Ahal welaýaty, 5-nji noýabr (TDH). Şu gün Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň Başlygy, Hormatly il ýaşulusy Gurbanguly Berdimuhamedow Ahal welaýatynyň täze, döwrebap edara ediş merkeziniň çäginde guralan ählihalk bag ekmek dabarasyna gatnaşdy, şeýle-de bu ýerde alnyp barylýan gurluşyk işleriniň ýagdaýy bilen tanyşdy. Ýurdumuzu bagy-bossanlyga büremegiň güýzki möwsüminiň başlanmagyny alamatlandyrýan çärä täze merkeziň ýolbaşçylary, gurluşykçylar, hormatly ýaşulular we ýaşlar gatnaşdylar. 

Ýurdumyzyň medeniýet, sungat ussatlarynyň joşgunly aýdym-sazly çykyşlary ruhubelentligi, şadyýanlygy hem-de Diýarymyzyň we halkymyzyň durmuşynda möhüm ähmiýeti bolan bu çäräniň dabarasyny has-da artdyrdy. 

Ýaş nesliň wekili hormatly Arkadagymyzdan Ahal welaýatynyň täze merkeziniň çäginde ählihalk bag ekmek dabarasynyň güýzki möwsümine badalga bermegini haýyş etdi. Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň Başlygy ilkinji bag nahalyny oturtdy. 

 Dabara gatnaşyjylaryň hemmesi hormatly Arkadagymyzyň göreldesine eýerip, bag nahallaryny oturtmaga girişdiler. 

 Häzirki döwürde ýurdumyzyň ähli welaýatlarynda, şol sanda Ahal welaýatynyň täze, döwrebap edara ediş merkeziniň çäklerinde halkymyz üçin amatly zähmet, ýaşaýyş, dynç alyş şertleriniň döredilmegine uly üns berilýär. Şoňa görä-de, bu künjegiň bagy-bossanlyga bürelmegi, ekologik abadançylygynyň saklanylmagy wajyp wezipe hökmünde kesgitlenildi. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň baştutanlygynda ekologiýa we daşky gurşawy goramak ulgamynda giň gerimli çäreleriň durmuşa geçirilýändigini bellemek gerek. Munuň özi döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugry hökmünde kesgitlenendir. Ýurdumyzda ykdysady we durmuş ulgamlarynda amala aşyrylýan toplumlaýyn özgertmeler maksatnamalary raýatlarymyzyň abadançylygynyň möhüm şerti hökmünde ekologiýa bilen aýrylmaz baglanyşyklydyr. Ekologiýa maksatnamasynyň üstünlikli durmuşa geçirilmegi bilen, ýurdumyzyň ähli welaýatlarynda howa ýagdaýy ep-esli gowulandy. Ýaş agaç nahallaryny ekmek boýunça ählihalk çäreleriniň geçirilmegi asylly däbe öwrüldi. Tokaý zolaklarynyň döredilmegi howa ýagdaýyny gowulandyryp, bioköpdürlüligi gorap saklamaga we köpeltmäge ýardam berýär. 

Ahal welaýatynyň täze, döwrebap edara ediş merkezinde, durmuş we beýleki maksatly binalaryň töwereginde, ýol ýakalarynda köpçülikleýin bag nahallary oturdyldy. Agzybirlikde, uly joşgun bilen geçirilen ählihalk bag ekmek dabarasyna gatnaşanlaryň bilelikdäki tagallalary netijesinde, Ahal welaýatynyň täze merkeziniň çäklerinde dürli görnüşli bag nahallarynyň 5 müňden gowragy ekildi. Bu asylly çäre ekologik ýagdaýy has-da gowulandyrmakda hem-de ýakymly howa gurşawyny emele getirmekde aýratyn ähmiýete eýedir. 

Ählihalk bag ekmek dabarasyna gatnaşyjylar Gahryman Arkadagymyzyň mähriban topragymyzyň ekologik abadançylygyny we halkymyzyň bagtyýar durmuşyny üpjün etmek boýunça başlan işleriniň häzirki döwürde hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň üstünlikli dowam etdirýändigini bellediler hem-de hormatly Arkadagymyza tüýs ýürekden hoşallyklaryny beýan etdiler. 

Soňra Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy Ahal welaýatynyň täze, döwrebap edara ediş merkeziniň gurluşygynyň alnyp barlyşy bilen gyzyklanyp, ýol ugruna ady rowaýata öwrülen Akhan atly ajaýyp bedewiň heýkeliniň ýanynda saklandy. 

Bu ýerde welaýatyň täze merkeziniň gurluşygy boýunça döwlet komitetiniň başlygy D.Orazow we Ahal welaýatynyň täze, döwrebap edara ediş merkeziniň şäheriniň häkimi Ş.Durdylyýew alnyp barylýan gurluşyk işleri barada maglumat berdiler. 

Hormatly Arkadagymyz bedewiň heýkeliniň gurluşygynda ulanylýan gurluşyk serişdeleri bilen tanşyp, olaryň ýokary hilli we berk bolmagynyň wajypdygyna ünsi çekdi. Ajaýyp bedewiň heýkeliniň çar tarapynda suw çüwdürimleriniň bolmagy, onuň ýanaşyk ýerleriniň abadanlaşdyrylmagy, gök zolagyň döredilmegi we dürli gülleriň ekilmegi bilen, bu ýerde täsin binagärlik toplumy emele geler. Şunda yşyklandyryş ulgamyna aýratyn ähmiýet berilmelidir. Halkymyzyň behişdi bedewlere goýýan hormatyny nazara alanyňda, bu ýeriň ilatyň, aýratyn-da, toý tutýan ýaş çatynjalaryň söýgüli künjegine öwrüljekdigi gürrüňsizdir diýip, Gahryman Arkadagymyz bu ýerde alnyp barylýan işlerde häzirki zamanyň täzeçil tehnologiýalarynyň milli binagärlik ýörelgeleri bilen sazlaşmalydygyny belledi. 

Bu ýerde döredilýän gök zolaklar, täze şäheriň Akhan şaýolunyň yşyklandyryş ulgamy ýol-ulag düzümine degişli desgalar bilen bir bitewi sazlaşygy emele getirmelidir. Munuň üçin ýerine ýetirilýän gurluşyk hem-de bezeg işlerine häzirki döwrüň ösen tejribesi esasynda çemeleşilmelidir. Akhanyň heýkeliniň reňk sazlaşygyna möhüm ähmiýet berilmelidir, ol ajaýyp bedewiň hakyky keşbini janlandyrmalydyr diýip, Gahryman Arkadagymyz aýtdy. 

Hormatly Arkadagymyz bu ýerde alnyp barylýan işleriň häzirki zamanyň ösen talaplaryna laýyk gelmelidigini belläp, degişli ýolbaşçylara işlerinde üstünlikleri arzuw etdi. 

Soňra Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň Başlygy ak mermerli Aşgabadyň eteklerinde alnyp barylýan işler, aýratyn-da, paýtagtymyzyň günorta-günbatar künjeginde döredilen tokaý zolaklary bilen tanyşdy. 

Mälim bolşy ýaly, hormatly Prezidentimiz ýakynda paýtagtymyz boýunça amala aşyran iş saparynyň barşynda alnyp barylýan işlere, ýol-ulag düzümine degişli desgalaryň abadanlaşdyrylyşyna we bezeg işlerine tankydy belliklerini aýtdy. Gahryman Arkadagymyz hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň aýdan tankydy belliklerinden ugur alyp, bu ýerde ýerine ýetirilýän işler bilen gyzyklandy. Häzirki döwürde bu ýerde abadanlaşdyryş işleri güýçli depginde alnyp barylýar. 

Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň Aşgabat şäherine gözegçilik edýän orunbasary Ç.Purçekow hem-de paýtagtymyzyň häkimi R.Gandymow hormatly Prezidentimiziň aýdan tankydy bellikleriniň ýerine ýetirilişi we bu ugurda alnyp barylýan işler barada giňişleýin maglumat berdiler. 

Gahryman Arkadagymyz ýurdumyzyň dürli künjeklerinde gurluşyk işleriniň hiliniň döwrüň talabyna laýyk derejede alnyp barylmagynyň möhüm wezipe hökmünde kesgitlenendigini belledi. 2024-nji ýylda türkmen halkynyň beýik akyldar şahyry Magtymguly Pyragynyň 300 ýyllygyna bagyşlanan dabaralar geçiriler. Munuň özi diňe bir ýurdumyzda däl, eýsem, dünýä jemgyýetçiliginde hem möhüm ähmiýeti bolan şanly waka öwrülmelidir. Meýilleşdirilen dabaralary guramaçylykly geçirmek üçin eýýäm häzirki günlerden taýýarlyk görülmelidir diýip, Gahryman Arkadagymyz aýtdy. 

Bellenilişi ýaly, beýik söz ussadynyň 300 ýyllygy mynasybetli guraljak dabaralarda Magtymguly Pyragynyň arzuw eden täze eýýamynda halkymyzyň bagtyýar durmuşy, gazanylan üstünlikler hem-de beýik işler öz beýanyny tapmalydyr. Gahryman Arkadagymyzyň nygtaýşy ýaly, desgalaryň gurluşygynda ulanylýan bezeg serişdeleriniň ýokary hili we ýanaşyk ýerleriniň abadanlaşdyrylmagy esasy talaplaryň biridir. Şeýle hem Magtymguly Pyragynyň medeni-seýilgäh toplumynyň merkezi girelgesiniň bezeg aýratynlyklary häzirki zaman talaplaryna we milli ruha kybap gelmelidir. Şunuň bilen baglylykda, Gahryman Arkadagymyz birnäçe teklipleri aýtdy. 

Soňra Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň Başlygy şäheriň Bekrewe köçesi bilen Arçabil şaýolunyň çatrygyndaky köpzolakly ulag köprüsiniň golaýynda saklanyp, toplumyň özboluşly binagärlik aýratynlyklary, onuň abadanlaşdyrylyşy we bezeg usullary bilen tanyşdy. Bu ýerde alnyp barylýan işler, döwlet Baştutanymyzyň tankydy belliklerinden we tekliplerinden ugur alnyp, täzeçil tehnologiýalaryň ulanylmagy esasynda amala aşyrylýar. Munuň özi hemme ýagdaýlary göz öňünde tutup, bellenilen wezipeleri doly durmuşa geçirmäge mümkinçilik berer. 

Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy ýoluny dowam edip, Bitarap Türkmenistan we Arçabil şaýollarynyň çatrygynda saklandy. Bu ýerde milli binagärlik ýörelgeleri hem-de häzirki zamanyň ösen tejribesi nazara alnyp, ýanaşyk ýerler abadanlaşdyrylýar. Bu bolsa özüniň oňyn netijesini berýär. Gahryman Arkadagymyz şäheriň ýol-ulag düzüminiň desgalarynyň gurluşyk işlerine bildirilýän talaplaryň olaryň abadanlaşdyrylyşyna we bezeg aýratynlyklaryna hem degişlidigini belledi. Bu ugurda kesgitlenen wezipeleriň üstünlikli ýerine ýetirilmegi şähergurluşyk maksatnamasynyň toplumlaýyn durmuşa geçirilmegine ýardam berer. 

Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň Başlygynyň belleýşi ýaly, ýurdumyzda bina edilen birnäçe desgalar we giň möçberli çäreler Ginnesiň rekordlar kitabyna girizildi. Munuň özi bu ugurda alnyp barylýan işleriň, milli binagärlik däpleriniň nusgalykdygyna şaýatlyk edýär. Şundan ugur alnyp, ýerine ýetirilýän gurluşyk we abadanlaşdyryş işleri döwrüň möhüm talaplaryna doly laýyk gelmelidir. Gurluşyk taslamalary amala aşyrylanda, täzeçil tehnologiýalar işjeň ulanylmalydyr. Şunda ekologik ýagdaýlar, şol sanda täze gurluşyklaryň ýanaşyk ýerleriniň abadanlaşdyrylmagy hem göz öňünde tutulmalydyr. 

Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň Başlygy öňde goýlan möhüm wezipeleri ýerine ýetirmekde hemmelere üstünlikleri arzuw edip, bu ýerden ugrady.

Aşgabat, 5-nji noýabr (TDH). Şu gün ýurdumyzda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň gatnaşmagynda Milli tokaý maksatnamasyny durmuşa geçirmegiň çäklerinde ählihalk bag ekmek dabarasynyň güýzki möwsümine badalga berildi. 

Şu gezekki köpçülikleýin çäre adaty bir çäre bolman, eýsem, ýurdumyzyň ekologiýa ugurly başlangyçlarynyň ähli halkymyz tarapyndan goldanylýandygynyň, tebigaty goramagyň we dünýäde durnukly ösüşiň bähbidine alnyp barylýan asylly işlere goşulýan anyk goşant hökmünde Diýarymyzda ýaýbaňlandyrylan giň gerimli, yzygiderli işleriň nyşany boldy. 

31-nji oktýabrda hormatly Prezidentimiziň sanly ulgam arkaly geçiren iş maslahatynda hem bu meselä aýratyn üns berildi. Şonda Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň obasenagat toplumyna gözegçilik edýän orunbasaryna hem-de welaýatlaryň häkimlerine bu ählihalk çäresiniň ýokary guramaçylyk derejesini üpjün etmek tabşyryldy. Türkmenistanyň Prezidentiniň Kararyna laýyklykda, 2022-nji ýylda ýurdumyzda saýaly, pürli, miweli agaçlaryň we üzüm nahallarynyň 3 million düýbüni, şol sanda ministrlikler, pudaklaýyn dolandyryş edaralary, şeýle hem paýtagtymyzyň häkimligi tarapyndan olaryň 1,5 million düýbüni ekmek bellenildi. Şolaryň bir bölegi şu ýylyň ýazynda eýýäm ekildi. Şeýlelikde, şu gezekki ählihalk bag ekmek dabarasy barha özgerýän türkmen topragynyň ähli künjegini bagy-bossanlyga büremäge gönükdirilendir. Döredilýän tokaý-seýilgäh zolaklary ýurdumyzyň ekologik howpsuzlygynyň, halkymyzyň abadançylygynyň we saglygynyň möhüm şertidir. 

Hormatly Prezidentimiziň nygtaýşy ýaly, türkmen halky hemişe tebigata gözüniň göreji ýaly aýawly garapdyr. «Halkyň Arkadagly zamanasy» ýylynda mähriban topragymyzy bagy-bossanlyga öwürmäge gönükdirilen meýilnamalar üstünlikli amala aşyrylýar. Häzirki wagtda ekologik abadançylygy üpjün etmek boýunça giň gerimli işler alnyp barylýar, Türkmenistanyň howanyň üýtgemegi boýunça Milli strategiýasyndan we Milli tokaý maksatnamasyndan gelip çykýan wezipeler üstünlikli ýerine ýetirilýär. Ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan döwrebaplaşdyrmak işi güýçli depginde dowam edýär, şunda ylmyň soňky gazananlary, innowasiýalar giňden peýdalanylýar. Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe gözel tebigatymyzyň köpdürlüligini gorap saklamaga, tebigy baýlyklarymyzyň rejeli peýdalanylmagyna gönükdirilen taslamalar amala aşyrylýar. 

Garagum sährasynyň merkezinde ägirt uly “Altyn asyr” Türkmen kölüniň döredilmegi, tutuş ýurdumyzda ýaýbaňlandyrylan giň gerimli bag ekmek işleri hem şol taslamalaryň hataryndadyr. Diýarymyzda energiýanyň gaýtadan dikeldilýän çeşmeleri ulgamynyň ösdürilmegine aýratyn üns berilýär, «Awaza» milli syýahatçylyk zolagynyň döredilmegi bolsa bu künjegi iň döwrebap we daşky gurşawa howpsuz tehnologiýalary ulanmak arkaly adamlaryň bähbidine sazlaşykly ösdürmegiň nusgasyna öwrüldi. 

Baýyrdyr depeler, halkalaýyn awtomobil ýollarynyň ugurlary, Garagum derýasynyň kenary bagy-bossanlyga büreldi. Şunuň bilen birlikde, aýratyn goralýan tebigy zolaklaryň milli ulgamyny ösdürmek boýunça hem uly işler alnyp barylýar. “Bereketli Garagum” döwlet tebigy goraghanasy munuň aýdyň mysalydyr. Döwrüň talabyna we umumy ykrar edilen halkara kadalara laýyklykda, milli kanunçylyk yzygiderli kämilleşdirilýär. Tokaý kodeksi, “Tebigaty goramak hakynda”, “Aýratyn goralýan tebigy ýerler hakynda”, “Ozon gatlagyny goramak hakynda”, “Balyk tutmak we suwuň biologik serişdelerini gorap saklamak hakynda”, “Ösümlik dünýäsi hakynda”, “Haýwanat dünýäsi hakynda” Türkmenistanyň Kanunlary kabul edildi. 

Tebigatyň biologik köpdürlüligini hem-de tebigy aýratynlyklary gorap saklamak ugrunda ägirt uly işler alnyp barylýar. Türkmenistan tebigaty goramagyň toplumlaýyn strategiýasyny yzygiderli durmuşa geçirmek bilen, sebit we ählumumy derejede ekologik abadançylygyň üpjün edilmegine, howanyň üýtgemegi ýaly häzirki döwrüň möhüm meselesiniň çözülmegine anyk goşant goşýar. Bu ugurda dünýä jemgyýetçiliginiň giň goldawyna eýe bolýan netijeli başlangyçlary yzygiderli öňe sürüp, ýurdumyz öz üstüne alan halkara borçnamalaryny ýerine ýetirmäge ygrarlydygyny äşgär edýär. 

Bitarap Türkmenistan ekologiýa diplomatiýasyny öz daşary syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň hatarynda görkezmek bilen, bu ulgamda ikitaraplaýyn we köptaraplaýyn görnüşde, abraýly halkara guramalaryň, şol sanda BMG-niň, onuň ýöriteleşdirilen düzümleriniň çäklerindäki hyzmatdaşlykda işjeň we jogapkärli orny eýeleýär. Şunuň bilen baglylykda, Aşgabat şäherine Birleşen Milletler Guramasynyň Ýewropa ykdysady komissiýasynyň “Şäherlerdäki baglar” başlangyjyna bag ekmek çärelerini geçirmek arkaly goldawy we goşandy üçin halkara güwänamanyň berilmegi ýurdumyzyň BMG bilen netijeli hyzmatdaşlygynyň aýdyň subutnamasydyr. Bu hyzmatdaşlyk täze many-mazmun bilen yzygiderli baýlaşdyrylýar. 

Şäher we oba ýerlerini tokaý zolaklaryna öwürmek bu köpugurly we toplumlaýyn işiň möhüm bölegidir. Milli tokaý maksatnamasyna laýyklykda, ýurdumyz bu ugurda yzygiderli işleri amala aşyrýar. Gahryman Arkadagymyzyň başlangyjy bilen Diýarymyzda köp ýyllaryň dowamynda 145 milliondan gowrak düýp bag nahallary ekildi. Munuň özi aýratyn howa zolaklarynyň kemala gelmegine ýardam edip, sebitde ekologik abadançylygyň üpjün edilmegine hem goşant goşýar. Gahryman Arkadagymyzyň başyny başlan bu özgertmeleri Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň baştutanlygynda üstünlikli dowam etdirilýär. 

Ýurdumyz bagy-bossanlygyň, gür tokaýlyklaryň ülkesine öwrülýär. Munuň özi Diýarymyzyň ösüşiniň we täzelenmeginiň nyşanydyr. Zähmet ýaş nesli terbiýelemekde aýratyn orny eýeleýär, köpçülikleýin bag ekmek çäreleri ýaly peýdaly işler bolsa jemgyýetiň ekologik medeniýetiniň ýokarlanmagyna, şunuň bilen birlikde, daşky gurşawyň goralmagyna ýardam berýär, netijede, adamyň ömür dowamlylygynyň artmagyny şertlendirýär. 

 Hormatly Prezidentimiziň awtoulagy ählihalk bag ekmek dabarasyna badalga beriljek ýere gelýär. Bu ýerde döwlet Baştutanymyzy Hökümet agzalary, Milli Geňeşiň Mejlisiniň Başlygy, Halk Maslahatynyň Başlygynyň orunbasary, harby we hukuk goraýjy edaralaryň, ministrlikleriň, pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň, paýtagtymyzyň häkimliginiň, köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň, jemgyýetçilik guramalarynyň ýolbaşçylary, Aşgabadyň köp sanly ýaşaýjylary garşy alýarlar. Ekologik çärä gatnaşyjylaryň hatarynda ýurdumyzdaky diplomatik wekilhanalaryň we halkara guramalaryň ýolbaşçylary hem bar. 

Bu ýerde medeniýet we sungat ussatlarynyň aýdym-sazly çykyşlary ýaýbaňlandyryldy. Belent ruha beslenen aýdym-sazlarda ýurdumyzda hormatly Prezidentimiziň baştutanlygynda amala aşyrylýan beýik işleriň, gözel tebigatymyzyň we sahawatly topragymyzyň waspy ýetirildi. Sungat ussatlarynyň çykyşlary bu ýerde guralýan köpçülikleýin bag ekmek dabarasyna özboluşly baýramçylyk öwüşginini çaýdy. 

 Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow bu ýere ýygnananlar bilen mähirli salamlaşyp, bag nahalyny oturtmak üçin taýýar edilen ýere barýar. Ýurdumyzyň ýaş nesliniň wekili joşgunly äheňde hormatly Prezidentimizi mübärekläp, berk jan saglyk hem-de köptaraply işinde uly üstünlikleri arzuw edýär. Oglanjygyň haýyşy boýunça döwlet Baştutanymyz ählihalk bag ekmek dabarasyna badalga berýär hem-de ilkinji nahaly oturdýar. 

Hormatly Prezidentimiziň göreldesine eýerip, bu ýere ýygnananlaryň ählisi bag nahallaryny oturdýarlar. Ählihalk bag ekmek çäresi daşary ýurtly myhmanlary hem özüne çekip, ýyl-ýyldan ýurdumyzyň durmuşynda uly ähmiýetli waka öwrülýär. Çünki dünýämiziň hem-de geljek nesillerimiziň ertirki güni baradaky alada ählimiz üçin umumydyr. 

Eziz Diýarymyzda ýaýbaňlandyrylýan köpçülikleýin bag ekmek dabarasy howanyň üýtgemegi bilen baglanyşykly meseleleriň çözülmegine mynasyp goşantdyr. Şäherleriň we obalaryň töwereklerinde tokaý zolaklarynyň döredilmegi bu ýerlerde amatly howa gurşawynyň emele gelmegine ýardam berýär. Ählihalk bag ekmek dabarasynyň geçirilmegi Watanymyzyň bagy-bossanlyga bürelmeginde möhüm ähmiýete eýedir. 

Halkymyz asyrlaryň dowamynda tebigat bilen sazlaşykly ýaşapdyr. Dünýäniň gadymy medeniýetleriniň esasy ojaklarynyň biri hasaplanýan Türkmenistanyň tebigy aýratynlyklary, has takygy, dag çeşmeleri, amatly howa gurşawy bu ýerleriň ösümlik dünýäsiniň baýlaşmagynda wajyp orny eýeläpdir. Geçirilen arheologik gazuw-agtaryş işleriniň netijesinde ýurdumyzyň çäklerinde gadymy döwürlerde hem gülläp ösen ýaýlalaryň bolandygy, paýhasly pederlerimiziň ekerançylyk bilen meşgullanandygy, miweli bag nahallaryny giňden ösdürip ýetişdirendigi baradaky maglumatlar ýüze çykaryldy. Agaçlar adam zähmetiniň janly ýadygärligi bolup, onuň tebigata söýgüsiniň aýdyň nyşanydyr. 

Milli hem-de ählumumy möçberde ekologik howpsuzlygy üpjün etmegiň bähbidine Diýarymyzda şäherleriň we obalaryň töwereklerini, awtomobil, demir ýollarynyň ýakalaryny bagy-bossanlyga büremek meselelerini öz içine alýan Milli tokaý maksatnamasy üstünlikli durmuşa geçirilýär. Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow suw diplomatiýasyny ilerletmegi hem-de ekologik abadançylygy üpjün etmegi parahatçylyk söýüjilik, oňyn Bitaraplyk hem-de netijeli halkara hyzmatdaşlyk ýörelgelerine esaslanýan Türkmenistanyň daşary syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň biri hökmünde kesgitledi. Suw hojalyk meseleleriniň Merkezi Aziýanyň ähli döwletleriniň bähbitlerini hasaba almak bilen, toplumlaýyn esasda çözülmegi döwlet Baştutanymyzyň suw strategiýasynyň esasy wezipesidir. 

Türkmenistanyň başlangyjy boýunça işlenip taýýarlanylan hem-de 19 ýurduň awtordaşlygynda kabul edilen BMG-niň Baş Assambleýasynyň “Birleşen Milletler Guramasynyň we Araly halas etmegiň halkara gaznasynyň arasynda hyzmatdaşlyk” atly Kararnamasynyň Merkezi Aziýa üçin suw ulgamynda halkara meýilnamalary amala aşyrmakda möhüm gural bolup hyzmat edýändigini bellemek gerek. Türkmenistan iri forumlarda, şol sanda Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň sessiýalarynda, Araly halas etmegiň halkara gaznasynyň, Hazarýaka döwletleriň Baştutanlarynyň hem-de GDA-nyň sammitlerinde çykyş etmek bilen, BMG-niň ähli agza döwletleri tarapyndan kabul edilen Durnukly ösüş maksatlaryna ýetmek ugrunda halkara tagallalaryň birleşdirilmegine gönükdirilen möhüm başlangyçlary öňe sürdi. 

Şolaryň hatarynda Aşgabatda Merkezi Aziýada howanyň üýtgemegi bilen baglanyşykly tehnologiýalar boýunça sebit merkezini açmak baradaky teklibi görkezmek bolar. Bu merkeziň netijeli işini üpjün etmek üçin türkmen tarapy zerur düzümleri hödürlemäge taýýardyr. Şeýle-de BMG-niň Aral deňziniň sebiti üçin Ýörite maksatnamasyny we BMG-niň Suw strategiýasyny işläp taýýarlamak baradaky başlangyçlar bar. Biziň ýurdumyz bu başlangyçlary öňe sürmek bilen, Merkezi Aziýada serhetüsti suw serişdeleriniň peýdalanylmagynyň halkara hukugyň umumy ykrar edilen kadalaryny, özara hormat goýmak we sebitiň ähli ýurtlarynyň bähbitlerini hasaba almak esasynda amala aşyrylmagynyň zerurdygyndan ugur alýar. 

Häzirki wagtda köp döwletleriň, şol sanda Türkmenistanyň daşary syýasatynyň ileri tutulýan ugurlary hökmünde kesgitlenen hem-de köptaraplaýyn hyzmatdaşlygyň syýasy-diplomatik guraly hökmünde garalýan suw diplomatiýasy suw serişdeleriniň gorlaryny emele getirmek hem-de olaryň çeşmelerini dikeltmek, oýlanyşykly we rejeli sarp etmek bilen baglanyşykly meseleler boýunça yzygiderli gepleşikleriň geçirilmegi üçin mümkinçilikleri açýar. 

Hormatly Prezidentimiz bir tarapynda türkmen halkynyň beýik akyldary Magtymguly Pyragynyň belent başly heýkeliniň seleňläp görünýän, beýleki tarapynda bolsa özboluşly binagärlik çözgüdine eýedigi bilen Ginnesiň rekordlar kitabyna girizilen «Türkmenistan» teleradioýaýlymlar merkeziniň ajaýyp binasynyň ýakynynda ýaýbaňlandyrylan köpçülikleýin bag ekmek dabarasynyň geçişini we bu töweregiň özboluşly tebigy aýratynlyklaryny synlady. 

Döwlet Baştutanymyz Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň obasenagat toplumyna gözegçilik edýän orunbasary A.Ýazmyradowa köpçülikleýin bag nahallaryny oturtmak dabarasynyň güýzki möwsüminiň guramaçylykly geçirilmegini gözegçilikde saklamagy tabşyrdy. Häzirki döwürde ýurdumyzyň dürli künjeklerinde bag nahallary oturdylanda, her sebitiň toprak-howa şertleriniň nazarda tutulmagyna möhüm ähmiýet berilmelidir. Şeýle-de hormatly Prezidentimiz häzirki wagtda Türkmenistanyň halkara giňişlikdäki abraýynyň belende galýandygyny, ýurdumyzyň öňe sürýän başlangyçlarynyň dünýä derejesinde ykrar edilýändigini belläp, şunda ekologik meselä möhüm ähmiýet berilmelidigini, Türkmenistanyň ekologiýa syýasatynyň öňe ilerledilmegi ugrunda zerur tagallalaryň edilmelidigini nygtady. 

Döwlet Baştutanymyz 2024-nji ýylda Türkmenistanda Gündogaryň beýik şahyry Magtymguly Pyragynyň 300 ýyllygy mynasybetli dabaralaryň geçirilmeginiň meýilleşdirilýändigini belläp, halkara derejede guraljak ähli dabaralaryň guramaçylyk meselelerine örän jogapkärçilikli we hemmetaraplaýyn esasda çemeleşilmelidigini aýtdy. 

Bu ýerden sazlaşykly ösüş ýoluna düşen we Aziýanyň merjeni hökmünde ykrar edilen ak mermerli paýtagtymyzyň ajaýyp keşbi görünýär. Häzirki döwürde hormatly Prezidentimiziň tagallasy esasynda häzirki zaman şähergurluşyk maksatnamasynyň üstünlikli durmuşa geçirilmegine we tutuş ýurdumyzyň ekologik abadançylygyna möhüm ähmiýet berilýär. Paýtagtymyzyň töwereklerini müňlerçe täze bag nahallary bezedi. Bu işleriň gerimi göreni haýran edýär. Çünki bag ekmek işleri ozal nahal ekilmedik dag eňňitlerinde we çölüň ürgün çägeliklerinde-de alnyp barylýar. 

Şu güýz gününde ähli ildeşlerimiz mähriban topragymyzyň “ýaşyl baýlygyny” joşgunly zähmet bilen has-da artdyrmak üçin bag ekmek çäresine çykdylar. Täze nahallary oturtmakdan başga-da, şu günki çäräniň dowamynda ozal ekilen baglara ideg etmek boýunça hem işler geçirildi. Şol baglar giň gerimli meýdanlarda barha berkeýär we güýç toplaýar. Ählihalk bag ekmek dabaralary biziň asylly däbimize öwrüldi. Şeýle çäreler umumy ähmiýetli işe dahylly bolmagy maksat edinýän adamlary birleşdirýär. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow bu ýere ýygnananlar bilen hoşlaşyp, bag ekmek çäresine gatnaşanlaryň ählisine minnetdarlyk sözlerini aýtdy we bu ýerden ugrady. 

...Ir bilen bag ekmek dabarasyna gatnaşyjylar Köpetdagyň etegindäki Magtymguly Pyragynyň medeni-seýilgäh toplumynyň töweregine ýygnandylar. Adam eli bilen döredilen tokaýlyklar, ösüp barýan bu gözel künjek indi gür bagy-bossanlyga büreler.

Häzirki zaman ylmynyň we öňdebaryjy tejribeleriň iň soňky gazananlaryny önümçilige ornaşdyrmak işleri, milli ykdysadyýetimiziň ähli ulgamlarynda bolşy ýaly, ýangyç-energetika toplumynda hem yzygiderli amala aşyrylýar. «Halkyň Arkadagly zamanasy» ýylynyň ilkinji aýynda Gündogar Çeleken meýdançasynda gazylan 707 belgili baha beriji guýudan bol nebit akymynyň alynmagy hem şeýle köpugurly işleriň guwandyryjy netijesidir. Ol adaty guýulardan sütünleri ýapgytlaýyn ugrukdyrylan usulda gazylandygy bilen tapawutlanýar. Munuň özi Çeleken ýarymadasynda Garaşsyzlyk ýyllary içinde şeýle usulda burawlanan ilkinji guýy boldy. Sakasy gury ýerde ýerleşdirilip, Hazar deňziniň suw ýalpaklygyndaky böleginiň çäklerinde sütünleri ýapgytlaýyn ugrukdyrylyp gazylan bu guýudan gije-gündiziň dowamynda alynýan nebit çig malynyň möçberi 10-dan 12 tonna çenli baryp ýetýär. 

Hazar deňziniň suw ýalpaklygyndaky böleginde buraw işlerini täzeden ýaýbaňlandyrmak, ösen tehnologiýalary ulanmak arkaly bu künjekde nebitiň çykarylyşyny has-da artdyrmak üçin «Türkmennebit» döwlet konserniniň degişli düzümleriniň hünärmenleriniň «Nebitgazylmytaslama» institutynyň alymlary bilen bilelikde işläp taýýarlan taslamasy esasynda başlanan bu iş häzirki günlerde şu baýlyklar käninde burawlanýan 712 belgili guýuda öz mynasyp dowamyny tapýar. Umumy taslama çuňlugy 2 müň 650 metre barabar bolan bu guýuda hem gazuw işleri 1 müň 600 metre ýetýänçä dikligine geçiriler. Şol çäkden soňra gazuw işleri taslama çuňlugyna baryp ýetýänçä, ýapgytlaýyn ugrukdyrylan usulda amala aşyrylar. Burawlaýşyň bu usuly diňe bir ykdysady taýdan bähbitli bolmak bilen çäklenmän, ol tehniki taýdan howpsuzlygy, şonuň ýaly-da, ekologiýa babatda arassalygy bilen-de tapawutlanýar. Çünki buraw desgasynyň esasy sütüni deňiz kenaryndan 450 — 475 metr uzaklykda ýerleşdirilip, bellenilen çäkden soň deňziň suw ýalpaklygyna tarap ugrukdyrylýar. Taslama çuňlukdaky nebit alnyp gutarylandan soňra, ondan ýokarda galan gatlaklardaky çig maly hem almak mümkinçiligi burawlaýşyň dolanyşyga ornaşdyrylýan bu täzeçil usulynyň ýene bir aýratynlygydyr. 

«Türkmennebit» döwlet konserniniň «Nebitgazçykaryş» trestiniň Çeleken ýarymadasynda iş alyp barýan «Galkynyşnebit» nebit-gaz çykaryş müdirliginiň baş geology Döwran Baýramowyň öz işine juda beletlik bilen berýän gürrüňlerini ýazga geçirip oturyşyma, bu baýlyklar mesgenindäki bilýän zatlarym hakydamda janlanýar. Aslynda, geoykdysady taýdan juda amatly ýerleşişe eýe bolan Watanymyz bu gün dünýäde özüniň ägirt uly tebigy we ykdysady mümkinçiliklerini netijeli ulanmagy başarýan döwletleriň hatarynda tanalýar. Diýarymyzda ýakyn geljekde uglewodorod çig mallarynyň çykarylyşyny we olaryň daşarky bazarlardaky ornuny düýpli ýokarlandyrmak hem esasy wezipeleriň hatarynda durýar. Maglumatlara görä, ilkinji energetika serişdelerini sarp etmegiň umumy gurluşynda häzirki wagtda nebit birinjiligi elden bermän gelýär. Soňky ýarym asyryň dowamynda Ýer togalagyndaky döwletleriň arasynda ýangyjyň esasy görnüşleriniň sarp edilişi ýüz esseden-de artypdyr. Bu görkeziji nebitdir gaza bolan islegiň yzygiderli ýokarlanmagy bilen baglydyr. 

Bar bolan maglumatlara görä, häzirki zaman dünýäsinde diňe nebitiň tassyklanan gorlary 170 milliard tonna ýakyndyr. Şonuň milliardlarça tonnasynyň biziň ata Watanymyzyň çäklerindedigi has-da buýsançlydyr. Ony ýer goýnundan alyp, ýurduň ykdysady kuwwatynyň artmagyna hem-de ilatyň ýaşaýyş-durmuş şertleriniň düýpli ýokarlanmagyna gönükdirmekde «Türkmennebit» döwlet konserniniň kärhanalarynda döwrebap işler bitirilýär. Konserniň günbatar Türkmenistandaky Çeleken ýarymadasynyň guryýer böleginde iş alyp barýan «Galkynyşnebit» nebit-gaz çykaryş müdirliginiň hünärmenleri bu ugurda göreldeli zähmet çekýärler. Ýeri gelende aýtsak, hazynalar mesgeni bolan bu künjekde nebiti senagat taýdan peýdalanmagyň taryhy ýüzlerçe ýyllara uzap gidýär. Türkmen Diýarynda guýulardan nebit çig malyny almak işi 1742 — 1875-nji ýyllardan gözbaş alýar. Bu hakykata grek, arap, rus syýahatçylarynyň dürli döwürlerde galdyran taryhy maglumatlary hem doly güwä geçýär. Gürrüňi gidýän Çeleken käninden çykarylýan nebitiň hasabaty bolsa 1876-njy ýyldan bäri ýöredilýär. Şonuň üçin türkmen nebitiniň taryhyny Çelekenden üzňe göz öňüne getirmek kyndyr. Hazar deňziniň gündogar kenarynda ýerleşýän Çeleken ýarymadasy, bilermenleriň tassyklamagyna görä, uglewodorod çig malynyň juda köp goruny öz goýnunda saklaýar. Geçen asyryň otuzynjy ýyllarynda deňiz suwunyň göz-görtele çekilmegi bilen, Çeleken, ozal ada bolanlygyndan, ýarymada öwrülýär. Günbatardan gündogarlygyna kyrk kilometre golaý uzap gidýän ýarymadanyň häzirki tutýan meýdany bäş ýüz inedördül kilometre barabardyr. Agramly bölegi çäge massiwlerinden we şorluklardan ybarat düzlükde ýerleşýän ýarymadanyň absolýut beýikligi (Çokrak dagy) 120 metre-de ýetenok. Ýarymada geologik taýdan Hazar depressiýasynda ýerleşip, mezezoý we çetwertik döwrüň çökündi jynslaryndan düzülendir. Tektonik hereketiniň netijesinde, ol ençeme gezek gorizontal we wertikal döwülmelere uçraýar hem-de belli bir ugry bolmadyk döwüm liniýalary emele getirýär. Hut şu ýagdaýyň özem ýeriň çuň gatlaklaryndan läbik wulkanlaryň atylyp, ýod-bromly suwlaryň çogup çykmagyna getiripdir... 

  «Çar» we «kän» sözlerinden emele gelen Çeleken sözi «dört kän» ýa-da «dört baýlyk» (nebit, nebitdakyl, duz, boýag) diýen manyny berýär. Ir döwürlerde «Akjaýar» diýlip atlandyrylan häzirki Hazar şäherinde ýod, brom, gurum öndürmek onlarça ýyldan bäri üstünlikli dowam etdirilýär. Şonuň ýaly-da, bu ýerde «Türkmennebit» döwlet konserniniň «Galkynyşnebit» nebit-gaz çykaryş müdirligi ýer goýnundan «gara altyn» çykarmak bilen meşgullanýar. ХХ asyryň başlarynda bu ýerde burawlanan guýulardan nebit çüwdürimleri (fontanlary) bary-ýogy iki ýüz metre golaý çuňlukdan atylyp çykýan eken. 1949-njy ýylda bu ýerde agtaryş-burawlaýyş işlerine girişilip, 1950-nji ýylda müň metr çuňlukdan nebit akymy alynýar. ХIХ asyryň ýetmişinji ýyllarynda doganlar Nobelleriň iş alyp baran bu käninde mukaddes Garaşsyzlygymyza eýe bolalymyz bäri täze belentliklere tarap has-da ynamly gadam urulýar. 

Bu hazynalar käninden uglewodorod çig malyny almagyň geljegi, esasan, deňiz ýalpaklyklaryna degişlidir. Şeýle ýataklaryň birnäçesi Garaşsyzlyk ýyllarynda açylyp özleşdirilip başlandy. Şol bir wagtda ýarymadanyň guryýer böleginde-de nebit çig malynyň gorlary az däldir. Agtaryş-gözleg guýulary gazylansoň alnan netijeler Çelekeniň gündogar böleginde gorlary boýunça az bolmadyk gatlaklaryň jemlenendigini görkezýär. Munuň özi günbatar Türkmenistanyň şertlerinde çuňdan-çuň guýulary burawlamagyň ykdysady taýdan netijeliligini ýokarlandyrmakda Çeleken ýatagynyň geljeginiň uludygyna güwä geçýär. Şu ýylyň ýanwar — oktýabr aýlarynda «Galkynyşnebit» nebit-gaz çykaryş müdirliginiň garamagynda hereket edýän guýulardan alnan «gara altynyň» möçberi 48 müň 638 tonna golaýlady. Bu görkeziji, şu ýylyň arka atylan döwri üçin bellenilen meýilnama bilen deňeşdirilende, 2,6 müň tonna köpdür. Şunda, geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, gazanylan ösüş depgini 106,8 göterime barabar bolupdyr. On aýda bu kärhana boýunça ugurdaş gazyň 425 müň kub metrden gowragy çykarylyp, bellenilen meýilnama 213 göterimden geçirilip amal edilipdir. 

— Döwlet Baştutanymyzyň nebitçilere berýän hemaýat-goldawlary bizi has netijeli işlemäge ruhlandyrýar. Häzirki wagtda müdirligimiz boýunça önüm berýän guýularyň umumy sany 170-den geçip, olaryň her biri berk gözegçilikde saklanýar. Çeleken ýarymadasynyň guryýer böleginde häzirki wagtda hereket edýän guýularyň taslama çuňlugy 1200-den 2750 metr aralygyndadyr. Geologlaryň tassyklamagyna görä, ýarymadanyň has çuň gatlaklarynda nebit çig malynyň gorlary az däl. Olaryň netijeli peýdalanylmagy Çelekeniň täze ösüşlerine badalga bolup, onuň şöhratyny has-da artdyrar — diýip, bu ýerdäki Günbatar Çeleken, Aligul we Dagajyk ýaly ýataklarda iş alyp barýan müdirligiň başlygy Oraztagan Mazyýew gürrüň berýär. 

Hojaberdi BAÝRAMOW.

«Türkmenistan».

Türkmenistany durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň maksatnamalaryny ýerine ýetirmek bilen baglanyşykly meseleleri ara alyp maslahatlaşmak hem-de milli ykdysadyýetimiziň pudaklaryny ösdürmäge gönükdirilen resminamalaryň taslamalaryna garamak hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň 28-nji oktýabrda sanly ulgam arkaly geçiren Ministrler Kabinetiniň nobatdaky mejlisiniň gün tertibiniň esasyny düzdi. 

Mejlisde ýurdumyzyň kanunçylygyny kämilleşdirmegiň, şu ýylyň 22-nji oktýabrynda Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowyň başlyklygynda geçirilen mejlisiň barşynda welaýatlaryň dolandyryş-çäk gurluşyny mundan beýläk-de kämilleşdirmek boýunça öňe sürlen teklipler bilen bagly meseleleri gysga wagtda çözmek boýunça anyk çäreleri durmuşa geçirmegiň zerurdygy nygtaldy. Şeýle-de gazhimiýa senagatynyň kuwwatlyklaryny artdyrmagyň, tebigy gazy gaýtadan işlemegiň we öndürilýän önümleriň möçberlerini ýokarlandyrmagyň häzirki wagtda ýurdumyzyň ýangyç-energetika toplumyny ösdürmegiň ileri tutulýan ugurlary bolup durýandygyny göz öňünde tutup, bu ugurdaky işi dowam etdirmek, suw serişdeleriniň rejeli peýdalanylyşy we ýurdumyzda möwsümleýin oba hojalyk işleriniň barşy, pagta hasylyny gysga wagtda, ýitgisiz ýygnap almak üçin zerur tagallalary etmek, himiýa senagatynyň kärhanalarynyň, hususan-da, oba hojalygy üçin zerur bolan dökünleri öndürýän «Maryazot» önümçilik birleşiginiň kuwwatyny artdyrmak boýunça görülýän çäreler, elektrik energiýasynyň eksport ugurlaryny diwersifikasiýalaşdyrmak, dokma kärhanalaryny senagat taýdan gaýtadan işlemek üçin pagta süýüminiň dürli görnüşleri bilen ýeterlik derejede üpjün etmek bilen bagly meselelere garaldy.  

Noýabr aýynda geçirilmegi meýilleşdirilýän çäreleriň we medeni-durmuş maksatly desgalaryň açylyp ulanmaga berilmegi mynasybetli dabaralaryň maksatnamasy baradaky hasabata aýratyn üns çekildi. Nygtalyşy ýaly, bu aýda ýurdumyzda ählihalk bag ekmek dabarasy, Söwda-senagat edarasynda «Türkmentel — 2022» atly halkara sergi we ylmy maslahat, «Sanly çözgüt — 2022» atly innowasion taslamalaryň bäsleşigi geçiriler. Aşgabatda, ýurdumyzyň welaýatlarynda Hasyl toýy mynasybetli dabaraly baýramçylyk çäreleri, noýabryň ikinji ongünlüginde Daşoguz şäherinde türkmen we özbek halklarynyň dostluk festiwaly guralar. Şunuň bilen baglylykda, meýilleşdirilýän medeni-köpçülikleýin çäreleriň ýokary guramaçylyk derejesini üpjün etmek babatda anyk tabşyryklar berildi. Türkmenistanyň Ylymlar akademiýasynyň Tehnologiýalar merkezinde geçirilýän düýpli we amaly taýdan ähmiýetli ylmy barlaglar, «Türkmenistanda innowasiýa tehnologiýalary» atly ylmy-amaly elektron žurnalyny döretmek boýunça geçirilýän işler mejlisde garalan möhüm meseleleriň hatarynda boldy. Şunda Ylymlar akademiýasynyň Tehnologiýalar merkezi Ylmy parklaryň we innowasion meýdançalaryň halkara assosiasiýasynyň (IASP) agzalygyna kabul edilendigi habar berildi. 

Mejlisiň dowamynda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň Buýrugyna laýyklykda, ýurdumyzyň wekiliýetiniň «Merkezi Aziýa — Koreýa Respublikasy» hyzmatdaşlyk forumynyň 15-nji mejlisiniň işine gatnaşmak üçin Seul we Pusan şäherlerine amala aşyran gulluk iş saparynyň jemleri baradaky hasabat hem diňlenildi. Ministrler derejesindäki mejlisiň netijeleri boýunça 2023-nji ýylda «Merkezi Aziýa — Koreýa Respublikasy» hyzmatdaşlyk forumyna Türkmenistan tarapyndan başlyklyk edilmegi we indiki 16-njy forumyň Aşgabatda geçirilmegi kesgitlenildi. 

Hökümet mejlisinde döwlet durmuşyna degişli başga-da birnäçe meselelere garaldy we olar boýunça degişli çözgütler kabul edildi.

Moskwa, 3-nji noýabr (TDH). Şu gün Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow Russiýa Federasiýasyna dowam edýän resmi saparynyň çäklerinde Russiýa Federasiýasynyň Prezidenti Wladimir Putin bilen duşuşdy. 

Mälim bolşy ýaly, Türkmenistan bilen Russiýanyň arasyndaky gatnaşyklar düýpli strategik hyzmatdaşlyk häsiýetine eýedir. Ol deňhukuklylyk, ynanyşmak we özara hormat goýmak ýörelgeleri esasynda guralýar. 

Düýn Moskwada Russiýanyň Federal Ýygnagynyň Federasiýa Geňeşinde we Döwlet Dumasynda geçirilen ikitaraplaýyn duşuşyklar iki dostlukly ýurduň soňky ýyllarda ýola goýlan netijeli we ýokary derejedäki döwletara gatnaşyklary yzygiderli ösdürmäge çalyşýandygyny tassyklady. Duşuşyklaryň barşynda türkmen-rus hyzmatdaşlygynyň möhüm we aýrylmaz bölegi hökmünde parlamentara gatnaşyklary giňeltmegiň wajypdygy aýratyn nygtaldy. 

Bellenilişi ýaly, Türkmenistan we Russiýa durmuş-ykdysady ösüşiň umumy wezipelerine hem-de ileri tutulýan ugurlaryna esaslanyp, özara bähbitli hyzmatdaşlygyň ygtybarly şertnama-hukuk binýadyny döretmegi başardylar. Munuň özi iki dostlukly ýurduň doganlyk halklarynyň köpasyrlyk taryhy, ruhy we medeni umumylygynyň kuwwatly binýady esasynda guralýan döwletara gatnaşyklary okgunly ösdürmäge ýardam edýär. Gazanylan ylalaşyklar, hususan-da, Russiýanyň Federasiýa Geňeşiniň we Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň arasynda Hyzmatdaşlyk boýunça parlamentara toparyny döretmek hakynda Ylalaşyk kanun çykaryjy edaralaryň arasyndaky däp bolan gatnaşyklary mundan beýläk-de giňeltmäge mümkinçilik berer. Oňa Gahryman Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedowyň Moskwa saparynyň birinji gününde gol çekildi. 

...Günüň ikinji ýarymynda Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygynyň awtoulag kerweni Kreml köşgüne gelýär. Bu ýerde Gahryman Arkadagymyzy Russiýa Federasiýasynyň Prezidenti Wladimir Putin mähirli garşylaýar. Söhbetdeşligiň barşynda häzirki wagtda giň ugurlar boýunça üstünlikli ösdürilýän türkmen-rus hyzmatdaşlygynyň wajyp meseleleriniň ençemesi ara alnyp maslahatlaşyldy. 

Prezident Wladimir Putin belent mertebeli myhmany mübärekläp, uzak ýyllaryň dowamynda bilelikde işleşen Gurbanguly Berdimuhamedowy ýene-de görýändigine örän şatdygyny belledi. 

Siz haýsy wezipede Russiýa gelseňiz-de, biz Sizi görmäge hemişe şatdyrys. Çünki Siz biziň ikitaraplaýyn döwletara gatnaşyklarymyzy ösdürmäge ägirt uly goşant goşduňyz. Munuň özi işiň ähli ulgamlaryna — ynsanperwer we ykdysady ulgamlara-da degişlidir. Siziň gönüden-göni gatnaşmagyňyzda Russiýa bilen Türkmenistanyň arasyndaky gatnaşyklar strategik hyzmatdaşlygyň örän ýokary raýdaşlyk derejesine çykaryldy diýip, Russiýanyň Lideri nygtady. 

Wladimir Putin geçen ýyllaryň dowamynda gazanylan ýokary netijeleri belläp, bu ösüşiň depgininiň täze Prezident Serdar Berdimuhamedowyň döwlet Baştutanlygyna gelmegi netijesinde birjik-de peselmeýändigini kanagatlanma bilen nygtady. Türkmenistanyň häzirki Prezidenti bilen hem örän gowy şahsy gatnaşyklar ýola goýuldy, döwletara gatnaşyklar işjeň ösdürilýär. Şunuň bilen baglylykda, Türkmenistanyň Russiýa ugrundaky syýasatynyň däp bolan görnüşde ösdüriljekdigine ynam bildirildi. 

Russiýa Federasiýasynyň Prezidenti Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň Başlygyny Russiýanyň döwlet sylagy — IV derejeli “Watanyň öňünde bitiren hyzmatlary üçin” diýen ordeni bilen sylaglamak hakynda kabul edilen Çözgüt barada aýdyp, munuň örän ýokary sylagdygyny, ordeniň döwletara gatnaşyklary ösdürmäge goşulan goşanda doly laýyk gelýändigini belledi. 

Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy duşuşmaga döredilen mümkinçilik üçin minnetdarlyk bildirip, dostlukly döwletiň Baştutanyna hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň mähirli sözlerini we iň gowy arzuwlaryny ýetirdi. 

Siziň belleýşiňiz ýaly, Türkmenistan we Russiýa Federasiýasy strategik hyzmatdaşlardyr, munuň özi durmuş hem-de döwür bilen subut edildi. Hyzmatdaşlyk ýylsaýyn berkeýär, giňeýär, yzygiderli ösdürilýär diýip, Gahryman Arkadagymyz nygtady. Bellenilişi ýaly, soňky ýyllarda parlamentara gatnaşyklar ep-esli işjeňleşdirildi. Türkmen wekiliýetiniň şu saparynyň barşynda gol çekilen taryhy resminama — Russiýanyň Federasiýa Geňeşiniň we Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň arasynda Hyzmatdaşlyk boýunça parlamentara toparyny döretmek hakynda Ylalaşyk munuň aýdyň subutnamasydyr. 

Ýurtlarymyzyň arasyndaky dostlukly gatnaşyklary pugtalandyrmak biziň strategiýamyzyň esasy maksadydyr. Şoňa görä-de, biz mundan beýläk-de bu ugurda ynamly öňe gideris diýip, Gahryman Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedow aýtdy. 

Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy Russiýanyň Liderine Russiýa Federasiýasynyň ýokary döwlet sylagy — IV derejeli “Watanyň öňünde bitiren hyzmatlary üçin” ordeni bilen sylaglandygy üçin tüýs ýürekden minnetdarlyk bildirip, munuň özüne bildirilen uly hormatdygyny we taryhy ähmiýetli wakadygyny nygtady. Munuň özi Türkmenistanyň we Russiýanyň halklarynyň arasyndaky özara gatnaşyklaryň esasynda, hakykatdan-da, hemişe dostluk we hoşniýetli goňşuçylyk hyzmatdaşlygynyň durýandygyny ýene-de bir gezek subut edýär. Bize hem Siziň bilen bilelikde däp bolan hyzmatdaşlygy pugtalandyrmaga uly goşandymyzy goşandygymyzy bellemek ýakymlydyr diýip, hormatly Arkadagymyz aýtdy. 

Pursatdan peýdalanyp, Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy Russiýa Federasiýasynyň Prezidentini golaýda bellenen doglan güni bilen tüýs ýürekden gutlady we oňa berk jan saglyk, döwlet işinde uly üstünlikleri, Russiýanyň halkyna bolsa abadançylyk arzuw etdi. 

Soňra Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowy IV derejeli “Watanyň öňünde bitiren hyzmatlary üçin” ordeni bilen sylaglamak dabarasy boldy. 

Alypbaryjy Russiýa Federasiýasynyň Prezidentiniň degişli Permanyny okaýar. Prezident Wladimir Putin dabaraly ýagdaýda Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň Başlygyna ordeni gowşurýar. 

Gahryman Arkadagymyza iki ýurduň arasyndaky strategik hyzmatdaşlygy pugtalandyrmaga uly şahsy goşandy üçin gowşurylan ýokary sylag Russiýa bilen doganlyk, hoşniýetli goňşuçylyk we hyzmatdaşlyk gatnaşyklaryny ösdürmäge pugta ygrarly Türkmenistana hormat-sarpanyň nyşanyna öwrüldi. 

Taraplaryň tagallalary esasynda daşary syýasy ulgamda gatnaşyklary pugtalandyrmak boýunça anyk we netijeli ädimler ädildi, ynsanperwer gatnaşyklar yzygiderli giňeldilýär. Gahryman Arkadagymyzyň resmi sapary iki ýurduň arasyndaky strategik hyzmatdaşlygyň täze ugurlaryny kesgitlemek bilen birlikde, gatnaşyklary ösdürmegiň taryhynda täze sahypany açýar we parlamentara hyzmatdaşlygy ösdürmekde möhüm ähmiýete eýedir. 

 Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň Başlygy resmi saparyň maksatnamasy tamamlanandan soňra, Watanymyza ugrady. 

 *** 

Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň wekiliýetiniň Russiýa Federasiýasyna resmi saparynyň çäklerinde duşuşyklaryň birnäçesi geçirildi. Hususan-da, iki ýurduň parlamentleriniň ýokarky palatalarynyň Başlyklarynyň orunbasarlary K.Babaýewiň we K.Kosaçýowyň duşuşygy geçirildi. Duşuşygyň gün tertibine hyzmatdaşlygyň häzirki ýagdaýy hem-de geljegi bilen bagly meseleler girizildi. Ara alyp maslahatlaşmalara Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň we Mejlisiniň komitetleriniň ýolbaşçylary hem gatnaşdylar. Häzirki döwürde türkmen-rus parlamentara gatnaşyklarynyň işjeň, yzygiderli we netijeli häsiýete eýe bolýandygy kanagatlanma bilen nygtaldy. Bellenilişi ýaly, 1-nji noýabrda gol çekilen Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň we Russiýa Federasiýasynyň Federal Ýygnagynyň Federasiýa Geňeşiniň arasynda Hyzmatdaşlyk boýunça parlamentara topary döretmek hakynda Ylalaşyk hem munuň şeýledigine şaýatlyk edýär. Bu resminama ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygyň pugtalandyrylmagyna goşmaça itergi bermäge gönükdirilendir. 

Wekiliýetleriň agzalary hyzmatdaşlygy berkitmek üçin giň mümkinçilikleriň bardygyny belläp, işi alyp barmagyň täze görnüşlerini işläp düzmek barada pikir alyşdylar. Şunuň bilen baglylykda, iki ýurduň parlamentarileriniň bilelikdäki mejlisleriniň geçirilmegine gyzyklanma bildirip, wekiliýetleriň agzalary birnäçe guramaçylyk meselelerini ara alyp maslahatlaşdylar. Kanun çykaryjylyk işi babatda gatnaşyklary giňeltmegiň ýollarynyň işlenip taýýarlanylmagyna aýratyn üns çekildi. 

Şeýle hem Moskwada “Türkmenistanyň hem-de Russiýanyň parlamentara hyzmatdaşlygy: ugurlar we ileri tutulýan wezipeler” atly “tegelek stol” söhbetdeşligi geçirildi. Bellenilişi ýaly, Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowyň çykyşy ýurtlarymyzyň arasyndaky özara ynanyşmagyň ýokary derejesine şaýatlyk edýär hem-de ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygy pugtalandyrmak boýunça bilelikdäki tagallalara gabat gelýär. Şunuň bilen baglylykda, ýurtlaryň kanun çykaryjy edaralarynyň iki palatasynyň parlamentara toparynyň döredilmeginiň ähmiýeti nygtaldy. 

Dostlukly ýurduň wekilleri halkara derejede, şol sanda BMG-niň çäklerinde Russiýa bilen Türkmenistanyň özara gatnaşyklarynyň ýokary derejesini kanagatlanma bilen belläp, türkmen-rus gatnaşyklarynyň strategik häsiýetini göz öňünde tutmak arkaly bilelikdäki işleriň dowam etdiriljekdigine ynam bildirdiler. Nygtalyşy ýaly, Russiýanyň parlamentarileri Türkmenistanyň alyp barýan Bitaraplyk syýasatyna ýokary baha berýärler. 

Ýurdumyzyň Merkezi Aziýa döwletleriniň parlamentarileriniň arasynda hyzmatdaşlygy ösdürmäge uly goşant goşýandygyna aýratyn üns çekildi. 2022-nji ýylyň maý aýynda Aşgabatda geçirilen Merkezi Aziýa döwletleriniň we Russiýa Federasiýasynyň Parlamentara forumy hem-de zenanlaryň dialogy munuň aýdyň subutnamasydyr. Şunuň bilen baglylykda, Gahryman Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedow tarapyndan forumyň hemişelik hereket edýän Sekretariatyny döretmek barada öňe sürlen başlangyjy rus tarapynyň goldaýandygy nygtaldy. 

Duşuşygyň dowamynda iki dostlukly döwletiň parlamentara gatnaşyklaryny ösdürmegiň mümkinçilikleri, geljek döwür üçin özara hereket etmegiň ileri tutulýan ugurlary, Russiýanyň hem-de Merkezi Aziýanyň has-da ýakynlaşmagynyň geljegi barada, şeýle-de halkara we ikitaraplaýyn parlamentara işler bilen baglylykda, başlangyçlary anyk durmuşa geçirmek boýunça giňişleýin pikir alşyldy. 

Türkmenistanyň wekiliýetiniň Russiýa Federasiýasyna resmi saparynyň çäklerinde Türkmenistanyň Prezidentiniň Ahalteke atçylyk toplumynyň “Galkynyş” milli at üstündäki oýunlar toparynyň ýolbaşçysynyň Moskwanyň Uly döwlet sirkiniň baş direktory bilen geçiren duşuşygynyň barşynda sirk sungaty ulgamynda hyzmatdaşlygyň geljegi barada pikir alyşmalaryň barşynda bu ugurda netijeli gatnaşyklary işjeňleşdirmek üçin giň mümkinçilikleriň bardygy bellenildi. Munuň özi türkmen-rus medeni gatnaşyklaryny pugtalandyrmaga ýardam eder. 

Geçen ýyllaryň dowamynda “Galkynyş” milli at üstündäki oýunlar toparynyň birnäçe ýurtlarda bolup, abraýly halkara festiwallarda we bäsleşiklerde üstünlikli çykyş edendigini hem-de ençeme sylaglara mynasyp bolandygyny bellemek gerek. Häzirki döwürde döwletimiziň ýakyndan goldamagy esasynda ýurdumyzda sirk sungaty täze ösüşe eýe boldy. Bularyň ählisi daşary ýurtly hyzmatdaşlar bilen däp bolan gatnaşyklary baýlaşdyrmak, sirk toparlarynyň özara çykyşlaryny guramak üçin oňaýly şertleri döredýär. 

“Galkynyş” milli at üstündäki oýunlar toparynyň ýolbaşçysynyň Kremliň atçylyk mekdebiniň baş direktory bilen geçiren duşuşygynyň barşynda atçylyk sporty ulgamynda, çapyksuwarlary we bedewleri taýýarlamakda türkmen-rus hyzmatdaşlygyny ösdürmegiň geljegi ara alnyp maslahatlaşyldy. Şunuň bilen baglylykda, meşhur ahalteke bedewleriniň watany bolan Türkmenistanda atçylygyň döwlet ähmiýetli iş hökmünde ykrar edilendigini bellemek gerek. Bu babatda Gahryman Arkadagymyzyň hyzmatlary örän uludyr. Hormatly Arkadagymyzyň giň gerimli işleri arassa ganly ganatly bedewleriň gaýtadan dikeldilmegine, aýawly saklanylmagyna, olaryň baş sanynyň artdyrylmagyna, döwrebap ugurdaş düzümiň döredilmegine, sportuň atly görnüşleriniň, şeýle hem at üstündäki milli oýunlaryň giňden wagyz edilmegine ýardam berdi. Häzirki wagtda bu giň gerimli işler hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň baştutanlygynda üstünlikli dowam etdirilýär. 

Duşuşygyň barşynda rus tarapy bilen atlary saklamak we olara talabalaýyk ideg etmek üçin amatly şertleri döretmek meselesi barada içgin pikir alşyldy. Şunda bu ulgamda bar bolan tejribäniň öňdebaryjy tehnologiýalar we ylmyň gazananlary bilen sazlaşykly utgaşmagy möhüm bolup durýar.

Geçen aýda geçirilen köp sanly syýasy we işewürlik duşuşyklary, gepleşikler, halkara forumlardyr maslahatlar, sergiler hem-de beýleki möhüm wakalar ýurdumyzyň ministrlikleriniň, pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň üstünlikli amala aşyrýan «Açyk gapylar» we giň halkara hyzmatdaşlyk syýasatyny durmuşa geçirmek boýunça alyp baran işlerini aýdyňlygy bilen açyp görkezdi. 

3 — 5-nji oktýabrda türkmen wekiliýeti Kamboja Patyşalygynyň Pnompen şäherinde Aziýanyň Olimpiýa Geňeşiniň Baş Assambleýasynyň mejlisine gatnaşdy. Aziýanyň Olimpiýa Geňeşiniň hem-de tomusky we gyşky Aziýa oýunlarynyň guramaçylyk işleri boýunça komitetleriniň ýerine ýetiren işleriniň netijeleri, Aziýa sebitinde sport hyzmatdaşlygyny ösdürmek, türgenleri taýýarlamagyň iň gowy tejribelerini alyşmak, geljek ýyllarda Türkmenistanda iri halkara sport çärelerini geçirmegiň mümkinçilikleri mejlisiň gün tertibiniň esasy meseleleri boldy. 

4-nji oktýabrda Türkmenistanyň hem-de Gazagystanyň Daşary işler ministrlikleriniň arasynda sanly ulgam arkaly geňeşmeler geçirildi. Olaryň dowamynda syýasy-diplomatik, söwda-ykdysady, medeni-ynsanperwer ulgamlarda, şol sanda halkara düzümleriň çäklerinde ikitaraplaýyn gatnaşyklary ösdürmek boýunça netijeli pikir alyşmalar boldy. 

Şol gün ýurdumyzyň Daşary işler ministrliginde Ýaponiýanyň Türkmenistandaky Adatdan daşary we Doly ygtyýarly ilçisi Hiroýuki Ýamamoto bilen geçirilen duşuşykda özara bähbitli hyzmatdaşlygyň meseleleri ara alnyp maslahatlaşyldy. Hususan-da, Ykdysady hyzmatdaşlyk boýunça bilelikdäki türkmen-ýapon komitetiniň işiniň ähmiýeti hem-de öňdebaryjy ýapon banklary we kompaniýalary bilen ýakyndan hyzmatdaşlykda maýa goýum işini işjeňleşdirmegiň maksadalaýyk boljakdygy bellenildi. Şunuň bilen birlikde, iki ýurduň arasynda diplomatik gatnaşyklaryň ýola goýulmagynyň 30 ýyllygyna gabatlap, birnäçe medeni çäreleri guramak meselesine üns berildi. 

5-nji oktýabrda DIM-niň binasynda ABŞ-nyň Döwlet sekretarynyň ýaraglara gözegçilik, barlag we berjaý etmek boýunça kömekçisiniň birinji orunbasary Pol Din bilen gepleşikler geçirildi. Onuň dowamynda häzirki döwrüň wehimlerine hem-de howplaryna garşy durmagyň, dürli halkara we sebit guramalarynyň ugry boýunça özara gatnaşyklary giňeltmegiň, howpsuzlyk ulgamynda ynanyşmak çärelerini pugtalandyrmagyň zerurdygy nygtaldy. Şol gün “Türkmenistan — ABŞ” işewürlik geňeşiniň sanly ulgam arkaly nobatdaky mejlisi geçirildi. Onuň dowamynda ýurdumyzyň ykdysadyýetiniň dürli ulgamlaryna köp ýyllaryň dowamynda oňyn goşant goşan amerikan kompaniýalary bilen ikitaraplaýyn söwda-ykdysady hyzmatdaşlygyň esasy ugurlary ara alnyp maslahatlaşyldy. Mejlisiň çäklerinde türkmen-amerikan hyzmatdaşlygynyň maýa goýum, maliýe-bank, oba hojalyk, nebitgaz, ulag-logistika we tehnologiýalar ugurlary boýunça sanly ulgam arkaly pudaklaýyn duşuşyklar geçirildi. 

6-njy oktýabrda Türkmenistanyň wekiliýeti Moskwa şäherinde geçirilen ikinji Hazar ykdysady forumyna gatnaşdy. Forumyň plenar mejlisinde söwda-ykdysady, durmuş-ynsanperwer, ekologiýa, energetika, syýahatçylyk, ulag-logistika, telekeçilik işi ulgamlarynda hyzmatdaşlygy ösdürmek bilen bagly meseleleriň giň gerimi ara alnyp maslahatlaşyldy. Forumyň çäklerinde Hazarýaka ýurtlaryň ugurdaş edaralarynyň möhüm meselelerini, şol sanda sebitde hukuk esaslaryny, howpsuzlygy hem-de durnuklylygy pugtalandyrmak meselelerini ara alyp maslahatlaşmak boýunça “tegelek stol” maslahatlary guraldy. 

7-nji oktýabrda DIM-niň binasynda Katar Döwletiniň Türkmenistandaky ilçihanasynyň işler wagtlaýyn ynanylan wekili Muhammed Meshel Al-Otaibi bilen geçirilen duşuşygyň dowamynda ikitaraplaýyn gatnaşyklaryň şertnama-hukuk binýadyny mundan beýläk-de kämilleşdirmegiň, söwda-ykdysady we maýa goýum ulgamlarynda hyzmatdaşlygy giňeltmegiň zerurdygy nygtaldy. 

Oktýabr aýynyň ikinji ongünlüginde Söwda-senagat edarasynyň sergiler zalynda ýurdumyzda giňden bellenilen Saglygy goraýyş we derman senagaty işgärleriniň gününe gabatlanyp geçirilen “Saglygy goraýyş, bilim we sport Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe” atly halkara serginiň we onuň çäklerindäki ylmy maslahatyň dabaraly açylyşy boldy. Ýurdumyzyň saglygy goraýyş ulgamynyň ösüş depginini, Türkmenistanyň lukmançylyk ylmynda we senagatynda, ilatyň saglygyny goramakda ýeten sepgitlerini, ägirt uly kuwwatyny, sanly bilimiň, innowasiýalaryň, öňdebaryjy tehnologiýalaryň ilerledilmegini, daşary ýurtly hyzmatdaşlaryň bu ulgamdaky işjeň gatnaşyklara barha artýan gyzyklanmalaryny beýan etmek çäräniň esasy maksady boldy. 

11-nji oktýabrda Söwda-senagat edarasynda Aşgabat şäherini “Dizaýn” ugry boýunça ÝUNESKO-nyň döredijilik şäherleriniň toruna girizmek boýunça amala aşyrylýan işleriň çäklerinde “Dizaýn — 2022” atly Aşgabat forumynyň we “Araçäksiz dizaýn” atly halkara serginiň açylyş dabarasy boldy. Söwda-senagat edarasynyň sergiler zalynda Türkmenistanyň ylmy we bilimi ösdürmek, medeniýet hem-de milli mirasy aýawly saklamak ulgamynda ÝUNESKO bilen köpugurly gatnaşyklaryny beýan edýän ekspozisiýalar, şol sanda çaphana önümleri, dokma we mebel önümleri, amaly-haşam sungatynyň önümleri, senetçileriň işleri, milli lybaslar, şaý-sepler, saz gurallary we köp sanly beýleki önümler görkezildi. 

11-nji oktýabrda DIM-niň binasynda Türki medeniýetiň halkara guramasynyň (TÜRKSOÝ) Baş sekretary Sultanbaý Raýew bilen geçirilen duşuşykda Türkmenistanyň bu gurama bilen türki dilli halklaryň, şol sanda türkmen halkynyň baý medeni mirasyny gorap saklamaga, öwrenmäge we dünýäde giňden wagyz etmäge gönükdirilen netijeli özara gatnaşyklary bellenildi. Dürli taslamalar, hususan-da, türkmeniň beýik şahyry Magtymguly Pyragynyň doglan gününiň 300 ýyllygyna bagyşlanan bilelikdäki çäreleri guramagyň mümkinçilikleri ara alnyp maslahatlaşyldy. 

12-nji oktýabrda Garaşsyz Döwletleriň Arkalaşygyna gatnaşyjy ýurtlaryň daşary işler ministrleriniň Geňeşiniň Astana şäherinde geçirilen nobatdaky mejlisiniň çäklerinde türkmen wekiliýetiniň Singapuryň kanselýariýa ministriniň ýolbaşçylygyndaky wekiliýetiň agzalary bilen duşuşygy boldy. Taraplar energetika, nebithimiýa, ulag, maýa goýumlar, oba hojalygy, bilim, täze tehnologiýalar ulgamlaryndaky ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygyň meselelerini, şeýle hem halkara meseleleri ara alyp maslahatlaşdylar. Iki ýurduň işewür toparlarynyň arasynda gatnaşyklary ýola goýmagyň zerurdygy nygtaldy. 

12 — 14-nji oktýabrda Lebap welaýatynyň Türkmenabat şäherinde “Senetçilik we amaly-haşam sungaty dünýä halklarynyň mirasynda” atly halkara festiwal geçirildi. Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň başlangyjy bilen guralan bu giň gerimli döredijilik çäresi milli medeniýetimiziň özboluşlylygyny, onuň döwlet ösüşindäki ornuny hem-de ägirt uly kuwwatyny açyp görkezdi. 

13-nji oktýabrda Türkmenistanyň Daşary işler ministrliginde Eýran Yslam Respublikasynyň Golestan welaýatynyň häkiminiň orunbasary Mohammad Dahnawi bilen geçirilen duşuşygyň dowamynda iki goňşy ýurduň sebitleriniň — Balkan hem-de Golestan welaýatlarynyň arasynda gatnaşyklary ösdürmek boýunça pikir alşyldy. Söwda-ykdysady, ulag-logistika, medeni-ynsanperwer ulgamlarda hyzmatdaşlygyň giňeldilmegine aýratyn üns berildi. Türkmeniň beýik şahyry Magtymguly Pyragynyň doglan gününiň 300 ýyllygynyň baýram edilmegine bagyşlanan bilelikdäki medeni çäreleri geçirmegiň wajypdygy bellenildi. 

13-nji oktýabrda Astana şäherinde geçirilen Aziýada özara gatnaşyklar we ynanyşmak çäreleri boýunça Maslahatyň VI sammitiniň işine türkmen wekiliýeti synçy derejesinde gatnaşdy, şeýle hem Birleşen Arap Emirlikleriniň energetika we infrastruktura ministri Suheil Al Mazrui bilen duşuşyk geçirildi. Onuň dowamynda ulag-logistika, söwda-ykdysady we maýa goýum ulgamlarynda hyzmatdaşlygy ösdürmegiň meseleleri ara alnyp maslahatlaşyldy. 

14-nji oktýabrda Astanada Türkmenistanyň Hökümet wekiliýetiniň agzalary gazagystanly kärdeşleri bilen birnäçe duşuşyklary we gepleşikleri geçirdiler. Olaryň gün tertibine iki döwletiň dürli ulgamlardaky, şol sanda energetika, nebitgaz we oba hojalygy ulgamlaryndaky hyzmatdaşlygynyň ileri tutulýan meseleleri girizildi. 

16-17-nji oktýabrda türkmen wekiliýetiniň Katar Döwletine iş saparynyň çäklerinde Katar Döwletiniň daşary işler boýunça döwlet ministri, Daşary işler ministrliginiň Baş sekretary, ýurduň Milli Olimpiýa komitetiniň prezidenti, Energetika ministrliginiň, Milli bankyň, Ösüş bankynyň, şeýle-de Ösüş gaznasynyň ýolbaşçylary bilen duşuşyklar geçirildi. Taraplar syýasy-diplomatik, söwda-ykdysady we medeni-ynsanperwer ulgamlarda, hususan-da, energetika, ulag, maýa goýum, maliýe-bank, sport ulgamlarynda ikitaraplaýyn gatnaşyklary giňeltmegiň meselelerini ara alyp maslahatlaşdylar. 

17 — 19-njy oktýabrda Türkmenistanyň wekiliýeti Duşenbe şäherinde geçirilen “Terrorçylyga garşy göreşmek we terrorçylyk hereketiniň öňüni almak üçin serhetleriň howpsuzlygy we serhet barlagy babatda halkara we sebit hyzmatdaşlygy” atly ýokary derejeli halkara maslahata gatnaşdy. Maslahatyň çäklerinde BMG-niň Baş sekretarynyň orunbasary, Terrorçylyga garşy göreşmek müdirliginiň başlygy Wladimir Woronkow hem-de Ýewropa Bileleşiginiň Merkezi Aziýa boýunça Ýörite wekili Teri Hakala bilen ikitaraplaýyn gepleşikler geçirildi. Olaryň barşynda köptaraplaýyn gatnaşyklaryň meselelerine garaldy. 

18-nji oktýabrda Ykdysady hyzmatdaşlyk boýunça türkmen-ýapon we ýapon-türkmen komitetleriniň başlyklarynyň sanly ulgam arkaly duşuşygy boldy. Duşuşykda söwda-ykdysady hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de giňeltmäge gönükdirilen anyk teklipler we innowasion taslamalar ara alnyp maslahatlaşyldy. Bellenilişi ýaly, komitetleriň işi iki ýurduň arasyndaky durnukly we uzak möhletleýin ykdysady hyzmatdaşlygyň möhüm guraly bolup durýar. Şunuň bilen baglylykda, taraplar infrastruktura ulgamynda hyzmatdaşlygyň “Ýol kartasyny” täzelemegiň, ony täze pikirler we möhüm taslamalar bilen baýlaşdyrmagyň meselelerine garadylar. 

20-nji oktýabrda Türkmenistanyň wekiliýeti Astana şäherinde ýapon tarapynyň başlangyjy boýunça “Merkezi Aziýa — Ýaponiýa” dialogynyň çäklerinde utgaşykly görnüşde geçirilen maslahata gatnaşdy. Onda özara gatnaşyklaryň, şol sanda sebit we halkara gün tertibiniň meseleleri boýunça hyzmatdaşlygyň möhüm ugurlary ara alnyp maslahatlaşyldy. 

23 — 27-nji oktýabr aralygynda ýurdumyzyň wekiliýeti “Merkezi Aziýa — Koreýa Respublikasy” hyzmatdaşlyk forumynyň 15-nji mejlisine gatnaşmak üçin Koreýa Respublikasyna iş saparyny amala aşyrdy. Onuň çäklerinde Koreýa Respublikasynyň Milli Assambleýasynyň Başlygy, daşary işler ministri, Pusan şäheriniň häkimi bilen duşuşyklar geçirildi. Şeýle hem foruma gatnaşyjy ýurtlaryň daşary syýasat edaralarynyň ýolbaşçylarynyň Koreýa Respublikasynyň Premýer-ministri Han Doksu bilen duşuşygy boldy. Gepleşikleriň dowamynda, şeýle-de 25-nji oktýabrda geçirilen forumda dürli ulgamlarda, şol sanda syýasy-diplomatik, söwda-ykdysady, medeni-ynsanperwer ulgamlarda, parlamentara ugur boýunça ikitaraplaýyn we köptaraplaýyn görnüşdäki özara gatnaşyklaryň oňyn ösüşi bellenildi. 

Hususan-da, energetika, ulag, aragatnaşyk, gämigurluşyk, suw we tokaý hojalygy, maglumat we sanly tehnologiýalar, ykdysady howpsuzlyk, syýahatçylyk, saglygy goraýyş, binagärlik, şähergurluşyk ýaly ulgamlarda hyzmatdaşlygy işjeňleşdirmek meseleleri ara alnyp maslahatlaşyldy. Mejlisiň jemleri boýunça daşary işler ministrleriniň Bilelikdäki Beýannamasy hem-de “Merkezi Aziýa — Koreýa Respublikasy” hyzmatdaşlyk forumynyň Sekretariatynyň 2023-nji ýyl üçin Iş meýilnamasy kabul edildi. Şeýle hem 2023-nji ýylda Türkmenistanyň bu formatda başlyklyk etmegi we indiki 16-njy forumy Aşgabatda geçirmek baradaky çözgüt kabul edildi. 

24 — 31-nji oktýabrda paýtagtymyzda Ýewropa Bileleşiginiň Türkmenistandaky Medeniýet hepdeligine bagyşlanan “Bitewülik köpdürlülikde” atly çäreler geçirildi. Ýurdumyzyň Medeniýet ministrliginiň goldaw bermeginde Ýewropa Bileleşiginiň Türkmenistandaky wekilhanasynyň Fransiýanyň, Germaniýanyň, Italiýanyň we Rumyniýanyň ilçihanalary bilen bilelikde guran döredijilik çäresi bu iri döwletara birleşik bilen netijeli gatnaşyklaryň pugtalandyrylýandygynyň subutnamasy boldy. 

25-nji oktýabrda Daşary işler ministrliginde “COP26-nyň” Ýewropa, Merkezi Aziýa, Türkiýe we Eýran boýunça sebitleýin ilçisi Dawid Moran bilen duşuşyk boldy. Ol howanyň üýtgemegi boýunça ýaşlar maslahatyna gatnaşmak üçin iş sapary bilen Aşgabada geldi. Taraplar Merkezi Aziýada howanyň üýtgemegi bilen baglanyşykly meseleler boýunça hyzmatdaşlygy işjeňleşdirmegiň zerurdygyny nygtap, daşky gurşawy goramak, ekologik howpsuzlyk we howanyň üýtgemegi boýunça sebit merkezlerini, bilelikdäki uzak möhletleýin maksatnamalary we taslamalary döretmek meselesine garadylar. Şeýle hem ýurdumyzyň ylmy jemgyýetçiliginiň wekilleriniň we britan hünärmenleriniň gatnaşmagynda ýöriteleşdirilen okuw maslahatlaryny, sapaklary geçirmek teklip edildi. 

26 — 28-nji oktýabrda Söwda-senagat edarasynda «Türkmenistanyň nebiti we gazy — 2022» atly XXVII halkara maslahat we sergi geçirildi. Çäre «Türkmengaz», «Türkmennebit» döwlet konsernleri, «Türkmengeologiýa» döwlet korporasiýasy tarapyndan Türkmen milli nebitgaz kompaniýasy (NaPeCo), Türkmenbaşydaky nebiti gaýtadan işleýän zawodlar toplumy, “Türkmen Forum” hojalyk jemgyýeti bilen hyzmatdaşlykda «Gaffney Cline» britan kompaniýasynyň goldaw bermeginde guraldy. 

Utgaşykly görnüşde geçirilen forum ýüzlerçe adamy, şol sanda 45-e golaý daşary ýurtdan wekilleri bir ýere jemledi. Olar ýangyç-energetika toplumynda halkara, sebit we ýurt derejesinde senagatyň geljekki strategiýasyny kemala getirmäge bagyşlanan prezentasiýalar, şeýle hem dünýäniň nebit bazaryndaky işleriň ýagdaýy, bu ulgamda marketing strategiýalary baradaky seljeriş-syn maglumatlary bilen tanyşdyryldy. 

27-28-nji oktýabrda Milli Geňeşiň Mejlisiniň Başlygynyň ýolbaşçylygyndaky Türkmenistanyň wekiliýeti Garaşsyz Döwletleriň Arkalaşygyna gatnaşyjy ýurtlaryň Parlamentara Assambleýasynyň Geňeşiniň Samarkant şäherinde geçirilen 54-nji mejlisine gatnaşdy. GDA ýurtlarynda saýlawlary we sala salşyklary kanunçylyk taýdan üpjün etmek we olara syn etmek mejlisde garalan esasy mesele boldy. 

27-nji oktýabrda ýurdumyzyň wekiliýeti Astana şäherinde geçirilen “Merkezi Aziýa — Ýewropa Bileleşigi” dialogynyň Liderleriniň birinji duşuşygyna gatnaşdy. Onuň jemleri boýunça Bilelikdäki Beýannama kabul edildi. Resminama laýyklykda, taraplar parahatçylygyň, howpsuzlygyň, demokratiýanyň we kanunyň hökmürowanlygynyň hatyrasyna bilelikdäki işe ygrarlydyklaryny tassykladylar. 

28-nji oktýabrda Astana şäherinde GDA ýurtlarynyň Hökümet Baştutanlarynyň Geňeşiniň nobatdaky mejlisi boldy. Onuň dowamynda taraplar Hyzmatlar bilen erkin söwda etmek, maýa goýum işini döretmek we amala aşyrmak hakynda Ylalaşygyň taslamasyny taýýarlamak meselesini ara alyp maslahatlaşdylar. Geňeşiň mejlisinde GDA edaralarynyň işiniň dürli ugurlary boýunça meseleleriň giň gerimine garaldy we 20-den gowrak resminama tassyklanyldy hem-de kabul edildi. 

Şeýlelikde, oktýabr aýynyň wakalary ýurdumyzyň ministrlikleriniň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň möhüm halkara başlangyçlary bilen baglylykda, öňde goýlan wezipeleri çözmek boýunça alyp baran yzygiderli işleriniň aýdyň beýany boldy. Şol başlangyçlar diňe bir biziň döwletimiziň däl, tutuş dünýäniň abadançylygynyň bähbidine halkara hyzmatdaşlygy işjeňleşdirmäge gönükdirilendir. 

(TDH)

Bu gün ýurdumyzda täze döwrüň ruhuna laýyklykda amala aşyrylýan giň möçberli özgertmeler döwletlilik esaslarymyzyň has-da pugtalandyrylmagyna gönükdirilendir. 22-nji oktýabrda Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowyň başlyklygynda geçirilen mejlisde döwlet dolandyryş ulgamyny kämilleşdirmek, welaýatlaryň etraplarynyň, şäherleriniň we obalarynyň dolandyryş-çäk birliklerine gaýtadan seretmek bilen bagly gelip gowşan köp sanly tekliplere garaldy. Bu teklipler oba ýerleriniň şäherleşme derejesiniň artmagyna, welaýatlaryň ösmegine, ýerli öz-özüňi dolandyryş edaralarynyň işiniň netijeliliginiň ýokarlanmagyna, degişli düzümleriň sazlaşykly işleriniň üpjün edilmegine giň mümkinçilikleri döreder. 

Häzirki wagtda eziz Watanymyz galkynyş döwrüni başdan geçirýär. «Galkynyş» düşünjesi mazmuny boýunça ýokary göterilişi, öňe ilerlemegi aňladýar. Galkynmak, ösmek, ösüşde täze menzilleri nazarlamak üçin ýurtda jemlenen tebigy, zähmet we maliýe serişdeleriniň tygşytly ulanylmagy, rejeli peýdalanylmagy zerur şertleriň biri. Hususan-da, dünýä ösüşiniň häzirki çylşyrymly şertlerinde ykdysady kuwwatymyzy mundan beýläk-de pugtalandyrmak üçin şol serişdeleri netijeli dolandyrmak meselesi strategik ähmiýete eýe. Şunuň bilen birlikde, ol dünýä jemgyýetçiligi tarapyndan ykrar edilen Durnukly ösüş maksatlarynyň üstünlikli amala aşyrylmagyna hem oňyn täsirini ýetirýär.  

Hemişe döwleti dolandyrmagyň netijeli usullarynyň gözleginde bolmak, ýurduň ösen derejesine laýyk gelýän dolandyryş mehanizmlerini ornaşdyrmak döwlet gurluşynyň kämilleşdirilmegine itergi bermek bilen bir hatarda, şeýle çemeleşmeler dünýä giňişliginde bolup geçýän üýtgeşmelere çalt uýgunlaşmaga hem mümkinçilik döredýär. Kämillik, goý, ol adam durmuşyna ýa döwlet gurluşyna degişli bolsun, tapawudy ýok, hemişe hil taýdan ösmegi aňladýar. Kämillige ymtylmak, hemişe özüňi taraşlap ýörmek — beýikleriň ýoly. Bu kanunalaýyklyk döwleti döwlet etmek, ony has netijeli dolandyrmak ugrunda edilýän irginsiz tagallalarda-da aýdyň ýüze çykýar. Şunda döwlet gurluşyny kämilleşdirmekde sebitleýin syýasata wajyp orun degişlidir. Bu syýasatyň oýlanyşykly alnyp barylmagy bolsa sebitleriň, ahyrky netijede, ýurduň ykdysady kuwwatynyň artmagyna, durnukly ösüşiň gazanylmagyna şert döredýär.  

Sebitleriň gyradeň ösüşini gazanmak häzirki wagtda ýurdumyzda amala aşyrylýan döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň biridir. Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe sebitleriň durmuş-ykdysady ýagdaýynyň düýpli özgerdilmegine aýratyn üns berilmegi, ilkinji nobatda, olaryň bitewi ykdysady ulgamyň aýratyn düzümleri bolup durýandygy, sebitleriň her biriniň ykdysady deňagramlylygy we durnuklylygy üpjün etmekde tutýan ornunyň uludygy bilen baglydyr. «Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy: Türkmenistany 2022 — 2052-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Milli maksatnamasy», «Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2022 — 2028-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasy», «Türkmenistanyň Prezidentiniň obalaryň, şäherçeleriň, etraplardaky şäherleriň we etrap merkezleriniň ilatynyň ýaşaýyş-durmuş şertlerini özgertmek boýunça 2028-nji ýyla çenli döwür üçin Milli maksatnamasy» sebitleriň döwrebap ösüşini üpjün etmäge gönükdirilip, bu maksatnamalaryň çäklerinde welaýatlaryň şäherlerini we obalaryny ösdürmek babatda zerur işler alnyp barylýar. Sebitleriň ösüşini çaltlandyrmak şu günüň wajyp meseleleriniň biri bolmak bilen, ol ýurdumyzyň durmuş-ykdysady ösüşinde täze sepgitleriň gazanylmagyna mümkinçilik berýär. Häzirki wagtda Diýarymyzda sebitleri ösdürmek, ilatyň ýaşaýyş-durmuş şertlerini düýpli ýokarlandyrmak boýunça iri taslamalaryň birnäçesiniň amala aşyrylmagy durmuş-ykdysady öňegidişligi üpjün etmekde bu meseleleriň näderejede möhümdigini görkezýär.  

Gahryman Arkadagymyzyň başlyklygynda geçirilen mejlisde welaýatlaryň dolandyryş-çäk gurluşyny täze döwrüň ruhuna laýyklykda kämilleşdirmek bilen bagly garalan teklipleriň şu günki we geljekki ösüşimiz üçin wajyp bolup durýandygy aýratyn bellärliklidir. Bu mejlisde ýurdumyz boýunça dolandyryş-çäk gurluşyny kämilleşdirmegiň çäklerinde 6 etrap, 5 sany etrap hukukly şäher, 1 sany şäherdäki etrap, 2 şäherçe, 36 sany geňeşlik ýatyrylyp, 36 sany obany dolandyryş-çäk birlikleriniň sanawyndan aýyrmak boýunça garalan teklipler, ilkinji nobatda, adamlaryň durmuşy üçin has amatly şertleri döretmek, durmuş ulgamynyň netijeliligini pugtalandyrmak, zähmet gatnaşyklaryny oňyn düzgünleşdirmek maksadyndan ugur alýar. Dolandyryş-çäk birlikleri babatda amala aşyrylmagy meýilleşdirilýän özgertmeler sebitleriň netijeli dolandyrylmagyna, ykdysady mümkinçilikleriniň artdyrylmagyna, ilat üçin döwlet hyzmatlarynyň elýeterliliginiň ýokarlandyrylmagyna, senagatlaşdyrylmagyna, iri ilatly ýerleriň döredilmegine we ýerleri geljekde ösdürmek üçin amatly şertleriň üpjün edilmegine oňyn täsirini ýetirer. 

Döwlet býujeti ýurdumyzyň esasy maliýe resminamasy bolup, onuň serişdeleriniň rejeli ulanylmagy milli ykdysadyýetimiziň maliýe-ykdysady durnuklylygynyň pugtalandyrylmagyna ýardam berýär. Maliýe serişdeleriniň maksatlaýyn ulanylmagy, oňa döwrebap gözegçiligiň amala aşyrylmagy bolsa sebitleriň durmuş-ykdysady ösüşiniň ýokary depginde ilerledilmeginiň maliýe-ykdysady esaslaryny emele getirýär. Mejlisde beýan edilen teklipleriň amala aşyrylmagy, ykdysady hasaplamalara görä, jemi 28 million manat býujet serişdesiniň tygşytlanmagyny üpjün eder. Dolandyryş-çäk birlikleriniň kämilleşdirilmegi bilen baglylykda, ulanyşdan aýrylýan, ykdysadyýetimiz üçin goşmaça mümkinçilikleri emele getirýän ýerli dolandyryş, bilim, medeniýet we maliýe-ykdysady edaralarynyň binalaryny, desgalaryny netijeli peýdalanmak ýurdumyzyň ykdysady bähbitlerini has-da ýokarlandyrmaga goşmaça mümkinçilikleri döretmek bilen, Döwlet býujetiniň girdejileriniň artmagyna hem oňyn täsirini ýetirer.  

Gahryman Arkadagymyzyň tygşytlanan maliýe serişdelerini ýurdumyzyň durmuş ulgamyna, mekdepleriň we çagalar baglarynyň, saglyk edaralarynyň gurluşygyna, ösüp gelýän ýaş nesilleriň sazlaşykly ösüşiniň üpjün edilmegine gönükdirmegiň maksadalaýyk boljakdygy baradaky aýdan teklibi Diýarymyzda adam baradaky aladanyň döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugry bolandygynyň we häzirki döwürde-de şeýle bolmagynda galýandygynyň aýdyň görkezijisidir. Bu ýagdaý meýilleşdirilýän özgertmelerden garaşylýan netijeleriň ykdysady ähmiýetiniň mazmunyny emele getirýär. Döwlet gurluşyny kämilleşdirmek bilen bagly özgertmeler durnukly ösüş üçin ýurdumyzda bar bolan serişdeleriň we mümkinçilikleriň doly peýdalanylmagyny üpjün etmek bilen bir hatarda, durmuş-ykdysady ösüşiň möhüm görkezijileriniň biri bolan şäherleşme derejesiniň ýokarlanmagynyň hem çeşmesidir. Şoňa görä-de, mejlisde 6 oba şäherçe derejesini berip, 19 obany we 3 sany şäherçäni şäherlere birikdirmek bilen, iri dolandyryş-çäk birliklerini emele getirmek, 6 sany ilatly ýere oba derejesini bermek barada garalan teklipleriň durmuşa geçirilmegi tutuş jemgyýetçilik ösüşine ýardam berýän zerur şertleriň döredilmegine, hususan-da, oba we şäher ilatynyň durmuş şertleriniň deňeçerleşmegine, merkezden uzakda ýerleşýän ilatly nokatlaryň döwrebap derejede ösdürilmegine ýardam eder.  

Ykdysady ulgamyň netijeliligi köp derejede öndüriji güýçleriň, şol sanda işçi güýjüniň hiline baglydyr. Şunda döwlet syýasatynda adam maýasynyň ösüşine aýratyn ähmiýet berilmegi şu günki we geljekki ösüşleriň binýady bolup durýar. Dolandyryş-çäk birlikleriniň kämilleşdirilmeginiň giň möçberli işlere badalga bermek bilen, sebitleriň öndüriji güýçleriniň toplumlaýyn ösüşiniň gazanylmagyna we senagatlaşma derejeleriniň ýokarlandyrylmagyna, iri döwrebap kärhanalaryň giň gerimde döredilmegine hem mynasyp goşant goşjakdygyny ynamly aýdyp bolar.  

Maýagözel BABAÝEWA,

Türkmenistanyň Zähmet we ilaty durmuş taýdan goramak ministrliginiň Zähmet gory we iş üpjünçilik müdirliginiň başlygynyň orunbasary, ykdysady ylymlaryň kandidaty.

Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe hormatly Prezidentimiziň taýsyz tagallalarynyň, öňdengörüjilikli ykdysady syýasatynyň üstünlikli durmuşa geçirilmeginiň netijesinde ýurdumyz ösüşleriň täze belentliklerine çykýar. Dünýä ykdysadyýetinde çylşyrymly ýagdaýlaryň ýüze çykmagyna garamazdan, milli ykdysadyýetimizde jemi içerki önümiň 6,2  göterim derejede ösmeginiň üpjün edilmegi, daşary ykdysady söwda dolanyşygynyň yzygiderli artmagy, ykdysadyýetiň pudaklaryna gönükdirilýän maýa goýumlaryň durnukly artdyrylyp, netijeli özleşdirilmegi munuň aýdyň şaýadydyr. Bu babatda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow şu ýylyň 10-njy oktýabrynda geçiren Türkmenistanyň Ministrler Kabinetiniň giňişleýin mejlisinde aýratyn belläp geçdi. Ýurdumyzda durmuş-ykdysady taýdan şeýle ýokary depginde durnukly hem ygtybarly ösüşleriň gazanylmagy bolsa Arkadagly Serdarymyzyň alyp barýan döwlet syýasatynyň mizemez, berk hem durnukly binýada eýedigine doly şaýatlyk edýär.  

Hormatly Prezidentimiziň parasatly baştutanlygynda ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmekde gazanýan ähli üstünliklerimiz halkymyzyň bolelin, eşretli durmuşda ýaşamagyny üpjün etdi. Muny bolsa geçen döwürleriň, şeýle hem şu ýylyň dokuz aýynyň jemleri boýunça berlen maglumatlardan hem görmek bolýar. Şu ýylyň dokuz aýynyň jemleri boýunça ýurdumyzda bölek satuw haryt dolanyşygy geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende 10,5 göterim ýokarlandy. Bu bolsa ýurdumyzyň bazarlarynda halkyň isleg bildirýän harytlarynyň bahalarynyň elýeterli bolup durýandygynyň, ilatyň girdejileriniň bolsa yzygiderli ýokarlanýandygynyň aýdyň subutnamasydyr.  

Ýurdumyz nebitiň we gazyň ägirt uly gorlaryna eýedir. Şonuň üçin ýurdumyzda ýangyç-energetika toplumy milli ykdysadyýetimiziň binýadyny emele getirýän pudakdyr. Bu pudagy ösdürmek babatda gysga döwrüň içinde asyrlara barabar işler durmuşa geçirildi. Netijede, pudakdaky gazanylan üstünliklerimiz milli ykdysadyýetimiziň maliýe babatda binýadyny berkitmäge, uly möçberde maýa goýum taslamalaryny durmuşa geçirmäge şertleri döretdi. Innowasiýalara we kämil tehnologiýalara esaslanýan we ýokary hilli, dünýä bazarlarynda bäsdeşlige ukyply harytlary öndürýän ençeme senagat kärhanalaryny gurmaga, bazar gatnaşyklarynyň giň gerim bilen ösýän şertlerinde ilatyň durmuş taýdan goragyny üpjün etmäge mümkinçilik berdi.  

Häzirki döwürde ýurdumyzyň ýangyç-energetika toplumyny innowasion tehnologiýalar esasynda ösdürmek, toplumyň önümleriniň dünýä bazarlaryna eksport edilişini artdyrmak, esasan hem, tebigy gazyň dünýä bazarlaryna çykarylyşyny artdyrmaga mümkinçilik berýän turbageçirijileriň düzümlerini diwersifikasiýalaşdyrmak mümkinçilikleri örän uludyr. Häzirki wagtda Arkadagly Serdarymyzyň baştutanlygynda daşary ýurt maýalaryny çekmek, içerki mümkinçiliklerimizi netijeli ulanmak babatda giň gerimli işler üstünlikli amala aşyrylýar. Türkmenistan — Owganystan — Pakistan — Hindistan gaz geçirijisiniň taslamasynyň batly depginlerde gurulmagy munuň aýdyň mysalydyr. Gaz geçirijiniň taslamasynyň ägirt uly geoykdysady we geosyýasy ähmiýeti bardyr. Taslamanyň durmuşa geçirilmegi türkmen gazyny Günorta Aziýanyň iri döwletlerine uzak möhlet bilen ibermäge mümkinçilik döreder, Owganystanyň, Pakistanyň we Hindistanyň durmuş-ykdysady ösüşine uly ýardam eder, şeýle hem tutuş sebitde parahatçylygy, howpsuzlygy pugtalandyrmak, ykdysady söwda gatnaşyklaryny ösdürmek üçin kuwwatly esas bolar.  

Ýurdumyz örän amatly ýerde, ýagny Merkezi Aziýanyň üstünden geçýän sebit we sebitara ulag ýollarynyň hem-de aragatnaşyk geçelgeleriniň çatrygynda ýerleşýär. Ýurdumyzda sebitara we halkara ähmiýetli ulag we aragatnaşyk ulgamyny ösdürmek, iri maýa goýum taslamalary amala aşyrmaga mümkinçilik berýär. Hormatly Prezidentimiziň taýsyz tagallalary bilen Demirgazyk — Günorta we Gündogar — Günbatar ugurlary boýunça üstaşyr ýük geçelgeleriniň mümkinçiliklerini ulanmak babatda ägirt uly işler durmuşa geçirilýär. Bu bolsa diňe bir milli ykdysadyýetimiziň gülläp ösmegi üçin uly itergi bermek bilen çäklenmän, eýsem, dünýäniň sebitleriniň we yklymlarynyň arasyndaky ykdysady-söwda gatnaşyklarynyň has giň gerim bilen ösmegine uly ýardam edýär. Şunuň bilen birlikde, ýurdumyzyň Demirgazyk — Günorta we Gündogar — Günbatar ugurlary boýunça üstaşyr ýük daşamak kuwwatyny artdyrmak, ulag-logistika ulgamyny ösdürmek mümkinçilikleri çäksiz uludyr. Mümkinçilikleriň işjeň ulanylmagy tutuş sebitiň hem yklymyň ýurtlarynyň ykdysadyýetiniň durnukly ösmegine uly itergi berer.  

Hormatly Prezidentimiziň parasatly, öňdengörüjilikli döwlet syýasatynyň üstünlikli durmuşa geçirilmegi netijesinde mähriban halkymyz eşretli, asuda hem abadan durmuşa eýe boldy, obadyr şäherlerimiz günsaýyn gözelleşip, ata Watanymyzyň at-abraýy Arşa göterildi. Bu ajaýyp üstünliklerimiziň sakasynda durýan Gahryman Arkadagymyzyň, Arkadagly Serdarymyzyň janlarynyň sag, belent başlarynyň aman bolmagyny, il-ýurt bähbitli alyp barýan işleriniň rowaç bolmagyny tüýs ýürekden arzuw edýäris. 

Gulgeldi GULGELDIÝEW,

Aşgabat gurluşyk orta hünär okuw mekdebiniň direktory, Türkmenistanyň at gazanan bilim işgäri, Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisiniň deputaty.

Aşgabat, 2-nji noýabr (TDH). Şu gün Türkmenistanyň Prezidenti, ýurdumyzyň Ýaragly Güýçleriniň Belent Serkerdebaşysy Serdar Berdimuhamedow Döwlet howpsuzlyk geňeşiniň nobatdaky mejlisini geçirdi. Onda şu ýylyň on aýynda harby we hukuk goraýjy edaralaryň alyp baran işleriniň netijelerine garaldy. Şeýle-de mejlisiň gün tertibine garaşsyz döwletimizde howpsuzlygy hem-de asudalygy üpjün etmek, Ýaragly Güýçleriň maddy-enjamlaýyn binýadyny pugtalandyrmak, olaryň işini mundan beýläk-de kämilleşdirmek boýunça öňde durýan wezipeler bilen baglanyşykly möhüm meseleler girizildi. 

Ilki bilen, Döwlet howpsuzlyk geňeşiniň sekretary, goranmak ministri B.Gündogdyýew çykyş edip, ýanwar — oktýabr aýlarynda geçirilen işler, ýolbaşçylyk edýän düzümlerinde sanly ulgamy ornaşdyrmak, serkerdeler düzüminiň hünärini ýokarlandyrmak, Ýaragly Güýçler üçin ýokary derejeli işgärleri taýýarlamak, harby gullukçylaryň durmuş meselelerini çözmek boýunça amala aşyrylan toplumlaýyn çäreler barada hasabat berdi. 

Baş prokuror S.Mälikgulyýew 2022-nji ýylyň on aýynda ýolbaşçylyk edýän düzüminde ýerine ýetirilen işler, ähli ugurlarda kanunylygyň berk we takyk berjaý edilmegine gözegçilik etmek boýunça amala aşyrylan çäreler barada hasabat berdi. Şeýle-de hormatly Prezidentimiziň tabşyrygy boýunça kadalaşdyryjy hukuk namalarynyň düzgünleriniň berjaý edilişine geçirilen barlaglaryň netijeleri barada habar berildi. 

Soňra içeri işler ministri M.Hydyrow ýylyň başyndan bäri ýolbaşçylyk edýän gulluklary tarapyndan amala aşyrylan işleriň netijeleri, hukuk düzgün bozulmalarynyň öňüni almak, ýurtda jemgyýetçilik düzgün-tertibini saklamak, ýangyn howpsuzlygyny üpjün etmek, ýol-ulag hadysalarynyň öňüni almak boýunça görlen çäreler barada hasabat berdi. Şeýle-de ýolbaşçylyk edýän düzümleriniň işine öňdebaryjy tehnologiýalary ornaşdyrmagyň barşy barada hasabat berildi. 

Ýokary kazyýetiň başlygy G.Ussanepesow hasabat döwründe ýolbaşçylyk edýän düzümlerinde alnyp barlan işleriň netijeleri, kazyýet ulgamyny ösdürmek maksatnamasynyň durmuşa geçirilişiniň barşy, şeýle hem işgärleriň netijeli gulluk etmekleri üçin döredilýän şertler barada hasabat berdi. 

Soňra milli howpsuzlyk ministri G.Annaýew on aýda alnyp barlan işleriň netijeleri, ýurtda amatly jemgyýetçilik ýagdaýyny saklamak, ýolbaşçylyk edýän düzümleriniň işine sanly ulgamy ornaşdyrmak boýunça görlen anyk çäreler barada hasabat berdi. 

Döwlet serhet gullugynyň başlygy Ý.Nuryýew hasabat döwründe alnyp barlan işleriň netijeleri, Watanymyzyň mukaddes araçäkleriniň ygtybarly goragyny üpjün etmek, serhet galalaryny döwrebaplaşdyrmak hem-de işgärler düzümini pugtalandyrmak boýunça durmuşa geçirilen toplumlaýyn çäreler barada hasabat berdi. 

Soňra adalat ministri M.Taganow şu ýylyň ýanwar — oktýabr aýlarynda milli kanunçylyk binýadyny döwrüň talaplaryna laýyk getirmek, raýatlaryň hukuk taýdan düşünjeliligini ýokarlandyrmak, türkmenistanlylara hukuk kömegini bermek boýunça görlen çäreler barada hasabat berdi. 

Döwlet gümrük gullugynyň başlygy M.Hudaýkulyýew şu ýylyň on aýynda alnyp barlan işleriň netijeleri, şeýle-de üstaşyr ýükler bilen birlikde, Türkmenistanyň serhedinden geçýän ýük akymlarynyň artmagy bilen baglylykda, edaranyň işlerini döwrüň talaplaryna laýyklykda guramak üçin görülýän çäreler barada hasabat berdi. 

Soňra Döwlet migrasiýa gullugynyň başlygy N.Atagaraýew edaranyň işini kämilleşdirmäge, sanly ulgamy we döwrebap usullary ornaşdyrmaga, işgärler bilen üpjünçiligi berkitmäge gönükdirilip, bu düzümi mundan beýläk-de ösdürmek boýunça ýylyň başyndan bäri durmuşa geçirilen toplumlaýyn çäreler barada hasabat berdi. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow hasabatlary diňläp, diňe goranyş häsiýetine eýe bolan Harby doktrina laýyklykda, ýurdumyzyň Ýaragly Güýçleriniň maddy-enjamlaýyn binýadynyň yzygiderli berkidilýändigini, iň häzirki zaman tehnikalarynyň we enjamlaryň satyn alynýandygyny, serkerdeleriň, esgerleriň söweşjeň taýýarlygynyň ýokarlanýandygyny nygtady. Munuň özi Milli goşunymyzyň harby kuwwatynyň, harby gullukçylaryň söweşjeň ussatlygynyň gözden geçirilişi bolup durýan bilelikdäki görkezme-taktiki okuwlaryň barşynda-da ýüze çykýar. Görülýän ähli anyk çäreler Watanymyzyň howpsuzlygyny, onuň mukaddes serhetleriniň goralmagyny üpjün etmäge gönükdirilendir diýip, döwlet Baştutanymyz sözüni dowam etdi hem-de harby we hukuk goraýjy edaralaryň öňünde durýan möhüm wezipelere ünsi çekdi. Işgärler bilen üpjünçiligi pugtalandyrmagyň, harby gullukçylaryň hünär başarnyklaryny yzygiderli ýokarlandyrmagyň, harby we hukuk goraýjy edaralaryň şahsy düzüminiň arasynda watançylyk-terbiýeçilik çärelerini guramagyň zerurdygyny aýdyp, ýurdumyzyň Ýaragly Güýçleriniň Belent Serkerdebaşysy goranmak ministrine, Döwlet howpsuzlyk geňeşiniň sekretaryna birnäçe anyk tabşyryklary berdi. 

Döwlet Baştutanymyz Serdar Berdimuhamedow hukugy goramagyň hem-de kanunylygy üpjün etmegiň möhüm döwlet edarasy hökmünde prokuraturanyň eýeleýän ornuny belläp, bu edaranyň işgärleriniň üstlerine ýüklenilen wezipeleri ýerine ýetirmäge jogapkärli çemeleşmelidiklerini, giň dünýägaraýşa we öňdebaryjy tehnologiýalar bilen işlemek başarnygyna eýe bolmalydyklaryny nygtady. Hormatly Prezidentimiz sanly ulgamy işjeň ulanmak arkaly bu edaranyň işini kämilleşdirmek baradaky meseleleri hemişe üns merkezinde saklamagy tabşyryp, Baş prokurora anyk görkezmeleri berdi. 

Türkmenistanda kanunçylygyň we hukuk düzgün-tertibiniň berjaý edilişine gözegçilik etmegiň zerurdygyna aýratyn üns çekildi. Şunuň bilen birlikde, paýtagtymyzda hem-de welaýatlarda ulag serişdeleriniň sazlaşykly hereketiniň üpjün edilmeginiň, ähli edaralarda ýangyn howpsuzlygynyň düzgünleriniň berjaý edilişine yzygiderli barlaglary geçirmegiň wajypdygy bellenildi. Işlemegiň häzirki zaman guramaçylyk görnüşlerini, IIM-niň hemme düzüm bölümlerinde sanly ulgamy ulanmak, işgärleriň hünär derejesini yzygiderli ýokarlandyrmak öňde durýan işleriň möhüm ugurlarynyň hatarynda çykyş edýär diýip, ýurdumyzyň Ýaragly Güýçleriniň Belent Serkerdebaşysy aýtdy hem-de içeri işler ministrine degişli görkezmeleri berdi. 

Mejlisiň dowamynda döwlet Baştutanymyz kazyýet ulgamynda durmuşa geçirilýän özgertmeleriň ähmiýetine ünsi çekdi. Öňde durýan wezipeleri üstünlikli çözmek üçin täzeçil tehnologiýalary ulanmak arkaly, kazyýet edaralarynyň işgärleriniň hünär başarnyklaryny kämilleşdirmek boýunça okuw maslahatlaryny guramak zerur diýip, Ýaragly Güýçleriniň Belent Serkerdebaşysy edaranyň ýolbaşçysyna degişli tabşyryklary berdi. 

Syýasy durnuklylyk, halkymyzyň mizemez agzybirligi we jebisligi, parahatçylykly, döredijilikli zähmeti Watanymyzyň düýpli özgertmeler ýoly bilen üstünlikli öňe ilerlemeginiň kesgitleýji şerti bolup durýar. Milli howpsuzlyk ministrliginiň alyp barýan işleriniň ileri tutulýan ugry ýurda häzirki zamanyň ählumumy howplarynyň aralaşmagyna ýol bermezlikden ybaratdyr diýip, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow bu düzümiň ýolbaşçysyna ýurdumyzda howpsuzlygy, jemgyýetde abadançylygy, hukuk tertibini üpjün etmek üçin beýleki hukuk goraýjy edaralar bilen ýakyn gatnaşyklary saklamagy tabşyrdy. 

Ýurdumyzyň Ýaragly Güýçleriniň Belent Serkerdebaşysy Döwlet serhet gullugynyň üstüne ýüklenilen wezipeleriň möhümdigine ünsi çekdi. Döwletimiz bu düzümiň maddy-enjamlaýyn binýadyny pugtalandyrmak meselelerine hemişe goldaw berýär diýip, döwlet Baştutanymyz şahsy düzümiň söweşjeň, beden, hünär taýýarlyk derejesini ýokarlandyrmagy hemişe gözegçilikde saklamagy tabşyrdy. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow hukuk özgertmeleriniň möhüm ugurlary barada aýdyp, ýurdumyzyň kanunçylygyny seljermelidigini hem-de hereket edýän kanunlara üýtgetmeleri we goşmaçalary girizmek hakynda teklipleri taýýarlamalydygyny nygtady. Kabul edilýän kadalaşdyryjy resminamalar barada ilat arasynda düşündiriş häsiýetli çäreleri talabalaýyk derejede geçirmeli diýip, ýurdumyzyň Ýaragly Güýçleriniň Belent Serkerdebaşysy belledi hem-de adalat ministrine anyk görkezmeleri berdi. 

Döwlet Baştutanymyz ýurdumyzyň çäklerinden geçýän üstaşyr ulag geçelgeleriniň mümkinçiligini giňeltmek maksady bilen, Döwlet gümrük gullugynyň alyp barýan işleriniň ileri tutulýan ugurlaryny kesgitledi. Daşary döwletleriň ugurdaş düzümleri bilen hyzmatdaşlygy ösdürmek we öňdebaryjy tejribeleri öwrenmek möhümdir diýip, hormatly Prezidentimiz gullugyň ýolbaşçysyna öňde goýlan wezipeleri üstünlikli çözmek boýunça anyk tabşyryklary berdi. 

Ýurdumyzyň Ýaragly Güýçleriniň Belent Serkerdebaşysy Türkmenistanyň dünýä bileleşigi bilen oňyn gatnaşyklarynyň üstünlikli ösdürilýän häzirki döwründe Döwlet migrasiýa gullugynyň her bir işgäriniň möhüm borjunyň döwlet özygtyýarlylygynyň esaslaryny pugtalandyrmaga hemmetaraplaýyn ýardam bermekden ybaratdygyny belledi. Bu ulgamda dünýä tejribesiniň işjeň özleşdirilmegine, ýokary derejeli hünärmenleriň taýýarlanylmagyna, ýerine ýetirilýän migrasiýa hyzmatlarynyň hiliniň ýokarlandyrylmagyna aýratyn üns berilmelidir diýip, döwlet Baştutanymyz gullugyň ýolbaşçysyna anyk görkezmeleri berdi. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow mejlisi jemläp, Garaşsyz, Bitarap Watanymyzyň bitaraplyk hukuk derejesine pugta ygrarlydygyny nygtady. Şunuň bilen baglylykda, Türkmenistanyň dünýäniň ýurtlary we halklary bilen dostluk, hoşniýetli goňşuçylyk gatnaşyklaryny yzygiderli saklaýandygy bellenildi. Şu ýörelgelere esaslanyp, Harby doktrinamyz diňe goranyş häsiýetine eýedir, şoňa laýyklykda, harby we hukuk goraýjy edaralaryň düzümleri mundan beýläk-de yzygiderli kämilleşdiriler, Watanymyzyň goranyş ukyby pugtalandyrylar diýip, döwlet Baştutanymyz nygtady. Harby gullukçylaryň we olaryň maşgala agzalarynyň ýaşaýyş-durmuş, gulluk şertlerini yzygiderli gowulandyrmak boýunça mundan beýläk-de uly işleriň amala aşyryljakdygyna, serkerdeleriň netijeli işlemegi üçin giň mümkinçilikleriň dörediljekdigine aýratyn üns çekildi. 

 Döwlet howpsuzlyk geňeşiniň mejlisinde beýleki meselelere-de garalyp, olar boýunça degişli çözgütler kabul edildi. 

Mejlisiň ahyrynda Türkmenistanyň Prezidenti, ýurdumyzyň Ýaragly Güýçleriniň Belent Serkerdebaşysy Serdar Berdimuhamedow oňa gatnaşanlaryň ählisine berk jan saglyk, abadançylyk, halkymyzyň parahat we bagtyýar durmuşynyň bähbidine alyp barýan jogapkärli gulluklarynda uly üstünlikleri arzuw etdi.

Moskwa, 2-nji noýabr (TDH). Şu gün Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow Russiýa Federasiýasyna resmi saparynyň çäklerinde RF-niň Federal Ýygnagynyň Federasiýa Geňeşiniň umumy mejlisinde maksatnamalaýyn çykyş etdi hem-de Russiýanyň Federal Ýygnagynyň Döwlet Dumasynda duşuşyk geçirdi. 

Habar berlişi ýaly, dostlukly ýurduň paýtagtynda düýn Gahryman Arkadagymyzyň Russiýa Federasiýasynyň Federal Ýygnagynyň Federasiýa Geňeşiniň Başlygy Walentina Matwiýenko bilen duşuşygy boldy. Onda iki döwletiň ynsanperwer, jemgyýetçilik, medeni ulgamlarda gatnaşyklary ösdürmäge, ýurtlarymyzyň arasynda zenanlaryň we ýaşlaryň ugry boýunça gatnaşyklary ýola goýmaga mundan beýläk-de ýardam bermegi maksat edinýändikleri tassyklanyldy. Gazanylan ylalaşyklar soňky ýyllarda hil taýdan täze derejä çykarylan we häzirki döwrüň maksatlaryna, wezipelerine laýyk gelýän türkmen-rus strategik hyzmatdaşlygyny giňeltmekde şu gezekki saparyň möhüm ähmiýete eýedigine şaýatlyk edýär. Federasiýa Geňeşi bilen Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň arasynda Hyzmatdaşlyk boýunça parlamentara toparyny döretmek hakynda gol çekilen Ylalaşyk iki ýurduň kanun çykaryjy edaralarynyň arasyndaky hyzmatdaşlyga täze itergi bermäge gönükdirilendir. 

...Şu gün ir bilen Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygynyň awtomobil kerweni Russiýa Federasiýasynyň Federal Ýygnagynyň Federasiýa Geňeşiniň binasyna tarap ugrady. Merkezi girelgäniň öňünde hormatly Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedowy RF-niň Federal Ýygnagynyň Federasiýa Geňeşiniň ýolbaşçylary mähirli garşylaýarlar. 

Russiýa Federasiýasynyň Federal Ýygnagynyň Federasiýa Geňeşiniň Başlygy umumy mejlisi açyp, şu gün Federasiýa Geňeşinde Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy, Türkmenistanyň meşhur döwlet syýasy işgäri Gurbanguly Berdimuhamedowyň ýolbaşçylygynda Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň wekiliýetiniň saparda bolýandygyny aýtdy. Walentina Matwiýenkonyň belleýşi ýaly, Gurbanguly Berdimuhamedow üç gezek ýurduň Prezidenti wezipesine saýlanyldy. 2021-nji ýyldan bäri Türkmenistanyň parlamentiniň ýokarky palatasyna ýolbaşçylyk edýär, öz ýurdunda hem, onuň çäklerinden uzakda hem uly abraýdan peýdalanýar. Milletiň hemaýatkäri, öňbaşçysy diýen manyny özünde jemleýän Arkadag adyna resmi derejede eýe boldy. Arkadagyň parasatly baştutanlygynda beýleki halklar babatda türkmen milletine mahsus bolan parahatçylyk söýüjilik, hoşniýetlilik syýasaty üstünlikli durmuşa geçirilýär. Munuň özi hemişelik Bitaraplyk hukuk derejesine eýe bolan Türkmenistanyň daşary syýasat ugrunda öz beýanyny tapýar diýip, Russiýa Federasiýasynyň Federal Ýygnagynyň Federasiýa Geňeşiniň Başlygy sözüni dowam etdi. 

Soňky ýyllarda biziň kärdeşimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň başlangyjy bilen hem-de hut özüniň gatnaşmagynda köpugurly parlament gatnaşyklaryny pugtalandyrmak boýunça taslamalar örän ýokary derejä çykaryldy diýip, Walentina Matwiýenko aýtdy. Şu ýylyň maý aýynda Türkmenistanyň paýtagtynda Merkezi Aziýa döwletleriniň we Russiýa Federasiýasynyň Parlamentara forumynyň, şeýle hem “5+1” täze “Aşgabat görnüşinde” zenanlaryň dialogynyň uly üstünlik bilen geçirilendigine aýratyn üns çekildi. Bellenilişi ýaly, häzirki wagtda-da bu başlangyçlar işjeň durmuşa geçirilýär hem-de täze many-mazmuna eýe bolýar. 

Gurbanguly Berdimuhamedow Russiýanyň hakyky dostudyr hem-de rus-türkmen gatnaşyklarynyň ösdürilmegi ugrunda köp tagalla edýär we gujur-gaýratyny gaýgyrmaýar. Köp sanly ähmiýetli taslamalar Arkadagyň ady bilen baglanyşyklydyr, olaryň durmuşa geçirilmegi biziň ýurtlarymyzyň arasynda köpugurly hyzmatdaşlygy has-da berkitmäge mümkinçilik berdi diýip, Russiýa Federasiýasynyň Federal Ýygnagynyň Federasiýa Geňeşiniň Başlygy aýtdy. 

Bellenilişi ýaly, Russiýa Federasiýasynyň Prezidenti Wladimir Putiniň hormatly Arkadag Gurbanguly Berdimuhamedowy ýokary döwlet sylagy — IV derejeli “Watanyň öňünde bitiren hyzmatlary üçin” ordeni bilen sylaglamak hakyndaky çözgüdi Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň Başlygynyň strategik hyzmatdaşlygyň çuňlaşdyrylmagyna goşýan uly goşandynyň ykrarnamasy boldy. Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň Başlygynyň alyp barýan döwlet we jemgyýetçilik işiniň ýaş nesil üçin nusgalyk göreldedigini aýratyn belläp, Walentina Matwiýenko hormatly Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedowa söz berdi. 

Russiýa Federasiýasynyň kanun çykaryjy edarasynyň wekilleri Türkmenistanyň parlamentiniň ýokarky palatasynyň ýolbaşçysyny uly ruhubelentlik bilen garşylaýarlar. 

Gahryman Arkadagymyz Russiýa Federasiýasynyň Federal Ýygnagynyň Federasiýa Geňeşiniň Başlygyny hem-de Federasiýa Geňeşiniň agzalaryny mübärekläp, ilki bilen, Federasiýa Geňeşiniň Başlygy Walentina Matwiýenka Russiýa Federasiýasyna resmi sapar bilen gelmäge çakylygy hem-de RF-niň Federal Ýygnagynyň Federasiýa Geňeşiniň belent münberinde çykyş etmäge, ikitaraplaýyn parlamentara gatnaşyklary pugtalandyrmagyň geljegi barada pikir alyşmaga, kanun çykaryjylyk işi boýunça özara tejribe alyşmaga, halkara giňişlikdäki hyzmatdaşlygyň ugurlaryny kesgitlemäge döredilen mümkinçilik üçin aýratyn minnetdarlyk bildirdi. 

Çykyşyň meselelerine geçmezden ozal, Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy Walentina Matwiýenko, Federasiýa Geňeşiniň ähli agzalaryna hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň salamyny we üstünlikli işlemek baradaky arzuwlaryny ýetirdi. Bellenilişi ýaly, Türkmenistanyň Prezidenti şu ýylyň maý aýynda Aşgabatda üstünlikli geçen “Merkezi Aziýa — Russiýa” Parlamentara forumynyň dowamynda Russiýanyň wekiliýeti bilen bolan duşuşygy ýakymly duýgular bilen ýatlaýar, rus tarapynyň ikitaraplaýyn gatnaşyklaryň ösdürilmegine üýtgewsiz ygrarlydygyna ýokary baha berýär. 

Türkmenistanyň hem-de Russiýanyň kanun çykaryjy edaralarynyň ýakyn özara gatnaşyklary iki döwletiň arasyndaky toplumlaýyn hyzmatdaşlygy ösdürmegiň möhüm we aýrylmaz bölegidir. Soňky ýyllarda iki ýurduň parlamentleriniň bilelikdäki tagallalary netijesinde köp işler durmuşa geçirildi. Durnukly parlamentara dialog ýola goýuldy, hünär gatnaşyklarynyň gurallary işledildi, yzygiderli esasda wekiliýetler alşylýar diýip, Gahryman Arkadagymyz nygtady hem-de bu işi iki döwletiň halklarynyň arasyndaky özara düşünişmegi pugtalandyrmagyň möhüm we netijeli bölegi hasaplaýandygyny aýdyp, oňa ýokary baha berdi. 

Şunuň bilen baglylykda, Russiýanyň Federasiýa Geňeşiniň Başlygynyň iki ýurduň parlamentleriniň ýokarky palatalarynyň Başlyklarynyň orunbasarlarynyň derejesinde Hyzmatdaşlyk boýunça parlamentara toparyny döretmek baradaky teklibini Türkmenistanyň uly hormat bilen goldandygy hem-de ony iki tarapyň hem bähbidine laýyk hasaplaýandygy bellenildi. Türkmen-rus parlamentara gatnaşyklary sebit we ählumumy derejede parahatçylygyň hem-de durnuklylygyň pugtalandyrylmagyna uly goşant goşýar. Biziň parlamentarilerimiziň halkara forumlaryň işine gatnaşmagy syýasy, ykdysady, ynsanperwer hyzmatdaşlygyň üstünlikli alnyp barylmagy üçin amatly hukuk ýagdaýlaryny we şertlerini döretmäge gönükdirilendir, olaryň işi diplomatiýanyň ozaldan gelýän usullaryny baýlaşdyrýar. Parlament diplomatiýasy döwletara gatnaşyklaryň görnüşi bolup, dürli meseleleri syýasy-diplomatik usullar we serişdeler arkaly netijeli çözmäge mümkinçilik berýär. 

Çykyşynyň dowamynda Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy parlament diplomatiýasynyň halkara giňişlikde parahatçylygy, ynanyşmagy we açyklygy pugtalandyrmak işine uly goşant goşmaga, dünýäniň syýasy gün tertibine oňyn itergi bermäge, ykrar edilen halkara hukuk kadalarynyň, Birleşen Milletler Guramasynyň Tertipnamasynyň düzgünleriniň, esasy halkara ylalaşyklaryň we konwensiýalaryň ýoýulmagyna ýol bermezlige gönükdirilendigine ynam bildirdi. Şunuň bilen baglylykda, dürli ýurtlaryň kanun çykaryjy edaralarynyň arasyndaky hyzmatdaşlygyň, dünýäde döredilen parlament birleşikleriniň, ilkinji nobatda, olaryň iň irisiniň we abraýlysynyň — Parlamentara Birleşigiň orny ýokarlanýar diýip, hormatly Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedow aýtdy. 

Türkmenistanyň hem-de Russiýanyň wekilleri onuň işine işjeň gatnaşýarlar, häzirki döwrüň ösüşiniň möhüm meseleleri boýunça ylalaşykly çykyş edýärler diýip, Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy kanagatlanma bilen belledi we biziň ýurtlarymyzyň wekiliýetlerine bu düzümde şeýle hyzmatdaşlygy yzygiderli ösdürmegiň, halklarymyza taryhy taýdan mahsus binýatlaýyn gymmatlyklara we ýörelgelere laýyklykda, ileri tutulýan ugurlary kesgitlemegiň zerurdygyny nygtady. 

Populizm, gysga wagtlyk syýasy bähbitlere kowalaşmak, oňa köre-körlük bilen eýermek hiç haçan uzak möhletleýin geljekde döwlete-de, jemgyýete-de, peýda getirmändi diýip, hormatly Arkadagymyz aýtdy we şunuň bilen birlikde, elbetde, biz halkara parlamentarizmiň hem-de kanun çykaryjylygyň, hakykatdan-da, peýdaly tejribelerinden ýüz öwürmeli däldiris, olardan durmuş tarapyndan tassyklanan iň oňadyny almalydyrys diýip belledi. 

Häzirki günde Garaşsyz Döwletleriň Arkalaşygynyň Parlamentara Assambleýasynyň görnüşindäki gatnaşyklar uly ähmiýete eýe bolýar. Biziň pikirimizçe, bu geljegi örän uly ugur diýip, Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy Türkmenistanyň hem-de Russiýanyň wekilleriniň bu meýdançada bilelikdäki başlangyçlary bilen, ilkinji nobatda bolsa, gatnaşyjy döwletleriň arasyndaky hyzmatdaşlygyň hukuk binýadyny pugtalandyrmak, ynsanperwer, jemgyýetçilik, medeni hyzmatdaşlygy ösdürmek, zenanlaryň we ýaşlaryň ugry boýunça gatnaşyklary ýola goýmak meselelerinde başlangyçlar bilen çykyş etmelidiklerini belledi. 

Sebit we sebitara parlament forumlarynyň çäklerindäki bilelikdäki işimiz netijeli hyzmatdaşlygyň ýene-de bir görnüşidir. Şunuň bilen baglylykda, şu ýylyň maý aýynda Türkmenistanda üstünlikli geçen iki iri çäräniň — Merkezi Aziýa ýurtlarynyň we Russiýa Federasiýasynyň Parlamentara forumynyň hem-de Merkezi Aziýa döwletleriniň we Russiýanyň zenanlarynyň dialogynyň ähmiýeti bellenildi. Şunuň bilen birlikde, geçirilen maslahatlaşmalara, duşuşyklara we gepleşiklere ähli gatnaşyjylar tarapyndan ýokary baha berlendigi nygtaldy. Çärelere Walentina Matwiýenkonyň ýolbaşçylygyndaky rus wekiliýetiniň işjeň gatnaşygyny aýratyn belleýäris diýip, Gahryman Arkadagymyz munuň üçin Russiýanyň Federasiýa Geňeşiniň Başlygyna tüýs ýürekden minnetdarlyk bildirdi. 

Söwda-ykdysady ulgam Türkmenistanyň hem-de Russiýa Federasiýasynyň strategik hyzmatdaşlygynyň möhüm ugurlarynyň biridir. Şunuň bilen baglylykda, Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy ikitaraplaýyn haryt dolanyşygynyň oňyn ösüşini, eksport-import amallarynyň möçberiniň artýandygyny, türkmen we rus kompaniýalarynyň giň möçberli, uzak möhletleýin ykdysady taslamalary amala aşyrýandyklaryny belledi. Energetika, ulag, ýokary tehnologiýalar ulgamlary, senagat, söwda, oba hojalygy tagallalary birleşdirmegiň esasy ugurlarynyň hatarynda görkezildi. Häzirki günde ykdysadyýetiň şu we beýleki ugurlarynda Türkmenistanda täze önümçilik kuwwatlyklaryny döretmäge, ýollary we düzümleri gurmaga, dürli pudaklara innowasiýalary, täze tehnologiýalaryny ornaşdyrmaga gönükdirilen uly işler amala aşyrylýar. 

Biz hemişe Türkmenistan bilen Russiýa Federasiýasynyň arasynda söwda-ykdysady gatnaşyklaryň pugtalandyrylmagy, olara täze hil-häsiýetiň berilmegi, bu gatnaşyklaryň köpugurly ykdysady hyzmatdaşlyk derejesine çykarylmagy we şunda esasy ornuň maýa goýum, maliýe, tehnologiýa ugurlaryna degişli bolmagy ugrunda çykyş edýäris diýip, hormatly Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedow aýtdy. 

Biziň pikirimizçe, ýokarda agzalan wezipeleriň çözülmegine iki ýurduň parlamentarileri öz goşandyny goşmalydyrlar. Häzirki döwrüň ykdysady gatnaşyklaryny düzgünleşdirýän täze kanunlary kabul etmek, bu ugurda milli kanunçylyklarymyzy oýlanyşykly we deňagramly sazlaşdyrmak, ikitaraplaýyn ykdysady ylalaşyklary öz wagtynda tassyklamak, ykdysady taýdan kooperirleşmegiň meselelerine parlament derejesinde özara garamak türkmen-rus ykdysady gatnaşyklaryny mundan beýläk-de işjeňleşdirmek maksady bilen, biziň ýakyn wagtda garamaly meselelerimiziň diňe bir bölegidir diýip, Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy nygtady. Şunuň bilen baglylykda, parlamentarileriň bu ugurlardaky takyk we sazlaşykly işiniň türkmen hem-de rus taraplarynyň iki döwletiň arasyndaky däp bolan dostlugy, hyzmatdaşlygy pugtalandyrmak boýunça bilelikdäki tagallalarynyň möhüm bölegi boljakdygyna ynam bildirildi. 

Biziň şu günki duşuşygymyz Türkmenistanyň we Russiýanyň halklarynyň medeni-ynsanperwer gatnaşyklaryna gysgaça üns çekmäge oňyn mümkinçilik döretdi. Halklarymyzyň gadymy taryhy, medeni kökleriniň we dünýägaraýyşlarynyň umumylygy, parahatçylyk, hoşniýetlilik, adalatlylyk taglymlaryna esaslanýan däp-dessurlary köpugurly ikitaraplaýyn gatnaşyklary ösdürmek üçin berk binýatdyr. Medeniýetiň, sungatyň, ylmyň, bilimiň üsti bilen biz hyzmatdaşlygymyzyň strategiýasyny we mazmunyny baýlaşdyryp bileris diýip, Gahryman Arkadagymyz aýtdy hem-de häzirki pursatdan peýdalanyp, Türkmenistanda rus diline, edebiýatyna, rus halkynyň medeni we ruhy gymmatlyklaryna uly hormat goýulýandygyny aýratyn bellemek isleýärin diýip, sözüni dowam etdi. 

Şunuň bilen baglylykda, ýurdumyzda rus dilinde bilim berýän onlarça mekdebiň bardygy, A.S.Puşkin adyndaky umumybilim berýän türkmen-rus mekdebiniň hereket edýändigi, rus diliniň ähli orta we ýokary okuw mekdeplerinde okadylýandygy kanagatlanma bilen bellenildi. Häzirki wagtda Aşgabatda Rus drama teatrynyň taslamasynyň we gurluşygynyň üstünde işlenilýär, Türkmen-rus uniwersitetini döretmek bilen baglanyşykly meseleler ara alnyp maslahatlaşylýar. Şunuň bilen birlikde, şu belent münberden Russiýanyň çäklerindäki ýadygärliklerde, heýkel kompozisiýalarynda, edaralaryň atlarynda türkmen halkynyň beýik ogly, filosof, şahyr we akyldar Magtymguly Pyragynyň keşbiniň ebedileşdirilendigi üçin minnetdarlygymy beýan etmek isleýärin. 2024-nji ýylda Magtymguly Pyragynyň 300 ýyllygy belleniler diýip, Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy nygtady. 

Aýdylanlary nazara alyp, hormatly Arkadagymyz medeni-ynsanperwer ulgamda parlamentara gatnaşyklaryň mümkinçiligine garalmagyny maksadalaýyk hasaplaýandygyny, bu gatnaşyklaryň mazmunyny degişli orta möhletleýin toplumlaýyn maksatnamada beýan edip boljakdygyny belledi. Bu resminamany işläp taýýarlamak, iki ýurduň parlamentleriniň ýokarky palatalarynyň ugurdaş komitetlerine tabşyrmak teklip edildi. Şeýle hem Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy Türkmenistanyň we Russiýanyň parlamentarileriniň öz belent jogapkärçiliklerine düşünýän, hemme işlerini adamlaryň bähbidine gönükdirýän pikirdeşdiklerine ynam bildirdi. 

Parahatçylyk we ösüş, raýatlarymyzyň abadançylygy, adam kuwwatyny doly derejede açmak üçin şertleri döretmek, elbetde, Türkmenistanyň hem-de Russiýanyň halklarynyň hoşniýetli goňşuçylyk, dostluk gatnaşyklaryny mundan beýläk-de pugtalandyrmak biziň umumy maksatlarymyzdyr. Şunuň bilen bir hatarda, ýurtlarymyzyň arasyndaky ýakyn parlamentara dialogy mundan beýläk-de hemmetaraplaýyn goldamaga, özara düşünişmäge, kanun çykaryjylyk işi boýunça giňden tejribe alyşmaga ýardam bermäge ähli netijeli pikirleri we başlangyçlary höweslendirmäge taýýarlyk tassyklanyldy. Munuň özi Türkmenistanyň we Russiýanyň halklarynyň uzak möhletleýin bähbitlerine laýyk gelýär, döwletara hyzmatdaşlygyň strategiýasynyň möhüm bölegi bolup durýar. 

Çykyşynyň ahyrynda hormatly Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedow Walentina Matwiýenka, Russiýa Federasiýasynyň Federal Ýygnagynyň ýokarky palatasynyň ähli agzalaryna bu döredijilikli işe işjeň gatnaşandyklary we saldamly goşantlary üçin minnetdarlyk bildirdi. 

 Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň Başlygynyň çykyşy uly üns bilen diňlenildi. 

Soňra hormatly Arkadagymyzyň awtomobil kerweni Russiýanyň Federal Ýygnagynyň Döwlet Dumasynyň binasyna tarap ugrady. Esasy girelgäniň öňünde Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygyny Russiýa Federasiýasynyň Federal Ýygnagynyň Döwlet Dumasynyň Başlygy Wýaçeslaw Wolodin mähirli garşylaýar. Iki dostlukly ýurduň Döwlet baýdaklarynyň öňünde bilelikde surata düşmek dabarasyndan soňra, Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň Başlygynyň hem-de Russiýa Federasiýasynyň Federal Ýygnagynyň Döwlet Dumasynyň Başlygynyň arasynda gepleşikler geçirildi. 

Wýaçeslaw Wolodin hormatly Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedowy hem-de ýurdumyzyň wekiliýetiniň agzalaryny mübärekläp we olary Moskwada görmäge şatdygyny ýene bir gezek belläp, Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygynyň şu gezekki resmi saparynyň Döwlet Dumasynyň we Türkmenistanyň parlamentiniň arasynda özara gatnaşyklaryň parlament ugruny açýandygyny kanagatlanma bilen belledi. 

Nygtalyşy ýaly, milli parlamentiň ýolbaşçysynyň Döwlet Dumasynda taryhda ilkinji gezek geçirýän duşuşygy iki ýurduň parlamentara gatnaşyklarynyň ösdürilmegine kuwwatly itergi berer. Düýn Federasiýa Geňeşiniň Başlygy Walentina Matwiýenko bilen geçirilen gepleşikleriň hem-de kabul edilen çözgütleriň iki döwletiň kanun çykaryjy edaralarynyň arasynda hyzmatdaşlygy çuňlaşdyrmak, gatnaşyklaryň täze görnüşlerinden peýdalanmak üçin goşmaça mümkinçilikleri açar hem-de Russiýanyň we Türkmenistanyň mundan beýläk-de gülläp ösmegine ýardam berer. Şunuň bilen birlikde, Wýaçeslaw Wolodin hormatly Arkadagymyzyň döwletara strategik hyzmatdaşlygyň ösdürilmegine, parlamentara gatnaşyklaryň işjeňleşdirilmegine, iki halkyň dostlugynyň we özara düşünişmeginiň pugtalandyrylmagyna goşýan ägirt uly goşandyny belledi. 

 Soňra Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň Başlygyna söz berilýär. 

Hormatly Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedow Russiýa Federasiýasynyň Federal Ýygnagynyň Döwlet Dumasynyň Başlygy Wýaçeslaw Wolodini hem-de wekiliýetiň agzalaryny mübärekläp, iki ýurduň parlamentara gatnaşyklaryny pugtalandyrmagyň geljegi barada pikir alyşmaga, kanun çykaryjylyk işinde özara tejribe alyşmaga oňat esas bolýan mümkinçilige şatdygyny belledi. Federasiýa Geňeşinde düýn geçirilen gepleşikleriň netijeli häsiýeti, Federasiýa Geňeşiniň we Halk Maslahatynyň arasynda Hyzmatdaşlyk boýunça parlamentara toparyny döretmek hakynda Ylalaşyga gol çekilmeginiň taryhy ähmiýeti nygtaldy. 

Bu baradaky gürrüňiň dowamynda Türkmenistanyň başlangyjy boýunça we RF-niň howandarlygynda şu ýylyň maý aýynda Aşgabatda geçirilen «Merkezi Aziýa — Russiýa» birinji Parlamentara forumynyň hem-de Merkezi Aziýa döwletleriniň we Russiýanyň zenanlarynyň dialogynyň möhüm ähmiýetine aýratyn üns çekildi. 

Bellenilişi ýaly, kanun çykaryjylyk meselelerinde köp sanly çözgütleriň kabul edilmegi şu günki döwrüň talabydyr, munuň özi hukuk ulgamynda hyzmatdaşlygy giňeltmäge mümkinçilikleri açýar. Ikitaraplaýyn ykdysady hyzmatdaşlyk meselelerine hem-de taraplaryň her biriniň bähbitlerini hasaba almak bilen, dürli ugurlarda bar bolan mümkinçiliklere aýratyn üns çekildi. Şunda halklarymyzyň bähbidine bilelikdäki uly işleriň öňde durýandygy bellenildi. 

Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy ylym-bilim ulgamyny döwletara hyzmatdaşlygyň ileri tutulýan ugurlarynyň hatarynda görkezdi. Şunuň bilen baglylykda, ýurdumyzda mekdebe çenli çagalar edaralaryndan başlap, ýokary okuw mekdepleri tamamlanylýança rus diliniň öwrenilmegine uly üns berilýändigi aýdyldy. Arkalaşygyň döwlet Baştutanlarynyň şu ýylyň 14-nji oktýabrynda geçirilen sammitinde 2023-nji ýylyň GDA ýurtlarynda milletara gepleşik dili hökmünde “Rus diliniň ýyly” diýlip yglan edilendigini ýatladýarys. Şeýle-de hormatly Arkadagymyz Prezidentler Serdar Berdimuhamedowyň we Wladimir Putiniň çözgütlerine laýyklykda, geljek ýyl Türkmenistanda Türkmen-rus uniwersitetiniň düýbüniň tutuljakdygyny belledi. 

Sport ulgamy türkmen-rus gatnaşyklarynyň möhüm ugurlarynyň hatarynda kesgitlenildi. Şunuň bilen baglylykda, ýurdumyzda iri sport ýaryşlaryny geçirmek üçin häzirki zaman düzümlerini öz içine alýan uly mümkinçilikleriň bardygy aýdyldy. Mundan başga-da, ýaşlar syýasaty we gender deňligi ulgamyndaky mümkinçiliklere üns çekildi. 

Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy syýasy meseleler barada aýdyp, Türkmenistanyň Bitarap döwletdigini, onuň bu babatdaky hukuk derejesiniň Birleşen Milletler Guramasy tarapyndan iki gezek, 1995-nji ýylda hem-de 2015-nji ýylda ykrar edilendigini we saýlap alan ýoluna berk eýerýändigini nygtady. Biziň ýurdumyzyň strategik hyzmatdaşy bolan Russiýanyň ilkinjileriň hatarynda Milletler Bileleşiginiň bu çözgüdini goldandygyny aýdyp, hormatly Arkadagymyz munuň üçin rus tarapyna minnetdarlyk bildirdi. 

Çykyşynyň ahyrynda Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy şu günki duşuşygyň jemleriniň Türkmenistan bilen Russiýa Federasiýasynyň arasyndaky gatnaşyklaryň mundan beýläk-de ösdürilmegine hem-de pugtalandyrylmagyna, biziň halklarymyzyň arasyndaky dostluga, özara düşünişmäge ýardam berjekdigine ynam bildirdi. Hormatly Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedow myhmansöýerlik hem-de mähirli kabul edilendigi üçin rus tarapyna minnetdarlyk bildirip, bilelikdäki netijeli işi dowam etdirmäge pugta ygrarlydygyny tassyklady we Döwlet Dumasynyň ýolbaşçysyny özi üçin islendik amatly wagtda Türkmenistana sapar bilen gelmäge çagyrdy. 

Duşuşygyň dowamynda netijeli türkmen-rus gatnaşyklaryny okgunly ösdürmekde parlament diplomatiýasynyň eýeleýän möhüm orny nygtaldy. Iki ýurduň kanun çykaryjy edaralarynyň arasyndaky hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de işjeňleşdirmek, şeýle-de bilelikdäki çäreleri guramak arkaly tejribe alyşmak üçin uly mümkinçilikleriň bardygyna aýratyn üns çekildi. Taraplaryň pikirine görä, hukuk ulgamynda hyzmatdaşlygyň işjeňleşdirilmegi deňhukuklylyk, ynanyşmak, özara hormat goýmak ýörelgeleri esasynda ýola goýulýan ikitaraplaýyn gatnaşyklaryň pugtalandyrylmagyna ýardam bermelidir. 

Türkmenistanyň wekiliýetiniň sebitara hyzmatdaşlygyň möhüm ugurlaryna garamak üçin geçiriljek Hazarýaka döwletleriň parlament ýolbaşçylarynyň maslahatyna gatnaşmak mümkinçiligi ara alnyp maslahatlaşyldy. Şeýle-de özara gyzyklanma bildirilýän meseleleriň birnäçesi boýunça taraplaryň garaýyşlary beýan edildi. 

Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow we Russiýa Federasiýasynyň Federal Ýygnagynyň Döwlet Dumasynyň Başlygy Wýaçeslaw Wolodin hoşlaşanlarynda, netijeli we uzak möhletleýin hyzmatdaşlygy giňeltmäge, iki ýurduň halklarynyň abadançylygynyň bähbidine dostluk, ynanyşmak gatnaşyklaryny pugtalandyrmaga iki tarapyň hem ygrarlydygyny tassykladylar. 

 Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň Başlygynyň Russiýa Federasiýasyna resmi sapary dowam edýär.

Aşgabat — Moskwa, 1-nji noýabr (TDH). Şu gün Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow Russiýa Federasiýasyna resmi sapar bilen ugrady. Russiýa Federasiýasynyň Federal Ýygnagynyň Federasiýa Geňeşiniň Başlygy Walentina Matwiýenkonyň çakylygy boýunça amala aşyrylýan saparyň maksatnamasynyň çäklerinde Moskwada ikitaraplaýyn duşuşyklaryň birnäçesi meýilleşdirildi. Şol duşuşyklar parlamentara hyzmatdaşlygy, umuman, däp bolan dostlukly türkmen-rus gatnaşyklaryny mundan beýläk-de yzygiderli ösdürmäge ýardam etmelidir. 

Türkmenistan oňyn Bitaraplyk, parahatçylyk söýüjilik, hoşniýetli goňşuçylyk we özara bähbitli hyzmatdaşlyk ýörelgelerine esaslanýan daşary syýasy ugry durmuşa geçirmek bilen, parlament diplomatiýasynyň gurallaryndan netijeli peýdalanmaga hem uly ähmiýet berýär. Parlament diplomatiýasy bolsa döwletara, sebit we ählumumy derejede örän wajypdyr.  

Wekilçilikli we kanun çykaryjy edaralaryň ugry boýunça özara gatnaşyklar strategik häsiýete eýe bolan türkmen-rus hyzmatdaşlygynyň aýrylmaz bölegi bolup durýar. Şunuň bilen baglylykda, Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň we Mejlisiniň hem-de Russiýa Federasiýasynyň Federal Ýygnagynyň Federasiýa Geňeşiniň we Döwlet Dumasynyň arasynda ýola goýlan gatnaşyklaryň netijeli häsiýete eýedigini bellemek gerek. 

Moskwanyň “Wnukowo-2” Halkara howa menzilinde Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowy Russiýa Federasiýasynyň Federal Ýygnagynyň Federasiýa Geňeşiniň Başlygy Walentina Matwiýenko we beýleki resmi adamlar garşyladylar. 

Ýurtlarymyzyň arasynda parlamentleriň derejesindäki gatnaşyklar köptaraplaýyn esasda hem üstünlikli ösdürilýär. Şu ýylyň 12-nji maýynda Aşgabatda geçirilen Merkezi Aziýa döwletleriniň we Russiýa Federasiýasynyň birinji Parlamentara forumy bu ugurda hyzmatdaşlygy pugtalandyrmaga we ony täze many-mazmun bilen baýlaşdyrmaga itergi berdi. Şol forumy geçirmek başlangyjy Gahryman Arkadagymyza degişlidir. Bu möhüm duşuşygyň gün tertibine şu ugurdaky hyzmatdaşlygyň giň meseleleri girizildi, onuň ileri tutulýan maksatlary hem-de wezipeleri kesgitlenildi. Hut şonda parlamentara hyzmatdaşlygyň täze görnüşiniň esasy goýuldy. Ony “Aşgabat görnüşi” diýip atlandyrmak teklip edildi. Mundan başga-da, Türkmenistan bilen Russiýa halkara ugurdaş guramalaryň meýdançalarynda, hususan-da, Garaşsyz Döwletleriň Arkalaşygynyň Parlamentara Birleşiginiň we Parlamentara Assambleýasynyň çäklerinde işjeň gatnaşyk edýärler. 

Günüň ikinji ýarymynda Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň Başlygy Russiýa Federasiýasynyň Federal Ýygnagynyň Federasiýa Geňeşine tarap ugrady. Binanyň eýwanynda Gahryman Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedowy Russiýanyň parlamentiniň ýokarky palatasynyň Başlygy Walentina Matwiýenko mähirli mübärekledi. Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň Başlygy russiýaly kärdeşine gül dessesini gowşurdy. 

Iki ýurduň Döwlet baýdaklarynyň öňünde resmi surata düşmek dabarasy tamamlanandan soňra, Gahryman Arkadagymyz Hormatly myhmanlaryň kitabynda ýadygärlik ýazgy galdyrdy. 

Russiýa Federasiýasynyň Federal Ýygnagynyň Federasiýa Geňeşiniň Başlygy we Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň Başlygy iki ýurduň wekiliýetleriniň agzalary bilen tanyşýarlar. 

 Bu ýerde — binanyň eýwanynda türkmen-rus parlamentara hyzmatdaşlygyna bagyşlanan surat sergisi guraldy. 

Soňra Kabul edişlikler zalynda Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowyň Russiýa Federasiýasynyň Federal Ýygnagynyň Federasiýa Geňeşiniň Başlygy Walentina Matwiýenko bilen duşuşygy geçirildi. Duşuşyga iki ýurduň resmi wekiliýetleriniň agzalary gatnaşdylar. 

Russiýa Federasiýasynyň parlamentiniň ýokarky palatasynyň Başlygy Gahryman Arkadagymyzy ýene-de bir gezek tüýs ýürekden mübärekläp, Russiýa resmi sapar bilen gelmek baradaky çakylygy kabul edendigi hem-de Russiýa Federasiýasynyň Federal Ýygnagynyň Federasiýa Geňeşiniň umumy mejlisinde çykyş etmäge razylyk berendigi üçin hoşallyk bildirdi. 

Şeýle-de Walentina Matwiýenko Gahryman Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedowyň şu ýylyň maý aýynda türkmen paýtagtynda Merkezi Aziýa döwletleriniň we Russiýa Federasiýasynyň ýokary derejede guralan Parlamentara forumyny geçirmek, sözüň doly manysynda, parlament gatnaşyklarynyň täze görnüşini — “Aşgabat görnüşini” döretmek baradaky başlangyçlarynyň möhümdigini aýratyn belledi. Russiýa Federasiýasynyň parlamentiniň ýokarky palatasynyň Başlygynyň belleýşi ýaly, ol Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň Başlygy bilen Aşgabatda geçirilen duşuşygy hem-de mähirli kabul edilendigini kanagatlanma duýgusy bilen ýatlaýar. 

Nygtalyşy ýaly, şu gün Russiýa Federasiýasynyň Federal Ýygnagynyň Federasiýa Geňeşiniň we Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň Hyzmatdaşlyk boýunça parlamentara toparyny döretmek hakynda Ylalaşyga gol çekilmeginiň göz öňünde tutulmagy bu ulgamda özara gatnaşyklaryň täze hil derejesini, täze tapgyryny alamatlandyrýar. Şunuň bilen baglylykda, şu günki duşuşyk türkmen-rus gatnaşyklaryny ösdürmek babatda pikir alyşmak üçin oňat mümkinçilik berýär. 

Russiýa Federasiýasynyň parlamentiniň ýokarky palatasynyň ýolbaşçysy iki ýurduň strategik hyzmatdaşlygynyň özara hormat goýmak, birek-biregiň bähbitlerini nazara almak ýörelgelerine esaslanýan syýasy dialogyň örän durnuklylygy bilen tapawutlanýandygyny nygtady. Bu babatda, gürrüňsiz, Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň Başlygynyň hyzmaty örän uludyr. Ol Moskwa bilen Aşgabadyň arasyndaky dostlukly gatnaşyklary pugtalandyrmaga, dürli ugurlarda özara bähbitli hyzmatdaşlygy giňeltmäge uly üns berýär. Munuň özi umumy abadançylygyň, rowaçlygyň maksatlaryna laýyk gelýär. 

Russiýanyň Prezidentiniň Gahryman Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedowy Russiýa Federasiýasynyň ýokary döwlet sylagy — Russiýanyň IV derejeli “Watanyň öňünde bitiren hyzmatlary üçin” ordeni bilen sylaglamak hakyndaky çözgüdi bu bahasyna ýetip bolmajak goşandyň ykrarnamasydyr. Russiýa Federasiýasynyň Baştutanynyň ozal belleýşi ýaly, munuň özi Türkmenistanyň öňünde hem, Russiýanyň öňünde hem ägirt uly hyzmatlardyr diýip, Walentina Matwiýenko aýtdy we Gahryman Arkadagymyzy Moskwada görýändigine örän şatdygyny ýene-de bir gezek nygtady. 

Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow Russiýa Federasiýasynyň Federal Ýygnagynyň Federasiýa Geňeşiniň Başlygy Walentina Matwiýenko Moskwa gelmek baradaky çakylygy, hoşniýetlilik we myhmansöýerlik üçin minnetdarlyk bildirip, Russiýanyň wekiliýetiniň şu ýylyň maý aýynda Aşgabatda geçirilen Merkezi Aziýa döwletleriniň we Russiýanyň Parlamentara forumynyň hem-de zenanlaryň dialogynyň işine gatnaşmagynyň çäklerinde guralan duşuşygy mähirlilik bilen ýatlaýandygyny belledi. Şonda iki ýurduň kanun çykaryjy edaralarynyň arasynda hyzmatdaşlygyň barşy barada giňişleýin gürrüň edildi. 

Gahryman Arkadagymyz şeýle hem Walentina Matwiýenko Russiýa Federasiýasynyň ýokary döwlet sylagy — IV derejeli “Watanyň öňünde bitiren hyzmatlary üçin” ordeni bilen sylaglanmagy mynasybetli iberen gutlag haty üçin minnetdarlyk bildirdi. Russiýanyň Prezidentiniň bu çözgüdi däp bolan türkmen-rus dostlugynyň aýdyň nyşanyna, häzirki döwürde giň ugurlar boýunça okgunly ösdürilýän döwletara gatnaşyklaryň ýokary derejesiniň ykrarnamasyna öwrüldi. 

 Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň Başlygynyň nygtaýşy ýaly, parlamentara gatnaşyklar strategik türkmen-rus hyzmatdaşlygynyň yzygiderli ösdürilmegine, çuňňur taryhy, medeni we ynsanperwer aragatnaşyklary bilen birleşen halklarymyzyň arasyndaky dostlugy, özara düşünişmegi pugtalandyrmaga saldamly goşant goşýar. Iki ýurduň kanun çykaryjylarynyň gatnaşyklary, olaryň hünär derejesindäki we şahsy duşuşyklary yzygiderli häsiýete eýe bolup, döwletara hyzmatdaşlygyň tutuş toplumynyň aýrylmaz bölegine öwrülýär, biziň parlamentarilerimiziň möhüm halkara meseleler boýunça berk garaýyşlarynyň kemala gelmegine ýardam edýär. Şunuň bilen baglylykda, Gahryman Arkadagymyz rus tarapynyň Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň we Russiýa Federasiýasynyň Federal Ýygnagynyň Federasiýa Geňeşiniň parlamentara topary döretmek baradaky teklibini goldaýandygyny aýtdy we ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygyň many-mazmunyna laýyk gelýän bu başlangyjyň örän derwaýysdygyny nygtady. Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy türkmen tarapynyň bu babatda zerur bolan çözgütleri kabul edendigini aýdyp, toparyň agzalaryna üstünlikli we netijeli işlemegi arzuw etdi hem-de bu işe hemmetaraplaýyn goldaw berjekdigini tassyklady.  

Gahryman Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedow Türkmenistan bilen Russiýanyň parlamentara hyzmatdaşlygynyň formatynyň dürli wezipeleriň köpüsiniň çözülmegini göz öňünde tutýandygyny belläp, olaryň esasylary barada durup geçdi we parahatçylygyň, hyzmatdaşlygyň, özara düşünişmegiň guraly hökmünde parlament diplomatiýasynyň ähmiýetini nygtady. 

Dünýädäki ýagdaýyň çylşyrymlaşýan döwründe halkara hukugyň, BMG-niň Tertipnamasynyň ýörelgeleriniň berkarar bolmagynda, hukugyň inkär edilmegine, esasy halkara institutlaryň wezipeleriniň hem-de ygtyýarlyklarynyň ähmiýetiniň peseldilmegine garşy göreşmekde tagallalary birleşdirmek talap edilýär. Parlament diplomatiýasy häzirki döwürde parahatçylygyň, hyzmatdaşlygyň, özara düşünişmegiň guralyna öwrülmelidir. Onuň esasy maksady, many-mazmuny we wezipesi şundan ybaratdyr. Biziň işimiz hut şeýle görnüşde örän wajypdyr diýip, Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň Başlygy aýtdy we bu babatda taraplaryň işjeň, batyrgaý işlemelidigini, dünýädäki gapma-garşylyklary aradan aýyrmaga we olaryň öňüni almaga, garaýyşlaryň ýakynlaşmagynyň ýollaryny gözlemäge gönükdirilen täze pikirleri hem-de çemeleşmeleri teklip etmelidigini belledi. 

 Gahryman Arkadagymyz ýurtlarymyzdaky içerki syýasy durnuklylygy pugtalandyrmaga ýardam bermegi bilelikdäki işiň ileri tutulýan ugry hökmünde görkezdi. Ekstremizmiň we radikalizmiň ýüze çykmagyna, döwlet gurluşynyň bozulmagyna, kemsidilmegine synanyşyklara, jemgyýetçilik aňyna ýalan gymmatlyklaryň, pikirleriň ornaşdyrylmagyna garşy berk kanunçylyk böwetlerini goýmak zerurdyr. Şunuň bilen baglylykda, ýaşlar köpçüligine ýüzlenmek, sagdyn, döredijilikli pikirleri kemala getirmäge gönükdirilen düýpli düşündiriş işlerini geçirmek, ýetginjeklerde hem-de gyzlarda watançylyk, Watany söýmek, öz ýurduňa dahyllydygyňa buýsanmak duýgularyny terbiýelemek wajypdyr. Şunuň bilen baglylykda, Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy ýaşlaryň özara gatnaşyklarynyň gurallaryny döretmegi we netijeli ulanmagy, parlamentara gatnaşyklaryň bu ugrunyň uzak möhletli, yzygiderli häsiýete eýe bolmagyny üpjün etmegi teklip etdi. 

Munuň özi zenan parlamentarileriň işine, halkara gatnaşyklary ynsanperwerleşdirmek işinde olaryň uly mümkinçiliklerinden peýdalanmaga, gatnaşyklaryň hoşniýetli bolmagyny gazanmaga, şu dünýäde ýaşamaly geljekki nesiller barada alada etmäge hem degişlidir. Durnukly ösüş maksatlaryna ýetmekde biziň parlamentarilerimize uly we jogapkärli işler garaşýar diýip, Gahryman Arkadagymyz sözüni dowam etdi we azyk howpsuzlygy, ekologiýa, elýeterli lukmançylyk, bilim ýaly ugurlaryň olaryň hemişe üns merkezinde bolmaly wezipeleriň diňe bir bölegidigini nygtady. 

Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň Başlygynyň belleýşi ýaly, Türkmenistanyň we Russiýanyň halklary asyrlaryň dowamynda goňşy bolup ýaşaýarlar, bizi şahsy, maşgala, hünär aragatnaşyklarynyň giň gerimi baglanyşdyrýar. Biz bilelikde agyr synaglardan geçdik, bilelikde ajaýyp ýeňişleri we üstünlikleri gazandyk, halklarymyzyň her biriniň dürlüdigine, özboluşlydygyna garamazdan, olary pugta medeni gatnaşyklar, binýatlaýyn gymmatlyklar, ahlak ýörelgeleri we däp-dessurlar, döredijilik, Watana, mähriban ojaga bolan çäksiz söýgi, maşgala gymmatlyklarynyň mukaddesligi, beýleki halklara hormat-sarpa goýmak, adalatlylyk, raýdaşlyk, özara goldaw bermek ýaly duýgular birleşdirýär. 

Gahryman Arkadagymyz bu gymmatlyklary ösdürmegiň we pugtalandyrmagyň, düşnükli, ygtybarly kanunçylyk esaslaryny döretmegiň zerurdygyny nygtady. Şol kanunçylyk esaslary biziň garaýyşlarymyza, döwlet we jemgyýetçilik gurluşynyň nusgasyny erkin seçip almagymyza laýyklykda, öňe gitmegimiz üçin ygtybarly syýasy we ruhy esasy üpjün eder. Şunda medeniýet we bilim möhüm, belki-de, aýgytlaýjy şert bolup durýar. Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy bu ulgamlarda hyzmatdaşlygy pugtalandyrmak üçin parlament gurallaryny işjeň ulanmaga, has ysnyşykly medeni gatnaşyklar, bilelikdäki bilim maksatnamalaryny, taslamalaryny döretmek, Türkmenistanyň we Russiýanyň döredijilik hem-de ylmy intelligensiýasynyň arasynda hyzmatdaşlyk üçin şertleri kemala getirmäge çagyrdy. Şunuň bilen baglylykda, biziň buýsanmaga hem-de birek-birege teklip etmäge zatlarymyzyň bardygyna ynam bildirildi. 

 Gahryman Arkadagymyz Türkmenistanda Russiýa Federasiýasynyň Federal Ýygnagynyň Federasiýa Geňeşiniň Başlygynyň döwletara gatnaşyklary ösdürmäge we many-mazmun bilen baýlaşdyrmaga şahsy goşandyna ýokary baha berilýändigini nygtady, köp babatda onuň tagallalary netijesinde, türkmen-rus hyzmatdaşlygy okgunly ösdürilýär. Şunuň bilen baglylykda, Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow Walentina Matwiýenko tüýs ýürekden minnetdarlyk bildirip, ýurdumyzyň Russiýa bilen doganlyk we hoşniýetli goňşuçylyk gatnaşyklaryna ygrarlydygyny tassyklady. 

Russiýa Federasiýasynyň parlamentiniň ýokarky palatasynyň Başlygy çuň manyly çykyşy hem-de parlamentara gatnaşyklaryň geljegi barada aýdanlary üçin Gahryman Arkadagymyza hoşallyk bildirip, olary doly goldaýandygyny belledi hem-de iki ýurduň parlamentarileriniň asylly däpleriň, Russiýany we Türkmenistany baglanyşdyrýan strategik hyzmatdaşlygyň dowam etdirilmegi üçin jogapkärdiklerini belledi. Nygtalyşy ýaly, hormatly Gurbanguly Berdimuhamedow tarapyndan binýady goýlan asylly däpleri, şol sanda ýokary derejedäki yzygiderli duşuşyklary geçirmek däbini häzirki wagtda Prezident Serdar Berdimuhamedow üstünlikli dowam etdirýär. Munuň özi, gürrüňsiz, döwletara hyzmatdaşlygyň tutuş toplumyny mundan beýläk-de ösdürmäge ýardam edýär. 

Walentina Matwiýenko “5+1” täze “Aşgabat görnüşindäki” Merkezi Aziýa döwletleriniň we Russiýa Federasiýasynyň Parlamentara forumy hem-de zenanlaryň dialogy bilen bagly meselä gaýdyp gelip, Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň Başlygynyň bu giň gerimli başlangyçlarynyň sebitiň ýurtlarynyň we Russiýa Federasiýasynyň Liderleri tarapyndan doly goldanylandygyny belledi. Şunuň bilen baglylykda, ýokarda agzalan Parlamentara forumyň Astanada üstünlikli geçirilen “Merkezi Aziýa — Russiýa” birinji sammitini guramak üçin esas bolandygy nygtaldy. 

Gepleşikleriň dowamynda türkmen-rus parlamentara gatnaşyklarynyň möhüm meseleleri we geljegi ara alnyp maslahatlaşyldy, hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de ösdürmegiň geljegi uly ugurlary anyklaşdyryldy. 

Şeýle-de Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň Başlygy hem-de Russiýa Federasiýasynyň Federal Ýygnagynyň Federasiýa Geňeşiniň Başlygy ýadygärlik sowgatlary alyşdylar. Gahryman Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedow Walentina Matwiýenko türkmen zenanlarynyň däp bolan şaý-sepleriniň biri — tumary sowgat berdi. Bezegden başga-da, tumar gözden-dilden goramak wezipesini hem ýerine ýetirýär. Ol tumary dakynanlara rowaçlyk getirýär. Şaý-sepleriň bu görnüşi türkmen zergärleri tarapyndan altyn çaýylan kümüşden taýýarlanylýar hem-de hakyk we pöwrize daşy bilen bezelýär. 

 Zenanlaryň milli şaý-sepleriniň umumy toplumynyň aýrylmaz bölegi bolan tumar nagyşlarynyň sazlaşygy, bezegleriniň inçeligi bilen tapawutlanýar. Sünnälenip ýasalan bu bezegler çagalar üçin hem niýetlenendir. Şeýlelikde, tumarlar öz eýelerine tutuş ömrüniň dowamynda hyzmat edipdir. Gadymy döwürlerden bäri türkmen halky bu şaý-sepe — tumara aýawly garapdyr. Bu asylly däbiň nesilden-nesle geçirilip gelinmegi bilen, gadymy tumarlaryň örän täsin, deňi-taýy bolmadyk nusgalary biziň günlerimize çenli saklanyp galypdyr. Häzirki wagtda olary ýurdumyzyň muzeýleriniň gymmatlyklarynyň arasynda görmek bolýar. 

Russiýa Federasiýasynyň parlamentiniň ýokarky palatasynyň ýolbaşçysy ajaýyp sowgat üçin hoşallyk bildirip, Gahryman Arkadagymyza şekillendiriş sungaty eserini — Russiýada güýz paslyny, ýylyň şu döwründe rus tebigatynyň özgerişini alamatlandyrýan täsin suraty sowgat berdi. 

Duşuşygyň ahyrynda Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň we Russiýa Federasiýasynyň Federal Ýygnagynyň Federasiýa Geňeşiniň arasynda Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň we Russiýa Federasiýasynyň Federal Ýygnagynyň Federasiýa Geňeşiniň parlamentara toparyny döretmek hakynda Ylalaşyga gol çekmek dabarasy boldy. Bu resminama Gahryman Arkadagymyz we Russiýa Federasiýasynyň parlamentiniň ýokarky palatasynyň Başlygy gol çekdiler. 

Soňra Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň Başlygy hem-de Russiýa Federasiýasynyň Federal Ýygnagynyň Federasiýa Geňeşiniň Başlygy köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň wekillerine ýüzlenme bilen çykyş etdiler. 

Russiýa Federasiýasynyň parlamentiniň ýokarky palatasynyň Başlygy Gahryman Arkadagymyzy Federasiýa Geňeşinde ýene-de bir gezek tüýs ýürekden mübärekleýändiginiň uly kanagatlanma döredýändigini nygtap, bu duşuşygyň şu ýylyň dowamynda olaryň ikinji duşuşygydygyny belledi. Birinji duşuşyk maý aýynda myhmansöýer türkmen topragynda geçirildi. Şol ýerde Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowyň başlangyjy bilen Merkezi Aziýa döwletleriniň we Russiýanyň birinji Parlamentara forumy geçirildi. Möhüm syýasy waka öwrülen bu forum diňe bir biziň ýurtlarymyzda däl, eýsem, bütin dünýäde uly seslenme döretdi. 

Walentina Matwiýenkonyň belleýşi ýaly, hakykatdan-da, golaýda döredilen bu format ştab-kwartirasy Aşgabatda ýerleşýän sebitleýin parlamentara gurama hökmünde özüniň ähmiýetini aýdyň görkezdi. Munuň özi Türkmenistanyň GDA-nyň giňişliginde, halkara giňişlikde abraýynyň we täsiriniň barha artýandygynyň aýdyň subutnamalarynyň biridir. 

Nygtalyşy ýaly, Gahryman Arkadagyň Russiýa şu sapary iki döwlet üçin hem ähmiýetli wakadyr. Şu günki duşuşyk däp bolşy ýaly, mähirlilik, dostluk, şol bir wagtyň özünde, işjeň ýagdaýda geçdi. Onuň esasy netijesi iki ýurduň ikitaraplaýyn esasda, “Merkezi Aziýa — Russiýa” formatynda, umuman, halkara meýdançalarda hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de ösdürmek ugrunyň dowam etdirilmeginden we çuňlaşdyrylmagyndan ybaratdyr. Russiýa Federasiýasynyň Federal Ýygnagynyň Federasiýa Geňeşiniň Başlygy şular barada aýdyp, bu ugry işläp taýýarlamaga hem-de iş ýüzünde amala aşyrmaga Prezident Wladimir Putiniň hem-de hormatly Gurbanguly Berdimuhamedowyň aýgytlaýjy goşandyny nygtady. Gahryman Arkadagymyz milli Lider hökmünde ykrar edilip, köp ýyllaryň dowamynda Türkmenistana baştutanlyk etdi. 

Bellenilişi ýaly, Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň Başlygy dostlukly türkmen-rus gatnaşyklaryny pugtalandyrmaga uly üns berýär. Munuň özi ýurtlarymyzyň halklarynyň jana-jan bähbitlerine, olaryň abadançylygyna laýyk gelýär. Munuň özi düýpli garaýyşdyr. Russiýa Federasiýasynyň Prezidentiniň Gahryman Arkadagymyzy “Watanyň öňünde bitiren hyzmatlary üçin” ordeni bilen sylaglamak hakyndaky çözgüdi onuň döwletara hyzmatdaşlygy ösdürmäge goşan ägirt uly goşandynyň ykrarnamasydyr. 

Russiýa Federasiýasynyň parlamentiniň ýokarky palatasynyň ýolbaşçysy Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň Başlygyna rus diline we tutuşlygyna rus medeniýetine berýän uly ünsi, Aşgabatda türkmen-rus uniwersitetini döretmek baradaky başlangyjy üçin hem tüýs ýürekden hoşallyk bildirdi. Bellenilişi ýaly, Gahryman Arkadag Gurbanguly Berdimuhamedow geljek ýylda, GDA-nyň çägindäki Rus diliniň ýylynda biziň eýýäm bu ýokary okuw mekdebiniň binýadyny tutup biljekdigimizi aýtdy. 

Şeýle hem şu gün ýene-de bir gezek taraplaryň täze “Aşgabat görnüşiniň” hemişelik hereket edýän Sekretariatyny döretmäge gyzyklanma bildirýändikleri habar berildi. 

Walentina Matwiýenkonyň belleýşi ýaly, şu günki duşuşyk türkmen-rus gatnaşyklarynyň ýokary derejesiniň subutnamasy bolup durýar. Bu gatnaşyklar hil taýdan täze derejä çykaryldy. Bu gatnaşyklara durnuklylyk, döwlet Baştutanlarynyň dialogynyň özara ynanyşmak ýagdaýy, ykdysady, ylmy-tehniki, medeni, beýleki ulgamlarda hyzmatdaşlygyň yzygiderli giňeldilmegi we çuňlaşdyrylmagy häsiýetlidir. 

Russiýa Federasiýasynyň Federal Ýygnagynyň Federasiýa Geňeşiniň Başlygy sözüniň ahyrynda Gahryman Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedowyň şu saparynyň diňe bir parlamentara hyzmatdaşlygyň ösdürilmegine, parlamentleriň ornunyň ýokarlandyrylmagyna däl, eýsem, döwletara gatnaşyklaryň tutuş toplumyna täze itergi berjekdigine ynam bildirdi. 

Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow Moskwa gelmäge çakylygy üçin Russiýanyň parlamentiniň ýokarky palatasynyň Başlygyna minnetdarlyk bildirip we geçirilen gepleşikleriň jemlerini teswirläp, olaryň netijeli häsiýete eýe bolandygyny aýratyn belledi. 

Gahryman Arkadagymyzyň nygtaýşy ýaly, biziň ýurtlarymyz Birleşen Milletler Guramasynyň agzalary bolup durýar. Mälim bolşy ýaly, Türkmenistan Bitaraplyk derejesi dünýä bileleşigi tarapyndan iki gezek ykrar edilen ýeke-täk döwletdir. Şunuň bilen baglylykda, Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy Russiýa Federasiýasynyň adyna türkmen tarapynyň dünýä giňişligindäki halkara başlangyçlaryny yzygiderli goldaýandygy üçin minnetdarlyk bildirdi. Russiýanyň ýurdumyzyň başyny başlan köp sanly Kararnamalarynyň awtordaşy bolup durýandygy bellenildi. Şundan ugur almak bilen, biz ekologiýa, azyk maksatnamasy, aýratyn-da, СOVID-19 pandemiýasyndan soňky döwürdäki maksatnama, umumy elýeterli lukmançylyk we beýleki wezipeler bilen baglanyşykly ählumumy meseleleri öz içine alýan Durnukly ösüş maksatlaryny bilelikde durmuşa geçirýäris. 

Ozal bellenilişi ýaly, şu ýylyň maý aýynda Aşgabatda Merkezi Aziýa döwletleriniň we Russiýanyň Parlamentara forumy hem-de zenanlaryň dialogy geçirildi. Şol ýerde netijeli duşuşyklar, pikir alyşmalar guraldy, täze wezipeler kesgitlenildi. Şeýle-de wekiliýetleri alyşmak barada ylalaşyk gazanyldy. Şu günki duşuşyk bu ylalaşygyň durmuşa geçirilýändiginiň subutnamasydyr. 

Mundan başga-da, şu günki gepleşikleriň barşynda parlamentara diplomatiýa ýaşlar köpçüligini işjeň çekmegiň zerurdygy bellenildi. Şeýle hem parlament işinde, geljekki nesilleri watançylyk ruhunda terbiýelemekde zenanlaryň möhüm orny barada aýdyldy. Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň Başlygy biziň ýurtlarymyzy asyrlaryň dowamynda emele gelen ahlak ýörelgeleriniň we däpleriniň jebisleşdirýändigini nygtady. Şundan ugur almak bilen, olary pugtalandyrmak boýunça mundan beýläk-de maksadalaýyk işleri dowam etdirmek zerurdyr. 

Gahryman Arkadagymyz şu gün taryhy resminama — Hyzmatdaşlyk boýunça ikitaraplaýyn parlamentara toparyny döretmek hakynda Ylalaşyga gol çekilendigini belledi. Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow bu baradaky gürrüňi dowam edip, türkmen paýtagtynda ştab-kwartirasy ýerleşýän “Aşgabat görnüşiniň” Sekretariatyny döretmäge Türkmenistanyň taýýardygyny tassyklady. 

Gahryman Arkadagymyz aýdylanlary jemläp, özara hormat goýmak we ynanyşmak ýagdaýynda geçen şu günki duşuşygyň çuň manyly, netijeli häsiýete eýe bolandygyny kanagatlanma bilen belledi. Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň Başlygy Russiýa Federasiýasynyň Federal Ýygnagynyň Federasiýa Geňeşiniň Başlygyna bilelikde işlemek üçin döredilen amatly şertler üçin ýene-de bir gezek minnetdarlyk bildirip, Walentina Matwiýenko hem-de russiýaly kärdeşlerine işlerinde mundan beýläk-de üstünlikleri, Russiýanyň dostlukly halkyna bolsa abadançylyk, bagt, ösüş we rowaçlyk arzuw etdi. 

Metbugat wekillerine ýüzlenme tamamlanandan soňra, Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň Başlygy we Russiýa Federasiýasynyň Federal Ýygnagynyň Federasiýa Geňeşiniň Başlygy binanyň eýwanyna bardylar we şol ýerde «Domisolka» çagalar aýdym-saz teatrynyň ýaş artistleriniň çykyşlaryna tomaşa etdiler. Bu döredijilik topary Russiýada we onuň çäklerinden alyslarda giňden meşhurdyr. 

Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň Başlygynyň adyndan Russiýanyň ýaş artistlerine sowgatlar gowşuryldy. Gahryman Arkadagymyz we Russiýa Federasiýasynyň parlamentiniň ýokarky palatasynyň Başlygy çagalara ajaýyp çykyşlary üçin minnetdarlyk bildirip, olar bilen ýadygärlik surata düşdüler. 

Şunuň bilen baglylykda, Türkmenistanda ösüp gelýän nesle aýratyn üns berilýändigini bellemek gerek. Olar üçin zehinlerini we ukyplaryny ýüze çykarmak, döredijilik bilen meşgullanmak babatda ähli şertler döredildi. Aýdym-sazda, sungatyň beýleki görnüşlerinde ussatlygyny görkezýän ýaş ildeşlerimiz milli hem-de halkara bäsleşiklerde, festiwallarda üstünlikli çykyş edýärler. Bularyň ählisi ýaşlar syýasaty, döredijilik alyşmalaryny höweslendirmek ugry boýunça hem türkmen-rus gatnaşyklaryny pugtalandyrmak üçin giň mümkinçilikleri açýar. 

 Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň Başlygynyň Russiýa Federasiýasyna resmi sapary dowam edýär.

Ata Watanymyzyň durnuklylygyny we howpsuzlygyny, ýurdumyzyň okgunly ösüşini üpjün etmek hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň alyp barýan döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň biri bolup durýar. 

24-nji oktýabrda Türkmenistanyň Prezidenti, ýurdumyzyň Ýaragly Güýçleriniň Belent Serkerdebaşysy Serdar Berdimuhamedow Balkan welaýatyna iş saparyny amala aşyryp, Türkmenbaşy etrabynyň çäginde ýerleşýän deňiz okuw-türgenleşik merkezinde geçirilen ýurdumyzyň Ýaragly Güýçleriniň we beýleki goşunlaryň bilelikdäki harby okuw-meýdan türgenleşiginiň barşyny synlady. 

Döwlet Baştutanymyz Türkmenbaşy şäheriniň Halkara howa menziliniň çäginde goýlan harby tehnikalary, harby söweşjeň uçarlary, dikuçarlary we goşun bölümlerinde üpjünçilik maksady bilen ulanylýan dürli görnüşdäki harby uçarlary, täze gelip gowşan häzirki zaman harby uçarlaryny synlap, ýurdumyzyň harby we hukuk goraýjy edaralarynyň maddy-enjamlaýyn binýadynyň yzygiderli döwrebaplaşdyrylýandygyny belledi. Şunuň bilen baglylykda, harby gullukçylaryň we söweşjeň tehnikalara erk edýän ýaş esgerleriň, serkerdeleriň hünär derejesiniň yzygiderli kämilleşdirilmegi bilen baglanyşykly meselelere möhüm ähmiýet berilmelidigi nygtaldy. 

Milli goşunyň söweşjeň taýýarlygyny barlamak we harby gullukçylaryň hünär ussatlyklaryny has-da ýokarlandyrmak maksady bilen, bilelikdäki harby okuw- meýdan türgenleşigini geçirmek üçin ýurdumyzyň Ýaragly Güýçleriniň we beýleki goşunlaryň şahsy düzümi söweşjeň taýýarlyk ýagdaýyna getirildi. Bu türgenleşikde uçarmansyz uçarlaryň howadaky uçuşlary, ot açyş urgulary hem-de goşunlaryň taktiki hereketleri «TürkmenÄlem 52oE» emeli aragatnaşyk hemrasynyň kömegi bilen göni wideoaragatnaşyk arkaly ýörite ekranlarda görkezildi. 

Harby okuw-meýdan türgenleşiginde ilkinji gezek «Bayraktar TB2» kysymly söweşjeň uçarmansyz uçýan enjam gatnaşdyryldy. Ol radiolokasiýa bekedini aňladýan nyşanany 5 müň metr beýiklikden we 8 müň metr uzaklykdan takyklyk bilen ýok edýär. Harby okuw-meýdan türgenleşiginde ýurdumyzyň harby we hukuk goraýjy edaralarynyň “Türkmen edermen” ýörite maksatly toparlary kämil söweşjeň ýaraglara erk etmekde hem-de Türkmenistanyň harby howpsuzlygyny üpjün etmekde ussatlyk görkezdiler. 

Bulardan başga-da, döwlet Baştutanymyz Türkmenistanyň Ýaragly Güýçleriniň ygtyýaryndaky asmana atyjy raketa toplumynyň häzirki zaman görnüşleriniň biriniň mümkinçilikleri bilen tanyşdy. Ol güýçli elektron päsgelçilik şertlerinde toparlaýyn hüjümleriň garşysyna uçarmansyz uçarlary, reaktiw uçarlary, dikuçarlary, howa-ýer we ganatly raketalary, takyk dolandyrylýan bombalary ýok etmek üçin niýetlenendir. Harby-howa güýçleriniň söweşjeň uçarlary we dikuçarlary howa söweşini alyp barmagyň taktikasyny görkezdiler. Şu türgenleşige ýurdumyzyň Ýaragly Güýçleriniň ygtyýaryna ýakynda gelip gowşan uçarlar hem gatnaşdyryldy. Olaryň ilkinji nobatdaky wezipesi nyşanalary kesgitlemek boýunça howa giňişliginde aňtaw uçuşlaryny alyp barmakdan ybaratdyr. Türkmenistanyň howa, deňiz we guryýer serhetleriniň ygtybarly goragyny howa hüjüminden goranyş goşunlary üpjün edýärler. Harby okuw-meýdan türgenleşigini ýurdumyzyň Ýaragly Güýçleriniň harby-deňiz güýçleriniň söweşjeň gämileri dowam etdi. Olar Hazar deňzinde parahatçylygy we howpsuzlygy ygtybarly goraýarlar. 

Ýurdumyzyň Ýaragly Güýçleriniň Belent Serkerdebaşysy harby we hukuk goraýjy edaralaryň şahsy düzüminiň söweşjeň taýýarlygyna hem-de ussatlygyna ýokary baha berip, harby okuw-meýdan türgenleşiginiň guralyşynyň ýokary derejesini belledi. 

25-nji oktýabrda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow sanly ulgam arkaly iş maslahatyny geçirdi. Onda obasenagat toplumyndaky işleriň ýagdaýyna garaldy. Döwlet Baştutanymyz obasenagat toplumyny ösdürmegiň ähmiýetini nygtap, pudagy döwrebaplaşdyrmagyň ilkinji nobatdaky wezipelerine, möwsümleýin oba hojalyk işleriniň degişli derejede we agrotehnikanyň talaplaryna laýyklykda geçirilmegine, pagta ýygymynyň, bugdaý ekişiniň gözegçilikde saklanylmalydygyna ünsi çekdi. 

Şalynyň, gant şugundyrynyň bol hasylyny ýygnap almak, maldarçylyk hojalyklarynda gyş möwsümine taýýarlyk görmek babatda birnäçe anyk tabşyryklar berildi. Şunuň bilen birlikde, welaýatlarda şu ýyl ulanmaga berilmegi meýilleşdirilen durmuş we önümçilik maksatly desgalardaky gurluşyklary gözegçilikde saklamagyň zerurdygy bellenildi. 

26-njy oktýabrda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Gruziýanyň Türkmenistanda täze bellenilen Adatdan daşary we Doly ygtyýarly ilçisi Konstantin Sabiaşwilini kabul etdi. Ilçi döwlet Baştutanymyza ynanç hatyny gowşurdy. 

Duşuşygyň dowamynda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow hem-de diplomat ikitaraplaýyn we köptaraplaýyn görnüşde, hususan-da, Birleşen Milletler Guramasynyň çäklerinde üstünlikli ösdürilýän hyzmatdaşlygyň häzirki ýagdaýyny we geljegini ara alyp maslahatlaşdylar. Söwda-ykdysady ulgam möhüm ugurlaryň hatarynda görkezildi. Bu ulgamda mümkinçilikleri durmuşa geçirmekde bilelikdäki hökümetara topara uly orun degişlidir. 

Bellenilişi ýaly, iki ýurduň çäk taýdan amatly ýerleşmegi hem-de taraplaryň bähbitleriniň umumylygy Hazar we Gara deňzi sebitleriniň mümkinçiligini ulanmak arkaly multimodal üstaşyr ulag geçelgelerini döretmek boýunça tagallalary netijeli birleşdirmek üçin amatly şertleri döredýär. Energetika pudagy hem Türkmenistan bilen Gruziýanyň arasyndaky hyzmatdaşlygyň möhüm ugurlarynyň hatarynda görkezildi. Ynsanperwer ulgamdaky hyzmatdaşlygy işjeňleşdirmegiň wajypdygyna aýratyn üns çekildi. 

28-nji oktýabrda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow sanly ulgam arkaly Ministrler Kabinetiniň nobatdaky mejlisini geçirdi. Onda ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň maksatnamalaryny ýerine ýetirmek bilen baglanyşykly meseleler ara alnyp maslahatlaşyldy hem-de milli ykdysadyýetimiziň pudaklaryny ösdürmäge gönükdirilen resminamalaryň taslamalaryna garaldy. 

Welaýatlaryň dolandyryş-çäk gurluşyny mundan beýläk-de kämilleşdirmek, parlamentara hyzmatdaşlygy işjeňleşdirmek, ýurdumyzyň ýangyç-energetika toplumyny ösdürmegiň ileri tutulýan ugurlary, möwsümleýin oba hojalyk işleriniň barşy we ekin meýdanlarynyň suw bilen üpjünçiligi, himiýa senagatynyň kärhanalarynyň kuwwatlyklaryny artdyrmak, elektrik energiýasynyň eksport ugurlaryny diwersifikasiýalaşdyrmak, obasenagat toplumynyň we dokma pudagynyň toplumlaýyn hem-de utgaşykly bilelikdäki işi, ulag ulgamynda dünýäniň iri kompaniýalary bilen hyzmatdaşlyk etmek mejlisde garalan meseleleriň hatarynda boldy. 

Şeýle-de noýabr aýynda geçirilmegi meýilleşdirilýän medeni çäreler hem-de medeni-durmuş maksatly desgalaryň açylyp ulanmaga berilmegi mynasybetli geçiriljek dabaralar barada habar berildi. Hojalyk hasaplaşygyndaky Tehnologiýalar merkeziniň binýadynda “Türkmenistanda innowasiýa tehnologiýalary” atly ylmy-amaly elektron žurnaly döretmek baradaky teklip beýan edildi. 

Türkmenistanyň wekiliýetiniň 23 — 27-nji oktýabrda Koreýa Respublikasyna bolan iş saparynyň netijeleri mejlisde garalan aýratyn mesele boldy. Hormatly Prezidentimiziň Buýrugyna laýyklykda, ýurdumyzyň wekiliýeti “Merkezi Aziýa — Koreýa Respublikasy” hyzmatdaşlyk forumynyň 15-nji mejlisiniň işine gatnaşmak üçin Seul we Pusan şäherlerine gulluk iş saparyny amala aşyrdy. Pusandaky forumyň çäklerinde daşary işler ministrleriniň mejlisi geçirildi. Onuň barşynda türkmen tarapyndan netijeli syýasy-diplomatik gatnaşyklary pugtalandyrmak bilen birlikde, ykdysadyýet we dürli pudaklarda, hususan-da, telekommunikasiýalar we ýokary tehnologiýalar ulgamlaryndaky bilelikdäki iri taslamalary durmuşa geçirmek ileri tutulýan ugurlaryň hatarynda görkezildi. Şeýle-de Türkmenistanyň wekiliýeti tarapyndan ynsanperwer ulgamdaky gatnaşyklar boýunça anyk teklipler öňe sürüldi. Forumyň dowamynda saglygy goraýyş, sanly tehnologiýalar, syýahatçylyk, energetika we daşky gurşawy goramak, ykdysady howpsuzlyk ýaly ugurlarda hyzmatdaşlygy işjeňleşdirmegiň ýollary ara alnyp maslahatlaşyldy. 

Ministrler derejesindäki mejlisiň netijeleri boýunça Bilelikdäki Beýannama we “Merkezi Aziýa — Koreýa Respublikasy” hyzmatdaşlyk forumynyň Sekretariatynyň 2023-nji ýyl üçin Iş meýilnamasy kabul edildi. Şeýle-de 2023-nji ýylda «Merkezi Aziýa — Koreýa Respublikasy» hyzmatdaşlyk forumyna Türkmenistan tarapyndan başlyklyk edilmegi we indiki 16-njy mejlisiň Aşgabatda geçirilmegi kesgitlenildi. 

Forumyň çäklerinde 26-njy oktýabrda “Merkezi Aziýa — Koreýa Respublikasy” işewürler geňeşiniň nobatdaky mejlisi geçirildi. Onda ykdysadyýetiň esasy ugurlary boýunça netijeli işewürlik gatnaşyklaryny pugtalandyrmagyň geljegi hem-de ýerine ýetirilmeli işleriň meýilnamalary kesgitlenildi. Öňdebaryjy koreý kompaniýalarynyň we assosiasiýalarynyň ýolbaşçylary bilen ikitaraplaýyn duşuşyklar geçirildi. Seulda we Pusanda Koreýa Respublikasynyň ýolbaşçylarynyň birnäçesi bilen duşuşyklardyr gepleşikler geçirildi. Olaryň barşynda ykdysadyýetiň dürli ulgamlarynda, parlamentleriň, daşary syýasat edaralarynyň ugry boýunça ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygy ösdürmegiň mümkinçilikleri ara alnyp maslahatlaşyldy, Türkmenbaşy we Pusan şäherleriniň arasynda doganlyk gatnaşyklaryny ýola goýmak meselesine garaldy. 

Uly kuwwata eýe bolan Aziýa — Ýuwaş umman sebitiniň döwletleri bilen netijeli gatnaşyklary ösdürmegiň Türkmenistanyň daşary syýasy strategiýasynyň esasy ugurlarynyň biri hökmünde kesgitlenendigi nygtaldy. Ýurdumyz Koreýa Respublikasyny hoşniýetli dost we ygtybarly hyzmatdaş hasaplaýar. Bu ýurt bilen hyzmatdaşlyk deňhukuklylyk, uzak möhletleýinlik, özara bähbitlilik ýörelgeleri esasynda guralýar. 

Mejlisde hormatly Prezidentimiz “Türkmenhimiýa” döwlet konserni bilen Özbegistan Respublikasynyň “Navoiy Milling” jogapkärçiligi çäkli jemgyýetiniň arasynda fosforit ununy satyn almak barada şertnamany baglaşmak hakynda hem-de Energetika ministrliginiň “Türkmenenergo” döwlet elektroenergetika korporasiýasy bilen Özbegistan Respublikasynyň “Özbegistanyň milli elektrik ulgamlary” paýdarlar jemgyýetiniň arasynda baglaşylan şertnama goşmaça ylalaşygy baglaşmak hakynda Kararlara gol çekdi. 

27-nji oktýabrda Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň Başlygy, Hormatly il ýaşulusy Gurbanguly Berdimuhamedow Ahal welaýatyna iş saparyny amala aşyryp, täze, döwrebap merkeziň gurluşygynda alnyp barylýan işler bilen tanyşdy. Gahryman Arkadagymyz bu ýerde Bütindünýä rekordlary guramak boýunça geňeşçi Aýdyn Türkgüjü bilen gürrüňdeş boldy. Aýdyn Türkgüjü Ahal welaýatynyň täze merkezinde geçirilmegi göz öňünde tutulan “Organiki bakjalyk we onuň ekologiýa goşýan goşandy” atly okuw sapagynyň guramaçylyk meseleleri, maksatlary, wezipeleri barada maglumat berdi. 

Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygynyň geçiren iş maslahatynda bu çärä taýýarlyk görmek meseleleri, Ahal welaýatynyň täze, döwrebap edara ediş merkeziniň gurluşygynyň barşy ara alnyp maslahatlaşyldy. Hormatly Arkadagymyz merkeziň çäginde gurluşygy alnyp barylýan desgalaryň we gurulmagy meýilleşdirilýän dürli maksatly binalaryň taslamalary, olaryň ýerleşdiriljek ýerleriniň çyzgylary bilen tanyşdy. Gahryman Arkadagymyz alnyp barylýan gurluşyk işleri barada aýdyp, olaryň ýokary hiliniň üpjün edilmeginiň we ekologik kadalaryň berk berjaý edilmeginiň zerurdygyny belledi. 

28-nji oktýabrda gurluşygy güýçli depginde alnyp barylýan Ahal welaýatynyň täze döwrebap edara ediş merkeziniň golaýynda “Organiki bakjalyk we onuň ekologiýa goşýan goşandy” atly okuw sapagy geçirildi. Ol açyk asmanyň astynda geçirilen şeýle çäreleriň iň giň gerimlisi boldy. Oba hojalyk pudagynyň 500-den gowrak hünärmenini bir ýere jemlän bu forumy Ginnesiň rekordlar kitabyna girizmek teklip edilýär. 

Okuw sapagynyň geçirilen ýeriniň täze gurulýan edara ediş merkeziniň golaýynda saýlanyp alynmagy tötänden däldir we munuň özi onuň mazmuny bilen kesgitlenendir. Türkmen topragynyň ekerançylygyň işjeň ösýän bu ajaýyp künjeginiň tebigatynyň özboluşlylygy sebitiň ekologik abadançylygynyň ýokary derejesine şaýatlyk edýär. Okuw sapagy tamamlanandan soňra, diňleýjilere — hünärmenlere alan nazary bilimlerini tejribede ulanmak mümkinçiligi döredildi. Olar üzüm nahallaryny ekmäge gatnaşdylar. Şeýlelikde, bu ýerde üzümiň “gara kişmiş” görnüşiniň 500-den gowrak düýbünden ybarat üzümçiligiň düýbi tutuldy. 

29-njy oktýabrda Maslahat köşgünde Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow milli parlamentiň häzirki döwürde ýerine ýetirýän işleriniň netijelerine, ýurdumyzyň Bitaraplyk derejesine esaslanýan daşary syýasatyna we parlamentara gatnaşyklary mundan beýläk-de ösdürmek boýunça öňde durýan meselelere bagyşlanan mejlis geçirdi. 

 Mejlise Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň hem-de Mejlisiniň ýolbaşçylary we agzalary, birnäçe düzümleriň wekilleri gatnaşdylar. 

Nygtalyşy ýaly, şu ýyl hormatly Arkadagymyzyň başlangyjy esasynda ikitaraplaýyn we köptaraplaýyn görnüşde parlamentara hyzmatdaşlygyň täze gurallary işlenip taýýarlanyldy. Paýtagtymyzda geçirilen Merkezi Aziýa döwletleriniň we Russiýa Federasiýasynyň birinji Parlamentara forumynyň aýratyn ähmiýeti bellenildi. Parlamentara gatnaşyklary hemmetaraplaýyn ösdürmegiň berk binýady döredildi. Şunuň bilen baglylykda, Aşgabatda hemişelik esasda hereket edýän meýdança hökmünde forumyň Sekretariatyny döretmek baradaky ylalaşygyň gazanylmagy bu ugurda alnyp barylýan işleriň netijeli häsiýete eýe bolýandygyny görkezýär. Parlamentara gatnaşyklary ösdürmek, kanun çykaryjylyk ulgamynda halkara tejribäni öwrenmek milli parlamentiň işiniň ileri tutulýan ugurlarydyr. Türkmenistan iri halkara guramalar, ilkinji nobatda, BMG bilen hyzmatdaşlygy ösdürýär. 

Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow häzirki zaman şertlerinde parlamentara hyzmatdaşlygyň netijeli gatnaşyklary ösdürmegiň, ýurtlaryň hem-de halklaryň arasynda dostluk we özara düşünişmek hyzmatdaşlygyny pugtalandyrmak meseleleriniň ähmiýetlidigine ünsi çekdi. 

Paýtagtymyzda Türkmen alabaýynyň baýramyna bagyşlanyp, Halkara “Türkmen alabaý itleri” assosiasiýasynyň ikinji mejlisi geçirildi. Foruma ugurdaş düzümleriň, ýokary okuw mekdepleriniň ýolbaşçylary we hünärmenleri, assosiasiýanyň agzalary, sanly ulgam arkaly daşary ýurtly itşynaslar hem gatnaşdylar. 

Halkara assosiasiýanyň agzalary alabaýlaryň tohumynyň häzirki ýagdaýy barada maglumatlary ýygnamagyň we alyşmagyň, olary gorap saklamak hem-de sanyny artdyrmak meselelerini ara alyp maslahatlaşmagyň möhümdigini nygtadylar. Dürli bilelikdäki çäreleri guramagyň, alabaýlaryň özboluşly aýratynlyklaryny wagyz etmegiň zerurdygy bellenildi. Şunuň bilen baglylykda, bu ugurda daşary ýurtly kärdeşler bilen özara bähbitli gatnaşyklary ýola goýmak hem-de giňeltmek assosiasiýanyň esasy wezipeleriniň biridir. 

Türkmenistanyň Prezidentiniň Permanyna laýyklykda, türkmen halkynyň baý medeni mirasynyň aýrylmaz bölegi bolup durýan alabaý itini ýetişdirmekde, köpeltmekde we onuň şan-şöhratyny dünýä ýaýmakda tapawutlanan raýatlara “Türkmenistanyň at gazanan itşynasy” diýen hormatly at dakyldy. Halkara “Türkmen alabaý itleri” assosiasiýasynyň prezidentiniň Çözgüdine laýyklykda, assosiasiýanyň täze agzalaryna agzalyk şahadatnamalary gowşuryldy. 

Halkara “Türkmen alabaý itleri” assosiasiýasynyň toplumynda Türkmen alabaýynyň baýramy mynasybetli dabaralar geçirildi. Onuň çäklerinde “Ýylyň türkmen edermen alabaýy” atly halkara bäsleşigiň jemleýji tapgyry hem-de döredijilik işgärleriniň arasynda guralan bäsleşigiň ýeňijilerini sylaglamak dabarasy boldy. Eminler toparynyň çözgüdi esasynda, “Ýylyň türkmen edermen alabaýy” adyna Içeri işler ministrligine degişli Goňurhan atly alabaý mynasyp boldy. 

Geçen hepdede Magtymguly adyndaky milli sazly drama teatrynda Ýewropa Bileleşiginiň Türkmenistandaky Medeniýet hepdeliginiň açylyş dabarasy boldy. Hepdelik “Bitewülik köpdürlülikde” şygary bilen geçirildi. 

Dabara gatnaşyjylaryň öňünde gutlag sözi bilen çykyş eden Ýewropa Bileleşiginiň Türkmenistandaky ilçisiniň wezipesini ýerine ýetiriji Renata Wrubel, Germaniýa Federatiw Respublikasynyň we Rumyniýanyň Türkmenistandaky Adatdan daşary we Doly ygtyýarly ilçileri bu çäräniň parahatçylygy, dostlugy pugtalandyrmakdaky, medeni-bilim gymmatlyklaryny alyşmakdaky we ynsanperwer hyzmatdaşlygy giňeltmekdäki ähmiýetini nygtadylar. 

Döredijilik çäresiniň maksatnamasyna konsertler, sergiler, döredijilik duşuşyklary, ussatlyk sapaklary, maslahatlar, Türkmenistanyň ýokary okuw mekdepleriniň talyplary hem-de giň köpçülik üçin okuw maslahatlary, Ýewropa ýurtlarynyň aşhanasynyň tagamlarynyň festiwaly girizildi. 

Geçen hepdäniň beýleki wakalarynyň hatarynda Söwda-senagat edarasynda «Türkmenistanyň nebiti we gazy — 2022» ady bilen geçirilen halkara maslahat we sergi bar. Ol «Türkmengaz», «Türkmennebit» döwlet konsernleri, «Türkmengeologiýa» döwlet korporasiýasy tarapyndan Türkmen milli nebitgaz kompaniýasy (NaPeCo), Türkmenbaşydaky nebiti gaýtadan işleýän zawodlar toplumy, “Türkmen Forum” hojalyk jemgyýeti bilen hyzmatdaşlykda «Gaffney Cline» britan kompaniýasynyň goldaw bermeginde guraldy. 

Daşary ýurt kompaniýalarynyň, iri halkara guramalaryň we banklaryň wekilleri forumyň maslahatlaşmalaryna sanly ulgam arkaly goşuldylar. Forum ýüzlerçe adamy, şol sanda 45-e golaý ýurtdan wekilleri bir ýere jemledi. Ýangyç-energetika toplumynda halkara, sebit we ýurt derejesinde senagatyň geljekki strategiýasyny kemala getirmäge bagyşlanan tanyşdyrmalar boldy. 

Söwda-senagat edarasynyň sergi zalynda eksponentleriň 40-dan gowragy, şolaryň hatarynda daşary ýurt kompaniýalarynyň 10-dan gowragy, hususan-da, Azerbaýjan Respublikasyndan, Beýik Britaniýadan, Awstriýadan, Hytaý Halk Respublikasyndan, Malaýziýadan, Birleşen Arap Emirliklerinden, Russiýa Federasiýasyndan, Singapurdan, Amerikanyň Birleşen Ştatlaryndan, Türkiýe Respublikasyndan, Ýaponiýadan we beýlekilerden wekiller diwarlyklaryny görkezdiler. 

Halkara maslahatda energetika bazarynyň ösüşindäki ählumumy ýagdaýlara we hyzmatdaşlygyň geljegi, daşary ýurtly maýa goýumlaryny çekmek arkaly, şol sanda Hazar deňziniň türkmen bölegini özleşdirmek boýunça ozaldan bar bolan nebit we gaz känlerini işläp taýýarlamak, täzelerinde gazyp almak işlerini işjeňleşdirmek ýaly möhüm meselelere garaldy. Dünýäniň gaz senagatynyň parnik gazlaryň zyňyndylaryny azaltmak boýunça alyp barýan işleri, nebitgaz pudagy üçin ýokary hünär derejeli işgärleri taýýarlamak ara alnyp maslahatlaşylan meseleleriň hatarynda boldy. Maslahatyň çäklerinde ýurdumyzyň ýangyç-energetika toplumynyň düzümleriniň ýolbaşçylary bilen olaryň daşary ýurtly hyzmatdaşlarynyň arasynda ikitaraplaýyn duşuşyklar, şol sanda sanly ulgam arkaly duşuşyklar geçirildi. Olaryň dowamynda hyzmatdaşlygyň strategik ugurlary ara alnyp maslahatlaşyldy. 

Mahlasy, geçen hepdäniň wakalary döwlet Baştutanymyz Serdar Berdimuhamedowyň ýolbaşçylygynda Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe ýurdumyzda durmuşyň ähli ulgamlaryny mundan beýläk-de ösdürmäge, halkymyzyň bagtyýar durmuşyny üpjün etmäge gönükdirilen içeri we daşary syýasatymyzyň yzygiderli, üstünlikli durmuşa geçirilýändiginiň nobatdaky subutnamasy boldy. 

(TDH)