Ýurdumyzda milli ykdysadyýetimizi döwrebaplaşdyrmak we diwersifikasiýalaşdyrmak boýunça giň möçberli maksatnamalardyr dürli ugurlara degişli taslamalar üstünlikli amala aşyrylýar. Şunda, hususan-da, innowasion ugurlara, ýagny sanly ulgama geçilmegine, ýokary tehnologiýaly senagat önümçiliginiň döredilmegine, dürli düzümleriň işiniň mundan beýläk-de kämilleşdirilmegine, pudaklaryň işine öňdebaryjy tejribäniň ornaşdyrylmagyna, bazar ykdysadyýeti şertlerinde işewürligi we hususy telekeçiligi ösdürmäge aýratyn ähmiýet berilýär.

Sanly ulgama geçilmegi maliýe bazaryna gatnaşyjylaryň we müşderileriň arasynda özara gatnaşyklaryň düýpli özgerdilmegini alamatlandyrýar. Munuň özi, ilkinji nobatda, hyzmatlaryň dessinliginiň artdyrylmagyny hem-de hyzmat etmegiň alternatiw usullaryny ulanmak arkaly müşderileriň wagtynyň tygşytlanylmagyny göz öňünde tutýar.

Maliýe bazaryna gatnaşyjylara hödürlenilýän hyzmatlaryň dessinligi hem-de elýeterliligi karz edaralarynyň we müşderileriň arasyndaky gatnaşyklary düýbünden täze derejä çykarýar. Internetiň ösmegi hem-de ykjam telefonlaryň wezipeleriniň giňelmegi bilen baglylykda, mobil goşundylar möhüm ähmiýete eýe bolýar. Ulanyjylar tarapyndan her gün özleriniň pul hasabyny barlamak, ýerine ýetirilen amallary gözden geçirmek, geçirimleri hem-de hyzmatlaryň töleglerini amala aşyrmak üçin ençeme gezek ulgama girilýär. Bu bolsa hasaplary dolandyrmaga uly mümkinçilikleri berýär.

«Türkmenistanda 2021 — 2025-nji ýyllarda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň Döwlet maksatnamasynda» ministrliklerde we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynda sanly ulgama geçmek, ýerli elektron söwdany ösdürmek we kämilleşdirmek, ilatyň sanly ykdysadyýet, maglumat howpsuzlygy babatda sowatlylygyny artdyrmak boýunça wagyz-nesihat işlerini alyp barmak we beýleki wezipeler bellenilendir. Bu düzgünleriň yzygiderli ýerine ýetirilmegi ýurdumyzyň mundan beýläk-de ösmegine, işewürligi we maýa goýum işjeňligini ýokarlandyrmaga, dolandyrmagyň öňdebaryjy usullaryny ornaşdyrmaga ýardam edýär.

Sanly ulgama geçmek babatda söwda ulgamyna möhüm orun degişlidir. Hormatly Prezidentimiziň başlangyçlary boýunça ýurdumyzda elektron söwdany ösdürmäge hem-de ýerli önüm öndürijileriň bäsdeşlige ukyplylygyny ýokarlandyrmaga gönükdirilen toplumlaýyn çäreler amala aşyrylýar. Ykdysadyýetiň beýleki pudaklarynda bolşy ýaly, bu ulgamda hem sanly tehnologiýalaryň ornaşdyrylmagyny nazara almak bilen, netijeli hukuk binýady döredilýär we yzygiderli kämilleşdirilýär.

«Sarp edijileriň hukuklaryny goramak hakynda», «Söwda işi hakynda» we «Türkmenistanda Internet torunyň ösüşini we internet-hyzmatlaryny etmegi hukuk taýdan düzgünleşdirmek hakynda» Türkmenistanyň Kanunlaryna laýyklykda, Türkmenistanyň Söwda we daşary ykdysady aragatnaşyklar ministrligi tarapyndan «Harytlary uzaklykdan (distansion usul bilen) satmagyň düzgünleri» işlenip düzüldi we işe girizildi. Ol internet söwdasynyň işini düzgünleşdirmäge gönükdirilendir. Düzgünnama harytlaryň mahabatyny, harytlary satyn almak-satmak hakynda şertnamalary baglaşmagy, harytlary alyja eltip bermegiň düzgünlerini goşmak bilen, uzak aralykdan söwdany guramak boýunça umumy düzgünler girizildi, onda alyjynyň hukuklary we beýlekiler kesgitlenilýär. Bu kadalar guramaçylyk-hukuk görnüşlerine garamazdan, ýuridik şahslara taraplara, şonuň ýaly-da hukuk tarapyny döretmezden telekeçilik işini amala aşyrýan hususyýetçilere degişlidir.

Milli ykdysadyýetiň dürli pudaklaryna täze sanly innowasion tehnologiýalary ornaşdyrmagyň netijesinde, müşderileriň öz kartlaryny ulanyp, demir ýol, howa ýollary peteklerini hem-de şäherara ugurlarda gatnaýan awtobuslaryň peteklerini internet ulgamynyň üsti bilen nagt däl görnüşde satyn almagy üçin mümkinçilik döredildi. Hawa, ýurdumyzda pul dolanyşygynyň netijeliligini has-da ýokarlandyrmak maksady bilen, banklar tarapyndan öňdebaryjy halkara tejribelere, döwrebap tehnologiýalara esaslanýan nagt däl hasaplaşyklary ösdürmek, kämilleşdirmek hem-de ýaýbaňlandyrmak boýunça giň gerimli işler alnyp barylýar.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň Balkan welaýatyna iş sapary

Balkan welaýaty, 13-nji ýanwar (TDH). Şu gün hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Balkan welaýatyna iş saparyny amala aşyryp, Uzynada meýdançasyna bardy hem-de şol ýerde nebitgaz pudagyny mundan beýläk-de ösdürmek, ýurdumyzyň baý serişdeler kuwwatyny özleşdirmek we ondan netijeli peýdalanmak boýunça maslahat geçirdi.

Irden döwlet Baştutanymyzyň uçary paýtagtymyzyň Halkara howa menzilinden günbatara, Balkan welaýatyna tarap ugur aldy.

Biraz wagtdan soň, hormatly Prezidentimiziň uçary Türkmenbaşy şäheriniň Halkara howa menziline gondy. Bu ýerde milli Liderimizi resmi adamlar garşyladylar.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow iri deňizýaka şäheriniň howa menzilinden dikuçarda Esenguly etrabynda ýerleşýän Uzynada nebitgaz meýdançasyna tarap ugrady.

Häzirki döwürde ýurdumyzyň nebitgaz pudagyny mundan beýläk-de ösdürmek, türkmen topragynyň milli baýlyklaryny, baý serişdeler kuwwatyny özleşdirmek we ondan netijeli peýdalanmak milli Liderimiziň baştutanlygynda alnyp barylýan döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň biri bolup durýar.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň ykdysadyýetiň köpugurly esasda ösdürilmeginde ýurdumyzda öndürilýän önümleriň möçberleriniň we görnüşleriniň artdyrylmagyna gönükdirilen ykdysady strategiýasyna laýyklykda, soňky ýyllaryň dowamynda nebithimiýa, himiýa we elektroenergetika pudaklaryna degişli uglewodorod serişdelerini düýpli gaýtadan işleýän häzirki zaman senagat toplumlary guruldy.

Hususan-da, Türkmenbaşydaky nebiti gaýtadan işleýän zawodlar toplumynda benzin önümçiligi boýunça gurnama, ýokary dykyzlygy bolan polietilen we dürli görnüşli polipropilen öndürýän Gyýanlydaky polimer zawody, şeýle hem Ahal welaýatynyň çäginde gurlan tebigy gazdan benzin öndürýän dünýäde ilkinji zawod Ýaponiýanyň we Koreýa Respublikasynyň öňdebaryjy kompaniýalarynyň we banklarynyň gatnaşmagynda gurlup, ulanmaga berildi. Bu iri toplumlaryň önümlerine bolan isleg artýar we olaryň eksport ugurlary giňelýär.

Türkmenistanyň nebitgaz senagatyny 2030-njy ýyla çenli döwür üçin ösdürmegiň Maksatnamasyna laýyklykda, ýurdumyzyň dürli künjeklerinde täze gazhimiýa toplumlaryny, şol sanda izobutanyň, metanolyň we beýlekileriň önümçiligi boýunça toplumlary gurmak meýilleşdirilýär. Dünýäniň ösen ýurtlarynda giňden ulanylýan wodorodyň önümçiligini ýola goýmagyň mümkinçilikleriniň öwrenilmegine aýratyn ähmiýet berilýär. Munuň özi ykdysadyýetiň innowasion ulgamyny ösdürmäge we eksportyň möçberini artdyrmaga ýardam eder.

Biraz wagtdan milli Liderimiziň dikuçary Uzynada meýdançasynyň ýanyndaky ýörite niýetlenen meýdança gondy. Döwlet Baştutanymyz bu ýerde, ilki bilen, ýurdumyzyň ýangyç-energetika toplumynyň pudaklaýyn düzümlerinde ulanylýan kuwwatly tehnikalary, olaryň görnüşlerini synlady. Şeýle hem milli Liderimiz Garagum sährasynyň çylşyrymly şertlerinde, dag eteklerinde, kenarýaka giňişliklerde bar bolan nebitgaz känlerine hyzmat edýän, buraw işlerinde ulanylýan ýokary öndürijilikli, kuwwatly tehnikalaryň özboluşly aýratynlyklary hem-de olaryň enjamlaşdyrylyş derejesi bilen gyzyklandy.

Ýörite taýýarlanylan ýerde Balkan welaýatynyň çäginde, hususan-da, Hazar deňziniň kenar ýakalarynda ýerleşýän nebitgaz känleri, olaryň önümçilik mümkinçilikleri hem-de täze açylan känleri senagat taýdan özleşdirmek bilen baglanyşykly meseleler barada giňişleýin maglumat berýän taslamalar görkezildi. Hormatly Prezidentimiz taslamalar bilen tanşyp, nebitgaz känleriniň önümçilik derejesi, täze açylýan ýataklaryň gorlarynyň möçberleri hem-de olaryň ylmy taýdan özleşdirilişi bilen gyzyklandy.

“Türkmennebit” döwlet konserniniň “Nebitgazylmytaslama” institutynyň direktory D.Elýasow taýýarlanylan taslamalaryň üsti bilen häzirki döwürde döwlet Baştutanymyzyň tabşyryklaryna laýyklykda, ýurdumyzyň dürli künjeklerinde, şol sanda Balkan welaýatynyň, aýratyn-da, Hazaryň kenarýaka çäklerindäki känleriň önüm berijiligini artdyrmak, geljegi uly hasaplanylýan guýularyň işini ylmy esasda öwrenmek boýunça ýerine ýetirilýän işler barada hasabat berdi. Şunuň bilen birlikde, institutda işleýän alymlaryň yzygiderli tagallasy netijesinde, degişli ugurlar boýunça ösen tejribäni öwrenmek, institutyň işine täzeçil tehnologiýalary, sanly ulgamy ornaşdyrmak hem-de pudagyň öňünde goýlan wezipeleri üstünlikli ýerine ýetirmäge ukyply hünärmenleri taýýarlamak meselelerine möhüm üns berilýär.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow ýurdumyzyň ýangyç-energetika toplumynyň düzümleriniň, aýratyn-da, ylmy-barlag institutlarynyň işini mundan beýläk-de kämilleşdirmek, pudaga häzirki zaman ylmynyň gazananlaryny ornaşdyrmak, bu ugurda halkara hyzmatdaşlygy ösdürmek bilen bagly meselelere möhüm ähmiýet berilmelidigini belledi hem-de bu babatda birnäçe görkezmeleri berdi.

Soňra “Türkmengeologiýa” döwlet korporasiýasynyň başlygy M.Rozyýew Balkan welaýatynyň çäklerinde geçirilen geofiziki barlaglaryň netijeleri hem-de döwlet Baştutanymyzyň Hazaryň kenarýaka çäklerinde barlag-gözleg, buraw işlerini geçirmek boýunça ozal beren tabşyryklarynyň ýerine ýetirilişi hem-de bular barada taýýarlanylan taslamalaryň görnüşleri barada hasabat berdi.

Hormatly Prezidentimiz uglewodorod serişdelerine baý gorlar barada maglumat berýän taslamalar bilen tanyşlygyň dowamynda Balkan welaýatynda we onuň kenarýaka çäklerindäki meýdançalarda barlag-gözleg, buraw işlerini geçirmek üçin hemme şertleriň döredilendigini belläp, öňde goýlan wezipeleri ýerine ýetirmek boýunça alnyp barylýan işleri mundan beýläk-de maksatnamalaýyn esasda dowam etmegi tabşyrdy. Milli Liderimiz bu işleriň ýurdumyzyň ykdysady ösüşinde esasy orunlaryň birini eýeleýän nebitgaz pudagynyň önümçilik görkezijileriniň durnukly artdyrylmagyny üpjün etmäge gönükdirilendigini belledi.

Soňra “Türkmennebit” döwlet konserniniň başlygy G.Baýgeldiýew Balkan welaýatynyň çäginde bar bolan we geljegi uly hasaplanylýan Uzynada hem-de Demirgazyk Goturdepe meýdançalarynda alnyp barylýan işleriň ýagdaýy, meýdançalaryň çäginde bar bolan guýularyň önüm berijiligi, olary ösdürmegiň geljekki ugurlary hakynda gürrüň berýän taslamalaryň üsti bilen nebit guýularynyň senagat taýdan özleşdirilişi barada hasabat berdi.

Döwlet Baştutanymyz ýurdumyzyň ýangyç-energetika toplumynyň öňünde nebitgaz senagatyny döwrüň talabyna laýyk derejede ösdürmek, aýratyn-da, bu babatda 2022-2023-nji ýyllar üçin meýilnamada kesgitlenilen wezipeleriň üstünlikli durmuşa geçirilmegi ugrunda zerur tagallalaryň edilmelidigine ünsi çekdi.

Milli Liderimiz nebitiň we gaz kondensatynyň çykarylýan möçberlerini artdyrmak hem-de onuň eksport mümkinçiliklerini ýokarlandyrmak bilen baglanyşykly meseleleriň üstünlikli ýerine ýetirilmeginiň wajypdygyny belledi hem-de bu babatda birnäçe anyk tabşyryklary berdi.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary Ş.Abdrahmanow bu ýerde görkezilýän taslamalaryň Balkan welaýatynyň çäginde bar bolan nebitgaz ýataklarynyň önüm berijiligine, olaryň senagat taýdan özleşdirilişine hem-de geljegi uly hasaplanylýan ýataklary ylmy esasda öwrenmek bilen baglanyşykly meselelere bagyşlanandygyny aýdyp, bu ugurda ýerine ýetirilýän işler barada hasabat berdi. Bellenilişi ýaly, uglewodorod serişdelerine baý ýataklary gözlemek, olary ýüze çykarmak hem-de täze känleri senagat taýdan özleşdirmek wezipelerini ýerli hünärmenler alyp barýar. Munuň özi döwlet Baştutanymyzyň tabşyrygyna laýyklykda, ýurdumyzda ýangyç-energetika toplumy üçin ýokary hünärli işgärleriň taýýarlanmagyna möhüm ähmiýet berilýändiginiň aýdyň beýanydyr.

Şeýle hem wise-premýer Uzynada meýdançasyndan we Çeleken käninden alnan nebitleriň görnüşlerini görkezip, bu nebit önümleriniň aýratynlyklary, olaryň hili barada hasabat berdi.

Milli Liderimiz nebit önümlerini synlap, olaryň ylmy esasda öwrenilmegi, bu känleriň senagat taýdan özleşdirilmegi bilen baglanyşykly meselelere häzirki zaman ylmynyň gazananlary esasynda çemeleşilmelidigini belledi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow nebitgaz pudagyny ösdürmegiň, şol sanda gazylyp alynýan tebigy serişdeleriň möçberlerini artdyrmagyň, gaýtadan işleýän senagatyň kuwwatyny ýokarlandyrmagyň wajypdygyny belläp, bu ugurda alnyp barylýan işleriň ylmy esasda we dünýäniň ösen tejribesine laýyklykda ösdürilmelidigini aýtdy hem-de bu babatda birnäçe tabşyryklary berdi. Şeýle hem milli Liderimiz bu ugurda halkara hyzmatdaşlygy işjeňleşdirmek, pudaga täzeçil tehnologiýalary, nou-haulary ornaşdyrmak, mundan başga-da, pudagyň ähli düzümleri üçin ýokary derejeli hünärmenleri taýýarlamak işleriniň güýçli depginde dowam etdirilmelidigini, bu ugurda alnyp barylýan işleriň netijeli häsiýete eýe bolmagy üçin zerur tagallalaryň edilmelidigini belledi we bu babatda anyk tabşyryklary berdi.

Soňra hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow ýakyn geljekde sebitiň nebitgaz känlerini toplumlaýyn özleşdirmek, pudagyň maddy-enjamlaýyn binýadyny pugtalandyrmak hem-de ýurdumyzyň nebitgaz senagatynyň işine häzirki zamanyň ösen tejribesini, sanly ulgamy ornaşdyrmak bilen baglanyşykly meselelere bagyşlanylan iş maslahatyny geçirdi.

Bu ýere ýygnanan ýangyç-energetika toplumynyň hünärmenleri döwlet Baştutanymyza milli ykdysadyýetimiziň esasy pudagyny ösdürmek barada edýän atalyk aladasy üçin tüýs ýürekden hoşallyk bildirip, milli Liderimiziň “Halkyň Arkadagly zamanasy” diýlip yglan edilen 2022-nji ýylyň başynda Balkan welaýatyna amala aşyrýan saparynyň hemme işgärleri täze zähmet ýeňişlerini gazanmaga ruhlandyrýandygyny nygtadylar.

Soňra “Türkmennebit” döwlet konserniniň “Nebitgazylmytaslama” institutynyň direktory D.Elýasow geologik-gözleg, burawlamak işleri, guýulary hem-de nebitgaz ýataklaryny özleşdirmek ýaly möhüm ugurlar boýunça institut tarapyndan ýerine ýetirilýän işler barada hasabat berdi.

Uzynada meýdançasynyň açylmagy alymlaryň bu ýerde nebitiň we gazyň uly ýataklarynyň bardygy baradaky çaklamalaryny tassyklady. Olaryň özleşdirilmegini işjeňleşdirmek üçin institut tarapyndan öňdebaryjy tehnologiýalary ulanmak arkaly zerur gözleg-barlag işleri işjeň alnyp barylýar.

“Türkmengeologiýa” döwlet konserniniň başlygy M.Rozyýewe söz berildi. Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe milli Liderimiziň öňdengörüjilikli energetika syýasaty netijesinde, ýurdumyzyň nebitgaz senagatynyň mundan beýläk hem ösdürilmegine uly badalga berilýär. Ýerasty baýlyklary gözlemek we ýüze çykarmak babatda döredilýän şertler döwlet korporasiýasyna Balkan welaýatynda geologik-gözleg işlerini üstünlikli alyp barmaga mümkinçilik berýär.

Döwlet Baştutanymyzyň 2D we 3D seýsmiki gözlegler esasynda täze ýataklary ýüze çykarmak barada beren tabşyryklary boýunça Hazar deňziniň suw ýalpaklygynda gözleg-barlag işleri alnyp barylýar. Uzynada meýdançasynda nebitiň, gazyň we kondensatyň uly senagat akymlary alyndy hem-de alymlaryň we hünärmenleriň hasaplamalaryna görä, bu meýdançanyň geljegi uludyr.

“Türkmennebit” döwlet konserniniň başlygy G.Baýgeldiýew hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň tabşyryklaryna laýyklykda, “Türkmennebit” döwlet konserni we onuň garamagyndaky “Nebitgazylmytaslama” instituty hem-de “Türkmengeologiýa” döwlet korporasiýasy tarapyndan ýakyn ýyllarda Balkan welaýatynda uglewodorod serişdeleriniň goşmaça möçberini çykarmak boýunça degişli işleriň alnyp barylýandygyny, ylmy taýdan esaslandyrylan çäreleriň, şol sanda özleşdirilýän ýataklarda guýulary düýpli abatlamak we täzelerini gurmak işleriniň sanawynyň düzülendigini aýtdy.

Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary Ş.Abdrahmanowa söz berildi. Wise-premýer döwlet Baştutanymyzyň tabşyrygyna laýyklykda hem-de berýän ägirt uly goldawy netijesinde, ýurdumyzda uglewodorod serişdelerine baý sebitleri ýüze çykarmak, şol ýerleriň nebit we tebigy gaz gorlaryny düýpli öwrenmek, täze önümli gatlaklary özleşdirmek üçin guýulary burawlamak, hereket edýän nebitgaz guýularynyň önüm berijiligini ýokarlandyrmak boýunça zerur işleriň alnyp barylýandygy barada hasabat berdi. Bellenilişi ýaly, türkmen hünärmenleriniň tagallasy netijesinde, Uzynada meýdançasynda ýüze çykarylan känleriň nebit gorlarynyň mukdarynyň 5 million tonna barabardygy çaklanylýar.

Wise-premýer ýangyç-energetika toplumynyň ähli işgärleriniň adyndan berýän uly ünsi hem-de amala aşyrylýan işlere goldawy üçin tüýs ýürekden hoşallyk bildirip, hormatly Prezidentimizi öňde goýlan wezipeleri üstünlikli çözmek üçin ähli tagallalaryň ediljekdigine ynandyrdy.

Soňra Balkan welaýatynyň häkimi T.Atahallyýewe söz berildi. Ol sebitiň durmuş-ykdysady taýdan ösdürilmegi, welaýatyň ilatynyň ýaşaýyş-durmuş derejesiniň ýokarlandyrylmagy ugrunda yzygiderli alada edýändigi üçin milli Liderimize alkyş sözlerini aýtdy. Şeýle hem häkim döwlet Baştutanymyzyň Balkan welaýatyna guralan iş saparynyň çäklerinde welaýatyň durmuş-ykdysady taýdan ösdürilmegi, adamlaryň abadan durmuşy we sebitde alnyp barylýan işler bilen gyzyklanmagynyň adamlary täze üstünliklere, belent ýeňişlere ruhlandyrýandygyny nygtady.

Häkim milli Liderimiziň tabşyrygyna laýyklykda, welaýatyň ekerançylyk meýdanlarynda ýeralmanyň, gök-bakja ekinleriniň ekilýän meýdanynyň giňeldilendigini hem aýdyp, bu ekinlerden alynýan önümleriň mukdaryny artdyrmak, geljekde bazarlarda önüm bolçulygyny üpjün etmek ugrunda zerur tagallalaryň ediljekdigine ynandyrdy.

Şunuň bilen baglylykda, hormatly Prezidentimiz sebiti ösdürmek babatda kabul edilen maksatnamalaryň üstünlikli durmuşa geçirilmeginiň döwletimiziň syýasatynyň möhüm ugurlarynyň biri bolup durýandygyny nygtady.

Soňra milli Liderimiz uglewodorod serişdeleriniň ägirt uly gorlaryna eýe bolan Garaşsyz ýurdumyzda bu baýlyklary özleşdirmek we halkymyzyň bähbidine gönükdirmek üçin ähli zerur mümkinçilikleriň döredilýändigini belledi. Bu ugurda hyzmatdaşlyk etmäge isleg bildirýän daşary ýurtly maýadarlar üçin hem amatly şertler üpjün edilýär.

Häzirki döwürde Günbatar Türkmenistanda çig nebitiň, gaz kondensatynyň täze ýataklaryny tapmak, olaryň senagat derejeli gorlaryny artdyrmak, geçirilýän gözleg-agtaryş işleriniň netijeli bolmagyny ýokarlandyrmak maksady bilen, Uzynada we Goturdepe känleriniň bir bölegi bolan Demirgazyk Goturdepe meýdançasynda zerur işler durmuşa geçirilýär.

Täze özleşdirilýän Uzynada käninde burawlanýan gözleg-barlag guýularynyň berýän netijelerine laýyklykda, geçirilýän işleriň gerimini giňeltmek we käniň uglewodorod gorlaryny artdyrmak, şeýle hem önüm beriji guýularyň sanyny köpeltmek zerur bolup durýar.

Demirgazyk Goturdepe ýatagynda gözleg-barlag guýulary bilen bir hatarda ulanyş guýularynyň köp sanlysynyň gazylmagy alnyp barylýan işleriň gerimini giňeltmäge, tebigy baýlyklaryň gor serişdelerini artdyrmaga hem-de önüm berýän guýularyň sanyny has-da köpeltmäge ýardam eder diýip, döwlet Baştutanymyz belledi. Şoňa görä-de, täze özleşdirilýän bu känlerde nebiti we gazy çykarmak, önümli meýdançalaryň çägini giňeltmek, şeýle hem nebitgaz gorlaryny anyklamak we ýüze çykarmak möhüm wezipeleriň biridir.

Şeýle hem Demirgazyk Goturdepe ýatagynyň geologiýa-gözleg işleriniň netijelerine laýyklykda, ulanyş guýularynyň sanynyň artmagy bilen, olary bökdençsiz işletmek üçin bu ýerde gaz gysyjy desgany gurmak hem möhüm işleriň biri bolup durýar.

Geçirilýän işler ýurdumyzda Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwrüniň her bir ýylynyň taryhy wakalara, ägirt uly üstünliklere beslenýändigine şaýatlyk edýär. Biziň ähli tagallalarymyz milli ykdysadyýeti pugtalandyrmaga we halkymyzyň bagtyýar durmuşyny üpjün etmäge gönükdirilendir.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow iş maslahatyny jemläp, hemmelere berk jan saglyk, uzak ömür, berkarar Watanymyzyň gülläp ösmeginiň bähbidine alyp barýan işlerinde uly üstünlikleri arzuw etdi we bu ýerden ugrady.

Soňra hormatly Prezidentimiz Hazaryň balyk awlanýan çägine tarap ugrady. Bu ýerde milli Liderimizi Esenguly etrabynyň Gögerendag obasynyň ýaşaýjysy, balykçy N.Meretgylyjow mähirli garşylady.

Döwlet Baştutanymyz balykçy bilen hal-ahwal soraşyp, balykçylyk hünäriniň aýratynlyklary, balykçylaryň iş we durmuş şertleri bilen gyzyklandy.

N.Meretgylyjow häzirki döwürde ähli hünärde işleýänler bilen bir hatarda, balykçylyk bilen meşgullanýanlar üçin amatly şertleriň döredilendigini, balykçylara döwlet tarapyndan hemmetaraplaýyn goldawyň berilýändigini uly buýsanç bilen belledi. Ol balykçylyk ulgamyna ornaşdyrylýan täzeçillikleriň aýratyn ähmiýetini belläp, milli Liderimize tüýs ýürekden hoşallyk bildirdi.

Bu ýerde awlanýan balyklar, olaryň görnüşleri görkezildi. Şolaryň hatarynda balygyň kakadylan görnüşleriniň bardygyny bellemek gerek. Munuň özi Hazaryň kenarynda ýaşaýan ilatyň esasy hünäri bolan balykçylygyň has-da kämilleşendigini, onuň häzirki döwrüň ýagdaýyna görä ösüşiň ýokary derejesine çykandygyny hem-de bu ugurda gaýtadan işleýän senagatyň ösdürilmegine möhüm ähmiýet berilýändigini görkezýär.

N.Meretgylyjow on ýyl bäri balykçylyk bilen meşgullanýandygyny, bu hünäriň özüne kakasyndan geçendigini we balyk awlamak hünärini ele alandygyna örän şatdygyny aýratyn nygtady. Balykçy häzirki döwürde milli Liderimiziň tagallasy bilen, işiň täze usullarynyň döredilýändigini, onuň bolsa balykçylar üçin bähbitlidigini uly höwes bilen gürrüň berdi.

Şol pursatda N.Meretgylyjowyň balykçy ýoldaşlary deňizden gaýdyp geldiler we döwlet Baştutanymyzy bu ýerde görýändiklerine örän şatdyklaryny aýtdylar.

Milli Liderimiz balykçylaryň işiniň aýratynlyklary, balyk awlamakda toplan tejribeleri hem-de balykçylygyň bähbitli taraplary bilen gyzyklandy.

Balykçylar gönüden-göni hormatly Prezidentimiziň başlangyjy we tagallasy netijesinde ýurdumyzyň Döwlet balyk hojalygy komitetiniň kärhanalarynyň hususylaşdyrylandygyny, balykçylyk hünärine bolan höwesiň artandygyny hem-de täze usulda işlemegiň bähbitli taraplary barada aýdyp, munuň üçin milli Liderimize tüýs ýürekden alkyş sözlerini beýan etdiler.

Şeýle hem döwlet Baştutanymyz olaryň maşgala agzalarynyň durmuşy we balykçylygyň ykdysady bähbidi bilen gyzyklandy. Balykçylar netijeli işlemek, göwnejaý dynç almak we ýokary derejeli ýaşaýyş babatda döredilýän şertler üçin hormatly Prezidentimize tüýs ýürekden hoşallyk bildirdiler.

Mälim bolşy ýaly, Hazar deňziniň kenar ýakalarynda mesgen tutan ýerli ilat, esasan, balykçylyga üns berýär. Taryhdan belli bolşy ýaly, kenar ýakalarynda ýaşaýan türkmenler örän irki döwürlerden balykçylyk bilen meşgullanypdyrlar. Olar balyk awlamagyň dürli usullaryny ulanypdyrlar.

Saýlap alan hünärinden bagt tapan balykçylar aýyň dowamynda 10 — 12 gezek deňiz giňişligine gidýändiklerini hem-de kenardan 3 müň metr uzaklykda balyk awlaýandyklaryny, tor guranlaryndan soň, howa ýagdaýyna görä ony barlap durýandyklaryny gürrüň berdiler. Bellenilişi ýaly, her gezek 40 — 50 kilogram töweregi balyk tutulýar. Bu bolsa toparyň agzalarynyň maşgalalary üçin hem, söwda bazarlarynda ýerlemek üçin hem ýeterlik bolýar.

Mundan başga-da, balykçylar bu ýerde gaty kelle, ak balyk, gara balyk, kefir, çapak, bekre we beýleki görnüşli balyklaryň duş gelýändigini aýtdylar. Şeýle hem olar ýurdumyzyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzalygyna girip, öz işlerini telekeçilik usulynda alyp barýandyklaryny gürrüň berdiler. Bu bolsa olaryň tutan balyklaryny islendik bazarda, söwda dükanlarynda ýerlemäge mümkinçilik berýär.

Döwlet Baştutanymyza balykdan taýýarlanan dürli tagamlar görkezildi. Milli Liderimiz bu tagamlaryň aýratynlyklary, olary taýýarlamagyň usullary, balykdan taýýarlanylan tagamlaryň ýokumlylyk derejesi bilen gyzyklandy.

Balykçy balykdan taýýarlanylýan tagamlaryň görnüşleriniň örän köpdügini, olaryň Esenguly etrabynda tutulýan toý-baýramlaryň baş bezegine öwrülýändigini gürrüň berdi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow balygyň ynsan saglygy üçin aýratyn ähmiýetlidigini belläp, ondan taýýarlanylan tagamlaryň adam bedenine ýetirýän oňyn täsirini, bu tagamlaryň adamyň iýmit siňdiriş ulgamy üçin ýeňildigini aýdyp, bu önümleriň lukmançylyk ylmy esasynda dermanlyk ähmiýetiniň bardygyny we kesel bejerijilik ukybynyň ýokarydygyny belledi.

Öz işlerinden kemal tapan balykçylar milli Liderimiz bilen bolan gürrüňdeşligiň dowamynda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň döwlet Baştutany wezipesine girişip, ilkinji iş saparyny Esenguly etrabyna amala aşyrandygyny bellediler. Milli Liderimiz bu ýere gelenden soň, täze, döwrebap şäher emele geldi. Şol pursatlary etrabyň ähli ilaty aýratyn mähir we şatlyk bilen ýatlaýar.

Şeýle hem olar, ine, bu gün hem döwlet Baştutanymyzyň Şa gadamynyň balykçylaryň mekanyna düşmeginiň özleri üçin uly mertebedigini aýtdylar. Olar balykçylaryň işiniň ilerlemegi, balyk awlamak bilen bir hatarda, gaýtadan işlemek, önümleriň görnüşlerini artdyrmak ugrunda döwlet tarapyndan zerur goldawyň berilýändigini buýsanç bilen bellediler.

Balykçylar özleriniň we Esenguly etrabynyň tutuş ilatynyň adyndan hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowa bolan hoşallyklaryny bu sebite mahsus bolan gazal çekmek bilen beýan etmekçidiklerini nygtadylar. Döwlet Baştutanymyz olaryň bu teklibini uly höwes bilen oňlaýandygyny aýtdy.

Şeýlelik bilen, balykçylar Hazaryň kenaryndaky ajaýyp giňişlikde belent owaza beslenen gazallary ýerine ýetirdiler.

Deňziň kenaryndaky gazallar diňe bir balykçylaryň ýa-da Esenguly etrabynyň ýaşaýjylarynyň däl, eýsem, tutuş ýurdumyzyň ilatynyň bagtyýar durmuşy ugrunda yzygiderli alada edýän milli Liderimize bildirilýän çuňňur hoşallygyň aýdyň beýanyna öwrüldi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow ajaýyp gazallary we alyp barýan ähmiýetli işleri üçin balykçylara ýene-de bir gezek minnetdarlyk bildirdi we olara işlerinde üstünlikler, bagt arzuw etdi we bu ýerden ugrady.

Milli Liderimiziň adyndan balykçylara sowgatlar gowşuryldy.

Döwlet Baştutanymyz awtoulagda gidip barýan pursatlarynda bu töweregiň tebigy aýratynlyklaryny, gözýetime çenli uzap gidýän ajaýyp giňişligiň gyş paslynda emele gelen özboluşly görnüşlerini we sähranyň ösümlik dünýäsini synlady.

Dünýä ylmynyň tassyklamagyna görä, Türkmenistanyň her bir künjeginiň özüne mahsus aýratynlygy bolup, şol ýerlerde ýokary ekologiýa derejesi saklanylýar. Munuň özi türkmen topragynyň ähli ýerinde ýylyň her bir paslynda ýakymly howa gurşawynyň bardygynyň, onuň ynsan kalbyna oňyn täsir edýändiginiň aýdyň beýanydyr.

Häzirki zamanyň islegli önümi

Okyjy, belki-de, ýurdumyzda ilkinjileriň biri bolup, dürli görnüşli asma potoloklaryň önümçiligini ýola goýan «Ak bulut» hojalyk jemgyýeti bilen tanyşdyr. Köpimiziň ýaşaýan öýümizi, işleýän edara binamyzy bu hojalyk jemgyýeti tarapyndan öndürilýän asma potoloklar bezeýändir. Telekeçiler Ahal welaýatynyň Ak bugdaý etrabynyň çäginde ýerleşýän önümçilik merkezinde ornaşdyrylan iň häzirki zaman, öňdebaryjy enjamlarda her ýylda asma potoloklaryň 4 million inedördül metrini, sinklenen metal önümleriniň hem 7 müň tonnasyny öndürmäge mümkinçilik tapýarlar. Daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan önümleri öndürýän bu kärhana hormatly Prezidentimiziň alyp barýan sanly ulgam syýasatyna eýerýän we müşderiler üçin amatlyklary döredýän onlaýn platformasy bilen hem işleýär. Bu bolsa işewürleriň döwrüň ösen talaplaryna görä iş alyp barýandyklaryny görkezýär. Häzirki wagtda ýokary hilli, dünýä bazarynda bäsdeşlige ukyply asma potoloklaryň we profil sistemalaryň 36 müň inedördül metre golaýynyň daşary ýurtlara eksport edilmegi olaryň yhlasly zähmetiniň miwesidir.

— Biz öz işimizde, ilkinji nobatda, müşderiniň islegini göz öňünde tutýarys. Görnüşi, hili we nagyş aýratynlygy müşderiniň islegine gabat gelmeli. Önümiň hil derejesiniň ýokary bolmagy, ekologiýa taýdan arassalygy, ýangyn howpsuzlyk kadalaryna doly laýyk gelýändigi ýaşamak üçin amatlylyk döredýär. Hojalyk jemgyýetimiziň önümleri ýurdumyzda alnyp barylýan iri gurluşyklarda giňden ulanylýar. Mukaddes Garaşsyzlygymyzyň şanly 30 ýyllygy mynasybetli paýtagt şäherimizde açylyp ulanylmaga berlen «Aşgabat» söwda we dynç alyş merkeziniň gurluşygynda önümlerimiziň bolmagy bizi has-da buýsandyrýar.

Müşderilere asma potoloklaryň dürli görnüşleri, ýagny winil örtükli, akustik we alýumin asma potoloklar hödürlenilýär. Olar öz arasynda ulanylyş aýratynlygy bilen tapawutlanýar. Winil örtükli asma potoloklar bezeg hökmünde, esasan, edara-kärhanalaryň binalarynda ulanylýar. Akustik asma potoloklar bolsa ses ýazgy studiýalarynda, maslahat otaglarynda ulanylýar, sebäbi olar otagdaky sesi 60 — 70 göterime çenli basýar. Alýumin asma potoloklar ýangyna, çyglylyga çydamlylygy bilen tapawutlanyp, olary açyk ýerlerde, ýangyn guýujy nokatlarda ulanmak amatly bolýar.

Biz, telekeçilere işlemek üçin giň mümkinçilikleri döredýän Gahryman Arkadagymyza köp sagbolsun aýdýarys — diýip, «Ak bulut» hojalyk jemgyýetiniň satyş boýunça hünärmeni Gülruh Hajyýewa gürrüň berdi.

Esasy çig mal — gowaça çöpi

Her ýylyň pagta ýygym möwsümi tamamlanandan soň meýdanlary gowaça çöpünden arassalamak işleri Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzasy bolan «Agaýana» hususy kärhanasy üçin aýratyn möhümdir. Sebäbi olaryň önümçiliginde gowaça çöpi esasy çig mal bolup hyzmat edýär. Telekeçiler gowaça çöpünden peýdalanmak arkaly agaç gyryndylaryndan taýýarlanylýan örtükleri (DSP) öndürýärler. 3,5 gektar meýdany eýeleýän önümhananyň kämil enjamlarynyň önümçilik kuwwaty her ýylda 20 müň kub metre deňdir. Gowaça çöpleri özara şertnama esasynda telekeçileriň üsti bilen satyn alynýar.

Gaýtadan işlemek üçin örän oňaýly hem ýeňil bolan bu önüm diňe bir Oguzhan etrabynda däl, eýsem, tutuş Mary welaýatynda-da ýokary islege eýe. DSP diňe üçekleri we diwarlary örtmek üçin peýdalanylman, eýsem, bu ugurdan ussat hünärmenler ondan dürli görnüşli mebelleri hem ýasaýarlar, jaýlary bezemekde, germewleriň gurluşygynda, tekjedir gapy ýasamakda hem ulanýarlar. Hususy kärhanada hünärmenleriň 80-den gowragy zähmet çekip, olar galyňlygy 1,8 millimetrden 1,6 millimetre çenli bolan 1,83 — 2,75 metr ölçegdäki «DSP»-leri öndürýärler. Bu önümiň laminirlenen görnüşi çyg geçirmezlik üçin niýetlenendir.

Ýerli çig maldan öndürilýän önümleriň hil derejesi ýokary bolup, ekologik taýdan arassadyr. Şonuň üçin olara daşarky bazarda-da isleg bildirilýär. Hormatly Prezidentimiziň öňde goýan wezipelerini üstünlikli amal etmek üçin, döredilýän amatly şertlerden peýdalanmak bilen, türkmen işewürleri geçen ýylda önümleriň bir tapgyryny goňşy Owganystana, Özbegistana eksport etdiler. Bu olaryň eksport ugurly, dünýä bazarynda bäsdeşlige ukyply önümleri öndürýändiklerini görkezýär. Yhlas bilen amal edilen işler bolsa gowy netije berip, türkmen harytlarynyň daşarky bazarda mynasyp orun almagyna şert döredýär. «Agaýana» hususy kärhanasynyň hünärmenleri önümçiligini giňeldip, DSP örtüklerini we laminirlenen DSP plitalaryny geljekde iki esse köp öndürmegi, şeýle-de ony gaýtadan işläp, agaç gapylary, dürli mebelleri ýasamagy maksat edinýärler.

Binalara bezeg berýän üçekler

Nätanyş oba baryp, myhman boljak ýeriň salgysyny sorasaň, oba adamlary, ilki bilen, köçäniň ugrundaky owadan üçekli jaýyň salgysyny bererler. Senem barjak öýüňe şondan ugur alarsyň. Munuň özi jaýyň üçeginiň üýtgeşik hem owadanlygy, beýlekilerden tapawutlanyp, bada-bat göze ilýänligi üçindir. Ol özboluşly çelgi bolup durýar. Üns berýän bolsaňyz, soňky ýyllarda gurulýan ýaşaýyş jaýlarynyň, edara binalarynyň üçekleri reňk babatynda-da, gurluşynda-da biri-birinden üýtgeşikdir, owadandyr. Ýurdumyzyň hususy pudagynyň üçek önümlerini öndürýän kärhanalary özara bäsdeşlik esasynda zähmet çekip, olaryň has ajaýyp görnüşlerini öndürmäge çalyşýarlar. Ahal welaýatynyň Ak bugdaý etrabynyň çägindäki Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň Senagat zolagynda ýerleşýän «Ajaýyp minara» hususy kärhanasyny hem şolaryň hatarynda görkezmek bolar.

Bu hususy kärhana indi on ýyla golaý wagt bäri ilaty demirden üçek örtükleri bilen üpjün edip gelýär. Hytaý Halk Respublikasynyň iň täze, döwrebap enjamlary ornaşdyrylan önümhanada hünärmenleriň 25-e golaýy zähmet çekýär. Önümhana müdiri Orazgeldi Mämmetgulyýew kärhanada hünärmenleriň ýokary öndürijilikli işlemekleri üçin ähli amatly şertleriň döredilendigini aýdyp, yhlasly zähmeti bilen tanalýan Meýlis Orazmämmedow, Wepa Abaýew dagynyň baý tejribe toplandyklary, köp sanly şägirtleri ösdürip ýetişdirendikleri barada uly guwanç bilen gürrüň berdi.

Müşderilerden gelýän ýörite buýurmalar esasynda işleýän telekeçiler önümleriň 9 görnüşini taýýarlaýarlar. Demirden taýýarlanylýan üçek örtükleri berk hem-de sowuga, gyzgyna çydamly bolýar. Şonuň üçin şeýle önümlere isleg barha artýar.

Keýik UMAROWA.

Şan-şöhrata beslenip, bitirilen ägirt uly işler bilen taryha giren «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýyly halkymyzyň, ýurdumyzyň durmuşynda aýratyn şanly wakalara baý boldy. Ýurdumyzyň ykdysadyýetinde durnukly ösüşler gazanyldy. Bu döwürde bellenen maksatnamalary ýerine ýetirmek, ykdysadyýetimiziň dürli pudaklarynda bilelikdäki maýa goýum taslamalary meýilleşdirmek hem-de durmuşa geçirmek boýunça netijeli işler alnyp baryldy. Geçen ýylyň ahyrynda, has takygy, 27-nji dekabrda hormatly Prezidentimiz Ministrler Kabinetiniň we Döwlet howpsuzlyk geňeşiniň Täze ýyl baýramynyň öňüsyrasyndaky jemleýji bilelikdäki mejlisini geçirdi. Onda döwlet Baştutanymyz milli ykdysadyýeti ösdürmegiň tassyklanan döwlet maksatnamalaryny amala aşyrmak boýunça netijeli işleriň geçirilendigine ünsi çekip, gurluşyk, senagat pudaklarynda we beýleki ugurlarda ýokary ösüş depginleriniň gazanylandygyny belledi.

Ýurdumyzda batly depginler bilen ösdürilýän sanly ulgamda, milli ykdysadyýetimizde ýerine ýetirilýän wezipeler «Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2019 — 2025-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasynda», «Türkmenistanyň bank ulgamyny ösdürmegiň 2011 — 2030-njy ýyllar üçin Döwlet Maksatnamasynda», «Türkmenistanda 2019 — 2025-nji ýyllarda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň Konsepsiýasynda» kesgitlenilen tertipde alnyp barylýar. Elektron senagatyň güýçli ösýän häzirki döwründe sanly ykdysadyýeti kämilleşdirmek döwür bilen aýakdaş gitmegiň, ýurdumyzy diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürmegiň esasy şertleriniň biridir. Milli ykdysadyýetiň ähli pudaklaryna innowasion tehnologiýalaryň giňden ornaşdyrylmagy bilen bellenilen wezipeler üstünlikli durmuşa geçirilýär. 2022-nji ýyl hem ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmek boýunça orta we uzak möhletleýin geljegi nazarlaýan toplumlaýyn milli Maksatnamalaryň üstünlikli ýerine ýetirilmeginde möhüm tapgyr bolar.

Goý, ýurdumyzy ykdysady taýdan kuwwatly döwlete öwürýän Gahryman Arkadagymyzyň jany sag, ömri uzak bolsun!

Aýnur TUWAKOWA,

Aşgabat, 12-nji ýanwar (TDH). Şu gün Türkmenistanyň Prezidenti, ýurdumyzyň Ýaragly Güýçleriniň Belent Serkerdebaşysy goşun generaly Gurbanguly Berdimuhamedow Döwlet howpsuzlyk geňeşiniň giňişleýin mejlisini geçirdi. Onda ýurdumyzyň harby we hukuk goraýjy edaralarynda 2021-nji ýylyň dowamynda ýerine ýetirilen işleriň jemlerine garaldy we bu düzümleriň öňünde durýan möhüm wezipeler kesgitlenildi.

Ilki bilen, goranmak ministri B.Gündogdyýew 2021-nji ýylda ýolbaşçylyk edýän düzümlerinde alnyp barlan işleriň netijeleri, ýurdumyzyň goranyş ukybyny hem-de milli goşunyň maddy-enjamlaýyn binýadyny pugtalandyrmak, harby gullukçylaryň hünär derejesini kämilleşdirmek boýunça ýerine ýetirilen işler barada hasabat berdi. Şeýle hem ol hormatly Prezidentimiziň tabşyryklarynyň ýerine ýetirilişi, ýokary derejeli harby hünärmenleri taýýarlamak hem-de sanly ulgamy ornaşdyrmak boýunça hasabat döwründe görlen çäreler barada aýtdy. Hasabatda mukaddes Garaşsyzlygymyzyň şanly baýramçylygy mynasybetli her ýylda geçirilýän dabaraly harby ýörişe ýokary derejede taýýarlyk görmek bilen baglanyşykly maglumatlar hem beýan edildi.

Soňra Baş prokuror B.Atdaýew 2021-nji ýylyň dowamynda ýerine ýetirilen işler barada hasabat berdi. Şunda amala aşyrylýan gözegçilik işlerinde kanunçylygyň berk berjaý edilmegine, ähli düzümlere sanly ulgamy ornaşdyrmak boýunça zerur işleriň geçirilmegine möhüm ähmiýet berildi. Şeýle hem ýurdumyzyň Ýaragly Güýçleriniň Belent Serkerdebaşysynyň tabşyrygy boýunça geçirilen seljerme işleriniň netijeleri barada hasabat berildi.

Soňra içeri işler ministri Ö.Hojanyýazow ýurdumyzda jemgyýetçilik tertibini saklamak we hukuk bozulmalarynyň öňüni almak boýunça alnyp barylýan işleriň çäklerinde geçen ýylyň dowamynda ýerine ýetirilen çäreleriň netijeleri barada hasabat berdi. Şeýle hem ministr ýolbaşçylyk edýän düzümleriniň maddy-enjamlaýyn binýadyny döwrebaplaşdyrmak, olaryň häzirki zaman tehnikalary bilen üpjünçiligini gowulandyrmak, jenaýatçylyga garşy durmak we jemgyýetçilik tertibini üpjün etmek, ýangyn howpsuzlygynyň, ýol hereketiniň düzgünlerini berjaý etmek, degişli düzümlere sanly ulgamy işjeň ornaşdyrmak boýunça alnyp barlan işler hakynda aýtdy.

Döwlet howpsuzlyk geňeşiniň mejlisiniň dowamynda Türkmenistanyň Prezidenti, ýurdumyzyň Ýaragly Güýçleriniň Belent Serkerdebaşysy goşun generaly Gurbanguly Berdimuhamedow polisiýanyň podpolkownigi M.Babagulyýewi Türkmenistanyň içeri işler ministriniň orunbasary wezipesinden boşatmak, polisiýanyň maýory W.Ataýewi ýurdumyzyň içeri işler ministriniň orunbasary wezipesine belläp, ony Aşgabat şäheriniň Polisiýa müdirliginiň müdiri wezipesinden boşatmak, şeýle hem polisiýanyň maýory M.Muhammetmyradowy Aşgabat şäheriniň Polisiýa müdirliginiň müdiri wezipesine bellemek hakynda Kararlara gol çekdi.

Ýokary kazyýetiň başlygy G.Ussanepesow 2021-nji ýylda ýerine ýetirilen işleriň netijeleri, Türkmenistanyň kazyýet ulgamyny ösdürmegiň Döwlet maksatnamasynda kesgitlenen wezipeleri üstünlikli durmuşa geçirmek Türkmenistanyň Prezidentiniň tabşyrygyna laýyklykda sanly ulgamy ornaşdyrmak, maddy-enjamlaýyn binýady pugtalandyrmak boýunça amala aşyrylan anyk çäreler barada hasabat berdi.

Döwlet Baştutanymyz giňişleýin mejlisiň dowamynda “Türkmenistanyň kazyýetleriniň kazylaryny wezipä bellemek we wezipeden boşatmak hem-de olara hünär derejelerini bermek hakynda” Permana gol çekdi.

Milli howpsuzlyk ministri G.Annaýew ýolbaşçylyk edýän ministrliginde 2021-nji ýylda ýerine ýetirilen işleriň netijeleri we ýurdumyzda döwlet ösüşiniň möhüm wezipelerini üstünlikli ýerine ýetirmekde zerur şert bolan parahat hem-de asuda ýagdaýy saklamak maksady bilen durmuşa geçirilen anyk çäreler barada hasabat berdi.

Döwlet serhet gullugynyň başlygy Ý.Nuryýew ýolbaşçylyk edýän düzümlerinde 2021-nji ýylyň dowamynda ýerine ýetirilen işleriň netijeleri we serhet galalarynyň maddy-enjamlaýyn binýadyny pugtalandyrmak hem-de Watan goragçylary üçin zerur gulluk we ýaşaýyş-durmuş şertlerini döretmek boýunça ýurdumyzyň Ýaragly Güýçleriniň Belent Serkerdebaşysynyň ozal beren tabşyryklarynyň ýerine ýetirilişi barada hasabat berdi.

Şeýle hem milli Liderimiz 2021-nji ýylda ýerine ýetirilen işleriň netijelerine bagyşlanyp geçirilýän Döwlet howpsuzlyk geňeşiniň mejlisiniň dowamynda ýurdumyzyň serhet goşunlarynyň käbir düzümleri boýunça guramaçylyk meselelerine garady we degişli çözgütleri kabul etdi.

Soňra adalat ministri M.Taganow 2021-nji ýylda ýerine ýetirilen işleriň netijeleri, raýatlaryň konstitusion hukuklarynyň we erkinlikleriniň, kanunylygyň ygtybarly binýadyny üpjün etmek üçin kanunçykaryjylyk işinde döwlet syýasatyny yzygiderli amala aşyrmak ugrunda alnyp barlan işler barada hasabat berdi. Şeýle hem ýurdumyzyň raýatlarynyň hukuk taýdan düşünjeliligini we hukuk medeniýetini ýokarlandyrmak boýunça ýerine ýetirilen anyk işler barada habar berildi.

Döwlet gümrük gullugynyň başlygy M.Hudaýkulyýew geçen ýylda ýerine ýetirilen işleriň netijeleri, şeýle hem düzümleýin bölümleriň işine öňdebaryjy usullary ornaşdyrmak boýunça durmuşa geçirilen çäreler barada hasabat berdi. Bellenilişi ýaly, häzirki döwürde dünýäde emele gelen ýagdaýlara laýyklykda, ýurdumyzyň çäginden geçýän üstaşyr ýükleriň gümrük gözegçiligini döwrüň talabyna laýyk derejede ýola goýmak we şunuň bilen baglylykda, gullugyň işini häzirki ýagdaýa laýyklykda döwrebaplaşdyrmak boýunça zerur işler alnyp barylýar.

Döwlet migrasiýa gullugynyň başlygy N.Atagaraýew 2021-nji ýylda ýerine ýetirilen işleri, gullugyň işgärleriniň netijeli işi üçin döredilýän şertler, olaryň hünär derejesini döwrüň talabyna laýyklykda kämilleşdirmek boýunça durmuşa geçirilýän çäreler barada hasabat berdi.

Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary, Döwlet howpsuzlyk geňeşiniň sekretary Ç.Amanow 2021-nji ýylda ýurdumyzyň harby we hukuk goraýjy edaralarynda Ýaragly Güýçleriniň Belent Serkerdebaşysynyň başlangyjy boýunça ýaýbaňlandyrylan harby özgertmeleri üstünlikli durmuşa geçirmek, Milli Goşunyň goranyş ukybyny pugtalandyrmak boýunça durmuşa geçirilýän çäreler barada hasabat berdi.

Türkmenistanyň Prezidenti, ýurdumyzyň Ýaragly Güýçleriniň Belent Serkerdebaşysy goşun generaly Gurbanguly Berdimuhamedow Döwlet howpsuzlyk geňeşine gatnaşyjylara ýüzlenip, geçen ýylyň dowamynda harby we hukuk goraýjy edaralarda işleriň meýilnamalaýyn esasda alnyp barlandygyny belledi.

Döwlet Baştutanymyz goranmak ministrine goranyş häsiýetine eýe bolan Harby doktrinadan gelip çykýan wezipeleri üstünlikli ýerine ýetirmek, bu düzümiň ähli ýolbaşçylarynyň we serkerdeleriniň harby-hünär derejesini ýokarlandyrmak, şol bir wagtyň özünde düzgün-nyzamy pugta berjaý etmek bilen baglanyşykly meseleleri üns merkezinde saklamagy tabşyrdy.

Prokuratura edaralarynyň işini häzirki döwrüň talabyna laýyk derejede guramak, oňa ösen tejribäni we sanly ulgamy ornaşdyrmak, şeýle hem kanunçylygy pugtalandyrmak bilen baglanyşykly meseleler hemişelik üns merkezinde saklanmalydyr diýip, milli Liderimiz belledi we bu babatda Baş prokurora anyk tabşyryklary berdi. Şol bir wagtyň özünde wagyz-nesihat, düşündiriş işleriniň netijeli häsiýete eýe bolmagy möhüm talap bolup durýar.

Ýurdumyzyň içeri işler edaralarynda jenaýatçylyga getirýän ýagdaýlary düýpli seljerip, olaryň sebäpleriniň we şertleriniň ýüze çykarylmagynyň hem-de ony aradan aýyrmagyň wajypdygyny belläp, döwlet Baştutanymyz bu işleri degişli edaralar bilen utgaşykly alyp barmak babatda zerur çäreleri görmegi tabşyrdy.

Kazyýet edaralarynyň kazylarynyň hünär derejesiniň ýokarlandyrylmagy, kazylaryň häzirki zamanyň ösen tejribesini işjeň öwrenip, kanuny çözgüdiň kabul edilmegi üçin zerur tagallalar edilmelidir. Şunlukda, kazyýet edaralarynyň işine sanly ulgamy ornaşdyrmak çaltlandyrylmalydyr diýip, milli Liderimiz belledi.

Soňra ýurdumyzyň Ýaragly Güýçleriniň Belent Serkerdebaşysy ýurdumyzda jemgyýetçilik-hukuk tertibiniň berk berjaý edilmegi, Milli howpsuzlyk ministrliginiň işine täzeçil tehnologiýalaryň, sanly ulgamyň ornaşdyrylmagy bilen baglanyşykly meselelere möhüm ähmiýet berilmelidigini belledi we bu babatda milli howpsuzlyk ministrine anyk görkezmeleri berdi.

Serhet goşunlarynda amala aşyrylýan işleriň ýurdumyzyň mukaddes çäkleriniň dost-doganlyk serhedine öwrülmegine gönükdirilmelidigini belläp, hormatly Prezidentimiz serhetçi esgerleriň göwnejaý gulluklary bilen baglanyşykly meseleleriň hemişelik üns merkezinde saklanmalydygyna ünsi çekdi.

Döwlet Baştutanymyz çykyşynyň dowamynda adalat edaralarynyň işini kämilleşdirmek, oňa häzirki zamanyň ösen tejribesini we sanly ulgamy giňden ornaşdyrmak wezipeleriniň möhümdigine ünsi çekip, halkara hukuk boýunça ussat hünärmenleri taýýarlamagyň meselelerini giňden öwrenmegiň wajypdygyny belledi.

Milli Liderimiz ýurdumyzyň daşary söwdasynyň, esasan hem azyk harytlarynyň söwdasynyň ýagdaýyny we meýillerini seljermek maksady bilen, Döwlet gümrük gullugynda degişli statistiki maglumatlary talabalaýyk ýöretmek we bular boýunça degişli hasabatlary taýýarlamak babatda gullugyň ýolbaşçysyna anyk tabşyryklary berdi.

Ýurdumyzyň Ýaragly Güýçleriniň Belent Serkerdebaşysy hemişelik ýaşaýan ýerinden beýleki welaýata wagtlaýyn gidýän raýatlary häkimlikler bilen bilelikde bolýan ýerleri boýunça bellige almak hem-de olara gözegçilik etmek işlerini talabalaýyk ýerine ýetirmek üçin içerki migrasiýa işini has-da kämilleşdirmegiň wajypdygyny belledi.

Döwlet Baştutanymyz bu baradaky gürrüňi dowam edip, häzirki döwürde dünýäde emele gelen çylşyrymly ýagdaýlary nazara alyp, ýurdumyzyň harby we hukuk goraýjy edaralarynda alnyp barylýan işleri halkara ösen tejribä laýyklykda kämilleşdirmegiň zerurdygyny belledi hem-de bu babatda wise-premýer, Döwlet howpsuzlyk geňeşiniň sekretaryna birnäçe anyk görkezmeleri berdi.

Soňra milli Liderimiz döwletimiziň parahatçylyk söýüjilik ýörelgelerine esaslanýan ynsanperwer syýasatyna laýyklykda kabul edilen, goranyş häsiýetli Harby doktrina esasynda harby we hukuk goraýjy edaralaryň maddy-enjamlaýyn binýadynyň yzygiderli berkidilýändigini, harby gullukçylar we olaryň maşgala agzalary barada hemişe alada edilýändigini nygtap, olaryň ýaşaýyş-durmuş şertlerini has-da gowulandyrmak, oňat dynç almaklary, yhlasly zähmet çekip, Watana gulluk edip, uly üstünlik gazanmaklary üçin ähli zerur şertleri döretmek ugrunda uly işleriň durmuşa geçirilýändigini belledi.

Ýurdumyzyň Ýaragly Güýçleriniň Belent Serkerdebaşysy bu ugurda alnyp barylýan işleriň mundan beýläk-de dowam etdiriljekdigini we döwletimiziň harby gullukçylar barada hemişe alada etjekdigini aýdyp, Döwlet howpsuzlyk geňeşiniň giňişleýin mejlisini jemledi.

Dünýäde ýaňy-ýakynlara çenli senagat we oba hojalyk pudaklary ykdysadyýetiň uly bölegini tutan bolsa, indi bularyň ornuna hyzmat ulgamy geldi: munuň has ösen ýurtlarda bitirýän işi jemi içerki önümiň 70 — 75 göterimini eýeleýär. Şunda bu ulgamyň, dogrusy, tutuş durmuşyň esasyny bilim pudagy tutýar. Globallaşmagyň netijesinde innowasiýanyň täze, has düýpli ýüze çykmasy bolan sanly ulgamyň durmuşa barha giňden we çuňdan ornaşmagy bilen bolsa hyzmat ulgamyna ählumumy ösüşde has agramly paý garaşýar.

Sanly ulgamyň täze-täze hyzmatlary döreýär. Munuň üstesine, daşky gurşawy goramakda ýüze çykýan, özem ähmiýeti barha artýan ekologiýa talaplary hem bu ugurda hyzmatlaryň giňemegine getirer. Onsoňam, ösen bazar ykdysadyýeti şertlerinde kada bolşy ýaly, hususy başlangyçlara «ganat berýän» işewürlik ösüp, telekeçilik hyzmat ulgamynyň bilim we aragatnaşyk, hatda saglygy goraýyş ýaly möhüm ugurlaryna çenli barha içgin aralaşsa gerek. Netijede, bu täze iş bilen meşgullanjak ýokary taýýarlykly hünärmenlere zerurlyk has-da artar. Çünki häzirki ýagdaýda hem hususyýetçilik işi hyzmat ulgamynda esli bölegi tutýar. Bu oňyn ýagdaý indi obalarymyzda hem şeýle. Bu uly özgerişleri Gökdepe etrabynyň mysalynda hem görmek mümkin.

Häzir diňe orta tutum ýa-da aram gerim toýlardaky hyzmatyň görnüşleri 20-ä barýar. Indi gassapdyr etçilerden başlap, tansçylara çenli, işdäaçar taýýarlaýanlardan başlap, toý lybaslarynyň, gap-gaçlaryň dürli görnüşlerini hödürleýänlere çenli, garaz, ähli hyzmat toplumyny internetden hem tapyp bolýar. Şeýle toýlary sowmak üçin ýokarky agzalan hyzmaty edýänleriň 30 — 40-sy gerek. Diýmek, bir toý — azyndan şonça adamyň eklenç çeşmesi. Şeýdibem, toý ýaly oňat şüweleň adamlara iş ornuny hem açyp berýär. Onsoň, bu ugry pişe edinip, rysgal-döwlet tapýanlaryň sany artmak bilen, şunda ýene bir bellemeli zat — muny ýörite iş edinenleriň ussatlygy.

Ir döwürde Gökdepedäki oba hünärment okuw mekdebinde biçimçilikdir tikinçiligi ýaşlara öwretmekde tanymallyga eýe bolan Ejebaý Aşyrowa häzirem bu işi kärendä alan sehinde öwredýär. Ol özüniň dizaýnyny tikinçilikde, toýlary bezemekde giňden ulanýar. Tikinçilik işiniň görnüşiniň juda dürli-dürlüligi sebäpli, ol aýda ýa-da bir günde ýerine ýetirýän işiniň möçberini hasaplamagyň çetindigini aýtdy.

Ozallar «Indi mundan diňe odun bolar diýilýän agaçlary hem kesiji, hem-de ýylmaýjy enjamlardan geçirip, dürli öý goşlaryny we gurluşyk harytlaryny ýasaýarlar. Dellekhana hyzmaty hem barha kämil abzallaryň we dellekçileriň gözellik gözýetimleriniň giňemeginiň hasabyna, ylaýta-da, bazar gatnaşyklarynyň durmuşymyzda örňemegi bilen hil taýdan özgerişlere eýe bolýar. Demirçi ussalar bolsa häzirki zaman dizaýnyndaky «Bul-a kümüş syrça» diýäýmeli poslamaýan demir erňekleri, haşamly üçek serişdelerini dürli-dürli görnüşde, özem agyn zawoddan çykarylan ýaly, birkemsiz, dessin ýasap berýärler.

Ulag-ýol arassaçylygynyň aýrylmaz bölegi bolan ýuwalgalar hem obalaryň ählisinde diýen ýaly bar, ilaty köp ýerlerde bolsa, olaryň birnäçesi işleýär. Şunda hususyýetçiligiň ösendigini görkezýän ýene bir täzelik bar: bu ulgamda ýük ulaglarynyň köpelmegi bilen, olara bolan tehniki hyzmatyň hem hut telekeçiler tarapyndan ýola goýulmagydyr. Düýpli bejergi işlerinden gaýry ähli hyzmatlary indi iki hili, aýry-aýry ussalar tarapyndan ýekebara usulda, hatda dürli hünärli ussalary bir ýere jemleýän toparlaýyn, ýagny edara görnüşinde hem berjaý edilýär.

Aslynda, hyzmatyň ösmegi dürli hyzmaty-da döreder eken. Muňa iki mysal: diňe Gökdepäniň etrap merkeziniň gelim-gidimli ýerlerinde kompýutere tehniki hyzmat edýän ussahanadyr hyzmat nokatlarynyň 3-4-si bar. Tikinçilik hyzmaty bolsa tikin enjamlaryny bejerýän hyzmaty döretdi.

Ynsanyň öz keşbini müdimileşdirmek telwasynyň myrat-hasyl bolýan ýeri — surathanalar-a indi ozal hyýala-da gelmejek derejede ösüp gitdi... «Çynar» surathanasynyň daş-töweregi hem adyna mynasyp: çynar daragtlary has giň ýaýrawa saýa hem gelşik, serginlik we şypa paýlap otyr. Şäheriň merkezindäki gadymy seýilgähiň kybla künjegine täzeçillik bezegini berip oturan bu uly bolmadyk ymaratyň içi mydama adamly: galabasy surat aldyrmaga gelse, ýene birleri resmi hatlaryň göçürmesini alarman. Bular 5 — 15 minut wagtyň dowamynda möhümiňi bitirip goýberýärler, ýöne edil şol mahal şonça adam gapydan girýär.

Telekeçi Rejepgeldi Hydyrow häzirki tehnologiýalar arkaly, bu hyzmatda hem hiliň, hem tizligiň görlüp-eşidilmedik derejä ýetenligine gözli şaýat. Muňa, elbetde, diňe kämil enjam ýeterlik däl, zehin hem gerek, Rejepgeldi suratçynyň diňe gözüniň däl, eýsem, eliniňem «göreçli» bolmalydygyny aýdýar. Hawa, şular ýaly surat ussahanasyny Aşgabatda ençeme ýyl ozal açan bu işewür maşgalanyň telekeçilik taryhynyň başynda agasy Aýdogdy Hydyrowyň durandygyny Rejepgeldi aga biziň ünsümizi çekjek bolýan deýin, bu sözlere agram berip, gaýta-gaýta ýatlady. Sogap iş — halka hyzmat etmek bu maşgalanyň has aňyrdan gelýän ýörelgesi eken. Rejepgeldiniň kakasy Baýram aga adamlara lukmançylyk hyzmatyny eden bolsa, atasy Hydyr aganyň işlän dükanyny ýaşulular şu günem «Hydyr aganyň dükany» diýip ýatlaýarlar...

Surathananyň işi bilen içgin gyzyklanyberseň, bu ýere portret ýasatjaklar, ýerligi dürli materiallara, hususan-da, gap-gaçdyr ýassykdaşylaryna we egin-eşige suratlaryny çykartjaklar hem gelýän eken. Indi maşgala albomy hem ozalkylar deýin, suratlary ýelmäp däl-de, kitapdyr žurnallardaky ýaly usul bilen taýýarlanýan eken.

Indi durmuş tehnikasyny bejermek hyzmatynda hem öňegidişlikler mesaňa görnüp dur. Gökdepe etrap merkezinde ýerleşýän «Elektron» ussahanasy hut ýaňky maksat üçin niýetlenendir.

Indi gözellik salonlary bilen obalylary geň galdyrmak mümkin däl: etrap merkezleri bilen bir hatarda, ulurak ilatly ýerler hem şeýle hyzmatyň gerimini giňeldýär. Dellekçilerden başlap, bezeg-timar beriş işleriniň, toý lybaslarynyň uçdantutma ählisi, biri-birinden gelşikli bezelen gelnaljy, «bäbekçi» ulaglar indi obanyň «özünden önýär». Etraplarda toý mekanlary hem barha köpelmek bilen.

Gökdepe etrabynyň diňe bir obalaryny däl, hatda ekin we öri meýdanlarynyň köp bölegini gurşan, ilaty dünýäden habarly edýän ulgam — internet elýeterli boldy. Etrap merkezindäki «Ak bazaryň» haýsy ýanyndan girseňem, şeýle telefonlaryň dükanydyr ussahanasy uzak gözletmez. Bu ugur boýunça iş alyp barýan dükanlaryň we ussalaryň ýeterlikdigine şol ýere baranyňdan göz ýetirýärsiň. Uly binanyň ikinji gatynda ýerleşýän ussahanada başyny galdyrman işläp oturan ýigitlere ýüz tutanymyzdan, olaryň agras ýüzlüsi bilen gürrüňimiz alşyp gitdi. Batareýalardyr daşky korpusy, ekrany..., garaz, çalyşmaly şaýlaryň ählisini täzeläp bilýän, iň soňky çykan ykjam telefonlaryň işleýşini barlap, olara zerur bolan dürli tehniki hyzmatlary başarýandyklaryna geň galmazça däl: bu — täzelikde dörän hünär. «Muny nirede öwrenýärsiňiz?» diýen sowalymyza Annasapar Nurnazarow elektronika ugrundan ýokary bilimi we tejribäni Türkiýede alandygyny aýtdy. Doganlyk ýurtda dünýä meşhur «Nokia» kompaniýasynyň şereket düzüminde işläp, ýeterlik tejribe toplandan soňra, dogduk mekana dolanypdyr. Ol tehnikanyň we tehnologiýanyň hyýala getirip bolmajak tiz ösýän mahaly şu günki bilýän zadyň ertir könelip ýetişýänligini nazara alyp, öz bilimlerini internet arkaly hemişe ösdürip durýandygyny nygtaýar. Internet forumlaryna girip, kärdeşleri bilen maslahatlaşmagy bu hünäre has kämilleşmegine juda uly ýardam edýär. Şeýdibem, iň soňky täzelikler bilen habarly bolýar. Muny soňra işdeşlerine öwredýär.

Ynsanyň birek-birege hyzmaty diňe bir eklenç çeşmesi däl-de, adamzadyň ahlak gymmatlyklarynyň biri bolsa gerek. Diýmek, bizde guwanmaga, öňe ymtylmaga zat bar. Munuň özi pikirimizi bir ýere jemläre esas bolup, şeýle netijä getirýär: şäherlerde başlanýan düýpli özgerişlikleriň obalara hem baryp ýetmeginiň özi dünýäde we tutuş ýurtda bolup geçýän öňegidişlikleriň hem çuň, hem giň häsiýete eýediginiň buşlukçysydyr. Ýöne bu-da heniz bary däl: ol şol bir wagtda ýeneki ösüşleriň şuglasydyr. Bu şugla döwür bilen aýakdaş bolmak üçin bize öňkülerden-de has saldamly oýlanyp, iň öňdebaryjy ylym-bilimi edinmäge bolan çagyryşdyram. Çünki hyzmat ulgamynyň täze, döwrebap bu şahalarynyň iň soňky gazananlaryny üznüksiz özleşdirip durmak bilen, biz häzirki zaman dünýäsindäki juda tiz-dessin bolýan üýtgeşiklikleri dogry we doly seljerip bileris. Dünýäni has gowy ugra gönükdirmek üçin, ozaly bilen, ynsanyň özi kämillige gol berip, bu ugurda ýeneki belentliklere ýetmeli. Ine, hemişe kämilleşmegiň ýolunda hyzmat ulgamyna degişli işleriň ileri tutulýan ugur bolmagy — tebigy talap hem-de munuň üçin, megerem, ýeke-täk şertdirem.

Hakberdi AMANMYRADOW.

«Lebapawtoulag» önümçilik birleşigi 2021-nji ýyly üstünlikli tamamlap, «Halkyň Arkadagly zamanasy» ýylyny täze maksatlar bilen garşylan kärhanalaryň biridir. Geçen ýylda ýük daşamakdan, ýolagçy gatnatmakdan we gaýry hyzmatlardan alnan girdejiler munuň şeýledigini tassyklaýar.

Geçen ýylda hyzmatlaryň ähli görnüşi boýunça 49 million 865 müň manatlyk girdeji almak meýilleşdirilen bolsa, alnan girdeji 59,1 million manatdan hem geçdi. Şunça girdejiniň agramly bölegi, has takygy, 42,4 million manatlykdan gowrak bölegi ýük daşamagyň hasabyna alyndy. Şeýle hem kärhana ýolagçy gatnatmakdan 14,9 million, gaýry hyzmatlardan 1,7 million manatlyk girdeji gazandy. Şunda ýolagçy gatnatmakda alnan girdejiniň 10,1 million manatlykdan gowragynyň bellenen awtobus ugurlary boýunça gatnawlar arkaly, 4,7 million manatlygynyň sargytlardan gazanylandygyny aýtmak gerek.

Geçen ýyl ýük daşamakda önümçilik birleşigine degişli «KamAZ», «Şteýr», «MMZ», «ZIL», «GAZ» kysymly awtoulaglar ulanyldy. Ýolagçy gatnatmaga bolsa, «Hýundai», «Iran Khodro», «Paz», «Ýutong» kysymly awtobuslar, «Hýundai Elentra» kysymly taksi ulaglary gatnaşdy.

Önümçilik birleşigine degişli kärhanalarda ýük daşamakdan we ýolagçy gatnatmakdan daşary bejeriş işleriniň dürli görnüşleri we käbir binalary kärendä bermek arkaly hem goşmaça girdejiler alynýar.

Hormatly Prezidentimiziň taýsyz tagallasy bilen ýurdumyzyň sebitlerindäki awtoulag kärhanalarynyň mümkinçilikleri yzygiderli artdyrylýar. Geçen ýyl «Lebapawtoulag» önümçilik birleşigine hem täze ulaglaryň ençemesi gelip gowuşdy. Olar ýük daşamakda we ýolagçy gatnatmakda işjeň ulanyldy. Bu işler «Halkyň Arkadagly zamanasy» ýylynda hem ýokary depgin bilen dowam etdiriler.

Möwlam HAÝTGULYÝEW,

ÝOKARY HILLI ÖNÜMLER

Köneürgenç etrabynyň ösümlik ýag kärhanasynyň garamagyndaky süýt we süýt önümleri bölüminiň zähmetsöýer işgärleri geçen «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylyny guwandyryjy netijeler bilen jemlediler. Olar turşadylan süýt önümleriniň 104, mesge ýagynyň 71, peýniriň, doragyň hem 9 tonnasyny öndürip, bellenen ýyllyk meýilnamalaryny artygy bilen berjaý etdiler. Bu üstünlikleriň gazanylmagyna Begenç Allabergenow, Baýrammät Kakabaýew, Almagül Arazgeldiýewa ýaly işçi-hünärmenler uly goşant goşdular. Bölümiň agzybir zähmet toparynyň agzalary häzirki günlerde hem öz işlerini öndürijilikli dowam etdirýärler. Bu bolsa her günde esli möçberdäki süýt önümlerini halkymyza ýetirmäge şert döredýär.

Gülhumar HOJAHMETOWA.

* * *

ÄTIÝAÇLYK ŞAÝLARY ÖNDÜRILÝÄR

Welaýat oba hojalyk önümçilik birleşiginiň Daşoguz motor abatlaýyş zawodynda her ýyl oba hojalyk işlerinde peýdalanylýan tehnikalar üçin ätiýaçlyk şaýlarynyň uly möçberleri öndürilýär. Öňde goýlan şeýle wezipeleri üstünlikli ýerine ýetirmek ugrunda zawodyň işçi-hünärmenleri geçen ýylda hem gaýratly zähmet çekdiler. Olar şonda dürli kysymly traktorlar, olaryň iş gurallary üçin ätiýaçlyk şaýlarynyň 25-e golaý görnüşini taýýarlamak bilen, pagtanyň, bugdaýyň bol hasylyny ýetişdirmek ugrundaky çäreleriň bökdençsiz alnyp barylmagyna önjeýli ýardam berdiler. Bu ýerde däne ýygýan kombaýnlar, sürüm traktorlary, ekiji gurallar üçin öndürilýän ätiýaçlyk şaýlary ýokary hilliligi bilen tapawutlanýar.

* * *

ÝAZ EKIŞINE TAÝÝARLYK

Saparmyrat Türkmenbaşy etrabynyň «27-nji oktýabr» daýhan birleşiginiň şalyçy kärendeçileri 2021-nji ýylda 3350 gektar meýdandan 14,5 müň tonna golaý şaly ýygnap Watan harmanyna goşmak bilen, belent sepgide eýe boldular. Gazanylan bu üstünlik bilen ruhlanan şalyçylar 2022-nji — «Halkyň Arkadagly zamanasy» ýylyna hem ynamly gadam basdylar. Şunlukda, olar häzirki günlerde şu ýyl şaly ekilmegi göz öňünde tutulýan meýdanlarda taýýarlyk çärelerini giňden ýaýbaňlandyrýarlar. Bu babatda başarjaň şalyçylar Durdymyrat Atanazarow, Ýazgeldi Amanow, tejribeli mehanizatorlar Rejepdurdy Agajanow, Merdan Gylyjow we beýlekiler yhlaslylyk görkezýärler.

Hormatly Prezidentimiziň parasatly ýolbaşçylygy bilen döwletimiziň energiýa serişdelerinden umumadamzat bähbitlerine peýdalanmak syýasaty üstünlikli ýöredilýär. Elektrik energiýasynyň eksport göwrümleriniň we geografiýasynyň ýaýbaňlandyrylmagy ugrunda durmuşa geçirilýän giň gerimli işler bu syýasatyň işjeň alnyp barylýandygyny subut edýär.

Biziň ýurdumyz elektrik energiýasyna baýdyr. 2025-nji ýylda bolsa Türkmenistan boýunça elektrik energiýasynyň umumy öndürilişiniň ep-esli artyp, onuň 34,2 milliard kW/sagada ýetirilmegine garaşylýar. Hormatly Prezidentimiziň tagallasy bilen elektrik energiýasyny öndürmekde we ondan netijeli peýdalanmakda döwlet ähmiýetli işler giň gerimde alnyp barylýar. Hut şeýle aladalaryň netijesinde energetika pudagy aýratyn çalt ösýän pudaklaryň birine öwrüldi.

Häzirki wagtda Türkmenistan bir bitewi Merkezi Aziýa energiýa ulgamyna işjeň goşulmak bilen, türkmen elektrik energiýasyny halkara ugurlar boýunça geljek üçin meýilleşdirilýän taslamanyň çäklerinde ibermegiň möçberiniň has-da artdyrylmagy üçin goşmaça mümkinçilikleri döretmekde hem möhüm işleri alyp barýar. Eksport ugruny ösdürmek ýurdumyzyň ykdysady kuwwatynyň ösmegini üpjün edýär. Şonuň üçin elektrik energiýasyny ibermegiň hereket edýän eksport ugurlary bilen birlikde olaryň täze ugurlaryny döretmeklige hem aýratyn uly üns berilýär. Halkara energetika hyzmatdaşlygynyň ösdürilmegindäki başlangyçlaryň şowlulygyny üpjün edýän desgalaryň uly topary guruldy. Şu maksat bilen Mary döwlet elektrik stansiýasynyň kuwwaty artdyryldy, Lebap welaýatynyň çäginde amala aşyrylýan halkara taslamanyň çäklerinde gazturbinaly elektrik bekedi, kuwwaty 500 kW bolan «Kerki» podstansiýasy hem-de türkmen-owgan serhedine çenli elektrik geçiriji ulgam guruldy.

Bir ýyl töweregi mundan ozal, has takygy, 2021-nji ýylyň 14-nji ýanwarynda Kerki (Türkmenistan) — Şibirgan (Owganystan) ugry boýunça elektrik geçiriji ulgam dabaraly ýagdaýda işe girizildi. Bu elektrik geçiriji ulgamyň uzynlygy 153 kilometre we kuwwaty 500 kW barabar bolup, ol «Тürkmenistan — Owganystan — Pakistan» elektrik geçiriji ulgamynyň bir bölegini düzýär. Onuň esasy maksady üç ýurduň arasynda elektrik energiýasynyň eksport we import edilmegi üçin zerur bolan infrastrukturalaryň döredilmegine gönükdirilýär. Sebäbi soňy bilen türkmen elektrik energiýasy bilen Pakistanyň şäherlerini hem üpjün etmek göz öňünde tutulýar. Şonuň üçin elektrik geçiriji ulgamyň ilkinji böleginiň işe girizilmegi hyzmatdaşlygyň geljeginiň uludygyny görkezýär. Mälim bolşy ýaly, «Тürkmenistan — Owganystan — Pakistan» elektrik geçiriji ulgamyny «Тürkmenistan — Owganystan — Pakistan — Hindistan» gaz geçirijisiniň ugrunda gurmak meýilleşdirildi. Bu iş täze elektrik stansiýalaryny, elektrik geçirijilerini, häzirkizaman transformator kiçi beketlerini we paýlaýjy ulgamlary gurmagyň hasabyna amala aşyrylýar. Eksport energiýasynyň ugurlaryny giňeltmäge hem-de olaryň mukdaryny artdyrmaga mümkinçilik döredýän elektrik geçiriji ulgamyň işiniň ýaýbaňlandyrylmagy sebitdäki ýurtlaryň ykdysady ösüşine uly itergi berer. Ýurdumyzyň energetika pudagynda kombinirlenen siklli gazturbinaly elektrik bekediniň gurluşygy hem alnyp barylýar. Şeýle innowasion tehnologiýa Türkmenistanda elektrik energiýasy öndürilende, ilkinji gezek ulanylýar. Elektrik energiýasyny ýurduň daşyna ugratmakda goňşy ýurtlar — Özbegistan, Gazagystan, Owganystan, Eýran, Türkiýe we Ermenistan bilen hyzmatdaşlyk göz öňünde tutulýar.

Ilmyrat ALLABERDIÝEW,

Garaşsyz ösüşiň 30 ýylynyň dowamynda, ylaýta-da, Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe ýurdumyz ýokary ykdysady ösüşleri gazanyp, bu ugurda dünýä giňişligine üstünlikli goşulyşýan ýurtlaryň hatarynda eýeleýän ornuny pugta berkitdi. Ýurdumyzy mundan beýläk-de ösdürmek, täzeçil başlangyçlary öňe sürýän telekeçiligi höweslendirmek, öňdebaryjy tehnologiýalary ornaşdyrmak, bilelikdäki kärhanalary we paýdarlar jemgyýetlerini has-da giňden döretmek, ätiýaçlandyryşy, gazna biržasyny hem-de gymmatly kagyzlar bazaryny ösdürmek arkaly, ähli pudaklarda düýpli özgertmeleri amala aşyrmak hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň ykdysady strategiýasynyň ileri tutulýan ugurlary hökmünde kesgitlenildi. Ykdysadyýetiň çig mala gönükdirilmegini doly ýeňip geçmek, bazar özgertmelerini ösdürmek, tebigy baýlyklardan rejeli we netijeli peýdalanmak, adamyň durmuşy, saglygy, howpsuzlygy üçin has amatly şertleri döretmek babatda alnyp barylýan şol özgertmeleriň esasy maksady «Döwlet adam üçindir!» diýen baş ýörelgede öz mynasyp beýanyny tapdy.

Şeýle köpugurly işlerde ykdysady syýasatyň maýa goýum babatyndaky esasy maksady milli ykdysadyýeti döwrebaplaşdyrmakdan we diwersifikasiýalaşdyrmakdan ybaratdyr. Çünki ýurdumyzyň ykdysadyýetiniň önümçilik we durmuş maksatly ugurlaryna gönükdirilýän maýa goýumlary Türkmenistanyň önümçilik binýadyny düýpgöter özgerdýär, şeýle-de, ähli pudaklarda täze desgalaryň, durmuş-medeni maksatly binalaryň uly toplumlarynyň emele gelmegine şert döredýär. Bu bolsa öz gezeginde, döwletiň baş maksadyna — halkymyzyň ýaşaýyş-durmuş derejesiniň has-da ýokarlanmagyna mümkinçilik berýär. Şeýle bolansoň, döwlet maksatnamalarynyňdyr iri taslamalaryň yzygiderli we üstünlikli durmuşa geçirilmegi netijesinde halkymyzyň girdejileriniň ýokarlanmagyna, iş orunlarynyň täze tapgyrlarynyň döredilmegine, Birleşen Milletler Guramasy tarapyndan yglan edilen Durnukly ösüş maksatlarynyň gyşarnyksyz berjaý edilmegine täze mümkinçilikler döreýär.

Hormatly Prezidentimiziň döwletiň maýa goýum syýasatynyň möhüm ugurlary Türkmenistanyň bar bolan ägirt uly tebigy serişdeleri, şeýle hem ýurdumyzyň geografik taýdan amatly ýerleşmegi we üstaşyr mümkinçilikleri babatda dünýä bazarlarynda bar bolan bäsdeşlik artykmaçlyklaryna esaslanýar. Şunda ýurdumyzyň sebitiň we yklymyň wajyp ulag-logistik ulgamyna öwrülmegi, gazylyp alynýan çig mal ýataklaryny senagat taýdan gaýtadan işlemek we ýerli çig mal serişdelerinden ýokary, goşmaça binýady bolan taýýar önümleri öndürmek milli ykdysadyýetiň wajyp ugurlarynyň hatarynda durýar.

Milli Liderimiziň tagallasy bilen hususy telekeçilere berilýän ählitaraplaýyn goldaw soňky ýyllarda hususyýetçiligiň ýaýbaňlanmagyna, bäsdeşlige ukyply telekeçileriňdir senagatçylaryň barha köpelmegine, raýatlaryň telekeçilik başlangyçlarynyň höweslendirilmegine şert döretdi. Netijede, Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň, onuň agzalarynyň hem-de beýleki hususyýetçileriň alyp barýan işleriniň gerimi esli giňedi. Daşarky we içerki ýagdaýlary deňeşdirmek, serişde binýadyny nazara almak bilen uzak möhletleýin, esasda tehniki we tehnologik ösüşiň has netijeli ýoluny saýlap almak, tutuş ýurdumyzda bolşy ýaly, birnäçe pudaklarda we kärhanalarda täzeçil strategiýany emele getirýär. Döwlet Baştutanymyzyň nygtaýşy ýaly, täze önümçilik kuwwatlyklaryna maýalaryň goýulmagy halk hojalygynyň durmuş ulgamynyň hem ähli pudaklarynyň ösüş maksatnamalaryna itergi bermäge, ýurdumyzyň önüm öndürijilerini, şol sanda hususyýetçileri goldamaga mümkinçilik berýär diýip belleýär. Munuň özi, diňe bir daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan önümçilik bilen çäklenmän, eýsem, ýurdumyzyň girdejisiniň artmagynyň möhüm çeşmesi bolup durýan islegli harytlaryň hasabyna eksport mümkinçiliklerini giňeltmäge şert döredýär.

Häzirki döwürde hormatly Prezidentimiz tarapyndan amala aşyrylýan ykdysady strategiýa türkmen ykdysadyýetiniň mundan beýläk ösüşiniň tehnologik özgertmeleriň, innowasion ykdysadyýetiň geljegi bilen baglydygyny görkezýär. Munuň üçin döwlet tarapyndan alnyp barylýan maýa goýum syýasatynyň milli ykdysadyýetimiziň durnukly ösüşini üpjün edýän uzak möhletleýin maksatlardan we wezipelerden ugur almagy möhüm şertleriň biri bolup, şunda öndürilýän bäsdeşlige ukyply önümleriň möçberleriniň artmagyna mümkinçilik berýän diwersifikasiýa, senagatlaşdyrmak, sanlylaşdyrmak syýasatyna giň orun berlen ýagdaýynda netijeli bolýar. Bu şertleriň kabul edilen maýa goýum maksatnamasynda göz öňünde tutulmagy bolsa ony taýýarlamak işine oýlanyşykly çemeleşilendiginden, netijede, garaşylýan netijeleriň hakykat ýüzünde özüniň ornuny tapjakdygyndan nyşan. Başgaça aýdylanda, jemi içerki önümiň artmagy maýa goýum syýasatynyň ýokary netijeliliginiň esasy görkezijisi bolmak bilen, şol sanda ol importy çalyşýan we eksporta gönükdirilen önümleriň möçberiniň artmagynda özüniň aýdyň beýanyny tapýar. Häzirki wagtda dünýäde emele gelen ýönekeý bolmadyk şertlerde ýurdumyzda ykdysady ösüşi çaltlandyrmagyň ygtybarly ýoly hasaplanýan maýa goýumlary işjeňleşdirmek boýunça kabul edilen maksatnama munuň şeýledigini aňry ýany bilen subut edýär.

Ykdysady nukdaýnazardan teswirlenende, ýurtda maýa goýum işjeňliginiň artdyrylmagy, ilkinji nobatda, ykdysadyýeti ösüşiň täze hil derejesine çykarmaga mümkinçilik berýän ugurlaryň biridir. Has takygy, maýa goýumlar önümçiligiň düýpli döwrebaplaşdyrylmagyna, ykdysadyýetiň dürli pudaklaryna sanly tehnologiýalaryň giňden ornaşdyrylmagyna, milli ykdysadyýetiň diwersifikasiýalaşdyrylmagyna uly itergi berýär. Aslynda, ýurtda işe girizilýän önümçilik kuwwatlyklarynyň sany näçe köp boldugyça, importy çalyşýan, eksporta gönükdirilen, bäsdeşlige ukyply önümleriň öndürilişi şonça-da artýar. Bu, bir tarapdan, ykdysadyýetiň ösüşe ukyplylygyny görkezýän bolsa, beýleki tarapdan, ol milli ykdysady strategiýada ileri tutulýan ugurlaryň dogry kesgitlenendigine şaýatlyk edýär.

Şeýlelikde, häzirki döwürde hormatly Prezidentimiz tarapyndan alnyp barylýan syýasy we ykdysady strategiýa diňe ykdysady taýdan gurply döwletiň gurmaga, döretmäge ukyplydygyny, adamy döwletiň iň ýokary gymmatlygy diýlip ykrar edilen ýurtda bagtyýar durmuşyň höküm sürýändigini iş ýüzünde tassyklaýar.

Saparly SAPARLYÝEW,

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow türkmen halkyna Täze ýyl Gutlagynda Garaşsyz döwletimizde medeniýetiň, edebiýatyňdyr sungatyň gülläp ösmegi üçin hem ähli şertleriň döredilýändigini, milli mirasymyzy gorap saklamak, baýlaşdyrmak we wagyz etmek boýunça giň gerimli işleriň alnyp barylýandygyny, olaryň öz ajaýyp miwelerini berýändigini belläp, ýaňy-ýakynda «Dutar ýasamak senetçiligi, dutarda saz çalmak we bagşyçylyk sungaty» atly milli hödürnamanyň ÝUNESKO-nyň Adamzadyň maddy däl medeni mirasynyň görnükli nusgalarynyň sanawyna girizilendigi mynasybetli ýurdumyzyň ähli halkyny tüýs ýürekden gutlady.

Milli medeni mirasy aýawly saklamaga we öwrenmäge, türkmen halkynyň dünýä medeniýetiniň kemala gelmegine goşandyny wagyz etmäge aýratyn üns berýän döwlet Baştutanymyz Birleşen Milletler Guramasynyň Bilim, ylym we medeniýet meseleleri boýunça guramasy (ÝUNESKO) bilen däp bolan gatnaşyklary yzygiderli ösdürmegiň ähmiýetini hemişe nygtaýar.

2021-nji ýylyň 21-nji iýunynda Türkmenistanyň üç ýyl möhlet üçin guramanyň Ýerine ýetiriji geňeşiniň agzalygyna hem-de 2021-nji ýylyň 18-nji noýabrynda, ÝUNESKO-nyň Baş konferensiýasynyň 41-nji mejlisiniň barşynda 2021 — 2025-nji ýyllar üçin ÝUNESKO-nyň Halkara gidrologiýa maksatnamasynyň hökümetara geňeşiniň agzalygyna saýlanylmagy ýurdumyzyň BMG-niň bu ýöriteleşdirilen guramasy bilen özara gatnaşyklarynyň täze ugurlaryny işläp taýýarlamakda möhüm tapgyr boldy. Ýerine ýetiriji geňeş ÝUNESKO-nyň Hökümetara okeanografiýa komissiýasynyň ýolbaşçy edarasy bolup durýar. Hökümetara geňeş Halkara gidrologiýa maksatnamasyny meýilleşdirmek, onuň ileri tutulýan ugurlaryny kesgitlemek hem-de bu ugurda halkara hyzmatdaşlygy utgaşdyrmak bilen meşgullanýar. Türkmenistanyň ÝUNESKO-nyň düzümleriniň agzalygyna saýlanylmagy hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň baştutanlygynda üstünlikli durmuşa geçirilýän ekologiýa we suw diplomatiýasynyň nobatdaky ýeňşidir.

Ylym-bilim, medeniýet we taryhy-binagärlik ýadygärliklerini aýawly saklamak ulgamlary hem-de ekologiýa ugry boýunça köpýyllyk gatnaşyklar Türkmenistanyň ÝUNESKO bilen özara hyzmatdaşlygynyň okgunly häsiýete eýediginiň aýdyň subutnamasydyr. Ýurdumyzyň innowasion ösüş, sanlylaşdyrmak, öňdebaryjy maglumat-kommunikasiýa tehnologiýalaryndan peýdalanmak ýoluna düşmegi bilen baglylykda, netijeli hyzmatdaşlygy ösdürmek we ony täze many-mazmun bilen baýlaşdyrmak üçin uly mümkinçilikler açylýar. Milli Liderimiziň nygtaýşy ýaly, Türkmenistanda geçirilýän, gatnaşyklary ýola goýmaga we pugtalandyrmaga hem-de ÝUNESKO bilen hyzmatdaşlygyň täze ugurlaryny işläp taýýarlamaga gönükdirilen dürli çäreler medeni-ynsanperwer ulgamda halkara gatnaşyklary berkitmegiň kepili bolup hyzmat edýär. Bu abraýly düzüm bilen hyzmatdaşlygyň çäginde türkmen hünärmenleri tarapyndan daşary ýurtly bilermenler bilen bilelikde, ýurdumyzdaky ýadygärlikleriň arasyndan käbir täsin desgalar saýlanyp alyndy. Soňra şol desgalar ÝUNESKO-nyň Bütindünýä mirasynyň abraýly sanawyna girizildi. Olaryň hatarynda umumadamzat gymmatlygynyň üç sany täsin taryhy-arheologik ýadygärligi — Gadymy Merw, Köneürgenç, Nusaýyň Parfiýa galalary bar.

2011-nji ýylda Türkmenistan ÝUNESKO-nyň Maddy däl medeni mirasy goramak baradaky Konwensiýasyna goşuldy we şondan bäri onuň iň işjeň agzalarynyň biri bolup durýar. ÝUNESKO-nyň Adamzadyň maddy däl medeni mirasynyň görnükli nusgalarynyň sanawyna “Görogly” dessançylyk sungaty (2015-nji ýyl), “Küştdepdi” türkmen milli aýdym we tans sungaty (2017-nji ýyl), türkmen milli halyçylyk sungaty (2019-njy ýyl) girizildi. Ýurdumyzyň başlangyjy boýunça 2016-njy ýylyň 30-njy noýabrynda Efiopiýanyň Addis-Abeba şäherinde Maddy däl medeni mirasy goramak baradaky hökümetara komitetiň mejlisiniň barşynda Nowruz baýramy bilen bagly meselä garaldy we ol ÝUNESKO-nyň Adamzadyň maddy däl medeni mirasynyň görnükli nusgalarynyň sanawyna girizildi.

2020-nji ýylda ÝUNESKO-nyň işleri boýunça Türkmenistanyň milli toparynyň döredilmegi BMG-niň Bilim, ylym we medeniýet meseleleri boýunça düzümi bilen özara gatnaşyklarda möhüm ädim boldy. Hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de ösdürmek we bu toparyň işini kämilleşdirmek maksady bilen, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow 2020-nji ýylyň 23-nji oktýabrynda Karara gol çekip, ÝUNESKO-nyň işleri boýunça Türkmenistanyň milli toparynyň düzümini we topar hakyndaky Düzgünnamany tassyklady.

2021-nji ýylda Türkmenistan bilen ÝUNESKO-nyň gatnaşyklary işjeň ösdürildi. Bu ugurdaky işleriň döwlet Baştutanymyzyň başlangyjy bilen «Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly» diýlip yglan edilen ýylyň «Ýol kartasynda» beýan edilen ýörelgeler hem-de çäreler bilen sazlaşykly alnyp barlandygyny bellemek gerek. Türkmenistanyň Hökümeti bilen ÝUNESKO-nyň arasyndaky 2021 — 2023-nji ýyllar üçin Hereketleriň meýilnamasy ikitaraplaýyn gatnaşyklaryň täze derejä çykarylmagyny göz öňünde tutýar.

Milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedow köp desgalary, türkmen halkynyň maddy we ruhy medeniýetiniň gymmatlyklaryny ÝUNESKO-nyň sanawyna girizmäge hödürlemek işini dowam etdirmek başlangyjyny öňe sürdi. Şeýlelikde, döwlet Baştutanymyzyň tabşyrygyna laýyklykda, Beýik Ýüpek ýolunyň ugrundaky Dehistan, Nusaý, Merw, Sarahs, Amul, Köneürgenç ýaly gadymy we uly türkmen şäherlerinde ýerleşen ýadygärlikleri ÝUNESKO-nyň Bütindünýä mirasynyň sanawyna hödürlemek boýunça işler alnyp baryldy.

ÝUNESKO-nyň Adamzadyň maddy däl medeni mirasynyň görnükli nusgalarynyň sanawynyň gerimini giňeltmek boýunça işler işjeň dowam etdirilýär. Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň başlangyjy boýunça bu sanawa türkmen däp-dessurlary hem hödürlenilýär. Şolaryň hatarynda asyrlaryň dowamynda baý tejribe toplan täsin milli mekdepler bar. Olar ahalteke atçylygy we alabaý tohum itlerini köpeltmek bilen baglanyşyklydyr. Dutar özüne bu saz guralyny taýýarlamak, ýerine ýetirijilik we bagşyçylyk sungatyny birleşdirýär.

Hereketleriň bilelikdäki üçýyllyk meýilnamasynda ÝUNESKO-nyň döredijilik şäherleriniň ählumumy ulgamyna Aşgabady “Dizaýn”, Türkmenabady “Senetler we halk döredijiligi”, geljekde bolsa Mary şäherini “Edebiýat” ugurlary boýunça girizmäge taýýarlyk görmek göz öňünde tutulýar.

Magtymguly adyndaky Türkmen döwlet uniwersitetiniň arheologiýa fakultetinde taryhy şäherleri ösdürmekde ÝUNESKO-nyň standartlaryny okatmak üçin ýörite okuwlary açmak meýilleşdirilýär. Mundan başga-da, medeniýet, bilim, ylym, sport, ýaşlar syýasaty ulgamlarynda we beýleki ugurlarda köp sanly taslamalary amala aşyrmak bellenilýär.

Türkmenistanyň ýokary okuw mekdeplerinde ÝUNESKO-nyň kafedralaryny döretmek, geljekde bolsa ýurdumyzyň şäherleriniň orta mekdeplerini ÝUNESKO-nyň assosirlenen mekdepleriniň halkara ulgamyna goşmak maksat edinilýär.

Milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň belleýşi ýaly, biziň öňe sürýän, Türkmenistanyň müňýyllyklaryň jümmüşinden gözbaş alýan taryhy-medeni ýadygärliklerini aýawly saklamaga we wagyz etmäge, ÝUNESKO bilen hyzmatdaşlygy işjeňleşdirmäge gönükdirilen başlangyçlarymyz Milletler Bileleşiginiň giň goldawyna mynasyp boldy. Şunuň bilen baglylykda, 2021-nji ýylyň 15-nji aprelinde Türkmenistanyň Hökümetiniň we ÝUNESKO-nyň arasynda 2021 — 2023-nji ýyllar üçin hyzmatdaşlyk hakyndaky Ähtnama gol çekilmegi bellärliklidir.

Geçen ýylda ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygyň hukuk binýadyny pugtalandyrmak boýunça uly işler geçirildi. Şunuň bilen baglylykda, Mejlisiň 2021-nji ýylyň 13-nji martynda kabul eden “Bilim ulgamynda hukuk kemsitmelerine garşy göreşmek hakyndaky Konwensiýa goşulmak hakynda”, “Medeni taýdan özüňi görkezmegiň dürlüligini goramak we höweslendirmek hakyndaky Konwensiýa goşulmak hakynda” kararlaryny bellemelidiris. Şu güne çenli ýurdumyz ÝUNESKO-nyň jemi 12 konwensiýasyna goşuldy.

ÝUNESKO-nyň işleri boýunça Türkmenistanyň milli toparynyň mejlisleri, geçen ýylyň dowamynda geçirilen maslahatlaryň we sanly ulgam arkaly guralan duşuşyklaryň birnäçesi abraýly halkara gurama bilen gatnaşyklary giňeltmek, işiň ileri tutulýan ugurlaryny kesgitlemek hem-de anyk netijeleri gazanmak meselelerine bagyşlandy. Şol çärelere ýurdumyzyň ugurdaş ministrlikleriniň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň ýolbaşçylarydyr esasy hünärmenleri gatnaşdylar. 2021-nji ýylyň 14-nji iýunynda Aşgabatda ÝUNESKO-nyň işleri boýunça Türkmenistanyň milli toparynyň sekretariatynyň “Magtymguly Pyragynyň döredijilik mirasy we umumadamzat gymmatlyklary” atly mowzugy boýunça okuw maslahaty geçirildi. Geçen ýylyň 17-nji noýabrynda sanly ulgam arkaly pudagyň, köp ýurtlaryň ugurdaş kompaniýalarynyň we assosiasiýalarynyň ýolbaşçylarynyň hem-de bilermenleriniň gatnaşmagynda “Türkmenistanda syýahatçylygy ösdürmegiň esasy ugurlary we mümkinçilikleri” atly halkara maslahat guraldy.

Şeýle hem geçen ýylda ÝUNESKO-nyň “Adam we biosfera” maksatnamasynyň çäklerinde gatnaşyklar giňeldildi, ony durmuşa geçirmek boýunça anyk çäreler görüldi. ÝUNESKO-nyň işleri boýunça Türkmenistanyň milli topary dünýäniň palçyk wulkanlarynyň ählisiniň ýarysyna golaýynyň jemlenen ýeri bolan Balkan welaýatyndaky palçyk wulkanlaryny örän gyzykly wulkanly sebiti hökmünde ÝUNESKO-nyň Bütindünýä tebigy mirasynyň sanawyna girizmek boýunça bu düzüm bilen bilelikde iş alyp barmagy meýilleşdirýär. Munuň özi gaýtalanmajak landşaft-geologik düzümleri öwrenmek hem-de aýawly saklamak üçin täze mümkinçilikleri açar.

Köýtendagyň dag ekologik ulgamyny we onuň gowaklaryny ÝUNESKO-nyň Bütindünýä mirasynyň sanawyna girizmek boýunça milli hödürnama taýýarlanylýar. Bu resminamanyň ylmy-barlag we maglumat ugurlaryny pugtalandyrmak maksady bilen, türkmen hünärmenleri Uly landşaftlary gorap saklamak merkezindäki (CLLC, ABŞ) kärdeşleri bilen bilelikde işjeň gepleşikleri alyp barýarlar.

Türkmenistanyň döwlet tebigy goraghanalarynyň üçüsi — Repetek biosfera, Bereketli Garagum hem-de Gaplaňgyr goraghanalary ÝUNESKO-nyň Biosfera goraghanalarynyň bütindünýä ulgamyna girizilmäge dalaş edýär. Bu ugurda işleri yzygiderli we maksadalaýyk dowam etdirmek maksady bilen, 2021-nji ýylyň sentýabrynda Türkmenistanda ilkinji gezek ÝUNESKO-nyň “Adam we biosfera” maksatnamasy boýunça Milli komitet döredildi we onuň Tertipnamasy işlenip taýýarlanyldy.

ÝUNESKO-nyň “UNITWIN” maksatnamasy bilim ulgamynda hyzmatdaşlygy ösdürmäge gönükdirilen halkara taslamadyr. Hususan-da, geçen ýylyň 4-nji dekabrynda Seýitnazar Seýdi adyndaky Türkmen döwlet mugallymçylyk institutynda Halkara Bitaraplyk gününe gabatlanylyp geçirilen “Türkmenistan — ÝUNESKO” atly maslahatyň barşynda bu taslamanyň ähmiýeti açylyp görkezildi. Maslahata gatnaşyjylara Magtymguly adyndaky Türkmen döwlet uniwersitetinde hem-de Seýitnazar Seýdi adyndaky Türkmen döwlet mugallymçylyk institutynda ÝUNESKO-nyň kafedralaryny döretmek we ýurdumyzyň umumybilim berýän mekdepleriniň 6-syny bu guramanyň assosirlenen mekdepleriniň ulgamyna girizmek boýunça görülýän çäreler barada habar berildi. Kafedra döredilenden soň, oňa ýörite nyşan berilýär. Halkara uniwersitetler assosiasiýasy hem-de dünýäniň ýokary okuw mekdepleri bilen hyzmatdaşlygy ýola goýmak üçin giň mümkinçilikler açylýar.

ÝUNESKO-nyň “Dünýäniň hakydasy” maksatnamasy dünýäniň ýurtlarynyň we halklarynyň gadymy ýazuw ýadygärliklerini goramak boýunça halkara taslamasy bolup durýar. Şu taslamanyň durmuşa geçirilmeginiň çäklerinde, ýurdumyzda beýik türkmen şahyry Magtymguly Pyragynyň golýazmalarynyň ýygyndysyny ýokarda agzalan halkara sanawa girizmek üçin resminamalar taýýarlanyldy we guramanyň sekretariatyna iberildi.

Geçen ýylda sanly ulgam arkaly ýurdumyzyň Medeniýet ministrliginiň we sebit edarasynyň wekilleriniň milli gymmatlyklarymyzy ÝUNESKO-nyň Adamzadyň maddy däl medeni mirasynyň görnükli nusgalarynyň sanawyna girizmek üçin bilelikdäki teklipleri taýýarlamak boýunça iş duşuşygy geçirildi, hususan-da, “El işleri sungatynyň” resminamasy ara alnyp maslahatlaşyldy. Daşary işler ministrliginde ÝUNESKO-nyň işleri boýunça Türkmenistanyň Milli toparynyň 3-nji mejlisiniň barşynda bu guramanyň Bütindünýä medeni mirasynyň sanawyna taryhy ýadygärlikleri girizmek hem-de onuň Adamzadyň maddy däl medeni mirasynyň görnükli nusgalarynyň sanawyna keçe we demirçilik senedini, türkmen tazysyny hem-de elguşçulyk sungatyny girizmek üçin deslapky hödürnama resminamasyny taýýarlamak işi ara alnyp maslahatlaşyldy. Hususan-da, Türkmenistan “Ahalteke bedewlerini seýislemek sungaty”, “Türkmen alabaý itlerini ýetişdirmek sungaty”, “Türkmen keçe sungaty”, “Türkmen demirçilik senedi”, “Türkmen tazysy we elguşy”, “Türkmen milli göreşi”, “Türkmenleriň ýerasty kärizleri we mirapçylyk däpleri” ugurlary boýunça teklipleri hödürledi.

Şeýlelikde, döwletimiz tarapyndan öňe sürülýän, ýurdumyzyň taryhy-medeni ýadygärlikleriniň aýawly saklanmagyny we wagyz edilmegini üpjün etmäge, ÝUNESKO bilen hyzmatdaşlygynyň işjeňleşdirilmegine gönükdirilen oňyn başlangyçlar Milletler Bileleşiginiň giň goldawyna mynasyp boldy. Bularyň ählisi hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň türkmen halkynyň we tutuş adamzadyň belent ýörelgeleriniň dabaralanmagynyň bähbidine medeni we ylmy diplomatiýasynyň üstünliklere beslenýändiginiň aýdyň güwäsidir.

Aşgabat, 11-nji ýanwar (TDH). Şu gün hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Beýik Britaniýanyň we Demirgazyk Irlandiýanyň Birleşen Patyşalygynyň Türkmenistanda täze bellenen Adatdan daşary we Doly ygtyýarly ilçisi hanym Lýusia Uaýldy kabul etdi. Ol döwlet Baştutanymyza ynanç hatyny gowşurdy.

Diplomat wagt tapyp kabul edendigi üçin hoşallyk bildirip, milli Liderimize Garaşsyz, hemişelik Bitarap Türkmenistan bilen däp bolan dostlukly gatnaşyklary pugtalandyrmaga uly ähmiýet berýän Beýik Britaniýanyň we Demirgazyk Irlandiýanyň Birleşen Patyşalygynyň Şa zenany Ýelizaweta ll hem-de Beýik Britaniýanyň Premýer-ministri Boris Jonsonyň mähirli salamyny ýetirdi.

Ilçi tutuş dünýäde oňyn daşary syýasaty bilen meşhur bolan ýurdumyzda Beýik Britaniýanyň we Demirgazyk Irlandiýanyň Birleşen Patyşalygyna wekilçilik etmegiň özi üçin uly hormatdygyny aýtdy. Şol syýasat bolsa hemişelik Bitaraplyk hukuk derejesine hem-de giň halkara hyzmatdaşlygy ösdürmäge gönükdirilen oňyn başlangyçlara esaslanýar. Diplomat döwletara gatnaşyklaryň netijeli häsiýete eýedigini we ony mundan beýläk-de ösdürmek üçin ägirt uly kuwwatyň bardygyny nygtady.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow mähirli sözler üçin minnetdarlyk bildirip, şeýle-de Beýik Britaniýanyň we Demirgazyk Irlandiýanyň Birleşen Patyşalygynyň Şa zenanyna hem-de Beýik Britaniýanyň Premýer-ministrine salamyny beýan edip, Türkmenistanyň ikitaraplaýyn we köptaraplaýyn esasda hem-de abraýly halkara guramalaryň çäklerinde deňhukuklylyk, birek-birege hormat goýmak, özara bähbitlilik ýörelgeleri esasynda guralýan ikitaraplaýyn gatnaşyklary hemmetaraplaýyn pugtalandyrmaga ygrarlydygyny tassyklady.

Döwlet Baştutanymyz diplomaty jogapkärli wezipä bellenilmegi, ýurtlarymyzyň arasynda diplomatik gatnaşyklaryň ýola goýulmagynyň 30 ýyllygy bilen gutlap, hanym Lýusia Uaýlda däp bolan türkmen-britan hyzmatdaşlygyny pugtalandyrmak işinde üstünlikleri arzuw etdi hem-de ony giňeltmegiň ähmiýetini we gatnaşyklaryň iki döwleti ösdürmegiň ileri tutulýan ugurlaryna laýyk gelýändigini belledi.

“Açyk gapylar” syýasatyny durmuşa geçirýän Türkmenistanda daşary ýurtly hyzmatdaşlar bilen netijeli gatnaşyklar üçin ähli şertleriň, şol sanda amatly maýa goýum ýagdaýynyň döredilendigi nygtaldy.

Duşuşygyň dowamynda birnäçe ugurlarda, şol sanda syýasy-diplomatik, ykdysady, medeni-ynsanperwer we ekologik ulgamlarda hyzmatdaşlygy giňeltmäge degişli meseleleriň giň toplumy boýunça pikir alşyldy. Ýewraziýa yklymynda täze halkara ulag ugurlaryny döretmek meselesine aýratyn üns berildi. Şunuň bilen baglylykda, ählumumy gatnaşyklarda hil taýdan täze ugur — ulag diplomatiýasy peýda bolýar. BMG-niň we beýleki halkara guramalaryň çäklerinde şu mesele boýunça köptaraplaýyn gatnaşyklaryň başyny başlan ýurdumyz bu diplomatiýany döredijileriň biridir.

Energetika howpsuzlygyny üpjün etmek, energiýa serişdeleriniň dünýä bazarlaryna iberilmegini diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürmek hem-de Owganystandaky ýagdaýy kadalaşdyrmak hyzmatdaşlygyň ileri tutulýan meseleleriniň hatarynda görkezildi. Türkmenistan goňşy Owganystanyň ykdysady taýdan dikeldilmegine saldamly goşant goşýar.

Söhbetdeşligiň barşynda Türkmenistanyň hem-de Beýik Britaniýanyň daşky gurşawy goramak, howanyň üýtgemegine uýgunlaşmak, ykdysadyýeti diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürmek we sanly ulgama geçirmek, hususy ulgamy goldamak ýaly strategik ugurlarda netijeli hyzmatdaşlygy pugtalandyrmaga çalyşýandygy tassyklanyldy.

Şunuň bilen baglylykda, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow ýurdumyzyň uly wekiliýetiniň Beýik Britaniýanyň Glazgo şäherinde geçirilen BMG-niň howanyň üýtgemegi baradaky Çarçuwaly konwensiýasyna gatnaşyjy taraplaryň 26-njy maslahatyna gatnaşandygyna ünsi çekdi. Mälim bolşy ýaly, soňky onýyllyklarda howanyň üýtgemegi we onuň daşky gurşawa, ykdysadyýete, jemgyýete täsiri häzirki döwrüň iň möhüm meseleleriniň birine öwrüldi. Ýurdumyzyň bu ählumumy foruma gatnaşmagy Türkmenistanyň şu meselä örän jogapkärli çemeleşýändigine, adamzat üçin uly wehime garşy göreşmegiň umumy, ylalaşykly çärelerini görmegiň wajypdygyna hem-de gaýragoýulmasyzdygyna düşünýändigine şaýatlyk edýär.

Diplomat köpýyllyk hyzmatdaşlygyň örän işjeň häsiýete eýedigini hem-de ony mundan beýläk-de ösdürmek üçin uly mümkinçilikleriň bardygyny belläp, munuň köp babatda Türkmenistanyň Prezidentiniň döredijilikli syýasaty netijesinde mümkin bolandygyny nygtady.

Milli Liderimiz we dostlukly döwletiň doly ygtyýarly wekili iki ýurduň netijeli gatnaşyklary mundan beýläk-de ösdürmäge çalyşýandygyny tassyklap, hyzmatdaşlygyň ileri tutulýan ugurlaryny kesgitlediler. Ýangyç-energetika, söwda-ykdysady, energetika ulgamlary, gaýtadan işleýän senagat, oba hojalygy we beýleki köp sanly ulgamlar möhüm ugurlaryň hatarynda görkezildi.

Milli Liderimiz ykdysady kuwwatdan netijeli peýdalanmaga gönükdirilen Türkmen-britan söwda-senagat geňeşine möhüm ornuň degişlidigini belläp, bu düzümiň işiniň özara bähbitli hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de pugtalandyrmaga we ösdürmäge ýardam etjekdigine ynam bildirdi. Ýurdumyzda innowasion ösüş strategiýasynyň durmuşa geçirilmegi netijesinde, öňdebaryjy tehnologiýalary we nou-haulary ornaşdyrmakda hyzmatdaşlyk üçin oňat mümkinçilikler açylýar. Şunuň bilen birlikde, ynsanperwer ulgamda hyzmatdaşlygyň döwletara gatnaşyklaryň aýrylmaz bölegi bolup durýandygy bellenildi.

Diplomat öz tarapyndan britan-türkmen gatnaşyklarynyň mundan beýläk-de pugtalandyrylmagyna, iki ýurduň we halklaryň arasyndaky däp bolan dostlukly hyzmatdaşlygyň giňeldilmegine, ikitaraplaýyn ykdysady hem-de işewür gatnaşyklaryň ösdürilmegine hemmetaraplaýyn ýardam ediljekdigine ynandyrdy.