Gadyrly doganym! 

 Siziň Alyhezretiňizi Oraza baýramy bilen tüýs ýürekden gutlaýaryn. 

Türkiýe Respublikasynyň adyndan hem-de hut öz adymdan bu nurana baýram mynasybetli Size berk jan saglyk, bagtyýarlyk, doganlyk türkmen halkyna, tutuş musulman ymmatyna, Ýer ýüzüniň ähli halklaryna bolsa parahatçylyk, abadançylyk we rowaçlyk arzuw edýärin. 

 Rejep Taýyp ÄRDOGAN,
Türkiýe Respublikasynyň Prezidenti.  

 Onuň Alyhezreti, Türkmenistanyň Prezidenti jenap Serdar BERDIMUHAMEDOWA 

Siziň Alyhezretiňize hem-de Türkmenistanyň doganlyk halkyna mukaddes Oraza baýramy mynasybetli tüýs ýürekden gutlaglarymy we iň gowy arzuwlarymy beýan edýärin. 

Beýik Allatagaladan halklarymyzyň jebisliginiň, doganlygynyň mundan beýläk-de pugtalanmagyny dileýärin. Goý, bu mukaddes baýram halklarymyza hem-de ähli musulman ymmatyna parahatçylyk, bagtyýarlyk, rowaçlyk getirsin! 

 Abdel Fattah AL-SISI,
Müsür Arap Respublikasynyň Prezidenti. 

 Onuň Alyhezreti, Türkmenistanyň Prezidenti jenap Serdar BERDIMUHAMEDOWA 

 Jenap Prezident! 

Yslam Hyzmatdaşlyk Guramasynyň hem-de onuň işgärleriniň adyndan we hut öz adymdan Size mukaddes Oraza baýramy mynasybetli tüýs ýürekden gutlaglarymy, iň gowy arzuwlarymy ibermek meniň üçin uly hormatdyr. 

Beýik Allatagaladan Türkmenistanyň mundan beýläk-de gülläp ösmegini, şeýle hem ähli musulman ymmatyna parahatçylyk, bolçulyk we abadançylyk dileg edýäris. 

 Siziň Alyhezretiňize tüýs ýürekden hormat goýýandygym baradaky ynandyrmalarymy kabul ediň! 

 Hisseýn Brahim TAHA,
Yslam Hyzmatdaşlyk Guramasynyň Baş sekretary.

Arkadag Serdarly bagtyýar ýaşlar ýylynda hem eziz Watanymyzyň täze taryhy beýik ösüşler bilen şöhratlanýar. Arkadagly Serdarymyzyň parasatly başlangyçlary bilen şu ýyl üçin kabul edilen maksatnamalaryň, öňde goýlan anyk wezipeleriň üstünlikli ýerine ýetirilýändigini aýratyn bellemek gerek. Bular hakynda ýakynda hormatly Prezidentimiziň sanly ulgam arkaly geçiren Ministrler Kabinetiniň mejlisinde hem anyk maglumatlar berildi. Oňa laýyklykda şu ýylyň üç aýynda 2022-nji ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, jemi öndürilen önüm 6 göterim artdy. Şu ýylyň ýanwar — mart aýlarynda bölek-satuw haryt dolanyşygy, geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, 9,5  göterim, daşary söwda dolanyşygy 8,4 göterim ýokarlandy. Ýurdumyzyň iri we orta kärhanalarynda ortaça aýlyk zähmet haky, 2022-nji ýylyň degişli döwrüne görä, 9,8 göterim köpeldi. Zähmet haklary, pensiýalar, döwlet kömek pullary we talyp haklary öz wagtynda maliýeleşdirildi. Şeýle hem, «Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2022 — 2028-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasyndan» gelip çykýan wezipelere laýyklykda ýokary netijeler gazanyldy.  

Hormatly Prezidentimiziň belleýşi ýaly, şu ýylyň birinji çärýeginde ýerine ýetirilen işleriň netijeleri ýurdumyzyň kabul edilen maksatnamalara laýyklykda ösmegini dowam etdirýändigini görkezýär. Munuň özi Arkadagly Serdarymyzyň parasatly baştutanlygynda ähli halkymyzyň agzybirlikde, jebislikde eziz Watanymyzyň batly depginler bilen gülläp ösmegine özleriniň mynasyp goşantlaryny goşýandyklarynyň aýdyň subutnamasydyr. 

Aknabat MÖWLAMOWA,

Türkmen döwlet maliýe institutynyň uly mugallymy.

«Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy: Türkmenistany 2022 — 2052-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Milli maksatnamasynyň» çäklerinde milli ykdysadyýetimiziň ileri tutulýan ugurlarynda işleriň ýokary depginlerde alnyp barylmagy Diýarymyzyň gurluşyk  senagatyny ösdürmäge, şonuň bilen birlikde-de, gurluşyk işleriniň depginini has-da güýçlendirmäge giň mümkinçilikleri açýar. Türkmenistanyň Senagat we gurluşyk önümçiligi ministrliginiň Balkanabat şäheriniň golaýynda ýerleşýän Balkan sement zawodynda alnyp barylýan işler  hem munuň aýdyň kepilidir.   

Uly Balkan dagynyň alkymynda özbaşdak şäherjigi ýada salyp oturan sement zawodynyň çig maly owradyjy, üweýji, bişiriji bölümlerinde, sement degirmeninde işleriň ähli tapgyrlary doly awtomatlaşdyrylan usulda ýerine ýetirilýär. Awtoulag, mehanika, energetika, awtomatika bölümlerindäki işleriň dolandyryş merkezinden kompýuterler arkaly sazlaşykly ýola goýulmagy sementiň bökdençsiz önümçiligini üpjün edýär. Kärhanada bu möhüm gurluşyk serişdesini öndürmegi ygtybarly ýola goýmak üçin zerur bolan çig mallaryň welaýatymyzyň çäklerinden alynýandygy, kuwwatly kärhana üçin zerur bolan dag magdan känleriniň kärhananyň golaýynda ýerleşýändigi aýratyn bellenilmäge mynasypdyr. Munuň özi häzirki zaman kärhanasynda öndürilýän gurluşyk serişdesiniň özüne düşýän gymmatyny durnukly aşaklatmaga, onuň hilini dünýä hil ülňüleriniň derejesine çykarmaga mümkinçilik berýär.  

Sement önümçiligini üznüksiz ýola goýup, önümi sarp edijilere yzygiderli ugradýan kärhanada şu ýylyň başyndan bäri 200 müň tonnadan gowrak ýokary hilli sement öndürildi. Kärhananyň hünärmenleri ata Watanymyzyň ykdysady kuwwatynyň artmagyna önjeýli goşant goşmaga döredip berýän şert-mümkinçilikleri üçin türkmen halkynyň Milli Lideri Gahryman Arkadagymyza, Arkadagly Serdarymyza alkyş aýdýarlar.  

Muhammetgylyç TAGANGYLYJOW,

«Balkan».

Bäherden etrabynyň merkezinde ýerleşýän ýüplük fabrigi Ahal welaýatyndaky ugurdaş kärhanalaryň iň irileriniň biridir. Mukaddes Garaşsyzlygymyzyň ilkinji ýyllarynda gurlup, işe girizilen kärhanada geçen ýyllarda öndürilen nah ýüplükler dünýä bazarynda uly meşhurlyga we islege eýe boldy. Arkadag Serdarly bagtyýar ýaşlar ýylynda kärhananyň önümçilik gadamlary has-da batlanýar. 

Ýurdumyzyň dokma senagatynyň önümleriniň eksport kuwwatyny ýokarlandyrmagy, içerki bazary ýokary hilli önümler bilen üpjün etmäge, bar bolan çig mal serişdelerini gaýtadan işlemegiň hasabyna pudagyň girdejilerini artdyrmaga mynasyp goşantlaryny goşýan fabrigiň işçi-hünärmenleri işlemek üçin döredilýän şertlerden we mümkinçiliklerden netijeli peýdalanýarlar, her bir iş gününiň netijeli görkezijilere beslenmegini gazanýarlar. Olaryň agzybirlikli zähmeti bilen, fabrikde önümçilik meýilnamalary aýma-aý üstünlikli ýerine ýetirilýär. Arkadag Serdarly bagtyýar ýaşlar ýylynyň ýanwar — mart aýlarynda bu ýerde 24 million 860 müň manatlyga golaý nah ýüplügiň öndürilmegi hem-de geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, bu baradaky ösüş depgininiň 101 göterim üpjün edilmegi hem guwandyryjy görkezijidir. 

Diýarymyzyň dokma pudagynyň kärhanalarynyň arasynda öňdebaryjylaryň birine öwrülen bu fabrikde daýhanlarymyz tarapyndan ýetişdirilen «ak altynyň» gaýtadan işlenilmegi arkaly alnan süýümler esasy çig mal bolup hyzmat edýär. Häzirki wagtda şol süýümlerden ýokary islegli, bäsleşige ukyply nah ýüplügiň günde ortaça 16-16,5 tonnasy öndürilýär.  

— Nah ýüplügiň hili ýokary bolsa, ondan öndürilýän matalar hem berk, hem hyrydarly bolýar. Şoňa görä-de, kärhanamyzda önümçilik işinde ýokary hilli çig mal ulanylýar, olardan dünýä ölçeglerine laýyk gelýän ýüplükler öndürilýär. Önümçilik bölümlerine ornaşdyrylan kämil enjamlar 27/1, 34/1, 51/1 belgili ýüplükleri öndürmäge mümkinçilik berýär. Bu görnüşli ýüplüklere daşarky bazarda isleg has ýokary. Üstümizdäki şanly ýylyň başyndan bäri kärhanamyzda öndürilen 27/1, 34/1 belgili nah ýüplügiň esasy bölegi Russiýa, Hytaýa, Türkiýä, Azerbaýjana, Gazagystana eksport edildi — diýip, fabrigiň hünärmeni, kärdeşler arkalaşygynyň ilkinji guramasynyň başlygy Hydyr Gulow aýdýar. 

Kärhanada zähmet çekýän işçi-hünärmenleriň aglabasy ýaşlar. Olar daraýjy, lenteleýji, tow beriji, egriji we saraýjy ýaly önümçilik bölümlerinde agzybirlikde zähmet çekip, häzirki zaman kämil enjamlaryny ussatlarça dolandyrýarlar. Ýaşlar önümçilik işinden başga-da, fabrikde geçirilýän medeni-köpçülik çärelerine hem işjeň gatnaşýarlar. Dokmaçy ýaşlaryň arasynda welaýat, döwlet derejesinde guralýan hünär bäsleşiklerinde ukyp-başarnygyny görkezip, üstünlikli çykyş edýärler.  

Aýdo ŞEKEROW.

Sarahs etrabynyň çäginde ýerleşýän «Döwletabatgazçykaryş» müdirliginiň işçi-hünärmenleri tebigy gazy durnukly çykarmak we gaýtadan işlemek babatdaky tagallalara mynasyp goşant goşmak bilen, aýma-aý önümçilik meýilnamalaryna hötde gelmekde tutanýerlilik görkezýärler. Arkadag Serdarly bagtyýar ýaşlar ýylynyň birinji çärýeginde kärhanada alnyp barlan işleriň görkezijileri olaryň çekýän zähmetiniň ýerine düşýändigine şaýatlyk edýär. Bu döwürde 544 million 375 müň manatlykdan gowrak iş edilip, geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, 121,9 göterim ösüş depgini üpjün edildi. Netijede, tebigy gazyň we gaz kondensatynyň bu möçberi sarp edijilere bökdençsiz ugradyldy. 

Aýdo ŞEKEROW.

Hormatly Prezidentimiziň belleýşi ýaly, Diýarymyzyň eksport kuwwatyny artdyrmakda, täze önümçilikleri ýola goýmakda, bazar bolçulygyny döretmekde, iş üpjünçiliginde hususy pudaga möhüm orun degişlidir. Türkmen telekeçileri halkara derejede ýurdumyza mynasyp wekilçilik edýärler, döwletimiziň abraýyny has-da belende göterýärler. Täzeçillik, ylma we ösen tehnologiýalara daýanmak, durnukly ösüş, «ýaşyl» ykdysadyýetiň ýörelgelerine eýermek bu ugurdaky işleriň has-da ilerlemegini üpjün edýär.  

Döwlet Baştutanymyz ýurdumyzda bazar ulgamynyň döredilmeginiň möhüm bölegi bolan hususy işewürligiň ösdürilmegine ýardam bermek bilen, olaryň innowasion ykdysadyýeti kemala getirmäge gatnaşýandygyny goldaýar. Netijede, ýurdumyzyň halk hojalygynyň düzüminde işewürleriň paýy ýylsaýyn artýar. Döwrebap önümçilikleriň, bilelikdäki kärhanalaryň, hojalykdyr paýdarlar jemgyýetleriniň sany yzygiderli köpelýär. Şunlukda, ýurdumyzda azyk bolçulygy üpjün edilýär. Daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan önümleriň öndürilişiniň mukdary barha artýar. Bular ýurdumyzda bazar bolçulygyny döredýär. Bolçulyk bolsa halkymyzy guwandyrýar. Bolçulyk rowaçlygyň, abadançylygyň, eşretli durmuşyň nyşanydyr.  

Obasenagat toplumy milli ykdysadyýetimiziň möhüm ugurlarynyň biri hasaplanýar. Çünki ýurdumyzda maldarçylyk, guşçulyk, gök ekerançylyk, bagçylyk, üzümçilik, bakjaçylyk, balaryçylyk ýaly ugurlar ýokary depginler bilen ösdürilýär. Oba hojalyk önümlerini öndürmekde türkmen işewürlerine möhüm orun degişlidir. Olar et, süýt, ýumurtga, balyk, un, şeker, ýag önümleriniň, çaga iýmitleriniň, gök we miwe şireleriniň, agyz suwlarynyň, süýji-kökeleriňdir doňdurmalaryň dürli görnüşlerini öndürýärler. Bu ugurda ýurdumyzda hut geçen ýylyň özünde 3 sany maldarçylyk, 3 sany hem guşçulyk hojalygy, 2 sany sowadyjy ammar, 8 sany ýyladyşhana, 4 sany azyk ugurly kärhana işe girizildi. Munuň özi öndürilýän önümleriň möçberiniň artmagyna ýardam etdi. Şeýle-de olaryň görnüşleriniň sany hem köpeldi, ýagny 227 sany täze önüm öndürilip başlandy. 

Ýurdumyzda bazar bolçulygyny pugtalandyrmakda maldarçylyk we guşçulyk toplumlaryna uly orun degişlidir. Bu toplumlar boýunça möhüm işler durmuşa geçirilýär. Meselem, «Sahabatly» hojalyk jemgyýetini alyp göreliň! Bu hojalyk jemgyýetiniň ýylda 2 müň tonna süýt we süýt önümlerini, şeýle hem 30 tonna et önümlerini öndürmäge mümkinçiligi bar. Häzirki wagtda hojalyk jemgyýetiniň maldarçylyk toplumynda süýdi köp berýän tohum mallaryň 500-e golaýy, geçileriň hem 500-den gowragy idedilýär. Sygyrlardan her gün 5,5 tonna çenli süýt alynýar. Süýdi gaýtadan işlemekden alynýan önümleriň birnäçe görnüşi söwda nokatlaryna ugradylýar.  

 «Ajaýyp ussat — halal önümler» hojalyk jemgyýetiniň ýyllyk kuwwatlylygy 20 müň tonna süýt we 100 tonna et öndürmäge niýetlenilen maldarçylyk toplumy bolup, ol etiň mermer görnüşini öndürmäge ýöriteleşendir. Toplumda gara mallaryň simmental, angus, golştin tohumlarynyň 4 müň 800-si bar. Günde her sygyrdan 25 litr süýt alynýar.  

«Uly ynam» daýhan hojalygynda simmental tohumly iri şahly mallaryň 200-den gowragy idedilýär. Sygyrlardan aýda 8 tonna süýt alynýar. «Garlawaç-1» hojalyk jemgyýetinde hem golştin tohumly gara mallaryň 150-den gowragyna ideg edilýär. Boldumsaz etrabyndan telekeçi Arslan Çowdurowyň maldarçylyk toplumynda golştin we simmental tohumly gara mallaryň 170-den gowragy, goýun-geçileriň 300-e golaýy bar. Olar, esasan, süýt berýän mallardyr. «Bereketli jaý» hususy kärhanasynyň maldarçylyk toplumynda golştin tohumly mallaryň 300-den gowragy, ownuk mallaryň 500-e golaýy idedilýär.  

Türkmen işewürleri şöhlat önümleriniň dürli görnüşlerini öndürmekde hem baý tejribe topladylar. Mysal hökmünde aýtsak, «Lebap et önümleri» açyk görnüşli paýdarlar jemgyýeti tarapyndan et we şöhlat önümleriniň onlarça görnüşi öndürilýär. «Aşgabat», «Ak şäher», «Gökdere», «Laçyn», «Arkadaş», «Lebap», «Saýatly» haryt nyşanly şöhlatlara isleg barha artýar. «Ak toprak» hususy kärhanasy hem şöhlat önümleriniň bolçulygyna goşant goşýar. Öndürilýän «Bolelin», «Teýli» we «Ararat» haryt nyşanly şöhlatlar uly islegden peýdalanýar.  

«Bereketli» hojalyk jemgyýeti azyk önümleriniň 60-a golaý görnüşini öndürýär. Bu ýerde öndürilýän önümleriň hatarynda kakadylan towugy, towuk buduny, towuk ruletini, goýun gapyrgasyny we buduny, gowrulan döş etini, jylka etden taýýar önümleri, sygyr etinden taýýarlanan buglanan et ýapmasyny, şöhlat önümleriniň birnäçe görnüşini görkezmek bolar.  

«Buýsançly toprak» hususy kärhanasy «Buýsançly» haryt nyşanly et önümleriniň gaplama önümçiligine ýöriteleşendir. Kärhanada buglanan sygyr etiniň, üwelen, buglanan sygyr we towuk etinden, öz çorbasyna bişirilen towuk etinden ýapmalar, gowurdak taýýarlanylýar. Önümler, görnüşine görä, 90, 100, 180, 240, 250, 290, 350 gramlyk gaplara gaplanýar we alyjylara hödürlenilýär.  

Gökdepe etrabyndan telekeçi Polat Kanaýewiň düýedarçylyk hojalygynda düýeleriň 500-e golaýy bar. Olaryň 200-si sagylýan düýelerdir. Kärhanada öndürilýän düýe çalydyr agarany «Çöl gämisi» haryt nyşany bilen täzeligine söwda nokatlaryna ugradylýar. «Aýazbaba» haryt nyşanly süýt önümleri-de halkymyzyň uly höwes bilen satyn alýan harytlarydyr. Gatyk, gaýmak, dorog ýaly süýt önümlerine isleg barha artýar. Kärhanada ýaglylyk derejesi 40 göterim bolan peýnirdir mesge ýagy hem öndürilýär. «Toraňňy» hojalyk jemgyýetinde-de gatykdyr peýniriň önümçiligi ýola goýlandyr. «Peýnirçi» hususy kärhanasynyň öndürýän peýnirleri ekologiýa taýdan arassalygy, ýokary hilliligi bilen tapawutlanýar. Bu ýerde öndürilýän peýnirler «Ýaýla» haryt nyşany bilen bellidir. 

  Güneşli Diýarymyzda guşçulyk pudagy hem barha ösýär. «Guş toplumy», «Altyn hilal», «Altyn jüýje», «Nurly meýdan», «Hoşzaman», «Şowly» ýaly hususy kärhanalardyr hojalyk jemgyýetleri halkymyzyň guş etine, ýumurtga bolan islegini kanagatlandyrmaga uly goşant goşýarlar. Mysal hökmünde «Altyn jüýje» hojalyk jemgyýetini alyp göreliň! Onuň guşçulyk toplumynyň birbada 100 müň jüýjäni saklamaga mümkinçiligi bar. Topluma öňdebaryjy tehnologiýalar ornaşdyrylandyr. Ondaky inkubatoryň kuwwatlylygy ýylda 5 million jüýjäni çykarmaga barabardyr. Et üçin niýetlenilen jüýjeler 45 günde ýetişýär. Olaryň her biriniň agramy 1,5-2 kilograma barabar bolanda, et görnüşinde söwda nokatlaryna ugradylýar. Guşlar üçin iým öndürýän kärhananyň kuwwatlylygy sagatda 10 tonna iým öndürmäge mümkinçilik berýär.  

Halkymyzyň toý saçagyny süýjüdir kökesiz göz öňüne getirmek asla mümkin däl. Bu babatda-da türkmen işewürleri yhlaslylyk görkezýärler. Mysal üçin, «Hojaly» hojalyk jemgyýeti konditer önümleriniň 80-den gowrak görnüşini öndürýär. Kärhananyň hünärmenleri geçen ýylyň ahyrynda täze önümlerini — «Tans» atly iki görnüşli waflileri, «Wasp» karamel huruşly, «Mardor» zefir huruşly şokolad örtülen petir kökeleri «Kesp», «Rende» şekerli kökeleri, ilatymyza hödürledi. Bu önümler dessine alyjylaryň göwnünden turdy. 

«Altyn Ýunus» hususy kärhanasynyň süýji, köke, şokolad önümleri halkymyzyň saçagynyň bezegine öwrüldi. Kärhananyň önümçilik kuwwatlylygy ýylda 15 müň tonna golaý önüm öndürmäge barabardyr. Kärhananyň döwrebap tehnologiýalar bilen enjamlaşdyrylmagy ýokary hilli önümleri öndürmäge ýardam edýär. Bu önümler Azerbaýjan, Gazagystan, Gyrgyz Respublikasyna, Russiýa Federasiýasyna, Yrak, Hytaý ýaly ýurtlara eksport edildi. Bu kärhananyň önümleriniň Moskwa şäherinde bolup geçen Halkara azyk önümleriniň sergisinde hem görkezilendigini bellemek ýakymlydyr. Serginiň çäklerinde geçirilen bäsleşigiň jemleri boýunça hususy kärhananyň «Glory» haryt nyşanly plitka şokoladlary, «Well» şekerli sakgyçlary altyn medala mynasyp boldy. Bu bäsleşikde «Balam» haryt nyşanly konditer kärhanasynyň künjüli «Grilýaž», «Ýürek» hem-de şokolad tagamly «Balam», «Ýürek» kökeleri altyn medallaryň 4-sini aldy. Bu üstünlikler hem türkmen işewürleriniň öndürýän önümleriniň dünýä ülňülerine doly laýyk gelýändigine güwä geçýär.  

«Misgär», «Duýgy» hojalyk jemgyýetleridir «Mekan», «Nygmat», «Oguzhan» hususy kärhanalary hem süýji-kökeleriň dürli görnüşlerini öndürmek bilen, alyjylaryň ösen isleglerini kanagatlandyrýarlar.  

«Gündogar akymy» hojalyk jemgyýeti özüne berkidilen ekin meýdanlarynyň 510 gektarynda günebakaryň hasylly görnüşini ösdürip ýetişdirýär. Hojalyk jemgyýetiniň ýag öndürýän kärhanasynyň kuwwatlygy ýylda 7200 tonna günebakar ýagyny öndürmäge barabardyr. Günebakar ýaglary «Günaý» haryt nyşany bilen 1 we 5 litrlik gaplarda müşderilere hödürlenýär. Deslapky maglumatlara görä, günebakar ýagynyň düzüminde lesitin, karotinoidler, tokoferollar, fitnosmepollar bardyr. Şeýle-de bu ýag dürli witaminlere baýdygy bilen tapawutlanýar. 

«Peragat» hojalyk jemgyýeti tarapyndan marinadlanan hyýar, burç, pomidor, ýaga basylan gyzyl burç, assorti, badamly işbil, şugundyr-kelem ýaly birnäçe görnüşli önümler öndürilýär. Böwürslenden, ýertudanadan, erikden, şetdalydan, üljeden taýýarlanan mürepbelere isleg uly. Hojalyk jemgyýeti şetdaly, ülje, böwürslen, alça, beýi, ýertudana ýaly dürli miwelerden we ir-iýmişlerden şerbetleri hem taýýarlaýar. Bu önümler «Nesil» haryt nyşany bilen bellidir. Şeýle-de hojalyk jemgyýetiniň bir gezek ulanmak üçin niýetlenilen «Eko gap» haryt nyşanly önümleri daşarky bazarlarda-da isleglidir. 

Umuman, ýurdumyzda bazar bolçulygyny döretmek işine hususyýetçileriň goşandy hökmünde hojalyk jemgyýetleriniň, hususy kärhanalardyr aýry-aýry işewürleriň käbiriniň öndürýän önümlerini mysal getirdik. Aslynda, bu ugurdan zähmet çekýänler sanardan köpdür, olar müňlerçedir. 

Hususy telekeçiler döwlet Baştutanymyzyň ynamyna jogap edip, täze taslamalary durmuşa geçirmekde, badalga berlen işleri dowam etdirmekde yhlasyny gaýgyrman, tutanýerli zähmet çekýärler. Önümçilige innowasion tehnologiýalary batyrgaý ornaşdyryp, harytlaryň täze görnüşleriniň önümçiligini ýola goýýarlar. Eksport ugurly önümleriň görnüşini artdyrýarlar. Bu bolsa halkymyzyň abadan hem bolelin durmuşda ýaşaýandygynyň guwandyryjy alamatydyr. 

Akmyrat NURALYÝEW.

“Türkmenistan”.

AŞGABAT, 22-nji aprel (TDH). Şu gün hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow sanly ulgam arkaly Ministrler Kabinetiniň nobatdaky mejlisini geçirdi. Onda ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň meseleleri ara alnyp maslahatlaşyldy. 

Döwlet Baştutanymyz mejlisiň gün tertibine geçip, ilki bilen, Mejlisiň Başlygy D.Gulmanowa söz berdi. Ol hormatly Prezidentimiziň Türkmenistanyň Mejlisiniň ýedinji çagyrylyşynyň deputatlary bilen geçiren duşuşygynda we türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gahryman Arkadagymyzyň Halk Maslahatynyň düzümine saýlanan wekilleri bilen geçiren mejlisinde öňde goýlan wezipelerden ugur alnyp, döwletimiziň kanunçylyk-hukuk binýadyny mundan beýläk-de kämilleşdirmek boýunça alnyp barylýan işler barada maglumat berdi. Häzirki wagtda döwletimiziň we jemgyýetimiziň durmuşynyň dürli ulgamlaryna degişli kanunlaryň, kadalaşdyryjy hukuk namalarynyň birnäçesi işlenip taýýarlanylýar. Ýurdumyzyň Mejlisinde döwlet Baştutanymyzyň tabşyrygyna laýyklykda duşuşyklaryň birnäçesi geçirildi. 

Halkara guramalar bilen gatnaşyklary ösdürmek bilen baglylykda, türkmen parlamentarileri ÝHHG-niň we BMG-niň ugry boýunça geçirilen duşuşyklaryň birnäçesine gatnaşdylar. Şeýle-de Mejlisiň wekilleri Merkezi Aziýanyň sebitleýin ekologiýa meseleleri boýunça merkezi tarapyndan guralan çärä gatnaşmak üçin Özbegistan Respublikasynyň Daşkent şäherinde gulluk iş saparynda boldular. 

Hormatly Prezidentimiziň Mejlisiň ýedinji çagyrylyşynyň birinji maslahatynda eden maksatnamalaýyn çykyşynda bellenen wezipeleri hem-de Garaşsyz, hemişelik Bitarap Türkmenistanyň döwlet syýasatyny wagyz etmek, düşündirmek maksady bilen, deputatlar köpçülikleýin habar beriş serişdelerinde çykyş edýärler. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow D.Gulmanowa ýüzlenip, ýakynda Gahryman Arkadagymyzyň Halk Maslahatynyň mejlisini geçirendigini we bu mejlisde Milli Liderimiziň beren tabşyryklaryna laýyklykda, Türkmenistanyň Mejlisiniň döwlet edaralarynyň işiniň esaslaryny kesgitleýän kanunçylygy has-da kämilleşdirip, eziz Diýarymyzyň ösüşine mynasyp goşant goşmak boýunça alnyp barylýan işlere işjeň gatnaşmalydygyny, welaýat, etrap, şäher halk maslahatlarynyň we Geňeşleriň ýerine ýetiriji ýerli häkimiýet edaralary bilen özara gatnaşyklaryny düzgünleşdirmegiň netijeli ulgamyny döretmek boýunça işleri dowam etdirmelidigini, olaryň Türkmenistanyň Mejlisi bilen Ministrler Kabinetiniň sazlaşykly işi esasynda alnyp barylmalydygyny belledi. 

Döwlet Baştutanymyz ministrlikleriň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň kabul edilen kanunlardan gelip çykýan kadalaşdyryjy hukuk namalaryny öz wagtynda kabul etmek boýunça degişli işleri geçirmelidiklerini, ýurdumyzda kabul edilen maksatnamalarda bellenen özgertmeleriň hukuk esasyny döretmegiň, pudaklaryň netijeliligini ýokarlandyrmaga gönükdirilen täze kanunçylyk namalaryny kabul etmegiň hem-de kanunlary yzygiderli kämilleşdirmegiň Türkmenistanyň Mejlisiniň ilkinji nobatdaky işleriniň biri bolmalydygyny nygtady. Şunuň bilen baglylykda, hormatly Prezidentimiz öňde goýlan wezipelerden ugur alyp, Türkmenistanyň Mejlisiniň ýurdumyzyň kanunçylygyny döwrüň talaplaryna laýyklykda kämilleşdirmek boýunça zerur işleri geçirmelidigini aýtdy. 

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary H.Geldimyradow gözegçilik edýän ulgamlaryndaky işleriň ýagdaýy, “Türkmenistanda 2019 — 2025-nji ýyllarda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň Konsepsiýasynda” göz öňünde tutulan wezipeleriň ýerine ýetirilişi barada hasabat berdi. Hususan-da, bank ulgamyny ösdürmek hem-de bu ulgamda işleýän hünärmenleriň hünär derejesini ýokarlandyrmak boýunça görülýän çäreler barada aýdyldy. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow hasabaty diňläp, ýurdumyzda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň Konsepsiýasyndan gelip çykýan wezipeleriň üstünlikli durmuşa geçirilýändigini belledi. Döwlet Baştutanymyz bu ugurda alnyp barylýan işleriň bank ulgamynyň işiniň mundan beýläk-de kämilleşdirilmeginde möhüm ähmiýete eýedigine ünsi çekdi we bu babatda ýerine ýetirilýän işleri dowam etdirmegi wise-premýere tabşyrdy. 

Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary A.Begliýew gözegçilik edýän ulgamlarynda alnyp barylýan işler, ilatymyzy ýangyç serişdeleri bilen bökdençsiz üpjün etmek, sarp edijilere bu ugurda döwrebap derejede hyzmat etmek boýunça görülýän çäreler barada hasabat berdi. Bellenilişi ýaly, bu ugurdaky işleriň netijeliligini artdyrmak hem-de hyzmatlaryň hilini has-da ýokarlandyrmak maksady bilen, degişli çäreler durmuşa geçirilýär. 

Hormatly Prezidentimiz hasabaty diňläp, alnyp barylýan işleriň döwrüň talaplaryna laýyklykda guralmagynyň, pudagyň maddy-enjamlaýyn binýadyny mundan beýläk-de döwrebaplaşdyrmagyň wajypdygyny belledi hem-de wise-premýere ilatymyzy ýangyç serişdeleri bilen bökdençsiz üpjün etmek, hyzmatlaryň hilini has-da ýokarlandyrmak babatda birnäçe anyk tabşyryklary berdi. 

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary B.Annamämmedow gözegçilik edýän ulgamlaryndaky işleriň ýagdaýy, hususan-da, Senagat we gurluşyk önümçiligi ministrliginiň hem-de onuň garamagyndaky edara-kärhanalaryň işini has-da kämilleşdirmek boýunça alnyp barylýan işler barada hasabat berdi. Bellenilişi ýaly, häzirki wagtda ministrligiň garamagyndaky önümçilik kärhanalary tarapyndan öndürilýän önümleriň hil derejesini halkara standartlara we häzirki döwrüň talaplaryna laýyk getirmek, senagat, gurluşyk önümçiligi babatda öňde durýan wezipeleri ýerine ýetirmek ugrunda degişli işler alnyp barylýar. 

Wise-premýer gözegçilik edýän ulgamlarynyň işiniň netijeliligini artdyrmak we olaryň düzümlerini kämilleşdirmek maksady bilen, degişli resminamalara üýtgetmelerdir goşmaçalary girizmegiň meýilleşdirilýändigini habar berdi. 

Hormatly Prezidentimiz hasabaty diňläp, milli ykdysadyýetimizi ösdürmekde ýurdumyzda alnyp barylýan giň gerimli gurluşyk işleriniň ähmiýetini belledi hem-de senagat we gurluşyk pudagyny has-da ösdürmek boýunça öňde durýan wezipeleriň üstünlikli ýerine ýetirilmegine täzeçil çemeleşmegiň, onuň kanunçylyk binýadyny pugtalandyrmagyň, ulgama degişli edara-kärhanalaryň düzümlerini yzygiderli kämilleşdirmegiň möhümdigini belläp, bu babatda wise-premýere anyk tabşyryklary berdi. 

Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary B.Atdaýew ýurdumyzyň goňşy döwletler bilen söwda-ykdysady gatnaşyklaryny ösdürmek maksady bilen, Türkmen-özbek serhetýaka söwda zolagyny — Söwda merkezini döretmek boýunça alnyp barylýan işler barada hasabat berdi. Bellenilişi ýaly, degişli Ylalaşyga laýyklykda, Söwda merkezini ilkinji tapgyrda Daşoguz — Şabat serhet ýakasynda döretmek boýunça işler alnyp barylýar. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow hasabaty diňläp, iki dostlukly ýurduň Hökümet wekiliýetleriniň özara saparlarynyň dowamynda birnäçe ylalaşyklaryň gazanylandygyny, şol sanda Türkmen-özbek serhetýaka söwda zolagyny — Söwda merkezini döretmek we onuň işini düzgünleşdirmek hakynda hökümetara Ylalaşyga gol çekilendigini belledi. Şunuň bilen baglylykda, wise-premýere birnäçe anyk görkezmeler berildi. 

 Şeýle hem wise-premýer “Türkmen-özbek söwda öýi” bilelikdäki kärhanasy boýunça alnyp barylýan işler barada hasabat berdi. 

Döwlet Baştutanymyz hasabaty diňläp, ýurdumyzyň daşary söwda gatnaşyklaryny ösdürmek, şol sanda goňşy döwletler bilen özara bähbitli hyzmatdaşlygy has-da giňeltmek boýunça amala aşyrylýan işleriň örän möhümdigine ünsi çekdi hem-de bu ugurda göz öňünde tutulan wezipeleriň üstünlikli ýerine ýetirilmegini üpjün etmek babatda wise-premýere degişli tabşyryklary berdi. 

Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary M.Mämmedowa “Milli taryhy-medeni mirasyň obýektlerini aýap saklamagyň, goramagyň, öwrenmegiň hem-de olara syýahatçylary çekmegiň 2022 — 2028-nji ýyllar üçin Döwlet maksatnamasynyň” ýerine ýetirilişi barada hasabat berdi. 

Bellenilişi ýaly, häzirki wagtda ýurdumyzyň ähli welaýatlarynda ýerleşýän taryhy-medeni ýadygärliklerde arheologik ylmy-barlag we rejeleýiş işleri üstünlikli dowam edýär. Şunuň bilen baglylykda, taryhy-medeni ýadygärliklerde geçirilen arheologik gözlegleriň netijesinde, Paryzdepe ýadygärliginiň töwereginde ýerleşýän kärizler toplumynda özboluşly täsin gurluşa eýe bolan bir käriziň, şeýle hem Abiwerd galasyndan syrçalanan keramika önümleriniň bölekleriniň, Daňdanakan galasyndan orta asyr ýazuw çeşmelerinde beýan edilýän metjidiň ýerleşen ýeriniň tapylandygy habar berildi. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow hasabaty diňläp, ýurdumyzyň taryhy-medeni ýadygärliklerini gorap saklamakda, dikeltmekde, olary geljek nesillere ýetirmekde birnäçe işleriň amala aşyrylandygyny hem-de bu işleriň mundan beýläk-de dowam etdiriljekdigini belledi. Munuň özi “Milli taryhy-medeni mirasyň obýektlerini aýap saklamagyň, goramagyň, öwrenmegiň hem-de olara syýahatçylary çekmegiň 2022 — 2028-nji ýyllar üçin Döwlet maksatnamasynyň” üstünlikli durmuşa geçirilýändigini görkezýär. 

Döwlet Baştutanymyz şu ýylyň mart aýynda geçirilen “Türkmenistanda syýahatçylygy ösdürmegiň esasy ugurlary we mümkinçilikleri” atly halkara maslahatyň ähmiýetini belledi hem-de wise-premýere ýurdumyzyň taryhy-medeni ýadygärliklerini goramak, dikeltmek, abatlamak boýunça alnyp barylýan işleri güýçlendirmegi tabşyrdy. 

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary N.Amannepesow ýurdumyzyň saglygy goraýyş ulgamyny mundan beýläk-de ösdürmek, adamlaryň saglygyny berkitmek hem-de ömür dowamlylygyny artdyrmak boýunça alnyp barylýan işler barada hasabat berdi. Şunuň bilen baglylykda, bu işleri amala aşyrmakda Bütindünýä Saglygy Goraýyş Guramasy bilen hyzmatdaşlygyň ösdürilýändigi, keselleriň öňüni almak, saglyk abadançylygyny üpjün etmek boýunça Diýarymyzyň mümkinçiliklerini giňeltmekde köp işleriň durmuşa geçirilýändigi, soňky ýyllarda keselleri anyklamak we bejermek işiniň kämilleşdirilýändigi aýdyldy. 

Hormatly Prezidentimiz hasabaty diňläp, saglygy goraýyş ulgamynyň işini mundan beýläk-de kämilleşdirmek, onuň maddy-enjamlaýyn binýadyny döwrebaplaşdyrmak hem-de bu ugurda dünýäniň iň öňdebaryjy tejribesini ulanmak arkaly ilatymyzyň ruhy we beden taýdan sagdyn bolmagyny gazanmagyň milli saglygy goraýyş ulgamynyň ileri tutulýan wezipeleriniň biri bolup durýandygyny belläp, bu babatda wise-premýere degişli tabşyryklary berdi. 

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary, daşary işler ministri R.Meredow Türkmenistanyň wekiliýetiniň birnäçe iri halkara çärelere gatnaşmak maksady bilen, 17 — 19-njy aprelde Şweýsariýa Konfederasiýasyna amala aşyran iş saparynyň netijeleri barada hasabat berdi. 

Şol çäreleriň hatarynda BMG-niň Merkezi Aziýa ýurtlarynyň ykdysadyýetleri üçin Ýörite maksatnamasynyň (SPEKA) ministrler derejesindäki duşuşygy bar. Onuň çäklerinde bu Maksatnama gatnaşyjy döwletleriň ministrler derejesindäki duşuşygy, SPEKA gatnaşyjy ýurtlaryň we BMG-niň Ýewropa ykdysady komissiýasynyň arasynda interaktiw dialog boldy. Mundan başga-da, SPEKA-nyň çäklerinde işleýän döwletleriň we beýleki ýurtlaryň Ženewadaky hemişelik wekilhanalarynyň, halkara hem-de hökümete degişli bolmadyk guramalaryň ýolbaşçylarynyň gatnaşmagynda duşuşyk geçirildi. Ministrler derejesindäki duşuşygyň netijeleri boýunça Bilelikdäki Beýannama kabul edildi. 

18-nji aprelde Türkmenistanyň wekiliýeti BMG-niň Ýewropa ykdysady komissiýasynyň sanly we “ýaşyl” özgertmeler meselelerine bagyşlanan 70-nji mejlisine gatnaşdy. Şunuň bilen baglylykda, ýurdumyzyň bu ugurdaky giň möçberli işleri, şol sanda metanyň zyňyndylaryny azaltmak we wodorod energetikasyny ilerletmek boýunça alyp barýan işleri beýan edildi. Şeýle hem Türkmenistanyň bu ugurdaky halkara hyzmatdaşlygy giňeltmäge taýýardygy tassyklanyldy. Mejlise gatnaşyjylar Arkadag şäheri bilen tanyşdyryldy. Bellenilişi ýaly, bu şäher sanly we “ýaşyl” tehnologiýalary ulanmagyň üstünlikli mysaly bolup biler. Saparyň çäklerinde BMG-niň Ženewa şäherindäki edarasynyň, BMG-niň Ýewropa ykdysady komissiýasynyň, Bütindünýä Intellektual Eýeçiligi Guramasynyň, Bütindünýä Söwda Guramasynyň, Halkara Migrasiýa Guramasynyň, birnäçe ýurtlaryň ugurdaş ministrlikleriniň ýolbaşçylary bilen ikitaraplaýyn duşuşyklar geçirildi. 

Şunuň bilen baglylykda, döwlet Baştutanymyzyň garamagyna abraýly halkara guramalar bilen netijeli hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de ösdürmäge gönükdirilen teklipler hödürlenildi. Bitarap Watanymyzyň netijeli sebit we ählumumy başlangyçlaryny durmuşa geçirmek maksady bilen, 2024-nji ýylda Türkmenistanyň SPEKA başlyklyk etmegi we degişli konsepsiýanyň işlenip taýýarlanylmagy boýunça işleri geçirmek teklip edilýär. 

Şeýle hem şu ýylyň maý aýynda ýurdumyzda sanly we “ýaşyl” ykdysadyýet ugrunda alnyp barylýan işlere bagyşlanan “tegelek stol” duşuşygyny geçirmek, köpçülikleýin habar beriş serişdeleri ulgamynda hyzmatdaşlygy giňeltmek, Bütindünýä Intellektual Eýeçiligi Guramasynyň akademiýasy bilen Türkmenistanyň arasynda hyzmatdaşlygy ýola goýmak, ýurdumyz bilen Bütindünýä Söwda Guramasynyň arasynda hyzmatdaşlygyň birnäçe ugurlary teklip edilýär. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow hasabaty diňläp, hödürlenen teklipleri makullady hem-de abraýly halkara guramalar, ilkinji nobatda, BMG bilen netijeli hyzmatdaşlygyň pugtalandyrylmagynyň Watanymyzyň daşary syýasatynyň esasy ugurlarynyň biridigini belledi. 

Türkmenistan BMG we onuň ýöriteleşdirilen edaralary bilen sebit hem-de ählumumy derejede parahatçylygy, howpsuzlygy, durnuklylygy üpjün etmek, ykdysadyýet we durmuş ulgamy, Durnukly ösüş maksatlaryny gazanmak ýaly ileri tutulýan ugurlarda üstünlikli hyzmatdaşlyk edýär. Sanlylaşdyrmak, ekologiýa ulgamlary bu hyzmatdaşlygyň möhüm ugurlarynyň hataryndadyr. Bu ugurlarda ýurdumyz milli derejede sanly we “ýaşyl” tehnologiýalary yzygiderli ilerletmek bilen, başlangyçly esasda çykyş edýär. 

Döwlet Baştutanymyz Türkmenistanyň ähli gyzyklanma bildirýän daşary ýurtly hyzmatdaşlar bilen agzalan ulgamlarda, şeýle-de beýleki ugurlar boýunça işjeň hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de dowam etdirmegi maksat edinýändigini belläp, wise-premýere, DIM-niň ýolbaşçysyna degişli işleri yzygiderli we toplumlaýyn esasda dowam etdirmegi tabşyrdy. 

Ministrler Kabinetiniň ýanyndaky Ulag we kommunikasiýalar agentliginiň Baş direktory M.Çakyýew ýurdumyzyň ulag we kommunikasiýa pudagynyň kadalaşdyryjy hukuk binýadyny döwrüň talaplaryna laýyk getirmek babatda görülýän çäreler barada hasabat berdi. Hususan-da, demir ýol ulagynyň işini has-da kämilleşdirmek, ýolagçylary gatnatmak, ýükleri daşamak işinde öňdebaryjy tehnologiýalary giňden ornaşdyrmak, pudagyň hukuk binýadyny döwrebaplaşdyrmak boýunça alnyp barylýan işler barada aýdyldy.  

Hormatly Prezidentimiz hasabaty diňläp, Türkmenistanyň ulag we kommunikasiýa toplumynda demir ýol ulagynyň möhüm orun eýeleýändigini, onuň işini döwrüň talaplaryna laýyklykda guramagyň wajyp wezipeleriň biri bolup durýandygyny nygtady we bu babatda agentligiň ýolbaşçysyna degişli görkezmeleri berdi. 

Döwlet Baştutanymyz Serdar Berdimuhamedow sanly ulgam arkaly geçirilen Ministrler Kabinetiniň nobatdaky mejlisini jemläp, oňa gatnaşanlara berk jan saglyk, maşgala abadançylygyny, Garaşsyz Watanymyzyň rowaçlygynyň bähbidine alyp barýan işlerinde uly üstünlikleri arzuw etdi.

ykdysady görkezijiler durnukly ýagdaýda 

 15-nji aprelde hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow sanly ulgam arkaly Ministrler Kabinetiniň mejlisini geçirdi. Onda wise-premýerleriň, welaýatlaryň we Aşgabat şäheriniň häkimleriniň şu ýylyň birinji çärýeginde ýerine ýetirilen işleriň netijeleri baradaky hasabatlary diňlenildi. Şeýle hem ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň möhüm meselelerine garaldy. 

Döwlet Baştutanymyz, ilki bilen, jenaýat edendikleri üçin iş kesilen we eden etmişlerine ökünip, ak ýürekden toba gelen raýatlaryň mukaddes Gadyr gijesiniň öň ýanynda günäsiniň geçilýändigini belledi. Biz beýik ata-babalarymyzyň rehimdarlyk we ynsanperwerlik däplerinden ugur alyp, olary jeza çekmekden boşatmak ýaly sahawatly çäreleri geçirýäris diýip, hormatly Prezidentimiz aýtdy. Şunuň bilen baglylykda, döwlet Baştutanymyz jenaýat edendikleri üçin iş kesilen 463 raýatyň mübärek Gadyr gijesi mynasybetli günäsini geçmek hakynda Permana gol çekdi. 

Soňra 2023-nji ýylyň üç aýynyň makroykdysady görkezijileri barada hasabat berildi. Şu döwürde ykdysadyýetiň ähli pudaklarynyň durnukly ösüşini üpjün etmek maksady bilen, toplumlaýyn çäreleriň görülmegi jemi içerki önümiň durnukly ösüşini saklamaga ýardam berdi. 2022-nji ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, jemi öndürilen önüm 6 göterim artdy. Şu ýylyň ýanwar — mart aýlarynda bölek-satuw haryt dolanyşygy, geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, 9,5 göterim, daşary söwda dolanyşygy 8,4 göterim ýokarlandy. Ýurdumyzyň iri we orta kärhanalarynda ortaça aýlyk zähmet haky, 2022-nji ýylyň degişli döwrüne görä, 9,8 göterim köpeldi. Zähmet haklary, pensiýalar, döwlet kömek pullary we talyp haklary öz wagtynda maliýeleşdirildi.  

«Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2022 — 2028-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasyna» laýyklykda, hasabat döwründe gurluşyk we durkuny täzelemek işleri göz öňünde tutulan jemi 370 desganyň 7-sinde gurluşyk işleri tamamlandy, 105-sinde gurluşyk-gurnama işleri alnyp barylýar we galan desgalarda taýýarlyk işleri dowam edýär. 

Statistika baradaky döwlet komitetiniň başlygy D.Amanmuhammedow ministrlikleriň hem-de pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň 2023-nji ýylyň üç aýyndaky ykdysady görkezijileri barada hasabat berdi. Oňa laýyklykda, ykdysadyýetiň pudaklarynda durnukly ösüş gazanyldy. Şu ýylyň birinji çärýeginde, geçen ýylyň degişli döwrüne garanyňda, tebigy gazyň we nebitiň çykarylyşynda, elektrik energiýasynyň, beýleki önümleriň öndürilişinde ösüş depgini üpjün edildi. Ulag we aragatnaşyk pudaklarynda durnukly görkezijiler gazanyldy. Ulaglaryň ähli görnüşleri boýunça ýolagçy gatnatmak hem-de ýük daşamak boýunça oňyn görkezijileriň üpjün edilmegi munuň aýdyň subutnamasydyr. Aragatnaşyk hyzmatlarynyň möçberi 11,8 göterim artdy. Ýurdumyzyň obasenagat toplumynda, 2022-nji ýylyň degişli döwrüne garanyňda, gök önümleriň, miweleriň we ir-iýmişleriň, etiň, süýdüň öndürilişi ýokarlandy.  

Döwlet Baştutanymyz Serdar Berdimuhamedow şu ýylyň birinji çärýeginde ýetilen sepgitlerden ugur alyp, makroykdysady durnuklylygy mundan beýläk-de üpjün etmegiň, pudaklarda önümçilik meýilnamalaryny ýerine ýetirmek üçin zerur işleriň geçirilmelidigini nygtady. Şunuň bilen birlikde, «Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2022 — 2028-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasynyň» hasabat döwründe ýerine ýetirilişini düýpli seljermek babatda görkezme berildi. 

Mejlisiň dowamynda Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasarlary gezekli-gezegine gözegçilik edýän pudaklarynyň 2023-nji ýylyň ýanwar — mart aýlarynda ýerine ýetiren işleriniň netijeleri baradaky hasabatlary bilen çykyş etdiler. Soňra Aşgabat şäheriniň we welaýatlaryň häkimleriniň hasabatlary diňlenildi. Nygtalyşy ýaly, şu ýyl paýtagtymyzda birnäçe durmuş we beýleki maksatly desgalary ulanmaga bermek meýilleşdirilýär. Şunuň bilen bir hatarda, Aşgabady mundan beýläk-de abadanlaşdyrmak we bagy-bossanlyga büremek, şäher infrastrukturasyny toplumlaýyn döwrebaplaşdyrmak boýunça durmuşa geçirilýän çäreler barada habar berildi. 

Döwlet Baştutanymyz şu ýyl gurluşygy tamamlanyp, ulanmaga berilmegi meýilleşdirilýän desgalaryň tassyklanan sanawyna laýyklykda, häkimligiň buýurmasy boýunça ýerine ýetirilýän gurluşyk işlerine berk gözegçilik etmegi tabşyrdy. Şeýle-de paýtagtyň bazarlarynda, söwda nokatlarynda halkyň sarp edýän we azyk harytlarynyň üpjünçiligini durnukly saklamak, haryt bolçulygyny döretmek boýunça zerur işleri geçirmek barada görkezme berildi. Hormatly Prezidentimiz ilatyň bökdençsiz agyz suwy, elektrik energiýasy, tebigy gaz, döwrebap we elýeterli ýaşaýyş jaýlary bilen üpjünçiligini has-da gowulandyrmak boýunça işleri dowam etdirmegiň wajypdygyna aýratyn ünsi çekdi. 

Mejlisiň ahyrynda döwlet Baştutanymyz şu ýylyň birinji çärýeginde ýerine ýetirilen işleriň netijeleriniň ýurdumyzyň kabul edilen maksatnamalara laýyklykda ösmegini dowam etdirýändigini görkezýändigini kanagatlanma bilen belledi. 

Jemi içerki önümiň ösüşi ýylyň başyndan bäri 6,2 göterim derejede durnukly saklanyp gelýär, zähmet haklary bolsa 10 göterim ýokarlandyryldy. Ýurdumyzda iri senagat we durmuş maksatly desgalaryň, şol sanda täze şäherçeleriň, ýaşaýyş jaýlarynyň, dynç alyş hem-de sagaldyş merkezleriniň, mekdepleriň, çagalar baglarynyň we beýleki desgalaryň gurluşyklary dowam etdirilýär. Kabul edilen meýilnamalara laýyklykda, ylym we bilim ulgamlarynda hem özgertmeler amala aşyrylýar. Nebitgaz ýataklary özleşdirilýär diýip, hormatly Prezidentimiz Türkmenistan — Owganystan — Pakistan elektrik we aragatnaşyk ulgamlarynyň, şeýle hem Türkmenistan — Owganystan — Pakistan — Hindistan gaz geçirijisiniň gurluşyklarynyň alnyp barylýandygyny, beýleki halkara taslamalary amala aşyrmaga-da taýýarlyk görülýändigini nygtady. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan önümleriň önümçiligini döretmegi we öz önümlerimiziň beýleki döwletlere iberilýän möçberini artdyrmak syýasatyny dowam etdirmegi, maýa goýumlary çekmegi, gelip gowuşýan daşary ýurt pulundaky serişdeleriň möçberini artdyrmagy möhüm wezipeleriň hatarynda görkezdi. Döwlet býujetiniň ýerine ýetirilişine berk gözegçilik etmek, ykdysadyýetimizi diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürmek boýunça işleri geçirmek, hususy pudagyň paýyny artdyryp, ony ýurdumyzyň ykdysadyýetine işjeň gatnaşdyrmak üçin zerur çäreleri görmek wajypdyr. 

 Mejlisde döwlet durmuşyna degişli başga-da birnäçe meselelere garaldy we olar boýunça degişli çözgütler kabul edildi. 

 *** 

 Sanlar, maglumatlar: 

•  Şu ýylyň geçen üç aýynda jemi öndürilen önüm, 2022-nji ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, 6 göterim artdy.  

•  Bölek-satuw haryt dolanyşygy, geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, 9,5 göterim, daşary söwda dolanyşygy 8,4 göterim ýokarlandy. Ýurdumyzyň iri we orta kärhanalarynda ortaça aýlyk zähmet haky, 2022-nji ýylyň degişli döwrüne görä, 9,8 göterim köpeldi. Zähmet haklary, pensiýalar, döwlet kömek pullary we talyp haklary öz wagtynda maliýeleşdirildi. 

•  Hasabat döwründe «Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2022 — 2028-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasyna» laýyklykda, gurluşyk we durkuny täzelemek işleri göz öňünde tutulan jemi 370 desganyň 7-sinde gurluşyk işleri tamamlandy, 105-sinde gurluşyk-gurnama işleri alnyp barylýar we galan desgalarda taýýarlyk işleri dowam edýär. 

•  Şu ýylyň 1-nji apreli ýagdaýyna görä, baş maliýe meýilnamasynyň girdeji bölegi 115,5 göterim, çykdajy bölegi bolsa 97,1 göterim ýerine ýetirildi. Hasabat döwründe ýerli býujetleriň girdeji bölegi 104,9 göterime, çykdajy bölegi bolsa 96,5 göterime deň boldy. 

•  Geçen döwürde maliýeleşdirmegiň ähli çeşmeleriniň hasabyna milli ykdysadyýetimizi ösdürmäge gönükdirilen maýa goýumlaryň möçberi jemi içerki önümiň 13,7 göterimine barabar boldy. 2023-nji ýyl üçin maýa goýum Maksatnamasy 10,7 göterim ýerine ýetirildi. Özleşdirilen düýpli maýa goýumlaryň 44,8 göterimi önümçilik, 55,2 göterimi medeni-durmuş maksatly binalaryň gurluşygyna gönükdirildi. 

•  Şu ýylyň 1-nji apreli ýagdaýyna görä, Oba milli maksatnamasynyň çäklerinde inženerçilik ulgamlarynyň we desgalarynyň 53,8 kilometriniň, ýaşaýyş jaýlarynyň 126,1 müň inedördül metriniň, aragatnaşyk ulgamlarynyň 134,4 kilometriniň gurluşygy tamamlandy. 

•  «Türkmennebit» döwlet konserni tarapyndan nebit bilen üpjün etmegiň meýilnamasy 101,9 göterim ýerine ýetirilip, nebiti gaýtadan işleýän zawodlar tarapyndan nebiti gaýtadan işlemegiň meýilnamasy 103,6 göterim berjaý edildi. Hasabat döwründe tebigy we ugurdaş gazy çykarmagyň meýilnamasy 104,5 göterim, daşary ýurtlara iberilen tebigy gazyň meýilnamasy 102,8 göterime deň boldy. 

•  Şu ýylyň birinji çärýeginde gurluşyk-senagat ulgamynda önüm öndürmek hem-de işleri ýerine ýetirmek boýunça meýilnama 109,2 göterim berjaý edildi. 

•  Elektrik energiýasynyň öndürilişiniň ösüş depgini 101,7 göterime barabar boldy. 

•  Tutuşlygyna obasenagat toplumy boýunça öndürilen önümleriň möçberiniň, ýerine ýetirilen işleriň we hyzmatlaryň ösüş depgini, geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, 104,7 göterime deň boldy.

Ykdysadyýetiň durnukly ösüşi dogry işlenip düzülen strategik maksatnamalara esaslanýar. Munuň özi halkara derejede ykrar edilen hakykatdyr. Döwleti durmuş-ykdysady taýdan ösdürmäge gönükdirilen wezipeler uzak we gysga möhletli maksatnamalarda has jikme-jik şöhlelenýär. Bu ýagdaý ýurdumyzyň innowasion ösüşe esaslanýan ykdysadyýetiniň hem esasy ýörelgesi hökmünde çykyş edýär. 

Mälim bolşy ýaly, «Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy: Türkmenistany 2022 — 2052-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Milli maksatnamasynda», «Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2022 — 2028-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasynda» we «Türkmenistanyň Prezidentiniň obalaryň, şäherçeleriň, etraplardaky şäherleriň we etrap merkezleriniň ilatynyň ýaşaýyş-durmuş şertlerini özgertmek boýunça 2028-nji ýyla çenli döwür üçin Milli maksatnamasynda» kesgitlenen wezipeleri üstünlikli amala aşyrmak maksady bilen, gysga döwre niýetlenen, ýagny 2023-nji ýyl üçin maýa goýum Maksatnamasynyň kabul edilmegi hem ykdysady jähetden döwrüň talabydyr.  

Bu Maksatnamanyň esasy maksady Arkadag Serdarly bagtyýar ýaşlar ýylynda ýurdumyzyň ykdysady kuwwatyny has-da berkitmekden, durmuş we medeni taýdan ýokary depginli ösüşini üpjün etmekden, milli ykdysadyýetiň senagatlaşma derejesini ýokarlandyrmakdan, pudaklara sanly tehnologiýalary ornaşdyrmagy çuňlaşdyrmakdan, kiçi, orta hem-de iri telekeçiligi ösdürmekden, ylymdyr innowasiýalara daýanýan ykdysady pudaklaryň ilerlemegini gazanmakdan ybaratdyr. Ýeri gelende, zähmet gatnaşyklaryny ösdürmek, täze iş orunlaryny döretmek we ilatyň iş üpjünçiligini gowulandyrmak wezipeleriniň hem öňde goýlan esasy işleriň hatarynda durýandygyny bellemelidiris.  

Döwlet Baştutanymyz wezipä girişmek dabarasynda eden çykyşynda ýurdumyzy strategik maksatnamalara esaslanyp ösdürmek barasynda şeýle diýdi: «Kabul eden maksatnamamyzda öňde goýlan wezipelerimizi öz wagtynda hem-de ýokary hilli ýerine ýetirmek üçin, biz ähli mümkinçiliklerimizi ulanyp, agzybirlikde we jebislikde, el-ele berip işlemelidiris». 

Dünýä ykdysadyýetiniň diýseň tiz ösýän we kämilleşýän döwründe, strategik maksatnamalara laýyklykda, adam mümkinçilikleri has-da giňeldilýär, ylmy-tehnologik ösüşler çaltlandyrylyp, innowasiýalara daýanýan täze pudaklar döredilýär. Milli ykdysadyýetimiziň uzak möhletli ösüşi hökmünde kesgitlenen wezipeler öňdebaryjy ylmy taglymatlardyr innowasion tehnologiýalar arkaly ýurdumyzyň tebigy baýlyklarynyň mümkinçiliklerini has-da netijeli peýdalanmaga gönükdirilendir.  

Maýa goýum syýasatynyň döwrebaplaşdyrylmagy maliýe ulgamyny kämilleşdirmäge, onuň innowasiýalara, durnukly ykdysady ösüşe, ykdysadyýetiň önümçilik we maliýe böleginiň bäsdeşlige ukyplylygyny ýokarlandyrmaga, ilatyň ýaşaýyş-durmuş derejesiniň hilini gowulandyrmaga mümkinçilik döredýär. Munuň üçin maýa goýum bazarlaryny öwrenmek arkaly bar bolan maliýe serişdelerini amatly ugurlara gönükdirmegiň ýollary we konsepsiýalary kesgitlenilýär. Şunda, esasan-da, maliýe institutlarynyň seljermeleridir usullaryna aýratyn ähmiýet berilýär. Çünki maliýe guramalary halkara derejede hereket etmek bilen, maýa goýum serişdelerini goýmagyň territorial-çäk we kanunçylyk tarapdan amatlydygyny makroykdysady görkezijileriň netijesinde anyklaýarlar. 

Halkara tejribeden belli bolşy ýaly, ösen döwletleriň düýpli maýa goýum serişdeleriniň agramly bölegi önümçilik maksatly ulgamlara gönükdirilýär. Bu biziň ýurdumyza hem mahsusdyr. Çünki maýa goýujylaryň maliýe serişdeleri ykdysadyýetiň pudaklaryna göni gatnaşmak bilen, ykdysady ösüşiň okgunly depginini gazanmaga şert döredýär.  

Maýa goýum Maksatnamasyna laýyklykda, 2023-nji ýylda milli ykdysadyýetimize maliýeleşdirmegiň ähli çeşmeleriniň hasabyna 37 milliard 400 million manat möçberinde düýpli maýa goýum goýlar. Munuň 20 milliard 800 million manadyny önümçilik desgalarynyň gurluşygyna gönükdirmek meýilleşdirilip, bu görkeziji ýurdumyz boýunça umumy maýa goýumlaryň möçberiniň 55,6 göterimini tutýar. Düýpli maýa goýumlar, ýagny 16 milliard 600 million manat bolsa durmuş maksatly desgalaryň gurluşygyna gönükdiriler. Munuň özi maýa goýumlaryň umumy möçberiniň 44,4 göterimine barabardyr. Bu Maksatnamanyň doly we dogry durmuşa geçirilmegi ýurdumyzda azyk howpsuzlygyny has-da pugtalandyryp, Döwlet býujetiniň durnukly ösüşini üpjün eder we halkara talaplara, innowasion tehnologiýalara, ylmyň täze gazananlaryna esaslanýan ykdysadyýetiň kemala gelmegini şertlendirer. 

Soňky ýyllarda ýurdumyzda düýpli maýa goýumlary özleşdirmekde telekeçileriň — hususy eýeçiligiň subýektleriniň orny görnetin ýokarlanýar. Ýurduň iri gurluşyklarynyň uly bölegi milli we daşary ýurt gurluşyk kompaniýalary tarapyndan alnyp barylýar.  

Türkmenistan maýa goýumlar babatda özüne çekiji ýurtdur. Tutuş döwletimizde gysga döwürde maýa goýum işjeňligini artdyrmak, sebitleriň ykdysady kuwwatyny berkitmek hem-de durmuş-ykdysady taýdan durnukly ösüşi üpjün etmek babatda ägirt uly we toplumlaýyn işler amala aşyrylýar. Ýurdumyzyň durmuşa geçirýän maýa goýum baradaky başlangyçlarynyň halkara guramalar tarapyndan mynasyp goldanylmagy hem tebigy ýagdaýdyr.  

Döwletimizde telekeçiligi ösdürmekde, milli önüm öndürijileri maliýe taýdan goldamakda, daşary ýurt maýa goýujylaryny çekmekde täze, döwrebap gurallar işlenip düzülýär, halkara maliýe guramalary bilen tejribe alşylýar.  

Ýurdumyzyň sebitlerini gyradeň ösdürmek, innowasion önümçilikleri döretmek, ekologik howpsuzlygy üpjün etmek, pudaklara «ýaşyl» tehnologiýalary ornaşdyrmak, adam maýasyny kämilleşdirmek, raýatlaryň ýaşaýyş-durmuş derejesini we iş bilen üpjünçiligini ýokarlandyrmak, bäsdeşlige ukyply önümleri öndürmek üçin maýa goýum syýasaty kämilleşdirilýär. Milli hem-de daşary ýurtly maýa goýujylary çekmegiň döwrebap usullaryny döretmek arkaly pudaklary maliýeleşdirmegiň täze çeşmeleriniň üstünde hem yzygiderli işlenilýär we olar ýüze çykarylýar.  

Ýurtda maliýe bazaryny has-da kämilleşdirmekde maksatnamalaýyn usulyň ulanylmagy we durnukly ykdysady netijeleriň gazanylmagy döwletimiziň ösüşi üpjün etmek babatda dogry ugry saýlap alandygyny görkezýär. 

Jumageldi SALAMOW,

Türkmen döwlet maliýe institutynyň mugallymy.

Şu ýylyň mart aýynyň wakalary hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow tarapyndan üstünlikli durmuşa geçirilýän «Açyk gapylar» syýasatynyň çäklerinde ýurdumyzyň ministrlikleriniň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň netijeli işleri alyp barýandyklarynyň aýdyň subutnamasy boldy. Daşary ýurtly hyzmatdaşlaryň gatnaşmagynda dürli görnüşde geçirilen işewürlik duşuşyklary, gepleşikler, forumlar, Türkmenistanyň ynanyşmak, deňhukuklylyk, özara bähbitlilik ýörelgeleri esasynda giň halkara hyzmatdaşlyga gönükdirilen daşary syýasat ugrunyň üstünliklere beslenýändigini tassyklady. 

1-2-nji martda Türkmenistanyň wekiliýeti Birleşen Milletler Guramasynyň Adam hukuklary boýunça komitetiniň 137-nji mejlisiniň işine gatnaşdy. Onuň dowamynda ýurdumyzda adam hukuklarynyň goraglylygyny üpjün etmek we bu ugurda kanunçylyk binýadyny kämilleşdirmek boýunça ulgamlaýyn işleriň alnyp barylýandygy bellenildi. Şunuň bilen baglylykda, halkara borçnamalaryň hem-de BMG-niň şertnamalaýyn edaralarynyň maslahatlarynyň ýerine ýetirilmegine aýratyn üns berilýär. Mejlisiň çäklerinde Adam hukuklary boýunça komitet Türkmenistanyň Raýat we syýasy hukuklar hakynda halkara paktyň kadalarynyň we düzgünleriniň ýerine ýetirilişi boýunça üçünji döwürleýin hasabatyna garady. 

6-njy martda Aşgabatda Söwda-ykdysady, ylmy-tehniki we medeni hyzmatdaşlyk boýunça bilelikdäki türkmen-özbek hökümetara toparynyň nobatdaky mejlisi geçirildi. Oňa iki ýurduň ministrlikleriniň we pudak edaralarynyň wekilleri gatnaşdylar. Ulag-logistika, elektroenergetika, nebitgaz, himiýa, ylmy-tehniki, medeni-ynsanperwer ulgamlarda, oba hojalyk pudagynda we daşky gurşawy goramakda hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de pugtalandyrmagyň wajypdygy nygtaldy. Mejlisiň jemleri boýunça degişli Teswirnama gol çekildi. 

7-nji martda Daşary işler ministrliginde Halkara Zähmet Guramasynyň Gündogar Ýewropa we Merkezi Aziýa ýurtlary üçin mynasyp zähmet meseleleri boýunça tehniki goldaw beriş toparynyň, şeýle hem Halkara Zähmet Guramasynyň Ženewadaky ştab-kwartirasynyň wekilleri bilen duşuşyk geçirildi. Onda bu gurama bilen hyzmatdaşlygyň möhüm meseleleri, 2023-nji ýylda guraljak çäreleriň “Ýol kartasyny” durmuşa geçirmegiň esasy ugurlary ara alnyp maslahatlaşyldy. 

Şol gün Daşary işler ministrliginde Halkara Migrasiýa Guramasynyň Merkezi Aziýa boýunça sebitleýin utgaşdyryjysy Zeýnal Gajiýew bilen duşuşyk geçirildi. Taraplar Türkmenistanyň Hökümeti bilen Halkara Migrasiýa Guramasynyň ýakyn wagtdaky bilelikdäki taslamalarynyň durmuşa geçirilişine, hususan-da, adam söwdasyna garşy göreşmek we migrantlara ýardam etmek, serhedi dolandyrmak ulgamyndaky meselelere seretdiler. 

8-9-njy martda Täjigistan Respublikasynda iş sapary bilen bolan türkmen wekiliýetiniň agzalary dostlukly ýurduň ugurdaş ministrliklerinde hem-de pudaklaýyn dolandyryş edaralarynda birnäçe duşuşyklary geçirdiler. Saparyň çäklerinde geçirilen syýasy geňeşmeleriň dowamynda strategik häsiýete eýe bolan ikitaraplaýyn gatnaşyklaryň giňeldilmegi bilen baglylykda, söwda-ykdysady, medeni-ynsanperwer, ylmy-tehniki, parlament, ulag-logistika ulgamlary, dokma toplumy, senagat hyzmatdaşlygy, şol sanda halkara guramalaryň we sebit meýdançalarynyň çäklerinde hyzmatdaşlyk meseleleriniň giň toplumy ara alnyp maslahatlaşyldy. 

9-njy martda Türkmenistanda Saýlawlary we sala salşyklary geçirmek boýunça merkezi toparda we DIM-niň binasynda GDA-nyň Baş sekretarynyň orunbasary I.Nematow bilen geçirilen duşuşyklarda Mejlisiň deputatlarynyň, welaýat, etrap we şäher halk maslahatlarynyň, Geňeşleriň agzalarynyň saýlawlaryna görülýän taýýarlyk esasy ara alnyp maslahatlaşylan mesele boldy. I.Nematow GDA-nyň synçylar toparynyň ştabyny açmak boýunça iş toparyna ýolbaşçylyk edip, Aşgabada geldi. 

9-njy martda geçirilen “Howanyň üýtgemegi şertlerinde azyk howpsuzlygy boýunça hyzmatdaşlyk” atly halkara maslahatyň çäklerinde Merkezi Aziýa döwletleriniň oba hojalyk ministrleriniň duşuşygy boldy. Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň başlangyjy bilen Aşgabatda utgaşykly görnüşde geçirilen bu forumy Türkmenistanyň Hökümeti hem-de BMG-niň Azyk we oba hojalygy boýunça guramasy (FAO) BMG-niň ýurdumyzdaky hemişelik utgaşdyryjysynyň wekilhanasynyň goldaw bermeginde bilelikde gurady. 

Gün tertibine azyk howpsuzlygyny üpjün etmek ýaly möhüm ugurda sebit we ählumumy hyzmatdaşlygyň meseleleri girizildi. Hususan-da, howanyň üýtgemeginiň, azyk ulgamynyň we durmuş-ykdysady şertleriň berk özara baglanyşyklydygy, dünýäniň oba hojalyk önümçiliginiň bökdençsiz işledilmegi, daşky gurşawa ýetirilýän ýaramaz täsirleri peseltmek hem-de parnik gazlarynyň zyňyndylaryny azaltmak üçin ekologik taýdan arassa “ýaşyl” tehnologiýalary ornaşdyrmagyň zerurdygy, azyk önümlerini ibermegiň durnukly ulag ulgamlarynyň döredilmeginiň wajypdygy nygtaldy. 

10-11-nji martda Daşary işler ministrliginde “Howanyň üýtgemegi şertlerinde azyk howpsuzlygy boýunça hyzmatdaşlyk” atly halkara maslahatyň işine gatnaşmak üçin Eýranyň wekiliýetiniň ýolbaşçysy hökmünde Aşgabada gelen Eýran Yslam Respublikasynyň wise-prezidenti, Daşky gurşawy goramak boýunça guramasynyň başlygy Ali Salajege, BMG-niň Azyk we oba hojalygy boýunça guramasynyň Baş direktorynyň orunbasary, Ýewropa we Merkezi Aziýa boýunça sebit wekili Wladimir Rahmanin bilen gepleşikler geçirildi. Duşuşygyň dowamynda azyk we ekologik howpsuzlyk, tebigatdan rejeli peýdalanmak, hususan-da, çölleşmä we gum tupanlaryna garşy göreşmek hem-de suw ulgamynda tagallalary utgaşdyrmak meselelerine aýratyn üns berildi. 

10-njy martda Daşary işler ministrliginde Ýewropa Bileleşiginiň Türkmenistandaky ilçisi Diego Ruiz Alonso bilen duşuşyk geçirildi. Onuň dowamynda Türkmenistan bilen Ýewropa Bileleşiginiň syýasy-diplomatik, söwda-ykdysady we medeni-ynsanperwer ulgamlarda, “Merkezi Aziýa — Ýewropa Bileleşigi” formatynyň çäklerinde özara bähbitli hyzmatdaşlygy ösdürmegiň meselelerine deglip geçildi. 

11 — 15-nji martda Türkmenistanyň wekiliýeti Manamada (Bahreýn Patyşalygy) geçirilen Parlamentara Birleşigiň Assambleýasynyň hem-de Goşulyşmazlyk Hereketiniň parlament torunyň mejlislerine gatnaşdy. Çykyşlarda parahatçylygy we durnukly ösüşi üpjün etmekde, häzirki döwrüň wehimlerine garşy durmakda, şol sanda pandemiýadan soňky dikeldiş döwründe milli we ählumumy tagallalary birleşdirmekde dürli ýurtlaryň parlamentlerine uly ornuň degişlidigi bellenildi. 

14-nji martda Daşary işler ministrliginde Türkmenistanyň degişli ministrlikleriniň we pudak edaralarynyň wekilleriniň Beýik Britaniýanyň Birleşen gulluklarynyň Patyşa institutynyň bilermenleri bilen duşuşygy geçirildi. Onuň dowamynda sebit howpsuzlygynyň häzirki zaman wehimlerine we howplaryna garşy göreşmek, söwda-ykdysady ulgamda hyzmatdaşlygy ösdürmek bilen bagly meseleler ara alnyp maslahatlaşyldy. 

Şol gün türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow “Çalyk Holding” kompaniýalar toparynyň dolandyryjylar geňeşiniň başlygy Ahmet Çalyk bilen duşuşdy. Duşuşygyň dowamynda türk kompaniýalarynyň ýurdumyzda milli ykdysadyýetimiziň hemmetaraplaýyn pugtalandyrylmagyna we senagatlaşdyrylmagyna gönükdirilen toplumlaýyn maksatnamalaryň üstünlikli durmuşa geçirilmegine uly goşant goşýandyklary kanagatlanma bilen bellenildi. 

14-nji martda Türkmenistanyň BMG-niň ýanyndaky hemişelik wekilhanasynyň edara binasynda Türkmenistanyň BMG-niň ýanyndaky hemişelik wekili bilen Keniýa Respublikasynyň BMG-niň ýanyndaky hemişelik wekiliniň arasynda gepleşikler geçirildi. Taraplar syýasy, ykdysady we medeni hyzmatdaşlygyň, şol sanda halkara guramalaryň çäklerinde gatnaşyklaryň giňeldilmegine özara gyzyklanma bildirilýändigini tassykladylar. Soňra Türkmenistan bilen Keniýa Respublikasynyň arasynda diplomatik gatnaşyklary ýola goýmak hakynda Bilelikdäki Beýannama gol çekmek dabarasy boldy. 

15-nji martda Daşary işler ministrliginde BMG-niň Ilat gaznasynyň ýurt boýunça direktory Olaf Ronni Lindstrom bilen duşuşyk geçirildi. Onuň dowamynda hyzmatdaşlygyň ileri tutulýan ugurlary boýunça, hususan-da, ýaşlar syýasaty, reproduktiw saglyk, gender deňligi, zenanlaryň hukuklarynyň we mümkinçilikleriniň giňeldilmegi bilen baglanyşykly meseleler ara alnyp maslahatlaşyldy. 

15-nji martda paýtagtymyzdaky “Ýyldyz” myhmanhanasynyň mejlisler zalynda geçirilen Türkmen-tatar işewürlik maslahaty Türkmenistan bilen Russiýa Federasiýasynyň Tatarystan Respublikasynyň arasynda netijeli hyzmatdaşlygy ösdürmekde nobatdaky ähmiýetli çäre boldy. Şeýle hem onuň çäklerinde ikitaraplaýyn duşuşyklar guraldy. Gün tertibine iki ýurduň söwda-ykdysady we maýa goýum mümkinçiligi bilen baglylykda, pudaklaýyn edaralaryň, işewür toparlaryň özara bähbitli hyzmatdaşlygyny ösdürmegiň geljegi bilen bagly meseleler girizildi. 

16-njy martda türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow Türkiýe Respublikasyna iş saparyny amala aşyrdy. Gahryman Arkadagymyz ol ýerde Prezident Rejep Taýyp Ärdoganyň çakylygy boýunça Türki Döwletleriň Guramasynyň döwlet Baştutanlarynyň Geňeşiniň nobatdan daşary mejlisine gatnaşdy. Sammitiň gün tertibine adatdan daşary ýagdaýlary dolandyrmak we ynsanperwerlik kömegini bermek, tebigy betbagtçylyklaryň öňüni almak, olaryň täsirlerini ýeňip geçmekde tagallalary utgaşdyrmak, täze wehimlere garşy durmagyň çärelerini işläp taýýarlamak ulgamlarynda köptaraplaýyn hyzmatdaşlygy ösdürmäge degişli meseleler, şeýle-de sebit we halkara meseleleriň möhüm ugurlary girizildi. 

Sammitiň çäklerinde türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowyň Özbegistan Respublikasynyň Prezidenti Şawkat Mirziýoýew hem-de Türkiýe Respublikasynyň Prezidenti Rejep Taýyp Ärdogan bilen duşuşyklary boldy. Duşuşyklaryň dowamynda uzak möhletleýin hyzmatdaşlygyň geljegi bilen bagly meseleleriň giň toplumy ara alnyp maslahatlaşyldy. 

16-17-nji martda Türkmenistanyň wekiliýeti Mawritaniýa Yslam Respublikasynyň paýtagty Nuakşot şäherinde Yslam Hyzmatdaşlyk Guramasynyň daşary işler ministrleriniň Geňeşiniň mejlisine gatnaşdy. Mejlisiň çäklerinde Yslam Hyzmatdaşlyk Guramasynyň Baş sekretary Hisseýn Brahim Taha bilen duşuşyk geçirildi. Onuň dowamynda parahatçylygy we deňhukuklylygy üpjün etmekde ýurdumyzyň alyp barýan Bitaraplyk syýasatyna ýokary baha berildi. Şeýle hem syýasy, ykdysady, medeni-ynsanperwer, ylym ulgamlarynda YHG bilen hyzmatdaşlygy ösdürmegiň meseleleri ara alnyp maslahatlaşyldy. 

16-17-nji martda Daşary işler ministrliginde türkmen-gruzin geňeşmeleri geçirildi. Onuň dowamynda ikitaraplaýyn gatnaşyklaryň şertnama-hukuk binýadyny mundan beýläk-de kämilleşdirmegiň meselelerine garaldy. 

20-nji martda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň Katar Döwletine döwlet saparynyň çäklerinde Doha şäherinde Türkmenistanyň ilçihanasynyň açylyş dabarasy boldy. Dabaraly çärä daşary ýurtlaryň Katardaky diplomatik wekilhanalarynyň, ýurduň daşary syýasat edarasynyň ýolbaşçylarydyr wekilleri gatnaşdylar. Bellenilişi ýaly, bu şanly waka Türkmenistanyň öz daşary syýasatynda Katar Döwleti bilen ähli ugurlarda hyzmatdaşlygyň ösdürilmegine berýän möhüm ornuny alamatlandyrýar. 

Şeýle hem şol gün paýtagtymyzdaky “Arçabil” myhmanhanasynda “Türkmenistanda syýahatçylygy ösdürmegiň esasy ugurlary we mümkinçilikleri” atly halkara maslahat geçirildi. Forumyň işine halkara guramalaryň wekilleri, ýurdumyzyň we daşary döwletleriň şu ugur boýunça ýöriteleşen kompaniýalarynyň, şol sanda Özbegistanyň, Hytaýyň, Horwatiýanyň, Bolgariýanyň, Eýranyň, Koreýa Respublikasynyň ugurdaş düzümleriniň ýolbaşçylarydyr wekilleri gatnaşdylar. Halkymyzyň taryhy-medeni we tebigy ýadygärliklerini, ruhy hem-de maddy mirasyny, däp-dessurlaryny wagyz etmek, dünýäniň syýahatçylyk düzümleri bilen gatnaşyklary pugtalandyrmak forumyň baş maksady boldy. 

20-nji martda Wena şäherinde Türkmenistanyň we Awstriýanyň daşary syýasat edaralarynyň arasyndaky syýasy geňeşmelerde syýasy-diplomatik, söwda-ykdysady, medeni-ynsanperwer ulgamlarda gatnaşyklaryň ileri tutulýan ugurlary ara alnyp maslahatlaşyldy. Şeýle hem şol gün Halkara atom energiýasy agentliginiň ştab-kwartirasynda agentligiň Baş direktory M.Grossi bilen geçirilen duşuşykda saglygy goraýyş we azyk howpsuzlygy ulgamlarynda hyzmatdaşlygyň meselelerine garaldy. 

22-nji martda Daşary işler ministrliginde Türki medeniýetiň halkara guramasynyň Baş sekretary Sultanbaý Raýew bilen geçirilen duşuşygyň dowamynda Türkmenistan bilen TÜRKSOÝ-nyň arasyndaky hyzmatdaşlygyň häzirki ýagdaýy we geljegi ara alnyp maslahatlaşyldy. Gurama agza döwletlerde meýilleşdirilýän çäreleriň tertibine, şol sanda iýun aýynda Türkmenistanda TÜRKSOÝ-nyň Medeniýet günleriniň geçirilmegi, 2024-nji ýylyň “Türki dünýäniň beýik şahyry we akyldary Magtymguly Pyragynyň ýyly” diýlip yglan edilmegi, şeýle hem şol ýylda gadymy Änew şäheriniň “Türki dünýäniň medeni paýtagty” diýlip yglan edilmegi bilen baglanyşykly geçiriljek çäreleriň meýilnamasyna garaldy. 

Türkmen halkynyň hoşniýetli goňşuçylyk däplerine, ynsanperwerlik we raýdaşlyk ýörelgelerine esaslanyp, 22-nji martda Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasynyň serişdeleriniň hasabyna ukrain halkynyň çagalaryna ynsanperwerlik ýüki (derman serişdeleri we lukmançylyk enjamlary, dokma we dürli azyk önümleri) iberildi. 

22-nji martda Türkmenistanda Saýlawlary we sala salşyklary geçirmek boýunça merkezi toparyň başlygy Mejlisiň deputatlarynyň, welaýat, etrap we şäher halk maslahatlarynyň, Geňeşleriň agzalarynyň saýlawlaryna syn etmek boýunça GDA-nyň synçylar toparynyň ýolbaşçysy hökmünde Aşgabada gelen Garaşsyz Döwletleriň Arkalaşygynyň Baş sekretary Sergeý Lebedew bilen duşuşdy. Synçylar toparynyň düzüminde Arkalaşygyň ýurtlarynyň parlamentarileri, görnükli jemgyýetçilik işgärleri, diplomatlar, GDA gatnaşyjy döwletleriň Parlamentara Assambleýasynyň, Belarusuň we Russiýanyň parlament ýygnagynyň wekilleri, GDA-nyň Ýerine ýetiriji komitetiniň işgärleri bar. Olar Daşary işler ministrliginiň ýolbaşçylary bilen duşuşdylar, welaýatlarda we Aşgabat şäherindäki uçastok saýlaw toparlarynyň işi bilen tanyşdylar. 

23-nji martda türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowyň Garaşsyz Döwletleriň Arkalaşygynyň Baş sekretary Sergeý Lebedew bilen geçiren duşuşygynda Arkalaşygyň giňişliginde söwda-ykdysady, ulag-kommunikasiýa, energetika, medeni-ynsanperwer, öňdebaryjy tehnologiýalar ýaly ulgamlarda, obasenagat toplumynda, işewür düzümleriň ugry boýunça netijeli hyzmatdaşlyk üçin giň mümkinçilikleriň bardygy bellenildi. 

24-nji martda Daşary işler ministrliginde geçirilen duşuşygyň dowamynda S.Lebedew saýlaw möwsüminiň ähli tapgyrlarynyň açyklyk we aýanlyk ýagdaýynda, ugurdaş kanunçylyga, umumy ykrar edilen hukuk kadalara laýyklykda geçirilýändigini belledi. Şeýle hem GDA-nyň Baş sekretary Arkadag şäherinde gurulýan medeni-durmuş maksatly desgalaryň ähmiýetini belläp, durmuş meselelerini çözmekde innowasion tehnologiýalaryň we häzirki zaman ekologik ölçegleriniň sazlaşykly utgaşdyrylýandygyny nygtady. 

26-njy martda ýurdumyzda Mejlisiň deputatlarynyň, welaýat, etrap we şäher halk maslahatlarynyň, Geňeşleriň agzalarynyň saýlawlary geçirildi. Saýlawçylara ýurdumyzyň daşary ýurtlardaky diplomatik wekilhanalarynyň hem-de konsullyk edaralarynyň ýanyndaky 42 saýlaw uçastogynda hem ses bermek mümkinçiligi döredildi. Olarda saýlaw wagtynda belli bir sebäplere görä Türkmenistanyň çäginden daşarda bolan raýatlarymyzyň öz konstitusion hukuklaryndan peýdalanmaklary üçin ähli zerur şertler döredildi. 

28-nji martda Daşary işler ministrliginde Arkadag şäherine bagyşlanan brifing geçirildi. Bu şäheriň gurluşygynda binagärligiň we şäher gurluşygynyň öňdebaryjy usullary, “akylly” şäher konsepsiýasynyň kadalary, “ýaşyl” tehnologiýalar ulanylýar. Brifingiň dowamynda dürli halkara guramalaryň wekilleriniň, şol sanda Birleşen Milletler Guramasynyň Senagat ösüşi guramasynyň, BMG-niň Ilatly nokatlar boýunça maksatnamasynyň, BMG-niň Daşky gurşaw boýunça maksatnamasynyň we beýleki ýöriteleşdirilen edaralarynyň wekilleriniň täze şähere gelip görendikleri, şäheriň gurluşygynda ulanylan gurluşyk, binagärlik, logistik, tehnologik we dizaýn çözgütlerine ýokary baha berendikleri nygtaldy. 

29 — 31-nji mart aralygynda Koreýa Respublikasynda Türkmenistanyň Medeniýet günleri geçirildi. Bu döredijilik çäresi türkmen-koreý hyzmatdaşlygyny mundan beýläk-de ösdürmegiň we iki halkyň arasyndaky dostlukly gatnaşyklary pugtalandyrmagyň ýolunda möhüm ädim boldy. Medeniýet günleriniň çäklerinde Gündogaryň beýik akyldary we nusgawy şahyry Magtymguly Pyragynyň doglan gününiň 300 ýyllygyna bagyşlanan maslahat, Türkmenistanyň milli amaly-haşam we şekillendiriş sungatynyň eserleriniň, muzeý gymmatlyklarynyň sergisi, türkmen we koreý sungat ussatlarynyň bilelikdäki dostluk konserti, türkmen kinosynyň görkezilişi guraldy. 

29-njy martda Aşgabatda daşary syýasat edaralarynyň arasynda geçirilen türkmen-özbek syýasy geňeşmeleriniň dowamynda parlamentara gatnaşyklary mundan beýläk-de pugtalandyrmagyň, söwda-ykdysady we medeni-ynsanperwer, ulag-kommunikasiýa, nebitgaz, himiýa, elektroenergetika ulgamlarynda, oba hojalygy we suw serişdelerini dolandyrmak ugurlary boýunça hyzmatdaşlygy ilerletmegiň zerurdygy nygtaldy. 

29 — 31-nji mart aralygynda Türkmenistanyň wekiliýeti Nýu-Ýork şäherine iş saparynyň çäklerinde BMG-niň Baş Assambleýasynyň Türkiýe Respublikasynyň başlangyjy boýunça geçirilen Durnukly ösüş maksatlaryna ýetmegiň ýolunda özgerdiji gural hökmünde zyňyndylary nol derejä getirmek boýunça ýokary derejeli maslahatyna, şeýle hem Zyňyndysyz dünýä ugrunda halkara güne bagyşlanan ugurdaş çärä gatnaşdy. 

BMG-niň Baş Assambleýasynyň 77-nji sessiýasynyň wise-başlygy hökmünde çykyş edýän Türkmenistanyň başlyklyk etmeginde geçirilen maslahatda ilatyň ýaşaýyş-durmuş şertlerini gowulandyrmak we sebitleriň arasyndaky tapawudy azaltmak maksady bilen, ilatly ýerlerde zyňyndylary işlemek boýunça ulgamlary ýola goýmak, ýaşaýyş we senagat zyňyndylaryny ýok etmekde döwrebap tehnologiýalary ornaşdyrmak boýunça ýurdumyz tarapyndan milli derejede alnyp barylýan işler bilen tanyşdyryldy. Şeýle hem Arkadag şäherinde häzirki zaman zyňyndysyz tehnologiýalarynyň, “akylly” ulag-kommunikasiýa ulgamlarynyň we ekologik usullaryň ulanylyşy barada aýdyldy. 

Saparyň çäklerinde BMG-niň Baş sekretarynyň kömekçisi, BMG-niň Terrorçylyga garşy göreşmek boýunça komitetiniň Ýerine ýetiriji direktoratynyň ýerine ýetiriji direktory N.German, şeýle hem BMG-niň Baş sekretarynyň Ýewropa, Merkezi Aziýa, Demirgazyk we Günorta Amerika boýunça kömekçisi, Baş sekretaryň Merkezi Aziýa boýunça Ýörite wekiliniň wezipesini ýerine ýetiriji M.Ýença bilen duşuşyklar geçirildi. Duşuşygyň dowamynda Merkezi Aziýa sebitinde we ählumumy derejede öňüni alyş diplomatiýasynyň gurallaryny berkitmäge gönükdirilen hyzmatdaşlygy giňeltmek, parahatçylygy we howpsuzlygy, durnukly ösüşi pugtalandyrmak ugrunda BMG hem-de onuň düzümleri bilen hyzmatdaşlygy ösdürmek bilen baglanyşykly meselelere seredildi. 

Geçen aýyň dowamynda Daşary işler ministrliginde Çili Respublikasynyň, Birleşen Arap Emirlikleriniň, Germaniýa Federatiw Respublikasynyň, Eýran Yslam Respublikasynyň, Gruziýanyň, Hindistanyň, Beýik Britaniýanyň, Ysraýyl Döwletiniň, Argentina Respublikasynyň Türkmenistandaky Adatdan daşary we Doly ygtyýarly ilçileri bilen duşuşyklar geçirildi. Olaryň dowamynda daşary syýasat edaralarynyň arasyndaky syýasy geňeşmeleri geçirmegiň maksadalaýykdygy bellenilip, syýasy-diplomatik, söwda-ykdysady, medeni-ynsanperwer ugurlarda ikitaraplaýyn gatnaşyklary, abraýly halkara guramalaryň, şol sanda BMG-niň, ÝB-niň çäklerinde hyzmatdaşlygy berkitmegiň ugurlary ara alnyp maslahatlaşyldy. 

Şeýlelikde, synda beýan edilen we hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň alyp barýan parahatçylyk söýüjilikli syýasaty bilen baglylykda, ýurdumyzyň ministrlikleri, pudaklaýyn dolandyryş edaralary tarapyndan guralan çäreler Türkmenistanyň ösüşiň täze belentliklerine tarap ýolunda ädýän anyk ädimlerini şöhlelendirdi. 

(TDH)

Hormatly Prezidentimiz Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň döredilmeginiň 15 ýyllygy mynasybetli ýurdumyzyň senagatçylarynyň we telekeçileriniň sergisine hem-de birleşmäniň agzalarynyň maslahatyna gatnaşyjylara iberen Gutlagynda: «Geçen 15 ýylda birleşmäniň agzalarynyň ýeten sepgitleri hususy pudagyň döwletimiziň ykdysadyýetiniň esasy hereketlendiriji güýjüne öwrülendigine şaýatlyk edýär» diýip belledi.  

Ýurdumyzyň hususy eýeçiliginde hereket edýän kärhanalary dolandyrýan, şeýle-de olarda zähmet çekýän hünärmenleriň aglabasynyň ýaşlardygy guwandyrýar. Çünki munuň özi bu pudakda täzeçilligiň, innowasion ösüşleriň we özgertmeleriň üstünlikli amala aşyrylmagyna getirýär. Bu hakykata ýaş hünärmen, Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzasy Serdar Hommadowyň ýolbaşçylygyndaky «Geljege miras» hususy kärhanasynda alnyp barylýan işleriň mysalynda-da göz ýetirmek bolýar. 

Ýaş telekeçi innowasion tehnologiýalardan baş çykarýan, täzeçe pikirlenip, oňyn teklipler bilen çykyş edýän ýaşlaryň onlarçasyny töweregine jemläp, işe başlady. Milli telekeçilikde ýaşlar üçin giň mümkinçilikleriň döredilmegi olaryň täze başlangyçlaryna, ukyp-başarnyklaryna ýol açdy. Ýaşlar bilmedik zatlaryny halypalardan sorap öwrendiler, tejribe alyşdylar. Maslahatly, oýlanyşykly edilen işler öz miwesini berip başlady. Ahal welaýatynyň Ak bugdaý etrabyndaky senagat zolagynda ýerleşýän önümhanada dürli ölçegdäki polietilen we polipropilen haltalaryň önümçiligi ýola goýlup, «GM PLAST» haryt nyşanly senagat önümleri ýurdumyzyň söwda merkezlerinde, ak bazarlarda peýda boldy. Şeýle önümler paýtagtymyzyň Söwda-senagat edarasynyň sergi zalynda milli ykdysadyýetimiziň ösüşlerine bagyşlanyp geçirilýän sergilerde uly meşhurlyga eýe bolýar. 

 — Ýewropa ýurtlarynyň öňdebaryjy enjamlary ornaşdyrylan önümhanamyzda hünärmenleriň 300-e golaýy zähmet çekýär, olaryň kömegi bilen hojalykda ulanylýan dürli ölçegdäki polietilen we polipropilen haltalaryň ýylda 2 müň tonnasy öndürilýär. Dürli maksatlara niýetlenen önümler üçin çig maly özara baglaşylan şertnama esasynda Gyýanly polimer zawodyndan we Türkmenbaşydaky nebiti gaýtadan işleýän zawodlar toplumyndan satyn alýarys. Ýerli çig maldan öndürilen önümler ýokary hilli, ekologik taýdan arassa bolýar. Şonuň üçin olar diňe bir içerki bazarda däl, daşarky bazarda-da uly islege eýe. Häzire çenli olary Russiýa, Gazagystana, Türkiýä, Belarusa, Ukraina, Owganystana eksport etdik. Geljekde eksportyň ýaýrawyny we möçberini ýene-de artdyrmagy meýilleşdirýäris.  

Ýurdumyzyň nurana geljegini şu günki ýaşlarda görýän hormatly Prezidentimiz tehnologiýalarda ýokary öndürijilikli işlemegimiz üçin ähli şertleri döredýär. Döredilýän mümkinçiliklerden peýdalanyp, plastik gurluşyk serişdeleriniň, uly göwrümli plastik gaplaryň (konteýnerleriň), gök önümlerdir miweler üçin niýetlenen plastik sebetleriň, ýeke süýümli ýüplükleriň önümçiligini hem ýola goýduk. Ýurdumyzyň senagatçylarynyň we telekeçileriniň önümleriniň ýakynda guralan sergisine bolsa ýene täze önüm — ýeňil we ýük awtoulaglary üçin niýetlenen çalgy ýaglarynyň dürli görnüşleri bilen gatnaşdyk. Köpugurly sergide 1, 5, 20, 200 litrlik gaplara gaplanan «GM OIL» haryt nyşanly ýag önümlerimize uly gyzyklanma bildirildi.  

Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe işlemek, döretmek, gurmak üçin ähli şertler bar. Milli telekeçilige häzirki zamanyň täze usullarynyň, sanly ulgamyň ornaşdyrylmagy bize dünýä tejribesini öwrenmäge, degişli ugur boýunça maglumatlary almaga, daşary ýurtly önüm öndürijiler bilen hyzmatdaşlyk saklap, pikir we tejribe alyşmaga, önümlerimizi alyş-çalyş etmäge giň mümkinçilik berýär. Munuň üçin Gahryman Arkadagymyza, hormatly Prezidentimize köp sagbolsun aýdýarys — diýip, Serdar Hommadow gürrüňdeş bolanymyzda aýtdy. 

Keýik UMAROWA.

«Türkmenistan».

Hormatly Prezidentimiziň goldaw bermegi we uly ynam bildirmegi netijesinde ýurdumyzyň telekeçilik ulgamy barha ösýär. Hususy pudak bazarlarymyzda haryt bolçulygyny döredip, milli ykdysadyýetimiziň kuwwatlanmagynda öz mynasyp ornuny berkidýär. Türkmen işewürleri täze tehnologiýalara daýanyp, daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ýerini birkemsiz tutup bilýän önümçiligi döredýärler. Ýurdumyzda öndürilýän harytlaryň daşary döwletlere çykarylmagynda-da işewürlerimiz yhlaslylyk görkezýärler. Olar ýurdumyzyň ähli pudagynda zähmet çekip, harytlaryň dürli görnüşini, şol sanda durmuş himiýasyna degişli önümleri hem öndürýärler. Durmuş himiýasyna degişli önümleri öndürmekde «Täç hil» hususy kärhanasynyň ýeterlik tejribesi bar. Golaýda bu hususy kärhananyň hünärmeni Haknazar Haljanow bilen söhbetdeş bolduk. Şonda ol şeýle gürrüň berdi: 

— Mälim bolşy ýaly, şu ýylyň 17 — 23-nji martynda Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň döredilmeginiň 15 ýyllygy mynasybetli senagatçylaryň hem-de telekeçileriň sergisi geçirildi. 18-nji martda hormatly Prezidentimiziň hut özi sergä baryp, ýurdumyzyň işewür düzümleriniň öndürýän önümleri, senagat harytlary hem-de olaryň görnüşleri bilen tanyşdy. Döwlet Baştutanymyz telekeçileriň işine gowy baha berip, olaryň milli ykdysadyýetimiziň okgunly ösüşinde möhüm orun eýeleýändigini belledi hem-de ýurdumyzda kiçi we orta telekeçiligiň mundan beýläk-de ösdürilmegi ugrunda zerur tagallalaryň ediljekdigini aýtdy. Bu sözler biz — telekeçileri täze zähmet üstünliklerine ruhlandyrdy. 

Hususy kärhanamyz 2009-njy ýyldan bäri işläp gelýär. Önümçilige Germaniýanyň öňdebaryjy kompaniýalarynyň tehnologiýalary ornaşdyryldy. Önüm öndürmek awtomatlaşdyrylan usulda amala aşyrylýar. Kärhanamyzda 100-den gowrak hünärmen zähmet çekýär. Olaryň aglabasynyň ýaşlardygyny aýratyn belläsim gelýär.  

 Kärhanamyz elmydama täzeligiň gözleginde. Her ýyl diýen ýaly, önümlerimiziň täze görnüşleriniň önümçiligini ýola goýýarys. Mysal üçin, Arkadag Serdarly bagtyýar ýaşlar ýylynyň başlarynda täze önümi — «Titi» aýna ýuwujy serişdäni çykaryp başladyk. Ol limon we deňiz yslydyr. Serişdäni 750 millilitrlik gaplarda müşderilere hödürleýäris. Kärhanamyzyň kuwwatlylygy, beýleki önümleri almanymyzda-da, diňe aýna ýuwujy serişdäniň 5 müňe golaýyny çykarmaga mümkinçilik berýär.  

Häzirki wagtda saç ýuwujy, egin-eşik ýuwujy, ýumşadyjy, agardyjy, gap-gaç ýuwujy, suwuklandyrylan sabyn ýaly tämizlik, arassaçylyk serişdelerini öndürýäris. Köpürjikleýän sabynlaryň öndürilişini hem ýola goýduk. «Anbar» haryt nyşanly bu sabyn ýakymly atyr ysy, gowy hilliligi bilen tapawutlanýar. Sabynyň bu görnüşini 400 millilitrlik gaplara gaplaýarys. Her gün onuň 16 müňe golaýyny öndürýäris. Ýaşyl, gyzyl, mawy reňkli sabynlaryň hersiniň özüne mahsus atyr ysy bar. Bu hem alyjylary özüne çekýär. Erkek adamlar we zenanlar üçin atyrlaryň 30-a golaý görnüşini öndürýäris. Tämizlik, arassaçylyk — saglygyň girewi. Egin-eşiklerimiz, bedenimiz arassa, öýlerimiz tämiz bolanda özümizi duýşumyz hem gowy bolýar. Şonuň üçinem kärhanamyz arassaçylyk serişdelerini öndürmäge ýöriteleşdirilendir.  

 Bu serişdeler diňe ýurdumyzda geçginli harytlar bolman, eýsem, daşary ýurtlarda-da olara bolan isleg barha artýar. Mysal getirsek, önümlerimizi Gazagystan, Gyrgyz, Özbegistan Respublikalaryna eksport edýäris. Geljekde beýleki ýurtlar bilen hem hyzmatdaşlygy ýola goýmagy maksat edinýäris.  

Kärhanamyz ýurdumyzda ilkinji bolup, zir-zibil üçin niýetlenilen polietilen torbalaryň ýüpli we ýüpsüz görnüşlerini öndürip başlady. Bu önümçilik geçen ýylyň noýabr aýynda ýola goýuldy. Torbalar 30, 60, 70 litrlik ölçegdäki görnüşlerde çykarylýar. Olar götermäge, ulanmaga örän amatly. Şonuň üçin olar alyjylaryň ünsüni özüne çekýär. Şeýle-de kärhanamyz önümleriň täze görnüşini — awtoulag şampunlaryny, awtoulaglara ys beriji, awtoulaglaryň tekerlerini garaldyjy serişdeleriň hem önümçiligini ýola goýdy.  

Türkmen işewürlerine amatly şertlerde işlemäge, önümçiligi döwrebap usullar bilen baýlaşdyrmaga giň ýol açýan hormatly Prezidentimize köp sag bolsun aýdýarys. Ýurt Baştutanymyza berk jan saglyk, uzak ömür, il-ýurt bähbitli tutumly işlerinde rowaçlyklar arzuw edýäris! 

Ýazga geçiren Akmyrat NURALYÝEW.

«Türkmenistan».