«Halkyň Arkadagly zamanasy» ýylynyň geçen dokuz  aýynda bitirilen işler, gazanylan maliýe-ykdysady görkezijiler welaýatymyzyň senagat pudagynyň kärhanalarynyň agzybir we başarjaň işgärleriniň üstümizdäki ýyly uly üstünliklere beslemek ugrunda gaýratly zähmet çekýändiklerinden habar berýär.  

Geçen dokuz aýda öndürilen senagat önümleriniň hereket edýän nyrhlardaky möçberi 16 milliard 123 million manatlyga barabar boldy. Şonuň 5,3 milliard manatlykdan gowragy döwlete dahylly kärhanalara degişli boldy. Öndürilen önümleriň gymmatlyk möçberiniň esasy bölegi nebitgaz toplumynyň kärhanalarynyň önümçilik möçberiniň hasabyna emele geldi. Geçen ýylyň deňeşdirilýän döwründen önümleriniň öndürilişiniň artyş depgini, esasan, himiýa, ýangyç, ýeňil, gurluşyk materiallary we azyk senagatynyň kärhanalarynyň hasabyna üpjün edildi. Elektrik energiýasyny, nah matalary, sementi we beýleki önümleri öndürmekde has ýokary ösüş depginleri hasaba alyndy.  

Geçen aýlarda senagat kärhanalary tarapyndan sarp edijilere ugradylan senagat önümleriniň möçberi (ýylyň başyna önümleriň galyndylaryny goşmak bilen) 5 247,1 million manatlyga barabar boldy we şol harytlaryň umumy möçberiniň 73,8 göterimi ýurdumyzyň daşyna ugradyldy. 

Üstümizdäki ýylyň tamamlanan dokuz aýynda sarp ediş harytlarynyň 3 milliard 810,2 million manatlygy öndürildi. Şonça önümiň 395,3 million manatlygy döwlete dahylly kärhanalara degişli boldy. Geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, bu zerur önümleriň öndürilişi 45,1 göterim artdy. Munuň özi sarp ediş bazaryny ilat üçin zerur harytlyk önümler bilen üpjün etmek meselesiniň üstünlikli çözülýändiginden habar berýär.  

Garaşsyzlyk ýyllarynda ýurdumyzyň ykdysadyýetiniň beýleki pudaklary bilen birlikde elektroenergetika pudagy uly ösüşlere eýe boldy. Gahryman Arkadagymyzyň ýadawsyz tagallalarynyň netijesinde welaýatymyzda bu möhüm pudagyň ylmyň we tehnikanyň soňky gazananlaryna daýanýan kuwwatly desgalarynyň birnäçesi guruldy. Bu il-ýurt bähbitli işi hormatly Prezidentimiz hem üstünlikli dowam etdirýär. Şonuň netijesinde durmuş-ykdysady ösüşlere berk binýat bolýan elektrik energiýasynyň öndürilişi barha artdyrylýar. Munuň hut şeýledigine şanly ýylyň geçen aýlarynda elektrik energiýasynyň 2 802,5 million kilowat-sagadynyň öndürilendigi, onuň geçen ýylyň deňeşdirilýän döwründäkiden 67,3 göterim artykdygy hem aýdyň şaýatlyk edýär. Geçen aýlarda tebigy gazydyr çig nebiti çykarmakda hem ilerlemeler hasaba alyndy. Mysal üçin, gaz kondensatyny hem goşmak bilen nebitiň 416,7 müň tonnasy, suwuklandyrylan gazyň 90 müň tonnadan gowragy öndürildi. Hasabat döwründe sementiň 745,5 müň tonnasy öndürildi we bu zerur önüm ýurdumyzyň çäginde giňden ýaýbaňlandyrylýan gurluşyk meýdançalaryna ugradyldy. Bu görkeziji hem geçen ýylyň degişli döwründäkiden ep-esli artykdyr.  

Welaýatymyzyň pagtaçylary ýurdumyzyň ösüşlerine mynasyp goşant goşmak maksady bilen gymmatly çig malyň öndürilişini barha artdyrýarlar. Bu bolsa öz gezeginde içerki we daşarky bazarlary ýokary hilli pagta süýümi, nah ýüplükler, nah matalar bilen üpjün etmekde gowy görkezijileri eýelemäge oňyn şertleri döredýär. Pagtany gaýtadan işleýän senagatyň welaýatymyzdaky kärhanalarynda işler sazlaşykly we ýokary netijeli guralýar. Şonuň netijesinde geçen hasabat döwründe pagta süýüminiň 61,8 müň tonnasy, nah ýüplükleriň 258,6 million manatlygy, nah matalaryň hem 38 million manatlygy öndürildi we 2021-nji ýylyň degişli döwrüne görä ýokary ösüş depginleri üpjün edildi. 

Taryhy wakalara, dabaraly çärelere beslenýän ýylyň geçýän her bir güni, aýy okgunly ösüşlere we düýpli özgerişliklere beslenýär. Lebaply senagatçylar bu ählihalk hereketiniň öň hatarlarynda bolmak bilen, ata Watanymyzy gülledip ösdürmegiň bähbidine yhlasly we gaýratly zähmet çekýärler. Ýetilen sepgitler olaryň abraýly menzillere ynam bilen ýetjekdikleriniň ynandyryjylykly subutnamasydyr. 

Mämmet GYLYJOW.

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň öňe sürýän döwlet syýasatynyň netijesinde syýasy, ykdysady, medeni we beýleki ulgamlarda durmuşa ornaşdyrylýan beýik işler ýurdumyzyň, jemgyýetimiziň, halkymyzyň ösüşinde özüniň oňyn netijelerini berýär. Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe hormatly Prezidentimiziň taýsyz tagallasy bilen bu ugurda amal edilýän beýik işler eziz Watanymyzyň pajarlap ösmegine mynasyp goşant goşýan, döwletimiziň beýik geljeginiň we bagtyýar durmuşynyň hatyrasyna döredýän, gurýan halkymyzda, aýratyn hem, bagtyýar ýaşlarymyzda uly buýsanç duýgularyny döredýär. «Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy: Türkmenistany 2022 — 2052-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Milli maksatnamasynda», şeýle-de «Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2022 — 2028-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasynda» kesgitlenen wezipelere laýyklykda, ykdysadyýetimiziň hem-de jemgyýetçilik durmuşymyzyň ähli ugurlaryny gurşap alýan işler häzirki wagtda özüniň oňyn netijelerini berýär. 

Ýurdumyzy ykdysady taýdan kuwwatly döwlete öwürmek, halkymyzyň ýaşaýyş-durmuş şertleriniň, durmuş taýdan goraglylygynyň derejesini ýokarlandyrmak, gurmagyň we döretmegiň röwşen ýoly bilen öňe gitmek hormatly Prezidentimiziň öňde goýan belent maksatlarynyň esasyny düzýär. Berkarar Diýarymyzyň ösüşiniň häzirki döwürdäki batly gadamlary Watanymyzyň dünýädäki abraý-mertebesini, şan-şöhratyny artdyrmak bilen bir hatarda, ösüşiň türkmen ýoluny hem-de onuň rowaçlygyny äleme äşgär etdi. 

Her bir ulgamyň, aýratyn-da, durmuş üpjünçiligi, ylym-bilim, saglygy goraýyş, ulag-aragatnaşyk, medeniýet, kanunçykaryjylyk, maliýe we beýleki ulgamlaryň öňünde goýlan wezipeleriň üstünlikli berjaý edilmegi, halkymyzyň bagtyýar durmuşyny, eşretli ýaşaýşyny şertlendirdi. Olaryň many-mazmuny täze özgertmeleri geçirmekde, döwlet maksatnamalarynyň we taslamalarynyň esasynda işleri guramakda, işleriň netijeliligini ýokarlandyrmakda, ýurdumyzyň ykdysady kuwwatyny berkitmekde, halkymyzyň durmuş derejesini ýokarlandyrmaga gönükdirilen täze belent sepgitlere ýetmekde jemlenýär. 

Ýurdumyzyň ykdysady kuwwatynyň ösmegi bilen, täze gurulýan desgalaryň sany yzygiderli artýar. Welaýatlarymyzyň ählisinde täze etraplar, şäherçelerdir obalar, täze iri zawoddyr fabrikler, senagat kärhanalary guruldy we bu beýik işler üstünlikli dowam etdirilýär. Şäherleriň we obalaryň binagärlik keşbi düýpgöter özgerdi, ähli amatlyklary bolan täze ýaşaýyş jaýlary, mekdepler, çagalar öýleri, lukmançylyk merkezleri, medeniýet köşkleri, stadionlar, şypahanalar, sanly awtomatiki telefon ulgamlary we beýleki durmuş-ykdysady desgalar gurulýar. 

Milli ykdysadyýetimiziň ösüşinde döwlet býujetiniň çykdajylarynyň 75 — 80 göteriminiň durmuş maksatly ugra, ýagny saglygy goraýyş, bilim, medeniýet ulgamlaryny, ýaşaýyş jaý, jemagat hojalygyny maliýeleşdirilmäge gönükdirilmegi  bu ugurda uly üstünlikleriň gazanylmagyny şertlendirdi. 

  Hormatly Prezidentimiz mukaddes Garaşsyzlygymyzyň baýramçylygynyň öň ýanynda geçirilen Döwlet Maslahatynda eden taryhy çykyşynda: «Geljek ýedi ýylda 278,9 milliard manatdan gowrak maýa goýumlaryny özleşdirip, ýurdumyzyň önümçilik kuwwatyny has-da pugtalandyrarys. Bu döwürde zähmet haklarynyň möçberlerini 1,8 esse artdyrarys. Ykdysadyýetimiziň ähli pudaklarynda 30 müňe golaý goşmaça iş orunlaryny dörederis. Adam başyna düşýän ýaşaýyş jaýlarynyň umumy meýdanyny 102,2 göterim artdyrarys. Mekdebe çenli çagalar edaralarynyň 40-syny, orta mekdepleriň 54-sini, täze 4 sany ýokary hünär bilim edarasyny, 10 sany döwrebap hassahanany, 7 sany medeniýet öýüni, şol sanda 500-den gowrak täze önümçilik we durmuş maksatly binalardyr desgalary gurarys» diýmek bilen, bu ugurdaky işleriň üstünlikli dowam etdiriljekdigine ünsi çekdi. Aýratyn bellenmeli zatlaryň biri hem, bu desgalaryň dünýäniň iň täze tehnologiýalary bilen üpjün edilýänligidir. 

Mukaddes Garaşsyzlyk baýramçylygymyzyň öň ýanyndaky günlerde Balkan, Daşoguz, Lebap we Mary welaýatlarynda täze ýolagçy awtomenzilleriniň döwrebap binalarynyň ulanmaga berilmegi hem halkymyzyň toý şatlygyny goşalandyrdy. Golaýda Garagum derýasynyň 316-njy kilometrinde akabanyň üstünden geçýän, Gurbangala — Zähmet demir ýol böleginde täze, döwrebap demir ýol köprüsi açylyp ulanmaga berildi. Täze köpriniň gurulmagy ýurdumyzyň üstünden halk hojalyk ýüklerini alyp geçýän ýük we ýolagçy otlularynyň işini döwrebap derejede guramaga, üstaşyr geçirilýän ýükleriň möçberini artdyrmaga uly ýardam eder. 

Ýurdumyzyň ösüşinde möhüm ähmiýeti bolan bu desgalaryň ulanmaga berilmegi döwrebap ulag ulgamynyň kemala getirilmeginiň Türkmenistanyň durmuş-ykdysady ösüş strategiýasynyň ileri tutulýan ugurlarynyň hatarynda durýandygynyň aýdyň subutnamasydyr. Geografik taýdan örän amatly ýerde — Merkezi Aziýanyň üstünden geçýän sebit we sebitara gatnaw ýollarynyň çatrygynda ýerleşýän ýurdumyz ägirt uly üstaşyr kuwwata eýe bolup, ondan has netijeli peýdalanýar. Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow ulag ulgamyny ösdürmegi häzirki döwürde Watanymyzyň ykdysady strategiýasynyň möhüm ugurlarynyň biri hökmünde kesgitledi. 

Hemmämize mälim bolşy ýaly, dünýädäki ähli ösüşler ylym-bilim hem-de täze ýokary netijeli tehnologiýalar esasynda amala aşyrylýar. Ylmyň gazananlary, innowasion tehnologiýalar, öňdebaryjy tejribeler esasynda milli ykdysadyýetimiziň kuwwaty artýar. Ýurdumyzyň innowasion tehnologiýalara esaslanyp ösýän ykdysady ulgamynda sanly özgertmeler ähli pudaklarda güýçli depginler bilen alnyp barylýar. Sanly ykdysadyýeti ösdürmekde döwlet dolandyrylyşynda söwda, maliýe, bank ulgamlaryna ilkinji orun degişli bolmak bilen bir hatarda, olarda ýokary netijeler gazanylýar. Görnüşi ýaly, ýurdumyzyň ykdysadyýetinde sanly ulgam arkaly geçirilýän amallar bilen bir hatarda, nagt däl hasaplaşyklaryň görkezijileri hem barha ýokarlanýar. Ýurdumyzda sanly ykdysadyýetiň ösdürilmegi döwletimiziň senagat kuwwatynyň artmagyna mümkinçilik berýär. Dünýä ykdysadyýetiniň häzirki zaman ösüşiniň netijeli ýollarynyň biri hökmünde häsiýetlendirilýän sanly ykdysadyýet öňde duran anyk ykdysady wezipeleriň üstünlikli amala aşyrylmagyna we ähli babatda ýokary ösüş görkezijileriň gazanylmagyna oňaýly şertleri döredýär. Elbetde, bu gurulýan desgalaryň ählisi işçi güýjüni, hünärmenleriň yhlasly zähmetini talap edýär. Olaryň gurluşygynda hem ýaşlarymyzyň müňlerçesi zähmet çekýär. 

Öňde goýlan belent maksatlardan kemala gelýän kämil derejeli durmuş ulgamy halkymyzyň ýaşaýşa bolan höwesini, ýaş nesilleriň bilim almaga, hünärleri işjeň özleşdirmäge bolan hyjuwyny artdyrýar. Bu gün mähriban halkymyz öňdengörüjilikli, döredýän we gurýan syýasaty berkarar edip, mukaddeslik derejesinde belende galdyryp, şonuň bilen ýurdy beýik ösüşlere besleýär. Bu gün türkmen topragy bereket çeşmesine, bagtyýar durmuşyň höküm sürýän mekanyna öwrüldi. Gurmak, döretmek, ösdürmek mähriban halkymyzyň asyrlaryň jümmüşinden gelýän arzuwy. Halkymyzyň geljekde hem eşretli, bagtyýar durmuşda ýaşamagyny üpjün etmegiň esasy şertleriniň biri hem bilimi ösdürmekden, köpugurly hünär taýýarlygyny üpjün etmekden, kämil düşünjeli, giň dünýägaraýyşly nesli kemala getirmekden we öňdebaryjy tejribeleri, tehnologiýalary halk hojalygynyň ähli pudaklarynda durmuşa ornaşdyrmakdan, olardan netijeli peýdalanmakdan ybaratdyr. Hut şu maksat bilen häzirki wagtda ýurdumyzda ýaş nesliň hemmetaraplaýyn ösen dünýäniň iň öňdebaryjy tilsimatlaryndan baş çykarýan, ylmyň dünýä derejesinde gazananlaryny başarnykly özleşdirip, döwrüň ösüşi bilen deň gadam urýan hünärmenler bolup ýetişmekleri üçin ägirt uly maksatnamalaýyn işler üstünlikli amala aşyrylýar. 

Häzirki wagtda ýurdumyzyň beýik ösüşleri halkymyzyň ruhy galkynyşyny üpjün edip, Watan mukaddesligine, ýaşaýşyň we durmuşyň öňegidişliklerine bolan garaýşyny düýpli özgertdi. Her bir raýatyň öz başarnygyna laýyk zähmet çekmäge, ylym-bilim almaga, hünärli bolmaga giň gerimli şertler kemala getirildi. Beýik ösüşlere beslenýän ata Watanymyzda ýaşamak, halal zähmet çekmek, ylym-bilim almak, dynç almak ýaly durmuşyň ähli ugurlarynda döredilen köpugurly şertler mähriban halkymyzy täze zähmet üstünliklerine ruhlandyrýar. 

Oguljamal GELDYMUHAMMEDOWA,

Türkmen döwlet ykdysadyýet we dolandyryş institutynyň Dünýä ykdysadyýeti kafedrasynyň professory, ykdysady ylymlaryň doktory.

Bazar şertlerinde milli ykdysadyýeti ösdürmekde, bäsdeşligi ýokarlandyrmakda eýeçiligi döwletiň garamagyndan aýyrmak ýa-da doly derejede hususylaşdyrmak meseleleri möhüm çözgütleri talap edýär. Halkara ykdysatçylaryň bellemegine görä, bazarda döwlet kärhanalarynyň sany kän bolsa, bazaryň ýagdaýynyň belli bir derejede peselmegine ýa-da durnukly saklanmagyna getirýär. Munuň tersine, hususy önüm öndürijileriň artmagy bazar dürlüliginiň, bäsleşik görnüşleriniň ýokarlanmagyny şertlendirýär. Muny ençeme onýyllyklaryň ykdysady tejribesi aýdyňlygy bilen görkezýär. Şeýle ösüşler döwlet eýeçiligindäki kärhanalary hususylaşdyrmagyň hasabyna hem gazanylýar. Şunda hususylaşdyrmagyň esasy maksady döwlet kärhanalarynyň bir bölegini ýa-da doly derejede hususyýetçileriň eline bermek arkaly önümçiligiň netijeliligini ýokarlandyrmakdan we döwlet kärhanalarynyň maliýe ýüküni ýeňilleşdirmekden ybaratdyr. 

Hususylaşdyrmak, aslynda, şahsy we ýuridik taraplaryň döwlet eýeçiligindäki emläklere doly ýa-da bölekleýin esasda eýeçilik etmegidir. Munuň netijesinde döwlet emlägine eýeçilik etmek, ulanmak, ygtyýarlyk etmek hukugy doly ýa-da bölekleýin hususy işewürleriň eline geçýär we döwlet edaralary degişli emlägi gönüden-göni dolandyrmak hukugyny ýitirýär. Hususylaşdyrmagyň obýektleri bolsa, degişli kanunçylyga laýyklykda, hususylaşdyrylyp bilinjek döwlet eýeçiligindäki islendik görnüşdäki emläklerdir. Maddy mazmunyna laýyklykda, olara döwlet we jemgyýetçilik ýaşaýyş jaýlary, döwlet kärhanalary, guramalary, kärendesine berlen we beýleki emläkler degişlidir. 

Tebigy monopoliýa hasaplanylýan käbir emläkler döwletiň garamagyndan aýrylmaga degişli däldir. Olaryň hatarynda ýerasty baýlyklary, tokaý gaznasyny, suw serişdelerini, howa giňişligini, döwlet tarapyndan goralýan çäkleri, energetika ulgamyny, uglewodorod serişdelerini, magistral turbageçirijileri, Döwlet býujetiniň serişdelerini, döwletiň ätiýaçlyk gaznalaryny, gidrometeorologiýa gullugynyň, patent gullugynyň, standartlaşdyrmagyň we metrologiýanyň emläklerini we beýlekileri görkezmek bolar. 

Daşary ýurt tejribesine görä, milli ykdysadyýetde döwletiň paýyny azaltmakda we döwlet ulgamyny kämilleşdirmekde, esasan, iki usul tapawutlandyrylýar: 

— döwlet kärhanalaryny üýtgedip guramak ýa-da paýdarlar jemgyýetlerine öwürmek, ýagny kärhananyň dolandyryş hukugyny başga eýeçilige bermek we onuň ýitgilerini, maliýe jogapkärçiligini şahsy ygtyýarynda galdyrmak; 

— döwlet eýeçiligindäki kärhananyň belli bir bölegini ýa-da dolulygyna hususy eýeçilige bermek. Şunda döwlet emläginiň ilki paýnamalarynyň satylmagy, guramaçylyk-hukuk görnüşiniň üýtgedilmegi we kem-kemden hususylaşdyrylmagy maksadalaýyk bolýar.  

Hususylaşdyrmagyň iki usulynyň arasynda nähili tapawut bar? Birinjisinde, Günbatar tejribesine laýyklykda, kärhananyň işine döwletiň gatnaşmagy belli bir derejede çäklendirilýär, ýöne dolandyryş mehanizminiň döwlet tarapyndan durmuşa geçirilmegi şertlendirilýär. Ikinji usulda bolsa doly hususylaşdyrmak, döwlet emläklerini hususy eýeçilige geçirmek we dolandyryjyny öz erkine goýmak, diňe dürli amatsyz ykdysady ýagdaýlar ýüze çykan halatynda döwletiň gözegçiligini amala aşyrmak şerti göz öňünde tutulýar.  

Emläkleri ýa-da kärhanalary hususylaşdyrmak işleri maýa goýum bäsleşigi görnüşinde, bäsleşikli söwdada (auksionda), paýnama görnüşinde gazna biržalarynda, göni satylmagy, ýagny degişli salgy boýunça satylmagy, eger emläk kärende şertinde ulanylýan bolsa, kärendeçisine, satyn almadyk ýagdaýynda beýleki subýektlere satmaklyk amala aşyrylyp bilinýär. 

Bäsleşikli söwdada söwda we hyzmat maksatly, gurluşygy tamamlanmadyk, şeýle-de durky täzelenmegi, döwrebaplaşdyrylmagy üçin maýa goýumlaryny talap etmeýän desgalar hususylaşdyrylýar. Durkunyň täzelenmegini we döwrebaplaşdyrylmagyny talap edýän desgalar maýa goýum bäsleşigi görnüşinde hususylaşdyrylýar.  

Döwlet emläklerini üýtgedip guramak ýa-da hususylaşdyrmak meseleleri Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministrliginiň we Ministrler Kabinetiniň özara ylalaşmagynyň esasynda kesgitlenilýär. Hususylaşdyrmak boýunça döwlet emläkleri baradaky maglumatlar resmi metbugatda çap edilenden soň, Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministrliginiň degişli bölümi tarapyndan bellenilen möhletde resminamalar, ýygym we emlägiň başlangyç bahasynyň 10 göterimi kabul edilýär. Bäsleşikli söwdada ýa-da maýa goýum bäsleşiginde ýeňiji bolan tarapyň başlangyç 10 göterim tölegi degişli emlägiň başlangyç bahasy hökmünde kabul edilip, ýygym yzyna gaýtarylyp berilmeýär. 

Kärende şertinde ulanylýan döwlet emlägi bäş ýyldan az bolmadyk döwürde ulanylan bolsa, onuň kärendeçisine satylyp bilinýär. Şunda döwlet emlägi Maliýe we ykdysadyýet ministrliginiň hem-de satyn alyjy tarap bilen özara ikitaraplaýyn şertnama baglaşmak arkaly resmileşdirilýär. 

Şeýlelikde, ýurtda hususylaşdyrmak, hususy ulgamyň ornuny artdyrmak işleriniň döwrebap durmuşa ornaşdyrylmagy netijeli ykdysady ösüşi gazanmaga mümkinçilik döredýär. Has takygy, býujet serişdeleriniň artmagy, döwletiň maliýe ýagdaýynyň gowulanmagy, önümçiligiň netijeliliginiň we bäsleşigiň ýokarlanmagy hem-de daşary ýurt maýa goýumlaryny çekmekde uly mümkinçilikleriň döremegi gazanylýar.  

Jumageldi SALAMOW.

«Türkmenistan».

2022-nji ýylyň 20-nji oktýabrynda Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministrliginiň edara binasynda «Merkezi Aziýada sebitleýin ykdysady hyzmatdaşlyk (CAREC)» maksatnamasynyň Milli utgaşdyryjylarynyň göni wideoaragatnaşyk arkaly mejlisi gecirildi. Bu mejlise Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministri, «Merkezi Aziýada sebitleýin ykdysady hyzmatdaşlyk (CAREC)» maksatnamasy boýunça Türkmenistandan milli utgaşdyryjysy Muhammetgeldi Serdarow, şeýle hem Türkmenistanyň Energetika we Oba hojalyk we daşky gurşawy goramak ministrlikleriniň ýolbaşçylarynyň orunbasarlary gatnaşdylar. Şunuň bilen birlikde, mejlisiň işine Azerbaýjan Respublikasynyň, Hytaý Halk Respublikasynyň, Gruziýanyň, Gazagystan Respublikasynyň, Gyrgyz Respublikasynyň, Päkistan Yslam Respublikasynyň, Täjigistan Respublikasynyň, Özbegistan Respublikasynyň, Mongoliýanyň, Aziýanyň ösüş bankynyň we beýleki halkara guramalarynyň ýokary wezipeli wekilleri gatnaşdylar.

Mejlisiň dowamynda CAREC maksatnamasynyň 21-nji Ministrler maslahatynda makullamak üçin hödürlenmäge meýilleşdirilýän 2022-nji ýyl boýunça resminamalara seredildi, ýagny:

•     

•    Pandemiýadan    soň ýaşyl, durnukly we ähli ugurlary öz içine alýan dikeldiş    üçin çarçuwaly maksatnamasy;

      

•    CAREC    sebitinde oba hojalygy we azyk howpsuzlygy ösdürmek üçin    hyzmatdaşlyk çarçuwasy;

      

•    CAREC    maksatnamasynyň ýaşyl energiýa boýunça birleşmesi we howanyň    üýtgemegine garşy göreşmek üçin sebitleýin çärelere goldaw    bermek boýunça giňişleýin gözleg işi.     

Agzalan resminamalar babatynda mejlise gatnaşýan Milli utgaşdyryjylaryň garaýyşlary beýan edildi.

Mundan başga-da, CAREC maksatnamasynyň sekretariaty tarapyndan geçirilmegi meýilleşdirilýän CAREC maksatnamasynyň       21-nji Ministrler maslahatynyň mowzugy, düzümi we ministrleriň Bilelikdäki beýannamasynyň taslamasy ara alnyp maslahatlaşyldy.

Eksport milli ykdysadyýetimiziň ösüşlerini üpjün edýän esasy ugurlaryň biridir. Ýurdumyzda hormatly Prezidentimiziň tagallasy bilen bu ugruň ösdürilmegine uly üns berilýär. Amala aşyrylýan giň gerimli işler diňe bir içerki bazaryň ýagdaýyny kadaly saklamak bilen çäklenmän, eýsem, sebit we dünýä ýurtlary bilen haryt dolanyşygynyň çaltlandyrylmagyna, eksporta iberilýän harytlaryň sanawynyň artmagyna, şunlukda milli ykdysadyýetimiziň ösüşleriniň ýokarlanmagyna oňyn täsirini ýetirýär.  

Häzirki wagtda lebaply telekeçileriň 4000-e golaýy Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzasydyr. Olar diňe bir welaýatymyzyň däl, eýsem,  tutuş ýurdumyzyň ykdysady taýdan ösüşine, azyklyk önümleriň bolçulygynyň döremegine, şeýle hem önümleriň eksportunyň artmagyna saldamly goşant goşýarlar. Welaýatymyzyň telekeçileriniň şu ýylyň başyndan bäri eksporta ugradan harytlarynyň umumy bahasy ABŞ-nyň 7 million 308 müň dollaryndan hem geçdi. Telekeçilik işleri üçin amatly şertleriň giňemegi bilen önümleriň bolçulygy has-da artýar, bu bolsa öz gezeginde eksportyň ýene-de ösmegine itergi berýär.  

Döwletimiz tarapyndan hususy eýeçiligi ösdürmegiň we goldamagyň hukuk binýadynyň hem-de innowasion tehnologiýalara esaslanýan hojalyk ulgamynyň döredilmegi netijesinde eksporta gönükdirilen we importy çalyşýan önümçilikler hem giňden ösdürilip başlandy. Hormatly Prezidentimiziň kabul edýän möhüm resminamalarynda ýurdumyzda telekeçiligi mundan beýläk-de ösdürmek üçin amatly şertler kesgitlenilýär, olaryň dünýä bazarlaryna çykmagy meýilleşdirilýär. Döwletimiziň berýän köptaraplaýyn goldawy, maýa goýum işini höweslendirýän has amatly işewürlik ýagdaýyny döretmäge ýardam berýän şertleriň giňemegi hususyýetçileri has ruhubelent zähmet çekmäge höweslendirýär. 

Häzirki wagtda welaýatymyzyň çäginde melleginde, hususy ýer böleginde önümçilik bilen meşgullanýan raýatlaryň sany hem günsaýyn artýar. Olary höweslendirmek maksady bilen kiçi göwrümli karzlar hem berilýär. Kiçi göwrümli karzlaryň hasabyna raýatlaryň hususy mellek ýerlerinde ýyladyşhanalaryň gurulmagy, öňden bar bolanlarynyň giňeldilip, durkunyň täzelenilmegi netijesinde gök-bakja ekinleri ýetişdirilip, ýerli bazarlarda önüm bolçulygy döredilýär. Bu bolsa eýýäm artykmaç önümleriň eksporta iberilmegine zerurçylygy döredýär. Raýatlaryň bir müňe golaýy kiçi göwrümli karz serişdelerinden ýerlikli peýdalanýar. Telekeçiligiň maddy-enjamlaýyn binýadyny ösdürmek üçin ýurdumyzyň kärhanalarynda kiçi göwrümli oba hojalyk gurallaryny, enjamlaryny öndürmek hem meýilleşdirilýär. Häzirki wagtda el güýji sarp edilýän işleri innowasion tehnologiýalar arkaly ýerine ýetirmek maksady bilen dünýäniň öňdebaryjy döwletleriniň tejribeleri öwrenilýär, olary ýerli önümçilikde ulanyp, kärhanalarda kiçi göwrümli oba hojalyk gurallaryny, enjamlaryny öndürmek meýilleşdirilýär. Bu boýunça taslamalaryň birnäçesiniň üstünde işlenilýär. Özümizde öndürilýän enjamlar daşary ýurtlardan getirilýän gurallaryň öwezini tutýar hem-de el güýji bilen ýerine ýetirilýän işleri ep-esli ýeňilleşdirýär, bu bolsa işiň netijeliligini birnäçe esse ýokarlandyrmaga mümkinçilik berýär.  

Ýurdumyzyň ulag-ýol düzüminiň kämilleşdirilmegi hem hususyýetçileriň peýdasynadyr. Uzak ýollary gysgaldýan täze taslamalar durmuşa geçirilýär. Daşary ýurtly işewürler bilen gatnaşyklary ýola goýmakda hem döwletimiz tarapyndan amatly şertler döredilýär. Şolaryň netijesinde eksporta önüm we haryt ibermäge ymtylýan telekeçileriň sany barha artýar. Içerki bazary zerur bolan önümler we harytlar bilen üpjün edip ugran lebaply telekeçileriň täze bazarlary gözläp başlamaklary olaryň iş tejribeleriniň has artýandygynyň güwäsidir.  

Kakageldi JUMAGELDIÝEW,

welaýat gümrükhanasynyň harby gullukçysy, maýor.

Ykdysadyýetimiziň durnukly ösüşini üpjün etmekde, elbetde, senagat pudagynyň uly ähmiýeti bardyr. Pudagyň döwrebaplaşdyrylmagy netijesinde milli ykdysadyýet yzygiderli ösüşe eýe bolýar. Bu strategik ädim ýurtda çig maldan başlap, taýýar önüme çenli bazar bäsdeşligine ukyply, eksporta niýetlenen milli önümleri öndürmek bilen baglanyşykly ýurduň eksport mümkinçiliklerini ýokarlandyrmak arkaly birnäçe durmuş-ykdysady meseleleri oňyn çözmäge, iş ýerlerini köpeltmäge, ilatyň ýaşaýyş-durmuş derejesini ösen döwletleriň hataryna çykarmaga mümkinçilik berýär. Munuň özi «Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy: Türkmenistany 2022 — 2052-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Milli maksatnamasynda», şeýle-de «Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2022 — 2028-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasynda» kesgitlenen wezipeleri doly we öz wagtynda ýerine ýetirmek bilen baglydyr. Öňde goýlan bu maksatnamalardyr meýilnamalar hormatly Prezidentimiziň parasatly baştutanlygynda üstünlikli hem-de giň gerimde amala aşyrylýar.  

Häzirki wagtda senagat pudagynyň esasy ugry ýerli çig mallary ulanmagyň hasabyna, innowasion tehnologiýalary, sanly ulgamyň mümkinçiliklerini ornaşdyrmak arkaly bazar bäsdeşligine ukyply önümleri öndürmäge, olaryň görnüşlerini köpeltmäge gönükdirilendir. 

Hormatly Prezidentimiz şu ýylyň 23-nji sentýabrynda geçirilen Döwlet Maslahatynda eden çykyşynda: “Biz ýurdumyzyň içerki bazarlarynda we dünýä bazarlarynda bäsdeşlige ukyply täze innowasion önümçilikleri döretmekde ajaýyp üstünlikleri gazandyk. Senagat önümlerimiz hem-de brend markaly dokma harytlarymyz bilen ýurdumyzyň sebit we dünýä bazarlaryndaky ornuny yzygiderli pugtalandyrýarys, täze bazarlara ýol açýarys. Şu nukdaýnazardan, ýurdumyzda döredilen ýa-da täze gurulýan her bir kärhananyň önümleriniň we hyzmatlaryň içerki, daşarky bazarlarda bäsdeşlige ukyplylygynyň pugtalandyrylmagyna uly ähmiýet bermelidiris” diýip belledi.  

Türkmenistanyň ykdysady ösüşlerine uly goşant goşýan pudaklaryň biri hem dokma senagatydyr. Häzirki wagtda bu pudaga degişli 60-dan gowrak kärhana bolup, olarda 30 müňden gowrak adam zähmet çekýär. Bu pudagyň ösmegine ýurdumyzda hemme şertler döredilendir. Türkmenistanyň dokma senagaty ykdysadyýetimiziň iň öňdebaryjy pudaklarynyň biri bolmak bilen, dünýä dokma senagatynyň öňdebaryjy ýurtlarynyň, hususan-da, Şweýsariýanyň, Germaniýanyň, Ýaponiýanyň, Italiýanyň, Belgiýanyň innowasion tehnikalary we tehnologiýalary bilen üpjün edilip, halkara bazarlarda bäsdeşlige ukyply önümlerini Azerbaýjan, Ermenistan, Russiýa, Türkiýe, Hytaý, Gazagystan, Belarus ýaly ýurtlara eksport edýär.  

Hormatly Prezidentimiz Döwlet Maslahatynda eden çykyşynda geçirilýän forumlaryň, sergileriň, ýarmarkalaryň, şeýle-de Şanhaý, Ýosu, Milan, Antaliýa, Astana, Dubaý şäherlerinde geçirilen bütindünýä «EKSPO» sergileriň ähmiýeti barada aýdyp, halkara sergiler býurosy bilen hyzmatdaşlygyň gerimini giňeltmek, ýurdumyzda öndürilýän milli önümlerimiz, hyzmatlarymyz we senagat nusgalarymyz bilen işewürleri, daşary ýurtlaryň ilatyny tanyşdyrmak we mahabatlandyrmak boýunça mümkinçilikleri döretmek barada hyzmatdaşlygy ýola goýmak işlerini alyp barmagy tabşyrdy. Şeýle-de hormatly Prezidentimiz Türkmenistanyň sergi strategiýasynyň işlenip düzülmeginiň zerurlygyny belledi. Şeýle ýagdaýda ýurdumyzda we daşary ýurtlarda geçirilýän sergilerde, ýarmarkalarda hyzmatdaşlyk edýän ýurtlaryň dürli ugurlar boýunça ýeten sepgitleri bilen tanyşmaga, pikir alyşmaga we hyzmatdaşlygy ýola goýmaga mümkinçilik döreýär.  

Institutymyzyň marketing kafedrasynyň talyplary we mugallymlary ýurdumyzda yzygiderli geçirilýän sergilere we ýarmarkalara gatnaşyp, gazanylan üstünlikler bilen tanyşýarlar, bu bolsa, öz gezeginde, geljekki hünärmenlerde uly täsir galdyrýar we olaryň nazaryýetde alan bilimlerini berkitmäge mümkinçilik döredýär. 

Döwlet Maslahatynda hormatly Prezidentimiz milli önümlerimizdir hyzmatlarymyza, oýlap tapyşlarymyza, senagat nusgalarymyza dünýä bazarlarynda islegleriň yzygiderli öwrenilmeginiň hem-de degişli döwlet strategiýasynyň işlenip taýýarlanmagynyň zerurdygyny aýdyp, bu ugurda ýöriteleşdirilen marketing gulluklarynyň döredilmegi bilen bagly meselelere ýurdumyzyň söwda we senagat toplumynyň, Türkmenistanyň Ylymlar akademiýasynyň ýolbaşçylary tarapyndan ileri tutulýan wezipeler hökmünde seredilmelidigini belledi.  

Iň täze innowasion tehnikalardyr tehnologiýalar we sanly ulgam bilen üpjün edilen Türkmenistanyň önümçilik kärhanalarynda öndürilýän önümleriň bäsdeşlik ukyby gün-günden artýar, olara bolan isleg içerki, esasan hem, daşarky bazarlarda has-da artar. Şeýle ýagdaýda bazar gatnaşyklary şertinde marketing işini dogry ýola goýmak zerurlygy ýüze çykýar. Şonuň üçin hem hormatly Prezidentimiz marketing gulluklaryny döretmek we olaryň işini döwrebap gurnamak barada örän ýerlikli belledi.  

Häzirki wagtda dürli önümleri öndürýän, hyzmatlary ýerine ýetirýän we beýleki kärhanalarda marketing gulluklarynyň ýola goýulmagy hem-de olaryň kömegi bilen dürli görnüşli marketing maglumatlaryny toplap, yzygiderli seljermek arkaly kärhanalarda önümçiligi ýola goýmaga, bazar bäsdeşligine ukyply önüm öndürmäge, hyzmatlary ýerine ýetirmäge, öndürilen önümleri ýerlemäge we maliýe-ykdysady netijeleri gazanmaga has uly mümkinçilik döreýär.  

Çerkez ATAÝEW,

Türkmen döwlet ykdysadyýet we dolandyryş institutynyň marketing kafedrasynyň müdiri, professor.

Däp bolşy ýaly, ýurdumyzyň baş baýramynyň — Garaşsyzlyk gününiň bellenip geçilen sentýabr aýy hem jemgyýetçilik-syýasy we işewürlik babatda, aýratyn-da, halkara gatnaşyklar ulgamynda ýokary işjeňlige eýe boldy. «Açyk gapylar» syýasatyny amala aşyrmagyň çäklerinde geçirilen köp sanly çäreler munuň aýdyň subutnamasydyr. 

Mähriban halkymyzyň ynsanperwerlik we hoşniýetli goňşuçylyk däplerine esaslanyp, suw joşmasyndan ejir çeken dostlukly Pakistan Yslam Respublikasynyň halkyna ynsanperwerlik kömegini bermek maksady bilen, 5-nji sentýabrda Karaçi şäherine hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň Buýrugyna laýyklykda iberilen ýük baryp gowuşdy. Şol ýük derman serişdelerinden, derman senagaty we dokma harytlaryndan, dürli azyk önümlerinden ybaratdyr. 

5-nji sentýabrda Daşary işler ministrliginiň, Türkmenistanyň Döwlet habarlar agentliginiň, Telewideniýe, radiogepleşikler we kinematografiýa baradaky döwlet komitetiniň, gazetleriň we žurnallaryň redaksiýalarynyň wekilleriniň gatnaşmagynda sanly ulgam arkaly geçirilen “Garaşsyz Türkmenistan halkara habarlar giňişliginde” atly halkara maslahat güýz paslynyň ilkinji aýynyň möhüm wakasy boldy. Onda daşary ýurtly kärdeşler bilen baglaşylan halkara resminamalaryň durmuşa geçirilişiniň barşy hem-de geljekki meýilnamalar ara alnyp maslahatlaşyldy. 

Türkmenistanyň Garaşsyzlygynyň 31 ýyllygyna gabatlanyp geçirilen ýöriteleşdirilen forum ýurdumyzyň gazanan ägirt uly üstünliklerini we özygtyýarly ösüş ýyllarynda amala aşyrýan parahatçylyk dörediji syýasatyny giňden wagyz etmäge, köpçülikleýin habar beriş serişdeleri ulgamynda dürli ýurtlardan bolan hyzmatdaşlar bilen netijeli gatnaşyklary ösdürmäge gönükdirildi. Daşary ýurtly gatnaşyjylar — iri habarlar agentlikleriniň, meşhur elektron neşirleriň, teleradiokompaniýalaryň, abraýly halkara guramalaryň we düzümleriň ýolbaşçylarydyr wekilleri sanly ulgam arkaly çykyşlarynda ýurdumyzyň köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň işjeň işini bellediler. Şonuň netijesinde Diýarymyzda durmuşa geçirilýän özgertmeler giňişleýin beýan edilýär. Munuň özi tutuş dünýä ägirt uly ykdysady kuwwaty, baý medeniýeti hem-de aýawly saklanýan täsin ruhy mirasy bolan döwlet hökmünde Türkmenistany täzeden açmaga mümkinçilik berýär. Çäräniň çäklerinde ýurdumyzyň Garaşsyzlyk gününe bagyşlanan sergi guraldy. 

Şol gün Daşary işler ministrliginde Türki Döwletleriň Guramasynyň Baş sekretary Bagdad Amreýew bilen geçirilen duşuşygyň barşynda dürli ulgamlarda, aýratyn-da, ulag we energetika ulgamlarynda hyzmatdaşlygyň meseleleri ara alnyp maslahatlaşyldy. Türkmenistanyň Türki döwletleriň Söwda-senagat edarasy hem-de Medeni we miras gaznasy bilen hyzmatdaşlyga gyzyklanma bildirýändigi nygtaldy. 

Daşary işler ministrliginde Hytaý Halk Respublikasynyň Hökümetiniň Ýewraziýa işleri boýunça ýörite wekili Li Hueý bilen geçirilen duşuşykda türkmen-hytaý dostluk gatnaşyklarynyň ýokary derejesi bellenildi. Syýasy-diplomatik, söwda-ykdysady we medeni-ynsanperwer ulgamlarda ikitaraplaýyn gatnaşyklaryň ösdürilýändigi hem-de dürli halkara guramalaryň çäklerinde hyzmatdaşlygyň oňyn tejribesiniň toplanandygy nygtaldy. Şeýle-de energetika, ulag, logistika, medeniýet, bilim ulgamlarynda gatnaşyklary mundan beýläk-de giňeltmegiň zerurdygy bellenildi. 

7-nji sentýabrda Daşary işler ministrliginde Birleşen Arap Emirlikleriniň “Masdar” kompaniýasynyň ýolbaşçylary bilen geçirilen duşuşykda energetika ulgamynda, hususan-da, energiýanyň gaýtadan dikeldilýän çeşmelerini rejeli ulanmak, energetika howpsuzlygyny üpjün etmek ulgamynda ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de pugtalandyrmagyň meseleleri ara alnyp maslahatlaşyldy. 

Şol gün Saud Arabystany Patyşalygynyň Er-Riýad şäherinde türkmen wekiliýeti “Aýlagdaky arap döwletleriniň hyzmatdaşlyk geňeşi — Merkezi Aziýa” strategik dialogynyň ministrler derejesindäki birinji duşuşygyna gatnaşdy. Onuň esasy maksady sebit howpsuzlygyny üpjün etmek hem-de energetika, ulag geçelgeleri, logistika, söwda, ykdysadyýet, maýa goýumlar, medeniýet we ylym ulgamlarynda geljekki gatnaşyklary ýola goýmak boýunça görülmeli çäreler bilen baglanyşykly boldy. Duşuşygyň netijeleri boýunça Bilelikdäki Beýannama hem-de 2023 — 2027-nji ýyllar üçin Bilelikdäki hereketleriň meýilnamasy kabul edildi. 

Forumyň çäklerinde Saud Arabystany Patyşalygynyň, Birleşen Arap Emirlikleriniň, Oman Soltanlygynyň, Bahreýn Patyşalygynyň, Katar Döwletiniň, Kuweýt Döwletiniň, Gazagystan Respublikasynyň daşary syýasat edaralarynyň ýolbaşçylarynyň ikitaraplaýyn duşuşyklarynyň birnäçesi geçirildi. Duşuşyklarda halkara guramalaryň çäklerinde, ilkinji nobatda, Birleşen Milletler Guramasy bilen hyzmatdaşlygy ösdürmegiň hem-de dürli ugurlar, hususan-da, syýasy-diplomatik, söwda-ykdysady, medeni-ynsanperwer ulgamlar boýunça ikitaraplaýyn gatnaşyklary pugtalandyrmagyň ähmiýeti nygtaldy. 

7-8-nji sentýabrda Türkmenistanyň wekiliýetiniň Özbegistan Respublikasyna iş sapary boldy. Saparyň çäklerinde iki ýurduň ministrlikleriniň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň ýolbaşçylarynyň duşuşygy geçirildi. Taraplar gatnaşyklary, şol sanda oba hojalygy, gurluşyk, dokma we derman senagaty pudaklarynda hyzmatdaşlygy ösdürmegiň meselelerini ara alyp maslahatlaşdylar. Ýeňil awtoulaglary, oba hojalyk, durmuş tehnikalaryny bilelikde öndürmäge, ulag-logistika gatnaşyklaryny, şol sanda iki döwletiň çägi boýunça üstaşyr ýükleriň daşalmagyny höweslendirýän hyzmatdaşlygy giňeltmäge, deňiz portlarynyň mümkinçiliklerini ulanmak arkaly halkara ulag geçelgeleri boýunça ýükleriň daşalmagyna gyzyklanma bildirdiler. 

8-nji sentýabrda Saud Arabystany Patyşalygyna iş saparynyň çäklerinde Türkmenistanyň daşary syýasat edarasynyň ýolbaşçysy bilen Saud Arabystany Patyşalygynyň Saud ösüş gaznasynyň Baş ýerine ýetiriji direktory Sultan bin Abdulrahman Al-Marşadyň duşuşygy geçirildi. Onda energetika ulgamynda, gazhimiýa senagatynda, oba we suw hojalygynda, saglygy goraýyşda özara bähbitli maýa goýum hyzmatdaşlygyna degişli meselelere garaldy. 

8-9-njy sentýabrda Özbegistan Respublikasynyň Daşkent şäherinde geçirilen Parlamentara Birleşige agza döwletleriň parlamentleriniň zenan ýolbaşçylarynyň “Parlament liderligi: durnuklylygy we abadançylygy has netijeli üpjün etmek üçin töwekgelçilikleri çaklamak” atly mowzuk boýunça 14-nji sammiti geçirildi. Oňa Milli Geňeşiň Mejlisiniň Başlygynyň ýolbaşçylygyndaky türkmen wekiliýeti, BMG, Parlamentara Birleşik, ÝHHG-niň Parlament Assambleýasy, GDA-nyň Parlamentara Assambleýasy ýaly halkara guramalaryň ýolbaşçylary, şeýle-de 17 ýurduň parlamentleriniň 120-den gowrak wekili gatnaşdylar. 

Forumda parlamentleriň öňünde durýan ileri tutulýan wezipeler, hususan-da, pandemiýa zerarly ýüze çykan çökgünlik ýagdaýlarynda gender deňligini kepillendirmek, durnukly ösüşi we abadançylygy üpjün etmek, ykdysadyýetleri dikeltmekde zenanlaryň mümkinçiliklerini giňeltmek bilen bagly meseleler ara alnyp maslahatlaşyldy. 

12-13-nji sentýabrda türkmen wekiliýeti Türkmenistan bilen Azerbaýjan Respublikasynyň arasynda Hazar deňziniň düýbüni çäklendirmek meseleleri boýunça bilelikdäki iş toparynyň Baku şäherinde geçirilen nobatdaky mejlisine gatnaşdy. Duşuşykda iki döwletiň arasynda Hazar deňziniň düýbüni çäklendirmek hakynda Ylalaşygyň taslamasynyň düzgünleri ara alnyp maslahatlaşyldy. 

12 — 16-njy sentýabr aralygynda Birleşen Arap Emirliklerine bolan iş saparynyň çäklerinde Türkmenistanyň wekiliýeti BAE-niň energetika we infrastruktura ministri, Abu-Dabiniň portunyň Baş ýerine ýetiriji direktory we dolandyryjysy, Abu-Dabiniň ösüş gaznasynyň Baş direktory, “Masdar” kompaniýasynyň Baş ýerine ýetiriji direktory, BAE-niň daşary işler we halkara hyzmatdaşlyk ministri bilen ikitaraplaýyn duşuşyklaryň birnäçesini geçirdi. 

Şeýle hem BAE-niň Raýat awiasiýasynyň baş müdirliginiň Baş direktorynyň orunbasary, BAE-niň “Etihad Rail” demir ýol müdirliginiň ýolbaşçylary, Dubaý şäheriniň hökümetiniň Ykdysady ösüş we syýahatçylyk müdiriýetiniň Baş direktorynyň orunbasary, BAE-niň “Dubai Nasdaq” kompaniýasynyň dolandyryjylary bilen gepleşikler geçirildi. Olaryň barşynda söwda-ykdysady hem-de ulag ulgamlarynda ikitaraplaýyn we köptaraplaýyn gatnaşyklary pugtalandyrmak, şol sanda deňiz, demir ýol, howa ulaglaryny, hususan-da, port düzümini ulanmak bilen bagly meselelere garaldy. Mundan başga-da, biržada awtomatlaşdyrylan resminama dolanyşygy ulgamynda, ýokary hünärli hünärmenleri taýýarlamakda, biržada gymmatly kagyzlary ulanmakda gatnaşyklary pugtalandyrmak meselesi ara alnyp maslahatlaşyldy. 

13-nji sentýabrda Aşgabatda Ykdysady hyzmatdaşlyk boýunça hökümetara türkmen-ermeni toparynyň dokuzynjy mejlisi geçirildi. Oňa ýurdumyzyň käbir ministrlikleriniň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň ýolbaşçylary hem-de Ermenistanyň Türkmenistana gelen wekiliýetiniň agzalary gatnaşdylar. Onda syýasy-diplomatik, söwda-ykdysady, medeni-ynsanperwer, ýangyç-energetika hem-de oba hojalygy, gurluşyk we binagärlik ulgamlarynda, köpçülikleýin habar beriş serişdeleri boýunça özara bähbitli hyzmatdaşlygyň mümkinçilikleri barada pikir alşyldy. 

14-nji sentýabrda Daşary işler ministrliginde BMG-niň Ýewropa we Merkezi Aziýa boýunça Ösüş maksady bilen işi utgaşdyrmak boýunça müdiriýetiniň sebit direktory hanym Gwi-Ýop Son bilen geçirilen duşuşygyň barşynda 2030-njy ýyla çenli döwür üçin Gün tertibini we Durnukly ösüş maksatlaryny milli derejede amala aşyrmak işinde tagallalary birleşdirmegiň wajypdygyna aýratyn üns berildi. 

15-nji sentýabrda Daşary işler ministrliginde Halkara Zähmet Guramasynyň wekiliýeti bilen duşuşyk geçirildi. Oňa Halkara zähmet kadalary departamentiniň başlygy hanym Dipa Rişikeş ýolbaşçylyk etdi. 

Taraplar ençeme ýylyň dowamynda Halkara Zähmet Guramasy bilen hyzmatdaşlygyň ýokary derejesini belläp, Türkmenistanyň halkara konwensiýalara we köptaraplaýyn ylalaşyklara goşulmagy bilen bagly meselelere degip geçdiler. Şunuň bilen baglylykda, Halkara Zähmet Guramasyna “Türkmenistanda kanunçylyk özgertmeleri: mejbury zähmete ýol bermezlige hem-de gadagan etmäge degişli kanunçylygyň syny” atly resminamany taýýarlandygy üçin hoşallyk bildirildi. 

21-nji sentýabrda Daşary işler ministrliginde Pakistan Yslam Respublikasynyň döwlet nebit ministri bilen geçirilen duşuşykda ýurdumyzyň daşary syýasat edarasynyň ýolbaşçysy ähli ugurlar boýunça ikitaraplaýyn we köptaraplaýyn gatnaşyklaryň ösdürilýändigini, şol sanda energetika ulgamynda hyzmatdaşlygyň pugtalandyrylýandygyny belledi. Şunuň bilen baglylykda, Türkmenistan — Owganystan — Pakistan — Hindistan (TOPH) transmilli gaz geçirijisi, Türkmenistan — Owganystan — Pakistan (TOP) ugry boýunça elektrik geçiriji we optiki-süýümli aragatnaşyk ulgamlary ýaly möhüm strategik taslamalaryň durmuşa geçirilişi bilen bagly meselelere garaldy. 

24-nji sentýabrda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň tabşyrygy boýunça Döwlet migrasiýa gullugynyň maslahatlar zalynda döwlet Baştutanymyzyň Permanyna we Kararyna laýyklykda, Türkmenistanyň raýatlygyna kabul edilen adamlara pasportlar gowşuryldy hem-de ýurdumyzda ýaşamak üçin ygtyýarnamalar berildi. 

26-njy sentýabrda Daşary işler ministrliginde Sankt-Peterburgyň (Russiýa Federasiýasy) gubernatory Aleksandr Beglow bilen geçirilen duşuşykda türkmen-rus gatnaşyklaryny, hususan-da, infrastruktura we ýol gurluşygy, gämigurluşyk, şähergurluşygy, senagat, energetika, söwda, bilim we medeniýet ulgamlarynda hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de ösdürmegiň meseleleri ara alnyp maslahatlaşyldy. 

Şeýle hem 26-njy sentýabrda türkmen wekiliýeti Rumyniýanyň Buharest şäherinde Halkara elektroaragatnaşyk birleşiginiň 2022-nji ýyl üçin ygtyýarly maslahatynyň açylyş dabarasyna gatnaşdy. BMG-niň bu ýöriteleşdirilen edarasy ählumumy derejede sanlylaşdyrmak boýunça esasy halkara gurama bolup durýar. Ygtyýarly maslahat her dört ýyldan ýolbaşçylary saýlamak, onuň 4 ýyllyk strategik we maliýe meýilnamalaryny kabul etmek, elektroaragatnaşyk we maglumat-kommunikasiýalar tehnologiýalary ulgamyndaky syýasaty, ileri tutulýan ugurlary ara alyp maslahatlaşmak üçin geçirilýär. 

Şol gün Polşanyň ÝHHG-de başlyklyk etmeginiň çäginde geçirilen adam ölçegi boýunça Warşawa maslahatynyň esasy mejlisinde Türkmenistanyň wekiliýeti Beýannama bilen çykyş etdi. Beýannamada ýurdumyzda adam hukuklaryny we azatlyklaryny üpjün etmegiň gurallaryny mundan beýläk-de kämilleşdirmek boýunça kanunçylyk, institusional, administratiw çäreleriň kabul edilýändigi nygtalýar. 

25-nji sentýabr — 1-nji oktýabr aralygynda Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowyň ýolbaşçylygyndaky türkmen wekiliýeti Ýaponiýa iş saparyny amala aşyrdy. Onuň çäklerinde ikitaraplaýyn duşuşyklaryň birnäçesi geçirildi. Hususan-da, Gahryman Arkadagymyz Ýaponiýanyň Premýer-ministri Fumio Kisida, Ýaponiýanyň Parlamentiniň Wekiller palatasynyň başlygy Hosoda Hiroýuki, Türkmen-ýapon parlamentara dostluk toparynyň başlygy, Ýaponiýanyň Parlamentiniň Wekiller palatasynyň agzasy, Ýaponiýanyň daşary işler ministriniň orunbasary, Ykdysady hyzmatdaşlyk boýunça türkmen-ýapon komitetiniň ýapon tarapynyň başlygy, iri ýapon kompaniýalarynyň ýolbaşçylary, “Çalyk Holding” kompaniýalar toparynyň direktorlar geňeşiniň başlygy we “Rönesans Holding” kompaniýasynyň müdiriýetiniň başlygy bilen duşuşdy. Duşuşyklarda özara bähbitli hyzmatdaşlygyň giň ugurlary, şol sanda syýasy-diplomatik, söwda-ykdysady, energetika, ulag we aragatnaşyk, gurluşyk ulgamlarynda, himiýa senagatynda hem-de maliýe-bank pudagynda hyzmatdaşlygyň meseleleri ara alnyp maslahatlaşyldy. 

29-njy sentýabrda Daşary işler ministrliginde Ýewropa Bileleşiginiň Türkmenistandaky Adatdan daşary we Doly ygtyýarly ilçisi Diego Ruiz Alonso bilen geçirilen duşuşygyň barşynda taraplar Ýewropa Bileleşigi bilen dürli ulgamlarda köpugurly hyzmatdaşlygyň häzirki ýagdaýyna we geljegine garadylar. Şunuň bilen baglylykda, şu ýylyň ahyryna çenli Aşgabatda “Türkmenistan — Ýewropa Bileleşigi” bilelikdäki komitetiň nobatdaky mejlisini geçirmek barada ylalaşyk gazanyldy. 

30-njy sentýabrda Daşary işler ministrliginde Gruziýanyň Türkmenistanda täze bellenen Adatdan daşary we Doly ygtyýarly ilçisi Konstantin Sabiaşwili bilen duşuşyk geçirildi. Duşuşykda syýasy-diplomatik, söwda-ykdysady we ynsanperwer ulgamlarda döwletara gatnaşyklary pugtalandyrmagyň meseleleri ara alnyp maslahatlaşyldy. 

Ýurdumyzyň ministrlikleri we pudaklaýyn dolandyryş edaralary tarapyndan sentýabr aýynda geçirilen halkara ähmiýetli çäreleriň syny Garaşsyz, baky Bitarap Türkmenistanyň gazanýan täze üstünliklerini aýdyňlyk bilen görkezýär. Ýurdumyz açyklyk ýörelgesine esaslanýan daşary syýasaty işjeň durmuşa geçirip, gyzyklanma bildirýän hyzmatdaşlaryň ählisi bilen dostluk we özara bähbitli hyzmatdaşlyk köprülerini berkidýär. 

(TDH)

Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe hormatly Prezidentimiziň parasatly baştutanlygynda milli ykdysadyýetimizi ösdürmäge döwlet derejesinde aýratyn üns berilýär. Bu günki günde döwrebap ugurlar, sanly ulgamyň mümkinçilikleri yzygiderli durmuşa ornaşdyrylýar. Sanly ulgamyň mümkinçilikleri diňe bir döwrebap ugurlar bolman, eýsem, ösüşiň möhüm ugurlaryny üpjün edýär. Munuň özi, umumylykda, ýurdumyzyň durmuş-ykdysady ösüşine, milli maksatnamalaryň üstünlikli amala aşyrylmagyna oňat ýardam berýär.  

Mälim bolşy ýaly, sanly ykdysadyýetiň esasy aýratynlyklary hökmünde maglumat-aragatnaşyk tehnologiýalarynyň täze gazananlaryna esaslanýan ösen ykdysadyýeti görkezmek bolar. Ýurdumyzyň durmuş-ykdysady ösüşini üpjün etmekde, jemgyýetiň her bir agzasynyň ukyp-başarnygyny netijeli ugrukdyrmakda hususy telekeçiligiň mümkinçiliklerini doly peýdalanmak arkaly ykdysadyýetiň sanly ulgama geçirilmegi, innowasion senagat önümçiliginiň döwrebap ösüşini gazanmakda, hususan-da, ýaşlaryň intellektual ukybynyň ylym-bilime, döwrebap tehnologiýalaryň özleşdirilmegine gönükdirilmegi wajyp wezipeleriň hatarynda durýar. Ýaşlaryň häzirki döwrüň talabyna laýyk, umumadamzat we milli ýörelgelerimiziň esasynda kämil şahsyýet hökmünde kemala gelmegi eziz Diýarymyzyň gülläp ösüşleriniň aýdyň beýanydyr. Hormatly Prezidentimiz bu babatda şeýle belleýär: «Giň gözýetimli, ösen tehnologiýalardan oňat baş çykarýan hünärmenleriň neslini kemala getirmek biziň alyp barýan işlerimiziň esasy maksady bolmaly». Hormatly Prezidentimiz ýaşlar baradaky döwlet syýasatyny ýurdumyzda ileri tutulýan ugurlaryň hatarynda hemişe üns merkezinde saklaýar, zehinli ýaşlar, ýaş maşgalalar, ýaş alymlar, ýaş hünärmenler we telekeçiler döwletimiz tarapyndan aýratyn goldaw bilen gurşalýar. Munuň özi ýaşlaryň jemgyýetdäki durmuş-hukuk ýagdaýyny kesgitlemegiň möhümdigi, jemgyýetiň ertirki innowasion ösüşini kesgitleýändikleri bilen baglanyşyklydyr.  

Ýurdumyzda maglumat-aragatnaşyk tehnologiýalarynyň pugta ornaşdyrylmagy ykdysady, syýasy we durmuş ösüşinde mynasyp şöhlelenýär. Täze tehnologiýalar, sanly ulgam döwrümiziň möhüm ugurlaryna öwrüldi. Häzirki wagtda ýurdumyzda innowasiýalaryň işjeň ornaşdyrylmagy netijesinde optiki-süýümli aragatnaşyk ulgamlary barha ösdürilýär, ýokary tizlikli internet-aragatnaşygyň elýeterliligi bilen doly derejede üpjün edilýär.  

Sanly ykdysadyýetiň kemala gelmegi ylmy-tehniki ösüşiň gönüden-göni netijeleridir. Sanly ykdysadyýet önümçilikde we hyzmatlar ulgamynda harajatlary peseltmäge, bazardaky üýtgeşmelere tiz wagtda uýgunlaşmaga hem-de ýokary çeýeligi üpjün etmäge ýardam berýär.  

Ykdysadyýetiň häzirki zaman ösüş şertlerinde ýaşlaryň gujur-gaýratynyň, olaryň telekeçilik işjeňligine gönükdirilmeginiň ähmiýeti ählumumy ykrar edilýär. Ýaşlaryň telekeçiliginiň ileri tutulýan ugurlaryň hatarynda kesgitlenilmegi işewürlikde işjeň orny eýelemäge ukyply, gujurly, döwrebap pikirlenýän telekeçileriň täze ýaş nesliniň kemala gelmegine, kiçi we orta telekeçiligiň innowasion häsiýetde ösdürilmegine, ýurduň maýa goýum çekijiliginiň ýokarlanmagyna, täzeçil pikirlenmeleriň, döredijilikli oýlap-tapyşlaryň artmagyna mümkinçilik berýändigi bilen düşündirilýär.  

Sanly ykdysadyýetiň üstünlikli durmuşa geçirilmeginiň ýurdumyzda sarp edijileriň islegleriniň has çalt we ýokary derejede kanagatlandyrylmagyna giň mümkinçilikleri döredýändigi aýratyn bellenmäge mynasypdyr. Bulardan başga-da, sanly ykdysadyýetiň ösmeginiň birnäçe peýdaly taraplary bardyr: zähmet önümçiliginiň ösüşi, bazara gatnaşyjylaryň bäsdeşlige ukyplylygynyň ýokarlanmagy, önümçilik çykdajylarynyň peselmegi, täze iş orunlarynyň döredilmegi. Şeýle hem, ykdysadyýetde, halk hojalygynyň beýleki pudaklarynda sanly usullaryň girizilmegi hyzmatlaryň hiliniň ýokarlanmagyna oňat täsir edýär.  

Häzirki tehnologik ösüş şertlerinde bilimiň, ylmy çemeleşmäniň, innowasiýalaryň, kompýuterleşdirilen programmalar ulgamlarynyň, ýokary öndürijilikli maglumat tehnologiýalaryň, şol sanda ykdysadyýeti sanlylaşdyrmagyň ileri tutulýan ugurlaryň biridigini bellemek gerek. Innowasion ykdysadyýet bilimi, innowasiýalary, şeýle hem täze oýlap tapyşlary we tehnologiýalary gündelik tejribede jemgyýetiň dürli pudaklarynda peýdalanmaga esaslanýan ykdysadyýetdir.  

Ýurdumyzy ösüşlerden-ösüşlere alyp barýan Arkadagly Serdarymyzyň jany sag, ömri uzak bolsun, beýik işleri hemişe üstünliklere beslensin! 

Azatnepes ANNANEPESOW,

Türkmenistanyň Telekommunikasiýalar we informatika institutynyň mugallymy.

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň Döwlet Maslahatyndaky çykyşynda ýurdumyzyň Garaşsyzlyk ýyllaryndaky durmuş-ykdysady ösüşleri, döwletlilik ýörelgeleri, hukuk ulgamynyň işiniň döwrebap derejede guralmagy aýdyň beýan edildi. Aýratyn-da, ylym-bilimiň kämilleşdirilişi, täze tehnologiýalaryň, sanly ulgamlaryň ornaşdyrylyşynyň netijeleri düýpli seljerilip, täzeçil başlangyçlar öňe sürüldi. Döwlet Baştutanymyzyň «Watan diňe halky bilen Watandyr! Döwlet diňe halky bilen döwletdir!» diýen baş ýörelgesiniň Döwlet Maslahatynyň gün tertibinde ara alnyp maslahatlaşylan soraglaryň, kabul edilen çözgütleriň özenini düzýändigi aýratyn bellenmäge mynasypdyr. 

Hormatly Prezidentimiz çykyşynda: «Mähriban halkymyzyň joşgunly we tutanýerli zähmeti esasynda jemgyýetimizde we ykdysadyýetimizde ýetilen belent sepgitler täze ösüşlere badalga berýär» diýip nygtamak bilen, Döwlet býujetiniň serişdeleriniň durmuş-ykdysady ösüş strategiýasyny amala aşyrmagyň esasy ugurlaryna, ykdysadyýetiň innowasion ösüşini üpjün etmäge gönükdiriljekdigini, býujetiň agramly böleginiň, ozalkylary ýaly, durmuş ulgamyny maliýeleşdirmek üçin sarp ediljekdigini aýratyn belledi. Şonuň bilen birlikde, milli önümlerimizdir hyzmatlarymyza, oýlap tapyşlarymyza, senagat nusgalarymyza dünýä bazarlaryndaky islegleriň yzygiderli öwrenilmeginiň hem-de degişli döwlet strategiýasynyň işlenip taýýarlanylmagynyň zerurdygyna aýratyn üns berildi.  

Häzirki döwürde sanly ulgamlaryň ornaşdyrylmagy, önümçilikde täze tehnologiýalaryň, has kämil usullaryň ulanylmagy, şeýle hem dünýä bazarynda bäsleşige ukyply bolan harytlaryň dürli görnüşleriniň öndürilişi günsaýyn artýar. Halkyň sarp edýän harytlarynyň önümçiliginde, söwdada şertli çyzyklar (ştrih kod), QR kod arkaly belgilemek giň gerime eýe bolýar. Çünki söwda işi hakynda Türkmenistanyň Kanunyna laýyklykda, şertli çyzyk — optiki gözden geçiriş enjamy bilen kybaplaşdyrylmagy üçin, harydyň gabynyň daşynda ýerleşdirilýän we onuň kömegi bilen harydyň käbir has möhüm taraplary barada maglumatlar şifrlenen ýörite belgileriň, QR kodlaryň ulanylmagy haryt dolanyşygynyň hasabyny ýöretmek we hasabatlylyk üçin amatly şertleri döredýär.  

Şonuň bilen birlikde, ýurdumyzda sanly maglumat we elektron-hasaplaýyş tehnikalaryny netijeli ulanmaga ukyply hünärmenleriň nesli kemala gelýär.  Şoňa görä-de, ýurdumyzyň ykdysadyýetiniň ähli pudaklarynda innowasion, sanly  tehnologiýalary ornaşdyrmak güýçli depginlerde alnyp barylýar. Amala aşyrylýan bu tutumly işleriň dowamynda milli ykdysadyýetimiziň yzygiderli we kadaly ösüşini üpjün etjek iň öndebaryjy innowasion tehnologiýalary saýlap almak boýunça hem yzygiderli işler amala aşyrylýar. 

Munuň özi intellektual eýeçilik hakyndaky kanunçylygyň ähmiýetini ýokarlandyrýar, ýurdumyzyň ykdysadyýetiniň durnukly ösüşini şertlendirýär. Innowasiýa tehnologiýalaryny ornaşdyrmak, oýlap tapyşlary we senagat nusgalaryny döretmekde we özleşdirmekde, öndürilýän önümleriň we hyzmatlaryň bäsleşige ukyplylygyny üpjün etmekde eýeçiligiň ähli görnüşindäki kärhanalaryň we guramalaryň gyzyklanmasy yzygiderli artýar.  

Häzirki döwrüň ösüşlere we innowasiýalara beslenýändigini, olaryň häzirki zaman biliminiň, ylmynyň, tehnologiýalarynyň öňdebaryjy gazananlaryna esaslanýandygyny Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2022 — 2028-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasy we ony durmuşa geçirmek boýunça alnyp barylýan işleriň netijeleri hem aýdyň tassyklaýar. 

Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy: Türkmenistany 2022 — 2052-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Milli maksatnamasynyň 19-njy «Sanly ykdysadyýet, innowasion we intellektual ösüş» atly bölümi bolsa,  tutuşlygyna ähli pudaklara sanly ulgamlary ornaşdyrmagyň wezipelerini kesgitleýär.  

Milli ykdysadyýetde sanly ulgamy ornaşdyrmak boýunça öňdebaryjy döwletleriň hataryna goşulyşmak, elektron senagaty döretmek, adam maýasyna, işewürlige we maglumat-aragatnaşyk tehnologiýalarynyň soňky gazananlaryna esaslanýan ösen ykdysadyýeti kemala getirmek ýaly ugurlaryň sanly özgertmeleriň bütindünýä derejesinde we ýokary tizlik bilen ýaýraýan döwründe örän wajypdygy Milli maksatnamada beýan edilýär.  

Şeýle-de bütindünýä sanly ulgama goşulyşmakda internet hyzmatlarynyň hiline we elýeterlilik derejesine, maglumat aragatnaşyk infrastrukturasynyň ösüş derejesine, adam maýasyny ösdürmäge uly üns berilmelidigi Milli maksatnamada kesgitlenen. 

Döredijilik işini hukuk taýdan goramagyň, esasan, kadalaşdyrmak, döredilen eseriň (zadyň, obýektiň) awtorlygyny ykrar etmek ýoly bilen amala aşyrylýandygy milli kanunçylykda öz beýanyny tapýar.  

Toplumlaýyn we köpugurly häsiýete eýe bolan intellektual hukuklar instituty özüniň gözbaşyny Türkmenistanyň Konstitusiýasynyň 56-njy maddasynda berkidilen Türkmenistanyň raýatlarynyň çeper, ylmy we tehniki döredijiligini erkin alyp barmaga hukugynyň  bardygy, raýatlaryň ylmy, tehniki döredijilikde, çeperçilik, edebiýat hem medeniýet işinde awtorlyk hukuklarynyň we bähbitleriniň kanun esasynda goralýandygy, döwletiň ylmyň, medeniýetiň, sungatyň, halk döredijiliginiň, sportuň we syýahatçylygyň ösmegine ýardam edýändigi baradaky hukuk kadalardan alyp gaýdýar. Bu hukuklaryň goraglylygy Türkmenistanyň Raýat kodeksiniň «Intellektual eýeçilik hukugy» diýlip atlandyrylýan 4-nji bölegi, şeýle-de «Türkmenistanda halk çeper amaly-haşam döredijiligi hakynda», «Täjirçilik syry hakynda», «Seleksiýanyň gazananlaryny hukuk taýdan goramak hakynda», «Awtorlyk we gatyşyk hukuklar hakynda», «Oýlap tapyşlaryň hukuk goragy hakynda», «Haryt nyşanlary hakynda», «Harytlaryň gelip çykan ýerleriniň atlary hakynda» Türkmenistanyň Kanunlary bilen üpjün edilýär. 

Şonuň bilen birlikde, Garaşsyzlyk ýyllarynda yzygiderli ösüşlere beslenýän milli kanunçylygyň düzüminde: «Aragatnaşyk hakynda», «Standartlaşdyrmak hakynda», «Sertifikatlaşdyrmak hakynda», «Maglumat we ony goramak hakynda», «Innowasiýa işi hakynda», «Türkmenistanda Internet torunyň ösüşini we Internet hyzmatlaryny etmegi hukuk taýdan düzgünleşdirmek hakynda», «Söwda işi hakynda», «Kiberhowpsuzlyk hakynda», «Elektron resminama, elektron resminama dolanyşygy we sanly hyzmatlar hakynda», «Elektron hökümet hakynda» Türkmenistanyň Kanunlarynyň sanly, döwrebap tehnologiýalary önümçilige ornaşdyrmak işinde uly ähmiýeti bar.  

 (Dowamy bar). 

Ýagmyr NURYÝEW,

Türkmenistanyň Döwlet, hukuk we demokratiýa institutynyň direktory, hukuk ylymlarynyň doktory.

Geçen hepdäniň wakalary hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň syýasy, ykdysady durnuklylygyň saklanmagyna, sebit we ählumumy derejede parahatçylyk hem-de ynanyşmak medeniýetiniň pugtalandyrylmagyna, halkymyzyň abadan durmuşynyň üpjün edilmegine, uzak möhletleýin geljegi nazara almak bilen, Watanymyzyň gülläp ösmegi üçin ygtybarly binýadyň kemala getirilmegine gönükdirilen strategiýasynyň netijeliliginiň aýdyň subutnamasyna öwrüldi. 

10-njy oktýabrda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Ministrler Kabinetiniň giňişleýin mejlisini geçirdi. Onuň dowamynda ýurdumyzyň ykdysadyýetiniň pudaklarynda şu ýylyň dokuz aýynda ýerine ýetirilen işleriň jemleri jemlenildi, Prezident Maksatnamasyny hem-de ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmek boýunça maksatnamalary amala aşyrmagyň barşy ara alnyp maslahatlaşyldy. 

Ýylyň başyndan bäri ykdysadyýetiň ähli pudaklarynyň we sebitleriň durnukly ösüşini üpjün etmäge gönükdirilen toplumlaýyn çäreler amala aşyryldy. Jemi içerki önümiň depginli ösüşi munuň aýdyň subutnamasydyr. 2021-nji ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, jemi öndürilen önümiň möçberi 10,9 göterim artdy. Hasabat döwründe bölek satuw haryt dolanyşygy, geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, 10,5 göterim, daşary söwda dolanyşygy bolsa 40,7 göterim köpeldi. Döwlet býujetiniň 80,3 göterimi durmuş ulgamyny maliýeleşdirmäge gönükdirildi. Ýurdumyzyň iri we orta kärhanalarynda ortaça aýlyk zähmet haky, 2021-nji ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, 10,4 göterim ýokarlandy. Aýlyk zähmet haklary, pensiýalar, döwlet kömek pullary we talyp haklary doly maliýeleşdirildi. 

“Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2022 — 2028-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasynyň” çäklerinde hasabat döwründe göz öňünde tutulan 370 desganyň 89-synda gurluşyk-gurnama işleri alnyp baryldy. Häzirki wagtda degişli ministrlikler, pudaklaýyn dolandyryş edaralary, welaýatlaryň hem-de Aşgabat şäheriniň häkimlikleri bilen bilelikde 2023-nji ýyl üçin Döwlet býujetiniň, Türkmenistany durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň esasy ugurlarynyň hem-de maýa goýum Maksatnamasynyň taslamalaryny taýýarlamak boýunça işler alnyp barylýar. 

Döwlet Baştutanymyz ýerine ýetirilen işleriň netijeleriniň dünýä ykdysadyýetinde ýüze çykan kynçylyklara garamazdan, Garaşsyz Watanymyzyň üstünlikli ösmegini dowam etdirýändigini, aýdyň görkezýändigini belledi. Nygtalyşy ýaly, jemi içerki önüm 6,2 göterim artdy. Daşary söwda dolanyşygy, geçen ýylyň degişli döwrüne garanyňda, 40 göterim ýokarlandy. Maliýeleşdirmegiň ähli çeşmeleriniň hasabyna özleşdirilen düýpli maýa goýumlaryň möçberi 20 milliard manatdan gowrak bolup, 2021-nji ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, 13 göterim artdy. 

Hormatly Prezidentimiz öňde durýan wezipelere ünsi çekip, şu ýyly gowy netijeler bilen tamamlamak üçin hemmeleriň yhlas bilen işlemelidigini, ykdysadyýetiň ähli pudaklarynda oňyn netijeleri gazanmak we jemi içerki önümiň ösüş depginini durnukly saklamak üçin çäreleri görmegiň zerurdygyny nygtady. Şeýle-de, ilkinji nobatda, geljek ýylyň Döwlet býujeti boýunça ýene-de maslahat geçirmek we onuň ähli maddalaryna garamak barada görkezme berildi. 

14-nji oktýabrda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow GDA-nyň döwlet Baştutanlarynyň Geňeşiniň nobatdaky mejlisine hem-de “Merkezi Aziýa — Russiýa” sammitine gatnaşmak üçin, şeýle-de doganlyk ýurda döwlet saparyny amala aşyrmak maksady bilen, Gazagystan Respublikasyna bardy. Döwlet Baştutanymyz GDA-nyň döwlet Baştutanlarynyň Geňeşiniň mejlisindäki çykyşynda Garaşsyz Döwletleriň Arkalaşygynyň çäklerinde özara gatnaşyklaryň, obýektiw umumydünýä ýagdaýlaryna we çylşyrymlylyklara garamazdan, durnuklylygyny hem-de ösüşini saklap galýandygyny belledi. Biziň özara gatnaşyklarymyzyň şeýle häsiýeti olary mundan beýläk-de ösdürmegiň zerurlygyna we geljegine umumy düşünmegimiz, oňyn, ylalaşykly jogaby talap edýän dünýä hem-de sebit gün tertibiniň täze ýagdaýlaryna oňat düşünmek bilen şertlendirilendir. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow ulag, ýangyç-energetika toplumy, aragatnaşyk, kommunikasiýalar, senagat taýdan goşulyşmak, söwda, innowasiýalar, tehnologiýalar ýaly ulgamlary GDA-da ykdysady hyzmatdaşlygyň ileri tutulýan ugurlarynyň hatarynda görkezdi. Döwlet Baştutanymyz GDA-nyň şu günki kuwwatynyň geljegi uly bolan bu pudaklarynda möhüm ähmiýetli taslamalaryň durmuşa geçiriljekdigine, biziň ýurtlarymyzyň çäkleriniň bolsa yklymda Ýewropany we Aziýany birleşdirýän ykdysady hyzmatdaşlygyň esasy ýollaryna öwrüljekdigine ynam bildirdi. Şunuň bilen baglylykda, döwlet Baştutanymyz GDA-nyň bähbitlerine Hazar deňzindäki port düzümini, şol sanda Türkmenbaşy Halkara deňiz portunyň kuwwatlyklaryny, Türkmenistanyň ösýän söwda flotuny ulanmagyň mümkinçiliklerine garamagy teklip etdi. Şunuň bilen birlikde, Arkalaşygyň içindäki söwda-ykdysady gatnaşyklary ösdürmek, geljekki hyzmatdaşlyk gatnaşyklaryny ýola goýmak, söwdany işjeňleşdirmek, dürli pudaklarda goşulyşmak bilen bagly gatnaşyklary pugtalandyrmak üçin meýdança hökmünde GDA ýurtlarynyň köpugurly ykdysady sergi-ýarmarkasyny guramak barada oýlanmak teklip edildi. 

Hormatly Prezidentimiz daşary syýasy gün tertibi baradaky meselä degip geçip, ýakynda Çolpon-Ata şäherinde geçirilen Merkezi Aziýanyň döwlet Baştutanlarynyň dördünji konsultatiw duşuşygynda Türkmenistanyň howpsuzlyk ulgamynda birnäçe başlangyçlary öňe sürendigini ýatlatdy. Bu başlangyçlar biziň tutuş Arkalaşygymyz üçin hem wajypdyr. Gürrüň, hususan-da, dürli ýagdaýlarda we görnüşlerde ýüze çykýan açyk, gizlin wehimler barada barýar. 

Döwlet Baştutanymyz öz çykyşynda häzir GDA-da sport hyzmatdaşlygyna, hakykatdan-da, giň we yzygiderli häsiýet bermegiň wagty ýetdi diýip belledi. Şunuň bilen baglylykda, GDA-nyň Bedenterbiýe we sport boýunça geňeşiniň howandarlygynda halkara sport oýunlaryny geçirmek boýunça Utgaşdyryjy komiteti döretmek we diňe bir GDA-dan däl, eýsem, gyzyklanma bildiren beýleki ýurtlaryň türgenleri üçin hem açyk bolan, yzygiderli esasdaky “Dostluk oýunlaryny” guramak boýunça işe başlamak teklibi öňe sürüldi. Şunuň bilen baglylykda, bar bolan tejribäni, degişli düzümleri nazara almak bilen, ilkinji “Dostluk oýunlaryny” Türkmenistanda geçirmäge taýýarlyk beýan edildi. 

Şol gün hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow “Merkezi Aziýa — Russiýa” sammitine gatnaşdy. Şunda Türkmenistanyň, Russiýanyň, Gazagystanyň, Gyrgyzystanyň, Täjigistanyň we Özbegistanyň döwlet Baştutanlarynyň şu duşuşygynyň esasynyň Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowyň başlangyjy bilen şu ýylyň maý aýynda Aşgabatda ýokary derejede geçirilen Merkezi Aziýa döwletleriniň we Russiýa Federasiýasynyň birinji Parlamentara forumynda goýlandygyny bellemek möhümdir. 

Döwlet Baştutanymyz sammitde çykyş edip, soňky döwürde dünýä geosyýasatyndaky ýagdaýlaryň tamalary ödemeýändigini belledi. Munuň özi BMG-niň we beýleki esasy institutlaryň netijeliligine täsirini ýetirýär. Döwletara gatnaşyklaryň many-mazmuny üýtgeýär. Gapma-garşylyklaryň, terrorçylygyň, ekstremizmiň we radikalizmiň howplarynyň çäkleri giňelýär. Nygtalyşy ýaly, şeýle şertlerde Merkezi Aziýanyň döwletleriniň we Russiýanyň ysnyşykly, netijeli gatnaşyklary aýgytlaýjy ähmiýete eýe bolýar. Şunuň bilen baglylykda, döwlet Baştutanymyz öňüni alyş çäreleriň möhümdigini belläp, dört sany esasy ugra ünsi çekdi. 

Birinjiden, biziň döwletlerimizde ýagdaýy durnuksyzlaşdyrmaga synaglara garşy durmak; ikinjiden, terrorçylyk, ekstremizm wehimlerinden, kiber we biologik howplardan goranmagyň kepilliklerini üpjün etmek; üçünjiden, jemgyýetçilik aňyna ýalan düşünjeleriň we ahlak ýörelgeleriniň emeli ornaşdyrylmagyna garşy göreşmek; dördünjiden, dünýädäki ýagdaýlaryň umumy çylşyrymlaşmagynyň bolup biläýjek ýaramaz täsirleriniň öňüni almak. 

Ýokarda agzalan ugurlarda bilelikdäki işi işjeňleşdirmek maksady bilen, Daşary işler ministrlikleriniň arasynda altytaraplaýyn geňeşmeleriň iş tertibini kadalaşdyrmagy maksadalaýyk hasaplaýarys diýip, hormatly Prezidentimiz aýtdy we munuň ýörite gulluklaryň, beýleki düzümleriň işine-de degişlidigini nygtap, ministrliklere, pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň ýolbaşçylaryna ýokarda sanalyp geçilen wezipelerden ugur alyp, geňeşmeleriň algoritmini we mowzugyny işläp taýýarlamagy tabşyrmagy teklip etdi. 

Hormatly Prezidentimiz öz çykyşynda owgan meselesine, parlamentara gatnaşyklar, ykdysady, medeni, bilim we sport boýunça hyzmatdaşlyk bilen bagly meselelere degip geçdi. Şeýle-de hemişelik hereket edýän “Merkezi Aziýa — Russiýa” görnüşindäki işewürler düzümini döretmek we geljek ýylda Merkezi Aziýanyň hem-de Russiýanyň halklarynyň medeniýet we sungat festiwalyny guramak baradaky teklipler beýan edildi. Döwlet Baştutanymyz sebitde yklym ähmiýetli üstaşyr ulag ulgamynyň döredilmegine aýratyn üns çekip, Türkmenistanyň öz çäginden Pars aýlagyna, Eýranyň portlaryna we şol ýerden Hindistana gysga ýoly üpjün edýän ýurt hökmünde Demirgazyk — Günorta ulag geçelgesiniň işini işjeňleşdirmäge girişmäge taýýardygyny tassyklady. 

Türkmenistan GDA-nyň giňişliginde netijeli hyzmatdaşlygy ösdürmek, sebit we sebitara görnüşlerde köptaraplaýyn hyzmatdaşlygy giňeltmek meselelerinde işjeň hem-de başlangyçly orun eýeleýär. Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Aziýada özara gatnaşyklar we ynanyşmak çäreleri boýunça Maslahaty ösdürmek işinde ajaýyp hyzmatlary hem-de gymmatly goşandy üçin “Aziýada özara gatnaşyklar we ynanyşmak çäreleri boýunça Maslahatyň 30 ýyllygy” atly birinji derejeli ýubileý medaly bilen sylaglandy. 

15-nji oktýabrda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň Gazagystan Respublikasyna döwlet saparynyň çäklerinde Astanada ýokary derejedäki ikitaraplaýyn gepleşikler geçirildi. Bu gepleşikler dost-doganlygyň we hoşniýetli goňşuçylygyň berk binýadyna, deňhukukly, özara bähbitli hyzmatdaşlygyň ýörelgelerine esaslanýan döwletara gatnaşyklary mundan beýläk-de ösdürmegiň ýolunda möhüm ädim boldy. Gepleşikleriň dowamynda döwlet Baştutanlary ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygyň meseleleriniň giň gerimini ara alyp maslahatlaşdylar. Şeýle-de sebit we halkara gün tertibiniň özara gyzyklanma bildirilýän möhüm ugurlary boýunça pikir alyşdylar. 

Söwda-ykdysady gatnaşyklary ösdürmek, ikitaraplaýyn söwda dolanyşygynyň möçberlerini artdyrmak, energetika, ulag ulgamlarynda, senagat taýdan goşulyşmakda, obasenagat toplumynda hyzmatdaşlygy giňeltmek, Hazar deňzinde hyzmatdaşlyk etmek, ekologik meseleler, şol sanda Aral meselesi boýunça hyzmatdaşlyk etmek meselelerine aýratyn üns berildi. Şeýle-de medeni-ynsanperwer ulgamda ikitaraplaýyn gatnaşyklaryň wajypdygy tassyklanyldy. Şunuň bilen baglylykda, döwlet Baştutanymyz 2023-nji ýylda Gazagystan Respublikasynda Türkmenistanyň Medeniýet günlerini guramak baradaky meselä garamagy teklip etdi. Türkmen we gazak halklarynyň meşhur şahyrlarynyň, akyldarlarynyň — Magtymguly Pyragynyň, Abaý Kunanbaýewiň ýadygärliklerini, degişlilikde, Astanada we Aşgabatda ornaşdyrmak boýunça meselä gaýdyp gelmegiň maksadalaýykdygy bellenildi. 

Gepleşikleriň netijeleri boýunça ikitaraplaýyn resminamalaryň uly toplumyna gol çekildi. Şolaryň hatarynda Türkmenistanyň Söwda-senagat edarasy bilen Gazagystanyň Daşary söwda edarasynyň arasynda hyzmatdaşlyk barada özara düşünişmek hakynda Ähtnama; Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesi bilen Gazagystan Respublikasynyň “Atameken” Milli telekeçiler edarasynyň arasynda hyzmatdaşlyk hakynda Ähtnama; “Türkmenhimiýa” döwlet konserni bilen Gazagystan Respublikasynyň Senagat we infrastrukturalaýyn ösüş ministrliginiň arasynda himiýa senagaty babatda hyzmatdaşlyk etmek barada özara düşünişmek hakynda Ähtnama; Türkmenistanyň Ministrler Kabinetiniň ýanyndaky Ulag we kommunikasiýalar agentligi bilen Gazagystan Respublikasynyň Senagat we infrastrukturalaýyn ösüş ministrliginiň arasynda üstaşyr ulag hyzmatdaşlygy-nyň ösüşi barada Ähtnama; Türkmenistanyň Ministrler Kabinetiniň ýanyndaky Ulag we kommunikasiýalar agentligi bilen Gazagystan Respublikasynyň Sanly ösüş, innowasiýa we aerokosmos senagaty ministrliginiň arasyn-da kosmos giňişligini parahatçylykly maksatlar bilen öwrenmek we ulanmak barada özara düşünişmek hakynda Ähtnama; Türkmenistanyň Oba hojalyk we daşky gurşawy goramak ministrligi bilen Gazagystan Respublikasynyň Oba hojalyk ministrliginiň arasynda ösümlikleriň karantini babatda hyzmatdaşlyk etmek hakynda Ähtnama; Türkmenistanyň Medeniýet ministrligi bilen Gazagystan Respublikasynyň Medeniýet we sport ministrliginiň arasynda syýahatçylyk babatda hyzmatdaşlyk etmek hakynda Ähtnama; Türkmenistanyň Energetika ministrligi bilen Gazagystan Respublikasynyň Energetika ministrliginiň arasynda özara düşünişmek hakynda Ähtnama; Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministrligi bilen Gazagystan Respublikasynyň Maliýe ministrliginiň arasynda hyzmatdaşlyk etmek hakynda Ähtnama; 2022 — 2024-nji ýyllar üçin Türkmenistanyň Hökümeti bilen Gazagystan Respublikasynyň Hökümetiniň arasynda hyzmatdaşlyk boýunça toplumlaýyn Maksatnama; Türkmenistanyň Daşary işler ministrliginiň Halkara gatnaşyklary institutynyň Strategik barlaglar boýunça ylmy merkeziniň we Gazagystan Respublikasynyň Daşary işler ministrliginiň ýanyndaky Daşary syýasaty öwreniş institutynyň arasynda özara düşünişmek hakynda Ähtnama bar. Döwletmämmet Azady adyndaky Türkmen milli dünýä dilleri instituty (Aşgabat, Türkmenistan) bilen Abylaý han adyndaky Halkara gatnaşyklary we dünýä dilleri gazak uniwersitetiniň arasynda hyzmatdaşlyk hakynda Şertnamanyň; Türkmenistanyň Içeri işler ministrligi bilen Gazagystan Respublikasynyň Içeri işler ministrliginiň arasynda jenaýatçylyga garşy göreşmek babatda meýiller hakynda Ähtnamanyň hem ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygyň şertnama-hukuk binýadynyň üstüni ýetirendigini bellemek gerek. Bu resminamalara-da şu saparyň barşynda gol çekildi. 

Ýygnananlaryň el çarpyşmalary astynda Türkmenistanyň hem-de Gazagystanyň döwlet Baştutanlary Bilelikdäki Beýannama gol çekdiler. 

Duşuşygyň dowamynda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Prezident Kasym-Žomart Tokaýewi özi üçin islendik amatly wagtda Türkmenistana gelmäge çagyrdy. 

16-njy oktýabrda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Ministrler Kabinetiniň nobatdaky mejlisini geçirdi. Onda döwlet durmuşynyň möhüm meseleleri ara alnyp maslahatlaşyldy. Güýz-gyş ýyladyş möwsümine taýýarlyk görmek, oba hojalygyndaky işleriň ýagdaýy, azyk bolçulygyny üpjün etmek, ýurdumyzyň hukuk binýadyny kämilleşdirmek, nebiti gaýtadan işleýän senagaty döwrebaplaşdyrmak, ulag-kommunikasiýalar ulgamynda giň gerimli maksatnamalary durmuşa geçirmek mejlisde garalan meseleleriň hatarynda boldy. 

Şeýle-de ýurdumyzyň ýokary okuw mekdeplerinde sanly ulgam arkaly halkara olimpiadalary geçirmek boýunça we Türkmen alabaýynyň baýramy mynasybetli çärelere taýýarlyk görlüşi barada aýdyldy. 

Döwlet Baştutanymyza Özbegistan Respublikasynyň Prezidentiniň 20-21-nji oktýabrda Türkmenistana meýilleşdirilen resmi saparyna taýýarlyk görmek boýunça alnyp barylýan işler barada habar berildi. Ýokary derejedäki nobatdaky gepleşikler strategik häsiýete eýe bolan hem-de iki doganlyk halkyň taryhy köklerine, ruhy-medeni gymmatlyklarynyň umumylygyna esaslanýan türkmen-özbek hyzmatdaşlygynyň mundan beýläk-de ösdürilmegine täze itergi berer. Häzirki wagtda asyrlaryň dowamynda kemala gelen bu asylly däpler mynasyp dowam etdirilip, many-mazmun taýdan yzygiderli baýlaşdyrylýar. 

Mejlisde habar berlişi ýaly, häzirki wagtda döwlet Baştutanymyzyň tabşyrygy boýunça Türkmen-özbek serhetýaka söwda zolagyny döretmek boýunça işler alnyp barylýar, 16-17-nji noýabrda bolsa Daşoguz welaýatynyň merkezinde Türkmen-özbek dostluk festiwalyny geçirmek meýilleşdirilýär. 

Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň Başlygy, Hormatly il ýaşulusy Gurbanguly Berdimuhamedowyň Ahal welaýatyna iş sapary geçen hepdäniň möhüm wakalarynyň biri boldy. Onuň dowamynda Gahryman Arkadagymyz welaýatyň täze, döwrebap edara ediş merkeziniň gurluşygynda alnyp barylýan işleriň ýagdaýy, köpçülikleýin bag nahallaryny oturtmagyň güýzki möwsümine taýýarlyk görlüşi bilen tanyşdy. Şeýle-de Gahryman Arkadagymyz ugurdaş ýolbaşçylaryň gatnaşmagynda iş maslahatyny geçirdi. Maslahatyň dowamynda Ahal welaýatynyň täze, döwrebap edara ediş merkezinde alnyp barylýan gurluşyk işleriniň ýokary hil derejesini üpjün etmek, bu işleri bellenilen möhletlerde tamamlamak bilen baglanyşykly meselelere garaldy. Şeýle hem ýurdumyzyň hususy gurluşyk kärhanalarynyň alyp barýan işleri, olaryň häzirki zaman tejribesinden we täzeçil usullardan peýdalanyşlary barada giňişleýin hasabat berildi. 

Ginnesiň rekordlar kitabynyň agzalarynyň bu ýerde bolup, 500 diňleýjä niýetlenen okuw maslahatyny geçirmegi meýilleşdirýändikleri habar berildi. Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy okuw maslahatyna pudagyň öňdebaryjy hünärmenleriniň, bu ugurda ylmy işleri alyp barýan oba hojalykçy alymlaryň we ugurdaş ýokary okuw mekdepleriniň talyplarynyň gatnaşmagynyň maksadalaýyk boljakdygyny nygtady. Gahryman Arkadagymyz merkeziň çäginde gurulýan hem-de gurulmagy meýilleşdirilýän desgalaryň taslamalarydyr çyzgylary bilen tanşyp, desgalaryň gurluşygynda täzeçil tehnologiýalaryň, sanly ulgamyň işjeň ulanylmalydygyna ünsi çekdi. 

Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy täze merkeziň şaýollaryna we köçelerine milli medeniýetimizde, sungatymyzda, edebiýatymyzda, taryhymyzda öçmejek yz goýan şahsyýetleriň atlarynyň dakyljakdygyny belledi. Bulardan başga-da, hormatly Arkadagymyza merkeziň çäginde gurulmagy meýilleşdirilýän metjidiň gümmezleriniň görnüşleri, köp gatly jaýlarda oturdyljak häzirki zaman liftleriniň aýratynlyklary, şeýle-de Akhan atly bedewiň heýkeli we onuň ýanaşyk ýerleriniň abadanlaşdyrylyşy bilen baglanyşykly taslamalar, degişli çyzgylar görkezildi. Şolaryň hatarynda täze merkeziň ulag ýollarynda guruljak awtobus duralgalarynyň, täze metjidiň ýanynda bina edilmegi meýilleşdirilýän açyk we ýapyk görnüşli awtomobil duralgalarynyň görnüşleri, lukmançylyk edaralarynyň enjamlarynyň aýratynlyklary baradaky maglumatlar, çyzgylar bar. 

Ýurdumyzda giňden bellenilýän Saglygy goraýyş we derman senagaty işgärleriniň gününe gabatlanyp, “Saglygy goraýyş, bilim we sport Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe” atly halkara sergi we onuň çäklerinde ylmy maslahat geçirildi. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň Permanyna laýyklykda we tabşyrygy boýunça Myrat Garryýew adyndaky Türkmenistanyň Döwlet lukmançylyk uniwersitetinde ilatyň saglygyny goramaga, adamlaryň saglygyny dikeltmek bilen, ýurduň baýlygyny artdyrmaga, keselleriň öňüni alyş, anyklaýyş hem-de olary bejermegiň netijeli usullaryny saglygy goraýyş tejribesine ornaşdyrmaga saldamly goşant goşan saglygy goraýyş we derman senagaty ulgamynyň tapawutlanan işgärlerine döwlet sylaglaryny gowşurmak, hormatly atlary dakmak dabarasy boldy. 

Serginiň çäklerinde Türkmenistanyň Ylymlar akademiýasynyň akademigi, lukmançylyk ylymlarynyň doktory, professor Gurbanguly Berdimuhamedowyň “Türkmenistanyň dermanlyk ösümlikleri” atly kitabynyň 14-nji jildiniň tanyşdyrylyşy boldy. Kitap ýurdumyzyň saglygy goraýyş işgärleriniň hünär baýramynyň öňüsyrasynda çapdan çykdy. 

Aşgabat şäherini “Dizaýn” ugry boýunça ÝUNESKO-nyň döredijilik şäherleriniň toruna girizmek boýunça amala aşyrylýan işleriň çäklerinde, Söwda-senagat edarasynda “Dizaýn — 2022” atly Aşgabat forumy we “Araçäksiz dizaýn” atly halkara sergi geçirildi. Gözden geçirilişe eksponentleriň onlarçasy, şol sanda binagärlik we gurluşyk ulgamynda ýöriteleşdirilen meşhur daşary ýurt kompaniýalarynyň wekilleri gatnaşdylar. 

Forumdaky çykyşlarda Aşgabadyň ösdürilmeginiň, uzak möhletli geljegi nazara almak bilen, onuň düzüminiň kämilleşdirilmeginiň hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň durmuşa geçirýän şähergurluşyk syýasatynyň esasy ugurlarynyň biridigi bellenildi. Tanalmaz derejede özgerýän paýtagtymyzyň häzirki keşbinde Garaşsyz döwletimiziň durmuş-ykdysady taýdan okgunly ösüşi, onuň köpugurly kuwwaty, mähriban halkymyzyň baý taryhy we medeni däpleri öz beýanyny tapýar. Türkmenistanyň ÝUNESKO bilen hyzmatdaşlygyna aýratyn üns berildi. Hususan-da, Aşgabat şäheriniň “Dizaýn” ugry boýunça ÝUNESKO-nyň döredijilik şäherleriniň toruna girizilmeginiň möhümdigi nygtaldy, şeýle-de bu ugurda gazanylan netijeler we geljekde ýerine ýetirilmeli işler ara alnyp maslahatlaşyldy. 

Lebap welaýatynyň Türkmenabat şäherinde «Senetçilik we amaly-haşam sungaty dünýä halklarynyň mirasynda» atly halkara festiwal geçirildi. Bu giň gerimli döredijilik çäresi köpöwüşginli milli medeniýetimiziň özboluşlylygyny, onuň döwletimiziň we jemgyýetimiziň ösüşindäki ornuny, ägirt uly parahatçylyk döredijilik kuwwatyny açyp görkezmäge gönükdirilendir. 

Forumyň çäklerinde ylmy-amaly maslahat geçirildi. Onuň dowamynda milli medeni mirasy gorap saklamagyň hem-de wagyz etmegiň möhüm meseleleri ara alnyp maslahatlaşyldy, milli we häzirki zaman lybaslarynyň görkezilişi, döredijilik duşuşyklary, ussatlyk sapaklary boldy. 

Mahlasy, geçen hepdäniň wakalary Türkmenistanyň halkara jemgyýetçilik bilen syýasy dialogy giňeldýändiginiň, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň ýurdumyzy ykdysady taýdan ösen döwlete öwürmäge, halkymyzyň abadançylygyny yzygiderli ýokarlandyrmaga gönükdirilen syýasatynyň üstünlikli durmuşa geçirilýändiginiň aýdyň subutnamasy boldy. 

(TDH)

Beýleki habarlar

Häzirki döwürde ýurdumyzyň hemmetaraplaýyn ösdürilmegine gönükdirilen ägirt uly özgertmeleriň ylmy taýdan düýpli esaslandyrylmagy aýratyn ähmiýete eýedir. Ylmy önümçilik bilen berk baglanyşdyrmak, oňa ylmyň gazananlaryny we öňdebaryjy dünýä tejribesini giňden ornaşdyrmak esasy wezipeleriň biridir. Döwlet durmuşynyň ähli ulgamlarynyň kemala getirilmeginiň binýady bolan ýokary hilli bilim ýurdumyzyň ykdysadyýetini üstünlikli ösdürmegiň möhüm düzüm bölegidir. Elbetde, ýurdumyzda dünýä ölçeglerine laýyk gelýän häzirki zaman düýpli ylym ulgamyny döretmäge gönükdirilen ylmy-tehniki syýasat ykdysadyýetimiziň ähli ugurlaryna täze, öňdebaryjy tehnologiýalary we innowasiýalary ornaşdyrmakdan, ylym we tehnika babatda öňde duran maksatnamalarymyzy üstünlikli durmuşa geçirmekden ybaratdyr. 

Milli ykdysadyýeti diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürmekde sanly ulgamy giňden ornaşdyrmak şu günüň baş wezipeleriniň biri bolup durýar. Häzirki zaman maglumat-aragatnaşyk tehnologiýalarynyň soňky gazananlaryna esaslanýan ösen ykdysadyýeti kemala getirmekde bäsleşige ukyply sanly ykdysadyýeti ösdürmek zerur. Bazaryň barha ösýän talaplaryna laýyk gelýän howpsuz, ygtybarly we bäsdeşlige ukyply maglumat-aragatnaşyk tehnologiýalarynyň üpjünçilik ulgamyny döretmek ýurduň sanly ykdysadyýete üstünlikli geçmeginiň girewi bolup durýar. Ýurdumyzda innowasion tehnologiýalary özleşdirmekde uly işler durmuşa geçirilýär. «Türkmen Älem 520°E» milli aragatnaşyk hemrasynyň älem giňişligine çykarylmagy, TYA-nyň Tehnologiýalar merkeziniň hereket etmegi, ýurduň bank ulgamynda elektron hasaplaşyklaryň çäginiň giňeldilmegi we beýleki durmuşa geçirilýän işler ösüşiň bu ugrunyň kanunçylyk esaslaryny döretmegi, berkitmegi, seljermegi talap edýär. Bilşimiz ýaly, ylmy-tehnologik ösüşiň halkara hukuk esaslary bu ugurda ýüze çykýan her bir täzelige laýyklykda yzygiderli kämilleşdirilýär. 

Häzirki wagtda ýurtda innowasiýalar işjeň ornaşdyrylýar, optiki-süýümli aragatnaşyk ulgamy ösdürilýär we internetiň elýeterliligi üpjün edilýär. Programma-tehniki, maglumat serişdeleri we ulgamlary dürli döwlet edaralarynda — ylym-bilim, saglygy goraýyş, ulag-aragatnaşyk, bank ulgamlarynda, senagatyň aýry-aýry pudaklarynda işjeň peýdalanylýar. Ýurdumyzyň jemi içerki önüminde maglumat-aragatnaşyk tehnologiýalary ulgamynyň goşmaça ösüşini üpjün etmäge hem-de sanly aragatnaşyk babatda welaýatlaryň, şäherleriň we obalaryň arasyndaky tapawudy aradan aýyrmaga gönükdirilen işler çalt depginde amala aşyrylýar. 

Ýurdumyzyň ykdysady strategiýasynda ylma daýanýan, dünýä bazarynda bäsdeşlige ukyply bolan önümleri öndürmek wezipesine aýratyn orun degişli bolup, täze bilimleriň we tehnologiýalaryň döredilmegi, şeýle-de olaryň döwletiň durmuş-ykdysady ösüşiniň hatyrasyna ulanylmagy dünýä hojalygynda ýurduň tutýan ornuny hem-de milli howpsuzlygynyň üpjün edilişiniň derejesini kesgitleýän görkezijilerdir. Ýurtda innowasion mümkinçilikleriň artdyrylmagy, ilkinji nobatda, ylmyň gazananlaryny önümçilige ornaşdyrmaga itergi bermek bilen, ol täze senagat kärhanalarynyň döredilmeginiň baş şerti bolup durýar. Innowasion kärhanalaryň döredilmegi diňe bir içki bazaryň şeýle önümlere bolan isleglerini kanagatlandyrman, eýsem, jemi içerki önümde innowasion önümleriň möçberleriniň artmagyna, netije-de, ýurdumyzyň ykdysadyýetiniň bäsdeşlige ukyplylygynyň ýokarlanmagyna hem ýardam berýär. 

Daýanç ANNADURDYÝEW,

Türkmenistanyň Döwlet, hukuk we  demokratiýa institutynyň   ylmy işgäri.

Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz Ser­dar Berdimuhamedow bi­len Pre­zi­dent Ka­sym-Žo­mart To­ka­ýe­wiň ara­syn­da­ky gep­le­şik­ler 

 As­ta­na — Aş­ga­bat, 15-nji okt­ýabr (TDH). Şu gün hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz Ser­dar Berdimuhamedowyň Ga­za­gys­tan Res­pub­li­ka­sy­na döw­let sa­pa­ry bol­dy. Onuň çäk­le­rin­de As­ta­na­da ýo­ka­ry de­re­je­dä­ki iki­ta­rap­la­ýyn gep­le­şik­ler ge­çi­ril­di. Bu gep­le­şik­ler dost-do­gan­ly­gyň we hoş­ni­ýet­li goň­şu­çy­ly­gyň berk bin­ýa­dy­na, deň­hu­kuk­ly, öza­ra bäh­bit­li hyz­mat­daş­ly­gyň ýö­rel­ge­le­ri­ne esas­lan­ýan döw­le­ta­ra gat­na­şyk­la­ry mun­dan beý­läk-de ös­dür­me­giň ýo­lun­da mö­hüm ädime öwrüldi. 

Ozal ha­bar ber­li­şi ýa­ly, düýn hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz goň­şy ýur­duň paý­tag­ty­na gel­di we bu ýer­de Ga­raş­syz Döw­let­le­riň Ar­ka­la­şy­gy­nyň döw­let Baş­tu­tan­la­ry­nyň Ge­ňe­şi­niň mej­li­si­ne hem-de “Mer­ke­zi Azi­ýa — Rus­si­ýa” sam­mi­ti­ne gat­naş­dy. Mu­nuň özi ýur­du­my­zyň GDA-nyň gi­ňiş­li­gin­de ne­ti­je­li hyz­mat­daş­ly­gy pug­ta­lan­dyr­mak me­se­le­le­rin­de iş­jeň orun eýe­le­ýän­di­gi­niň, se­bit we se­bi­ta­ra gör­nüş­de kö­pu­gur­ly hyz­mat­daş­ly­gyň ös­dü­ril­ýän­di­gi­niň no­bat­da­ky su­but­na­ma­sy­na öw­rül­di. Bu­la­ryň äh­li­si umu­my aba­dan­çy­ly­gyň mak­sat­la­ry­na la­ýyk gel­ýär. 

Mun­dan baş­ga-da, 13-nji okt­ýabr­da Türk­me­nis­ta­nyň we­ki­li­ýe­ti As­ta­na­da ge­çi­ri­len Azi­ýa­da öza­ra gat­na­şyk­lar we yna­nyş­mak çä­re­le­ri bo­ýun­ça Mas­la­ha­tyň VI sam­mi­ti­ne gat­naş­dy. Mä­lim bol­şy ýa­ly, ýur­du­myz bu hal­ka­ra dü­züm­de syn­çy­nyň de­re­je­si­ne eýe­dir. Ol öz öňün­de howp­suz­lyk we dur­nuk­ly­lyk, söw­da-yk­dy­sa­dy, yn­san­per­wer gat­na­şyk­lar ul­gam­la­ryn­da, se­bit­de daş­ky gur­şa­wy go­ra­mak me­se­le­le­ri bo­ýun­ça hyz­mat­daş­ly­gy pug­ta­lan­dyr­mak we­zi­pe­si­ni goý­ýar. Şu­nuň bi­len bag­ly­lyk­da, hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz Ser­dar Berdimuhamedowyň bu Mas­la­ha­ty ös­dür­mek işin­de aja­ýyp hyz­mat­la­ry we gym­mat­ly go­şan­dy üçin “Azi­ýa­da öza­ra gat­na­şyk­lar we yna­nyş­mak çä­re­le­ri bo­ýun­ça Mas­la­ha­tyň 30 ýyl­ly­gy” at­ly bi­rin­ji de­re­je­li ýu­bi­leý me­da­ly bi­len sy­lag­lan­ma­gy mö­hüm äh­mi­ýet­li wa­ka bol­dy. 

 Şeý­le-de 14-nji okt­ýabr­da Türk­me­nis­ta­nyň Hö­kü­met we­ki­li­ýe­ti­niň ag­za­la­ry­nyň As­ta­na­da ga­za­gys­tan­ly kär­deş­le­ri bi­len du­şu­şyk­la­ry we gep­le­şik­le­ri ge­çi­ren­dik­le­ri­ni bel­le­mek ge­rek. Ola­ryň gün ter­ti­bi­ne dür­li ul­gam­lar­da iki­ta­rap­la­ýyn gat­na­şyk­la­ryň ile­ri tu­tul­ýan me­se­le­le­ri gi­ri­zil­di. Ener­ge­ti­ka ul­ga­myn­da ne­ti­je­li hyz­mat­daş­ly­gyň müm­kin­çi­lik­le­ri ara al­nyp mas­la­hat­la­şy­lan esa­sy me­se­le­le­riň bi­ri bol­dy. Şu­nuň bi­len bag­ly­lyk­da, öza­ra bäh­bit­li bi­le­lik­dä­ki tas­la­ma­la­ry dur­mu­şa ge­çir­mek üçin uly kuw­wa­tyň bar­dy­gy bel­le­nil­di. Gep­le­şik­le­riň ýe­ne-de bir me­se­le­si ýan­gyç-ener­ge­ti­ka ul­ga­myn­da, hu­su­san-da, öza­ra gat­na­şyk­la­ryň uly tej­ri­be­si­ne eýe bo­lan gaz pu­da­gyn­da ne­ti­je­li hyz­mat­daş­ly­gyň gel­je­gi bi­len bag­ly bol­dy. Şu­nuň bi­len bir­lik­de, oba ho­ja­lyk ul­ga­myn­da hyz­mat­daş­ly­gy gi­ňelt­me­giň, işe­wür to­par­la­ryň, şol san­da oba­se­na­gat top­lu­my­nyň işe­wür dü­züm­le­ri­niň ug­ry bo­ýun­ça gö­ni gat­na­şyk­la­ry iş­jeň­leş­dir­me­giň müm­kin­çi­lik­le­ri ara al­nyp mas­la­hat­la­şyl­dy. Mu­nuň üçin ta­rap­lar kö­pu­gur­ly kuw­wa­ta eýe­dir. 

Şu gün — ýo­ka­ry de­re­je­dä­ki gep­le­şik­le­riň öňü­sy­ra­syn­da hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz Ser­dar Berdimuhamedow As­ta­na­nyň aja­ýyp kün­jek­le­ri­niň bi­rin­dä­ki Wa­tan go­rag­çy­la­ry­nyň ýa­dy­gär­li­gi­ne gül goý­dy. Ir­den döw­let Baş­tu­ta­ny­myz ýa­dy­gär­lik top­lu­my ýer­le­şen “Wa­tan go­rag­çy­la­ry” meý­dan­ça­sy­na ta­rap ug­ra­ýar. Bu ýer­de Hor­mat ga­ra­wu­ly ny­za­ma dü­zü­lip­dir. 

 Döw­let Baş­tu­ta­ny­myz da­ba­ra­ly ýag­daý­da ýa­dy­gär­li­ge gül des­se­si­ni goý­ýar. 

Gül goý­mak da­ba­ra­sy ta­mam­la­nan­dan soň­ra, hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz Ser­dar Berdimuhamedow ýa­dy­gär­li­giň dö­re­dil­me­gi­niň ta­ry­hy we kom­po­zi­si­ýa aý­ra­tyn­lyk­la­ry bi­len ta­nyş­dy­ryl­ýar. Bu ýa­dy­gär­lik As­ta­na­nyň esa­sy gym­mat­lyk­la­ry­nyň bi­ri bo­lup dur­ýar. Ýa­dy­gär­lik­ler top­lu­my­ny se­ýil­gäh we suw çüw­dü­rim­le­ri be­ze­ýär. 

Soň­ra hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz Ga­za­gys­tan Res­pub­li­ka­sy­nyň Pre­zi­den­ti­niň “Akor­da” köş­gü­ne ta­rap ug­ra­ýar. Bu ýer­de be­lent mer­te­be­li myh­ma­ny Pre­zi­dent Ka­sym-Žo­mart To­ka­ýew mä­hir­li gar­şy­la­ýar. 

Döw­let Baş­tu­ta­ny­myz Ga­za­gys­ta­nyň res­mi we­ki­li­ýe­ti­niň ag­za­la­ry bi­len ta­nyş­ýar. Bu ýer­de Ga­za­gys­ta­nyň Li­de­ri­ni ýur­du­my­zyň Hö­kü­met we­ki­li­ýet­le­ri­niň ag­za­la­ry bi­len ta­nyş­dyr­ýar­lar. 

Pre­zi­dent­ler Ser­dar Berdimuhamedow we Ka­sym-Žo­mart To­ka­ýew mün­be­re bar­ýar­lar. Hor­mat ga­ra­wu­ly­nyň ser­ker­de­si da­ba­ra­ly ýag­daý­da ha­sa­bat ber­ýär. Türk­me­nis­ta­nyň we Ga­za­gys­tan Res­pub­li­ka­sy­nyň Döw­let se­na­la­ry ýe­ri­ne ýe­ti­ril­ýär. Iki döw­le­tiň Li­der­le­ri Hor­mat ga­ra­wu­ly­nyň es­ger­le­ri­niň ny­za­my­nyň öňün­den geç­ýär­ler. 

Iki ýur­duň Döw­let baý­dak­la­ry­nyň öňün­de res­mi su­ra­ta düş­mek da­ba­ra­syn­dan soň­ra, “Akor­da” köş­gün­de ýo­ka­ry de­re­je­dä­ki türk­men-ga­zak gep­le­şik­le­ri ge­çi­ril­di. 

Pre­zi­dent Ka­sym-Žo­mart To­ka­ýew hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz Ser­dar Berdimuhamedowa ýüz­le­nip, döw­let Baş­tu­ta­ny­my­zy As­ta­na­da mü­bä­rek­le­ýän­di­gi­ne örän şat­dy­gy­ny bel­le­di. Ga­za­gys­ta­nyň Li­de­ri­niň nyg­taý­şy ýa­ly, Türk­me­nis­ta­nyň Baş­tu­ta­ny­nyň bu sa­pa­ry iki­ta­rap­la­ýyn hyz­mat­daş­ly­gy mun­dan beý­läk-de ös­dür­mek üçin ta­ry­hy äh­mi­ýe­te eýe­dir. 

Ga­za­gys­ta­nyň Baş­tu­ta­ny hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz Ser­dar Berdimuhamedowyň ýo­ka­ry döw­let we­zi­pe­sin­dä­ki işi­niň iki goň­şy ýur­duň ýa­kyn­laş­ma­gy­na ýar­dam ed­ýän­di­gi­ni bel­läp, türk­men kär­de­şi­ne do­gan­lyk hal­kyň aba­dan­çy­ly­gy­nyň bäh­bi­di­ne alyp bar­ýan iş­le­rin­de uly üs­tün­lik­le­ri ar­zuw et­di. 

Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz Ser­dar Berdimuhamedow Pre­zi­dent Ka­sym-Žo­mart To­ka­ýe­we Ga­za­gys­tan Res­pub­li­ka­sy­na gel­mek ba­ra­da­ky ça­ky­ly­gy hem-de mä­hir­li ka­bul eden­di­gi üçin min­net­dar­lyk bil­di­rip, şu sa­pa­ryň dost­luk­ly goň­şy ýur­da il­kin­ji döw­let sa­pa­ry­dy­gy­ny bel­le­di. Döw­let Baş­tu­ta­ny­myz Türk­me­nis­tan­da şu gün­ki ýo­ka­ry de­re­je­dä­ki du­şu­şy­ga iki­ta­rap­la­ýyn gat­na­şyk­la­ry ös­dür­mek­de mö­hüm wa­ka hök­mün­de ga­ra­ýan­dyk­la­ry­ny nyg­tap, Ga­za­gys­ta­nyň Li­de­ri­ne Türk­me­nis­ta­nyň Mil­li Ge­ňe­şi­niň Halk Mas­la­ha­ty­nyň Baş­ly­gy Gurbanguly Berdimuhamedowyň mä­hir­li sa­la­my­ny ýe­tir­di. 

Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz Ser­dar Berdimuhamedow şu ýy­lyň 5-nji okt­ýab­ryn­da iki ýur­duň ara­syn­da dip­lo­ma­tik gat­na­şyk­la­ryň ýo­la goý­la­ny­na 30 ýyl do­lan­dy­gy­ny hem bel­le­di. Şol ge­çen ýyl­la­ryň do­wa­myn­da türk­men-ga­zak hyz­mat­daş­ly­gy giň ugur­lar bo­ýun­ça üs­tün­lik­li ös­dü­ril­di di­ýip, döw­let Baş­tu­ta­ny­myz aýt­dy we müm­kin­çi­lik­den peý­da­la­nyp, Pre­zi­dent Ka­sym-Žo­mart To­ka­ýe­wi bu şan­ly se­ne bi­len gut­la­dy. 

Türk­me­nis­tan bi­len Ga­za­gys­tan Res­pub­li­ka­sy­nyň ara­syn­da ýo­ka­ry döw­let de­re­je­sin­de iş­jeň sy­ýa­sy gat­na­şyk­lar ama­la aşy­ryl­ýar. Nyg­ta­ly­şy ýa­ly, hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz Ga­za­gys­ta­nyň Baş­tu­ta­ny­nyň ge­çen ýyl Türk­me­nis­ta­na bo­lan sa­pa­ry­ny ýa­kym­ly­lyk bi­len ýat­la­ýar. Şu ýy­lyň iýun aýyn­da al­tyn­jy Ha­zar sam­mi­ti­niň çäk­le­rin­de Aş­ga­bat­da Ga­za­gys­ta­nyň Li­de­ri bi­len Ha­zar­da öza­ra gat­na­şyk­lar bo­ýun­ça ne­ti­je­li gep­le­şik­ler ge­çi­ril­di. Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz Pre­zi­dent Ka­sym-Žo­mart To­ka­ýe­we döw­le­ta­ra gat­na­şyk­la­ry ös­dür­mä­ge he­mi­şe uly üns ber­ýän­di­gi üçin tüýs ýü­rek­den min­net­dar­lyk bil­di­rip, Türk­me­nis­ta­nyň we Ga­za­gys­tan Res­pub­li­ka­sy­nyň BMG-niň, beý­le­ki ab­raý­ly hal­ka­ra gu­ra­ma­la­ryň çäk­le­rin­de baş­lan­gyç­la­ry hem-de giň ge­rim­li tek­lip­le­ri iler­let­mek­de bi­rek-bi­re­gi he­mi­şe gol­da­ýan­dyk­la­ry­ny bel­le­di. 

Türk­me­nis­tan iki­ta­rap­la­ýyn söw­da-yk­dy­sa­dy gat­na­şyk­la­ry mun­dan beý­läk-de ös­dür­mä­ge uly äh­mi­ýet ber­ýär. Bu ba­bat­da ener­ge­ti­ka, ulag, se­na­gat taý­dan go­şu­lyş­mak, ýo­ka­ry teh­no­lo­gi­ýa­lar we söw­da ýa­ly stra­te­gik ul­gam­lar bi­le­lik­dä­ki işiň esa­sy ugur­la­ry ha­sap­lan­ýar. Yk­dy­sa­dy hyz­mat­daş­ly­gyň gi­ňel­dil­me­gin­de hu­su­sy ul­ga­myň kär­ha­na­la­ry hem äh­mi­ýet­li orun eýe­läp bi­ler­di­ler. Döw­let Baş­tu­ta­ny­myz şu­lar ba­ra­da aýt­mak bi­len, iki ýur­duň işe­wür to­par­la­ry­nyň ara­syn­da­ky gat­na­şyk­la­ryň ýa­kyn wagt­da hil taý­dan tä­ze de­re­jä çyk­jak­dy­gy­na ynam bil­dir­di. 

Döw­le­ta­ra hyz­mat­daş­lyk­da yn­san­per­wer gat­na­şyk­lar he­mi­şe aý­ra­tyn orun eýe­le­ýär. Bi­ziň halk­la­ry­my­zyň ta­ry­hy-me­de­ni umu­my­ly­gy ata-ba­ba­la­ry­my­zyň ba­ha­sy­na ýe­tip bol­ma­jak mi­ra­sy bo­lup dur­ýar we dür­li ugur­lar­da hyz­mat­daş­lyk gat­na­şyk­la­ry­ny ös­dür­mek üçin berk bin­ýat bo­lup hyz­mat ed­ýär. Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz Ser­dar Berdimuhamedowyň nyg­taý­şy ýa­ly, me­de­ni­ýet, ylym-bi­lim ul­gam­la­ryn­da gat­na­şyk­la­ry pug­ta­lan­dyr­ma­ga mun­dan beý­läk-de uly üns ber­ler. 

Döw­let Baş­tu­ta­ny­myz şu sa­pa­ryň iki­ta­rap­la­ýyn hyz­mat­daş­ly­ga tä­ze iter­gi ber­jek­di­gi­ni bel­läp, iki ýur­duň we­ki­li­ýet­le­ri­niň gat­naş­ma­gyn­da ge­çi­ril­ýän şu gün­ki gep­le­şik­le­riň bar­şyn­da bu mak­sa­da ýet­mek üçin uly ta­gal­la­la­ryň edil­jek­di­gi­ne ynam bil­dir­di. Pur­sat­dan peý­da­la­nyp, hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz Ser­dar Berdimuhamedow Pre­zi­dent Ka­sym-Žo­mart To­ka­ýe­wi özi üçin is­len­dik amat­ly wagt­da Türk­me­nis­ta­na ge­lip gör­mä­ge ça­gyr­dy. Bu ça­ky­lyk ho­şal­lyk bi­len ka­bul edil­di. Sa­pa­ryň möh­let­le­ri dip­lo­ma­tik ýol­lar ar­ka­ly yla­la­şy­lar. 

Öza­ra yna­nyş­mak we iş­jeň ýag­daý­da ge­çen gep­le­şik­le­riň do­wa­myn­da Türk­me­nis­ta­nyň we Ga­za­gys­tan Res­pub­li­ka­sy­nyň Baş­tu­tan­la­ry iki­ta­rap­la­ýyn hyz­mat­daş­ly­gyň dür­li me­se­le­le­ri­ni ara alyp mas­la­hat­laş­dy­lar, hä­zir­ki döw­rüň ýag­daý­la­ry­ny, bar bo­lan kuw­wa­ty hem-de uzak möh­let­le­ýin gel­je­gi na­za­ra al­mak bi­len, onuň ile­ri tu­tul­ýan ugur­la­ry­ny anyk­laş­dyr­dy­lar. Şeý­le-de ta­rap­lar se­bit we hal­ka­ra gün ter­ti­bi­niň öza­ra gy­zyk­lan­ma bil­di­ril­ýän mö­hüm me­se­le­le­ri bo­ýun­ça pi­kir alyş­dy­lar. 

Soň­ra gep­le­şik­ler gi­ňiş­le­ýin dü­züm­de, iki ýur­duň res­mi we­ki­li­ýet­le­ri­niň ag­za­la­ry­nyň gat­naş­ma­gyn­da do­wam et­di. 

Pre­zi­dent Ka­sym-Žo­mart To­ka­ýew hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz Ser­dar Berdimuhamedowy hem-de türk­men we­ki­li­ýe­ti­niň ag­za­la­ry­ny ýe­ne-de bir ge­zek ga­zak top­ra­gyn­da tüýs ýü­rek­den mü­bä­rek­läp, döw­let Baş­tu­ta­ny­my­zyň Ga­za­gys­tan Res­pub­li­ka­sy­na şu sa­pa­ry­nyň ta­ry­hy äh­mi­ýe­ti­ni nyg­ta­dy. Dost­luk­ly ýur­duň Li­de­ri dar dü­züm­de iki­ta­rap­la­ýyn hyz­mat­daş­ly­gyň has mö­hüm me­se­le­le­ri­niň, ony ös­dür­me­giň gel­je­gi­niň ara al­nyp mas­la­hat­la­şy­lan­dy­gy­ny aý­dyp, döw­le­ta­ra gat­na­şyk­la­ryň mi­ze­mez do­gan­lyk hä­si­ýe­te eýe­di­gi­ni ka­na­gat­lan­ma bi­len nyg­ta­dy. 

Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz Ser­dar Berdimuhamedowyň Ga­za­gys­ta­na il­kin­ji döw­let sa­pa­ry­nyň şan­ly se­nä — iki ýur­duň ara­syn­da­ky dip­lo­ma­tik gat­na­şyk­la­ryň ýo­la go­ýul­ma­gy­nyň 30 ýyl­ly­gy­na ga­bat gel­me­gi­niň çuň­ňur ma­ny­sy bar. Pre­zi­dent Ka­sym-Žo­mart To­ka­ýe­wiň bel­leý­şi ýa­ly, şu ge­çen ýyl­la­ryň do­wa­myn­da Ga­za­gys­tan we Türk­me­nis­tan kö­pa­syr­lyk dost­lu­ga, hoş­ni­ýet­li goň­şu­çy­ly­ga, bi­te­wi me­de­ni, ta­ry­hy gym­mat­lyk­la­ra da­ýa­nyp, berk we saz­la­şyk­ly gat­na­şyk­la­ry ýo­la goý­du­lar. Hä­zir­ki wagt­da şol gat­na­şyk­lar döw­le­ta­ra hyz­mat­daş­ly­gyň nus­ga­sy bo­lup hyz­mat ed­ýär. 

Iki ýur­duň ara­syn­da ýo­ka­ry de­re­je­de iş­jeň, öza­ra yna­nyş­mak ýag­da­ýyn­da­ky sy­ýa­sy gat­na­şyk­lar ýo­la go­ýul­dy. Şu­nuň bi­len bag­ly­lyk­da, Ga­za­gys­ta­nyň Baş­tu­ta­ny ge­çen ýy­lyň okt­ýab­ryn­da Türk­me­nis­ta­na bo­lan sa­pa­ry­ny mä­hir­li­lik bi­len ýat­la­ýan­dy­gy­ny bel­läp, myh­man­sö­ýer­lik hem-de bi­le­lik­de iş­le­mä­ge äh­li ze­rur şert­le­riň dö­re­di­len­di­gi üçin ho­şal­lyk bil­dir­di. Mu­nuň özi uly üs­tün­lik­le­ri ga­zan­ma­ga ýar­dam et­di. Pre­zi­dent Ka­sym-Žo­mart To­ka­ýew, müm­kin­çi­lik­den peý­da­la­nyp, hor­mat­ly Gurbanguly Mä­lik­gu­ly­ýe­wiç Berdimuhamedowa mä­hir­li sa­la­my­ny hem-de iň go­wy ar­zuw­la­ry­ny be­ýan et­di. 

Ga­za­gys­ta­nyň Li­de­ri iki­ta­rap­la­ýyn söw­da-yk­dy­sa­dy hyz­mat­daş­ly­gyň me­se­le­le­ri­ne de­gip ge­çip, şu gün bi­le­lik­dä­ki ta­gal­la­lar ar­ka­ly öza­ra ha­ryt do­la­ny­şy­gy­nyň möç­be­ri­ni art­dyr­ma­gyň gel­je­gi­niň ara al­nyp mas­la­hat­la­şy­lan­dy­gy­ny bel­le­di. 

Pre­zi­dent Ka­sym-Žo­mart To­ka­ýew iki­ta­rap­la­ýyn me­de­ni-yn­san­per­wer gat­na­şyk­la­ryň ok­gun­ly ös­ýän­di­gi­ni ka­na­gat­lan­ma bi­len bel­läp, Ha­zar­da döw­le­ta­ra hyz­mat­daş­ly­gyň me­se­le­le­ri ba­ra­da-da du­rup geç­di. Şu­nuň bi­len bag­ly­lyk­da, oňyn ne­ti­je­le­ri ga­zan­mak hem-de türk­men ta­ra­py­nyň myh­man­sö­ýer­li­gi we fo­ru­myň ýo­ka­ry gu­ra­ma­çy­lyk de­re­je­si­niň üp­jün edi­len­di­gi üçin Aş­ga­bat­da ge­çi­ri­len al­tyn­jy Ha­zar sam­mi­ti­niň üs­tün­li­ge eýe bo­lan­dy­gy nyg­tal­dy. Ga­za­gys­ta­nyň Baş­tu­ta­ny şu­lar ba­ra­da aý­dyp, türk­men kär­de­şi­ne ýe­ne-de bir ge­zek ho­şal­lyk bil­dir­di we döw­let Baş­tu­ta­ny­my­za söz ber­di. 

Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz Ser­dar Berdimuhamedow Pre­zi­dent Ka­sym-Žo­mart To­ka­ýe­we Türk­me­nis­ta­nyň we­ki­li­ýe­ti­niň adyn­dan mä­hir­li ka­bul eden­di­gi, bi­le­lik­de iş­le­mek ba­bat­da aja­ýyp şert­le­riň dö­re­di­len­di­gi üçin min­net­dar­lyk bil­dir­di. 

Me­niň Ga­za­gys­tan Res­pub­li­ka­sy­na il­kin­ji döw­let sa­pa­ry­ma bi­ziň ýurt­la­ry­my­zyň ara­syn­da­ky gat­na­şyk­lar­da mö­hüm, tap­gyr­la­ýyn wa­ka hök­mün­de ga­ra­ýa­rys. Onuň esa­sy mak­sa­dy äh­li ugur­lar bo­ýun­ça iki­ta­rap­la­ýyn stra­te­gik hyz­mat­daş­ly­gy pug­ta­lan­dyr­mak­dan, tä­ze ýag­daý­la­ry hem-de ösü­şiň ugur­la­ry­ny na­za­ra al­mak bi­len, Mer­ke­zi Azi­ýa se­bi­tin­de we hal­ka­ra gi­ňiş­lik­de döw­le­ta­ra gat­na­şyk­la­ryň anyk ugur­la­ry­ny kes­git­le­mek­den yba­rat­dyr di­ýip, hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz Ser­dar Berdimuhamedow aýt­dy. 

Döw­let Baş­tu­ta­ny­myz se­bit we äh­lu­mu­my ösü­şiň der­wa­ýys me­se­le­le­ri bo­ýun­ça öz çe­me­leş­me­le­ri­ni ke­ma­la ge­tir­mek­de Türk­me­nis­ta­nyň we Ga­za­gys­ta­nyň pi­kir­deş­ler hem-de jo­gap­kär­li hyz­mat­daş­lar hök­mün­de çy­kyş ed­ýän­dik­le­ri­ni nyg­ta­dy. Bir­le­şen Mil­let­ler Gu­ra­ma­syn­da ga­ra­ýyş­la­ry ut­gaş­dyr­ma­gyň, ýurt­la­ry­my­zyň öňe sür­ýän tek­lip­le­ri­ni we baş­lan­gyç­la­ry­ny öza­ra gol­da­ma­gyň gu­ral­la­ry ýo­la go­ýul­dy. Biz Ga­za­gys­ta­nyň ener­ge­ti­ka howp­suz­ly­gy­ny üp­jün et­mek, dur­nuk­ly ulag ul­ga­myn­da hyz­mat­daş­lyk, se­bit me­se­le­si­niň mö­hüm ugur­la­ry bo­ýun­ça Türk­me­nis­ta­nyň baş­lan­gy­jy bi­len BMG-de ka­bul edi­len Ka­rar­na­ma­la­ry gol­dan­dy­gy­ny, ýur­du­my­zyň Bi­ta­rap­lyk hu­kuk ýag­da­ýy­na hor­mat goý­ýan­dy­gy­ny min­net­dar­lyk bi­len bel­le­mek is­le­ýä­ris di­ýip, hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz Ser­dar Berdimuhamedow bel­le­di. 

Döw­let Baş­tu­ta­ny­myz Mer­ke­zi Azi­ýa­da pug­ta pa­ra­hat­çy­ly­gyň we howp­suz­ly­gyň üp­jün edil­me­gi­ni iki ýur­duň hyz­mat­daş­ly­gy­nyň ile­ri tu­tul­ýan ugur­la­ry­nyň ha­ta­ryn­da gör­kez­di. Ga­za­gys­tan Ha­zar deň­zin­de-de ýur­du­my­zyň goň­şu­sy bo­lup dur­ýar. Şu­nuň bi­len bag­ly­lyk­da, hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz Aş­ga­bat­da ge­çi­ri­len al­tyn­jy Ha­zar sam­mi­ti­niň ne­ti­je­le­ri­ne ün­si çek­di. Eko­lo­gik ugur, şol san­da Aral me­se­le­le­ri bo­ýun­ça iki­ta­rap­la­ýyn we köp­ta­rap­la­ýyn gat­na­şyk­lar do­wam et­di­ril­ýär. 

Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň nyg­taý­şy ýa­ly, Ga­za­gys­tan Res­pub­li­ka­sy ýur­du­my­zyň iri yk­dy­sa­dy hyz­mat­da­şy­dyr. Biz dür­li pu­dak­lar­da ne­ti­je­li hyz­mat­daş­ly­gyň ga­za­ny­lan de­re­je­si­ne, Hö­kü­met we pu­dak­la­ýyn ugur­lar bo­ýun­ça öza­ra gat­na­şyk­la­ryň top­la­nan tej­ri­be­si­ne ýo­ka­ry ba­ha ber­ýä­ris. Ener­ge­ti­ka türk­men-ga­zak hyz­mat­daş­ly­gy­nyň stra­te­gik ug­ry bo­lup dur­ýar. Bu ul­gam­da bar bo­lan kuw­wat Ýew­ra­zi­ýa­da ug­le­wo­do­rod se­riş­de­le­ri­ni iri ön­dü­ri­ji­ler we ibe­ri­ji­ler bo­lup dur­ýan ýurt­la­ry­my­za ener­gi­ýa se­riş­de­le­ri­ni hal­ka­ra ba­zar­la­ra iber­mek bo­ýun­ça giň ge­rim­li, köp ba­bat­da tä­sin tas­la­ma­la­ry dur­mu­şa ge­çir­mä­ge müm­kin­çi­lik ber­ýär. Türk­me­nis­tan — Hy­taý gaz ge­çi­ri­ji­si­niň gu­rul­ma­gy mu­nuň aý­dyň my­sa­ly­dyr. Bu gaz ge­çi­ri­ji­niň bir bö­le­gi Ga­za­gys­ta­nyň çä­gin­den geç­ýär. 

Ulag ul­ga­myn­da­ky hyz­mat­daş­lyk hem iki ýur­duň yk­dy­sa­dy taý­dan üs­tün­lik­li ös­me­gin­de, ola­ryň äh­lu­mu­my gat­na­şyk­lar ul­ga­my­na go­şu­lyş­ma­gyn­da mö­hüm orun eýe­le­ýär di­ýip, hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz bel­le­di. Bu ba­bat­da Ga­za­gys­tan — Türk­me­nis­tan — Eý­ran de­mir ýo­lu­nyň gu­rul­ma­gy oňyn hyz­mat­daş­ly­gyň aý­dyň ne­ti­je­le­ri­niň bi­ri­dir. Şu­nuň bi­len bag­ly­lyk­da, ulag ul­ga­myn­da türk­men-ga­zak koo­pe­ra­si­ýa­sy­nyň hä­zir­ki wagt­da Mer­ke­zi Azi­ýa­nyň we goň­şy se­bit­le­riň ösü­şi­niň esa­sy güýç­le­ri­niň bi­ri, De­mir­ga­zyk — Gü­nor­ta, Gün­do­gar — Gün­ba­tar ugur­la­ry bo­ýun­ça hyz­mat­daş­ly­gyň mö­hüm şer­ti bol­ma­ly­dy­gy bel­le­nil­di. Iki ýur­duň çäk taý­dan amat­ly ýer­leş­me­gi se­bit we yk­lym äh­mi­ýet­li tä­ze mul­ti­mo­dal üs­ta­şyr ulag ge­çel­ge­le­ri­ni dö­ret­mek bo­ýun­ça hyz­mat­daş­ly­gyň ös­dü­ril­me­gi­niň ze­rur­dy­gy­ny şert­len­dir­ýär.  

Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz Ser­dar Berdimuhamedow söw­da-yk­dy­sa­dy gat­na­şyk­la­ryň umu­my ýag­da­ýy­nyň bi­le­lik­dä­ki iç­gin sel­jer­me­si­ni ge­çir­me­giň mak­sa­da­la­ýyk­dy­gy­ny bel­läp, bi­ziň ýurt­la­ry­my­zyň hä­zir­ki wagt­da ha­ryt do­la­ny­şy­gy­nyň gör­ke­zi­ji­le­ri­ni ep-es­li art­dyr­ma­ga, öza­ra ha­ryt ibe­ril­me­gi­ni di­wer­si­fi­ka­si­ýa­laş­dyr­ma­ga ukyp­ly­dy­gy­na ynam bil­dir­di. Türk­me­nis­tan­da we Ga­za­gys­tan­da kuw­wat­ly se­na­gat hem-de ag­rar bin­ýa­dy, döw­re­bap ulag dü­zü­mi dö­re­dil­di. Bu ýag­daý­lar öza­ra söw­da­ny, şol san­da ser­het­ýa­ka we se­bit söw­da­sy­ny gi­ňelt­mek, ma­ýa go­ýum­la­ry çek­mek üçin do­ly de­re­je­de ula­nyl­ma­ly­dyr. Se­na­gat taý­dan go­şu­lyş­mak­da, hyz­mat­lar ul­ga­myn­da, oba­se­na­gat top­lu­myn­da giň ge­rim­li tas­la­ma­la­ra badalga bermek ze­rur­dyr. Şu­nuň bi­len bag­ly­lyk­da, bi­le­lik­dä­ki hö­kü­me­ta­ra to­par öz iş­jeň­li­gi­ni gör­kez­me­li­dir. 

Döw­let Baş­tu­ta­ny­myz döw­le­ta­ra gat­na­şyk­la­ryň mö­hüm ugur­la­ry­nyň bi­ri hök­mün­de me­de­ni-yn­san­per­wer ul­gam­da­ky hyz­mat­daş­lyk ba­ra­da du­rup ge­çip, bi­ziň halk­la­ry­my­zyň di­ňe bir çäk taý­dan ýa­kyn­ly­gy bi­len däl, eý­sem, ha­ky­ky do­gan­lyk gat­na­şyk­la­ry, ta­ry­hy yk­bal­la­ryň umu­my­ly­gy bi­len bir­le­şen­di­gi­ni nyg­ta­dy. Şu­nuň bi­len bag­ly­lyk­da, hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz 2023-nji ýyl­da Ga­za­gys­tan Res­pub­li­ka­syn­da Türk­me­nis­ta­nyň Me­de­ni­ýet gün­le­ri­ni gu­ra­mak ba­ra­da­ky me­se­lä ga­ra­ma­gy tek­lip et­di. Şeý­le-de türk­men we ga­zak halk­la­ry­nyň meş­hur şa­hyr­la­ry­nyň, akyl­dar­la­ry­nyň — Mag­tym­gu­ly Py­ra­gy­nyň, Abaý Ku­nan­ba­ýe­wiň ýa­dy­gär­lik­le­ri­ni, de­giş­li­lik­de, As­ta­na­da we Aş­ga­bat­da oturtmak bo­ýun­ça me­se­lä gaý­dyp gel­me­giň mak­sa­da­la­ýyk­dy­gy bel­le­nil­di. 

Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň nyg­taý­şy ýa­ly, döw­let­le­ri­mi­ziň ara­syn­da­ky kö­pu­gur­ly gat­na­şyk­lar hoş­ni­ýet­li goň­şu­çy­ly­gyň, öza­ra hor­mat goý­ma­gyň, açyk­ly­gyň, yna­nyş­mak ýag­da­ýyn­da­ky hyz­mat­daş­ly­gyň berk bin­ýa­dyn­da gu­ral­ýar, onuň yg­ty­bar­ly şert­na­ma-hu­kuk bin­ýa­dy iş­le­nip taý­ýar­la­nyl­dy, yzy­gi­der­li du­şu­şyk­lar ge­çi­ril­ýär. Mu­nuň özi ýü­ze çyk­ýan me­se­le­le­ri çalt we ne­ti­je­li çöz­mä­ge müm­kin­çi­lik ber­ýär. 

Döw­let Baş­tu­ta­ny­myz Pre­zi­dent Ka­sym-Žo­mart To­ka­ýe­wiň iki­ta­rap­la­ýyn do­gan­lyk, hoş­ni­ýet­li goň­şu­çy­lyk gat­na­şyk­la­ry­ny ös­dür­mä­ge ägirt uly şah­sy go­şan­dy­ny aý­ra­tyn bel­läp, ga­za­gys­tan­ly kär­de­şi­ne tüýs ýü­rek­den min­net­dar­lyk bil­dir­di. 

 Gi­ňiş­le­ýin dü­züm­dä­ki gep­le­şik­ler ta­mam­la­nan­dan soň­ra, iki­ta­rap­la­ýyn res­mi­na­ma­la­ra gol çe­kil­di. 

Döw­let Baş­tu­tan­la­ry­nyň gat­naş­ma­gyn­da gol çe­ki­len res­mi­na­ma­la­ryň ha­ta­ryn­da Türk­me­nis­ta­nyň Söw­da-se­na­gat eda­ra­sy bi­len Ga­za­gys­ta­nyň Da­şa­ry söw­da eda­ra­sy­nyň ara­syn­da hyz­mat­daş­lyk ba­ra­da öza­ra dü­şü­niş­mek ha­kyn­da Äht­na­ma; Türk­me­nis­ta­nyň Se­na­gat­çy­lar we te­le­ke­çi­ler bir­leş­me­si bi­len Ga­za­gys­tan Res­pub­li­ka­sy­nyň “Ata­me­ken” Mil­li te­le­ke­çi­ler eda­ra­sy­nyň ara­syn­da hyz­mat­daş­lyk ha­kyn­da Äht­na­ma; “Türk­men­hi­mi­ýa” döw­let kon­ser­ni bi­len Ga­za­gys­tan Res­pub­li­ka­sy­nyň Se­na­gat we inf­rast­ruk­tu­ra­la­ýyn ösüş mi­nistr­li­gi­niň ara­syn­da hi­mi­ýa se­na­ga­ty ba­bat­da hyz­mat­daş­lyk et­mek ba­ra­da öza­ra dü­şü­niş­mek ha­kyn­da Äht­na­ma; Türk­me­nis­ta­nyň Mi­nistr­ler Ka­bi­ne­ti­niň ýa­nyn­da­ky Ulag we kom­mu­ni­ka­si­ýa­lar agent­li­gi bi­len Ga­za­gys­tan Res­pub­li­ka­sy­nyň Se­na­gat we inf­rast­ruk­tu­ra­la­ýyn ösüş mi­nistr­li­gi­niň ara­syn­da üs­ta­şyr ulag hyz­mat­daş­ly­gy­nyň ösü­şi ba­ra­da Äht­na­ma; Türk­me­nis­ta­nyň Mi­nistr­ler Ka­bi­ne­ti­niň ýa­nyn­da­ky Ulag we kom­mu­ni­ka­si­ýa­lar agent­li­gi bi­len Ga­za­gys­tan Res­pub­li­ka­sy­nyň San­ly ösüş, in­no­wa­si­ýa we ae­ro­kos­mos se­na­ga­ty mi­nistr­li­gi­niň ara­syn­da kos­mos gi­ňiş­li­gi­ni pa­ra­hat­çy­lyk­ly mak­sat­lar bi­len öw­ren­mek we ulan­mak ba­ra­da öza­ra dü­şü­niş­mek ha­kyn­da Äht­na­ma; Türk­me­nis­ta­nyň Oba ho­ja­lyk we daş­ky gur­şa­wy go­ra­mak mi­nistr­li­gi bi­len Ga­za­gys­tan Res­pub­li­ka­sy­nyň Oba ho­ja­lyk mi­nistr­li­gi­niň ara­syn­da ösüm­lik­le­riň ka­ran­ti­ni ba­bat­da hyz­mat­daş­lyk et­mek ha­kyn­da Äht­na­ma; Türk­me­nis­ta­nyň Me­de­ni­ýet mi­nistr­li­gi bi­len Ga­za­gys­tan Res­pub­li­ka­sy­nyň Me­de­ni­ýet we sport mi­nistr­li­gi­niň ara­syn­da sy­ýa­hat­çy­lyk ba­bat­da hyz­mat­daş­lyk et­mek ha­kyn­da Äht­na­ma; Türk­me­nis­ta­nyň Ener­ge­ti­ka mi­nistr­li­gi bi­len Ga­za­gys­tan Res­pub­li­ka­sy­nyň Ener­ge­ti­ka mi­nistr­li­gi­niň ara­syn­da öza­ra dü­şü­niş­mek ha­kyn­da Äht­na­ma; Türk­me­nis­ta­nyň Ma­li­ýe we yk­dy­sa­dy­ýet mi­nistr­li­gi bi­len Ga­za­gys­tan Res­pub­li­ka­sy­nyň Ma­li­ýe mi­nistr­li­gi­niň ara­syn­da hyz­mat­daş­lyk et­mek ha­kyn­da Äht­na­ma; 2022 — 2024-nji ýyl­lar üçin Türk­me­nis­ta­nyň Hö­kü­me­ti bi­len Ga­za­gys­tan Res­pub­li­ka­sy­nyň Hö­kü­me­ti­niň ara­syn­da hyz­mat­daş­lyk bo­ýun­ça top­lum­la­ýyn Mak­sat­na­ma; Türk­me­nis­ta­nyň Da­şa­ry iş­ler mi­nistr­li­gi­niň Hal­ka­ra gat­na­şyk­la­ry ins­ti­tu­ty­nyň Stra­te­gik bar­lag­lar bo­ýun­ça yl­my mer­ke­zi­niň we Ga­za­gys­tan Res­pub­li­ka­sy­nyň Da­şa­ry iş­ler mi­nistr­li­gi­niň ýa­nyn­da­ky Da­şa­ry sy­ýa­sa­ty öw­re­niş ins­ti­tu­ty­nyň ara­syn­da öza­ra dü­şü­niş­mek ha­kyn­da Äht­na­ma bar. 

Şu­nuň bi­len bag­ly­lyk­da, Döw­let­mäm­met Aza­dy adyn­da­ky Türk­men mil­li dün­ýä dil­le­ri ins­ti­tu­ty (Aş­ga­bat, Türk­me­nis­tan) bi­len Aby­laý han adyn­da­ky Hal­ka­ra gat­na­şyk­la­ry we dün­ýä dil­le­ri ga­zak uni­wer­si­te­ti­niň ara­syn­da hyz­mat­daş­lyk ha­kyn­da Şert­na­ma­nyň; Türk­me­nis­ta­nyň Içe­ri iş­ler mi­nistr­li­gi bi­len Ga­za­gys­tan Res­pub­li­ka­sy­nyň Içe­ri iş­ler mi­nistr­li­gi­niň ara­syn­da je­na­ýat­çy­ly­ga gar­şy gö­reş­mek ba­bat­da me­ýil­ler ha­kyn­da Äht­na­ma­nyň hem iki­ta­rap­la­ýyn hyz­mat­daş­ly­gyň şert­na­ma-hu­kuk bin­ýa­dy­nyň üs­tü­ni ýe­ti­ren­di­gi­ni bel­le­mek ge­rek. Bu res­mi­na­ma­la­ra-da şu sa­pa­ryň bar­şyn­da gol çe­kil­di. 

Ýyg­na­nan­la­ryň el çar­pyş­ma­la­ry as­tyn­da hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz Ser­dar Berdimuhamedow we Pre­zi­dent Ka­sym-Žo­mart To­ka­ýew Bi­le­lik­dä­ki Be­ýan­na­ma gol çek­ýär­ler. 

Res­mi­na­ma­la­ra gol çek­mek da­ba­ra­sy ta­mam­la­nan­dan soň­ra, iki ýur­duň Li­der­le­ri köp­çü­lik­le­ýin ha­bar be­riş se­riş­de­le­ri­niň we­kil­le­ri­ne ýüz­len­me bi­len çy­kyş et­di­ler. 

Ga­za­gys­tan Res­pub­li­ka­sy­nyň Pre­zi­den­ti met­bu­gat we­kil­le­ri­niň öňün­de çy­kyş edip, hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň Ga­za­gys­ta­na il­kin­ji döw­let sa­pa­ry­na iki ýur­duň mun­dan beý­läk-de ýa­kyn­laş­ma­ga yg­rar­ly­dy­gy­nyň aý­dyň su­but­na­ma­sy hök­mün­de ga­ra­ýan­dy­gy­ny bel­le­di. 

Ga­za­gys­ta­nyň Li­de­ri­niň nyg­taý­şy ýa­ly, hor­mat­ly Pre­zi­dent Ser­dar Berdimuhamedow dün­ýä ösü­şi­niň örän çyl­şy­rym­ly hem-de jo­gap­kär­li döw­rün­de ýur­da ýol­baş­çy bol­dy. Şu çyl­şy­rym­ly dö­wür­de hut Pre­zi­dent Ser­dar Berdimuhamedowa hä­zir­ki za­ma­nyň äh­li we­him­le­ri­ni ýe­ňip geç­mek hem-de türk­men hal­ky­nyň aba­dan­çy­ly­gy­ny üp­jün et­mek ýa­ly ta­ry­hy we­zi­pe yna­nyl­dy. Şu­nuň bi­len bag­ly­lyk­da, Pre­zi­dent Ka­sym-Žo­mart To­ka­ýew döw­let Baş­tu­ta­ny­my­zyň tu­tan­ýer­li ta­gal­la­la­ry­nyň we yzy­gi­der­li çä­re­le­ri­niň me­ýil­leş­di­ri­len öz­gert­me­le­riň üs­tün­lik­li dur­mu­şa ge­çi­ril­me­gi­ne, ýur­duň dur­nuk­ly ösü­şi­niň do­wam et­me­gi­ne müm­kin­çi­lik ber­ýän­di­gi­ne ynam bil­dir­di. 

Ga­za­gys­tan Res­pub­li­ka­sy­nyň Baş­tu­ta­ny ge­çi­ri­len gep­le­şik­le­riň ne­ti­je­le­ri­ne ýo­ka­ry ba­ha ber­di. Gep­le­şik­le­riň bar­şyn­da iki­ta­rap­la­ýyn gat­na­şyk­la­ryň stra­te­gik hä­si­ýe­te eýe­di­gi ýe­ne-de bir ge­zek tas­syk­la­nyl­dy, do­gan­lyk halk­la­ryň has-da ýa­kyn­laş­ma­gy­na öza­ra gy­zyk­lan­ma bil­di­ril­ýän­di­gi be­ýan edil­di. Bi­ziň mak­sa­dy­myz ýa­kyn ýyl­lar­da öza­ra söw­da­nyň möç­be­ri­ni 500 mil­lion ame­ri­kan dol­la­ry­na ýe­tir­mek­den yba­rat­dyr. Ýa­kyn gel­jek­de bu gör­ke­zi­ji­ni 1 mil­liard ameri­kan dol­la­ry­na çen­li ýe­ti­rip bi­le­ris di­ýip, Pre­zi­dent Ka­sym-Žo­mart To­ka­ýew aýt­dy. 

Bel­le­ni­li­şi ýa­ly, gaz pu­da­gyn­da öza­ra bäh­bit­li hyz­mat­daş­ly­gyň gel­jek­ki müm­kin­çi­lik­le­ri­ne iç­gin ga­ral­dy. Şun­da ge­çen ýyl­da bu ul­gam­da bi­le­lik­dä­ki tas­la­ma­la­ry dur­mu­şa ge­çir­mek bo­ýun­ça ne­ti­je­li yla­la­şyk­la­ry ga­zan­ma­gyň ba­şar­dan­dy­gy nyg­tal­dy. Ga­za­gys­ta­nyň Baş­tu­ta­ny “Ga­zak­gaz” we “Türk­men­gaz” kom­pa­ni­ýa­la­ry­nyň ara­syn­da türk­men ga­zy­ny sa­tyn al­mak ba­ra­da Şert­na­ma­nyň bag­la­şy­lan­dy­gy­ny bel­läp, hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz Ser­dar Berdimuhamedowa bu tas­la­ma­nyň iler­le­dil­me­gi­ne hut özü­niň ho­şal­ly­gy­ny be­ýan et­di. 

Biz uzak möh­let­le­ýin yla­la­şy­gy bag­laş­ma­ga gy­zyk­lan­ma bil­dir­ýä­ris hem-de ýyl­da sa­tyn alyn­ýan türk­men ga­zy­nyň möç­be­ri­ni 1,5 mil­liard kub met­re çen­li art­dyr­ma­ga taý­ýar­dy­rys di­ýip, Pre­zi­dent Ka­sym-Žo­mart To­ka­ýew aýt­dy. Şun­da Türk­me­nis­ta­nyň öňe sür­ýän iri ener­ge­ti­ka tas­la­ma­la­ry­ny ama­la aşyr­ma­ga gat­naş­ma­ga Ga­za­gys­ta­nyň taý­ýar­dy­gy tas­syk­la­nyl­dy. 

Ga­za­gys­ta­nyň Li­de­ri­niň bel­leý­şi ýa­ly, gep­le­şik­ler­de oba ho­ja­ly­gy pu­da­gy hyz­mat­daş­ly­gyň ýe­ne bir öza­ra bäh­bit­li ug­ry hök­mün­de kes­git­le­nil­di. Türk­men-ow­gan ser­he­din­de dä­ne sak­lan­ýan ter­mi­na­lyň gur­lu­şy­gy bo­ýun­ça me­ýil­na­ma­la­ra aý­ra­tyn üns çe­kil­di. Ýo­ka­ry de­re­je­dä­ki du­şu­şy­gyň bar­şyn­da üs­ta­şyr ulag ul­ga­myn­da hyz­mat­daş­ly­ga uly üns be­ril­di. Ta­rap­lar Ga­za­gys­tan — Türk­me­nis­tan — Eý­ran de­mir ýo­lu­nyň do­ly kuw­wa­tyn­da peý­da­la­nyl­ma­gy üçin bi­le­lik­dä­ki ta­gal­la­la­ry ýokarlandyrmagy yla­laş­dy­lar. Şu­nuň bi­len bir­lik­de, Ak­tau, Ku­ryk hem-de Türk­men­ba­şy Hal­ka­ra de­ňiz port­la­ry­nyň ara­syn­da öza­ra go­şu­lyş­ma­gy çuň­laş­dyr­mak me­se­le­le­ri aý­ra­tyn ara al­nyp mas­la­hat­la­şyl­dy. Bu ugur Ga­za­gys­tan bi­len Türk­me­nis­ta­nyň ulag-lo­gis­ti­ka hyz­mat­daş­ly­gy­nyň mö­hüm bö­le­gi bo­lup dur­ýar. Şun­da Türk­men­ba­şy — Ga­ra­bo­gaz — Ga­za­gys­ta­nyň ser­he­di­ne çen­li tä­ze aw­to­mo­bil ýo­lu­nyň gu­rul­ma­gy giň müm­kin­çi­lik­le­ri aç­ýar. 

El­bet­de, me­de­ni-yn­san­per­wer gat­na­şyk­la­ryň ös­dü­ril­me­gi­ne aý­ra­tyn üns be­ril­di. Şu­nuň bi­len bag­ly­lyk­da, Ga­za­gys­tan­da türk­men mil­li me­de­ni bir­le­şik­le­ri­niň hem-de mer­kez­le­ri­niň he­re­ket ed­ýän­di­gi bel­le­nil­di. Dost­luk­ly döw­le­tiň Baş­tu­ta­ny hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz Ser­dar Berdimuhamedowyň öza­ra Me­de­ni­ýet gün­le­ri­ni ge­çir­mek ba­ra­da­ky tek­li­bi­ni gol­da­ýan­dy­gy­ny aý­dyp, Ga­za­gys­ta­nyň ýa­kyn wagt­da As­ta­na­da we ýur­duň beý­le­ki şä­her­le­rin­de Türk­me­nis­ta­nyň dö­re­di­ji­lik iş­gär­le­ri­ni ka­bul et­mä­ge taý­ýar­dy­gy­ny tas­syk­la­dy. 

Pre­zi­dent Ka­sym-Žo­mart To­ka­ýew Türk­me­nis­tan bi­len Ga­za­gys­tan Res­pub­li­ka­sy­nyň ara­syn­da yzy­gi­der­li ho­wa gat­naw­la­ry­ny gaý­ta­dan di­kelt­me­giň üs­tün­de iş­le­jek­di­gi­ni ha­bar ber­di. 

Nyg­ta­ly­şy ýa­ly, ta­rap­lar se­bit we hal­ka­ra gün ter­ti­bi­niň mö­hüm me­se­le­le­ri bo­ýun­ça ga­ra­ýyş­la­ry­nyň ýa­kyn­dy­gy­ny ýe­ne-de bir ge­zek tas­syk­la­dy­lar. Sö­zü­niň ahy­ryn­da Pre­zi­dent Ka­sym-Žo­mart To­ka­ýew şu gün ge­çi­ri­len gep­le­şik­le­riň ne­ti­je­le­ri­ne ka­na­gat­lan­ma bil­di­rip, türk­men kär­de­şi­ne Ga­za­gys­tan Res­pub­li­ka­sy­na döw­let sa­pa­ry­ny ama­la aşy­ran­dy­gy üçin ýe­ne-de bir ge­zek ho­şal­lyk bil­dir­di. 

Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz Ser­dar Berdimuhamedow ýo­ka­ry de­re­je­dä­ki du­şu­şy­gyň ne­ti­je­le­ri­ni tes­wir­läp, il­ki bi­len, Ga­za­gys­ta­nyň hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­ne myh­man­sö­ýer­lik we hoş­ni­ýet­li­lik, açyk­lyk, öza­ra yna­nyş­mak, dü­şü­niş­mek ýag­da­ýyn­da ge­çen ne­ti­je­li gep­le­şik­ler üçin min­net­dar­lyk bil­dir­di. 

Bu me­niň Ga­za­gys­ta­na il­kin­ji sa­pa­rym­dyr. Sa­pa­ryň şeý­le ýo­ka­ry de­re­je­si ta­rap­la­ryň hyz­mat­daş­ly­gyň wa­jyp­dy­gy­na dü­şün­ýän­di­gi­niň, stra­te­gik türk­men-ga­zak hyz­mat­daş­ly­gy­ny pug­ta­lan­dyr­ma­ga taý­ýar­dy­gy­nyň aý­dyň su­but­na­ma­sy­dyr di­ýip, döw­let Baş­tu­ta­ny­myz bel­le­di. 

Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň nyg­taý­şy ýa­ly, Ga­za­gys­ta­nyň Pre­zi­den­ti bi­len geçirilen duşuşyk iki döw­le­tiň Baş­tu­tan­la­ry­nyň äh­li ugur­lar bo­ýun­ça gat­na­şyk­la­ry ös­dür­mä­ge taý­ýar­dy­gy­ny, mu­nuň üçin uly müm­kin­çi­lik­le­riň bar­dy­gy­ny do­ly tas­syk­la­dy. Biz äh­lu­mu­my gün ter­ti­bi­niň dur­nuk­ly ösüş we onuň mö­hüm ugur­la­ry bo­lan ener­ge­ti­ka howp­suz­ly­gy, hal­ka­ra üs­ta­şyr ulag gat­naw­la­ry­nyň ös­dü­ril­me­gi, eko­lo­gi­ýa we daş­ky gur­şa­wy go­ra­mak ýa­ly mö­hüm ugur­lar bo­ýun­ça ta­gal­la­la­ry­my­zy ut­gaş­dyr­ma­gy do­wam ede­ris. 

Dur­nuk­ly ener­ge­ti­ka ba­bat­da gür­rüň, il­kin­ji no­bat­da, iki ýur­duň iri möç­ber­li ener­ge­ti­ka tas­la­ma­la­ry­ny dur­mu­şa ge­çir­mä­ge gat­naş­ma­gy ba­ra­da bar­ýar. Şo­la­ryň ha­ta­ryn­da, il­ki bi­len, köp ýyl­la­ryň do­wa­myn­da he­re­ket ed­ýän Türk­me­nis­tan — Hy­taý gaz ge­çi­ri­ji­si­ni gör­kez­mek bo­lar. Ýur­du­myz ener­gi­ýa se­riş­de­le­ri­ni hal­ka­ra ba­zar­la­ra iber­mek­de türk­men-ga­zak hyz­mat­daş­ly­gy­ny gi­ňelt­mä­ge we di­wer­si­fi­ka­si­ýa­laş­dyr­ma­ga taý­ýar­dyr di­ýip, hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz Ser­dar Berdimuhamedow aýt­dy. 

Ulag ul­ga­myn­da kuw­wat­ly we döw­re­bap dü­zü­mi dö­ret­mek mak­sa­dy bi­len, hyz­mat­daş­lyk do­wam et­di­ri­ler. Bu dü­züm Mer­ke­zi Azi­ýa­nyň ulag ul­gam­la­ry­nyň bir­leş­di­ril­me­gi­ni hem-de bi­ziň ýurt­la­ry­my­zyň Ýew­ro­pa­nyň we Azi­ýa­nyň esa­sy ýol­la­ry­na çyk­ma­gy­ny üp­jün edip bi­ler­di. Hu­su­san-da, Türk­me­nis­tan Ha­zar deň­zi­niň gün­do­gar ke­nar­ýa­ka­sy­nyň ug­ry bo­ýun­ça Hin­di um­ma­ny­na we Pars aý­la­gy­na çyk­ýan De­mir­ga­zyk — Gü­nor­ta ge­çel­ge­si­ni dö­ret­mek bo­ýun­ça Ga­za­gys­tan bi­len bi­le­lik­de iş­le­mä­ge taý­ýar­dyr di­ýip, döw­let Baş­tu­ta­ny­myz bel­le­di. 

Ta­rap­lar Gün­do­gar — Gün­ba­tar, Azi­ýa — Ýew­ro­pa ugur­la­ry bo­ýun­ça üs­ta­şyr ulag we lo­gis­ti­ka hyz­mat­daş­ly­gy­nyň stra­te­gik gu­şak­ly­gy­ny ke­ma­la ge­tir­mek bo­ýun­ça ta­gal­la­la­ry ut­gaş­dy­rar­lar, se­bit we dün­ýä gi­ňiş­li­gin­de, ýö­ri­te­leş­di­ri­len hal­ka­ra gu­ra­ma­lar­da, ma­li­ýe ins­ti­tut­la­ryn­da gel­jek­ki hyz­mat­daş­lar bi­len iş­le­şer­ler. Şeý­le-de şu ýy­lyň iýun aýyn­da Aş­ga­bat­da ge­çi­ri­len al­tyn­jy Ha­zar sam­mi­tin­de ga­za­ny­lan yla­la­şyk­lar bi­len bag­ly­lyk­da, Ha­zar­da bi­le­lik­dä­ki iş­ler do­wam et­di­ri­ler di­ýip, hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz Ser­dar Berdimuhamedow nyg­ta­dy. Şu­nuň bi­len bir­lik­de, döw­let Baş­tu­ta­ny­myz gep­le­şik­ler­de eko­lo­gik me­se­le­le­re, hu­su­san-da, Ara­ly ha­las et­me­giň hal­ka­ra gaz­na­sy­nyň işi­ni mun­dan beý­läk-de pug­ta­lan­dyr­ma­ga we kä­mil­leş­dir­mä­ge aý­ra­tyn orun ber­len­di­gi­ni bel­le­di. 

Yk­dy­sa­dy hyz­mat­daş­ly­gyň bar­şy bi­len bag­ly me­se­le­ler ara al­nyp mas­la­hat­la­şy­lan­da, öza­ra söw­da­ny, şol san­da ser­het­ýa­ka we se­bit söw­da­sy­ny gi­ňelt­mek we di­wer­si­fi­ka­si­ýa­laş­dyr­mak, se­na­gat taý­dan go­şu­lyş­mak, hyz­mat­lar ul­ga­myn­da, oba ho­ja­ly­gyn­da bi­le­lik­dä­ki giň ge­rim­li tas­la­ma­la­ra çyk­mak üçin ma­ýa go­ýum sy­ýa­sa­ty­ny iş­jeň­leş­dir­mek bo­ýun­ça çä­re­le­re ga­ral­dy. Şu­nuň bi­len bag­ly­lyk­da, iki ýur­duň işe­wür to­par­la­ry­nyň ara­syn­da­ky iş­jeň gat­na­şyk­la­ry ös­dür­mä­ge mö­hüm äh­mi­ýet be­ril­ýär. 

Döw­let Baş­tu­ta­ny­myz köp­çü­lik­le­ýin ha­bar be­riş se­riş­de­le­ri­niň we­kil­le­ri­ne ýüz­le­nip, gep­le­şik­ler­de me­de­ni-yn­san­per­wer ul­gam­da iki­ta­rap­la­ýyn gat­na­şyk­la­ryň wa­jyp­dy­gy­nyň tas­syk­la­ny­lan­dy­gy­ny, bu ugur­da hyz­mat­daş­ly­gy do­wam et­dir­mek, döw­let­le­riň iki­sin­de hem ede­bi­ýat, sun­gat, ki­ne­ma­tog­ra­fi­ýa iş­gär­le­ri­niň, aý­dym-saz to­par­la­ry­nyň gat­naş­ma­gyn­da çä­re­le­ri yzy­gi­der­li ge­çir­mek, sport ýa­ryş­la­ry­ny gu­ra­mak üçin äh­li ze­rur şert­le­ri üp­jün et­mek ba­ra­da yla­la­şy­lan­dy­gy­ny bel­le­di. 

Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz Ser­dar Berdimuhamedowyň nyg­taý­şy ýa­ly, Ga­za­gys­tan Res­pub­li­ka­sy Türk­me­nis­tan üçin do­gan­lyk ýurt, hoş­ni­ýet­li goň­şy we yg­ty­bar­ly stra­te­gik hyz­mat­daş­dyr. Ta­rap­la­ryň iki­si hem ys­ny­şyk­ly kö­pu­gur­ly hyz­mat­daş­ly­gyň halk­la­ry­my­zyň aba­dan­çy­ly­gy­na hyz­mat ed­ýän­di­gi­ne, ola­ryň ja­na-jan bäh­bit­le­ri­ne la­ýyk gel­ýän­di­gi­ne, se­bit we hal­ka­ra iş­le­riň dur­nuk­ly­ly­gy­na ýar­dam ed­ýän­di­gi­ne dü­şün­ýär. 

Döw­let Baş­tu­ta­ny­myz şu gün ge­çi­ri­len gep­le­şik­le­riň ne­ti­je­le­ri­ne çuň­ňur ka­na­gat­lan­ma bil­di­rip, Pre­zi­dent Ka­sym-Žo­mart To­ka­ýe­we we Ga­za­gys­ta­nyň we­ki­li­ýe­ti­niň ag­za­la­ry­na tüýs ýü­rek­den min­net­dar­lyk bil­dir­di. Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz Ser­dar Berdimuhamedow Ga­za­gys­ta­nyň Li­de­ri­ni özi üçin is­len­dik amat­ly wagt­da Türk­me­nis­ta­na gel­mä­ge ça­gy­ran­dy­gy­ny ha­bar ber­di. 

Sö­zü­niň ahy­ryn­da döw­let Baş­tu­ta­ny­myz Ga­za­gys­ta­nyň hal­ky­na tüýs ýü­rek­den pa­ra­hat­çy­lyk, aba­dan­çy­lyk we ro­waç­lyk ar­zuw et­di. 

Be­lent mer­te­be­li türk­men myh­ma­ny­nyň hor­ma­ty­na Ga­za­gys­tan Res­pub­li­ka­sy­nyň Pre­zi­den­ti­niň adyn­dan res­mi gü­nor­tan­lyk na­ha­ry be­ril­di. On­da iki döw­le­tiň Baş­tu­tan­la­ry söz söz­le­di­ler. 

Sa­pa­ryň mak­sat­na­ma­sy­nyň çäk­le­rin­de gü­nüň ikin­ji ýa­ry­myn­da döw­let Baş­tu­ta­ny­myz “As­ta­na” hal­ka­ra ma­li­ýe mer­ke­zi­ne ba­ryp gör­di. Bu ýer­de hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz mer­ke­ziň dü­zü­mi hem-de onuň işi bi­len ta­nyş­dy­ryl­dy. Mer­ke­ziň esa­sy mak­sa­dy ma­li­ýe ba­za­ry ba­bat­da giň ge­rim­li hyz­mat­la­ry hö­dür­le­mek­den yba­rat­dyr. 

Işe­wür hyz­mat­daş­lyk üçin açyk meý­dan­ça bo­lup dur­ýan “As­ta­na” hal­ka­ra ma­li­ýe mer­ke­zi özü­ne bir­nä­çe ugur­daş gu­ra­ma­la­ry we eda­ra­la­ry bir­leş­dir­ýär. Döw­let Baş­tu­ta­ny­my­za mer­ke­ziň dü­züm­le­ri­niň işi­niň esa­sy ugur­la­ry ba­ra­da jik­me-jik gür­rüň be­ril­di. Şol dü­züm­le­riň ha­ta­ryn­da Ka­zy­ýet we Hal­ka­ra ar­bit­raž mer­ke­zi, Ma­li­ýe hyz­mat­la­ry­ny düz­gün­leş­dir­mek bo­ýun­ça ko­mi­tet, Ys­lam ma­li­ýe­si we Işe­wür­lik mer­ke­zi, “Ýa­şyl” ma­li­ýe mer­ke­zi bar. 

Eks­pat mer­ke­zi onuň dü­züm­le­ýin bö­lüm­le­ri­niň bi­ri bo­lup dur­ýar. Ol Ga­za­gys­tan­da iş­le­ýän da­şa­ry ýurt­ly hü­när­men­le­re de­giş­li hyz­mat­la­ryň be­ril­me­gi­ni üp­jün ed­ýän “bi­te­wi pen­ji­re” ýö­rel­ge­si bo­ýun­ça he­re­ket ed­ýär. Bir­ža söw­da­la­ry za­lyn­da hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz Ser­dar Berdimuhamedowa “As­ta­na” hal­ka­ra ma­li­ýe mer­ke­zi, onuň işin­de ula­nyl­ýan öň­de­ba­ry­jy teh­no­lo­gi­ýa­lar ba­ra­da aý­dyň dü­şün­je al­ma­ga müm­kin­çi­lik ber­ýän wi­deo­şe­kil gör­ke­zil­di. Şeý­le-de be­lent mer­te­be­li myh­man bir­ža­nyň işi­niň aý­ra­tyn­lyk­la­ry bi­len ta­nyş­dy­ryl­dy. 

Şu­nuň bi­len bag­ly­lyk­da, Ber­ka­rar döw­le­tiň tä­ze eý­ýa­my­nyň Gal­ky­ny­şy döw­rün­de Türk­me­nis­tan­da ama­la aşy­ryl­ýan yk­dy­sa­dy stra­te­gi­ýa­nyň esa­sy ugur­la­ry­nyň ha­ta­ryn­da san­ly we teh­no­lo­gik öz­gert­me­le­riň, ma­li­ýe-bank dü­züm­le­ri­niň top­lum­la­ýyn döw­re­bap­laş­dy­ryl­ma­gy­nyň, karz-pul ul­ga­my­nyň kä­mil­leş­di­ril­me­gi­niň, hu­su­sy ul­ga­my hö­wes­len­dir­me­giň çy­kyş ed­ýän­di­gi­ni bel­le­mek ge­rek. Bu ugur­da ama­la aşy­ryl­ýan öz­gert­me­ler ma­li­ýe ba­za­ry­nyň we gaz­na bir­ža­la­ry­nyň işi­ni iş­jeň­leş­dir­mek, ma­ýa go­ýum­la­ry çek­mek, gym­mat­ly ka­gyz­la­ryň ba­za­ry­ny ös­dür­mek, bank hyz­mat­la­ry­nyň gör­nüş­le­ri­ni art­dyr­mak üçin amat­ly şert­le­ri üp­jün et­mä­ge gö­nük­di­ri­len­dir. Şun­da ugur­daş in­no­wa­sion gu­ral­la­ry ke­ma­la ge­tir­mä­ge, de­giş­li mil­li ka­nun­çy­ly­gy kä­mil­leş­dir­mä­ge uly äh­mi­ýet be­ril­ýär. Türk­me­nis­tan­da bu ul­gam­da ama­la aşy­ryl­ýan öz­gert­me­ler mil­li yk­dy­sa­dy­ýe­tiň bäs­deş­li­ge ukyp­ly­ly­gy­ny ýo­kar­lan­dyr­ma­ga, onuň dün­ýä ho­ja­lyk gat­na­şyk­la­ry­nyň hä­zir­ki za­man ul­ga­my­na üs­tün­lik­li go­şu­lyş­ma­gy­na gö­nük­di­ri­len­dir. Bu­la­ryň äh­li­si da­şa­ry ýurt­ly hyz­mat­daş­lar, şol san­da ab­raý­ly hal­ka­ra hem-de se­bit ma­li­ýe dü­züm­le­ri bi­len öza­ra bäh­bit­li hyz­mat­daş­ly­gy ös­dür­mek üçin giň müm­kin­çi­lik­le­ri aç­ýar. 

Soň­ra hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz Ser­dar Berdimuhamedow As­ta­na şä­he­ri­niň baş met­ji­di­ne ba­ryp gör­di. Bu tä­ze met­jit şu ýy­lyň aw­gust aýyn­da açy­lyp ulan­ma­ga be­ril­di. Bu ýer­de be­lent mer­te­be­li myh­man met­ji­diň bi­na­gär­li­gi­niň hem-de be­ze­gi­niň aý­ra­tyn­lyk­la­ry bi­len ta­nyş­dy­ryl­dy. 

Şu­nuň bi­len bag­ly­lyk­da, Türk­me­nis­ta­nyň döw­let sy­ýa­sa­tyn­da şöh­rat­ly ata-ba­ba­la­ry­my­zyň ru­hy-ah­lak gym­mat­lyk­la­ry­ny, ola­ryň yn­san­per­wer ýö­rel­ge­le­ri­ni aýaw­ly sak­la­ma­ga aý­ra­tyn üns be­ril­ýän­di­gi­ni bel­le­mek ýer­lik­li­dir. Ýur­du­myz­da di­ne uý­ma­gyň er­kin­li­gi­ni üp­jün et­mek üçin äh­li şert­ler dö­re­dil­ýär. Din­dar­la­ra her ýyl her bir mu­sul­man üçin mu­kad­des bo­lan haj par­zy­ny ber­jaý et­mä­ge ýar­dam be­ril­ýär. Met­jit­le­riň ys­lam dün­ýä­sin­de yl­myň we bi­li­miň il­kin­ji mer­kez­le­ri, jem­gy­ýe­tiň ru­hy dur­mu­şy­nyň jem­le­nen ýe­ri bo­lan­dy­gy hem­me­le­re mä­lim­dir. Hä­zir­ki dö­wür­de paý­tag­ty­myz­da, ýur­du­my­zyň we­la­ýat­la­ryn­da gur­lan we gu­rul­ýan met­jit­ler öz­le­ri­niň bi­na­gär­lik çöz­gü­din­de mil­li bi­na­gär­li­giň, be­ze­giň iň go­wy däp­le­ri­ni jem­le­ýär. Şu­nuň bi­len bir­lik­de, olar jem­gy­ýet­de ra­ýat yla­la­şy­gy­nyň pug­ta­lan­dy­ryl­ma­gy­na, hal­ky­my­zyň asyr­la­ryň do­wa­myn­da dö­re­di­len pa­ra­sat­ly däp-des­sur­la­ry­nyň, öz­bo­luş­ly urp-adat­la­ry­nyň do­wa­mat­ly­ly­gy­na ýar­dam et­me­li­dir. 

Soň­ra döw­let Baş­tu­ta­ny­myz As­ta­na şä­he­ri­niň Nur­sul­tan Na­zar­ba­ýew adyn­da­ky Hal­ka­ra ho­wa men­zi­li­ne bar­dy. Bu ýer­de iki ýur­duň Döw­let baý­dak­la­ry gal­dy­ryl­dy hem-de Hor­mat ga­ra­wu­ly ny­za­ma dü­zül­di. 

Ho­wa men­zi­lin­de hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz Ser­dar Berdimuhamedowy Pre­zi­dent Ka­sym-Žo­mart To­ka­ýew mä­hir­li gar­şy­la­dy. Be­lent mer­te­be­li myh­ma­ny ug­rat­mak üçin Ga­za­gys­tan Res­pub­li­ka­sy­nyň Baş­tu­ta­ny­nyň hut özi bu ýe­re gel­di. Mu­nuň özi döw­le­ta­ra gat­na­şyk­la­ryň stra­te­gik hä­si­ýe­te eýe­di­gi­niň aý­dyň su­but­na­ma­sy­dyr. 

Bu ýer­de Pre­zi­dent­ler Ser­dar Berdimuhamedow we Ka­sym-Žo­mart To­ka­ýew mä­hir­li hoş­la­şyp, ge­çi­ri­len gep­le­şik­le­riň ne­ti­je­le­ri­ne uly ka­na­gat­lan­ma bil­dir­di­ler hem-de iki ýur­duň dost­luk, hoş­ni­ýet­li goň­şu­çy­lyk gat­na­şyk­la­ry­na, do­ly de­re­je­li hyz­mat­daş­ly­ga yg­rar­ly­dy­gy­ny ýe­ne bir ge­zek tas­syk­la­dy­lar. 

Döw­let Baş­tu­ta­ny­myz Ga­za­gys­tan Res­pub­li­ka­sy­na döw­let sa­pa­ry­ny ta­mam­lap, özü­ne ga­raş­ýan uçar­da Wa­ta­ny­my­za ug­ra­dy. 

Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň uça­ry Aş­ga­ba­da çen­li uçu­şy ama­la aşy­ryp, paý­tag­ty­my­zyň Hal­ka­ra ho­wa men­zi­lin­de gon­dy. Bu ýer­de hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz Ser­dar Berdimuhamedowy res­mi adam­lar gar­şy­la­dy­lar.