleri çözmegiň ýollarynyň biri bolup durýar.

Türkmenistanyň başlangyjy boýunça BMG-niň Baş Assambleýasy tarapyndan 2021-nji ýylyň «Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly» diýlip yglan edilmeginiň çäklerinde, ýurdumyz ählumumy gün tertibiniň wajyp meseleleri boýunça köptaraplaýyn netijeli gatnaşyklara kuwwatly itergi bermek maksady bilen, Halkara parahatçylyk we ynanyşmak forumyny geçirmegi teklip edýär.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow öz çykyşynda owgan meselesine aýratyn üns berip, bu babatda Türkmenistanyň eýeleýän ornunyň üýtgewsizdigini, gepleşikleriň dowam etdirilmelidigini belledi. Bitarap döwlet we Owganystanyň gönüden-göni goňşusy hökmünde biziň ýurdumyz öz çäklerinde owgan Hökümetiniň hem-de bu ýurtdaky ýagdaýlary syýasy taýdan düzgünleşdirmekde gyzyklanma bildirýän ähli taraplaryň arasynda parahatçylykly gatnaşyklary ýola goýmak üçin zerur syýasy we guramaçylyk şertlerini üpjün etmäge taýýardyr diýip, milli Liderimiz aýtdy.

Owgan tarapynyň gatnaşmagynda iri düzümleýin, ilkinji nobatda, energetika, ulag we kommunikasiýa ýaly möhüm ulgamlarda taslamalaryň durmuşa geçirilmegi Owganystanyň syýasy taýdan durnuklaşdyrylmagynyň, ykdysady hem-de durmuş taýdan täzeden dikeldilmeginiň, onuň dünýä hojalyk işlerine üstünlikli goşulyşmagynyň esasy şerti bolup durýar. Bu ugurda yzygiderli iş alyp barmak bilen, ýurdumyz, mälim bolşy ýaly, Türkmenistan — Owganystan — Pakistan — Hindistan gaz geçirijisiniň hem-de Owganystanyň çäklerine çykýan demir ýol şahalarynyň, optiki-süýümli aragatnaşyk ulgamlarynyň gurluşyklarynyň başyny başlady, şolar eýýäm iş ýüzünde amala aşyrylmak tapgyryna girdi. Şunuň bilen baglylykda, döwlet Baştutanymyz halkara bileleşigi, işewür düzümleri, maliýe edaralaryny bu işlere has işjeň goşulyşmaga çagyrdy.

Biziň ýurdumyz üçin BMG möhüm, ileri tutulýan hyzmatdaş bolupdy we şeýle bolmagynda galar diýip, milli Liderimiz aýtdy hem-de Birleşen Milletler Guramasynyň köpugurly kanuny düzgünlere eýe bolan ýeke-täk halkara gurama bolandygyny, şeýle bolup durýandygyny we şonuň ýaly bolup galmalydygyny nygtady.

Türkmenistan köpugurly daşary syýasaty durmuşa geçirip, köptaraplaýyn we ikitaraplaýyn gatnaşyklaryň çäklerini yzygiderli giňeldýär. 30-njy oktýabrda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Seulda geçirilen Demirgazyk Ykdysady hyzmatdaşlyk boýunça halkara Forumyna gatnaşyjylara wideoýüzlenme bilen çykyş etdi.

Milli Liderimiz Aşgabadyň Koreýa Respublikasy bilen gatnaşyklarymyzy häsiýetlendirýän özara düşünişmegiň, netijeliligiň we ikitaraplaýyn bähbidiň gazanylan derejesine ýokary baha berýändigini belledi. Soňky döwürde iki ýurduň arasyndaky haryt dolanyşygynyň okgunly we durnukly ösýändigi hem muňa şaýatlyk edýär.

Döwlet Baştutanymyz Günorta Koreýanyň “LG ” we “Hyundai” kompaniýalaryny mysal hökmünde getirdi. Olar Türkmenistanyň ykdysadyýetiniň nebitgaz we ulag ulgamynda netijeli işleýärler. Şunuň bilen baglylykda, ýurdumyzda tebigy gazy kükürtden arassalaýan zawodyň, polietilen we polipropilen öndürýän gazhimiýa toplumynyň gurluşygy, Günorta Koreýanyň meşhur önüm öndürijileriniň awtoulag tehnikalarynyň getirilmegi ýaly taslamalaryň ähmiýeti bellenildi.

Hormatly Prezidentimiz ylym bilen baglanyşykly taslamalary durmuşa geçirmek babatda bilelikde işlemek üçin uly mümkinçilikleriň bardygyny aýtdy. Döwlet Baştutanymyzyň bellemegine görä, munuň özi telekommunikasiýa we kosmos ulgamlary, suwdan peýdalanmak, deňiz suwuny süýjetmek bilen baglanyşyklydyr.

Milli Liderimiz Koreýa Respublikasynyň işewürler jemgyýetçiligine türkmen bazaryna işjeň çykmaga çakylyk bilen ýüzlenip, döwletimiziň koreý kompaniýalaryna Türkmenistandaky işlerine uly goldaw bermäge, olar üçin amatly şertleri döretmäge taýýardygyna ynandyrdy.

2020-nji ýylyň 18-nji dekabrynda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Garaşsyz Döwletleriň Arkalaşygynyň döwlet Baştutanlarynyň wideomaslahat görnüşinde geçirilen mejlisine gatnaşyp, Türkmenistanyň GDA-nyň çäklerinde hyzmatdaşlykda işjeň orun eýeleýändigini ýene-de bir gezek tassyklady. Milli Liderimiz ulag ulgamyny, ýangyç-energetika toplumyny, kommunikasiýalary, senagat taýdan goşulyşmagy, söwdany, tehnologiýalary ykdysady gatnaşyklaryň ileri tutulýan ugurlarynyň hatarynda görkezdi.

Türkmenistan köpugurly hyzmatdaşlyga täze hil bermek, özara gatnaşyklaryň uzak möhletli ulgamyna geçmek ugrunda çykyş edýär. Döwlet Baştutanymyzyň pikirine görä, GDA ýurtlarynyň çäkleri yklymda ykdysady hyzmatdaşlygyň esasy ýollaryna, Ýewropa — Aziýa ugry boýunça baglanyşdyryjy halkalara öwrülip biler.

Milli Liderimiz Arkalaşygyň geografik çäkleri babatda GDA-nyň ykdysady bähbitlerini ilerletmegiň, goňşy ýurtlaryň we sebitleriň bilelikdäki taslamalara goşulmagynyň wajypdygyny belledi. Ilkinji nobatda, munuň özi ulag-üstaşyr we kommunikasiýa düzümlerine, energiýa serişdeleriniň iberilmegine degişlidir.

Hususan-da, döwlet Baştutanymyz bu ugurda Hazar sebitinde hyzmatdaşlygyň, şol ýerde dünýä ummanyna göni çykalgasy bolmadyk döwletleriň gatnaşmagynda utgaşykly logistikanyň döwrebap ulgamyny döretmegiň uly mümkinçilikleriniň bardygyny belledi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow tutuş dünýäde 2020-nji ýylyň koronawirus ýokanjyna garşy göreşmegiň nyşany astynda geçendigini aýdyp, şu çylşyrymly şertlerde GDA döwletleriniň lukmançylyk, arassaçylyk, gümrük we beýleki gulluklar boýunça özara gatnaşyklaryň ugurlaryny çalt ýola goýmagy başarandygyny, täze wehime garşy durmakda ýokary jogapkärçiligi, raýdaşlygy hem-de özara goldawy görkezendigini nygtady.

Türkmenistan Arkalaşygyň döwletleriniň dünýä giňişliginde, iri halkara düzümlerde, ilkinji nobatda, Birleşen Milletler Guramasynda has ysnyşykly gatnaşyklary hem-de tagallalary utgaşdyrmagyň zerurdygyna ynanýar. Biziň ýurdumyz GDA-nyň çäklerinde ysnyşykly gatnaşyklary dowam etmäge, gol çekilen resminamalaryň wezipelerini durmuşa geçirmäge işjeň gatnaşmaga berk ygrarlydyr diýip, milli Liderimiz aýtdy.

2020-nji ýylda geçirilen halkara duşuşyklaryň barşynda döwlet Baştutanymyzyň hyzmatdaşlygy ösdürmek boýunça beýan eden anyk teklipleriniň ählisi ýurdumyzyň içinde hereket etmegiň ýol görkezijisine öwrülip, döwletimiziň diplomatik we daşary ykdysady işiniň, ynsanperwer gatnaşyklary ösdürmegiň özenini düzdi.

Mundan başga-da, Türkmenistanyň halkara durmuşynyň wakalary döwrebap kommunikasiýa tehnologiýalary netijesinde, köp sanly çäreleri, gepleşikleri, dürli derejedäki hem-de dürli ugurlar boýunça forumlary özüne birleşdirdi.

Bularyň ählisi hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň durmuşa geçirýän daşary syýasy strategiýasynyň köptaraply kuwwatyny, türkmen bitaraplygynyň köpugurly gurallarynyň netijeliligini aýdyňlyk bilen görkezdi. Diýarymyzyň bitaraplygynyň şanly senesi ata Watanymyzyň taryhynyň senenamasyna altyn harplar bilen ýazyldy. 2020-nji ýyl ýaly tutuş dünýä üçin çylşyrymly döwürde biziň ýurdumyz öz kuwwatyny ählumumy abadançylygyň bähbidine gönükdirip, raýdaşlyk, adalatlylyk, döredijilik hem-de parahatçylyk ýörelgelerine berk ygrarlydygyny ýene bir ýola tutuş dünýä äşgär etdi.

(TDH).

Milli itşynaslyk sungatyny kämilleşdirmek boýunça maslahat geçirildi

Aşgabat, 2-nji mart (TDH). Halkymyzyň taryhy-medeni mirasyny saklamak hem-de dünýäde giňden wagyz etmek hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň durmuşa geçirýän döwlet syýasatynyň möhüm ugurlarynyň biridir. Bu ugurda alnyp barylýan giň möçberli özgertmeler alabaýlaryň tohumçylyk işiniň ösdürilmegini hem-de kämilleşdirilmegini nazarlaýar.

Mälim bolşy ýaly, hormatly Prezidentimiz alabaýlaryň dünýädäki şöhratyny artdyrmak, milli itşynaslygy ösdürmek we kämilleşdirmek maksady bilen, 25-nji fewralda Türkmen alabaýynyň baýramyny döretmek hakyndaky Permana gol çekdi. Resminama laýyklykda, ol her ýylyň aprel aýynyň soňky ýekşenbesinde Türkmen bedewiniň milli baýramy bilen bilelikde geçiriler.

Diýarymyzda her ýylda ahalteke bedewleriň halkara gözellik bäsleşigini geçirmek asylly däbe öwrüldi. Munuň özi halkymyzyň asyrlaryň dowamynda döreden milli gymmatlyklarynyň wagyz edilmegine möhüm ähmiýet berilýändigini äşgär edýär.

Şunuň bilen baglylykda, ol alabaýlaryň başarnygyny, özboluşly häsiýetlerini we aýratynlyklaryny açyp görkezýän halkara bäsleşigiň geçirilmegi hem-de onuň ýeňijisine “Ýylyň türkmen edermen alabaýy” derejäniň berilmegi babatda aýratyn möhümdir.

Şu gün paýtagtymyzdaky Olimpiýa şäherçesiniň Sport myhmanhanasynda Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary, Halkara “Türkmen alabaý itleri” assosiasiýasynyň başlygy S.Berdimuhamedowyň, ministrlikleriň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň, jemgyýetçilik guramalarynyň, syýasy partiýalaryň, ýokary okuw mekdepleriniň, köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň ýolbaşçylarynyň hem-de wekilleriniň gatnaşmagynda dabara geçirildi.

Bu ýere ýygnananlar asylly däplere, milli mirasa hormat goýmagyň hem-de wepalylygyň özboluşly nyşanyna öwrülen gadymy alabaý itlerini gorap saklamak we bu ugurda alnyp barylýan işleri mundan beýläk-de kämilleşdirmek meselelerine yzygiderli üns berýändigi üçin milli Liderimize hoşallyk sözlerini aýtdylar.

Maslahatyň öňüsyrasynda oňa gatnaşyjylar bu ýerde guralan sergi bilen tanyşdylar. Onda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň kitaplary we beýleki çeper eserler görkezildi.

Alabaý hormatly Prezidentimiziň edebi döredijiliginiň aýratyn mowzugy bolup durýar. Milli Liderimiziň şahyrana zehini netijesinde, milletiň buýsanjy bolan ahalteke bedewleri bilen birlikde alabaýlaryň gaýduwsyzlygynyň, wepadarlygynyň waspy ýetirilýär.

Halkara “Türkmen alabaý itleri” assosiasiýasynyň başlygy S.Berdimuhamedow öz çykyşynda alabaýlaryň türkmen halkynyň diňe bir kömekçisi, emlägiň ygtybarly goragçysy bolmak bilen çäklenmän, eýsem, müňýyllyklaryň dowamynda wepaly dostuna öwrülendigini belledi. Bu gün olar türkmen halkynyň baý medeni mirasynyň aýrylmaz bölegi bolup durýar. Olary saklamak we geljekki nesillere ýetirmek ýaly pederlerimiziň asylly däpleri häzirki döwürde hem dowam etdirilmelidir.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň “Türkmen alabaýy” atly kitabynda halkymyzyň durmuşynda we ykbalynda alabaýlaryň eýeleýän ornunyň ähmiýeti barada gürrüň berilýär hem-de bu kitap alabaýlara bolan milli gatnaşyklaryň aýratynlyklaryna, olaryň ösdürilip ýetişdirilişine we saklanyşyna içgin aralaşmaga mümkinçilik berýär.

Milli Liderimiziň bu eseri şöhratly alabaýlaryň gelip çykyşy we ösüşi barada gürrüň bermek bilen çäklenmän, ahalteke bedewleri hem-de türkmen halylary ýaly gözbaşyny asyrlaryň jümmüşinden alyp gaýdýan milli gymmatlyklar bilen bir hatarda durýan alabaýlaryň medeni aýratynlyklaryny açyp görkezýär.

Döwlet Baştutanymyzyň belleýşi ýaly, alabaý halkyň medeniýetiniň möhüm bölegidir. Ol halkymyzyň aňynda sazlaşyk, gözellik, diňe bir maddy däl, eýsem, ilkinji nobatda, ruhy gymmatlyk hökmünde özboluşly ähmiýete eýedir.

Häzirki döwürde bu ýörelgeler öz wajyplygyny ýitirmän, eýsem, mazmun taýdan has-da baýlaşdy. Munuň özi halkymyzyň köp nesilleriň buýsanç duýgularyny hem-de halk seçgiçiliginiň ýokary derejesini kemala getirmäge mümkinçilik beren yhlasly zähmetiniň aýdyň miwesidir.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň milli gymmatlyklarymyzy giňden wagyz etmek boýunça alyp barýan maksatnamalaýyn we netijeli işleri biziň edermen, wepaly we kuwwatly alabaýlarymyzyň dünýädäki şöhratynyň belende galmagyna ýardam edýär.

Halkara “Türkmen alabaý itleri” assosiasiýasynyň ýolbaşçysy hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň halk seçgiçiliginiň we häzirki zaman dünýä ylmynyň usullaryny ulanmak arkaly alabaýlary ulgamlaýyn esasda köpeltmek boýunça öňde goýýan wezipeleriniň çäklerinde, milli itşynaslyk mekdebiniň iň gowy däplerini saklamagyň we wagyz etmegiň bu düzümiň işiniň esasy ugurlarynyň biridigini belledi.

Eziz Diýarymyzda itşynaslygy ösdürmek, bu ugurda gazanylan üstünlikleri we ýetilen derejeleri halkara derejede giňden wagyz etmek maksady bilen, Halkara “Türkmen alabaý itleri” assosiasiýasynyň “Türkmeniň nusgalyk alabaýy” žurnaly döredildi. Bu ýöriteleşdirilen žurnal kinologiýa ugry bilen çäklenmän, şu ulgamyň medeni ugruna möhüm ähmiýet berýär. Çünki onuň wezipesi alabaý itleriň saklanylmagyny we ösdürilmegini wagyz etmekden ybaratdyr. Häzirki zaman usulynda çap edilen we bezegli žurnalyň sahypalarynda alabaýlar hakynda örän gyzykly maglumatlar beýan edilýär. Alabaý halkymyzyň ykbalynda, halk döredijiliginde, edebiýatynda we filosofiýasynda möhüm orun eýeleýär.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň başlangyjy bilen ýurdumyzda itşynaslygyň häzirki zaman düzüminiň döredilmegi bu ugurda alnyp barylýan işlere kuwwatly itergi berdi.

Ahal welaýatynyň Ak bugdaý etrabynyň çäginde “Türkmen alabaý itleri” hojalyk jemgyýetiniň binalar toplumy ulanylmaga berildi. Änew şäherinde bolsa weterinar hassahana we öý haýwanlaryny saklamak üçin dünýä ölçeglerine gabat gelýän desga guruldy. Döwrebap bejeriş-anyklaýyş merkezi haýwanlara öňüni alyş sanjymlaryny geçirmek, keselleri ýüze çykarmak we ony ýokary derejede bejermek üçin öňdebaryjy lukmançylyk enjamlary bilen üpjün edildi.

Döwlet serhet gullugynda “Türkmen alabaý” tohumly itleri köpeldiş we kämilleşdiriş merkezi açyldy. Bu gün assosiasiýa tarapyndan Ahal welaýatynda karantin merkezi, Balkan, Daşoguz, Lebap, Mary welaýatlarynda we Aşgabat şäherinde türkmen alabaýlarynyň tohumçylyk merkezleri gurulýar.

Mundan başga-da, paýtagtymyzda Halkara “Türkmen alabaý itleri” assosiasiýasynyň toplumy bina edilýär. Umuman, bularyň ählisi döwletimiziň alabaý itleri baradaky yzygiderli aladasynyň aýdyň subutnamasydyr.

Bu ugurda halkara gatnaşyklara möhüm orun berilýär. Hususan-da, Birleşen Milletler Guramasynyň Bilim, ylym we medeniýet meseleleri boýunça ýöriteleşdirilen edarasy bolan ÝUNESKO hem-de beýleki iri abraýly guramalar, şol sanda daşary ýurt assosiasiýalary, ýuridik şahslar, dünýäniň dürli döwletlerinden bolan hususy itşynaslar bilen degişli uzak möhletleýin hyzmatdaşlyk ýola goýulýar.

Assosiasiýanyň hünärmenleri hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň tabşyrygy boýunça türkmen däplerini Adamzadyň maddy däl, medeni mirasynyň sanawyna girizmek boýunça zerur işleri alyp barýarlar. Olaryň hatarynda alabaý itlerini ösdürmek ugry hem bar.

Soňky ýyllarda dünýäniň dürli künjeklerinde alabaýyň muşdaklarynyň sany artýar. Şunuň ýaly ägirt uly gyzyklanmalary nazara almak arkaly, Halkara “Türkmen alabaý itleri” assosiasiýasynyň web-saýtyny döretmek boýunça degişli işler alnyp barylýar. Bu alabaýlary ösdürmek we köpeltmek boýunça hünärmenleriň, alymlaryň hem-de alabaýlaryň muşdaklarynyň meşhur itleriň taryhy watanynda duşuşmaklaryna şert döreder.

Pederlerimiz daşky gurşaw bilen sazlaşykly hereket etmegiň asylly ýörelgelerini, tebigata aýawly çemeleşmek däplerini döredipdirler we bize miras goýupdyrlar. Ýüzýyllyklaryň dowamynda kämilleşdirilen we halkymyzyň aňynda pugta orun alan jemgyýetimiziň bu ýörelgeleri häzirki döwürde täze mazmun bilen baýlaşdyrylýar diýip, S.Berdimuhamedow belledi.

Halkara “Türkmen alabaý itleri” assosiasiýasynyň başlygy milli Liderimize tüýs ýürekden hoşallyk bildirip, bu düzümiň agzalarynyň arassa ganly itleriň saklanylmagyna, täze ugurlaryň döredilmegine, alabaýlaryň baş sanynyň artdyrylmagyna gönükdirilen ylmy-seçgiçilik işlerini yzygiderli alyp barjakdyklaryna ynandyrdy.

Maslahatyň dowamynda oňa gatnaşyjylar türkmen alabaýlarynyň dünýäniň dürli ýurtlarynda bar bolan gorag itleriniň hatarynda öňdäki orunlara mynasypdygyny nygtadylar. Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň belleýşi ýaly, alabaýlary olaryň häsiýetli aýratynlyklaryny ýitirmän, ýokary hünär derejesinde köpeltmek zerurdyr.

Şeýle hem çykyş eden hünärmenler we ýokary okuw mekdepleriniň wekilleri Türkmen oba hojalyk uniwersitetinde “Weterinar lukmançylygy” fakultetiniň maldarçylyk kafedrasynda täze hünäriň — kinologiýa hünäriniň açylandygyny, talyplaryň bu hünäri ilkinji gezek özleşdirmek boýunça degişli bilim alýandyklaryny nygtadylar.

Alymlar itleri eldekileşdirmegiň taryhyny düýpli öwrendiler. Türkmenistanyň çäginde geçirilen arheologik gözlegleriň maglumatlaryna laýyklykda, alabaýlaryň örän gadymydygy we türkmenleriň bu itlere özboluşly garaýşynyň bardygy hakynda aýdyldy.

Alabaýlar ýeňşe bolan erki, beden we ruhy güýji, mähirliligi bilen tapawutlanýarlar. Türkmenler bedewi arzuwy, alabaýlary bolsa bagty hasaplapdyr. Alabaýlara şeýle baha berilmegi olaryň üstünligini we ýeňşini alamatlandyrýar diýip, çykyş edenler nygtadylar.

Döwlet Baştutanymyzyň teklibi boýunça alabaýyň 2017-nji ýylda Ýapyk binalarda we söweş sungaty boýunça Aşgabatda geçirilen V Aziýa oýunlarynyň nyşany hökmünde seçilip alynmagy tötänden däldir.

Türkmenistanda asyrlardan miras galan milli gymmatlyklar aýawly saklanylýar we olara sarpa goýulýar. Ahalteke bedewleri, türkmen halylary we beýleki gymmatlyklarymyz ýaly ähmiýetli medeni mirasymyz bilen bir hatarda, alabaý itleri dünýäde uly şöhrata eýe boldy. Ol türkmen halkynyň sazlaşyk, gözellik, dostluk we söýgi hakyndaky düşünjesini aýdyň beýan edýär. Pederlerimiz çydamlylygy we aýratyn wepalylygy bilen tapawutlanýan itleriň tohumyny kemala getirmegi başardylar.

Maslahatyň ahyrynda oňa gatnaşyjylar hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň adyna Ýüzlenme kabul etdiler. Onda milli itşynaslyk däplerini saklamak hakynda edýän yzygiderli aladasy üçin döwlet Baştutanymyza hoşallyk sözleri aýdylýar.

Ýurdumyzy, Watanymyzy, halkymyzy söýmegiň nusgalyk mekdebini görkezýän milli Liderimiziň her bir başlangyjy ildeşlerimiziň kalbyny buýsanja besleýär. Hormatly Prezidentimiziň gözel paýtagtymyz — ak şäherimiz Aşgabadyň 140 ýyllyk toýuny uludan toýlamak baradaky başlangyjy bolsa, uludan kiçä hemmeleriň buýsanjyny goşalandyrdy.

Aşgabat, ozaly bilen, Garaşsyz, baky Bitarap Türkmenistan döwletimiziň, her bir türkmeniň, her bir türkmenistanlynyň ýüreginiň örki bolup durýandygy üçin şeýle derejä mynasyp. Hut şonuň ýaly-da, ol Türkmenistanyň at gazanan arhitektory hormatly Prezidentimiziň binagärlik-döredijilik paýhasynyň miwesi bolan ak mermere beslenen binalary bilen şeýle belent derejä mynasypdyr.

Paýtagtymyzyň görküne görk goşýan binalarynyň ak mermere beslenenligi bilen Ginnesiň rekordlar kitabyna girizilen paýtagtymyz, hormatly Prezidentimiziň tagallasy bilen, dünýäde parahatçylygy, abadançylygy, howpsuzlygy üpjün etmäge gönükdirilen halkara çäreleriniň geçirilýän ýerine öwrüldi. Ak şäherimizde BMG-niň Merkezi Aziýa üçin öňüni alyş diplomatiýasy boýunça sebit merkeziniň açylmagy, hormatly Prezidentimiziň abraýly halkara guramalarynyň belent münberlerinden yglan edýän halkara başlangyçlarynyň hem hut Aşgabat şäherinden gözbaş alýandygy biz üçin diýseň buýsançlydyr. Ak şäherimiz Aşgabat — Gahryman Arkadagymyzyň parahatçylyk döredijilikli başlangyçlarynyň ylham çeşmesi.

Birleşen Milletler Guramasynyň Türkmenistanyň başlangyjy esasynda, her ýylyň 3-nji iýunyny Bütindünýä welosiped güni, her ýylyň 12-nji dekabryny Halkara Bitaraplyk güni diýip yglan etmek barada Kararnamalary bu gün dünýä halklaryny dostluga, parahatçylykly başlangyçlar esasynda birleşmäge çagyrýar.

Biz gözel paýtagtymyz, ak şäherimiz Aşgabadyň 140 ýyllyk şanly toýuny bellemek babatda Gahryman Arkadagymyzyň başlangyçlaryny ýürekden goldap, halkymyzy ruhubelentlige, beýik ösüşlere alyp barýan hormatly Prezidentimize jan saglyk, işlerinde rowaçlyk arzuw edýäris!

Söýli BARADOWA,

Döwletmämmet Azady adyndaky Türkmen milli dünýä dilleri institutynyň talyby.

9. Nebitgaz toplumy

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň ýurdumyzy innowasion esasda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmek, onuň eksport mümkinçiliklerini giňeltmek babatda kabul eden maksatnamalarynda milli ykdysadyýetimiziň möhüm pudaklarynyň biri bolan nebitgaz senagatyna uly orun berilýär.

BMG tarapyndan kabul edilen “2030-njy ýyla çenli döwür üçin durnukly ösüş ulgamynda Gün tertibini” üstünlikli durmuşa geçirmegiň möhüm şerti hökmünde energetika ulgamynda halkara hyzmatdaşlygy pugtalandyrmaga uly üns berilýär. Ýurdumyzyň ählumumy energetika howpsuzlygynyň täze binýadyny kemala getirmäge gönükdirilen netijeli başlangyçlary dünýäde giň goldawa eýe bolýar.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow ýurdumyzyň hemişelik Bitaraplyk derejesine eýe bolmagynyň 25 ýyllygyna bagyşlanan “Bitaraplyk syýasaty we onuň halkara parahatçylygy, howpsuzlygy we durnukly ösüşi üpjün etmekdäki ähmiýeti” atly halkara maslahatda eden çykyşynda: “Tebigy gazyň ägirt uly dünýä gorlaryna eýe bolmak bilen, Türkmenistan dünýäniň energiýa serişdelerine adalatly hem-de deňhukukly elýeterliligiň üpjün edilmeginiň yzygiderli tarapdary bolup durýar. Ähli taraplaryň bähbitlerini nazara alyp, ygtybarly we durnukly energiýa geçirijiler ulgamynyň döredilmegi şu maksada ýetmegiň esasy ýollarynyň biridir” diýip nygtady.

Milli Liderimiziň belleýşi ýaly, ýurdumyz BMG-niň çäklerinde energetika meselesi boýunça giň halkara hyzmatdaşlyk gatnaşyklaryna başlamagy teklip etdi hem-de Baş Assambleýanyň goldawyna mynasyp bolan Kararnamalaryň taslamalaryny işläp taýýarlady. Şol mejlisiň dowamynda “Energiýa serişdeleriniň ygtybarly we durnukly üstaşyr geçirilmegi hem-de durnukly ösüşi we halkara hyzmatdaşlygyny üpjün etmekde onuň eýeleýän orny” atly Kararnamanyň taslamasy hödürlenildi.

“Türkmenistanyň dünýäniň energiýa üpjünçilik ulgamynyň ählumumy ykdysady ösüşiniň, adamlaryň abadançylygynyň, özara bähbitli gatnaşyklaryň höweslendirilmeginiň bähbidine gulluk etjekdigine pugta ynanýaryn” diýip, döwlet Baştutanymyz belledi.

Dekabryň başynda şanly senä — Türkmenistanyň Bitaraplygynyň 25 ýyllygyna bagyşlanyp, “Energetika ulgamyndaky durnukly hyzmatdaşlyk ählumumy ösüşiň möhüm şertidir” atly halkara ylmy-amaly maslahat geçirildi.

“Türkmengaz” hem-de “Türkmennebit” döwlet konsernleriniň guramagynda geçirilen foruma 32 ýurtdan nebitgaz kompaniýalarynyň ýolbaşçylary we esasy hünärmenleri, ugurdaş ministrlikleriň hem-de pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň, abraýly halkara guramalaryň, maliýe edaralarynyň, diplomatik hem-de ylmy toparlaryň, köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň wekilleri gatnaşdylar. Dünýäde halkara gatnawlara girizilen çäklendirmeler sebäpli, daşary ýurtly wekiliýetleriň köpüsi ara alyp maslahatlaşmalara sanly aragatnaşyk ulgamy arkaly goşuldylar.

Maslahatda Türkmenistanyň hemişelik Bitaraplyk ýörelgelerine esaslanýan energetika diplomatiýasyna aýratyn üns berildi. Diýarymyzyň özboluşly halkara hukuk ýagdaýy şol diplomatiýanyň üstünlikli amala aşyrylmagyna ýardam edýär.

COVID-19-dan soňky döwürde tebigy gazyň dünýäniň ykdysadyýetini dikeltmekdäki hem-de durnukly energetika geçmekdäki orny, transmilli gaz geçirijileri durnukly ösüşiň we energetika howpsuzlygynyň esasy gurallary ýaly meseleler giňden ara alnyp maslahatlaşyldy.

Tebigy gazyň gorlary boýunça dünýäde dördünji orny eýeleýän ýurdumyz Ýewropanyň we Aziýanyň energetika bazarlaryny integrirlemek ideýasyny yzygiderli öňe sürýär. Bu ulgamda döwletara söwda-ykdysady gatnaşyklary işjeňleşdirmek hem-de daşky gurşawy goramak babatdaky ählumumy meseleleri çözmek nukdaýnazardan ekologiýa taýdan arassa energiýany ulanmaga geçmek ýaly möhüm ähmiýete eýe bolan iri taslamalar üstünlikli durmuşa geçirilýär.

Eýýäm 11 ýyldan gowrak wagt bäri durnukly işleýän Türkmenistan — Özbegistan — Gazagystan — Hytaý gaz geçirijisi muňa mysal bolup biler. Häzirki wagtda transmilli magistralyň çig mal binýadyny pugtalandyrmak hem-de düzümlerini ösdürmek boýunça işler dowam etdirilýär.

2020-nji ýylda Amyderýanyň sag kenarynda “Günbatar Joramergen”, “Gökmiýar” we “Daşrabat” ýataklarynda önümçilik desgalarynyň gurluşygyna girişildi. “Bagtyýarlyk” şertnamalaýyn çäginiň gündogar böleginde ýerleşýän bu ýataklardan gözleg-abadanlaşdyryş hem-de işläp bejermek işlerini Önümi paýlaşmak hakyndaky ylalaşygyň şertlerinde Hytaýyň milli nebitgaz korporasiýasy (CNPC) alyp barýar.

Türkmenistan — Hytaý gaz geçirijisiniň şahalarynyň biriniň başlanýan ýeri bolan “Malaý” gaz ýatagynda täze gaz gysyjy beketde gurluşyk işleri tamamlandy. Ýylda kuwwatlylygy 30 milliard kub metr tebigy gaza barabar bolan, döwrebap tehnologiýa enjamlary bilen üpjün edilen toplum doly awtomatlaşdyryldy. Ol “Malaý”, “Döwletabat” we “Galkynyş” ýataklarynda çykarylýan gazyň basyşyny ýokarlandyrmaga niýetlenendir.

Tebigy gazyň durnukly hem-de ygtybarly eksportyny üpjün etmäge gönükdirilen bu taslama “Türkmengaz” döwlet konserni tarapyndan Beýik Britaniýanyň “Petro Gas LLP” kompaniýasy bilen bilelikde amala aşyryldy.

Milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň nygtaýşy ýaly, Türkmenistan — Owganystan — Pakistan — Hindistan (TOPH) halkara gaz geçirijisiniň ägirt uly geosyýasy hem-de geoykdysady ähmiýeti bardyr. Täze energetika magistraly diňe bir Günorta Aziýanyň iri ýurtlaryna türkmen gazynyň uzak möhletleýin iberilmegini üpjün etmäge gönükdirilmän, eýsem, tutuş sebitiň durmuş-ykdysady taýdan mundan beýläk-de ösdürilmegi, parahatçylygyň, durnuklylygyň hem-de howpsuzlygyň üpjün edilmegi üçin kuwwatly itergi bolar.

Bu Owganystanda parahatçylygyň üpjün edilmegi, onuň durmuş-ykdysady düzümleriniň dikeldilmegi, täze iş orunlarynyň döredilmegi bilen bagly möhüm meseleleri çözmekde wajypdyr. Bu bolsa, öz gezeginde, ilatyň durmuş derejesini ýokarlandyrmaga ýardam eder. Biziň günorta goňşymyz gazyň belli bir möçberinden başga-da, öz çäklerinden türkmen energiýa serişdelerini üstaşyr geçirendigi üçin uly girdeji alar.

Bu taslama iki tapgyrdan ybarat bolup, onuň birinjisiniň çäklerinde turba geçirijilerden 5-den 6 milliard kub metre çenli erkin gaz akymy üpjün ediler. Kompressor beketleri gurlandan soň, Türkmenistan — Owganystan — Pakistan — Hindistan gaz geçirijisiniň ýyllyk kuwwatlylygy 33 milliard kub metre çenli artdyrylar. Türkmenistanyň Prezidentiniň Kararyna laýyklykda, “SCADA” telemehanika, dolandyryş we aragatnaşyk ulgamyny, şonuň ýaly-da, Türkmenistan — Owganystan — Pakistan — Hindistan gaz geçirijisiniň türkmen böleginde gaz ölçeýji beket üçin enjamlar toplumyny getirmek hem-de gurnamak işlerini Malaýziýanyň “Serba Dinamik Sdn.Bhd” kompaniýasy ýerine ýetirer.

2020-nji ýylyň sentýabrynda “Türkmengaz” döwlet konserniniň hem-de “TAPI Pipeline Limited” we “Afghan Gas Enterprise” gaz kompaniýalarynyň arasynda Owganystan Yslam Respublikasynda tebigy gaz bazaryny döretmek we ösdürmek boýunça Ähtnama gol çekildi.

Şunuň ýaly ägirt uly taslamalary durmuşa geçirmegiň barşynda toplanylan peýdaly tejribe gaz-ulag düzümini mundan beýläk-de giňeltmekde — Hazarüsti turba geçirijisiniň gurluşygynda ulanylyp bilner. Ýewropa Komissiýasynyň bu gaz geçirijini Ýewropa Bileleşiginiň ileri tutulýan energetika taslamalarynyň sanawyna girizendigini bellemek gerek.

Häzirki wagtda “Gazprom” bilen “Türkmengaz” döwlet konserniniň arasynda tebigy gazy satyn almak hakynda baglaşylan bäş ýyllyk şertnamanyň çäklerinde Orta Aziýa — Merkez gaz geçirijisi boýunça Russiýa Federasiýasyna gaz ibermek amala aşyrylýar.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow 2020-nji ýylyň dekabrynda Türkmenistanyň 2021 — 2025-nji ýyllar üçin energetika diplomatiýasyny ösdürmegiň maksatnamasyny tassyklady. Onda BMG-niň ýöriteleşdirilen edaralary, Halkara energetika agentligi, Energetika Hartiýasynyň Sekretariaty hem-de beýleki ugurdaş düzümler bilen hyzmatdaşlygyň esasy ugurlary kesgitlenildi.

Ýangyç-energetika toplumynyň öňünde durýan möhüm wezipe eksport bilen bir hatarda, energiýa serişdelerine artýan içerki zerurlyklary kanagatlandyrmakdan ybaratdyr. Bu bolsa milli ykdysadyýetiň esasy pudaklarynyň, şol sanda nebitgaz, himiýa, elektroenergetika, gurluşyk senagaty we beýleki pudaklaryň depginli ösüşi bilen şertlendirilendir.

Milli Liderimiziň tutuş halk hojalyk toplumyny diwersifikasiýalaşdyrmaga, ýurdumyzda öndürilýän önümleriň mukdaryny artdyrmaga hem-de görnüşlerini köpeltmäge gönükdirilen ykdysady syýasatyna laýyklykda, soňky birnäçe ýylyň dowamynda uglewodorod çig malyny düýpli gaýtadan işlemäge ýöriteleşdirilen döwrebap senagat kärhanalary ulanylmaga berildi.

Şolaryň hatarynda Gyýanlydaky ýokary dykyzlykdaky polietilen hem-de dürli görnüşli polipropilen çykarýan polimer zawody, Ýaponiýanyň we Koreýa Respublikasynyň iri kompaniýalarynyň hem-de banklarynyň gatnaşmagynda Ahal welaýatynda bina edilen tebigy gazdan sintetik benzin öndürmek boýunça dünýäde ilkinji zawod bar.

Bu döwrebap gazhimiýa toplumlarynyň önümlerine isleg artýar, onuň eksportunyň çägi giňelýär. Syn berilýän ýylda Türkmenistanyň Döwlet haryt-çig mal biržasy arkaly ýerlenilýän dürli görnüşli polietileniň satylýan möçberi üç esseden gowrak artdy. Daşary ýurtlaryň işewür toparlarynyň wekilleri bu polimeri satyn aldylar. Şolaryň hatarynda Russiýa, Türkiýe, Hytaý, Owganystan, Pakistan, Hindistan, Günorta-Gündogar Aziýanyň beýleki ýurtlary hem-de GDA-nyň ýurtlary bar.

ECO-93 kysymly benzin ilkibaşda Özbegistanyň respublikan haryt-çig mal biržasynda satuwa goýuldy hem-de Owganystana, Bolgariýa, Beýik Britaniýa, Gruziýa, Daniýa we Russiýa eksport edildi. Tebigy gazdan alynýan sintetiki awtoulag ýangyjyna islegiň artmagy onuň ekologiýa häsiýetleri bilen baglydyr. Mälim bolşy ýaly, Euro-5 ekologiýa ölçegine gabat gelýän benzin yzygiderli ulanylanda, ulaglaryň hereketlendirijisinde hapa az ýygnanýar, bu bolsa onuň ulanylyş möhletini iki esse artdyryp, daşky gurşawa zyýanly zyňyndylary azaldýar.

Türkmenistanyň Bitaraplygynyň 25 ýyllygyna bagyşlanan halkara serginiň çäklerinde “Türkmengaz” döwlet konserni “AFFINIQUE TRADING L.L.C” (BAE), “TransHim” we “Kartli” (Russiýa Federasiýasy), “Marmara Polimer ve Tekstil Ticaret Anonim Şirketi” (Türkiýe) kompaniýalary bilen polimer önümleriniň uly tapgyryny satmak barada şertnama baglaşdy.

Türkmenbaşydaky nebiti gaýtadan işleýän zawodlar toplumy “Fawadd Saddiqui Group of Companies Ltd” (Owganystan) kompaniýasy bilen A-80 we A-92 awtoulag benzinini, “Alkagesta Ltd” (Malta) kompaniýasy bilen az kükürtli mazudy satmak barada şertnama baglaşdy.

Türkmenbaşydaky nebiti gaýtadan işleýän zawodlar toplumynyň önümçilik kuwwatlyklaryny artdyrmaga uly üns berilýändigini nygtamak gerek. Häzirki wagtda türkmen nebithimiýa pudagynyň öňdebaryjy kärhanasynyň durkunyň abatlanylmagy hem-de tehniki taýdan täzeden enjamlaşdyrylmagy netijesinde ýurdumyzda öndürilýän senagat önümleriniň dörtden bir bölegi toplumyň paýyna düşýär. Bu ýerde, esasan, ýokary oktanly etilirlenmedik awtoulag benzini, uçar, yşyk hem-de tehniki kerosini, suwuklandyrylan nebit-gazy, dizel ýangyjynyň dürli görnüşleri, tehniki çalgy ýaglary we polipropilen hem-de elektronly taplanan koks, ýol hem-de gurluşyk bitumi we beýleki önümler öndürilýär.

«Türkmenistan — Bitaraplygyň mekany» diýen şygar astynda geçen 2020-nji ýylda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň gatnaşmagynda Türkmenbaşydaky nebiti gaýtadan işleýän zawodlar toplumynda taslama kuwwatlylygy 70 megawat/sagat bolan gaz turbinaly energiýa bloklarynyň ikisiniň düýbüniň tutulmagy şanly waka boldy. Bu iki desganyň gurluşygy Türkiýe Respublikasynyň “Çalyk Enerji” kompaniýasyna ynanyldy. Mundan başga-da, Türkmenbaşydaky nebiti gaýtadan işleýän zawodlar toplumynyň energiýa güýjenmesini peseltmek hem-de ony sarp edijilere paýlamak üçin niýetlenen esasy elektrik beketleriniň ikisi döwrebaplaşdyryldy. Döwlet Baştutanymyzyň Kararyna laýyklykda, “INVEST Enterprises Limited” (HHR) kompaniýasy we “Azap” hususy kärhanasy bilen degişli şertnama baglaşyldy.

Bu taslamalar Türkmenbaşydaky nebiti gaýtadan işleýän zawodlar toplumynda bar bolan hem-de gurulýan täze desgalary elektrik energiýasy bilen ygtybarly üpjün etmäge niýetlenendir. Olaryň biri haýal kokslandyrma hem-de gudronyň deasfaltizasiýa desgasy bolup, häzirki wagtda zawodlar toplumynda onuň gurluşygy alnyp barylýar.

“WTL FZE” (BAE) we “Westport Trading Europe Limited» (ABŞ) kompaniýalarynyň konsorsiumy tarapyndan amala aşyrylýan taslamanyň esasy wezipesi gudronyň hem-de mazudyň agyr galyndylaryny gaýtadan işlemekdir. Nebitiň düýpli gaýtadan işlenilişini ýokarlandyrmak bilen bir hatarda, desganyň işe girizilmegi suwuklandyrylan gazyň, benziniň, dizel ýangyjynyň we nebit koksunyň öndürilýän möçberini artdyrmaga hem-de goşmaça iş orunlaryny döretmäge mümkinçilik berer.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň tabşyrygy boýunça “Türkmenbaşydaky nebiti gaýtadan işleýän zawodlar toplumyny we Seýdiniň nebiti gaýtadan işleýän zawodyny ösdürmegiň baş ugruny” tehniki-ykdysady taýdan esaslandyrmagy işläp taýýarlamak boýunça bäsleşik geçirilýär.

Türkmenbaşydaky nebiti gaýtadan işleýän zawodlar toplumynyň we Seýdiniň nebiti gaýtadan işleýän zawodynyň mümkinçilikleri jikme-jik seljeriler, olary mundan beýläk-de ösdürmegiň esasy ugurlary, häzirki zaman talaplaryny hem-de dünýä bazarlarynyň isleglerini göz öňünde tutmak bilen nebit önümleriniň zerur görnüşleri kesgitlener.

Hususan-da, Türkmenbaşydaky we Seýdidäki nebiti gaýtadan işleýän zawodlarda nebiti düýpli gaýtadan işlemegiň görkezijisini 90 göterimden hem artdyrmaga mümkinçilik berýän täze tehnologiýa desgalaryny gurmak meýilleşdirilýär.

Şolaryň hatarynda dizel fraksiýalaryny hem-de benzini gidroarassalaýjy, katalitik kreking we wodorod önümçiligi toplumyny kokslamak enjamlar toplumlary, nebiti gaýtadan işlemegiň önümleriniň agyr galyndylarynyň katalitik krekingi desgasy, ýokary hilli binýatlaýyn tehniki ýaglaryň önümçiligi boýunça desga bar.

Türkmenistanyň nebitgaz senagatyny ösdürmegiň 2030-njy ýyla çenli Maksatnamasynda Ahal welaýatynda sintetiki benzin öndürýän kärhananyň ikinji nobatdakysyny, Balkan welaýatynda metildietanolamin önümçiligi boýunça desgany hem-de Gyýanlydaky polimer zawodynda izobutan öndürýän toplumy, kauçuk, polistirol, poliwinilasetat, metanom we beýlekileri öndürmek boýunça zawodlary gurmak göz öňünde tutulýar.

Tutuşlygyna alanyňda, bularyň bary ykdysadyýetimiziň innowasion esasyny güýçlendirmäge, eksportda ýokary, goşmaça bahaly önümleriň paýyny artdyrmaga mümkinçilik berer.

Geçen ýyl “Türkmengaz” döwlet konserniniň Mary nebitgaz orta hünär okuw mekdebiniň täze binasynyň ulanylmaga berlendigini bellemek gerek. Desga konserniň buýurmasy boýunça Koreýa Respublikasynyň, has takygy, bu ýurduň Halkara hyzmatdaşlyk agentliginiň maýa goýumlarynyň gatnaşmagynda bina edildi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň ýakyn geljek üçin öňde goýan wajyp wezipeleriniň hatarynda tebigy gazyň we nebitiň çykarylyşynyň mukdaryny artdyrmak, täze uglewodorod ýataklaryny gözlemegiň hem-de barlamagyň, buraw işlerini hem-de guýularyň düýpli abatlanylyşyny işjeňleşdirmegiň, şol sanda daşary ýurtlaryň ýöriteleşdirilen kompaniýalaryny we maýa goýumlaryny çekmegiň hasabyna pudagyň çig mal binýadyny berkitmek wezipeleri bar.

Pudagyň serişdeler binýadyny artdyrmak bilen baglanyşykly iri möçberli maýa goýum taslamalarynyň biri dünýäde iň iri “Galkynyş” gaz känini senagat taýdan özleşdirmek bolup durýar. Onuň gorlary “Ýaşlar” we “Garaköl” ýataklary bilen bilelikde, 27 trillion kub metr hasaplanýar.

Häzirki wagtda ýatagyň umumy meýdany 4 müň inedördül kilometrden gowrak bolan ulanylyş böleginde 40-dan gowrak guýy bolup, olaryň her biriniň bir gije-gündizdäki gaz berijiligi iki million kub metre barabardyr. Bu ýerde ýylda 30 milliard kub metr harytlyk gaz öndürmäge mümkinçilik berýän desgalar toplumy ulanylmaga berildi. Häzirki wagtda şeýle kuwwatlykly meňzeş toplumlar gurulýar, olar TOPH gaz geçirijisini “mawy ýangyç” bilen üpjün eder. Şonuň ýaly-da, täze gözleg we ulanyş guýularynyň gurluşygy dowam etdirilýär.

Mundan başga-da, Ýaponiýanyň “Mitsubishi Corporation” kompaniýasy bilen ýylda 10 milliard kub metr harytlyk gazy öndürmek boýunça zawodyň deslaplaýyn tehniki taslamasyny taýýarlamak barada şertnama baglaşyldy. Ony “Galkynyş” gaz känini özleşdirmegiň nobatdaky tapgyrynyň çäklerinde gurmak meýilleşdirilýär.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow 2020-nji ýylyň maý aýynda Karara gol çekip, “Türkmengaz” döwlet konsernine Birleşen Arap Emirliklerinde hasaba alnan “Turkmen Petroleum Products Trade DMCC” kompaniýasy bilen “Döwletabat” gaz ýatagyndaky guýularyň 30-synda tebigy gazyň çykarylyşynyň derejesini ýokarlandyrmak boýunça hyzmat etmek hakynda şertnama baglaşmaga ygtyýar berdi.

Merkezi Garagumdaky gazkondensatly ýataklar toparyna hyzmat edýän “Zäkli — Derweze” gaz arassalaýjy desgalarynda ýyllyk kuwwatlylygy 2 milliard kub metr bolan gaz gysyjy desganyň gurluşygy alnyp barylýar. “Türkmengaz” döwlet konserni tarapyndan “GP Global Equipment Pte Ltd” (Singapur) kompaniýasy bilen bilelikde amala aşyrylýan bu taslamany 2022-nji ýylda tamamlamak meýilleşdirilýär.

Mundan başga-da, “Derýalyk” önümçilik meýdançasynda täze gaz guradyjy desgany doly taýýar edip gurmak üçin potratçylary saýlap almak, “Bagaja” gazy gaýtadan işleýän toplumynyň birinji we ikinji tehnologiýa şahalaryny enjamlaşdyrmak hem-de döwrebaplaşdyrmak boýunça halkara bäsleşikler geçirilýär.

Balkan welaýatynda “Körpeje” gaz gysyjy bekedini tapgyrlaýyn döwrebaplaşdyrmak dowam etdirilýär. Ýyllyk kuwwatlylygy 4 milliard kub metr gaza barabar bolan bu senagat toplumy 2005-nji ýylda ulanylmaga berildi. Ol “MAN Diesel & Turbo” (Germaniýa) kompaniýasynyň gazturbina enjamlary bilen enjamlaşdyryldy. Olary düýpli abatlamak işi “Türkmennebit” döwlet konserni bilen baglaşylan şertnama laýyklykda, Russiýanyň “KER-Holding” kompaniýasy tarapyndan ýerine ýetirilýär.

Türkmenistanda nebitiň we gazyň çykarylyşynyň ýokary derejesini saklamak ýataklary işläp bejermegiň netijeli tehnologiýalaryny hem-de usullaryny ulanmagyň hasabyna üpjün edilýär. Bu ulgamda daşary ýurt kompaniýalary bilen hyzmatdaşlyk işjeň ösdürilýär. Daşary ýurtly we türkmenistanly hünärmenleriň bilelikdäki netijeli işi bellenilen maksatlara ýetmäge ýardam edýär.

2020-nji ýylyň noýabrynda hormatly Prezidentimiz Karara gol çekip, “Türkmennebit” döwlet konsernine Goturdepede nebitgaz ýatagynda guýularyň 250-sini düýpli abatlamak we olaryň nebit berijiligini ýokarlandyrmak boýunça hyzmatlary ýerine ýetirmek barada Tatarystan Respublikasynyň (Russiýa Federasiýasy) “Tatneft” açyk paýdarlar jemgyýeti bilen şertnama baglaşmaga ygtyýar berdi. Şeýlelikde, ozal gol çekilen şertnama 2028-nji ýyla çenli uzaldyldy. Russiýaly hyzmatdaşlaryň maýa goýumlary gaýtadan dikeldilen guýulardan goşmaça çykarylan nebitiň hasabyna gaýtarylar.

Häzir Türkmenistanyň çägi täze uglewodorod ýataklaryny gözläp tapmak nukdaýnazaryndan uly gyzyklanma döredýär. Muňa mysal hökmünde “Demirgazyk Goturdepe” ýatagyny görkezmek bolar, bu ýerde geçirilen geologiýa gözleg işleriniň barşynda 4 müň metrden gowrak çuňlukda nebit gatlagy tapyldy.

“Türkmennebit” döwlet konserniniň Singapurda bellige alnan “Ýug-Neftegaz” kompaniýasy bilen bilelikde amala aşyrýan maýa goýum taslamasynyň birinji tapgyrynyň çäklerinde, gözleg-barlag we ulanyş guýularynyň, şol sanda eňňit ugurly we kese guýularyň 60-syny gurmak meýilleşdirilýär. Geçirilen synagyň barşynda nebitiň senagat akymlaryny beren guýularyň ilkinjilerini burawlamak işi geçen ýyl tamamlandy.

Separasiýa desgasynyň enjamlaryny geçirmek, “Uzynada” ýatagynda kondensaty taýýarlamak we ýygnamak üçin halkara bäsleşik geçirilýär. Ýeri gelende ýatlasak, bu ýerde ozal çuňlugy 7 müň metrden gowrak bolan guýularyň dördüsi burawlanyp, olardan tebigy gazyň we nebit kondensatly garyndynyň senagat akymlary alyndy.

Bu ýerde nebitçiler bilen bir wagtda gözleg-barlag işlerini “Türkmengeologiýa” döwlet korporasiýasynyň kärhanalary alyp barýarlar. Olar aşa çuň guýulary burawlaýarlar.

Lebap welaýatynda “Täjibaý” gaz ýatagynda täze guýulary gurmak işi dowam edýär. Bu ýatak 2019-njy ýylyň dekabrynda ulanmaga berildi. Günbatar sebitden tapawutlylykda, bu ýerde gazyň ýygnanan ýerleri uly bolmadyk çuňluklarda ýerleşýär we özleşdirmek babatda kyn düşmeýär. Esasy zat bolsa olaryň düzüminde, adatça, kükürtli wodorod bolmaýar.

Döwlet Baştutanymyzyň tabşyrygy boýunça “Türkmengeologiýa” döwlet korporasiýasy nebitiň we gazyň, beýleki tebigy serişdeleriň täze ýataklaryny ýüze çykarmaga gönükdirilen geologiýa-gözleg işleriniň meýilnamasyny yzygiderli giňeldýär. Döwrebap enjamlary we programma üpjünçiligini peýdalanmak bilen, goşmaça seýsmiki barlaglar ýurdumyzyň nebitgazly ýerleriniň ählisinde geçirilýär.

Hazaryň türkmen bölegindäki ýataklar bilen bagly uly mümkinçilikler bolup, bilermenler olaryň gorlaryna nebitiň we kondensatyň 12,1 milliard tonnasy, şeýle hem gazyň 6,1 trillion kub metri möçberde baha berdiler. Häzir bu ýerde “Petronas Charigali (Türkmenistan)” (Malaýziýa) kompaniýasy işleýär, ol “Toplum-1” şertnamalaýyn çäkde uglewodorodlary gözleýär we çykarýar. Häzirki wagtda “Magtymguly” we “Diýarbekir” ýataklarynda nebiti we gazy çykarmak işleri batly depginde dowam edýär. Ýakyn geljekde “Garagol deňiz” ýatagynyň günbatar böleginde buraw işlerini ýaýbaňlandyrmak meýilleşdirilýär.

“Dragon Oil (Türkmenistan) Ltd” kompaniýasy, “Dragon Oil” golçur düzümi (BAE) “Çeleken” şertnamalaýyn çägiň düzümine girýän “Jeýtun” we “Jygalybeg” ýataklaryny işläp taýýarlaýar. Şeýle hem bu ýerde deňziň nebitgaz düzümini döwrebaplaşdyrmak we ösdürmek boýunça işleriň uly möçberi ýerine ýetirildi.

Bulardan başga-da, “Buried Hill” kompaniýasy (Kipr), “RWE” we “Wintershall” (Germaniýa), “ARETI” (baş edara binasy Ženewada (Şweýsariýa) ýerleşýär) kompaniýalary bilen birnäçe deňiz toplumlary boýunça önümleri paýlaşmak hakynda ylalaşyklar baglaşyldy. “Eni” italýan kompaniýasy (“Nebitdag” şertnamalaýyn çäk) hem-de ençeme ýyl bäri Hazar sebitinde işleýän Awstriýanyň “Mitro International” (“Hazar») konsorsiumy bilen netijeli gatnaşyklar ýola goýuldy.

Biziň ýurdumyzda tebigy serişdeleri rejeli peýdalanmak, energonetijeliligi artdyrmak, köpugurly energetika kuwwatyny işjeň ulanmak meselelerine uly üns berilýär. Şu maksat bilen, BMGÖM, ÝHHG, Energiýanyň gaýtadan dikeldilýän çeşmeleri boýunça halkara agentlik (IRENA) bilen bilelikde Türkmenistanda 2030-njy ýyla çenli döwür üçin gaýtadan dikeldilýän energetikany ösdürmek boýunça milli maksatnama işlenip taýýarlanyldy, onda degişli ugurda ileri tutulýan wezipeler kesgitlenildi.

“Türkmenistanyň nebiti we gazy” (OGT) atly halkara maslahat, däbe görä, tejribe alyşmak hem-de energetika ulgamynda halkara hyzmatdaşlygy ilerletmek üçin netijeli çäre bolup hyzmat edýär. 2020-nji ýylda energetika ulgamynda halkara hyzmatdaşlygyny pugtalandyrmaga we ösdürmäge gönükdirilen bu iri, ýöriteleşdirilen forum ilkinji gezek däp bolan görnüşde geçirilmän, Aşgabatdan onlarça ýurtlara onlaýn usulda görkezildi.

XXV ýubileý maslahatyna wideoaragatnaşyk arkaly hökümet düzümleriniň, ugurdaş ministrlikleriň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň, dünýäniň iri nebitgaz, hyzmat ediş hem-de konsalting kompaniýalarynyň, abraýly halkara guramalaryň we maliýe düzümleriniň, diplomatik hem-de ylmy toparlaryň, şonuň ýaly-da, köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň wekilleri gatnaşdylar.

Forumyň gün tertibinde energetika bazarlarynyň ösüşinde global akymlar, COVID-19 pandemiýasyndan soňra energetika dünýäsinde tebigy gazyň orny, Energetika Hartiýasynyň Şertnamasynyň döwrebaplaşdyrylmagy ýaly mowzuklara garaldy. Hazaryň türkmen böleginiň deňiz toplumlaryna maýa goýumlary çekmek, gaz we nebithimiýa pudaklarynyň täze maýa goýum mümkinçilikleri hem-de beýlekiler gyzyklanma bildirilip, ara alnyp maslahatlaşyldy. Ýurdumyzda işleýän daşary ýurt kompaniýalary öz işleri bilen tanyşdyryş dabaralaryny geçirdiler.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň 2021-nji ýylyň 2-nji fewralynda geçiren iş maslahatynda hem-de Ministrler Kabinetiniň geçen ýylyň jemlerine bagyşlanyp, 12-nji fewralda geçirilen giňişleýin mejlisinde ýangyç-energetika toplumyny mundan beýläk-de döwrebaplaşdyrmagyň esasy meselelerine seredildi.

Mahlasy, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň baştutanlygynda amala aşyrylýan Türkmenistanyň daşary syýasatynyň açyklygy, ýurdumyzyň baý tebigy serişdeleri, amatly maýa goýum ýagdaýy — bularyň hemmesi dürli ugurlarda, şol sanda nebitgaz pudagynda halkara hyzmatdaşlygy giňeltmek üçin uly mümkinçilikleri açýar.

(TDH).

Aşgabat, 1-nji mart (TDH). Şu gün hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň käbir orunbasarlarynyň hem-de ýurdumyzyň welaýatlarynyň we paýtagtymyzyň häkimleriniň gatnaşmagynda sanly wideoaragatnaşyk arkaly nobatdaky iş maslahatyny geçirdi. Iş maslahatynda paýtagtymyzy hem-de welaýatlary durmuş-ykdysady taýdan ösdürmek, ýazky ekiş möwsümine taýýarlyk görmek meselelerine, möwsümleýin oba hojalyk işleriniň barşyna hem-de şanly senelere taýýarlyk görlüşine garaldy.

Döwlet Baştutanymyz gün tertibindäki meselelere geçip, Aşgabat şäheriniň häkimi Ý.Gylyjowy hem-de Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary Ş.Durdylyýewi göni aragatnaşyga çagyrdy. Olar ýurdumyzyň baş şäheriniň düzümlerini döwrebaplaşdyrmak boýunça milli Liderimiziň beren tabşyryklaryna laýyklykda alnyp barylýan işler, Aşgabadyň binagärlik keşbini gözelleşdirmäge gönükdirilip, bina edilýän iri, täze desgalardaky işleriň ýagdaýy barada hasabat berdiler.

Aşgabat şäheriniň güni we onuň esaslandyrylmagynyň 140 ýyllygy mynasybetli meýilleşdirilen çärelere taýýarlyk görlüşi hem-de şunuň bilen baglylykda, paýtagtymyzyň köçelerini abadanlaşdyrmak we arassaçylygy saklamak boýunça görülýän çäreler barada habar berildi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Aşgabatda ýaýbaňlandyrylan giň gerimli özgertmeleriň geljegi nazarlaýan toplumlaýyn ösüşe yzygiderli häsiýet bermäge gönükdirilendigini belläp, şäher hojalygyny, jemagat gulluklaryny yzygiderli kämilleşdirmek, olaryň işine sanly tehnologiýalary ornaşdyrmak boýunça işleriň hemişe gözegçilikde saklanylmalydygyny nygtady. Döwlet Baştutanymyz şu maksat üçin bu ulgamdaky iň oňat dünýä tejribelerini öwrenmek hem-de şolary gözellik we ekologiýa düzümlerini öz içine alýan abadançylyk boýunça gurluşyk taslamalary hem-de meýilnamalar işlenip taýýarlanylanda ulanmagyň zerurdygyny aýtdy.

Aşgabadyň binagärlik keşbinde iň oňat milli binagärlik däpleri we nusgalyk, döwrebap çözgütler sazlaşykly utgaşmalydyr, türkmen paýtagty belent derejesiniň nazara alynmagy bilen, ähli babatda nusgalyk bolmalydyr. Munuň özi aýratyn-da, adamlaryň ýaşaýşy üçin iň amatly şertleriň döredilmegine degişlidir diýip, hormatly Prezidentimiz aýtdy.

Milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Aşgabat şäheriniň esaslandyrylmagynyň şöhratly 140 ýyllyk we Watanymyzyň Garaşsyzlyk gününiň 30 ýyllyk şanly seneleriniň toýuna ýokary derejede taýýarlyk görmek meselesine ünsi çekip, bu wakalara gabatlanylyp geçirilýän çäreleriň ýokary guramaçylyk derejesiniň üpjün edilmegi bilen baglylykda, wise-premýere we Aşgabat şäheriniň häkimine anyk tabşyryklary berdi.

Soňra sanly wideoaragatnaşyk arkaly geçirilýän iş maslahaty Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary E.Orazgeldiýewiň hem-de ýurdumyzyň welaýatlarynyň häkimleriniň gatnaşmagynda dowam etdi.

Ilki bilen Ahal welaýatynyň häkimi Ý.Gurbanow alnyp barylýan işler, welaýatyň bugdaý ýetişdirilýän meýdanlarynda bellenen agrotehniki çäreleri talabalaýyk geçirmek, ekinleri mineral dökünler bilen iýmitlendirmek we olara ösüş suwuny tutmak ugrunda zerur işleriň geçirilýändigi barada hasabat berdi.

Welaýatyň gowaça ekiljek meýdanlary ekiş möwsümine taýýarlanylýar, sürüm we tekizleýiş işleri geçirilýär, gowaça ekişinde ulanyljak oba hojalyk tehnikalaryny we gurallaryny abatlap, möwsüme doly taýýar etmek, pagta öndürijileri ekiş möwsümine çenli zerur mukdarda tohum bilen üpjün etmek ugrunda zerur çäreler görülýär. Şunuň bilen bir hatarda, ýeralmanyň we soganyň ýokary hasylyny almak üçin olara degişli ideg işleri geçirilýär.

Hasabatyň dowamynda häkim ýurdumyzy 2019 — 2025-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasynda hem-de Oba milli maksatnamasynda şu ýyl üçin bellenilen işleriň öz wagtynda we ýokary hilli ýerine ýetirilmegini gazanmak ugrunda yzygiderli tagallalaryň görülýändigini, şeýle hem welaýatyň çäklerinde gurlan döwrebap ýyladyşhanalaryň açylyp, ulanmaga berilmegine taýýarlyk görülýändigini habar berdi.

Şeýle hem häkim Watanymyzyň beýik Garaşsyzlygynyň şanly 30 ýyllygy mynasybetli welaýatda açylyp, ulanylmaga berilmegi meýilleşdirilýän desgalaryň gurluşyk işleriniň bellenen möhletlerde tamamlanmagy üçin degişli işleriň ýerine ýetirilýändigi barada hasabat berdi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, bugdaý meýdanlarynda ideg işleriniň agrotehniki möhletlerde we ýokary hilli geçirilmegini üpjün etmegiň, gök öwüsýän maýsalary mineral dökünler bilen iýmitlendirmegiň we ösüş suwuny tutmagyň depginini güýçlendirmegiň zerurdygyny nygtady. Şu işler bilen bir hatarda, welaýatda gowaça ekişine ýokary derejede taýýarlyk görüp, ýerleri we zerur mukdarda gowaça tohumlaryny möwsüme doly taýýar etmek barada hem görkezme berildi.

Döwlet Baştutanymyz halkymyzyň öz topragymyzda öndürilen önümlere islegini doly kanagatlandyrmak maksady bilen, ekilen ýazlyk ýeralmadan we sogandan ýokary hasyl öndürmek üçin bu ekinlere agrotehnikanyň kadalaryna laýyklykda ideg etmegi hem-de beýleki gök-bakja ekinleriniň bellenen möhletlerde ekilmegini üpjün etmek barada häkime anyk tabşyryklary berdi.

Milli Liderimiz eziz Diýarymyzy bagy-bossanlyga öwürmek maksady bilen, ýazky bag ekmek möwsümine ýokary derejede taýýarlyk görülmelidigi, baglaryň ekiljek ýerleriniň we zerur nahallaryň möwsüme doly taýýarlanylmalydygy barada hem anyk görkezmeleri berdi.

Mundan başga-da, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow welaýatyň Ak bugdaý we Kaka etraplarynda gök önümleri ýetişdirmäge niýetlenilip gurlan döwrebap ýyladyşhanalary şu ýylyň mart aýynda ulanmaga bermek üçin zerur işleri geçirmek barada degişli tabşyryklary berdi.

Milli Liderimiz şonuň ýaly-da, ýurdumyzy 2019 — 2025-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasyna hem-de Oba milli maksatnamasyna laýyklykda, welaýatda şu ýyl meýilleşdirilýän işleriň öz wagtynda we ýokary hilli ýerine ýetirilmegini üpjün etmegiň zerurdygyny belledi.

Şunuň bilen baglylykda, hormatly Prezidentimiz wise-premýere we häkime ýurdumyzyň mukaddes Garaşsyzlygynyň şanly 30 ýyllygy mynasybetli welaýatda açylyp, ulanmaga berilmegi meýilleşdirilen medeni-durmuş we önümçilik maksatly desgalarda gurluşyk işleriniň alnyp barlyşyny berk gözegçilikde saklamagy tabşyrdy.

Soňra Balkan welaýatynyň häkimi T.Atahallyýew günbatar sebitde obasenagat toplumyndaky işleriň ýagdaýy, hususan-da, ekerançylyk meýdanlarynda geçirilýän möwsümleýin çäreler barada hasabat berdi.

Welaýatyň gowaça ekiljek meýdanlarynyň ekiş möwsümine toplumlaýyn taýýarlanylyşy, sürüm we tekizleýiş işleriniň bellenen möhletlerde geçirilmegi babatda degişli işleriň durmuşa geçirilişi hem-de gowaça ekişini geçirmekde ulanyljak tehnikalary we gurallary abatlap, möwsüme doly taýýar etmek, ekerançylary ýokary hilli tohum bilen üpjün etmek ugrunda yzygiderli çäreleriň görülýändigi barada habar berildi.

Ýeralmanyň, soganyň we beýleki gök ekinleriň ekişiniň bellenen möhletlerde geçirilmegi, bugdaýa ideg edilişini, hususan-da, bugdaýyň bereketli hasylyny öndürmek maksady bilen, ak ekinlere mineral dökünleri bermek we olara ösüş suwuny tutmak üçin zerur tagallalar edilýär.

Şeýle hem welaýatda täze ýyladyşhanalaryň gurluşygy alnyp barylýar. Ýurdumyzy 2019 — 2025-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasynyň hem-de Oba milli maksatnamasynyň çäklerinde şu ýyl üçin bellenilen işleriň ýerine ýetirilmegi ugrunda ähli tagallalar edilýär.

Watanymyzyň beýik Garaşsyzlygynyň şöhratly 30 ýyllyk senesi mynasybetli, ulanylmaga berilmegi meýilleşdirilýän desgalaryň gurluşyk işleriniň bellenen möhletlerde tamamlanmagy üçin hem degişli işler alnyp barylýar.

Döwlet Baştutanymyz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, oba hojalyk ekinlerini ösdürip ýetişdirmek üçin bölünip berlen ýerleri öz wagtynda sürmek we tekizlemek, tohumlary saýlamak hem-de nobatdaky ekiş möwsümini ýörite tehnikalar bilen üpjün etmek ýaly agrotehniki çäreleriň uly ähmiýete eýedigini belledi hem-de bu işleriň öz wagtynda geçirilmegini tabşyrdy.

Hormatly Prezidentimiz ak bugdaýyň bereketli hasylyny ösdürip ýetişdirmek üçin ak ekinleri mineral dökünler bilen iýmitlendirmek we ösüş suwuny tutmak işlerini agrotehniki ylmyň talaplaryna we möhletlerine laýyklykda geçirmek barada görkezmeleri berdi.

Döwlet Baştutanymyz ekilen ýazlyk ýeralmadan we sogandan ýokary hasyl öndürmek üçin bu ekinlere agrotehnikanyň kadalaryna laýyklykda ideg etmegiň hem-de meýilleşdirilen beýleki gök-bakja ekinleriniň bellenen möhletlerde ekilmegini üpjün etmegiň zerurdygyny aýtdy.

Milli Liderimiz ata Watanymyzy bagy-bossanlyga öwürmek baradaky döwlet maksatnamalaryndan ugur alnyp, ýazky bag ekmek möwsümine ýokary derejede taýýarlyk görülmelidigi, baglaryň ekiljek ýerleriniň we zerur nahallaryň möwsüme doly taýýarlanylmalydygy barada häkime hem-de wise-premýere anyk tabşyryklary berdi.

Mundan başga-da, döwlet Baştutanymyz welaýatyň Türkmenbaşy etrabynda gök önümleri ýetişdirmäge niýetlenilip gurlan döwrebap ýyladyşhanany mart aýynda ulanmaga bermek üçin zerur işleri geçirmek barada degişli tabşyryklary berdi.

Döwlet Baştutanymyz ýurdumyzyň Garaşsyzlygynyň şanly 30 ýyllygy mynasybetli welaýatda açylyp, ulanmaga berilmegi meýilleşdirilen medeni-durmuş we önümçilik maksatly desgalarda gurluşyk işleriniň alnyp barlyşyny berk gözegçilikde saklamak barada görkezmeleri berdi.

Sanly wideoaragatnaşyk arkaly iş maslahaty Daşoguz welaýatynyň häkimi N.Nazarmyradowyň hasabaty bilen dowam etdi. Häkim welaýatda alnyp barylýan işler, hususan-da, welaýatyň bugdaý ýetişdirilýän meýdanlarynda bellenen agrotehniki çäreleriň talabalaýyk geçirilmegi, ak ekinleri mineral dökünler bilen iýmitlendirmek we olara ösüş suwuny tutmak ugrunda zerur işleriň geçirilýändigi barada hasabat berdi.

Welaýatda gowaça ekişine ýokary derejede taýýarlyk görülýär, ýerler we zerur gowaça tohumlary möwsüme taýýarlanylýar. Ýazlyk ýeralmanyň, soganyň we beýleki gök ekinleriň ekişiniň depginini artdyrmak, bag ekmek möwsümine taýýarlyk görmek ugrunda tagallalar edilýär.

Häkim ýurdumyzy 2019 — 2025-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasyndan hem-de Oba milli maksatnamasyndan gelip çykýan wezipeleri degişli derejede çözmek boýunça yzygiderli esasda amala aşyrylýan çäreler hem-de bu ýerde gurlan döwrebap ýyladyşhananyň açylyp, ulanmaga berilmegine taýýarlyk görlüşi barada habar berdi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, sebitiň meýdanlarynda ýaýbaňlandyrylan işleriň agrotehniki möhletlerde we ýokary hilli geçirilmelidigini belläp, gowaça ekişine degişli derejede taýýarlyk görmegi tabşyrdy.

Döwlet Baştutanymyz ýazlyk ýeralmanyň, soganyň we beýleki gök ekinleriň ekişiniň depginini güýçlendirip, bu işleri bellenen agrotehniki möhletlerde tamamlamagy tabşyrdy.

Welaýatda ekologiýa abadançylygynyň gözbaşy bolan ýazky bag ekmek möwsümine hem ýokary derejede taýýarlyk görülmelidir diýip, milli Liderimiz aýtdy.

Mundan başga-da, hormatly Prezidentimiz Görogly etrabynda gök önümleri ýetişdirmäge niýetlenilip gurlan döwrebap ýyladyşhanany mart aýynda ulanmaga bermek üçin zerur işleri alyp barmagy tabşyrdy.

Milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedow wise-premýere we häkime ýurdumyzyň Garaşsyzlygynyň şanly 30 ýyllygy mynasybetli welaýatda açylyp, ulanmaga berilmegi meýilleşdirilen medeni-durmuş we önümçilik maksatly desgalarda gurluşyk işleriniň alnyp barlyşyny berk gözegçilikde saklamagy tabşyrdy.

Soňra göni wideoaragatnaşyk arkaly Lebap welaýatynyň häkimi Ş.Amangeldiýew sebitde alnyp barylýan işleriň ýagdaýy, ýazda gowaça ekiljek meýdanlaryň ekiş möwsümine taýýarlanylyşy, möwsümde ulanyljak tehnikalaryň we gurallaryň abatlanylyşy hem-de ekerançylary tohum bilen üpjün etmek ugrunda görülýän çäreler barada hasabat berdi. Şonuň ýaly-da, ösdürilip ýetişdirilýän bugdaýa ideg işleriniň geçirilişi, mineral dökünler bilen iýmitlendirilişi hem-de ekinlere ösüş suwunyň tutulyşy barada bellenip geçildi.

Häkimiň habar berşi ýaly, welaýatda ýeralmanyň we soganyň ýokary hasylyny almak üçin olara degişli ideg işleri geçirilýär.

Hasabatyň dowamynda häkim ýurdumyzy 2019 — 2025-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasynda hem-de Oba milli maksatnamasynda şu ýyl üçin bellenilen işleriň öz wagtynda we ýokary hilli ýerine ýetirilmegini gazanmak ugrunda yzygiderli tagallalaryň görülýändigini, welaýatyň çäginde gurlan döwrebap ýyladyşhananyň açylyp, ulanmaga berilmegine taýýarlyk görülýändigini habar berdi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, welaýatyň bugdaý meýdanlarynda ideg işleriniň agrotehniki möhletlerde we ýokary hilli geçirilmegini üpjün etmegiň, bugdaýy mineral dökünler bilen iýmitlendirmegiň we ösüş suwuny tutmagyň depginini güýçlendirmegiň zerurdygyny nygtady. Şu işler bilen bir hatarda, sebitde gowaça ekişine ýokary derejede taýýarlyk görüp, ýerleri we zerur gowaça tohumyny möwsüme doly taýýar etmek barada hem görkezme berildi.

Döwlet Baştutanymyz ekilen ýazlyk ýeralmadan we sogandan ýokary hasyl öndürmek üçin, bu ekinlere agrotehnikanyň kadalaryna laýyklykda ideg etmek, meýilleşdirilen beýleki gök-bakja ekinleriniň bellenen möhletlerde ekilmegini üpjün etmek barada häkime we wise-premýere birnäçe anyk tabşyryklary berdi.

Milli Liderimiz eziz Diýarymyzda ekologiýa meselesine uly üns berilýändiginden ugur alnyp, ýazky bag ekmek möwsümine hem ýokary derejede taýýarlyk görülmelidigine ünsi çekdi.

Mundan başga-da, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Çärjew etrabynda gök önümleri ýetişdirmäge niýetlenilip gurlan döwrebap ýyladyşhanany mart aýynda ulanmaga bermek üçin guramaçylykly taýýarlyk görmegi tabşyrdy.

Milli Liderimiz ýurdumyzyň Garaşsyzlygynyň şanly 30 ýyllygy mynasybetli welaýatda açylyp, ulanmaga berilmegi meýilleşdirilen medeni-durmuş we önümçilik maksatly desgalarda gurluşyk işleriniň alnyp barlyşyny berk gözegçilikde saklamagyň möhümdigini belledi.

Soňra Mary welaýatynyň häkimi D.Annaberdiýew sebitde alnyp barylýan işler barada aýdyp, gowaça ösdürip ýetişdirmäge bölünip berlen ýerleri ekiş möwsümine taýýarlamak, şol ýerleri sürmek we tekizlemek boýunça görülýän çäreler, gowaça ekişini geçirmekde ulanyljak tehnikalaryň we gurallaryň abatlanylyşy hem-de pagta öndürijileri zerur mukdarda tohum bilen üpjün etmek ugrunda görülýän çäreler, şonuň ýaly-da, bugdaý meýdanlarynda ideg we ösüş suwuny tutmak işleriniň geçirilişi barada hasabat berdi.

Ýazlyk ýeralmadan we sogandan ýokary hasyl almak maksady bilen, bu ekinlere degişli kada laýyklykda ideg edilýär hem-de beýleki gök-bakja ekinleriniň ösdürilip ýetişdirilmegi üçin zerur çäreler görülýär.

Ýurdumyzy 2019 — 2025-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasynyň hem-de Oba milli maksatnamasynyň çäklerinde şu ýyl üçin işleriň, şol sanda täze gurlan ýyladyşhananyň bellenilen möhletinde ulanylmaga tabşyrylmagy ugrunda zerur çäreleriň görülýändigi bellenildi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, bugdaýy mineral dökünler bilen iýmitlendirmek we oňa ösüş suwuny tutmak işlerini agrotehniki ylmyň talaplaryna we möhletlerine laýyklykda geçirmek hem-de gowaça ekişine ýokary derejede taýýarlyk görüp, ýeri we zerur gowaça tohumlaryny möwsüme doly taýýarlamak barada görkezmeleri berdi.

Milli Liderimiz ekilen ýazlyk ýeralmadan we sogandan ýokary hasyl öndürmek üçin bu ekinlere agrotehnikanyň kadalaryna laýyklykda ideg etmegiň, şeýle hem meýilleşdirilen beýleki gök-bakja ekinleriniň bellenen möhletlerde ekilmegini üpjün etmegiň zerurdygyny belledi. Ýurdumyzy bagy-bossanlyga öwürmek maksady bilen, ýazky bag ekmek möwsümine hem ýokary derejede taýýarlyk görülmelidir diýip, döwlet Baştutanymyz aýtdy.

Mundan başga-da, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Sakarçäge etrabynda gök önümleri ýetişdirmäge niýetlenilip gurlan döwrebap ýyladyşhanany mart aýynda ulanmaga bermek üçin zerur işleri geçirmek barada degişli tabşyryklary berdi.

Hormatly Prezidentimiz ýurdumyzyň Garaşsyzlygynyň şanly 30 ýyllygy mynasybetli welaýatda açylyp, ulanmaga berilmegi meýilleşdirilen medeni-durmuş we önümçilik maksatly desgalarda gurluşyk işleriniň alnyp barlyşyny berk gözegçilikde saklamagy wise-premýere we häkime tabşyrdy.

Soňra milli Liderimiz Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň obasenagat toplumyna gözegçilik edýän orunbasary E.Orazgeldiýewiň hasabatyny diňledi.

Wise-premýer döwlet Baştutanymyzyň oba hojalyk pudagyny ösdürmek ugrunda öňde goýan wezipelerini berjaý etmek boýunça durmuşa geçirilýän çäreler, degişli gurluşyk meýdançalaryndaky işleriň ýagdaýy hem-de ýer we suw serişdelerini netijeli ulanmak boýunça ýerine ýetirilýän işler barada hasabat berdi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, öňde boljak gowaça ekişine taýýarlyk görülmegi ýaly möhüm meselä ünsi çekip, ekiş geçiriljek meýdanlarda sürüm we tekizleýiş işlerini bellenen möhletlerde geçirmek üçin bu ugurda oba hojalyk tehnikalarynyň doly güýjünde işledilmegi barada görkezme berdi.

Döwlet Baştutanymyz ýurdumyzda obasenagat toplumynyň we beýleki pudaklaryň sazlaşykly ösüşiniň möhüm şerti bolan suw serişdeleriniň rejeli peýdalanylmagyna, daşky gurşawyň goralmagyna, adamlaryň amatly durmuş şertleriniň üpjün edilmegine möhüm ähmiýet berilýändigini belledi.

Şeýle hem hormatly Prezidentimiz ýurdumyzy 2025-nji ýyla çenli durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasynyň çäklerinde suw serişdelerini tygşytly peýdalanmak, goşmaça suw gorlaryny döretmek, ýerleriň şorlaşmagynyň öňüni almak we ekerançylyk meýdanlarynyň melioratiw ýagdaýyny gowulandyrmak ugrunda bellenilen işleriň talabalaýyk ýerine ýetirilmegini tabşyrdy.

Hormatly Prezidentimiz ýurdumyzyň toprak-howa şertlerini nazara almak bilen, oba hojalygyna suwaryşyň tygşytlaýjy enjamlaryny, täze usullaryny ornaşdyrmak, Suw hojalygy baradaky döwlet komitetiniň tehniki üpjünçiligini mundan beýläk-de döwrebaplaşdyrmak, şol sanda sanly ulgamyň ornaşdyrylyşyny güýçlendirmek, bu ugurda dünýä tejribesinden peýdalanmak, suw akabalaryny we ýaplary arassalamak işlerini ýola goýmak boýunça işleri talabalaýyk guramagyň möhümdigini aýdyp, bu babatda wise-premýere hem-de häkimlere birnäçe anyk tabşyryklary berdi.

Döwlet Baştutanymyz ýurdumyzyň ilatyny özümizde öndürilen ýeralma we gök-bakja önümleri bilen ýeterlik möçberde üpjün etmek üçin welaýatlaryň häkimlikleri bilen bilelikde, zerur bolan işleri geçirmegi, bu ugurda önüm öndürijileri ýokary hilli tohumlar bilen üpjün etmegi tabşyrdy.

Milli Liderimiz biziň esasy maksadymyz azyk bolçulygyny üpjün etmekden, halkymyzyň ýaşaýyş-durmuş derejesini has-da gowulandyrmakdan, ýurdumyzyň hemmetaraplaýyn ösüşini üpjün etmekden ybaratdyr diýip, bu ugurda kabul edilen döwlet maksatnamalarynyň doly ýerine ýetirilmegini gazanmagyň hökmany şert bolup durýandygyna ünsi çekdi. Şoňa görä-de, her bir ýolbaşçynyň özüne ynanylan wezipeleri ýerine ýetirmäge örän jogapkärçilikli, yhlasly we päk ýürekden çemeleşmegi möhüm talapdyr.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow sanly wideoaragatnaşyk arkaly geçirilýän iş maslahatyny tamamlap, oňa gatnaşanlara öňde goýlan wezipeleri ýerine ýetirmek ugrunda alyp barýan işlerinde üstünlikleri arzuw etdi.

Berkarar döwletiň bagtyýarlyk döwründe hormatly Prezidentimiziň tagallasy bilen ýurdumyzda amala aşyrylýan her bir özgertmeler, ýetilýän belent sepgitler halkymyzyň bähbidine, raýatlarymyzyň ýaşaýyş-durmuş derejesiniň ýokarlandyrylmagyna, gözel Diýarymyzyň gülläp ösmegine gönükdirilýär. Rowaçlygyň, ösüşleriň aýdyň ýolunda bedew bady bilen öňe barýan Garaşsyz, baky Bitarap Türkmenistan döwletimiz dünýäniň ylym we tehnika, tehnologiýa babatdaky ösüşleri bilen deň gadam basýar. Ýurdumyzyň ähli pudaklarynda ornaşdyrylýan häzirki zamanyň ösen talaplaryna laýyk gelýän tehnologiýalar muňa doly güwä geçýär.

Hormatly Prezidentimiziň tagallasy bilen ýurdumyzda sanly ykdysadyýeti ösdürmek babatda hem nusga alarlyk işler durmuşa geçirilýär. Bu babatdaky zerur çäreler «Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2019 — 2025-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň» Maksatnamasyna laýyklykda, tapgyrlaýyn esasda amala aşyrylýar. Milli ykdysadyýetiň ähli pudaklarynda döwrebap sanly we innowasion tehnologiýalary, halkara tejribesi giňden ornaşdyrylýar. Hormatly Prezidentimiziň tagallasy netijesinde ýurdumyzda elektron resminama dolanyşygynyň ornaşdyrylmagy sazlaşykly işleýän sanly ykdysadyýeti ösdürmäge şert döredýär. Ýurdumyzda bäsdeşlige ukyply, maglumat-aragatnaşyk tehnologiýalaryna daýanýan ösen ykdysadyýeti kemala getirmek maksady bilen, «Türkmenistanda 2019 — 2025-nji ýyllarda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň Konsepsiýasy» kabul edildi. Ýokary tehnologiýaly sanly ykdysadyýet önümçiligiň täze usullaryny, adamlaryň bilimine we iş endiklerine bildirilýän täze talaplary emele getirýär. Sanly ykdysadyýetiň ornaşdyrylmagy ýurdumyzda ykdysady ösüşiň we önümçiligiň depgininiň artdyrylmagyna, dolandyryş düzüminiň kämilleşdirilmegine getirýär. Halkymyzyň abadan, bolelin, bagtyýar durmuşyny üpjün etmäge gönükdirilen bu ykdysady özgertmeler hormatly Prezidentimiziň «Döwlet adam üçindir!» diýen ynsanperwer şygary ýörelge edinen durmuş syýasatynyň netijesinde amala aşyrylýar.

Milli Liderimiziň halkymyzyň bagtyýar durmuşyny üpjün etmek babatda amala aşyrýan il-ýurt bähbitli işleri rowaç, belent başy aman bolsun!

Berdimyrat ATAÝEW,

Türkmenistanyň Döwlet migrasiýa gullugynyň Daşoguz welaýaty boýunça müdirliginiň harby gullukçysy, kapitan.

Bilşimiz ýaly, «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylynyň 25-nji fewralynda hormatly Prezidentimiziň ýurdumyzyň deputatlar düzümi bilen duşuşygy boldy. Onda milli parlamentiň öňünde durýan möhüm wezipeler anyklaşdyryldy hem-de Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe kanunçykaryjylyk işiniň ileri tutulýan ugurlary kesgitlenildi. Onuň dowamynda milli Liderimiz: «Biz daşary ýurt maýa goýumlaryny çekmek arkaly ýurdumyzyň ähli sebitlerinde häzirki zaman elektrik stansiýalaryny gurduk, bar bolanlarynyň durkuny täzeledik» diýip bellemek bilen, duşuşyga gatnaşyjylaryň ünsüni ykdysadyýetiň möhüm pudagy bolan energetika ulgamyna çekdi. Munuň özi häzirki wagtda ýurdumyzyň milli energetika ulgamyny ösdürmegiň döwlet syýasatynda ileri tutulýan ugurlaryň hatarynda durýandygyny doly tassyklady.

Bu günki gün Türkmenistan tutuş dünýäde iri energetika döwleti hökmünde tanalýar. Biziň ýurdumyzda degişli ugurda häzirki döwre çenli giň gerimli özgertmeler durmuşa geçirildi we dünýä jemgyýetçiligine nusgalyk tejribe toplanyldy. Bu bolsa döwletimiziň energetika garaşsyzlygyny üpjün etmeklige we energetika diplomatiýasyny üstünlikli durmuşa geçirýän Türkmenistany elektrik energiýasyny eksport edýän kuwwatly ýurda öwürmäge mümkinçilik berdi.

Milli Liderimiziň parasatly baştutanlygynda milli ykdysadyýetimiziň möhüm pudagy bolan energetika senagaty düýpli döwrebaplaşdyryldy. Ýokary derejeli tehnologiýalar esasynda pudagyň işi kämilleşdirilip, ýurdumyzda öndürilýän elektrik energiýasynyň möçberi artdyrylýar. Bu ugurda obalarda, şäherçelerde we etrap merkezlerinde energiýa paýlaýjy ulgamlaryň durky yzygiderli täzelenýär. Öz gezeginde ýurdumyzda amala aşyrylýan işleriň — kuwwatly täze elektrik stansiýalarynyň we elektrik geçirijileriň gurulmagy bilen, milli energetika pudagynyň kuwwaty has-da ýokarlandyrylýar. Munuň özi möhüm geosyýasy we geoykdysady ähmiýetli transmilli elektrik geçirijileri gurmaga ýardam berýär. Muňa şu ýyl Kerki — Şibirgan ugry boýunça güýjenmesi 500 kilowolt bolan, uzynlygy 153 kilometrlik elektrik geçirijisiniň işe girizilmegi hem aýdyň şaýatlyk edýär.

Bilşimiz ýaly, ýurdumyzda «Energiýany tygşytlamagyň 2018 — 2024-nji ýyllar üçin Döwlet maksatnamasy», «Türkmenistanyň energetika diplomatiýasyny ösdürmegiň 2021 — 2025-nji ýyllar üçin Maksatnamasy» hem-de «Energiýanyň dikeldilýän çeşmelerini ösdürmek boýunça 2030-njy ýyla çenli Türkmenistanyň Milli strategiýasy» kabul edildi. Bu resminamalar döwletimiziň elektrik energetika ulgamynyň durnukly ösüşini üpjün etmekde möhüm ähmiýete eýe bolar.

Mejlisiň deputatlary bilen geçirilen duşuşykda hormatly Prezidentimiz energiýanyň daşky gurşawa zyýansyz, gaýtadan dikeldilýän çeşmeleriniň innowasion tehnologiýalaryny işläp taýýarlamalydygyny belledi. Onda ýurt Baştutanymyz «Energiýanyň dikeldilýän çeşmeleri hakynda» Kanuny kabul etmekligiň maksadalaýyk boljakdygyny hem aýratyn nygtady. Bularyň ählisi energetika pudagynyň milli Liderimiziň üns merkezinde saklanýandygyny doly äşgär edýär.

Jumanazar BATMANOW,

Türkmenistanyň Döwlet energetika institutynyň uly mugallymy.

«Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» diýlip yglan edilen 2021-nji ýylda eziz Diýarymyzyň mukaddes Garaşsyzlygyna 30 ýyl dolýar. Garaşsyzlyk ýyllarynda hormatly Prezidentimiziň parasatly baştutanlygynda ýurdumyzyň ähli pudaklary bilen bir hatarda gazhimiýa senagaty hem güýçli depginler bilen ösýär.

Bagtyýar eýýamda Türkmenistanyň ýerasty we ýerüsti tebigy serişdelerine dünýä bazarlarynda uly isleg bildirilýär. Mähriban Arkadagymyzyň tagallalary bilen bu baýlyklar halkymyzyň hal-ýagdaýyny yzygiderli gowulandyrmaga, ilatyň ýaşaýyş-durmuş taýdan goraglylygyny üpjün etmäge gönükdirilýär.

Hormatly Prezidentimiziň ýurdumyzy ykdysady taýdan ösdürmek babatdaky alyp barýan işleri, taýsyz tagallalary bilen berkarar döwletimizi bagtyýarlyga besleýär. «Türkmenistanyň nebitgaz senagatyny 2030-njy ýyla çenli ösdürmegiň Maksatnamasynyň» wezipelerinde ýurdumyzyň iri senagatyny ösdürmek bilen, halkyň hal-ýagdaýyny has-da gowulandyrmak maksat edinilýär. Munuň özi ykdysadyýete degişli pudagy diwersifikasiýalaşdyrmak, ýokary tehnologiýalaryň üsti bilen gazy we nebiti gaýtadan işlemek, dünýä bazarynda ýokary islege eýe bolan önümleri öndürýän önümçiligi döretmek işleriniň döwrebaplygy bilen aýdyň görünýär. Şol maksatlardan ugur alnyp, 2018-nji ýylyň 17-nji oktýabrynda ýurdumyzyň Balkan welaýatynyň Türkmenbaşy etrabynda Gyýanlydaky polimer zawody uly dabara bilen ulanyşa girizildi.

Sebitiň iri senagat desgalarynyň biri bolan bu gazhimiýa toplumynyň gurluşygyna «Türkmengaz» döwlet konserni koreý we ýapon kompaniýalary bilen bilelikde iri maýa goýumlary amala aşyrdy. Bu toplumyň ýylda 5 milliard kub metr tebigy gazy işlemäge mümkinçiligi bar. Häzirki zamanyň iň kämil tehnologiýalary ornaşdyrylan toplumda her ýyl 386 müň tonna ýokary hilli polietilen, 81 müň tonna polipropilen öndürmek göz öňünde tutuldy. Şu möçberdäki önümleri öndürmek üçin tebigy gazyň düzüminden alnan zerur bolan etan, propan ýaly maddalardan galan arassa 4,5 milliard kub metri ýangyç hökmünde gaz geçiriji ulgamlara akdyrylýar.

Häzirki zaman talaplaryna laýyk gelýän zawodda ýer astyndan alynýan «mawy ýangyçdan» täze tehnologiýalaryň kömegi bilen polietilen we polipropilen öndürilýär. Bu zawodyň öndürýän ýokary dykyzlykly polietilen we polipropilen önümlerine dünýä bazarynda uly isleg bildirilýär. Kärhanada öndürilýän önümleriň dürli görnüşleri, ýagny polimer örtügi, emeli süýüm, berk termoplastlar, turbalar, kendir, berk tanaplar, awtoulaglar üçin süzgüçler, egin-eşikler, mebeller, gaplaýyş serişdeleri, azyk önümleri üçin gaplar häzirki döwürde halk hojalygynda giňden peýdalanylýar.

Polietilen öndürýän desgada iki petle görnüşli reaktorlar ýokary öndürijiligi bilen tapawutlanýar. Ol dünýäde täze innowasion enjam hasaplanýar. Bu ýerde dünýä meşhur «Ineos» kompaniýasynyň tehnologiýalary giňden ulanylýar. Onuň ýokary hilli «TDS1097 — 2018» belgili önümi milli standartymyza laýyk gelip, ýokary dykyzlykly polietileniň 7 görnüşini öndürýändigi bellenilmäge mynasypdyr.

Häzirki döwürde zawodda polimer önümleriniň dürli görnüşlerini satmak barada Hazarýaka döwletlerinden Russiýa Federasiýasynyň «Kartli», «Polimer SM», «Belis», «Himtrastreýding», «Politer» ýaly kompaniýalarynyň on birisi, şeýle-de Gazagystanyň «AlemPolymer» kompaniýasy bilen şertnamalar baglaşylypdyr. Umuman, tebigy gazy toplumlaýyn işlemäge uly üns berýän ýurdumyz energiýa serişdelerini uly möçberde iberýän kuwwatly döwlet hökmünde öňe çykyp, dünýäniň energetika bazarynda öz ornuny barha berkidýär. Şuňa laýyklykda, döwletimiz energetika eksportyny ösdürýär. Ýeri gelende aýtsak, harytlary daşary ýurtlara ibermekde Gahryman Arkadagymyzyň gurduryp beren Türkmenbaşynyň Halkara deňiz porty möhüm ähmiýete eýedir. Harytlary daşary ýurtlara ugratmakda demir ýol ulaglary bilen hem netijeli işler durmuşa geçirilýär.

Gyýanlydaky polimer zawodynda bir müňden gowrak adam zähmet çekýär. Olaryň zähmetiniň netijeli bolmagy we mynasyp dynç almagy üçin ähli şertleriň döredilişi ýaly, ekologiýa bildirilýän talaplar hem pugta berjaý edilýär. Hormatly Prezidentimiz ýaşlaryň ýurdumyzda hem-de daşary ýurtlarda okamagy we öz ugurlary boýunça çuňňur bilimli hünärmenler bolup ýetişmekleri üçin uly mümkinçilikleri döretdi. Şeýle ýaşlaryň ençemesi Gyýanlydaky polimer zawodynda zähmet ýoluny dowam etdirip, ýurdumyzyň ykdysadyýetini ösdürmek we mukaddes Garaşsyzlygymyzyň 30 ýyllyk şanly baýramyna mynasyp goşantlaryny goşmak ugrunda yhlas-başarnyklaryny gaýgyrmaýar.

Gyýanlydaky polimer zawodynda alnyp barylýan işler geljekde hem ýurdumyzy ykdysady taýdan ösdürmäge, milli senagaty dünýä derejesine çykarmaga, nebitdir gazdan alynýan erginleri gaýtadan işläp, taýýar önüm öndürmäge, onuň üsti bilen halk hojalygynyň dürli talaplaryny kanagatlandyrmaga, milli senagaty kuwwatlandyrmaga, ýokary hünär derejesine eýe bolan milli hünärmenleri kemala getirmäge hem-de kämilleşdirmäge, ösen döwletler bilen hyzmatdaşlygy has-da giňeltmäge ýardam eder. 

Sanly ulgamyň berýän mümkinçiliklerinden peýdalanyp, olar bilen söhbetdeş bolanymyzda, ýürek buýsançlaryny şeýle beýan edýärler:

Mekan Tirkeşow,
Gyýanlydaky polimer zawodynyň polimer öndürýän 2-nji sehiniň polipropilen öndürýän desgasynyň tehnologik gurluşlarynyň II/IV derejeli operatory:

— Men Gahryman Arkadagymyzyň gurduryp beren daşky gurşawa zyýansyz gazhimiýa toplumynda bir ýyldan gowrak wagt bäri zähmet çekýärin. Bu ýerde polipropilen desgasynyň tehnologiýasyny ýöriteleşdirilen kompýuteriň üsti bilen awtomatik usulda dolandyryp, ähli işleriň gidişine gözegçilik edýärin. Gözegçilikde çig maldan taýýarlanylýan önümiň tehnologiýasynyň bökdençsiz berjaý edilmegi möhüm bolup durýar. Şoňa görä-de, çylşyrymly iş prosesini bilmek zerur. Häzirki döwürde mukaddes Garaşsyzlygymyzyň şanly 30 ýyllygyna mynasyp goşandymyzy goşmak üçin uly höwes bilen işleýärin. Biz — ýaş hünärmenler şeýle ajaýyp toplumy gurduryp ulanmaga berendigi hem-de milli ykdysadyýetimizi ösdürmek, halkymyzyň durmuş derejesini has-da ýokarlandyrmak ugrunda edýän tagallalary üçin hormatly Prezidentimize tüýs ýürekden hoşallygymyzy bildirýäris.

Şirmämmet Dawudow,
Zawodyň gazy ilkinji gaýtadan işleýän 1-nji sehiniň gazy kreking ediji desgasynyň tehnologik gurluşlarynyň II/IV derejeli operatory:

— Men gazhimiýa toplumynyň ýöriteleşdirilen awtomatika degişli kompýuter ulgamyny işletmek bilen, desganyň awtomatik dolanyşygyna gözegçilik edýärin. Hormatly Prezidentimiz ýaşlaryň ýurdumyzda hem-de daşary ýurtlarda okamaklary we olaryň öz ugurlary boýunça çuňňur bilimli hünärmenler bolup ýetişmekleri üçin uly mümkinçilikler döredip berdi. Bu mümkinçilikden peýdalanyp, bilim alan hünärim boýunça Gyýanly şäherçesindäki gazhimiýa toplumynda 1 ýyl bäri işleýärin. Işiň ähli tilsimlerini ele almak üçin halypalardan görelde alýaryn. Olar bilen egin-egne berip zähmet çekýäris.

Şeýle ajaýyp zamanada bagtyýar durmuşda ýaşamaga we zähmet çekmäge uly mümkinçilikleri döredip berýän hormatly Prezidentimiziň jany sag, ömri uzak, döwletli işleri rowaç bolsun!

Begli Hojageldiýew,
Zawodyň polimer öndürýän 2-nji sehiniň polietilen öndürýän desgasynyň tehnologik gurluşlarynyň II/IV derejeli operatory:

— Men hormatly Prezidentimiziň bize — ýaşlara çuňňur bilim almaga döredip berýän mümkinçilikleriniň netijesinde Hytaý Halk Respublikasynda Nebit uniwersitetinde maşyngurluşyk, saklaýyş we nebiti daşamak boýunça hünär öwrendim. Häzir bolsa ýurdumyzyň ykdysady ösüşlerine mynasyp goşant goşýan uly zawodda işleýändigime juda begenýärin. Gahryman Arkadagymyzyň halk bähbitli, ýurt ähmiýetli durmuşa geçirýän beýik işleri hemmämizi begendirýär. Bu toplumyň döredilmegi bilen örän köp iş orunlary döredi. Men bu toplumda dünýäniň öňdebaryjy kompaniýalarynda ornaşdyrylan kompýuterler arkaly işleriň gidişine gözegçilik edýärin.

Zawodymyzyň ähli hünärmenleri mukaddes Garaşsyzlygymyzyň şanly toýuny mynasyp sowgatlar bilen garşylamagyň aladasy bilen zähmet çekýär. Hormatly Prezidentimiz tarapyndan 2018-nji ýylda gurduryp ulanmaga berlen gazhimiýa toplumynyň geljegi örän uly. Ýokary bilim alyp, ýurdumyza gerekli hünärmen bolup ýetişmäge hem-de şeýle döwrebap kärhanada zähmet çekmäge döredilen mümkinçilikler üçin hormatly Prezidentimize alkyş aýdýarys.

Geçen ýylda 9300 inedördül metre golaý haly dokap, ýyly zähmet üstünlikleri bilen jemlän Halajyň çeper halyçylyk kärhanasynyň işine ezber gelin-gyzlary ýyllyk borçnamany 106 göterim amal etdiler. Olaryň ellerinden önen gözellik bolsa şuglasyny diňe bir ýurdumyza däl, Ýer ýüzüne çaýdy.

Ozal hem habar berşimiz ýaly, bu ýerde işine ussat halyçylaryň onlarçasy zähmet çekýär. Aýnabat Derýaýewa, Akgül Hallyýewa, Gülendam Taňňyýewa, Bahargül Annaýewa ýaly «Türkmenistanyň at gazanan halyçysy» diýen belent ada mynasyp bolan ussatlar halaçly zenanlaryň esasy kärine öwrülen gadymy senedi ýaş şägirtlerine hem geçirýärler. Kärhana täzelikde işe gelen gelin-gyzlar tejribeli halypalarynyň gadamyna gadam goşup, gözellik döredýärler.

Galyberse-de, Halaç etraby diňe bir welaýatymyzda däl, tutuş ýurdumyzda hem halyçylyk sungatynyň iň meşhur merkezleriniň biri. Döwrebap çeper halyçylyk kärhanasyndan başga-da, etrapda haly dokalýan enjamsyz öýe seýrek gabat gelersiňiz. Çagalykdan göreni-bileni haly bolan gyzlaryň aglabasy işe ýarar ýaşa ýetensoň, bu kärhananyň işgärine öwrülýärler.

Halajyň çeper halyçylyk kärhanasy welaýatymyzda iň baýry zähmet ojaklarynyň biridir. Mundan alty aý ozal bu kärhana degişli birinji önümhananyň durky täzelenildi. Bu işi «Altyn gum» hususy kärhanasynyň gurluşykçylary ýokary hil derejesinde amala aşyrdylar. 1000 inedördül metrden gowrak meýdany eýeleýän önümhanada şertler has-da gowulandyrylypdyr. Önümhana halyçylaryň işinde zerur bolan goşmaça ýagtylyk çeşmeleri bilen hem üpjün edilipdir. Düýpli abatlanylan ýyladyş-sowadyş ulgamlary bu ýerdäki joşgunly zähmete täsirini ýetirýär.

Durkunyň düýpli täzelenilmegi önümhanadaky işleriň gerimine hem täsirini ýetirdi. Bu ýerde adaty halylardan tapawutlylykda, görnüşi we bezegi bilen haýran galdyryp biljek derejedäki täsin halylar hem dokalýar. Geçen ýyl şeýle gözellikleriň 60 inedördül metrini döreden önümhananyň halyçylary bu işi Türkmenistan ― parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany ýylynda hem dowam etdirýärler.

Önümhanada täze özleşdirilen görnüşleriň biri tegelek halylardyr. Gözbaşyny geçen ýyldan alýan bu tejribe bilen eýýäm ikinji haly taýýar bolup gelýär. Täze halynyň ölçegleri 7x7 metr. Ol bu ýerde dokalan ilkinji tegelek halydan nagyşlary we beýleki gözellikleri bilen aýratyn tapawutlanýar. Täze halyny döretmäge Şemşat Hemmiýewa, Jeren Taňryberdiýewa, Akjagül Akjaýewa ýaly ussatlar gatnaşýarlar.

Halaçly halyçylaryň esasy maksady — mukaddes Garaşsyzlygymyzyň 30 ýyllygyna sowgatly barmak. Toýlar — durmuşymyzyň, gözellik bolsa toýlaryň bezegi. Nesip bolsa, gözellik Halajyň çeper halyçylyk kärhanasynyň ussatlarynyň şanly toýumyza esasy sowgady bolar.

Agageldi ITALMAZOW,

ýörite habarçymyz.

Häzirki wagtda dünýä ykdysadyýetinde durnukly ösüşi gazanmagyň, ykdysadyýetde we halk hojalygynyň beýleki pudaklarynda netijeliligi ýokarlandyrmagyň esasy şerti sanly ulgama geçmekdir. Dünýäniň ähli döwletlerinde sanly tehnologiýalary ulanmagyň netijeliligini ýokarlandyrmaga uly üns berilýär. Bäsdeşlige ukyplylyk, innowasion ösüş we täze iş orunlarynyň, döwrebap mümkinçilikleriň döredilmegi häzirki zaman maglumat-aragatnaşyk tehnologiýalarynyň ulanylmagy bilen baglydyr.

Ýurdumyzda durmuşa geçirilýän «Türkmenistanda 2019 — 2025-nji ýyllarda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň Konsepsiýasynda» ykdysadyýetiň ähli pudagyna sanly tehnologiýalary giňden ornaşdyrmak göz öňünde tutulýar. Milli Liderimiziň Kararyna laýyklykda, Türkmenistanda sanly ykdysadyýeti ösdürmek boýunça pudagara toparyň döredilmegi, «Türkmenaragatnaşyk» agentliginiň sanly ykdysadyýeti ösdürmek boýunça ygtyýarly edara hökmünde kesgitlenilmegi we ýörite mejlislerde bu ugurda ýerine ýetirilmeli işleriň anyk ugurlarynyň bellenilmegi we beýleki işler sanly ykdysadyýete geçmegiň möhüm tapgyry boldy.

Sanly ulgama geçmegiň çäklerinde ygtybarly IT infrastrukturany döretmek hem möhümdir. Döwrebap sanly infrastrukturanyň bolmagy sanly ykdysadyýete tapgyrlaýyn geçiş döwründe ýurdumyzyň halkara ykdysady gatnaşyklarynyň häzirki zaman ulgamyna üstünlikli goşulmagyna ýardam berýär.

Milli Liderimiz 2021-nji ýylyň fewralynda ulag-aragatnaşyk toplumyny ösdürmek boýunça geçiren iş maslahatynda halkara tejribeden ugur alyp, ilata edilýän hyzmatlaryň görnüşlerini artdyrmak, internet hyzmatlarynyň halk köpçüligi üçin elýeterli bolmagyny gazanmak barada birnäçe tabşyryklary berdi.

Häzirki wagtda e.gov.tm döwlet hyzmatlar portalynyň mümkinçilikleri düýpli ösdürilýär. Pudaklaýyn dolandyryş edaralary tarapyndan ýerine ýetirilýän hyzmatlary sanlylaşdyrmak maksady bilen, elektron görnüşde petekleri satmak, ýük-ulag hyzmatlaryna sargytlary kabul etmek, taksi hyzmatyndan peýdalanmak, şeýle-de «Bir penjire» ulgamynyň kömegi bilen jemagat, ýaşaýyş, bank hem-de beýleki birnäçe hyzmatlardan peýdalanmak we olaryň töleglerini onlaýn tertipde geçirmek mümkinçiliklerini girizmek hem-de kämilleşdirmek bilen bagly işler tapgyrlaýyn esasda amala aşyrylýar. Ýakyn geljekde «Türkmenawtoulaglary» agentliginiň kärhanalarynyň awtobuslarynda, ýeňil taksi we ýük awtoulaglarynda nagt däl elektron töleg we JIPES/Glonass ulgamlaryny, internet arkaly hyzmatlary we ýol petekleriniň satylmagyny giňden ornaşdyrmak meýilleşdirilýär.

Sanlylaşdyrmak ykdysadyýeti we maliýe ulgamyny hil taýdan netijeli ösdürmegiň we ony dolandyrmagyň oňyn guraly bolup, ilkinji nobatda, adamlaryň durmuşyny ýeňilleşdirmäge, zähmet öndürijiligini ýokarlandyrmaga, wagty tygşytlamaga şert döredýär. «Internet bank», «Mobil bank» we «Elektron söwda» ulgamlarynyň üsti bilen amal edilýän nagt däl hasaplaşyklaryň ýola goýulmagy, «Cash back» höweslendiriş hyzmatynyň işe girizilmegi, «Mobil töleg terminaly», şeýle hem bölek satuw we hyzmat ulgamlarynda QR-kod ulgamy arkaly hasaplaşyklary geçirmek boýunça taýýarlyk işleriniň geçirilmegi ýaly möhüm işlerde düýpli öňegidişlikler gazanylýar. Şeýle-de Türkmenistanyň Ykdysadyýet we maliýe ministrligi tarapyndan ýuridik şahslary we maýa goýum taslamalaryny döwlet tarapyndan bellige almak babatda sanly gurşawda hyzmatlar ýola goýuldy. Bu hyzmatlaryň hatarynda täze dörediljek kärhananyň adyny tassyklamak, olar bilen bagly resminamalary hasaba almak, ýuridik şahsyň möhletini uzaltmaga degişli resminamalary resmileşdirmek bilen bagly sanly hyzmatlaryň ençemesi bar.

Ministrler Kabinetiniň 2021-nji ýylyň 12-nji fewralynda geçirilen giňişleýin mejlisinde hormatly Prezidentimiz ýurdumyzy ykdysady taýdan ösdürmegi nazarlaýan birnäçe taryhy ähmiýetli resminamalara gol çekdi. Olaryň hatarynda «Türkmenistanda 2019 — 2025-nji ýyllarda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň Konsepsiýasynda» göz öňünde tutulan wezipeleriň amala aşyrylmagyny üpjün etmek, milli ykdysadyýetiň pudaklarynda sanly ulgamlary giňden ornaşdyrmak arkaly ýokary tehnologiýaly we bäsdeşlige ukyply sanly ykdysadyýeti ösdürmek maksady bilen kabul edilen «Türkmenistanda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň 2021 — 2025-nji ýyllar üçin Döwlet maksatnamasy» hem-de şu maksatnamany amala aşyrmak boýunça ýerine ýetirilmeli çäreleriň Meýilnamasy, «Türkmenistanyň 2021-nji ýyl üçin maýa goýum Maksatnamasy», «Türkmenistanyň 2021 — 2030-njy ýyllar üçin daşary söwda Strategiýasy» bar. Şeýle-de eksport-import amallary üçin «Bir penjire» ulgamynyň işini utgaşdyrmak boýunça Pudagara topary döretmek hakynda çözgüt kabul edildi.

Döwletimiziň ykdysady ösüşinde, sanly ykdysadyýeti işjeňleşdirmekde göz öňünde tutulan belent maksatlara ýetmekde milli Liderimiziň kabul eden bu möhüm çözgütlerine aýratyn orun degişlidir. Döwlet Baştutanymyz milli ykdysadyýetimiziň ähli ulgamlaryna halkara standartlara laýyk gelýän sanly ulgamy we maglumat-aragatnaşyk tehnologiýalarynyň täze gazananlaryny yzygiderli ornaşdyrmak işleriniň amala aşyrylýandygyny nazarda tutup, bu ulgamlaryň kiberhowpsuzlygyny üpjün etmek boýunça utgaşykly işleriň alnyp barylmalydygyny belledi. Şunuň bilen baglylykda, kiberhowpsuzlyk ulgamynyň işini yzygiderli döwrebaplaşdyrmak meselelerine möhüm ähmiýet berilmelidigi nygtaldy.

Şulardan görnüşi ýaly, Birleşen Milletler Guramasy tarapyndan 2030-njy ýyla çenli Durnukly ösüş maksatlaryna ýetmegiň çäklerinde Türkmenistanyň ykdysady mümkinçilikleriniň durmuşa geçirilmegi giň gerime eýe bolýar, sanly ulgama geçiş döwründe oňyn netijeler gazanylýar. Sebäbi sanly tehnologiýalaryň ulanylmagy Durnukly ösüş maksatlarynyň netijeli durmuşa geçirilmegine, ýurdumyzyň durmuş-ykdysady taýdan ösüş depginini ýokarlandyrmaga ýardam edýär.

Ýurdumyzda sanly ulgamlary, ylmyň we tehnologiýalaryň iň soňky gazananlaryny giňden ornaşdyrmak boýunça alnyp barylýan özgertmeleriň başynda duran hormatly Prezidentimiziň döwletli işleri geljekde-de rowaç, jany sag, ömri uzak bolsun!

Selimberdi HOJABERDIÝEW,

Türkmenistanyň Prezidentiniň ýanyndaky Döwlet gullugy akademiýasynyň diňleýjisi.