Ykdysadyýetiň durnukly ösüşi dogry işlenip düzülen strategik maksatnamalara esaslanýar. Munuň özi halkara derejede ykrar edilen hakykatdyr. Döwleti durmuş-ykdysady taýdan ösdürmäge gönükdirilen wezipeler uzak we gysga möhletli maksatnamalarda has jikme-jik şöhlelenýär. Bu ýagdaý ýurdumyzyň innowasion ösüşe esaslanýan ykdysadyýetiniň hem esasy ýörelgesi hökmünde çykyş edýär. 

Mälim bolşy ýaly, «Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy: Türkmenistany 2022 — 2052-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Milli maksatnamasynda», «Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2022 — 2028-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasynda» we «Türkmenistanyň Prezidentiniň obalaryň, şäherçeleriň, etraplardaky şäherleriň we etrap merkezleriniň ilatynyň ýaşaýyş-durmuş şertlerini özgertmek boýunça 2028-nji ýyla çenli döwür üçin Milli maksatnamasynda» kesgitlenen wezipeleri üstünlikli amala aşyrmak maksady bilen, gysga döwre niýetlenen, ýagny 2023-nji ýyl üçin maýa goýum Maksatnamasynyň kabul edilmegi hem ykdysady jähetden döwrüň talabydyr.  

Bu Maksatnamanyň esasy maksady Arkadag Serdarly bagtyýar ýaşlar ýylynda ýurdumyzyň ykdysady kuwwatyny has-da berkitmekden, durmuş we medeni taýdan ýokary depginli ösüşini üpjün etmekden, milli ykdysadyýetiň senagatlaşma derejesini ýokarlandyrmakdan, pudaklara sanly tehnologiýalary ornaşdyrmagy çuňlaşdyrmakdan, kiçi, orta hem-de iri telekeçiligi ösdürmekden, ylymdyr innowasiýalara daýanýan ykdysady pudaklaryň ilerlemegini gazanmakdan ybaratdyr. Ýeri gelende, zähmet gatnaşyklaryny ösdürmek, täze iş orunlaryny döretmek we ilatyň iş üpjünçiligini gowulandyrmak wezipeleriniň hem öňde goýlan esasy işleriň hatarynda durýandygyny bellemelidiris.  

Döwlet Baştutanymyz wezipä girişmek dabarasynda eden çykyşynda ýurdumyzy strategik maksatnamalara esaslanyp ösdürmek barasynda şeýle diýdi: «Kabul eden maksatnamamyzda öňde goýlan wezipelerimizi öz wagtynda hem-de ýokary hilli ýerine ýetirmek üçin, biz ähli mümkinçiliklerimizi ulanyp, agzybirlikde we jebislikde, el-ele berip işlemelidiris». 

Dünýä ykdysadyýetiniň diýseň tiz ösýän we kämilleşýän döwründe, strategik maksatnamalara laýyklykda, adam mümkinçilikleri has-da giňeldilýär, ylmy-tehnologik ösüşler çaltlandyrylyp, innowasiýalara daýanýan täze pudaklar döredilýär. Milli ykdysadyýetimiziň uzak möhletli ösüşi hökmünde kesgitlenen wezipeler öňdebaryjy ylmy taglymatlardyr innowasion tehnologiýalar arkaly ýurdumyzyň tebigy baýlyklarynyň mümkinçiliklerini has-da netijeli peýdalanmaga gönükdirilendir.  

Maýa goýum syýasatynyň döwrebaplaşdyrylmagy maliýe ulgamyny kämilleşdirmäge, onuň innowasiýalara, durnukly ykdysady ösüşe, ykdysadyýetiň önümçilik we maliýe böleginiň bäsdeşlige ukyplylygyny ýokarlandyrmaga, ilatyň ýaşaýyş-durmuş derejesiniň hilini gowulandyrmaga mümkinçilik döredýär. Munuň üçin maýa goýum bazarlaryny öwrenmek arkaly bar bolan maliýe serişdelerini amatly ugurlara gönükdirmegiň ýollary we konsepsiýalary kesgitlenilýär. Şunda, esasan-da, maliýe institutlarynyň seljermeleridir usullaryna aýratyn ähmiýet berilýär. Çünki maliýe guramalary halkara derejede hereket etmek bilen, maýa goýum serişdelerini goýmagyň territorial-çäk we kanunçylyk tarapdan amatlydygyny makroykdysady görkezijileriň netijesinde anyklaýarlar. 

Halkara tejribeden belli bolşy ýaly, ösen döwletleriň düýpli maýa goýum serişdeleriniň agramly bölegi önümçilik maksatly ulgamlara gönükdirilýär. Bu biziň ýurdumyza hem mahsusdyr. Çünki maýa goýujylaryň maliýe serişdeleri ykdysadyýetiň pudaklaryna göni gatnaşmak bilen, ykdysady ösüşiň okgunly depginini gazanmaga şert döredýär.  

Maýa goýum Maksatnamasyna laýyklykda, 2023-nji ýylda milli ykdysadyýetimize maliýeleşdirmegiň ähli çeşmeleriniň hasabyna 37 milliard 400 million manat möçberinde düýpli maýa goýum goýlar. Munuň 20 milliard 800 million manadyny önümçilik desgalarynyň gurluşygyna gönükdirmek meýilleşdirilip, bu görkeziji ýurdumyz boýunça umumy maýa goýumlaryň möçberiniň 55,6 göterimini tutýar. Düýpli maýa goýumlar, ýagny 16 milliard 600 million manat bolsa durmuş maksatly desgalaryň gurluşygyna gönükdiriler. Munuň özi maýa goýumlaryň umumy möçberiniň 44,4 göterimine barabardyr. Bu Maksatnamanyň doly we dogry durmuşa geçirilmegi ýurdumyzda azyk howpsuzlygyny has-da pugtalandyryp, Döwlet býujetiniň durnukly ösüşini üpjün eder we halkara talaplara, innowasion tehnologiýalara, ylmyň täze gazananlaryna esaslanýan ykdysadyýetiň kemala gelmegini şertlendirer. 

Soňky ýyllarda ýurdumyzda düýpli maýa goýumlary özleşdirmekde telekeçileriň — hususy eýeçiligiň subýektleriniň orny görnetin ýokarlanýar. Ýurduň iri gurluşyklarynyň uly bölegi milli we daşary ýurt gurluşyk kompaniýalary tarapyndan alnyp barylýar.  

Türkmenistan maýa goýumlar babatda özüne çekiji ýurtdur. Tutuş döwletimizde gysga döwürde maýa goýum işjeňligini artdyrmak, sebitleriň ykdysady kuwwatyny berkitmek hem-de durmuş-ykdysady taýdan durnukly ösüşi üpjün etmek babatda ägirt uly we toplumlaýyn işler amala aşyrylýar. Ýurdumyzyň durmuşa geçirýän maýa goýum baradaky başlangyçlarynyň halkara guramalar tarapyndan mynasyp goldanylmagy hem tebigy ýagdaýdyr.  

Döwletimizde telekeçiligi ösdürmekde, milli önüm öndürijileri maliýe taýdan goldamakda, daşary ýurt maýa goýujylaryny çekmekde täze, döwrebap gurallar işlenip düzülýär, halkara maliýe guramalary bilen tejribe alşylýar.  

Ýurdumyzyň sebitlerini gyradeň ösdürmek, innowasion önümçilikleri döretmek, ekologik howpsuzlygy üpjün etmek, pudaklara «ýaşyl» tehnologiýalary ornaşdyrmak, adam maýasyny kämilleşdirmek, raýatlaryň ýaşaýyş-durmuş derejesini we iş bilen üpjünçiligini ýokarlandyrmak, bäsdeşlige ukyply önümleri öndürmek üçin maýa goýum syýasaty kämilleşdirilýär. Milli hem-de daşary ýurtly maýa goýujylary çekmegiň döwrebap usullaryny döretmek arkaly pudaklary maliýeleşdirmegiň täze çeşmeleriniň üstünde hem yzygiderli işlenilýär we olar ýüze çykarylýar.  

Ýurtda maliýe bazaryny has-da kämilleşdirmekde maksatnamalaýyn usulyň ulanylmagy we durnukly ykdysady netijeleriň gazanylmagy döwletimiziň ösüşi üpjün etmek babatda dogry ugry saýlap alandygyny görkezýär. 

Jumageldi SALAMOW,

Türkmen döwlet maliýe institutynyň mugallymy.

Şu ýylyň mart aýynyň wakalary hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow tarapyndan üstünlikli durmuşa geçirilýän «Açyk gapylar» syýasatynyň çäklerinde ýurdumyzyň ministrlikleriniň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň netijeli işleri alyp barýandyklarynyň aýdyň subutnamasy boldy. Daşary ýurtly hyzmatdaşlaryň gatnaşmagynda dürli görnüşde geçirilen işewürlik duşuşyklary, gepleşikler, forumlar, Türkmenistanyň ynanyşmak, deňhukuklylyk, özara bähbitlilik ýörelgeleri esasynda giň halkara hyzmatdaşlyga gönükdirilen daşary syýasat ugrunyň üstünliklere beslenýändigini tassyklady. 

1-2-nji martda Türkmenistanyň wekiliýeti Birleşen Milletler Guramasynyň Adam hukuklary boýunça komitetiniň 137-nji mejlisiniň işine gatnaşdy. Onuň dowamynda ýurdumyzda adam hukuklarynyň goraglylygyny üpjün etmek we bu ugurda kanunçylyk binýadyny kämilleşdirmek boýunça ulgamlaýyn işleriň alnyp barylýandygy bellenildi. Şunuň bilen baglylykda, halkara borçnamalaryň hem-de BMG-niň şertnamalaýyn edaralarynyň maslahatlarynyň ýerine ýetirilmegine aýratyn üns berilýär. Mejlisiň çäklerinde Adam hukuklary boýunça komitet Türkmenistanyň Raýat we syýasy hukuklar hakynda halkara paktyň kadalarynyň we düzgünleriniň ýerine ýetirilişi boýunça üçünji döwürleýin hasabatyna garady. 

6-njy martda Aşgabatda Söwda-ykdysady, ylmy-tehniki we medeni hyzmatdaşlyk boýunça bilelikdäki türkmen-özbek hökümetara toparynyň nobatdaky mejlisi geçirildi. Oňa iki ýurduň ministrlikleriniň we pudak edaralarynyň wekilleri gatnaşdylar. Ulag-logistika, elektroenergetika, nebitgaz, himiýa, ylmy-tehniki, medeni-ynsanperwer ulgamlarda, oba hojalyk pudagynda we daşky gurşawy goramakda hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de pugtalandyrmagyň wajypdygy nygtaldy. Mejlisiň jemleri boýunça degişli Teswirnama gol çekildi. 

7-nji martda Daşary işler ministrliginde Halkara Zähmet Guramasynyň Gündogar Ýewropa we Merkezi Aziýa ýurtlary üçin mynasyp zähmet meseleleri boýunça tehniki goldaw beriş toparynyň, şeýle hem Halkara Zähmet Guramasynyň Ženewadaky ştab-kwartirasynyň wekilleri bilen duşuşyk geçirildi. Onda bu gurama bilen hyzmatdaşlygyň möhüm meseleleri, 2023-nji ýylda guraljak çäreleriň “Ýol kartasyny” durmuşa geçirmegiň esasy ugurlary ara alnyp maslahatlaşyldy. 

Şol gün Daşary işler ministrliginde Halkara Migrasiýa Guramasynyň Merkezi Aziýa boýunça sebitleýin utgaşdyryjysy Zeýnal Gajiýew bilen duşuşyk geçirildi. Taraplar Türkmenistanyň Hökümeti bilen Halkara Migrasiýa Guramasynyň ýakyn wagtdaky bilelikdäki taslamalarynyň durmuşa geçirilişine, hususan-da, adam söwdasyna garşy göreşmek we migrantlara ýardam etmek, serhedi dolandyrmak ulgamyndaky meselelere seretdiler. 

8-9-njy martda Täjigistan Respublikasynda iş sapary bilen bolan türkmen wekiliýetiniň agzalary dostlukly ýurduň ugurdaş ministrliklerinde hem-de pudaklaýyn dolandyryş edaralarynda birnäçe duşuşyklary geçirdiler. Saparyň çäklerinde geçirilen syýasy geňeşmeleriň dowamynda strategik häsiýete eýe bolan ikitaraplaýyn gatnaşyklaryň giňeldilmegi bilen baglylykda, söwda-ykdysady, medeni-ynsanperwer, ylmy-tehniki, parlament, ulag-logistika ulgamlary, dokma toplumy, senagat hyzmatdaşlygy, şol sanda halkara guramalaryň we sebit meýdançalarynyň çäklerinde hyzmatdaşlyk meseleleriniň giň toplumy ara alnyp maslahatlaşyldy. 

9-njy martda Türkmenistanda Saýlawlary we sala salşyklary geçirmek boýunça merkezi toparda we DIM-niň binasynda GDA-nyň Baş sekretarynyň orunbasary I.Nematow bilen geçirilen duşuşyklarda Mejlisiň deputatlarynyň, welaýat, etrap we şäher halk maslahatlarynyň, Geňeşleriň agzalarynyň saýlawlaryna görülýän taýýarlyk esasy ara alnyp maslahatlaşylan mesele boldy. I.Nematow GDA-nyň synçylar toparynyň ştabyny açmak boýunça iş toparyna ýolbaşçylyk edip, Aşgabada geldi. 

9-njy martda geçirilen “Howanyň üýtgemegi şertlerinde azyk howpsuzlygy boýunça hyzmatdaşlyk” atly halkara maslahatyň çäklerinde Merkezi Aziýa döwletleriniň oba hojalyk ministrleriniň duşuşygy boldy. Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň başlangyjy bilen Aşgabatda utgaşykly görnüşde geçirilen bu forumy Türkmenistanyň Hökümeti hem-de BMG-niň Azyk we oba hojalygy boýunça guramasy (FAO) BMG-niň ýurdumyzdaky hemişelik utgaşdyryjysynyň wekilhanasynyň goldaw bermeginde bilelikde gurady. 

Gün tertibine azyk howpsuzlygyny üpjün etmek ýaly möhüm ugurda sebit we ählumumy hyzmatdaşlygyň meseleleri girizildi. Hususan-da, howanyň üýtgemeginiň, azyk ulgamynyň we durmuş-ykdysady şertleriň berk özara baglanyşyklydygy, dünýäniň oba hojalyk önümçiliginiň bökdençsiz işledilmegi, daşky gurşawa ýetirilýän ýaramaz täsirleri peseltmek hem-de parnik gazlarynyň zyňyndylaryny azaltmak üçin ekologik taýdan arassa “ýaşyl” tehnologiýalary ornaşdyrmagyň zerurdygy, azyk önümlerini ibermegiň durnukly ulag ulgamlarynyň döredilmeginiň wajypdygy nygtaldy. 

10-11-nji martda Daşary işler ministrliginde “Howanyň üýtgemegi şertlerinde azyk howpsuzlygy boýunça hyzmatdaşlyk” atly halkara maslahatyň işine gatnaşmak üçin Eýranyň wekiliýetiniň ýolbaşçysy hökmünde Aşgabada gelen Eýran Yslam Respublikasynyň wise-prezidenti, Daşky gurşawy goramak boýunça guramasynyň başlygy Ali Salajege, BMG-niň Azyk we oba hojalygy boýunça guramasynyň Baş direktorynyň orunbasary, Ýewropa we Merkezi Aziýa boýunça sebit wekili Wladimir Rahmanin bilen gepleşikler geçirildi. Duşuşygyň dowamynda azyk we ekologik howpsuzlyk, tebigatdan rejeli peýdalanmak, hususan-da, çölleşmä we gum tupanlaryna garşy göreşmek hem-de suw ulgamynda tagallalary utgaşdyrmak meselelerine aýratyn üns berildi. 

10-njy martda Daşary işler ministrliginde Ýewropa Bileleşiginiň Türkmenistandaky ilçisi Diego Ruiz Alonso bilen duşuşyk geçirildi. Onuň dowamynda Türkmenistan bilen Ýewropa Bileleşiginiň syýasy-diplomatik, söwda-ykdysady we medeni-ynsanperwer ulgamlarda, “Merkezi Aziýa — Ýewropa Bileleşigi” formatynyň çäklerinde özara bähbitli hyzmatdaşlygy ösdürmegiň meselelerine deglip geçildi. 

11 — 15-nji martda Türkmenistanyň wekiliýeti Manamada (Bahreýn Patyşalygy) geçirilen Parlamentara Birleşigiň Assambleýasynyň hem-de Goşulyşmazlyk Hereketiniň parlament torunyň mejlislerine gatnaşdy. Çykyşlarda parahatçylygy we durnukly ösüşi üpjün etmekde, häzirki döwrüň wehimlerine garşy durmakda, şol sanda pandemiýadan soňky dikeldiş döwründe milli we ählumumy tagallalary birleşdirmekde dürli ýurtlaryň parlamentlerine uly ornuň degişlidigi bellenildi. 

14-nji martda Daşary işler ministrliginde Türkmenistanyň degişli ministrlikleriniň we pudak edaralarynyň wekilleriniň Beýik Britaniýanyň Birleşen gulluklarynyň Patyşa institutynyň bilermenleri bilen duşuşygy geçirildi. Onuň dowamynda sebit howpsuzlygynyň häzirki zaman wehimlerine we howplaryna garşy göreşmek, söwda-ykdysady ulgamda hyzmatdaşlygy ösdürmek bilen bagly meseleler ara alnyp maslahatlaşyldy. 

Şol gün türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow “Çalyk Holding” kompaniýalar toparynyň dolandyryjylar geňeşiniň başlygy Ahmet Çalyk bilen duşuşdy. Duşuşygyň dowamynda türk kompaniýalarynyň ýurdumyzda milli ykdysadyýetimiziň hemmetaraplaýyn pugtalandyrylmagyna we senagatlaşdyrylmagyna gönükdirilen toplumlaýyn maksatnamalaryň üstünlikli durmuşa geçirilmegine uly goşant goşýandyklary kanagatlanma bilen bellenildi. 

14-nji martda Türkmenistanyň BMG-niň ýanyndaky hemişelik wekilhanasynyň edara binasynda Türkmenistanyň BMG-niň ýanyndaky hemişelik wekili bilen Keniýa Respublikasynyň BMG-niň ýanyndaky hemişelik wekiliniň arasynda gepleşikler geçirildi. Taraplar syýasy, ykdysady we medeni hyzmatdaşlygyň, şol sanda halkara guramalaryň çäklerinde gatnaşyklaryň giňeldilmegine özara gyzyklanma bildirilýändigini tassykladylar. Soňra Türkmenistan bilen Keniýa Respublikasynyň arasynda diplomatik gatnaşyklary ýola goýmak hakynda Bilelikdäki Beýannama gol çekmek dabarasy boldy. 

15-nji martda Daşary işler ministrliginde BMG-niň Ilat gaznasynyň ýurt boýunça direktory Olaf Ronni Lindstrom bilen duşuşyk geçirildi. Onuň dowamynda hyzmatdaşlygyň ileri tutulýan ugurlary boýunça, hususan-da, ýaşlar syýasaty, reproduktiw saglyk, gender deňligi, zenanlaryň hukuklarynyň we mümkinçilikleriniň giňeldilmegi bilen baglanyşykly meseleler ara alnyp maslahatlaşyldy. 

15-nji martda paýtagtymyzdaky “Ýyldyz” myhmanhanasynyň mejlisler zalynda geçirilen Türkmen-tatar işewürlik maslahaty Türkmenistan bilen Russiýa Federasiýasynyň Tatarystan Respublikasynyň arasynda netijeli hyzmatdaşlygy ösdürmekde nobatdaky ähmiýetli çäre boldy. Şeýle hem onuň çäklerinde ikitaraplaýyn duşuşyklar guraldy. Gün tertibine iki ýurduň söwda-ykdysady we maýa goýum mümkinçiligi bilen baglylykda, pudaklaýyn edaralaryň, işewür toparlaryň özara bähbitli hyzmatdaşlygyny ösdürmegiň geljegi bilen bagly meseleler girizildi. 

16-njy martda türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow Türkiýe Respublikasyna iş saparyny amala aşyrdy. Gahryman Arkadagymyz ol ýerde Prezident Rejep Taýyp Ärdoganyň çakylygy boýunça Türki Döwletleriň Guramasynyň döwlet Baştutanlarynyň Geňeşiniň nobatdan daşary mejlisine gatnaşdy. Sammitiň gün tertibine adatdan daşary ýagdaýlary dolandyrmak we ynsanperwerlik kömegini bermek, tebigy betbagtçylyklaryň öňüni almak, olaryň täsirlerini ýeňip geçmekde tagallalary utgaşdyrmak, täze wehimlere garşy durmagyň çärelerini işläp taýýarlamak ulgamlarynda köptaraplaýyn hyzmatdaşlygy ösdürmäge degişli meseleler, şeýle-de sebit we halkara meseleleriň möhüm ugurlary girizildi. 

Sammitiň çäklerinde türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowyň Özbegistan Respublikasynyň Prezidenti Şawkat Mirziýoýew hem-de Türkiýe Respublikasynyň Prezidenti Rejep Taýyp Ärdogan bilen duşuşyklary boldy. Duşuşyklaryň dowamynda uzak möhletleýin hyzmatdaşlygyň geljegi bilen bagly meseleleriň giň toplumy ara alnyp maslahatlaşyldy. 

16-17-nji martda Türkmenistanyň wekiliýeti Mawritaniýa Yslam Respublikasynyň paýtagty Nuakşot şäherinde Yslam Hyzmatdaşlyk Guramasynyň daşary işler ministrleriniň Geňeşiniň mejlisine gatnaşdy. Mejlisiň çäklerinde Yslam Hyzmatdaşlyk Guramasynyň Baş sekretary Hisseýn Brahim Taha bilen duşuşyk geçirildi. Onuň dowamynda parahatçylygy we deňhukuklylygy üpjün etmekde ýurdumyzyň alyp barýan Bitaraplyk syýasatyna ýokary baha berildi. Şeýle hem syýasy, ykdysady, medeni-ynsanperwer, ylym ulgamlarynda YHG bilen hyzmatdaşlygy ösdürmegiň meseleleri ara alnyp maslahatlaşyldy. 

16-17-nji martda Daşary işler ministrliginde türkmen-gruzin geňeşmeleri geçirildi. Onuň dowamynda ikitaraplaýyn gatnaşyklaryň şertnama-hukuk binýadyny mundan beýläk-de kämilleşdirmegiň meselelerine garaldy. 

20-nji martda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň Katar Döwletine döwlet saparynyň çäklerinde Doha şäherinde Türkmenistanyň ilçihanasynyň açylyş dabarasy boldy. Dabaraly çärä daşary ýurtlaryň Katardaky diplomatik wekilhanalarynyň, ýurduň daşary syýasat edarasynyň ýolbaşçylarydyr wekilleri gatnaşdylar. Bellenilişi ýaly, bu şanly waka Türkmenistanyň öz daşary syýasatynda Katar Döwleti bilen ähli ugurlarda hyzmatdaşlygyň ösdürilmegine berýän möhüm ornuny alamatlandyrýar. 

Şeýle hem şol gün paýtagtymyzdaky “Arçabil” myhmanhanasynda “Türkmenistanda syýahatçylygy ösdürmegiň esasy ugurlary we mümkinçilikleri” atly halkara maslahat geçirildi. Forumyň işine halkara guramalaryň wekilleri, ýurdumyzyň we daşary döwletleriň şu ugur boýunça ýöriteleşen kompaniýalarynyň, şol sanda Özbegistanyň, Hytaýyň, Horwatiýanyň, Bolgariýanyň, Eýranyň, Koreýa Respublikasynyň ugurdaş düzümleriniň ýolbaşçylarydyr wekilleri gatnaşdylar. Halkymyzyň taryhy-medeni we tebigy ýadygärliklerini, ruhy hem-de maddy mirasyny, däp-dessurlaryny wagyz etmek, dünýäniň syýahatçylyk düzümleri bilen gatnaşyklary pugtalandyrmak forumyň baş maksady boldy. 

20-nji martda Wena şäherinde Türkmenistanyň we Awstriýanyň daşary syýasat edaralarynyň arasyndaky syýasy geňeşmelerde syýasy-diplomatik, söwda-ykdysady, medeni-ynsanperwer ulgamlarda gatnaşyklaryň ileri tutulýan ugurlary ara alnyp maslahatlaşyldy. Şeýle hem şol gün Halkara atom energiýasy agentliginiň ştab-kwartirasynda agentligiň Baş direktory M.Grossi bilen geçirilen duşuşykda saglygy goraýyş we azyk howpsuzlygy ulgamlarynda hyzmatdaşlygyň meselelerine garaldy. 

22-nji martda Daşary işler ministrliginde Türki medeniýetiň halkara guramasynyň Baş sekretary Sultanbaý Raýew bilen geçirilen duşuşygyň dowamynda Türkmenistan bilen TÜRKSOÝ-nyň arasyndaky hyzmatdaşlygyň häzirki ýagdaýy we geljegi ara alnyp maslahatlaşyldy. Gurama agza döwletlerde meýilleşdirilýän çäreleriň tertibine, şol sanda iýun aýynda Türkmenistanda TÜRKSOÝ-nyň Medeniýet günleriniň geçirilmegi, 2024-nji ýylyň “Türki dünýäniň beýik şahyry we akyldary Magtymguly Pyragynyň ýyly” diýlip yglan edilmegi, şeýle hem şol ýylda gadymy Änew şäheriniň “Türki dünýäniň medeni paýtagty” diýlip yglan edilmegi bilen baglanyşykly geçiriljek çäreleriň meýilnamasyna garaldy. 

Türkmen halkynyň hoşniýetli goňşuçylyk däplerine, ynsanperwerlik we raýdaşlyk ýörelgelerine esaslanyp, 22-nji martda Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasynyň serişdeleriniň hasabyna ukrain halkynyň çagalaryna ynsanperwerlik ýüki (derman serişdeleri we lukmançylyk enjamlary, dokma we dürli azyk önümleri) iberildi. 

22-nji martda Türkmenistanda Saýlawlary we sala salşyklary geçirmek boýunça merkezi toparyň başlygy Mejlisiň deputatlarynyň, welaýat, etrap we şäher halk maslahatlarynyň, Geňeşleriň agzalarynyň saýlawlaryna syn etmek boýunça GDA-nyň synçylar toparynyň ýolbaşçysy hökmünde Aşgabada gelen Garaşsyz Döwletleriň Arkalaşygynyň Baş sekretary Sergeý Lebedew bilen duşuşdy. Synçylar toparynyň düzüminde Arkalaşygyň ýurtlarynyň parlamentarileri, görnükli jemgyýetçilik işgärleri, diplomatlar, GDA gatnaşyjy döwletleriň Parlamentara Assambleýasynyň, Belarusuň we Russiýanyň parlament ýygnagynyň wekilleri, GDA-nyň Ýerine ýetiriji komitetiniň işgärleri bar. Olar Daşary işler ministrliginiň ýolbaşçylary bilen duşuşdylar, welaýatlarda we Aşgabat şäherindäki uçastok saýlaw toparlarynyň işi bilen tanyşdylar. 

23-nji martda türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowyň Garaşsyz Döwletleriň Arkalaşygynyň Baş sekretary Sergeý Lebedew bilen geçiren duşuşygynda Arkalaşygyň giňişliginde söwda-ykdysady, ulag-kommunikasiýa, energetika, medeni-ynsanperwer, öňdebaryjy tehnologiýalar ýaly ulgamlarda, obasenagat toplumynda, işewür düzümleriň ugry boýunça netijeli hyzmatdaşlyk üçin giň mümkinçilikleriň bardygy bellenildi. 

24-nji martda Daşary işler ministrliginde geçirilen duşuşygyň dowamynda S.Lebedew saýlaw möwsüminiň ähli tapgyrlarynyň açyklyk we aýanlyk ýagdaýynda, ugurdaş kanunçylyga, umumy ykrar edilen hukuk kadalara laýyklykda geçirilýändigini belledi. Şeýle hem GDA-nyň Baş sekretary Arkadag şäherinde gurulýan medeni-durmuş maksatly desgalaryň ähmiýetini belläp, durmuş meselelerini çözmekde innowasion tehnologiýalaryň we häzirki zaman ekologik ölçegleriniň sazlaşykly utgaşdyrylýandygyny nygtady. 

26-njy martda ýurdumyzda Mejlisiň deputatlarynyň, welaýat, etrap we şäher halk maslahatlarynyň, Geňeşleriň agzalarynyň saýlawlary geçirildi. Saýlawçylara ýurdumyzyň daşary ýurtlardaky diplomatik wekilhanalarynyň hem-de konsullyk edaralarynyň ýanyndaky 42 saýlaw uçastogynda hem ses bermek mümkinçiligi döredildi. Olarda saýlaw wagtynda belli bir sebäplere görä Türkmenistanyň çäginden daşarda bolan raýatlarymyzyň öz konstitusion hukuklaryndan peýdalanmaklary üçin ähli zerur şertler döredildi. 

28-nji martda Daşary işler ministrliginde Arkadag şäherine bagyşlanan brifing geçirildi. Bu şäheriň gurluşygynda binagärligiň we şäher gurluşygynyň öňdebaryjy usullary, “akylly” şäher konsepsiýasynyň kadalary, “ýaşyl” tehnologiýalar ulanylýar. Brifingiň dowamynda dürli halkara guramalaryň wekilleriniň, şol sanda Birleşen Milletler Guramasynyň Senagat ösüşi guramasynyň, BMG-niň Ilatly nokatlar boýunça maksatnamasynyň, BMG-niň Daşky gurşaw boýunça maksatnamasynyň we beýleki ýöriteleşdirilen edaralarynyň wekilleriniň täze şähere gelip görendikleri, şäheriň gurluşygynda ulanylan gurluşyk, binagärlik, logistik, tehnologik we dizaýn çözgütlerine ýokary baha berendikleri nygtaldy. 

29 — 31-nji mart aralygynda Koreýa Respublikasynda Türkmenistanyň Medeniýet günleri geçirildi. Bu döredijilik çäresi türkmen-koreý hyzmatdaşlygyny mundan beýläk-de ösdürmegiň we iki halkyň arasyndaky dostlukly gatnaşyklary pugtalandyrmagyň ýolunda möhüm ädim boldy. Medeniýet günleriniň çäklerinde Gündogaryň beýik akyldary we nusgawy şahyry Magtymguly Pyragynyň doglan gününiň 300 ýyllygyna bagyşlanan maslahat, Türkmenistanyň milli amaly-haşam we şekillendiriş sungatynyň eserleriniň, muzeý gymmatlyklarynyň sergisi, türkmen we koreý sungat ussatlarynyň bilelikdäki dostluk konserti, türkmen kinosynyň görkezilişi guraldy. 

29-njy martda Aşgabatda daşary syýasat edaralarynyň arasynda geçirilen türkmen-özbek syýasy geňeşmeleriniň dowamynda parlamentara gatnaşyklary mundan beýläk-de pugtalandyrmagyň, söwda-ykdysady we medeni-ynsanperwer, ulag-kommunikasiýa, nebitgaz, himiýa, elektroenergetika ulgamlarynda, oba hojalygy we suw serişdelerini dolandyrmak ugurlary boýunça hyzmatdaşlygy ilerletmegiň zerurdygy nygtaldy. 

29 — 31-nji mart aralygynda Türkmenistanyň wekiliýeti Nýu-Ýork şäherine iş saparynyň çäklerinde BMG-niň Baş Assambleýasynyň Türkiýe Respublikasynyň başlangyjy boýunça geçirilen Durnukly ösüş maksatlaryna ýetmegiň ýolunda özgerdiji gural hökmünde zyňyndylary nol derejä getirmek boýunça ýokary derejeli maslahatyna, şeýle hem Zyňyndysyz dünýä ugrunda halkara güne bagyşlanan ugurdaş çärä gatnaşdy. 

BMG-niň Baş Assambleýasynyň 77-nji sessiýasynyň wise-başlygy hökmünde çykyş edýän Türkmenistanyň başlyklyk etmeginde geçirilen maslahatda ilatyň ýaşaýyş-durmuş şertlerini gowulandyrmak we sebitleriň arasyndaky tapawudy azaltmak maksady bilen, ilatly ýerlerde zyňyndylary işlemek boýunça ulgamlary ýola goýmak, ýaşaýyş we senagat zyňyndylaryny ýok etmekde döwrebap tehnologiýalary ornaşdyrmak boýunça ýurdumyz tarapyndan milli derejede alnyp barylýan işler bilen tanyşdyryldy. Şeýle hem Arkadag şäherinde häzirki zaman zyňyndysyz tehnologiýalarynyň, “akylly” ulag-kommunikasiýa ulgamlarynyň we ekologik usullaryň ulanylyşy barada aýdyldy. 

Saparyň çäklerinde BMG-niň Baş sekretarynyň kömekçisi, BMG-niň Terrorçylyga garşy göreşmek boýunça komitetiniň Ýerine ýetiriji direktoratynyň ýerine ýetiriji direktory N.German, şeýle hem BMG-niň Baş sekretarynyň Ýewropa, Merkezi Aziýa, Demirgazyk we Günorta Amerika boýunça kömekçisi, Baş sekretaryň Merkezi Aziýa boýunça Ýörite wekiliniň wezipesini ýerine ýetiriji M.Ýença bilen duşuşyklar geçirildi. Duşuşygyň dowamynda Merkezi Aziýa sebitinde we ählumumy derejede öňüni alyş diplomatiýasynyň gurallaryny berkitmäge gönükdirilen hyzmatdaşlygy giňeltmek, parahatçylygy we howpsuzlygy, durnukly ösüşi pugtalandyrmak ugrunda BMG hem-de onuň düzümleri bilen hyzmatdaşlygy ösdürmek bilen baglanyşykly meselelere seredildi. 

Geçen aýyň dowamynda Daşary işler ministrliginde Çili Respublikasynyň, Birleşen Arap Emirlikleriniň, Germaniýa Federatiw Respublikasynyň, Eýran Yslam Respublikasynyň, Gruziýanyň, Hindistanyň, Beýik Britaniýanyň, Ysraýyl Döwletiniň, Argentina Respublikasynyň Türkmenistandaky Adatdan daşary we Doly ygtyýarly ilçileri bilen duşuşyklar geçirildi. Olaryň dowamynda daşary syýasat edaralarynyň arasyndaky syýasy geňeşmeleri geçirmegiň maksadalaýykdygy bellenilip, syýasy-diplomatik, söwda-ykdysady, medeni-ynsanperwer ugurlarda ikitaraplaýyn gatnaşyklary, abraýly halkara guramalaryň, şol sanda BMG-niň, ÝB-niň çäklerinde hyzmatdaşlygy berkitmegiň ugurlary ara alnyp maslahatlaşyldy. 

Şeýlelikde, synda beýan edilen we hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň alyp barýan parahatçylyk söýüjilikli syýasaty bilen baglylykda, ýurdumyzyň ministrlikleri, pudaklaýyn dolandyryş edaralary tarapyndan guralan çäreler Türkmenistanyň ösüşiň täze belentliklerine tarap ýolunda ädýän anyk ädimlerini şöhlelendirdi. 

(TDH)

Hormatly Prezidentimiz Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň döredilmeginiň 15 ýyllygy mynasybetli ýurdumyzyň senagatçylarynyň we telekeçileriniň sergisine hem-de birleşmäniň agzalarynyň maslahatyna gatnaşyjylara iberen Gutlagynda: «Geçen 15 ýylda birleşmäniň agzalarynyň ýeten sepgitleri hususy pudagyň döwletimiziň ykdysadyýetiniň esasy hereketlendiriji güýjüne öwrülendigine şaýatlyk edýär» diýip belledi.  

Ýurdumyzyň hususy eýeçiliginde hereket edýän kärhanalary dolandyrýan, şeýle-de olarda zähmet çekýän hünärmenleriň aglabasynyň ýaşlardygy guwandyrýar. Çünki munuň özi bu pudakda täzeçilligiň, innowasion ösüşleriň we özgertmeleriň üstünlikli amala aşyrylmagyna getirýär. Bu hakykata ýaş hünärmen, Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzasy Serdar Hommadowyň ýolbaşçylygyndaky «Geljege miras» hususy kärhanasynda alnyp barylýan işleriň mysalynda-da göz ýetirmek bolýar. 

Ýaş telekeçi innowasion tehnologiýalardan baş çykarýan, täzeçe pikirlenip, oňyn teklipler bilen çykyş edýän ýaşlaryň onlarçasyny töweregine jemläp, işe başlady. Milli telekeçilikde ýaşlar üçin giň mümkinçilikleriň döredilmegi olaryň täze başlangyçlaryna, ukyp-başarnyklaryna ýol açdy. Ýaşlar bilmedik zatlaryny halypalardan sorap öwrendiler, tejribe alyşdylar. Maslahatly, oýlanyşykly edilen işler öz miwesini berip başlady. Ahal welaýatynyň Ak bugdaý etrabyndaky senagat zolagynda ýerleşýän önümhanada dürli ölçegdäki polietilen we polipropilen haltalaryň önümçiligi ýola goýlup, «GM PLAST» haryt nyşanly senagat önümleri ýurdumyzyň söwda merkezlerinde, ak bazarlarda peýda boldy. Şeýle önümler paýtagtymyzyň Söwda-senagat edarasynyň sergi zalynda milli ykdysadyýetimiziň ösüşlerine bagyşlanyp geçirilýän sergilerde uly meşhurlyga eýe bolýar. 

 — Ýewropa ýurtlarynyň öňdebaryjy enjamlary ornaşdyrylan önümhanamyzda hünärmenleriň 300-e golaýy zähmet çekýär, olaryň kömegi bilen hojalykda ulanylýan dürli ölçegdäki polietilen we polipropilen haltalaryň ýylda 2 müň tonnasy öndürilýär. Dürli maksatlara niýetlenen önümler üçin çig maly özara baglaşylan şertnama esasynda Gyýanly polimer zawodyndan we Türkmenbaşydaky nebiti gaýtadan işleýän zawodlar toplumyndan satyn alýarys. Ýerli çig maldan öndürilen önümler ýokary hilli, ekologik taýdan arassa bolýar. Şonuň üçin olar diňe bir içerki bazarda däl, daşarky bazarda-da uly islege eýe. Häzire çenli olary Russiýa, Gazagystana, Türkiýä, Belarusa, Ukraina, Owganystana eksport etdik. Geljekde eksportyň ýaýrawyny we möçberini ýene-de artdyrmagy meýilleşdirýäris.  

Ýurdumyzyň nurana geljegini şu günki ýaşlarda görýän hormatly Prezidentimiz tehnologiýalarda ýokary öndürijilikli işlemegimiz üçin ähli şertleri döredýär. Döredilýän mümkinçiliklerden peýdalanyp, plastik gurluşyk serişdeleriniň, uly göwrümli plastik gaplaryň (konteýnerleriň), gök önümlerdir miweler üçin niýetlenen plastik sebetleriň, ýeke süýümli ýüplükleriň önümçiligini hem ýola goýduk. Ýurdumyzyň senagatçylarynyň we telekeçileriniň önümleriniň ýakynda guralan sergisine bolsa ýene täze önüm — ýeňil we ýük awtoulaglary üçin niýetlenen çalgy ýaglarynyň dürli görnüşleri bilen gatnaşdyk. Köpugurly sergide 1, 5, 20, 200 litrlik gaplara gaplanan «GM OIL» haryt nyşanly ýag önümlerimize uly gyzyklanma bildirildi.  

Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe işlemek, döretmek, gurmak üçin ähli şertler bar. Milli telekeçilige häzirki zamanyň täze usullarynyň, sanly ulgamyň ornaşdyrylmagy bize dünýä tejribesini öwrenmäge, degişli ugur boýunça maglumatlary almaga, daşary ýurtly önüm öndürijiler bilen hyzmatdaşlyk saklap, pikir we tejribe alyşmaga, önümlerimizi alyş-çalyş etmäge giň mümkinçilik berýär. Munuň üçin Gahryman Arkadagymyza, hormatly Prezidentimize köp sagbolsun aýdýarys — diýip, Serdar Hommadow gürrüňdeş bolanymyzda aýtdy. 

Keýik UMAROWA.

«Türkmenistan».

Hormatly Prezidentimiziň goldaw bermegi we uly ynam bildirmegi netijesinde ýurdumyzyň telekeçilik ulgamy barha ösýär. Hususy pudak bazarlarymyzda haryt bolçulygyny döredip, milli ykdysadyýetimiziň kuwwatlanmagynda öz mynasyp ornuny berkidýär. Türkmen işewürleri täze tehnologiýalara daýanyp, daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ýerini birkemsiz tutup bilýän önümçiligi döredýärler. Ýurdumyzda öndürilýän harytlaryň daşary döwletlere çykarylmagynda-da işewürlerimiz yhlaslylyk görkezýärler. Olar ýurdumyzyň ähli pudagynda zähmet çekip, harytlaryň dürli görnüşini, şol sanda durmuş himiýasyna degişli önümleri hem öndürýärler. Durmuş himiýasyna degişli önümleri öndürmekde «Täç hil» hususy kärhanasynyň ýeterlik tejribesi bar. Golaýda bu hususy kärhananyň hünärmeni Haknazar Haljanow bilen söhbetdeş bolduk. Şonda ol şeýle gürrüň berdi: 

— Mälim bolşy ýaly, şu ýylyň 17 — 23-nji martynda Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň döredilmeginiň 15 ýyllygy mynasybetli senagatçylaryň hem-de telekeçileriň sergisi geçirildi. 18-nji martda hormatly Prezidentimiziň hut özi sergä baryp, ýurdumyzyň işewür düzümleriniň öndürýän önümleri, senagat harytlary hem-de olaryň görnüşleri bilen tanyşdy. Döwlet Baştutanymyz telekeçileriň işine gowy baha berip, olaryň milli ykdysadyýetimiziň okgunly ösüşinde möhüm orun eýeleýändigini belledi hem-de ýurdumyzda kiçi we orta telekeçiligiň mundan beýläk-de ösdürilmegi ugrunda zerur tagallalaryň ediljekdigini aýtdy. Bu sözler biz — telekeçileri täze zähmet üstünliklerine ruhlandyrdy. 

Hususy kärhanamyz 2009-njy ýyldan bäri işläp gelýär. Önümçilige Germaniýanyň öňdebaryjy kompaniýalarynyň tehnologiýalary ornaşdyryldy. Önüm öndürmek awtomatlaşdyrylan usulda amala aşyrylýar. Kärhanamyzda 100-den gowrak hünärmen zähmet çekýär. Olaryň aglabasynyň ýaşlardygyny aýratyn belläsim gelýär.  

 Kärhanamyz elmydama täzeligiň gözleginde. Her ýyl diýen ýaly, önümlerimiziň täze görnüşleriniň önümçiligini ýola goýýarys. Mysal üçin, Arkadag Serdarly bagtyýar ýaşlar ýylynyň başlarynda täze önümi — «Titi» aýna ýuwujy serişdäni çykaryp başladyk. Ol limon we deňiz yslydyr. Serişdäni 750 millilitrlik gaplarda müşderilere hödürleýäris. Kärhanamyzyň kuwwatlylygy, beýleki önümleri almanymyzda-da, diňe aýna ýuwujy serişdäniň 5 müňe golaýyny çykarmaga mümkinçilik berýär.  

Häzirki wagtda saç ýuwujy, egin-eşik ýuwujy, ýumşadyjy, agardyjy, gap-gaç ýuwujy, suwuklandyrylan sabyn ýaly tämizlik, arassaçylyk serişdelerini öndürýäris. Köpürjikleýän sabynlaryň öndürilişini hem ýola goýduk. «Anbar» haryt nyşanly bu sabyn ýakymly atyr ysy, gowy hilliligi bilen tapawutlanýar. Sabynyň bu görnüşini 400 millilitrlik gaplara gaplaýarys. Her gün onuň 16 müňe golaýyny öndürýäris. Ýaşyl, gyzyl, mawy reňkli sabynlaryň hersiniň özüne mahsus atyr ysy bar. Bu hem alyjylary özüne çekýär. Erkek adamlar we zenanlar üçin atyrlaryň 30-a golaý görnüşini öndürýäris. Tämizlik, arassaçylyk — saglygyň girewi. Egin-eşiklerimiz, bedenimiz arassa, öýlerimiz tämiz bolanda özümizi duýşumyz hem gowy bolýar. Şonuň üçinem kärhanamyz arassaçylyk serişdelerini öndürmäge ýöriteleşdirilendir.  

 Bu serişdeler diňe ýurdumyzda geçginli harytlar bolman, eýsem, daşary ýurtlarda-da olara bolan isleg barha artýar. Mysal getirsek, önümlerimizi Gazagystan, Gyrgyz, Özbegistan Respublikalaryna eksport edýäris. Geljekde beýleki ýurtlar bilen hem hyzmatdaşlygy ýola goýmagy maksat edinýäris.  

Kärhanamyz ýurdumyzda ilkinji bolup, zir-zibil üçin niýetlenilen polietilen torbalaryň ýüpli we ýüpsüz görnüşlerini öndürip başlady. Bu önümçilik geçen ýylyň noýabr aýynda ýola goýuldy. Torbalar 30, 60, 70 litrlik ölçegdäki görnüşlerde çykarylýar. Olar götermäge, ulanmaga örän amatly. Şonuň üçin olar alyjylaryň ünsüni özüne çekýär. Şeýle-de kärhanamyz önümleriň täze görnüşini — awtoulag şampunlaryny, awtoulaglara ys beriji, awtoulaglaryň tekerlerini garaldyjy serişdeleriň hem önümçiligini ýola goýdy.  

Türkmen işewürlerine amatly şertlerde işlemäge, önümçiligi döwrebap usullar bilen baýlaşdyrmaga giň ýol açýan hormatly Prezidentimize köp sag bolsun aýdýarys. Ýurt Baştutanymyza berk jan saglyk, uzak ömür, il-ýurt bähbitli tutumly işlerinde rowaçlyklar arzuw edýäris! 

Ýazga geçiren Akmyrat NURALYÝEW.

«Türkmenistan».

Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň baştutanlygynda giň gerimli milli we döwlet maksatnamalary üstünlikli durmuşa geçirilýär. Watanymyzyň syýasy, ykdysady, medeni-durmuş ösüşini üpjün etmek, halkymyzyň ýaşaýyş-durmuş derejesini yzygiderli ýokarlandyrmak bu maksatnamalaryň esasy wezipesidir. 

Döwlet Baştutanymyzyň 11-nji aprelde geçiren sanly ulgam arkaly iş maslahatynda ýurdumyzyň ekerançylyk meýdanlarynda alnyp barylýan işleriň ýagdaýy bilen bagly meselelere garaldy. Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow möwsümleýin oba hojalyk işleriniň, hususan-da, bugdaý, ýazlyk ýeralma, sogan we beýleki gök-bakja ekinleri ekilen meýdanlarda ideg işleriniň, gowaça ekişiniň agrotehnikanyň kadalaryny berk berjaý etmek arkaly, ýokary hilli geçirilmeginiň zerurdygyna ünsi çekdi. Ýurdumyzy 2022 — 2028-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasyna hem-de Oba milli maksatnamasyna laýyklykda, welaýatlarda gurlup ulanmaga berilmegi meýilleşdirilen dürli maksatly desgalarda gurluşyk işleriniň ýokary hilli ýerine ýetirilmegini berk gözegçilikde saklamak babatda anyk tabşyryklar berildi. 

13-nji aprelde Türkmenistanyň Prezidenti, ýurdumyzyň Ýaragly Güýçleriniň Belent Serkerdebaşysy goşun generaly Serdar Berdimuhamedow Döwlet howpsuzlyk geňeşiniň nobatdaky mejlisini geçirdi. Onda harby we hukuk goraýjy edaralarda şu ýylyň üç aýynda ýerine ýetirilen işleriň jemleri jemlenildi. Mejlisiň gün tertibine Garaşsyz döwletimizde howpsuzlygy, asudalygy üpjün etmek, harby hem-de hukuk goraýjy edaralaryň maddy-enjamlaýyn binýadyny pugtalandyrmak, olaryň işini mundan beýläk-de kämilleşdirmek bilen bagly möhüm meseleler girizildi. 

Mejlisiň barşynda ýakyn geljek üçin işiň esasy ugurlary kesgitlenildi. Çagyryş boýunça harby gullugy geçýän harby gullukçylary harby gullukdan boşatmak we raýatlaryň harby gulluga nobatdaky çagyrylyşyny guramaçylykly geçirmek, harby-taktiki okuwlara taýýarlyk, işi guramagyň hem-de dolandyrmagyň esaslarynyň innowasion usullaryny özleşdirmek, işgärleriň hünär babatdaky ukyp-başarnyklaryny kämilleşdirmek, hukuk goraýjylaryň gulluk we ýaşaýyş-durmuş şertlerini gowulandyrmak şol ugurlaryň hataryndadyr. 

14-nji aprelde paýtagtymyzdaky Hezreti Omar metjidinde türkmen halkynyň Milli Lideri, Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow mähriban käbesi, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow enesi Ogulabat Berdimuhamedowany hatyralap, belli gün agzaçar sadakasyny berdiler. 

Nahar çekilmezden öň, türkmen halkynyň Milli Lideri käbesiniň aradan çykmagy zerarly, köp sanly raýatlarymyzdan, şeýle hem dürli ýurtlaryň döwlet hem-de hökümet ýolbaşçylaryndan bildirilen gynanç üçin taňryýalkasyn aýtdy. 

Şeýle-de şol gün paýtagtymyzyň we ýurdumyzyň welaýatlarynyň metjitlerinde agzaçar sadakalary berildi. Bu sadakalar Gahryman Arkadagymyzyň käbesi hem-de Arkadagly Serdarymyzyň enesi Ogulabat ejäniň ýagty ýadygärligine belent hormat-sarpanyň nyşany boldy. Sadakalardan soňra, metjitlerde tarawa namazy okaldy. 

15-nji aprelde hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow sanly ulgam arkaly Ministrler Kabinetiniň mejlisini geçirdi. Onda milli ykdysadyýetimiziň pudaklarynyň şu ýylyň birinji çärýeginde ýerine ýetiren işleriniň netijeleri jemlenildi. Ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň möhüm meselelerine garaldy. 

Bellenilişi ýaly, 2023-nji ýylyň üç aýynyň makroykdysady görkezijileri boýunça ykdysadyýetiň ähli pudaklarynda jemi içerki önümiň durnukly ösüşi saklanýar. 2022-nji ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, jemi öndürilen önüm 6 göterim artdy. Şu ýylyň ýanwar — mart aýlarynda bölek satuw haryt dolanyşygy, geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, 9,5 göterim, daşary söwda dolanyşygy 8,4 göterim ýokarlandy. 

“Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2022 — 2028-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasyny” durmuşa geçirmegiň çäklerinde hasabat döwründe gurluşyk we durkuny täzelemek işleri göz öňünde tutulan jemi 370 desganyň 7-sinde gurluşyk işleri tamamlandy, 105-sinde gurluşyk-gurnama işleri alnyp barylýar we galan desgalarda taýýarlyk işleri dowam edýär. 

Şu ýylyň birinji çärýeginde, geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, tebigy gazyň we nebitiň çykarylyşynda, elektrik energiýasynyň, beýleki önümleriň öndürilişinde oňyn ösüşler üpjün edildi. Ulag we aragatnaşyk pudaklarynda durnukly görkezijiler gazanyldy. Ulagyň ähli görnüşlerinde ýolagçy gatnatmak hem-de ýük daşamak boýunça oňyn görkezijileriň üpjün edilmegi munuň aýdyň subutnamasydyr. Aragatnaşyk hyzmatlarynyň möçberi 11,8 göterim artdy. 

Ýurdumyzyň obasenagat toplumynda, 2022-nji ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, gök önümleriň, miweleriň we ir-iýmişleriň, etiň, süýdüň öndürilişi ýokarlandy. Ykdysadyýetiň döwlete dahylsyz ulgamynda gazanylan oňyn görkezijiler barada hem habar berildi. Şu ýylyň 1-nji apreli ýagdaýyna görä, baş maliýe meýilnamasynyň girdeji bölegi 115,5 göterim, çykdajy bölegi bolsa 97,1 göterim ýerine ýetirildi. Hasabat döwründe ýerli býujetleriň girdeji bölegi 104,9 göterim, çykdajy bölegi bolsa 96,5 göterim berjaý edildi. 

Geçen döwürde maliýeleşdirmegiň ähli çeşmeleriniň hasabyna milli ykdysadyýetimizi ösdürmäge gönükdirilen maýa goýumlaryň möçberi jemi içerki önümiň 13,7 göterimine barabar boldy. 2023-nji ýyl üçin maýa goýum Maksatnamasy 10,7 göterim ýerine ýetirildi. Özleşdirilen düýpli maýa goýumlaryň 44,8 göterimi önümçilik, 55,2 göterimi bolsa medeni-durmuş maksatly binalaryň gurluşygyna gönükdirildi. Şu ýylyň 1-nji apreli ýagdaýyna görä, Oba milli maksatnamasynyň çäklerinde inženerçilik ulgamlarynyň we desgalarynyň 53,8 kilometriniň, ýaşaýyş jaýlarynyň 126,1 müň inedördül metriniň, aragatnaşyk ulgamlarynyň 134,4 kilometriniň gurluşygy tamamlandy. Häzirki wagtda medeni-durmuş, önümçilik, infrastruktura maksatly desgalaryň gurluşygy dowam edýär. 

Mejlisde hormatly Prezidentimiz ýangyç-energetika toplumynyň kärhanalarynyň önümçiligini artdyrmak we kuwwatynyň ulanylyşyny gowulandyrmak üçin toplumlaýyn çäreleri görmegiň wajypdygyny nygtady. Şu ýylyň maýa goýum Maksatnamasyna laýyklykda “Galkynyş” gaz känini özleşdirmegiň ikinji tapgyryny durmuşa geçirmek üçin işleri alyp barmak zerurdyr diýip, döwlet Baştutanymyz Serdar Berdimuhamedow nygtady we Hazar deňzinde täze nebitgaz ýataklaryny özleşdirmek, daşarky maýa goýumlary çekmek bilen, iri maýa goýum taslamalaryny amala aşyrmak üçin zerur çäreleri görmegi tabşyrdy. 

Söwda we daşary ykdysady aragatnaşyklar ministrligine bazarlarda, söwda nokatlarynda halkyň sarp edýän we azyk harytlarynyň üpjünçiligini durnukly saklamak üçin zerur çäreleri durmuşa geçirmek möhümdir. Mundan başga-da, ýokary hilli we döwrebap dokma önümleriniň önümçiligini yzygiderli artdyrmak, pudaga innowasion tehnologiýalary ornaşdyrmak, halkara tejribeden ugur alyp, Döwlet haryt-çig mal biržasynyň işini kämilleşdirmek boýunça hem çäreleri görmek zerurdyr. Saglygy goraýyş edaralaryna ýiti ýokanç we ýokanç däl hem-de möwsümleýin keselleriň öňüni almakda geçirilýän işleri aýratyn üns merkezinde saklamak, öndürijilerden göni satyn almak arkaly saglyk edaralaryny, ilaty lukmançylyk we derman serişdeleri bilen ýeterlik möçberde üpjün etmek möhümdir. 

Mekdep okuwçylaryny, talyplary we beýleki ýaşlary sagdyn durmuş kadalaryna endik etdirmek hem-de olaryň bilimini kämilleşdirmek üçin zerur işleri dowam etdirmeli. Okuwçylaryň tomusky dynç alşyny talabalaýyk guramak üçin häzirden degişli işleri geçirip başlamaly. 

Ýaz-tomus möwsümleriniň başlanmagy bilen, medeniýet edaralarynda, teatrlarda medeni-köpçülikleýin çäreleri talabalaýyk guramak, konsertleri we teatrlaşdyrylan dabaralary yzygiderli geçirmek, uly ýaşly tomaşaçylar, çagalar üçin sahnalaryň sanyny artdyrmak zerurdyr. Içerki we daşarky syýahatçylyk ulgamyny ösdürmek, daşary ýurtly syýahatçylaryň sanyny artdyrmak möhümdir. 

Gurluşyk we senagat toplumynyň, himiýa kärhanalarynyň önümçilik kuwwatyny doly ulanyp, bökdençsiz işledilmegini gazanmaly. Şunuň bilen birlikde, elektrik energiýasynyň eksport edilýän möçberini artdyrmagyň, ylmy taýdan esaslandyrylan, döwrebap senagat ugurly önümçilikleri ýola goýmagyň wajypdygy bellenildi. 

Döwlet Baştutanymyz ýerine ýetirilmeli işleriň meýilnamalary barada aýdyp, içerki, üstaşyr we halkara ýük daşamalaryň möçberini artdyryp, ýük dolanyşygyny ösdürmegiň, täze üstaşyr ulag geçelgelerini döretmegiň möhümdigini nygtady. Şunuň bilen bir hatarda, içerki demir ýollaryň durkuny täzelemek we maddy-tehniki üpjünçiligini döwrebaplaşdyrmak boýunça zerur işleri geçirmegi, elektrikleşdirilen demir ýol ulgamyny gurmagyň halkara tejribesini öwrenip, bu işleri ýurdumyzda durmuşa geçirmek boýunça teklipleri taýýarlamagy tabşyrdy. «Balkan» gämi gurluşyk we abatlaýyş zawodynda döwrebap gämileri we läbik sorujylary gurmagy ýola goýmak gaýragoýulmasyz wezipeleriň hatarynda kesgitlenildi. Şunuň bilen baglylykda, zerur bolsa, bu ugurda tejribeli daşary ýurt hünärmenlerini işe çekmegiň mümkindigi nygtaldy. 

Ýurdumyzda ýeralma we beýleki gök-bakja önümlerini ýetişdirip, amatly bahadan içerki bazary üpjün etmek obasenagat pudagynyň ilkinji nobatdaky wezipeleriniň hataryndadyr. Şunuň bilen birlikde, tohumçylygy gowulandyryp, oba hojalyk ekinleriniň hasyllylygyny artdyrmak boýunça zerur işleri geçirmek möhümdir. Ýurdumyzda suw üpjünçilik ulgamyny döwrebaplaşdyrmak, ýerleriň melioratiw ýagdaýyny gowulandyryp, suw tygşytlaýjy tehnologiýalary ornaşdyrmak boýunça degişli çäreleri görmek barada hem görkezme berildi. 

Häzirki döwürde biz ýurdumyzy 2022 — 2028-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasyny ýerine ýetirmek boýunça netijeli işleri geçirmelidiris. Türkmen bedewiniň milli baýramyna, Garaşsyzlyk we Bitaraplyk baýramlarymyza, Aşgabat şäheriniň gününe hem-de beýleki senelere gowy taýýarlyk görmelidiris diýip, döwlet Baştutanymyz nygtady.  

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan önümleriň önümçiligini döretmegi we öz önümlerimiziň beýleki döwletlere iberilýän möçberini artdyrmak syýasatyny dowam etdirmegi, maýa goýumlary çekmegi, gelip gowuşýan daşary ýurt pulundaky serişdeleriň möçberini artdyrmagy möhüm wezipeleriň hatarynda görkezdi. Mundan başga-da, Döwlet býujetiniň ýerine ýetirilişine berk gözegçilik etmegiň, ykdysadyýetimizi diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürmek boýunça işleri geçirmegiň, hususy pudagyň paýyny artdyryp, ony ýurdumyzyň ykdysadyýetine işjeň gatnaşdyrmak üçin zerur çäreleri görmegiň wajypdygy bellenildi. 

Mejlisde hormatly Prezidentimiz jenaýat edendikleri üçin iş kesilen 463 raýatyň mübärek Gadyr gijesi mynasybetli günäsini geçmek hakynda Permana, şeýle hem “Türkmenistanda 2023-nji ýylda şaly öndürmek hakynda” Karara gol çekdi. 

Mundan başga-da, geçen hepdede döwlet Baştutanymyz 2023-nji ýylyň 21-nji aprelinde Oraza baýramyny bellemek hem-de Arkadag şäheriniň Kärizek etrabynyň häkimini wezipä bellemek hakynda Permanlara gol çekdi.  

Geçen hepdäniň dowamynda bolan telefon arkaly söhbetdeşlikleriň dowamynda Täjigistan Respublikasynyň Prezidenti Emomali Rahmon, Özbegistan Respublikasynyň Prezidenti Şawkat Mirziýoýew, Türkiýe Respublikasynyň Prezidenti Rejep Taýyp Ärdogan, Eýran Yslam Respublikasynyň Prezidenti Seýed Ebrahim Raisi hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň enesi, türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowyň käbesi Ogulabat Berdimuhamedowanyň aradan çykandygy zerarly çuňňur gynançlaryny bildirdiler. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow bilen Özbegistan Respublikasynyň Prezidenti Şawkat Mirziýoýewiň arasynda geçirilen telefon arkaly söhbetdeşligiň dowamynda goňşy döwletleriň syýasy gatnaşyklarynyň, dünýä giňişligindäki hyzmatdaşlygynyň ýokary derejä ýetendigi aýratyn nygtaldy. Söwda-ykdysady, medeni-ynsanperwer ugurlardaky türkmen-özbek hyzmatdaşlygynyň, parlamentara gatnaşyklaryň üstünlikli ösdürilýändigi bellenildi. 

 Döwlet Baştutanlary birek-biregi ýakynlaşyp gelýän Oraza baýramy bilen gutladylar we iň gowy arzuwlaryny beýan etdiler. 

Türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow bilen Özbegistan Respublikasynyň Prezidenti Şawkat Mirziýoýewiň arasynda bolan telefon arkaly söhbetdeşlikde türkmen we özbek halklarynyň bähbidine laýyk gelýän döwletara gatnaşyklaryň häzirki ýagdaýy hem-de geljegi ara alnyp maslahatlaşyldy. 

Türkmen halkynyň Milli Lideri Gurbanguly Berdimuhamedowyň we Türkiýe Respublikasynyň Prezidenti Rejep Taýyp Ärdoganyň arasynda geçirilen telefon arkaly söhbetdeşligiň barşynda köpugurly ikitaraplaýyn gatnaşyklary mundan beýläk-de ösdürmegiň mümkinçilikleri ara alnyp maslahatlaşyldy. 

Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowyň Eýran Yslam Respublikasynyň Prezidenti Seýed Ebrahim Raisi bilen telefon arkaly söhbetdeşliginiň dowamynda netijeli döwletara gatnaşyklary mundan beýläk-de ösdürmegiň möhüm meseleleri maslahatlaşyldy. 

Geçen hepdede Mejlisde Belgiýa Patyşalygynyň Türkmenistandaky Adatdan daşary we Doly ygtyýarly ilçisi Mişel Pitermansdan ynanç haty kabul edildi. Ilçi Türkmenistanyň daşary we içeri syýasatynyň ileri tutulýan ugurlary, ýurdumyzda amala aşyrylýan durmuş-ykdysady maksatnamalar we iri halkara taslamalar bilen tanyşdyryldy. 

Şeýlelikde, geçen hepdäniň wakalary hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň Watanymyzyň ykdysady kuwwatynyň mundan beýläk-de pugtalandyrylmagyna, halkymyzyň rowaçlygynyň yzygiderli ýokarlandyrylmagyna gönükdirilen döwlet syýasatynyň üstünliklere beslenýändiginiň nobatdaky subutnamasy boldy. 

(TDH)

Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe alnyp barylýan ykdysady syýasat ýurdumyzy innowasion taýdan ösdürmäge, güýçli senagat kuwwatyny döretmäge we onuň pudaklaýyn düzümini giňeltmäge gönükdirilendir. Häzirki zaman bazar düzümi bolan, durnukly ösüş depginlerini gazanmaga gönükdirilen ykdysadyýeti ýokary hilli hem-de tapgyrlaýyn kemala getirmek döwletimiziň ykdysady strategiýasynyň ileri tutulýan ugurlary bolup durýar. Şu ýylyň ilkinji üç aýynda milli ykdysadyýetimiziň pudaklarynda ýetilen sepgitler hem bu ugurda netijeli işleriň alnyp barylýandygyna şaýatlyk edýär. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň 15-nji aprelde şu ýylyň birinji çärýeginde ýerine ýetirilen işleriň netijeleri boýunça sanly ulgam arkaly geçiren Ministrler Kabinetiniň mejlisinde habar berlişi ýaly, 2023-nji ýylyň ýanwar — mart aýlarynda ykdysadyýetiň ähli pudaklarynyň durnukly ösüşini üpjün etmek maksady bilen, toplumlaýyn çäreleriň görülmegi esasy makroykdysady ösüşi alamatlandyrýan jemi içerki önümiň durnuklylygyny saklamaga ýardam berdi. 2022-nji ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, jemi öndürilen önüm 6 göterim artdy. Hasabat döwründe bölek satuw haryt dolanyşygy, geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, 9,5 göterim, daşary söwda dolanyşygy hem 8,4 göterim ýokarlandy. Ýurdumyzyň iri we orta kärhanalarynda ortaça aýlyk zähmet haky, 2022-nji ýylyň degişli döwrüne görä, 9,8 göterim köpeldi. Zähmet haklary, pensiýalar, döwlet kömek pullary we talyp haklary öz wagtynda maliýeleşdirildi.  

«Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2022 — 2028-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasynda» meýilleşdirilen işlere laýyklykda, şu ýylyň ýanwar — mart aýlarynda gurluşyk we durkuny täzelemek işleri göz öňünde tutulan jemi 370 desganyň 7-sinde gurluşyk işleriniň tamamlanandygy, 105-sinde gurluşyk-gurnama işleri alnyp barlyp, galan desgalarda taýýarlyk işleriniň dowam edýändigi hem aýdyldy. 2023-nji ýylyň 1-nji apreli ýagdaýyna görä, Döwlet býujetiniň girdeji bölegi 115,5 göterim, çykdajy bölegi 97,1 göterim ýerine ýetirildi. Şu ýylyň birinji çärýeginde ýerli býujetleriň girdeji bölegi 104,9 göterime, çykdajy bölegi 96,5 göterime deň boldy. Bularyň ählisi ýurdumyzda täze tehnologiýalary peýdalanmagyň, ykdysadyýetiň ähli pudaklaryny sanlylaşdyrmagyň we innowasion önümçilik düzümlerini döretmegiň, halkara hyzmatdaşlygy giňeltmegiň hem-de maýa goýum işini işjeňleşdirmegiň hasabyna durnukly ösüşiň berk binýadyny kemala getirmäge niýetlenen ykdysady özgertmeleriň üstünlikli durmuşa geçirilýändigini görkezýär. 

Häzirki wagtda milli ykdysadyýetimiz ýurdumyzyň baý tebigy, geoykdysady mümkinçiliklerini, maýa goýum kuwwatyny peýdalanmak, döwletara hyzmatdaşlygy giňeltmek we daşary ykdysady işiniň netijeliligini artdyrmak arkaly diwersifikasiýalaşdyrylýar. Diýarymyzyň önümçilik kuwwaty barha artýar. Munuň şeýledigini halkara maliýe edaralary, şol sanda Bütindünýä banky hem birnäçe gezek tassyklady. Bütindünýä bankynyň klassifikasiýasy boýunça Türkmenistan girdejisi orta derejeden ýokary bolan ýurtlaryň hataryna girýär.  

Türkmenistanyň durmuş ugurly syýasaty ilatyň ýaşaýyş şertleriniň ýokary derejesini saklamaga gönükdirilendir. Baş maliýe resminamasy bolan Döwlet býujetiniň çykdajylarynyň köp bölegi durmuş ulgamyny maliýeleşdirmäge, şol sanda saglygy goraýyş, bilim, medeniýet ulgamlaryny, ýaşaýyş jaý, jemagat hojalygyny kämilleşdirmäge sarp edilýär. Bu barada hormatly Prezidentimiz geçen ýylyň sentýabrynda geçirilen Döwlet Maslahatynda eden taryhy çykyşynda: «Döwlet býujetiniň çykdajylarynyň 75 — 80 göterimini durmuş maksatly ugra, ýagny saglygy goraýyş, bilim, medeniýet ulgamlaryny, ýaşaýyş jaý, jemagat hojalygyny maliýeleşdirmäge, zähmet haklarynyň, pensiýalaryň, döwlet kömek pullarynyň, talyp haklarynyň möçberiniň köpeldilmegine, bu ugra degişli taslamalary amala aşyrmaga gönükdirýäris. Raýatlarymyzyň aýratyn toparlary, weteranlar we maýyplar, ata-enesiniň howandarlygyndan galan çagalar üçin goşmaça durmuş ýeňilliklerini döredýäris» diýip belledi. 

Dünýäde ykdysadyýeti durnukly ösýän ýurt hökmünde tanalýan Türkmenistan bu günki gün milli ykdysadyýetini diwersifikasiýalaşdyrmak, sanlylaşdyrmak we senagatlaşdyrmak arkaly ösüşiň täze tapgyryna gadam basdy. Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwrüniň ykdysady ösüşiniň esasy aýratynlygy bolsa onuň maksatnamalaýyn esasda ösdürilmeginiň dowam etdirilýändiginden ybaratdyr. «Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2022 — 2028-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasynyň» hem-de «Türkmenistanyň Prezidentiniň obalaryň, şäherçeleriň, etraplardaky şäherleriň we etrap merkezleriniň ilatynyň ýaşaýyş-durmuş şertlerini özgertmek boýunça 2028-nji ýyla çenli döwür üçin Milli maksatnamasynyň» çäklerinde kesgitlenen wezipeleriň öz wagtynda amal edilmegi munuň aýdyň subutnamasydyr. Bu strategik resminamalarda göz öňünde tutulan wezipeler halkymyzyň abadançylygyna we ýurdumyzyň gülläp ösmegine gönükdirilen beýik başlangyçlaryň geljek ýyllarda-da dowam etdiriljekdigini alamatlandyrýar. 

Bu strategik Maksatnamalarda ykdysady ösüşi hil taýdan täze derejä çykarmak, ykdysadyýetiň ähli pudaklarynyň bäsdeşlige ukyplylygyny artdyrmak, sanly ykdysadyýeti ösdürmek, ilatyň ýaşaýyş-durmuş derejesini dünýäniň ösen ýurtlarynyň derejesine ýetirmek, adam maýasyny ösdürmek boýunça hem anyk wezipeler kesgitlenendir. Olarda türkmen ykdysadyýetiniň geljekki ösüşiniň esasy maksatlaýyn häsiýetli aýratynlyklary, tapgyrlarydyr ugurlary bellenilip, senagat taýdan ösen, innowasion ykdysadyýeti emele getirmek ýaly maksatlardan ugur alyndy. Ykdysadyýetimizi diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürmäge, onuň düzümini kämilleşdirmäge köp möçberde maýa goýumlar, şol sanda daşary ýurt maýa goýumlary gönükdirilýär. Netijede, ýurdumyzda köpugurly ykdysadyýet döredilip, ol dürli ugurlary — elektrik energetikasy, nebitgaz, maşyngurluşyk, metallurgiýa, himiýa, gurluşyk, elektron, ýeňil we azyk senagaty ýaly pudaklary öz içine alýar. Şunda geçen üç aýda maliýeleşdirmegiň ähli çeşmeleriniň hasabyna milli ykdysadyýetimizi ösdürmäge gönükdirilen maýa goýumlaryň möçberiniň jemi içerki önümiň 13,7 göterimine barabar bolandygyny, özleşdirilen düýpli maýa goýumlaryň 44,8 göteriminiň önümçilik, 55,2 göteriminiň bolsa medeni-durmuş maksatly binalaryň gurluşygyna gönükdirilendigini hem aýtmak gerek. 

Ýeri gelende bellesek, Oba milli maksatnamasy 2007-nji ýylda Gahryman Arkadagymyzyň başlangyjy esasynda kabul edildi. 2008 — 2022-nji ýyllar aralygynda ýurdumyzda binalaryň we desgalaryň 900-den gowragynyň gurlup ulanmaga berilmegi, bar bolan inženerçilik ulgamlarynyň durkunyň täzelenmegi, täzeleriniň 72 müň 200 kilometriniň çekilmegi bolsa bu maksatnamanyň üstünlikli ýerine ýetirilendigini dolulygyna görkezýär. Hökümet mejlisinde bellenilişi ýaly, şu ýylyň 1-nji apreli ýagdaýyna görä, Oba milli maksatnamasynyň çäklerinde inženerçilik ulgamlarynyň we desgalarynyň 53,8 kilometri, ýaşaýyş jaýlarynyň 126,1 müň inedördül metri, aragatnaşyk ulgamlarynyň 134,4 kilometriniň gurluşygy tamamlandy. Häzirki wagtda medeni-durmuş, önümçilik we beýleki maksatly dürli desgalarda gurluşyk işleri dowam etdirilýär. Şeýle-de geljek ýylda Prezident Maksatnamasynyň çäklerinde ýurdumyzyň sebitlerinde senagat toplumynyň ähli ulgamlaryna iri maýa goýumlary çekmegiň hasabyna gazhimiýa, energetika, ýeňil senagat we gurluşyk serişdeleri pudaklaryny döwrebaplaşdyrmak, sebitleriň ykdysadyýetine innowasion, sanly tehnologiýalary ornaşdyrmak, gaýtadan işleýän senagaty mundan beýläk-de işjeňleşdirmek göz öňünde tutulýar. Munuň özi ilatyň durmuş taýdan goraglylygyny has-da berkitmäge, dünýä ülňülerine laýyk gelýän ýaşaýyş-durmuş we inženerçilik düzümlerini kemala getirmäge mümkinçilik berer. 

Döwlet Baştutanymyzyň şu ýylyň birinji çärýeginde ýerine ýetirilen işleriň netijeleriniň ýokarydygy dogrusynda bellemegi hem-de aýry-aýry pudaklarda öňde durýan anyk wezipeleri kesgitlemegi bolsa milli ykdysadyýeti düýpli özgertmek boýunça saýlanyp alnan strategiýanyň rowaçlyklara beslenýändigini görkezýär. 

Parahat MERETLIÝEW,

Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministrliginiň baş hünärmeni.

Aşgabat, 17-nji aprel (TDH). Şu gün paýtagtymyzda türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowyň Koreý-türkmen parlamentara dostluk toparynyň ýolbaşçysy Li Dal Gonuň ýolbaşçylygynda ýurdumyza sapar bilen gelen Koreýa Respublikasynyň parlament wekiliýeti bilen duşuşygy boldy.

 Koreýa Respublikasynyň wekiliýetiniň ýolbaşçysy türkmen topragynda bildirilen myhmansöýerlik üçin hoşallygyny beýan edip, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygyna käbesi Ogulabat Berdimuhamedowanyň aradan çykmagy zerarly çuňňur gynanjyny beýan etdi. Koreýa Respublikasynyň Milli Assambleýasynyň Başlygy Kim Jin-Pýo hem özüniň gynanç hatyny iberdi. 

Türkmen halkynyň Milli Lideri duýgudaşlyk sözleri üçin minnetdarlyk bildirip, Koreýa Respublikasynyň Milli Assambleýasynyň Başlygyna iň gowy arzuwlaryny beýan etdi. 

Gahryman Arkadagymyz sapar mahaly boljak duşuşyklaryň we gepleşikleriň üstünlikli geçiriljekdigine ynam bildirip, bu gezekki çäreleriň parlamentara gatnaşyklary berkitmekde, kanun çykaryjy ulgamda tejribe alyşmagyň, hyzmatdaşlygyň möhüm ugurlary, şol sanda iki tarapyň hem gyzyklanma bildirýän halkara gatnaşyklarynyň geljekki ugurlary boýunça ähmiýetli boljakdygyny aýtdy. 

Bellenilişi ýaly, Türkmenistan Koreýa Respublikasy bilen ýola goýlan gatnaşyklara, dostluk, birek-birege ynanyşmak, özara düşünişmek esasynda alnyp barylýan hyzmatdaşlygyň ösdürilmegine möhüm ähmiýet berýär. 

Türkmen halkynyň Milli Lideri täze Arkadag şäheriniň gurlandygy barada aýdyp, onuň gurluşygynyň ikinji tapgyrynda amala aşyryljak önümçilik we beýleki maksatly binalaryň taslamalaryny durmuşa geçirmäge koreýaly işewürleriň gatnaşmak mümkinçiliklerini ara alyp maslahatlaşmagyň wajypdygyny belledi. 

Häzirki wagtda biziň ýurdumyzyň gyzyklanma bildirýän döwletler bilen ikitaraplaýyn görnüşde we abraýly halkara guramalaryň, ilkinji nobatda, Birleşen Milletler Guramasynyň çäklerinde netijeli gatnaşyklary ýola goýýandygyny belläp, hormatly Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedow Türkmenistan tarapyndan parahatçylygyň, durnukly ösüşiň, howpsuzlygyň bähbidine gönükdirilen başlangyçlaryň giň goldawa eýe bolýandygyny kanagatlanma bilen belledi. Şeýle hem hyzmatdaşlygyň köpugurly esasda, hususan-da, “Merkezi Aziýa — Koreýa Respublikasy” hyzmatdaşlyk forumynyň çäklerinde üstünlikli ösdürilýändigi nygtaldy. 

Soňky ýyllarda syýasy-diplomatik ugurda parlament diplomatiýasynyň orny barha artýar. Ikitaraplaýyn syýasy gatnaşyklaryň möhüm bölegi bolan diplomatiýanyň tapawutly aýratynlygy häzirki wagtda türkmen-koreý parlament wekiliýetleriniň özara saparlarynyň yzygiderli häsiýete eýe bolmagydyr diýip, türkmen halkynyň Milli Lideri belledi. 

Gahryman Arkadagymyz 2022-nji ýylyň 27 — 29-njy noýabrynda Koreýa Respublikasyna amala aşyran resmi saparyny ýakymly duýgular bilen ýatlaýandygyny aýtdy. Saparyň çäklerinde gepleşikler, Koreýa Respublikasynyň parlamentinde netijeli duşuşyklar geçirildi. Olaryň dowamynda parlamentara dostluk toparynyň alyp barýan işleri we hyzmatdaşlygyň geljekki ugurlary boýunça pikir alyşmalar boldy. Mundan başga-da, öňdebaryjy koreý işewür toparlarynyň ýolbaşçylary bilen duşuşyklar geçirilip, olaryň netijeleri boýunça ylalaşyklaryň giň toplumyna gol çekildi. 

Saparymyzyň netijeleri diňe kanun çykaryjylyk babatda däl, eýsem, ikitaraplaýyn gatnaşyklaryň giň toplumyny ösdürmäge-de täze itergi berdi diýip hasap edýäris. Siziň bu saparyňyza hem ozal başyny başlan gepleşiklerimiziň dowamy hökmünde garaýarys diýip, hormatly Arkadagymyz sözüni dowam etdi. 

Türkmen halkynyň Milli Lideri dostlukly ýurduň wekiliýetiniň agzalaryna ýüzlenip, iki ýurduň arasyndaky ykdysady hyzmatdaşlygyň yzygiderli, durnukly we uzak möhletleýin häsiýete eýedigini belledi. Köp ýyllaryň dowamynda iri koreý kompaniýalarynyň Türkmenistanyň gaz pudagynda, himiýa senagatynda netijeli iş alyp barýandyklaryna üns çekildi. Koreýa Respublikasynda öndürilen awtoulag serişdeleri ýurdumyzda ýolagçy awtobuslary we taksiler görnüşinde ulanylýar. Olar türkmenistanlylaryň arasynda uly meşhurlyga eýedir. 

Şu gezekki duşuşygyň ikitaraplaýyn gatnaşyklary pugtalandyrmakda möhüm ädime öwrüljekdigine ynam bildirip, türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow Türkmenistanyň söwda-ykdysady hyzmatdaşlygy täze ugurlar boýunça işjeňleşdirmäge we ösdürmäge taýýardygyny belledi. 

Medeni-ynsanperwer ulgamdaky hyzmatdaşlygyň döwletara gatnaşyklary berkitmekde, halklary ýakynlaşdyrmakda, medeniýetleri özara baýlaşdyrmakda wajyp ähmiýetiniň bardygyny belläp, Gahryman Arkadagymyz bilim ulgamyndaky gatnaşyklary ösdürmäge, özara Medeniýet günlerini geçirmäge, sport, syýahatçylyk we saglygy goraýyş ulgamlarynda gatnaşyklary işjeňleşdirmäge zerur goldawlaryň berilmeginiň möhümdigini aýtdy. 

Türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow myhmanlara berk jan saglyk, abadançylyk, alyp barýan işlerinde üstünlikleri arzuw etdi we pursatdan peýdalanyp, Koreýa Respublikasynyň Prezidenti Ýun Sok Ýola hem-de ýurduň Milli Assambleýasynyň Başlygy Kim Jin-Pýo mähirli salamyny we iň gowy arzuwlaryny aýtdy. 

Öz gezeginde, Koreý-türkmen parlamentara dostluk toparynyň ýolbaşçysy Li Dal Gon ruhy-medeni mirasyň, ahlak gymmatlyklarynyň umumylygynyň hyzmatdaşlygy pugtalandyrmak üçin ygtybarly esas bolup durýandygyny nygtady. Türkmenistan we Koreýa Respublikasy diňe bir söwda-ykdysady gatnaşyklary däl, eýsem, medeni-ynsanperwer hyzmatdaşlygy hem yzygiderli ösdürýärler. Şunuň bilen baglylykda, ýakynda bu ýurtda türkmen halkynyň beýik şahyry we akyldary Magtymguly Pyragynyň 300 ýyllygyna bagyşlanan Türkmenistanyň Medeniýet günleriniň üstünlikli geçirilendigi bellenildi.  

Döwletmämmet Azady adyndaky Türkmen milli dünýä dilleri institutynyň ýanynda döredilen koreý dilini öwredýän okuw merkeziniň ähmiýeti, şeýle hem Günorta Koreýada türkmen halkynyň medeniýetine we diline uly gyzyklanma bildirilýändigi bellenildi. Bu bolsa ynsanperwer gatnaşyklary yzygiderli ösdürmek arkaly bu ugurda ägirt uly netijeleriň gazanylmagynda ähmiýetlidir. 

Myhmanyň nygtaýşy ýaly, Türkmenistan tebigy gazyň ägirt uly gorlaryna eýedir. Şunuň bilen baglylykda, Koreýa Respublikasynyň kompaniýalary bu pudakda taslamalaryň durmuşa geçirilmegine gatnaşmaga uly gyzyklanma bildirýärler. Şeýle-de häzirki zamanyň ajaýyp şäheri bolan Arkadag şäheriniň ikinji tapgyrynda bina ediljek desgalaryň gurluşygyna gatnaşmak meseleleriniň özüne çekijiligi barada aýdyldy. 

Türkmen paýtagtynyň gözelliginiň özünde uly täsir galdyrandygyny belläp, myhman şäheriň binagärlik aýratynlygynyň özboluşlylygynyň hem-de sazlaşygynyň ýokary derejä eýedigini nygtady. 

Koreý-türkmen parlamentara dostluk toparynyň ýolbaşçysy Li Dal Gon iki dostlukly halkyň ruhy we medeni umumylygyna esaslanýan türkmen-koreý hyzmatdaşlygynyň mundan beýläk-de yzygiderli ösdüriljekdigine ynam bildirdi. 

Duşuşygyň ahyrynda türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow we Koreý-türkmen parlamentara dostluk toparynyň ýolbaşçysy Li Dal Gon birek-birege hoşniýetli sözleri aýdyp, türkmen-koreý hyzmatdaşlygynyň mundan beýläk-de ösdüriljekdigine ynam bildirdiler. 

 Duşuşyga Koreýa Respublikasynyň Türkmenistandaky Adatdan daşary we Doly ygtyýarly ilçisi Şin Sung-Çul hem gatnaşdy. 

 *** 

Şu gün Türkmenistanyň Mejlisiniň Başlygy D.Gulmanowanyň Koreý-türkmen parlamentara dostluk toparynyň ýolbaşçysy Li Dal Gon bilen duşuşygy boldy. Onda parlamentara gatnaşyklary mundan beýläk-de ösdürmegiň ugurlary ara alnyp maslahatlaşyldy. 

Ikitaraplaýyn we köptaraplaýyn esasda, şeýle hem halkara we sebitara guramalaryň çäklerinde üstünlikli ösdürilýän döwletara gatnaşyklaryň soňky ýyllarda ösüşiň ýokary derejesine çykandygyny belläp, taraplar iki ýurduň deňhukuklylyk, birek-birege hormat goýmak esasynda ýola goýýan gatnaşyklaryna täze itergi bermäge bolan gyzyklanmalaryny tassykladylar.  

Netijeli we işjeň ýagdaýda geçen duşuşygyň dowamynda Mejlisiň Başlygy myhmanlary milli parlamentiň alyp barýan işi we onuň wezipeleri, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň baştutanlygynda kanunçylyk ulgamynda ýaýbaňlandyrylan özgertmeleriň esasy ugurlary bilen tanyşdyrdy. Döwlet ösüşinde giň möçberli özgertmeleriň durmuşa geçirilmegi parlamentiň işiniň kämilleşdirilmegine giň ýol açýar. 

Bellenilişi ýaly, häzirki döwürde ýurdumyzda dünýäniň kanun çykaryjylyk tejribesiniň esasy ugurlaryny özünde jemleýän ygtybarly kanunçylyk binýady döredildi. Işlenip taýýarlanylýan we kabul edilýän kanunlar hem-de kadalaşdyryjy hukuk namalary täzeçil usullary esasy ugur edinýän özgertmeleriň üstünlikli durmuşa geçirilmegine, hormatly Prezidentimiziň syýasy, ykdysady, durmuş ösüşi boýunça öňde goýýan wezipeleriniň üstünlikli amala aşyrylmagyna gönükdirilendir. 

Duşuşygyň dowamynda iki döwletiň halklarynyň bähbidine parlament diplomatiýasynyň mümkinçiliklerini giňden ulanmak, parlamentara gatnaşyklary ösdürmek we degişli ugurda tejribe alyşmak bilen baglanyşykly meseleler ara alnyp maslahatlaşyldy. Şunuň bilen baglylykda, iki ýurduň kanun çykaryjy edaralarynda döredilen parlamentara dostluk toparynyň işiniň ähmiýeti bellenildi. Soňky ýyllarda döwletara derejede gazanylýan ylalaşyklaryň iş ýüzünde durmuşa geçirilmeginiň wajypdygyny nygtap, taraplar däp bolan türkmen-koreý gatnaşyklarynyň okgunly ösdürilmeginde möhüm ähmiýeti bolan parlamentara gatnaşyklary çuňlaşdyrmaga gyzyklanmalaryny mälim etdiler. 

 *** 

Koreýa Respublikasynyň wekiliýetiniň ýurdumyza saparynyň maksatnamasynyň çäklerinde Daşary işler ministrliginde duşuşyk geçirildi. 

Bellenilişi ýaly, iki ýurduň gyzyklanmalary esasynda dürli ugurlar boýunça ýola goýulýan gatnaşyklar sazlaşykly ösüşe eýe bolup, hil taýdan täze derejä çykdy. Yzygiderli geçirilýän bilelikdäki çäreler, duşuşyklar we geňeşmeler hyzmatdaşlygyň ösdürilmegine kuwwatly itergi berýär. Taraplar ýokary derejede geçirilýän türkmen-koreý gepleşikleriniň ygtybarly ösdürilýändigine kanagatlanma bildirdiler. Umumy ruhy-medeni we taryhy gymmatlyklary bolan dostlukly halklaryň özara hyzmatdaşlyk ýörelgelerine esaslanýan gatnaşyklary ösüşiň täze derejesine çykýar. 

Duşuşygyň dowamynda netijeli hyzmatdaşlygy pugtalandyrmaga we ählumumy gün tertibiniň möhüm meseleleriniň oňyn çözgüdini işläp taýýarlamak boýunça umumy tagallalary utgaşdyrmaga işjeň goldaw berýändigi üçin hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň adyna hoşallyk sözleri aýdyldy. 

 *** 

Şeýle hem şu gün Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň ýangyç-energetika toplumyna gözegçilik edýän orunbasarynyň Koreý-türkmen parlamentara dostluk toparynyň ýolbaşçysy Li Dal Gonuň ýolbaşçylygyndaky Koreýa Respublikasynyň wekiliýeti bilen duşuşygy boldy. Onuň dowamynda Türkmenistanyň ýangyç-energetika toplumyna öňdebaryjy tejribäni hem-de ýokary tehnologiýalary, häzirki zamanyň ylmy-tehniki işläp taýýarlamalaryny ornaşdyrmak, iri daşary ýurt kompaniýalary, şol sanda koreý işewür toparlary bilen özara bähbitli hyzmatdaşlyk meselelerine aýratyn üns berildi. 

Mundan başga-da, myhmanlar üçin ýörite medeni maksatnama taýýarlanyldy. Oňa laýyklykda, koreýaly hyzmatdaşlar Köpetdagyň etegindäki gözel künjekleriň birinde ýerleşýän Halkara ahalteke atçylyk sport toplumyna baryp gördüler. Bu ýerde köp sanly halkara bäsleşikleriň hem-de festiwallaryň ýeňijisi, meşhur “Galkynyş” milli at üstündäki oýunlar toparynyň çykyşy boldy. 

Şeýle-de koreý parlamentarileri Arkadag şäheriniň binagärlik aýratynlyklary bilen tanşyp, bu ýerde amala aşyrylýan gurluşyk işlerine ýokary baha berdiler. Olar bu ägirt uly taslamany durmuşa geçirmäge gatnaşmagy özleri üçin hormat hasaplaýandyklaryny aýtdylar.

Aşgabat, 17-nji aprel (TDH). Şu gün hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň obasenagat toplumyna gözegçilik edýän orunbasary A.Ýazmyradowyň hem-de welaýatlaryň häkimleriniň gatnaşmagynda sanly ulgam arkaly iş maslahatyny geçirdi. Onda ýurdumyzyň oba hojalyk toplumynda we welaýatlarda alnyp barylýan işleriň ýagdaýy bilen bagly meselelere garaldy. 

Ilki bilen, Ahal welaýatynyň häkimi Ý.Gurbanowa söz berildi. Ol welaýatyň ekin meýdanlarynda alnyp barylýan oba hojalyk işleri barada hasabat berdi. Bellenilişi ýaly, welaýatyň bugdaý ekilen meýdanlarynda ideg işleri dowam edýär, hususan-da, ekine ösüş suwuny tutmak, ony mineral dökünler bilen iýmitlendirmek boýunça degişli çäreler geçirilýär. Şeýle hem şu ýylyň pagta hasyly üçin gowaça ekişiniň bellenen agrotehniki möhletlerde geçirilmegi ugrunda degişli çäreler görülýär. 

Welaýatda ýeralma, sogana, beýleki gök-bakja ekinlerine ideg işleri agrotehnikanyň kadalaryna laýyklykda alnyp barylýar, ýüpek gurçugyna talabalaýyk ideg edilýär. Şeýle-de häkim “Türkmenistanyň Prezidentiniň obalaryň, şäherçeleriň, etraplardaky şäherleriň we etrap merkezleriniň ilatynyň ýaşaýyş-durmuş şertlerini özgertmek boýunça 2028-nji ýyla çenli döwür üçin Milli maksatnamasyna” laýyklykda, şu ýyl welaýatda açylyp ulanmaga berilmegi meýilleşdirilýän dürli maksatly desgalarda ýerine ýetirilýän gurluşyk işleri barada hasabat berdi. 

Döwlet Baştutanymyz hasabaty diňläp, möwsümleýin oba hojalyk işlerine jogapkärli, toplumlaýyn we guramaçylykly çemeleşmegiň möhüm ähmiýetine ünsi çekdi. Şunuň bilen baglylykda, hormatly Prezidentimiz gowaça ekişiniň bellenen möhletlerde we ýokary hilli geçirilmeginiň, bugdaýa, ýazlyk ekinlere ideg etmek işleriniň agrotehnikanyň talaplaryny berjaý etmek arkaly ýerine ýetirilmeginiň berk gözegçilikde saklanylmagy, pile öndürmek boýunça meýilnamanyň üstünlikli berjaý edilmegi babatda häkime birnäçe anyk tabşyryklary berdi. Şeýle hem döwlet Baştutanymyz, Oba milli maksatnamasyna laýyklykda, şu ýyl welaýatda ulanmaga berilmegi meýilleşdirilen medeni-durmuş we önümçilik maksatly desgalardaky gurluşyk işleriniň ýerine ýetirilişini berk gözegçilikde saklamak babatda häkime anyk görkezmeleri berdi. 

Soňra Balkan welaýatynyň häkimi T.Atahallyýew welaýatda alnyp barylýan oba hojalyk işleri barada hasabat berdi. Hasabatda bellenilişi ýaly, gowaça ekişini agrotehniki möhletlerde tamamlamak üçin oba hojalyk tehnikalaryndan netijeli peýdalanylýar. Welaýatyň bugdaý ekilen meýdanlarynda ideg işleri dowam edýär. Mundan başga-da, ýazlyk ýeralma, sogana we beýleki ekinlere ideg işleri agrotehnikanyň kadalaryna laýyklykda ýerine ýetirilýär. Şunuň bilen birlikde, welaýatda pile öndürmek boýunça bellenen meýilnamany ýerine ýetirmek üçin degişli işler dowam etdirilýär. 

Şeýle hem häkim ýurdumyzy 2022 — 2028-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasyna hem-de Oba milli maksatnamasyna laýyklykda, şu ýyl welaýatda açylyp ulanmaga berilmegi meýilleşdirilen dürli maksatly desgalarda ýerine ýetirilýän gurluşyk işleriniň ýagdaýy barada hasabat berdi. 

Hormatly Prezidentimiz hasabaty diňläp, häzirki wagtda alnyp barylýan möwsümleýin oba hojalyk işleriniň ýokary hilli we bellenen möhletlerde ýerine ýetirilmeginiň geljekki bol hasylyň binýadydygyny belledi hem-de häkime bugdaýa edilýän ideg işleriniň agrotehnikanyň talaplaryny berjaý etmek arkaly geçirilmegine berk gözegçiligi üpjün etmegi tabşyrdy. Döwlet Baştutanymyz gowaça ekişiniň, ýeralma, sogana, beýleki ýazlyk ekinlere ideg işleriniň bellenen agrotehniki möhletlerde geçirilmegi babatda birnäçe görkezmeleri berdi. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Oba milli maksatnamasyndan gelip çykýan wezipelere ünsi çekdi hem-de häkime welaýatda şu ýyl ulanmaga berilmegi meýilleşdirilen dürli maksatly desgalarda gurluşyk işleriniň ýokary hilli ýerine ýetirilmegine berk gözegçilik etmegi tabşyrdy. 

Sanly ulgam arkaly geçirilýän iş maslahaty Daşoguz welaýatynyň häkimi N.Nazarmyradowyň möwsümleýin oba hojalyk işleriniň alnyp barlyşy baradaky hasabaty bilen dowam etdi. Bellenilişi ýaly, oba hojalyk işleri agrotehnikanyň talaplaryny berjaý etmek arkaly ýerine ýetirilýär, gowaça ekişini bellenen möhletlerde tamamlamak boýunça ähli zerur çäreler görülýär. Şunuň bilen bir hatarda, welaýatyň ýazlyk ýeralma, sogan, beýleki gök-bakja ekinleri ekilen meýdanlarynda ideg işleri ýerine ýetirilýär, pile öndürmek boýunça bellenen meýilnamany berjaý etmek üçin degişli işler alnyp barylýar. 

Häkim ýurdumyzy 2022 — 2028-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasyna laýyklykda, şu ýyl welaýatda ulanmaga berilmegi göz öňünde tutulan medeni-durmuş, önümçilik maksatly desgalardaky gurluşyk işleri barada hasabat berdi. 

Hormatly Prezidentimiz hasabaty diňläp, welaýatyň ekin meýdanlarynda alnyp barylýan möwsümleýin oba hojalyk işleriniň ýerine ýetirilişine ünsi çekdi hem-de bugdaýa, ýazlyk ýeralma, sogana, beýleki gök-bakja ekinlerine ideg işleriniň agrotehniki möhletlerde we ýokary hilli geçirilmegi babatda häkime birnäçe anyk görkezmeleri berdi. Şeýle hem döwlet Baştutanymyz welaýatda gowaça ekişiniň agrotehnikanyň talaplaryny berk berjaý etmek arkaly geçirilmegini üpjün etmegi tabşyrdy. 

Hormatly Prezidentimiz ýurdumyzy 2022 — 2028-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasyna hem-de Oba milli maksatnamasyna laýyklykda, welaýatda şu ýyl açylyp ulanmaga berilmegi meýilleşdirilýän dürli maksatly desgalarda gurluşyk işleriniň ýokary hilli ýerine ýetirilmegi babatda häkime birnäçe görkezmeleri berdi. 

Soňra Lebap welaýatynyň häkimi Ş.Amangeldiýew welaýatda alnyp barylýan möwsümleýin oba hojalyk işleri barada hasabat berdi. Bellenilişi ýaly, bugdaý ekilen meýdanlarda ideg işleri agrotehnikanyň talaplaryna laýyklykda ýerine ýetirilýär. Şu ýylyň pagta hasyly üçin gowaça ekişini ýokary hilli we öz wagtynda geçirmek ugrunda ekişde ulanylýan oba hojalyk tehnikalary doly güýjünde işledilýär. Welaýatyň ýazlyk ýeralma, sogan we beýleki gök-bakja ekinleri ekilen meýdanlarynda ideg işleri alnyp barylýar. Ýüpek gurçuklaryna ideg işleri dowam edýär. 

Mundan başga-da, häkim ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasyna hem-de Oba milli maksatnamasyna laýyklykda, şu ýyl welaýatda açylyp ulanmaga berilmegi meýilleşdirilen dürli maksatly desgalardaky gurluşyk işleriniň barşy barada hasabat berdi. 

Döwlet Baştutanymyz hasabaty diňläp, möwsümleýin oba hojalyk işleriniň ýokary hilli geçirilmeginiň möhümdigine ünsi çekdi hem-de welaýatyň bugdaý ekilen meýdanlarynda alnyp barylýan, şeýle-de ýeralma, sogana edilýän ideg işleriniň agrotehniki möhletlerde geçirilmegi babatda häkime birnäçe görkezmeleri berdi. Şunuň bilen bir hatarda, gowaça ekişiniň agrotehnikanyň talaplaryna laýyklykda geçirilmegini, pile öndürmek boýunça bellenen meýilnamanyň ýerine ýetirilişini berk gözegçilikde saklamak tabşyryldy. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow häkime ýurdumyzy 2022 — 2028-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasyna hem-de Oba milli maksatnamasyna laýyklykda, welaýatda şu ýyl açylyp ulanmaga berilmegi meýilleşdirilýän medeni-durmuş, önümçilik maksatly desgalardaky gurluşyk işleriniň ýokary hilli ýerine ýetirilmegini berk gözegçilikde saklamagy tabşyrdy. 

Soňra Mary welaýatynyň häkimi D.Annaberdiýew häzirki wagtda alnyp barylýan möwsümleýin oba hojalyk işleriniň ýagdaýy barada hasabat berdi. Bellenilişi ýaly, şu günler welaýatda gowaça ekişini agrotehniki möhletlerde, ýokary hilli tamamlamak boýunça degişli işler dowam edýär. Şunda oba hojalyk tehnikalaryny we gurallaryny doly güýjünde işletmek boýunça zerur tagallalar edilýär. Sebitiň ak ekin meýdanlarynda agrotehnikanyň kadalaryna laýyklykda ideg işleri dowam edýär. Ýazlyk ýeralma, sogan we beýleki gök-bakja ekinleri ekilen meýdanlarda ideg işleri agrotehnikanyň talaplaryna laýyklykda alnyp barylýar. Şeýle hem welaýatda pile öndürmek boýunça bellenen meýilnamany üstünlikli ýerine ýetirmek üçin ähli zerur çäreler görülýär. Mundan başga-da, häkim ýurdumyzy 2022 — 2028-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasyna hem-de Oba milli maksatnamasyna laýyklykda, welaýatda şu ýyl açylyp ulanmaga berilmegi göz öňünde tutulan medeni-durmuş, önümçilik maksatly desgalarda gurluşyk işleriniň barşy barada hasabat berdi. 

Hormatly Prezidentimiz hasabaty diňläp, şu günler dowam edýän oba hojalyk işleriniň agrotehnikanyň kadalaryna laýyklykda hem-de ýokary hilli geçirilmeginiň möhüm talap bolup durýandygyny belledi we häkime welaýatda gowaça ekişiniň, bugdaý, ýazlyk ýeralma, sogan ekilen meýdanlarda ideg işleriniň agrotehnikanyň kadalaryny berk berjaý etmek arkaly alnyp barylmagyny, pile öndürmek möwsüminiň talabalaýyk geçirilmegini gözegçilikde saklamagy tabşyrdy. 

Döwlet Baştutanymyz ýurdumyzyň durmuş-ykdysady taýdan ösdürilmegine gönükdirilen maksatnamalarda bellenilen wezipeleriň üstünlikli amala aşyrylmagyna jogapkärçilikli çemeleşmegiň zerurdygyny belläp, welaýatda şu ýyl açylyp ulanmaga berilmegi meýilleşdirilen dürli maksatly desgalardaky gurluşyk işleriniň ýokary hilli ýerine ýetirilmegini gözegçilikde saklamak babatda häkime birnäçe görkezmeleri berdi. 

Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary A.Ýazmyradow ýurdumyzyň welaýatlarynda dowam edýän möwsümleýin oba hojalyk işleriniň barşy barada hasabat berdi. 

Bellenilişi ýaly, şu günler pagtaçy daýhanlarymyz tarapyndan oba hojalyk tehnikalaryndan we mineral dökünlerden netijeli peýdalanmak, agrotehniki çäreleri öz wagtynda geçirmek arkaly ýurdumyzyň welaýatlarynda gowaça ekişi dowam edýär. Ekiş geçiriljek meýdanlara tagt suwy, eýýäm ekilen gowaçalara bolsa gögeriş suwy tutulýar. bugdaý ekilen meýdanlarda agrotehnikanyň kadalaryna laýyklykda ideg işleri, hususan-da, ekini mineral dökünler bilen iýmitlendirmek, oňa ösüş suwuny tutmak we beýleki degişli işler geçirilýär. 

Şeýle hem wise-premýer ýeralmanyň we gök-bakja önümleriniň öndürilişini artdyrmak, ilatymyzy bu önümler bilen bolelin üpjün etmek boýunça işleriň geçirilýändigini, Ahal, Balkan, Lebap we Mary welaýatlarynda pile öndürijiler tarapyndan ýüpek gurçugyna ideg etmek işleriniň alnyp barylýandygyny, Daşoguz welaýatynda bolsa pile öndürijilere ýüpek gurçugynyň ýokary hilli tohumyny paýlamak işleriniň dowam etdirilýändigini habar berdi. Mundan başga-da, häzirki wagtda ýurdumyzyň welaýatlarynda oba hojalyk ekinlerini we öri meýdanlaryny zyýankeşlerden goramak, olaryň ýüze çykyp biljek ýagdaýlarynyň öňüni almak boýunça degişli işler geçirilýär hem-de gündelik gözegçilikde saklanylýar. 

Hormatly Prezidentimiz hasabaty diňläp, häzirki wagtda dowam edýän oba hojalyk işleriniň agrotehniki möhletlerde we ýokary hilli geçirilmegine jogapkärçilikli çemeleşmegiň zerurdygyny belledi. Şunuň bilen baglylykda, döwlet Baştutanymyz wise-premýere gowaça ekişiniň, bugdaýa, ýazlyk ýeralma, sogana we beýleki gök-bakja ekinlerine ideg işleriniň agrotehnikanyň kadalaryna laýyklykda, ýokary guramaçylyk derejesinde geçirilmegini, suw serişdeleriniň rejeli peýdalanylmagyny gözegçilikde saklamagy tabşyrdy. 

Hormatly Prezidentimiz Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň obasenagat toplumyna gözegçilik edýän orunbasaryna hem-de welaýatlaryň häkimlerine ýüzlenip, şu günler ýurdumyzyň ekin meýdanlarynda dowam edýän oba hojalyk işleriniň möhüm ähmiýetine ünsi çekdi we olaryň agrotehnikanyň talaplaryny berk berjaý etmek arkaly geçirilmegi, howanyň maýlamagy bilen baglylykda, ekin we öri meýdanlarynda zyýankeşleriň ýüze çykmagynyň öňüni almak boýunça zerur çäreleriň durmuşa geçirilmegi babatda birnäçe anyk tabşyryklary berdi. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow sanly ulgam arkaly geçirilen iş maslahatyny jemläp, oňa gatnaşanlara berk jan saglygyny, berkarar Watanymyzyň rowaçlygynyň, mähriban halkymyzyň abadan durmuşynyň üpjün edilmegine gönükdirilen giň gerimli işlerinde uly üstünlikleri arzuw etdi.

Düýn ýurdumyzda milli ykdysadyýetimiziň pudaklarynda, medeni-ynsanperwer ulgamlarda şu ýylyň birinji çärýeginde alnyp barlan işleriň netijelerine bagyşlanan maslahatlar boldy. Olarda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň 15-nji aprelde sanly ulgam arkaly geçiren Ministrler Kabinetiniň mejlisinde ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň möhüm meseleleri boýunça öňde goýan wezipelerini ýerine ýetirmegiň ugurlary ara alnyp maslahatlaşyldy. Şeýle hem toplumlarda guralan çärelerde degişli ugurlar boýunça şu ýylyň birinji çärýeginde ýerine ýetirilen işler seljerildi, olaryň jemleri jemlenildi. 

Maslahatlarda degişli döwürde ykdysadyýetiň ähli pudagynyň yzygiderli ösüşini üpjün etmek maksady bilen, toplumlaýyn çäreleriň görülmeginiň jemi içerki önümiň durnukly ösüşini saklamaga ýardam berendigi aýdyldy. Muny 2022-nji ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, jemi öndürilen önümiň 6 göterim artmagy hem aýdyň görkezýär. Şu ýylyň ýanwar — mart aýlarynda bölek-satuw haryt dolanyşygy, geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, 9,5 göterim, daşary söwda dolanyşygy 8,4 göterim ýokarlandy. Ýurdumyzyň iri we orta kärhanalarynda ortaça aýlyk zähmet haky, 2022-nji ýylyň degişli döwrüne görä, 9,8 göterim köpelip, zähmet haklary, pensiýalar, döwlet kömek pullary we talyp haklary öz wagtynda maliýeleşdirildi.  

«Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2022 — 2028-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasynyň» ýerine ýetirilişi bilen bagly görkezijiler hem degişli maslahatlaryň gün tertibinde esasy orny eýeledi. Şolara görä, hasabat döwründe gurluşyk we durkuny täzelemek işleri göz öňünde tutulan jemi 370 desganyň 7-sinde gurluşygyň tamamlanandygy, 105-sinde gurluşyk-gurnama işleriniň alnyp barylýandygy we galan desgalarda taýýarlyk işleriniň dowam edýändigi bellenilip geçildi. 2023-nji ýylyň üç aýyndaky ykdysady görkezijilere syn berilse, ykdysadyýetiň pudaklarynda durnukly ösüş gazanylandygyny we şu ýylyň birinji çärýeginde, geçen ýylyň degişli döwrüne garanyňda, tebigy gazyň we nebitiň çykarylyşynda, elektrik energiýasynyň, beýleki önümleriň öndürilişinde ösüş depgininiň üpjün edilendigini görmek bolýar. 

Nebitgaz pudagynda «Galkynyş» gaz känini özleşdirmegiň ikinji tapgyryny durmuşa geçirmek üçin işleri alyp barmaga we Hazar deňzinde täze nebitgaz ýataklaryny özleşdirmäge gönükdirilen zerur çäreleri görmek boýunça döwlet Baştutanymyzyň beren anyk tabşyryklaryny ýerine ýetirmäge aýratyn üns berilýär. Dokma pudagynyň uly mümkinçiliklerinden ugur alyp, ýokary hilli we döwrebap dokma önümleriniň önümçiligini yzygiderli artdyrmak, pudaga innowasion tehnologiýalary ornaşdyrmagy dowam etdirmek, Döwlet haryt-çig mal biržasynyň işini kämilleşdirmek hem döwrüň öňe çykaran wezipeleridir.  

Hormatly Prezidentimiziň medeni-ynsanperwer ulgamyň işi bilen bagly beren görkezmelerini ýerine ýetirmeklige hem toplumlaýyn çemeleşilýär. Ýaz paslynyň dowam etmegi bilen, raýatlaryň saglygyny goramakda, ýiti ýokanç we ýokanç däl hem-de möwsümleýin keselleriň öňüni almakda geçirilýän işler aýratyn üns merkezinde saklanylýar. Şonuň ýaly-da, mekdep okuwçylarynyň tomusky dynç alşyny talabalaýyk guramak üçin degişli işleriň häzirden geçirilip başlanylmagy özüniň oňyn netijesini berer. 

Bulardan başga-da, geçirilen maslahatlarda döwlet durmuşynyň beýleki ugurlary, ýagny milli kanunçylygyň kämilleşdirilişi, welaýatlarda möwsümleýin oba hojalyk işleriniň alnyp barlyşy, bu ugurda degişli maksatnamalaryň ýerine ýetirilişi, ýerlerde şanly senelere we baýramçylyklara ýokary derejede taýýarlyk görlüşi baradaky çykyşlara uly orun berildi. Olarda her bir hünärmeniň ýurdumyzy geljekki 30 ýylda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Milli maksatnamasyny üstünlikli ýerine ýetirmekde has-da netijeli zähmet çekmelidigi, olaryň öz wezipe-borçlaryny bilip hem-de işinde jogapkärçiligi duýup, Watanymyzyň ösüşlerine mynasyp goşandyny goşmalydygy aýratyn nygtaldy. Maslahatlarda çykyş edenler ýetilen sepgitleriň öňde duran wezipeleri üstünlikli ýerine ýetirmekde uly ähmiýete eýedigini bellediler.  

 Hormatly Prezidentimiz ýurdumyzyň sebitlerinde täze gaz ýataklaryny gözlemegiň we özleşdirmegiň hasabyna tebigy gazyň çykarylýan möçberlerini artdyrmak boýunça möhüm wezipeleri öňde goýýar. Gaýragoýulmasyz wezipeleri ýerine ýetirmek üçin «Türkmengaz» döwlet konserniniň gazçylary Mary welaýatynyň çäginde ýerleşýän «Şerepli», «Kelleli», «Garabil» gaz ýataklarynda guýulary burawlamak işlerini ýokary depginde alyp barýarlar. Burawlaýjylar täzelikde «Şerepli» gaz ýatagynyň 2-nji belgili ulanyş-baha beriş guýusyndan senagat taýdan ähmiýetli gaz akymyny aldylar.  

  «Türkmengazburawlaýyş» müdirliginiň burawlaýjylary «Şerepli» gaz ýatagynyň bu guýusynda gaýratly hem tutanýerli zähmet çekip, burawlaýyş işlerini 2333 metr çuňluga ýetirdiler. Olar özlerine döwletimiz tarapyndan berilýän bimöçber kömek-goldawlar hem-de burawlamakda toplan baý tejribeleri arkaly 2297 — 2291 metr aralykdan senagat taýdan ähmiýetli tebigy gaz akymyny almagy başardylar. Hünärmenleriň hasaplamalaryna görä, gaz guýusy her gije-gündizde 628 müň kub metr tebigy gaz berýär. Alnan tebigy gazyň düzüminiň kükürt-wodorodsyz, arassa bolmagy bu ýatagyň önüminiň iň esasy aýratynlygydyr.  

 Gazçylar häzir welaýatyň çägindäki «Kelleli», «Garabil» gaz känlerinde-de guýulary burawlamak işlerine giň gerim berýärler. 

Welmuhammet GALANDAROW.

Güneşli Diýarymyzda şu günki güne deňeç jemgyýetçilik we döwlet durmuşynyň ähli ugurlary boýunça täzeden-täze üstünlikleri gazanmaga, diňe öňe gitmäge uly mümkinçilikler toplandy. Rowaçlyklaryň çäklerini giňeltmek, şeýle-de halkymyzyň bagtyýar durmuşyň hözirini görüp ýaşamagy ugrundaky beýik işler gülläp ösüşiň hatyrasyna durmuşa geçirilýän özgertmeleriň baş maksadyny emele getirýär. 

Türkmenistany durmuş-ykdysady taýdan ösdürmek babatda ileri tutulýan ugurlary nazara almak bilen, halk hojalygynyň pudaklary boýunça maksatnamalar işlenip taýýarlanylýar, milli ykdysadyýeti halkara derejesine laýyklamak üçin işjeňleşdiriji anyk çäreler amala aşyrylýar. Watanymyzyň häzirki abraýy hem-de kuwwaty ýurdy hemmetaraplaýyn ösdürmek ugrundaky maksatnamalarda we olaryň netijeli ýerine ýetirilişinde aýdyň görünýär. Bu bolsa belent maksatlara ýetmegiň ýolunda ägirt uly taslamalary amala aşyrmaga, döwletliligi berkitmäge niýetlenen, şöhratly taryhymyzda şanly sahypalary ýazýan, täze maksatdyr wezipelere ýetmäge badalga berýän döwürleýin özgertmeleriň binýadyny düzýär. 

Hormatly Prezidentimiziň 2023-nji ýylyň 10-njy fewralyndaky Kararyna laýyklykda kabul edilen «Ýurdumyzy 2023-nji ýylda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasy» hem şeýle resminamalaryň biridir. Ol «Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2022 — 2028-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasynda» göz öňünde tutulan wezipeleri 2023-nji ýylda üstünlikli ýerine ýetirmek maksadyny nazarlaýar hem-de Türkmenistanyň 2023-nji ýyl üçin Döwlet býujetinde kesgitlenen görkezijilerden, önümçilik we maliýe meýilnamalaryndan, çärelerden ugur alýar. 

Maksatnamanyň durmuşa geçirilmegi bazar gatnaşyklaryna esaslanyp, durmuş-ykdysady syýasatyň durnukly ösüşini üpjün etmäge, döwlet dolandyryş ulgamyny yzygiderli kämilleşdirmäge, ilatyň durmuş goraglylygyny artdyrmaga we hal-ýagdaýyny mundan beýläk-de ýokarlandyrmaga hem-de abadan, bagtyýar ýaşaýşyny üpjün etmäge mümkinçilik berer. Resminamanyň esasy maksatlarydyr wezipeleri durmuş, ykdysady, ekologiýa ölçeglerini nazara alýar, halkara hyzmatdaşlygynyň ösdürilmegini ileri tutýar. Munuň özi Durnukly ösüş maksatlaryny häsiýetlendirýän ykdysady netijelilik, ekologiýa howpsuzlygy we durmuş adalatlylygy ýaly ugurlar bilen sazlaşykly utgaşýar. Durnukly ösüş maksatlarynyň üstünlikli amala aşyrylmagyny gazanmak bolsa, Maksatnamanyň esasy wezipeleriniň hatarynda kesgitlenendir. 

Şonuň esasynda hormatly Prezidentimiziň parasatly baştutanlygynda ykdysadyýetiň pudaklarynda uly möçberli özgertmeleri dowam etdirmek göz öňüne tutulýar. Şunda önümçilikleriň kämilleşdirilmegi, ýokary hilli harytlaryň çykarylmagy bilen bir hatarda, bäsleşige ukyply ykdysadyýeti höweslendirýän bazar şertleriniň we gurallarynyň emele getirilmegi aýratyn üns merkezinde durýar. Önümçiligiň ähli ugurlaryna innowasion we sanly tehnologiýalaryň giňden ornaşdyrylmagy zähmet öndürijiliginiň ýokarlanmagyna, harytlaryň we hyzmatlaryň içerki bazarlarynyň giňelmegine, eksport edilýän harytlaryň sanawynyň artmagyna ýardam eder. Bu hem döwletiň maliýe binýadyny we önümçilik kuwwatyny pugtalandyrmaga, ýurdumyzyň raýatlarynyň ýerli önümler bilen üpjünçiligini ýokarlandyrmaga mümkinçilik berer. Döwrebap maglumat-aragatnaşyk tehnologiýalaryny hem-de öňdebaryjy halkara tejribesini ornaşdyrmak arkaly sanly ykdysadyýete geçmegi dowam etdirmek hem-de ony ösdürmek bilen bagly wezipeler amala aşyrylar. 

Milli ykdysadyýeti diwersifikasiýalaşdyrmak arkaly ösdürmek ýoluny gyşarnyksyz dowam etdirmek hökmany şert bolup durýar. Çünki munuň durnukly ösüşi gazanmaga, ilatyň ýaşaýyş-durmuş derejesini ýokarlandyrmaga we olaryň üznüksiz artýan isleglerini kanagatlandyrmaga, ýurduň halkara giňişliginde öňe sürýän döredijilikli başlangyçlarynyň ykdysady esaslaryny berkitmäge itergi berýändigini tejribe görkezdi. Hut şonuň esasynda 2023-nji ýylda Türkmenistanyň jemi içerki önüminiň ösüşi 6,5 göterim derejede ýa-da 206,4 milliard manat möçberde bolar diýlip çaklanylýar. 

«Türkmenistanyň 2023-nji ýyl üçin Döwlet býujeti hakynda» Türkmenistanyň Kanunyna laýyklykda, şu ýylda Döwlet býujetiniň girdeji we çykdajy bölekleri 95,1 milliard manat möçberde, şol sanda býujetiň salgytlardan we hökmany töleglerden ybarat girdejileri we çykdajylary 29,2 milliard manat möçberde tassyklanyldy. Döwlet býujetiniň çykdajylaryndan durmuş maksatly ulgama serişdeleriň 74,9 göterimini ýa-da 20,7 milliard manady gönükdirmek meýilleşdirilýär. Onuň pudaklaýyn düzüminde ýaşaýyş jaý-jemagat hojalygy hem-de döwlet durmuş üpjünçilik ulgamy ýokary paýa eýedir. Bularyň ählisi jemgyýetde durmuş abadançylygyny gazanmaga, adam maýasyny ösdürmäge uly möçberde serişdeleri goýbermäge oňyn şert döredýän ykdysady ulgamyň netijeliligi bilen şertlendirilendir.  

Şonuň bilen birlikde, täze senagat we önümçilik desgalaryny gurmak, hereket edýänlerini döwrebaplaşdyrmaga, obalary özgertmäge, önümçilik we medeni-durmuş maksatly möhüm desgalaryň gurluşyklaryny dowam etdirmäge maýa goýumlaryny gönükdirmek göz öňünde tutulýar. Sebitleriň gyradeň ösüşini gazanmak ugrunda aýry-aýry welaýatlaryň mümkinçiliklerini seljermegiň netijesinde ilatyň ähli toparlaryna deň we mynasyp durmuş derejesini üpjün edýän serişdelere elýeterlilik kepillendirilýär.  

Ykdysadyýetiň pudaklarynda täze kärhanalary gurmagyň we bar bolanlarynyň durkuny täzelemegiň hasabyna 2,7 müň sany täze iş ýerlerini döretmek bellenildi. Munuň özi zähmete ukyply ilatyň iş bilen üpjünçiliginiň ýokarlanmagyna we olaryň özleriniň maddy we ruhy zerurlyklaryny doly kanagatlandyrmak üçin serişde gazanmaklaryna mümkinçilik berer. 

Agzalan çäreleriň amal edilmegi adam üçin uly eşreti — hemmetaraplaýyn ösüşi gazanmak zerurlygyndan ugur alýar. Ol hünär we döredijilik işjeňligini artdyrmagy, aň, zähmet, medeni mümkinçilikleri amala aşyrmagy, ruhy we beden kämilliginiň derejesini ýokarlandyrmagy aňladýar. 

Şeýlelikde, «Ýurdumyzy 2023-nji ýylda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasynyň» düzümi döwlet syýasatymyzyň durmuş ugurlylygyndan, iri möçberli maksatnamalary, syýasy-ykdysady we durmuş wezipeleriniň toplumyny çözmäge gönükdirilip, ylmy taýdan esaslandyrylan anyk çäreleriň toplumyny özünde jemleýändiginden habar berýär. Bu bolsa halkyň we Watanyň birligini, Arkadagly Serdarymyzyň «Watan diňe halky bilen Watandyr! Döwlet diňe halky bilen döwletdir!» diýen dana şygarynyň çuň mazmunyny özen edinip, halkyň zerurlyklarynyň we bähbitleriniň ulgamlaşdyrylan görnüşini şöhlelendirýär. Ykdysady ösüşiň durmuş üpjünçiliginiň ösüşi bilen baglanyşdyrylmagy bolsa rowaçlygyň we baky bagtyýarlygyň syrydyr. 

Gülälek TANGIÝEWA,

Türkmenistanyň Döwlet, hukuk we demokratiýa institutynyň uly ylmy işgäri.

Ýurdumyzda durmuşa geçirilýän ägirt uly özgertmeleriň amala aşyrylmagynda we milli ykdysadyýetimizde belent ösüşleriň gazanylmagynda nebiti gaýtadan işleýän senagata möhüm orun degişlidir. Garaşsyzlyk ýyllarynda durky düýpli täzelenen Türkmenbaşy şäherindäki nebiti gaýtadan işleýän zawodlar toplumy öz önümleri bilen barha meşhurlyga eýe bolýar. Bu ýerde öndürilýän ýokary hilli awtobenziniň dürli görnüşlerine, awiakerosine, polipropilene, uniwersal çalgy ýaglaryna, suwuklandyrylan gaza, koksa we beýleki nebit önümlerine dünýäde uly isleg bildirilýär. Häzirki wagtda ýurdumyzyň senagat önümleriniň 25 göteriminiň şu zawodlar toplumynda öndürilýändigi-de guwandyryjydyr. 

Nebiti gaýtadan işleýän zawodlar toplumyna gönükdirilen uly möçberli maýa goýumlar bu gün oňyn netijelerini berýär. Häzir bu ýerde dünýä standartlaryna laýyk gelýän nebit önümleriniň görnüşlerini artdyrmak boýunça işler üstünlikli dowam etdirilýär. Arkadag Serdarly bagtyýar ýaşlar ýylynyň ilkinji aýynda zawodlar toplumynda daşary ýurtlardan getirilýän harytlarynyň ornuny tutýan önüm — «B-92» kysymly awtobenzin öndürilip başlandy. Şeýle önümi öndürmek boýunça zawodlar toplumy hem-de ýurdumyzyň Ylymlar akademiýasynyň Tehnologiýalar merkezi tarapyndan bilelikdäki işleriň geçirilip, tehniki şertleriň işlenip taýýarlanandygy aýratyn bellenilmäge mynasypdyr. 

Toplumyň maddy-enjamlaýyn binýadynyň pugtalandyrylmagy netijesinde, önümçilik kuwwatynyň artdyrylmagyna aýratyn üns berilýär. Ýaponiýanyň, Germaniýanyň, ABŞ-nyň, Fransiýanyň, Türkiýäniň, Eýranyň, Ysraýylyň we Irlandiýanyň öňdebaryjy kompaniýalarynyň gatnaşmaklarynda gurlan häzirki zaman tehnologik önümçiliklere başarnykly erk edýän nebiti gaýtadan işleýjiler tutanýerli zähmet çekýärler.  

Elbetde, ýurdumyzyň iň uly nebiti gaýtadan işleýän senagat kärhanasynda zähmet üstünlikleriniň gazanylmagy, ilkinji nobatda, önümçiligi tehniki taýdan gaýtadan enjamlaşdyrmak we olaryň durkuny düýpli täzelemek bilen berk baglanyşyklydyr. Şeýle bolansoň, geljekde hem deňizýaka sebitde nebitiň çykarylýan möçberleriniň artdyrylmagy bilen, Türkmenbaşy şäherindäki nebiti gaýtadan işleýän zawodlar toplumynyň önümçilik kuwwatyny has-da artdyrmak maksat edinilýär. Şunda ýurdumyzda nebiti gaýtadan işlemäge gönükdirilýän maýa goýumlaryň ähmiýeti uludyr.  

Bu ýerde haýal kokslandyrma we gudronyň deasfaltizasiýasy boýunça desgalaryň gurluşygy tamamlanyp barýar. Zawodlar toplumynyň buýurmasy boýunça BAE-niň «WTL FZE» we ABŞ-nyň «Westport Trading Europe Limited» kompaniýalarynyň bilelikde amala aşyrýan taslamasynyň üstünlikli durmuşa geçirilmegi bilen, toplumda gudronyň hem-de mazudyň agyr galyndylary gaýtadan işleniler. Degişli önümçilik desgalarynyň işe girizilmegi günbatar welaýatyň nebitgazly meýdançalaryndan gelip gowuşýan «gara altynyň» gaýtadan işlenilişiniň möçberini ýokarlandyrmak bilen bir hatarda, suwuklandyrylan gazyň, benziniň, dizel ýangyjynyň we nebit koksunyň öndürilýän mukdaryny ep-esli artdyrmaga, şeýle-de goşmaça iş orunlaryny döretmäge mümkinçilik berer. 

Geljekde Türkmenbaşydaky nebiti gaýtadan işleýän zawodlar toplumynda «gara altyny» gaýtadan işlemegiň görkezijisini 90 göterimden hem artdyrmaga mümkinçilik berjek täze tehnologik desgalary gurmak göz öňünde tutulýar. Dizel fraksiýalaryny we benzini gidroarassalaýjy, wodorod öndürýän blokly katalitik kreking we kokslamak desgalarynyň toplumy, nebiti gaýtadan işlemekden galan agyr galyndylary katalitik kreking usuly boýunça işleýän, ýokary hilli binýatlaýyn tehniki ýaglary öndürýän kuwwatlyklar şol desgalaryň hatarynda durýar. 

Nebiti gaýtadan işleýjileriň ýaşaýyş-durmuş şertlerini has-da gowulandyrmaga hem uly üns berilýär. Olaryň maşgalalary üçin ähli amatlyklary bolan döwrebap ýaşaýyş jaýlary gurlup ulanmaga berilýär. Saglyk nokatlary, suw howdanlary, türgenleşik zallary, futbol, basketbol meýdançalary bolan bedenterbiýe-sagaldyş toplumy zawodlar toplumynyň işgärleriniň hyzmatynda. Olar Gahryman Arkadagymyzyň beýik başlangyçlaryny mynasyp dowam etdirýän Arkadagly Serdarymyzyň taýsyz tagallalary bilen zawodlar toplumynda durmuşa geçirilýän uly özgertmeleriň ýokary hilli nebithimiýa önümleriniň öndürilişini ep-esli artdyrmaga ýardam edýändigine tüýs ýürekden buýsanýarlar.  

Toýmämmet REJEBOW,

žurnalist.