Ýene bir ýylyň tamamlanyp barýandygy sebäpli bilen oba hojalyk işgärleri hem bitirilen işlere ser salyp, gazanylan netijeleri seljerip görýärler. Bu pursat ekinleriň hasylyny yrýasyz ýygnap, Watan harmanyna tabşyran daýhanlar, mallardan bol önüm alan maldarlar üçin toý-baýrama beslenýär. Ýetip gelýän Hasyl toýy azyk bolçulygyny döredýän, desterhanlarymyzyň dürli naz-nygmatlara beslenmegi ugrunda ýadawsyz alada edýän merdana adamlaryň hormatyna tutulýan şanly baýramçylykdyr. Bu toýy lebaply oba zähmetkeşleri hem mynasyp garşylaýarlar. Türkmenistanyň beýik Garaşsyzlygynyň 30 ýyllygynyň giňden bellenilen ýylynda olaryň çekýän zähmetleri ýerine düşýär.

Ene topraga hyzmat etmek, ondan azyk önümlerini bolluk bilen öndürmek iň möhüm işleriň biridir. Hut daýhanlaryňdyr maldarlaryň çekýän joşgunly zähmeti arkaly eşretli ýaşaýyş, bolçulyk berkarar edilýär. Hormatly Prezidentimiz ilatyň abadan ýaşamagynda wajyp hyzmaty ýerine ýetirýän pudagy ileri tutup ösdürmäge ilkinji derejeli ähmiýet berýär. Ol ähmiýet önüm öndürijileriň giňden goldanylmagynda, olara dürli ýeňillikleriň we işlemek üçin amatly şertleriň döredilmeginde, pudagyň önümçilik-tehniki binýadynyň pugtalandyrylmagynda özüniň aýdyň beýanyny tapýar.

Goldaw degerli bolanda işler düýpli ilerleýär, bereket bolçulygy döredilýär. Munuň hut şeýledigine möhüm oba hojalyk önümleriniň öndürilýän möçberleriniň ýyl-ýyldan artdyrylýandygy hem ynandyryjy subutnamadyr.

Şanly ýylyň geçen döwründe welaýatymyz boýunça öndürilen ekerançylyk we maldarçylyk önümleri aşakdaky ýalydyr:

Bugdaý — 310 müň tonna.
Gök önümler — 211,2 müň tonna.
Bakja önümleri — 133 müň tonna.
Ýeralma — 107,5 müň tonna.
Miweler we ir-iýmişler — 42,5 müň tonna.
Üzüm — 17,5 müň tonna.
Et (diri agramda) — 118,6 müň tonna.
Süýt — 522,8 müň tonna.
Ýumurtga — 199 million sany.

Bu guwandyryjy görkezijileriň ählisi-de geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, ep-esli artykdyr. Beýle diýildigi ilaty möhüm azyk önümleri bilen üpjün etmek meselesiniň üstünlikli çözülýändigini aýdyň görkezýär. Munuň özi hormatly Prezidentimiziň daşary ýurtlardan getirilýän azyk harytlarynyň ornuny tutýan önümleri bolluk bilen öndürmek boýunça öňde goýan jogapkärli wezipeleriniň ýerine ýetirilýändigine şaýatlyk edýär. Özi-de önümleriň artyk bölegini daşary ýurtlara eksport etmek işleriniň geriminiň giňelýändigi hem bellärliklidir. Möhüm azyk we maldarçylyk önümlerini öndürmek işinde hususy önüm öndürijileriň paýy yzygiderli artýar. Döwlete dahylsyz bölegiň işiniň öňe gitmegi bolsa olara işlemek üçin giň mümkinçilikleriň döredilýändigi bilen şertlendirilendir.

Döwlet bilen ene topraga eýelik edýän daýhanlaryň, bagbanlaryň, mallaradyr guşlara ideg edýän maldarlaryň maksatlarynyň bir bolmagy gazanylýan üstünlikleriň düýp özenini düzýär. Janypkeş oba adamlary ene topragy abadan we bolelin ýaşamagyň, halal girdeji gazanmagyň çeşmesi hasaplaýarlar. Bol hasylyň şanyna tutulýan toýda olaryň arman-ýadaman çekýän zähmetleri belentden wasp ediler. Toý gününde şeýle belent waspa mynasyplaryň atlary uly hormat bilen tutulyp, olaryň sylaglary ýetiriler. Bagtyýarlyk döwründe zähmetinden bagt tapýan daýhanlary, baş sany ýyl-ýyldan artýan mallara yhlasly ideg edýän sähra merdanlaryny gazanan uly üstünlikleri bilen gutlap, olara geljekde-de eziz Watanymyzy gülledip ösdürmek, rysgal-bereket bolçulygyny döretmek ugrunda çekýän zähmetleriniň uly üstünliklere beslenmegini arzuw edýäris.

Mämmet GYLYJOW.

Gahryman Arkadagymyzyň ählumumy parahatçylygy, ynanyşmagy we asudalygy, durnukly ösüşi pugtalandyrmak maksady bilen öňe sürýän paýhasly başlangyçlary bütin dünýäde ykrar edilýär.

Hemişelik Bitarap Türkmenistan sebitara hyzmatdaşlygy we hoşniýetli gatnaşyklary hemişe ileri tutýar. Bu ýurdumyzyň daşary syýasatynyň oňyn Bitaraplyk we hoşniýetli halkara hyzmatdaşlyk ýörelgelerine esaslanýandygyna aýdyň şaýatlyk edýär. Baky Bitaraplyk her bir türkmenistanly üçin örän mukaddes düşünjedir. Eziz Diýarymyzyň hemişelik Bitaraplyk hukuk ýagdaýy ýurdumyza köptaraply kuwwatyny artdyrmak üçin giň mümkinçilikleri döredýär. Şeýle mümkinçilikleriň döremegi ýurdumyzyň parahatçylyk, ynanyşmak syýasatyny dünýä ýaýmagynyň, halkymyzyň ruhy taýdan galkynmagynyň, ählumumy bähbitler ugrunda giň halkara hyzmatdaşlygy ýola goýmagyň ygtybarly binýady bolup durýar. Milli Liderimiziň öňe sürýän başlangyçlarynyň Birleşen Milletler Guramasy tarapyndan uly goldawa eýe bolmagy dünýä derejesinde belent abraýdyr.

Hemişelik Bitaraplyk hukuk ýagdaýy Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe ösüşiň möhüm şerti bolup, goňşy we beýleki döwletler bilen netijeli hyzmatdaşlygy giňeltmäge düýpli itergi berýär. Hormatly Prezidentimiziň

dünýäde parahatçylygy pugtalandyrmak, ekologiýa abadançylygyny we durnukly ösüşi üpjün etmek boýunça öňe sürýän işjeň halkara başlangyçlary umumadamzat bähbitlerini nazarlaýar.

Hemmämize mälim bolşy ýaly, iri halkara guramalary, daşary ýurtlar bilen dostluk we özara bähbitli hyzmatdaşlyk köprülerini ýola goýan ýurdumyz daşary syýasy strategiýasyny ynanyşmagyň hem-de özara hormat goýmagyň mizemez ýörelgeleri bilen baglanyşdyrýar. Dünýä döwletleri bilen alnyp barylýan gatnaşyklarda hoşniýetli goňşuçylygyň, birek-biregi hormatlamagyň, doganlygyň asylly ýörelgelerine daýanylýar. Bu mäkäm binýat geljege ynamly garamaga, dürli ugurlar boýunça hyzmatdaşlygyň giň gerimli we uzak möhletleýin hem-de durmuşa ukyply meýilnamalaryny düzmäge mümkinçilik döredýär.

Garaşsyz, baky Bitarap Türkmenistanyň Merkezi Aziýada hem-de dünýäde parahatçylygy, durnuklylygy hem-de howpsuzlygy pugtalandyrmagyň örän möhüm ýagdaýy bolup çykyş edýän açyk, parahatçylyk söýüjilikli syýasaty dünýä jemgyýetçiligi tarapyndan doly goldanylýar.

Eziz halkymyzyň abadançylygy, parahat durmuşda päk zähmet çekmegi ugrunda tagallalary edýän Gahryman Arkadagymyzyň jany sag bolsun, il-ýurt bähbitli, umumadamzat ähmiýetli beýik işleri mundan beýläk hem rowaçlyklara beslensin!

Güljeren BABAÝEWA,

Ýagşygeldi Kakaýew adyndaky Halkara nebit we gaz uniwersitetiniň mugallymy.

Milli Liderimiz ählihalk bag ekmek dabarasyna gatnaşdy

Aşgabat, 6-njy noýabr (TDH). Şu gün hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň gatnaşmagynda ýurdumyzyň şäherleriniň we obalarynyň daş-töweregini bagy-bossanlyga öwürmegiň giň gerimli nobatdaky tapgyryna badalga berildi. Bu ägirt uly maksatnamany amala aşyrmaga halkymyz işjeň gatnaşýar. Döwlet Baştutanymyz adamlaryň oňaýly ýaşamagynyň we dynç almagynyň amatly mümkinçiliklerini döretmegiň möhüm şerti hökmünde bu asylly işe aýratyn üns berýär.

Dabara gatnaşyjylar ir säher bilen paýtagtymyzyň günorta böleginde, Magtymguly Pyragynyň täze gurulýan asman bilen Zemin aralygyndaky beýik ýadygärliginiň ýanynda 13,5 gektar meýdanda bag ekmek üçin ýörite taýýarlanylan ýere ýygnandylar.

Beýik akyldar şahyryň hormatyna döredilýän toplumyň çäginiň abadanlaşdyrylyşy, Aşgabadyň bagy-bossanlyga bürenmegi, paýtagtymyzda ýokary ekologik abadançylygyň saklanmagy bilen bagly meseleler milli Liderimiziň hemişe üns merkezinde durýar.

Şu ýylyň 26-njy oktýabrynda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow paýtagtymyzyň günorta bölegine iş saparyny amala aşyryp, bu ýerde Magtymguly Pyragynyň medeni-seýilgäh toplumynyň töwereginde tamamlaýjy tapgyrda alnyp barylýan işler bilen tanyşdy.

Milli Liderimiz iş saparynyň dowamynda bu tebigy künjegiň ekologik abadançylygyny üpjün etjek köpçülikleýin bag nahallaryny oturtmagyň güýzki möwsümini şu ýerde geçirmegiň maksadalaýyk boljakdygyny belläp, bu babatda degişli ýolbaşçylara anyk tabşyryklary berdi.

Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe giň gerimli özgertmeleriň durmuşa geçirilmegi netijesinde ýurdumyzyň şäherleriniň we obalarynyň keşbi tanalmaz derejede özgerýär, täze gurulýan desgalaryň ýanaşyk ýerlerinde bag ekmek, seýilgäh toplumlaryny döretmek möhüm talaba öwrüldi. Olaryň tebigy gözelligi ynsana oňyn täsirini ýetirýär diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow belleýär.

Milli Liderimiz şäherleriň ilatynyň durmuşynda seýilgähleriň wajyp orny eýeleýändigini hem-de daşky gurşawda gök zolaklaryň ähmiýetini nygtamak bilen, şolaryň ekologik wezipä — amatly, asuda we owadan dynç alyş ýeri hem-de adamlaryň arassa howadan dem almagy üçin niýetlenen ýere öwrülmegi ýaly wezipä aýratyn üns berýär.

Seýilgählerde medeniýetli dynç almak, sport bilen meşgullanmak we wagtyňy peýdaly geçirmek hem-de daşky gurşaw barada alada etmek ýaly wezipeleriň utgaşdyrylmagy möhümdir. Şunda tebigatyň gözelligi ynsanyň ruhuny galkyndyrýar, saglygynyň berkemegine has-da oňaýly täsirini ýetirýär.

Seýilgäh toplumlarynda tebigy ösümlikleriň bezeg agaçlary bilen sazlaşykly utgaşdyrylmagy el bilen döredilýän tokaýlyklar bilen birlikde bagy-bossanlyk baradaky maksatnamanyň möhüm ýagdaýlarynyň biri bolup durýar. Şolar bu gözellige söýgini hem-de aýawly garaýşy artdyrýan şäher ilatynyň ýene-de ençeme nesilleriniň guwanjyna öwrülýär.

Köpetdagyň etegindäki baýyrlykda bina edilýän Magtymguly Pyragynyň ajaýyp ýadygärliginiň ýanyndan ak mermerli paýtagtymyzyň ajaýyplyklary eliň aýasynda ýaly görünýär. Soňky ýyllarda ýurdumyzyň baş şäheriniň keşbi tanalmaz derejede özgerdi. Munuň özi hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň paýtagtymyzy ösdürmek boýunça üstünlikli amala aşyrýan özgertmeler maksatnamalarynyň aýdyň netijesidir. Döwrebap binalaryň sazlaşygy bu künjegiň tebigy aýratynlyklary bilen utgaşyp, täsin gözelligi döredýär.

Dag eteklerinde güýz paslynyň hoştap howasy äşgär duýulýar. Ählihalk bag ekmek dabarasynyň öň ýanynda ýagan ýagyş mele topragy gurplandyryp, howanyň tämizligini artdyrdy. Bu bolsa dabara gatnaşyjylarda ýakymly täsirleri galdyrdy.

Türkmenistanyň Prezidentiniň degişli Kararyna laýyklykda, ata Watanymyzyň Garaşsyzlygynyň şanly 30 ýyllygyna beslenen şu ýylda paýtagtymyzda we ýurdumyzyň welaýatlarynda saýaly, pürli, miweli agaç nahallarynyň hem-de üzümiň 30 million düýbüni oturtmak bellenildi. Şolaryň 10 milliony paýtagtymyzyň töwereginde ekiler.

...Hormatly Prezidentimiziň awtoulagy ählihalk bag ekmek dabarasynyň badalga beriljek ýerine gelip saklandy. Milli Liderimizi çärä gatnaşyjylar mähirli garşyladylar.

Çärä gatnaşyjylar dürli bag nahallarynyň oturdylmagy üçin niýetlenen ýerde bu asylly çärä taýýar bolup durlar. Ýaňlanan aýdym-sazlar dabara gatnaşyjylaryň baýramçylyk ruhuny has-da belende göterdi. Bu gün tutuş türkmen topragynda ýaýbaňlandyrylan uly baýramçylyk — türkmen halkynyň agzybirliginiň we jebisliginiň aýdyň nyşanynyň hem-de parahatçylyk, hoşniýetlilik we döredijilik maksatlaryna üýtgewsiz wepalylygynyň alamatyna öwrüldi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow bu ýere ýygnananlar bilen mähirli salamlaşyp, bag nahalyny oturtmak üçin taýýar edilen ýere bardy.

Türkmen halky ene topragyny asyrlarboýy bagy-bossanlyga öwürmegi arzuw edipdir. Bag oturdan adam hemişe aýratyn hormata eýe bolupdyr. Adamlar bag-bakjaly, miweli baglary synlap, üstünden onlarça ýyllar geçse-de, olary kimiň ekendigini ýatlaýarlar. Baglara örän aýawly garaýarlar. Şonuň üçin döwlet Baştutanymyzyň başyny başlan tokaý zolaklaryny döretmek we giňeltmek başlangyjy ählihalk goldawyna eýe boldy.

Köpçülikleýin bag ekmek dabarasyna gatnaşyjylaryň hatarynda ýaşlar hem bar. Olar ata Watanymyzyň bähbidine okuwlaryny zähmet çekmek bilen üstünlikli utgaşdyrýarlar. Bu bolsa ösüp gelýän ýaş nesli halkymyzyň gadymdan gözbaş alýan däplerinde terbiýelemegiň netijesidir.

Döwlet Baştutanymyzyň ýanyna ýurdumyzyň ýaş nesliniň wekili bardy. Eli pilli oglanjyk milli Liderimizden bag ekmek dabarasyna ak pata bermegi haýyş etdi we bag nahalyny oturtmak üçin pili gowşurdy. Hormatly Prezidentimiz ilkinji agaç nahalyny — türkmen arçasyny oturtmak bilen, asylly işe ak pata berýär. Arça agajy ýurdumyzyň daglyk ýerlerinde tokaýlary dikeltmek işinde möhüm orny eýeleýär.

Häzirki wagtda paýtagtymyzyň töweregindäki dag eteklerinde arça agaçlary oturdylan meýdanlar ýylsaýyn giňeýär. Olar topragy berkidip, ýerasty suwlaryň ýokary galmagyny saklaýar hem-de sil suwlarynyň döremeginiň öňüni alýar. Şeýle hem arça agajy uglerod oksidiniň howadaky derejesini peseldip, howany tozandan arassalap, ýellerden goranmagyň tebigy serişdesi bolup durýar. Mundan başga-da, Aşgabadyň töwereginde emele gelen tokaý-seýilgäh zolagy bu ýerde howanyň gowulanmagyna ýardam edýär.

Ine, şu gün hem Magtymguly Pyragynyň 153 gektar meýdany eýeleýän medeni-seýilgäh toplumynyň çäginde we töwereginde arça nahallarynyň 61 müň 200-den gowrak düýbi oturdyldy. Bu ýerde agaç ekmekden başga-da, ozal bar bolan baglaryň berkemegine, ösmegine degişli ideg işleri geçirildi.

Ählihalk bag ekmek dabarasyny geçirmek üçin uly taýýarlyk işleri amala aşyryldy. Ony üstünlikli geçirmek üçin ylmy barlaglaryň esasynda işlenip taýýarlanylan agrotehniki talaplar we ölçegler göz öňünde tutulypdyr. Bular baglary ösdürip ýetişdirmäge niýetlenen ýerleri öz wagtynda arassalamakdan we tekizlemekden, hatarlary oýlanyşykly bölüşdirmekden we ekiljek nahallaryň sanyny takyk hasaplamakdan, ekiljek ýerleri düzgüne laýyk taýýarlamakdan, ýeterlik möçberde suw bilen üpjün etmekden ybaratdyr.

Nahallar ýurdumyzyň dürli welaýatlarynyň toprak-howa şertleriniň aýratynlyklaryna durnukly we uýgunlaşdyrylan baglaryň görnüşlerinden saýlanyp alyndy.

...Bu asylly çärä gatnaşyjylar milli Liderimiziň göreldesine eýerdiler. Asylly işe hemmeler agzybirlikde gatnaşanlarynda milli özboluşlylygyň aýratynlygy ýüze çykýar.

Dabaranyň çäklerinde diňe bir günüň dowamynda jemi 4 million 248 müň 740 düýp pürli we beýleki agaç nahallary, şol sanda Aşgabat şäherinde we onuň eteklerinde 1 million 835 müň 740 agaç nahaly, welaýatlarda bolsa 2 million 413 müň agaç nahaly ekildi. Tutuş ýurdumyz boýunça şol gün 3 million 590 müň 740 agaç nahalyna ideg edildi.

Ýurdumyzyň dürli künjeklerinde hem-de paýtagtymyzyň töwereklerindäki dag eteklerinde bu gün müňlerçe gektar meýdanda bagy-bossanlyklar ýaýylyp gidýär. Dag derelerinde we baýyrlyklarda, ýapgytlarda häzir arça agaçlarynyň tokaýlyklary döredildi, olaryň sany eýýäm onlarça milliona ýetýär. Garaguma mahsus bolan sazak, gandym, çerkez ýaly agaçlaryň ekilýän ýerleri hem özgerýär. Bag ekmek boýunça her ýyl geçirilýän köpçülikleýin möwsümler, bu tokaýlyklaryň eýeleýän meýdanynyň artmagy halkymyzyň yhlasly zähmetiniň aýdyň nyşanydyr.

Täze taryhy eýýamda — Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe daşky gurşawy goramak, türkmen tebigatynyň gözellikleriniň gaýtalanmajak baýlyklaryny artdyrmak baradaky meseleler döwletimiziň aýratyn üns merkezinde bolup, milli Liderimiziň üstünlikli durmuşa geçirýän ekologiýa syýasatynyň ileri tutulýan ugrudyr.

Häzir adamzat üçin ägirt uly ähmiýete eýe bolan daşky gurşawy goramak baradaky möhüm ekologik meseleleri çözmekde ýurdumyzyň uly goşandyny dünýä jemgyýetçiligi ykrar edýär. Munuň özi, ilkinji nobatda, howanyň üýtgemegine, ýer-suw serişdelerini tygşytly peýdalanmaga, çölleşmäge garşy göreşmäge, ýerleriň ýaramazlaşmagynyň öňüni almaga hem-de birnäçe beýleki ugurlara degişlidir.

Hökümetiň alyp baran işleriniň on aýynyň netijeleri jemlenilen Ministrler Kabinetiniň şu ýylyň 5-nji noýabrynda geçirilen mejlisinde hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow daşky gurşawy goramak baradaky meseleleriň döwletimiziň içeri we daşary syýasatynyň ileri tutulýan ugrudygyna ünsi çekdi. Bu babatda Türkmenistan halkara guramalar bilen işjeň hyzmatdaşlyk edýär hem-de anyk başlangyçlar bilen çykyş edýär diýip, milli Liderimiz nygtady.

Hormatly Prezidentimiziň dünýä derejesindäki maslahatlarda hem-de BMG-niň Baş Assambleýasynyň mejlislerinde öňe süren möhüm teklipleri hem daşky gurşawy hemmetaraplaýyn goramaga, adamlaryň durmuşy üçin has oňaýly şertleri üpjün etmäge gönükdirilendir. Şolar halkara jemgyýetçiligiň giň goldawyna eýe bolup, bilelikdäki taslamalary we maksatnamalary amala aşyrmak üçin oňat esas bolup hyzmat edýär.

Biziň ýurdumyz ekologiýa we howa meselelerinde halkara düzümler bilen hyzmatdaşlyk etmäge açykdyr. Milli Liderimiz bu barada aýdyp, ýakynda BMG-niň Howanyň üýtgemegi baradaky Çarçuwaly konwensiýasyna gatnaşyjy taraplaryň 26-njy maslahatynyň (COP26) işine gatnaşmak maksady bilen, Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary S.Berdimuhamedowyň ýolbaşçylygyndaky wekiliýetiň Beýik Britaniýanyň we Demirgazyk Irlandiýanyň Birleşen Patyşalygynyň Glazgo şäherine bolan iş saparynyň netijeleri barada durup geçdi.

Munuň özi bu meselä Türkmenistanyň örän jogapkärçilikli çemeleşýändigine şaýatlyk edýär. Biziň ýurdumyz BMG-niň bu Çarçuwaly konwensiýasyny, Kioto teswirnamasyny hem-de Pariž ylalaşygyny tassyklamak bilen, öz üstüne alan borçnamalaryny üýtgewsiz ýerine ýetirýär. Bitarap Türkmenistan dünýä bileleşiginiň ählumumy goldawyna eýe bolan halkara başlangyçlary öňe sürmek bilen, ekologiýa we howa meseleleri boýunça netijeli hyzmatdaşlygy giňeltmek ugrunda çykyş edýär diýip, döwlet Baştutanymyz nygtady.

Ýurdumyzyň olary amala aşyrmak boýunça anyk çäreleri görýändigini bellemek gerek. Suw, ýer we biologik serişdeleri oýlanyşykly peýdalanmak, biodürlüligi hem-de tebigy ýerleriň gözelligini gorap saklamak, çölleşmä, tokaýlaryň ýitip gitmegine garşy göreşmek, ilatyň ekologiýa baradaky düşünjeliliginiň artdyrylmagy babatda uly işler alnyp barylýar. Soňky ýyllarda Türkmenistanyň Tokaý kodeksi, “Tebigaty goramak hakynda”, “Aýratyn goralýan tebigy ýerler hakynda”, “Ozon gatlagyny goramak hakynda”, “Balyk tutmak we suwuň biologik serişdelerini gorap saklamak hakynda”, “Ösümlik dünýäsi hakynda”, “Haýwanat dünýäsi hakynda” Türkmenistanyň Kanunlary we beýlekiler kabul edildi.

Ýurdumyzda tokaý ulgamyny kemala getirmegiň häzirki zaman tehnologiýalary täze ugurlara eýe bolýar. Ösüşiň ekologiýa maksatnamasy türkmen tebigatynyň ajaýyplygy bilen sazlaşyklylykda adamlaryň durmuşynyň hilini mundan beýläk-de ýokarlandyrmaga, daşky gurşawy abadanlaşdyrmaga hem-de ýurdumyzy has-da gülledip ösdürmäge gönükdirilendir.

Soňra hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow ählihalk bag ekmek dabarasyna gatnaşyjylar bilen mähirli hoşlaşyp, bu ýerden ugrady.

Şu güýz gününde tutuş ýurdumyz boýunça agzybirlikli zähmet gaýnap joşdy: adamlaryň müňlerçesi bagy-bossanlyga büremek möwsümine uly höwes bilen goşuldylar. Eýýäm häzirden şäherlerimiziň neneňsi özgerendigine, paýtagtymyzyň etekleriniň bagy-bossanlyga bürenip, neneňsi abadanlaşdyrylandygyna baha berip bolýar. Eger biziň her birimiz häzir bir nahal eksek, onda geljekde biziň ajaýyp topragymyz has-da gözelleşer hem-de tokaýlyklar peýda bolar.

Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe ýurdumyzda milli Liderimiz hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň alyp barýan ekologiýa syýasaty netijesinde bagy-bossanlyklaryň eýeleýän ýerleri barha giňeýär. Diýarymyz bereketli baglyklaryň we meýdanlaryň, täzelenişiň hem-de ösüşiň nyşanlary bolan owadan we gür tokaýlyklaryň mekanyna öwrülýär.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň berkarar Watanymyzy hemmetaraplaýyn ösdürmegi, halkymyzyň ýokary ýaşaýyş-durmuş derejesini mundan beýläk-de gowulandyrmagy ugur edinýän strategiýasy senagat toplumyny innowasiýa taýdan ösdürmäge, milli ykdysadyýetimiziň bäsdeşlige ukyplylygyny üpjün etmäge gönükdirilendir.

1-nji noýabrda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň käbir orunbasarlary hem-de paýtagtymyzyň we welaýatlaryň häkimleri bilen sanly ulgam arkaly nobatdaky iş maslahatyny geçirdi. Onda ýurdumyzyň sebitlerini hem-de paýtagtymyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmek, möwsümleýin oba hojalyk işleriniň alnyp barlyşy, ählihalk bag ekmek dabarasyna hem-de öňde boljak şanly senelere görülýän taýýarlyk işleri ara alnyp maslahatlaşyldy.

Milli Liderimiz paýtagtymyzda ýaýbaňlandyrylan ähli işleriň ýokary hil derejesinde hem-de ekologik talaplaryň göz öňünde tutulyp, toplumlaýyn esasda amala aşyrylmalydygyny belledi. Şunda ilatyň ýokary amatly ýaşaýyş-durmuş şertleriniň üpjün edilmegi üýtgewsiz talap bolup durýar. Şunuň bilen baglylykda, milli Liderimiz Aşgabat şäherini ösdürmegiň uzak geljegi nazarlaýan meýilnamasynyň durmuşa geçirilmegine örän oýlanyşykly çemeleşilmeginiň zerurdygyna ünsi çekdi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow pudaklaryň ösdürilmegi, gurluşyk toplumynyň zerurlyklaryny doly derejede üpjün etmek üçin ähli şertleriň döredilmelidigini aýratyn nygtady. Şeýle hem ugurdaş düzümleriň, inženerçilik-tehniki ulgamlaryň, himiýa senagatynyň we energetika pudagynyň işlerini döwrebaplaşdyrmagyň, sanly ulgamy hem-de öňdebaryjy tehnologiýalary işjeň ornaşdyrmagyň, ýyladyş ulgamlarynyň işini bökdençsiz üpjün etmegiň, ilatyň ýaşaýyş-durmuş şertlerini yzygiderli gowulandyrmak babatdaky meseleleri toplumlaýyn çözmegiň möhümdigi bellenildi.

Ýokary hilli oba hojalyk önümleriniň önümçiligini artdyrmak, ýer we suw serişdelerini oýlanyşykly peýdalanmak, ekerançylyk medeniýetini ýokarlandyrmak hem-de ýurdumyzda azyk bolçulygyny pugtalandyrmak oba hojalyk toplumynyň öňünde durýan gaýragoýulmasyz wezipeleriň hatarynda görkezildi.

3-nji noýabrda Türkmenistanyň Prezidenti, ýurdumyzyň Ýaragly Güýçleriniň Belent Serkerdebaşysy goşun generaly Gurbanguly Berdimuhamedow Döwlet howpsuzlyk geňeşiniň nobatdaky mejlisini geçirdi. Onda harby we hukuk goraýjy edaralaryň 2021-nji ýylyň ýanwar — oktýabr aýlarynda ýerine ýetiren işleriniň jemleri jemlenildi.

Ýaragly Güýçlerimizi iň täze, ýörite tehnikalar bilen mundan beýläk-de üpjün etmek, döwrebap usullary we öňdebaryjy tehnologiýalary işjeň ulanmak, şahsy düzümiň hünär derejesini ýokarlandyrmak, ýurdumyzda hereket edýän kadalaşdyryjy-hukuk namalaryny yzygiderli seljerip durmak, harby gullukçylaryň gulluk etmegi hem-de ýaşaýyş-durmuşy üçin mynasyp şertleri döretmek işiň esasy ugurlarynyň hatarynda kesgitlenildi.

Ýurdumyzyň harby-deňiz güýçleriniň maddy-enjamlaýyn binýadyny pugtalandyrmagyň meýilnamalaryndan ugur alnyp, Belent Serkerdebaşymyzyň garamagyna häzirki zaman gämilerini gurmak boýunça teklipler hem-de täze gämileriň taslamalary we nusgalarynyň şekilleri hödürlenildi.

Şeýle hem ýurdumyzyň Ýaragly Güýçleriniň Belent Serkerdebaşysynyň Bagabat şäherçesinde harby we hukuk goraýjy edaralaryň Hojalyk müdiriýetini döretmek boýunça ozal beren tabşyryklarynyň ýerine ýetirilişi barada hasabat berildi. Kömekçi hojalygyň çäklerini ekerançylyk meýdanlaryna bölmek teklip edilýär, bu ýerde dürli oba hojalyk ekinleri ösdürilip ýetişdiriler, miweçilik we üzümçilik pudaklary ösdüriler.

Bu künjekde ekerançylygyň, miweçiligiň ösdürilmegi dag etekleriniň ekologiýa derejesiniň ýokarlanmagy bilen bir hatarda, ýaş esgerleriň harby gullugynyň zähmet terbiýesi bilen utgaşdyrylmagy aýratyn ähmiýetlidir. Munuň özi harby gullukçylaryň söweşjeň taýýarlygy üçin bolşy ýaly, oba hojalyk ulgamynda, hususan-da, harby gullukçylaryň agronomçylyk, maldarçylyk ýaly hünärleri ele almagy üçin möhümdir.

4-nji noýabrda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow sanly ulgam arkaly ýurdumyzyň söwda toplumyndaky işleriň ýagdaýyna hem-de ony mundan beýläk-de ösdürmek boýunça gaýragoýulmasyz wezipelere bagyşlanan iş maslahatyny geçirdi.

Söwda we daşary ykdysady aragatnaşyklar ministrligi boýunça söwda dolanyşygynyň ösüşi, geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, 118,8 göterime barabar boldy, önüm öndürilişiniň ösüşi 118,2 göterim ýerine ýetirildi.

Dokma senagaty ministrligi boýunça, geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, nah ýüplügiň önümçiligi 120,8 göterime, nah matalaryň öndürilişi 105,3 göterime, tikin we örme önümleriniň önümçiligi 117,6 göterime, gön önümleriniň öndürilişi 105,6 göterime barabar boldy. «Türkmenhaly» döwlet birleşigi boýunça önüm öndürmegiň meýilnamasy 110,9 göterim berjaý edildi.

Döwlet haryt-çig mal biržasy boýunça ýanwar — oktýabr aýlarynda 248 birža söwdasy geçirilip, 26 müň 341 şertnama hasaba alyndy. Milli Liderimiziň tabşyryklaryna laýyklykda, biržada elektron resminama dolanyşygy ornaşdyryldy. Şertnamalary elektron görnüşde hasaba almak, sanly ulgam arkaly birža söwdalaryny geçirmek, sanly ulgamy tehniki taýdan işläp düzmek hem-de ornaşdyrmak maksady bilen, halkara bäsleşik yglan edildi.

Söwda-senagat edarasy boýunça ýerine ýetirilen işleriň ösüşi 105,5 göterime deň boldy. Hasabat döwründe 8 sergi we 37 maslahat geçirildi.

Senagatçylar we telekeçiler birleşmesi boýunça ýanwar — oktýabr aýlarynda senagat önümlerini öndürmegiň ösüşi 134,6 göterime, oba hojalyk we azyk önümleri boýunça ösüş 119,5 göterime barabar boldy.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň belleýşi ýaly, daşarky söwdanyň seljermesi, umuman, geçen ýyl bilen deňeşdirilende, eksportyň 23 göterim artandygyny görkezdi. Biziň önümlerimiziň eksporty ýangyç-energetika serişdeleri hasaba alynmanda, 48 göterime golaý artdy. Bu erbet görkeziji däl.

Döwlet Baştutanymyz gurluşyk we daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan önümleri öndürmek boýunça kiçi, orta we iri işewürlik kärhanalaryny döretmegiň maksatnamalarynyň amala aşyrylyşyny çaltlandyrmagy, özümizde öndürip biljek önümlerimizi daşyndan getirmegi bes etmegi tabşyrdy. Bu çäreleriň, ilkinji nobatda, täze iş orunlaryny döretmäge, kärhanalaryň we raýatlaryň iş üpjünçiligini öňki derejesinde saklamaga gönükdirilmelidigini aýtdy.

Hormatly Prezidentimiz ýurdumyzda giňden bellenilýän Halkara Bitaraplyk gününiň hem-de Täze ýyl baýramynyň ýetip gelýändigini belledi. Şunuň bilen baglylykda, halkyň sarp edýän harytlaryna bolan islegleriň has-da artýandygyny göz öňünde tutup, içerki bazaryň üpjünçiligine, baýramçylyk söwdalaryna şu günlerden taýýarlyk görmek tabşyryldy.

Milli Liderimiz Babadaýhan etrabynda gurlan dokma toplumyny bellenen möhletinde ulanmaga bermek, düzümleýin desganyň açylyş dabarasynyň ýokary derejede geçirilmegini üpjün etmek hem-de dokma kärhanalarynda önümleriň täze görnüşlerini köpräk öndürmek, olaryň eksport edilýän möçberlerini artdyrmak we ugurlaryny giňeltmek bilen bagly birnäçe tabşyryklary berdi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Döwlet haryt-çig mal biržasynyň işine ünsi çekip, dünýä bazarlarynda harytlaryň bahalarynyň yzygiderli üýtgeýändigini belledi we şoňa görä-de, daşary ýurt biržalarynda harytlaryň birža bahalaryna gündelik gözegçilik etmegi ýola goýmagyň wajypdygyny nygtady. Şeýle hem ýurdumyzyň hususy eksport edijilerine daşary ýurt alyjylaryny tapmagyň, olar bilen uzak möhletli hyzmatdaşlygy ýola goýmaga ýardam bermegiň wajypdygy bellenildi.

Döwlet Baştutanymyz maýa goýum taslamalaryny amala aşyrmagyň hasabyna, oba hojalyk, azyk we senagat önümçiliklerini döretmek boýunça çäreleri görmek babatda birnäçe anyk tabşyryklary berdi.

Milli Liderimiz hususy telekeçilere ýokary tehnologiýalary, innowasiýalary ornaşdyrmakda, täze önümçilikleri döretmekde, daşary ýurt bazarlarynda tutýan orunlaryny pugtalandyrmakda we giňeltmekde döwlet tarapyndan mundan beýläk-de goldaw beriljekdigini nygtap, bu ugurda degişli teklipleri taýýarlamagy tabşyrdy.

5-nji noýabrda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow sanly ulgam arkaly Ministrler Kabinetiniň mejlisini geçirdi. Onda ýubileý ýylynyň on aýynda Hökümetiň alyp baran işleriniň jemleri jemlenildi.

Hasabat döwründe jemi içerki önümiň ösüş depgini 6,2 göterim ýokarlandy. 2021-nji ýylyň on aýynda öndürilen önümleriň mukdary, geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, 6,1 göterim artdy. Bölek haryt dolanyşygynyň möçberi geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, 16,5 göterim, daşary söwda dolanyşygynyň görkezijileri 14,6 göterim artdy.

Ýanwar — oktýabr aýlarynda ýurdumyzyň Döwlet býujetiniň girdeji bölegi 108,3 göterim, çykdajy bölegi 96,1 göterim ýerine ýetirildi. Şu ýylyň on aýynyň jemleri boýunça iri we orta kärhanalarda aýlyk haklary, geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, 10,5 göterim artdy. Maliýeleşdirmegiň ähli çeşmeleriniň hasabyna özleşdirilen maýa goýumlarynyň möçberi 22,7 milliard manada barabar boldy.

Soňra hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň belleýşi ýaly, şu ýylyň on aýynda ýerine ýetirilen işleriň netijeleri koronawirusyň dünýä ykdysadyýetine ýetirýän täsiri sebäpli ýüze çykan kynçylyklara garamazdan, ýubileý ýylynda Garaşsyz Watanymyzyň göz öňünde tutulan maksatnamalara laýyklykda üstünlikli ösmegini dowam edýändigini aýdyň görkezýär.

Jemi içerki önümiň 6,2 göterim möçberde ösüş derejesini saklap galmak başartdy. Ýurdumyzda iri senagat we durmuş maksatly desgalaryň gurluşygy dowam edýär. Şolaryň hatarynda täze şäherçeler, ýaşaýyş jaýlary, dynç alyş we saglyk merkezleri, mekdepler, çagalar baglary we beýleki ençeme desgalar bar.

Bellenen meýilnamalara laýyklykda, ýurdumyzda 30 desgany işe girizmek göz öňünde tutuldy. Häzirki wagta çenli bolsa 66 sany iri desga açylyp, ulanmaga berildi. Ýylyň ahyryna çenli ýene-de birnäçe desgany ulanmaga bermek göz öňünde tutulýar. Umumy meýdany 750 müň inedördül metrden gowrak ýaşaýyş jaýlary ulanmaga berildi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň belleýşi ýaly, bilim we ylym ulgamlarynda özgertmeler üstünlikli dowam edýär, önümçilik pudaklary kämilleşdirilýär. Bazar ykdysadyýeti emele getirilýär. Täze nebitgaz ýataklary özleşdirilýär. Türkmenistan — Owganystan — Pakistan elektrik we optiki-süýümli aragatnaşyk geçirijileriniň, Türkmenistan — Owganystan — Pakistan — Hindistan gaz geçirijisiniň gurluşygy alnyp barylýar we beýleki halkara taslamalar taýýarlanylýar.

Ýurdumyzda hususy pudagy ösdürmäge goldaw bermek boýunça syýasatymyz yzygiderli dowam edýär. Ykdysadyýetimizde özgertmeleri amala aşyrmaga ýurdumyzyň telekeçileri giňden çekilýär.

Şunuň bilen baglylykda, milli Liderimiz daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan önümleri ýurdumyzda öndürmegiň we daşary ýurtlara iberilýän harytlaryň möçberlerini artdyrmagyň döwlet maksatnamalarynyň amala aşyrylmagyny has-da çaltlandyrmagyň, dürli pudaklarda bar bolan uly mümkinçilikleri netijeli peýdalanmagyň zerurdygyny belledi. Ykdysadyýetimizi diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürmek boýunça alnyp barylýan işleri hem dowam etmek, öndürilýän harytlaryň görnüşlerini artdyrmak we önümleriň eksport edilýän ugurlaryny giňeltmek wajypdyr.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow dekabr aýynda Türkmenistanda uly baýramçylyk senesiniň — Halkara Bitaraplyk gününiň giňden bellenilip geçiljekdigini nygtap, bu baýramy ýokary derejede geçirmek üçin gowy taýýarlyk görmegiň möhümdigini aýtdy.

6-njy noýabrda döwlet Baştutanymyz paýtagtymyzyň günorta böleginde 13,5 gektar meýdany eýeleýän Magtymguly Pyragynyň medeni-seýilgäh toplumynyň çäginde bag ekmek dabarasyna gatnaşyp, ýurdumyzyň şäherleriniň we obalarynyň daşyny gurşap alýan ýaşyl zolaklaryň giňeldilmegine gönükdirilen giň möçberli bag ekmek çäresiniň nobatdaky tapgyryna badalga berdi.

Dabaranyň çäklerinde diňe bir günüň dowamynda 4 million 248 müň 740 düýp pürli we beýleki agaç nahallary, şol sanda Aşgabat şäherinde we onuň eteklerinde 1 million 835 müň 740 agaç nahaly, welaýatlarda bolsa 2 million 413 müň agaç nahaly ekildi. Tutuş ýurdumyz boýunça şol gün 3 million 590 müň 740 agaç nahalyna ideg edildi.

Glazgo şäherinde, Şotlandiýanyň maslahatlar merkezinde BMG-niň Howanyň üýtgemegi baradaky Çarçuwaly konwensiýasyna gatnaşyjy taraplaryň 26-njy maslahatyna (COP26) hormatly Prezidentimiziň tabşyrmagy boýunça Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary Serdar Berdimuhamedowyň ýolbaşçylygyndaky ýurdumyzyň wekiliýeti gatnaşdy.

S.Berdimuhamedow forumda çykyş edip, ýurdumyzyň bug gazynyň zyňyndylaryny peseltmek we ykdysadyýetiň esasy pudaklaryndaky meseleleri 2030-njy ýyla çenli çözmek baradaky ägirt uly maksadynyň bardygyny belledi. Bu babatda metanyň zyňyndylaryny azaltmaga aýratyn üns berilýär.

Muňa ýurdumyz öz maliýe serişdeleriniň hem-de halkara guramalaryň we maliýe institutlaryň tehniki hem-de maliýe goldawynyň hasabyna ýetmäge umyt edýär.

Türkmen tarapynyň öňe süren netijeli başlangyçlary hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň ozal beýan eden maksatlaryny hem-de pikirlerini ösdürmäge gönükdirilendir. Bu pikirlerdir maksatlar örän möhüm bolan howa we ekologiýa meselelerinde ýurdumyzyň pugta eýerýän ýörelgesini beýan edýär hem-de milli, sebit we dünýä derejelerinde şolary çözmegiň anyk ýollaryny hem-de gurallaryny kesgitleýär.

Türkmen döwlet ykdysadyýet we dolandyryş institutynda milli pul birliginiň — manadyň dolanyşyga girizilmeginiň 28 ýyllygyna gabatlanyp, ylmy-amaly maslahat geçirildi. Maslahatdaky çykyşlarda bellenilişi ýaly, 1993-nji ýylyň 1-nji noýabrynda türkmen manadynyň dolanyşyga girizilmegi türkmen döwletiniň taryhynda möhüm waka boldy. Bu taryhy waka ýurdumyzyň garaşsyz ykdysady syýasaty durmuşa geçirip başlandygyny alamatlandyryp, Diýarymyzyň durmuş-ykdysady ösüşinde bellenilen sepgitlere üstünlikli ýetmekde, Garaşsyz, Bitarap Watanymyzyň döwlet esaslaryny pugtalandyrmakda möhüm orun eýeledi.

Şanly sene mynasybetli geçirilen çäreleriň çäklerinde Türkmenistanyň Merkezi banky tarapyndan Garaşsyzlyk ýyllary içinde goýberilen pul birlikleriniň nusgalaryny, gymmat bahaly metallardan taýýarlanylan ýadygärlik şaýy pullary, milli zergärçilik şaý-seplerini hem-de ýurdumyzyň numizmatikasynyň taryhyna bagyşlanan maglumatlary özünde jemleýän ýörite sergi guraldy.

Geçen hepdäniň wakalary Garaşsyz Watanymyzda üstünlikli amala aşyrylýan “Döwlet adam üçindir!” diýen ynsanperwer ýörelgä laýyklykda, halkymyzyň bagtyýar durmuşy üçin ähli çäreleriň görülýändiginiň, giň gerimli özgertmeleri durmuşa geçirmegiň üstünlikli dowam etdirilýändiginiň nobatdaky aýdyň subutnamasy boldy. Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň baştutanlygynda amala aşyrylýan öňdengörüjilikli syýasat ýurdumyzyň täze taryhy döwrüň belent maksatlaryna tarap okgunly öňe gitmegine ýardam berýär.

(TDH)

Häzirki wagtda ýurtlaryň, halklaryň arasyndaky ysnyşykly gatnaşyklary ösdürmek, çuňlaşdyrmak bilen baglanyşykly ugurlara aýratyn üns berilýär. Şolary oňyn çözmekde hormatly

Prezidentimiziň ulag-üstaşyr geçelgeleri babatdaky öňdengörüjilikli başlangyçlary aýratyn bellenmäge mynasypdyr. Ýakynda hormatly Prezidentimiz ýokary tizlikli Aşgabat — Türkmenabat awtomobil ýolunyň Aşgabat — Tejen böleginiň açylyş dabarasyna gatnaşdy. Ýokary tizlikli bu awtomobil ýolunyň ýurdumyzyň çäginden daşalýan ýükleriň we gatnawlaryň möçberini artdyrmaga hem-de çaltlandyrmaga amatly şertleri döretjekdigi şübhesizdir. Şonuň bilen baglylykda, goňşy ýurtlar bilen ulag ulgamyndaky gatnaşyklary ösdürmäge hem uly mümkinçilikler açylýar.

Şeýle ýokary tizlikli ýollary gurmakda türkmen hünärmenleriniň uly tejribesiniň bardygyny aýratyn bellemegimiz gerek. Şonuň üçin hem bu ýokary tizlikli ýolda hem türkmen hünärmenleri ähli döwrebap mümkinçilikleri durmuşa ornaşdyrdylar. Ýoluň ugrunda tizligi ölçeýji enjamlar, wideogözegçilik enjamlary we beýleki ugurlar ýoluň ýokary derejede gurlandygyndan habar berýär.

Daşalýan ýükleriň we gatnawlaryň möçberini artdyrmakda hem-de çaltlandyrmakda innowasion tehnologiýalara daýanmak — bu elbetde, ulag-üstaşyr geçelgelerini öz içine alýan ulgama täze bilimleri, kämil tehnologiýalary ornaşdyrmakdan ybarat. Şeýlelikde, jemgyýetçilik we ekologik meseleler oňyn çözülip, önümçilige sarp edilýän çykdajylar azalar we wagt tygşytlanar.

Ýokary tizlikli ýoluň hereket böleginiň biri-birinden ýörite zolak arkaly bölünmegi hereketiň päsgelçiliksiz bolmagyny üpjün edýär. Her ugurda hereket zolagynda adatdan daşary ýagdaýlar üçin zolagyň, haýwanlaryň we adamlaryň hereket zolagyna çykmagynyň öňüni almak üçin niýetlenen metal germewleriň bolmagy döräp biläýjek päsgelçilikleriň öňüni almaga gönükdirilendir.

Döwlet Baştutanymyzyň ýakyn geljek üçin öňde goýan esasy wezipeleriniň hatarynda dünýäniň ulag ulgamyna yzygiderli goşulyşmak we Gündogar — Günbatar hem-de Demirgazyk — Günorta ugurlarda ýollary we merkezleri baglanyşdyrýan esasy ýollaryň ugry boýunça düzümleri has-da giňeltmek bilen baglanyşykly ähmiýetli meseleler durýar. Bu ugurlar boýunça möhüm ulag geçelgeleriniň döredilmegi Beýik Ýüpek ýoluny gaýtadan dikeltmek we Ýewraziýanyň ykdysady zolaklaryny birleşdirmek maksatlaryny durmuşa geçirmek babatda aýratyn ähmiýete eýedir.

Biz öz geçýän sapaklarymyzda, wagyz-nesihat çärelerimizde talyplaryň ünsüni şeýle ajaýyp işlere çekýäris. Hormatly Prezidentimiziň sargytlary, çykyşlary, nesihatlary biziň üçin görelde mekdebidir.

Gahryman Arkadagymyzyň belleýşi ýaly, dünýä döwletleri bilen dost-doganlyk gatnaşyklarymyzy pugtalandyrmak, halkara hyzmatdaşlygyny ösdürmek döwletimiziň hemişelik Bitaraplyk hukuk ýagdaýyndan gelip çykýan esasy ýörelgeleriň biri bolup durýar. Baky Bitaraplygymyz bütin dünýäde parahatçylygy ündeýän halklary dost-doganlyga, agzybirlige çagyrýan hem-de ynsanperwerligi wagyz edýän ýörelgelerimizi dünýä ýaýýan taglymat bolup hyzmat edýär. Häzirki döwürde Türkmenistanyň hemişelik Bitaraplyk ýörelgelerinden gelip çykýan wezipeler dünýäde ählumumy parahatçylygyň pugtalanmagynda, durnukly ösüşiň we abadançylygyň üpjün edilmeginde möhüm ähmiýete eýedir.

Halkymyzy ösüşlerden-ösüşlere alyp barýan hormatly Prezidentimiziň jany sag bolsun, beýik işleri üstünliklere beslensin!

Aýna KIÇIÝEWA,

Myrat Garryýew adyndaky Türkmenistanyň Döwlet lukmançylyk uniwersitetiniň mugallymy.

Aşgabat — Türkmenabat ýokary tizlikli awtomobil ýolunyň Tejene çenli bolan 203 kilometrlik böleginiň hormatly Prezidentimiziň gatnaşmagynda açylyp ulanylmaga berilmegi, oňa onlaýn görnüşde ýokary derejeli daşary ýurtly wekilleriň gatnaşmagy Türkmenistanda ýol-ulag düzüminde aýratyn ähmiýetli we möhüm ýörelgeleriň bardygyny ýene bir ýola äşgär etdi. Lebap welaýatynyň Türkmenabat şäherine çenli uzajak ýokary tizlikli awtomobil ýolunyň gurluşygy doly tamamlanandan soňra, ol diňe bir milli ykdysadyýetiň umumy ösüşine, ulag ulgamynda goňşara, sebitara we yklymara hyzmatdaşlygyň ýokarlanmagyna, logistik binýadyň berkemegine täsir etmän, eýsem, Ahal welaýatynyň ykdysady durmuşyna-da önjeýli goşant goşar. Geljekde Lebap, Mary, Ahal we Balkan welaýatlaryny bir düzümde birleşdirjek ýokary tizlikli awtomobil ýoly, ilkinji nobatda, sebitleriň içerki söwda dolanyşygyny artdyrmaga, ýerli bazarlara tiz hem az çykdajy bilen çykmaga, daýhanyň yhlasy bilen kemala getirilen oba hojalyk önümleriniň terligine alyja ýetirilmegine mümkinçilik berer. Bu bolsa, bir tarapdan, içerki bazarlarda önüm bolçulygyny berkitmäge, olaryň bahalarynyň durnuklylygyny saklamaga mümkinçilik berse, beýleki tarapdan, şeýle ulag-ýol düzümleri harytlaryňdyr hyzmatlaryň ähli görnüşleri boýunça içerki söwda dolanyşygynyň işjeňleşmegine şert döreder. Şunda bir zada aýratyn üns bermek zerur. Ýurdumyzda ýol-ulag düzümi bilen baglanyşykly amala aşyrylýan iri taslamalar diňe bir ugra ýa-da ulgama täsir etmek bilen çäklenmeýär. Ol şol bir wagtyň özünde döwlet durmuşynyň ähli ulgamlaryna täsirini ýetirýär.

Oba hojalyk pudagyny ösdürmek esasy mesele bolmagynda galýar. Şundan ugur alanyňda, Aşgabat — Türkmenabat ýokary tizlikli awtoulag ýoly diňe bir söwda dolanyşygynyň, ýurdumyzyň üstaşyr geçirijilik mümkinçiliginiň, ulag hyzmatlarynyň ýokarlanmagyna täsir etmän, oba hojalyk pudagynyň ösdürilmegine-de täsir eder. Bu bolsa halkyň hal-ýagdaýyny has-da gowulandyrmak bilen gönümel baglanyşyklydyr.

Aşgabat — Türkmenabat ýokary tizlikli awtomobil ýoly Ahal welaýatynyň kesewini dürtseň gögerýän mes toprakly ýerlerinden öndürilýän önümleriň özüne düşýän gymmatynyň peselmegine we ýurdumyzyň çar künjegine, içerki bazarlardan artýan böleginiň bolsa diwersifikasiýa ýoly bilen eksporta ugradylmagyna mümkinçilik berer. Ýoluň ugrunda belli aralyklarda tehniki hyzmat ediş merkezleriniň, söwda merkezleriniň, garbanyşhanalaryň göz öňünde tutulmagy söwdadyr iýmit pudagynda täze iş orunlarynyň döremegine getirer. Ýokary tizlikli awtomobil ýolunda ýol hereketiniň ýörite ulgam arkaly dolandyrylmagy, innowasion tehnologiýalaryň ornaşdyrylmagy, haýwanlaryň we adamlaryň hereket zolagyna çykmagynyň öňüni almak üçin metal germewleriň ornaşdyrylmagy sürüjileriň, ýolagçylaryň hem-de ýükleriň howpsuzlygyny artdyrmaga, şonuň bilen birlikde-de, ýol-ulag hadysalarynyň öňüni almaga mümkinçilik berer. Onuň ugrunda ýerasty geçelgeleriň, ýolüsti geçirijileriň, trampedleriň, monolit köprüleriň gurulmagy, mallary geçirmek üçin ötükleriň 10-synyň, oba hojalyk tehnikalary üçin ötükleriň 17-siniň göz öňünde tutulmagy-da ýoluň howpsuzlygyny üpjün etmäge hyzmat edýär. Çünki şeýle howpsuzlyk awtobanyň halkara ülňülere laýyk gelmeginiň ilkinji şertleriniň biri we milli Liderimiziň esasy talaby bolup durýar.

Ýokary tizlikli awtomobil ýoly, mälim bolşy ýaly, Garagum sährasyny aralap geçýär. Bu bolsa ýelli howalarda çägäniň süýşüp, ýoly, dürli maksatlar üçin gurlan ötükleri basmak howpuny-da ýüze çykarýar. Şeýle bolansoň, munuň üçin emele getirilen gorag zolaklaryndan başga-da, çägeli ýerlerde suwsuzlyga çydamly, gum ösümlikleriniň, sazakdyr gandymlaryň we beýlekileriň ekilmegine, netijede, ekologiýa abadançylygyna, daşky gurşawyň goraglylygyna oňyn şertler döreder.

Harytlaryňdyr hyzmatlaryň özüne düşýän gymmaty olaryň esasy ýola uzaklygyna ýa-da ýakynlygyna, hiline, howpsuzlygyna, mümkinçiliklerine gönüden-göni baglydyr. Şu babatdan alanyňda, gürrüňi edilýän awtomobil ýoly Ahal welaýatynda bu ugurdaky işleriň depgininiň ýokarlanmagyna-da täsir eder. Soňky ýyllarda, beýleki sebitler bilen birlikde, bu welaýatda-da hormatly Prezidentimiziň tagallalarydyr ýakyndan ýardam bermegi netijesinde, hususy taraplara degişli kärhanalar, bagçylyk hojalyklary ep-esli artdy. Bir döwürler tas ählisi diýen ýaly daşary ýurtlardan getirilýän harytlardyr miweler, olardan alynýan önümler indi türkmen telekeçileri tarapyndan, elýeterli bahalardan öndürilýär. Bu ýagdaý orta hem uzak möhletli döwri alanyňda, döwletiň oba hojalyk pudagyny, ýeňil, dokma senagatyny dolulygyna hususylaşdyrmak ugrundaky maksatlaryndan gözbaş alýar. Gürrüňi edilýän ugur öz-özüňi dolandyrmak, halkyň durmuş üpjünçiligini berkitmek, ykdysadyýetiň kuwwatyny artdyrmak üçin döwlet tarapyndan saýlanyp alnan iň dogry hem iň bähbitli ykdysady ugurdyr. Türkmenistanyň içerki ýol-ulag düzümlerini berkitmek hem-de giňeltmek üçin amala aşyrýan iri taslamalary bu ugruň barha pugtalanmagyna şert döredýär. Ýokary tizlikli awtomobil ýolunyň diňe Aşgabat — Tejen bölegi-de welaýatyň içindäki önümçilikleriň artmagyna, hususy pudakdaky işjeňligiň ýokarlanmagyna, haryt dolanyşygynda bahalaryň arzanlamagyna, pudakda täze mümkinçilikleriň döredilmegine oňyn täsir eder. Welaýatyň bir başyndan beýleki çetine çenli barmak üçin sarp edilýän wagt gysgalar. Çig mallaryňdyr taýýar önümleriň daşalyşynyň nyrhy pese düşer. Bu bolsa, ilkinji nobatda, halkyň bähbidine bolmak bilen umumy ykdysady ösüşe, welaýatyň has-da galkynmagyna, senagatlaşmagyň depgininiň ýokarlanmagyna getirer. Şeýle ýeňillikler, goldawlar we gyzyklandyrmalar Ahal welaýatynda telekeçileriň, işewürleriň täze nesliniň kemala gelmegine, döwletiň umumy ykdysady ösüşinde hususy pudagyň paýynyň esasy orna çykmagyna şert döreder. Bu bolsa Gahryman Arkadagymyzyň «Döwlet adam üçindir!» diýen baş ýörelgesiniň iş ýüzüne geçýändiginiň ýene bir subutnamasyna öwrüler.

Ysmaýyl TAGAN,

žurnalist.

06.11.2021. Şu gün hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň gatnaşmagynda ählihalk bag ekmek dabarasy geçirildi.

Eziz Diýarymyzyň giňişliklerinde täze baglyklaryň we seýilgähleriň düýbüni tutmak boýunça giň gerimli çäre ekologiýa abadançylygyny pugtalandyrmaga, türkmen topragynyň ähli künjeklerini ajaýyp ýaşyl lybas bilen bezemäge gönükdirilendir.

 Türkmeniň kalby ýaly giň tebigat, hakykatdan-da, jadylaýjy, ruhuňy galkyndyryjy güýje eýedir. Sähralaryň täsin gözelligi, onuň goýnunda ösüp ýetişýän ösümlikler halkymyzyň bereket bolçulygynyň gözbaşy hasaplanýar.

Milli Liderimiziň yzygiderli tagallalary netijesinde, ilkibaşky keşbi gorap saklamak hem-de sähralaryň ösümlik we haýwanat dünýäsini goramak boýunça wezipeler döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň derejesine çykaryldy.

 Watanymyzyň dürli künjeklerinde tokaý zolaklarynyň döredilmegi, paýtagtymyzyň hem-de welaýatlaryň seýilgähleriniň çäkleriniň giňeldilmegi adam üçin oňaýly howanyň emele gelmegini üpjün edýär.

Şunuň bilen baglylykda, ýurdumyzda amala aşyrylýan giň gerimli bagy-bossanlyga büremek baradaky maksatnama — munuň özi bütin adamzady tolgundyrýan howanyň üýtgemeginiň ýaramaz täsirlerine garşy göreşmek ugrunda umumydünýä işine saldamly goşantdyr.

TÄZE ÖNÜMÇILIK KÄRHANALARY

Telekeçilik ulgamyna döwlet tarapyndan berilýän goldawyň netijesinde, hususy önüm öndürijileriň öňünde täze taslamalary amala aşyrmaga giň mümkinçilikler açylýar. Muňa S.A.Nyýazow adyndaky etrapdaky «Halyçy gözeller» hususy kärhanasynyň hünärmenleriniň sintetiki süýümden halylary dokaýan täze bölümiň gurluşygyna girişmegi hem şaýatlyk edýär.

Umumy meýdany 1 gektar ýeri eýeleýän binanyň taslamasynda esasy önümçilik bölümi, polipropilenden ýüplük sapagyny öndürýän bölüm göz öňünde tutulan. Bu bölümler täze ýöriteleşdirilen enjamlar hem-de taýýar önümleriň saklanylýan ammarlary bilen üpjün ediler. Binanyň çäginde beýleki kömekçi jaýlar hem ýerleşer. Täze önümçilikde ornaşdyrylan öňdebaryjy tehnologiýalar ýokary hilli, dünýä ölçeglerine laýyk gelýän önümleriň çykarylmagyna mümkinçilik döreder.

Şunuň ýaly täze önümçiligiň ýene biri — suw emulsiýaly reňk çykarýan kärhana Daşoguz şäherinde gurlup başlandy. Umumy meýdany bir gektara barabar bolan bu kärhanany «Galkynan ykbal» hususy kärhanasynyň işçi-hünärmenleri gurmaga girişdiler. Gurluşygyň taslamasynda önümçilik jaýlarynyň ikisini, taýýar önümler saklanylýan ammarlary, beýleki kömekçi jaýlary gurmak meýilleşdirilýär. Gurulýan täze kärhana iň kämil, ýokary öndürijilikli enjamlar bilen üpjün ediler.

* * *

ÝOKARY HILLI ÖNÜMLER

Gubadag etrabynda üstünlikli hereket edýän «Peýnirçi» hususy kärhanasynyň çykarýan önümleri alyjylaryň arasynda uly islegden peýdalanýar. Kärhananyň işçi-hünärmenleri indi 20 ýyldan gowrak wagt bäri sarp edijileri «Altyn», «Ýaýla», «Toý», «Aşgabat», «Prezident» ýaly peýnirleri, berhiz doragy hem-de gaýmak ýaly süýt önümleri bilen üpjün edip gelýär. Özüniň ýokary hilliligi, tagamlylygy bilen tapawutlanýan bu süýt önümleri sarp edijileriň arasynda uly meşhurlyk gazandy. Owadan, göze gelüwli gaplara gaplanylýan süýt önümleri özüniň nyrhy boýunça alyjylara elýeterliligi bilen hem tapawutlanýar.

Süýt önümlerini köp öndüriji kärhanalaryň ýene biri «Ýüpekýolygurluşyk» hojalyk jemgyýetine degişli «Şawat» açyk görnüşli paýdarlar jemgyýeti hasaplanýar. Toparyň esasy bölüminde we kömekçi böleklerinde Türkiýe döwletinde çykarylan ýöriteleşdirilen enjamlar doly güýjünde işledilýär. Kärhanada mesge ýagy, gatyk, dorag, eredilen peýnir, gaýmak, ýogurt, çal ýaly önümler öndürilýär. Olaryň hemmesi-de hil derejesiniň ýokary ölçeglerine laýyk gelýär. Owadan gaplara gaplanylan önümler sebitiň ilatyna hödürlenilýär.

Bir söz bilen aýdylanda, welaýatymyzyň zähmet toparlary ýetip gelýän şanly baýrama — ýurdumyzyň hemişelik Bitaraplygynyň 26 ýyllygyna mynasyp sowgatlary taýýarlaýarlar.

Öre HOJAÝEW,

öz habarçymyz.

Aşgabat, 5-nji noýabr (TDH). Şu gün hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow sanly ulgam arkaly Ministrler Kabinetiniň mejlisini geçirdi. Onda ýubileý ýylynyň 10 aýynda Hökümetiň alyp baran işleriniň jemleri jemlenildi, degişli hasabatlar diňlenildi we hödürlenen resminamalara seredildi, şeýle hem ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmek boýunça gündelik wezipeler ara alnyp maslahatlaşyldy.

Döwlet Baştutanymyz mejlisiň gün tertibine geçip, Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary S.Berdimuhamedowa söz berdi. Wise-premýer halk hojalygy toplumynyň pudaklarynyň ösüşiniň netijeleri hem-de şu ýylyň ýanwar — oktýabr aýlarynyň makroykdysady görkezijileri barada hasabat berdi. Hasabat döwründe jemi içerki önümiň ösüş depgini 6,2 göterim ýokarlandy. 2021-nji ýylyň 10 aýynda öndürilen önümleriň mukdary, geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, 6,1 göterim artdy. Bölek haryt dolanyşygynyň möçberi, geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, 16,5 göterim, daşary söwda dolanyşygynyň görkezijileri 14,6 göterim artdy.

Şu ýylyň ýanwar — oktýabr aýlarynda ýurdumyzyň Döwlet býujetiniň girdeji bölegi 108,3 göterime, çykdajy bölegi 96,1 göterime deň boldy. Iri we orta kärhanalarda aýlyk haklary, geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, 10,5 göterim artdy. Maliýeleşdirmegiň ähli çeşmeleriniň hasabyna özleşdirilen maýa goýumlaryň möçberi 22,7 milliard manada barabar boldy.

Şeýle hem hasabatyň çäklerinde «Türkmenistanyň Prezidentiniň obalaryň, şäherçeleriň, etraplardaky şäherleriň we etrap merkezleriniň ilatynyň ýaşaýyş-durmuş şertlerini özgertmek boýunça 2020-nji ýyla çenli döwür üçin rejelenen görnüşdäki Milli maksatnamasynda» kesgitlenen wezipeleriň ýerine ýetirilişi barada maglumatlar aýdyldy.

Wise-premýer paýtagtymyzda we welaýatlarda Watanymyzyň Garaşsyzlygynyň 30 ýyllygy mynasybetli açylmagy meýilleşdirilen desgalardaky gurluşyklaryň barşy barada hem hasabat berdi. Häzirki güne çenli durmuş we önümçilik maksatly desgalaryň onlarçasy gurlup, ulanmaga berildi. Ýylyň ahyryna çenli ýene-de birnäçe desgalaryň gurluşygyny tamamlamak göz öňünde tutulýar.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, milli ykdysadyýetimiziň ýagdaýyna yzygiderli gözegçiligi ýola goýmagyň zerurdygyny hem-de emele gelen ýagdaýlara laýyklykda, ýurdumyzyň durmuş-ykdysady ösüşi boýunça garaşylýan görkezijileri seljermegiň wajypdygyny belledi. Döwlet Baştutanymyz wise-premýere gurluşyk we nebitgaz toplumyna degişli edaralaryň işini güýçlendirmek üçin bu pudaklaryň işgärleri bilen maslahat geçirmegi tabşyrdy.

Milli Liderimiz kabul edilen maksatnamalary ýerine ýetirmek boýunça işleri dowam etmegiň zerurdygyny belläp, gysga we orta möhletli döwürlerde dünýä ykdysadyýetindäki ýaramaz ýagdaýlaryň ýurdumyzyň ykdysadyýetine ýetirýän täsirini azaltmaga mümkinçilik berýän ýagdaýlary öwrenmegiň zerurdygyna ünsi çekdi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow býujetiň girdejilerini artdyrmak boýunça hem zerur çäreleriň geçirilmelidigini belledi. Döwlet Baştutanymyz maksatnamalary maliýeleşdirmegiň goşmaça çeşmelerini gözlemegi dowam etmegiň zerurdygyny aýdyp, maýa goýumlary köpräk çekmek we bu ugurda tutanýerli işlemek, ilkinji nobatda, döwlet çykdajylarynyň möçberini we netijeli bolmagyny gözegçilikde saklamak meseleleriniň wajypdygyny belledi.

Häzirki döwürde Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň ähli orunbasarlary bilen bilelikde, geljek ýylda ýurdumyzy ykdysady taýdan ösdürmegiň maksatnamasyny taýýarlamagy çaltlandyrmak öňde durýan ilkinji nobatdaky wezipe bolup durýar. Her bir ministrligiň we pudaklaýyn dolandyryş edarasynyň 2022-nji ýylda ýerine ýetirmeli işleriniň anyk meýilnamasy bolmalydyr. Gurluşyk maksatnamasyna aýratyn üns bermeli diýip, milli Liderimiz belledi.

Döwlet Baştutanymyz wezipe borçlaryny talabalaýyk ýerine ýetirmän, işde goýberen kemçilikleri üçin maliýe we ykdysadyýet ministri M.Serdarowa käýinç yglan etdi.

Soňra milli Liderimiz Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary Ş.Abdrahmanowa söz berip, şol bir wagtyň özünde Döwlet ministri — “Türkmengaz” döwlet konserniniň başlygy B.Amanowy, “Türkmennebit” döwlet konserniniň başlygy G.Baýgeldiýewi, “Türkmengeologiýa” döwlet korporasiýasynyň başlygy M.Rozyýewi hem-de Baş prokuror B.Atdaýewi sanly ulgam arkaly göni aragatnaşyga çagyrdy.

Wise-premýer ýurdumyzyň nebitgaz senagatyny ösdürmegiň 2030-njy ýyla çenli döwür üçin Maksatnamasyny ýerine ýetirmek boýunça şu ýylyň on aýynda alnyp barlan işleriň netijeleri barada hasabat berdi. Nebit we gaz kondensatyny çykarmak hem-de nebiti gaýtadan işlemek ulgamyndaky önümçilik görkezijileri barada habar berildi. Benzin öndürmegiň meýilnamasy 107 göterim, polipropilen öndürmegiň meýilnamasy 107,4 göterim, maýa goýumlary maliýeleşdirmegiň ähli çeşmeleri boýunça meýilnama 101,8 göterim ýerine ýetirildi. Tebigy we ugurdaş gazy çykarmagyň meýilnamasy 122,8 göterim, “mawy ýangyjy” daşary ýurtlara ibermegiň meýilnamasy 134,7 göterim berjaý edildi. Geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, şu görkezijiler boýunça ösüş depgini, degişlilikde, 123,9 göterim hem-de 139,6 göterim üpjün edildi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, ýangyç-energetika toplumynyň ähli senagat düzümleriniň ykdysady görkezijilerini ýokarlandyrmagyň, nebitiň we gazyň çykarylýan möçberlerini artdyrmagyň wajypdygyny nygtady. Milli Liderimiz uglewodorod çig malyndan öndürilýän, içerki we daşarky bazarlarda uly isleg bildirilýän ýokary hilli, bäsdeşlige ukyply önümleriň görnüşlerini köpeltmek üçin mümkinçilikleriň bardygyny aýdyp, şu maksatlar bilen, ýangyç-energetika toplumynyň gaýtadan işleýän ulgamynyň kuwwatyndan netijeli peýdalanylmagynyň zerurdygyny belledi hem-de nebitgaz toplumynyň ýolbaşçylaryna anyk tabşyryklary berdi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary Ş.Abdrahmanowa wezipe borçlaryny talabalaýyk ýerine ýetirmän, garamagyndaky pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň işine gözegçiligi gowşadandygy üçin käýinç yglan etdi.

Milli Liderimiz wezipe borçlaryny talabalaýyk ýerine ýetirmän, garamagyndaky edara-kärhanalaryň işine gözegçiligi gowşadandygy üçin, Döwlet ministri — “Türkmengaz” döwlet konserniniň başlygy B.Amanowa berk käýinç yglan etdi hem-de ýol berlen kemçilikleri gysga wagtyň içinde düzetmegi oňa soňky gezek duýdurdy. Soňra döwlet Baştutanymyz Baş prokuror B.Atdaýewe ýüzlenip hem-de nebitgaz toplumynyň düzümleriniň işine prokuror gözegçiligini gowşadandygyny aýdyp, oňa wezipe borçlaryny ýerine ýetirmän, garamagyndaky edaralaryň işine gözegçiligi gowşadandygy üçin berk käýinç yglan etdi hem-de ýol berlen kemçilikleri gysga wagtyň içinde düzetmegi oňa soňky gezek duýdurdy.

Soňra milli Liderimiz Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary Ç.Purçekowa söz berip, şol bir wagtyň özünde gurluşyk we binagärlik ministri G.Orunowy, senagat we gurluşyk önümçiligi ministri B.Annamämmedowy, energetika ministri H.Rejepmyradowy hem-de “Türkmenhimiýa” döwlet konserniniň başlygy N.Nyýazlyýewi sanly ulgam arkaly göni aragatnaşyga çagyrdy.

Wise-premýer gurluşyk, senagat we energetika toplumlarynyň, “Türkmenhimiýa” döwlet konserniniň hem-de paýtagtymyzyň häkimliginiň şu ýylyň 10 aýynda ýerine ýetiren işleriniň netijeleri barada hasabat berdi. Ýylyň başyndan bäri gurluşyk we senagat toplumynda öndürilen önümleriň we ýerine ýetirilen işleriň meýilnamasy 134,4 göterime deň boldy. Gurluşyk we binagärlik ministrligi boýunça ýerine ýetirilen işleriň meýilnamasy 114,1 göterim berjaý edildi. Şeýle hem Senagat we gurluşyk önümçiligi ministrligi hem-de “Türkmenhimiýa” döwlet konserni tarapyndan ýerine ýetirilen işler barada hasabat berildi. Energetika ministrligi boýunça öndürilen önümleriň, ýerine ýetirilen işleriň we hyzmatlaryň ösüş depgini 128,3 göterime barabar boldy. Elektrik energiýasyny öndürmekde 111,7 göterim ösüş gazanyldy, onuň eksportynyň ösüş depgini 133,9 göterime deň boldy. Aşgabat şäheriniň häkimligi boýunça ýerine ýetirilen işleriň we hyzmatlaryň meýilnamasy 153,9 göterim berjaý edildi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, bu toplumda görkezijileriň, umuman, erbet däldigini, ýöne, mundan beýläk-de tutanýerli we köp işlemelidigini belledi. Milli Liderimiz geljek üçin meýilnamalar barada aýdyp, 2022-nji ýyl üçin oňat maýa goýum maksatnamasyny taýýarlamagyň zerurdygyna ünsi çekdi.

Öňümizde örän uly möçberli gurluşyk işleri bar. Şoňa görä-de, gurluşyk toplumynyň talaplaryny doly möçberde üpjün etmek üçin gurluşyk senagatyny ösdürmegi dowam etmek wajypdyr. Täze önümhanalary we kärhanalary gurmak, önümçilik boýunça ähli kuwwatlyklary deňagramly ýagdaýda saklap ösdürmek zerurdyr diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow nygtady.

Milli Liderimiz ýaşaýyş jaýlarynyň, şäherçeleriň, durmuş desgalarynyň, aýratyn hem Ahal welaýatynyň täze döwrebap edara ediş merkeziniň gurluşygyny çaltlandyrmak üçin Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň Ahal welaýatyna gözegçilik edýän orunbasary Ç.Gylyjow bilen bilelikde iş alyp barmak barada wise-premýere degişli tabşyryklary berdi.

Özümize bagly bolmadyk kynçylyklara garamazdan, ýurdumyzda energetika halkasynyň we Türkmenistan — Owganystan — Pakistan elektrik geçiriji ulgamynyň gurluşygyny dowam etmek zerurdyr. Gurluşyk, energetika we senagat pudaklaryna gönükdirmek üçin maýa goýumlary gözlemek hem-de bu ugra köpräk çekmek wajypdyr diýip, döwlet Baştutanymyz sözüni dowam etdi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow täze zawodlaryň önümçilik meýilnamalarynyň doly berjaý edilmegini gazanmak üçin hünärmenleri taýýarlamagyň, önümçilikleri çig mal bilen öz wagtynda üpjün etmegiň, täze önümçiliklerde işi ýola goýmak boýunça çäreleri has işjeň kabul etmegiň möhümdigini nygtady hem-de bu babatda wise-premýere anyk görkezmeleri berdi.

Döwlet Baştutanymyz wezipe borçlaryny talabalaýyk ýerine ýetirmän, işde goýberen kemçilikleri üçin “Türkmenhimiýa” döwlet konserniniň başlygy N.Nyýazlyýewe hem-de senagat we gurluşyk önümçiligi ministri B.Annamämmedowa käýinç yglan etdi. Milli Liderimiz degişli Buýruklara gol çekip, emele gelen ýagdaýy içgin seljermek hem-de bar bolan kemçilikleri çalt aradan aýyrmak üçin zerur çäreleri görmek barada anyk tabşyryklary berdi.

Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary E.Orazgeldiýew gözegçilik edýän pudaklarynda 2021-nji ýylyň ýanwar — oktýabr aýlarynda alnyp barlan işleriň netijeleri, 6-njy noýabrda geçiriljek ählihalk bag ekmek çäresine görülýän taýýarlyk barada hasabat berdi. Wise-premýer oba hojalyk toplumy boýunça, 2020-nji ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, önümçiligiň ösüş depgininiň 108,3 göterime, şol sanda Oba hojalyk we daşky gurşawy goramak ministrligi boýunça — 108,9 göterime, Suw hojalygy baradaky döwlet komiteti boýunça — 102,9 göterime hem-de “Türkmen atlary” döwlet birleşigi boýunça — 102,8 göterime deň bolandygyny habar berdi. Maýa serişdelerini özleşdirmek boýunça meýilnama 132,4 göterim ýerine ýetirildi. Şeýle hem ählihalk bag ekmek dabarasyny guramaçylykly geçirmäge hem-de däp bolşy ýaly, noýabr aýynyň ikinji ýekşenbesinde bellenilýän Hasyl toýuna taýýarlyk görlüşi barada hasabat berildi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, daşky gurşaw bilen bagly meseleleriň döwletimiziň alyp barýan içeri we daşary syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarydygyna ünsi çekdi. Türkmenistan halkara guramalar bilen hyzmatdaşlykda olaryň köpüsi boýunça başlangyçlar bilen çykyş edýär. Şunuň bilen baglylykda, milli Liderimiz şenbe güni «ýaşyl» ekologiýa çäresiniň geçiriljekdigini aýdyp, ählihalk bag ekmek dabarasyna taýýarlyk görmek barada degişli ýolbaşçylara görkezmeleri berdi.

Döwlet Baştutanymyz häzirki wagtda geljek ýyla taýýarlyk işleriniň başlanandygyna ünsi çekip, geljek ýylda ýokary hasyl almak üçin ähli agrotehniki çäreleriň öz wagtynda hem-de ýokary hilli geçirilmelidigini belledi. Garagumda ekologiýa taslamalaryny amala aşyrmak boýunça işler çaltlandyrylmalydyr. Şeýle hem ilatymyzy gök önümler bilen bolelin üpjün etmek üçin täze ýyladyşhanalary gurmak bilen bagly meselelere seretmek zerur bolup durýar. Şunuň bilen baglylykda, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow wise-premýerler E.Orazgeldiýewe we Ç.Gylyjowa daşary ýurtlardan getirilýän gök önümleriň ornuny tutýan önümleri öndürmek meselelerini içgin öwrenmegi tabşyryp, munuň üçin ýurdumyzda ähli mümkinçilikleriň bardygyny belledi.

Döwlet Baştutanymyz şeýle hem ýerleriň bölünip berlişini çaltlandyrmak bilen bagly meselä ünsi çekdi. Gök-bakja önümleriniň, ýeralmanyň we beýleki oba hojalyk ekinleriniň öndürilýän mukdaryny artdyrmak üçin bu ekinleriň ekilýän meýdanlary köpeldilmelidir. Bu önümleriň öndürilýän möçberini artdyrmak hem-de oba hojalyk önümleriniň daşyndan getirilişini azaltmak boýunça zerur işler geçirilmelidir. Şeýle hem içerki bazarlarymyz özümizde öndürilýän önümler bilen doly üpjün edilmelidir. Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow ýurdumyzda maldarçylygy ösdürmek we mallaryň baş sanyny artdyrmak boýunça zerur çäreleriň görülmelidigini belläp, bu babatda wise-premýere anyk tabşyryklary berdi.

Döwlet Baştutanymyz Hasyl toýy mynasybetli dabaralary ýokary derejede guramagyň möhümdigini nygtap, wise-premýere döwletliligiň, rysgal-berekediň baýramyny guramaçylykly geçirmegi tabşyrdy.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary S.Toýlyýew ýurdumyzyň bilim, ylym, saglygy goraýyş we sport ulgamlarynda şu ýylyň ýanwar — oktýabr aýlarynda ýerine ýetirilen işleriň netijeleri barada hasabat berdi. Şu döwürde okuw işini kämilleşdirmek, bilimiň hilini ýokarlandyrmak boýunça işler dowam etdirildi. Umumybilim berýän mekdeplerde esasy ugurlar boýunça ders olimpiadalary geçirildi. Halkara ders olimpiadalaryna gatnaşan talyp ýaşlar we mekdep okuwçylary birnäçe altyn, kümüş we bürünç medallara hem-de dürli derejedäki diplomlara mynasyp boldy.

Hormatly Prezidentimiziň 1-nji sentýabrda Bilimler we talyp ýaşlar güni hem-de täze okuw ýylynyň başlanmagy mynasybetli geçiren umumy sapagy mekdep okuwçylary, talyp ýaşlar we bilim işgärleri üçin watansöýüjilik dersine öwrüldi. Milli Liderimiziň adyndan 1-nji synp okuwçylaryna “Bilimli” atly öwrediji kompýuterler gowşuryldy.

Ýokary okuw mekdepleriniň birnäçesi hojalyk hasaplaşygyna geçirildi. Döwlet hünär bilim edaralary hakyndaky Düzgünnamalar tassyklanyldy.

Şu ýylyň başyndan bäri Ylymlar akademiýasynyň ylmy-barlag institutlarynda, ministrlikleriň garamagyndaky ylmy edaralarda, ýokary okuw mekdeplerinde ylmyň we tehnologiýalaryň ileri tutulýan ugurlary boýunça ylmy-barlag işleri ýerine ýetirildi. Halkara ylmy maslahatlar geçirildi.

Saglygy goraýyş ulgamynda “Saglyk” Döwlet maksatnamasynyň rejelenen görnüşi, Türkmenistanyň ýiti ýokanç kesellere garşy taýýarlygyny we dessin çäreleriň görülmegini üpjün etmegiň Meýilnamasy, Türkmenistanda ilatyň kesellere garşy göreşmek ukybyny ýokarlandyrmak boýunça 2021 — 2025-nji ýyllar üçin Milli maksatnamasy, “Sagdyn ene — sagdyn çaga — sagdyn geljek” atly Milli strategiýa kabul edildi.

Saglygy goraýyş we derman senagaty işgärleriniň güni mynasybetli sanly ulgam arkaly alym lukmanlaryň “Lukmançylyk diplomatiýasy — sagdyn dünýäniň binýady” atly halkara maslahat, “Saglygy goraýyş, bilim we sport Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe” atly halkara ylmy maslahat geçirildi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, giň möçberli özgertmeler maksatnamasyna laýyklykda, ähli pudaklaryň, ilkinji nobatda bolsa, ylym, bilim, saglygy goraýyş we sport ugurlarynyň maddy-enjamlaýyn binýadyny we ylmy-usulyýet ulgamyny mundan beýläk-de döwrebaplaşdyrmak boýunça işleri çaltlandyrmagyň zerurdygyna ünsi çekdi.

Döwlet Baştutanymyzyň belleýşi ýaly, desgalaryň gurluşygynyň alnyp barlyşyna, ulgamyň maddy-enjamlaýyn binýadynyň berkidilmegine talabalaýyk gözegçilik ýola goýulmalydyr. Ýurdumyzyň ylmy edaralarynyň işi önümçilik bilen berk utgaşyklylykda ösdürilmelidir. Sanly ulgama geçmek işleri hem dünýä tejribesi göz öňünde tutulyp, döwrebap derejede ösdürilmelidir. Orta we ýokary okuw mekdeplerinde okuw işleri mundan beýläk-de düýpli kämilleşdirilmelidir.

Hormatly Prezidentimiz ýaşlara mümkinçilikleriniň açylmagyna we şahsyýet hökmünde kemala gelmegine kömek bermek üçin ähli şertleriň döredilmelidigine wise-premýeriň ünsüni çekdi. Ýaşlara hemişe maýa goýumlaryny gönükdirmek zerur bolup durýar diýip, milli Liderimiz sözüni dowam etdi. Döwlet býujetinde bilim we saglygy goraýyş ulgamlaryna geljek ýylda hem köp möçberde serişde gönükdiriler. Şunuň bilen baglylykda, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow ýurdumyzyň ykdysadyýetinde başlanan uly özgertmeleriň ykdysadyýeti sanly ulgama geçirmek, senagat pudagyny ösdürmek, elektron senagatyny döretmek, halkara ülňülere laýyklykda, telekeçiligiň esaslarynyň ýurdumyzyň ýokary okuw mekdepleriniň uçurymlarynyň hemmetaraplaýyn taýýarlykly bolmagyny talap edýändigini belläp, bu babatda wise-premýere birnäçe anyk tabşyryklary berdi.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary M.Mämmedowa gözegçilik edýän düzümlerinde şu ýylyň ýanwar — oktýabr aýlarynda ýerine ýetirilen işleriň netijeleri barada hasabat berdi. Şu ýylyň başyndan bäri tassyklanan meýilnama laýyklykda, Watanymyzyň Garaşsyzlygynyň 30 ýyllygynyň, 2021-nji ýylyň “Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany” diýlip yglan edilmeginiň hormatyna medeni-köpçülikleýin çäreler geçirildi. Hasabat döwründe döredijilik bäsleşikleri yglan edildi. Dürli çäreler, şol sanda duşuşyklar, sergiler, konsertler, wagyz-nesihat çäreleri we medeni-durmuş maksatly binalaryň gurlup ulanmaga berilmegi mynasybetli dabaralar guraldy.

Köpçülikleýin habar beriş serişdelerinde ýurdumyzyň ýeten derejesini, gazanýan üstünliklerini giňden wasp etmek, milli Liderimiziň ýolbaşçylygynda döwletimiziň okgunly ösüşiniň we halkymyzyň abadançylygynyň üpjün edilmegine gönükdirilen giň möçberli özgertmeleriň ähmiýetini we maksadyny düşündirmek boýunça zerur işler ýerine ýetirildi.

Halkara hyzmatdaşlygyň çäklerinde şu ýylyň ýanwar — oktýabr aýlarynda wideoaragatnaşyk arkaly birnäçe çäreler guraldy we degişli resminamalara gol çekildi.

Sanly ulgamy kämilleşdirmek, ugurdaş ýokary we orta mekdeplerde okatmagyň häzirki zaman usullaryny ornaşdyrmak boýunça zerur işler durmuşa geçirildi.

Türkmen döwlet neşirýat gullugynda şu ýylyň on aýynyň önümçilik meýilnamasy 106,5 göterim berjaý edildi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, medeniýet edaralarynyň işini berk gözegçilikde saklamagyň, häzirki zamanyň talaplaryny we täzeçil ýörelgelerini hasaba almak bilen, olaryň işini yzygiderli kämilleşdirmegiň zerurdygyny belledi. Ýurdumyzda bolup geçýän wakalaryň giňden wagyz edilmegine, baýramçylyklar we şanly seneler mynasybetli geçirilýän medeni çäreleriň ýokary guramaçylyk derejesiniň üpjün edilmegine döredijilikli çemeleşilmelidir diýip, döwlet Baştutanymyz belledi.

Ilat arasynda arassaçylyk, ýokanç keselleriň öňüni almak meseleleri boýunça giňişleýin düşündiriş işleriniň geçirilişi, döwletimiziň bu ugurda alyp barýan işleri üns merkezinde saklanmalydyr diýip, milli Liderimiz belledi we wise-premýere bu babatda anyk görkezmeleri berdi.

Halkara Bitaraplyk gününe we Täze ýyl baýramyna görülýän taýýarlyk işlerine ünsi çekip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow paýtagtymyzda, şeýle hem ýurdumyzyň welaýat merkezlerinde, şäherlerinde we obalarynda medeni çäreleri, konsertleri, sungat ussatlarynyň çykyşlaryny guramaçylykly geçirmegi tabşyrdy.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary, daşary işler ministri R.Meredow şu ýylyň ýanwar — oktýabr aýlarynda Daşary işler ministrligi tarapyndan alnyp barlan işleriň netijeleri barada hasabat berdi. Hasabat döwründe Garaşsyz, Bitarap Türkmenistanyň daşary döwletler we halkara guramalar bilen netijeli gatnaşyklaryň ösdürilmegine gönükdirilen daşary syýasat ugruny amala aşyrmak, döwlet Baştutanymyzyň tabşyryklaryny we öňde durýan wezipeleri ýerine ýetirmek boýunça degişli işler alnyp baryldy.

Geçen 10 aýyň dowamynda ýurdumyza Özbegistan Respublikasynyň, Gazagystan Respublikasynyň, Gyrgyz Respublikasynyň, Täjigistan Respublikasynyň, Russiýa Federasiýasynyň Tatarystan Respublikasynyň Prezidentleri sapar bilen geldiler. Şeýle hem şu döwürde Türkmenistanyň Prezidentiniň Täjigistan Respublikasyna we Birleşen Arap Emirliklerine iş saparlary, Özbegistan Respublikasyna resmi sapary boldy.

Hasabat döwründe hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň birnäçe ýurtlaryň Liderleri bilen onlaýn duşuşyklary geçirildi. Döwlet Baştutanymyz sanly ulgam arkaly BMG-niň ulag ulgamy boýunça ikinji ählumumy maslahatyna, BMG-niň Durnukly ösüş meseleleri boýunça forumyna, YHG-nyň ХIV sammitine, Türki dilli döwletleriň hyzmatdaşlyk Geňeşiniň mejlisine, GDA-nyň döwlet Baştutanlarynyň geňeşine, ylym we tehnologiýalar boýunça Yslam Hyzmatdaşlyk Guramasynyň sammitine gatnaşdy. Mundan başga-da, milli Liderimiz sanly ulgam arkaly BMG-niň Baş Assambleýasynyň 76-njy mejlisinde çykyş etdi. Şeýle hem hormatly Prezidentimiziň daşary ýurtlaryň döwlet Baştutanlary bilen telefon arkaly gepleşikleri boldy.

DIM-niň ulgamy boýunça gatnaşyklary we geňeşmeleri geçirmek yzygiderli häsiýete eýe boldy. “Merkezi Aziýa — ABŞ (“С5+1”), “Merkezi Aziýa — Hytaý”, “Merkezi Aziýa — Russiýa” görnüşlerinde birnäçe duşuşyklar geçirildi. Aziýa — Ýuwaş umman sebitiniň ýurtlarynyň ýokary derejedäki forumy, Merkezi Aziýa — Ýewropa Bileleşigi ýokary derejeli dialogyň nobatdaky tapgyry, Türkmenistan — ÝB bilelikdäki komitetiň nobatdaky mejlisi boldy.

Ýurdumyzyň daşary ykdysady gatnaşyklaryny ösdürmek boýunça yzygiderli işler alnyp barylýar. Şu ýylyň ýanwar — oktýabr aýlarynda Hökümetara toparlaryň we beýleki düzümleriň çäklerinde duşuşyklar geçirildi. Şeýle hem daşary ýurtlaryň işewür toparlarynyň wekilleri bilen gepleşikler guraldy.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, daşary ýurtly hyzmatdaşlar bilen, şol sanda ýurdumyzyň ägirt uly mümkinçilikleri bolan energetika ulgamyndaky özara bähbitli gatnaşyklary mundan beýläk-de işjeňleşdirmegiň meselelerine ünsi çekdi. Bu ugurda ýurdumyzyň energiýa serişdelerini dünýä bazarlaryna ugratmagyň köptaraply düzümini kemala getirmäge, bäsdeşlige ukyply önümleri öndürmäge niýetlenen gaýtadan işleýän pudagyň kuwwatlyklaryny artdyrmaga esaslanýan toplumlaýyn konsepsiýa durmuşa geçirilýär.

Şunuň bilen birlikde, pes uglerodly energetikanyň ösdürilmegine möhüm ähmiýet berilýär. Energiýanyň gaýtadan dikeldilýän çeşmeleri bolan Gün, ýel we beýleki energiýa serişdeleriniň ulanylmagyna gönükdirilen ekologiýa taýdan arassa tehnologiýalary işläp taýýarlamak we herekete girizmek ýurdumyzyň ylym ulgamynyň öňünde durýan wajyp wezipeleriň biri bolup durýar. Türkmenistanda bu ugurda bar bolan ägirt uly kuwwatyň netijeli durmuşa geçirilmegi Durnukly ösüş maksatlaryna ýetmäge mynasyp goşant bolar we şol bir wagtyň özünde howanyň üýtgemegi ýaly häzirki zamanyň ählumumy meseleleriniň çözgüdini üpjün eder. Bu bolsa umumy bähbitlere laýyk gelýän netijeli halkara gatnaşyklar üçin ägirt uly mümkinçilikleri açýar diýip, döwlet Baştutanymyz belledi.

Milli Liderimiz Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary S.Berdimuhamedowyň ýolbaşçylygyndaky ýurdumyzyň wekiliýetiniň BMG-niň howanyň üýtgemegi baradaky Çarçuwaly konwensiýasyna gatnaşyjy taraplaryň 26-njy maslahatyna gatnaşmak maksady bilen, Beýik Britaniýanyň we Demirgazyk Irlandiýanyň Birleşen Patyşalygynyň Glazgo şäherine bolan iş saparynyň jemleriniň üstünde durup geçdi. Munuň özi Türkmenistanyň bu meselä örän jogapkärçilikli çemeleşýändiginiň, adamzadyň çynlakaý wehimleriniň birine garşy durmak üçin gaýragoýulmasyz utgaşykly çäreleriň görülmeginiň zerurdygyna düşünýändiginiň subutnamasydyr. Hormatly Prezidentimiz ýurdumyzyň BMG-niň ýokarda agzalan Çarçuwaly konwensiýasyny, Kioto teswirnamasyny we Pariž Ylalaşygyny tassyklap, öz üstüne alan borçnamalaryny gyşarnyksyz ýerine ýetirýändigini belledi. Dünýä bileleşiginiň ählumumy goldawyna mynasyp bolan birnäçe halkara başlangyçlary öňe sürmek bilen, Bitarap Türkmenistan ekologiýa we howa meseleleri boýunça netijeli gatnaşyklaryň ösdürilmegini esasy ugur edinýär.

Döwlet Baştutanymyz Watanymyzyň bu ugurda oýlanyşykly we yzygiderli çäreleri durmuşa geçirýändigini belläp, wise-premýere, DIM-niň ýolbaşçysyna we beýleki degişli ýolbaşçylara öňde durýan wezipeleri çözmek babatda anyk tabşyryklary berdi.

Soňra hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow ýylyň ahyryna çenli meýilleşdirilen iri halkara çärelere, daşary ýurtlaryň döwlet Baştutanlarynyň saparlaryna, Halkara Bitaraplyk gününiň baýramyna görülýän taýýarlyk işlerine ünsi çekdi. Şunuň bilen baglylykda, milli Liderimiz Aşgabatda YHG-nyň ХV sammitini geçirmäge, şeýle hem Türkiýe Respublikasynda boljak Türki dilli döwletleriň hyzmatdaşlyk Geňeşiniň sammitine görülýän taýýarlyga ünsi çekdi. Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň belleýşi ýaly, Türkmenistany bu guramalara agza ýurtlar bilen däp bolan dostluk gatnaşyklary baglanyşdyrýar. Netijeli söwda-ykdysady we medeni-ynsanperwer hyzmatdaşlyk, bilelikdäki iri taslamalaryň üstünlikli durmuşa geçirilmegi olaryň aýdyň netijeleridir.

Döwlet Baştutanymyz wise-premýere, DIM-niň ýolbaşçysyna we beýleki Hökümet agzalaryna ýüzlenip, bar bolan köpugurly mümkinçilikleriň ikitaraplaýyn we köptaraplaýyn esasdaky netijeli gatnaşyklary mundan beýläk-de giňeltmek üçin ägirt uly mümkinçilikleri açýandygyny belledi hem-de ähli meýilleşdirilen çärelere ýokary derejede taýýarlyk görmegi tabşyrdy.

Milli Liderimiz dünýäde bolup geçýän ýagdaýlardan habarly bolmagyň zerurdygyny belläp, Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasaryna, daşary işler ministrine şundan ugur alyp, dürli halkara çäreleri geçirmegi we olara ýurdumyzyň gatnaşmagy baradaky teklipleri taýýarlamagy tabşyrdy.

Ministrler Kabinetiniň ýanyndaky Ulag we kommunikasiýalar agentliginiň Baş direktory M.Çakyýew gözegçilik edýän ulgamlarynda şu ýylyň 10 aýynda ýerine ýetirilen işleriň jemleri barada hasabat berdi. Hasabat döwründe şu toplum boýunça hyzmatlaryň we önüm öndürmegiň meýilnamasy 110,5 göterim ýerine ýetirildi.

“Türkmendemirýollary” agentligi boýunça ösüş depgini 107 göterime, “Türkmenawtoulaglary” agentligi boýunça ösüş depgini 137,5 göterime, “Türkmendeňizderýaýollary” agentligi boýunça ösüş depgini 139,8 göterime, “Türkmenaragatnaşyk” agentligi boýunça ösüş depgini 111,1 göterime barabar boldy. “Türkmenhowaýollary” agentligi boýunça degişli işler ýerine ýetirildi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, dünýäde koronawirus ýokanjynyň ýaýramagyna garşy göreşmegiň çäklerinde, girizilýän çäklendirmeler sebäpli, ozalkysy ýaly, agentlikleriň maliýe üpjünçiligini berk gözegçilikde saklamagyň zerurdygyny nygtady. Döwlet Baştutanymyz agentligiň ýolbaşçysyna geljek ýylyň maksatnamasynyň üstünde jikme-jik işlemegi we teklipleri taýýarlamagy tabşyrdy.

Soňra döwlet Baştutanymyz mejlise gatnaşyjylara ýüzlenip, şu ýylyň 10 aýynda ýerine ýetirilen işleriň netijeleriniň koronawirusyň dünýä ykdysadyýetine ýetirýän täsiri sebäpli ýüze çykan kynçylyklara garamazdan, ýubileý ýylynda Garaşsyz Watanymyzyň göz öňünde tutulan maksatnamalara laýyklykda, üstünlikli ösmegini dowam edýändigini aýdyň görkezýändigini belledi.

Biz jemi içerki önümiň 6,2 göterim möçberde ösüş derejesini saklap galmagy başardyk. Ýurdumyzda iri senagat we durmuş maksatly desgalaryň gurluşygy dowam edýär. Şolaryň hatarynda täze şäherçeler, ýaşaýyş jaýlary, dynç alyş we saglyk merkezleri, mekdepler, çagalar baglary we beýleki ençeme desgalar bar diýip, milli Liderimiz sözüni dowam etdi.

Bellenen meýilnamalara laýyklykda, ýurdumyzda 30 desgany işe girizmek göz öňünde tutuldy. Häzirki wagta çenli bolsa, 66 sany iri desgany açyp, ulanmaga berdik. Ýylyň ahyryna çenli ýene-de birnäçe desgany ulanmaga bermek göz öňünde tutulýar. Umumy meýdany 750 müň inedördül metrden gowrak ýaşaýyş jaýlary ulanmaga berildi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň belleýşi ýaly, bilim we ylym ulgamlarynda özgertmeler üstünlikli dowam edýär, önümçilik pudaklary kämilleşdirilýär. Bazar ykdysadyýeti emele getirilýär. Täze nebitgaz ýataklary özleşdirilýär. Türkmenistan — Owganystan — Pakistan elektrik we optiki süýümli aragatnaşyk geçirijileriniň, Türkmenistan — Owganystan — Pakistan — Hindistan gaz geçirijisiniň gurluşygy alnyp barylýar we beýleki halkara taslamalar taýýarlanylýar.

Ýurdumyzda hususy pudagy ösdürmäge goldaw bermek boýunça syýasat yzygiderli dowam edýär. Ykdysadyýetde özgertmeleri amala aşyrmaga ýurduň telekeçileri giňden çekilýär.

Döwlet Baştutanymyz şu ýyl biziň öňümizde durýan wezipeler Ministrler Kabinetiniň ýarym ýylyň jemlerine bagyşlanyp geçirilen mejlisinde we ýurdumyzy 2020 — 2025-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasynda anyk kesgitlendi diýip belledi we etmeli işleriň örän köpdügini, bu işleri amala aşyrmak üçin köp we tutanýerli zähmet çekilmelidigini nygtady.

Biziň öňümizde şu ýyl gazanan ösüş depginimizi saklap galmak hem-de geljek ýylda ony has-da artdyrmak wezipesi durýar. Ýylyň tamamlanmagyna bolsa, birýarym aýdan gowrak wagt galdy. Şoňa görä-de, şu ýyly gowy netijeler bilen üstünlikli jemlemek hem-de täze — 2022-nji ýyly gowy netijeler bilen garşylamak üçin biz galan wagtyň dowamynda köp meseleleri çözmelidiris diýip, hormatly Prezidentimiz aýtdy.

Şunuň bilen baglylykda, milli Liderimiz daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan önümleri ýurdumyzda öndürmegiň we daşary ýurtlara iberilýän harytlaryň möçberini artdyrmagyň döwlet maksatnamalarynyň amala aşyrylmagyny has-da çaltlandyrmagyň, dürli pudaklarda bar bolan uly mümkinçilikleri netijeli peýdalanmagyň zerurdygyny belledi. Ykdysadyýetimizi diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürmek boýunça alnyp barylýan işleri hem dowam etmek, öndürilýän harytlaryň görnüşlerini artdyrmak we önümleriň eksport edilýän ugurlaryny giňeltmek wajypdyr.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow dekabr aýynda Türkmenistanda uly baýramçylyk senesiniň — Halkara Bitaraplyk gününiň giňden bellenilip geçiljekdigini nygtap, bu baýramy ýokary derejede geçirmek üçin gowy taýýarlyk görmegiň möhümdigini aýtdy.

Döwlet Baştutanymyz Ministrler Kabinetiniň sanly ulgam arkaly mejlisini jemläp, oňa gatnaşanlaryň ählisine berk jan saglyk hem-de berkarar Watanymyzyň gülläp ösmegi ugrunda alyp barýan işlerinde uly üstünlikleri arzuw etdi.

Geljegiň binýadynyň berkden tutulýan döwründe hormatly Prezidentimiziň daşyna agzybirlikde jebisleşýän halkymyz bilen nurana ýollara batly gadam urýarys. Milli Liderimiziň tagallalary bilen ildeşlerimize ähli ugurlarda döredijilikli we ruhubelent zähmet çekmäge döwrebap mümkinçilikler döredilýär.

«Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2019 — 2025-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasynyň» kabul edilmegi bilen hormatly Prezidentimiziň alyp barýan köpugurly özgertmelerini amala aşyrmagyň, halk hojalygynyň pudaklaryny hem-de döwlet dolandyrylyşynyň ähli ulgamlaryny döwrebap şertlerde täzeden guramagyň nobatdaky tapgyry başlandy.

Bu Maksatnamanyň durmuşa geçirilmeginiň çäklerinde bazar gatnaşyklary şertlerinde hereketlendiriji güýç hökmünde telekeçileriň bazar ykdysadyýetine işjeň çekilmegine, daşary ýurt bazarlaryna çykmaga mümkinçiligi bolan ösen ulag-logistika düzümli senagat ulgamlarynyň we senagat toplumlarynyň ösdürilmegine aýratyn üns berilýär.

Maksatnamalaýyn alnyp barylýan işlerde milli ykdysadyýetimizi ösdürmegiň konsepsiýasynda göz öňünde tutulan çäreleri tapgyrlaýyn amala aşyrmagyň meýilnamasyna aýratyn orun berilýär. Bu bolsa ähli derejelerde döwlet edaralarynyň dolandyryş mümkinçiligini hem-de ulgamyň netijeliligini, pudaklarda tehnologik täzelikleri öňe ilerletmek arkaly dolandyrmagy, häkimiýetiň düzümleriniň, raýat jemgyýetiniň arasynda gatnaşyklary döwrebap kanunçylyk ýörelgeler esasynda pugtalandyrmagy güýçlendirmäge ýardam edýär.

Durmuşa geçirilýän işleriň çäklerinde senagat pudaklaryny we hyzmatlar ulgamyny düzüm taýdan üýtgedip guramak üstünlikli alnyp barylýar. Şeýle hem hususylaşdyryp we paýdarlar jemgyýetlerine öwrüp, döwlete degişli eýeçiligi azaltmak işleri ýerlikli we tapgyrlaýyn görnüşde amala aşyrylýar. Bu işleriň kanunçylyk esaslary kämilleşdirilýär we döwrebaplaşdyrylýar.

Durnukly ykdysady ösüşiň esasynda halkyň hal-ýagdaýynyň ýokarlandyrylmagyna, bäsdeşlige ukyply innowasion önümçilikleriň we ýokary öndürijilikli iş orunlarynyň döredilmegine, işewür işjeňligi giňeltmäge hem-de ýurdumyzda aň-paýhas mümkinçiliklerini ösdürmäge ýardam etjek tutumly işlere ählitaraplaýyn döredijilikli çemeleşmek we mynasyp goşant goşmak her birimiziň borjumyzdyr.

Hormatly Prezidentimiziň tagallalary netijesinde, ýurdumyzda durmuşa geçirilýän oňyn özgertmeler, il-ýurt bähbitli tutumly maksatnamalaýyn işler, gazanylýan üstünlikler hem-de ýetilen ajaýyp sepgitler raýatlarymyzyň ýokary ruhubelentlik bilen zähmet çekmeklerine ýardam edýär.

Ykdysady özgertmelerimiziň üstünlikli durmuşa geçirilmegini hukuk taýdan üpjün etmek maksady bilen, Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisi tarapyndan hereket edýän kanunlara maksadalaýyk üýtgetmeleri we goşmaçalary girizmek hem-de täze kanunlary kabul etmek işleri yzygiderli alnyp barylýar.

Biz ýurdumyzda milli kanunçylygy kämilleşdirmek we olaryň degişli ulgamlarda ýerlikli ulanylmagyna ýardam etmek bilen, durmuşa geçirilýän we meýilleşdirilýän işleriň ähmiýetini ilat arasynda düşündirmek işlerini alyp barýarys.

Bize döwrebap şertlerde işlemäge giň mümkinçilikleri döredip berýän milli Liderimiziň adyna tüýs ýürekden sagbolsun aýdýarys. Türkmen halkynyň agzybirligini, ilatymyzyň bolelin durmuşda ýaşamagyny, döwletimiziň berkararlygyny üpjün etmekde öňdengörüjilik bilen maksatnamalaýyn işleri durmuşa geçirýän hormatly Prezidentimiziň jany sag, ömri uzak bolsun, il-ýurt bähbitli tutumly işleri hemişe guwandyryjy üstünliklere beslensin!

Serdar JORAÝEW,

Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisiniň Ykdysady meseleler baradaky komitetiniň başlygy.

Häzirki döwürde bütin dünýäde energiýa serişdeleriniň sarp edilişiniň möçberiniň has-da ýokarlanmagy dünýä döwletleriniň Garaşsyz Türkmenistana bolan gyzyklanmasyny artdyrýar. Şonuň netijesinde ýurdumyzyň elektrik energetika pudagynda daşary ýurtlar bilen hyzmatdaşlygyň gerimi-de giňeldilýär. Bu barada Gahryman Arkadagymyz Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň mejlisinde eden taryhy çykyşynda-da aýratyn durup geçdi. Milli Liderimiziň belleýşi ýaly, eziz Watanymyz uglewodorod serişdeleriniň ägirt uly gorlaryna eýe bolmak bilen, energiýa mümkinçiliklerini öz halkynyň we bütin adamzadyň bähbidine netijeli peýdalanmaga jogapkärçilikli çemeleşýär. Ýurdumyzda täze, kuwwatly elektrik stansiýalarynyň gurlup, ulanylmaga berilmegi, hereket edýän gaz turbinaly elektrik desgalaryny döwrebaplaşdyrmak we olaryň täzelerini gurmak boýunça toplumlaýyn işleriň ýola goýulmagy bu ugurdaky netijeli ädimlerdir. Şeýle hem ýerli tebigy-howa şertlerimize laýyklykda Gün we ýel energiýasyny almak bilen bagly taslamalaryň amala aşyrylýandygy, ýagny, Balkan welaýatynyň Serdar etrabynda Gün we ýel elektrik stansiýasyny gurmagyň göz öňünde tutulmagy hem ýurdumyzyň tebigy gorlaryny netijeli ulanmaga uly mümkinçilik berer.

Tutuş ýurdumyzda uludan bellenilen mukaddes Garaşsyzlygymyzyň şanly 30 ýyllyk ýubileýi mynasybetli welaýatymyzyň Çärjew etrabynda kuwwatlylygy 432 megawat bolan gaz turbinaly täze elektrik stansiýasynyň gurlup, ulanylmaga berilmegi-de sebitimiziň ykdysadyýetiniň elektrik üpjünçiligi üçin zerur bolan şertleri üpjün eder. Şeýle hem işe girizilen bu kuwwatly desga ildeşlerimiziň köpsanlysyny täze iş orunlary bilen hem üpjün etdi. Bu elektrik stansiýasy welaýatymyzyň sarp edijileriniň elektrik üpjünçiligini ep-esli ýokarlandyrmak bilen birlikde ýakyn ýyllarda goňşy Owganystan, Özbegistan, Eýran döwletlerine iberilýän elektrik energiýasynyň möçberini hem artdyrar. Watanymyzyň energiýa kuwwatyny has-da artdyrmak ugrunda yzygiderli aladalanýan Gahryman Arkadagymyzyň jany sag bolsun we tutumly işleri rowaçlyklara beslensin!

Atajan AKMYRADOW,

«Lebapenergo» önümçilik birleşiginiň kärdeşler arkalaşygynyň ilkinji guramasynyň başlygy.

Glazgo şäherinde Şotlandiýanyň maslahatlar merkezinde BMG-niň Howanyň üýtgemegi baradaky Çarçuwaly konwensiýasyna gatnaşyjy taraplaryň 26-njy maslahatyna (COP26) hormatly Prezidentimiziň tabşyrmagy boýunça Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary Serdar Berdimuhamedowyň ýolbaşçylygyndaky wekiliýet gatnaşdy. Wise-premýer forumda türkmen tarapynyň howanyň üýtgemeginiň täsirlerine uýgunlaşmak hem-de onuň ýaramaz täsirlerini peseltmek meselelerinde halkara jemgyýetçiligiň tagallalaryny birleşdirmäge gönükdirilen birnäçe anyk başlangyçlar bilen çykyş etdi.

Serdar Berdimuhamedow çykyşynda türkmen wekiliýetiniň adyndan forumy guraýjylara — Beýik Britaniýanyň we Demirgazyk Irlandiýanyň Birleşen Patyşalygynyň Hökümetine mähirli myhmansöýerlik hem-de maslahatyň netijeli işlemegine döredilen şertler üçin hoşallyk bildirip, ählumumy Durnukly ösüş maksatlarynyň kabul edilmegi bilen, Türkmenistanyň olara ýetmek ugrunda netijeli işleri alyp barýandygyny nygtady.

Konwensiýanyň teklibine hem-de onuň Pariž şertnamasyndaky borçnamalaryna esaslanyp, Türkmenistan howanyň üýtgemegi babatynda amaly tagallalary edýär:

birinjiden, ykdysadyýetiň ähli ugurlarynda häzirki zaman tehnologiýalarynyň ornaşdyrylmagy bilen, bug gazlarynyň zyňyndylary azalýar;

ikinjiden, Howanyň üýtgemegi boýunça Milli strategiýa, 2030-njy ýyla çenli gaýtadan dikeldilýän energiýany ösdürmek boýunça Milli strategiýa hem-de Türkmenistanyň “Täzelenýän energiýa çeşmeleri hakynda” täze Kanuny kabul edildi;

üçünjiden, Türkmenistanda her ýyl millionlarça agaç nahallary oturdylýar. 2020-nji ýylda Türkmenistanyň “gök guşagyny” 25 million nahal artdyrdy, 2021-nji ýylda bolsa 30 million nahalyň ekilmegi meýilleşdirildi;

dördünjiden, Pariž howa şertnamasy boýunça borçnamalary ýerine ýetirmegiň çäklerinde Türkmenistanyň milli kesgitlenen goşandy (MKG/NDC) taýýarlanyldy. Onda teklip edilen borçnamalar, bug gazynyň zyňyndylaryny peseltmek we ykdysadyýetiň esasy pudaklaryndaky meseleleri 2030-njy ýyla çenli çözmek baradaky ägirt uly maksadynyň tassyklanmagynyň subutnamasydyr.

Bu babatda metanyň zyňyndylaryny azaltmaga aýratyn üns berilýär. Şunuň bilen baglylykda, türkmen tarapy Ählumumy metan borçnamasy boýunça täze başlangyjy goldaýar hem-de giňişleýin gatnaşmak maksady bilen, ony jikme-jik öwrenmäge gyzyklanma bildirýär diýip, Serdar Berdimuhamedow aýtdy.

Şeýle hem Türkmenistanyň 2030-njy ýyldan başlap, orta möhletde bug gazlarynyň zyňyndylaryny düýbünden aradan aýyrmagy we zyňyndylaryň ýylsaýyn ep-esli azaldylmagyny gazanmagy meýilleşdirýändigi bellenildi. Bu görkezijilere biziň ýurdumyz öz maliýe serişdeleriniň hem-de halkara guramalaryň we maliýe institutlarynyň tehniki hem-de maliýe goldawlarynyň hasabyna ýetmäge umyt edýär.

Wise-premýer Serdar Berdimuhamedow türkmen tarapynyň howanyň meseleleri boýunça yzygiderli oňyn halkara gatnaşyklaryň dowam etdirilmegine garaşýandygyny, bu babatda BMG-niň Baş sekretarynyň gazanylan çözgütleri durmuşa geçirmek ugrunda edýän tagallalaryny goldaýandygyny we howa bilen bagly meseleleri çözmekde ählitaraplaýyn ýardam bermäge taýýardygyny nygtady.

Möhüm netijeli başlangyçlary öňe süren türkmen wekiliýetiniň baştutanynyň mazmunly çykyşy BMG-niň Howanyň üýtgemegi baradaky Çarçuwaly konwensiýasynyň 26-njy maslahatyna gatnaşyjylaryň goldawyna eýe boldy.

Şol başlangyçlar hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň ozal beýan eden maksatlaryny hem-de pikirlerini ösdürmäge gönükdirilendir. Bu pikirler we maksatlar örän möhüm bolan howa, ekologiýa meselelerinde ýurdumyzyň pugta eýerýän ýörelgesini beýan edýär hem-de milli, sebit we dünýä derejelerinde şolary çözmegiň anyk ýollaryny, gurallaryny kesgitleýär.

Milli Liderimiz şu ýylyň maý aýynda BMG-niň gazyp alýan senagat boýunça ýokary derejeli ählumumy forumynda çykyş edip, Türkmenistanyň daşky gurşawa senagat galyndylarynyň zyňylmagy bilen emele gelýän ýaramaz ýagdaýlar sebäpli alada edýändigini hem-de bar bolan töwekgelçilikleri, wehimleri azaltmaga gönükdirilen halkara tagallalaryň ýygjam utgaşdyrylmagyna we ylalaşykly hereket edilmegine ygrarlydygyny aýratyn belledi.

Hormatly Prezidentimiz esasy resminama hökmünde howanyň ýagdaýy bilen baglanyşykly borçnamalary ýerine ýetirmegiň halkara hukuk gurallarynyň ýokary netijeliligini üpjün etmäge gönükdirilen Howanyň üýtgemegi baradaky Pariž Ylalaşygyna ygrarlydygyny tassyklap, häzir Türkmenistanda BMG-niň daşky gurşaw boýunça (ÝUNEP) maksatnamasynyň we BMG-niň Ösüş maksatnamasynyň goldaw bermeginde howanyň üýtgemegi hakynda Dördünji milli maglumaty hem-de Birinji ikiýyllyk maglumaty taýýarlamak işleriniň alnyp barylýandygyny habar berdi. Bu resminamalaryň ikisi hem 2023-nji ýylyň başynda BMG-niň sekretariatyna hödürlener.

Türkmenistan dünýäde tebigy serişdeleri gazyp alýan iri ýurtlaryň biri bolup, bu babatda öz jogapkärçiligine doly düşünip, önümçilik maksatlary bilen daşky gurşawy goramak boýunça wezipeleriň arasyndaky deňeçerligi saklamak ugrunda tagallalaryny gaýgyrmaýar. Bilermenleriň Türkmenistanyň Üçünji milli maglumatlarynyň çäklerinde beren bahalaryna görä, 2030-njy ýyla çenli döwürde ykdysadyýetiň ösüşinde jemi içerki önümiň birligine bolan gatnaşykda energiýanyň sarp edilişiniň udel agramy peseler.

Hormatly Prezidentimiz BMG-niň pes uglerodly energetikany ösdürmek boýunça çäreleriň durmuşa geçirilmegine gönükdirilen strategiýasyny işläp taýýarlamaga girişmegi teklip etdi. Ýene-de bir beýan edilen teklip BMG-niň howandarlygynda dünýä energetikasynyň esasy ugurlarynyň biri hökmünde wodorod energetikasyny ösdürmek boýunça halkara “Ýol kartasynyň” döredilmegine degişli boldy.

Mundan başga-da, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow dürli halkara derejelerde Türkmenistanyň Aşgabatda Merkezi Aziýada howanyň üýtgemegi bilen bagly Tehnologiýalar boýunça sebit merkezini açmaga taýýardygyny beýan etdi, BMG-niň Suw strategiýasyny hem-de BMG-niň Aral boýunça Ýörite maksatnamasyny işläp taýýarlamak, Hazar deňziniň ekoulgamyny gorap saklamak baradaky başlangyçlary öňe sürdi.

Şeýle hem türkmen tarapy Merkezi Aziýanyň ekoulgamynyň we howa töwekgelçiliklerini peseltmegiň aýratynlyklaryny nazarda tutup, howanyň üýtgemegine uýgunlaşmak boýunça sebit strategiýasyny, howanyň üýtgemegini göz öňünde tutup, suw serişdelerini oýlanyşykly dolandyrmak boýunça taslamalary işläp taýýarlamak baradaky hem-de çölleşmä garşy göreşmek boýunça hereket etmegiň sebit meýilnamasyny durmuşa geçirmek babatdaky teklipleri öňe sürdi.

Türkmenistan bu başlangyçlary durmuşa geçirmekde Birleşen Milletler Guramasynyň senagat taýdan ösüş boýunça guramasyny (ÝUNIDO), BMG-niň Daşky gurşaw baradaky maksatnamasyny (ÝUNEP), BMG-niň Ykdysady we durmuş meseleleri boýunça departamentini, BMG-niň Ösüş maksatnamasyny (BMGÖM) esasy hyzmatdaşlary hasaplaýar.

Ýurdumyz ekologiýa we howa meselelerinde beýleki halkara düzümler, hususan-da, Ählumumy ýaşyl ösüş instituty (GGGI) bilen hyzmatdaşlyk etmäge açykdyr. Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisi tarapyndan ýakynda kabul edilen “Ählumumy ýaşyl ösüş institutyny döretmek hakyndaky Ylalaşyga goşulmak hakynda” Kanun bu halkara guramasy bilen hyzmatdaşlyk etmegiň hukuk esasyny döredýär.

Türkmenistanyň Howanyň üýtgemegi hakynda Milli strategiýasy ýurdumyzda tebigaty goramak we uýgunlaşmak işlerini amala aşyrmak boýunça esasy resminama bolup hyzmat edýär. Ol howanyň üýtgemegi bilen baglanyşykly meselelerde milli garaýşy beýan edip, howanyň üýtgemegi hem-de onuň täsirleri babatda Türkmenistanyň döwlet syýasatyny kemala getirmegiň we durmuşa geçirmegiň binýady bolup durýar.

Pariž Ylalaşygyna laýyklykda, rejelenen täze görnüşde 2019-njy ýylda kabul edilen resminama mazmuny boýunça ýurdumyzy pes uglerodly ösdürmegiň strategiýasy bolup, «Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2019 — 2025-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasynyň» wezipelerine kybap gelýär.

Türkmenistanyň Howanyň üýtgemegi hakyndaky Milli strategiýasynyň täze, rejelenen görnüşiniň kabul edilmegi bu ulgamda ýurdumyzyň halkara borçnamalaryny ýerine ýetirmegi hem-de ekologiýa wezipelerini çözmek üçin zerur hukuk, guramaçylyk we tehnologik şertleri döredip, uýgunlaşma çäreleriniň sanawyny düýpli giňeltmek üçin esas bolup hyzmat etdi.

Şunuň ýaly uzak möhletleýin çäreleriň biri howanyň täsirini peseltmek üçin tokaýlary täzeden dikeltmek hem-de ýerden peýdalanylyşyny gowulandyrmak boýunça işlerdir. “Gök guşak” umumymilli maksatnamasyny durmuşa geçirmegiň çäklerinde Türkmenistanda suwaryşyň suw tygşytlaýjy oňyn usullaryny ulanmak arkaly şäherleriň töwereginde ägirt uly meýdanlary tutýan tokaý zolaklary döredildi.

Ekologiýa ulgamynyň we tokaý hojalygynyň howanyň üýtgemegine durnuklylygyny netijeli ýokarlandyrmak maksady bilen, Türkmenistanyň 2021 — 2025-nji ýyllar üçin Milli tokaý maksatnamasy işlenip taýýarlanyldy we tassyklanyldy. Maksatnama dürli pudaklaýyn dolandyryş edaralary, Aşgabat şäheriniň hem-de welaýatlaryň häkimlikleri tarapyndan ýaprakly, saýaly, miweli baglaryň we üzüm nahallarynyň, çöl ösümlikleriniň ekilmegini we bu ulgamda halkara hyzmatdaşlygyň giňeldilmegini hem-de dünýäniň öňdebaryjy tejribesiniň ornaşdyrylmagyny göz öňünde tutýar.

Türkmenistan milli ösüş maksatnamalaryny durmuşa geçirip, olary BMG-niň 2030-njy ýyla çenli Gün tertibine hem-de howanyň üýtgemegi baradaky strategiýalaryna doly kybap getirýär. Uglewodorodyň uly gorlaryna eýe bolan, şol sanda pes uglerodly energiýa çeşmesi hasaplanýan tebigy gazyň subut edilen gorlary boýunça dünýäde dördünji orny eýeleýän ýurdumyz gaýtadan dikeldilýän energetikanyň ösdürilmegini hem maksat edinýär.

Şunuň bilen baglylykda, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow ýangyç-energetika toplumynyň ýolbaşçylaryna gaýtadan dikeldilýän energiýa çeşmeleri we wodorod energetikasy babatda alnyp barylýan işleriň depginini güýçlendirmegi tabşyrdy. Şolaryň ähmiýeti howanyň üýtgemegi bilen bagly meseleler sebäpli, dünýä jemgyýetçiliginde barha artýar.

Häzir köp ýurtlar özleriniň wodorod strategiýasyny işläp taýýarlap, munuň üçin uly möçberde maliýe serişdelerini gönükdirýärler. Wodoroda metallurgiýa we himiýa senagatynda, ulag ulgamynda we ýaşaýyş jaý hojalygynda hem-de beýlekilerde uly isleg bildiriler.

Türkmenistanda wodorod öndürjek desgany Türkmenbaşydaky nebiti gaýtadan işleýän zawodlar toplumynda (TNGIZT) gurmak meýilleşdirilýär. Munuň üçin degişli teklipleri işläp taýýarlamak üçin halkara bäsleşik yglan edildi. Taslamanyň çäklerinde, täze wodorod desgasynyň taslamasyny düzmek, gurmak, onuň sazlaýyş-işe goýberiş işlerini ýerine ýetirmek hem-de desgany ulanyşa tabşyrmak boýunça tehniki resminamalar taýýarlanylar.

Energiýanyň Gün hem-de ýel ýaly gaýtadan dikeldilýän çeşmelerini ösdürmek üçin ýurdumyzyň uly tebigy we ylmy kuwwaty bar. Türkmenistanyň Döwlet energetika institutynyň ylmy-önümçilik merkezi tarapyndan Gün-ýel elektrik beketleriniň ekologiýa ugurly taslamalary işlenilip taýýarlanyldy. Olaryň gurluşygyny gaýtadan dikeldilýän energetikany ösdürmek boýunça Türkmenistanyň milli strategiýasyna laýyklykda amala aşyrmak maksat edinilýär.

Kuwwatlylygy 10 megawat bolan utgaşykly Gün-ýel elektrik bekediniň gurulmagyny göz öňünde tutýan şeýle taslamalaryň biri Balkan welaýatynyň Serdar etrabynda durmuşa geçiriler. Şunuň ýaly elektrik bekediniň gurluşyk taslamasy “Altyn asyr” Türkmen kölüniň töwereklerinde gurmak üçin hem işlenilip taýýarlanyldy.

BMG-niň howa ulgamyna degişli maslahatynyň öň ýanynda Aşgabatda geçirilen “Türkmenistanyň nebiti we gazy — 2021” atly XXVI halkara maslahatda hem tebigy gazy hem-de gaýtadan dikeldilýän energiýa çeşmelerini ulanmak arkaly, pes uglerodly geljege geçmek baradaky meselelere garaldy.

Energetika bolan islegiň hem-de ekologik töwekgelçilikleri peseltmegiň arasyndaky deňeçerligiň wajyp meselelerini ara alyp maslahatlaşmaga gatnaşanlar ýurdumyzyň energetika taslamalarynyň ähmiýetini aýratyn bellediler. Şol taslamalar zyýanly bölünip çykmalary azaltmaga uly goşant goşup biler.

Türkmenistan Glazgoda BMG-niň howa baradaky ählumumy sammitine netijeli gatnaşmak üçin uly taýýarlyk işlerini gördi. Beýik Britaniýanyň Türkmenistandaky ilçihanasy hem-de BMG-niň Ösüş maksatnamasy tarapyndan guralan hyzmatdaşlaryň onlaýn duşuşygynda, COP26-nyň öňüsyrasynda howanyň üýtgemegi babatda ileri tutulýan milli ugurlara ýetmek boýunça tagallalaryň çäklerinde, Türkmenistandaky häzirki maksatnamalaýyn işlerde milli derejede kesgitlenilýän goşandy (NDC) taýýarlamak baradaky meseleler ara alnyp maslahatlaşyldy.

Oktýabrda Birleşen Milletler Guramasynyň wekilhanasy Beýik Britaniýanyň Türkmenistandaky ilçihanasy Türkmenistanyň Daşary işler ministrligi hem-de beýleki milli hyzmatdaşlar bilen bilelikde, howanyň üýtgemegi boýunça ýaşlaryň ýurdumyzda ilkinji maslahatyny geçirdi. Ol ýaşlaryň howa baradaky meseleleri ara alyp maslahatlaşmagy, howanyň üýtgemegine garşy göreşmek boýunça hereketleri we çözgütleri işläp taýýarlamak üçin netijeli çäre boldy.

Oktýabryň ahyrynda türkmen meýletinçileri hem-de ekoişjeňleri ummany goramak we ilatyň habardarlygyny artdyrmak boýunça “EUBeachCleanup” atly ählumumy möwsümi goldap, Ýewropa Bileleşiginiň wekilhanasy tarapyndan Türkmenistanyň tebigaty goramak jemgyýeti bilen bilelikde, “Köpetdag” suw howdanynyň kenarynda guralan ekologiýa çäresine gatnaşdylar.

Şunuň bilen baglylykda, 2021-nji ýylyň 21-nji iýunynda ÝUNESKO-nyň hökümetara okeanografiýa komissiýasynyň assambleýasynyň 31-nji mejlisiniň barşynda Türkmenistanyň 2021 — 2023-nji ýyllar üçin bu komissiýanyň Ýerine ýetiriji geňeşiniň agzalygyna saýlanandygyny bellemelidiris. Bu bolsa özüniň ekologiýa we suw syýasatyna laýyklykda ekologiýany, suw we ýer serişdelerini goramak boýunça halkara hem-de sebit işlerine işjeň gatnaşýan ýurdumyzyň dünýädäki abraýynyň artýandygynyň ýene-de bir subutnamasy boldy.

Mahlasy, howanyň üýtgemegine garşy göreşmek boýunça Türkmenistanyň hem-de BMG-niň eýeleýän ornunyň gabat gelmegi ekologiýa babatda ählumumy möhüm wezipeleri çözmek ugrunda dünýä jemgyýetçiliginiň tagallalarynyň birleşdirilmeginde hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň başlangyçlarynyň öňdengörüjiliklidiginiň we döwrebapdygynyň subutnamasydyr.