Etrap merkeziniň içinden geçip, sag egniňe öwrüleniňde, aýna ýaly tekiz ýol Garnas geňeşliginiň üstünden eltýär. Edil birki ýyllykda-da bu ýerler giden boşluk meýdandy. Häzir welin, ol ýerde Amyderýanyň ýakasyny jähekläp oturan döwrebap ýyladyşhana toplumy peýda bolupdyr. Has anyk aýtsak, ol ýerde häzir her biri 3,5 sotuk meýdanda ýerleşýän ýyladyşhanalaryň 38-si bar. Olaryň 27-sinde ekin ekilip, doly güýjünde hasyl ýygnalýar. Galan 11-si-de ekin ekmäge taýýar edilip ýör.

Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzasy, telekeçi Baýpolat Ergeşowyň hususy eýeçilikde gök we bakja ekinlerini ösdürip ýetişdirmek maksady bilen ýyladyşhana toplumyny gurmak üçin bu ýerleri saýlap almagynyň öz sebäbi bar. Kakasy Ergeş Ýakubow uzak ýyllar «Dostluk» daýhan birleşiginde agronom bolup işlänsoň, onuň daýhançylykdan tejribesi ýetikdi. Şonuň üçin ol ýyladyşhana şertlerinde gök-bakja ekinlerini ösdürip ýetişdirmegi maksat edinende, mes topragy göz öňünde tutupdy. Derýa ýakasynyň topragy ýumşak bolansoň, oňa sähel ideg etseň, bol hasyl alyp bolýar. Özi ýaly işjanly daýhanlaryň onusyny ýanyna alyp, işe başlan Baýpoladyň yhlasy ýerine düşdi. Olaryň mes topraga synag esasynda eken pomidorlary, hyýarlary we bulgar burçy ilkinji möwsümden bol hasyl berip başlady. Ikinji ýylda alnan hasyl öňküden biraz köp boldy. Soňra hasyllylyk ýyl-ýyldan artyp, gazanylýan ýokary netijeler ene topraga yhlas edýän telekeçileriň öňküden-de höwesli işlemegine itergi berdi.

Ynha, indi dört ýyl bäri Köýtendagyň bal tagamly gök we bakja önümleri diňe bir Lebap welaýatynyň däl, eýsem, paýtagtymyzyň hem bazarlarynda halkymyza terligine, elýeterli bahalardan hödürlenýär. Olara müşderiler tarapyndan islegiň barha artmagy bilen baglanyşykly telekeçi Baýpolat Ergeşow şeýle gürrüň berdi:

— Gurply toprakda, ýagny tebigy ýagdaýda ekilen gök-bakja ekinleri has tagamly hem ýokumly bolýar. Onda-da Amyderýanyň süýji suwundan ganyp ýatan meýdanlarda ösdürilip ýetişdirilýän ekinleriň tagamy has üýtgeşikdir. Idegini ýetirip dursaň, bu ýerler hasylyny bolluk bilen eçilýär. Ýyladyşhanalaryň 12-sinde pomidor, 5-sinde hyýar, galanlarynda hem bulgar burçuny ösdürip ýetişdirýäris. Geçen ýylyň sentýabr, oktýabr aýlarynda ekilen gök önümler ýylyň aýagyna ýetişip, ýygnalan hasyl Täze ýylyň baýramçylyk saçaklarynyň berekedine bereket goşdy. Pomidordan 1 tonna, hyýardan 8 tonna golaý hasyl aldyk. Bulgar burçundan alnan hasyl hem ep-esli boldy. Kakam bize topraga yhlas etmegi, ondan ýokary hasyl almagyň inçe tärlerini öwredipdi. Onuň: «Topraga näçe köp dökün berseň, şonça-da gurplanyp, hasyly köp berýändir» diýenleri gulagymda galypdyr. Şonuň üçin her möwsümde hasyly ýygnap alan dessimize, ýagny iýun-iýul aýlarynda ýyladyşhanalaryň her birine toprak bilen garyp, 30 tonna golaý ýerli dökün, ýagny ders berýäris. Ol geljek ýylyň hasylyna doly ýetýär.

Pomidoryň «Ibn Sina» diýlip atlandyrylan görnüşini ekýäris. Bu görnüş topraga ekilende hasyly köp berýär. Galyberse-de, ol toprak arkaly gelip biläýjek zyýan berijilere durnukly. Onsoňam, daýhançylykda «Ekiniňki suw bilen» diýen aýtgy-da bardyr. Jeýhunyň süýji suwundan ganan topragyň hasyly görseň, düzüm-düzümdir, tüweleme, ýygnap ýetişseň, bişip ýetişýär. Bu — bereketden nyşan. Ony döretmek üçinem şert gerek. Hormatly Prezidentimiz biz, telekeçilere oba hojalyk ekinlerini ösdürip ýetişdirmek üçin ähli ýeňillikli şertleri döredip berdi. Bizem öz gezegimizde yhlasly işläp, döwlet Baştutanymyzyň aladalaryna mynasyp zähmetimiz bilen jogap bermäge çalyşýarys.

Halkymyzy ýylyň ähli paslynda ýokuma baý, saglyk üçin peýdaly gök we bakja önümleri bilen üpjün etmäge ähli şertleri döredip, il-günüň saglygy, ak bazarlarymyzyň bolçulygy ugrunda taýsyz tagallalary edýän Gahryman Arkadagymyzyň jany sag, ömri uzak bolsun!

Keýik UMAROWA.

«Türkmenistan». Surata düşüren Merdan ORAZOW.

Paýtagtymyz Aşgabat gaýtalanmajak gözellikleriň şäheridir. Zehinli suratkeşlerimiz onuň gözelliklerini sungat eserleriniň üsti bilen wasp edýärler.

Türkmenistanyň Döwlet çeperçilik akademiýasynda milli akademiki sungat ugry boýunça bilim alýan zehinli talyplar hem Aşgabat temasyny uly höwes bilen saýlap alýarlar.

Döwlet çeperçilik akademiýasynyň uçurymy Perman Tüýliýewiň Aşgabada bagyşlap döreden «Aziýanyň merjen şäheri» atly eserinde şäheriň görnüşi giňişlikde şekillendirilipdir. Beýik binalaryň giň hatary aýna ýaly şaýollar bilen utgaşyp, gözýetime çenli uzap gidýär. Asmanda kepderiler erkana ganat ýaýýar. Eserde Aşgabadyň parahat ýaşaýşy, şeýle hem gülläp ösüşleri ak mermer binalarynyň mysalynda äşgär görünýär. Suratkeş bu eserini şäher peýzažynyň nusgawy däpleri boýunça döredip, Aşgabadyň gözel keşbini ussatlyk bilen açyp görkezmegi başarypdyr.

Bedew hakdaky eserler rowaçlygyň nyşany bolup, bir bitewi gözelligi döredýär. Zehinli suratkeşler Zakirjan Babaýewiň «Aşgabat», Rüstem Haýytmyradowyň «Meleguş», Babajan Begatowyň «Bedew», Gyzylgül Hudaýberdiýewanyň «Bitaraplygyň waspçylary», Hanmyrat Hanowyň «Bagtyýarlyk döwrüniň milli mirasy» ýaly baý many-mazmunly nakgaşlyk işlerinde bedew keşbi özboluşly şekillendirilipdir. Rüstem Haýytmyradowyň «Meleguş» atly nakgaşlyk işiniň birinji meýilnamasynda owadan bedew at suratlandyrylypdyr. Ikinji meýilnamada bolsa ak mermer binalara beslenen Aşgabat seleňläp görünýär. Eserde parahatçylygyň nyşany bolan ak kepderiler ýurdumyzyň asudalygyny alamatlandyrýar. Syrdam bedew at, ak kepderiler, ýaşyl öwüsýän tebigat Aşgabadyň keşbi bilen birleşip, paýtagtymyzyň gözelligini, döwrümiziň bagtyýarlygyny şöhlelendirýär. Eserde dürli öwüşginli reňkler özara sazlaşykly ulanylypdyr.

Sport temasynda döredilen şekillendiriş sungaty eserlerinde hem Aşgabadyň keşbi mynasyp beýanyny tapýar. Aşgabat — sagdynlygyň, ruhubelentligiň şäheri. Sport bilen bagly döredilen nakgaşlyk işlerinde paýtagt şäherimiziň şekillendirilmegi 2017-nji ýylda has-da köp ýüzlenilen, ýörgünli tema boldy. Şol ýyl paýtagtymyzda Ýapyk binalarda we söweş sungaty boýunça V Aziýa oýunlarynyň geçirilmegi bilen bagly ýurdumyzyň halypa we ýaş suratkeşleri Aşgabadyň gözelligine bagyşlanan taslama eserlerine uly orun berdiler. Ruslan Abdullaýewiň «Türgenleşik», Atamyrat Çaryýewiň «Welosport» atly nakgaşlyk işlerini muňa mysal görkezmek bolar. Ýeri gelende bellesek, şu ýyl ýurdumyzda Welotrek boýunça dünýä çempionaty hem-de Dewisiň Kubogyny almak boýunça halkara ýaryşyň saýlama tapgyry geçiriler. Ol bolsa paýtagtymyz bilen baglanyşykly täze eserleriň ylham çeşmesi bolar.

«Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylynda hormatly Prezidentimiziň tagallasy bilen Aşgabadyň esaslandyrylmagynyň 140 ýyllyk toýy ýokary derejede bellenilýär. Munuň özi suratkeşlere täze sungat eserlerini döretmäge egsilmez ylham berýär. Ýakyn günlerde merjen şäherimiz Aşgabada bagyşlanyp, Döwlet çeperçilik akademiýasynyň Sergiler jaýynda açyljak döredijilik sergisi hem sungat muşdaklaryna ajaýyp sowgat bolar.

Maýsa BERDIÝEWA.

Türkmenistanyň Döwlet çeperçilik akademiýasy.

Sanly ykdysadyýeti durmuşa ornaşdyrmakda iň täze we döwrebap tehnologiýalara aýratyn ähmiýet berilýär. «Türkmenistanda 2019 — 2025-nji ýyllarda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň Konsepsiýasynyň» kabul edilmegi bu ugurda möhüm çözgütleriň biri boldy. Türkmenistanyň Içeri işler ministrliginiň ähli ulgamlarynda bolşy ýaly, Ilaty pasportlaşdyrmak we hasaba almak müdirligine hem elektron maglumat gorlaryny döretmek ýaly häzirki zaman innowasion täzelikler girizilip, halka ýokary derejeli döwrebap hyzmatlar edilýär.

Hormatly Prezidentimiziň geçen ýyl gol çeken «Türkmenistanda pasport ulgamynyň işini kämilleşdirmek hakynda» Permanyna laýyklykda, raýatlarymyzyň pasportlaryny resmileşdirmek, olary ýaşaýan ýeri boýunça ýazga almak hem-de ýazgydan çykarmak wezipeleri ýurdumyzyň içeri işler edaralarynyň üstüne ýüklendi. Resminama laýyklykda, ministrlikler, pudaklaýyn dolandyryş edaralary, häkimlikler, guramaçylyk-hukuk görnüşine garamazdan, beýleki ähli edara-kärhanalar we guramalar zerur maglumatlaryň Türkmenistanyň raýatynyň pasportynyň görkezilmegi bilen tassyklanyp bilinjek ýagdaýynda indi ilatdan dürli hili delil hatlaryny talap edenoklar. Bu pasport ulgamy boýunça alnyp barylýan işleriň has-da kämil, döwrebap ýerine ýetirilmeginde örän uly mümkinçilikleri döretdi.

«Türkmenistanda 2019 — 2025-nji ýyllarda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň Konsepsiýasyna» laýyklykda, Içeri işler ministrliginiň Ilaty pasportlaşdyrmak we hasaba almak müdirliginiň Salgylar býurosynyň işiniň kämilleşdirilmegi netijesinde, fiziki şahslaryň salgylary barada maglumatlary sanly elektron aragatnaşyk ulgamynyň üsti bilen sargyt etmegiň hem-de taýýarlanan maglumatlary bermegiň Tertibine görä, bu ugurdaky işler Aşgabat şäher häkimliginiň Ýaşaýyş jaýlaryny hasaba alyş, paýlaýyş we resmileşdiriş müdirliginiň we etrap birlikleriniň arasynda sanly elektron aragatnaşyk hyzmatynyň üsti bilen amala aşyrylýar. Adalat ministrliginiň ýanyndaky Gozgalmaýan emläge bolan hukuklaryň we onuň bilen bagly geleşikleriň döwlet tarapyndan bellige alynmagy baradaky gullugyň hem-de Aşgabat şäher häkimligine degişli edaralaryň arasynda ýörite hereket edýän sanly elektron aragatnaşyk ulgamynyň kömegi bilen raýatlaryň özi gelmezden, olara ýazgyda duran salgylary baradaky kepilnamalary bermek işi doly derejede ýola goýuldy. Mundan başga-da, ilaty pasportlaşdyrmak we hasaba almak, pasport almak, çalyşmak, bellenen ýaşyndaky suratlaryny pasportyna geçirmek üçin şäher, etrap merkezlerinden uzakda ýaşap ýa-da ýarawsyzlygy zerarly gelmäge mümkinçiligi bolmadyk raýatlaryň ýaşaýan ýerine göçme toplum bilen barlyp, gerekli resminamalar kabul edilip, pasportlaşdyryş işleri döwrüň talaplaryna laýyklykda alnyp barylýar.

Türkmenistanyň Içeri işler ministrliginiň institutynda hem sanly bilim ulgamyny kämilleşdirmek, bu ugra tehnologik täzeçilligi ornaşdyrmak, ýaşlaryň kompýuter sowatlylygyny ýokarlandyrmak, talyplary ruhy-ahlak, watansöýüjilik, ata Watana, mähriban halkymyza, hormatly Prezidentimize wepalylyk ruhunda terbiýelemek ugrunda netijeli işler alnyp barylýar. Döwür bilen aýakdaş gitmek, Watanyň ertirki eýeleri bolan giň gözýetimli, il-günüň mynasyp ogul-gyzlarynyň täze neslini ýetişdirmek biz, mugallymlaryň jana-jan borjudyr.

Nurmuhammet MUHAMMEDOW,

Türkmenistanyň Içeri işler ministrliginiň institutynyň hukuk fakultetiniň administratiw hukugy kafedrasynyň mugallymy.

2021-nji ýylyň 4-nji maýynda Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministri Muhammetgeldi Serdarow Aziýa Ösüş Bankynyň 54-nji her ýylky duşuşygyň çäklerinde geçirilen «CAREC-iň 20 ýyllygy: Sanly üýtgeşmeler arkaly sebitleýin hyzmatdaşlygy täzeden gözden geçirmek» atly ýokary derejeli ýygnaga gatnaşdy.

Bu ýygnaga Owganystan Yslam Respublikasynyň, Azerbaýjan Respublikasynyň, Hytaý Halk Respublikasynyň, Gruziýanyň, Gazagystan Respublikasynyň, Gyrgyz Respublikasynyň, Mongoliýanyň, Päkistan Yslam Respublikasynyň, Täjigistan Respublikasynyň, Özbegistan Respublikasynyň, Aziýanyň Ösüş Bankynyň, Aziýanyň Infrastruktura Maýa Goýum Bankynyň, Ýewropanyň Täzeleniş we Ösüş Bankynyň hem-de Yslam Ösüş Bankynyň ýokary derejeli wekilleri gatnaşdylar.

Duşuşygyň dowamynda CAREC maksatnamasynyň agza ýurtlarynda pudaklary sanlylaşdyrmak boýunça alnyp barylýan işler, ýüze çykýan kynçylyklary we bar bolan mümkinçilikleri, sebitde sanly üýtgeşmeleri çuňlaşdyrmak üçin döwlet bilen hususyýetçilgiň arasyndaky hyzmatdaşlygy ösdürmekde bar bolan tejribeler we teklipler barada pikir alyşmalar boldy.

Şeýle hem duşuşykda Aziýanyň Ösüş Banky, Aziýanyň Infrastruktura Maýa Goýum Banky, Ýewropanyň Täzeleniş we Ösüş Bankynyň we Yslam Ösüş Banky tarapyndan sanlylaşdyrmak babatynda alnyp barylýan taslamalar we bu guramalaryň CAREC maksatnamasynyň çäklerinde hyzmatdaşlygyny guramagyň mümkinçilikleri barada çykyşlar boldy.

Duşuşykda, oňa gatnaşanlar «Merkezi Aziýada sebitleýin ykdysady hyzmatdaşlyk (CAREC)» maksatnamasynyň özüne we agza ýurtlarynyň arasyndaky hyzmatdaşlygyň ösdürilmegine wajyp orun berýändiklerini bellediler.

Duşuşygyň ahyrynda ýurdumyzyň halkara hyzmatdaşlygyny berkitmekde, halkara guramalary bilen netijeli gatnaşyklary ýola goýmakda giň mümkinçilikleri, zerur şertleri döredip berýänligi, tutuş dünýäde ýurdumyzyň abraý-mertebesini belende götermekde bimöçber işleri amala aşyrýanlygy üçin Hormatly Prezidentimiziň adyna alkyşly sözler aýdyldy. Gahryman Arkadagymyzyň janynyň sag, ömrüniň uzak belent başynyň aman, il-ýurt bähbitli umumyadamazt ähmiýetli belent tutumly işleriniň mundan beýlägem rowaç almagy arzuw edildi.

Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministrligi

Hormatly Prezidentimiziň çuň paýhasa ýugrulan döwlet syýasaty uzak geljegi nazarlaýan köpugurly ýörelgeleri öz içine alýar. Ösüşleriň örän çalt depginlerde öňe ilerleýän zamanynda ykdysadyýetiň ösüşiniň köpugurly mümkinçilikleri giň gerimli taslamalaryň çäklerinde sazlaşykly herekete getirilýär. Türkmenistan senagat we durmuş maksatly täze gurulýan desgalarda ekologiýa taýdan arassa, häzirki zaman serişdeleri tygşytlaýjy tehnologiýalary hem giňden ulanýar. Öndürilýän önümleriň ekologiýa taýdan arassalygyna aýratyn ähmiýet berilýär. Bu bolsa «ýaşyl ykdysadyýetiň» kemala getirilmeginde möhüm ähmiýete eýedir.

Ekologiýa babatda gürrüň gozgalanda, geçen asyryň iň uly möhüm halkara duşuşyklarynyň biri bolan Ýer ýüzüniň Sammitinden ýa-da BMG-niň daşky gurşaw we ösüş boýunça maslahatyndan ýigrimi ýyl geçenden soň geçirilen «Rio+20» bütindünýä maslahatyna Türkmenistanyň gatnaşmagy, şol maslahatda hormatly Prezidentimiziň çykyşyna uly orun berilmegi bu ugurda biziň ýurdumyzda ägirt uly işleriň durmuşa geçirilýändiginiň subutnamasydyr. Şunda bellenilişi ýaly, önümçiligiň innowasion, serişde tygşytlaýjy we ekologiýa taýdan zyýansyz tehnologiýalaryna esaslanýan «ýaşyl ykdysadyýete» geçilmegi adamlaryň durmuş derejesini ýokarlandyrýar hem-de daşky gurşaw üçin töwekgelçilikleri azaldýar. Munuň özi umumydünýä meýli bolup, ol tutuş adamzadyň ösüşiniň ileri tutulýan ugurlaryny kesgitleýär.

2017-nji ýylda ýurdumyz Halkara Energetika Hartiýasynyň Konferensiýasyna başlyklyk etdi. Onuň 28-nji mejlisi 50 döwletden gatnaşyjylaryň 200-den gowragyny bir ýere jemläp, Aşgabadyň häzirki döwrüň hem-de dünýä ösüşiniň, şol sanda ählumumy energetika meseleleri boýunça ösüşiň ýagdaýlaryny ara alyp maslahatlaşmak üçin abraýly çekişmeler meýdançasy diýen belent derejesini nobatdaky gezek tassyklapdy. Şonda maslahata gatnaşan daşary ýurtly bilermenler, maslahatçylar hem-de kompaniýalaryň öňdebaryjy menejerleri energetika ulgamyndaky maýa goýumlaryň töwekgelçiliklerine baha bermek babatda garaýyşlaryny aýtdylar, şeýle hem halkara bazaryň esasy meselelerine hem-de görnüşlerine seljerme berdiler. Durnukly ösüş maksatlaryny gazanmak, gaýtadan dikeldilen energiýa çeşmelerini peýdalanmak, energiýa netijeliligini ýokarlandyrmak, «ýaşyl ykdysadyýete» geçmek we beýlekiler babatda taslamalary amala aşyrmak boýunça milli Liderimiziň tagallasy bilen ýurdumyzda möhüm işler üstünlikli berjaý edildi. Täze gurlan onlarça senagat kärhanalarynyň ählisiniň hem kämil derejeli iň täze tehnologiýalara esaslanýanlygy aýratyn buýsandyryjydyr. Hormatly Arkadagymyzyň çuň paýhasa ýugrulan öňdengörüjilikli syýasatynyň netijesinde ýurdumyzyň ykdysady taýdan kuwwatly döwlete öwrülmegi, halkymyzyň durmuşynyň ösüşleriniň ýeten belent derejeleri bu gün her bir türkmenistanlyda uly buýsanç duýgularyny döredýär.

Akgül AKMÄMMEDOWA,

Türkmen döwlet ykdysadyýet we dolandyryş institutynyň mugallymy.

Aşgabat, 3-nji maý (TDH). Şu gün hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň käbir orunbasarlarynyň, Aşgabat şäheriniň we welaýatlaryň häkimleriniň hem-de saglygy goraýyş we derman senagaty ministriniň gatnaşmagynda sanly ulgam arkaly iş maslahatyny geçirdi. Onuň dowamynda sebitleri durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň maksatnamasynda bellenilen wezipeleri ýerine ýetirmek, möwsümleýin oba hojalyk işlerini geçirmek, şeýle hem öňde boljak baýramçylyk çärelerine taýýarlyk görmek bilen baglanyşykly meselelere garaldy.

Milli Liderimiz, ilki bilen, Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň paýtagtymyza gözegçilik edýän orunbasary Ş.Durdylyýewi we Aşgabat şäheriniň häkimi Ý.Gylyjowy göni aragatnaşyga çagyrdy.

Häkim şu günler paýtagtymyzda alnyp barylýan işleriň ýagdaýy, ulanylmaga berilmegi meýilleşdirilýän desgalardaky gurluşyklaryň depginleri barada hasabat berdi. Şeýle hem Aşgabadyň 140 ýyllyk baýramy mynasybetli meýilleşdirilen çärelere görülýän taýýarlyk işleri barada hasabat berildi.

Şeýle hem häkim Aşgabadyň 140 ýyllygy mynasybetli şäheriň baýramçylyk meýdançalarynyň, käbir binalarynyň dürli öwüşginli yşyklar bilen bezelişiniň görnüşlerini hem-de şekillerini görkezdi.

Häzirki döwürde ýurdumyzyň baş şäheri milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň yzygiderli tagallasy netijesinde, ak guw ýaly binalary, gözel keşbi, şäher ilaty we onuň myhmanlary üçin döredilen amatly şertleri bilen ösüşiň belentliklerine tarap ynamly gadam urýar. Ginnesiň rekordlar kitabynda möhüm orun eýelän ak mermerli şäheriň gündizleriniň ýakymly bolşy ýaly, paýtagtymyzyň agşamky görnüşlerinde hem özboluşly gözellik bar.

Şanly sene mynasybetli häzirki zamanyň yşyklandyryş ulgamynyň, täzeçil tehnologiýalaryň kömegi arkaly dörediljek älemgoşar öwüşginli gözellik halkymyzyň buýsanjyna buýsanç goşar. Munuň özi 140 ýyllyk şanly baýramyny mynasyp derejede garşylaýan şäheriň bezeg aýratynlyklaryna, onuň arassaçylygyna, abadançylygyna möhüm ähmiýet berilýändiginiň aýdyň beýany bolup durýar.

Şonuň ýaly-da, tomusky dynç alyş möwsümine taýýarlyk görmek barada hem aýdyldy.

Milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, öňde boljak şanly seneler mynasybetli açylmagy meýilleşdirilýän desgalardaky gurluşyk işleriniň öz wagtynda tamamlanmagynyň we olaryň hil babatda bildirilýän talaplara laýyk gelmeginiň zerurdygyna ünsi çekip, bu babatda şäher häkimine birnäçe anyk görkezmeleri berdi.

Bu gün Aşgabat döwrebap we sazlaşykly ösýän şäher hökmünde ykrar edildi. Bu ýerde adam hakyndaky alada esasy orunda durýar. Şeýle hem şähergurluşyk maksatnamasynda häzirki zamanyň binagärlik we inženerçilik-tehniki taýdan öňdebaryjy gazananlary hem-de milli binagärlik ýörelgeleri utgaşdyrylýar diýip, hormatly Prezidentimiz belledi.

Döwlet Baştutanymyz “Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany” şygary astynda geçýän ýylyň her bir gününiň uly üstünliklere, täze ýeňişlere beslenmelidigini aýdyp, paýtagtymyzda alnyp barylýan gurluşyklaryň hemişe üns merkezinde saklanmalydygyny belledi.

Milli Liderimiz mekdep okuwçylarynyň tomusky dynç alyş möwsümine düýpli taýýarlyk görmek, çagalaryň wagtyny gyzykly we peýdaly geçirmeklerini üpjün etmek meselelerine uly üns berilmelidir diýip aýtdy.

Wise-premýer Ş.Durdylyýew gözegçilik edýän düzümlerinde alnyp barylýan işleriň ýagdaýy, aýratyn-da, ýurdumyzyň sebitlerinde we paýtagtymyzda şanly seneler mynasybetli gurlup, ulanylmaga berilmegi meýilleşdirilýän desgalardaky işleriň ýagdaýy barada hasabat berdi.

Döwlet Baştutanymyz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, Diýarymyzyň hemmetaraplaýyn ösüşinde, halkymyzyň ýaşaýyş-durmuş şertleriniň gowulandyrylmagynda, ýurdumyzyň önümçilik kuwwatlyklarynyň artdyrylmagynda gurluşyk senagatyna möhüm ornuň degişlidigini belledi we gurluşyklaryň hiliniň hem-de depginleriniň häzirki zamanyň talaplaryna doly laýyk gelmelidigine ünsi çekdi.

Şeýle hem hormatly Prezidentimiz şäheriň bezeg işleri, öňde boljak dabaralar baradaky gürrüňe degip geçmek bilen, häzirki zaman yşyklandyryş we sanly ulgam arkaly ýerine ýetirilýän köp öwüşginli bezegli binalaryň ýanynda döredijilik işgärleriniň çykyşlarynyň guralmagynyň, şäheriň meýdançalarynda baýramçylyk ýörişlerini geçirmegiň maksada laýyk boljakdygyny belledi.

Milli Liderimiz ýurdumyzyň baş şäheriniň 140 ýyllygy mynasybetli guralýan dabaraly çäreleriň ähmiýetini belläp, onuň çäklerinde sportuň dürli görnüşleri boýunça bäsleşikleri geçirmek, mekdep okuwçylarynyň şäheriň gözel ýerlerine gezelençlerini guramak boýunça wise-premýere hem-de häkime birnäçe görkezmeleri berdi.

Döwlet Baştutanymyz Aşgabat şäheriniň şanly ýubileýiniň hormatyna guraljak dabaralary degişli derejede geçirmek üçin zerur çäreleriň görülmeginiň wajypdygyny belledi we meýilleşdirilen baýramçylyk çäreleriniň ýokary guramaçylyk derejesini üpjün etmek babatda wise-premýere hem-de häkime anyk tabşyryklary berdi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow sanly ulgam arkaly geçirilýän iş maslahatynda Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň obasenagat toplumyna gözegçilik edýän orunbasary E.Orazgeldiýewi hem-de welaýatlaryň häkimlerini göni aragatnaşyga çagyrdy.

Ilki bilen, Ahal welaýatynyň häkimi Ý.Gurbanow çykyş edip, hasabatyny welaýatyň etraplarynyň gowaça ekişini doly tamamlandyklary baradaky habar bilen başlady.

Häkim şu günler alnyp barylýan oba hojalyk işleriniň ýagdaýy, galla oragyna görülýän taýýarlyk, ösüş suwuny tutmak işleri boýunça durmuşa geçirilýän çäreler barada hasabat berdi. Gowaça meýdanlarynda gögeriş gazanylan ýerlerde ideg işleri agrotehniki kadalara laýyk derejede alnyp barylýar. Şunda oba hojalyk tehnikalary we enjamlar netijeli ulanylýar.

Galla orujy kombaýnlary, ulag serişdelerini, şeýle hem galla kabul edýän bölümleri möwsüme taýýarlamak boýunça zerur işler durmuşa geçirilýär.

Ýeralma we beýleki gök, bakja ekinlerini ösdürip ýetişdirmek, ekinleriň irki görnüşleriniň hasylyny öz wagtynda ýygnamak we ir-iýmişleriň hasylynyň mukdaryny artdyrmak ugrunda degişli işler ýerine ýetirilýär.

Şeýle hem daýhan hojalyklarynda pile taýýarlamak boýunça bellenen meýilnamanyň doly ýerine ýetirilmegini üpjün etmek üçin zerur işler amala aşyrylýar.

Häkim Watanymyzyň mukaddes Garaşsyzlygynyň 30 ýyllygy mynasybetli ulanylmaga berilmegi meýilleşdirilýän desgalardaky gurluşyk işleriniň depginlerini güýçlendirmek ugrunda zerur tagallalaryň edilýändigini aýtdy.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, gowaça ideg işleri bilen bir hatarda, bugdaý ekilen meýdanlarda alnyp barylýan agrotehniki çäreleriň öz wagtynda geçirilmelidigine ünsi çekdi. Galla oragyny guramaçylykly geçirmek işlerine hemmetaraplaýyn taýýarlyk görülmelidir we bu ugurda alnyp barylýan işleriň depginleri artdyrylmalydyr diýip, döwlet Baştutanymyz häkime anyk görkezmeleri berdi.

Balkan welaýatynyň häkimi T.Atahallyýew döwlet Baştutanymyza welaýatda gowaça ekişiniň tamamlanandygy baradaky hoş habary ýetirdi. Şeýle hem gowaçalaryň sazlaşykly ösüşini üpjün etmek boýunça durmuşa geçirilýän çäreler, ak ekinlere edilýän ideg işleri barada hasabat berdi. Ýeralma, sogan we beýleki gök ekinlere ideg işleri degişli derejede alnyp barylýar. Gallanyň bol hasylyny almak maksady bilen, ak ekinlere ösüş suwuny tutmakda zerur tagallalar edilýär.

Şeýle hem gök we bakja ekinlerinden bol hasyl almak üçin häzirki agrotehniki çäreleriň hiline üns berilýändigi hem-de beýleki ekinleriň ekişiniň bellenilen möhletlerde geçirilmegini üpjün etmek maksady bilen, ähli tagallalaryň edilýändigi habar berildi.

Häkim pile taýýarlamak boýunça alnyp barylýan işler, bu önümiň şertnamalaýyn borçnamasyny üstünlikli ýerine ýetirmek babatda görülýän çäreler barada aýtdy.

Häzirki döwürde welaýatda gant şugundyrynyň ekişini bellenilen möhletlerde guramaçylykly geçirmek ugrunda toplumlaýyn işler alnyp barylýar.

Ýurdumyzy 2019 — 2025-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasynyň we Oba milli maksatnamasynyň çäklerinde öňde durýan wezipeleri üstünlikli ýerine ýetirmek ugrunda hemmetaraplaýyn işler amala aşyrylýar.

Watanymyzyň Garaşsyzlygynyň 30 ýyllygy mynasybetli ulanylmaga berilmegi meýilleşdirilen desgalaryň gurluşygyny bellenilen wagtda tamamlamak üçin degişli düzümleriň sazlaşykly işi üpjün edilýär.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, gowaça ideg işlerinde ulanylýan oba hojalyk tehnikalarynyň doly güýjünde işledilmeginiň, ak ekinlere edilýän idegiň öz wagtynda geçirilmeginiň we onuň agrotehniki kadalara laýyk gelmeginiň möhüm talap bolup durýandygyny belledi. Döwlet Baştutanymyz galla oragyna kombaýnlary, awtoulaglary, kabul ediş bölümlerini doly derejede taýýarlamagy tabşyrdy.

Sanly ulgam arkaly geçirilýän iş maslahaty Daşoguz welaýatynyň häkimi N.Nazarmyradowyň hasabaty bilen dowam etdi. Häkim häzirki döwürde welaýatda alnyp barylýan işleriň ýagdaýy, möwsümleýin oba hojalyk işleriniň derejesi, gowaça ekişini agrotehniki kada laýyklykda öz wagtynda tamamlamak boýunça alnyp barylýan işler we ak ekinlere edilýän ideg işleri barada hasabat berdi. Şeýle hem galla oragyna görülýän taýýarlyk, möwsümde ulanyljak oba hojalyk tehnikalarynyň ýagdaýy barada habar berildi.

Şeýle hem gök we bakja ekinlerinden, şol sanda ýeralmadan, sogandan bol hasyl almak ugrunda degişli çäreler amala aşyrylýar.

Häkim ýurdumyzyň dokma pudagy üçin zerur çig mal serişdesi bolan piläniň önümçiligi boýunça şertnamalaýyn borçnamalary ýerine ýetirmek üçin ähli tagallalaryň edilýändigini aýtdy.

Hasabatyň dowamynda Oba milli maksatnamasyndan gelip çykan wezipeleri degişli derejede ýerine ýetirmek, durmuş we önümçilik maksatly desgalaryň gurluşygynda ýokary hili üpjün etmek, olary bellenilen möhletlerde ulanmaga bermek boýunça yzygiderli alnyp barylýan işler barada maglumatlar aýdyldy. Aýratyn-da, ýurdumyzyň mukaddes Garaşsyzlygynyň 30 ýyllygynyň hormatyna açylmagy meýilleşdirilýän desgalardaky gurluşyk işlerine möhüm ähmiýet berilýär.

Şeýle hem ýurdumyzy 2025-nji ýyla çenli durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasynda, Oba milli maksatnamasynda göz öňünde tutulan wezipeleri we meýilnamalary öz wagtynda hem-de bellenilen möhletde berjaý etmek boýunça amala aşyrylýan işler barada hasabat berildi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, ekerançylyk meýdanlarynda alnyp barylýan agrotehniki çäreleriň öz wagtynda we ýokary hilli ýerine ýetirilmeginiň geljekki bol hasylyň girewidigine ünsi çekip, bu babatda öňde duran wezipeleriň durmuşa geçirilmegine örän jogapkärçilikli çemeleşilmelidigini belledi.

Soňra Lebap welaýatynyň häkimi Ş.Amangeldiýew hasabatyny welaýatyň pagtaçy kärendeçileriniň gowaça ekişini tamamlandyklary baradaky habardan başlady. Şu günler gowaça ideg etmekde oba hojalyk tehnikalary we enjamlar doly güýjünde işledilýär.

Sebitiň ekerançylyk meýdanlarynda alnyp barylýan işler, ak ekinlere ösüş suwuny tutmak, galla oragyna kombaýnlary, awtoulaglary we kabul ediş bölümlerini taýýarlamak hem-de pile öndürmek boýunça ýaýbaňlandyrylan giň möçberli işler baradaky maglumatlar hasabatyň özenini düzdi.

Şeýle hem ýeralmadan we beýleki gök, bakja ekinlerinden alynýan hasylyň mukdaryny artdyrmak boýunça ähli zerur tagallalaryň edilýändigi barada hasabat berildi.

Mundan başga-da, häkim Oba milli maksatnamasyny durmuşa geçirmegiň çäklerinde alnyp barylýan işleriň ýagdaýy, şanly seneleriň hormatyna meýilleşdirilen medeni-köpçülikleýin çäreler, Watanymyzyň Garaşsyzlygynyň 30 ýyllygyny mynasyp derejede garşylamak we baýramçylyk mynasybetli ulanylmaga berilmegi meýilleşdirilen desgalaryň gurluşygynda ýokary hil derejesini üpjün etmek ugrunda ýerine ýetirilýän işler barada aýtdy.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, gowaçadan, bugdaýdan we beýleki ekinlerden bol hasyl almakda möhüm ähmiýeti bolan ähli agrotehniki çäreleriň öz wagtynda geçirilmelidigini belledi hem-de bu babatda häkime birnäçe tabşyryklary berdi.

Mary welaýatynyň häkimi D.Annaberdiýew öz gezeginde welaýatyň pagtaçy kärendeçileriniň gowaça ekişini doly tamamlandyklary baradaky habary mälim etdi. Şeýle hem häkim häzirki döwürde alnyp barylýan işleriň ýagdaýy, gowaçalara we ak ekinlere edilýän ideg işleri, ekerançylyk meýdanlaryny suw bilen doly üpjün etmek boýunça durmuşa geçirilýän çäreler barada hasabat berdi.

Galla oragynda işlediljek kombaýnlary, ýük awtoulaglaryny taýýarlamak işleri batly depginlerde alnyp barylýar. Olaryň we galla kabul edilýän bölümleriň bökdençsiz işini üpjün etmek maksady bilen, ähli zerur çäreler amala aşyrylýar.

Şeýle hem häzirki döwürde welaýatda gant şugundyrynyň ekişini guramaçylykly geçirmek boýunça işler ýaýbaňlandyryldy we zerur bolan tohumlar taýýarlanyldy. Welaýatda pile öndürmek boýunça meýilnamany üstünlikli ýerine ýetirmek ugrunda degişli işlere giň gerim berildi.

Hasabatyň çäklerinde Watanymyzyň Garaşsyzlygynyň 30 ýyllygy mynasybetli ulanylmaga berilmegi meýilleşdirilýän desgalardaky gurluşyk işleriniň ýagdaýlary barada maglumatlar aýdyldy.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, ekerançylyk ýerlerini gurplandyrmak, ekinleriň hasyllylygyny artdyrmak bilen baglanyşykly meseleleriň hemişe üns merkezinde saklanmalydygyny belledi.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary E.Orazgeldiýew şu günler ýurdumyzyň ekerançylyk meýdanlarynda alnyp barylýan işleriň ýagdaýy, gowaçadyr ak ekinlere degişli derejede ideg etmek boýunça ýaýbaňlandyrylan toplumlaýyn çäreler, şeýle hem galla oragyny guramaçylykly we bellenilen möhletlerde geçirmek ugrunda alnyp barylýan giň möçberli işler barada hasabat berdi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, gowaçanyň, bugdaýyň we beýleki ekinleriň bol hasylyny üpjün etmek boýunça alnyp barylýan işleriň agrotehniki kadalara doly laýyk gelmelidigini belledi.

Döwlet Baştutanymyz ähli meýilleşdirilen işleriň öz wagtynda we ýokary hilli geçirilmegi bilen baglanyşykly meseleleri yzygiderli gözegçilikde saklamak babatda wise-premýere we häkimlere birnäçe anyk tabşyryklary berdi.

Milli Liderimiz gowaça ideg işlerinde ulanylýan oba hojalyk tehnikalarynyň we enjamlarynyň ýokary öndürijilikli işini üpjün etmek bilen baglanyşykly meseleleri öz wagtynda çözmek babatda anyk tabşyryklary berdi.

Hormatly Prezidentimiz şu ýylda gök ekinlerden bol hasyl almak üçin häzirki alnyp barylýan ideg işleriniň hilini we depginini ýokarlandyrmagyň wajypdygyny belledi. Şunuň bilen baglylykda, gök önümleriň irki görnüşleriniň öz wagtynda ýygnalyp alynmagy, ýurdumyzyň bazarlarynda azyk bolçulygynyň üpjün edilmegi bilen baglanyşykly meseleleri berk gözegçilikde saklamak babatda hem anyk tabşyryklar berildi.

Pile önümçiligi boýunça meýilnamalaýyn tabşyryklaryň ýerine ýetirilişine möhüm üns berildi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow welaýatlaryň çäklerinde alnyp barylýan gurluşyk işleriniň hilini, desgalaryň öz wagtynda ulanylmaga berilmegini, aýratyn-da, Watanymyzyň Garaşsyzlygynyň 30 ýyllygynyň hormatyna açylmagy meýilleşdirilýän binalarda, şeýle hem öňde boljak dabaralaryň baýramçylyk ruhuna beslenmegi ugrunda alnyp barylýan işleri berk gözegçilikde saklamak boýunça häkimlere anyk tabşyryklary berdi.

Soňra döwlet Baştutanymyz sanly ulgam arkaly geçirilýän iş maslahatyna ýurdumyzyň saglygy goraýyş we derman senagaty ministri, Türkmenistanyň Keselleriň ýaýramagynyň öňüni almak boýunça adatdan daşary toparyň başlygy N.Amannepesowy çagyrdy. Ol ýolbaşçylyk edýän düzümlerinde alnyp barylýan işleriň ýagdaýy, häzirki döwürde dünýäde emele gelen çylşyrymly ýagdaýy nazara alyp, tomusky dynç alyş möwsümine taýýarlygyň çäklerinde «Awaza» milli syýahatçylyk zolagynda, Gökderede hem-de welaýatlarda bar bolan çagalar-sagaldyş merkezlerinde ýerine ýetirilýän taýýarlyk işleri barada hasabat berdi.

Bu ugurda ýörite topar döredilip, onuň agzalarynyň gatnaşmagynda degişli işler alnyp barylýar. Ýurdumyzyň çagalar sagaldyş-dynç alyş merkezlerinde, sagaldyş meýdançalarynda taýýarlyk işleri amala aşyryldy.

Şeýle hem ministr ýurdumyzda ýerleşýän şypahanalaryň hemmesinde adamlaryň saglygyny berkitmek, dünýäde emele gelen çylşyrymly ýagdaýlar nazara alnyp, saglygy goraýyş hyzmatlarynyň derejesini ýokarlandyrmak boýunça ähli zerur çäreleriň görlendigini belläp, şypahanalaryň möwsüme taýýarlanandygyny habar berdi.

Ministr hasabatynyň çäginde «Awaza» milli syýahatçylyk zolagynyň tomusky dynç alyş möwsümine taýýarlyk derejesi barada aýdyp, deňziň kenarynda ýerleşýän dynç alyş-sagaldyş merkezlerine degişli ministrlikler, pudaklaýyn dolandyryş edaralary tarapyndan ýollanma hatlarynyň berilýändigini habar berdi.

Raýatlar ýollanma hatlaryny alanlaryndan soňra, ýurdumyzyň welaýatlarynda we Aşgabat şäherinde kesgitlenen saglyk öýlerinde olara koronawirus ýokanjyna garşy sanjym ediler. Şeýle hem Döwlet migrasiýa gullugynda dynç alşa gidýän senesi barada bellik ediler hem-de dynç alyş zolagyna gitmek çäklendirilýän döwür üçin rugsatnama berler.

Dynç alşa gitmek üçin raýatlara sanjym ediler, lukmançylyk gözegçiliginden we soňky 72 sagadyň dowamynda СOVID-19-yň test barlagyndan geçendigini tassyklaýan resminama berler.

«Awaza» milli syýahatçylyk zolagynda döredilýän Dolandyryş merkezi tarapyndan myhmanhanada bolýan adamlaryň sanawy we hasabaty degişli ministrliklere we pudaklaýyn dolandyryş edaralaryna her gün iberiler.

Dynç alyş zolagynda hyzmat edýän desgalara kabul edilýän işgärler bellenen tertipde lukmançylyk gözegçiliginden geçiriler, şol sanda olardan СOVID-19 barlagyndan geçendigi baradaky kepilnamasy we koronawirus ýokanjyna garşy sanjym edilendigini tassyklaýan resminamasy talap ediler. Şeýle hem hyzmat edýän işgärler her 15 günden çalşyk esasynda işlärler we her çalşykda lukmançylyk barlagyndan geçiriler. Dynç alyş zolagynda ministrlikleriň we pudaklaýyn düzümleriň wekillerinden ybarat gözegçilik-geçiriş nokady dörediler.

Şol bir wagtyň özünde deňziň kenarynda dynç almaga gelýän raýatlar üçin ýörite gatnawlar ýola goýlar. Degişli myhmanhanalaryň awtoulaglary bilen demir ýol, howa we awtomobil menzillerinde bu ýere gelýän raýatlar garşy alnar hem-de olaryň dynç alyş döwri gutaransoň degişli ugurlar boýunça ugradylar.

Şeýle hem «Awaza» milli syýahatçylyk zolagynda dynç almagyň wagtlaýyn tertibine laýyklykda, ýurdumyzyň Saglygy goraýyş we derman senagaty, Içeri işler, Daşary işler, Energetika, Oba hojalyk we daşky gurşawy goramak ministrlikleriniň, Döwlet migrasiýa gullugynyň, Balkan welaýat we Awaza etrap häkimlikleriniň zolagy dolandyrmak baradaky baş müdirliginiň, “Türkmenaragatnaşyk” agentliginiň, Söwda we daşary ykdysady aragatnaşyklar ministrliginiň, Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň ýerine ýetirmeli wezipeleridir borçlary kesgitlenildi.

Bu ýerde degişli işleri ýola goýmagyň çäklerinde öňüni alyş çärelerini Keselleriň ýaýramagynyň öňüni almak boýunça adatdan daşary topar tarapyndan kabul edilen çözgütler berjaý ediler diýip, ministr sözüni jemledi.

Döwlet Baştutanymyz hasabaty diňläp, tomusky dynç alyş möwsümine taýýarlygyň çäklerinde hökmany sanjymyň geçirilmelidigini we dynç alyş ýerlerine baran çagalaryň saglyk derejesini görkezýän güwänamalaryň berilmelidigini belledi. Umuman, çagalaryň möwsümi şadyýan hem-de gyzykly geçirmekleri, saglyklaryny berkitmekleri üçin ähli zerur şertler göz öňünde tutulmalydyr.

Şunuň bilen baglylykda, hormatly Prezidentimiz ýurdumyzyň şypahanalarynyň möwsüme taýýarlygyna möhüm ähmiýet berilmelidigini aýdyp, bu ýere gelýän adamlaryň degişli lukmançylyk barlagyndan geçmegi bilen baglanyşykly meseleleriň çözgüdine örän jogapkärçilikli çemeleşilmelidigini belledi.

Mundan başga-da, milli Liderimiz «Awaza» milli syýahatçylyk zolagynyň dynç alyş möwsümine taýýarlyk derejesine ünsi çekip, deňziň kenarynda amatly dynç alyş şertlerini döretmek, şol birwagtyň özünde adamlaryň saglygyna oňyn täsiri bolan ýagdaýlary göz öňünde tutmak we myhmanhanalaryň arassaçylyk derejesini üns merkezinde saklamak bilen baglanyşykly meseleleriň ähmiýetlidigini belledi.

Şeýle hem adamlaryň dynç alýan, suwa düşýän we gezelenç edýän ýerlerinde lukmançylyk ulgamyna degişli ähli zerur çäreleriň durmuşa geçirilmelidigini belläp, dynç alýanlaryň iýmitlenmegi, gezelenç etmegi, sport bilen meşgullanmagy bilen baglanyşykly meselelere hemmetaraplaýyn esasda çemeleşilmelidigini aýtdy hem-de bu babatda birnäçe anyk görkezmeleri berdi.

Döwlet Baştutanymyz şu günden başlap, ýurdumyzyň köpçülikleýin habar beriş serişdelerinde bu ugra degişli wagyz-nesihat we düşündiriş çärelerine aýratyn ähmiýet berilmelidigini belledi. Hünärmenler we lukmanlar metbugat serişdelerinde, teleradioýalymlarda çykyş edip, häzirki pandemiýa ýokanjy zerarly ýüze çykan çylşyrymly ýagdaýlaryň öňüni almak, bu ugurda zerur çäreleri görmek boýunça giňişleýin maglumatlar bermelidirler diýip, hormatly Prezidentimiz aýtdy.

Milli Liderimiz Türkmenistanyň Keselleriň ýaýramagynyň öňüni almak boýunça adatdan daşary toparyň ýakynda geçiriljek mejlisleriniň birine özüniň hem gatnaşjakdygyny, onda tomusky dynç alyş möwsüminiň öňüsyrasynda bu ugra degişli ministrlikleriň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň ýolbaşçylarynyň bu babatda ýerine ýetirilen işler baradaky hasabatlaryny diňlejekdigini aýdyp, degişli tabşyryklary berdi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow sanly ulgam arkaly geçirilen iş maslahatyny tamamlap, oňa gatnaşanlara berk jan saglygyny, berkarar Watanymyzyň gülläp ösmeginiň, halkymyzyň abadançylygynyň we bagtyýar durmuşynyň bähbidine alyp barýan işlerinde üstünlikleri arzuw etdi.

«Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylynda Gahryman Arkadagymyzyň tagallasy bilen ähli ugurlarda sanly ulgamy ornaşdyrmak, milli ykdysadyýetimizi diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürmek babatda giň gerimli işler durmuşa geçirilýär. «Türkmenistanda 2019 — 2025-nji ýyllarda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň Konsepsiýasynyň» üstünlikli amala aşyrylmagy ýurdumyzyň mundan beýläk hem gülläp ösmeginde, maýa goýumlarynyň işjeň hereket etmeginde, bank hyzmatlarynyň ähli görnüşlerinde has-da öňdebaryjy usullaryň ýola goýulmagynda möhüm ähmiýete eýedir. Konsepsiýanyň esasynda sanly ykdysadyýetiň durmuşa ornaşdyrylmagy durmuş hajatlary üçin töleg serişdeleriniň ähli görnüşlerini we beýleki hyzmatlaryň raýatlar üçin has elýeterli bolmagyny üpjün edýär. Häzirki wagtda döwrüň talaplaryna laýyklykda ýurduň kuwwaty ylmyň we bilimiň ösüşi bilen şertlendirilýär. Dünýäde ylmyň we tehnologiýanyň kämilleşmegi jemgyýetiň intellektual baýlygynyň artmagyna oňaýly täsirini ýetirýär. Şonuň bilen bir hatarda, biziň döwletimizde hem milli ykdysadyýetimiziň ähli pudaklarynda innowasion tehnologiýalary ornaşdyrmak, sanly ulgamyň mümkinçiliklerini artdyrmak babatynda işler güýçli depginlerde alnyp barylýar.

Gahryman Arkadagymyz geçen ýylyň sentýabr aýynda üstünlikli geçiren Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň mejlisinde: «Häzirki wagtda biz ykdysadyýetimizi sanly ulgama geçirmek boýunça kabul eden maksatnamalarymyza aýratyn üns bermelidiris. Sebäbi, bu diňe bir döwrüň talaby däl-de, eýsem, häzirki zaman dünýäsine giň ýol hem açýar» diýip belledi. Hormatly Prezidentimiziň alyp barýan öňdengörüjilikli syýasatynyň netijesinde, milli ykdysadyýetimiziň durnukly ösüşi we kämilleşdirilişi günsaýyn belent sepgitlere ýetýär.

Eziz Diýarymyzda aragatnaşyk ulgamynyň maddy-enjamlaýyn binýady yzygiderli kämilleşdirilip, elektron hasaplaşyk görnüşindäki internet arkaly dürli söwda nokatlarynda söwda etmek, demir ýol we howa gatnawlary üçin petekleri satmak we satyn almak has-da kämilleşdirilýär. Şeýle hem, bank ulgamy arkaly berilýän karzlaryň we şol karzdaky ýeňillikleriň raýatlar üçin amatly bolan dürli görnüşleri ýola goýulýar. Muňa mysal hökmünde «Internet-bank» we «Mobil-bank» bank hyzmatlaryny görkezmek bolar. Bu hyzmatlaryň üsti bilen bank kartlaryny saklaýjy müşderiler günüň islendik wagtynda we islendik ýerde bank kart hasabynyň hereketini görmek, bank karty ýitirilen ýagdaýda hereketini togtatmak, IP telewideniýe, AŞTU töleglerini geçirmek hem-de ýurdumyzda howa, awto we demir ýol ýolagçy gatnawlary üçin elektron peteklerini onlaýn satyn almaklyga mümkinçilikler döredildi. Şeýle hem, banklaryň «Altyn asyr» bank kartlaryny saklaýjylara «Owerdraft» bank kartlarynyň üsti bilen amatly karz serişdeleri hödürlenilýär. Ýagny, kart hasabynda pul serişdeleri ýeterlik bolmadyk ýagdaýynda zähmet hakynyň bellenilen çäklerinde karz serişdelerini bermeklik ýola goýuldy.

Goý, halkymyza dünýäniň iň täze tehnologiýalaryndan peýdalanyp, bolelin, asuda, parahat durmuşda ýaşamaga, okamaga, işlemäge ähli mümkinçilikleri döredip berýän hormatly Prezidentimiziň jany sag, ömri uzak bolsun, il-ýurt bähbitli, döwlet ähmiýetli tutýan tutumly işleri hemişe rowaçlyklara beslensin!

Alymuhammet ÇERKEZOW,

Türkmenistanyň «Türkmenistan» döwlet täjirçilik bankynyň «Büzmeýin» şahamçasynyň Karzlaşdyryş we hasabat bölüminiň baş hünärmeni.

Dänew etrabynyň «Parahat» daýhan birleşiginiň edara ediş binasynyň ýanynda saklanyp, ulagdan düşen badymyza baharyň jana tenekar howasynyň ýakymly täsirine berlip, paslyň melheminden işdämenlik bilen datdyk. Şondan soň daş-töwerek has hem hoşamaýlaşdy. Binanyň edil öňündäki pelde hoşboý reňkine gelen bugdaý ýaz şemalyna ygşyldaýardy. Şeýle ýakymly görnüşleri biz daýhan birleşiginiň ekerançylyk meýdanlarynyň içinden geçýän ýoluň boýlarynda hem kän synladyk. Daýhan üçin bu görnüşler dünýäniň bar şatlygy bolup görünýär, meýdanlaryň şeýdip görküne geliberdigi daýhanyň bagtynyň getirdigi hasap edilýär. Ine, onsoň, kalbyndaky sowulmaz şatlyk onuň ýüz-gözlerine hem çaýylýar.

Etrabyň bugdaýdan, gowaçadan bol hasyl öndürýän daýhanlary bar. Ýogsa-da, geçen ýyllarda bugdaýyň Russiýadan getirilen «Bagrat», «Ýuka», «Kalym» ýaly görnüşleri hut şu etrabyň ekerançylyk meýdanlarynda ekilip, synagdan şowly geçdi we tutuş welaýatyň hojalyklarynda ekilip gelinýär.

― Nesip bolsa, bu ýyl hem bugdaýymyz bol hasylyny eçiler. Şu ýyl 190 gektar meýdanda bugdaý ekdik. Kärendeçilerimiz geçen ýyldaky ýaly bu ýyl hem bereketli hasyla garaşýarlar — diýip, daýhan birleşiginde gowaça ekişi geçirilip ýören kärendeçiler toparynyň ýolbaşçysy Döwran Penjiýew bize gep goşdy. Topar geçen bugdaý oragyny hem üstünlikli jemläpdir. Geçen ýylda Çemengül Açylowa, Myrat Gurbanow, Merdan Ezizow bugdaý eken meýdanlarynyň her gektaryndan guşgursak bugdaýyň 35-40 sentnere çenli hasylyny ýygnapdyrlar.

Daýhan birleşiginiň başlygy Artur Rozyýew örän edenli görünýän daýhan ýigidiň 20 ýyldan bäri ene topraga ekin ekip, bol hasyl almak üçin her ýyl gujur-gaýratly işleýändigini aýdýar. Şol gün ýadawlyk we çalaja tozan gatyşykly, ýöne öz işlerinden alýan lezzetleri bilen ýüz-gözleri has mähirli görünýän adamlaryň birnäçesi bilen söhbetdeş bolmak miýesser etdi. Daýhanlar üçin möhüm möwsüm başlandy. Bu gün olary öýlerinde däl, meýdanlarda gözläp tapmak aňsat düşýär. Sebäbi geljekki hasylyň ykbaly şu günlerde geçirilýän meýdan işlerine bagly bolup durýar.

Biziň baran günümizde Döwran Penjiýewiň topary 160 gektar meýdanda gowaça ekişine hem başlan eken. Fransiýanyň «Monosem» sekiz hatarly ekijisini «Keýs» traktoryna tirkäp, gowaça ekip ýören Mergen Salurow Türkmenistanyň Agrar partiýasynyň welaýat komitetiniň wekilleriniň «armasyna» ilgezik jogap gaýtarýar. Onuň aýdyşyna görä, gowaça ekişi gije-gündizleýin geçirilýär.

― Ýakyn günlerde ekişi tamamlarys. «Monosemiň» öndürijiligi ýokary, bir günde 100 gektar meýdanyň aňyrsyna çykýar. Ekini birbada hem ekýär, hem dökünini ýetirýär. «Monosemde» ekiş geçirilende her gektar meýdana 30 kilogram çigit harçlanylýar. Bu bolsa beýleki tehnikalar bilen deňeşdireniňde tas 50 kilograma çenli çigidi tygşytlamaga mümkinçilik berýär. Gowaça ekilen hatarlaryň arasyndaky emele gelýän keşler soňy bilen bejergi geçirmek, suwarmak işlerinem ýeňilleşdirýär ― diýip, mehanizator Mergen Salurow hormatly Prezidentimiz tarapyndan alnyp berlen tehnikalaryň aýratynlyklary barada gürrüň berýär.

Şeýle ekijileriň 3-si bilen etrabyň daýhan birleşiklerinde gowaça ekişi geçirildi. Welaýatymyzda olaryň 21-si gowaça ekişine gatnaşdyryldy. Daýhan birleşikleriniň hersinde hem 20-ä golaý öz gowaça ekýän tehnikalary bar. Hut şu daýhan birleşiginde traktorlaryň we ýer ýumşadyjy, tekizleýji tehnikalaryň 21-siniň ekişde ulanylandygyny traktor howlusynyň müdiri Şatlyk Joraýew mälim edýär. Etrap tehniki taýdan hyzmat ediş kärhanasynyň tehnikalarynyň 44-si hem hojalyklarda gowaça ekişinde ulanyldy.

Daýhan birleşiginiň başlygy Artur Rozyýew «Parahada» başlyk bolup gelmezden ozal «Täze ýurt» daýhan birleşigine ýolbaşçylyk edipdir. Zähmet adamlary «Täze ýurduň» gowy görkezijileriniň indi «Parahada» hem mahsus boljakdygyna ynanýarlar. Pagtaçy kärendeçileriň 262-si eýýäm hasylyň ykbaly bilen gyzyklanyp, aýak üstünde. 676 gektar meýdanda geljekki hasylyň binýadynyň berkden goýlandygyny höwes bilen synlaýarsyň. Ekiş geçirýän tehnikalar giň meýdanlara keşde çekip ýörler. Ekiş bilen dahylly adamlaryň hersi öz iş ýerinde. Başlyk jübi telefonyny hem gününe goýman, aldygyna işledýär. Möhüm işleriň bökdelmezligi üçin degişli ýerlere jaň edýär.

Bu hojalyk bilen goňşulykda ýerleşen «Babadaýhan» daýhan birleşiginiň ekerançylyk meýdanlary hem zähmetiň gaýnap-joşýan mekanyna öwrülipdir. Daýhan birleşiginiň başlygy Bagtyýar Hutdyýew hem iş ugrunda. Şonuň üçin biziň onuň bilen ekin meýdanynda gabatlaşmagymyzda hiç hili geňlärlik ýagdaý ýok. Ol 1896 gektar meýdanyň agramly böleginde gowaça ekişiniň agrotehnikanyň kadalaryna laýyklykda geçirilendigini guwanç bilen mälim edýär. Şol gün daýhan birleşiginiň Muzaffar Haýydowyň 3-nji, Baýram Bäşimowyň 8-nji toparlarynyň kärendeçileri üçin ýatdan çykmajak günleriň biri boldy. Tejribeli mehanizator Allakuly Permanow öz erk edýän «John Deere» kysymly traktoryna tirkelen «Monosem» gowaça ekijisini netijeli işledip toparlaryň ikisinde hem ekişi üstünlikli tamamlady. Türkmenistanyň Agrar partiýasynyň welaýat komitetiniň wagyz-ündew topary arakesmede gowaça ekişini geçirýänleriň arasynda hormatly Prezidentimiziň il-ýurt bähbitli işleri barada täsirli söhbetdeşlik hem gurady. Daýhan birleşiginiň kärendeçileri bu söhbetdeşlikde «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylynda 5100 tonnadan gowrak «ak altyny» harmana goşant etjekdiklerine ynandyrdylar. Olar häzirki günlerde gowaçanyň tohumlyk çigidiniň gögermesi üçin daş-töwerekdäki gurşawyň, topragyň, howanyň amatly şertleriniň, çyglylygyň kadaly bolmagynyň maksada ýetmeklige gönükdirilen işlere rowaçlyk berýändigini aýdýarlar. Biziň bilen bile ýören hünärmenler toprakdyr howa şertleriniň şu tapda saklanylan ýagdaýynda tohumlyk çigidiň 10-12 günden gögerip çykjakdygyny ylmy esasda çaklaýarlar. Ekişden soň howa gyzdygysaýyn gowaçanyň 6-10 günden gögeriş bermegi-de mümkin eken. Diýmek, meýdanlaryň ýaşyl öwsüp başlajak günleri juda daşda däl.

Basym Gaýyby şahyryň «Otuz iki tohum kyssasy» poemasynda gowaça sözüni goza görnüşinde ulanyp, ähli ekinlerden ýokarda goýan:

«Hemmesi bildiler Gozany öwla,

«Ulug sen!» diýip, hemme etdi töwella»

diýen setirlerinde waspy ýetirilýän gowaça ýene-de sanlyja günlerden, gögerip çykar. Gowaça tohumynyň ýagşy niýetler bilen sepilýän günleri daýhanlaryň topraga baglanan ykballaryna aýratyn bir many öwüşginini çaýýar. Öýlerinde oturmaga sabyr-karary ýetmän, bagry badaşan topragynda gününi geçirmäge bolan höwesi ömürleri sowulmaz şatlyga besleýär. Hawa, bereketli ýerden gowaça bilen ýagşy umyt-niýetler ganat baglap çykanda bu şeýle bolýar.

Ilmyrat ALLABERDIÝEW,

žurnalist.

Hormatly Prezidentimiziň tagallasy bilen häzirki döwürde ýurdumyzyň ykdysadyýetiniň ähli ulgamlaryny sanlylaşdyrmak, bank we söwda hyzmatlaryny döwrebap talaplara laýyklykda ýola goýmak boýunça toplumlaýyn işler üstünlikli durmuşa geçirilýär. Sanly ulgama geçmegiň esasy ölçegleriniň biri nagt däl hasaplaşygyň möçberiniň artmagydyr. Häzirki wagtda Türkmenistanda bank kartlarynyň üsti bilen nagt däl hasaplaşygy amala aşyrmak bilen bagly wezipeler çalt depginde amala aşyrylýar.

Dünýäniň ösen ýurtlarynyň ählisinde pul dolanyşygynda nagt däl hasaplaşyk uly orny eýeleýär. Munuň sebäbi bolsa dolanyşygyň çykdajylaryny azaltmak bilen bagly bolup durýar. Nagt däl hasaplaşyk nagt hasaplaşyga garanyňda, könelmeýär, ýitmeýär, saklamaga we daşamaga çykdajylary talap etmeýär. Pul serişdesini hasapdan hasaba geçirmek üçin köp wagt sarp edilmeýär, sanly tehnologiýalaryň ulanylmagy netijesinde olar ýyldyrym çaltlygynda amala aşyrylýar.

Kagyz pullaryň ulanyşa girizilmegi bilen, metal pullaryň dolanyşykdan aýrylyşy ýaly, elektron pullaryň peýda bolmagy-da milli ykdysadyýetimizi düýpli özgerişliklere besleýär. Kompýuter tehnologiýalarynyň ösmegi bilen geljekde durmuşymyzda elektron pullara barha uly ähmiýet beriljekdigine şübhe ýok. Plastik kartlaryň dolanyşyga girizilmegi we nagt däl hasaplaşygyň geriminiň giňeldilmegi milli ykdysadyýetiň subýektlerine maliýe serişdeleriniň gelip gowuşmagyna bank ulgamynyň töleg mümkinçiliklerini ýokarlandyrmaga itergi berýär, şeýle hem pes göterimde bank karzlarynyň berilmegi üçin oňyn şertleri döredýär.

Häzirkizaman jemgyýetinde bank hyzmatlary ýokary depgin bilen ösýän işiň görnüşleriniň biridir. Bankyň netijeli işlemegi we onuň bazarda bäsdeşlige bolan ukyby döwrebap bank hyzmatlarynyň işe girizilmegi bilen baglydyr. Bu bolsa nagt däl hasaplaşyklaryň möçberiniň yzygiderli artdyrylmagyna giň mümkinçilikleri döredýär. Gahryman Arkadagymyzyň tutumly başlangyçlarynyň esasynda ýurdumyzyň banklary tarapyndan töleg ulgamyny kämilleşdirmek we nagt däl hasaplaşyklaryň gerimini giňeltmek maksady bilen köp işler amala aşyrylýar. Olaryň arasynda milli kartly töleg ulgamy boýunça elektron tölegleri geçirmekligi ýola goýmak aýratyn orny eýeleýär. Bu, öz gezeginde, ýurduň pul-karz ulgamyny kämilleşdirmäge, nagt däl hasaplaşygy ösdürmäge, milli ykdysadyýetimizde pul serişdeleriniň dolanyşygynyň netijeliligini ýokarlandyrmaga amatly şert döredýär.

Nagt däl töleg ugamy ýurduň global ykdysadyýete integrirlenmeginiň çaltlaşdyrylmagyna ýardam edýär. Şeýle hem bitewi kart ulgamyny ornaşdyrmak bilen nagt däl hasaplaşygyň kämilleşdirilmegi we bitewi bank ulgamynyň döredilmegi sarp edijileriň durmuş ýörelgesiniň özgermegine we banklaryň işiniň kämilleşmegine itergi berer.

Babamyrat TAGANOW,

Türkmen döwlet ykdysadyýet we dolandyryş institutynyň uly mugallymy.

Aşgabatda halkara ylmy maslahat geçirilýär

AŞGABAT, 3-nji maý (TDH). Şu gün türkmen paýtagtynda Türkmenistanyň Ylymlar akademiýasynyň we Bilim ministrliginiň guramagynda sanly ulgam arkaly geçirilýän “Innowasion tehnologiýalary önümçilige ornaşdyrmagyň meseleleri” atly halkara ylmy-amaly maslahat öz işine başlady. Eziz Diýarymyzyň Garaşsyzlygynyň şanly 30 ýyllygyna hem-de «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylyna bagyşlanan bu forumyň işi berkarar döwletimiziň okgunly innowasiýa ösüşinde ýurdumyzyň ylym-bilim ulgamynyň gazananlarynyň ähmiýetini beýan etmekden ybaratdyr.

Mälim bolşy ýaly, ylym-bilim ulgamyny ösdürmek, alymlaryň we hünärmenleriň täze işläp taýýarlamalaryny milli ykdysadyýetimiziň ähli pudaklarynda netijeli peýdalanmak meseleleri hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň hemişe üns merkezinde saklanylýar. Ýurdumyzyň tehnologiýa binýadynyň döredilmegi, sanlylaşdyrmak, informatizasiýa, elektron tehnikasy, senagat biotehnologiýasy ýaly ugurlaryň ösdürilmegi döwlet innowasiýa syýasatynyň möhüm wezipeleriniň hatarynda durýar.

Milli Liderimiziň belleýşi ýaly, ylym we bilim belent maksatlara ýetmegiň ýolunda jemgyýeti jebisleşdirýän, döwletimiziň kuwwatyny artdyrýan baýlyk bolup durýar. Ykdysadyýetiň ähli pudaklarynda geçirilýän ylmy barlaglaryň netijeliligini ýokarlandyrmak, sanly ulgamlary ornaşdyrmak, ylmy-barlag edaralarynyň, ýokary okuw mekdepleriniň alymlarynyň mümkinçiliklerini peýdalanmagyň ugurlaryny giňeltmek bu gün ylmy mundan beýläk-de ösdürmegiň möhüm meseleleriniň hatarynda aýratyn ähmiýete eýedir.

Döwlet Baştutanymyz Hökümetiň 30-njy aprelde geçirilen mejlisinde ylym-bilim işlerini ösdürmek, häzirki zaman işläp taýýarlamalary we innowasion tehnologiýalaryny önümçilige ornaşdyrmak, giň halkara hyzmatdaşlygy ýola goýmak maksady bilen, milli bilim ulgamyny kämilleşdirmegiň aýratyn möhümdigini ýene bir gezek belledi.

Bu we beýleki möhüm meseleler şu halkara ylmy-amaly maslahata gatnaşyjylaryň ara alyp maslahatlaşmagyna hödürlenildi.

“Innowasion tehnologiýalary önümçilige ornaşdyrmagyň meseleleri” atly halkara ylmy-amaly maslahatyň açylyşy Türkmenistanyň Oguz han adyndaky Inžener-tehnologiýalar uniwersitetinde boldy. Şu ýerde bu ýokary okuw mekdebiniň mugallymlarynyň we talyplarynyň bio- hem-de biolukmançylyk tehnologiýalary, nanoelektronika we maddalaryň interneti, ekologiýa we daşky gurşawy goramak, kiberhowpsuzlyk ulgamynda taýýarlan bilelikdäki ylmy işleriniň sergisi guraldy. Onda dürli programmalar we taslamalar, intellektual ulgamlar, tehniki işläp taýýarlamalar, robotlar, dökünlere himiki hem-de biologik goşundylar we önümçilikde ulanylmaga gönükdirlen beýleki innowasiýa ugurly teklipler görkezilýär. Dünýäniň dürli ýurtlaryndan maslahata gatnaşyjylar göni ýaýlymda sergi bilen tanyşmaga mümkinçilik aldylar.

Halkara forum ylym-bilim ulgamynyň ýolbaşçylaryny, alymlary, dürli ulgamlaryň hünärmenlerini, ýokary okuw mekdepleriniň mugallymlaryny we talyplaryny bir ýere jemledi. Sanly ulgam arkaly maslahata dünýäniň ýigrimi ýurdundan iri ylmy merkezleriňdir ýokary okuw mekdepleriniň, ylmy-barlag edaralarynyň ýolbaşçylary we wekilleri gatnaşýarlar. Munuň özi giň hyzmatdaşlygy ýola goýmaga hem-de öňdebaryjy ylmy işläp taýýarlamalary önümçilige ornaşdyrmagyň möhüm meselelerini ara alyp maslahatlaşmaga ýardam berer.

Umumy mejlisde Türkmenistanyň Ylymlar akademiýasynyň we Bilim ministrliginiň, Oguz han adyndaky Inžener-tehnologiýalar uniwersitetiniň ýolbaşçylary, şeýle hem Azerbaýjanyň, Koreýa Respublikasynyň, Ýaponiýanyň, Efiopiýanyň, Polşanyň, Hytaýyň, Palestinanyň, Italiýanyň, Russiýanyň görnükli alymlary çykyş etdiler. Çykyşlarda bellenilişi ýaly, Garaşsyzlyk ýyllary içinde Türkmenistan ylmy we tehnologiýalary ösdürmekde ägirt uly ösüş gazandy, türkmen alymlarynyň ylmy gazananlary muňa şaýatlyk edýär, olar ykdysadyýetiň köp ulgamlarynda netijeli peýdalanylýar.

Maslahata gatnaşyjylar ýurdumyzda amatly içerki syýasy ýagdaýyň kemala gelmeginde hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň aýratyn ornuny biragyzdan bellediler, munuň özi ylmy barlaglaryň işjeňleşdirilmegine, ýokary hünärli işgärleri taýýarlamaga, halkara hyzmatdaşlygy ösdürmäge ýardam berýär.

Ýurdumyzyň ylym ulgamy dünýä derejesinde ösüşe eýe boldy, onuň kanunçylyk we ylmy-enjamlaýyn binýady yzygiderli pugtalandyrylýar, ylmyň ileri tutulýan ugurlary boýunça barlag işlerini geçirmek, ýaş alymlary hem-de ýokary derejeli hünärmenleri taýýarlamak üçin giň mümkinçilikler döredilýär.

Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2019 — 2025-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasyna laýyklykda, ýokary okuw mekdeplerinde, ylmy-tehnologik, ylmy-kliniki hem-de ylmy-taslama merkezlerinde, synag-önümçilik barlaghanalarynda düýpli barlaglar geçirilýär.

Şunuň bilen baglylykda, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň 2020 — 2025-nji ýyllarda Türkmenistanda ylym ulgamyny sanly ulgama geçirmek boýunça kabul eden Maksatnamasynyň hem-de Türkmenistanda 2021 — 2025-nji ýyllarda himiýa ylmyny we tehnologiýalary toplumlaýyn ösdürmegiň Döwlet maksatnamasynyň ähmiýeti nygtaldy.

Çykyş edenler bilim ulgamy barada aýtmak bilen, Bilim ministrliginiň 2020-nji ýylda döredilen Innowasiýa maglumat merkeziniň ähmiýetini nygtadylar, onuň wezipesi sanly bilim konsepsiýasynyň meselelerini ilerletmekden ybaratdyr. Daşary ýurt dillerini öwretmegi kämilleşdirmek, bilim hem-de terbiýeçilik işine öňdebaryjy ylmy usullary, tehnologiýalary ornaşdyrmak maksady bilen geçirilýän netijeli çäreler hökmünde 12 ýyllyk umumy orta bilime geçmek boýunça Konsepsiýanyň hem-de “Türkmenistanda tebigy we takyk ylmy ugurlara degişli dersleri okatmagy kämilleşdirmegiň Konsepsiýasynyň” orny bellenildi. Hususan-da, elektron resminama dolanyşygy ulgamyny hem-de ugurdaş edaralaryň resmi web-saýtlaryny döretmek barada gürrüň edildi.

Ylymlar akademiýasynyň alymlarynyň, ýokary okuw mekdepleriniň mugallymlarynyň we talyplarynyň ylmy açyşlaryny önümçilikde peýdalanmak meselelerine aýratyn üns berildi. Ykdysady taýdan düşewüntli, ýerli çig mal esasynda işleýän, dünýä bazarlarynda bäsdeşlige ukyply senagat önümçiliklerinde maksatnamalaýyn ylmy barlaglaryň geçirilmegi göz öňünde tutulýar.

Şunuň bilen baglylykda, iň gowy daşary ýurt tejribesini öwrenmegiň, halkara ylmy alyşmalary işjeňleşdirmegiň, beýleki döwletleriň ylmy edaralary, uniwersitetleri hem-de iri bilim merkezleri bilen innowasiýa tehnologiýalary önümçilige ornaşdyrmaga ýardam berýän ýakyn hyzmatdaşlygyň ähmiýeti barada aýdyldy.

Ählumumy häsiýete eýe bolan innowasiýa işleri dünýä bileleşigini ösüşiň täze, has ýokary derejesine çykardy. Innowasiýa işleri öz gözbaşyny ylmyň aýry-aýry pudaklaryndan alýar hem-de önümçilikde dowam edip, oňyn özgertmelere getirýär. Biziň günlerimizde innowasiýalar kimdir biriniň islegi bolmak bilen çäklenmän, adamzadyň öňe gitmegi, bäsdeşlige ukyplylygy saklamak hem-de geljekde ösmek üçin zerurlykdyr diýip, çykyş edenler bellediler.

Foruma gatnaşyjylar hormatly Prezidentimiziň başlangyjy boýunça BMG-niň Baş Assambleýasynyň 2021-nji ýyly «Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly» diýip yglan etmeginiň ähmiýetini nygtadylar. Bularyň ählisi Ýer ýüzünde parahatçylygy we abadançylygy pugtalandyrmak ugrunda ylmy diplomatiýanyň dabaralanýandygynyň aýdyň subutnamasydyr diýip, maslahatyň umumy mejlisiniň barşynda bellenildi.

Ýygnananlar hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowa maslahaty guramaga döredilen mümkinçilik, ylym-bilim ulgamynyň özgerdilmegine, dünýä giňişligine üstünlikli goşulyşmagyna we bäsdeşlige ukyplylygynyň ýokarlandyrylmagyna ägirt uly üns berýändigi üçin tüýs ýürekden hoşallyk bildirdiler.

Ertir Halkara ylmy-amaly maslahat öz işini “Innowasion ykdysadyýet — ösüşleriň gözbaşy”, “Nebitgaz pudagynda innowasion tehnologiýalary ornaşdyrmagyň ähmiýeti”, “Maglumat we telekommunikasiýa tehnologiýalary hem-de halkara hyzmatdaşlyk” diýen ýörite üç bölümde dowam eder. Bölümleriň mejlisleri Türkmenistanyň Ylymlar akademiýasynda, Ýagşygeldi Kakaýew adyndaky Halkara nebit we gaz uniwersitetinde hem-de Telekommunikasiýalar we informatika institutynda dowam eder.

Surata düşüren Ýuriý ŞKURIN.

Heniz oglan mahallarymyz ulularyň okap, aýdyp berýän gyzykly ertekilerini, dessanlaryny soňra özümiz gaýtalap-gaýtalap ondaky wakalara, gahrymanlaryň hereketlerine haýran galardyk. Erteki diýilse-de çaga kalbymyz onda beýan edilýän zatlary hakykydyr öýdüp pikir ederdik. Gahrymançylyga, edermenlige, zähmetsöýerlige çagyrýan gahrymanlar gözümize ýakymly görnerdi. Şol ertekileriň käbirinde uzak-uzak bir ýerlerdäki köşki-eýwanlar, başyny asmana diräp oturan binalar, lagly-göwhere beslenip oturan saraýlar, güri baglyk, ir-iýmişli daragtlar, ser howuzly, gülli-gülälekli mesgenler hakynda okap, şeýle jenneti mekany görmek, onda ýaşaýan bagtyýar adamlaryň işi, durmuşy bilen gyzyklanmak höwesine düşerdik.

Türkmen nusgawy edebiýatynyň görnükli wekili Abdylla Şabendäniň meşhur «Gül-Bilbil» dessanynda Bilbil, hyzmatkäri Zelili, dosty Sala beg üçüsi Bilbiliň atasynyň bagyna seýle gidýärler. Bilbil dostlaryna ýüzlenip: «— Eý Sala we Zelili, atamnyň bu ýerde seýilgäh üçin bina galdyran bir çarbagy bar turur, göýäki behişde meňzär, anda unnap, hurma, alma we nar dünýäde bihasap miweler bar turur. Geliň, bizler ol baga seýr-tomaşa kylyp, ýagşy ýetişgen miweden iýip gaýdalyň! — diýdi.

Üç dost tirkeşip baga seýle gelýärler. Olar derwezäniň gulpuny açyp, bagyň içine girdiler. Görseler güller açylyp, al-elwan miweler bişip, şirin-şerbetler, durnagözli bulaklar her tarapa akyp, bilbiller çah-çah urup, ol agaçdan ol agaja uçup, gonar erdiler».

Ine, şeýle göçgünli, şirin söz bilen beýan edilýän zatlaryň hakykat bolman dessanlarda ýa-da ertekilerdedigine ynanmak bize aňsat düşenokdy. Ulalyp, akylymyz goýalyşansoň hem biz çaga ynanjymyzdan saplanyp bilmän, nirededir bir ýerde şol ertekilerdäki behişdi mekan bar ýaly bolar durardy.

Ykbal, ýaşlyk ynanjy, arzuwdyr hyýallar bizi aldaman eken. Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe Garaşsyz, baky Bitarap ýurdumyz şol gadymy dessanlardan, ertekilerden çykan ýaly bolup, biziň gözümiziň alnynda peýda boldy. Sanly ýylda eziz Watanymyzyň ähli ýerinde bolup geçen ýakymly, haýran ediji ösüşleri, özgerişleri az wagtda aýdyp çykmak başartmasa gerek. Sebäbi olar barmak büküp sanardan kän. Ýöne indi ep-esli wagt bäri esaslandyrylmagynyň 140 ýyllygyna güýçli taýýarlyk görülýän paýtagtymyz Aşgabat welin, biziň ertekilerde okan gözel şäherlerimize-de gaýra dur diýip duran mermer şähere öwrüldi. Hormatly Prezidentimiziň atalyk aladasy bilen baş şäherimiz, Watanymyzyň ýüregi, ak şäherimiz Aşgabat «Aziýanyň merjen şäheri» diýen ada eýe boldy.

Gojaman Köpetdaga egin deňläp oturan ajaýyp paýtagtymyz Aşgabat bu gün Gahryman Arkadagymyzyň parasatly baştutanlygynda öz şanyna tutulýan toýuň toý lybasyny geýdi. Aýna ýaly şaýollar, mermer jähekli köçeler, Erem bagymyka diýdirýän seýilgähler, meýdançalar aýratyn görke geldi. Bu gün eziz Watanymyzyň ähli künjeginde baş şäherimiziň esaslandyrylmagynyň şanyna tutuljak tutumly toýuň dabaralaryna sabyrsyzlyk bilen garaşýarlar. Şanly Garaşsyzlygymyzyň 30 ýyllyk toýuna badalga berjek şäherimiziň toýy giňden tutulýar.

Şu günler Diýarymyzyň ýüregi, köňül dessanymyz, başymyzyň täji, gözlerimiziň guwanjy ak mermerli Aşgabadymyz has owadan, has ajaýyp, has nowjuwan görünýär. Ony görmäge göz, taryplamaga söz gerek. Milli Liderimiziň parasadyndan nurlanýan, gözel görke, şöhrat-şana beslenýän paýtagtymyz bu gün dünýä ýalkym salýar. Ol bütin dünýäde dost-doganlygyň, agzybirligiň, asudalygyň, gülläp ösüşiň nyşany hökmünde tanalýar.

Aşgabat Türkmenistan bilen sebitiň, älemiň dürli yklymlarynyň döwletleriniň arasyndaky syýasy, ykdysady, medeni gatnaşyklaryň has-da ösmegine we pugtalanmagyna mynasyp goşant goşýar. Aşgabat bagtyýar durmuşyň, döredijilikli zähmetiň gaýnap joşýan mekany hökmünde ykrar edilýär.

Arkadagyň ak şäheri Aşgabat,
Durşy bilen öwrülipdir mermere.
Synladykça onuň gözel keşbini,
Goşgy gelýär,
Aýdym gelýär serlere.

Paýhas siňen,
Gujur siňen,
Aň siňen,
Binalarňy synlamaga göz gerek.
Her menziliň jennetiň bir künjegi,
Öz ýüzüni görkezip dur özgerip.

Bir-birinden gözel
köşgi-eýwanlar,
Tapyp bolmaz gözelligne bäs etjek.
Arkadagyň ganat beren zamany,
Her ynsany iki ömür ýaşatjak.

Gurulýar Aşgabat,
Beýgelýär şäher,
Bilbillerniň ýüki ýetik mukamdan,
Gujagyň gül,
Geljegiň gül,
Ýoluň gül,
Gül dessesi monjuk kimin ýakaňda.

Syýasy taýdan kämil, ykdysady taýdan kuwwatly, medeniýet babatda dünýäniň iň ösen döwletleriniň hataryna goşulan Watanymyzyň paýtagtynda dünýäniň hiç bir ýurdundaka meňzemeýän, özboluşly, milli äheňli, täsin görnüşli desgalary sanasaň sogaby bar. «Älem» dynç alyş merkezi, Ýyldyz myhmanhanasy, Medeniýet şäherçesi, «Ylham» seýilgähi, «Arkadag» binasy, Söwda, dynç alyş, saglyk merkezleri, ençeme tapgyrlaýyn gurlan we gurlup ýören, ähli amatlyklary bolan ýaşaýyş jaýlary, garaz, bu sany näçe uzaltsaň uzaldyp oturmaly. Has dogrusy, biziň bu sananlarymyz deňizden bir damja diýen ýaly. Gahryman Arkadagymyzyň «Döwlet adam üçindir!» diýen baş ýörelgesiniň ägirt uly hyjuw hem buýsanç bilen amala aşyrylýan pursatynda Arkadagly günleriň ak ýollarynyň diňe öňe alyp barýandygyna buýsanjymyzyň çägi ýok.

Bagtyýarlyk döwri — buýsançly zaman
Arkadagyň paýhasyndan güýç alan.
Pederleriň dowamaty bu dowam,
Arzuw bilen garaşany dideleň.

Onuň köklerinde tükenmez güýç bar,
Ol güýç — taryhymda täze bir ykbal.
Ýalkym saçyp, ol şamçyrag mysaly,
Millete baş bolýar, görkezip ak ýol.

Alyp barýar barha belentliklere,
Durşuna özgeriş, durşuna ösmek.
Bu bir dolmak çäksiz bagtyň gujagna,
Bu — üýtgeşik bagty gujaga gysmak.

Aý geçer, ýyl geçer, ýene beýgeler,
Asyrlara uzap gider taryhyň.
Watan! Arkadagym! Mermer paýtagtym,
Bu gün dünýä doldy adyň, tarypyň.

Hawa,140 ýyl ozal esaslandyrylan şäheriň taryhyna ser salsaň, ondan uzakda bolmadyk çygyrda Änew, Nusaý ýaly gadymy şäherleriň, Parzdepe, Togalak depe ýaly ýaşaýyşyň irki asyrlaryna degişli ýaşaýyş toplumlarynyň bolandygy äşgärdir. Geçmişden diňe bir öz adyny däl-de, dörediji söýginiň ruhuny miras edinen Aşgabat Gadymy Beýik Ýüpek ýolunyň çatrygynda ýerleşýär. Şol çatrykda bolsa dünýä siwilizasiýasynda esasy orunlary eýeleýän gadymy türkmen taryhynyň meşhur ýadygärlikleri ýerleşýär. Hut şu ýerde Köpetdagyň eteklerinde häzirki Aşgabatdan uzak bolmadyk ýerde dünýädäki iki medeni ojak kemala gelipdir. Sekiz müň ýyldan hem artyk döwürde tanalan Jeýtun irki ekerançylyk medeniýeti şol siwilizasiýanyň başyny başlapdyr. Munuň özi oturymly medeniýet bolmak bilen gadymy ata-babalarymyzyň diýseň zähmetsöýer bolandygyny görkezýän subutnamadygyny biz taryhdan bilýäris. Şol döwürlerde topragy dagdan gelýän akar çeşmelerden gandyryp, bol hasyl almagy başaran pederlerimiz bu ýerleri ussatlyk hem mähir bilen özleşdiripdirler.

Aşgabadyň eteginde ýene-de bir gadymy oturymly medeniýetiň ojagy hasaplanylýan Änewde arheologlar tarapyndan geçirilen barlaglaryň netijesinde bugdaý dänesiniň tapylmagy dünýä alymlarynyň ünsüni özüne çekdi. Arheologlar tapylan bugdaý tohumyny dünýädäki ilkinji nusgalaryň biri hasaplaýarlar. Mermer paýtagtymyzyň sanly ýylda ýeten derejesi, gazanylan üstünlikler adamlaryň erkana, eşretli durmuşda ýaşamaklaryna, döredijilikli zähmet çekmeklerine şert döretdi. Indi paýtagtymyzda tutulýan dabaraly toýlarda şatlyk-şowhun bütin töwerege ýaň salýar. Çagalaryň şadyýan sesleri, bagtyýar adamlaryň gülküsi aýratyn joşguna eýe bolýar.

Bu gün bagtdan paýly halkymyz abat ojagynda, bereketden doly desterhanynyň daşynda agzybirlik bilen Watanymyzyň ösüşlerine guwanýarlar. Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwrüniň eçilen datly miwesi onuň göwnüni ganatlandyrýar. Onsoň dili bagt hakynda sözleýär, dutary bagtyýarlyk hakynda saýraýar, galamy köňül kelamyny şygra salyp, il-güne ýaýýar. Şonda ak mermerli paýtagtymyzda, Gahryman Arkadagynyň saýasynda bagtly günleriniň hatarynyň barha uzaýandygyna, şu günki nesilleriniň eýe bolan mukaddesligine ertirki dowamatynyň hem dahylly boljakdygyna bolan ynamy oňa güýç-kuwwat berýär. Bir gapdaly kerem-keramatly dag, beýleki tarapyny Hydyr gören sähra jähekläp oturan Aşgabadymyz hakykatdan hem, jennetiň bir parçasy ýaly bolup, gadymy ertekilerden çykyp, biziň gözümiziň alnynda tylla Günüň şöhlesine şöhle goşup lowurdaýar. Adam zähmetiniň gudratyndan, adam paýhasyndan, yhlasyndan hem söýgüsinden bina bolan, sebitiň iň gözel şäheri Aşgabadyň adynda mähir bar, mylakat bar, yşk bar, söýgi bar. Abatlyk bar, adyllyk bar, halallyk bar. Ine, olaryň üstüne indi goşulan parahatlyk hem ynanyşmak bar.

Goý, Gahryman Arkadagymyzyň yhlasyndan gün-günden gülläp ösýän paýtagtymyz Aşgabadyň şan-şöhraty Arşa göterilsin! Şeýle bagta ýetiren milli Liderimiziň jany sag, döwletli işleri rowaç bolsun!

Nowruz GURBANMYRADOW,

žurnalist.

Golaýda oba hojalyk toplumynyň edara binasynyň mejlisler zalynda Aral deňziniň sebitinde hyzmatdaşlygy ösdürmek boýunça köptaraplaýyn gepleşik geçirildi. Onda hormatly Prezidentimiziň tagallasy bilen Aralýaka sebitiň ekologiýa ýagdaýyny gowulandyrmakda durmuşa geçirilýän giň gerimli işler we geljekki meýilnamalar barada pikir alşyldy.

Köptaraplaýyn gepleşigiň çäklerinde halkara guramalaryň, Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisiniň, Oba hojalyk we daşky gurşawy goramak ministrliginiň, Suw hojalygy baradaky döwlet komitetiniň, Tebigaty goramak jemgyýetiniň, «Türkmensuwylmytaslama» institutynyň, S.A.Nyýazow adyndaky Türkmen oba hojalyk uniwersitetiniň, Türkmen oba hojalyk institutynyň wekilleriniň çykyşlary diňlenildi. Olarda, hususan-da, Merkezi Aziýa sebitiniň ekologiýa ýagdaýyny gowulandyrmakda «Altyn asyr» Türkmen kölüniň ähmiýeti, ýurdumyzda daşky gurşawy goramak boýunça kanunçylygyň kämilleşdirilişi, Araly halas etmegiň halkara gaznasyna Türkmenistanyň başlyklyk eden döwründe ýerine ýetirilen işler, tebigaty goramak işlerine jemgyýetçilik birleşikleriniň gatnaşmagy, şeýle-de suw diplomatiýasynyň esasy ugurlary dogrusynda pikir alyşmalara giň orun berildi.

Mälim bolşy ýaly, geçen asyryň 60-njy ýyllaryndan başlap, Merkezi Aziýa sebitinde täze ýerleriň güýçli depgin bilen özleşdirilmegi sebäpli Amyderýanyň we Syrderýanyň Arala guýýan suwy azalyp başlady. Netijede, deňziň meýdany, göwrümi, duzlulygy üýtgedi. Ol iki bölege — Uly we Kiçi Arala bölünip, deňziň kenarlary käbir ýerlerde 100 — 150 kilometre çenli yza çekildi. Aral deňziniň suw aýtymynyň kiçelmegi bilen, häzirki wagtda Aralgum emele geldi. Çöl, esasan, ownuk duz we çäge bölejiklerinden düzülendir. Şol duzuň düzüminde bolsa oba hojalygynda ulanylan zäherli himiki serişdeleriň, dökünleriň hem-de senagat we durmuşda ulanylan hapa suwlaryň getiren zyýanly maddalary, aerozollar görnüşindäki külke jisimler agdyklyk edýär. Häzirki wagtda bu ýerden duzly tozanlar ýel arkaly çar tarapa ýaýraýar. Şol tozan Aralgumdan ýüzlerçe kilometr aralyga ýaýrap, tebigy ekoulgamlardyr öri meýdanlaryna, oba hojalyk ekinlerine, şäherdir obalaryň üstüne ýagýar.

Ekologiýa ýagdaýynyň ýaramazlaşmagy ekinleriň hasyllylygynyň we öri meýdanlarynyň önümliliginiň peselmegine getirdi. Amyderýanyň hem-de Syrderýanyň suwunyň azalmagy, suw joşgunlarynyň bolmazlygy, derýalaryň suw basýan kenarlaryndaky jeňňellikleriň meýdanynyň kiçelmegine, ösümliklerdir haýwanlaryň dürli görnüşleriniň ýitip gitmegine getirýär. Olaryň ýerini ýylgyn ýaly gurakçylyga çydamly çöl ösümlikleri eýeleýär.

Garaşsyzlyk ýyllarynda ýurdumyzy bagy-bossanlyga öwürmek, tokaý zolaklaryny döretmek boýunça giň gerimli işler alnyp barylýar. Tokaý agaçlary bolsa amatly mikroklimaty döredýär. Sebitiň ekologiýa ýagdaýyny gowulandyrmakda Garagumuň jümmüşinde gurlan «Altyn asyr» Türkmen kölüniň ähmiýeti hem diýseň uludyr. Ol ýere ekerançylykda ulanylan zeý suwlar toplanýar. Munuň özi çöl ekoulgamlarynyň önümliligini ýokarlandyrmakda bahasyna ýetip bolmajak çäredir.

Hormatly Prezidentimiziň BMG-niň Baş Assambleýasynyň mejlislerinde, durnukly ösüş boýunça «Rio+20» sammitinde we beýleki iri halkara forumlarda öňe süren başlangyçlary dünýä bileleşiginiň giň goldawyna eýe boldy. Olaryň hatarynda BMG-niň Araly halas etmek boýunça Ýörite maksatnamasyny işläp taýýarlamak hakynda teklip hem bar. Tutuş adamzady biynjalyk edýän wezipeleri çözmekde daşky gurşawy goramak ulgamynda halkara hyzmatdaşlyk uly orun eýeleýär. Ýurdumyzyň BMG-niň çölleşmä garşy göreşmek, howanyň üýtgemegi, ozon gatlagyny goramak, serhetüsti suwlary, halkara kölleri goramak hem-de peýdalanmak ýaly biologik köpdürlülik hakynda Konwensiýalaryny tassyklamagy, milli we sebit derejelerde ekologiýa maksatnamalarynyňdyr taslamalarynyň amala aşyrylmagy munuň aýdyň subutnamasydyr. Gahryman Arkadagymyzyň başlangyjy bilen BMG-niň Baş Assambleýasynyň 2018-nji hem-de 2019-njy ýyllarda «Birleşen Milletler Guramasy bilen Araly halas etmegiň halkara gaznasynyň arasynda hyzmatdaşlyk» atly Kararnamalarynyň biragyzdan kabul edilmegi hem bu syýasatyň miwesidir.

Aralýaka sebitde halkyň sagdyn, abadan durmuşyna gönükdirilen çärelere aýratyn ähmiýet berilýär. Hormatly Prezidentimiz 12-nji fewralda geçirilen Ministrler Kabinetiniň giňişleýin mejlisinde bu babatda ýene-de birnäçe teklipleri öňe sürüp, geljekde ýurdumyzyň welaýatlarynda täze ylmy-kliniki merkezli hassahanalaryň gurluşygyny göz öňünde tutmagy tabşyrdy. Bu saglygy goraýyş desgalary keselleriň öňüni almak we bejermek üçin giň mümkinçilikleri açyp, Aralyň adam saglygyna edýän ýaramaz täsirini öwrenmäge, okuwlarydyr ylmy we barlaghana işlerini geçirmäge şert döreder. Döwlet Baştutanymyzyň oba hojalyk toplumyny ösdürmek boýunça şu ýylyň 3-nji fewralynda sanly wideoaragatnaşyk arkaly geçiren iş maslahatynda Aral deňziniň meseleleri boýunça ylmy-amaly işleri geçirmek babatda beren tabşyrygyny ýerine ýetirmek maksady bilen, S.A.Nyýazow adyndaky Türkmen oba hojalyk uniwersitetiniň hem-de Türkmen oba hojalyk institutynyň mugallymlarynyň gatnaşmagynda Daşoguz welaýatynyň Aralýaka zolagyny öwrenmek üçin mart aýynda welaýatyň Saparmyrat Türkmenbaşy etrabyna, onuň çägindäki Bötendag belentligine ekspedisiýa guraldy.

Öňde durýan wezipelerden ugur alnyp, Türkmen oba hojalyk institutynyň mugallymlary-da «Altyn asyr» Türkmen kölüniň akaba suwlaryny ulanyp, duza durnukly ot-iýmlik ekinleri ösdürip ýetişdirmek», «Duza çydamly ösümlikleri (galofitleri) we süýji buýany ösdürip ýetişdirmek arkaly, şorlaşan ýerleri özleşdirmek» hem-de «Zeýkeş suwlaryny ulanmak arkaly, şorlaşan ýerlerde şalyny ösdürip ýetişdirmek» mowzuklary boýunça ylmy-barlag işlerini alyp barýarlar. Aralyň guramagy netijesinde emele gelýän ýaramaz ýagdaýlary aradan aýyrmak babatda işleri yzygiderli dowam etmek üçin ýurdumyzyň degişli ministrlikleri we pudaklaýyn dolandyryş edaralary bilen bilelikde, Türkmenistanyň 2021 — 2025-nji ýyllar üçin Aral Milli maksatnamasynyň Konsepsiýasy taýýarlanyldy. Onda sebitiň durmuş-ykdysady we ekologiýa ýagdaýyny gowulandyrmak boýunça milli derejedäki çäreleriň esasy ugurlary kesgitlenildi.

Aral deňziniň suwy çekilip, guran böleginden galýan duzly tozanlar bu sebitde ýaşaýan ilata we ekin meýdanlaryna ýaramaz täsirini ýetirýär. Sebitde gurakçylygyň gaýtalanyp durmagy, toprak-howa şertleriniň agyr bolmagy tebigy çöl we gyrymsy agaçlaryň, otjumak köpýyllyk we birýyllyk ösümlikleriň tohumyndan köpelip ýaýramagyna, boý almagyna päsgelçilik döredýär, çöl ösümliklerine mahsus bolan fenologik ösüşiň yzygiderliliginiň bozulmagyna getirýär. Bu hadysanyň zyýanly täsiri Sarygamyş kölüniň gündogarynda ýerleşýän Bötendag belentliginiň töweregindäki düzlüklerde topragyň şorlaşmagynda, çölleşmek hadysasynyň güýçlenmeginde, biologik köpdürlüligiň azalmagynda has hem ýiti duýulýar.

Şeýle hadysalaryň öňüni almakda tokaý melioratiw çäreleriniň örän netijelidiginden ugur alnyp, Bötendag belentliginiň töwereginde tokaýlaşdyrmak işlerini geçirmek bellenildi. Türkmenistanyň Milli tokaý maksatnamasyna laýyklykda, bu ýerlerde 2013-nji ýyldan bäri 20 müň gektar meýdany tokaýlaşdyrmak boýunça çäreler amala aşyrylýar. Munuň özi ýurdumyzyň Aralýaka sebitinde ekologiýa ýagdaýynyň gowulanmagyna, çölleşme hadysasynyň öňüniň alynmagyna, biodürlüligiň baýlaşmagyna, öri meýdanlarynyň giňelmegine amatly şertleri döredýär. Şunlukda, bu ýerde howa ýagdaýynyň belli bir derejede üýtgemegi netijesinde, oňaýly mikroklimat emele geler we sagdyn daşky gurşaw dörär. Ösümliklerdir haýwanat dünýäsiniň, guşlaryň ýerli we göçýän görnüşleriniň düzümi baýlaşar. Bu bolsa sebitde ekologiýa abadançylygynyň üpjün edilmegine asylly goşantdyr.

Babageldi KURBANOW,

Türkmen oba hojalyk institutynyň oba hojalygynyň meliorasiýasy kafedrasynyň müdiri.