Türkmenistanyň Dokma senagaty ministrliginiň Daşoguz şäherindäki «Çeper» tikin fabriginiň ussat tikinçileri ýokary zähmet netijelerini gazanýarlar. «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylynyň başyndan bäri fabrik boýunça 11 million 400 müň manatlykdan gowrak önüm öndürilip, meýilnama 107,7 göterim berjaý edildi. Kärhanada önümçiligiň ähli görnüşleri boýunça, geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, ýokary ösüş gazanyldy. Önümleriň aglaba bölegi buýurmalar esasynda taýýarlanylýar. Şu ýylyň dowamynda ýurdumyzyň senagat, gurluşyk, oba hojalygy pudaklarynyň, bilim, saglygy goraýyş, medeniýet ulgamlarynyň, şonuň ýaly-da Türkmenistanyň Serhet gullugynyň, Goranmak ministrliginiň buýurmalaryna laýyklykda öndürilen tikin önümleriniň mukdary ep-esli artdy. Häzirki wagtda fabrikde 200-e golaý görnüşli tikin önümleri öndürilýär. Bu ýerde çagalar üçin tikilýän egin-eşikler, dürli möçberdäki ýorgan-düşekler ilat arasynda ýokary islegden peýdalanýar.

«Çeper» tikin fabriginiň bölek satuw üçin täze biçüwdäki, bäsdeşlige ukyply, ýokary hilli önümleri ýurdumyzyň Dokma senagaty ministrliginiň welaýatyň çäginde ýerleşýän ýörite dükanlary arkaly ilata ýetirilýär. Şeýle ýokary önümçilik netijesini gazanmak, ýokary hilli önüm öndürmek üçin fabrige häzirki zamanyň talaplaryna laýyk gelýän tehnologiýalar ornaşdyryldy. Önümleriň hil we mukdar derejesi hemişe gözegçilikde saklanýar. Bu babatda geçirilýän önümçilik çäreleri fabrikde işleriň göwnejaý, şu günüň talabyna laýyklykda alnyp barylmagyna oňaýly şertleri döredýär.

Amanmyrat SAPAROW.

(Öz habarçymyz).

Şu hepdäniň dowamynda has takygy 2-3-nji noýabrda Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministrliginiň edara binasynda ministriň orunbasary Toýly Mälikowyň ýolbaşçylygynda, ministrligiň degişli wekilleriniň, «Aşgabat gazna biržasy» ýapyk görnüşli paýdarlar jemgyýetiniň ýolbaşçylarynyň we degişli wekilleriniň gatnaşmagynda Koreýa Respublikasynyň «Koreýa biržasy» hem-de Özbegistan Respublikasynyň «Daşkent» Respublikan gazna biržasynyň wekilleri bilen göni wideo aragatnaşyk arkaly iş duşuşygy geçirildi.

Edil şonuň ýaly duşuşyk şu hepdede Müsür Arap Respublikasynyň «Müsür biržasynyň» wekilleri bilen hem göni wideo aragatnaşyk arkaly, Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministrliginde geçirildi.

Işewür duşuşyklaryň esasy maksady geljegi uly bolan hyzmatdaşlygy ýola goýmak, özara peýdaly hyzmatdaşlygyň mümkin bolan ugurlaryny ara alyp maslahatlaşmakdan ybarat boldy. Işewür duşuşyklaryň dowamynda Gymmatly kagyzlar bazaryny ösdürmekde özara tejribe alyşmaga, Gazna biržalarynyň üstünlikli işlemegi üçin amatly şertleri döretmäge hem aýratyn üns berildi.

Hormatly Prezidentimiziň goldaw-hemaýatlary netijesinde Türkmenistanda maliýe edaralarynyň işini kämilleşdirmek, maliýe usullarynyň görnüşlerini giňeltmegiň hasabyna ykdysadyýetimizde maliýe serişdelerini amatly paýlamak, şeýle hem durnukly esasda uzakmöhletli maýa goýumlaryny çekmek maksady bilen, milli gymmatly kagyzlar bazaryny ösdürmek boýunça giň gerimli işler amala aşyrylýar.

«Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2019-2025-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasynyň» esasy wezipeleriniň biri hem bazar ykdysadyýetine tapgyrlaýyn geçmek maksady bilen paýdarlar jemgyýetlerini döretmek, gymmatly kagyzlar bazarynyň işini kämilleşdirmek babatynda anyk çäreleri durmuşa geçirmekden ybaratdyr.

Hormatly Prezidentimiziň parasatly ýolbaşçylygynda Türkmenistanda gymmatly kagyzlar bazaryny ösdürmek boýunça döwlet we milli maksatnamalar kabul edildi. «Türkmenistanda gymmatly kagyzlar bazaryny ösdürmegiň 2012-2016-njy ýyllar üçin Döwlet maksatnamasy» şeýle-de 2014-nji ýylda kabul edilen «Gymmatly kagyzlar bazary hakynda» Türkmenistanyň Kanunynyň kabul edilmegi gymmatly kagyzlar bazaryny ösdürmekde möhüm ädim boldy. Bu hukuk namalary ýurdumyzda maliýe bazarynyň düzgünlerini we aýratynlyklaryny özünde jemleýär. 2016-njy ýylda «Aşgabat gazna biržasy» ýapyk görnüşli paýdarlar jemgyýeti esaslandyryldy. Bu maliýe ulgamy geljekde ýurdumyzyň we daşary ýurtlaryň ownuk we iri maýadarlarynyň pul serişdelerini bir ýere çekmekde uly mümkinçilikleri döreder.

Umuman iş duşuşyklary hoşniýetli we özara bähbitli ugurlar boýunça düşünişmek ýagdaýynda geçdi.

Iş duşuşyklarynyň ahyrynda Mähriban Watanymyzyň halkara giňişliginde abraý-mertebesiniň belende galmagynda ägirt uly işleri amala aşyrýan Hormatly Prezidentimiziň janynyň sag, ömrüniň uzak, alyp barýan il-ýurt bähbitli umumyadamzat ähmiýetli belent tutumly işleriniň mundan beýlägem rowaç almagy arzuw edildi.

Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministrligi

Garaşsyz ýurdumyzda milli ykdysadyýetimiziň ähli ulgamlarynda belent sepgitlere ýetilýär. Geçen döwürde berkarar Watanymyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmäge, halkymyzyň ýaşaýyş-durmuş derejesini ýokarlandyrmaga gönükdirilen, hemmetaraplaýyn oýlanyşykly we anyk delillere esaslanýan maksatnamalar üstünlikli amala aşyryldy. Bäsdeşlige ukyply ykdysadyýetiň milli nusgasy döredildi.

Ýurdumyzyň durmuş-ykdysady ösüşiniň ileri tutulýan ugurlary «Türkmenistanyň durmuş-ykdysady ösüşiniň 2011 — 2030-njy ýyllar üçin Milli maksatnamasynda» öz beýanyny tapdy. Bu Maksatnamada halk hojalygyny öňdebaryjy tejribä, innowasion tehnologiýalara, milletiň intellektual mümkinçiliklerine daýanyp, mundan beýläk-de ösdürmek boýunça döwletiň esasy ýörelgeleri aýdyň beýan edildi. Ykdysadyýetimiziň ähli pudaklary sazlaşykly ösüş ýoluna düşüp, täze önümçilik kuwwatlyklary emele geldi. Bu bolsa ýurdumyzyň ykdysady kuwwatyny artdyrmak bilen bir hatarda halkymyzyň ýaşaýyş-durmuş derejesiniň ýokarlanmagyny hem şertlendirdi. Şeýlelikde, Garaşsyzlygymyzyň şanly 30 ýyllygy mynasyp garşylanyp, ýurdumyzyň ykdysadyýetine goýlan iri maýa goýumlaryň möçberi 200 milliard amerikan dollaryndan geçdi. Serişdeleriň 60 göterimden gowragynyň senagat pudagyny ösdürmäge gönükdirilmegi ýurdumyzda bu pudaga berilýän ünsüň ýokarydygyny görkezýär.

Daşary ykdysady syýasat — bu beýleki ýurtlar bilen ykdysady gatnaşyklary kadalaşdyrmakdan we ösdürmekden ybaratdyr. Daşary ykdysady syýasatyň netijeliligini artdyrmak üçin Türkmenistanda hyzmatdaşlyk etmek boýunça ýöriteleşdirilen hökümetara toparlar döredilýär, olaryň işi söwda-ykdysady, maýa goýum ýaly birnäçe ugurlary öz içine alýar. Häzirki döwürde Türkmenistan dünýäniň köp sanly döwleti, şol sanda Hytaý Halk Respublikasy, Türkiýe Respublikasy, Russiýa Federasiýasy, Eýran Yslam Respublikasy, Birleşen Arap Emirlikleri, Ýaponiýa, Italiýa ýaly döwletler bilen söwda-ykdysady gatnaşyklary alyp barýar. Durnukly daşary ykdysady syýasat Türkmenistana halkara derejedäki iri taslamalary durmuşa geçirmäge hem giň mümkinçilik berýär. Daşary ýurtly hyzmatdaşlara iri möçberli maýa goýum taslamalaryna, uly senagat toplumlarynyň gurluşygyna işjeň gatnaşmagy üçin oňyn şertler döredilýär.

Ykdysadyýetiň sanly ulgama geçirilmegi, ilki bilen, ykdysady işlere gatnaşyjylaryň, ýagny guramalaryň, kärhanalaryň arasyndaky hyzmatdaşlygyň depginini çaltlandyrmaga ýardam edýär. Sanly ykdysadyýet iş üpjünçiligini artdyrmaga-da şert döredýär. Sanly ulgamy ornaşdyrmak maglumatlaryň uly möçberini seljermäge we goramaga hem-de sanly marketing bilen bagly täze hünärleriň ýüze çykmagyna ýardam edýär.

Sanly ykdysadyýetiň esasy aýratynlygyny täze çözgütleri kabul etmekde, täze önümleri öndürmekde we hyzmatlary ýerine ýetirmekde sanly maglumatlaryň ähmiýetiniň ýokarlanýandygy bilen-de düşündirip bolar. Sanly gurşaw diňe bir ykdysadyýetiň täze tapgyra geçmegine däl, eýsem, her birimiziň dünýägaraýşymyzyň üýtgemegine, jemgyýetçilik aňynyň özgermegine hem öz täsirini ýetirýär.

2018-nji ýylyň noýabrynda «Türkmenistanda 2019 — 2025-nji ýyllarda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň Konsepsiýasy» kabul edilip, onda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň maksatlary, wezipeleri, ugurlary kesgitlenildi. Baş maksady ykdysadyýetiň pudaklarynyň sanlylaşdyrylmagyny gazanmakdan, sanly aragatnaşyk babatda oba bilen şäheriň arasyndaky tapawudy aradan aýyrmakdan ybarat bolan bu Konsepsiýa häzirki wagtda üstünlikli durmuşa geçirilýär.

Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe milli ykdysadyýeti diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürmek, ýurtda elektron senagaty kämilleşdirmek, adamyň aň-bilim maýasyna, işewürlige we maglumat-aragatnaşyk tehnologiýalarynyň soňky gazananlaryna esaslanýan ösen ykdysadyýeti kemala getirmek ileri tutulýan ugur hasaplanýar. Sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň Konsepsiýasyny üç tapgyrda amala aşyrmak maksat edinilýär. Onda sanly ykdysadyýeti ösdürmek boýunça ygtyýarly edara bellenildi, şeýle-de öňde goýlan wezipeleri amala aşyrmak boýunça Pudagara topar döredildi, sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň Döwlet maksatnamasy we ony amala aşyrmagyň meýilnamasy işlenilip taýýarlanyldy.

Ýurdumyzyň ykdysadyýeti bazar gatnaşyklary esasynda ösdürilýär. Bu ugruň netijeli we okgunly ösdürilmegi üçin amatly hukuk, ykdysady, maliýe we durmuş şertleri döredildi. Munuň özi salgyt ulgamynyň kämilleşdirilmeginde, eksport-import amallaryny ýerine ýetirmegiň ýönekeýleşdirilmeginde, ýeňillikli karz syýasatynda öz beýanyny tapýar.

Ýurdumyzyň ykdysady ösüşi orta hem uzak möhletleýin döwürlere niýetlenen döwlet maksatnamalary esasynda amala aşyrylýar. Häzirki döwürde Türkmenistanda elektroenergetika, nebit-himiýa senagatlaryny, maşyngurluşyk, demri gaýtadan işleýän, gurluşyk materiallaryny öndürýän desgalary, ýeňil we azyk senagatynyň kärhanalaryny öz içine alýan köp pudakly ykdysadyýet döredildi.

Türkmenistanyň kanunçylygyny halkara talaplara we ülňülere laýyk getirmek, ýurtdaky maýa goýum ýagdaýyny gowulandyrmak, maýa goýum amallaryny höweslendirýän şertleri döretmek boýunça işler giňden ýola goýulýar. Mundan başga-da, ýurdumyza Bütindünýä Söwda Guramasynyň synçysynyň derejesiniň berilmegi söwdany we telekeçiligi ösdürmäge, milli ykdysadyýetimize daşary ýurt maýa goýumlaryny çekmäge, goşmaça iş orunlaryny döretmäge, ähli pudaklaryň üpjünçilik ulgamlaryny ösdürmäge täze mümkinçilikleri açýar.

Mukaddes Garaşsyzlygymyzyň şanly 30 ýyllygynyň öňüsyrasynda «Fitch Ratings» halkara agentligi tarapyndan ýurdumyza «B+durnukly» dereje berildi. Bu abraýly halkara agentlik tarapyndan Türkmenistana ilkinji gezek şeýle bahalandyrmanyň berilmegi milli ykdysadyýetimiziň durnukly we ýokary depginli ösüşiniň aýdyň subutnamasydyr. «Fitch Ratings» agentliginiň Türkmenistana beren ykdysady bahasy döwletimiziň halkara abraýyny has-da ýokarlandyrmaga, ýurdumyza çekilýän maýa goýumlaryň mukdaryny artdyrmaga we karzlaryň şertlerini ýeňilleşdirmäge, netijede Türkmenistanyň daşary ykdysady işiniň has-da ösmegine ýardam berer.

Umida SAPAROWA,

Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň Ykdysadyýet, maliýe we durmuş syýasaty baradaky komitetiniň agzasy.

Daşary işler ministrliginiň çärýekde bir gezek neşir edilýän «Türkmenistanyň daşary syýasaty we diplomatiýasy» atly ylmy-tejribe žurnalynyň nobatdaky sany çapdan çykdy.

Žurnalyň syn beriş makalalaryna girizilen şu ýylyň iýul aýyndan sentýabr aýy aralygyndaky döwürde ýurdumyzyň syýasy durmuşynyň wajyp wakalary şanly sene — türkmen döwletiniň mukaddes Garaşsyzlygynyň 30 ýyllyk baýramy bilen baglanyşykly boldy.

Žurnalyň daşky sahabyny “Garaşsyzlyk — bagtymyz” atly täze kitabyny elinde saklap duran hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň suraty bezeýär. Bu kitabyň neşir edilmegi iň täze taryhymyzyň şöhratly senesiniň öň ýanynda milli Liderimiziň öz halkyna sowgady boldy.

Garaşsyzlyk her bir türkmenistanly üçin mukaddes düşünjedir. Garaşsyzlyga eýe bolunmagy ýurdumyzyň öňünde köptaraply kuwwaty açmak üçin täze mümkinçilikleri döretdi. Şol mümkinçilikleriň ulanylmagy häzir ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň, halkymyzy ruhy taýdan galkyndyrmagyň, ählumumy bähbitler ugrunda giň halkara hyzmatdaşlygy ýola goýmagyň ygtybarly binýady bolup hyzmat edýär.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň öňe sürýän başlangyçlarynyň, şol sanda şu ýyly “Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly” diýip yglan etmek baradaky başlangyjynyň Milletler Bileleşigi tarapyndan giň goldawa eýe bolmagy Garaşsyz, Bitarap Türkmenistanyň dünýä derejesinde abraýynyň belentdiginiň subutnamasyna öwrüldi.

Mälim bolşy ýaly, gyzyklanma bildirýän ähli hyzmatdaşlar — iri halkara guramalar, abraýly sebit düzümleri, daşary ýurtlar bilen dostluk we özara bähbitli hyzmatdaşlyk köprülerini ýola goýýan türkmen döwleti daşary syýasy strategiýasyny ynanyşmagyň hem-de özara hormat goýmagyň mizemez ýörelgelerinde guraýar. Munuň nobatdaky subutnamasy hökmünde hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň şu ýylyň 3-4-nji awgustynda döwlet sapary bilen Türkmenistanda bolan Täjigistan Respublikasynyň Prezidenti Emomali Rahmon bilen geçiren gepleşikleriniň netijeli häsiýetini agzap bolar. Bu barada žurnalyň syn berilýän sanynyň makalasynda beýan edilýär.

Emomali Rahmonyň bu saparynyň Täjigistanyň Baştutany wezipesine täzeden saýlanmagyndan soňra daşary ýurda ilkinji sapary bolmagy döwletara gatnaşyklaryň däp bolan dostlukly häsiýetini aýdyň görkezdi. Şol gatnaşyklar hoşniýetli goňşuçylyk we özara düşünişmek ýörelgelerine hem-de hyzmatdaşlygy has-da pugtalandyrmaga bildirilýän ikitaraplaýyn gyzyklanmalara esaslanandyr.

Türkmen-täjik gatnaşyklarynyň netijeliligi, köp babatda, iki ýurduň hyzmatdaşlygyň esasy ugurlary we geljegi babatda özara düşünişmegi, ählumumy gün tertibiniň esasy meseleleri boýunça garaýyşlaryň, şol sanda dünýäde parahatçylygy, durnuklylygy saklamaga we goldamaga, halkara terrorçylyga garşy göreşmäge, Owganystandaky ýagdaýy kadalaşdyrmaga, durnukly energetikany we ulagy üpjün etmäge hem-de beýleki meselelere garaýyşlarynyň umumylygy bilen baglydyr.

Taraplar ýokary derejedäki nobatdaky duşuşygyň dowamynda Türkmenistanyň we Täjigistan Respublikasynyň Merkezi Aziýanyň parahat, durnukly ösmegini, dawaly ýagdaýlara ýol berilmezligini, hemme meseleleriň syýasy-diplomatik ýollar arkaly çözülmegini, özara bähbitleriň halkara hukugyň umumy ykrar edilen kadalaryna, BMG-niň Tertipnamasyna daýanmak bilen berjaý edilmegini we göz öňünde tutulmagyny üpjün edip biljek berk hem-de oňyn gurallaryň döredilmegi ugrunda çykyş edýändiklerini tassykladylar.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň sanly ulgam arkaly Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň 76-njy mejlisindäki çykyşynda belleýşi ýaly, dünýäniň häzirki ýagdaýy, syýasy, ykdysady, durmuş prosesleriniň häsiýeti we aýratynlyklary umumy baş maksada ýetmek ugrunda ählumumy parahatçylygy, howpsuzlygy, mundan beýläkki okgunly ösüşi häzirki zaman dünýä tertibiniň binýadynda goýlan hukuk we institusional esaslary saklamak üçin şertleri üpjün etmegiň bähbidine döwletleriň hem-de iri halkara guramalaryň has ysnyşykly hem-de utgaşykly gatnaşyklaryny talap edýär.

Milli Liderimiz çykyşynda Türkmenistanyň ileri tutýan garaýyşlaryny we anyk başlangyçlaryny beýan etdi. Şolaryň esasy maksady bolsa häzirki döwrüň wajyp meseleleri boýunça özara kabul ederlikli çözgütleri gözlemek üçin tagallalary birleşdirmekden hem-de tutuş dünýäde parahatçylygyň, abadançylygyň we ösüşiň bähbidine netijeli gatnaşyklary pugtalandyrmakdan ybaratdyr.

Döwlet Baştutanymyz pursatdan peýdalanyp, BMG-ä agza döwletleriň we abraýly guramalaryň wekillerini şu ýylyň dekabr aýynda — “Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýylynyň” çäklerinde Aşgabatda geçiriljek “Parahatçylyk we ynanyşmak syýasaty — halkara howpsuzlygyň, durnuklylygyň we ösüşiň binýady” atly halkara maslahata gatnaşmaga çagyrdy.

Milli Liderimiziň pikirine görä, şu ýyl başlanan ynanyşmak we medeni gatnaşyklar meselesi dünýä derejesinde üns merkezinde bolup, BMG-niň strategik gün tertibiniň hemişelik düzüm bölegine öwrülmelidir. Şunuň bilen baglylykda, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Merkezi Aziýada gepleşikler gurallaryny ösdürmek maksady bilen, Baş Assambleýanyň “Merkezi Aziýa sebitinde parahatçylygy, durnuklylygy we durnukly ösüşi üpjün etmek maksady bilen sebit we halkara hyzmatdaşlygy pugtalandyrmak” atly Kararnamasynyň taslamasyny işläp taýýarlamagy teklip etdi. Bu resminama garalmagy hem-de onuň kabul edilmegi 2021-nji ýylyň 6-njy awgustynda Hazaryň kenarynda, “Awaza” milli syýahatçylyk zolagynda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň başlyklyk etmeginde geçirilen Merkezi Aziýanyň döwlet Baştutanlarynyň üçünji konsultatiw duşuşygynyň jemleýji resminamasynda beýan edilen Merkezi Aziýa ýurtlarynyň halkara başlangyçlarynyň durmuşa geçirilmegine ýardam berer.

Ýeri gelende aýtsak, Gazagystan Respublikasynyň Prezidenti Kasym-Žomart Tokaýewiň, Gyrgyz Respublikasynyň Prezidenti Sadyr Žaparowyň, Täjigistan Respublikasynyň Prezidenti Emomali Rahmonyň, Özbegistan Respublikasynyň Prezidenti Şawkat Mirziýoýewiň, BMG-niň Baş sekretarynyň Merkezi Aziýa boýunça ýörite wekili, BMG-niň Merkezi Aziýa üçin öňüni alyş diplomatiýasy boýunça sebit merkeziniň ýolbaşçysy Natalýa Germanyň gatnaşmagynda geçirilen ýokary derejedäki bu duşuşyk syn berilýän döwrüň esasy wakalarynyň birine öwrülip, žurnalyň sahypalarynda öz beýanyny tapdy.

Döwlet Baştutanymyz forumda eden çykyşynda Merkezi Aziýanyň döwlet Baştutanlarynyň konsultatiw duşuşygynyň çäklerinde geçirilen ozalky mejlisleriň syýasy gatnaşyklaryň bu görnüşiniň peýdalydygyny we ýokary netijelidigini aýdyň görkezendigini belledi. Ol birek-biregi tanamaga, oňat düşünişmäge, sebit hyzmatdaşlygynyň barşy hem-de ugry barada umumy düşünjäni kemala getirmäge, Merkezi Aziýada bolup geçýän ýagdaýlara öz wagtynda we çeýe täsir etmäge, hyzmatdaşlaryň bähbitlerini nazara almak bilen, ileri tutulýan milli ugurlary ýola goýmaga ýardam edýär.

Gatnaşyklarda hoşniýetli goňşuçylygyň, birek-biregi hormatlamagyň, doganlygyň taryhy köklerine hem-de halklarymyzyň medeni-siwilizasiýa ýakynlygyna daýanylýar. Bu mäkäm binýat geljege ynamly garamaga, dürli ugurlar boýunça hyzmatdaşlygyň giň gerimli, uzak möhletleýin we durmuşa ukyply meýilnamalaryny düzmäge mümkinçilik berýär.

Makalada konsultatiw duşuşygyň çäklerinde geçirilen beýleki ähmiýetli halkara çärelere, şol sanda Merkezi Aziýanyň zenanlarynyň dialogyna, milli önümleriň halkara sergisine we ykdysady foruma uly üns berildi. Ykdysady forumyň çäklerinde Türkmenistanyň ministrlikleriniň, pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň, döwlet we hususy kärhanalarynyň ýolbaşçylarynyň hem-de olaryň geljekki hyzmatdaşlarynyň arasynda ikitaraplaýyn duşuşyklar geçirildi.

Jemläp aýdanyňda, dostluk hem-de özara düşünişmek ýagdaýynda geçen nobatdaky konsultatiw duşuşyk sebitde parahatçylygy, durnuklylygy we rowaçlygy üpjün etmegiň bähbidine köptaraplaýyn döwletara hyzmatdaşlygy hemmetaraplaýyn giňeltmäge hem-de ösdürmäge Merkezi Aziýanyň döwlet Baştutanlarynyň pugta syýasy erkini tassyklady.

Bu asylly maksatlar Şanhaý Hyzmatdaşlyk Guramasynyň işi üçin hem ugur görkeziji bolup hyzmat edýär. Bu gurama agza döwletleriň Baştutanlarynyň Geňeşiniň nobatdaky mejlisine milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedow 17-nji sentýabrda hormatly myhman hökmünde gatnaşdy. Türkmen Lideriniň ýokary derejedäki bu duşuşyga çagyrylmagy hem-de döwlet Baştutanymyzyň ŞHG-niň ozalky sammitlerine hormatly myhman hökmünde ençeme gezek gatnaşmagy Watanymyzyň ýokary halkara abraýyna, parahatçylyk söýüjilik, hoşniýetli goňşuçylyk we deňhukukly özara bähbitli hyzmatdaşlyk ýörelgelerinde durmuşa geçirilýän ösüşlere beslenen daşary syýasatymyzyň giňden ykrar edilýändigine aýdyň şaýatlyk edýär.

Hormatly Prezidentimiz sammitde çykyş edip, ŞHG bilen gatnaşyklaryň ýurdumyz üçin halkara hyzmatdaşlyk strategiýasynyň möhüm ugrudygyny nygtady. Şol hyzmatdaşlyk daşary aragatnaşyklaryň giň çäkler boýunça hem-de düzümleýin taýdan diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürilmegine ygrarly bolmaga daýanýar.

Ýurdumyz Şanhaý Hyzmatdaşlyk Guramasynyň parahatçylygy, ählumumy durnuklylygy we howpsuzlygy pugtalandyrmak, häzirki döwrüň wehimlerine hem-de howplaryna garşy göreşmek meselelerindäki jogapkärli garaýyşlaryna ýokary baha berýär.

Neşiriň “Türkmenistanyň Prezidentiniň halkara syýasy işjeňligi” bölüminde käbir döwletler hem-de abraýly halkara guramalar bilen gatnaşyklary ösdürmegiň esasy ugurlary we ýagdaýlary beýan edildi. Bular barada milli Liderimiziň Eýran Yslam Respublikasynyň saýlanan Prezidenti Seýed Ebrahim Raisi, Özbegistan Respublikasynyň Prezidenti Şawkat Mirziýoýew, Türkiýe Respublikasynyň Prezidenti Rejep Taýyp Ärdogan hem-de Ýewropa Geňeşiniň Başlygy Şarl Mişel bilen telefon arkaly geçirilen söhbetdeşlikleriniň barşynda ara alnyp maslahatlaşyldy.

BMG-niň Baş Assambleýasynyň 75-nji mejlisiniň Başlygy Wolkan Bozkyryň ýurdumyza sapary Türkmenistanyň syýasy durmuşyndaky möhüm wakalaryň biri boldy. Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow bilen geçirilen duşuşygyň dowamynda Türkmenistan bilen Birleşen Milletler Guramasynyň arasynda strategik esasda ýola goýulýan we giň gerimli ugurlary öz içine alýan köpýyllyk hyzmatdaşlygyň yzygiderli depgini nygtaldy. BMG Türkmenistany Merkezi Aziýadaky esasy strategik hyzmatdaşy hökmünde görýär hem-de halkara gatnaşyklarda onuň eýeleýän işjeň ornuny we başlangyçlar bilen çykyş etmek ýörelgesini goldaýar.

Türkmenistan bilen köptaraplaýyn hyzmatdaşlygyň giňeldilmegine gyzyklanma bildirýändiklerini döwlet Baştutanymyz bilen daşary ýurtlaryň ýokary derejeli beýleki myhmanlary hem, şol sanda şu ýylyň iýul aýynda sapar bilen ýurdumyza gelen Hytaý Halk Respublikasynyň daşary işler ministri Wan I, Pakistan Yslam Respublikasynyň daşary işler ministri Mahmud Kureşi dagy hem geçirilen duşuşyklaryň barşynda tassykladylar.

Türkmenistanyň Merkezi Aziýada hem-de dünýäde parahatçylygy, durnuklylygy we howpsuzlygy pugtalandyrmagyň örän möhüm ýagdaýy bolup çykyş edýän açyk, parahatçylyk söýüjilikli syýasaty dünýä jemgyýetçiligi tarapyndan doly goldanylýar. Munuň şeýledigine Türkmenistanyň Garaşsyzlygynyň 30 ýyllygy mynasybetli hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowa we tutuş türkmen halkyna döwlet Baştutanlarynyň, abraýly halkara guramalaryň hem-de daşary ýurtlaryň meşhur syýasy işgärleriniň adyndan gelen köp sanly gutlaglar aýdyň şaýatlyk edýär.

Neşiriň sahypalaryndan BMG-niň Baş sekretarynyň orunbasary, BMG-niň Ženewadaky bölüminiň Baş direktory Tatýana Walowaýa hem bu ajaýyp waka mynasybetli gutlaglaryny we durnukly ösüş, rowaçlyk hem-de mundan beýläk-de asuda asmanyň üpjün edilmegi baradaky arzuwlaryny beýan etdi.

Geçen 30 ýylda Türkmenistanyň öz döwletliliginiň berk esaslaryny goýup, syýasy durnuklylygy üpjün edendigi, ykdysady we durmuş ulgamlarynda uly üstünlikleri gazanandygy nygtaldy. Bu üstünlikler halkara wehimleri hem-de meseleleri çözmäge uly goşant goşýan ýurdumyzyň mundan beýläkki ösüşiniň girewi bolup durýar.

Şunuň bilen baglylykda, geçen ýyl Türkmenistanyň başlangyjy boýunça parahatçylygyň, howpsuzlygyň we ösüşiň bähbidine Bitaraplygyň dostlary toparynyň döredilmeginiň ähmiýeti nygtaldy. Bu topar halkara syýasy ýagdaýy gowulandyrmakda, gapma-garşylyklaryň öňüni almakda, olaryň sebäplerini we netijelerini aradan aýyrmakda Bitaraplygyň ýörelgelerini iş ýüzünde ulanmak boýunça köptaraplaýyn gatnaşyklary ýola goýmak hem-de ösdürmek üçin halkara diplomatiýanyň täze guraly bolup durýar.

Russiýa Federasiýasynyň Hökümetiniň Başlygynyň orunbasary Alekseý Owerçuk syýasy, söwda-ykdysady, medeni-ynsanperwer we beýleki ulgamlarda özara bähbitli döwletara hyzmatdaşlygyň gazanylan derejesine ýokary baha berdi. Ol ikitaraplaýyn gatnaşyklary yzygiderli ösdürmek üçin ähli zerur şertleriň, ilkinji nobatda, syýasy erkiň, ykdysady taýdan maksadalaýyklygyň, daşary syýasatda gabat gelýän ileri tutulýan ugurlaryň, umumy medeniýetiň bardygyny belledi.

ÝHHG-niň Baş sekretary Helga Mariýa Şmid we ÝHHG-niň Aşgabatdaky merkeziniň ýolbaşçysy Jon MakGregor esasy ugurlarda Türkmenistan bilen hyzmatdaşlygyň netijelidigini bellediler.

Ykdysady hyzmatdaşlyk boýunça ýapon-türkmen komitetiniň başlygy, “Itochu Corporation” kompaniýasynyň dolandyryjy direktory Hiroýuki Subai Türkmenistanyň milli ykdysadyýeti senagatlaşdyrmaga we diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürmäge alan ugruny göz öňünde tutup, hyzmatdaşlygyň örän uly köptaraply kuwwatyny durmuşa geçirmäge giň mümkinçilikleriň bardygyny belledi.

Üstünlikli durmuşa geçirilen bilelikdäki taslamalar taraplaryň tagallalary bilen, uzak möhletleýinlik, strategik häsiýet berlen türkmen-ýapon gatnaşyklarynyň ýokary netijelidiginden habar berýär. Durmuşa geçirilen şeýle taslamalaryň soňkularynyň hatarynda Lebap welaýatynyň Çärjew etrabynda gurlan häzirki zaman gazturbinaly elektrik stansiýasy bar.

Garaşsyz Döwletleriň Arkalaşygynyň Ýerine ýetiriji komitetiniň başlygy — Ýerine ýetiriji sekretary Sergeý Lebedewiň öz makalasynda nygtaýşy ýaly, Türkmenistanda amala aşyrylýan durmuş-ykdysady taslamalar tüýs ýürekden guwanç duýgusyny döredýär.

S.Lebedew Türkmenistanyň ýolbaşçylaryna Arkalaşygyň çäklerinde netijeli hyzmatdaşlyk üçin hoşallyk bildirip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň başlangyjy bilen kabul edilen resminamalaryň, ilkinji nobatda, Strategik ykdysady hyzmatdaşlyk hakynda Jarnamanyň hem-de Arkalaşygyň ýurtlarynyň daşary syýasat edaralarynyň arasyndaky hyzmatdaşlygy işjeňleşdirmek boýunça hereketleriň Maksatnamasynyň GDA agza döwletleriň ykdysady gatnaşyklarynyň gurluşyny berkitmäge hyzmat edendigini belledi.

HHR-iň daşary işler ministriniň orunbasary Le Ýuýçen türkmen we hytaý halklarynyň arasyndaky kökleri asyrlaryň jümmüşine — Beýik Ýüpek ýoly döwürlerine uzap gidýän, däp bolan dostlukly gatnaşyklaryň ähmiýetlidigini belledi. Makalada iki ýurduň Liderleriniň ýolbaşçylygynda döwletara gatnaşyklaryň döwrüň täze röwşüne eýe bolýandygy hem-de ähli ulgamlarda ynamly ösdürilýändigi nygtalýar.

BMG-niň Baş sekretarynyň syýasy meseleler boýunça kömekçisi Miroslaw Ýença, Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasynyň Baş sekretary Husraw Noziri, Türki dilli döwletleriň hyzmatdaşlyk geňeşiniň Baş sekretary Bagdad Amreýew, TRASEKA Hökümetara toparynyň hemişelik sekretariatynyň Baş sekretary Aset Asawbaýew, Halkara Zähmet Guramasynyň Ýewropa we Merkezi Aziýa ýurtlary boýunça sebit direktory Haýns Koller 27-nji sentýabrda Garaşsyzlygynyň 30 ýyllygyny belläp geçen Türkmenistan bilen mundan beýläk-de hyzmatdaşlyk etmek üçin açylýan mümkinçilikler baradaky garaýyşlaryny žurnalyň okyjylaryna ýetirdiler.

Bilimler we talyp ýaşlar güni hem-de täze, 2021-2022-nji okuw ýylynyň başlanmagy mynasybetli milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň beren umumy sapagy, çagalaryň bagtyýar geljeginiň bähbidine ýurdumyzyň ÝUNISEF bilen hyzmatdaşlygy, Türkmenistanyň daşary syýasatynyň ileri tutulýan ugurlary baradaky makalalar köp sanly okyjylar üçin uly gyzyklanma döreder.

“Diplomatik durmuşyň täzelikleri” diýen bölümde ýurdumyzyň wekiliýetleriniň agzalarynyň daşary ýurtlara hem-de dünýäniň dürli döwletleriniň we iri abraýly guramalaryň wekiliýetleriniň Türkmenistana saparlary, Daşary işler ministrlikleriniň arasyndaky geňeşmeler, bilelikdäki hökümetara toparlaryň mejlisleri, telefon arkaly söhbetdeşlikler, sanly ulgam arkaly gepleşikler, şeýle hem şu ýylyň üçünji çärýeginde geçirilen maslahatlar, ikitaraplaýyn we köptaraplaýyn duşuşyklar barada yzygiderli tertipde gysgaça hasabatlar beýan edilýär.

(TDH)

Aşgabat — Türkmenabat ýokary tizlikli awtomobil ýolunyň gurluşygyna badalga berleni ýaňy ýalydy. Gahryman Arkadagymyzyň tagallasy bilen başy başlanan sebitde iri möçberli taslamanyň — halkara derejeli döwrebap awtobanyň Aşgabat — Tejen böleginiň gurluşygy üstünlikli tamamlandy. Mälim bolşy ýaly, hormatly Prezidentimiziň Karary bilen halkara derejeli iri taslamanyň gurluşygy Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzalaryna ynanyldy. Türkmen telekeçileri dünýä ülňülerine laýyk gelýän, zamanabap ýoluň birinji tapgyryny öz wagtynda we ýokary hilli amal etmegi başardylar. Awtobanyň birnäçe ugur boýunça halkara güwänamalara mynasyp bolmagy-da muny doly tassyklaýar.

«Aşgabat» menzilinden başlanýan awtoban gadymy Beýik Ýüpek ýoluny yzarlap, Ahal we Mary welaýatlarynyň üstünden geçip, ýurduň gündogaryna — Lebap welaýatyna baryp ýeter. Ol ýurdumyzyň sebitlerini öňküden-de ýakynlaşdyrar, halkara derejede dost-doganlyk gatnaşyklaryny has-da berkider. Söwda işi bilen meşgullanýan telekeçiler üçin hem bu ýoluň ähmiýeti örän uludyr. Ol türkmen harytlarynyň diňe bir içerki bazarda däl, eýsem, daşarky bazarda hem çalt we isripsiz ýerlenmegine giň mümkinçilikleri döreder.

Türkmen sährasynyň içinden geçip, 203 kilometr aralyga uzaýan, hereket zolaklarynyň 6-syndan ybarat bolan bu awtomobil ýoluny synlap, türkmen gurluşykçylarynyň ukyp-başarnygyna «Berekella!» diýýärsiň. Onda diňe bir sürüjiler hem ýolagçylar üçin däl, ýoluň ugrunda ýerleşýän oba-şäherçeleriň ýaşaýjylary üçin-de ähli amatlyklar döredilipdir. Dürli görnüşli köprüleriň, suw akabalary, öý we çöl haýwanlary, oba hojalyk tehnikalary üçin ýerastydyr ýolüsti geçelgeleriň, aragatnaşyk, wideogözegçilik, radar ulgamlarynyň, dynç alyş meýdançalarynyň, töleg terminallarynyň, ýangyç guýujy beketleriň bolmagy bu ýolda aňrybaş şertleriň üpjün edilendigini alamatlandyrýar.

Ýol, köpri gurmak pederlerimizden nusga bolup galan asylly ýörelge, sogaply işleriň biri hasaplanýar. «Döwlet adam üçindir!» diýen baş ýörelgeden ugur alýan Gahryman Arkadagymyz il-ýurt bähbitli, umumadamzat ähmiýetli sogaply işleri bilen halkymyzyň bimöçber alkyşlaryna eýe bolýar. «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylynyň ajaýyp güýz gününde döwlet Baştutanymyzyň Aşgabat — Türkmenabat ýokary tizlikli awtomobil ýolunyň Aşgabat — Tejen böleginiň açylmagyna ak pata bermegi-de geljegimiziň nurana, ýollarymyzyň dowamly bolmagynyň nobatdaky güwäsidir.

Gutlymyrat JUMAMYRADOW,

Türkmenistanyň Prezidentiniň ýanyndaky Döwlet gullugy akademiýasynyň diňleýjisi.

Halaç etrabynyň Çohpetde obasynda gurlan Beýik Saparmyrat Türkmenbaşy adyndaky nah ýüplük egirme kärhanasy Lebap welaýatynda oba ýerinde işleýän ýeke-täk iri senagat kärhanasy bolup durýar. Ösüş basgançaklary bilen ýokary göterilýän kärhana, her ýyl bolşy ýaly, bu ýyly hem üstünlikli jemlemegi maksat edinýär. 10 aýlyk meýilnamada görkezilen 9 million 414 müň manatlyga derek 43 million 971 müň manatlyk önüm öndürilip, meýilnama artygy bilen ýerine ýetirildi. Netijede, ýüplügiň 4350 tonnasy öndürilip, ösüş depgini 149.5, göterime barabar boldy.

Önümi öz wagtynda satmak hem her bir kärhana üçin esasy wezipeleriň biri bolup durýar. Bu ýerde öndürilýän NM-34/1, NM-20/1, NM-17/1, NM-27/1 we NM-14/1 tipli ýüplükleriň ähli talaplara doly laýyk gelýändigi üçin mydama hyrydary ýetik. Türkiýe, Polşa, Eýran, Ermenistan, Russiýa ýaly döwletleriň bu döwürde satyn alan ýüplükleri 28 million 802 müň manatlyk boldy. Bu bolsa ähli öndürilen önümiň 60 göterimden gowragynyň daşary ýurtlara satylandygyny görkezýär. Elbetde, şeýle guwandyryjy netijeleri gazanmak ýeňil-ýelpaý iş däl. Pagta süýümini kabul edip alan pursadyňdan başlap, tä ol ýokary hilli ýüplüge öwrülýänçä işleriň birnäçe tapgyry ýerine ýetirilýär. Biri-biri bilen berk baglanyşykly bolan şol işleriň ýerine ýetirilişine berk gözegçilik edilýär. Inžener-tehnolog Ogulsapar Jumageldiýewa, ussalar Bahtiýar Mämmedow, Akmyrat Gurbanow dagy bu babatda öz işiniň ussatlary hasaplanýar. Şular ýaly tejribeli hünärmenleriň tagallalary bilen fabrigiň içindäki ähli sehlerde ýokardan üflemek we sormak arkaly howalandyrmak, çyglylandyrmak ulgamynyň ähli kanallarynyň durky täzelenip, olar täze enjamlar bilen çalşyryldy. Munuň özi sehlerde howanyň derejesiniň üýtgewsiz bolmagyny, çyglylygyň kada görä saklanmagyny üpjün edýär. Galyberse-de, bu ýerde «Rieter-20» kysymly egriji maşynlaryň täze we has kämilleşen «Rieter-60» kysymly maşynlar bilen çalşylyp başlanmagy öndürijiligiň has-da artmagyna kömek edýär. Bu egriji maşynlary işledýän tejribeli egrijiler Mahym Mämmedowa, Parahat Döwletowa, Şeker Jumaýewa dagy özleri barada edýän aladalary üçin hormatly Prezidentimiziň adyna alkyş aýdýarlar.

Her ýylda 300 müň tonnadan gowrak «ak altyny» ösdürip, Watan harmanyna goşýan Lebap welaýatynyň zähmetkeşleri üçin mähriban Arkadagymyz 2014-nji ýylyň fewral aýynda birbada iki sany pagta egriji fabrigi açyp berdi. Türkmenabat we Seýdi şäherlerinde gurlan pamyk we pagta egriji bu fabrikler hem şu günki günde doly güýjünde işledilip, indi welaýatda öndürilýän nah ýüplügiň möçberi 30 müň tonna golaýlaýar. Geljekde ol ýene-de artdyrylar. Täze iş orunlarynyň döremegi, öndürilýän pagtanyň köp böleginiň harytlyk önüm derejesine ýetirilip, daşarky bazarlara çykarylmagy ýurdumyzyň ykdysady ösüşine oňyn täsirini ýetirýär. Şeýlelikde, türkmen dokmaçylary her ýyly mynasyp zähmet sowgatlary bilen jemlemegi başarýarlar.

Hudaýberen ABRAÝEW.

«Türkmenistan».

Hormatly Prezidentimiziň ylmy taýdan esaslandyrylan ykdysady strategiýasyna esaslanan, halkymyzyň abadançylygyny we durnukly ykdysady ösüşi üpjün edýän düýpli özgertmeler üstünlikli amala aşyrylýar. Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe döwletimiz tarapyndan ilatyň durmuş goraglylygyny üpjün etmäge uly üns berilýär. Döwlet tarapyndan öz haryt öndürijilerine goldaw berilmegi esasynda, içerki bazary ösdürmäge, ýeterlik derejede bäsleşik gurşawyny döretmäge hem uly üns gönükdirilýär. Ýöredilýän döwlet syýasaty, ýurduň köpugurly ykdysady kuwwaty ägirt uly wezipeleri çözmäge hem-de halk hojalyk toplumynyň ähli pudaklarynda hil taýdan täze netijeleri gazanmaga mümkinçilik berýär.

Eziz Watanymyzda Garaşsyzlyk ýyllary içinde durnukly ykdysady ösüşiň gazanylmagy milli bähbitleriň täze mazmun bilen baýlaşdyrylmagyna getirdi. Milli ykdysadyýetiň howpsuzlygyna baha berlende, esasy ulanylýan görkezijiler maýa goýum we innowasiýa bilen baglanyşyklydyr. Çünki milli hojalygyň maddy ulgamy diňe maýa goýumlaryňdyr innowasiýalaryň hasabyna artýar we täzelenýär. Ýurduň maýa goýum işlerini barha höweslendirmegi önümçiligiň täzelenmegine, ykdysady gatnaşyklaryň durmuş ulgamy bilen utgaşykly ösüşiniň gazanylmagyna, ilatyň durmuş ýagdaýynyň ýokarlanmagyna getirýär. Ýurduň ylmy-tehniki kuwwaty çalt ösýän bolsa, onda ykdysadyýet hem durnukly ösüşini dowam etdirýär. Munuň üçin bolsa, maýa goýumlaryň we innowasiýalaryň giňden durmuşa ornaşdyrylmagy zerurdyr. Maýa goýum işi jemgyýetiň üznüksiz önümçiliginiň möhüm düzüm bölegidir. Maýa goýum — munuň özi milli we daşary ýurt maýalarynyň ykdysadyýetiň pudaklaryna uzak möhletleýin goýlan sermaýasydyr. Maýa goýumlar geljekde has uly girdeji gazanmak maksady bilen, häzirki geljek peýdany almakdan saklanyp, ony ösüşe ugrukdyrmakdyr. Maliýeleşdirmegiň, şol sanda maýa goýumlaryň çeşmeleri bolup hususy we daşyndan çekilen serişdeler çykyş edýär. Maýa goýumlar ykdysadyýetiň düzümleýin täzeden emele gelmeginde möhüm ähmiýete eýedir. Täze şertlere laýyk gelýän önümçiligi döretmek we ösdürmek, ozalky önümçiligi täzeçil ugurlara gönükdirmek gös-göni maýa goýumlar bilen baglanyşyklydyr.

Hormatly Prezidentimiz durnukly ösüşi üpjün etmekde milli ykdysadyýetimize maýa goýumlaryň çekilmegine uly üns gönükdirýär. Milli Liderimiz şu ýylyň 22-nji oktýabrynda sanly ulgam arkaly geçiren Ministrler Kabinetiniň nobatdaky mejlisinde «Durnuklaşdyryş gaznasynyň serişdelerini maýa goýum hökmünde gönükdirmegiň Tertibini tassyklamak hakynda» Karara gol çekdi. Durnuklaşdyryş gaznasy Türkmenistanyň Merkezleşdirilen býujetiniň çykdajylardan artykmaç girdeji böleginiň netijeli ulanylmagyny, halkymyzyň durmuş derejesiniň mundan beýläk-de ýokarlandyrylmagyny üpjün etmek maksady bilen, 2008-nji ýylda döredilipdi. Resminama laýyklykda, durmuşa geçirilýän döwlet maýa goýum syýasatyna laýyklykda, önümçilik we durmuş maksatly binalaryň hem-de desgalaryň gurluşyklarynyň alnyp barylýandygy we olaryň täzeleriniň gurluşygynyň meýilleşdirilýändigi nazarda tutulyp, Durnuklaşdyryş gaznasynyň serişdelerini karz edaralarynyň depozit hasaplaryna geçirmek arkaly döwlet düzümleriniň hem-de hususy bölegiň täze önümçiliklerini we söwda şertnamalaryny meýilleşdirmek üçin gysga, orta hem-de uzak möhletli karzlary bermek göz öňünde tutulýar. Býujet kodeksine laýyklykda, bu resminamada karz bermegiň ugurlary giňeldildi we şertleri kämilleşdirildi. Şeýle hem Türkmenistanyň kanunçylygyna laýyklykda, karz alyja bir taslamanyň çäklerinde berilýän karz serişdeleriniň aňryçäk möçberleri kesgitlenildi.

Bu strategik ähmiýetli ätiýaçlyk maliýe serişdeleriniň maksada laýyk peýdalanylmagy, karz-pul syýasatyny oýlanyşykly alyp barmakda, ykdysady ösüşiň ýokary depginini saklamakda oňyn täsirini ýetirýär. Milli we döwlet maksatnamalarynyň çäklerinde meýilleşdirilýän, ilatyň ýaşaýyş-durmuş şertleriniň gowulandyrylmagyna, ýurdumyzyň tehniki we tehnologiýa taýdan döwrebaplaşdyrylmagyna gönükdirilen taslamalary durmuşa geçirmäge oňyn täsir edýär. Häzirki döwrümizde ýurdumyzda dürli desgalaryň ençemesiniň gurluşygy alnyp barylýar. Iň iri taslamalaryň biri-de Ahal welaýatynyň täze dolandyryş merkeziniň gurluşygydyr. Bu ýerde gurulýan dürli maksatly gurluşyklaryň öz wagtynda, ýokary hilli gurulmagy üçin milli Liderimiz işleriň gidişi bilen, yzygiderli tanşyp durýar, iş saparynda bolup, her bir taslamanyň durmuşa geçirilişini gözegçiliginde saklaýar. Maýa goýumlarynyň ýerlikli gönükdirilmegi, ätiýaçlyk serişdeleriniň iş ýüzünde peýdalanylmagyny, milli we döwlet maksatnamalarynda bellenilen taslamalaryň meýilleşdirilen döwründe ýerine ýetirilmegine ýardam berer.

Bazar şertlerine geçmekde alnyp barylýan özgertmelere täzelikleri, kämilleşdirmeleri girizip durmak hökmandyr. Şonuň üçin ykdysadyýeti has işjeňleşdirmegiň ýoluny gözlemekde onuň ösüş we durnuklylyk nokadyny gözlemek möhümdir. Munuň üçin maýa goýum işini has işjeňleşdirmek möhümdir. Ykdysady ösüşiň ýokary depgininiň saklanylmagy döwlet býujetiniň yzygiderli ösüp durmagyny üpjün edýär. Döwlet býujetiniň yzygiderli ýokarlanmagy, onuň agramly böleginiň halkyň durmuş-medeni maksatlaryna gönükdirilmegi öz gezeginde halkyň sarp edijilik mümkinçiliginiň has-da artmagyna getirýär. Ýokary sarp edijilikli jemgyýeti döretmek bolsa, hormatly Prezidentimiziň alyp barýan durmuş syýasatynyň baş aladalarynyň biridir. Halkymyzyň durmuş-medeni ýagdaýyny ýokarlandyrmak boýunça ýörite maksatnamalaryň kabul edilmegi, bu maksatnamalaryň durmuşa çaltlyk bilen ornaşdyrylmagy ýurdumyzyň ilatynyň sarp edijiliginiň has ýokarlanmagyna getirýär.

Ýurdumyzyň maýa goýum we innowasiýa syýasatynyň üstünlikli durmuşa geçirilýändigi guwandyryjy ösüşleriň biridir. Maýa goýum we innowasiýa işiniň ýokary derejede üpjün edilen ýurdunda ösüş-özgerişler mümkin bolýar, ösüşiň geljegi kepillendirilýär, ýaşlar syýasaty üstünlikli durmuşa geçirilýär. Öňde goýlan maksatnamalaryň üstünlikli durmuşa geçirilmegi Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe ýurdumyzyň mundan beýläk-de okgunly ösmegini, halkymyzyň abadan, ähli babatda mynasyp durmuşyny üpjün edýär. Goý, milli Liderimiziň il-ýurt bähbitli ähli tutumlary hemişe rowaçlyklara beslensin!

Oguljeren NURYÝEWA,

Türkmen döwlet ykdysadyýet we dolandyryş institutynyň mugallymy.

Hormatly Prezidentimiziň parasatly baştutanlygynda milli ykdysadyýetimiz döwrebap ösdürilýär. Häzirki döwrüň şertlerinde ýokary tehnologiýaly sanly ykdysadyýeti döretmek boýunça toplumlaýyn işler alnyp barylýar. «Sanly ykdysadyýete geçilmegi maýa goýum işjeňligini ösdürmäge, döwlet dolandyrylyşynyň öňdebaryjy usullaryny ornaşdyrmaga we täze iş orunlaryny döretmäge, maglumat tehnologiýalaryny ulanmagyň hasabyna ähli pudaklaryň işiniň netijeliligini ýokarlandyrmaga ýardam edýär» diýip, döwlet Baştutanymyz belleýär.

Ýurdumyzda milli ykdysadyýetimizi diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürmek, sanly ulgamy ornaşdyrmak, ylmyň gazananlaryny we maglumat-aragatnaşyk tehnologiýalaryny işjeň özleşdirmek, bilim ulgamynyň işini kämilleşdirmek, ony hil taýdan dünýäniň ösen derejesine çykarmak möhüm wezipe bolup durýar. Sanly ulgamyň durmuşa giňden ornaşdyrylmagy zehinli ýaşlaryň ýüze çykmagyna uly täsir edýär. Şundan ugur alnyp, Balkanabat nebitçilik orta hünär okuw mekdebimizde hem sanly bilim ulgamyny ornaşdyrmak boýunça netijeli işler durmuşa geçirilýär. Talyplara hemme dersler boýunça öwredilýän sapaklar we olaryň nazaryýetde alýan bilimleri sanly ulgamyň üsti bilen kämilleşdirilip, özleşdirilýär. Şeýle-de synaglaryň ýöriteleşdirilen kompýuter otagynda test görnüşinde, soraglara jogap bermek usulynda geçirilmegi talyplaryň bilim derejesini has-da ösdürmäge ýardam berýär.

Garaşsyz, hemişelik Bitarap Watanymyzda dünýäniň öňdebaryjy, kämil, innowasion tehnologiýalary bilen enjamlaşdyrylan sanly bilim ulgamyny ösdürmekde giň möçberli işleri alyp barýan, ylmy taýdan esaslandyrylan ykdysady strategiýasy bilen möhüm wezipeleriň üstünlikli çözülmegine ak ýol açyp berýän Gahryman Arkadagymyzyň jany sag, ömri uzak, belent başy aman bolup, il-ýurt, döwlet ähmiýetli beýik işleri mundan beýläk-de rowaç alsyn!

Tuwak ARAZOW,

«Türkmennebit» döwlet konserniniň Balkanabat nebitçilik orta hünär okuw mekdebiniň mugallymy.

Garaşsyzlyk ýyllarynda ýurdumyz milli ykdysadyýetimiziň ähli ulgamlarynda belent sepgitlere ýetdi. Geçen döwürde berkarar Watanymyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmäge, mähriban halkymyzyň ýaşaýyş-durmuş derejesini ýokarlandyrmaga gönükdirilen, hemmetaraplaýyn oýlanyşykly we anyk delillere esaslanýan maksatnamalar üstünlikli amala aşyryldy. Bäsleşige ukyply ykdysadyýetiň milli nusgasy döredildi we hereket edýär.

Ýurdumyzyň ykdysadyýetiniň ösüşi orta we uzakmöhletleýin döwürlere niýetlenilen milli we döwlet maksatnamalarynyň esasynda amala aşyryldy. Häzirki döwürde Türkmenistanda elektroenergetika, nebit-gaz çykarýan, nebiti gaýtadan işleýän, himiýa we nebit-himiýa senagatlary, maşyngurluşyk we demri gaýtadan işleýän, gurluşyk materiallaryny öndürýän desgalar, ýeňil we azyk senagatynyň kärhanalary bilen üpjün edilen, köp pudakly, dürli maksatly ykdysadyýet döredildi.

Türkmenistan dünýäniň köpsanly döwletleri bilen söwda-ykdysady gatnaşyklaryny alyp barýar. 2014-nji ýylyň 16-njy awgustynda «Daşary ykdysady iş hakynda» Türkmenistanyň Kanuny kabul edildi. Daşary ykdysady syýasatynyň netijeliligini artdyrmak üçin hyzmatdaşlyk etmek boýunça ýöriteleşdirilen hökümetara toparlar döredilýär, olaryň işi söwda-ykdysady, maýa goýumlar we beýleki ugurlary öz içine alýar.

Hormatly Prezidentimiziň işjeň täzeçil syýasaty durmuşa geçirmeginiň netijesinde bu günki gün Türkmenistan dünýäde uly abraýa eýe boldy. Türkmenistan «Açyk gapylar» syýasatyna eýerip, netijeli daşary syýasat ýörelgesini yzygiderli durmuşa geçirýär, özüniň parahatçylyk ýörelgelerini bütin adamzadyň bähbidine goýmaga çalyşýar. Ýurdumyzyň içerki hem-de daşarky syýasatynyň netijesinde bu gün Türkmenistan dünýä giňişliginde güýçli depginler bilen ösýän, ykdysady taýdan kuwwatly, syýasy taýdan durnukly, sebit we halkara gatnaşyklaryna işjeň gatnaşyjy, ynamdar hyzmatdaş ýurtlaryň hatarynda giňden tanalýar.

Häzirki döwürde Türkmenistan dünýäniň köpsanly döwletleri bilen söwda-ykdysady gatnaşyklary alyp barýar. Daşary ykdysady syýasat Türkmenistana halkara derejesindäki iri taslamalary durmuşa geçirmäge mümkinçilik berýär. Daşary ýurtly hyzmatdaşlara iri möçberli maýa goýum taslamalarynyň, uly senagat toplumlarynyň gurulmagyna işjeň gatnaşmak üçin giň mümkinçilikler açylýar.

Mukaddes Garaşsyzlygymyzyň gazananlary, Berkarar döwletiň bagtyýarlyk döwrüniň şanly ösüşleri biziň nurana geljegimize bolan ynamymyzy berkidýär. Bu beýik ynamyň gözbaşynda bolsa ata Watanymyzyň halkara derejesindäki abraý-mertebesini şöhratlandyrýan, il-gününiň abadançylygy ugrunda ýadawsyz alada edýän Gahryman Arkadagymyz dur. Goý, hormatly Prezidentimiziň jany sag, başy dik, ömri uzak bolsun, döwletli işleri elmydama rowaç alsyn!

Umida SAPAROWA,

Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň Ykdysadyýet, maliýe we durmuş syýasaty baradaky komitetiniň agzasy.

Aşgabat, 1-nji noýabr (TDH). Şu gün hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň käbir orunbasarlary hem-de paýtagtymyzyň we welaýatlaryň häkimleri bilen sanly ulgam arkaly nobatdaky iş maslahatyny geçirdi. Onda ýurdumyzyň sebitlerini hem-de paýtagtymyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmek, möwsümleýin oba hojalyk işleriniň alnyp barlyşy, ählihalk bag ekmek dabarasyna hem-de öňde boljak şanly senelere görülýän taýýarlyk işleri ara alnyp maslahatlaşyldy.

Döwlet Baştutanymyz iş maslahatyny açyp, Aşgabat şäheriniň häkimi R.Gandymowy hem-de Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň paýtagtymyza gözegçilik edýän orunbasary Ç.Purçekowy göni aragatnaşyga çagyrdy.

Aşgabat şäheriniň häkimi paýtagtymyzdaky işleriň ýagdaýy, arassaçylyk kadalaryny berjaý etmek hem-de ýurdumyzyň baş şäherini mundan beýläk-de abadanlaşdyrmak boýunça geçirilýän çäreler, dürli maksatly desgalarda alnyp barylýan gurluşyk işleriniň depgini, gyş möwsümine görülýän taýýarlyk barada hasabat berdi.

Hormatly Prezidentimiz hasabaty diňläp, paýtagtymyzda ýaýbaňlandyrylan ähli işleriň ýokary hil derejesinde hem-de estetik we ekologik talaplaryň göz öňünde tutulyp, toplumlaýyn esasda amala aşyrylmalydygyny belledi. Şunda ilatyň ýokary amatly ýaşaýyş-durmuş şertleriniň üpjün edilmegi üýtgewsiz talap bolup durýar. Şunuň bilen baglylykda, milli Liderimiz Aşgabat şäherini ösdürmegiň uzak geljegi nazarlaýan meýilnamasynyň durmuşa geçirilmegine örän oýlanyşykly çemeleşilmeginiň zerurdygyna ünsi çekdi.

Döwlet Baştutanymyz gyş paslynyň golaýlaşmagy bilen baglylykda paýtagtymyzyň häkimine ýyladyş ulgamlarynyň bökdençsiz işledilmegini, jemagat gulluklarynyň işleriniň utgaşdyrylmagyny üpjün etmek meselelerini berk gözegçilikde saklamagy tabşyrdy.

Döwlet Baştutanymyz Aşgabat şäherini mundan beýläk-de ösdürmek boýunça öňde durýan möhüm wezipeler baradaky gürrüňi dowam edip, ýurdumyzyň baş şäherini abadanlaşdyrmak boýunça işleri berk gözegçilikde saklamagy häkimden talap etdi. Paýtagtymyzda arassaçylyk kadalaryny saklamak üçin niýetlenilen tehnikalar netijeli işledilmelidir. Şonuň bilen birlikde milli Liderimiz Aşgabat şäheriniň ýylylyk, suw, energiýa hem-de gaz üpjünçilik ulgamlarynyň bökdençsiz işledilmegini üpjün etmegiň möhümdigini belledi.

Aşgabat özüniň belent derejesine laýyklykda, ähli babatda, şol sanda abadançylyk hem-de adamlaryň ýaşamagy üçin amatly şertleri döretmek, öňdebaryjy, sanly tehnologiýalary, bezeg, ekologiýa ugurlarynda nusgalyk şäher bolmalydyr diýip, hormatly Prezidentimiz nygtady hem-de wise-premýere we Aşgabat şäheriniň häkimine degişli tabşyryklary berdi.

Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary Ç.Purçekow gözegçilik edýän düzümlerinde alnyp barylýan işler, desgalaryň gurluşygynyň ýokary derejesini, gyş möwsüminde elektrik energiýasynyň we ýylylyk ulgamlarynyň bökdençsiz işini üpjün etmek hem-de himiýa senagatyny ösdürmek boýunça geçirilýän çäreler barada hasabat berdi.

Hormatly Prezidentimiz hasabaty diňläp, ýurdumyzda amala aşyrylýan gurluşyk işleriniň ýagdaýyny seljermegine, binalary gurmagyň berk gözegçilikde saklanylmalydygyna ünsi çekip, bu babatda wise-premýere anyk görkezmeleri berdi.

Şunuň bilen baglylykda döwlet Baştutanymyz pudaklaryň ösdürilmegini, gurluşyk toplumynyň zerurlyklaryny doly möçberde üpjün etmek üçin ähli şertleriň döredilmelidigini aýratyn belledi.

Milli Liderimiz öňde goýlan wezipeleriň durmuşa geçirilmegine jogapkärçilikli çemeleşmegiň zerurdygyny nygtap, degişli düzümleriň, inženerçilik-tehniki ulgamlaryň döwrebaplaşdyrylmagyna, himiýa senagatynda, energetika pudagynda işleriň kämilleşdirilmegine, toplumda sanly ulgamyň hem-de öňdebaryjy tehnologiýalaryň işjeň ornaşdyrylmagyna, ýyladyş ulgamlarynyň bökdençsiz işledilmegini üpjün etmek, umuman, halkymyzyň ýaşaýyş-durmuş şertlerini yzygiderli gowulandyrmak meseleleriniň toplumlaýyn çözülmegine aýratyn üns bermegiň “Döwlet adam üçindir!” diýen şygary ýörelge edinen ýurdumyzyň baş maksadydygyny aýdyp, bu babatda wise-premýere birnäçe anyk tabşyryklary berdi.

Soňra hormatly Prezidentimiz sanly ulgam arkaly geçirilýän iş maslahatyny Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň obasenagat toplumyna gözegçilik edýän orunbasary E.Orazgeldiýew hem-de welaýatlaryň häkimleri bilen dowam etdi.

Ilki bilen, Ahal welaýatynyň häkimi Ý.Gurbanow sebitdäki işleriň ýagdaýy, möwsümleýin oba hojalyk işleriniň depginini güýçlendirmek boýunça alnyp barylýan çäreler barada hasabat berdi. Daýhanlaryň tutanýerli zähmeti bilen ösdürilip ýetişdirilen pagta hasylyny gysga möhletde isripsiz ýygnamak hem-de ýygnalan hasyly harmanhanalara daşamak üçin oba hojalyk tehnikalarynyň guramaçylykly ulanylýandygy barada habar berildi. Kärendeçi pagtaçylar ýetişdirilen hasyly doly we ýitgisiz ýygnap almak üçin tutanýerli zähmet çekýärler.

Güýzlük bugdaý ekişiniň öz wagtynda tamamlanandygy hem-de gök maýsaly meýdanlarda suw tutmak we tehnikalary, enjamlary ulanmak arkaly olara ideg etmek işleriniň talabalaýyk alnyp barylýandygy barada aýdyldy. Şunda agrotehnikanyň talaplarynyň berjaý edilmegine uly ähmiýet berilýär.

Ýurdumyzda azyk bolçulygyny üpjün etmek üçin welaýatyň ekerançylyk meýdanlarynda bellenilen möhletlere laýyklykda, güýzlük ýeralmanyň hem-de beýleki gök önümleriň hasylyny ýygnamak işleri dowam edýär.

Şunuň bilen birlikde “Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2019 — 2025-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasyna” hem-de Oba milli maksatnamasyna laýyklykda meýilleşdirilen işleri öz wagtynda we ýokary hilli ýerine ýetirmek babatynda alnyp barylýan çäreler barada hasabat berildi. Hususan-da, welaýatyň gurluşyk meýdançalaryndaky işleriň ýagdaýy hem-de ýerlerde durmuş-ýaşaýyş düzümlerini kämilleşdirmek boýunça amala aşyrylýan işler barada aýdyldy.

Döwlet Baştutanymyz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, pagta ýygymy möwsüminde işleri toplumlaýyn hem-de öz wagtynda ýerine ýetirmegiň möhümdigine ünsi çekip, degişli agrotehniki çäreleriň depginini güýçlendirmek wezipesini öňde goýdy.

Milli Liderimiz pagta ýygymy möwsüminiň depgini bilen gyzyklanyp, welaýatyň käbir etraplarynda bu wajyp işiň depgininiň pesdigine häkimiň ünsüni çekdi. Hormatly Prezidentimiz bu işde häzirki zaman oba hojalyk tehnikalaryny netijeli ulanmagyň zerurdygyny belledi. Döwlet Baştutanymyz welaýatyň ekerançylyk meýdanlarynda ähli işleriň oba hojalykçy alymlaryň maslahatlaryna laýyklykda amala aşyrylmalydygyny nygtap, häkime hem-de wise-premýere degişli tabşyryklary berdi, şol sanda “ak altyn” hasylyny soňky hanasyna çenli ýygnap almagy tabşyrdy.

Ýurdumyzda azyk bolçulygyny pugtalandyrmak maksady bilen, güýzlük ýeralmanyň, gök we bakja hem-de beýleki azyklyk ekinleriň hasylyny gysga möhletde ýygnap almak zerurdyr.

Welaýatyň häkimine 6-njy noýabrda sebitde güýzki bag ekmek möwsüminde göz öňünde tutulan bag ekmek dabarasyna öz wagtynda taýýarlyk görmek barada degişli tabşyryklar berildi.

Hormatly Prezidentimiz bellenilen wezipeleri ýokary derejede ýerine ýetirmegiň, düzümleýin taslamalaryň durmuşa geçirilişine, şeýle hem welaýatda gurulýan medeni-durmuş maksatly binalaryň gurluşygyna gözegçiligi güýçlendirmegiň möhümdigine ünsi çekip, şunda işleriň ýokary hiliniň, öz wagtynda tamamlanmagynyň, gurulýan binalaryň halkara ölçeglere kybap gelmeginiň esasy görkeziji bolup durýandygyny aýdyp, bu babatda häkime degişli görkezmeleri berdi.

Soňra Balkan welaýatynyň häkimi T.Atahallyýew sebitde geçirilýän işler, ilkinji nobatda, bugdaý ekişiniň üstünlikli tamamlanandygy, möhüm oba hojalyk möwsümi bolan pagta ýygymynyň guramaçylykly geçirilýändigi, beýleki oba hojalyk ekinleriniň, hususan-da, ýeralmanyň hem-de gant şugundyrynyň hasylynyň ýygnalýandygy, ählihalk bag ekmek dabarasyna taýýarlyk görlüşi barada hasabat berdi.

Şu günler welaýatda ýetişdirilen “ak altyn” hasylyny gysga möhletde hem-de ýitgisiz ýygnap almak üçin hemme zerur çäreler görülýär. Şunda pagta ýygyjy kombaýnlaryň netijeli işledilmegini üpjün etmek, ýygnalan hasyly harmanhanalara hem-de pagta arassalaýjy kärhanalara bökdençsiz daşamak üçin tagallalar edilýär.

Welaýat häkimi Oba milli maksatnamasynyň ýerine ýetirilişi, ulanylmaga berilmegi meýilleşdirilen desgalarda işleriň barşy hem-de şanly senelere taýýarlyk görlüşi barada hem hasabat berdi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, welaýatyň etraplarynda pagta ýygymynyň depgini bilen gyzyklandy. Şunuň bilen baglylykda, döwlet Baştutanymyz howanyň amatly şertlerinden peýdalanyp, pagta ýygymy möwsümini öz wagtynda tamamlamak üçin işleri güýçlendirmek barada häkime hem-de wise-premýere birnäçe anyk tabşyryklary berdi. Daýhanlaryň öndürijilikli zähmet çekmegi üçin mümkinçilikleri döretmäge, bar bolan maddy-enjamlaýyn serişdeleri netijeli ulanmaga berk gözegçilik ýola goýulmalydyr diýip, döwlet Baştutanymyz belledi.

Milli Liderimiz ýygnalan hasyly harmanhanalara öz wagtynda we ýitgisiz eltmegiň hem-de agrotehnikanyň ähli kadalaryny berk berjaý edip, ýokary hilli saklanylmagynyň wajypdygyna ünsi çekdi.

Döwlet Baştutanymyz obasenagat toplumynda amala aşyrylýan özgertmeleriň ähmiýetini nygtap, ekerançylyk işleriniň ýerine ýetirilişine hemmetaraplaýyn jogapkärli çemeleşmegiň wajypdygyny aýtdy. Hormatly Prezidentimiz bugdaýa suw tutmagy agrotehnikanyň kadalaryna laýyklykda geçirmegiň, dänelik ekinlere ideg etmegiň şu gün bu ugurdaky örän wajyp işdigini aýdyp, bu babatda häkime degişli görkezmeleri berdi.

Milli Liderimiz amala aşyrylýan döwlet maksatnamalarynyň çäklerinde welaýaty durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň ileri tutulýan ugurlary barada durup geçip, dürli maksatly desgalary öz wagtynda ulanmaga bermek boýunça anyk tabşyryklary berdi. Şolaryň gurluşygy bildirilýän ýokary talaplara laýyklykda alnyp barylmalydyr.

Soňra sanly ulgam arkaly geçirilýän iş maslahatynda Daşoguz welaýatynyň häkimi N.Nazarmyradow sebitdäki işleriň ýagdaýy, pagta hasylyny ýokary depginde ýygnamak, güýzlük däne ekinlerine hyzmat etmek boýunça işleriň agrotehnikanyň kadalaryna laýyklykda geçirilýändigi, şanly senelere görülýän taýýarlyk işleri barada hasabat berdi.

Hususan-da, geljek ýylyň bugdaý hasylynyň düýbüni tutmak üçin galla ekişiniň üstünlikli tamamlanylandygy, bugdaý ekilen meýdanlara gögeriş we ösüş suwuny tutmak, agrotehniki çäreleri geçirmekde tehnikanyň we enjamlaryň netijeli peýdalanylýandygy barada habar berildi. Şonuň bilen birlikde, ýetişdirilen pagta hasylyny kombaýnlar bilen ýitgisiz ýygnamak arkaly ýygymyň depgininiň güýçlendirilmegi, ýygnalan pagta hasylyny kabul ediş bölümlerine bökdençsiz daşamak meseleleri üns merkezinde saklanylýar.

Şalynyň we beýleki oba hojalyk ekinleriniň bol hasylyny almak maksady bilen agrotehnikanyň kadalaryna laýyklykda işler alnyp barylýar. «Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2019 — 2025-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasynyň» hem-de Oba milli maksatnamasynyň çäklerinde degişli işleriň geçirilýändigi habar berildi.

Dürli maksatly desgalardaky gurluşyk işleriniň ýagdaýy, ählihalk bag ekmek dabarasyna taýýarlyk görmek meseleleri berk gözegçilikde saklanylýar.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, merdana daýhanlarymyzyň tutanýerli zähmeti bilen ýetişdirilen pagta hasylynyň öz wagtynda ýitgisiz ýygnalyp alynmagyny üpjün etmegi günüň möhüm meselesi hökmünde kesgitledi. Döwlet Baştutanymyz şu gyzgalaňly günlerde welaýatyň käbir etraplarynda pagta ýygymynyň depgininiň pesdigine ünsi çekdi. Milli Liderimiz munuň üçin bu möwsüme gatnaşýan ähli düzümleriň sazlaşykly işini üpjün etmek, pagtaçylar üçin göwnejaý şertleri döretmek meselelerini üns merkezinde saklamagyň zerurdygyny aýdyp, bu babatda wise-premýere hem-de häkime birnäçe anyk tabşyryklary berdi.

Bu ugurda öňde goýlan wezipeleriň oňyn çözülmegine, şol sanda welaýatda pudagyň maddy-enjamlaýyn binýadynyň doly derejede ulanylmagy, agrotehniki kadalaryň berk berjaý edilmegi, ekerançylaryň we mehanizatorlaryň netijeli zähmet çekmegi üçin ähli şertleri döretmek meselelerine toplumlaýyn çemeleşilmelidir.

Şonuň bilen bir wagtda döwlet Baştutanymyz geljek ýyl bol hasyl almagyň girewi bolan güýzlük bugdaý ekilen meýdanlara ideg edilende, agrotehniki kadalaryň berk berjaý edilmegini üpjün etmegi talap etdi. Azyk bolçulygynyň binýadyny pugtalandyrmak hem-de şaly, ýeralma hasylyny, gök-bakja we beýleki oba hojalyk önümlerini gysga möhletde ýygnap almak zerurdyr.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow 6-njy noýabra meýilleşdirilen güýzki bag ekmek dabarasynyň çäklerinde agaç nahallarynyň ekiljek ýerlerini hem-de olaryň möçberini kesgitlemek meselesine aýratyn üns berilmelidigini belledi.

Milli Liderimiz bu işleriň “Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2019 — 2025-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasynda” kesgitlenilen wezipeleriň talabalaýyk ýerine ýetirilmegine ýardam berjekdigini aýtdy hem-de häkime degişli görkezmeleri berdi.

Sanly ulgam arkaly geçirilýän iş maslahaty Lebap welaýatynyň häkimi Ş.Amangeldiýewiň hasabaty bilen dowam etdirildi. Häkim güýzlük bugdaý ekişiniň bellenilen möhletde üstünlikli tamamlanandygy, alnyp barylýan möwsümleýin meýdan işleri — pagta hasylyny çalt depginde ýygnap almak hem-de agrotehnikanyň kadalaryna laýyklykda geljek ýylyň bol hasylyny almak maksady bilen, güýzlük bugdaýa talabalaýyk ideg edilýändigi barada hasabat berdi.

Şu günler welaýatda “ak altynyň” ýetişdirilen hasylyny gysga möhletde we ýitgisiz ýygnap almak üçin zerur çäreler geçirilýär. Şunda pagta ýygyjy kombaýnlaryň netijeli işledilmegini üpjün etmek, ýygnalan hasyly kabul ediş harmanhanalaryna hem-de pagta arassalaýjy kärhanalara bökdençsiz tabşyrmak ugrunda ähli zerur tagallalar edilýär.

Mundan başga-da, häkim welaýatyň ekerançylyk meýdanlarynda şalynyň, ýeralmanyň, gök we bakja ekinleriniň bol hasylyny ýygnap almak boýunça geçirilýän çäreler barada hasabat berdi.

Şeýle hem ählihalk bag ekmek dabarasyna taýýarlyk görmek boýunça geçirilýän çäreler barada hasabat berildi, onuň dowamynda ýörite bölünip berlen ýerlerde agaç nahallary ekiler.

Häkim ýurdumyzy 2025-nji ýyla çenli durmuş-ykdysady taýdan ösdürmek boýunça Maksatnamada hem-de Oba milli maksatnamasynda göz öňünde tutulan wezipeleriň ýerine ýetirilişi barada hasabat bermek bilen, sebitde gurluşygy alnyp barylýan binalardaky işleriň ýagdaýy barada aýtdy. Şolary gurmak işleri bildirilýän ýokary talaplara laýyklykda alnyp barylýar.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, ekerançylyk meýdanlarynda alnyp barylýan ähli işleriň agrotehnikanyň görkezmelerine laýyklykda amala aşyrylmagyny we hil kadalarynyň berjaý edilmegini berk gözegçilikde saklamagyň zerurdygyna ünsi çekdi.

Milli Liderimiz welaýatda pagta hasylyny öz wagtynda ýygnamagyň depgininiň käbir etraplarda pesdigini aýdyp, kärendeçi daýhanlaryň tutanýerli zähmeti bilen ýetişdirilen pagta hasylyny gysga möhletlerde, ýitgisiz ýygnap almak hem-de Watanymyzyň harmanyna tabşyrmak üçin bar bolan ähli serişdeleriň peýdalanylmagynyň möhümdigine häkimiň we wise-premýeriň ünsüni çekdi we bu işiň depginini güýçlendirmek barada anyk tabşyryklary berdi.

Döwlet Baştutanymyz ilatymyzy ter we ýokumly önümler bilen bökdençsiz üpjün etmek, şeýle hem welaýatda ýetişdirilen ýeralma, şaly hasylyny gysga möhletde, ýitgisiz ýygnap almak üçin zerur çäreleriň öz wagtynda ýerine ýetirilmeginiň möhümdigini belledi.

Häkime öňde boljak ählihalk bag ekmek dabarasynyň çäklerinde sebitiň toprak-howa şertlerine laýyk gelýän bag nahallarynyň ekiljek ýerlerini kesgitlemek boýunça anyk görkezmeler berildi.

Milli Liderimiz “Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2019 — 2025-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasyna” hem-de Oba milli maksatnamasyna laýyklykda, şu ýyla bellenilen wezipeleriň öz wagtynda ýerine ýetirilmegi üçin zerur çäreleri görmegi tabşyrdy.

Soňra Mary welaýatynyň häkimi D.Annaberdiýew sebitdäki işleriň ýagdaýy, şol sanda oba hojalyk pudagynda alnyp barylýan işler, halkymyzyň durmuş derejesiniň ýokarlandyrylmagyna gönükdirilen döwlet maksatnamalaryny durmuşa geçirmek ugrunda geçirilýän çäreler barada hasabat berdi.

Ýetişdirilen hasyly dolulygyna ýygnap almak hem-de ony Watanymyzyň harmanlaryna tabşyrmak üçin welaýatyň ekin meýdanlarynda pagta hasylyny, gant şugundyryny ýygnap almak boýunça geçirilýän işler barada hasabat berildi. Şol bir wagtda kabul ediş bölümleriniň hem-de gaýtadan işleýän kärhanalaryň bökdençsiz işini üpjün etmek boýunça degişli çäreler geçirilýär.

Häkim bugdaý ekişiniň bellenilen möhletde tamamlanandygy barada hasabat berip, şu günler bu gymmatly azyklyk ekine gögeriş we ösüş suwunyň tutulýandygyny hem-de talabalaýyk ideg edilýändigini aýtdy.

Mundan başga-da, 6-njy noýabrda geçiriljek ählihalk bag ekmek dabarasyna görülýän taýýarlyk işleri barada hasabat berildi. Meýilleşdirilen çäreleri guramaçylykly geçirmek maksady bilen degişli düzümleriň sazlaşykly işleri üpjün edilýär.

Häkim Oba milli maksatnamasynda bellenilen çäreleriň ýerine ýetirilmegini üpjün etmek maksady bilen welaýatyň çäklerinde dürli maksatly desgalaryň gurluşyk işleriniň alnyp barylýandygyny aýtdy.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, welaýatda pagta ýygymynyň depgini bilen gyzyklandy. Şunda döwlet Baştutanymyz käbir etraplarda pagta ýygymynyň depginini güýçlendirmek, ýetişdirilen hasyly soňky hanasyna çenli ýygnap almak meseleleriniň üstünde durup geçdi. Milli Liderimiz pagtanyň örän gymmatly çig mal bolup durýandygyny belläp, ähli güýçleri we serişdeleri ýetişdirilen hasylyň öz wagtynda ýygnalyp alynmagyna hem-de göwnejaý derejede saklanylmagyny üpjün etmäge gönükdirmegi tabşyrdy.

Milli Liderimiz bular barada aýtmak bilen, häkime hem-de wise-premýere oba hojalyk tehnikalarynyň we enjamlarynyň bökdençsiz işledilmegini, oba zähmetkeşleriniň netijeli zähmeti üçin amatly şertleri döretmek meselesini berk gözegçilikde saklamagy tabşyrdy.

Döwlet Baştutanymyz bugdaý ekilen meýdanlary ýeterlik mukdarda suwaryş suwy bilen üpjün etmek, ýurdumyzyň her bir sebitiniň toprak-howa şertlerini nazara alyp, oba hojalygyna häzirki zaman suwaryş usullaryny ornaşdyrmak meselelerine ünsi çekdi.

Şeýle hem döwlet Baştutanymyz azyk bolçulygyny pugtalandyrmak maksady bilen, gök ekinlerden bol hasyl almak, dürli görnüşli oba hojalyk önümleriniň önümçiligini giňeltmek boýunça netijeli çäreleriň görülmelidigini belledi.

Hormatly Prezidentimiz welaýaty uzak möhletleri nazarlaýan durmuş-ykdysady taýdan ösdürmek wezipelerine degip geçmek bilen, häkime Oba milli maksatnamasynyň yzygiderli durmuşa geçirilmegini, dürli görnüşli agaç nahallarynyň ekiljek ýerlerini kesgitlemek boýunça meýilnamalaryň amala aşyrylmagyny berk gözegçilikde saklamagy tabşyrdy.

Milli Liderimiz welaýatda bina edilýän desgalarda gurluşyk işleriniň hiliniň üpjün edilmeginiň hem-de olaryň bellenilen möhletinde ulanylmaga berilmeginiň yzygiderli gözegçilikde saklanylmalydygyny belledi, bu babatda häkime anyk görkezmeleri berdi.

Soňra iş maslahaty Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary E.Orazgeldiýewiň hasabaty bilen dowam etdi. Wise-premýer ýurdumyzyň oba hojalyk toplumyndaky işleriň ýagdaýy, pagta ýygymy möwsüminiň depginini güýçlendirmek babatyndaky çäreler, ýurdumyzyň welaýatlarynda bugdaý ekişiniň jemleri barada hasabat berdi.

Obasenagat toplumynyň işgärleri hormatly Prezidentimiziň öňde goýan wezipelerini üstünlikli çözmek üçin ähli tagallalary edýärler. Pagtaçylarymyz bol hasyly ösdürip ýetişdirdiler we pagta taýýarlamak boýunça şertnamalaýyn borçnamalaryny ýerine ýetirmek üçin güýç-gaýratlaryny aýaman zähmet çekýärler. Şu günler pagta ýygymy güýçli depginde dowam etdirilýär, edermen daýhanlarymyz hasyly ýitgisiz ýygnap almak üçin ähli zerur çäreleri görýärler.

Şu günlerdäki amatly howa şertlerinden netijeli peýdalanyp, pagta hasylyny gysga möhletde ýygnap almak hem-de ony harmanhanalara pagta arassalaýjy kärhanalara daşamak üçin kombaýnlar, tehnikalar doly güýjünde işledilýär.

Ilatyň dürli görnüşli oba hojalyk önümlerine isleglerini kanagatlandyrmak boýunça işler yzygiderli alnyp barylýar. Şunuň bilen baglylykda, Daşoguz we Lebap welaýatlarynda şalynyň hem-de Balkan we Mary welaýatlarynda güýzlük gant şugundyrynyň bereketli hasylyny ýygnamak işleri dowam edýär.

Ýurdumyzda azyk bolçulygyny üpjün etmek üçin ekin meýdanlarynda güýzlük ýeralmanyň, gök hem-de beýleki oba hojalyk ekinleriniň hasylyny ýygnap almak boýunça işler alnyp barylýar.

Wise-premýer ählihalk bag ekmek dabarasyny geçirmek boýunça alnyp barylýan işler barada hem hasabat berdi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp hem-de ekerançylaryň öňünde duran ileri tutulýan wezipeleri gysga möhletde çözmäge ünsi çekip, pagta ýygymy möwsümini ýokary hilli tamamlamagyň zerurdygyny nygtady.

Döwlet Baştutanymyz oba hojalygynda amala aşyrylýan işleriň uly ähmiýetini belläp, bugdaý ekilen meýdanlarda ideg etmek we suw tutmak işleriniň agrotehnikanyň kadalaryna laýyklykda ýerine ýetirilmelidigine ünsi çekdi. Gök maýsalary zyýan berijilerden goramak üçin ähli zerur çäreler görülmelidir.

Milli Liderimiz pagtaçylaryň irginsiz zähmeti bilen ýetişdirilen bol “ak altyn” hasylyny ýitgisiz ýygnap almagyň hem-de tabşyrylan hasyl üçin hasaplaşyklary öz wagtynda geçirmek üçin mümkinçiliklerden netijeli peýdalanmagyň möhümdigini belledi.

Şu günler obasenagat toplumynda şalynyň, gant şugundyrynyň we beýleki ekinleriň hasylyny ýygnap almak işleri pudagyň öňünde durýan ileri tutulýan wezipelerdir diýip, döwlet Baştutanymyz sözüni dowam etdi. Milli Liderimiz ýurdumyzyň azyk bolçulygyny artdyrmak, ilaty ýylyň tutuş dowamynda ýeralma hem-de beýleki gök we bakja önümleri bilen üpjün etmek maksady bilen, şol önümleri kabul etmegiň, saklamagyň bildirilýän talaplara laýyklykda üpjün edilmegi babatynda tabşyryk berdi.

Hormatly Prezidentimiz ählihalk bag ekmek dabarasyny geçirmäge örän jogapkärli çemeleşmegiň zerurdygyny belläp, bag ekiljek ýerleri hem-de nahallary taýýarlamaga, geçiriljek giň möçberli çäräniň ýokary guramaçylygyny üpjün etmäge aýratyn üns bermek barada ýolbaşçylara görkezme berdi.

Şeýle hem döwlet Baştutanymyz Hasyl toýuny ýokary derejede geçirmek bilen bagly çäreleriň meýilnamasyny taýýarlamagy tabşyrdy. Bu dabaralarda daýhanyň asylly zähmeti, ekerançylarymyzyň, şol sanda pagtaçylaryň we gallaçylaryň ýeten belent sepgitleri öz mynasyp beýanyny tapmalydyr diýip, milli Liderimiz belledi.

Hormatly Prezidentimiz iş maslahatyny jemläp, onda garalan meseleleriň örän wajypdygyny belledi hem-de obasenagat toplumynyň öňünde durýan ýokary hilli oba hojalyk önümleriniň öndürilişini artdyrmagy, ýerden we suwdan netijeli peýdalanmagy, ekerançylygyň medeniýetini ýokarlandyrmagy, ýurdumyzda azyk bolçulygyny pugtalandyrmagy ilkinji nobatdaky wezipeleriň hatarynda görkezdi.

Milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedow sanly ulgam arkaly geçirilýän iş maslahatyny tamamlap, oňa gatnaşanlara mähriban halkymyzyň bagtyýarlygynyň, abadan durmuşynyň, berkarar Watanymyzyň mundan beýläk-de ykdysady ösüşiniň bähbidine giň möçberli özgertmeleri amala aşyrmak işlerinde uly üstünlikleri arzuw etdi.

Aşgabat, 1-nji noýabr (TDH). Şu gün Türkmen döwlet ykdysadyýet we dolandyryş institutynda milli pul birliginiň — manadyň dolanyşyga girizilmeginiň 28 ýyllygy mynasybetli, ylmy-amaly maslahat geçirildi. Maslahata döwlet we paýdarlar-täjirçilik banklarynyň, Ylymlar akademiýasynyň, Türkmenistanyň Prezidentiniň ýanyndaky Döwlet gullugy akademiýasynyň ýolbaşçylary hem-de ugurdaş ýokary okuw mekdepleriniň mugallymlary we talyplary, köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň wekilleri gatnaşdylar.

Maslahatyň gün tertibine täze taryhy eýýamda milli bank ulgamyny ösdürmek bilen bagly möhüm meseleler girizildi.

Ýygnananlar hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň bank ulgamynyň işgärlerine Gutlagyny uly ruhubelentlik bilen diňlediler. Onda, hususan-da: “Mukaddes Garaşsyzlygymyzyň 30 ýyllygynyň giňden bellenilýän we “Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany” diýlip yglan edilen ýylda hem ýurdumyzyň ykdysadyýetiniň möhüm ulgamy bolan bank ulgamy çalt depginler bilen ösýän ulgamlaryň birine öwrüldi. Häzirki döwürde bank ulgamynyň ygtybarlylygyny has-da ýokarlandyrmak boýunça alnyp barylýan işler döwlet syýasatymyzda möhüm orun eýeleýär. Sanly ulgamyň ornaşdyrylmagy, töwekgelçilikleri we maýa goýumlary dolandyrmagyň netijeli usullaryny ýokarlandyrmagyň, korporatiw dolandyrmak ulgamyny ösdürmegiň hem-de işewürlik ýagdaýlaryny kämilleşdirmegiň, bankyň girdejisini we düşewüntliligini artdyrmagyň esasynda durnukly ösüşi üpjün etmek geljek üçin möhüm wezipeleriň biridir” diýlip bellenilýär.

Gutlagda milli maksatnamalarymyzyň işjeň durmuşa geçirilmeginiň halkara giňişliginde-de öz beýanyny tapýandygy nygtalýar. Türkmenistanyň durnukly ykdysady ösüşine halkara guramalar tarapyndan hem oňyn baha berilýär. Dünýä ykdysadyýetinde çylşyrymly ýagdaýlaryň dowam edýändigine garamazdan, ýurdumyzyň halkara maliýe derejesi has-da pugtalandyrylýar. Muňa halkara agentlik tarapyndan Türkmenistana berlen derejeler hem şaýatlyk edýär.

Maslahatda edilen çykyşlarda 1993-nji ýylyň 1-nji noýabrynda türkmen manadynyň dolanyşyga girizilmeginiň türkmen döwletiniň taryhynda möhüm waka bolandygy bellenildi. Bu taryhy waka ýurdumyzyň garaşsyz ykdysady syýasatynyň başlanandygyny alamatlandyryp, Diýarymyzyň durmuş-ykdysady ösüşinde bellenilen sepgitlere üstünlikli ýetmekde, Garaşsyz, Bitarap Watanymyzyň döwlet esaslaryny pugtalandyrmakda möhüm orun eýeledi.

Soňky ýyllarda gazanylan üstünlikler hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň ykdysadyýetimizi diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürmäge hem-de daşarky täsirlere durnuklylygyny üpjün etmäge, ýurdumyzyň dünýä bazaryndaky ornuny pugtalandyrmaga gönükdirilen oýlanyşykly, ylmy taýdan esaslandyrylan ykdysady syýasatynyň miwesidir. Strategik meýilleşdirmäniň bitewi we çeýe ulgamyny döretmek, maliýe guralyny, döwletiň pul-karz, salgyt-býujet, nyrh syýasatyny kämilleşdirmek, milli pul birligimiziň durnuklylygyny saklamak milli Liderimiz tarapyndan işlenip taýýarlanylan ýurdumyzy hemmetaraplaýyn ösdürmegiň konsepsiýasynyň möhüm ugurlarydyr.

Şeýle hem çykyşlarda Türkmenistanyň ykdysadyýet we maliýe-bank ulgamlaryny döwrebaplaşdyrmakda gazanylan üstünlikler, Diýarymyzyň durmuş-ykdysady ösüşinde bank ulgamynyň eýeleýän orny bellenildi.

Häzir döwletimiziň dünýä ykdysady ulgamyna goşulyşmagyny çaltlandyrmak, halkara maliýe edaralary bilen hyzmatdaşlygy ösdürmek boýunça yzygiderli işler alnyp barylýar hem-de oňyn netijeler gazanylýar. Halkara Pul Gaznasy, Bütindünýä banky hem-de beýleki maliýe edaralary ykdysady we maliýe synlarynda Türkmenistanyň ykdysady ösüşiniň depginine ýokary baha berýärler.

Maslahata gatnaşyjylar türkmen döwletiniň häzirki döwrüň wajyp meselelerini çözmekde işjeň orny barada aýtmak bilen, milli Liderimiziň halk hojalygy toplumynyň ähli ulgamlarynda amala aşyrýan düýpli, oýlanyşykly özgertmeleriniň ýurdumyzyň mundan beýläk-de gülläp ösmegi üçin uly mümkinçilikleri döredýändigini bellediler.

2011 — 2030-njy ýyllar üçin Türkmenistanyň bank ulgamyny ösdürmegiň Döwlet maksatnamasyna, 2019 — 2025-nji ýyllarda Türkmenistanyň sanly ykdysadyýetini ösdürmegiň Konsepsiýasyna hem-de 2021 — 2025-nji ýyllarda Türkmenistanyň sanly ykdysadyýetini ösdürmegiň Döwlet maksatnamasyna laýyklykda, nagt däl hasaplaşyklaryň möçberini artdyrmak, milli hasaplaşyk ulgamynyň durnuklylygyny pugtalandyrmak hem-de banklaryň bäsdeşlige ukyplylygyny ýokarlandyrmak boýunça işler alnyp barylýar.

Sanly ykdysadyýete geçmek üstünlikli amala aşyrylýar. Programma üpjünçilikleri işlenip taýýarlanylýar. Bank amallarynyň sanly ulgama geçirilmegi diňe bir hyzmatlaryň görnüşlerini köpeltmek bilen çäklenmän, eýsem, olaryň hilini gowulandyrmaga, hasaplaşyklar üçin sarp edilýän wagty azaltmaga mümkinçilik berýär. Mundan başga-da banklara puluň dolanyşygyna gözegçilik etmäge hem-de degişli çözgütleri kabul etmäge ýardam berýär.

Çykyş edenleriň nygtaýşy ýaly, bank ulgamyna sanly ykdysadyýeti ornaşdyrmagyň esasy maksady işiň has köp zähmeti talap edýän görnüşlerini awtomatlaşdyrmakdan, maliýe-ykdysady ulgamyň işini işjeňleşdirmekden, hyzmatlaryň görnüşlerini artdyrmakdan, netijeliligi we hili ýokarlandyrmakdan ybaratdyr. Munuň özi ykdysadyýetimizde milli manadyň dolanyşygyny gowulandyrýar, netijede bolsa, Watanymyzyň halk hojalygy toplumynda täze önümçilikleriň artmagyna getirýär.

Döwlet Baştutanymyz Gurbanguly Berdimuhamedowyň başlangyjy boýunça amala aşyrylýan işleriň hatarynda goýumçylaryň we maýadarlaryň bähbitlerini goramak arkaly olaryň ynamyny gazanmaga gönükdirilen çäreler bellenildi.

Amala aşyrylýan işleriň netijesinde milli pul birligimiz — manat elektron görnüşde hem giňden ulanylýar. Türkmenistanlylaryň “Altyn asyr”, “Millikart”, “Maşgala”, “Goýum bank karty», “Overdraft karty”, şeýle hem halkara “VISA” we “MasterСard” bank kartlaryny peýdalanmagy pul dolanyşygynyň ösüşinde täze tapgyry açdy. Mundan başga-da ilatyň dolanyşykda bolmadyk pul serişdeleriniň netijeli peýdalanylmagy hem-de olaryň girdejileriniň artdyrylmagy üçin depozit bank karty netijeli gural bolup durýar, ol töleg terminallarynyň, “Internet-bankyň” we “Mobil-bankyň” hyzmatlary arkaly nagt däl görnüşde töleg geçirmäge, goýumlaryň galyndysyny hem-de internet üsti bilen geçirilen göterim töleglerini kesgitlemäge mümkinçilik berýär.

Bu ulgamda özgertmeleriň geçirilmegine, şol sanda ýurdumyzyň bank ulgamyny kadalaşdyrýan kanunçylygynyň döwrebaplaşdyrylmagyna uly orun degişlidir. Milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň tabşyrygyna laýyklykda, soňky ýyllaryň dowamynda döwrüň ýagdaýlary hem-de bu ulgamda hereket edýän halkara ölçegler hasaba alnyp, kadalaşdyryjy-hukuk resminamalarynyň birnäçesi işlenip taýýarlanyldy.

Bank ulgamy üçin işgärleri taýýarlamak forumda garalan aýratyn mesele boldy. Şunuň bilen baglylykda, geljekki ykdysatçylary taýýarlamak boýunça ýurdumyzyň esasy ýokary okuw mekdepleriniň biri bolan Türkmen döwlet ykdysadyýet we dolandyryş institutynda ýaş nesle döwrebap bilim bermek ugrunda ähli tagallalar edilýär.

Dünýäniň iri okuw merkezleri bilen hem köpugurly hyzmatdaşlyk ýola goýuldy. Okuw meýilnamalary yzygiderli täzelenilýär, täze hünär ugurlary açylýar. Şunuň ýaly toplumlaýyn çäreler täzeçe pikirlenmegi başarýan hem-de özbaşdak batyrgaý çözgütleri kabul etmäge ukyply halkara derejeli hünärmenleri ýetişdirmäge mümkinçilik berýär.

Ylmy-amaly maslahatyň ahyrynda oňa gatnaşyjylar hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowa Ýüzlenme kabul edip, döwlet Baştutanymyzy geljekde hem öňde goýulýan wezipeleri üstünlikli çözmek üçin tutanýerli zähmet çekjekdiklerine ynandyrdylar.

Şanly sene mynasybetli geçirilen çäreleriň çäklerinde Türkmenistanyň Merkezi banky tarapyndan Garaşsyzlyk ýyllary içinde goýberilen pul birlikleriniň nusgalaryny, gymmat bahaly metallardan taýýarlanylan ýadygärlik şaýy pullary, milli zergärçilik şaý-seplerini hem-de ýurdumyzyň numizmatikasynyň taryhyna bagyşlanan maglumatlary özünde jemleýän ýörite sergi guraldy.

Bank ulgamyny ösdürmek milli Liderimiziň ykdysady strategiýasynyň esasy ugurlarynyň biridir. Häzirki wagtda işjeň maýa goýum syýasatyny durmuşa geçirmek, ýurdumyzyň eksport kuwwatyny giňeltmek, importyň ornuny tutýan önümleriň öndürilişini köpeltmek, karz edaralary tarapyndan ilata hödürlenilýän hyzmatlaryň görnüşlerini artdyrmak babatda ägirt uly işler durmuşa geçirilip, ýurdumyzyň halkara at-abraýy barha ýokary derejelere eýe bolýar.

Hormatly Prezidentimiziň taýsyz tagallalarynyň netijesinde durmuşa ornaşdyrylýan innowasion tehnologiýalaryň sany hem barha artýar. Ýurdumyzda ykdysadyýetiň ähli ugurlaryny sanlylaşdyrmak, hyzmatlary döwrebap talaplara laýyklykda ýola goýmak boýunça işler güýçli depginde alnyp barylýar. Sanly bank ulgamynyň döredilmegi, ilkinji nobatda, sarp edilýän wagty we harajatlary tygşytlamaga, şeýle hem ilatyň ýaşaýyş-durmuş şertlerini has-da ýokarlandyrmaga oňaýly täsirini ýetirýär.

Bank amallary düýpli kämilleşdirildi. Hyzmatlaryň doly toplumyny öz içine alýan internet bank ulgamynyň işe girizilmegi hem, ilkinji nobatda, müşderilere öz serişdelerini uzak aralykdan dolandyrmaga, amallaryň dürli görnüşlerini ýerine ýetirmäge amatly şert döredýär. Onlaýn görnüşde karzlary resmileşdirmek, bank hasaplaryndan maglumatlary elektron görnüşinde almak, elektron tabşyrygyny taýýarlap, internet arkaly töleg geçirimlerini amala aşyrmak ýaly mümkinçilikler döredildi.

Şonuň ýaly-da onlaýn görnüşinde täze bank kartlaryny açmak, bu amal üçin zerur resminamalary elektron görnüşinde ugratmak, hyzmatlar üçin tölegi bank karty arkaly amala aşyrmak mümkindir. Meselem, «Internet-bank» hyzmaty dünýäde iň kämil, iň döwrebap bank hyzmatlarynyň biri hasaplanylýar. Bu hyzmat bank amallaryny amala aşyrmakda wagtymyzy tygşytlaýar hem-de nagt pul götermek zerurlygyny aradan aýyrýar. «Internet-bank» hyzmatyndan internet ulgamynyň elýeterli bolan islendik nokadyndan peýdalanyp bolýar. Raýatlarymyz öz hyzmat edýän banklarynyň internet sahypalary arkaly bank kartlaryny «Internet-bank» hyzmatyna özbaşdak birikdirip bilýärler.

Häzirki wagtda bank edaralarynyň ilata hödürleýän «Internet-bank» «Mobil bank», «Elektron söwda», «Galtaşyksyz töleg» we «Halkbank terminal» ulgamlary arkaly ýerine ýetirilýän amallaryň sany artdyrylýar we hili ýokarlandyrylýar. «Internet-bank» we «Mobil-bank» hyzmatlary arkaly raýatlarymyz bank kart hasabyndaky galyndyny barlamakdan başlap, dürli karzlar üçin tölegleri geçirip, ykjam we öý telefonlarynyň, IP-TV we internet hyzmatlarynyň hasabyny dolduryp, tölegini amala aşyryp, bank hasaplary boýunça bolup geçen amallaryň taryhyny görüp we beýleki amallary ýerine ýetirip bilýärler. Umuman, haýsy hem bolsa bir bankyň müşderisi hökmünde töleg, söwda bilen bagly işleri öýde oturan ýerimizden amala aşyryp bilmek mümkinçiligi döredilendir.

«Galtaşyksyz töleg» ulgamy barada aýdylanda, degişli bank kartlarynyň ýa-da ykjam telefonlaryň töleg kabul ediji enjamyň (töleg terminalynyň, «QR-kod» okaýjynyň) golaýyna tutup (galtaşdyrmazdan), bir basyş arkaly PIN-kody girizmezden, haryt we hyzmatlar üçin ýerine ýetirilýän tölegiň görnüşi hasaplanylýar. Galtaşyksyz tölegleri ýerine ýetirmek üçin galtaşyksyz işleýän ýörite töleg terminaly we galtaşyksyz töleglere niýetlenen ýörite bank kartlary ýa-da NFC tehnologiýaly mobil programma üpjünçiligi bolan ykjam telefon zerur bolup durýar.

Galtaşyksyz tölegleriň ýene bir görnüşi «QR-kod» tehnologiýasy arkaly ýerine ýetirilýän töleglerdir. Bu tehnologiýanyň üsti bilen tölegler ýörite «QR-kody», ýagny, «dessin tassyklanylýan kody» skanirlemek arkaly ýerine ýetirilýär. Tölegiň bu görnüşinde kameraly ykjam telefony we skanirlemek üçin programma üpjünçiligi zerur bolup durýar. Bank kartlarynyň maglumaty ykjam enjamdaky programma üpjünçiligine birikdirilýär. Dünýä tejribesinde galtaşyksyz tölegler, esasan, köpadamly ýerlerde we hyzmatyň tiz talap edilýän ýerlerinde — ulaglarda, dükanlarda we bazarlarda, naharhanalarda, ýangyç guýujy beketlerde ulanylýar.

Welaýatymyzyň bank ulgamy tarapyndan 2021-nji ýylyň 1-nji oktýabr ýagdaýyna raýatlara bank kartlarynyň dürli görnüşleriniň 756,1 müňe golaýy paýlanylyp, «Internet-bank» hyzmatyna birikdirilen müşderileriň sany 175,8 müňe, «Mobil-bank» hyzmatyna birikdirilenleriň sany bolsa 9,7 müňe ýetdi. Söwda we hyzmatlar nokatlarynda nagt däl görnüşinde töleg geçirmek üçin gurnalan töleg terminallarynyň sany bolsa 7,1 müňden geçdi hem-de töleg terminallaryndan nagt däl görnüşinde geçirilýän tölegleriň möçberi günsaýyn artýar. 2021-nji ýylyň ýanwar — sentýabr aýlarynda kartly töleg ulgamynda nagt däl hasaplaşyklaryň umumy möçberi 1,27 milliard manada ýetdi, bu görkezijiler geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende 1,6 esseden gowrak ýokarlandy.

Häzirki wagtda ýurdumyzyň banklary tarapyndan täze, döwrebap «Cash-back» bank hyzmaty ilat köpçüligine hödürlenildi. «Cash-back» bank hyzmaty dünýä tejribesinde soňky ýyllarda uly meşhurlyga eýe boldy. Ol bank kartlary arkaly tölegler nagt däl görnüşinde amala aşyrylanda, kartyň eýesine eden her bir söwda ulgamynda harçlanylan puluň möçberine baglylykda bellenilen göterimde puly yzyna gaýtaryp bermek bolup durýar. Welaýatymyzyň çägindäki karz edaralarynda bu bank hyzmaty 2-3 göterim möçberinde artdyryldy. Bank kartlary arkaly tölegler amala aşyrylanda, kartyň eýesine berilýän göterimiň möçberini banklar özleriniň alyp barýan göterim syýasatyna laýyklykda eýesine gaýtarýarlar. «Cash-back» döwrebap bank hyzmaty ýurdumyzyň bazar ykdysadyýeti şertlerinde söwda we hyzmat ulgamlarynda bäsdeşligiň artmagyna uly itergi berýär hem-de alyjylaryň we satyjylaryň arasyndaky hyzmatdaşlygyň, müşderilere edilýän döwrebap hyzmatlaryň hiliniň ýokarlanmagyny we olaryň barha kämilleşmegini üpjün edýär.

Merjen BAÝRAMOWA,

Türkmenistanyň Merkezi bankynyň welaýat şahamçasynyň maglumat tilsimatlary bölüminiň baş hünärmeni.