Döwlet Baştutanymyz täze atçylyk toplumynyň açylyşyna we baýramçylyk dabaralaryna gatnaşdy 

 Ahal welaýaty, 29-njy aprel (TDH). Şu günler ata Watanymyzyň ähli künjeginde Türkmen bedewiniň milli baýramy mynasybetli dabaralaryň gerimi barha giňeýär. Bu şanly sene her ýyl aprel aýynyň soňky ýekşenbesinde ýurdumyzda döwlet derejesinde giňden bellenilýär. Milli senenamamyzda mynasyp orun alan bu baýrama gabatlanyp, şu gün hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň gatnaşmagynda Ak bugdaý etrabynda harby we hukuk goraýjy edaralaryň atçylyk toplumynyň açylyşy, şeýle hem “Ýylyň iň owadan ahalteke bedewi” atly halkara gözellik bäsleşiginiň we döredijilik işgärleriniň arasynda geçirilen bäsleşigiň ýeňijilerini sylaglamak dabarasy boldy. 

Täze, döwrebap atçylyk toplumynyň açylmagy ýurdumyzyň Ýaragly Güýçleriniň maddy-enjamlaýyn binýadyny döwrebaplaşdyrmak hem-de kämilleşdirmek, harby gullukçylaryň gullugy, ýaşaýşy üçin mynasyp şertleri döretmek boýunça amala aşyrylýan yzygiderli çäreleriň üstünliklere beslenýändiginiň ýene-de bir subutnamasydyr. Watanymyzyň hemişelik Bitaraplyk hukuk derejesine esaslanýan hem-de diňe goranyş häsiýetine eýe bolan Harby doktrina laýyklykda, Milli goşunymyzyň goranyş ukybyny ýokarlandyrmak, onuň maddy-enjamlaýyn binýadyny pugtalandyrmak meseleleri Türkmenistanyň Ýaragly Güýçleriniň Belent Serkerdebaşysy Serdar Berdimuhamedowyň hemişe üns merkezinde saklanýar. 

Harby we hukuk goraýjy edaralar tarapyndan ahalteke bedewlerini ösdürip ýetişdirmek, gulluk üçin atlary taýýarlamak, sportuň atly görnüşlerini ösdürmek meselelerine aýratyn üns berilýär. Bu ugurda durmuşa geçirilýän işler täze taryhy eýýamda türkmen halkynyň şöhratly atşynaslyk ýörelgeleriniň mynasyp dowam etdirilmegine ýardam berýär. 

…Ir bilen döwlet Baştutanymyz Köpetdagyň ajaýyp künjekleriniň birinde ýerleşýän täze atçylyk toplumynyň açylyş dabarasynyň geçirilýän ýerine geldi. 

Bu ýerde ajaýyp baýramçylyk ýagdaýy emele geldi. Dabaranyň giň gerimi hem-de halkymyzyň ruhubelentligi, çäräniň ýokary döwlet derejesi milli däp-dessurlaryň aýdyň öwüşginleri, taryhy geçmişimiziň, häzirki döwrüň hem-de geljegiň umumy sazlaşygyny özünde jemleýär. 

Dabaranyň geçirilýän ýerine barýan ýoluň ugry boýunça gadymy türkmen obasynyň durmuş ýörelgelerini açyp görkezýän, baýramçylyk görnüşinde bezelen ak öýler oturdylypdyr. Bu ýerde zenanlar haly dokaýarlar, el işleriniň, keçe taýýarlamagyň usullaryny görkezýärler, erkek adamlar bolsa zergärçilik işlerini ýerine ýetirýärler, şol sanda ahalteke bedewleri üçin bezeg şaý-seplerini, gündelik ulanylýan atçylyk esbaplaryny taýýarlaýarlar, milli saz gurallarynyň ýasalyş usullaryny görkezýärler. Hut şu ýerde dutarlaryň owazy astynda bagşylar aýdym aýdýarlar. Gündogara mahsus baýramçylyk dabarasyny bu ýerde ýaňlanýan saz we şygryýet eserleri, milli oýunlar bezeýär, senetçi ussalaryň çeper işleri, umumy şadyýanlyk hem-de süýji tagamlaryň hödür edilmegi ajaýyp sazlaşygy, köpöwüşginli toý dabarasyny döredýär. 

Türkmen pälwanlarynyň — sportuň milli we häzirki zaman görnüşleriniň ussatlarynyň arasyndaky bäsleşikler köp sanly tomaşaçylaryň ünsüni özüne çekip, ählumumy baýramçylygyň aýrylmaz bölegine öwrülýär. Şeýle-de bu ýerde çapyksuwarlar behişdi bedewlere atlanyp, olara erk etmegiň dürli usullaryny görkezýärler. Bedewler çapyksuwarlaryň ähli görkezmelerini takyk ýerine ýetirip, dabara gatnaşyjylara atlaryň hereketlerini we gadamlaryny synlap, lezzet almaga mümkinçilik berýär. Ýelden ýüwrük bedewler tutuş taryhyň dowamynda halkymyzyň durmuşynda möhüm orny eýeläpdir, toý-baýramlaryň hem-de beýleki şanly wakalaryň bezegi bolupdyr. Bularyň ählisi Türkmenistanyň milli ýörelgelere ygrarlydygynyň özboluşly nyşanyna öwrülip, häzirki wagtda ýurdumyzyň okgunly ösýändiginiň, abadançylygyň ýoly bilen röwşen geljege tarap bedew bady bilen ynamly öňe barýandygynyň aýdyň beýanydyr. 

 ...Döwlet Baştutanymyzyň awtoulagy atçylyk toplumynyň baş girelgesiniň öňünde saklanýar. 

Ýurdumyzyň Ýaragly Güýçleriniň Belent Serkerdebaşysyna goranmak ministri, Döwlet howpsuzlyk geňeşiniň sekretary B.Gündogdyýew harby we hukuk goraýjy edaralaryň täze atçylyk toplumynyň açylyş dabarasyna taýýardygy barada hasabat berdi. 

Hormatly Prezidentimiz hasabaty kabul edip hem-de ýygnananlar bilen salamlaşyp, Içeri işler ministrliginiň harby gullukçylarynyň aýdym-saz toparlarynyň çykyşlaryny synlady. Olar taryhyň we häzirki döwrüň owazlaryny sazlaşdyrýan, ýurdumyzyň bedew badyna deňelýän okgunly ösüşini beýan edýän joşgunly aýdym-sazlary ýerine ýetirdiler. 

Bu ýerde hormatly Prezidentimizi Mejlisiň Başlygy, Hökümet agzalary, harby we hukuk goraýjy edaralaryň ýolbaşçylary, Ministrler Kabinetiniň ýanyndaky Ulag we kommunikasiýalar agentliginiň Baş direktory garşylaýarlar. Dabara gatnaşyjylaryň hatarynda ýurdumyzda işleýän daşary ýurtlaryň we halkara guramalaryň diplomatik wekilhanalarynyň ýolbaşçylary hem bar. 

 Soňra döwlet Baştutanymyza täze desgany açyp bermek haýyşy bilen ýüzlenildi. 

 Bu ýerde ýygnananlaryň joşgunly el çarpyşmalary astynda ýurdumyzyň Ýaragly Güýçleriniň Belent Serkerdebaşysynyň toý bagyny kesmegi bilen, dabara tolgundyryjy pursatlara beslendi. Hormatly Prezidentimiz täze atçylyk toplumynyň açylmagyna ak pata berýär. Harby gullukçylar ýurdumyzyň Ýaragly Güýçleriniň Belent Serkerdebaşysyna berk jan saglyk, bagtyýarlyk baradaky arzuwlaryny beýan edýärler. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow toplumyň çägi boýunça gidip barşyna Türkmenistanyň Döwlet çeperçilik akademiýasynyň talyplarynyň ýerine ýetiren işleriniň sergisini synlady. 

Ýaş suratkeşler öz eserlerinde ahalteke bedewleriniň ajaýyp keşplerini janlandyrypdyrlar, türkmen halkyna mahsus toý-dabaralary beýan edipdirler. Buýsançly bedewler çeperçilik eserlerinde hem-de sazlarda, suratkeşleriň öz işlerinde peýdalanýan demir we daş serişdelerinde, dürli görnüşdäki neşir taslamalarynda janlandyrylýar. Bu çeperçilik işlerinde bedewler tebigatyň kuwwatly we erkana jandary, ynsanyň wepaly hemrasy hökmünde görkezilýär. Munuň özi diňe bir bedewleriň gözelligine belent sarpa goýulýandygyny aňlatman, olara ählumumy söýginiň, köp asyrlaryň dowamynda nesilden-nesle geçip gelýän buýsanjyň beýanydyr. Ýaşlar milli döredijilik ýörelgelerini özleşdirmek bilen, olara täzeçe many-mazmun berýärler we şekillendiriş usullarynda täze garaýyşlary beýan edýärler. 

Tebigatyň hem-de ynsan zehininiň döreden täsin ahalteke bedewi zergärçilik sungatynda-da mynasyp beýanyny tapýar. Halkymyz bedewlere hemişe buýsanypdyr, gymmat bahaly metallardan hem-de daşlardan olar üçin bezeg esbaplaryny döredipdir, bezegler bilen baglanyşykly köp sanly däp-dessurlar emele gelipdir. Ahal welaýat häkimligi tarapyndan taýýarlanan sergi bölüminde bedew esbaplary hem-de bezeg şaý-sepleri görkezilýär, olar halk döredijiliginiň aýratynlyklary, ýerine ýetiriliş usullary bilen tapawutlanýar. Munuň özi halkymyzyň etnografik mirasynyň dürli öwüşginlerini hem-de baýlygyny görkezmäge mümkinçilik berýär. 

Soňra hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow bu ýerde sungat ussatlarynyň joşgun bilen ýerine ýetirýän aýdym-sazlaryny diňledi. 

 Döwlet Baştutanymyz toplumyň çäginde döredilen şertler bilen tanyşlygyň barşynda, ilki bilen, toplumyň atçylyk toparynyň binasyna baryp gördi. Bu ýerde esgerleriň amatly dynç almaklary üçin ähli zerur şertler döredilipdir. Munuň özi ýurdumyzyň harby we hukuk goraýjy edaralarynyň şahsy düzümleriniň ýokary derejeli gullugy üçin bolşy ýaly, olaryň göwnejaý dynç almagy bilen baglanyşykly meselelere hem örän jogapkärçilikli çemeleşilýändigini görkezýär. Ýurdumyzyň Ýaragly Güýçleriniň Belent Serkerdebaşysy esgerleriň okuw otaglarynyň biri bilen tanyşdy. Bu ýerde ýaş harby gullukçylaryň degişli ugur boýunça bilim almaklary, ýurdumyzyň durmuşynda bolup geçýän möhüm wakalar bilen tanyşmaklary hem-de olaryň syýasy taýdan düşünjeleriniň artdyrylmagy üçin zerur mümkinçilikler üpjün edilipdir. 

Soňra hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow toplumyň naharhanasynda bolup, onuň enjamlaşdyrylyşy, naharhananyň maddy-enjamlaýyn binýadynyň derejesi hem-de bu ýerde dürli milli tagamlary taýýarlamak üçin niýetlenen enjamlaryň özboluşly aýratynlyklary, naharhananyň üpjünçilik ýagdaýy bilen içgin gyzyklandy. 

Döwlet Baştutanymyz hojalyk düzümlerini döwrebaplaşdyrmagyň, düzümleýin desgalaryň gurluşygynyň barşyny, ýaş harby gullukçylarda zähmetsöýerlik, tertiplilik, tabşyrylan işe jogapkärçilikli çemeleşmek, jemgyýetde sagdyn durmuş ýörelgelerini berkarar etmek meselelerini hemişe üns merkezinde saklaýar. 

Soňra döwlet Baştutanymyz ýol ugruna harby we hukuk goraýjy edaralaryň dutarçylarynyň birleşen toparynyň, IIM-niň sazandalar toparynyň we Maýa Kulyýewa adyndaky Türkmen milli konserwatoriýasynyň bagşy-sazandalarynyň çykyşlaryny synlaýar. Dutar türkmen sungatynyň ylham joşgunydyr. Paýhasly pederlerimiziň zehininden binýat bolan bu meşhur milli saz guralynyň ýakymly owazy ene topragyň, halkymyzyň döredijilik zehininiň waspyna öwrülýär. 

Toplumy gurmak üçin bölünip berlen ýer böleginiň umumy meýdany 40 gektara deňdir. Onuň çäklerinde birnäçe desga, şol sanda edara we VIP binalary, açyk manež, höwür we çapuw atlara, taýlara ideg etmek üçin niýetlenen 500 at üçin athanalar, tehniki desgalar, çapuw ýodasy, 100 orunlyk tomaşaçylar münberi, awtoduralga we beýlekiler ýerleşdirilendir.  

Bedewleriň saglyk ýagdaýyna gözegçilik etmek üçin niýetlenen, ähli zerur enjamlar we döwrebap tehnologiýalar bilen üpjün edilen weterinar bejeriş binasy bar. Onda dürli bejeriş bölümleri göz öňünde tutulandyr. Bu ýerde taýlaryň we uly ýaşly bedewleriň saglyk ýagdaýyny bellenilen kadalara laýyk derejede saklamak üçin ähli zerur mümkinçilikler döredilipdir. Bölümde işleýän hünärmenler bu otagyň enjamlaşdyrylyşynyň ýokary halkara ülňülere doly laýyk gelýändigini aýdyp, munuň üçin hormatly Prezidentimize hoşallyk sözlerini beýan edýärler. 

Şeýle hem atçylyk toplumynyň düzüminde karantin binasy we atlary suwa düşürmek üçin howuz ýerleşdirilipdir. Bu işleriň kada laýyk ýerine ýetirilmegi özüniň oňyn netijesini berýär. Ýörite türgenleşik meýdançalary bedewleri çapyşyklara, päsgelçiliklerden geçmek we beýleki ýaryşlara taýýarlamak, taýlara tälim bermek, ata erk etmek tälimlerini kämilleşdirmek üçin niýetlenendir. Bu bolsa ýurdumyzda atçylyk sportunyň dürli görnüşleriniň ösdürilmegi we türkmen türgenleriniň halkara ýaryşlara işjeň gatnaşmaklary üçin giň mümkinçilikleri üpjün edýär. 

Ýaş taýlar barada aýdylanda, bu ýerde olar üçin has amatly şertler döredilendir. Her bir taý üçin aýratyn atýatak gurnaldy. Has irki ýaşdan başlap, olara ideg etmek üçin öňdebaryjy innowasion usullar, ýöriteleşdirilen enjamlar ulanylypdyr. Her bir aty iýmitlendirmek üçin gije-gündiziň dowamynda saman, süle, arpa, ýorunja hem-de witamin, mineral goşundylar göz öňünde tutulýar. Toplumda ideg edilýän bedewleri bökdençsiz iýmitlendirmek maksady bilen, iým saklamak üçin ýörite ammarlar gurlupdyr. 

Toplumyň durmuş üpjünçilik ulgamy degişli inženerçilik-tehniki düzümleri öz içine alýar. Täze atçylyk toplumy döwrüň ýokary talaplaryna doly laýyk gelýär we bedewleri ýetişdirmek, olara tälim bermek, çapyşyklara taýýarlamak üçin ähli zerur enjamlar bilen üpjün edilendir. 

Türkmen tebigatynyň bu künjeginiň tämiz dag howasy hem-de tebigy-howa aýratynlyklary, giň çemenzarlyklar bedewlere we taýlara göwnejaý ideg etmek üçin amatly şertleri emele getirýär. Döwlet Baştutanymyzyň belleýşi ýaly, behişdi bedewlere talabalaýyk ideg etmek, olary seýislemek we tälim bermek, sport ýaryşlaryna taýýarlamak işleriniň milli ýörelgeler bilen häzirki döwrüň öňdebaryjy tejribeleriniň utgaşmagynda alnyp barylmagy wajypdyr. Munuň özi şan-şöhraty dünýä dolan ahalteke bedewleriniň şöhratynyň mundan beýläk-de belende göterilmegine, olaryň ýyndamlyk, çeýelik, çydamlylyk ýaly häsiýetlerini has-da kämilleşdirmäge ýardam berer. 

Ahalteke bedewleriniň ýyndamlygy ýel bilen deňeşdirilýär. Olar şeýle gujurlydygyna garamazdan, çapýan wagtlary ýagtylykdan, oduň we howanyň güýjünden gujur alyp, ýeriň üstünden uçýan ýaly görünýärler. Şol sebäpli-de olary “ganatly bedewler” diýip atlandyrýarlar. Türkmen halk döredijiliginde bedewleriň ganatly görnüşde beýan edilmegi hem hut şuny aňladýar. Olaryň şeýle keşbi dessanlarda, rowaýatlarda, nakyllarda beýan edilýär. Häzirki wagtda bolsa Türkmenistanyň ösüşini bedew bady bilen deňeýärler. Biziň halkymyz hormatly Prezidentimiziň baştutanlygynda beýik işleri amala aşyrmak bilen, ýagty geljege tarap ynamly öňe barýar.  

Arkadagly Serdarymyz açyk maneže bardy. Bu ýerde “Galkynyş” milli at üstündäki oýunlar topary bedewe erk etmegiň dürli tilsimlerini görkezdi.  

 Gahryman Arkadagymyzyň başlangyjy bilen döredilen “Galkynyş” milli at üstündäki oýunlar topary dünýäniň çar künjeginde geçirilýän abraýly ýaryşlara, bäsleşiklere we halkara sirk festiwallaryna gatnaşyp, baýrakly orunlara mynasyp boldy. Milli toparyň gazanýan ýeňşiniň hormatyna ýurdumyzyň ýaşyl baýdagy belende galdyrylýar. Munuň özi dünýäde ahalteke bedewleriniň halkara abraýynyň barha belende göterilýändigini görkezýär. 

Häzirki döwürde ýurdumyzda atçylyk sportunyň we milli atçylyk sirkiniň hemmetaraplaýyn ösdürilmegi bilen baglanyşykly meselelere döwlet derejesinde ähmiýet berilýär. Bu bolsa atçylyk sportunyň ösüşiň täze derejesine çykmagyna giň ýol açýar. Mynasyp bolnan kuboklar, gazanylan medallar we diplomlar bu toparyň agzalarynyň milli atçylyk sportuny ösdürmek ugrunda hemmetaraplaýyn tagalla edýändiklerini görkezýär. Munuň özi ahalteke bedewleriniň atçylyk sportunyň dürli görnüşleri boýunça dünýä ýüzündäki şöhratynyň belende galýandygynyň nobatdaky beýanydyr. 

Çykyşyň maksatnamasyna laýyklykda, bedewler milli sazlar bilen utgaşýan tanslary ýerine ýetirdiler. Olara erk edýän çapyksuwarlar bar güýji bilen çapyp barýan bedewiň astyndan geçip, ýene-de eýere atlanyp, ussatlyklaryny görkezdiler. Asmandan inen ýaly, altyn öwüşginli bedewler çapyksuwarlaryň başarjaň erk etmeginde çylşyrymly, täsin tilsimleri görkezýärler. Şunuň ýaly atçylyk sport görnüşleri tomaşaçylarda uly joşgun döredýär. Bu gezek hem köpöwüşginli tomaşa olary haýran galdyrdy.  

Şeýle joşgunly tomaşa ata Watanyň azatlygyny we erkinligini goran gaýduwsyz esgerleriň, edermen zenanlaryň hem-de türkmen halkynyň taryhyna öçmejek sahypalary ýazan meşhur serkerdeleriň hemrasy bolan ahalteke bedewleriniň keşbini gaýtadan dikeldýär. Türkmenistanyň häzirki döwürdäki okgunly ösüşi milli taryhy tejribä daýanýar. Ol biziň üçin häzirki wagtda güýç-kuwwat we ylham çeşmesi bolup hyzmat edýän, täze ýeňişlere ruhlandyrýan ata-babalarymyzyň mirasyndan gözbaş alýar. 

Häzirki döwürde bedew Watanymyzyň gazanýan ägirt uly üstünlikleriniň aýdyň nyşanyna öwrüldi. Ahalteke tohumly bedewleri gorap saklamak hem-de olaryň dünýädäki şöhratyny artdyrmak boýunça türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gahryman Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedow ägirt uly işleri durmuşa geçirdi. Arkadagly Serdarymyz Gahryman Arkadagymyzyň bu asylly başlangyçlaryny mynasyp dowam etdirmek bilen, behişdi bedewlere belent sarpa goýýar, milli atşynaslyk pudagyny täze belentliklere çykarýar, ýurdumyzda bu pudagyň düzümlerini döwrebaplaşdyrmak, halkara hyzmatdaşlygy işjeňleşdirmek, sportuň atly görnüşlerini hem-de milli atşynaslyk ýörelgelerini wagyz etmek boýunça giň gerimli işleri amala aşyrýar. 

Pudagyň ösüşine goşmaça depgin bermek, at çapyşyklarynda hem-de atçylyk sportunyň dürli görnüşleri, hususan-da, konkur we at üstündäki milli oýunlar boýunça üstünlikli çykyş etmek maksady bilen, türgenleriň taýýarlanylmagyna ägirt uly üns berilýär. Ahalteke bedewlerini ösdürip ýetişdirmek boýunça ýurdumyzyň hem-de daşary ýurtly atşynaslaryň asylly işlerine mynasyp baha berilýär. Olara “Türkmenistanyň at gazanan atşynasy”, “Türkmenistanyň ussat halypa çapyksuwary”, “Türkmenistanyň halk atşynasy” we “Türkmenistanyň ussat halypa seýsi” diýen hormatly atlar dakylýar. 

Köpöwüşginli, joşgunly tomaşa tamamlanandan soňra, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow toplumyň binasyna gelýär hem-de özi üçin bellenen ýere geçýär. 

Dabarany alypbaryjy ähli türkmen halkynyň adyndan hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowa we türkmen halkynyň Milli Lideri Gurbanguly Berdimuhamedowa Watanymyzyň abadançylygy ugrunda alyp barýan köpugurly zähmeti üçin tüýs ýürekden hoşallyk sözlerini aýdyp, ýurdumyzda giňden bellenilýän Türkmen bedewiniň milli baýramy bilen tüýs ýürekden gutlady. 

Türkmen halkynyň aýratyn buýsanjy hem-de bahasyna ýetip bolmajak milli mirasy bolan, ýurdumyzyň Döwlet tugrasyny bezeýän ahalteke bedewi häzirki wagtda Garaşsyz, Bitarap Watanymyzyň hakyky nyşanyna, ýurdumyzyň dünýäniň ähli döwletleri bilen parahatçylykly gatnaşyklara, dost-doganlyk ýörelgelerine ygrarlydygynyň alamatyna öwrüldi. Giň gerimli özgertmeler döwründe şan-şöhraty dünýä dolan behişdi bedewleriň müňýyllyklara uzaýan taryhynda şanly wakalara, ýeňişlere beslenýän täze sahypa açylýar. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň ähli asylly başlangyçlary hem-de atçylyk pudagynyň ösdürilmegine, arassa ganly ahalteke tohum bedewleriniň goralyp saklanmagyna we olaryň baş sanynyň artdyrylmagyna, dünýäde giňden wasp edilmegine gönükdirilen tagallalary ählihalk goldawyna eýe bolýar. Şu gezekki dabaralar hem munuň nobatdaky subutnamasyna öwrüldi. Onuň çäklerinde ýurdumyzyň ähli atşynaslarynyň adyndan olaryň zähmetine bildirilýän hormat-sarpa üçin hoşallygyň nyşany hökmünde, şeýle hem Türkmen bedewiniň milli baýramy mynasybetli hormatly Prezidentimize naýbaşy ahalteke bedewleri sowgat berildi. 

 Dabarany alypbaryjy döwlet Baştutanymyzdan toplumyň merkezi binasynyň öňündäki meýdança gelmegini haýyş edýär. 

Ýurdumyzyň her welaýatyndan hem-de paýtagtymyzdan bedewler yzly-yzyna meýdança çykarylýar. Şol bir wagtda, welaýatlaryň we Aşgabat şäheriniň häkimleri, ýaşulular we ýaş nesliň wekilleri-de meýdança çykýarlar. Goşgy setirleri, tüýs ýürekden hoşallyk sözleri hem-de hoşniýetli arzuwlar aýdylýar. Ajaýyp ahalteke bedewleri meýdança çykarylyp, olar barada maglumatlar berilýär hem-de dabaraly ýagdaýda pasportlar gowşurylýar. 

Ahal welaýatynyň ilatynyň adyndan döwlet Baştutanymyza Kärizek, Balkan welaýatyndan Bagtyýarlyk, Daşoguz welaýatyndan Aýdyňýol, Lebap welaýatyndan Keramat, Mary welaýatyndan Akhowdan, Aşgabat şäherinden Şöhratly atly bedewler sowgat berilýär. Şeýle hem Gaýduwsyz atly bedew harby we hukuk goraýjy edaralaryň adyndan sowgat hökmünde gowşuryldy. 

Ýurdumyzyň ähli atşynaslarynyň adyndan döwlet Baştutanymyz Serdar Berdimuhamedowa 2020-nji ýylda doglan, Skak diýen meşhur bedewiň nesil ugruna degişli we Galkasen hem-de Bagtygül atly bedewleriň nesli bolan ajaýyp Akganat atly bedew sowgat berildi. 

Hormatly Prezidentimiz dabaralara gatnaşýan welaýatlaryň hormatly ýaşulularyna, behişdi bedewleriň şöhratly taryhynyň mynasyp dowam etdirilmegine uly goşant goşýan ähli atşynaslara tüýs ýürekden minnetdarlyk bildirdi. 

Asylly däbe görä, döwlet Baştutanymyz ynsan bilen bedewiň arasynda dostlukly gatnaşyklaryň başlanýandygynyň we gorag nyşany hökmünde Akganat atly bedewiň boýnuna käbesi Ogulgerek ejäniň ören alajasyny dakdy. Munuň özi asyrlar aşyp gelýän ýagşy dessurlaryň Arkadagly Serdarymyzyň tagallasy bilen mynasyp dowam etdirilýändiginiň beýanyna öwrüldi. 

Soňra döwlet Baştutanymyz atçylyk toplumynyň binasynyň ikinji gatyna galýar we bu ýerden Goranmak ministrliginiň, Içeri işler ministrliginiň, Döwlet serhet gullugynyň atly toparlarynyň dabaraly ýörişini synlaýar. 

Soňra täze atçylyk toplumynyň açylmagy mynasybetli çapuw ýodalarynda ýurdumyzyň harby we hukuk goraýjy edaralarynyň halypa çapyksuwarlarynyň arasynda ýaryşlar geçirildi. 

Atçylyk sportunyň bu örän gyzykly görnüşi türkmenleriň arasynda däbe öwrülen, ahalteke bedewleriniň uly artykmaçlyklarynyň birini — çalasynlyklaryny synagdan geçirmegiň hem-de ösdürmegiň gadymdan gelýär usulydyr. Munuň özi bedewleriň bu tohumynyň abraý-mertebesini, olaryň esasy tohum we nesil ugurlaryny kesgitleýär, at çapyşyklarynyň ýeňijileri bolan iň ýyndam bedewler bu ýörelgeleri mynasyp dowam etdirijilerdir. 

Tejribeli ussat çapyksuwarlaryň gatnaşmagynda geçirilýän bäsleşiklere tomaşa etmek aýratyn gyzyklydyr. Sebäbi toplan tejribe-bilimleri, ukyp-başarnyklary olaryň ýeňiş gazanmak ugrunda deň mümkinçilikleriniň bardygyny görkezýär. Şunda tejribeli çapyksuwarlar-da, ýaşlar ýaly, batyrgaýlyk we çalasynlyk görkezýärler. Şu günki bäsleşikler türkmen bedewleriniň örän çydamlydygyna hem-de ýyndamdygyna ýene bir gezek göz ýetirmäge mümkinçilik berdi. Munuň özi ýurdumyzyň seýisleriniň tutanýerli işleriniň, çapyksuwarlaryň ussatlygynyň netijesidir. Sebäbi bar güýji bilen okgunly çapyp barýan bedewe, esasan-da, bäsdeşler güýçli bolanda, erk etmek ýeňil iş däldir. 

Soňra dabarany alypbaryjy “Ýylyň iň owadan ahalteke bedewi” atly halkara gözellik bäsleşiginiň jemleýji tapgyrynyň başlanandygyny yglan edýär. Beden gurluşy boýunça iň owadan bedewleriň şunuň ýaly bäsleşikleri baýramçylyk dabarasyna aýratyn estetiki görnüş berýär. Bedewler gözüňi gamaşdyrýan köpöwüşginli gözelligi bilen sportuň bu görnüşine sarpa goýýanlary hem-de hünärmenleri haýran galdyrýarlar. Iň gowy bedewi saýlamak dessury türkmenlerde gadymdan gelýän ýörelgedir. Biziň halkymyz diňe bir olaryň ýyndamlygyna, çydamlylygyna, güýjüne hem-de söweşjeň sypatlaryna sarpa goýmak bilen çäklenmän, gylygyna, daşky keşbine-de uly üns berýärler. Türkmen halkynyň atşynaslyk ýörelgeleriniň ösdürilmeginiň höweslendirilmegine gönükdirilen bu bäsleşik naýbaşy bedewleri ösdürip ýetişdirmegiň usulyýetleriniň kämilleşdirilmegine kuwwatly itergi berýär. 

 Bäsleşigiň deslapky tapgyrlarynda saýlanyp alnan iň gowy ahalteke bedewleriniň 10-sy syn ediş meýdançasyna çykarylýar. 

Emin agzalary hem-de tomaşaçylar her bir bedew baradaky maglumatlar — ady, ýaşy, nesil ugry, olaryň eýeleri bilen tanyşdyrylýar. Bäsleşigiň jemleýji tapgyryna çykan bedewleriň ählisi şöhratly nesil ugurlaryna degişli bolup, ol ýa-da beýleki tohum ugruny dowam etdirijilerdir. Şunda behişdi bedewlere sarpa goýýanlaryň köp sanlysy arassa ganly ahalteke bedewlerini ösdürip ýetişdirmekde esasy nesil ugurlarynyň binýadyny goýan şöhratly bedewleriň häzirki nesilleriniň täsin gözelligine baha bermäge mümkinçilik aldylar. Bedewler seýkin gadamy bilen özleriniň daşky keşplerini hem-de alan tälimlerini açyp görkezýärler. Her bir adamyň gözellik barada öz garaýşy bolsa-da, ahalteke bedewi babatda olaryň ajaýyplyklaryny synlap, haýran galmaýan adamy tapmak aňsat däldir. 

Asyrlaryň we müňýyllyklaryň dowamynda ady rowaýata öwrülen bedewler barada ençeme eserler döredildi, öwgüli sözler aýdyldy. Türkmenler bolsa öz wepaly hemrasy bolan bedewlere ynsan häsiýetlerini berip, olaryň keşbinde diňe bir tebigy çalasynlygy däl, asyllylygy, ýürekdeşligi, duýgudaşlygy, akyl-paýhasy hem gördüler. Bu barada türkmen halkynyň Milli Lideri Gurbanguly Berdimuhamedow öz eserlerinde doly beýan etdi. Halk hakydasynda bedew ynsan pikiriniň çeýeligini, ruhy erkinligi hem-de döwrüň gadamyny alamatlandyrýar. 

Şol sebäpli-de, hakyky göwher üçin mynasyp, owadan gap ýasalyşy ýaly, bedewler üçinem altyndan we kümüşden döredilen şaý-sep bezegleri milli zergärçilik sungatynyň aýratyn ugruna öwrüldi. Ilkibaşda bedewler tomaşaçylaryň öňünde tebigy görnüşinde görkezildi. Soňra olary iň zehinli ussat zergärleriň taýýarlan toý lybaslarynda syn ediş meýdançasyna çykardylar. 

 Bäsleşigiň jemlerini jemlemek hem-de eminler toparynyň çözgüdini yglan etmek pursady ýetip geldi. 

“2023-nji ýylyň iň owadan ahalteke bedewi” diýlip Türkmenistanyň Prezidentiniň Ahalteke atçylyk toplumyna degişli, şöhratly Gyrsakaryň nesil ugrundan we Garaşsyz hem-de Sülgün atly bedewleriň nesli bolan, 2015-nji ýylda doglan ajaýyp Goşasakar atly bedew ykrar edildi. Onuň seýsine hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň adyndan baş baýrak — “Toyota Fortuner SR-5” kysymly awtoulagyň açary, göçme kubok we diplom dabaraly ýagdaýda gowşuryldy. 

 Bedewiň seýsi hormatly Prezidentimize gymmatly sylag hem-de behişdi bedewleriň ösdürilip ýetişdirilmegine berýän ägirt uly ünsi üçin tüýs ýürekden hoşallyk bildirdi. Ol türkmen atşynaslarynyň geljekde-de bu ugurdaky işleri mynasyp dowam etdirjekdiklerine ynandyryp, döwlet Baştutanymyza berk jan saglyk, alyp barýan işlerinde uly üstünlikleri arzuw etdi. 

Soňra şekillendiriş we amaly-haşam sungaty eserlerinde, neşir önümlerinde, fotosuratlarda hem-de teleýaýlymlarda türkmen bedewiniň keşbini çeper beýan etmek boýunça suratkeşleriň, heýkeltaraşlaryň, halyçylaryň, zergärleriň, fotosuratçylaryň, neşirýat işgärleriniň, dizaýnerleriň, teleoperatorlaryň arasynda geçirilen döredijilik bäsleşiginiň ýeňijileri yglan edildi. Bu bäsleşigiň baş maksady ajaýyp we akylly bedewiň türkmen halkynyň durmuşynda eýeleýän ornuny açyp görkezmekden ybaratdyr. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň adyndan baş baýraklar şu ýeňijilere — Türkmenistanyň halk suratkeşi Ada Gutlyýewe “Berkarar we Bagtyýar” atly haly eseri, Türkmenistanyň Döwlet çeperçilik akademiýasynyň amaly-haşam sungaty kafedrasynyň mugallymy Şirin Gylyjowa “At şaý-sep toplumy” atly eseri, Türkmenistanyň Döwlet çeperçilik akademiýasynyň amaly-haşam sungaty kafedrasynyň mugallymy Zakirjan Babaýewe “Şan-şöhrat getiren türkmen bedewi” atly nakgaş eseri, Türkmenistanyň Döwlet çeperçilik akademiýasynyň heýkeltaraşlyk kafedrasynyň 4-nji ýyl talyby Kerim Soltanowa “Behişdi bedew” atly heýkel eseri, Türkmen döwlet neşirýat gullugynyň Metbugat merkeziniň çapdan öňinçä işleri ýerine ýetirýän sehiniň kompýuter operatory Merdan Kyýasowa “Türkmen bedewleri” atly fotoişi, Türkmenistanyň Telewideniýe, radiogepleşikler we kinematografiýa baradaky döwlet komitetiniň “Türkmen owazy” teleradioýaýlymynyň teleoperatorlar toparynyň üçünji derejeli teleoperatory Muhammetgeldi Gulowa “Bedewler” atly wideoşekili üçin “Tolkun” nyşanly telewizorlar we degişli diplomlar gowşuryldy. 

Olaryň her biri bedewiň aýratyn täsin keşbini döretdiler. Eserlerde Zemin bilen asmanyň sazlaşygy ýaly, hakykat bilen hyýalbentlik utgaşsa-da, olaryň ählisinde ahalteke bedewlerine halkymyzyň çäksiz söýgüsi beýan edilýär. 

Dabara gatnaşyjylar gutlag sözlerinde şu günki dabaranyň Gahryman Arkadagymyzyň parasatly ýolbaşçylygynda başlanan asylly işleri Arkadagly Serdarymyzyň üstünlikli dowam etdirýändiginiň netijesidigini bellediler. Bäsleşigiň ýeňijileri özleriniň döredijilik işlerine ýokary baha berendigi üçin hormatly Prezidentimize tüýs ýürekden hoşallyk bildirip, ýelden ýüwrük bedewleriň ajaýyp keşbini öz işlerinde açyp görkezmek bilen, olaryň dünýä şöhratyny has-da belende götermek ugrunda ukyp-başarnyklaryny gaýgyrmajakdyklaryna ynandyrdylar. 

Meşhur estrada aýdymçylarynyň, ýaş ýerine ýetirijileriň, tans toparlarynyň joşgunly çykyşlary dabara özboluşly baýramçylyk öwüşginini çaýdy. Çykyşlarda Watanymyz hakdaky aýdymlara aýratyn orun berildi. Olarda Gahryman Arkadagymyzyň başyny başlan we Arkadagly Serdarymyz tarapyndan üstünlikli dowam etdirilýän asylly işler öz beýanyny tapdy. Halk aýdymlarynda we häzirki zaman estrada çykyşlarynda halkymyzyň milli buýsanjyna öwrülen ajaýyp ahalteke bedewleriniň, türkmen tebigatynyň gözelliginiň waspy ýetirildi. Artistler özleriniň sungaty bilen adamlarda ýatdan çykmajak täsirleri galdyrdy. 

Soňra hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň adyndan harby we hukuk goraýjy düzümleriň halypa çapyksuwarlarynyň arasynda geçirilen baýramçylyk bäsleşikleriniň ýeňijisine baş baýrak gowşuryldy. Bäsleşikde ýurdumyzyň Içeri işler ministrligine degişli Keýmirkör we Aýgül atly bedewleriň nesli bolan Kömek atly dor bedew ýeňiji boldy. Ýeňiş gazanan halypa çapyksuwar Ý.Nazarmyradowa “Toyota Сamry” kysymly awtoulagyň açary gowşuryldy. 

 Şeýle hem döwlet Baştutanymyz harby we hukuk goraýjy edaralaryň atçylyk toplumynyň açylmagy mynasybetli goranmak ministrine sowgat hökmünde awtoulaglaryň açarlaryny gowşurdy hem-de her bir harby gullukçynyň Watanymyza hem-de harby kasama wepalylygyň belent nusgasyny görkezip, öz üstlerine ýüklenen jogapkärli borjy mynasyp berjaý etmek üçin gujur-gaýratyny, bilimlerini we başarnyklaryny gaýgyrmajakdyklaryna berk ynam bildirdi. 

Dabara gatnaşyjylar Türkmenistanyň Prezidenti, ýurdumyzyň Ýaragly Güýçleriniň Belent Serkerdebaşysy goşun generaly Serdar Berdimuhamedowa tüýs ýürekden hoşallyk sözlerini beýan edip, geljekde-de merdana türkmen esgerleriniň şöhratly däplerini mynasyp dowam etjekdiklerine, özleriniň söweşjeň taýýarlyklaryny yzygiderli ýokarlandyrjakdyklaryna ynandyrdylar. 

 Ýygnananlar hormatly Prezidentimizi Türkmen bedewiniň milli baýramy bilen gutlap, berk jan saglyk, ýurdumyzy hemmetaraplaýyn ösdürmek, halkymyzyň bagtyýar durmuşyny üpjün etmek ugrunda alyp barýan asylly işlerinde mundan beýläk-de uly üstünlikleri arzuw etdiler. 

Döwlet Baştutanymyz gutlaglar hem-de hoşniýetli arzuwlar üçin minnetdarlyk bildirip, halkymyzyň bahasyna ýetip bolmajak mirasy bolan ahalteke bedewleriniň şan-şöhratyny mundan beýläk-de giňden wagyz etmegiň möhümdigini nygtady we bu ugurda öňde goýlan wezipeleri çözmegiň zerurdygyny belläp, ýygnananlara işlerinde üstünlikleri arzuw etdi. 

Sylaglary gowşurmak dabarasy tamamlanandan soňra, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow dabara gatnaşyjylar bilen hoşlaşyp, bu ýerden ugrady.

Ahal welaýaty, 30-njy aprel (TDH). Şu gün ýurdumyzda Türkmen bedewiniň milli baýramy mynasybetli giň gerimli dabaralar geçirildi. Şanly senäniň hormatyna Halkara ahalteke atçylyk sport toplumynda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň gatnaşmagynda esasy baýramçylyk çäreleri ýaýbaňlandyryldy. 

Täze taryhy eýýamda döwürleriň we nesilleriň mizemez arabaglanyşygyny özünde jemleýän ganatly bedewler tutuş adamzadyň medeni mirasyna ägirt uly goşant goşan türkmen halkynyň döredijilikli zehininiň aýdyň miwesidir. 

Dabaranyň geçirilýän ýerinde Türkmenistanyň Mejlisiniň Başlygy, Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasarlary, harby we hukuk goraýjy edaralaryň ýolbaşçylary, daşary ýurtlaryň we halkara guramalaryň Türkmenistanda işleýän diplomatik wekilhanalarynyň, köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň wekilleri ýygnandylar. 

 Diňe bir at çapyşyklarynyň geçirilýän ýeri däl, eýsem, atçylyk sportunyň dürli görnüşlerini wagyz etmekde we ösdürmekde möhüm merkez hökmünde-de ykrar edilen toplumyň tutuş çäginde köpöwüşginli baýramçylyk dabaralary ýaýbaňlandyryldy. 

Ýurdumyzyň ähli welaýatlaryna we paýtagtymyza degişli bölümlerde görkezilýän gymmatlyklar her sebitiň özboluşly aýratynlygyna mahsus öwüşgine beslenýär. Şeýle hem bu ýerde döredijilik mekdepleriniň ýöriteleşdirilen ugruna degişli gymmatlyklary görmek bolýar. Aşgabat şäherine degişli bölümde küýzegärlik sungatynyň nusgalary, gobelenler, bedewleriň bezeg şaýlary, zergärçilik önümleri görkezilýär. Mundan başga-da, bölümiň ýanynda milli saz gurallarynyň ýakymly owazlary ýaňlanýar. 

Ahal welaýatynyň bölüminde ussat zergärler tomaşaçylaryň öňünde ajaýyp zergärçilik işlerini ýerine ýetirýärler. Aýratyn-da, atlaryň bezeg şaýlarynyň nepisligi görenleri haýran galdyrýar. Balkan welaýatyndan gelen wekiller bolsa düýelere dakylýan bezegleriň görnüşlerini görkezýärler. Şeýle hem bu ýerde özboluşly görnüşde bezelen suw kädileri, agaçdan taýýarlanan birnäçe şekiller goýlupdyr. Ýerine ýetirilen gazallar bilen utgaşan gymmatlyklar tomaşaçylarda ýatdan çykmajak täsirleri galdyrdy. 

Daşoguz welaýatyna degişli bölümde milli saz gurallarynyň görnüşleri, arassa deriden taýýarlanan önümler bar. Bu ýerde dutar ussasy täsin senediň ýasalyş aýratynlyklaryny görkezýär. Dessançy bagşylaryň çykyşlary serginiň ähmiýetini artdyrýar. Lebap welaýatynyň wekilleriniň bölüminde dürli görnüşli zähmet gurallary, ululy-kiçili, özboluşly nagyşlary bolan kilimler möhüm orny eýeleýär. Zenanlaryň ýakymly owazlary olaryň el işleri bilen bir bitewi sazlaşygy emele getirýär. 

Mary welaýatynyň wekilleri bolsa ýüpek matalarynyň dürli görnüşlerini, dokma önümlerini, gündelik durmuşda ulanylýan serişdeleri görkezýärler. Dutaryň we gargy tüýdügiň hoş owazyny diňläp, zenanlar el işlerini ýerine ýetirýärler. Heýkeltaraşlaryň, ussat halyçylaryň, suratkeşleriň we beýleki döredijilik işgärleriniň Türkmen bedewiniň milli baýramy mynasybetli döwlet derejesinde geçirilen bäsleşige hödürlän işleriniň sergisi has-da köp adamly boldy. Bu gymmatlyklar dabara gatnaşyjylarda ýatdan çykmajak täsirleri galdyrdy. 

Bu ýerde degişli ugurlar boýunça bilim alýan we ussat halypalaryň tejribesini netijeli özleşdirýän ýaşlaryň döreden şekilleri, sungat eserleri hem görkezildi. Munuň özi ýurdumyzda sungat älemine gadam basýan ýaşlaryň döredijilik ukyplaryny açyp görkezmekleri üçin döwlet derejesinde mümkinçilikleriň döredilýändiginiň aýdyň beýanydyr. 

Sport çykyşlary, aýratyn-da, pälwanlaryň tutluşyklary bu ýerde guralýan dabaralaryň baýramçylyk şowhunyny has-da belende göterdi. Göreşiň tälimlerini ussatlyk bilen ele alan pälwanlaryň ýeňşi dabara gatnaşýanlarda uly joşgun döretdi. Ýeňiji bolan pälwanlar degişli baýraklara mynasyp boldular. 

Sergide görkezilýän önümleri we beýleki gymmatlyklary synlap, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow toplumyň baş binasynyň ýanyna geldi. Bu ýerde döwlet Baştutanymyzy ýurdumyzyň meşhur estrada aýdymçylary, tans toparlary joşgunly çykyşlary bilen garşyladylar. Belent ruha beslenen aýdym-sazly çykyşlar köp sanly tomaşaçylaryň gatnaşmagynda geçirilýän dabaranyň derejesini we ähmiýetini belende göterdi. 

Häzirki döwürde bedewleriň ýurdumyzyň taryhy ösüşiniň kuwwatyny we ägirt uly üstünliklerini özünde jemleýän özboluşly gymmatlyga öwrülendigini bellemek gerek. Halk seçgiçileri we ussat seýisler ahalteke atlarynyň arassa ganlylygyny saklamak bilen, halkymyzyň milli buýsanjyna öwrülen bedewleri ösdürip ýetişdirmegiň iň gowy däplerini nesilden-nesle geçirip gelipdirler. Şunda at seýislemegiň milli mekdebiniň bedewleri terbiýelemek däbini ösdürmeginiň möhüm aýratynlygydygyny bellemek gerek. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow bedewler baradaky aladany, ahalteke bedewleriniň baş sanyny artdyrmak, olaryň dünýä ýüzündäki şöhratyny belende götermek hem-de milli atşynaslyk däplerini häzirki zaman tejribeleri bilen utgaşdyrmak ýörelgelerini döwlet syýasatynyň möhüm ugry hökmünde kesgitledi. Bedew yhlasly zähmetiň netijesidir. Onuň gözelligi, çeýeligi, ýyndamlygy buýsandyryjy ýagdaýdyr. Munuň özi egsilmez güýjüň, tejribäniň, zehiniň we bedewlere bolan söýginiň aýdyň beýanydyr. Türkmen halky halal zähmetiň gadyryny bilýär. Ahalteke bedewleri bolsa yhlasly zähmetiň beren miwesidir. Bedewler toý-baýramlaryň şowhunyny has-da artdyrýar. 

Halkymyzyň milli buýsanjy bolan bedewleriň şanyna döwlet derejesinde uly toý tutulýar. Onuň esasy bezegi bolsa gyzykly geçýän at çapyşyklarydyr. 

 Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow toplumyň münberinde özi üçin niýetlenen ýere geçip oturdy. 

Bu ýere ýygnananlar döwlet Baştutanymyzy uly ruhubelentlik bilen garşyladylar. Hemmeleri ajaýyp baýramçylyk bilen gutlap, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow toplumyň çägine bardy. Bu ýerde ýurdumyzyň dürli künjeginden senetçileriň, suratkeşleriň we halyçylaryň döreden eserlerinden ybarat bolan sergi ýaýbaňlandyryldy. 

Artistler döwlet Baştutanymyzy behişdi bedewlere bagyşlanan aýdym-sazlary bilen garşyladylar. Amaly-haşam sungatynyň eserlerinden düzülen sergi meýdançasynda baýramçylyk äheňinde bezelen ak öýler gurnaldy. Nurana öýleriň öňünde ýerleşdirilen sekilerde gelin-gyzlar ussatlyk bilen el işlerini ýerine ýetirýärler. Bu görnüşler bagşy-sazandalaryň joşgunly aýdym-sazlary bilen utgaşyp, dabaralaryň baýramçylyk ruhuny belende göterýär. 

 Dabarany alypbaryjy bu gezekki möwsümiň abraýly bäsleşikleriniň — baýramçylyk at çapyşyklarynyň başlanýandygyny yglan etdi. Badalga berilmegi bilen, ýelden ýüwrük bedewler öňe tarap okduryldylar. Olar tizligini barha artdyryp, tomaşaçylaryň guwanjyna öwrüldiler. 

Asyrlaryň dowamynda nesilden-nesle geçirilip gelinýän bu asylly ýörelge häzirki sanly tehnologiýalar zamanasynda hem öz ähmiýetini ýitirmeýär. Munuň özi ýaşlaryň halkymyzyň taryhy ykbalynyň möhüm bölegine öwrülen bedewlere bolan söýgüsiniň artmagynda aýratyn ähmiýetlidir. Döwlet Baştutanymyzyň ahalteke bedewleriniň dünýä ýüzünde wagyz edilmegi we atçylyk pudagynyň ösdürilmegi ugrunda edýän yzygiderli tagallasy hemmeler, aýratyn-da, ýaşlar üçin nusgalyk mekdepdir. 

At çapyşyklary Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe, ozalkylary ýaly, örän gyzykly hem-de özüne çekiji tomaşalaryň biri bolup durýar. Münberlerde oturan adamlar, tele we fotožurnalistler iki sagatdan gowrak dowam eden at çapyşyklarynyň her bir pursadyny synlap, olary surata düşürdiler. At çapyşyklary aýdym-sazly çykyşlar bilen utgaşdy. Bagşylaryň hoş owazlary ganatly bedewleriň waspyny ýetirip, halkymyzyň milli buýsanjynyň senasy bolup ýaňlandy. 

 Dürli aralyklara baýramçylyk çapyşyklarynyň ýedisi geçirildi. Olara baýramçylyk mynasybetli ýokary derejede seýislenen we seçilip alnan bedewler gatnaşdyryldy. 

Birinji çapyşyk ýurdumyzyň maliýe we ykdysadyýet toplumynyň “Polatly” baýragyny almak ugrunda 1 müň 600 metr aralyk boýunça geçirildi. Onda Türkmenistanyň Prezidentiniň Ahalteke atçylyk toplumyna degişli Ýadygär atly bedew birinji geldi. Ony M.Kiçigulow çapdy. 

Ikinji çapyşygyň menzili hem 1 müň 600 metr boldy. Bu çapyşykda üçýaşar bedewler ýurdumyzyň nebitgaz toplumynyň “Meleguş” baýragyny almak ugrunda bäsleşdiler. Onda R.Agamyradowyň çapan we Türkmenistanyň Içeri işler ministrligine degişli bolan Gudratlydag atly bedewi birinji gelmegi başardy. 

Üçünji çapyşykda üçýaşar bedewler ýurdumyzyň söwda toplumynyň “Gelşikli” baýragyny almak ugrunda 1 müň 600 metr aralyga bäsleşdiler. Çekeleşikli geçen çapyşykda Türkmenistanyň Prezidentiniň Ahalteke atçylyk toplumyna degişli Dowamat atly bedew ýeňiş gazandy. Ony G.Begliýew çapdy. 

Dördünji çapyşykda Ministrler Kabinetiniň ýanyndaky Ulag we kommunikasiýalar agentliginiň “Ýanardag” baýragyny almak ugrunda üçýaşar bedewler 1 müň 600 metr aralyga ýaryşdylar. Onda “Türkmenaragatnaşyk” agentligine degişli Mekan atly bedew birinji geldi. Ony çapyksuwar Ö.Ýalkabow çapdy. 

Bäşinji çapyşyk ýurdumyzyň gurluşyk we senagat toplumynyň “Pereň” baýragyny almak ugrunda boldy. 1 müň 800 metr aralyga güýç synanyşan dört we uly ýaşar bedewleriň arasynda S.Atajanowyň çapan Teleke diýen bedewi ýeňiş gazandy. Bedew Türkmenistanyň Baş prokuraturasyna degişlidir. 

Altynjy çapyşykda dört we uly ýaşar bedewler oba hojalyk toplumynyň “Garader” baýragy ugrunda 1 müň 800 metr aralyk boýunça bäsleşdiler. Onda D.Berdimämmedowyň çapan we Aşgabat şäher häkimligine degişli Ýagmyr atly bedewi birinji gelmegi başardy. 

Türkmenistanyň Prezidenti Serdar Berdimuhamedowyň “Akhan” diýen baş baýragyny hem-de göçme kubogy almak ugrunda geçirilen ýedinji çapyşyk has-da gyzykly we çekeleşikli boldy. Bu çapyşykda dört we uly ýaşar bedewler 1 müň 600 metr aralyga goşuldylar. Onda Türkmenistanyň Prezidentiniň Ahalteke atçylyk toplumyna degişli Nowruz atly bedew birinji geldi. Ony ussat çapyksuwar B.Agamyradow çapdy. 

Baýramçylyk çapyşyklarynyň dowamynda bagşy-sazandalaryň çykyşlarynyň guralandygyny bellemeli. Türkmen halkynyň döreden gymmatlyklaryna, taryhyna we ýurdumyzyň häzirki döwürde gazanýan üstünliklerine bagyşlanan çykyşlar baýramçylyk çapyşyklarynyň şatlyk-şowhunyny has-da belende göterdi. 

Ahalteke bedewleriniň dünýä atşynaslygynyň taryhynda möhüm orun eýeländigini we uzak aralyklar boýunça ýörişlere gatnaşyp, çydamlylygyny, durnuklylygyny görkezendiklerini bellemek gerek. Olaryň taryhyň dürli döwürlerinde atçylyk sporty boýunça goýan rekordlarynyň käbiriniň häli-häzire çenli täzelenmändigi munuň aýdyň beýanydyr. 

Soňra şu günki geçirilen çapyşyklaryň ýeňijilerini sylaglamak dabarasy boldy. Olara baýraklar, gymmat bahaly sowgatlar hem-de uly möçberli pul serişdeleri gowşuryldy. Mundan başga-da, jemleýji çapyşygyň ýeňijisine Türkmenistanyň Prezidentiniň göçme kubogy we “Akhan” baýragy gowşuryldy.  

 Şu gün bu ýerde Türkmen bedewiniň milli baýramy mynasybetli guralan konkur bäsleşiginiň we uzak aralyga geçirilen at çapyşygynyň ýeňijileri hem yglan edildi. Konkur boýunça bäsleşikde Türkmenistanyň Atly sport federasiýasyna degişli we S.A.Nyýazow adyndaky Türkmen oba hojalyk uniwersitetiniň talyby, çapyksuwar S.Garajaýewiň erk eden Toýçy atly bedewi ýeňiş gazandy. Uzak aralyga geçirilen at çapyşygynda Türkmenistanyň Prezidentiniň Ahalteke atçylyk toplumyna degişli Gaýduw diýen bedew ýeňiji boldy. Ony ussat çapyksuwar T.Babaýew çapdy. 

Çapyksuwarlar mynasyp bolan sylaglaryny ýüze sylyp, milli atşynaslygy we atçylyk sportuny ösdürmek barada yzygiderli aladasy üçin hormatly Prezidentimize tüýs ýürekden hoşallyklaryny beýan etdiler we atşynaslygyň şöhratly ýörelgelerini mynasyp dowam etdirmek, bedewleriň ahalteke tohumyny giňden wagyz etmek ugrunda tagallalaryny gaýgyrmajakdyklaryna ynandyrdylar. 

Ýeňijileri sylaglamak dabarasy tamamlanandan soňra, bu ýerde baýramçylyk çäreleri dowam etdi. Aýdym-sazlar belentden ýaňlandy, döredijilik toparlarynyň çykyşlary ýaýbaňlandyryldy. Şeýle hem gadymy küştdepdi tansynyň ýerine ýetirilmegi Türkmen bedewiniň milli baýramy mynasybetli guralan dabara gatnaşýan tomaşaçylaryň müňlerçesi tarapyndan şowhunly el çarpyşmalar bilen garşylandy. 

 Soňra hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow dabara gatnaşyjylar bilen mähirli hoşlaşyp, bu ýerden ugrady. 

 *** 

Şu gün Türkmen bedewiniň milli baýramy mynasybetli dabaralar ýurdumyzyň ähli künjeginde geçirildi. Olaryň maksatnamasynyň çäklerinde konsertler, sergiler, edebi-sazly, şahyrana çykyşlar, atşynaslary we seýisleri sylaglamak çäreleri guraldy. 

Gahryman Arkadagymyzyň başlangyjy bilen täze ösüşe eýe bolan hem-de häzirki wagtda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň baştutanlygynda üstünlikli ilerledilýän ýurdumyzyň atçylyk pudagyny mundan beýläk-de ösdürmek boýunça gazanylan üstünlikler mynasybetli dabaralara beslenen Türkmenistan gözelligi we ýyndamlygy boýunça deňi-taýy bolmadyk ahalteke bedewlerini dünýä peşgeş beren iri halkara atşynaslyk merkezi hökmünde öz ornuny ynamly berkidýär.

Türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow döwlet Baştutanymyzyň tabşyrygy boýunça Germaniýa Federatiw Respublikasynda saparda boldy. Saparyň çäklerinde türkmen-german gatnaşyklaryny mundan beýläk-de netijeli ösdürmäge, hyzmatdaşlygyň täze ugurlaryny kesgitlemäge gönükdirilen duşuşyklar geçirildi. Olarda bilelikdäki taslamalary amala aşyrmagyň, özara tejribe alyşmagyň meseleleri boýunça gyzyklanma bildirilýän pikir alyşmalar boldy. 

Gahryman Arkadagymyz saparyň dowamynda Germaniýanyň Atçylyk toplumynda bolup, onda idedilýän atlaryň özboluşly aýratynlyklary bilen tanyşdy we ýurdumyzda şöhraty dünýä dolan ahalteke bedewlerini ösdürip ýetişdirmegiň, seýislemegiň milli usullary barada gürrüň berdi. Şunda Halkara ahalteke atçylyk assosiasiýasynyň, atçylyk pudagynyň işini kämilleşdirmek bilen baglanyşykly meselelere üns berildi. 

 Bu ýerde Gahryman Arkadagymyzy toplumyň dolandyryjysynyň orunbasary mähirli garşylady. 

 Bu toplumyň örän baý taryhy bar we häzirki döwürde oňa atçylyk pudagynda uly işleri bitiren Konrad Şumaher ýolbaşçylyk edýär. 

Häzirki wagtda däp bolan türkmen-german gatnaşyklary uly ösüşe eýe boldy. Muňa ýokary we beýleki derejelerdäki netijeli gatnaşyklar gönüden-göni ýardam berýär. Ikitaraplaýyn hyzmatdaşlyk giň ugurlary öz gerimine alýar. Atçylyk pudagy şol ugurlaryň biridir. Germaniýaly atşynaslar Türkmenistanda — ahalteke bedewleriniň Watanynda ýygy-ýygydan bolup, bu gadymy tohumyň gelip çykyş taryhy, olaryň özboluşly aýratynlyklary bilen gyzyklanýarlar. 

Atçylyk toplumynyň wekili öz adyndan hem-de germaniýaly atşynaslaryň adyndan Gahryman Arkadagymyzy Türkmen bedewiniň milli baýramy bilen tüýs ýürekden gutlady. Bellenilişi ýaly, Türkmenistan şunuň ýaly ajaýyp baýramy esaslandyran dünýäde ýeke-täk ýurt bolup, bu şanly sene mynasybetli her ýyl uly dabaralar geçirilýär. 

Soňra toplumyň dolandyryjysynyň orunbasary belent mertebeli myhmana bu ýerde idedilýän atlaryň german tohumyna degişlidigini aýdyp, olaryň saklanyş ýagdaýy we atçylyk pudagyna degişli hünärmenleriň bu ugurdan alyp barýan ylmy işleri barada giňişleýin gürrüň berdi. Şeýle hem ol atlara aýratyn sarpa goýýan türkmen halkynyň Milli Liderini german topragynda görýändigine örän şatdygyny nygtady. 

Gahryman Arkadagymyz toplumyň athanalaryny synlady we bu ýerde bedewlere ideg etmek üçin döredilen şertler, atçylygy ösdürmek boýunça alnyp barylýan işler bilen tanyşdy. Hünärmenler german tohumyndaky bedewleriň özboluşly aýratynlyklarynyň bardygyny, olaryň häsiýetleriniň tapawutly taraplary barada gürrüň berdiler. Bedewlerde ynsan tebigatyna meňzeş ýakynlyk bar. Bu bolsa hünärmenleriň atlar bilen gatnaşygynyň netijeli häsiýete eýe bolmagyny şertlendirýär. 

Soňra türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow bu ýerdäki meýdança baryp, hünärmenleriň haýyşy boýunça olar bilen gara reňkli bedewiň ýanynda ýadygärlik surata düşdi. 

Şeýle hem bu ýerde toplumyň çäginde ideg edilýän bedewleriň birnäçesiniň görkezilişi boldy. Gahryman Arkadagymyz bedewleri synlap, olara edilýän idegiň talabalaýykdygyny belledi we ideg işleriniň derejesine ýokary baha berdi. 

Atçylyk toplumynyň dolandyryjysynyň orunbasary Klaudia Henze hem-de toplumyň weterinary, atlaryň idegine we türgenleşdirilişine gözegçilik edýän hünärmen Ýanika Şumaher bu ýerde atçylyk pudagyny ösdürmek, halkara hyzmatdaşlygy işjeňleşdirmek we at çapyşyklaryny guramak boýunça alnyp barylýan işler barada gürrüň berdiler. 

Toplumda alnyp barylýan işler bilen tanyşlygyň dowamynda hormatly Arkadagymyz atlary seýislemegiň, olary çapyşyklara taýýarlamagyň we bedewleriň baş sanyny artdyrmagyň asylly işdigini belledi. 

Toplumda işleýän birnäçe atbakarlar, çapyksuwarlar hormatly Arkadagymyz bilen ýadygärlik surata düşmegiň özleri üçin belent mertebedigini aýratyn nygtadylar. 

Soňra türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow Atçylyk toplumynyň ýolbaşçylary bilen bolan gürrüňdeşlikde ýurdumyzda bedewiň sarpasynyň belent tutulýandygy we bu ugry ösdürmek boýunça döwlet derejesinde tagalla edilýändigi barada gürrüň berdi. Biziň ýurdumyz germaniýaly atşynaslardyr hünärmenler bilen özara bähbitli hyzmatdaşlygy pugtalandyrmaga taýýar diýip, Gahryman Arkadagymyz bu ugurda bilelikdäki işler iki ýurtda hem pudagyň mundan beýläk-de kämilleşdirilmegine ýardam berer diýip belledi.  

Häzirki döwürde dünýäde dürli tohumdaky atlaryň, şol sanda ahalteke bedewleriniň köpçülikleýin ösdürilip ýetişdirilmegine, olaryň dürli ugurlar boýunça taýýarlanylmagyna zerur üns berilýär. Şunuň bilen baglylykda, türkmen halkynyň Milli Lideri dürli ugurlar boýunça atçylyk pudagyny ösdürmek, hususan-da syýahatçylyk, atly gezelençleri guramak ulgamynda hyzmatdaşlygy ösdürmegiň möhümdigini belläp, bu ugurda ikitaraplaýyn netijeli gatnaşyklar üçin uly mümkinçilikleriň bardygyny aýtdy. 

Ahalteke bedewlerine belent sarpa goýýan Gahryman Arkadagymyz olara birnäçe kitabyny bagyşlady. Bu ajaýyp eserleriň dünýäniň dürli dillerine terjime edilmegi giň okyjylar köpçüligine türkmen halkynyň wepaly hemrasy hem-de dosty bolan behişdi bedewleriň taryhy bilen tanyşmaga mümkinçilik berdi. 

Hormatly Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedow german atşynaslary bilen gürrüňdeşlikde Türkmenistanda däp bolan at çapyşyklary bilen bir hatarda, atçylyk sportunyň dürli görnüşleriniň okgunly ösdürilýändigini, olara uly gyzyklanma bildirilýändigini belledi. Munuň özi atçylyk sportunyň milli mekdebini kämilleşdirmäge, onuň mümkinçiliklerini giňeltmäge ýardam berýär. Ençeme iri halkara bäsleşikleriň hem-de festiwallaryň ýeňijisi bolan “Galkynyş” milli at üstündäki oýunlar topary ýurdumyzda hem, daşary ýurtlarda hem uly meşhurlyga eýedir. 

Bellenilişi ýaly, Türkmen bedewiniň milli baýramynyň öňüsyrasynda Aşgabatda Halkara ahalteke atçylyk assosiasiýasynyň XIII mejlisi geçirildi. Her ýyl geçirilýän bu forum dünýäniň dürli ýurtlarynyň atşynaslary, ugurdaş hünärmenleri, alym-atşynaslary, behişdi bedewleriň muşdaklary üçin netijeli hyzmatdaşlygyň we tejribe alyşmagyň meýdançasyna öwrüldi. Mejlisiň jemleri jemlenende, onda ahalteke atçylygyny ösdürmegiň möhüm ugurlaryna deglip geçilendigi, munuň bolsa netijeli hyzmatdaşlyk etmek we tejribe alyşmak üçin uly ähmiýete eýedigi bellenildi. Munuň özi pudakda hemmetaraplaýyn hyzmatdaşlyk üçin oňyn mümkinçilikleri şertlendirýär, täze teklipleri we pikirleri işläp taýýarlamak üçin itergi berýär. Şeýle-de ol ýurdumyzyň, daşary ýurtly atşynaslaryň, beýleki ugurdaş hünärmenleriň netijeli gatnaşyklary ösdürmäge gyzyklanma bildirýändiklerine şaýatlyk edýär. 

Hormatly Prezidentimiziň Permanyna laýyklykda, ýurdumyzyň we daşary ýurtlaryň atşynaslarynyň birnäçesine “Türkmenistanyň at gazanan atşynasy” diýen hormatly atlar dakyldy. Bu bolsa atçylyk pudagynyň ösdürilmegine uly goşant goşýan hünärmenleriň, Halkara ahalteke atçylyk assosiasiýasynyň agzalarynyň sanynyň yzygiderli artýandygynyň aýdyň beýanydyr. 

Gahryman Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedow söhbetdeşligiň dowamynda ahalteke bedewleriniň beden gurluşynyň özboluşly aýratynlyklary barada gürrüň berdi. Türkmen halkynyň Milli Lideriniň belleýşi ýaly, häzirki wagtda bedewleriň ahalteke tohumynyň dörän ýerinde täze şäher guruldy. Onuň merkezinde ady rowaýata öwrülen — dünýä rekordsmeni Akhan atly bedewiň heýkeli oturdyldy. Täze şäherde Halkara atçylyk akademiýasynyň hem-de Atçylyk ylmy-önümçilik merkeziniň, Görogly adyndaky döwlet atçylyk sirkiniň gurulmagy ahalteke bedewleri bilen baglanyşykly meselelere aýratyn üns berilýändiginiň nyşanydyr. Türkmen halkynyň Milli Lideri şular barada aýtmak bilen, germaniýaly atşynaslary Türkmenistanyň ajaýyp künjekleriniň birinde berkarar bolan Arkadag şäheriniň açylyşy mynasybetli guraljak dabaralara gatnaşmaga çagyrdy. 

Gahryman Arkadagymyz atçylyk toplumynyň ýolbaşçylaryna özüniň behişdi bedewlere bagyşlan kitaplaryny sowgat berip, bu eserlerde ahalteke bedewleriniň taryhyna, gelip çykyşyna, bedewleri at çapyşyklaryna taýýarlamak boýunça ýerine ýetirilýän işlere degişli hem-de türkmen seýisleriniň bedewleri taýýarlamak boýunça taryhyň dowamynda toplan tejribesi barada giňişleýin maglumatlaryň getirilýändigini belledi. 

Germaniýaly atşynaslar gymmatly sowgat üçin tüýs ýürekden hoşallyk bildirip, bu kitaplaryň hünärmenler üçin ähmiýetli gollanma öwrüljekdigini nygtadylar. Olar pursatdan peýdalanyp, türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowy we hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowy, şeýle hem Türkmenistanyň atşynaslaryny, ähli halkyny Türkmen bedewiniň milli baýramy bilen ýene-de bir gezek tüýs ýürekden gutladylar. 

Gahryman Arkadagymyz toplumyň ýolbaşçylary we hünärmenleri bilen hoşlaşyp, olara işlerinde mundan beýläk-de üstünlikleri arzuw etdi. 

(TDH)

Öňdebaryjy  pudagyň belent  sepgitleri 

Elektrik energiýasy arassa energiýa çeşmesi bolmak bilen, ol adamzadyň durmuşyna ykjam ornaşdy. Indi elektrik energiýasyz kadaly durmuşy göz öňüne-de getirmek kyn. Şonuň üçinem hormatly Prezidentimiziň oýlanyşykly ykdysady syýasaty netijesinde ýurdumyzyň elektroenergetika pudagyny ösdürmekde tutumly işler durmuşa geçirilýär. Öňdebaryjy pudagyň önümçilik kuwwaty kämil tehnologiýalaryň, innowasiýalaryň giňden ornaşdyrylmagy bilen ösdürilýär. Soňky ýyllarda Mary DES-niň senagat zolagynda häzirki zaman tehnologiýaly täze elektrik stansiýalaryň 2-si gurlup, ulanmaga berildi.  

Biz hünär-tehniki okuw mekdebimizde ýaş hünärmenleri ýetişdirmekde döwrüň talabyndan ugur alýarys. Talyp ýaşlaryň şu günki günde elektroenergetika pudagyna ornaşdyrylýan kämil tehnologiýalary ykjam özleşdirmekleri ugrunda aladalanýarys. Sebäbi, geljekde şu pudakda zähmet çekjek hünärmenleriň öňdebaryjy tehnologiýaly önümçiligiň usullaryny gowy bilmekleri derwaýys wezipedir. Mekdebimizde bolsa talyp ýaşlara bilim, berip, hünär öwretmek üçin ähli mümkinçilikler bar. Biz şeýle mümkinçiliklerdenem netijeli peýdalanýarys. 

 Nazar KELOW. 

 Türkmenistanyň Energetika ministrliginiň hünär-tehniki okuw mekdebiniň mugallymy, TDP-niň işjeň agzasy. 

 Ätiýaçlandyryş  goraglylykdyr 

Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2019 — 2025-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň maksatnamasynyň çäklerinde Türkmenistanyň Döwlet ätiýaçlandyryş guramasy tarapyndan ätiýaçlandyryş işleri kämilleşdirilip, halkara ülňülerine laýyk gelýän derejä ýetirilýär. 

 Welaýat döwlet ätiýaçlandyryş guramasynda hem ätiýaçlandyryş bazarynda fiziki we ýuridik şahslaryň isleglerini kanagatlandyrmak üçin giň gerimli işleri durmuşa geçirilýär. Ähli raýatlaryň we edara-kärhanalaryň töwekgelçilikleriň dürli görnüşlerinden goraglylyk derejesini has-da ýokarlandyrmak maksady bilen, dünýä ülňülerine laýyk gelýän ätiýaçlandyryş hyzmatlaryny hödürleýär. Bu babatda ätiýaçlandyryş şertnamasy köpleriň bähbidine hereket edip, dürli betbagtçylykly hadysalara duçar bolnan halatynda ýetirilen zyýanyň öwezini dolmak üçin maddy taýdan ýardam berýär. Häzirki wagtda döwlet ätiýaçlandyryş guramasy ätiýaçlandyryşyň hökmany görnüşleriniň 6-syny we 50 sany meýletin görnüşlerini hödürleýär. 

Müşderileriň arasynda emlägi meýletin ätiýaçlandyryş, ulag serişdelerini meýletin ätiýaçlandyryş, betbagtçylykly hadysalardan meýletin ätiýaçlandyryş, fiziki şahslara degişli jaýlary meýletin ätiýaçlandyryş,  edara-kärhanalaryň serişdeleriniň hasabyna işgärleri betbagtçylykly hadysalardan köpçülikleýin meýletin ätiýaçlandyryş, meýletin ipoteka ätiýaçlandyrylyşy we öý emläginiň meýletin ätiýaçlandyrylyşy ýaly hyzmatlar has-da giňden we uly islegler bilen peýdalanylýar. 

Eziz Türkmenistanymyz bu gün abadançylygyň, eşretli ýaşaýşyň, gülläp ösüşiň mekanydyr. Şol sebäpli her birimizi hossarlyk aladasy bilen gurşap alýan Gahryman Arkadagymyzyň, Arkadagly Serdarymyzyň janlary sag, ömürleri uzak bolsun, il-ýurt bähbitli işleri rowaç alsyn! 

 Aýgül ÝOLLYÝEWA. 

  Welaýat döwlet ätiýaçlandyryş guramasynyň ätiýaçlandyryş amallary we ykdysady seljeriş bölüminiň esasy hünärmeni.  

 Sazlaşykly  işler — döwrebap  ýaşaýyş 

 Bedew bady bilen öňe barýan eziz Diýarymyzda hormatly Prezidentimiziň parasatly syýasaty esasynda ähli ulgamlarda bolşy ýaly, ylym-bilim ulgamynda hem uly ösüşler gazanylýar. Döwrebap tehnologiýalaryň mümkinçiliklerine daýanyp, sanly bilim ulgamyny ösdürmek esasy wezipeleriň hatarynda durýar. 

«Türkmenistanda sanly bilim ulgamyny ösdürmegiň Konsepsiýasy» bu ugurda strategik ähmiýetli resminamadyr. Onuň esasy maksady bilim bermegiň ähli basgançaklarynda okatmagyň maksatnamalaryny ýokary hilli elektron maglumatlary bilen üpjün etmek hem-de uzak aralykdan bilim bermek arkaly degişli ulgamyň kämilleşdirilmeginden ybaratdyr.  

Ýurdumyzda sanly ykdysadyýeti ösdürmek boýunça amala aşyrylýan işleriň durmuş-ykdysady ösüşleri we döwrebap hukuk üpjünçiligi bilen sazlaşykly alnyp barylmagy ýurdumyzyň ösüş ýoly bilen öňe barýandygyny alamatlandyrýar.  

Aýry-aýry senagat pudaklarynda sanly ulgamyň mümkinçiliklerinden ýerlikli peýdalanmak maksady bilen dürli programma-tehniki we maglumat serişdeleriniň üpjünçiligi hem ep-esli ýokarlandyrylýar. Bu işler welaýatlaryň, şäherleriň we obalaryň aratapawudyny aradan aýyrmaga gönükdirilen maksatnamalaýyn özgertmeleri çalt depginde amala aşyrmaga oňaýly şertleri döredýär. Şeýle innowasion mümkinçilikler ildeşlerimizi ylmyň soňky gazananlary bilen aýakdaş gitmeklige, döwrüň belent ruhunda netijeli zähmet çekmeklige höweslendirýär. 

  Ejegyz SOPYÝEWA. 

 TDEI-niň mugallymy.

Gadyrly doganym! 

 Siziň Alyhezretiňizi Oraza baýramy bilen tüýs ýürekden gutlaýaryn. 

Türkiýe Respublikasynyň adyndan hem-de hut öz adymdan bu nurana baýram mynasybetli Size berk jan saglyk, bagtyýarlyk, doganlyk türkmen halkyna, tutuş musulman ymmatyna, Ýer ýüzüniň ähli halklaryna bolsa parahatçylyk, abadançylyk we rowaçlyk arzuw edýärin. 

 Rejep Taýyp ÄRDOGAN,
Türkiýe Respublikasynyň Prezidenti.  

 Onuň Alyhezreti, Türkmenistanyň Prezidenti jenap Serdar BERDIMUHAMEDOWA 

Siziň Alyhezretiňize hem-de Türkmenistanyň doganlyk halkyna mukaddes Oraza baýramy mynasybetli tüýs ýürekden gutlaglarymy we iň gowy arzuwlarymy beýan edýärin. 

Beýik Allatagaladan halklarymyzyň jebisliginiň, doganlygynyň mundan beýläk-de pugtalanmagyny dileýärin. Goý, bu mukaddes baýram halklarymyza hem-de ähli musulman ymmatyna parahatçylyk, bagtyýarlyk, rowaçlyk getirsin! 

 Abdel Fattah AL-SISI,
Müsür Arap Respublikasynyň Prezidenti. 

 Onuň Alyhezreti, Türkmenistanyň Prezidenti jenap Serdar BERDIMUHAMEDOWA 

 Jenap Prezident! 

Yslam Hyzmatdaşlyk Guramasynyň hem-de onuň işgärleriniň adyndan we hut öz adymdan Size mukaddes Oraza baýramy mynasybetli tüýs ýürekden gutlaglarymy, iň gowy arzuwlarymy ibermek meniň üçin uly hormatdyr. 

Beýik Allatagaladan Türkmenistanyň mundan beýläk-de gülläp ösmegini, şeýle hem ähli musulman ymmatyna parahatçylyk, bolçulyk we abadançylyk dileg edýäris. 

 Siziň Alyhezretiňize tüýs ýürekden hormat goýýandygym baradaky ynandyrmalarymy kabul ediň! 

 Hisseýn Brahim TAHA,
Yslam Hyzmatdaşlyk Guramasynyň Baş sekretary.

Arkadag Serdarly bagtyýar ýaşlar ýylynda hem eziz Watanymyzyň täze taryhy beýik ösüşler bilen şöhratlanýar. Arkadagly Serdarymyzyň parasatly başlangyçlary bilen şu ýyl üçin kabul edilen maksatnamalaryň, öňde goýlan anyk wezipeleriň üstünlikli ýerine ýetirilýändigini aýratyn bellemek gerek. Bular hakynda ýakynda hormatly Prezidentimiziň sanly ulgam arkaly geçiren Ministrler Kabinetiniň mejlisinde hem anyk maglumatlar berildi. Oňa laýyklykda şu ýylyň üç aýynda 2022-nji ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, jemi öndürilen önüm 6 göterim artdy. Şu ýylyň ýanwar — mart aýlarynda bölek-satuw haryt dolanyşygy, geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, 9,5  göterim, daşary söwda dolanyşygy 8,4 göterim ýokarlandy. Ýurdumyzyň iri we orta kärhanalarynda ortaça aýlyk zähmet haky, 2022-nji ýylyň degişli döwrüne görä, 9,8 göterim köpeldi. Zähmet haklary, pensiýalar, döwlet kömek pullary we talyp haklary öz wagtynda maliýeleşdirildi. Şeýle hem, «Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2022 — 2028-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasyndan» gelip çykýan wezipelere laýyklykda ýokary netijeler gazanyldy.  

Hormatly Prezidentimiziň belleýşi ýaly, şu ýylyň birinji çärýeginde ýerine ýetirilen işleriň netijeleri ýurdumyzyň kabul edilen maksatnamalara laýyklykda ösmegini dowam etdirýändigini görkezýär. Munuň özi Arkadagly Serdarymyzyň parasatly baştutanlygynda ähli halkymyzyň agzybirlikde, jebislikde eziz Watanymyzyň batly depginler bilen gülläp ösmegine özleriniň mynasyp goşantlaryny goşýandyklarynyň aýdyň subutnamasydyr. 

Aknabat MÖWLAMOWA,

Türkmen döwlet maliýe institutynyň uly mugallymy.

«Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy: Türkmenistany 2022 — 2052-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Milli maksatnamasynyň» çäklerinde milli ykdysadyýetimiziň ileri tutulýan ugurlarynda işleriň ýokary depginlerde alnyp barylmagy Diýarymyzyň gurluşyk  senagatyny ösdürmäge, şonuň bilen birlikde-de, gurluşyk işleriniň depginini has-da güýçlendirmäge giň mümkinçilikleri açýar. Türkmenistanyň Senagat we gurluşyk önümçiligi ministrliginiň Balkanabat şäheriniň golaýynda ýerleşýän Balkan sement zawodynda alnyp barylýan işler  hem munuň aýdyň kepilidir.   

Uly Balkan dagynyň alkymynda özbaşdak şäherjigi ýada salyp oturan sement zawodynyň çig maly owradyjy, üweýji, bişiriji bölümlerinde, sement degirmeninde işleriň ähli tapgyrlary doly awtomatlaşdyrylan usulda ýerine ýetirilýär. Awtoulag, mehanika, energetika, awtomatika bölümlerindäki işleriň dolandyryş merkezinden kompýuterler arkaly sazlaşykly ýola goýulmagy sementiň bökdençsiz önümçiligini üpjün edýär. Kärhanada bu möhüm gurluşyk serişdesini öndürmegi ygtybarly ýola goýmak üçin zerur bolan çig mallaryň welaýatymyzyň çäklerinden alynýandygy, kuwwatly kärhana üçin zerur bolan dag magdan känleriniň kärhananyň golaýynda ýerleşýändigi aýratyn bellenilmäge mynasypdyr. Munuň özi häzirki zaman kärhanasynda öndürilýän gurluşyk serişdesiniň özüne düşýän gymmatyny durnukly aşaklatmaga, onuň hilini dünýä hil ülňüleriniň derejesine çykarmaga mümkinçilik berýär.  

Sement önümçiligini üznüksiz ýola goýup, önümi sarp edijilere yzygiderli ugradýan kärhanada şu ýylyň başyndan bäri 200 müň tonnadan gowrak ýokary hilli sement öndürildi. Kärhananyň hünärmenleri ata Watanymyzyň ykdysady kuwwatynyň artmagyna önjeýli goşant goşmaga döredip berýän şert-mümkinçilikleri üçin türkmen halkynyň Milli Lideri Gahryman Arkadagymyza, Arkadagly Serdarymyza alkyş aýdýarlar.  

Muhammetgylyç TAGANGYLYJOW,

«Balkan».

Bäherden etrabynyň merkezinde ýerleşýän ýüplük fabrigi Ahal welaýatyndaky ugurdaş kärhanalaryň iň irileriniň biridir. Mukaddes Garaşsyzlygymyzyň ilkinji ýyllarynda gurlup, işe girizilen kärhanada geçen ýyllarda öndürilen nah ýüplükler dünýä bazarynda uly meşhurlyga we islege eýe boldy. Arkadag Serdarly bagtyýar ýaşlar ýylynda kärhananyň önümçilik gadamlary has-da batlanýar. 

Ýurdumyzyň dokma senagatynyň önümleriniň eksport kuwwatyny ýokarlandyrmagy, içerki bazary ýokary hilli önümler bilen üpjün etmäge, bar bolan çig mal serişdelerini gaýtadan işlemegiň hasabyna pudagyň girdejilerini artdyrmaga mynasyp goşantlaryny goşýan fabrigiň işçi-hünärmenleri işlemek üçin döredilýän şertlerden we mümkinçiliklerden netijeli peýdalanýarlar, her bir iş gününiň netijeli görkezijilere beslenmegini gazanýarlar. Olaryň agzybirlikli zähmeti bilen, fabrikde önümçilik meýilnamalary aýma-aý üstünlikli ýerine ýetirilýär. Arkadag Serdarly bagtyýar ýaşlar ýylynyň ýanwar — mart aýlarynda bu ýerde 24 million 860 müň manatlyga golaý nah ýüplügiň öndürilmegi hem-de geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, bu baradaky ösüş depgininiň 101 göterim üpjün edilmegi hem guwandyryjy görkezijidir. 

Diýarymyzyň dokma pudagynyň kärhanalarynyň arasynda öňdebaryjylaryň birine öwrülen bu fabrikde daýhanlarymyz tarapyndan ýetişdirilen «ak altynyň» gaýtadan işlenilmegi arkaly alnan süýümler esasy çig mal bolup hyzmat edýär. Häzirki wagtda şol süýümlerden ýokary islegli, bäsleşige ukyply nah ýüplügiň günde ortaça 16-16,5 tonnasy öndürilýär.  

— Nah ýüplügiň hili ýokary bolsa, ondan öndürilýän matalar hem berk, hem hyrydarly bolýar. Şoňa görä-de, kärhanamyzda önümçilik işinde ýokary hilli çig mal ulanylýar, olardan dünýä ölçeglerine laýyk gelýän ýüplükler öndürilýär. Önümçilik bölümlerine ornaşdyrylan kämil enjamlar 27/1, 34/1, 51/1 belgili ýüplükleri öndürmäge mümkinçilik berýär. Bu görnüşli ýüplüklere daşarky bazarda isleg has ýokary. Üstümizdäki şanly ýylyň başyndan bäri kärhanamyzda öndürilen 27/1, 34/1 belgili nah ýüplügiň esasy bölegi Russiýa, Hytaýa, Türkiýä, Azerbaýjana, Gazagystana eksport edildi — diýip, fabrigiň hünärmeni, kärdeşler arkalaşygynyň ilkinji guramasynyň başlygy Hydyr Gulow aýdýar. 

Kärhanada zähmet çekýän işçi-hünärmenleriň aglabasy ýaşlar. Olar daraýjy, lenteleýji, tow beriji, egriji we saraýjy ýaly önümçilik bölümlerinde agzybirlikde zähmet çekip, häzirki zaman kämil enjamlaryny ussatlarça dolandyrýarlar. Ýaşlar önümçilik işinden başga-da, fabrikde geçirilýän medeni-köpçülik çärelerine hem işjeň gatnaşýarlar. Dokmaçy ýaşlaryň arasynda welaýat, döwlet derejesinde guralýan hünär bäsleşiklerinde ukyp-başarnygyny görkezip, üstünlikli çykyş edýärler.  

Aýdo ŞEKEROW.

Sarahs etrabynyň çäginde ýerleşýän «Döwletabatgazçykaryş» müdirliginiň işçi-hünärmenleri tebigy gazy durnukly çykarmak we gaýtadan işlemek babatdaky tagallalara mynasyp goşant goşmak bilen, aýma-aý önümçilik meýilnamalaryna hötde gelmekde tutanýerlilik görkezýärler. Arkadag Serdarly bagtyýar ýaşlar ýylynyň birinji çärýeginde kärhanada alnyp barlan işleriň görkezijileri olaryň çekýän zähmetiniň ýerine düşýändigine şaýatlyk edýär. Bu döwürde 544 million 375 müň manatlykdan gowrak iş edilip, geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, 121,9 göterim ösüş depgini üpjün edildi. Netijede, tebigy gazyň we gaz kondensatynyň bu möçberi sarp edijilere bökdençsiz ugradyldy. 

Aýdo ŞEKEROW.

Hormatly Prezidentimiziň belleýşi ýaly, Diýarymyzyň eksport kuwwatyny artdyrmakda, täze önümçilikleri ýola goýmakda, bazar bolçulygyny döretmekde, iş üpjünçiliginde hususy pudaga möhüm orun degişlidir. Türkmen telekeçileri halkara derejede ýurdumyza mynasyp wekilçilik edýärler, döwletimiziň abraýyny has-da belende göterýärler. Täzeçillik, ylma we ösen tehnologiýalara daýanmak, durnukly ösüş, «ýaşyl» ykdysadyýetiň ýörelgelerine eýermek bu ugurdaky işleriň has-da ilerlemegini üpjün edýär.  

Döwlet Baştutanymyz ýurdumyzda bazar ulgamynyň döredilmeginiň möhüm bölegi bolan hususy işewürligiň ösdürilmegine ýardam bermek bilen, olaryň innowasion ykdysadyýeti kemala getirmäge gatnaşýandygyny goldaýar. Netijede, ýurdumyzyň halk hojalygynyň düzüminde işewürleriň paýy ýylsaýyn artýar. Döwrebap önümçilikleriň, bilelikdäki kärhanalaryň, hojalykdyr paýdarlar jemgyýetleriniň sany yzygiderli köpelýär. Şunlukda, ýurdumyzda azyk bolçulygy üpjün edilýär. Daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan önümleriň öndürilişiniň mukdary barha artýar. Bular ýurdumyzda bazar bolçulygyny döredýär. Bolçulyk bolsa halkymyzy guwandyrýar. Bolçulyk rowaçlygyň, abadançylygyň, eşretli durmuşyň nyşanydyr.  

Obasenagat toplumy milli ykdysadyýetimiziň möhüm ugurlarynyň biri hasaplanýar. Çünki ýurdumyzda maldarçylyk, guşçulyk, gök ekerançylyk, bagçylyk, üzümçilik, bakjaçylyk, balaryçylyk ýaly ugurlar ýokary depginler bilen ösdürilýär. Oba hojalyk önümlerini öndürmekde türkmen işewürlerine möhüm orun degişlidir. Olar et, süýt, ýumurtga, balyk, un, şeker, ýag önümleriniň, çaga iýmitleriniň, gök we miwe şireleriniň, agyz suwlarynyň, süýji-kökeleriňdir doňdurmalaryň dürli görnüşlerini öndürýärler. Bu ugurda ýurdumyzda hut geçen ýylyň özünde 3 sany maldarçylyk, 3 sany hem guşçulyk hojalygy, 2 sany sowadyjy ammar, 8 sany ýyladyşhana, 4 sany azyk ugurly kärhana işe girizildi. Munuň özi öndürilýän önümleriň möçberiniň artmagyna ýardam etdi. Şeýle-de olaryň görnüşleriniň sany hem köpeldi, ýagny 227 sany täze önüm öndürilip başlandy. 

Ýurdumyzda bazar bolçulygyny pugtalandyrmakda maldarçylyk we guşçulyk toplumlaryna uly orun degişlidir. Bu toplumlar boýunça möhüm işler durmuşa geçirilýär. Meselem, «Sahabatly» hojalyk jemgyýetini alyp göreliň! Bu hojalyk jemgyýetiniň ýylda 2 müň tonna süýt we süýt önümlerini, şeýle hem 30 tonna et önümlerini öndürmäge mümkinçiligi bar. Häzirki wagtda hojalyk jemgyýetiniň maldarçylyk toplumynda süýdi köp berýän tohum mallaryň 500-e golaýy, geçileriň hem 500-den gowragy idedilýär. Sygyrlardan her gün 5,5 tonna çenli süýt alynýar. Süýdi gaýtadan işlemekden alynýan önümleriň birnäçe görnüşi söwda nokatlaryna ugradylýar.  

 «Ajaýyp ussat — halal önümler» hojalyk jemgyýetiniň ýyllyk kuwwatlylygy 20 müň tonna süýt we 100 tonna et öndürmäge niýetlenilen maldarçylyk toplumy bolup, ol etiň mermer görnüşini öndürmäge ýöriteleşendir. Toplumda gara mallaryň simmental, angus, golştin tohumlarynyň 4 müň 800-si bar. Günde her sygyrdan 25 litr süýt alynýar.  

«Uly ynam» daýhan hojalygynda simmental tohumly iri şahly mallaryň 200-den gowragy idedilýär. Sygyrlardan aýda 8 tonna süýt alynýar. «Garlawaç-1» hojalyk jemgyýetinde hem golştin tohumly gara mallaryň 150-den gowragyna ideg edilýär. Boldumsaz etrabyndan telekeçi Arslan Çowdurowyň maldarçylyk toplumynda golştin we simmental tohumly gara mallaryň 170-den gowragy, goýun-geçileriň 300-e golaýy bar. Olar, esasan, süýt berýän mallardyr. «Bereketli jaý» hususy kärhanasynyň maldarçylyk toplumynda golştin tohumly mallaryň 300-den gowragy, ownuk mallaryň 500-e golaýy idedilýär.  

Türkmen işewürleri şöhlat önümleriniň dürli görnüşlerini öndürmekde hem baý tejribe topladylar. Mysal hökmünde aýtsak, «Lebap et önümleri» açyk görnüşli paýdarlar jemgyýeti tarapyndan et we şöhlat önümleriniň onlarça görnüşi öndürilýär. «Aşgabat», «Ak şäher», «Gökdere», «Laçyn», «Arkadaş», «Lebap», «Saýatly» haryt nyşanly şöhlatlara isleg barha artýar. «Ak toprak» hususy kärhanasy hem şöhlat önümleriniň bolçulygyna goşant goşýar. Öndürilýän «Bolelin», «Teýli» we «Ararat» haryt nyşanly şöhlatlar uly islegden peýdalanýar.  

«Bereketli» hojalyk jemgyýeti azyk önümleriniň 60-a golaý görnüşini öndürýär. Bu ýerde öndürilýän önümleriň hatarynda kakadylan towugy, towuk buduny, towuk ruletini, goýun gapyrgasyny we buduny, gowrulan döş etini, jylka etden taýýar önümleri, sygyr etinden taýýarlanan buglanan et ýapmasyny, şöhlat önümleriniň birnäçe görnüşini görkezmek bolar.  

«Buýsançly toprak» hususy kärhanasy «Buýsançly» haryt nyşanly et önümleriniň gaplama önümçiligine ýöriteleşendir. Kärhanada buglanan sygyr etiniň, üwelen, buglanan sygyr we towuk etinden, öz çorbasyna bişirilen towuk etinden ýapmalar, gowurdak taýýarlanylýar. Önümler, görnüşine görä, 90, 100, 180, 240, 250, 290, 350 gramlyk gaplara gaplanýar we alyjylara hödürlenilýär.  

Gökdepe etrabyndan telekeçi Polat Kanaýewiň düýedarçylyk hojalygynda düýeleriň 500-e golaýy bar. Olaryň 200-si sagylýan düýelerdir. Kärhanada öndürilýän düýe çalydyr agarany «Çöl gämisi» haryt nyşany bilen täzeligine söwda nokatlaryna ugradylýar. «Aýazbaba» haryt nyşanly süýt önümleri-de halkymyzyň uly höwes bilen satyn alýan harytlarydyr. Gatyk, gaýmak, dorog ýaly süýt önümlerine isleg barha artýar. Kärhanada ýaglylyk derejesi 40 göterim bolan peýnirdir mesge ýagy hem öndürilýär. «Toraňňy» hojalyk jemgyýetinde-de gatykdyr peýniriň önümçiligi ýola goýlandyr. «Peýnirçi» hususy kärhanasynyň öndürýän peýnirleri ekologiýa taýdan arassalygy, ýokary hilliligi bilen tapawutlanýar. Bu ýerde öndürilýän peýnirler «Ýaýla» haryt nyşany bilen bellidir. 

  Güneşli Diýarymyzda guşçulyk pudagy hem barha ösýär. «Guş toplumy», «Altyn hilal», «Altyn jüýje», «Nurly meýdan», «Hoşzaman», «Şowly» ýaly hususy kärhanalardyr hojalyk jemgyýetleri halkymyzyň guş etine, ýumurtga bolan islegini kanagatlandyrmaga uly goşant goşýarlar. Mysal hökmünde «Altyn jüýje» hojalyk jemgyýetini alyp göreliň! Onuň guşçulyk toplumynyň birbada 100 müň jüýjäni saklamaga mümkinçiligi bar. Topluma öňdebaryjy tehnologiýalar ornaşdyrylandyr. Ondaky inkubatoryň kuwwatlylygy ýylda 5 million jüýjäni çykarmaga barabardyr. Et üçin niýetlenilen jüýjeler 45 günde ýetişýär. Olaryň her biriniň agramy 1,5-2 kilograma barabar bolanda, et görnüşinde söwda nokatlaryna ugradylýar. Guşlar üçin iým öndürýän kärhananyň kuwwatlylygy sagatda 10 tonna iým öndürmäge mümkinçilik berýär.  

Halkymyzyň toý saçagyny süýjüdir kökesiz göz öňüne getirmek asla mümkin däl. Bu babatda-da türkmen işewürleri yhlaslylyk görkezýärler. Mysal üçin, «Hojaly» hojalyk jemgyýeti konditer önümleriniň 80-den gowrak görnüşini öndürýär. Kärhananyň hünärmenleri geçen ýylyň ahyrynda täze önümlerini — «Tans» atly iki görnüşli waflileri, «Wasp» karamel huruşly, «Mardor» zefir huruşly şokolad örtülen petir kökeleri «Kesp», «Rende» şekerli kökeleri, ilatymyza hödürledi. Bu önümler dessine alyjylaryň göwnünden turdy. 

«Altyn Ýunus» hususy kärhanasynyň süýji, köke, şokolad önümleri halkymyzyň saçagynyň bezegine öwrüldi. Kärhananyň önümçilik kuwwatlylygy ýylda 15 müň tonna golaý önüm öndürmäge barabardyr. Kärhananyň döwrebap tehnologiýalar bilen enjamlaşdyrylmagy ýokary hilli önümleri öndürmäge ýardam edýär. Bu önümler Azerbaýjan, Gazagystan, Gyrgyz Respublikasyna, Russiýa Federasiýasyna, Yrak, Hytaý ýaly ýurtlara eksport edildi. Bu kärhananyň önümleriniň Moskwa şäherinde bolup geçen Halkara azyk önümleriniň sergisinde hem görkezilendigini bellemek ýakymlydyr. Serginiň çäklerinde geçirilen bäsleşigiň jemleri boýunça hususy kärhananyň «Glory» haryt nyşanly plitka şokoladlary, «Well» şekerli sakgyçlary altyn medala mynasyp boldy. Bu bäsleşikde «Balam» haryt nyşanly konditer kärhanasynyň künjüli «Grilýaž», «Ýürek» hem-de şokolad tagamly «Balam», «Ýürek» kökeleri altyn medallaryň 4-sini aldy. Bu üstünlikler hem türkmen işewürleriniň öndürýän önümleriniň dünýä ülňülerine doly laýyk gelýändigine güwä geçýär.  

«Misgär», «Duýgy» hojalyk jemgyýetleridir «Mekan», «Nygmat», «Oguzhan» hususy kärhanalary hem süýji-kökeleriň dürli görnüşlerini öndürmek bilen, alyjylaryň ösen isleglerini kanagatlandyrýarlar.  

«Gündogar akymy» hojalyk jemgyýeti özüne berkidilen ekin meýdanlarynyň 510 gektarynda günebakaryň hasylly görnüşini ösdürip ýetişdirýär. Hojalyk jemgyýetiniň ýag öndürýän kärhanasynyň kuwwatlygy ýylda 7200 tonna günebakar ýagyny öndürmäge barabardyr. Günebakar ýaglary «Günaý» haryt nyşany bilen 1 we 5 litrlik gaplarda müşderilere hödürlenýär. Deslapky maglumatlara görä, günebakar ýagynyň düzüminde lesitin, karotinoidler, tokoferollar, fitnosmepollar bardyr. Şeýle-de bu ýag dürli witaminlere baýdygy bilen tapawutlanýar. 

«Peragat» hojalyk jemgyýeti tarapyndan marinadlanan hyýar, burç, pomidor, ýaga basylan gyzyl burç, assorti, badamly işbil, şugundyr-kelem ýaly birnäçe görnüşli önümler öndürilýär. Böwürslenden, ýertudanadan, erikden, şetdalydan, üljeden taýýarlanan mürepbelere isleg uly. Hojalyk jemgyýeti şetdaly, ülje, böwürslen, alça, beýi, ýertudana ýaly dürli miwelerden we ir-iýmişlerden şerbetleri hem taýýarlaýar. Bu önümler «Nesil» haryt nyşany bilen bellidir. Şeýle-de hojalyk jemgyýetiniň bir gezek ulanmak üçin niýetlenilen «Eko gap» haryt nyşanly önümleri daşarky bazarlarda-da isleglidir. 

Umuman, ýurdumyzda bazar bolçulygyny döretmek işine hususyýetçileriň goşandy hökmünde hojalyk jemgyýetleriniň, hususy kärhanalardyr aýry-aýry işewürleriň käbiriniň öndürýän önümlerini mysal getirdik. Aslynda, bu ugurdan zähmet çekýänler sanardan köpdür, olar müňlerçedir. 

Hususy telekeçiler döwlet Baştutanymyzyň ynamyna jogap edip, täze taslamalary durmuşa geçirmekde, badalga berlen işleri dowam etdirmekde yhlasyny gaýgyrman, tutanýerli zähmet çekýärler. Önümçilige innowasion tehnologiýalary batyrgaý ornaşdyryp, harytlaryň täze görnüşleriniň önümçiligini ýola goýýarlar. Eksport ugurly önümleriň görnüşini artdyrýarlar. Bu bolsa halkymyzyň abadan hem bolelin durmuşda ýaşaýandygynyň guwandyryjy alamatydyr. 

Akmyrat NURALYÝEW.

“Türkmenistan”.

AŞGABAT, 22-nji aprel (TDH). Şu gün hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow sanly ulgam arkaly Ministrler Kabinetiniň nobatdaky mejlisini geçirdi. Onda ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň meseleleri ara alnyp maslahatlaşyldy. 

Döwlet Baştutanymyz mejlisiň gün tertibine geçip, ilki bilen, Mejlisiň Başlygy D.Gulmanowa söz berdi. Ol hormatly Prezidentimiziň Türkmenistanyň Mejlisiniň ýedinji çagyrylyşynyň deputatlary bilen geçiren duşuşygynda we türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gahryman Arkadagymyzyň Halk Maslahatynyň düzümine saýlanan wekilleri bilen geçiren mejlisinde öňde goýlan wezipelerden ugur alnyp, döwletimiziň kanunçylyk-hukuk binýadyny mundan beýläk-de kämilleşdirmek boýunça alnyp barylýan işler barada maglumat berdi. Häzirki wagtda döwletimiziň we jemgyýetimiziň durmuşynyň dürli ulgamlaryna degişli kanunlaryň, kadalaşdyryjy hukuk namalarynyň birnäçesi işlenip taýýarlanylýar. Ýurdumyzyň Mejlisinde döwlet Baştutanymyzyň tabşyrygyna laýyklykda duşuşyklaryň birnäçesi geçirildi. 

Halkara guramalar bilen gatnaşyklary ösdürmek bilen baglylykda, türkmen parlamentarileri ÝHHG-niň we BMG-niň ugry boýunça geçirilen duşuşyklaryň birnäçesine gatnaşdylar. Şeýle-de Mejlisiň wekilleri Merkezi Aziýanyň sebitleýin ekologiýa meseleleri boýunça merkezi tarapyndan guralan çärä gatnaşmak üçin Özbegistan Respublikasynyň Daşkent şäherinde gulluk iş saparynda boldular. 

Hormatly Prezidentimiziň Mejlisiň ýedinji çagyrylyşynyň birinji maslahatynda eden maksatnamalaýyn çykyşynda bellenen wezipeleri hem-de Garaşsyz, hemişelik Bitarap Türkmenistanyň döwlet syýasatyny wagyz etmek, düşündirmek maksady bilen, deputatlar köpçülikleýin habar beriş serişdelerinde çykyş edýärler. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow D.Gulmanowa ýüzlenip, ýakynda Gahryman Arkadagymyzyň Halk Maslahatynyň mejlisini geçirendigini we bu mejlisde Milli Liderimiziň beren tabşyryklaryna laýyklykda, Türkmenistanyň Mejlisiniň döwlet edaralarynyň işiniň esaslaryny kesgitleýän kanunçylygy has-da kämilleşdirip, eziz Diýarymyzyň ösüşine mynasyp goşant goşmak boýunça alnyp barylýan işlere işjeň gatnaşmalydygyny, welaýat, etrap, şäher halk maslahatlarynyň we Geňeşleriň ýerine ýetiriji ýerli häkimiýet edaralary bilen özara gatnaşyklaryny düzgünleşdirmegiň netijeli ulgamyny döretmek boýunça işleri dowam etdirmelidigini, olaryň Türkmenistanyň Mejlisi bilen Ministrler Kabinetiniň sazlaşykly işi esasynda alnyp barylmalydygyny belledi. 

Döwlet Baştutanymyz ministrlikleriň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň kabul edilen kanunlardan gelip çykýan kadalaşdyryjy hukuk namalaryny öz wagtynda kabul etmek boýunça degişli işleri geçirmelidiklerini, ýurdumyzda kabul edilen maksatnamalarda bellenen özgertmeleriň hukuk esasyny döretmegiň, pudaklaryň netijeliligini ýokarlandyrmaga gönükdirilen täze kanunçylyk namalaryny kabul etmegiň hem-de kanunlary yzygiderli kämilleşdirmegiň Türkmenistanyň Mejlisiniň ilkinji nobatdaky işleriniň biri bolmalydygyny nygtady. Şunuň bilen baglylykda, hormatly Prezidentimiz öňde goýlan wezipelerden ugur alyp, Türkmenistanyň Mejlisiniň ýurdumyzyň kanunçylygyny döwrüň talaplaryna laýyklykda kämilleşdirmek boýunça zerur işleri geçirmelidigini aýtdy. 

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary H.Geldimyradow gözegçilik edýän ulgamlaryndaky işleriň ýagdaýy, “Türkmenistanda 2019 — 2025-nji ýyllarda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň Konsepsiýasynda” göz öňünde tutulan wezipeleriň ýerine ýetirilişi barada hasabat berdi. Hususan-da, bank ulgamyny ösdürmek hem-de bu ulgamda işleýän hünärmenleriň hünär derejesini ýokarlandyrmak boýunça görülýän çäreler barada aýdyldy. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow hasabaty diňläp, ýurdumyzda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň Konsepsiýasyndan gelip çykýan wezipeleriň üstünlikli durmuşa geçirilýändigini belledi. Döwlet Baştutanymyz bu ugurda alnyp barylýan işleriň bank ulgamynyň işiniň mundan beýläk-de kämilleşdirilmeginde möhüm ähmiýete eýedigine ünsi çekdi we bu babatda ýerine ýetirilýän işleri dowam etdirmegi wise-premýere tabşyrdy. 

Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary A.Begliýew gözegçilik edýän ulgamlarynda alnyp barylýan işler, ilatymyzy ýangyç serişdeleri bilen bökdençsiz üpjün etmek, sarp edijilere bu ugurda döwrebap derejede hyzmat etmek boýunça görülýän çäreler barada hasabat berdi. Bellenilişi ýaly, bu ugurdaky işleriň netijeliligini artdyrmak hem-de hyzmatlaryň hilini has-da ýokarlandyrmak maksady bilen, degişli çäreler durmuşa geçirilýär. 

Hormatly Prezidentimiz hasabaty diňläp, alnyp barylýan işleriň döwrüň talaplaryna laýyklykda guralmagynyň, pudagyň maddy-enjamlaýyn binýadyny mundan beýläk-de döwrebaplaşdyrmagyň wajypdygyny belledi hem-de wise-premýere ilatymyzy ýangyç serişdeleri bilen bökdençsiz üpjün etmek, hyzmatlaryň hilini has-da ýokarlandyrmak babatda birnäçe anyk tabşyryklary berdi. 

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary B.Annamämmedow gözegçilik edýän ulgamlaryndaky işleriň ýagdaýy, hususan-da, Senagat we gurluşyk önümçiligi ministrliginiň hem-de onuň garamagyndaky edara-kärhanalaryň işini has-da kämilleşdirmek boýunça alnyp barylýan işler barada hasabat berdi. Bellenilişi ýaly, häzirki wagtda ministrligiň garamagyndaky önümçilik kärhanalary tarapyndan öndürilýän önümleriň hil derejesini halkara standartlara we häzirki döwrüň talaplaryna laýyk getirmek, senagat, gurluşyk önümçiligi babatda öňde durýan wezipeleri ýerine ýetirmek ugrunda degişli işler alnyp barylýar. 

Wise-premýer gözegçilik edýän ulgamlarynyň işiniň netijeliligini artdyrmak we olaryň düzümlerini kämilleşdirmek maksady bilen, degişli resminamalara üýtgetmelerdir goşmaçalary girizmegiň meýilleşdirilýändigini habar berdi. 

Hormatly Prezidentimiz hasabaty diňläp, milli ykdysadyýetimizi ösdürmekde ýurdumyzda alnyp barylýan giň gerimli gurluşyk işleriniň ähmiýetini belledi hem-de senagat we gurluşyk pudagyny has-da ösdürmek boýunça öňde durýan wezipeleriň üstünlikli ýerine ýetirilmegine täzeçil çemeleşmegiň, onuň kanunçylyk binýadyny pugtalandyrmagyň, ulgama degişli edara-kärhanalaryň düzümlerini yzygiderli kämilleşdirmegiň möhümdigini belläp, bu babatda wise-premýere anyk tabşyryklary berdi. 

Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary B.Atdaýew ýurdumyzyň goňşy döwletler bilen söwda-ykdysady gatnaşyklaryny ösdürmek maksady bilen, Türkmen-özbek serhetýaka söwda zolagyny — Söwda merkezini döretmek boýunça alnyp barylýan işler barada hasabat berdi. Bellenilişi ýaly, degişli Ylalaşyga laýyklykda, Söwda merkezini ilkinji tapgyrda Daşoguz — Şabat serhet ýakasynda döretmek boýunça işler alnyp barylýar. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow hasabaty diňläp, iki dostlukly ýurduň Hökümet wekiliýetleriniň özara saparlarynyň dowamynda birnäçe ylalaşyklaryň gazanylandygyny, şol sanda Türkmen-özbek serhetýaka söwda zolagyny — Söwda merkezini döretmek we onuň işini düzgünleşdirmek hakynda hökümetara Ylalaşyga gol çekilendigini belledi. Şunuň bilen baglylykda, wise-premýere birnäçe anyk görkezmeler berildi. 

 Şeýle hem wise-premýer “Türkmen-özbek söwda öýi” bilelikdäki kärhanasy boýunça alnyp barylýan işler barada hasabat berdi. 

Döwlet Baştutanymyz hasabaty diňläp, ýurdumyzyň daşary söwda gatnaşyklaryny ösdürmek, şol sanda goňşy döwletler bilen özara bähbitli hyzmatdaşlygy has-da giňeltmek boýunça amala aşyrylýan işleriň örän möhümdigine ünsi çekdi hem-de bu ugurda göz öňünde tutulan wezipeleriň üstünlikli ýerine ýetirilmegini üpjün etmek babatda wise-premýere degişli tabşyryklary berdi. 

Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary M.Mämmedowa “Milli taryhy-medeni mirasyň obýektlerini aýap saklamagyň, goramagyň, öwrenmegiň hem-de olara syýahatçylary çekmegiň 2022 — 2028-nji ýyllar üçin Döwlet maksatnamasynyň” ýerine ýetirilişi barada hasabat berdi. 

Bellenilişi ýaly, häzirki wagtda ýurdumyzyň ähli welaýatlarynda ýerleşýän taryhy-medeni ýadygärliklerde arheologik ylmy-barlag we rejeleýiş işleri üstünlikli dowam edýär. Şunuň bilen baglylykda, taryhy-medeni ýadygärliklerde geçirilen arheologik gözlegleriň netijesinde, Paryzdepe ýadygärliginiň töwereginde ýerleşýän kärizler toplumynda özboluşly täsin gurluşa eýe bolan bir käriziň, şeýle hem Abiwerd galasyndan syrçalanan keramika önümleriniň bölekleriniň, Daňdanakan galasyndan orta asyr ýazuw çeşmelerinde beýan edilýän metjidiň ýerleşen ýeriniň tapylandygy habar berildi. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow hasabaty diňläp, ýurdumyzyň taryhy-medeni ýadygärliklerini gorap saklamakda, dikeltmekde, olary geljek nesillere ýetirmekde birnäçe işleriň amala aşyrylandygyny hem-de bu işleriň mundan beýläk-de dowam etdiriljekdigini belledi. Munuň özi “Milli taryhy-medeni mirasyň obýektlerini aýap saklamagyň, goramagyň, öwrenmegiň hem-de olara syýahatçylary çekmegiň 2022 — 2028-nji ýyllar üçin Döwlet maksatnamasynyň” üstünlikli durmuşa geçirilýändigini görkezýär. 

Döwlet Baştutanymyz şu ýylyň mart aýynda geçirilen “Türkmenistanda syýahatçylygy ösdürmegiň esasy ugurlary we mümkinçilikleri” atly halkara maslahatyň ähmiýetini belledi hem-de wise-premýere ýurdumyzyň taryhy-medeni ýadygärliklerini goramak, dikeltmek, abatlamak boýunça alnyp barylýan işleri güýçlendirmegi tabşyrdy. 

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary N.Amannepesow ýurdumyzyň saglygy goraýyş ulgamyny mundan beýläk-de ösdürmek, adamlaryň saglygyny berkitmek hem-de ömür dowamlylygyny artdyrmak boýunça alnyp barylýan işler barada hasabat berdi. Şunuň bilen baglylykda, bu işleri amala aşyrmakda Bütindünýä Saglygy Goraýyş Guramasy bilen hyzmatdaşlygyň ösdürilýändigi, keselleriň öňüni almak, saglyk abadançylygyny üpjün etmek boýunça Diýarymyzyň mümkinçiliklerini giňeltmekde köp işleriň durmuşa geçirilýändigi, soňky ýyllarda keselleri anyklamak we bejermek işiniň kämilleşdirilýändigi aýdyldy. 

Hormatly Prezidentimiz hasabaty diňläp, saglygy goraýyş ulgamynyň işini mundan beýläk-de kämilleşdirmek, onuň maddy-enjamlaýyn binýadyny döwrebaplaşdyrmak hem-de bu ugurda dünýäniň iň öňdebaryjy tejribesini ulanmak arkaly ilatymyzyň ruhy we beden taýdan sagdyn bolmagyny gazanmagyň milli saglygy goraýyş ulgamynyň ileri tutulýan wezipeleriniň biri bolup durýandygyny belläp, bu babatda wise-premýere degişli tabşyryklary berdi. 

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary, daşary işler ministri R.Meredow Türkmenistanyň wekiliýetiniň birnäçe iri halkara çärelere gatnaşmak maksady bilen, 17 — 19-njy aprelde Şweýsariýa Konfederasiýasyna amala aşyran iş saparynyň netijeleri barada hasabat berdi. 

Şol çäreleriň hatarynda BMG-niň Merkezi Aziýa ýurtlarynyň ykdysadyýetleri üçin Ýörite maksatnamasynyň (SPEKA) ministrler derejesindäki duşuşygy bar. Onuň çäklerinde bu Maksatnama gatnaşyjy döwletleriň ministrler derejesindäki duşuşygy, SPEKA gatnaşyjy ýurtlaryň we BMG-niň Ýewropa ykdysady komissiýasynyň arasynda interaktiw dialog boldy. Mundan başga-da, SPEKA-nyň çäklerinde işleýän döwletleriň we beýleki ýurtlaryň Ženewadaky hemişelik wekilhanalarynyň, halkara hem-de hökümete degişli bolmadyk guramalaryň ýolbaşçylarynyň gatnaşmagynda duşuşyk geçirildi. Ministrler derejesindäki duşuşygyň netijeleri boýunça Bilelikdäki Beýannama kabul edildi. 

18-nji aprelde Türkmenistanyň wekiliýeti BMG-niň Ýewropa ykdysady komissiýasynyň sanly we “ýaşyl” özgertmeler meselelerine bagyşlanan 70-nji mejlisine gatnaşdy. Şunuň bilen baglylykda, ýurdumyzyň bu ugurdaky giň möçberli işleri, şol sanda metanyň zyňyndylaryny azaltmak we wodorod energetikasyny ilerletmek boýunça alyp barýan işleri beýan edildi. Şeýle hem Türkmenistanyň bu ugurdaky halkara hyzmatdaşlygy giňeltmäge taýýardygy tassyklanyldy. Mejlise gatnaşyjylar Arkadag şäheri bilen tanyşdyryldy. Bellenilişi ýaly, bu şäher sanly we “ýaşyl” tehnologiýalary ulanmagyň üstünlikli mysaly bolup biler. Saparyň çäklerinde BMG-niň Ženewa şäherindäki edarasynyň, BMG-niň Ýewropa ykdysady komissiýasynyň, Bütindünýä Intellektual Eýeçiligi Guramasynyň, Bütindünýä Söwda Guramasynyň, Halkara Migrasiýa Guramasynyň, birnäçe ýurtlaryň ugurdaş ministrlikleriniň ýolbaşçylary bilen ikitaraplaýyn duşuşyklar geçirildi. 

Şunuň bilen baglylykda, döwlet Baştutanymyzyň garamagyna abraýly halkara guramalar bilen netijeli hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de ösdürmäge gönükdirilen teklipler hödürlenildi. Bitarap Watanymyzyň netijeli sebit we ählumumy başlangyçlaryny durmuşa geçirmek maksady bilen, 2024-nji ýylda Türkmenistanyň SPEKA başlyklyk etmegi we degişli konsepsiýanyň işlenip taýýarlanylmagy boýunça işleri geçirmek teklip edilýär. 

Şeýle hem şu ýylyň maý aýynda ýurdumyzda sanly we “ýaşyl” ykdysadyýet ugrunda alnyp barylýan işlere bagyşlanan “tegelek stol” duşuşygyny geçirmek, köpçülikleýin habar beriş serişdeleri ulgamynda hyzmatdaşlygy giňeltmek, Bütindünýä Intellektual Eýeçiligi Guramasynyň akademiýasy bilen Türkmenistanyň arasynda hyzmatdaşlygy ýola goýmak, ýurdumyz bilen Bütindünýä Söwda Guramasynyň arasynda hyzmatdaşlygyň birnäçe ugurlary teklip edilýär. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow hasabaty diňläp, hödürlenen teklipleri makullady hem-de abraýly halkara guramalar, ilkinji nobatda, BMG bilen netijeli hyzmatdaşlygyň pugtalandyrylmagynyň Watanymyzyň daşary syýasatynyň esasy ugurlarynyň biridigini belledi. 

Türkmenistan BMG we onuň ýöriteleşdirilen edaralary bilen sebit hem-de ählumumy derejede parahatçylygy, howpsuzlygy, durnuklylygy üpjün etmek, ykdysadyýet we durmuş ulgamy, Durnukly ösüş maksatlaryny gazanmak ýaly ileri tutulýan ugurlarda üstünlikli hyzmatdaşlyk edýär. Sanlylaşdyrmak, ekologiýa ulgamlary bu hyzmatdaşlygyň möhüm ugurlarynyň hataryndadyr. Bu ugurlarda ýurdumyz milli derejede sanly we “ýaşyl” tehnologiýalary yzygiderli ilerletmek bilen, başlangyçly esasda çykyş edýär. 

Döwlet Baştutanymyz Türkmenistanyň ähli gyzyklanma bildirýän daşary ýurtly hyzmatdaşlar bilen agzalan ulgamlarda, şeýle-de beýleki ugurlar boýunça işjeň hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de dowam etdirmegi maksat edinýändigini belläp, wise-premýere, DIM-niň ýolbaşçysyna degişli işleri yzygiderli we toplumlaýyn esasda dowam etdirmegi tabşyrdy. 

Ministrler Kabinetiniň ýanyndaky Ulag we kommunikasiýalar agentliginiň Baş direktory M.Çakyýew ýurdumyzyň ulag we kommunikasiýa pudagynyň kadalaşdyryjy hukuk binýadyny döwrüň talaplaryna laýyk getirmek babatda görülýän çäreler barada hasabat berdi. Hususan-da, demir ýol ulagynyň işini has-da kämilleşdirmek, ýolagçylary gatnatmak, ýükleri daşamak işinde öňdebaryjy tehnologiýalary giňden ornaşdyrmak, pudagyň hukuk binýadyny döwrebaplaşdyrmak boýunça alnyp barylýan işler barada aýdyldy.  

Hormatly Prezidentimiz hasabaty diňläp, Türkmenistanyň ulag we kommunikasiýa toplumynda demir ýol ulagynyň möhüm orun eýeleýändigini, onuň işini döwrüň talaplaryna laýyklykda guramagyň wajyp wezipeleriň biri bolup durýandygyny nygtady we bu babatda agentligiň ýolbaşçysyna degişli görkezmeleri berdi. 

Döwlet Baştutanymyz Serdar Berdimuhamedow sanly ulgam arkaly geçirilen Ministrler Kabinetiniň nobatdaky mejlisini jemläp, oňa gatnaşanlara berk jan saglyk, maşgala abadançylygyny, Garaşsyz Watanymyzyň rowaçlygynyň bähbidine alyp barýan işlerinde uly üstünlikleri arzuw etdi.

ykdysady görkezijiler durnukly ýagdaýda 

 15-nji aprelde hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow sanly ulgam arkaly Ministrler Kabinetiniň mejlisini geçirdi. Onda wise-premýerleriň, welaýatlaryň we Aşgabat şäheriniň häkimleriniň şu ýylyň birinji çärýeginde ýerine ýetirilen işleriň netijeleri baradaky hasabatlary diňlenildi. Şeýle hem ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň möhüm meselelerine garaldy. 

Döwlet Baştutanymyz, ilki bilen, jenaýat edendikleri üçin iş kesilen we eden etmişlerine ökünip, ak ýürekden toba gelen raýatlaryň mukaddes Gadyr gijesiniň öň ýanynda günäsiniň geçilýändigini belledi. Biz beýik ata-babalarymyzyň rehimdarlyk we ynsanperwerlik däplerinden ugur alyp, olary jeza çekmekden boşatmak ýaly sahawatly çäreleri geçirýäris diýip, hormatly Prezidentimiz aýtdy. Şunuň bilen baglylykda, döwlet Baştutanymyz jenaýat edendikleri üçin iş kesilen 463 raýatyň mübärek Gadyr gijesi mynasybetli günäsini geçmek hakynda Permana gol çekdi. 

Soňra 2023-nji ýylyň üç aýynyň makroykdysady görkezijileri barada hasabat berildi. Şu döwürde ykdysadyýetiň ähli pudaklarynyň durnukly ösüşini üpjün etmek maksady bilen, toplumlaýyn çäreleriň görülmegi jemi içerki önümiň durnukly ösüşini saklamaga ýardam berdi. 2022-nji ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, jemi öndürilen önüm 6 göterim artdy. Şu ýylyň ýanwar — mart aýlarynda bölek-satuw haryt dolanyşygy, geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, 9,5 göterim, daşary söwda dolanyşygy 8,4 göterim ýokarlandy. Ýurdumyzyň iri we orta kärhanalarynda ortaça aýlyk zähmet haky, 2022-nji ýylyň degişli döwrüne görä, 9,8 göterim köpeldi. Zähmet haklary, pensiýalar, döwlet kömek pullary we talyp haklary öz wagtynda maliýeleşdirildi.  

«Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2022 — 2028-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasyna» laýyklykda, hasabat döwründe gurluşyk we durkuny täzelemek işleri göz öňünde tutulan jemi 370 desganyň 7-sinde gurluşyk işleri tamamlandy, 105-sinde gurluşyk-gurnama işleri alnyp barylýar we galan desgalarda taýýarlyk işleri dowam edýär. 

Statistika baradaky döwlet komitetiniň başlygy D.Amanmuhammedow ministrlikleriň hem-de pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň 2023-nji ýylyň üç aýyndaky ykdysady görkezijileri barada hasabat berdi. Oňa laýyklykda, ykdysadyýetiň pudaklarynda durnukly ösüş gazanyldy. Şu ýylyň birinji çärýeginde, geçen ýylyň degişli döwrüne garanyňda, tebigy gazyň we nebitiň çykarylyşynda, elektrik energiýasynyň, beýleki önümleriň öndürilişinde ösüş depgini üpjün edildi. Ulag we aragatnaşyk pudaklarynda durnukly görkezijiler gazanyldy. Ulaglaryň ähli görnüşleri boýunça ýolagçy gatnatmak hem-de ýük daşamak boýunça oňyn görkezijileriň üpjün edilmegi munuň aýdyň subutnamasydyr. Aragatnaşyk hyzmatlarynyň möçberi 11,8 göterim artdy. Ýurdumyzyň obasenagat toplumynda, 2022-nji ýylyň degişli döwrüne garanyňda, gök önümleriň, miweleriň we ir-iýmişleriň, etiň, süýdüň öndürilişi ýokarlandy.  

Döwlet Baştutanymyz Serdar Berdimuhamedow şu ýylyň birinji çärýeginde ýetilen sepgitlerden ugur alyp, makroykdysady durnuklylygy mundan beýläk-de üpjün etmegiň, pudaklarda önümçilik meýilnamalaryny ýerine ýetirmek üçin zerur işleriň geçirilmelidigini nygtady. Şunuň bilen birlikde, «Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2022 — 2028-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasynyň» hasabat döwründe ýerine ýetirilişini düýpli seljermek babatda görkezme berildi. 

Mejlisiň dowamynda Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasarlary gezekli-gezegine gözegçilik edýän pudaklarynyň 2023-nji ýylyň ýanwar — mart aýlarynda ýerine ýetiren işleriniň netijeleri baradaky hasabatlary bilen çykyş etdiler. Soňra Aşgabat şäheriniň we welaýatlaryň häkimleriniň hasabatlary diňlenildi. Nygtalyşy ýaly, şu ýyl paýtagtymyzda birnäçe durmuş we beýleki maksatly desgalary ulanmaga bermek meýilleşdirilýär. Şunuň bilen bir hatarda, Aşgabady mundan beýläk-de abadanlaşdyrmak we bagy-bossanlyga büremek, şäher infrastrukturasyny toplumlaýyn döwrebaplaşdyrmak boýunça durmuşa geçirilýän çäreler barada habar berildi. 

Döwlet Baştutanymyz şu ýyl gurluşygy tamamlanyp, ulanmaga berilmegi meýilleşdirilýän desgalaryň tassyklanan sanawyna laýyklykda, häkimligiň buýurmasy boýunça ýerine ýetirilýän gurluşyk işlerine berk gözegçilik etmegi tabşyrdy. Şeýle-de paýtagtyň bazarlarynda, söwda nokatlarynda halkyň sarp edýän we azyk harytlarynyň üpjünçiligini durnukly saklamak, haryt bolçulygyny döretmek boýunça zerur işleri geçirmek barada görkezme berildi. Hormatly Prezidentimiz ilatyň bökdençsiz agyz suwy, elektrik energiýasy, tebigy gaz, döwrebap we elýeterli ýaşaýyş jaýlary bilen üpjünçiligini has-da gowulandyrmak boýunça işleri dowam etdirmegiň wajypdygyna aýratyn ünsi çekdi. 

Mejlisiň ahyrynda döwlet Baştutanymyz şu ýylyň birinji çärýeginde ýerine ýetirilen işleriň netijeleriniň ýurdumyzyň kabul edilen maksatnamalara laýyklykda ösmegini dowam etdirýändigini görkezýändigini kanagatlanma bilen belledi. 

Jemi içerki önümiň ösüşi ýylyň başyndan bäri 6,2 göterim derejede durnukly saklanyp gelýär, zähmet haklary bolsa 10 göterim ýokarlandyryldy. Ýurdumyzda iri senagat we durmuş maksatly desgalaryň, şol sanda täze şäherçeleriň, ýaşaýyş jaýlarynyň, dynç alyş hem-de sagaldyş merkezleriniň, mekdepleriň, çagalar baglarynyň we beýleki desgalaryň gurluşyklary dowam etdirilýär. Kabul edilen meýilnamalara laýyklykda, ylym we bilim ulgamlarynda hem özgertmeler amala aşyrylýar. Nebitgaz ýataklary özleşdirilýär diýip, hormatly Prezidentimiz Türkmenistan — Owganystan — Pakistan elektrik we aragatnaşyk ulgamlarynyň, şeýle hem Türkmenistan — Owganystan — Pakistan — Hindistan gaz geçirijisiniň gurluşyklarynyň alnyp barylýandygyny, beýleki halkara taslamalary amala aşyrmaga-da taýýarlyk görülýändigini nygtady. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan önümleriň önümçiligini döretmegi we öz önümlerimiziň beýleki döwletlere iberilýän möçberini artdyrmak syýasatyny dowam etdirmegi, maýa goýumlary çekmegi, gelip gowuşýan daşary ýurt pulundaky serişdeleriň möçberini artdyrmagy möhüm wezipeleriň hatarynda görkezdi. Döwlet býujetiniň ýerine ýetirilişine berk gözegçilik etmek, ykdysadyýetimizi diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürmek boýunça işleri geçirmek, hususy pudagyň paýyny artdyryp, ony ýurdumyzyň ykdysadyýetine işjeň gatnaşdyrmak üçin zerur çäreleri görmek wajypdyr. 

 Mejlisde döwlet durmuşyna degişli başga-da birnäçe meselelere garaldy we olar boýunça degişli çözgütler kabul edildi. 

 *** 

 Sanlar, maglumatlar: 

•  Şu ýylyň geçen üç aýynda jemi öndürilen önüm, 2022-nji ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, 6 göterim artdy.  

•  Bölek-satuw haryt dolanyşygy, geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, 9,5 göterim, daşary söwda dolanyşygy 8,4 göterim ýokarlandy. Ýurdumyzyň iri we orta kärhanalarynda ortaça aýlyk zähmet haky, 2022-nji ýylyň degişli döwrüne görä, 9,8 göterim köpeldi. Zähmet haklary, pensiýalar, döwlet kömek pullary we talyp haklary öz wagtynda maliýeleşdirildi. 

•  Hasabat döwründe «Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2022 — 2028-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasyna» laýyklykda, gurluşyk we durkuny täzelemek işleri göz öňünde tutulan jemi 370 desganyň 7-sinde gurluşyk işleri tamamlandy, 105-sinde gurluşyk-gurnama işleri alnyp barylýar we galan desgalarda taýýarlyk işleri dowam edýär. 

•  Şu ýylyň 1-nji apreli ýagdaýyna görä, baş maliýe meýilnamasynyň girdeji bölegi 115,5 göterim, çykdajy bölegi bolsa 97,1 göterim ýerine ýetirildi. Hasabat döwründe ýerli býujetleriň girdeji bölegi 104,9 göterime, çykdajy bölegi bolsa 96,5 göterime deň boldy. 

•  Geçen döwürde maliýeleşdirmegiň ähli çeşmeleriniň hasabyna milli ykdysadyýetimizi ösdürmäge gönükdirilen maýa goýumlaryň möçberi jemi içerki önümiň 13,7 göterimine barabar boldy. 2023-nji ýyl üçin maýa goýum Maksatnamasy 10,7 göterim ýerine ýetirildi. Özleşdirilen düýpli maýa goýumlaryň 44,8 göterimi önümçilik, 55,2 göterimi medeni-durmuş maksatly binalaryň gurluşygyna gönükdirildi. 

•  Şu ýylyň 1-nji apreli ýagdaýyna görä, Oba milli maksatnamasynyň çäklerinde inženerçilik ulgamlarynyň we desgalarynyň 53,8 kilometriniň, ýaşaýyş jaýlarynyň 126,1 müň inedördül metriniň, aragatnaşyk ulgamlarynyň 134,4 kilometriniň gurluşygy tamamlandy. 

•  «Türkmennebit» döwlet konserni tarapyndan nebit bilen üpjün etmegiň meýilnamasy 101,9 göterim ýerine ýetirilip, nebiti gaýtadan işleýän zawodlar tarapyndan nebiti gaýtadan işlemegiň meýilnamasy 103,6 göterim berjaý edildi. Hasabat döwründe tebigy we ugurdaş gazy çykarmagyň meýilnamasy 104,5 göterim, daşary ýurtlara iberilen tebigy gazyň meýilnamasy 102,8 göterime deň boldy. 

•  Şu ýylyň birinji çärýeginde gurluşyk-senagat ulgamynda önüm öndürmek hem-de işleri ýerine ýetirmek boýunça meýilnama 109,2 göterim berjaý edildi. 

•  Elektrik energiýasynyň öndürilişiniň ösüş depgini 101,7 göterime barabar boldy. 

•  Tutuşlygyna obasenagat toplumy boýunça öndürilen önümleriň möçberiniň, ýerine ýetirilen işleriň we hyzmatlaryň ösüş depgini, geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, 104,7 göterime deň boldy.