Aşgabat, 11-nji mart (TDH). Şu gün hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasarlarynyň, Döwlet howpsuzlyk geňeşiniň agzalarynyň, şeýle hem käbir ministrlikleriň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň ýolbaşçylarynyň gatnaşmagynda iş maslahatyny geçirdi. Onuň gün tertibine ýurdumyzyň ykdysadyýetiniň möhüm meseleleri girizildi.
Milli Liderimiz maslahaty açyp, şu ýyl ýurdumyzda «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» şygary astynda mukaddes Garaşsyzlygymyzyň 30 ýyllyk şanly baýramy mynasybetli dabaraly baýramçylyk çärelerini geçirmäge giňden taýýarlyk görülýändigini belledi. Mukaddes Garaşsyzlygymyzyň baýramyna ýeňil bolmadyk halkara ýagdaýda taýýarlyk görülýär.
Häzirki döwürde öňdebaryjy maliýe institutlarynyň berýän bahalaryna görä, dünýä ykdysadyýeti diňe haýallyk bilen ösüş ýoluna düşýär. Dünýä ykdysady bazarlarynda durnuksyz ýagdaý dowam edýär diýip, döwlet Baştutanymyz sözüni dowam etdi. Şeýle hem ösen ykdysadyýetli ýurtlarda-da ösüş depgininiň az-kem peselýändigi duýulýar. Şeýlelikde, çylşyrymly daşarky geosyýasy şertler emele gelýär. Şol sanda nebitiň we gazyň nyrhlary durnukly peselýär. Bu bolsa serişdeleriň halkara bazarlarynyň ýagdaýyna we maýa goýumlarynyň gelşine öz täsirini ýetirýär. Ýurdumyzyň söwda hyzmatdaşlary bolan döwletlerde hem ykdysady işjeňlik pese düşdi.
Ýokarda bellenip geçilen sebäplere garamazdan, ýurdumyzda makroykdysady ýagdaý durnukly bolmagynda galýar diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow kanagatlanma bilen belledi.
Biz ýaňy-ýakynda siziň bilen şu ýylyň iki aýynda pudaklaryň işiniň netijelerine seretdik. Şondan öň, ýörite maslahatlarda ähli pudaklaryň işine jikme-jik garadyk. Deputatlar bilen duşuşyk geçirdik. Ýurdumyzyň ykdysadyýetini mundan beýläk-de ösdürmek boýunça oňat çäreleri belledik diýip, milli Liderimiz aýtdy.
Häzirki döwürde ýokary we durnukly ykdysady ösüş ýeterlik derejede üpjün edilýär. Bu ösüş şu ýylyň iki aýynyň jemleri boýunça 5,9 göterime barabar boldy.
Ýurdumyzda ykdysady we durmuş taýdan durnukly ýagdaý saklanýar. Daşarky wehimlere garşy çalt we netijeli çäreler görülýär. Türkmenistan ykdysady ýagdaýyň üýtgemegine çalt uýgunlaşýar.
Durmuş ulgamyny işjeň ösdürmek boýunça hem netijeli işler dowam edýär. Hususan-da, ilaty durmuş taýdan goramak boýunça zerur işler amala aşyrylýar. Bilim we saglygy goraýyş ulgamlarynda özgertmeler üstünlikli durmuşa geçirilýär diýip, döwlet Baştutanymyz nygtady.
Önümlere daşarky islegiň peselýän şertlerinde ýurdumyzyň ykdysadyýetini diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürmek boýunça çäreler işjeň amala aşyrylýar. Içerki bazary özümizde öndürilýän önümleriň hasabyna doly üpjün etmek boýunça zerur çäreler görülýär. Daşary ýurtlardan getirilýän önümleriň ornuny tutýan harytlary öndürýän önümçilikleri höweslendirmek boýunça hem zerur işler geçirilýär.
Biz ýurdumyzyň ykdysadyýetiniň dürli pudaklarynda giň gerimli sebit we milli maýa goýum taslamalaryny hem-de özgertmeleri durmuşa geçirmek boýunça alnyp barylýan işleriň depginini birjik-de peseltmeýäris. Maliýe, salgyt-býujet, pul-karz, daşary-ykdysady, nyrh emele getiriş syýasatynda özgertmeler üstünlikli amala aşyrylýar diýip, milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedow aýtdy.
Bu işleriň ählisi biziň mümkinçiliklerimiziň gerimini giňeltmäge, dünýädäki ykdysady çökgünligiň ýaramaz netijelerini azaltmaga mümkinçilik berýär diýip, hormatly Prezidentimiz sözüni dowam etdi. Şeýle hem Türkmenistan daşary syýasat ugruny işjeň alyp barýar. Bu syýasat oňyn Bitaraplyk, parahatçylyk söýüjilik, «Açyk gapylar», hoşniýetli goňşuçylyk we gyzyklanma bildirýän ähli daşary ýurtly hyzmatdaşlar bilen deňhukukly, özara bähbitli hyzmatdaşlyk etmek däplerine esaslanandyr. Biziň ýurdumyz döwletara derejesinde netijeli gatnaşyklary ösdürmek bilen, köpugurly derejede bähbitli hyzmatdaşlyk etmäge gyşarnyksyz eýerýändigini görkezýär.
Şu ýyl — mukaddes Garaşsyzlygymyzyň 30 ýyllyk şanly baýramynyň bellenilýän ýylynda Türkmenistan Hazarýaka döwletleriň Baştutanlarynyň ýokary derejedäki VI duşuşygyna, Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasynyň XV duşuşygyna başlyklyk edýär diýip, milli Liderimiz belledi. Şunuň bilen baglylykda, biziň ýurdumyz daşary ýurt döwletleriniň Baştutanlarynyň gatnaşmagynda köp sanly möhüm halkara çäreleriň, şeýle hem ýokary derejeli daşary ýurtly myhmanlaryň gatnaşmagynda köp sanly dürli baýramçylyk çäreleriniň geçirilýän ýerine öwrüler. Bu bolsa Türkmenistanyň halkara abraýynyň barha artýandygyna aýdyň şaýatlyk edýär. Biziň alyp barýan daşary we içeri syýasatymyzyň dünýä bileleşigi tarapyndan doly goldanylýandygyny görkezýär diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow aýtdy.
Maslahatyň dowamynda milli Liderimiz aýry-aýry ministrlikleriň we pudak edaralarynyň ýolbaşçylarynyň alyp barýan işlerine nägilelik bildirdi. Mümkinçilikleriň doly möçberde ulanylmaýandygy, käbir ýolbaşçylaryň iş başarjaňlygynyň we hünär derejesiniň ýeterlik däldigi, ýerlerde işleriň dogry guralmaýandygy, sowuk-salalyga ýol berilýändigi kemçilikleriň hatarynda görkezildi.
Häzirki döwürde jemi içerki önümiň ösüşi, döwletimiziň maliýe ýagdaýy, özgertmeler maksatnamasyny durmuşa geçirmegiň depginleri, aýratyn-da, ykdysadyýetimiziň gurluşy bizi kanagatlandyryp bilmez. Şoňa görä-de, şu maslahatda maliýe-ykdysady toplumyň, aýry-aýry ministrlikleriň we pudak edaralarynyň ýolbaşçylarynyň gatnaşmagynda bu ugurda amala aşyrylýan işleriň netijelerine garalar diýip, döwlet Baştutanymyz aýtdy.
Milli Liderimiz maslahaty dowam edip, nebitgaz toplumynyň işini kämilleşdirmek bilen baglanyşykly meselelere ünsi çekdi. Hormatly Prezidentimiziň belleýşi ýaly, ýurdumyzy ýokary tehnologiýaly we ekologiýa taýdan arassa, innowasion ykdysadyýetli, senagat önümçiligi taýdan ösen döwletleriň birine öwürmek möhüm wezipe bolup durýar. Şunuň bilen baglylykda, nebitgaz toplumyny ösdürmekde gazhimiýa önümlerini, ýokary goşulan bahasy bolan önümleri öndürmek üçin tebigy gazy netijeli ulanmak ileri tutulýan ugurlaryň biri bolup durýar. Şu maksat bilen, soňky ýyllarda ABŞ-nyň 8 milliard 800 million dollaryndan gowrak möçberde daşary ýurt karz serişdeleri çekildi. Şol serişdeleriň häzire çenli 93 göterimi özleşdirildi diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow aýtdy.
Milli Liderimiz karz serişdelerini öz wagtynda gaýtarmagyň, aýratyn-da, çekilen serişdeleriň hasabyna gurlan senagat kärhanalaryny taslama kuwwatyna çykarmagyň wajypdygyny nygtady.
Hormatly Prezidentimiz toplumyň önümçilik düzümleriniň işini kämilleşdirmek, karz alnan serişdeleri gaýtarmak bilen baglanyşykly meseleleriň ýerine ýetirilişi bilen gyzyklanyp, toplumyň ýolbaşçylarynyň hasabatlaryny diňledi.
Döwlet ministri — “Türkmengaz” döwlet konserniniň başlygy B.Amanow degişli düzümlerde alnyp barylýan işleriň ýagdaýy, çekilen daşary ýurt karz serişdelerini öz wagtynda gaýtarmak boýunça görülýän çäreler barada hasabat berdi.
Konsern boýunça daşary ýurt karz serişdeleriniň gaýtarmaga degişli galyndy möçberini tebigy gazyň goşmaça mukdaryny, suwuklandyrylan gazy, kükürdi, ECO-93 kysymly benzini daşary ýurt bazarlaryna ýerlemekden gelip gowuşjak serişdeleriň hasabyna gaýtarmak göz öňünde tutulýar. Milli Liderimiziň yzygiderli tagallalary bilen döredilen mümkinçilikleriň esasynda şu ýylyň mart aýy boýunça töleg borçnamalaryny hasaplaşmak üçin ähli zerur işler alnyp barylýar.
Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow “Türkmengaz” döwlet konserni tarapyndan bu meseläni çözmek boýunça gaýragoýulmasyz çäreleriň görülmeginiň zerurdygyna ünsi çekdi. Şunuň bilen baglylykda, döwlet konserniniň önümçilik kuwwatlyklarynyň döwrebaplaşdyrylmagynyň, onuň işine täzeçil tehnologiýalaryň we sanly ulgamyň işjeň ornaşdyrylmagynyň wajypdygy bellenildi.
Häzirki döwürde dünýäde emele gelen çylşyrymly ýagdaýlary nazara alyp, döwlet konserniniň işini döwrüň talabyna laýyk guramak, maliýe serişdeleriniň özleşdirilişini yzygiderli gözegçilikde saklamak meselelerine möhüm ähmiýet berilmelidir diýip, milli Liderimiz belledi. Şunuň bilen baglylykda, bar bolan mümkinçilikleri netijeli peýdalanmak babatda döwlet konserniniň ýolbaşçysyna anyk tabşyryklar berildi.
Soňra “Türkmennebit” döwlet konserniniň başlygy G.Baýgeldiýew ýolbaşçylyk edýän düzümlerindäki işleriň ýagdaýy barada hasabat berdi. Şeýle hem nebitgaz enjamlaryny satyn almak barada baglaşylan şertnamany maliýeleşdirmek maksady bilen, çekilen daşary ýurt karz serişdelerini tapgyrlaýyn esasda gaýtarmak boýunça zerur tagallalaryň edilýändigi aýdyldy. Häzirki wagtda çekilen karz serişdeleriň galyndysy nobat tertibine laýyklykda, bellenilen möhletlerde bökdençsiz gaýtarylýar. Öňde durýan wezipeleriň üstünlikli ýerine ýetirilmegi ugrunda toplumlaýyn işler alnyp barylýar.
Döwlet Baştutanymyz çekilen karz serişdelerini wagtynda gaýtarmak üçin kärhanalaryň önümçilik kuwwatlyklaryny artdyrmak, olaryň işini döwrebaplaşdyrmak we önümçilige häzirki zaman usullaryny, täzeçil tehnologiýalary ornaşdyrmak meselelerine möhüm ähmiýet berilmelidigini aýtdy. Pudaklaýyn kärhanalaryň taslama kuwwatyna çykarylmagy ugrunda zerur tagallalar edilmelidir.
Munuň özi karz serişdelerini öz wagtynda gaýtarmak boýunça öňde durýan wezipeleriň üstünlikli ýerine ýetirilmegini, iş öndürijiliginiň artdyrylmagyny we döwlet konserniniň eksport kuwwatynyň ýokarlanmagyny üpjün eder diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow belledi we “Türkmennebit” döwlet konserniniň ýolbaşçysyndan bu işleri berk gözegçilikde saklamagy talap etdi.
Soňra “Türkmengeologiýa” döwlet korporasiýasynyň başlygy M.Rozyýew ýolbaşçylyk edýän düzümlerinde işleriň depginlerini ýokarlandyrmak, çekilen daşary ýurt karz serişdelerini wagtynda gaýtarmak boýunça döwlet Baştutanymyzyň beren tabşyryklaryny ýerine ýetirmek ugrunda alnyp barylýan toplumlaýyn işler barada hasabat berdi.
Hormatly Prezidentimiz hasabaty diňläp, düzümlere täze önümçilik kuwwatlyklaryny döretmek maksady bilen, daşary ýurt maýa goýumlary, şol sanda karz serişdeleri çekilende olaryň gaýtarylmaly möhletiniň kesgitlenilişine, karz serişdelerini gaýtarmak möhletleriniň ylalaşygyna örän jogapkärçilikli çemeleşilmelidigini belledi. Çekilen karz serişdelerini bellenilen möhletlerde gaýtarmak üçin kärhanalaryň önümçilik kuwwatlyklaryny artdyrmak, olaryň işini kada laýyk ýola goýmak we önümçilige häzirki zamanyň ösen tejribesini, sanly tehnologiýalary ornaşdyrmak meselelerine möhüm ähmiýet berilmelidir diýip, milli Liderimiz belledi we bu babatda birnäçe anyk tabşyryklary berdi.
Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow maslahatyň dowamynda Türkmenistanyň Baş prokurory B.Atdaýewe söz berdi.
Baş prokuror ýurdumyzyň ýangyç-energetika toplumynyň düzümlerinde döwlet Baştutanymyzyň tabşyrygyna laýyklykda geçirilen prokuror barlaglarynyň netijeleri barada hasabat berdi. Şunuň bilen baglylykda, düzümlerde çekilen daşary ýurt karz serişdelerini netijeli özleşdirmek we olary wagtynda gaýtarmak meselelerinde käbir kemçilikleriň ýüze çykarylandygy habar berildi.
Milli Liderimiz hasabaty diňläp, ähli düzümlerde, milli ykdysadyýetimiziň pudaklarynda alnyp barylýan işleriň talabalaýyk ýola goýulmagy, olarda kanunçylygyň berk berjaý edilmegi bilen baglanyşykly meseleleriň wajypdygyna ünsi çekdi. Şunuň bilen baglylykda, hormatly Prezidentimiz B.Atdaýewe düzümlerde daşary ýurt karz serişdelerini, maýa goýumlary wagtynda gaýtarmak we umuman, alnyp barylýan işleriň kanunalaýyk derejesini ýola goýmak bilen baglanyşykly meselelere yzygiderli seljermeleriň geçirilmelidigini tabşyrdy.
Döwlet Baştutanymyz ýangyç-energetika toplumynda önümçiligi ýokarlandyrmak üçin kuwwatlyklaryň doly güýjünde peýdalanylmalydygyny, ykdysadyýetiň pugtalandyrylmalydygyny, munuň üçin bolsa toplumyň düzümindäki ylmy-barlag institutlarynyň işiniň kämilleşdirilmelidigini, bu ugurda ýokary derejeli hünärmenleriň taýýarlanylmalydygyny, şeýle hem halkara hyzmatdaşlygyň ösdürilmelidigini belledi.
Milli Liderimiz şu meseleleriň, hususan-da, daşary ýurtly ygtybarly hyzmatdaşlar bilen özara bähbitli gatnaşyklary giňeltmek, işlere ulgamlaýyn çemeleşmek baradaky meseleleriň düýpli seljerilmelidigini aýdyp, bu babatda Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary, Ýokary gözegçilik edarasynyň başlygy S.Berdimuhamedowa görkezmeleri berdi.
Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň ýurdumyzyň ýangyç-energetika toplumyna gözegçilik edýän orunbasary Ş.Abdrahmanowa söz berildi.
Wise-premýer häzirki döwürde ýolbaşçylyk edýän düzümlerinde alnyp barylýan işleriň ýagdaýy, maýa goýum taslamalarynyň ýerine ýetirilişi we umuman, nebitgaz toplumynda alnan daşary ýurt karz serişdelerini öz wagtynda gaýtarmak boýunça edilýän tagallalar barada hasabat berdi.
Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow milli ykdysadyýetimiziň binýatlaýyn pudaklarynda alnyp barylýan işleriň döwrüň talabyna laýyk derejede guralmagynyň wajypdygyny nygtady. Döwlet Baştutanymyz önümçilik kuwwatlyklarynyň artdyrylmagyna we bu ugurda ylmyň ýokary gazananlarynyň önümçilige ornaşdyrylmagyna möhüm ähmiýet berilmelidigine ünsi çekip, bu babatda wise-premýere birnäçe anyk görkezmeleri berdi.
Milli Liderimiziň belleýşi ýaly, çekilen daşary ýurt karz serişdeleriniň öz wagtynda gaýtarylmagy halkara hyzmatdaşlyk gatnaşyklarynyň döwrebap derejede ösdürilmeginiň möhüm şertini emele getirýär. Munuň üçin bolsa kärhanalaryň taslama kuwwatyna çykarylmagy, önümçilik düzümleriniň döwrebaplaşdyrylmagy zerur bolup durýar diýip, döwlet Baştutanymyz nygtady we degişli işleri yzygiderli gözegçilikde saklamagy wise-premýerden talap etdi.
Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow alnan daşary ýurt karz serişdelerini öz wagtynda gaýtarmak we onuň möhletlerine täzeden seretmek boýunça anyk teklipleri taýýarlamagy tabşyrdy.
Bilelikdäki kärhanalara göni maýa goýumlaryny çekmek arkaly täze gazhimiýa toplumlaryny gurmak boýunça işleriň depginlerini ýokarlandyrmak zerurdyr. Täze önümçilikleri gurmak üçin daşary ýurt maýa goýumlary, şol sanda karz serişdeleri çekilende onuň tehniki-ykdysady esaslandyrmalary jikme-jik taýýarlanylmalydyr diýip, milli Liderimiz belledi we taslamalaryň öz-özüni ödeýiş möhletlerini halkara tejribä laýyklykda seljermegi hem-de taýýar önümleri ýerlemegiň bazarlaryny öwrenmegi tabşyrdy. Şunda işgärleriň hünär derejesiniň ýokarlandyrylmagyna möhüm ähmiýet berilmelidir.
Bu baradaky gürrüňi dowam edip, döwlet Baştutanymyz goşmaça düzüm bölekleriniň özümizde öndürilmegini ýola goýmak arkaly olaryň daşary ýurtlardan getirilmegini azaltmagy, degişli düzümleriň ýolbaşçylarynyň garamagyndaky kärhanalaryň maliýe-ykdysady ýagdaýyna seljerme geçirmegi, karz serişdelerini bellenen möhletlerde üzmek boýunça ähli zerur çäreleri görmek meselelerini üns merkezinde saklamagy tabşyrdy.
Nebitgaz toplumy döwletiň merkezi býujetini we daşary ýurt pulunda ätiýaçlyk gorlaryny esasy üpjün edýän ulgamdyr. Bu serişdeler ýurdumyzy durmuş-ykdysady hem-de senagat taýdan ösdürmäge, azyk howpsuzlygyny üpjün etmäge we ilatyň hal-ýagdaýyny ýokarlandyrmaga gönükdirilýär.
Şoňa görä-de, ähli hünärmenler, ylmy we kömekçi işgärler, ýangyç-energetika toplumynyň kärhanalarynyň ýolbaşçylary bu ulgamyň ösüşine mynasyp goşant goşmalydyrlar diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow aýtdy we bu babatda anyk tabşyryklary berdi.
Soňra milli Liderimiz gurluşyk, elektrik energetikasy we himiýa pudaklarynyň maliýe meseleleri barada durup geçdi.
Soňky ýyllarda gurluşyk-senagat toplumyna 2 milliard 682 million amerikan dollaryna golaý möçberde daşary ýurt karz serişdeleri çekildi. Şonuň häzire çenli 69,4 göterimi özleşdirildi. Hormatly Prezidentimiz bu meselä ünsi çekip, şu mesele boýunça degişli ýolbaşçylaryň hasabatlaryny hem-de tekliplerini diňlejekdigini aýtdy. Döwlet Baştutanymyz Gurbanguly Berdimuhamedow olara ýüzlenip, karz alnan serişdeleri wagtynda gaýtarmagy üpjün etmek, bu serişdeleriň hasabyna gurlan senagat kärhanalarynyň taslama kuwwatlygyna çykarmak boýunça geçirilýän işler barada sorady.
Milli Liderimiz karz serişdelerini, hususan-da, «Türkmenhimiýa» döwlet konserniniň alan karz serişdelerini gaýtarmagyň möhletlerini uzaltmak boýunça karzdarlar bilen alnyp barylýan işler, kärhanalary taslama kuwwatyna çykarmak üçin görülýän çäreler bilen gyzyklandy.
Ilki bilen, energetika ministri Ç.Purçekow milli Liderimiziň energetika syýasatyny üstünlikli durmuşa geçirmek maksady bilen, ýurdumyzyň Energetika ministrliginde daşary ýurt maýa serişdeleriniň we maýa goýumlaryň hasabyna milli we halkara ähmiýetli möhüm taslamalaryň durmuşa geçirilýändigi barada hasabat berdi. Häzirki döwürde Ahal — Balkan we Balkan — Daşoguz halkalaýyn energiýa ulgamynyň we ugurdaş podstansiýalaryň, Büzmeýin etrabynda energetika enjamlaryny abatlaýyş we hyzmat ediş merkeziniň, Lebap welaýatynyň Çärjew etrabynda gazturbinaly elektrik stansiýasynyň we Türkmenistan — Owganystan — Pakistan elektrik geçiriji ulgamynyň gurluşyklary alnyp barylýar. Bu halkara ähmiýetli elektrik geçiriji ulgamyň ilkinji nobatdakysynyň gurluşygyny 2021-nji ýylyň awgust aýynda tamamlamak meýilleşdirilýär.
Şeýle hem çekilen karz serişdeleriniň ählisiniň öz wagtynda gaýtarylmagy üçin zerur tagallalaryň görüljekdigi aýdyldy.
Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, milli ykdysadyýetimiziň möhüm pudagy hökmünde ýurdumyzyň elektroenergetika ulgamynyň ösdürilmegine aýratyn ähmiýet berilýändigini belledi.
Milli Liderimiz çekilen daşary ýurt karz serişdeleriniň netijeli özleşdirilmeginiň zerurdygyna ünsi çekip, milli we halkara derejede wajyp energetika taslamalaryny öz wagtynda ýerine ýetirmek boýunça alnyp barylýan işleri yzygiderli gözegçilikde saklamagy tabşyrdy.
Soňra «Türkmenhimiýa» döwlet konserniniň başlygy N.Nyýazlyýew ýurdumyzyň himiýa senagatyny ösdürmäge çekilen maýa goýumlarynyň ulanylyşy barada hasabat berdi.
Şu günler täze iri önümçilikleri gurmak boýunça taslamalar amala aşyrylýar, ýurdumyzyň himiýa zawodlarynda dünýäniň esasy önüm öndürijileriniň döwrebap, ýokary öndürijilikli tehnologik enjamlary ornaşdyrylýar, içerki hem-de daşarky bazarlarda uly isleg bildirilýän önümleriň täze görnüşleriniň çykarylyşy ýola goýulýar.
Häzirki wagtda “Türkmenhimiýa” döwlet konserniniň önümçilik kärhanalarynda öndürilen himiýa önümlerini ýerlemekden gelýän serişdeleriň hasabyna karzlary öz wagtynda üzlüşmek üçin tapgyrlaýyn hasaplaşmak boýunça degişli işler alnyp barylýar.
Döwlet Baştutanymyz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, pudagyň düşewüntliligini ýokarlandyrmagyň, hususan-da, täze kärhanalary gurmagyň hem-de himiýa pudagynyň hereket edýän önümçiliklerini döwrebaplaşdyrmagyň hasabyna daşary ýurt karzlaryny doly üzmegiň zerurdygyny nygtady.
Hormatly Prezidentimiz “Türkmenhimiýa” döwlet konserninde mineral dökünleriň eksport edilişiniň ýagdaýy bilen gyzyklandy. Milli Liderimiz pudagyň düşewüntliligini ýokarlandyrmakda daşarky bazarda uly islegden peýdalanýan dökünleriň öndürilişini artdyrmagyň wajypdygyna ünsi çekip, ygtybarly hyzmatdaşlar bilen gatnaşyklary ýygjamlaşdyrmagyň möhümdigini belledi hem-de bu ugurda alnyp barylýan işlere zerur gözegçiligi ýola goýmak barada Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary, Ýokary gözegçilik edarasynyň başlygy S.Berdimuhamedowa degişli tabşyryklary berdi.
Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary Ş.Durdylyýewe söz berildi. Wise-premýer gözegçilik edýän degişli ministrliklerine we pudaklaýyn dolandyryş edaralaryna daşary ýurt banklary tarapyndan berlen karz serişdeleri boýunça emele gelen bergiler barada hasabat berip, häzirki wagtda bu karzlaryň üzlüşmeli möhletlerine laýyklykda, tapgyrlaýyn hasaplaşmak boýunça zerur işleriň alnyp barylýandygyny belledi.
Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, alnan daşary ýurt karz serişdelerini wagtynda gaýtarmak ýa-da üzmegiň möhletlerine täzeden seretmek boýunça bolup biljek ähli mümkinçilikleri düýpli öwrenmegi we bu ugurda anyk teklipleri gysga wagtyň içinde taýýarlamagy tabşyrdy.
«Türkmenhimiýa» döwlet konsernine çekilen daşary ýurt karz serişdelerini gaýtarmaga amatly şertleri döretmek maksady bilen, eksporta niýetlenen we daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan önümleri öndürýän önümçilikleri ýola goýup, daşary ýurt pulundaky serişdeleriň gowuşmagyny diwersifikasiýa ýoly bilen artdyrmak möhümdir. Mundan başga-da, bilelikdäki kärhanalara göni maýa goýumlaryny çekmek arkaly toplumlaýyn mineral dökünleri we beýleki önümleri öndürýän önümçilikleri döretmek wajypdyr diýip, döwlet Baştutanymyz aýtdy.
Şunuň bilen baglylykda, milli Liderimiz täze önümçilikleriň gurluşygy üçin daşary ýurt maýa goýumlary çekilende, tehniki-ykdysady esaslandyrmany jikme-jik taýýarlamagyň, taslamalaryň özüni ödeýşiniň möhletlerini halkara tejribä laýyklykda seljermegiň, degişli işgärleriň ýokary derejede taýýarlanylmagyny üpjün etmegiň, taýýar önümleri ýerlemegiň bazarlaryny öwrenmegiň, goşmaça düzüm böleklerini özümizde öndürmegi ýola goýmak arkaly olaryň daşary ýurtlardan getirilmegini mümkin boldugyça azaltmagyň zerurdygyny nygtady.
Hormatly Prezidentimiz ilkinji nobatdaky wezipeleri kesgitläp, gurluşyk-senagat toplumynyň ýolbaşçylaryna birnäçe tabşyryklary berdi.
Soňra hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow ýurdumyzyň ulag-aragatnaşyk toplumynyň ýolbaşçylaryna ýüzlenip, soňky ýyllarda bu ulgama 1 milliard 5 ýarym million amerikan dollary möçberde daşary ýurt karz serişdeleriniň çekilendigini, häzire çenli şol serişdeleriň 67,8 göteriminiň özleşdirilendigini belledi.
Döwlet Baştutanymyz alnan karz serişdelerini wagtynda gaýtarmagy üpjün etmek boýunça işleriň meýilleşdirilişi bilen gyzyklanyp, şol serişdeleriň hasabyna maliýeleşdirilen desgalaryň, hususan-da, «Demirgazyk — Günorta» demir ýolunyň taslama kuwwatyna laýyklykda işledilmegi babatda zerur tagallalary görmegiň wajypdygyny nygtady.
Şunuň bilen baglylykda, karz alnan serişdeleri gaýtarmagyň möhletlerini uzaltmak boýunça zerur işler alnyp barylmalydyr. Şeýle hem topluma degişli desgalar taslama kuwwatyna çykarylmalydyr diýip, hormatly Prezidentimiz belledi we bu babatda ulag-aragatnaşyk toplumynyň pudaklarynyň ýolbaşçylarynyň hasabatlaryny we tekliplerini diňledi.
«Türkmendemirýollary» agentliginiň başlygy A.Atamyradow pudagyň maddy-enjamlaýyn binýadyny berkitmek, halkara ähmiýetli taslamalary we ulag-üstaşyr geçelgeleriniň gurluşyklaryny maliýeleşdirmäge gönükdirilen serişdeleri netijeli peýdalanmak boýunça alnyp barylýan işler barada hasabat berdi.
Maslahatyň dowamynda “Türkmenaragatnaşyk” agentliginiň ýolbaşçysy H.Hudaýgulyýew ýolbaşçylyk edýän pudagynda alnyp barylýan işleriň ýagdaýy, ugurdaş düzümleriň maddy üpjünçiligini gowulandyrmak, döwlet Baştutanymyzyň maglumatlary bermegiň köpugurly ulgamyny ösdürmek, maliýe meselelerini öz wagtynda çözmek boýunça ozal beren tabşyryklaryny ýerine ýetirmek ugrunda amala aşyrylýan işler barada hasabat berdi.
Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary B.Öwezow ulag-aragatnaşyk toplumynyň düşewüntliligini ýokarlandyrmak, ugurdaş kärhanalaryň işini kämilleşdirmek, pudaklaýyn taslamalary maliýeleşdirmek we alnan karz serişdelerini öz wagtynda üzmek üçin ähli zerur tagallalaryň edilýändigi barada hasabat berdi.
Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp we alnan karz serişdelerini wagtynda üzmek we olary gaýtarmagyň şertlerine täzeden seretmek meselelerine üns bermegiň zerurdygyny belledi we onuň mümkin bolan ugurlaryny öwrenmegi hem-de bu mesele boýunça anyk teklipleri taýýarlamagy tabşyrdy.
«Türkmendemirýollary» agentligi garamagyndaky kärhanalaryň maliýe-ykdysady ýagdaýynyň seljermesini geçirmelidir. Döwlet Baştutanymyz olaryň daşary ýurt karzlaryny gaýtarmak boýunça mümkinçiliklerine baha bermek, alnan karzlary bellenen möhletlerde üzmek üçin ähli zerur çäreleriň görülmelidigini belledi. Çekilen serişdeleri öz wagtynda gaýtarmak maksady bilen, kärhanalaryň taslama kuwwatlygyna gysga möhletlerde çykarylmagyny üpjün etmek, önümçiligiň zerur düzümleriniň netijeli işlemegini guramak wajypdyr.
Döwlet Baştutanymyz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, ýurdumyzyň ulag-üstaşyr geçelgelerini ösdürmek üçin demir ýol ulaglary düzüminiň önümçilik desgalarynyň mümkinçiliklerini doly güýjünde peýdalanmagyň we ýük daşamagyň mukdaryny mundan beýläk-de ýokarlandyrmagyň zerurdygyny belledi.
Döwrebaplaşdyrylan demir ýollaryň geçirijilik ukybyny ýokarlandyrmak, daşary döwletleriň we ýurdumyzyň harytlaryny halkara bazarlara ugratmagyň mümkinçiliklerini artdyrmak, şeýle hem ýurdumyza getirilýän harytlary gysga ýol arkaly getirmek zerurdyr diýip, milli Liderimiz belledi.
Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow daşary ýurtly hyzmatdaşlar bilen tejribe we täzeçil işläp taýýarlamalary alyşmagyň wajypdygyny nygtap, bu işleriň pudaga maýa goýumlarynyň çekilişini üpjün etjekdigini aýtdy we düzümi ösdürmek bilen baglanyşykly agentligiň ýolbaşçysyna birnäçe tabşyryklary berdi.
Hormatly Prezidentimiz «Türkmenaragatnaşyk» agentligi tarapyndan çekilen daşary ýurt karz serişdelerini gaýtarmak boýunça amatly şertleri döretmek maksady bilen, «TürkmenÄlem 52oE» hemra aragatnaşyk ulgamynyň mümkinçilikleriniň netijeli ulanylmalydygyny aýtdy.
Häzirki döwürde maglumat tehnologiýalarynyň ählumumy ösüşini üpjün etmek we aragatnaşyk hyzmatlarynyň hilini we onuň geçirijilik ukybyny ýokarlandyrmak zerurdyr. Şeýle hem pudaga häzirki zaman tehnologiýalaryny, oňyn halkara tejribäni ornaşdyrmak, ilata edilýän aragatnaşyk hyzmatlarynyň görnüşlerini artdyrmak we internet hyzmatlarynyň doly elýeterliligini üpjün etmek wajypdyr diýip, döwlet Baştutanymyz belledi.
Täze önümçilik kuwwatlyklarynyň gurluşygy üçin daşary ýurt maýa goýumlary, şol sanda karz serişdeleri çekilende, tehniki-ykdysady esaslandyrmalar jikme-jik taýýarlanylmalydyr. Taslamalaryň özüni ödeýşiniň möhletleri halkara tejribä laýyklykda seljerilmelidir. Milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedow degişli işgärleriň ýokary derejede taýýarlanylmagyny üpjün etmegiň, hyzmatlary ýerlemegiň bazarlaryny öwrenmegiň möhümdigini belledi we bu babatda ulag-aragatnaşyk toplumynyň ýolbaşçylaryna anyk tabşyryklary berdi.
Hormatly Prezidentimiz maslahaty dowam edip, soňky ýyllarda ýurdumyzyň oba hojalyk toplumy boýunça 822 million 200 müň amerikan dollary möçberde daşary ýurt karz serişdeleriniň çekilendigini we özleşdirilendigini belledi. Häzirki döwürde karzlar boýunça galyndy 607 million 700 müň amerikan dollaryna barabardyr. Şondan 145 million amerikan dollary şu ýylyň mart — dekabr aýlarynda gaýtarylmaga degişlidir.
Şunuň bilen baglylykda, döwlet Baştutanymyz oba hojalyk toplumynyň ýolbaşçylaryndan alnan karz serişdelerini wagtynda gaýtarmagy üpjün etmek boýunça işleriň nähili meýilleşdirilýändigi, oba hojalyk, aýratyn hem, azyk senagaty kärhanalaryny taslama kuwwatyna çykarmak üçin nähili çäreleriň görülýändigi bilen gyzyklandy.
Oba we suw hojalygy üçin niýetlenen iň kämil tehnikalaryň yzygiderli alynýandygyna garamazdan, hasyl ýygnamak we suwdan amatly peýdalanmak işleri talabalaýyk alnyp barylmaýar diýip, milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedow aýtdy.
Şunuň bilen baglylykda, döwlet Baştutanymyz oba hojalyk we daşky gurşawy goramak ministri A.Altyýewe söz berdi. Ministr oba hojalygynda amala aşyrylýan düýpli özgertmeler hem-de pudagyň düşewüntliligini üpjün etmek boýunça görülýän çäreler barada hasabat berdi. Oba hojalygynyň okgunly ösmegini üpjün etmek, ýurdumyzda ýetişdirilýän oba hojalyk ekinlerini agrotehniki kadalara laýyklykda öz wagtynda ideg etmek üçin dünýäniň öňdebaryjy döwletlerinde öndürilen döwrebap oba hojalyk tehnikalary we gurallary hem-de olar üçin ätiýaçlyk şaýlary yzygiderli satyn alynýar. Şu maksatlar üçin Oba hojalyk we daşky gurşawy goramak ministrligi tarapyndan uly möçberdäki maýa goýumlary çekildi. Häzirki wagtda bu karz serişdelerini öz wagtynda üzmek üçin zerur işler alnyp barylýar.
Soňra Suw hojalygy baradaky döwlet komitetiniň başlygy G.Baýjanow suw pudagynyň kärhanalarynyň maliýe ýagdaýy hem-de olaryň maddy-enjamlaýyn binýadyny mundan beýläk-de pugtalandyrmak hem-de ýurdumyzyň suw serişdelerini rejeli ulanmak maksady bilen görülýän çäreler barada hasabat berdi.
Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary E.Orazgeldiýew ministrlik hem-de obasenagat toplumynyň pudaklaýyn edaralary tarapyndan oba hojalyk tehnikalaryny, enjamlary hem-de lagym sorujylary satyn almak üçin daşary ýurt karzlarynyň çekilişi barada hasabat berdi.
Oba hojalyk we daşky gurşawy goramak ministrligi hem-de Suw hojalygy baradaky döwlet komiteti bu karzlary ýerine ýetirilen işlerden, hyzmatlardan hem-de öndürilen önümleri ýerlemekden alnan girdejileriň hasabyna üzmegi meýilleşdirýär.
Hormatly Prezidentimiz hasabaty diňläp, wise-premýere hem-de oba hojalyk toplumynyň ýolbaşçylaryna birnäçe anyk tabşyryklary berdi.
Milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedow alnan daşary ýurt karz serişdelerini öz wagtynda gaýtarmagy üpjün etmek ýa-da üzmegiň möhletlerine täzeden seretmek boýunça bolup biljek ähli mümkinçilikleri düýpli öwrenmegi hem-de bu ugurda anyk teklipleri gysga wagtyň içinde taýýarlamagy tabşyrdy.
Döwlet Baştutanymyzyň belleýşi ýaly, çekilen serişdeleri öz wagtynda gaýtarmak maksady bilen, kärhanalaryň taslama kuwwatlygyna gysga möhletlerde çykarylmagyny üpjün etmek, munuň üçin önümçiligiň zerur düzümleriniň netijeli işlemegini guramak zerurdyr.
Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow obasenagat toplumyny özgertmegiň toplumlaýyn maksatnamasyny üstünlikli durmuşa geçirmegiň wajypdygyny belledi. Milli Liderimiz oba hojalygynyň ähli pudaklarynyň we daýhan hojalyklarynyň düşewüntliligini ýokarlandyrmak, bu ulgama hususy işewürligiň wekillerini giňden çekmek meselelerine aýratyn üns bermegiň möhümdigini belledi.
Obasenagat toplumyny dolandyrmagyň täze, netijeli usullaryny ulanmak, dünýäniň iň gowy tejribesini giňden ornaşdyrmak zerurdyr diýip, döwlet Baştutanymyz aýtdy we ministre bu babatda degişli tabşyryklary berdi.
Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow suw hojalygynda giň gerimli maýa goýum taslamalarynyň üstünlikli durmuşa geçirilmeginiň bugdaýyň, pagtanyň we beýleki oba hojalyk önümleriniň öndürilýän möçberlerini artdyrmaga we degişlilikde, ýurdumyzda azyk bolçulygyny üpjün etmäge, agrar ulgamyň eksport kuwwatyny pugtalandyrmaga ýardam edýändigini belledi.
Ýokary derejeli hünärmenler bilen üpjün etmekden, çig malyň, himiki serişdeleriň, ätiýaçlyk şaýlarynyň we sarp ediş serişdeleriniň getirilişini amatly etmekden başlap, taýýar önümleri bäsleşik şertlerinde ýerlemäge çenli ähli işleri talabalaýyk guramak möhümdir.
Gymmat bahaly oba we suw hojalyk tehnikalary uzak möhletiň dowamynda netijeli ulanylmalydyr, olara öz wagtynda we talabalaýyk hyzmat üpjün edilmelidir diýip, hormatly Prezidentimiz aýtdy. Şeýle hem bu ugurda GPS we ýangyjyň sarp edilişini awtomatik usulda hasaba alyş ulgamlary ýaly, häzirki zaman sanly tehnologiýalaryny giň gerim bilen ornaşdyrmagyň wajypdygy nygtaldy.
Döwlet Baştutanymyz daşary ýurt maýa goýumlary çekilende, tehniki-ykdysady esaslandyrmany jikme-jik taýýarlamagyň, taslamalaryň özüni ödeýşiniň möhletlerini halkara tejribä laýyklykda seljermegiň, degişli işgärleriň ýokary derejede taýýarlanylmagyny üpjün etmegiň, taýýar önümleri ýerlemegiň bazarlaryny öwrenmegiň zerurdygyny belledi hem-de bu babatda oba hojalyk toplumynyň ýolbaşçylaryna anyk tabşyryklary berdi.
Soňra ýurdumyzyň saglygy goraýyş we derman senagaty ministri N.Amannepesow ýolbaşçylyk edýän ulgamynda alnyp barylýan işleriň ýagdaýy barada habar berdi. Ilata ýokary halkara ülňülere laýyk gelýän lukmançylyk hyzmatlaryny bermegiň usullaryny mundan beýläk-de kämilleşdirmek, degişli düzümleri toplumlaýyn döwrebaplaşdyrmak we täze ugurdaş desgalary gurmak boýunça öňde durýan wezipeleri ýerine ýetirmek maksady bilen zerur işler alnyp barylýar.
Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, ilatyň saglygynyň goralmagyna we berkidilmegine, türkmenistanlylaryň durmuş derejesiniň ýokarlanmagyna gönükdirilen “Saglyk” Döwlet maksatnamasyny üstünlikli durmuşa geçirmegiň wajypdygyna ünsi çekdi.
Milli Liderimiz bu barada aýtmak bilen, döwletimiz tarapyndan saglygy goraýyş we derman senagaty ulgamynyň ösdürilmegine ägirt uly maliýe serişdeleriniň gönükdirilýändigini belledi hem-de olary netijeli özleşdirmek babatda ministre degişli tabşyryklary berdi.
Milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedow maslahatyň barşynda maliýe-ykdysady toplumyň ýolbaşçylaryna ýüzlenip, alnan daşary ýurt karz serişdelerini wagtynda gaýtarmagy üpjün etmek boýunça işleriň nähili meýilleşdirilýändigi bilen gyzyklandy we serişdeleri gaýtarmagyň möhletini uzaltmak boýunça karz berijiler bilen işleri geçirmegiň möhümdigine ünsi çekdi. Döwlet Baştutanymyz kärhanalary taslama kuwwatyna çykarmak üçin zerur çäreleriň görülmegini esasy wezipeleriň hatarynda görkezdi.
Soňra hormatly Prezidentimiz şu meseleler bilen baglylykda, bu ulgamyň ýolbaşçylarynyň hasabatlaryny diňledi.
Ilki bilen, Merkezi bankyň başlygy M.Annadurdyýew milli ykdysadyýetimiziň pudaklaryny, şol sanda ägirt uly eksport kuwwatyna eýe bolan nebitgaz toplumyny, himiýa senagatyny, energetika, ulag, dokma toplumlaryny ösdürmäge gönükdirilen daşary ýurt maýa goýumlaryny gaýtarmak boýunça ýerine ýetirilen işleriň netijeleri barada hasabat berdi.
Milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, döwlet maksatnamalarynda kesgitlenen, halkymyzyň abadançylygyny ýokarlandyrmaga, türkmen döwletiniň ykdysady kuwwatyny pugtalandyrmaga gönükdirilen gaýragoýulmasyz wezipeleri ýerine ýetirmek maksady bilen, ýurdumyzyň ministrlikleri, pudaklaýyn dolandyryş edaralary we banklary bilen bilelikde, degişli çäreleri görmegiň zerurdygyna ünsi çekdi. Şunuň bilen baglylykda, Merkezi bankyň ýolbaşçysyna degişli tabşyryklar berildi.
Şeýle hem döwlet Baştutanymyz milli puluň hümmetini ýokarlandyrmak boýunça hemişe degişli işleriň geçirilip, daşary ýurt puly bilen bagly amallaryň düzgünleşdirilmelidigini, banklarda müşderilere hödürlenilýän hyzmatlaryň görnüşlerini giňeltmegiň hem-de medeniýetini ýokarlandyrmagyň, müşderileriň manat serişdeleriniň resmi hümmeti boýunça daşary ýurt puluna çalşanda kadalaşdyryjy namalaryň berjaý edilişine gözegçiligiň ýola goýulmagynyň möhümdigine ünsi çekip, bu barada Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary, Döwlet howpsuzlyk geňeşiniň sekretary Ç.Amanowa degişli tabşyryklary berdi.
Daşary ykdysady iş bankynyň başlygy R.Jepbarow “Türkmenistanyň 2020 — 2025-nji ýyllar üçin daşary ykdysady işini ösdürmek boýunça Maksatnamasyna” laýyklykda, maýa goýumlary çekmekde görülýän anyk çäreler barada hasabat berdi.
Ýurdumyzda eksport ugurly we daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan önümleri artdyrmak hem-de Türkmenistan — Owganystan — Pakistan — Hindistan gaz geçirijisiniň taslamasyny durmuşa geçirmek maksady bilen, maýa goýumlary çekmek işleri alnyp barylýar. Häzirki wagtda bu mesele boýunça daşary maliýe düzümleri bilen hyzmatdaşlyk ýola goýuldy.
Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, abraýly maliýe guramalary we banklary bilen netijeli gatnaşyklary pugtalandyrmak boýunça degişli işleri geçirmegiň möhümdigini belledi. Milli Liderimiz maksatnamada kesgitlenen çäreleriň bellenilen möhletlerde ýerine ýetirilmegini üpjün etmegiň möhümdigini belläp, bankyň ýolbaşçysyna anyk görkezmeleri berdi.
Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary G.Müşşikow milli Liderimiziň tabşyrygyna laýyklykda, ministrlikleriň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň daşary ýurtlardan çekilen karzlar boýunça bergilerine geçirilen seljerme işleriniň netijeleri barada hasabat berdi.
Häzirki wagtda hereket edýän şertnamalara laýyklykda, halkara maliýe guramalaryndan, daşary ýurt banklaryndan çekilen karzlar maýa goýum taslamalaryny, gurluşyk işlerini, satyn alynýan enjamlaryň we tehnikalaryň bahalaryny maliýeleşdirmäge gönükdirildi.
Wise-premýer şu ýylyň 8-nji marty ýagdaýyna her pudak boýunça özleşdirilen karzlar hem-de çekilen pul serişdeleriniň galyndylaryny gaýtaryp bermegiň göz öňünde tutulan möhletleri barada hem maglumat berdi.
Şeýle hem ýurdumyzyň halkara derejede tölege ukyplylygyny durnukly saklamak, ministrlikleriň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň daşary ýurt banklaryna we halkara maliýe guramalaryna karz borçnamalaryny öz wagtynda ýerine ýetirmek maksady bilen, mundan beýläk-de zerur işleri geçirmegiň meýilleşdirilýändigi habar berildi.
Döwlet Baştutanymyz hasabaty diňläp, wise-premýere gözegçilik edýän ulgamlarynyň ýolbaşçylarynyň, aýratyn-da, hem bank ulgamynyň ýolbaşçylarynyň alyp barýan işlerinden örän nägiledigini aýtdy. Milli Liderimiz maliýe-ykdysady toplumyň işi barada aýdyp, häzirki döwürde döwlet eýeçiligini hususylaşdyrmak boýunça işleriň degişli derejede guralmaýandygyny belledi. Mundan başga-da, hususylaşdyrylan kärhanalarda we desgalarda hususylaşdyrmagyň şertleriniň ýerine ýetirilişine talabalaýyk gözegçilik edilmeýär.
Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Maliýe we ykdysadyýet ministrliginiň işine ünsi çekip, onuň üstüne ykdysadyýetiň hususy pudagyny, şol sanda kiçi we orta telekeçiligi ösdürmek boýunça döwlet syýasatyny amala aşyrmagyň ýüklenendigini belledi. Ýöne, muňa garamazdan, bu ugurda işler degişli derejede alnyp barylmaýar diýip, milli Liderimiz sözüni dowam etdi.
Şunuň bilen baglylykda, telekeçiligi ösdürmek boýunça esasy işleri Senagatçylar we telekeçiler birleşmesi alyp barýar diýip, döwlet Baştutanymyz Maliýe we ykdysadyýet ministrliginiň bu ugurda ýeterlik işjeňlik görkezmeýändigini belledi.
Hormatly Prezidentimiz Oba milli maksatnamasyny durmuşa geçirmek boýunça alnyp barylýan işlere hem gözegçilik etmegiň möhümdigine ünsi çekdi we bu maksatnama laýyklykda, medeni-durmuş maksatly desgalaryň, şeýle hem täze häzirki zaman obalarynyň we şäherçeleriniň gurluşygynyň ýeterlik depginde alnyp barylmaýandygyny aýtmak bilen, gurluşyklaryň möhletinden yza galmagynyň sebäplerini seljermegi tabşyrdy.
Milli Liderimiz M.Annadurdyýewe ýüzlenip, ýurdumyzyň banklarynyň işlerine köp nägilelik bildirilýändigini aýtdy. Karz edaralarynyň esasy wezipesiniň milli manadyň hümmetini durnukly saklamak bolup durýandygyny bellemek bilen, döwlet Baştutanymyz bu wezipäniň ýaramaz ýerine ýetirilýändigine ünsi çekdi.
Häzirki döwürde bank ulgamynyň esaslyk maýasynyň derejesi, umuman, o diýen ýokary däl diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow onuň derejesini ýokarlandyrmagyň zerurdygyny aýtdy. Bu çäre bank ulgamynyň durnukly, sazlaşykly we ygtybarly bolmagyny üpjün eder. Banklaryň bäsleşige ukyplylygyny güýçlendirmäge, hyzmatlar bazarlaryny ösdürmäge we müşderileriň ynamyny ýokarlandyrmaga ýardam eder. Şeýle hem ykdysadyýetiň beýleki pudaklary bilen, şol sanda karz işini işjeňleşdirmegiň hasabyna netijeli özara hyzmatdaşlyk etmäge itergi berer.
Bank ulgamynda öňdebaryjy maglumat tehnologiýalary ýeterlik derejede ösdürilmeýär we ulanylmaýar. Bu bolsa, umuman, banklaryň işine ýaramaz täsir edýär. Hususan-da, ýokary hilli bank hyzmatlarynyň we önümleriniň giň toplumynyň berilmegine, maglumat üpjünçiligine, girdeji almaga ýaramaz täsirini ýetirýär. Şunuň bilen baglylykda, döwlet Baştutanymyz Gurbanguly Berdimuhamedow öňdebaryjy bank maglumat tehnologiýalaryny ornaşdyrmak bilen bagly işleri hem çaltlandyrmagyň möhümdigine ünsi çekdi. Merkezi bankyň ýolbaşçysyna kesgitlenen işleriň öz wagtynda ýerine ýetirilmegine gözegçilik etmek tabşyryldy.
Milli Liderimiz wise-premýer G.Müşşikowa hem-de banklaryň ýolbaşçylaryna ýüzlenip, ýurdumyzyň bank ulgamynyň işini gowulandyrmaga gönükdirilen birnäçe anyk wezipeleri kesgitledi. Ozaly bilen, daşary ýurt karzlaryna hemişe gözegçilik amala aşyrylmalydyr. Döwlet Baştutanymyz bu ugurda töwekgelçilikler boýunça wagtynda zerur işleriň geçirilmelidigine ünsi çekip, daşary ýurt karz serişdeleriniň bellenen möhletlerde gaýtarylmagy üçin zerur çäreleri görmegi tabşyrdy.
Täze önümçilik kuwwatlyklarynyň gurluşygy üçin daşary ýurt maýa goýumlary, şol sanda karz serişdeleri çekilende tehniki-ykdysady esaslandyrma düýpli seljerilmelidir diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow belledi. Gyzyklanýan tarap — buýrujy we karz alyjy bilen bilelikde halkara tejribä laýyklykda, taslamalaryň özüni ödeýşiniň möhletleri, taýýar önümleri ýerlemegiň bazarlary seljerilmelidir.
Milli Liderimiz sözüni dowam edip, daşary ýurt karzlary çekilende, mümkin bolan derejede pes göterim möçberlerini we ýurdumyz üçin bähbitli şertleri gazanmagyň möhümdigine ünsi çekdi.
Döwlet Baştutanymyz banklaryň ýolbaşçylarynyň işiniň netijelerine birinji çärýegiň jemleri boýunça baha beriljekdigini belledi.
Soňra hormatly Prezidentimiz maslahata gatnaşyjylara ýüzlenip, bellenilişi ýaly, biz diňe oňyn makroykdysady ösüşi saklap galman, eýsem, ony berkitmelidiris diýip belledi. Puluň hümmetsizlenmegini bellenen derejede, milli manadymyzyň hümmetini durnukly derejede saklamalydyrys diýip, milli Liderimiz nygtady.
Ýurdumyzyň Konstitusiýasyna laýyklykda, bazar ykdysadyýetine geçmegiň depginini güýçlendirmek wajypdyr. Döwlet diňe ýurduň howpsuzlygyny we goranmak ukybyny üpjün etmek üçin häkimiýet ygtyýarlyklaryny amala aşyrmaga zerur bolan emlägi dolandyrmalydyr.
Hormatly Prezidentimiz diňe diwersifikasiýa ýoly bilen, hemmetaraplaýyn ösen ykdysadyýetiň uzak geljekde hem durnukly boljakdygyny belläp, öz möwritini geçirip barýan we geçiren, bäsleşige ukyply däl önümçilikleri aradan aýyrmagy, innowasiýalary, täze tehnologiýalary ornaşdyrmaga niýetlenen ykdysady gurşawy döretmegi, döwletimizi senagat taýdan ösen ýurda öwürmek üçin alnyp barylýan işleriň depginini düýpli güýçlendirmegi gaýragoýulmasyz wezipeleriň hatarynda kesgitledi. Şonuň netijesinde, bütindünýä bazarynda ýurdumyzyň mynasyp orny eýelemegini gazanmaly diýip, milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedow nygtady.
Döwlet Baştutanymyz maliýe we bank-karz ulgamyny döwrebap ýagdaýa getirmegiň ýollary barada hem durup geçip, karz serişdeleriniň elýeterli bolmagyny üpjün etmegiň we maliýe hyzmatlarynyň hilini ýokarlandyrmagyň wajypdygyna ünsi çekdi. Bu bolsa diňe bir ykdysadyýet üçin däl, eýsem, raýatlar üçinem şeýle bolmalydyr. Bu ugurda, ilkinji nobatda, gozgalmaýan emläk üçin, bilim we sarp ediş karzlary göz öňünde tutulmalydyr diýip, hormatly Prezidentimiz aýtdy.
Milli Liderimiz ähli ýolbaşçylardan daşary ýurt pulunda gelip gowuşýan serişdeleriň möçberini artdyrmak ugrunda tutanýerli işlemegi, beýleki döwletlere iberilýän harytlaryň möçberlerini artdyrmagyň ýollaryny gözlemegi talap edip, olardan bu mesele boýunça anyk tekliplere garaşýandygyny we bu ugurda islendik tekliplere seretmäge taýýardygyny belledi.
Maslahatyň dowamynda döwlet Baştutanymyz bar bolan kemçilikleri düzetmek üçin gysga wagtyň içinde çözmeli wezipeleriň diňe bir bölegini belläp geçdik diýip nygtady. Elbetde, olary ýerine ýetirmek aňsat bolmaz.
Gynansak-da, durmuşymyzyň dürli ugurlarynda heniz köp sanly meseleler we kemçilikler bar. Bu meseleler hemmelere mälimdir diýip, milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedow nygtady we ýurdumyzyň ösüşine zyýan berýän päsgelçilikleri ýeňip geçmek üçin başy başlanan özgertmeleri gyşarnyksyz ýerine ýetirmegiň zerurdygyna ünsi çekdi.
Bu ugurda şu ýyl ähli ýolbaşçylar jan aýaman, tutanýerli we yhlas bilen işlemelidir. Biziň öňümizde ýene-de köp sanly kynçylyklaryň bolmagy mümkin. Biz bu kynçylyklary ýeňip geçmäge taýýar bolmalydyrys diýip, hormatly Prezidentimiz belledi.
“Ýöne, kynçylyklara garamazdan, bellän özgertmeler ýolumyz bilen gyşarnyksyz öňe gideris. Öňe we diňe öňe gideris. Munuň üçin bizde ähli mümkinçilikler bar” diýip, döwlet Baştutanymyz aýtdy.
Milli Liderimiz çykyşyny jemläp, esasy zady — häzirki döwürde ykdysadyýetimizi çalt depginler bilen, hil taýdan ýokary derejede ösdürmegi we belende galdyrmagy üpjün etmäge ukyply, ýaş ýolbaşçylaryň hem-de täze döwlet maksatnamalarynyň zerurdygyny aýratyn belledi. Ýurdumyzy ösdürmegiň täze maksatnamalary jemi içerki önümi düýpli artdyrmak ýaly wezipeleri çözmäge mümkinçilik berer, ahyrky netijede bolsa, mähriban halkymyzyň hal-ýagdaýyny we ýaşaýyş-durmuşynyň hilini ýokarlandyrmaga şert döreder.
Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow iş maslahatyny tamamlap, oňa gatnaşanlara berk jan saglygyny, maşgala abadançylygyny, Garaşsyz Watanymyzy ösdürmegiň bähbidine alyp barýan işlerinde uly üstünlikleri arzuw etdi.

Biz Aşgabady «Aşyklar şäheri» diýip atlandyrýarys, oňa «Aziýanyň merjeni» diýip buýsanýarys. Paýtagtymyzyň ösüş-özgerişlerine, üstünliklerine, her bir täzeligine begenip hem guwanyp ýaşaýarys. Çünki merkezi şäherimiz gözel Aşgabat — ata Watanymyzyň ýüregi, geçmişi, şu güni we ýagty ertiri. Asyrlaryň dowamynda gurlup, pederlerimiziň zähmeti, yhlasy, ýürek owazy siňen merjen şäherimiziň bu günki gözelligine dünýä aşyk. Ak mermerden binalary asman boýlaýar, gök öwüsýän saýaly hem pürli baglary, al-elwan açylan dürli reňkli gülleri şäher gözelligini artdyrýar. Gojaman Köpetdagy etekläp oturan paýtagtyň arassa hem tämiz howasy jana tenekar.

Hormatly Prezidentimiziň tagallasy bilen her ýylyň 25-nji maýy Aşgabat şäheriniň güni hökmünde yglan edilip, şol günüň şanyna «Aşgabat» seýilgähiniň ýanaşyk ýerinde «Aşgabat» binasy guruldy. Açylgy duran kitaby ýadyňa salýan şekildäki bu binanyň töweregindäki ýanýodalaryň güller bilen bezelmegi seýilgähe üýtgeşik görk berýär. Ynha, mähriban Arkadagymyz paýtagtymyzda ýene-de bir döwrebap desgany — gözel künjekde täze gurulýan söwda we dynç alyş toplumyny «Aşgabat» diýip atlandyrmagy teklip etdi. Munuň özi goşa toý bilen taryha girýän «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylyna özboluşly ýakym çaýýar.

Bir ýylda naýbaşy seneleriň ikisiniň — mukaddes Garaşsyzlygymyzyň şanly 30 ýyllygynyň hem-de paýtagtymyzyň esaslandyrylmagynyň 140 ýyllygynyň bellenilmegi toýlarymyzyň toýa ulaşýandygynyň nobatdaky güwäsidir. Şanly toýa sowgat-salamly barmak bolsa halkymyzyň ata-baba dowam edip gelýän ýörgünli däpleriniň biri. Çagalar baglaryna gatnaýan körpejelerimiz owazly şygyrlary aýdyp, gözel paýtagtymyzy wasp etseler, mekdep okuwçylary okuwda alýan bäşlik bahalary, dürli dersler boýunça geçirilýän bäsleşiklerde gazanýan ýeňişleri bilen sowgat taýýarlaýarlar. Geljekki ýaş hünärmenler bolan talyplarymyz bolsa ylymda-bilimde gazanýan guwandyryjy üstünlikleri bilen eziz Watanymyzyň goşa toýuny mynasyp garşylaýarlar.

Milli binagärlik keşbi bilen göreni haýrana goýýan ak şäherimiziň we ondaky gözel desgalaryň birnäçesiniň Ginnesiň rekordlar kitabyndan mynasyp orun almagyny beýik Garaşsyzlygymyzyň ajaýyp miwesi hökmünde agzamak bolar. Paýtagtymyzyň şähergurluşyk ulgamynda, senagat pudagynda, ýol-ulag düzüminde iri taslamalar durmuşa geçirilýär. Gahryman Arkadagymyzyň tagallasy bilen Aşgabat dünýäniň iň owadan şäherleriniň birine, goýnunda gözellikler çemenini jemlän jenneti mekana öwrülýär.

Oguljennet JUMABAÝEWA,

Türkmen döwlet ykdysadyýet we dolandyryş institutynyň uly mugallymy.

Hormatly Prezidentimiziň degişli buýrugyna laýyklykda, 2021-nji ýylyň 12-nji martynda Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministrliginiň binasynda «Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministrliginiň, Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň hem-de Beýik Britaniýanyň «JCB Sales Limited» kompaniýasynyň arasynda Özara düşünişmek hakyndaky Ähtnama» gol çekmek dabarasy bolup geçdi. Bu Ähtnama Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministri Muhammetgeldi Serdarow, Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň başlygy Döwran Hudaýberdiýew hem-de Beýik Britaniýanyň we Demirgazyk Irlandiýanyň Birleşen Patyşalygynyň Türkmenistandaky Ilçihanasynyň işleri boýunça wagtlaýyn ynanylan wekili jenap Alan Haýton dagylar gol çekdiler.

Ähtnama laýyklykda, Birleşmäniň agzalary tarapyndan mundan beýläk ulanmak üçin JCB Önümlerini satyn almak babatda gyzyklanma bildirilýändigi, JCB kompaniýasy tarapyndan bolsa önümleriniň tehniki görkezilişlerini gurnamak babatda Birleşme bilen bilelikde işlemeklik hem-de umumy netijeliligini ýokarlandyrmak, çykdajylary azaltmak we öndürijiligi ýokarlandyrmak üçin elýeterli bolan iň täze tehnologiýalar hakynda maglumaty bermeklik bellenilýär.

Şeýle hem, bu agzalan dabara Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministrliginiň hem-de Türkmenistanyň Daşary işler ministrliginiň degişli wekilleri gatnaşdylar.

Gol çekmek dabarasynyň ahyrynda, gatnaşyjylar tarapyndan birek-birege minnetdarlyk bildirilip, bu gol çekilen Ähtnamanyň iki tarapyň arasyndaky hyzmatdaşlygyň ösmegine itergi berjekdigi nygtaldy.

Mähriban Watanymyzyň halkara giňişliginde abraý-mertebesiniň belende galmagynda ägirt uly işleri amala aşyrýan Hormatly Prezidentimiziň janynyň sag, ömrüniň uzak, alyp barýan il-ýurt bähbitli umumyadamzat ähmiýetli belent tutumly işleriniň mundan beýlägem rowaç almagy arzuw edildi.

Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministrligi

Garaşsyz Döwletleriň Arkalaşygynyň (GDA) Ýerine ýetiriji komiteti tarapyndan 2021-nji ýylyň 12-nji martynda ministrligiň edara binasynda sanly wideoaragatnaşyk arkaly geçirilen GDA-nyň Ykdysady geňesiniň nobatdaky 89-njy mejlisine Türkmenistanyň Maliýe we ykdysady ministri we ministrligiň wekilleri gatnaşandylar.

Mejlisi GDA-nyň Ykdysady geneşiniň başlygy, Belarus Respublikasynyň Premýer-ministriniň orunbasary I.Petrişenkonyň ýolbaşçylygynda geçirildi.

GDA-nyň Ykdysady geneşiniň nobatdaky 89-njy mejlisine Azerbaýjan Respublikasynyň Premýer-ministriniň birinji orunbasary Ýa.Eýubow, Ermenistan Respublikasynyň Premýer-ministriniň orunbasar M.Grigorýan, Russiýa Federasiýasynyň Hökümetiniň başlygy A.Owerçuk, Täjigistan Respublikasynyň Premýer-ministriniň birinji orunbasary D.Said, Özbegistan Respublikasynyň Premýer-ministriniň orunbasary, Ykdysady ösüş we garyplygy azaltmak boýunça ministri D.Kuçkarow, GDA-nyň Ykdysady geňeşiniň ýanyndaky Ykdysady meseleler boýunça Komissiýasynyň Gazagystan Respublikasynyň doly ygtyýarly wekili Ýe.Žanaýew, GDA-nyň Ykdysady geňeşiniň ýanyndaky Ykdysady meseleler boýunça Komissiýasynyň Gyrgyz Respublikasynyň doly ygtyýarly wekili A.Ryskulowa, Moldowa Respublikasynyň Russiýa Federasiýasyndaky Adatdan daşary we Doly ygtyýarly Ilçisi W.Golowatýuk, GDA-nyň Ýerine ýetiriji komitetiniň başlygynyň orunbasary I.Nematow we D.Terfilow dagylar gatnaşdylar.

Mejlisde GDA-nyň agza döwletleriniň ilatynyň iş üpjünçiligini ösdürmek ugrundaky hyzmatdaşlyk baradaky şertnamanyň taslamasy hakyndaky, GDA-nyň agza döwletleriniň çäklerini arassaçylyk taýdan goramak pudagyndaky hyzmatdaşlyk baradaky şertnamanyň taslamasy hakyndaky hem-de GDA-nyň agza döwletleriniň ýokanç keselleriň ýaýramagyna garşy bilelikdäki hereketleriň orta möhletli meýilnamasynyň taslamasy hakyndaky resminamalaryna seredildi we ara alyp maslahatlaşyldy.

GDA-nyň Ykdysady geňeşiniň nobatdaky mejlisiniň Moskwa şäherinde 2021-nji ýylyň 18-nji iýunynda geçirilmegi meýilleşdirildi.

Duşuşygyň ahyrynda oňa gatnaşyjylar ýurdumyzyň halkara maliýe guramalary we düzümleri bilen netijeli hyzmatdaşlygy işjeňleşdirmekde we ösdürmekde giň mümkinçilikleri döredip berýän Hormatly Prezidentimiziň adyna alkyşly sözlerini beýan etdiler. Mähriban Watanymyzyň halkara derejesindäki abraý-mertebesini belende götermekde bimöçber işleri amala aşyrýan Hormatly Prezidentimiziň janynyň sag, ömrüniň uzak, belent başynyň hemişe aman, il-ýurt bähbitli, umumyadamzat ähmiýetli tutumly işleriniň mundan beýlägem rowaç almagyny arzuw etdiler.

Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministrligi

Sanly ulgam. Bu sözler häzirki zaman dünýäsiniň döwrebap keşbiniň aňladylmasydyr. Hormatly Prezidentimiziň parasatly baştutanlygynda «Türkmenistanda 2019 — 2025-nji ýyllarda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň konsepsiýasy» kabul edildi we häzirki wagtda bu konsepsiýa laýyklykda ýurdumyzyň ähli pudaklaryny sanlylaşdyrmak wezipeleri üstünlikli durmuşa geçirilýär. Şeýle ýurt möçberinde alnyp barylýan möhüm işe köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň gatnaşygy, ony wagyz etmegiň zerurlygy has-da aýdyň ýüze çykýar. Çünki sanly ulgamyň artykmaçlyklaryny halk köpçüligine düşündirmek bilen birlikde, ony eziz Watanymyzyň raýatlarynyň özleriniň gündelik ýaşaýyş-durmuşyna ornaşdyrmagynyň wajyplygyny äşgär etmek möhümdir.

Häzirki wagtda ýurdumyzyň ähli pudaklarynda sanly ulgamy ornaşdyrmak üçin ähli şertler döredilýär. Hormatly Prezidentimiz 2021-nji ýylyň 5-nji martynda sanly wideoaragatnaşyk arkaly geçiren Ministrler Kabinetiniň mejlisinde ilatyň arasynda, aýratyn-da, oba ýerlerinde sanly ulgama geçmek syýasatyny giňden düşündirmegiň, täze tehnologiýalary ulanmagyň, welaýatlarda häzirki zaman maglumat tehnologiýalaryny ornaşdyrmagyň artykmaçlyklaryny wagyz etmegiň zerurdygyny belledi.

Döwlet Baştutanymyzyň welaýatlarymyzda, etraplarymyzda, obalarymyzda sanly ulgama geçmek wezipesini işjeňleşdirmek barada berýän görkezmelerinden ugur alnyp, häzirki wagtda oba ýerlerinde sanly ulgam bilen ýüzbe-ýüz bolýan oba adamlarynyň arasynda düşündiriş işlerine giň gerim berilýär.

Döwlet Baştutanymyz oba hojalygyna sanly ulgamy ornaşdyrmakda ösen tehnologiýany, innowasion çözgütleri giňden peýdalanmaga aýratyn ähmiýet berýär. Hormatly Prezidentimiziň 2019-njy ýylyň maý aýynda gol çeken Kararyna laýyklykda, satyn alnan 600 sany täze tehnikalarda dolandyrmagyň sanly telematik ulgamy ornaşdyryldy. Pagta ýygymy möwsüminde ulanylan bu kombaýnlar sürüjiniň işini ýeňilleşdirdi. Kompýuter arkaly kombaýnyň iş ýagdaýy, onuň doly kuwwatynda işleýşi, pagtanyň ýygnalyşy, arassalanylyşy, nowa doluşy, ýangyjyň harçlanyşy aýnada ýaly görnüp dur. Şonuň bilen birlikde tehnikanyň işine, onuň ýerleşýän ýerine, iş wagtyndaky hereketine edara ediş binasyndan ýa-da telefon aragatnaşyk ulgamy bolan ýerinde ykjam telefonyň kömegi bilen gözegçilik edilýär. Bu tehnikalar pagtaçy kärendeçileriň işini ilerletmek bilen pagta ýygymy möwsümini öz wagtynda, göwnejaý, ýokary hilli geçirmäge ýardam etdi. Oba hojalyk tehnikalaryna sanly ulgamyň ornaşdyrylmagy daýhan dünýäsini doly özgertdi, oňa sanly ulgamyň artykmaçlyklaryny aýan etdi.

Arkadag Prezidentimiziň maldarçylyga sanly ulgamy ornaşdyrmak baradaky syýasaty bu pudagyň ykdysady netijeliligini has-da ýokarlandyrýar we köp amatlyklary döredýär. Maldarçylyk bilen bagly edaralaryň arasynda maglumatlaryň alyş-çalşygy ýola goýlup, resminamalar bilen işleşmek elektron görnüşe geçirildi. Hojalyga iň ýokary ösen innowasion tehnologiýalaryň ornaşdyrylmagy netijesinde girdeji has-da artýar. Mallaryň tohum genetikasy kesgitlenilýär, önümçiligiň gidişine anyk we dogry baha berilýär, önüm öndürmegiň meýilnamasy işlenilip düzülýär, bäsdeşlige ukyply önümler, ýagny hil taýdan ýokary önümler öndürilýär, ykdysady ösüşi seljermek tejribesi ýola goýulýar. Şeýle hem wagty tygşytlap, işiň talabalaýyk guralyşy maglumatlar esasynda elektron gurallar arkaly amala aşyrylýar. Şunda bolsa hünärmenleriň kämilligi ýörite okuw sapaklary bilen berkidilýär. Obasenagat toplumynyň önümçilik kärhanalarynyň ählisi-de iň bir ýokary innowasion tehnologiýalara daýanýar. Şeýlelikde, kärhanalaryň girdeji-gaznasy artyp, öz gezeginde önümçiligi giňeltmäge mümkinçilik berýär. Hil taýdan örän ýokary bolan önümler bu kärhanalardan dünýä bazaryna tarap ýol çekýär. Şundan belli bolşy ýaly, sanly ykdysady ösüş döwrebap maglumat kommunikasiýa infrastrukturalaryň döredilmegi bilen aýratyn häsiýete eýedir.

«Daýhanbank» döwlet täjirçilik banky tarapyndan maýa goýumlar goýmak we pul karz bermek işi merkezleşdirilen elektron ulgam arkaly ýerine ýetirilýär. Telekeçileriň, hususy kärhanalaryň işi ýeňilleşdirilen elektron ulgamy arkaly çalt we öz wagtynda ýola goýulýar. Häzirki wagtda daýhanlaryň we kärendeçileriň arasynda maglumat ulgamynyň ýaýrawy barha giňeýär. Oba hojalygyna, obasenagat toplumyna ornaşdyrylýan täzelikler, ýetilen sepgitler ýurdumyzyň kärendeçilerine, mülkdarlaryna işi täzeçe guramagyň, topraga bolan döwrebap gatnaşygyň, ylmy-önümçiligiň täze usullarynyň we çözgütleriniň, ýerden bol hasyl almagyň baý tejribesini toplamagyň ýollaryny salgy berýär. Innowasion tehnologiýalaryň täze ýüze çykmalaryndan habarly bolmak we önümçilige ornaşdyrmak, şeýlelikde, olary ylmy taýdan içgin öwrenmek önümçiligi, ekerançylygy, maldarçylygy sanly tehnologiýalar esasynda ösdürmegiň meýilnamalaryny işläp düzmäge hyjuwlandyrýar. Bu bolsa ösen ýokary derejeli sanly ulgam esasynda ykdysady ulgamyň giň toruny emele getirmeklige goşulyşmaklygyň bitewüleşdirilen güýjüni döretmegiň önümçilik kuwwatyny emele getirer.

Medeniýet ulgamynyň sanly ykdysadyýeti wagyz etmeginiň, mahabatlandyrmagynyň barşynda, ýurdumyzyň teleradioýaýlymlary oba ýerlerindäki dürli önümçilik iş görnüşlerini ýaýlym arkaly halka ýetirýärler.

Ýurdumyzyň welaýatlarynda, etraplarynda, obalarynda gurlan dürli önümçilik kärhanalary öz önümlerini sanly ulgam arkaly müşderilere ýetirmegiň çalt we çykdajysyz usulyna eýe bolýar. Sanly gurşaw arkaly harytlar we hyzmatlar ählumumy bazarlara dessin çykmak bilen, daşary ýurtlardaky sarp edijilere elýeterli edilýär. Sanly ulgamyň geljegi bu innowasion tehnologiýaly ösüşi ýaş neslimiziň doly özleşdirmegi bilen baglydyr. Milli Liderimiz ýurdumyzyň mekdepleriniň kompýuterler bilen üpjün edilmegini, özi-de birinji synpdan başlap, her bir körpe okuwçynyň kompýuteriň başyna geçmegini, elektron tagtalardan peýdalanmagyny ýola goýdy. Şeýlelikde, sanly ulgamy özleşdirip bilýän ýaş hünärmenler eýýäm orta mekdeplerde kemala getirilýär.

Oba hojalygynda döwrebap ösüşiň sanly ulgam esasynda alnyp barylýanlygyny diňe bir şu mysalda hem görmek bolýar. Oba ýerlerinde gurulýan ýyladyşhanalarda daýhanlar bakja ekinleriniň ösüşine, boý alşyna, hasyl toplaýşyna ýörite abzallardan gözegçilik edýärler. Ekini iýmitlendirmekde, suwarmakda, hasylyň bişip ýetişişini anyklamakda, topragyň düzümini barlamakda ýörite awtomatik enjamlardan peýdalanýarlar. Ekerançylygyň awtomatlaşdyrylmagy daýhanlary sanly ulgam esasynda işlemäge has-da höweslendirýär. Olar şeýle netijeli işiň ylmy-awtomatik usulyny uly gyzyklanma bilen okap öwrenýärler we özleşdirýärler. Çylşyrymly tehnikalara we tehnologiýalara erk etmek endigi daýhanlarda häzirki zaman oba hojalygyny ýöretmegiň ylmy dünýäsine çuňňur aralaşmagyna mümkinçilik berýär.

Arkadag Prezidentimiziň özleri üçin döredýän mümkinçiliklerinden ýerlikli peýdalanýan kärendeçilerdir mülkdarlar, telekeçiler häzirki wagtda ekerançylygyň innowasion tehnologiýasy bilen birlikde onuň elektron maglumatlar ulgamyny hem özleşdirýärler. «Takyk ekerançylygyň» tehnologiýalarynyň ulanylmagy netijesinde, «akylly ýyladyşhanalar» sanly ulgam arkaly girdejili işleýärler, bu ugurda çykdajylar ep-esli azalýar. «Akylly maldarçylykda» hem awtomatik enjamlar ulanylyp, olar mallaryň saklanylyşyna doly gözegçiligi amala aşyrýarlar.

Mukaddes Garaşsyzlygymyzyň şanly 30 ýyllyk toýy bellenilýän «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylynda ýurdumyzda ähli ugurlardaky ykdysady özgertmeleri sanly ulgam arkaly täze, döwrebap ösüşe eýe etmek möhüm ähmiýete eýedir. Bagtyýar halkymyzy şeýle beýik gülleýişli ösüşlere tarap ynamly alyp barýan Gahryman Arkadagymyza tüýs ýürekden alkyş aýdýarys.

Süleýman ILAMANOW,

«Edebiýat we sungat».

Aşgabat, 11-nji mart (TDH). Şu gün hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasarlarynyň, Döwlet howpsuzlyk geňeşiniň agzalarynyň, şeýle hem käbir ministrlikleriň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň ýolbaşçylarynyň gatnaşmagynda iş maslahatyny geçirdi. Onuň gün tertibine ýurdumyzyň ykdysadyýetiniň möhüm meseleleri girizildi.

Milli Liderimiz maslahaty açyp, şu ýyl ýurdumyzda «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» şygary astynda mukaddes Garaşsyzlygymyzyň 30 ýyllyk şanly baýramy mynasybetli dabaraly baýramçylyk çärelerini geçirmäge giňden taýýarlyk görülýändigini belledi. Mukaddes Garaşsyzlygymyzyň baýramyna ýeňil bolmadyk halkara ýagdaýda taýýarlyk görülýär.

Häzirki döwürde öňdebaryjy maliýe institutlarynyň berýän bahalaryna görä, dünýä ykdysadyýeti diňe haýallyk bilen ösüş ýoluna düşýär. Dünýä ykdysady bazarlarynda durnuksyz ýagdaý dowam edýär diýip, döwlet Baştutanymyz sözüni dowam etdi. Şeýle hem ösen ykdysadyýetli ýurtlarda-da ösüş depgininiň az-kem peselýändigi duýulýar. Şeýlelikde, çylşyrymly daşarky geosyýasy şertler emele gelýär. Şol sanda nebitiň we gazyň nyrhlary durnukly peselýär. Bu bolsa serişdeleriň halkara bazarlarynyň ýagdaýyna we maýa goýumlarynyň gelşine öz täsirini ýetirýär. Ýurdumyzyň söwda hyzmatdaşlary bolan döwletlerde hem ykdysady işjeňlik pese düşdi.

Ýokarda bellenip geçilen sebäplere garamazdan, ýurdumyzda makroykdysady ýagdaý durnukly bolmagynda galýar diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow kanagatlanma bilen belledi.

Biz ýaňy-ýakynda siziň bilen şu ýylyň iki aýynda pudaklaryň işiniň netijelerine seretdik. Şondan öň, ýörite maslahatlarda ähli pudaklaryň işine jikme-jik garadyk. Deputatlar bilen duşuşyk geçirdik. Ýurdumyzyň ykdysadyýetini mundan beýläk-de ösdürmek boýunça oňat çäreleri belledik diýip, milli Liderimiz aýtdy.

Häzirki döwürde ýokary we durnukly ykdysady ösüş ýeterlik derejede üpjün edilýär. Bu ösüş şu ýylyň iki aýynyň jemleri boýunça 5,9 göterime barabar boldy.

Ýurdumyzda ykdysady we durmuş taýdan durnukly ýagdaý saklanýar. Daşarky wehimlere garşy çalt we netijeli çäreler görülýär. Türkmenistan ykdysady ýagdaýyň üýtgemegine çalt uýgunlaşýar.

Durmuş ulgamyny işjeň ösdürmek boýunça hem netijeli işler dowam edýär. Hususan-da, ilaty durmuş taýdan goramak boýunça zerur işler amala aşyrylýar. Bilim we saglygy goraýyş ulgamlarynda özgertmeler üstünlikli durmuşa geçirilýär diýip, döwlet Baştutanymyz nygtady.

Önümlere daşarky islegiň peselýän şertlerinde ýurdumyzyň ykdysadyýetini diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürmek boýunça çäreler işjeň amala aşyrylýar. Içerki bazary özümizde öndürilýän önümleriň hasabyna doly üpjün etmek boýunça zerur çäreler görülýär. Daşary ýurtlardan getirilýän önümleriň ornuny tutýan harytlary öndürýän önümçilikleri höweslendirmek boýunça hem zerur işler geçirilýär.

Biz ýurdumyzyň ykdysadyýetiniň dürli pudaklarynda giň gerimli sebit we milli maýa goýum taslamalaryny hem-de özgertmeleri durmuşa geçirmek boýunça alnyp barylýan işleriň depginini birjik-de peseltmeýäris. Maliýe, salgyt-býujet, pul-karz, daşary-ykdysady, nyrh emele getiriş syýasatynda özgertmeler üstünlikli amala aşyrylýar diýip, milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedow aýtdy.

Bu işleriň ählisi biziň mümkinçiliklerimiziň gerimini giňeltmäge, dünýädäki ykdysady çökgünligiň ýaramaz netijelerini azaltmaga mümkinçilik berýär diýip, hormatly Prezidentimiz sözüni dowam etdi. Şeýle hem Türkmenistan daşary syýasat ugruny işjeň alyp barýar. Bu syýasat oňyn Bitaraplyk, parahatçylyk söýüjilik, «Açyk gapylar», hoşniýetli goňşuçylyk we gyzyklanma bildirýän ähli daşary ýurtly hyzmatdaşlar bilen deňhukukly, özara bähbitli hyzmatdaşlyk etmek däplerine esaslanandyr. Biziň ýurdumyz döwletara derejesinde netijeli gatnaşyklary ösdürmek bilen, köpugurly derejede bähbitli hyzmatdaşlyk etmäge gyşarnyksyz eýerýändigini görkezýär.

Şu ýyl — mukaddes Garaşsyzlygymyzyň 30 ýyllyk şanly baýramynyň bellenilýän ýylynda Türkmenistan Hazarýaka döwletleriň Baştutanlarynyň ýokary derejedäki VI duşuşygyna, Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasynyň XV duşuşygyna başlyklyk edýär diýip, milli Liderimiz belledi. Şunuň bilen baglylykda, biziň ýurdumyz daşary ýurt döwletleriniň Baştutanlarynyň gatnaşmagynda köp sanly möhüm halkara çäreleriň, şeýle hem ýokary derejeli daşary ýurtly myhmanlaryň gatnaşmagynda köp sanly dürli baýramçylyk çäreleriniň geçirilýän ýerine öwrüler. Bu bolsa Türkmenistanyň halkara abraýynyň barha artýandygyna aýdyň şaýatlyk edýär. Biziň alyp barýan daşary we içeri syýasatymyzyň dünýä bileleşigi tarapyndan doly goldanylýandygyny görkezýär diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow aýtdy.

Maslahatyň dowamynda milli Liderimiz aýry-aýry ministrlikleriň we pudak edaralarynyň ýolbaşçylarynyň alyp barýan işlerine nägilelik bildirdi. Mümkinçilikleriň doly möçberde ulanylmaýandygy, käbir ýolbaşçylaryň iş başarjaňlygynyň we hünär derejesiniň ýeterlik däldigi, ýerlerde işleriň dogry guralmaýandygy, sowuk-salalyga ýol berilýändigi kemçilikleriň hatarynda görkezildi.

Häzirki döwürde jemi içerki önümiň ösüşi, döwletimiziň maliýe ýagdaýy, özgertmeler maksatnamasyny durmuşa geçirmegiň depginleri, aýratyn-da, ykdysadyýetimiziň gurluşy bizi kanagatlandyryp bilmez. Şoňa görä-de, şu maslahatda maliýe-ykdysady toplumyň, aýry-aýry ministrlikleriň we pudak edaralarynyň ýolbaşçylarynyň gatnaşmagynda bu ugurda amala aşyrylýan işleriň netijelerine garalar diýip, döwlet Baştutanymyz aýtdy.

Milli Liderimiz maslahaty dowam edip, nebitgaz toplumynyň işini kämilleşdirmek bilen baglanyşykly meselelere ünsi çekdi. Hormatly Prezidentimiziň belleýşi ýaly, ýurdumyzy ýokary tehnologiýaly we ekologiýa taýdan arassa, innowasion ykdysadyýetli, senagat önümçiligi taýdan ösen döwletleriň birine öwürmek möhüm wezipe bolup durýar. Şunuň bilen baglylykda, nebitgaz toplumyny ösdürmekde gazhimiýa önümlerini, ýokary goşulan bahasy bolan önümleri öndürmek üçin tebigy gazy netijeli ulanmak ileri tutulýan ugurlaryň biri bolup durýar. Şu maksat bilen, soňky ýyllarda ABŞ-nyň 8 milliard 800 million dollaryndan gowrak möçberde daşary ýurt karz serişdeleri çekildi. Şol serişdeleriň häzire çenli 93 göterimi özleşdirildi diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow aýtdy.

Milli Liderimiz karz serişdelerini öz wagtynda gaýtarmagyň, aýratyn-da, çekilen serişdeleriň hasabyna gurlan senagat kärhanalaryny taslama kuwwatyna çykarmagyň wajypdygyny nygtady.

Hormatly Prezidentimiz toplumyň önümçilik düzümleriniň işini kämilleşdirmek, karz alnan serişdeleri gaýtarmak bilen baglanyşykly meseleleriň ýerine ýetirilişi bilen gyzyklanyp, toplumyň ýolbaşçylarynyň hasabatlaryny diňledi.

Döwlet ministri — “Türkmengaz” döwlet konserniniň başlygy B.Amanow degişli düzümlerde alnyp barylýan işleriň ýagdaýy, çekilen daşary ýurt karz serişdelerini öz wagtynda gaýtarmak boýunça görülýän çäreler barada hasabat berdi.

Konsern boýunça daşary ýurt karz serişdeleriniň gaýtarmaga degişli galyndy möçberini tebigy gazyň goşmaça mukdaryny, suwuklandyrylan gazy, kükürdi, ECO-93 kysymly benzini daşary ýurt bazarlaryna ýerlemekden gelip gowuşjak serişdeleriň hasabyna gaýtarmak göz öňünde tutulýar. Milli Liderimiziň yzygiderli tagallalary bilen döredilen mümkinçilikleriň esasynda şu ýylyň mart aýy boýunça töleg borçnamalaryny hasaplaşmak üçin ähli zerur işler alnyp barylýar.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow “Türkmengaz” döwlet konserni tarapyndan bu meseläni çözmek boýunça gaýragoýulmasyz çäreleriň görülmeginiň zerurdygyna ünsi çekdi. Şunuň bilen baglylykda, döwlet konserniniň önümçilik kuwwatlyklarynyň döwrebaplaşdyrylmagynyň, onuň işine täzeçil tehnologiýalaryň we sanly ulgamyň işjeň ornaşdyrylmagynyň wajypdygy bellenildi.

Häzirki döwürde dünýäde emele gelen çylşyrymly ýagdaýlary nazara alyp, döwlet konserniniň işini döwrüň talabyna laýyk guramak, maliýe serişdeleriniň özleşdirilişini yzygiderli gözegçilikde saklamak meselelerine möhüm ähmiýet berilmelidir diýip, milli Liderimiz belledi. Şunuň bilen baglylykda, bar bolan mümkinçilikleri netijeli peýdalanmak babatda döwlet konserniniň ýolbaşçysyna anyk tabşyryklar berildi.

Soňra “Türkmennebit” döwlet konserniniň başlygy G.Baýgeldiýew ýolbaşçylyk edýän düzümlerindäki işleriň ýagdaýy barada hasabat berdi. Şeýle hem nebitgaz enjamlaryny satyn almak barada baglaşylan şertnamany maliýeleşdirmek maksady bilen, çekilen daşary ýurt karz serişdelerini tapgyrlaýyn esasda gaýtarmak boýunça zerur tagallalaryň edilýändigi aýdyldy. Häzirki wagtda çekilen karz serişdeleriň galyndysy nobat tertibine laýyklykda, bellenilen möhletlerde bökdençsiz gaýtarylýar. Öňde durýan wezipeleriň üstünlikli ýerine ýetirilmegi ugrunda toplumlaýyn işler alnyp barylýar.

Döwlet Baştutanymyz çekilen karz serişdelerini wagtynda gaýtarmak üçin kärhanalaryň önümçilik kuwwatlyklaryny artdyrmak, olaryň işini döwrebaplaşdyrmak we önümçilige häzirki zaman usullaryny, täzeçil tehnologiýalary ornaşdyrmak meselelerine möhüm ähmiýet berilmelidigini aýtdy. Pudaklaýyn kärhanalaryň taslama kuwwatyna çykarylmagy ugrunda zerur tagallalar edilmelidir.

Munuň özi karz serişdelerini öz wagtynda gaýtarmak boýunça öňde durýan wezipeleriň üstünlikli ýerine ýetirilmegini, iş öndürijiliginiň artdyrylmagyny we döwlet konserniniň eksport kuwwatynyň ýokarlanmagyny üpjün eder diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow belledi we “Türkmennebit” döwlet konserniniň ýolbaşçysyndan bu işleri berk gözegçilikde saklamagy talap etdi.

Soňra “Türkmengeologiýa” döwlet korporasiýasynyň başlygy M.Rozyýew ýolbaşçylyk edýän düzümlerinde işleriň depginlerini ýokarlandyrmak, çekilen daşary ýurt karz serişdelerini wagtynda gaýtarmak boýunça döwlet Baştutanymyzyň beren tabşyryklaryny ýerine ýetirmek ugrunda alnyp barylýan toplumlaýyn işler barada hasabat berdi.

Hormatly Prezidentimiz hasabaty diňläp, düzümlere täze önümçilik kuwwatlyklaryny döretmek maksady bilen, daşary ýurt maýa goýumlary, şol sanda karz serişdeleri çekilende olaryň gaýtarylmaly möhletiniň kesgitlenilişine, karz serişdelerini gaýtarmak möhletleriniň ylalaşygyna örän jogapkärçilikli çemeleşilmelidigini belledi. Çekilen karz serişdelerini bellenilen möhletlerde gaýtarmak üçin kärhanalaryň önümçilik kuwwatlyklaryny artdyrmak, olaryň işini kada laýyk ýola goýmak we önümçilige häzirki zamanyň ösen tejribesini, sanly tehnologiýalary ornaşdyrmak meselelerine möhüm ähmiýet berilmelidir diýip, milli Liderimiz belledi we bu babatda birnäçe anyk tabşyryklary berdi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow maslahatyň dowamynda Türkmenistanyň Baş prokurory B.Atdaýewe söz berdi.

Baş prokuror ýurdumyzyň ýangyç-energetika toplumynyň düzümlerinde döwlet Baştutanymyzyň tabşyrygyna laýyklykda geçirilen prokuror barlaglarynyň netijeleri barada hasabat berdi. Şunuň bilen baglylykda, düzümlerde çekilen daşary ýurt karz serişdelerini netijeli özleşdirmek we olary wagtynda gaýtarmak meselelerinde käbir kemçilikleriň ýüze çykarylandygy habar berildi.

Milli Liderimiz hasabaty diňläp, ähli düzümlerde, milli ykdysadyýetimiziň pudaklarynda alnyp barylýan işleriň talabalaýyk ýola goýulmagy, olarda kanunçylygyň berk berjaý edilmegi bilen baglanyşykly meseleleriň wajypdygyna ünsi çekdi. Şunuň bilen baglylykda, hormatly Prezidentimiz B.Atdaýewe düzümlerde daşary ýurt karz serişdelerini, maýa goýumlary wagtynda gaýtarmak we umuman, alnyp barylýan işleriň kanunalaýyk derejesini ýola goýmak bilen baglanyşykly meselelere yzygiderli seljermeleriň geçirilmelidigini tabşyrdy.

Döwlet Baştutanymyz ýangyç-energetika toplumynda önümçiligi ýokarlandyrmak üçin kuwwatlyklaryň doly güýjünde peýdalanylmalydygyny, ykdysadyýetiň pugtalandyrylmalydygyny, munuň üçin bolsa toplumyň düzümindäki ylmy-barlag institutlarynyň işiniň kämilleşdirilmelidigini, bu ugurda ýokary derejeli hünärmenleriň taýýarlanylmalydygyny, şeýle hem halkara hyzmatdaşlygyň ösdürilmelidigini belledi.

Milli Liderimiz şu meseleleriň, hususan-da, daşary ýurtly ygtybarly hyzmatdaşlar bilen özara bähbitli gatnaşyklary giňeltmek, işlere ulgamlaýyn çemeleşmek baradaky meseleleriň düýpli seljerilmelidigini aýdyp, bu babatda Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary, Ýokary gözegçilik edarasynyň başlygy S.Berdimuhamedowa görkezmeleri berdi.

Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň ýurdumyzyň ýangyç-energetika toplumyna gözegçilik edýän orunbasary Ş.Abdrahmanowa söz berildi.

Wise-premýer häzirki döwürde ýolbaşçylyk edýän düzümlerinde alnyp barylýan işleriň ýagdaýy, maýa goýum taslamalarynyň ýerine ýetirilişi we umuman, nebitgaz toplumynda alnan daşary ýurt karz serişdelerini öz wagtynda gaýtarmak boýunça edilýän tagallalar barada hasabat berdi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow milli ykdysadyýetimiziň binýatlaýyn pudaklarynda alnyp barylýan işleriň döwrüň talabyna laýyk derejede guralmagynyň wajypdygyny nygtady. Döwlet Baştutanymyz önümçilik kuwwatlyklarynyň artdyrylmagyna we bu ugurda ylmyň ýokary gazananlarynyň önümçilige ornaşdyrylmagyna möhüm ähmiýet berilmelidigine ünsi çekip, bu babatda wise-premýere birnäçe anyk görkezmeleri berdi.

Milli Liderimiziň belleýşi ýaly, çekilen daşary ýurt karz serişdeleriniň öz wagtynda gaýtarylmagy halkara hyzmatdaşlyk gatnaşyklarynyň döwrebap derejede ösdürilmeginiň möhüm şertini emele getirýär. Munuň üçin bolsa kärhanalaryň taslama kuwwatyna çykarylmagy, önümçilik düzümleriniň döwrebaplaşdyrylmagy zerur bolup durýar diýip, döwlet Baştutanymyz nygtady we degişli işleri yzygiderli gözegçilikde saklamagy wise-premýerden talap etdi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow alnan daşary ýurt karz serişdelerini öz wagtynda gaýtarmak we onuň möhletlerine täzeden seretmek boýunça anyk teklipleri taýýarlamagy tabşyrdy.

Bilelikdäki kärhanalara göni maýa goýumlaryny çekmek arkaly täze gazhimiýa toplumlaryny gurmak boýunça işleriň depginlerini ýokarlandyrmak zerurdyr. Täze önümçilikleri gurmak üçin daşary ýurt maýa goýumlary, şol sanda karz serişdeleri çekilende onuň tehniki-ykdysady esaslandyrmalary jikme-jik taýýarlanylmalydyr diýip, milli Liderimiz belledi we taslamalaryň öz-özüni ödeýiş möhletlerini halkara tejribä laýyklykda seljermegi hem-de taýýar önümleri ýerlemegiň bazarlaryny öwrenmegi tabşyrdy. Şunda işgärleriň hünär derejesiniň ýokarlandyrylmagyna möhüm ähmiýet berilmelidir.

Bu baradaky gürrüňi dowam edip, döwlet Baştutanymyz goşmaça düzüm bölekleriniň özümizde öndürilmegini ýola goýmak arkaly olaryň daşary ýurtlardan getirilmegini azaltmagy, degişli düzümleriň ýolbaşçylarynyň garamagyndaky kärhanalaryň maliýe-ykdysady ýagdaýyna seljerme geçirmegi, karz serişdelerini bellenen möhletlerde üzmek boýunça ähli zerur çäreleri görmek meselelerini üns merkezinde saklamagy tabşyrdy.

Nebitgaz toplumy döwletiň merkezi býujetini we daşary ýurt pulunda ätiýaçlyk gorlaryny esasy üpjün edýän ulgamdyr. Bu serişdeler ýurdumyzy durmuş-ykdysady hem-de senagat taýdan ösdürmäge, azyk howpsuzlygyny üpjün etmäge we ilatyň hal-ýagdaýyny ýokarlandyrmaga gönükdirilýär.

Şoňa görä-de, ähli hünärmenler, ylmy we kömekçi işgärler, ýangyç-energetika toplumynyň kärhanalarynyň ýolbaşçylary bu ulgamyň ösüşine mynasyp goşant goşmalydyrlar diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow aýtdy we bu babatda anyk tabşyryklary berdi.

Soňra milli Liderimiz gurluşyk, elektrik energetikasy we himiýa pudaklarynyň maliýe meseleleri barada durup geçdi.

Soňky ýyllarda gurluşyk-senagat toplumyna 2 milliard 682 million amerikan dollaryna golaý möçberde daşary ýurt karz serişdeleri çekildi. Şonuň häzire çenli 69,4 göterimi özleşdirildi. Hormatly Prezidentimiz bu meselä ünsi çekip, şu mesele boýunça degişli ýolbaşçylaryň hasabatlaryny hem-de tekliplerini diňlejekdigini aýtdy. Döwlet Baştutanymyz Gurbanguly Berdimuhamedow olara ýüzlenip, karz alnan serişdeleri wagtynda gaýtarmagy üpjün etmek, bu serişdeleriň hasabyna gurlan senagat kärhanalarynyň taslama kuwwatlygyna çykarmak boýunça geçirilýän işler barada sorady.

Milli Liderimiz karz serişdelerini, hususan-da, «Türkmenhimiýa» döwlet konserniniň alan karz serişdelerini gaýtarmagyň möhletlerini uzaltmak boýunça karzdarlar bilen alnyp barylýan işler, kärhanalary taslama kuwwatyna çykarmak üçin görülýän çäreler bilen gyzyklandy.

Ilki bilen, energetika ministri Ç.Purçekow milli Liderimiziň energetika syýasatyny üstünlikli durmuşa geçirmek maksady bilen, ýurdumyzyň Energetika ministrliginde daşary ýurt maýa serişdeleriniň we maýa goýumlaryň hasabyna milli we halkara ähmiýetli möhüm taslamalaryň durmuşa geçirilýändigi barada hasabat berdi. Häzirki döwürde Ahal — Balkan we Balkan — Daşoguz halkalaýyn energiýa ulgamynyň we ugurdaş podstansiýalaryň, Büzmeýin etrabynda energetika enjamlaryny abatlaýyş we hyzmat ediş merkeziniň, Lebap welaýatynyň Çärjew etrabynda gazturbinaly elektrik stansiýasynyň we Türkmenistan — Owganystan — Pakistan elektrik geçiriji ulgamynyň gurluşyklary alnyp barylýar. Bu halkara ähmiýetli elektrik geçiriji ulgamyň ilkinji nobatdakysynyň gurluşygyny 2021-nji ýylyň awgust aýynda tamamlamak meýilleşdirilýär.

Şeýle hem çekilen karz serişdeleriniň ählisiniň öz wagtynda gaýtarylmagy üçin zerur tagallalaryň görüljekdigi aýdyldy.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, milli ykdysadyýetimiziň möhüm pudagy hökmünde ýurdumyzyň elektroenergetika ulgamynyň ösdürilmegine aýratyn ähmiýet berilýändigini belledi.

Milli Liderimiz çekilen daşary ýurt karz serişdeleriniň netijeli özleşdirilmeginiň zerurdygyna ünsi çekip, milli we halkara derejede wajyp energetika taslamalaryny öz wagtynda ýerine ýetirmek boýunça alnyp barylýan işleri yzygiderli gözegçilikde saklamagy tabşyrdy.

Soňra «Türkmenhimiýa» döwlet konserniniň başlygy N.Nyýazlyýew ýurdumyzyň himiýa senagatyny ösdürmäge çekilen maýa goýumlarynyň ulanylyşy barada hasabat berdi.

Şu günler täze iri önümçilikleri gurmak boýunça taslamalar amala aşyrylýar, ýurdumyzyň himiýa zawodlarynda dünýäniň esasy önüm öndürijileriniň döwrebap, ýokary öndürijilikli tehnologik enjamlary ornaşdyrylýar, içerki hem-de daşarky bazarlarda uly isleg bildirilýän önümleriň täze görnüşleriniň çykarylyşy ýola goýulýar.

Häzirki wagtda “Türkmenhimiýa” döwlet konserniniň önümçilik kärhanalarynda öndürilen himiýa önümlerini ýerlemekden gelýän serişdeleriň hasabyna karzlary öz wagtynda üzlüşmek üçin tapgyrlaýyn hasaplaşmak boýunça degişli işler alnyp barylýar.

Döwlet Baştutanymyz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, pudagyň düşewüntliligini ýokarlandyrmagyň, hususan-da, täze kärhanalary gurmagyň hem-de himiýa pudagynyň hereket edýän önümçiliklerini döwrebaplaşdyrmagyň hasabyna daşary ýurt karzlaryny doly üzmegiň zerurdygyny nygtady.

Hormatly Prezidentimiz “Türkmenhimiýa” döwlet konserninde mineral dökünleriň eksport edilişiniň ýagdaýy bilen gyzyklandy. Milli Liderimiz pudagyň düşewüntliligini ýokarlandyrmakda daşarky bazarda uly islegden peýdalanýan dökünleriň öndürilişini artdyrmagyň wajypdygyna ünsi çekip, ygtybarly hyzmatdaşlar bilen gatnaşyklary ýygjamlaşdyrmagyň möhümdigini belledi hem-de bu ugurda alnyp barylýan işlere zerur gözegçiligi ýola goýmak barada Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary, Ýokary gözegçilik edarasynyň başlygy S.Berdimuhamedowa degişli tabşyryklary berdi.

Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary Ş.Durdylyýewe söz berildi. Wise-premýer gözegçilik edýän degişli ministrliklerine we pudaklaýyn dolandyryş edaralaryna daşary ýurt banklary tarapyndan berlen karz serişdeleri boýunça emele gelen bergiler barada hasabat berip, häzirki wagtda bu karzlaryň üzlüşmeli möhletlerine laýyklykda, tapgyrlaýyn hasaplaşmak boýunça zerur işleriň alnyp barylýandygyny belledi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, alnan daşary ýurt karz serişdelerini wagtynda gaýtarmak ýa-da üzmegiň möhletlerine täzeden seretmek boýunça bolup biljek ähli mümkinçilikleri düýpli öwrenmegi we bu ugurda anyk teklipleri gysga wagtyň içinde taýýarlamagy tabşyrdy.

«Türkmenhimiýa» döwlet konsernine çekilen daşary ýurt karz serişdelerini gaýtarmaga amatly şertleri döretmek maksady bilen, eksporta niýetlenen we daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan önümleri öndürýän önümçilikleri ýola goýup, daşary ýurt pulundaky serişdeleriň gowuşmagyny diwersifikasiýa ýoly bilen artdyrmak möhümdir. Mundan başga-da, bilelikdäki kärhanalara göni maýa goýumlaryny çekmek arkaly toplumlaýyn mineral dökünleri we beýleki önümleri öndürýän önümçilikleri döretmek wajypdyr diýip, döwlet Baştutanymyz aýtdy.

Şunuň bilen baglylykda, milli Liderimiz täze önümçilikleriň gurluşygy üçin daşary ýurt maýa goýumlary çekilende, tehniki-ykdysady esaslandyrmany jikme-jik taýýarlamagyň, taslamalaryň özüni ödeýşiniň möhletlerini halkara tejribä laýyklykda seljermegiň, degişli işgärleriň ýokary derejede taýýarlanylmagyny üpjün etmegiň, taýýar önümleri ýerlemegiň bazarlaryny öwrenmegiň, goşmaça düzüm böleklerini özümizde öndürmegi ýola goýmak arkaly olaryň daşary ýurtlardan getirilmegini mümkin boldugyça azaltmagyň zerurdygyny nygtady.

Hormatly Prezidentimiz ilkinji nobatdaky wezipeleri kesgitläp, gurluşyk-senagat toplumynyň ýolbaşçylaryna birnäçe tabşyryklary berdi.

Soňra hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow ýurdumyzyň ulag-aragatnaşyk toplumynyň ýolbaşçylaryna ýüzlenip, soňky ýyllarda bu ulgama 1 milliard 5 ýarym million amerikan dollary möçberde daşary ýurt karz serişdeleriniň çekilendigini, häzire çenli şol serişdeleriň 67,8 göteriminiň özleşdirilendigini belledi.

Döwlet Baştutanymyz alnan karz serişdelerini wagtynda gaýtarmagy üpjün etmek boýunça işleriň meýilleşdirilişi bilen gyzyklanyp, şol serişdeleriň hasabyna maliýeleşdirilen desgalaryň, hususan-da, «Demirgazyk — Günorta» demir ýolunyň taslama kuwwatyna laýyklykda işledilmegi babatda zerur tagallalary görmegiň wajypdygyny nygtady.

Şunuň bilen baglylykda, karz alnan serişdeleri gaýtarmagyň möhletlerini uzaltmak boýunça zerur işler alnyp barylmalydyr. Şeýle hem topluma degişli desgalar taslama kuwwatyna çykarylmalydyr diýip, hormatly Prezidentimiz belledi we bu babatda ulag-aragatnaşyk toplumynyň pudaklarynyň ýolbaşçylarynyň hasabatlaryny we tekliplerini diňledi.

«Türkmendemirýollary» agentliginiň başlygy A.Atamyradow pudagyň maddy-enjamlaýyn binýadyny berkitmek, halkara ähmiýetli taslamalary we ulag-üstaşyr geçelgeleriniň gurluşyklaryny maliýeleşdirmäge gönükdirilen serişdeleri netijeli peýdalanmak boýunça alnyp barylýan işler barada hasabat berdi.

Maslahatyň dowamynda “Türkmenaragatnaşyk” agentliginiň ýolbaşçysy H.Hudaýgulyýew ýolbaşçylyk edýän pudagynda alnyp barylýan işleriň ýagdaýy, ugurdaş düzümleriň maddy üpjünçiligini gowulandyrmak, döwlet Baştutanymyzyň maglumatlary bermegiň köpugurly ulgamyny ösdürmek, maliýe meselelerini öz wagtynda çözmek boýunça ozal beren tabşyryklaryny ýerine ýetirmek ugrunda amala aşyrylýan işler barada hasabat berdi.

Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary B.Öwezow ulag-aragatnaşyk toplumynyň düşewüntliligini ýokarlandyrmak, ugurdaş kärhanalaryň işini kämilleşdirmek, pudaklaýyn taslamalary maliýeleşdirmek we alnan karz serişdelerini öz wagtynda üzmek üçin ähli zerur tagallalaryň edilýändigi barada hasabat berdi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp we alnan karz serişdelerini wagtynda üzmek we olary gaýtarmagyň şertlerine täzeden seretmek meselelerine üns bermegiň zerurdygyny belledi we onuň mümkin bolan ugurlaryny öwrenmegi hem-de bu mesele boýunça anyk teklipleri taýýarlamagy tabşyrdy.

«Türkmendemirýollary» agentligi garamagyndaky kärhanalaryň maliýe-ykdysady ýagdaýynyň seljermesini geçirmelidir. Döwlet Baştutanymyz olaryň daşary ýurt karzlaryny gaýtarmak boýunça mümkinçiliklerine baha bermek, alnan karzlary bellenen möhletlerde üzmek üçin ähli zerur çäreleriň görülmelidigini belledi. Çekilen serişdeleri öz wagtynda gaýtarmak maksady bilen, kärhanalaryň taslama kuwwatlygyna gysga möhletlerde çykarylmagyny üpjün etmek, önümçiligiň zerur düzümleriniň netijeli işlemegini guramak wajypdyr.

Döwlet Baştutanymyz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, ýurdumyzyň ulag-üstaşyr geçelgelerini ösdürmek üçin demir ýol ulaglary düzüminiň önümçilik desgalarynyň mümkinçiliklerini doly güýjünde peýdalanmagyň we ýük daşamagyň mukdaryny mundan beýläk-de ýokarlandyrmagyň zerurdygyny belledi.

Döwrebaplaşdyrylan demir ýollaryň geçirijilik ukybyny ýokarlandyrmak, daşary döwletleriň we ýurdumyzyň harytlaryny halkara bazarlara ugratmagyň mümkinçiliklerini artdyrmak, şeýle hem ýurdumyza getirilýän harytlary gysga ýol arkaly getirmek zerurdyr diýip, milli Liderimiz belledi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow daşary ýurtly hyzmatdaşlar bilen tejribe we täzeçil işläp taýýarlamalary alyşmagyň wajypdygyny nygtap, bu işleriň pudaga maýa goýumlarynyň çekilişini üpjün etjekdigini aýtdy we düzümi ösdürmek bilen baglanyşykly agentligiň ýolbaşçysyna birnäçe tabşyryklary berdi.

Hormatly Prezidentimiz «Türkmenaragatnaşyk» agentligi tarapyndan çekilen daşary ýurt karz serişdelerini gaýtarmak boýunça amatly şertleri döretmek maksady bilen, «TürkmenÄlem 52^oE» hemra aragatnaşyk ulgamynyň mümkinçilikleriniň netijeli ulanylmalydygyny aýtdy.

Häzirki döwürde maglumat tehnologiýalarynyň ählumumy ösüşini üpjün etmek we aragatnaşyk hyzmatlarynyň hilini we onuň geçirijilik ukybyny ýokarlandyrmak zerurdyr. Şeýle hem pudaga häzirki zaman tehnologiýalaryny, oňyn halkara tejribäni ornaşdyrmak, ilata edilýän aragatnaşyk hyzmatlarynyň görnüşlerini artdyrmak we internet hyzmatlarynyň doly elýeterliligini üpjün etmek wajypdyr diýip, döwlet Baştutanymyz belledi.

Täze önümçilik kuwwatlyklarynyň gurluşygy üçin daşary ýurt maýa goýumlary, şol sanda karz serişdeleri çekilende, tehniki-ykdysady esaslandyrmalar jikme-jik taýýarlanylmalydyr. Taslamalaryň özüni ödeýşiniň möhletleri halkara tejribä laýyklykda seljerilmelidir. Milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedow degişli işgärleriň ýokary derejede taýýarlanylmagyny üpjün etmegiň, hyzmatlary ýerlemegiň bazarlaryny öwrenmegiň möhümdigini belledi we bu babatda ulag-aragatnaşyk toplumynyň ýolbaşçylaryna anyk tabşyryklary berdi.

Hormatly Prezidentimiz maslahaty dowam edip, soňky ýyllarda ýurdumyzyň oba hojalyk toplumy boýunça 822 million 200 müň amerikan dollary möçberde daşary ýurt karz serişdeleriniň çekilendigini we özleşdirilendigini belledi. Häzirki döwürde karzlar boýunça galyndy 607 million 700 müň amerikan dollaryna barabardyr. Şondan 145 million amerikan dollary şu ýylyň mart — dekabr aýlarynda gaýtarylmaga degişlidir.

Şunuň bilen baglylykda, döwlet Baştutanymyz oba hojalyk toplumynyň ýolbaşçylaryndan alnan karz serişdelerini wagtynda gaýtarmagy üpjün etmek boýunça işleriň nähili meýilleşdirilýändigi, oba hojalyk, aýratyn hem, azyk senagaty kärhanalaryny taslama kuwwatyna çykarmak üçin nähili çäreleriň görülýändigi bilen gyzyklandy.

Oba we suw hojalygy üçin niýetlenen iň kämil tehnikalaryň yzygiderli alynýandygyna garamazdan, hasyl ýygnamak we suwdan amatly peýdalanmak işleri talabalaýyk alnyp barylmaýar diýip, milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedow aýtdy.

Şunuň bilen baglylykda, döwlet Baştutanymyz oba hojalyk we daşky gurşawy goramak ministri A.Altyýewe söz berdi. Ministr oba hojalygynda amala aşyrylýan düýpli özgertmeler hem-de pudagyň düşewüntliligini üpjün etmek boýunça görülýän çäreler barada hasabat berdi. Oba hojalygynyň okgunly ösmegini üpjün etmek, ýurdumyzda ýetişdirilýän oba hojalyk ekinlerini agrotehniki kadalara laýyklykda öz wagtynda ideg etmek üçin dünýäniň öňdebaryjy döwletlerinde öndürilen döwrebap oba hojalyk tehnikalary we gurallary hem-de olar üçin ätiýaçlyk şaýlary yzygiderli satyn alynýar. Şu maksatlar üçin Oba hojalyk we daşky gurşawy goramak ministrligi tarapyndan uly möçberdäki maýa goýumlary çekildi. Häzirki wagtda bu karz serişdelerini öz wagtynda üzmek üçin zerur işler alnyp barylýar.

Soňra Suw hojalygy baradaky döwlet komitetiniň başlygy G.Baýjanow suw pudagynyň kärhanalarynyň maliýe ýagdaýy hem-de olaryň maddy-enjamlaýyn binýadyny mundan beýläk-de pugtalandyrmak hem-de ýurdumyzyň suw serişdelerini rejeli ulanmak maksady bilen görülýän çäreler barada hasabat berdi.

Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary E.Orazgeldiýew ministrlik hem-de obasenagat toplumynyň pudaklaýyn edaralary tarapyndan oba hojalyk tehnikalaryny, enjamlary hem-de lagym sorujylary satyn almak üçin daşary ýurt karzlarynyň çekilişi barada hasabat berdi.

Oba hojalyk we daşky gurşawy goramak ministrligi hem-de Suw hojalygy baradaky döwlet komiteti bu karzlary ýerine ýetirilen işlerden, hyzmatlardan hem-de öndürilen önümleri ýerlemekden alnan girdejileriň hasabyna üzmegi meýilleşdirýär.

Hormatly Prezidentimiz hasabaty diňläp, wise-premýere hem-de oba hojalyk toplumynyň ýolbaşçylaryna birnäçe anyk tabşyryklary berdi.

Milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedow alnan daşary ýurt karz serişdelerini öz wagtynda gaýtarmagy üpjün etmek ýa-da üzmegiň möhletlerine täzeden seretmek boýunça bolup biljek ähli mümkinçilikleri düýpli öwrenmegi hem-de bu ugurda anyk teklipleri gysga wagtyň içinde taýýarlamagy tabşyrdy.

Döwlet Baştutanymyzyň belleýşi ýaly, çekilen serişdeleri öz wagtynda gaýtarmak maksady bilen, kärhanalaryň taslama kuwwatlygyna gysga möhletlerde çykarylmagyny üpjün etmek, munuň üçin önümçiligiň zerur düzümleriniň netijeli işlemegini guramak zerurdyr.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow obasenagat toplumyny özgertmegiň toplumlaýyn maksatnamasyny üstünlikli durmuşa geçirmegiň wajypdygyny belledi. Milli Liderimiz oba hojalygynyň ähli pudaklarynyň we daýhan hojalyklarynyň düşewüntliligini ýokarlandyrmak, bu ulgama hususy işewürligiň wekillerini giňden çekmek meselelerine aýratyn üns bermegiň möhümdigini belledi.

Obasenagat toplumyny dolandyrmagyň täze, netijeli usullaryny ulanmak, dünýäniň iň gowy tejribesini giňden ornaşdyrmak zerurdyr diýip, döwlet Baştutanymyz aýtdy we ministre bu babatda degişli tabşyryklary berdi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow suw hojalygynda giň gerimli maýa goýum taslamalarynyň üstünlikli durmuşa geçirilmeginiň bugdaýyň, pagtanyň we beýleki oba hojalyk önümleriniň öndürilýän möçberlerini artdyrmaga we degişlilikde, ýurdumyzda azyk bolçulygyny üpjün etmäge, agrar ulgamyň eksport kuwwatyny pugtalandyrmaga ýardam edýändigini belledi.

Ýokary derejeli hünärmenler bilen üpjün etmekden, çig malyň, himiki serişdeleriň, ätiýaçlyk şaýlarynyň we sarp ediş serişdeleriniň getirilişini amatly etmekden başlap, taýýar önümleri bäsleşik şertlerinde ýerlemäge çenli ähli işleri talabalaýyk guramak möhümdir.

Gymmat bahaly oba we suw hojalyk tehnikalary uzak möhletiň dowamynda netijeli ulanylmalydyr, olara öz wagtynda we talabalaýyk hyzmat üpjün edilmelidir diýip, hormatly Prezidentimiz aýtdy. Şeýle hem bu ugurda GPS we ýangyjyň sarp edilişini awtomatik usulda hasaba alyş ulgamlary ýaly, häzirki zaman sanly tehnologiýalaryny giň gerim bilen ornaşdyrmagyň wajypdygy nygtaldy.

Döwlet Baştutanymyz daşary ýurt maýa goýumlary çekilende, tehniki-ykdysady esaslandyrmany jikme-jik taýýarlamagyň, taslamalaryň özüni ödeýşiniň möhletlerini halkara tejribä laýyklykda seljermegiň, degişli işgärleriň ýokary derejede taýýarlanylmagyny üpjün etmegiň, taýýar önümleri ýerlemegiň bazarlaryny öwrenmegiň zerurdygyny belledi hem-de bu babatda oba hojalyk toplumynyň ýolbaşçylaryna anyk tabşyryklary berdi.

Soňra ýurdumyzyň saglygy goraýyş we derman senagaty ministri N.Amannepesow ýolbaşçylyk edýän ulgamynda alnyp barylýan işleriň ýagdaýy barada habar berdi. Ilata ýokary halkara ülňülere laýyk gelýän lukmançylyk hyzmatlaryny bermegiň usullaryny mundan beýläk-de kämilleşdirmek, degişli düzümleri toplumlaýyn döwrebaplaşdyrmak we täze ugurdaş desgalary gurmak boýunça öňde durýan wezipeleri ýerine ýetirmek maksady bilen zerur işler alnyp barylýar.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, ilatyň saglygynyň goralmagyna we berkidilmegine, türkmenistanlylaryň durmuş derejesiniň ýokarlanmagyna gönükdirilen “Saglyk” Döwlet maksatnamasyny üstünlikli durmuşa geçirmegiň wajypdygyna ünsi çekdi.

Milli Liderimiz bu barada aýtmak bilen, döwletimiz tarapyndan saglygy goraýyş we derman senagaty ulgamynyň ösdürilmegine ägirt uly maliýe serişdeleriniň gönükdirilýändigini belledi hem-de olary netijeli özleşdirmek babatda ministre degişli tabşyryklary berdi.

Milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedow maslahatyň barşynda maliýe-ykdysady toplumyň ýolbaşçylaryna ýüzlenip, alnan daşary ýurt karz serişdelerini wagtynda gaýtarmagy üpjün etmek boýunça işleriň nähili meýilleşdirilýändigi bilen gyzyklandy we serişdeleri gaýtarmagyň möhletini uzaltmak boýunça karz berijiler bilen işleri geçirmegiň möhümdigine ünsi çekdi. Döwlet Baştutanymyz kärhanalary taslama kuwwatyna çykarmak üçin zerur çäreleriň görülmegini esasy wezipeleriň hatarynda görkezdi.

Soňra hormatly Prezidentimiz şu meseleler bilen baglylykda, bu ulgamyň ýolbaşçylarynyň hasabatlaryny diňledi.

Ilki bilen, Merkezi bankyň başlygy M.Annadurdyýew milli ykdysadyýetimiziň pudaklaryny, şol sanda ägirt uly eksport kuwwatyna eýe bolan nebitgaz toplumyny, himiýa senagatyny, energetika, ulag, dokma toplumlaryny ösdürmäge gönükdirilen daşary ýurt maýa goýumlaryny gaýtarmak boýunça ýerine ýetirilen işleriň netijeleri barada hasabat berdi.

Milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, döwlet maksatnamalarynda kesgitlenen, halkymyzyň abadançylygyny ýokarlandyrmaga, türkmen döwletiniň ykdysady kuwwatyny pugtalandyrmaga gönükdirilen gaýragoýulmasyz wezipeleri ýerine ýetirmek maksady bilen, ýurdumyzyň ministrlikleri, pudaklaýyn dolandyryş edaralary we banklary bilen bilelikde, degişli çäreleri görmegiň zerurdygyna ünsi çekdi. Şunuň bilen baglylykda, Merkezi bankyň ýolbaşçysyna degişli tabşyryklar berildi.

Şeýle hem döwlet Baştutanymyz milli puluň hümmetini ýokarlandyrmak boýunça hemişe degişli işleriň geçirilip, daşary ýurt puly bilen bagly amallaryň düzgünleşdirilmelidigini, banklarda müşderilere hödürlenilýän hyzmatlaryň görnüşlerini giňeltmegiň hem-de medeniýetini ýokarlandyrmagyň, müşderileriň manat serişdeleriniň resmi hümmeti boýunça daşary ýurt puluna çalşanda kadalaşdyryjy namalaryň berjaý edilişine gözegçiligiň ýola goýulmagynyň möhümdigine ünsi çekip, bu barada Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary, Döwlet howpsuzlyk geňeşiniň sekretary Ç.Amanowa degişli tabşyryklary berdi.

Daşary ykdysady iş bankynyň başlygy R.Jepbarow “Türkmenistanyň 2020 — 2025-nji ýyllar üçin daşary ykdysady işini ösdürmek boýunça Maksatnamasyna” laýyklykda, maýa goýumlary çekmekde görülýän anyk çäreler barada hasabat berdi.

Ýurdumyzda eksport ugurly we daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan önümleri artdyrmak hem-de Türkmenistan — Owganystan — Pakistan — Hindistan gaz geçirijisiniň taslamasyny durmuşa geçirmek maksady bilen, maýa goýumlary çekmek işleri alnyp barylýar. Häzirki wagtda bu mesele boýunça daşary maliýe düzümleri bilen hyzmatdaşlyk ýola goýuldy.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, abraýly maliýe guramalary we banklary bilen netijeli gatnaşyklary pugtalandyrmak boýunça degişli işleri geçirmegiň möhümdigini belledi. Milli Liderimiz maksatnamada kesgitlenen çäreleriň bellenilen möhletlerde ýerine ýetirilmegini üpjün etmegiň möhümdigini belläp, bankyň ýolbaşçysyna anyk görkezmeleri berdi.

Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary G.Müşşikow milli Liderimiziň tabşyrygyna laýyklykda, ministrlikleriň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň daşary ýurtlardan çekilen karzlar boýunça bergilerine geçirilen seljerme işleriniň netijeleri barada hasabat berdi.

Häzirki wagtda hereket edýän şertnamalara laýyklykda, halkara maliýe guramalaryndan, daşary ýurt banklaryndan çekilen karzlar maýa goýum taslamalaryny, gurluşyk işlerini, satyn alynýan enjamlaryň we tehnikalaryň bahalaryny maliýeleşdirmäge gönükdirildi.

Wise-premýer şu ýylyň 8-nji marty ýagdaýyna her pudak boýunça özleşdirilen karzlar hem-de çekilen pul serişdeleriniň galyndylaryny gaýtaryp bermegiň göz öňünde tutulan möhletleri barada hem maglumat berdi.

Şeýle hem ýurdumyzyň halkara derejede tölege ukyplylygyny durnukly saklamak, ministrlikleriň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň daşary ýurt banklaryna we halkara maliýe guramalaryna karz borçnamalaryny öz wagtynda ýerine ýetirmek maksady bilen, mundan beýläk-de zerur işleri geçirmegiň meýilleşdirilýändigi habar berildi.

Döwlet Baştutanymyz hasabaty diňläp, wise-premýere gözegçilik edýän ulgamlarynyň ýolbaşçylarynyň, aýratyn-da, hem bank ulgamynyň ýolbaşçylarynyň alyp barýan işlerinden örän nägiledigini aýtdy. Milli Liderimiz maliýe-ykdysady toplumyň işi barada aýdyp, häzirki döwürde döwlet eýeçiligini hususylaşdyrmak boýunça işleriň degişli derejede guralmaýandygyny belledi. Mundan başga-da, hususylaşdyrylan kärhanalarda we desgalarda hususylaşdyrmagyň şertleriniň ýerine ýetirilişine talabalaýyk gözegçilik edilmeýär.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Maliýe we ykdysadyýet ministrliginiň işine ünsi çekip, onuň üstüne ykdysadyýetiň hususy pudagyny, şol sanda kiçi we orta telekeçiligi ösdürmek boýunça döwlet syýasatyny amala aşyrmagyň ýüklenendigini belledi. Ýöne, muňa garamazdan, bu ugurda işler degişli derejede alnyp barylmaýar diýip, milli Liderimiz sözüni dowam etdi.

Şunuň bilen baglylykda, telekeçiligi ösdürmek boýunça esasy işleri Senagatçylar we telekeçiler birleşmesi alyp barýar diýip, döwlet Baştutanymyz Maliýe we ykdysadyýet ministrliginiň bu ugurda ýeterlik işjeňlik görkezmeýändigini belledi.

Hormatly Prezidentimiz Oba milli maksatnamasyny durmuşa geçirmek boýunça alnyp barylýan işlere hem gözegçilik etmegiň möhümdigine ünsi çekdi we bu maksatnama laýyklykda, medeni-durmuş maksatly desgalaryň, şeýle hem täze häzirki zaman obalarynyň we şäherçeleriniň gurluşygynyň ýeterlik depginde alnyp barylmaýandygyny aýtmak bilen, gurluşyklaryň möhletinden yza galmagynyň sebäplerini seljermegi tabşyrdy.

Milli Liderimiz M.Annadurdyýewe ýüzlenip, ýurdumyzyň banklarynyň işlerine köp nägilelik bildirilýändigini aýtdy. Karz edaralarynyň esasy wezipesiniň milli manadyň hümmetini durnukly saklamak bolup durýandygyny bellemek bilen, döwlet Baştutanymyz bu wezipäniň ýaramaz ýerine ýetirilýändigine ünsi çekdi.

Häzirki döwürde bank ulgamynyň esaslyk maýasynyň derejesi, umuman, o diýen ýokary däl diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow onuň derejesini ýokarlandyrmagyň zerurdygyny aýtdy. Bu çäre bank ulgamynyň durnukly, sazlaşykly we ygtybarly bolmagyny üpjün eder. Banklaryň bäsleşige ukyplylygyny güýçlendirmäge, hyzmatlar bazarlaryny ösdürmäge we müşderileriň ynamyny ýokarlandyrmaga ýardam eder. Şeýle hem ykdysadyýetiň beýleki pudaklary bilen, şol sanda karz işini işjeňleşdirmegiň hasabyna netijeli özara hyzmatdaşlyk etmäge itergi berer.

Bank ulgamynda öňdebaryjy maglumat tehnologiýalary ýeterlik derejede ösdürilmeýär we ulanylmaýar. Bu bolsa, umuman, banklaryň işine ýaramaz täsir edýär. Hususan-da, ýokary hilli bank hyzmatlarynyň we önümleriniň giň toplumynyň berilmegine, maglumat üpjünçiligine, girdeji almaga ýaramaz täsirini ýetirýär. Şunuň bilen baglylykda, döwlet Baştutanymyz Gurbanguly Berdimuhamedow öňdebaryjy bank maglumat tehnologiýalaryny ornaşdyrmak bilen bagly işleri hem çaltlandyrmagyň möhümdigine ünsi çekdi. Merkezi bankyň ýolbaşçysyna kesgitlenen işleriň öz wagtynda ýerine ýetirilmegine gözegçilik etmek tabşyryldy.

Milli Liderimiz wise-premýer G.Müşşikowa hem-de banklaryň ýolbaşçylaryna ýüzlenip, ýurdumyzyň bank ulgamynyň işini gowulandyrmaga gönükdirilen birnäçe anyk wezipeleri kesgitledi. Ozaly bilen, daşary ýurt karzlaryna hemişe gözegçilik amala aşyrylmalydyr. Döwlet Baştutanymyz bu ugurda töwekgelçilikler boýunça wagtynda zerur işleriň geçirilmelidigine ünsi çekip, daşary ýurt karz serişdeleriniň bellenen möhletlerde gaýtarylmagy üçin zerur çäreleri görmegi tabşyrdy.

Täze önümçilik kuwwatlyklarynyň gurluşygy üçin daşary ýurt maýa goýumlary, şol sanda karz serişdeleri çekilende tehniki-ykdysady esaslandyrma düýpli seljerilmelidir diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow belledi. Gyzyklanýan tarap — buýrujy we karz alyjy bilen bilelikde halkara tejribä laýyklykda, taslamalaryň özüni ödeýşiniň möhletleri, taýýar önümleri ýerlemegiň bazarlary seljerilmelidir.

Milli Liderimiz sözüni dowam edip, daşary ýurt karzlary çekilende, mümkin bolan derejede pes göterim möçberlerini we ýurdumyz üçin bähbitli şertleri gazanmagyň möhümdigine ünsi çekdi.

Döwlet Baştutanymyz banklaryň ýolbaşçylarynyň işiniň netijelerine birinji çärýegiň jemleri boýunça baha beriljekdigini belledi.

Soňra hormatly Prezidentimiz maslahata gatnaşyjylara ýüzlenip, bellenilişi ýaly, biz diňe oňyn makroykdysady ösüşi saklap galman, eýsem, ony berkitmelidiris diýip belledi. Puluň hümmetsizlenmegini bellenen derejede, milli manadymyzyň hümmetini durnukly derejede saklamalydyrys diýip, milli Liderimiz nygtady.

Ýurdumyzyň Konstitusiýasyna laýyklykda, bazar ykdysadyýetine geçmegiň depginini güýçlendirmek wajypdyr. Döwlet diňe ýurduň howpsuzlygyny we goranmak ukybyny üpjün etmek üçin häkimiýet ygtyýarlyklaryny amala aşyrmaga zerur bolan emlägi dolandyrmalydyr.

Hormatly Prezidentimiz diňe diwersifikasiýa ýoly bilen, hemmetaraplaýyn ösen ykdysadyýetiň uzak geljekde hem durnukly boljakdygyny belläp, öz möwritini geçirip barýan we geçiren, bäsleşige ukyply däl önümçilikleri aradan aýyrmagy, innowasiýalary, täze tehnologiýalary ornaşdyrmaga niýetlenen ykdysady gurşawy döretmegi, döwletimizi senagat taýdan ösen ýurda öwürmek üçin alnyp barylýan işleriň depginini düýpli güýçlendirmegi gaýragoýulmasyz wezipeleriň hatarynda kesgitledi. Şonuň netijesinde, bütindünýä bazarynda ýurdumyzyň mynasyp orny eýelemegini gazanmaly diýip, milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedow nygtady.

Döwlet Baştutanymyz maliýe we bank-karz ulgamyny döwrebap ýagdaýa getirmegiň ýollary barada hem durup geçip, karz serişdeleriniň elýeterli bolmagyny üpjün etmegiň we maliýe hyzmatlarynyň hilini ýokarlandyrmagyň wajypdygyna ünsi çekdi. Bu bolsa diňe bir ykdysadyýet üçin däl, eýsem, raýatlar üçinem şeýle bolmalydyr. Bu ugurda, ilkinji nobatda, gozgalmaýan emläk üçin, bilim we sarp ediş karzlary göz öňünde tutulmalydyr diýip, hormatly Prezidentimiz aýtdy.

Milli Liderimiz ähli ýolbaşçylardan daşary ýurt pulunda gelip gowuşýan serişdeleriň möçberini artdyrmak ugrunda tutanýerli işlemegi, beýleki döwletlere iberilýän harytlaryň möçberlerini artdyrmagyň ýollaryny gözlemegi talap edip, olardan bu mesele boýunça anyk tekliplere garaşýandygyny we bu ugurda islendik tekliplere seretmäge taýýardygyny belledi.

Maslahatyň dowamynda döwlet Baştutanymyz bar bolan kemçilikleri düzetmek üçin gysga wagtyň içinde çözmeli wezipeleriň diňe bir bölegini belläp geçdik diýip nygtady. Elbetde, olary ýerine ýetirmek aňsat bolmaz.

Gynansak-da, durmuşymyzyň dürli ugurlarynda heniz köp sanly meseleler we kemçilikler bar. Bu meseleler hemmelere mälimdir diýip, milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedow nygtady we ýurdumyzyň ösüşine zyýan berýän päsgelçilikleri ýeňip geçmek üçin başy başlanan özgertmeleri gyşarnyksyz ýerine ýetirmegiň zerurdygyna ünsi çekdi.

Bu ugurda şu ýyl ähli ýolbaşçylar jan aýaman, tutanýerli we yhlas bilen işlemelidir. Biziň öňümizde ýene-de köp sanly kynçylyklaryň bolmagy mümkin. Biz bu kynçylyklary ýeňip geçmäge taýýar bolmalydyrys diýip, hormatly Prezidentimiz belledi.

“Ýöne, kynçylyklara garamazdan, bellän özgertmeler ýolumyz bilen gyşarnyksyz öňe gideris. Öňe we diňe öňe gideris. Munuň üçin bizde ähli mümkinçilikler bar” diýip, döwlet Baştutanymyz aýtdy.

Milli Liderimiz çykyşyny jemläp, esasy zady — häzirki döwürde ykdysadyýetimizi çalt depginler bilen, hil taýdan ýokary derejede ösdürmegi we belende galdyrmagy üpjün etmäge ukyply, ýaş ýolbaşçylaryň hem-de täze döwlet maksatnamalarynyň zerurdygyny aýratyn belledi. Ýurdumyzy ösdürmegiň täze maksatnamalary jemi içerki önümi düýpli artdyrmak ýaly wezipeleri çözmäge mümkinçilik berer, ahyrky netijede bolsa, mähriban halkymyzyň hal-ýagdaýyny we ýaşaýyş-durmuşynyň hilini ýokarlandyrmaga şert döreder.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow iş maslahatyny tamamlap, oňa gatnaşanlara berk jan saglygyny, maşgala abadançylygyny, Garaşsyz Watanymyzy ösdürmegiň bähbidine alyp barýan işlerinde uly üstünlikleri arzuw etdi.

Daşary ýurtly hyzmatdaşlar bilen nobatdaky wideoduşuşyklar

AŞGABAT, 11-nji mart (TDH). Şu gün Mejlisde Türkmenistanyň we Özbegistan Respublikasynyň Parlamentara dostluk toparynyň agzalarynyň gatnaşmagynda onlaýn görnüşde duşuşyk geçirildi. Onda ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygyň ileri tutulýan ugurlary ara alnyp maslahatlaşyldy.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň 25-nji fewralda deputatlar bilen geçirilen duşuşykda belleýşi ýaly, Mejlisiň alyp barýan köptaraply işlerinde halkara we parlamentara gatnaşyklar bilen baglanyşykly meseleler möhüm orun eýeleýär. Şoňa görä-de, şu ýyl daşary ýurtlaryň parlamentleri, abraýly halkara guramalar bilen ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygy netijeli dowam etmek Mejlisiň esasy wezipeleriniň biri bolmalydyr.

Türkmenistanyň we Özbegistan Respublikasynyň Parlamentara dostluk toparynyň agzalarynyň häzirki gepleşikleriniň dowamynda özara bähbitli ugurlar boýunça netijeli gatnaşyklaryň has-da ösdürilmegine gyzyklanmalary tassyklanyldy. Iki dostlukly goňşy ýurduň kanunçykaryjylyk edaralarynyň derejesinde hyzmatdaşlygyň pugtalandyrylmagynyň türkmen-özbek gatnaşyklarynyň aýrylmaz düzüm bölegi bolup durýandygy nygtaldy.

* * *

Şu gün Türkmenistanyň wekiliýeti göni wideoaragatnaşyk arkaly Garaşsyz Döwletleriň Arkalaşygyna agza ýurtlaryň Halkara ykdysady forumynyň çäklerinde geçirilýän “GDA-30” sergisine gatnaşdy.

Ýurdumyzyň ministrlikleriniň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň, welaýatlaryň wekilleri ýörite elektron enjamda wirtual diwarlyklaryny görkezdiler. Şolarda daşary ýurtly hyzmatdaşlar, umuman, internet-köpçüligi Türkmenistanda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň başlangyçlary boýunça durmuşa geçirilýän giň gerimli özgertmeler, ähli ulgamlarda gazanylan beýik üstünlikler, bar bolan uly eksport kuwwatymyz hem-de uzak möhletleýin, özara bähbitli hyzmatdaşlygy ýola goýmak üçin mümkinçilikler bilen tanyşdyrylýar.

Wideoşekillerde Türkmenistanda çykarylan senagat, azyk we hojalyk harytlary, dokma, mebel önümleri, elektron enjamlar, häzirki zamanyň durmuş tehnikalary we beýlekiler barada gürrüň berilýär.

Sergi ýurdumyzyň halkara hil ölçeglerine kybap gelýän dürli görnüşli önümleri öndürýän işewür toparlaryň barha artýan eksport kuwwaty bilen tanyşmaga mümkinçilik döredýär.

Diwarlyklaryň we umumy elýeterli elektron serişdeleriň kömegi bilen bütindünýä torunda Watanymyzyň üstünlikleriniň görkezilmegi uzak aralykdaky ulanyjylara ol ýa-da beýleki pudak barada özlerini gyzyklandyrýan hemme maglumatlary gije-gündiziň dowamynda almak bilen birlikde, ministrlikler we pudaklaýyn dolandyryş edaralary bilen göni habarlaşmaga hem mümkinçilik berýär.

GDA-EKSPO/CIS EXPO diýen market-pleýs kompaniýalar, harytlar baradaky wideogörnüşleri hem-de Arkalaşygyň ýurtlarynyň sergä gatnaşyjylarynyň wirtual ýagdaýda hödürleýän hyzmatlarynyň degişli ugurlaryny beýan edýän ulgam hökmünde işleýär.

Şeýle hem şu gün Söwda-senagat edarasynyň mejlisler zalynda göni wideoaragatnaşyk arkaly türkmen wekiliýeti GDA-nyň Halkara ykdysady forumynyň çäklerinde geçirilýän “Dünýäniň özakymlylyk ýagdaýlary” diýen syýahatçylyk kongresine gatnaşdylar. Onlaýn duşuşygyň dowamynda oňa gatnaşyjylar milli ykdysadyýetleri pugtalandyrmak we halklaryň arasyndaky gatnaşyklary ösdürmek üçin dünýä syýahatçylygynyň eýeleýän ägirt uly ornuny göz öňünde tutup, ony ösdürmegiň zerurdygyna halkara jemgyýetçiligiň ünsüni çekmäge gönükdirilen forumyň örän möhümdigini nygtadylar.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň üstünlikli durmuşa geçirýän “Açyk gapylar” we oňyn hyzmatdaşlyk syýasaty, halkymyzyň baý taryhy-medeni mirasynyň we mähriban Diýarymyzyň täsin tebigatynyň bolmagy milli syýahatçylyk ulgamynda okgunly ösüşe itergi berýär. Syýahatçylyk pudagyndaky meseleleri düzgünleşdirýän hukuk namalarynyň kabul edilmegi, «Awaza» milli syýahatçylyk zolagynda, ak mermerli paýtagtymyz Aşgabat şäherinde we welaýatlarda kaşaň myhmanhana toplumlarynyň gurulmagy ýurdumyzyň dünýäniň syýahatçylyk bazarynda eýeleýän ornuny berkitmeginiň kuwwatly şertine öwrüldi.

Onlaýn mejlisiň dowamynda bellenilişi ýaly, syýahatçylyk ulgamyna işewürligiň işjeň çekilmegi hyzmatlaryň eksportunyň artmagyna ýardam berýär, bu pudagy dolandyrmagyň we sanly ulgam arkaly ösdürmegiň giňeldilmegi bolsa oňa diwersifikasiýa üçin täze itergi berip, Türkmenistanyň syýahatçylyk desgalarynyň hem-de ugurlarynyň ählisi barada maglumatlara halkara jemgyýetçiligiň giň elýeterliligini üpjün eder.

Kongrese gatnaşyjylar syýahatçylygyň ägirt uly durmuş, medeni we ykdysady ähmiýetini belläp, koronawirus pandemiýasy tamamlanandan we döwletara serhetler açylandan soň ýokary düşewüntli bu ugry wagyz etmek, täzeden dikeltmek hem-de has-da depginli ösdürmek boýunça bilelikde işlemäge özara gyzyklanma bildirýändiklerini nygtadylar.

* * *

Şu gün Türkmenistanyň Döwlet medeniýet merkeziniň Döwlet kitaphanasynyň hem-de welaýatlaryň iri kitaphanalarynyň wekilleri wideomaslahat görnüşinde geçirilýän «Kitaphanalaryň arkalaşygy: üstünlikler we uzak möhletleýin hyzmatdaşlygyň geljegi» atly iki günlük halkara foruma gatnaşdylar. Çäre Garaşsyz Döwletleriň Arkalaşygynyň döredilmeginiň 30 ýyllygyna hem-de kitaphana işiniň iň oňat tejribesi we GDA ýurtlarynyň kitaphanalarynyň arasyndaky gatnaşyklaryň geljegi bilen tanyşdyrmaga bagyşlanyldy.

Onlaýn forumyň çäklerinde “Iň oňat amalyýetçiler — 2020 we ugurlar — 2021” diýen bilermenleriň derejesindäki mejlisde GDA agza döwletleriň kitaphanalarynyň ýolbaşçylary duşuşdylar.

Türkmenistanda kitaphana işiniň ösdürilmeginiň hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň yzygiderli üns merkezinde durýandygy nygtaldy. Döwlet Baştutanymyz ýurdumyzyň taryhy-medeni mirasyny we häzirki döwürdäki üstünliklerini wagyz etmäge, türkmenistanlylaryň aň-paýhas taýdan ösmegine hem-de watançylyk taýdan terbiýelenmegine ýardam berýän milli ruhy mirasymyzy saklaýan ylym-bilim we medeni merkezler hökmünde kitaphanalaryň eýeleýän ornuny yzygiderli belleýär.

Milli Liderimiziň tabşyryklaryna laýyklykda, elektron kitaphanalaryň maglumat binýadynyň we gaznalarynyň artdyrylmagyna gönükdirilen işler işjeňleşdirilýär, olaryň sanly ulgamda hödürleýän hyzmatlarynyň gerimi ep-esli giňelýär.

Häzir Türkmenistanyň Medeniýet ministrliginiň garamagynda kitaphanalaryň 230-sy bar. Bilim ministrliginiň ulgamynda, Ylymlar akademiýasynda, ministrliklerde we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynda kitaphanalaryň köp bölegi jemlenendir. Ýurdumyzyň okuw mekdepleriniň kitaphanalarynyň kitap gaznalary yzygiderli artýar.

Türkmenistanyň Döwlet kitaphanasy ýurdumyz baradaky arhiw gaznalarynyň saklanýan ajaýyp ýeridir. Bu ýerde golýazmalar we şahyrana diwanlar, astronomiýa, himiýa, lukmançylyga bagyşlanan gadymy ýazuw ýadygärlikleri we beýlekiler aýawly saklanylýar.

Ýurdumyzyň baş kitaphanasy halkara kitap alyş-çalyşmalaryny işjeň amala aşyryp, dünýäniň dürli ýurtlarynyň guramalary bilen hyzmatdaşlyk edýär. Kitaphana ulgamynda esasy usulyýet merkezi bolan bu ýerde okuw maslahatlary, sergiler hem-de döredijilik işgärleri bilen duşuşyklar guralýar.

“Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany” diýen şygar astynda geçýän şu ýylda ýurdumyzyň Garaşsyzlygynyň 30 ýyllygynyň hem-de Aşgabadyň 140 ýyllygynyň belleniljekdigi nygtaldy. Şunuň bilen baglylykda, foruma gatnaşyjylar şu mynasybetli meýilleşdirilen çäreler bilen tanyşdyryldy we şolara gatnaşmaga çagyryldy.

12-nji martda «Kitaphanalaryň arkalaşygy: üstünlikler we uzak möhletleýin hyzmatdaşlygyň geljegi» diýen halkara maslahatynyň çäklerinde ýurdumyzyň welaýat kitaphanalarynyň işi barada çykyşlar diňleniler. “2020-nji ýylyň wehimleri: Arkalaşygyň kitaphana jemgyýetçiligine degişli meseleler” diýen at bilen meýilleşdirilen pikir alyşmalarda çäklendirilen çäreleriň şertlerinde kitaphanalaryň işleri we ilkinji nobatdaky wezipeleriň çözülişi ara alnyp maslahatlaşylar.

Uzak ýyllaryň dowamynda akademik Wiktor Sarianidiniň ýolbaşçylygynda Goňurdepe ýadygärlikler toplumynda geçirilen gazuw-agtaryş işleriniň netijesinde adam eliniň aýasyna barabar bolan kiçijik ak keçe bölegi tapyldy. Alym bu keçe böleginiň 4000 ýyllap ýeriň astynda saklanyp galandygy barada öz pikirini öňe sürdi.

Häzirki wagtda ýurdumyzda ÝUNESKO-nyň Adamzadyň maddy däl medeni mirasynyň sanawyny giňeltmek boýunça degişli işler üstünlikli dowam edýär. 2021-nji ýylyň ahyryna «Dutar ýasamak senetçiligi, dutarda saz çalmak we bagşyçylyk sungaty» atly hödürnamany ÝUNESKO-nyň Adamzadyň maddy däl medeni mirasynyň sanawyna girizmek meýilleşdirildi. Şeýle hem ÝUNESKO bilen hyzmatdaşlygyň çäklerinde halkymyzyň medeni we ruhy gymmatlyklary bolan ahalteke atlarynyň we türkmen alabaýlarynyň dünýä derejesindäki ähmiýetini ýokarlandyrmak maksady bilen hödürnamany taýýarlamak hem Adamzadyň maddy däl medeni mirasynyň sanawyna girizmek boýunça degişli işler alnyp barylýar. Şol bir wagtda «Türkmen keçe sungatyny» ÝUNESKO-nyň Adamzadyň maddy däl medeni mirasynyň görnükli nusgalarynyň sanawyna girizmek baradaky hödürnamany taýýarlamak ugrundaky tagallalar halkymyzyň medeni we ruhy gymmatlyklarynyň dünýä derejesindäki ähmiýetiniň has hem ýokarlandyrylmagyna gönükdirilendir.

Keçe sungaty türkmen halkynyň medeni mirasynyň naýbaşy gymmatlyklarynyň arasynda aýratyn orun tutýar. Türkmen zenanlarynyň çeper elleriniň ajaýyp sungaty bolan keçeler biziň ýurdumyzyň taryhynda öçmejek yz galdyrypdyr. Bu sungat halkymyzyň medeni gymmatlyklarynyň gadymy kökleriniň nyşanydyr. Keçe sungatynyň taryhy barada Türkmenistanyň Ylymlar akademiýasynyň Taryh we arheologiýa institutynda has anyk we baý maglumatlar saklanýar.

Uzak ýyllaryň dowamynda akademik Wiktor Sarianidiniň ýolbaşçylygynda Goňurdepe ýadygärlikler toplumynda geçirilen gazuw-agtaryş işleriniň netijesinde adam eliniň aýasyna barabar bolan kiçijik ak keçe bölegi tapyldy. Alym bu keçe böleginiň 4000 ýyllap ýeriň astynda saklanyp galandygy barada öz pikirini öňe sürdi. Galyberse-de, Altaýdaky Pazyryk depesinden keçe bölekleriniň tapylmagy, 1957 — 1963-nji ýyllarda Russiýa Federasiýasynyň Ylymlar akademiýasynyň Mikluho Maklaý adyndaky Etnografiýa instituty tarapyndan geçirilen ylmy ekspedisiýa netijesinde Amyderýanyň orta akymynyň boýunda ýaşaýan türkmenleriň durmuşynda uly orun eýelän keçeçilik sungaty baradaky maglumatlaryň ýüze çykarylmagy keçe önümleriniň taryhynyň alyslara uzandygynyň ylmy subutnamasydyr.

Keçeçilik sungaty we onuň taryhy, il içinde bu medeni mirasymyzyň eýeleýän orny barada Türkmenistanyň taryh we etnografiýa ulgamynda iş alyp barýan alymlarymyzyň hem ençeme ylmy işleriniň bardygyny bellemek gerek. Bu ugurdaky ilkinji ylmy makala 1964-nji ýylda etnograf alym A.N.Pirgulyýewa tarapyndan ylmy-arheologiki maglumatlar esasynda ýazylýar. Türkmenistanyň Ylymlar akademiýasynyň Taryh we arheologiýa institutynyň etnografiýa bölüminiň ylmy işgäri Annagül Babaýewa bolsa keçe sungatynyň taryhyna we etnografiýasyna bagyşlanan düşündiriş sözlügini taýýarlady.

Mälim bolşy ýaly, Türkmenistanyň ekerançylyk sebitleriniň töweregini maldarçylyk hojalygyny ösdürmäge amatly bolan sähralar tutýar. Şu sebäbe görä, biziň ata-babalarymyz, esasan hem, çarwaçylyk hem-de ekerançylyk bilen meşgullanypdyrlar.

Çarwa ilatyň arasynda maldarçylyk has ýörgünli bolupdyr. Olar mallaryny dok saklamak üçin bol otly ýaýlalarda göçüp-gonup ýaşapdyrlar. Çarwalaryň esasy eklenji maldarçylykdan gelýän girdejilere bagly bolupdyr. Mallaryň diňe bir eti däl, eýsem, derisi, ýüňi zaýalanmazdan tygşytly ýygnalyp, eýlenip, daralyp satuwa çykarylypdyr. Bu babatda goýun we düýe ýüňleri çarwalara kän girdeji getiripdir. Şonuň üçin-de çarwa halky goýnuň ýazlyk we güýzlük ýüňünden edilýän ýüň önümlerini taýýarlamak işlerine aýratyn üns beripdir. Çarwa ilaty, köplenç sähralyk, baýyrlyk, jülgelik ýerlerde mesgen tutupdyrlar. Ylaýta-da, türkmen halkynyň arasynda «Altyn ýaýla» saýylan Garagum sährasy ençeme ýüzýyllyklaryň dowamynda çarwa ilatyny gursagynda çoýup, ekläp gelipdir. Çarwalar bu ýerlerde ak öýleri dikip, onuň içini, daşyny bezemekde keçeleri has giňden ulanypdyrlar. Bu bolsa ilatyň arasynda keçe basmak, keçe önümlerini taýýarlamak sungatynyň giň ýaýramagyna we nesilden-nesle geçip ornaşmagyna sebäp bolupdyr. Has irki döwürlerden bäri türkmen keçesi diňe bir haryt däl, eýsem, halkyň gündelik durmuşynda peýdalanan iň möhüm öý goşy bolup hyzmat edipdir. Çarwa maşgalasynda tomus paslynda sowujak saklamak maksady bilen süýt-gatyk saklanýan golçalaryň daşyna öllenen keçäni dolapdyrlar, gyş paslynda olar guragyry, bilagyry, böwrek agyry kesellerini bejermekde giňden ulanylypdyr. Mundan başga-da aýagy ýyly saklamak üçin keçe bölejikleri aýakgaplaryň içine petek edip kesilip goýlupdyr.

Türkmen keçesiniň sähralyk ýerlerde dikilen ak öýlerde, çatmalarda ýaşan ilaty, şol sanda çopan-çolugy üstüne abanýan dürli howplardan goramakda hem ähmiýetiniň uly bolandygyny bellemek gerek. Keçe düşelen ýere ýylan, möý, içýan ýaly zäherli mör-möjekler gelip bilmeýär, sebäbi olar goýun sürüsiniň özlerini depelemeginden we goýun derisiniň ysyndan gorkýarlar.

Halkymyzda keçäniň ýaş çagalary, gelin-gyzlary göz degmekden goramak güýjüniň barlygyna-da ynanylyp gelinýär. Şonuň üçin hem olaryň boýnuna keçe böleklerinden taýýarlanan içi dogaly tumarlar, bagjyklar asylypdyr, owadan gülli bilezikler bolsa goşarlaryna dakylypdyr.

Keçäniň ýene-de bir özboluşly aýratynlygy onuň ýangyndan gorap bilijiligidir. Çarwa ilaty islendik bir ýerde dörän ýangyny üstüne keçe atmak arkaly söndüripdirler. Häzirki wagtda ýangyn söndüriji edaralar hem güýçli ýangynlary keçäniň kömegi bilen söndürmek usulyny giňden peýdalanýarlar.

Türkmen keçesi, ilkinji nobatda, tebigy we ekologiýa taýdan tämiz önümdir. Keçäniň esasyny emele getirýän goýun ýüňüniň düzüminde lanolin (goýun ýagy) saklanýar. Ol köplenç, «goýun mumy» diýlip hem atlandyrylýar. Lanolin, («Lana» latyn dilinde ýüň, «oleum» ýag diýmekdir) esasan, goýun ýüňüniň ýokary gyzgynlykdaky suwda gaýnadylmagy netijesinde alynýar. Onuň düzümindäki baý garyndylar adam bedeninde döreýän dürli sowuklama we ýokanç kesellere garşy göreşmäge ukyplydyr. Halkyň gündelik durmuşynda giňden ulanylan we ruhy dünýäsine siňen keçelerimiz häzirki wagtda-da ýurdumyzyň dürli künjeklerinde ýaşamagyny dowam etdirýär. Halkymyz oňa hiç wagt ähmiýetini ýitirmejek milli sungat hökmünde garaýar.

Çynar RÜSTEMOWA,

Türkmenistanyň ÝUNESKO-nyň işleri barada Milli toparynyň jogapkär sekretary, filosofiýa ylymlarynyň kandidaty.

Hormatly Prezidentimiziň başlangyjy bilen döredilen türkmen ykdysadyýetiniň özboluşly milli modeli ylmy taýdan esaslandyrylan ykdysadyýeti diwersifikasiýalaşdyrmak, önümçilige iň öňdebaryjy tehnikalary we tehnologiýalary ornaşdyrmak, ýurtda syýasy durnuklylygy üpjün etmek, daşary ýurt maýa goýumlaryny çekmek, durnukly ykdysady ösüşi gazanmak ýaly ugurlara daýanýar. Ykdysadyýeti döwrebaplaşdyrmak, diwersifikasiýalaşdyrmak, bazaryň alamatlaryny we döwlet tarapyndan düzgünleşdirilmegini utgaşdyrmak milli Liderimiziň ykdysady strategiýasynyň möhüm ugurlary bolup durýar.

Döwrüň belentliklerini nazarlap, öňe barýan ata Watanymyzyň her bir güni bize ajaýyp pursatlary, taryhy wakalary bagyşlaýar. Il-gününiň agzybirligini, halkynyň abadanlygyny baş maksat edinýän Arkadag Prezidentimiziň baştutanlygynda «Döwlet adam üçindir!» diýen baş ýörelgäniň üstünlikli durmuşa geçirilmegi netijesinde, berkarar Watanymyz gülläp ösýär, halkymyzyň ýaşaýyş-durmuş derejesi barha ýokarlanýar, ykdysady taýdan kuwwatly döwlete öwrülýär.

Milli we döwlet maksatnamalarynda kesgitlenilen ilkinji nobatdaky wezipeleri amala aşyrmak önümçiligiň ýokary girdejililigini, ýurdumyzda we dünýä bazarlarynda uly islege eýe bolan önümleriň möçberlerini durnukly artdyrmaga gönükdirilendir. Muňa şu ýylyň 5-nji martynda geçirilen sanly wideoaragatnaşyk arkaly Ministrler Kabinetiniň mejlisinde beýan edilen geçen iki aýyň jemleri hem şaýatlyk edýär.

Häzirki wagtda ýurdumyzyň ykdysadyýetini has ýokary depginlerde ösdürmek maksady bilen, önümçilik kuwwatlyklaryndan netijeli peýdalanmak, sanly ulgamlary, ylmyň we tehnologiýalaryň iň soňky gazananlaryny giňden ornaşdyrmak, içerki bazar hem-de eksport üçin ýurdumyzda öndürilýän önümleriň mukdaryny artdyrmak ugrunda maksatnamalaýyn işler alnyp barylýar we muňa aýratyn uly üns berilýär. Bu babatda Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe «Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2019 — 2025-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasynda» bellenilen wezipeleri üstünlikli durmuşa geçirmek, ýurduň innowasion ösüşinde hususy pudagyň paýyny artdyrmak, bazar gatnaşyklarynyň gerimini giňeltmek, döwletiň we hususy pudagyň hyzmatdaşlygyny işjeňleşdirmek arkaly ýurduň ykdysady kuwwatyny has-da berkitmek hem-de ykdysadyýetiň durnukly ösmegini üpjün etmek maksady bilen, Türkmenistanda 2021 — 2025-nji ýyllarda döwletiň gatnaşmagyndaky kärhanalary dolandyrmak we özgertmek boýunça Strategiýa hem-de şu Strategiýany amala aşyrmak boýunça ýerine ýetirilmeli çäreleriň meýilnamasyny tassyklamak hakynda ýörite Karara gol çekilmegi ykdysady taýdan kuwwatly, syýasy taýdan durnukly ata Watanymyzyň kuwwatyny we bäsdeşlige ukyplylygyny ýokarlandyrmagyň ýolunda täze ädimler bilen milli ykdysadyýetimiziň esasy ulgamlaryny we pudaklaryny uly ösüşlere ýetirer.

Bilşimiz ýaly, Türkmenistan eksporta niýetlenen önümçiligi artdyrmagy milli ykdysadyýeti ýokary derejede ösdürmegiň baş strategiýasy hökmünde öňe sürýär. Şunda bäsdeşlige ukyply önümleri öndürmekde innowasion ugra daýanýar. Bu möhüm ugurlar boýunça dünýä bazarynda durnukly we köp islegli, ýokary hilli önümleri öndürmäge tarap uly ädimler ädilýär.

Şeýle eksportyň hatarynda nebit we gaz, dokma önümçiligi, gurluşyk, azyk önümlerini we önümçiliklerini görkezmek bolar. Ýurdumyzda kiçi we orta telekeçilige giň ýol açylmagy bilen azyk önümlerini gaýtadan işleýän kärhanalaryň uly toplumy döredildi. Döwlet kärhanalary bilen birlikde telekeçileriň önümçiliginiň dürli görnüşleri peýda bolýar we bu ugurda gysga wagtda örän uly ösüşler gazanyldy. Ýurdumyzda öndürilýän önümleriň sanawy barha artyp, ol önümler daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýar we içerki önümçilik kuwwatyny döredýär, şeýle-de ykdysady hem-de durmuş meseleleriniň çözgüdi bolup durýar.

Milli ykdysadyýetimiziň hususy pudagynyň ösdürilmegine aýratyn ähmiýet berilmeginiň netijesinde gurluşyk harytlarynyň önümçiligi ýurdumyzda netijeli ösýän ugurlaryň birine öwrüldi. Döwletimizde täze kärhanalaryň gurulmagy bilen ýokary hil ülňülerine laýyk gelýän gurluşyk serişdelerine bolan isleg doly kanagatlandyrylar. Munuň özi ýurdumyzyň gurluşyk serişdeleri bazarynyň önüm bolçulygyna we milli ykdysadyýetimiziň sazlaşykly ösmegine degerli ýardam berýär.

Häzirki wagtda ýurdumyzda milli ykdysadyýetimizi senagatlaşdyrmaga aýratyn üns berilýär. Täze kärhanalarda ýerli serişdeleriň esasynda ýurdumyz üçin zerur önümler öndürilýär. Bu önümler diňe bir içerki bazarlarda däl, eýsem daşary ýurtlarda hem giňden isleg bildirilýän önümlerdir.

Häzirki wagtda ýurdumyzda milli bähbitleri we dünýä ösüşiniň umumy meýillerini nazara alýan bazar ykdysadyýetiniň öz modelini kemala getirmek we yzygiderli kämilleşdirmek babatda ýokary netijeler gazanyldy. Ýurdumyzyň okgunly durmuş-ykdysady ösüşini maksat edinýän hormatly Prezidentimiziň öňdengörüjilikli we oýlanyşykly özgertmeler ugry şu ýylyň iki aýynda hem ýurdumyzyň ykdysady ösüşini maliýe we durmuş taýdan durnuklylygyny üpjün etdi. Şeýlelikde, halkymyzyň maddy hal-ýagdaýyny dünýäniň ýokary derejede ösen döwletleriniň derejesine çenli ýokarlandyrmagy gazanmaga ýardam etdi. Halkymyzyň bagtyýar durmuşy barada uly tagallalar edýän Arkadag Prezidentimize köp sagbolsun aýdýarys.

Gurbanmyrat MUHAMMEDOW,

Türkmenistanyň Magtymguly adyndaky Ýaşlar guramasynyň Merkezi Geňeşiniň bölüm müdiri.

Türkmenistan halkara ykdysady hyzmatdaşlygyny deňhukuklylyk, özara peýdalylyk we bu işe çekilen taraplaryň bähbitlerini hasaba almak, şeýle-de ýurtlaryň we sebitleriň arasynda ynanyşmagy pugtalandyrmagyň, parahatçylygy we durnuklylygy saklamagyň möhüm guraly hökmünde garamak esasynda ösdürýär. Türkmenistan öz maliýe-ykdysady giňişliginiň açyklygyny üpjün edýär, ähli döwletler, halkara ykdysady we maliýe guramalary bilen hyzmatdaşlyk edýär, ykdysady meseleleri çözmekde dünýä bileleşiginiň tagallalaryna ýardam edýär.

Hormatly Prezidentimiz Türkmenistanyň oňyn daşary syýasat ugruna ygrarlydygyny, ählumumy abadançylygyň we rowaçlygyň maksatlaryna laýyk gelýän deňhukukly, netijeli halkara hyzmatdaşlyk üçin hemişe açykdygyny belleýär. Ýurdumyz bu daşary syýasat ugry bilen dünýä giňişliginde ynamdar, ygrarly, özara hyzmatdaşlykda netijeli hyzmatdaş, umumadamzat meselelerini çözmekde netijeli başlangyçlary öňe sürýän tarap hökmünde uly abraýa mynasyp boldy. Halkara derejesinde bähbitleriň utgaşmagyny özünde jemleýän «Ösüş arkaly parahatçylyk» taglymaty halkara hyzmatdaşlygyny hemmetaraplaýyn pugtalandyrmaga, ykdysady we ynsanperwer gatnaşyklary ösdürmäge gönükdirilen işleriň netijeli bolmagyna oňyn täsirini ýetirýär.

“Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany” ýylynyň şu ajaýyp günlerinde baky Bitarap Watanymyza Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasyna başlyklyk etmek wezipesi ynanyldy. Ýurdumyz 1992-nji ýyldan bäri Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasynyň agzasy bolup durýar. Guramanyň esasy resminamalarynda görkezilen maksatlar we wezipeler hormatly Prezidentimiziň alyp barýan we ýurdumyzyň durmuş–ykdysady taýdan özgerdilmegine, halkara gatnaşyklarynyň giňeldilmegine gönükdirilen döwlet syýasatyna laýyk gelýär.

Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasy 1985-nji ýylda Orta Aziýa we Ýakyn Gündogar ýurtlary tarapyndan döredilen sebitleýin döwletara ykdysady düzümdir we 1977-nji ýylyň 12-nji martynda Eýran, Pakistan we Türkiýe tarapyndan esaslandyrylan hem-de şol üç ýurduň gol çeken Izmir şertnamasynyň Tertipnamasynyň esasynda hereket edýän ösüş üçin Sebitara hyzmatdaşlyk guramasynyň hukugyny dowam etdiriji bolup durýar. Bu guramanyň işiniň esasy ugurlary Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasyna agza ýurtlaryň döwlet Baştutanlarynyň iki ýyldan bir gezek geçirilýän sammitlerinde kesgitlenýär.

Döwlet Baştutanymyzyň bu gezekki sammite gatnaşmagy we ýurdumyzyň bu gurama ýolbaşçylyk etmäge girişmegi Türkmenistanyň abraýly halkara guramalary, sebitleýin düzümler, şol sanda Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasy bilen işjeň gatnaşyklary pugtalandyrmaga ygrarlydygyny alamatlandyrdy. Hormatly Prezidentimiz öz çykyşynda bu abraýly we iri halkara guramada Türkmenistanyň başlyklyk etjek döwründe esasy ileri tutulýan ugurlar barada belläp geçdi. Ýurdumyzyň Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasynyň çäklerinde ykdysadyýetde, söwdada, senagatda, energetikada, ulaglarda we kommunikasiýalarda, medeniýet hem-de ynsanperwer ulgamlarda hyzmatdaşlyk etmegiň mümkinçiligini giňeltmäge ýardam bermäge strategik wezipe hökmünde garaýandygy bellenilip geçildi. Şeýle-de bu ýurtlaryň arasynda söwda-ykdysady gatnaşyklary has-da işjeňleşdirmek üçin şertleri döretmegiň üstünde hyzmatdaşlar bilen anyk işleriň göz öňünde tutulýandygy bellenildi. Gahryman Arkadagymyz haryt dolanyşygynyň möçberlerini artdyrmagyň, ony diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürmegiň maksat edinilýändigini nygtamak bilen, Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasynyň sebitinde ykdysady ugurlary işläp başlamagy teklip etdi. Bu maksatlary amala aşyrmakda ulag we kommunikasiýa ulgamlarynyň esasy orny eýelejekdigi bellenildi.

Ýol gurmak, halkara ýol-ulag aragatnaşygyny ösdürmek hyzmatdaşlyk gatnaşyklarynyň kämilleşmegini nazarlaýar. Ýol baran ýerde söwda-ykdysady gatnaşyklar ösýär, şol gatnaşyklar halklaryň medeniýetleriniň baýlaşmagyna täsir edýär, diplomatik gurallary kämilleşdirýär, halklaryň, döwletleriň, sebitleriň gülläp ösüşine, ählumumy abadançylygy pugtalandyrmaga täsir edýär. Hormatly Prezidentimiziň dünýäni jebisleşdirýän, halklary ýakynlaşdyrýan ýollary, köprüleri gurmak baradaky başlangyçlary dünýäde giňden ykrar edilýär. Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň 72-nji sessiýasynyň 74-nji mejlisinde «Durnukly ösüş maksatlaryny amala aşyrmak bilen baglylykda ulaglaryň ähli görnüşleriniň arabaglanyşygyny berkitmek» atly Kararnamanyň gurama agza ýurtlaryň ählisi tarapyndan biragyzdan kabul edilmegi munuň bir görkezijisidir. Hormatly Prezidentimiziň başlangyjy bilen, BMG-niň Baş Assambleýasy tarapyndan 2014-nji we 2015-nji ýyllarda ulag ulgamy boýunça möhüm kararnamalar kabul edildi.

Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasynyň çäklerinde energetika we ulag-üstaşyr geçelgeleriniň döredilmegi beýleki üpjünçilik taslamalarynyň durmuşa geçirilmegini hem höweslendirýär. Hususan-da, tejribäniň görkezişi ýaly, gurulýan turba geçirijileriň gapdaly bilen elektrik geçiriji täze ulgamlary we beýleki kommunikasiýalary gurmak üçin hem mümkinçilik döreýär. Şu ýylyň başynda Kerki (Türkmenistan) — Şibirgan (Owganystan) ugry boýunça elektrik geçirijisiniň, Akina — Andhoý beketleriniň aralygynda 30 kilometrlik demir ýolunyň, Ymamnazar (Türkmenistan) — Akina (Owganystan) we Serhetabat (Türkmenistan) — Turgundy (Owganystan) ugurlary boýunça halkara optiki-süýümli aragatnaşyk ulgamynyň we üstaşyr geçelgeleriniň işe girizilmegi ýylyň şygary bilen sazlaşykly utgaşýan işlerdir. Netijeli hyzmatdaşlyga we ynsanperwer gymmatlyklara daýanýan şeýle halkara ähmiýetli taslamalar parahatçylykly ösüşiň esaslaryny emele getirýär. Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasyna agza döwletleriň Baştutanlarynyň indiki mejlisi şu ýylyň 28-nji noýabrynda Aşgabat şäherinde geçiriler.

«Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» şygaryna beslenen 2021-nji ýylyň bütin dowamynda geçirilýän dürli çäreler ählumumy parahatçylygyň, halkara ynanyşmagyň we durnukly ösüşiň berkemegine, dünýä giňişliginde dostlukly gatnaşyklaryň we netijeli hyzmatdaşlygyň ösmegine ýardam eder.

Selbi ANNAORAZOWA,

Türkmen döwlet ykdysadyýet we dolandyryş institutynyň mugallymy.

Ýulduz JUMABAÝEWA,
agyr atletika boýunça dünýä çempiony:
— Biz, türgenler, hormatly Prezidentimize näçe alkyş aýtsak hem bärden gaýdýar. Iň döwrebap mümkinçilikleriň gurşawynda türgenleşýäris. Biziň üçin ähli mümkinçilikler döredilýär. Olara halkara ýaryşlardaky üstünlikler bilen jogap bermek — biziň esasy borjumyz. Halkara ýaryşlaryň birnäçesinde, şol sanda Agyr atletika boýunça dünýä çempionatynda hem muny başarandygyma diýseň begenýärin. Ýurdumyzyň taryhynda agyr atletika boýunça dünýä çempiony bolan ilkinji zenan türgen bolmak, şol ýaryşda ýaşlaryň arasyndaky dünýä rekordyny täzelemek, bu gün bolsa altyn medallary hormatly Prezidentimiziň hut öz elinden almak — ykbalymyň beýik peşgeşi. Gahryman Arkadagymyz «Watana bolan söýgüsi üçin» medalyna-da mynasyp gördi, döwrebap awtoulag-da sowgat berdi.
Öz adymdan, ýurdumyzyň ähli türgenleriniň adyndan Gahryman Arkadagymyza ýene bir ýola tüýs ýürekden alkyş aýdýaryn. Halkara ýaryşlardaky üstünliklerimizi eziz Watanymyzyň Ýer ýüzündäki abraý-mertebesiniň beýgelmegine bagyşlamak biziň üçin hemişe-de belent dereje bolar.

Berdi MÄTIÝEW,
Türkmenistanyň daşary işler ministriniň orunbasary, Türkmenistanyň «Gaýrat» medalynyň eýesi:
— Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe eziz Diýarymyzyň sport diplomatiýasy barha dabaralanýar. Sakasynda hormatly Prezidentimiz duran başlangyçlar bilen Türkmenistan sportuň halklary dostlaşdyryjylyk häsiýetini baýdak edinip, Ýer ýüzünde beýik görelde görkezýär. Şeýle bolansoň, bu başlangyçlar we parahatçylyga daýanýan sport syýasaty dünýä halklarynyň ykraryny gazanýar.
Düýn paýtagtymyzdaky Olimpiýa şäherçesinde geçirilen dabarada muňa ýene bir ýola şaýat bolduk. Agyr atletikaçy türgen Ýulduz Jumabaýewa dünýä çempionynyň altyn medallarynyň gowşurylyş dabarasyna wideoaragatnaşyk arkaly gatnaşan Halkara agyr atletika federasiýasynyň ýolbaşçylary sport ulgamyndaky nusgalyk başlangyçlary üçin hormatly Prezidentimize hoşallyk bildirdiler. Iki ýyldan gowrak ozal Agyr atletika boýunça dünýä çempionatyny ýokary derejede geçirmegiň nusgalyk göreldesini görkezen Türkmenistan türgenleriniň halkara ýaryşlardaky üstünlikli çykyşlary bilen dünýä jemgyýetçiliginiň ünsüni özüne çekýär.
Eger bu gün türgenlerimiz dünýäniň çar künjünde geçirilýän halkara ýaryşlardan medal bilen dolanýan bolsalar, bu olar üçin ýurdumyzda döredilýän giň mümkinçilikleriň miwesidir. Ýurdumyzyň sport jemgyýetçiliginiň wekilleri bu mümkinçilikler üçin milli Liderimize tüýs ýürekden alkyş aýdýarlar.
Düýnki dabaralaryň çäginde maňa-da Türkmenistanyň «Gaýrat» medalynyň berilmegi çeken ujypsyzja zähmetime berlen ýokary baha boldy. Arkadag Prezidentimiziň bu belent ynamy we hormaty agyr atletikaçy tälimçilerimizdir türgenlerimiz bilen mundan beýläk hem yhlasly işlemäge, halkymyzy, mähriban Prezidentimizi täze üstünlikler bilen begendirmäge ruhlandyrýar.
Mynasyp gören ýokary döwlet sylagyňyz üçin köp sag boluň, Arkadag Prezidentimiz! Il-günüň röwşen geljeginiň, şol sanda türkmen sportunyň nurana ertiriniň şanyna alyp barýan işleriňiz mundan beýläk hem rowaçlyklara beslensin!

Meretguly SÄHETMYRADOW,
Türkmenistanyň Ýokary sport ussatlygy mekdebiniň
agyr atletika bölüminiň
tälimçi-mugallymy:
— Bu günki şatlygymy, hakykatdan-da, nähili beýan etjegimi bilemok. Şägirdimiň gazanan halkara üstünlikleri üçin hormatly Prezidentimiziň maňa-da Şa serpaýyny ýapmagy tutuş maşgalamy, kärdeşlerimi, ýakynlarymy begendirdi. Biz ýurdumyzda sporty ösdürmekdäki şeýle uly aladasy üçin Arkadag Prezidentimize çyn ýürekden hoşallyk bildirýäris.
Agyr atletika bilen meşgullanýan türgenlerimiziň soňky ýyllarda halkara ýaryşlarda gazanýan üstünlikleri ählimizi begendirýär. Bu üstünliklerde Ýulduz Jumabaýewa, Kristina Şermetowa, Aýsoltan Toýçyýewa, Gülnabat Kadyrowa, Polina Gurýewa ýaly zenan türgenlerimiziň hem uly paýy bar. Olardan Ýulduz Jumabaýewa ýurdumyzyň taryhynda agyr atletika boýunça dünýä çempiony bolan ilkinji zenan türgendir, munuň özi geljekde türkmen sportuna has uly üstünlikleriň garaşýandygynyň buşlukçysydyr.
Men Ýulduz barada kän zat aýdyp biljek. Onuň sportdan, öňde duran ýaryşlardan başga zadyň pikirini etmeýändigi, gerek ýerinde özüni has uly ýaryşlara ruhy we fiziki taýdan özbaşdak hem taýynlap bilýändigi aýratyn begendirýär. Ol ýadamaýar, geçirilen türgenleşikler hem netijesiz galanok. Häzirki türgenleşikleriň netijelerine görä, Ýulduz Jumabaýewanyň öz agram derejesinden Olimpiýa oýunlarynda medal alarlyk derejä juda ýakynlaşandygyny aýdyp bilerin. Türgenleşiklerimiz ýene-de dowam edýär. Belki, biziň türgenlerimize ýurdumyza ilkinji Olimpiýa medalyny getirmek hem başardar.
Döwlet sylagy bilen sylaglap, ýaşaýyş jaýyny sowgat berendigi üçin hormatly Prezidentimize maşgalamyň adyndan ýene bir gezek tüýs ýürekden hoşallyk bildirýärin. Bu sowgat mundan beýläk has yhlasly işlemäge, milli Liderimizi, watandaşlarymyzy halkara ýaryşlardaky täze medallar bilen begendirmäge ruhlandyrýar. Eziz Arkadagymyzyň jany sag, işleri mundan beýläk hem rowaç bolsun!
Ýazga geçiren
Agageldi ITALMAZOW.
«Türkmenistan».

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow dünýä çempionyny sarpalamak dabarasyna gatnaşdy

Aşgabat, 10-njy mart (TDH). Şu gün Türkmenistanyň Prezidenti, Milli Olimpiýa komitetiniň Prezidenti Gurbanguly Berdimuhamedow paýtagtymyzdaky Olimpiýa şäherçesine geldi. Döwlet Baştutanymyz bu ýerde türkmen türgeni Ýulduz Jumabaýewanyň 2018-nji ýylyň noýabr aýynda Aşgabatda geçirilen Agyr atletika boýunça dünýä çempionatynda eýe bolan ýokary sylagyny gowşurmak mynasybetli guralan dabara gatnaşdy. Ýurdumyzda guralan we ýokary derejede geçirilen bu iri ýaryş Watanymyzyň halkara sport merkezi hökmündäki abraýyny berkitdi. Şeýle hem milli Liderimiziň baştutanlygynda Türkmenistanyň döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň biri bolan bedenterbiýäni we sporty ösdürmek boýunça maksatnamalaýyn strategiýanyň uly üstünliklere beslenýändiginiň nobatdaky subutnamasyna öwrüldi.

Sagdyn durmuş ýörelgeleriniň işjeň tarapdary hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň giň möçberli tagallalary netijesinde ýurdumyzda ýokary netijeli sport hereketi giň gerime eýe boldy. Döwlet Baştutanymyzyň şahsy göreldesi we oňyn başlangyçlary esasynda ýurdumyzyň ähli ilaty, aýratyn-da, ýaşlar sportuň dürli görnüşleri bilen işjeň meşgullanýarlar. Milli Liderimiz köpçülikleýin bedenterbiýe-sagaldyş hereketini höweslendirmek bilen bir hatarda, ýokary netijeli sportuň ösdürilmegine, dünýä derejeli türgenleriň we tälimçileriň, beýleki ugurdaş hünärmenleriň taýýarlanylmagyna, şeýle hem bu ugurda netijeli halkara hyzmatdaşlygyň ösdürilmegine yzygiderli üns berýär.

Soňky ýyllarda Türkmenistanda dünýä ülňülerine laýyk gelýän häzirki zaman sport toplumlary we desgalary guruldy hem-de yzygiderli ulanylmaga berilýär. Olar ýokary derejedäki iri ýaryşlary, şol sanda dünýä çempionatlaryny geçirmäge mümkinçilik berýär. Netijeli türgenleşikleri alyp barmak we türgenleriň ussatlyk derejesini kämilleşdirmek üçin oňyn şertler döredilýär. Şeýlelikde, ýurdumyzyň türgenleriniň dünýäniň sport giňişliklerinde ýokary netijeleri gazanmaklary we mähriban Watanymyzyň sport giňişligindäki abraýyny belende götermekleri üçin zerur tagallalar edilýär.

Häzirki döwürde türkmen türgenleri abraýly halkara ýaryşlara yzygiderli gatnaşyp, öz ussatlyklaryny görkezýärler we baýrakly orunlary eýeläp, dürli derejeli medallara mynasyp bolýarlar. Munuň özi hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň Garaşsyz, Bitarap Watanymyzy sport ýurduna öwürmek ugrunda edýän ýadawsyz tagallasynyň we oňyn başlangyçlarynyň aýdyň netijesidir.

Olimpiýa şäherçesiniň Başa-baş söweş sungaty sport toplumynda geçirilen dabaraly çärä Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasarlary, Döwlet howpsuzlyk geňeşiniň agzalary, ministrlikleriň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň, jemgyýetçilik guramalarynyň, köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň ýolbaşçylary, ýokary okuw mekdepleriniň rektorlary we türgenler gatnaşdylar. Ýygnananlaryň hatarynda daşary döwletleriň ýurdumyzda işleýän diplomatik missiýalarynyň hem-de halkara guramalaryň ýolbaşçylary we wekilleri bar. Hemmeler ýurdumyzyň sportunyň ösüşine kuwwatly itergi beren we ony hil taýdan täze belentlige çykaran çuňňur oýlanyşykly, täzeçil syýasaty alyp barýan milli Liderimizi uly ruhubelentlik bilen garşyladylar.

Dabara gatnaşyjylary mübärekläp, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow şu günki wakanyň türkmen sporty üçin, bütin ýurdumyz üçin ähmiýetli bolandygyny belledi. Biz häzir Halkara agyr atletika federasiýasy tarapyndan 45 kilogram agramdaky türgenleriň arasynda dünýäniň çempiony diýlip ykrar edilen, milli ýygyndy toparymyzyň türgeni Ýulduz Jumabaýewany sylaglamak üçin ýygnandyk. Şunuň bilen baglylykda, döwlet Baştutanymyz bu türgeniň ýaryşda iki sany altyn medala mynasyp bolup, sportuň bu görnüşi boýunça dünýä rekordyny goýandygyny aýratyn belledi.

Bu ajaýyp ýeňiş doly kanunalaýykdyr. Ol ýurdumyzda köpçülikleýin bedenterbiýäni ösdürmäge, sagdyn durmuş kadalaryny wagyz etmäge, adamlary sport bilen yzygiderli meşgullanmaga gönükdirilen deňi-taýy bolmadyk döwlet syýasatymyzyň netijesidir diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow sözüni dowam etdi.

Häzirki döwürde Türkmenistan örän ýokary depginler bilen ösýän sport döwletleriniň birine öwrüldi. Ýurdumyzyň ähli ýerlerinde köp sanly sport desgalary, ýokary derejeli stadionlar, welotrekler gurulýar. Çagalar baglaryndan başlap, ýokary okuw mekdeplerine çenli bedenterbiýe maksatnamasy üstünlikli durmuşa geçirilýär.

Biz Olimpiýa hereketiniň esasynda duran belent maksatlary iş ýüzünde amala aşyrýarys. Sporty bütin halkyň baýlygyna öwürmek, adamlara saglyk, şatlyk we ertirki güne ynam bermek şol maksatlaryň many-mazmunydyr diýip, milli Liderimiz belledi.

Halkara hyzmatdaşlygy ösdürmek Türkmenistanyň sport babatda alyp barýan döwlet syýasatynyň örän möhüm ugry bolup durýar. Biziň ýurdumyz soňky ýyllarda iri halkara ýaryşlaryň geçirilýän mekanyna öwrüldi diýip, döwlet Baştutanymyz belledi. Olaryň hatarynda Ýapyk binalarda we söweş sungaty boýunça V Aziýa oýunlary, «Amul — Hazar 2018» halkara awtorallisi hem-de Agyr atletika boýunça 2018-nji ýylda geçirilen dünýä çempionaty ýaly taryhy wakalar bar.

Bu ýaryşlar Garaşsyz Türkmenistanyň örän giň gerimli we uly ähmiýetli sport çärelerine gowy taýýarlyk görmegi hem-de olary ýokary derejede geçirmegi başarýandygyny bütin dünýä äşgär etdi. Şunuň bilen baglylykda, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow ýurdumyzda şu ýyl Welotrek boýunça dünýä çempionatynyň, Aziýa we Okeaniýa IV toparynda tennis boýunça Dewisiň Kubogy ugrundaky halkara ýaryşyň tapgyrynyň, 2022-nji ýylda bolsa Sambo boýunça dünýä çempionatynyň ýokary derejede, guramaçylykly geçiriljekdigine ynanýandygyny belledi.

Milli Liderimiz bu ýere ýygnananlara ýüzlenip, ýurdumyzyň sport taryhynda ajaýyp sahypalaryň az ýazylmandygyny aýtdy. Bu barada bellemek bilen, döwlet Baştutanymyz ajaýyp agyr atletikaçymyz, dünýäniň we Ýewropanyň üç gezek çempiony, şeýle hem Aziýanyň çempiony Altymyrat Orazdurdyýewi ýa-da görnükli türgen, döwrüniň iň meşhur mergeni hem-de Olimpiýa oýunlarynyň kümüş medalynyň eýesi, nyşana ok atmakda köp gezek dünýäniň we Ýewropanyň rekordsmeni Marat Nyýazowy ýatlady. Olar biziň naýbaşy türgenlerimizdir, görelde almaga nusgalardyr.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň belleýşi ýaly, häzirki döwürde hem türkmen sportunyň däpleriniň dowam edip gelýändigi we ösdürilýändigi, täze many-mazmun bilen baýlaşdyrylýandygy guwandyrýar. Biziň ýaş türgenlerimiz uly nesilleriň ýeňişli ýoluny mynasyp dowam edýärler. Dürli ýaryşlarda ajaýyp netijeleri gazanyp, söýgüli Watanymyzyň Baýdagyny al-asmanda parladyp, Türkmenistanyň sport abraýyny goraýarlar. Şolaryň biri hem altyn medala mynasyp bolan Ýulduz Jumabaýewadyr. Bäsleşikde onuň gazanan bu uly sylagy Türkmenistanyň dünýäniň sport giňişliginde ynamly öňe barýandygyny aýdyň görkezýär. Bu ýokary sylagyň eýesi — biziň maksada okgunly, tutanýerli, eziz Watanymyza çäksiz wepaly, ýeňiş üçin ähli gujur-gaýratyny gaýgyrmajak ýaşlarymyzyň ajaýyp wekili bolup durýar diýip, milli Liderimiz belledi.

Ýulduz Jumabaýewanyň gazanan ýeňşine guwanmaga doly haklydyrys. Bu ýeňiş biziň bütin halkymyzyň örän uly üstünligidir. Bedenterbiýäni we sporty ösdürmek boýunça alyp barýan döwlet syýasatymyzyň netijeliliginiň aýdyň tassyklanmagydyr.

Soňra hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň belleýşi ýaly, köp asyrlaryň dowamynda türkmen halky deňsiz-taýsyz maddy we ruhy gymmatlyklary döredipdir. Harby we raýat edermenliginiň ajaýyp nusgalaryny dünýä beripdir. Mertlige, päk ýüreklilige, ululara hormat goýmaga, maşgala ojagynyň mukaddesligine we ýokary ahlak gymmatlyklaryna esaslanýan ýörelgeleri kemala getiripdir.

Türkmenler ägirt giňişliklere ýaýran, dünýä taryhyna hem-de adamzadyň medeni ösüşine uly täsir eden güýçli döwletleri döredipdir. Häzirki döwürde bahasyna ýetip bolmajak bu taryhy gymmatlyklar täzeçe esasda dikeldilýär. Şunuň bilen baglylykda, döwlet Baştutanymyz arassa sport bäsleşiginiň asyrlarboýy dowam eden däplerini dikeltmek hem-de giňden wagyz etmek biziň örän baý taryhy-medeni mirasymyzy ösdürmegiň möhüm ugrudygyny we onuň binýatlyk esaslarynyň biridigini belledi.

Bu mirasyň hataryna dünýäde deňi-taýy bolmadyk ahalteke atlary hem degişlidir diýip, hormatly Prezidentimiz sözüni dowam etdi. Bu atlar döwletimiziň nyşanyna, türkmenleriň kanuny buýsanjyna öwrüldi. Häzirki döwürde ýurdumyzda atçylygy ösdürmek üçin ähli zerur şertler döredilýär, täze atçylyk sport toplumlarynyň ulgamy gurlup, köp adamlaryň gatnaşmagynda at çapyşyklary yzygiderli geçirilýär.

Biz ata-babalarymyzdan miras galan ýaryşlaryňdyr däp-dessurlaryň beýleki görnüşlerini hem ösdürýäris. Şolaryň hatarynda laçyn we tazy bilen aw awlamagy, guşakly göreşi, halyçylaryň we zergärleriň gadymy sungatyny, özboluşly aýdym-tanslarymyzy, owadan milli lybaslarymyzy görkezmek bolar. Umuman, biziň ýurdumyzda özboluşly medeni-taryhy mirasy goldamaga we dikeltmäge döwlet derejesinde alada edilýär diýip, milli Liderimiz belledi.

Biz şöhratly däplerimizi häzirki döwre ýetirmek bilen, taryhy yzygiderliligi gorap sakladyk. Bu bolsa jemgyýetimizi jebisleşdirýän, merdana halkymyzy beýik üstünliklere ruhlandyrýan egsilmez güýçdür diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow aýtdy.

Ýokary ahlaklylyk we haýyr işler bilen sazlaşýan beden saglygy ýaly häsiýetlere biziň halkymyz hemişe belent sarpa goýupdyr. Bu häsiýetler kyn pursatlarda ar-namysy goramaga, milli aň-düşünjämizi we belent maksatlary gorap saklamaga ýardam beripdir diýip, döwlet Baştutanymyz belledi. Şoňa görä-de, döwletimiz mundan beýläk hem bedenterbiýä we sporta ileri tutulýan ugurlar hökmünde uly üns berer. Sport üpjünçilik ulgamyny, usulyýetini ösdürmek, tälimçileri, halypalary we hünärmenleri taýýarlamak üçin zerur serişdeleri goýberer. Milli Liderimiziň belleýşi ýaly, bu işleri, özümiziň gazanýan netijelerimize we iň gowy dünýä tejribesine daýanmak bilen, häzirki zaman ylmy esasynda amala aşyrarys.

Bizde «Arassa göreşde gazanylan ýeňiş şatlyk getirýär» diýen pähim bar. Türkmen halkynyň iň oňat däp-dessurlaryna laýyklykda terbiýelenen türgenlerimiz bolsa, hemişe diňe arassa ýaryşyp, halal ýeňiş gazanýarlar. Bu baradaky gürrüňi dowam edip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Türkmenistanda Watana şan-şöhrat getirýän hem-de dünýä sportunyň abraýyny artdyrýan ýene-de köp sanly çempionlaryň ýetişjekdigine berk ynanýandygyny aýtdy.

Milli Liderimiz Ýulduz Jumabaýewany Agyr atletika boýunça dünýä çempionatynda gazanan deňsiz-taýsyz ajaýyp üstünligi bilen ýene-de bir gezek tüýs ýürekden gutlap, Bitarap Türkmenistanyň Döwlet baýdagynyň mundan beýläk hem halkara sport ýaryşlarynda belentde parlajakdygyna ynam bildirdi.

Döwlet Baştutanymyz türgenleri we tälimçileri mynasyp bolan sylaglary bilen tüýs ýürekden gutlap, olara berk jan saglyk, abadan hem-de bagtyýar durmuş, saglygyň we bagtyýarlygyň ýurdy bolan mähriban Watanymyzyň halkara abraýyny artdyrmak ugrunda alyp barýan işlerinde täze üstünlikleri arzuw etdi.

Soňra Türkmenistanyň Prezidenti, ýurdumyzyň Milli Olimpiýa komitetiniň Prezidenti Gurbanguly Berdimuhamedow Ýulduz Jumabaýewa 2018-nji ýylda Aşgabatda geçirilen Agyr atletika boýunça dünýä çempionatynda mynasyp bolan altyn medalyny gowşurdy.

Türkmenistanyň Döwlet senasy ýaňlanýar, onuň belent owazy astynda Watanymyzyň Döwlet baýdagy ýokary galdyrylýar.

Dabaranyň dowamynda Halkara agyr atletika federasiýasynyň prezidenti doktor Maýkl Iranä söz berildi. Ol sanly wideoaragatnaşyk arkaly dabara gatnaşyjylara ýüzlendi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowa Türkmenistanda sportuň dürli ugurlarynyň, şol sanda agyr atletikanyň ösdürilmegi babatda yzygiderli tagalla edýändigi üçin tüýs ýürekden hoşallyk bildirip, Halkara agyr atletika federasiýasynyň ýolbaşçysy türkmen türgenlerine halkara ýaryşlarda uly üstünlikleri arzuw etdi.

Jenap Maýkl Iraniniň belleýşi ýaly, dünýäde emele gelen çylşyrymly ýagdaýa garamazdan, Aşgabatda geçirilýän dabara wideoaragatnaşyk arkaly goşulmak onuň üçin uly buýsançdyr.

IWF-niň prezidenti Halkara agyr atletika federasiýasynyň, Halkara barlaglar agentliginiň we Bütindünýä antidoping agentliginiň bilelikde sportuň arassa we adalatly bolmagy üçin dopinge garşy göreşde uly tagallalary edýändiklerini, şeýle hem Türkmenistanyň bu ugurda işjeňlik görkezýändigini nygtady.

Jenap Maýkl Iraniniň belleýşi ýaly, Türkmenistanyň Prezidentiniň sporty ösdürmek syýasaty netijesinde, ýurdumyzyň türgenleri halkara ýaryşlarda ýeňiş gazanyp, dürli baýraklara mynasyp bolýarlar. 2018-nji ýylda Aşgabatda geçirilen Agyr atletika boýunça dünýä çempionatynda türkmen türgeni Ýulduz Jumabaýewanyň jemi 179 kilogram agramy göterip, şeýle hem ýetginjekleriň arasynda dünýä rekordyny täzeläp, altyn medallara mynasyp bolmagy milli Liderimiziň agyr atletika sportuny ösdürmek ugrunda edýän tagallasynyň aýdyň netijesi bolup durýar diýip, myhman sözüni dowam etdi.

Bu ýeňşiň türkmen halky üçin hem buýsançly waka öwrülendigini belläp, IWF-niň prezidenti watandaşymyzyň dünýäniň çempiony diýlip yglan edilmegi bilen tüýs ýürekden çykýan gutlag sözlerini aýtdy.

Aşgabatda türkmen türgeniniň mynasyp bolan medalyny gowşuryş dabarasynyň gurnalýandygy we oňa wideoaragatnaşyk arkaly gatnaşmaga döredilen mümkinçilik üçin hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowa tüýs ýürekden hoşallyk bildirip, jenap Maýkl Irani döwlet Baştutanymyza agyr atletika sportuny ösdürmek ugrunda alyp barýan işinde, türkmen türgenlerine bolsa halkara ýaryşlarda uly üstünlikleri arzuw etdi.

Soňra Halkara agyr atletika federasiýasynyň baş kätibi, Aziýanyň Agyr atletika federasiýasynyň birinji wise-prezidenti Mohammed Jaluda söz berildi. Ol sanly wideoaragatnaşyk arkaly çykyş etdi.

Jenap Mohammed Jalud şeýle dabaranyň guralandygy we oňa wideoaragatnaşyk arkaly gatnaşmak mümkinçiliginiň döredilendigi üçin onuň Alyhezreti, Türkmenistanyň Prezidentine sagbolsun aýtdy we sportuň bu görnüşiniň netijeli ösmegi babatda edýän tagallalary üçin döwlet Baştutanymyza hoşallyk bildirdi.

Bellenilişi ýaly, sport hereketiniň ahlak ýörelgeleriniň degişli derejede berjaý edilmändigi üçin, 2018-nji ýylda Agyr atletika boýunça Aşgabatda geçirilen dünýä çempionatynda 45 kilograma çenli agram derejesinde altyn medal gazanan türgen bu medaldan mahrum edildi. Şeýlelikde, türkmen türgeni Ýulduz Jumabaýewa iki altyn medalyň eýesi boldy we dünýä rekordyny goýdy. Munuň özi Türkmenistanda sportuň sazlaşykly ösüş ýoluna düşendigini äşgär etdi.

Jenap Mohammed Jalud pursatdan peýdalanyp, Ýulduz Jumabaýewany dünýä birinjiliginiň ýokary baýragy bilen gutlady. Şeýle hem ol Türkmenistanyň Prezidenti Gurbanguly Berdimuhamedowyň başlangyjy bilen “Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany” diýlip yglan edilen ýylda bu baýragyň 2021-nji ýylyň şygaryny tassyklandygyny nygtady.

IWF-niň baş kätibi wakanyň türkmen türgenlerini täze üstünliklere ruhlandyrandygyna ynanýandygyny aýtdy.

Jenap Mohammed Jalud Türkmenistanyň Prezidenti, ýurdumyzyň Milli Olimpiýa komitetiniň Prezidenti Gurbanguly Berdimuhamedowy we tutuş türkmen halkyny halkara derejesinde gazanylan ýeňiş bilen gutlady we bu üstünlikleriň türkmen türgenleriniň geljekki beýik ýeňişleriniň başlangyjydygyna ynam bildirdi.

Milli Liderimiz jemleýji söz bilen çykyş edip, türgenlerimiziň gazanan ajaýyp üstünlikleriniň ata Watanymyzyň taryhyna altyn harplar bilen ýazyljak hakyky milli gymmatlykdygyny belledi. Olar şol bir wagtda öz ykbalyny sporta baglajak müňlerçe ýigitler we gyzlar üçin hem görelde bolup durýar. Kalbymyzda Garaşsyz Watanymyza çäksiz buýsanç döredýär.

Häzirki döwürde Türkmenistan ýokary depginler bilen ösýän, ynamly öňe barýan kuwwatly döwletdir. Mähriban Watanymyzyň ýaşyl Baýdagy dünýä derejeli sport desgalarynda al-asmana galdyrylanda, Türkmenistanyň raýatlary bolan biz, nirede bolsagam, özümizi güneşli ýurdumyza şan-şöhrat hem-de at-abraý getirýän bitewi, jebis maşgalanyň agzalary hökmünde duýýarys diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow belledi.

Hakyky çempionlar päsgelçiliklere hem-de kynçylyklara hötde gelip, islendik şertlerde ýokary netijeleri gazanmagy başarýar. Ýulduz Jumabaýewa hem hut şeýle ýeňşi gazandy. Men seni mynasyp bolan ýokary sylagyň bilen ýene-de bir gezek tüýs ýürekden gutlaýaryn. Ähli türgenlere we olaryň halypalaryna bolsa, ýeňiş gazanmak ugrunda eden tagallalary hem-de erk-islegi üçin minnetdarlyk bildirýärin diýip, milli Liderimiz sözüni dowam etdi. Şeýle hem döwlet Baştutanymyz Halkara agyr atletika federasiýasynyň prezidenti doktor Maýkl Iranä dünýäde agyr atletikany ösdürmäge goşýan şahsy goşandy we sportda adalatly syýasaty alyp barýandygy üçin minnetdarlyk bildirdi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow şeýle hem baş sekretar Mohammed Jaluda şu dabaraly çärä gatnaşýandyklary üçin minnetdarlyk bildirdi we Halkara agyr atletika federasiýanyň ýolbaşçylarynyň adyna iň gowy arzuwlaryny aýtdy.

Dabaraly çäräniň ahyrynda milli Liderimiz döwletimiz üçin raýatlarymyzyň iň uly gymmatlyk bolup durýandygyny aýratyn belledi. Şeýlelikde, Türkmenistan ýakyn hem-de uzak geljege gönükdirilen, sagdyn durmuş kadalaryny, bedenterbiýäni we sporty ösdürmegi hem-de wagyz etmegi maksat edinip, üstünlikli öňe gitmegiň oňyn göreldesini görkezýär.

Döwlet Baştutanymyz hemmelere şu dabaraly çärä gatnaşandyklary üçin tüýs ýürekden minnetdarlyk bildirip, bu ýerden ugrady.

* * *

Şu gün paýtagtymyzdaky Olimpiýa şäherçesiniň şeýle hem “Sport” myhmanhanasynda halkara sport ýaryşynda Türkmenistana wekilçilik edip, ýurdumyzyň dünýädäki sport abraýynyň belende galmagyna mynasyp goşant goşan türkmen türgenini, onuň tälimçisini we Türkmenistanyň Agyr atletika federasiýasynyň ýolbaşçysyny sylaglamak dabarasy geçirildi.

“Sport” myhmanhanasynyň eýwanynda ýurdumyzyň ýokary derejeli sporty ösdürmekde gazananlary, türkmen türgenleriniň halkara we dünýä ýaryşlarynda mynasyp bolan abraýly baýraklary barada gürrüň berýän giňişleýin sergi, şeýle hem şekillendiriş we amaly-haşam sungatynyň eserleriniň sergisi ýaýbaňlandyryldy.

Häzirki döwürde ýurdumyzyň köpçülikleýin bedenterbiýe-sagaldyş hereketiniň we sportuň ösüşiň täze belentliklerine çykmagy ugrunda toplumlaýyn işler alnyp barylýar. Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň tagallasy arkaly amala aşyrylýan çäreler özüniň oňyn netijesini berýär. Watandaşymyzyň Agyr atletika boýunça dünýä çempionatynda gazanan uly ýeňşi mynasybetli guralan dabara milli Liderimiziň gatnaşmagy bu çäräniň ähmiýetini has-da artdyrdy, munuň özi hormatly Prezidentimiziň ýurdumyzda sagdyn durmuş ýörelgeleriniň berkidilmegine we milli sportuň dünýä derejesine çykmagyna aýratyn ähmiýet berýändiginiň nobatdaky subutnamasyna öwrüldi.

Dabaranyň dowamynda hormatly Prezidentimiziň degişli Permany okaldy. Oňa laýyklykda, Türkmen döwlet bedenterbiýe we sport institutynyň talyby Ýulduz Jumabaýewa ýurdumyzda ýokary netijeli sporty ösdürmäge goşan şahsy goşandy, halkara ýaryşlarda mähriban Watanymyzyň sport abraýyny goramakda uly üstünlikleri gazanandygy üçin Türkmenistanyň “Watana bolan söýgüsi üçin” diýen medaly bilen sylaglandy. Döwlet Baştutanymyzyň Buýrugyna laýyklykda, oňa 2020-nji ýylda goýberilen, ak reňkli “Lexus LX 570 Sport Plus” kysymly ýeňil awtoulagy sowgat berildi.

Görnüşi ýaly, Türkmenistanyň halkara sport giňişligindäki abraýynyň belende galmagyna şahsy goşant goşup, halkara ýaryşlarda ýokary netijeleri gazanýan türgenleri döwlet derejesinde sylaglamak asylly däbe öwrüldi.

Dabaranyň dowamynda Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzyň Sport we ýaşlar syýasaty ministrliginiň Ýokary sport ussatlygy mekdebiniň agyr atletika bölüminiň tälimçi-mugallymy M.Sähetmyradowy Türkmenistanyň “Watana bolan söýgüsi üçin” diýen medaly bilen sylaglamak hakyndaky Permany okaldy. Bellenilişi ýaly, bu sylag tälimçini has-da netijeli işlemäge we ýokary taýýarlykly ussat türgenleriň sanyny artdyrmak ugrunda zerur tagallalary etmäge ruhlandyrýar. Şeýle hem Türkmenistanyň Prezidentiniň Buýrugy bilen, tälimçi-mugallym M.Sähetmyradowa halkara ýaryşlarda baýrakly orunlary eýeleýän türgenleri taýýarlandygy üçin täze ýaşaýyş jaýynyň açary gowşuryldy.

“Sport” myhmanhanasynda geçirilen dabaraly çärede döwlet we jemgyýetçilik işinde gazanan uly zähmet üstünlikleri üçin ýurdumyzyň daşary işler ministriniň orunbasary B.Mätiýewi Türkmenistanyň “Gaýrat” medaly bilen sylaglamak hakynda Türkmenistanyň Prezidentiniň Permany okaldy.

Ýokary döwlet sylaglaryna mynasyp bolanlar milli Liderimiziň başlangyjy we ýadawsyz tagallasy netijesinde, ýurdumyzda köpçülikleýin bedenterbiýäniň we ýokary netijeli sportuň ösüşiniň hil taýdan täze derejä çykarylandygyny bellediler. Türkmenistanda öňdebaryjy enjamlar bilen üpjün edilen häzirki zaman sport toplumlary we döwrebap stadionlar, ýöriteleşdirilen sport mekdepleri gurulýar. Şolarda döredilýän şertler sportuň dürli ugurlary boýunça üstünlikli türgenleşikleri geçirmäge we halkara ähmiýetli ýaryşlary guramaga mümkinçilik berýär.

Sylaglara mynasyp bolanlar ýurdumyzda sporty wagyz etmek, netijeli işlemek, dürli ugurlarda bolşy ýaly, sport ulgamynda hem uly üstünlikler gazanmak babatda ähli zerur şertleriň döredilýändigi üçin Arkadag Prezidentimize tüýs ýürekden çykýan hoşallyk sözlerini aýtdylar.

Ýokary döwlet sylaglaryna mynasyp bolanlar döredilýän oňyn mümkinçiliklerden netijeli peýdalanyp, mundan beýläk-de uly üstünlikleri gazanmak we ýaşlary beýik sport ýeňişlerine ruhlandyrmak ugrunda ähli zerur tagallalary etjekdiklerine ynandyrdylar.

* * *

“Sport” myhmanhanasynyň öňündäki meýdançada Türkmen döwlet bedenterbiýe sport institutynyň 5-nji ýyl talyby Ý.Jumabaýewa döwlet Baştutanymyzyň adyndan özüne berlen täze awtoulagy uly hoşallyk bilen kabul etdi. Bu ýerde ussat türgeniň ene-atalary bolup, olar milli Liderimize bu sowgat üçin tüýs ýürekden hoşallyk bildirdiler. Şeýle hem dünýäniň çempionynyň tälimçisi M.Sähetmyradow hormatly Prezidentimize tüýs ýürekden hoşallyk sözlerini beýan etdi. Ol özüniň maşgala agzalary bilen bilelikde, milli Liderimiziň sowgat beren ýokary amatlykly öýüne girdi.

* * *

Şu günki şanly wakanyň hormatyna dabaraly konsert geçirildi hem-de ýurdumyzyň türgenleriniň görkezme çykyşlary guraldy.

Artistler we döredijilik toparlary öz çykyşlarynda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň halkymyzyň sagdynlygy we abadançylygy, ýurdumyzyň sport mümkinçiliklerini giňden durmuşa geçirmek ugrundaky aýratyn ünsi we aladasy netijesinde Watanymyzyň köpçülikleýin bedenterbiýäni we sporty ösdürmekdäki üstünliklerini wasp etdiler.

Tejribeli we ýaş türgenler özleriniň görkezme çykyşlarynda agyr atletikada tärleriň ussatlyk bilen ýerine ýetirilişini görkezdiler. Bu bolsa ýurdumyzda sportuň bu görnüşi üçin ähli işleriň, halkara sport ýaryşlarynda Türkmenistana mynasyp wekilçilik etmäge taýýar türgenleri taýýarlamak üçin uly mümkinçilikleriň bardygyna şaýatlyk edýär.