Ykdysadyýetimiziň durnukly ösüşini üpjün etmekde, elbetde, senagat pudagynyň uly ähmiýeti bardyr. Pudagyň döwrebaplaşdyrylmagy netijesinde milli ykdysadyýet yzygiderli ösüşe eýe bolýar. Bu strategik ädim ýurtda çig maldan başlap, taýýar önüme çenli bazar bäsdeşligine ukyply, eksporta niýetlenen milli önümleri öndürmek bilen baglanyşykly ýurduň eksport mümkinçiliklerini ýokarlandyrmak arkaly birnäçe durmuş-ykdysady meseleleri oňyn çözmäge, iş ýerlerini köpeltmäge, ilatyň ýaşaýyş-durmuş derejesini ösen döwletleriň hataryna çykarmaga mümkinçilik berýär. Munuň özi «Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy: Türkmenistany 2022 — 2052-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Milli maksatnamasynda», şeýle-de «Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2022 — 2028-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasynda» kesgitlenen wezipeleri doly we öz wagtynda ýerine ýetirmek bilen baglydyr. Öňde goýlan bu maksatnamalardyr meýilnamalar hormatly Prezidentimiziň parasatly baştutanlygynda üstünlikli hem-de giň gerimde amala aşyrylýar.  

Häzirki wagtda senagat pudagynyň esasy ugry ýerli çig mallary ulanmagyň hasabyna, innowasion tehnologiýalary, sanly ulgamyň mümkinçiliklerini ornaşdyrmak arkaly bazar bäsdeşligine ukyply önümleri öndürmäge, olaryň görnüşlerini köpeltmäge gönükdirilendir. 

Hormatly Prezidentimiz şu ýylyň 23-nji sentýabrynda geçirilen Döwlet Maslahatynda eden çykyşynda: “Biz ýurdumyzyň içerki bazarlarynda we dünýä bazarlarynda bäsdeşlige ukyply täze innowasion önümçilikleri döretmekde ajaýyp üstünlikleri gazandyk. Senagat önümlerimiz hem-de brend markaly dokma harytlarymyz bilen ýurdumyzyň sebit we dünýä bazarlaryndaky ornuny yzygiderli pugtalandyrýarys, täze bazarlara ýol açýarys. Şu nukdaýnazardan, ýurdumyzda döredilen ýa-da täze gurulýan her bir kärhananyň önümleriniň we hyzmatlaryň içerki, daşarky bazarlarda bäsdeşlige ukyplylygynyň pugtalandyrylmagyna uly ähmiýet bermelidiris” diýip belledi.  

Türkmenistanyň ykdysady ösüşlerine uly goşant goşýan pudaklaryň biri hem dokma senagatydyr. Häzirki wagtda bu pudaga degişli 60-dan gowrak kärhana bolup, olarda 30 müňden gowrak adam zähmet çekýär. Bu pudagyň ösmegine ýurdumyzda hemme şertler döredilendir. Türkmenistanyň dokma senagaty ykdysadyýetimiziň iň öňdebaryjy pudaklarynyň biri bolmak bilen, dünýä dokma senagatynyň öňdebaryjy ýurtlarynyň, hususan-da, Şweýsariýanyň, Germaniýanyň, Ýaponiýanyň, Italiýanyň, Belgiýanyň innowasion tehnikalary we tehnologiýalary bilen üpjün edilip, halkara bazarlarda bäsdeşlige ukyply önümlerini Azerbaýjan, Ermenistan, Russiýa, Türkiýe, Hytaý, Gazagystan, Belarus ýaly ýurtlara eksport edýär.  

Hormatly Prezidentimiz Döwlet Maslahatynda eden çykyşynda geçirilýän forumlaryň, sergileriň, ýarmarkalaryň, şeýle-de Şanhaý, Ýosu, Milan, Antaliýa, Astana, Dubaý şäherlerinde geçirilen bütindünýä «EKSPO» sergileriň ähmiýeti barada aýdyp, halkara sergiler býurosy bilen hyzmatdaşlygyň gerimini giňeltmek, ýurdumyzda öndürilýän milli önümlerimiz, hyzmatlarymyz we senagat nusgalarymyz bilen işewürleri, daşary ýurtlaryň ilatyny tanyşdyrmak we mahabatlandyrmak boýunça mümkinçilikleri döretmek barada hyzmatdaşlygy ýola goýmak işlerini alyp barmagy tabşyrdy. Şeýle-de hormatly Prezidentimiz Türkmenistanyň sergi strategiýasynyň işlenip düzülmeginiň zerurlygyny belledi. Şeýle ýagdaýda ýurdumyzda we daşary ýurtlarda geçirilýän sergilerde, ýarmarkalarda hyzmatdaşlyk edýän ýurtlaryň dürli ugurlar boýunça ýeten sepgitleri bilen tanyşmaga, pikir alyşmaga we hyzmatdaşlygy ýola goýmaga mümkinçilik döreýär.  

Institutymyzyň marketing kafedrasynyň talyplary we mugallymlary ýurdumyzda yzygiderli geçirilýän sergilere we ýarmarkalara gatnaşyp, gazanylan üstünlikler bilen tanyşýarlar, bu bolsa, öz gezeginde, geljekki hünärmenlerde uly täsir galdyrýar we olaryň nazaryýetde alan bilimlerini berkitmäge mümkinçilik döredýär. 

Döwlet Maslahatynda hormatly Prezidentimiz milli önümlerimizdir hyzmatlarymyza, oýlap tapyşlarymyza, senagat nusgalarymyza dünýä bazarlarynda islegleriň yzygiderli öwrenilmeginiň hem-de degişli döwlet strategiýasynyň işlenip taýýarlanmagynyň zerurdygyny aýdyp, bu ugurda ýöriteleşdirilen marketing gulluklarynyň döredilmegi bilen bagly meselelere ýurdumyzyň söwda we senagat toplumynyň, Türkmenistanyň Ylymlar akademiýasynyň ýolbaşçylary tarapyndan ileri tutulýan wezipeler hökmünde seredilmelidigini belledi.  

Iň täze innowasion tehnikalardyr tehnologiýalar we sanly ulgam bilen üpjün edilen Türkmenistanyň önümçilik kärhanalarynda öndürilýän önümleriň bäsdeşlik ukyby gün-günden artýar, olara bolan isleg içerki, esasan hem, daşarky bazarlarda has-da artar. Şeýle ýagdaýda bazar gatnaşyklary şertinde marketing işini dogry ýola goýmak zerurlygy ýüze çykýar. Şonuň üçin hem hormatly Prezidentimiz marketing gulluklaryny döretmek we olaryň işini döwrebap gurnamak barada örän ýerlikli belledi.  

Häzirki wagtda dürli önümleri öndürýän, hyzmatlary ýerine ýetirýän we beýleki kärhanalarda marketing gulluklarynyň ýola goýulmagy hem-de olaryň kömegi bilen dürli görnüşli marketing maglumatlaryny toplap, yzygiderli seljermek arkaly kärhanalarda önümçiligi ýola goýmaga, bazar bäsdeşligine ukyply önüm öndürmäge, hyzmatlary ýerine ýetirmäge, öndürilen önümleri ýerlemäge we maliýe-ykdysady netijeleri gazanmaga has uly mümkinçilik döreýär.  

Çerkez ATAÝEW,

Türkmen döwlet ykdysadyýet we dolandyryş institutynyň marketing kafedrasynyň müdiri, professor.

Däp bolşy ýaly, ýurdumyzyň baş baýramynyň — Garaşsyzlyk gününiň bellenip geçilen sentýabr aýy hem jemgyýetçilik-syýasy we işewürlik babatda, aýratyn-da, halkara gatnaşyklar ulgamynda ýokary işjeňlige eýe boldy. «Açyk gapylar» syýasatyny amala aşyrmagyň çäklerinde geçirilen köp sanly çäreler munuň aýdyň subutnamasydyr. 

Mähriban halkymyzyň ynsanperwerlik we hoşniýetli goňşuçylyk däplerine esaslanyp, suw joşmasyndan ejir çeken dostlukly Pakistan Yslam Respublikasynyň halkyna ynsanperwerlik kömegini bermek maksady bilen, 5-nji sentýabrda Karaçi şäherine hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň Buýrugyna laýyklykda iberilen ýük baryp gowuşdy. Şol ýük derman serişdelerinden, derman senagaty we dokma harytlaryndan, dürli azyk önümlerinden ybaratdyr. 

5-nji sentýabrda Daşary işler ministrliginiň, Türkmenistanyň Döwlet habarlar agentliginiň, Telewideniýe, radiogepleşikler we kinematografiýa baradaky döwlet komitetiniň, gazetleriň we žurnallaryň redaksiýalarynyň wekilleriniň gatnaşmagynda sanly ulgam arkaly geçirilen “Garaşsyz Türkmenistan halkara habarlar giňişliginde” atly halkara maslahat güýz paslynyň ilkinji aýynyň möhüm wakasy boldy. Onda daşary ýurtly kärdeşler bilen baglaşylan halkara resminamalaryň durmuşa geçirilişiniň barşy hem-de geljekki meýilnamalar ara alnyp maslahatlaşyldy. 

Türkmenistanyň Garaşsyzlygynyň 31 ýyllygyna gabatlanyp geçirilen ýöriteleşdirilen forum ýurdumyzyň gazanan ägirt uly üstünliklerini we özygtyýarly ösüş ýyllarynda amala aşyrýan parahatçylyk dörediji syýasatyny giňden wagyz etmäge, köpçülikleýin habar beriş serişdeleri ulgamynda dürli ýurtlardan bolan hyzmatdaşlar bilen netijeli gatnaşyklary ösdürmäge gönükdirildi. Daşary ýurtly gatnaşyjylar — iri habarlar agentlikleriniň, meşhur elektron neşirleriň, teleradiokompaniýalaryň, abraýly halkara guramalaryň we düzümleriň ýolbaşçylarydyr wekilleri sanly ulgam arkaly çykyşlarynda ýurdumyzyň köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň işjeň işini bellediler. Şonuň netijesinde Diýarymyzda durmuşa geçirilýän özgertmeler giňişleýin beýan edilýär. Munuň özi tutuş dünýä ägirt uly ykdysady kuwwaty, baý medeniýeti hem-de aýawly saklanýan täsin ruhy mirasy bolan döwlet hökmünde Türkmenistany täzeden açmaga mümkinçilik berýär. Çäräniň çäklerinde ýurdumyzyň Garaşsyzlyk gününe bagyşlanan sergi guraldy. 

Şol gün Daşary işler ministrliginde Türki Döwletleriň Guramasynyň Baş sekretary Bagdad Amreýew bilen geçirilen duşuşygyň barşynda dürli ulgamlarda, aýratyn-da, ulag we energetika ulgamlarynda hyzmatdaşlygyň meseleleri ara alnyp maslahatlaşyldy. Türkmenistanyň Türki döwletleriň Söwda-senagat edarasy hem-de Medeni we miras gaznasy bilen hyzmatdaşlyga gyzyklanma bildirýändigi nygtaldy. 

Daşary işler ministrliginde Hytaý Halk Respublikasynyň Hökümetiniň Ýewraziýa işleri boýunça ýörite wekili Li Hueý bilen geçirilen duşuşykda türkmen-hytaý dostluk gatnaşyklarynyň ýokary derejesi bellenildi. Syýasy-diplomatik, söwda-ykdysady we medeni-ynsanperwer ulgamlarda ikitaraplaýyn gatnaşyklaryň ösdürilýändigi hem-de dürli halkara guramalaryň çäklerinde hyzmatdaşlygyň oňyn tejribesiniň toplanandygy nygtaldy. Şeýle-de energetika, ulag, logistika, medeniýet, bilim ulgamlarynda gatnaşyklary mundan beýläk-de giňeltmegiň zerurdygy bellenildi. 

7-nji sentýabrda Daşary işler ministrliginde Birleşen Arap Emirlikleriniň “Masdar” kompaniýasynyň ýolbaşçylary bilen geçirilen duşuşykda energetika ulgamynda, hususan-da, energiýanyň gaýtadan dikeldilýän çeşmelerini rejeli ulanmak, energetika howpsuzlygyny üpjün etmek ulgamynda ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de pugtalandyrmagyň meseleleri ara alnyp maslahatlaşyldy. 

Şol gün Saud Arabystany Patyşalygynyň Er-Riýad şäherinde türkmen wekiliýeti “Aýlagdaky arap döwletleriniň hyzmatdaşlyk geňeşi — Merkezi Aziýa” strategik dialogynyň ministrler derejesindäki birinji duşuşygyna gatnaşdy. Onuň esasy maksady sebit howpsuzlygyny üpjün etmek hem-de energetika, ulag geçelgeleri, logistika, söwda, ykdysadyýet, maýa goýumlar, medeniýet we ylym ulgamlarynda geljekki gatnaşyklary ýola goýmak boýunça görülmeli çäreler bilen baglanyşykly boldy. Duşuşygyň netijeleri boýunça Bilelikdäki Beýannama hem-de 2023 — 2027-nji ýyllar üçin Bilelikdäki hereketleriň meýilnamasy kabul edildi. 

Forumyň çäklerinde Saud Arabystany Patyşalygynyň, Birleşen Arap Emirlikleriniň, Oman Soltanlygynyň, Bahreýn Patyşalygynyň, Katar Döwletiniň, Kuweýt Döwletiniň, Gazagystan Respublikasynyň daşary syýasat edaralarynyň ýolbaşçylarynyň ikitaraplaýyn duşuşyklarynyň birnäçesi geçirildi. Duşuşyklarda halkara guramalaryň çäklerinde, ilkinji nobatda, Birleşen Milletler Guramasy bilen hyzmatdaşlygy ösdürmegiň hem-de dürli ugurlar, hususan-da, syýasy-diplomatik, söwda-ykdysady, medeni-ynsanperwer ulgamlar boýunça ikitaraplaýyn gatnaşyklary pugtalandyrmagyň ähmiýeti nygtaldy. 

7-8-nji sentýabrda Türkmenistanyň wekiliýetiniň Özbegistan Respublikasyna iş sapary boldy. Saparyň çäklerinde iki ýurduň ministrlikleriniň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň ýolbaşçylarynyň duşuşygy geçirildi. Taraplar gatnaşyklary, şol sanda oba hojalygy, gurluşyk, dokma we derman senagaty pudaklarynda hyzmatdaşlygy ösdürmegiň meselelerini ara alyp maslahatlaşdylar. Ýeňil awtoulaglary, oba hojalyk, durmuş tehnikalaryny bilelikde öndürmäge, ulag-logistika gatnaşyklaryny, şol sanda iki döwletiň çägi boýunça üstaşyr ýükleriň daşalmagyny höweslendirýän hyzmatdaşlygy giňeltmäge, deňiz portlarynyň mümkinçiliklerini ulanmak arkaly halkara ulag geçelgeleri boýunça ýükleriň daşalmagyna gyzyklanma bildirdiler. 

8-nji sentýabrda Saud Arabystany Patyşalygyna iş saparynyň çäklerinde Türkmenistanyň daşary syýasat edarasynyň ýolbaşçysy bilen Saud Arabystany Patyşalygynyň Saud ösüş gaznasynyň Baş ýerine ýetiriji direktory Sultan bin Abdulrahman Al-Marşadyň duşuşygy geçirildi. Onda energetika ulgamynda, gazhimiýa senagatynda, oba we suw hojalygynda, saglygy goraýyşda özara bähbitli maýa goýum hyzmatdaşlygyna degişli meselelere garaldy. 

8-9-njy sentýabrda Özbegistan Respublikasynyň Daşkent şäherinde geçirilen Parlamentara Birleşige agza döwletleriň parlamentleriniň zenan ýolbaşçylarynyň “Parlament liderligi: durnuklylygy we abadançylygy has netijeli üpjün etmek üçin töwekgelçilikleri çaklamak” atly mowzuk boýunça 14-nji sammiti geçirildi. Oňa Milli Geňeşiň Mejlisiniň Başlygynyň ýolbaşçylygyndaky türkmen wekiliýeti, BMG, Parlamentara Birleşik, ÝHHG-niň Parlament Assambleýasy, GDA-nyň Parlamentara Assambleýasy ýaly halkara guramalaryň ýolbaşçylary, şeýle-de 17 ýurduň parlamentleriniň 120-den gowrak wekili gatnaşdylar. 

Forumda parlamentleriň öňünde durýan ileri tutulýan wezipeler, hususan-da, pandemiýa zerarly ýüze çykan çökgünlik ýagdaýlarynda gender deňligini kepillendirmek, durnukly ösüşi we abadançylygy üpjün etmek, ykdysadyýetleri dikeltmekde zenanlaryň mümkinçiliklerini giňeltmek bilen bagly meseleler ara alnyp maslahatlaşyldy. 

12-13-nji sentýabrda türkmen wekiliýeti Türkmenistan bilen Azerbaýjan Respublikasynyň arasynda Hazar deňziniň düýbüni çäklendirmek meseleleri boýunça bilelikdäki iş toparynyň Baku şäherinde geçirilen nobatdaky mejlisine gatnaşdy. Duşuşykda iki döwletiň arasynda Hazar deňziniň düýbüni çäklendirmek hakynda Ylalaşygyň taslamasynyň düzgünleri ara alnyp maslahatlaşyldy. 

12 — 16-njy sentýabr aralygynda Birleşen Arap Emirliklerine bolan iş saparynyň çäklerinde Türkmenistanyň wekiliýeti BAE-niň energetika we infrastruktura ministri, Abu-Dabiniň portunyň Baş ýerine ýetiriji direktory we dolandyryjysy, Abu-Dabiniň ösüş gaznasynyň Baş direktory, “Masdar” kompaniýasynyň Baş ýerine ýetiriji direktory, BAE-niň daşary işler we halkara hyzmatdaşlyk ministri bilen ikitaraplaýyn duşuşyklaryň birnäçesini geçirdi. 

Şeýle hem BAE-niň Raýat awiasiýasynyň baş müdirliginiň Baş direktorynyň orunbasary, BAE-niň “Etihad Rail” demir ýol müdirliginiň ýolbaşçylary, Dubaý şäheriniň hökümetiniň Ykdysady ösüş we syýahatçylyk müdiriýetiniň Baş direktorynyň orunbasary, BAE-niň “Dubai Nasdaq” kompaniýasynyň dolandyryjylary bilen gepleşikler geçirildi. Olaryň barşynda söwda-ykdysady hem-de ulag ulgamlarynda ikitaraplaýyn we köptaraplaýyn gatnaşyklary pugtalandyrmak, şol sanda deňiz, demir ýol, howa ulaglaryny, hususan-da, port düzümini ulanmak bilen bagly meselelere garaldy. Mundan başga-da, biržada awtomatlaşdyrylan resminama dolanyşygy ulgamynda, ýokary hünärli hünärmenleri taýýarlamakda, biržada gymmatly kagyzlary ulanmakda gatnaşyklary pugtalandyrmak meselesi ara alnyp maslahatlaşyldy. 

13-nji sentýabrda Aşgabatda Ykdysady hyzmatdaşlyk boýunça hökümetara türkmen-ermeni toparynyň dokuzynjy mejlisi geçirildi. Oňa ýurdumyzyň käbir ministrlikleriniň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň ýolbaşçylary hem-de Ermenistanyň Türkmenistana gelen wekiliýetiniň agzalary gatnaşdylar. Onda syýasy-diplomatik, söwda-ykdysady, medeni-ynsanperwer, ýangyç-energetika hem-de oba hojalygy, gurluşyk we binagärlik ulgamlarynda, köpçülikleýin habar beriş serişdeleri boýunça özara bähbitli hyzmatdaşlygyň mümkinçilikleri barada pikir alşyldy. 

14-nji sentýabrda Daşary işler ministrliginde BMG-niň Ýewropa we Merkezi Aziýa boýunça Ösüş maksady bilen işi utgaşdyrmak boýunça müdiriýetiniň sebit direktory hanym Gwi-Ýop Son bilen geçirilen duşuşygyň barşynda 2030-njy ýyla çenli döwür üçin Gün tertibini we Durnukly ösüş maksatlaryny milli derejede amala aşyrmak işinde tagallalary birleşdirmegiň wajypdygyna aýratyn üns berildi. 

15-nji sentýabrda Daşary işler ministrliginde Halkara Zähmet Guramasynyň wekiliýeti bilen duşuşyk geçirildi. Oňa Halkara zähmet kadalary departamentiniň başlygy hanym Dipa Rişikeş ýolbaşçylyk etdi. 

Taraplar ençeme ýylyň dowamynda Halkara Zähmet Guramasy bilen hyzmatdaşlygyň ýokary derejesini belläp, Türkmenistanyň halkara konwensiýalara we köptaraplaýyn ylalaşyklara goşulmagy bilen bagly meselelere degip geçdiler. Şunuň bilen baglylykda, Halkara Zähmet Guramasyna “Türkmenistanda kanunçylyk özgertmeleri: mejbury zähmete ýol bermezlige hem-de gadagan etmäge degişli kanunçylygyň syny” atly resminamany taýýarlandygy üçin hoşallyk bildirildi. 

21-nji sentýabrda Daşary işler ministrliginde Pakistan Yslam Respublikasynyň döwlet nebit ministri bilen geçirilen duşuşykda ýurdumyzyň daşary syýasat edarasynyň ýolbaşçysy ähli ugurlar boýunça ikitaraplaýyn we köptaraplaýyn gatnaşyklaryň ösdürilýändigini, şol sanda energetika ulgamynda hyzmatdaşlygyň pugtalandyrylýandygyny belledi. Şunuň bilen baglylykda, Türkmenistan — Owganystan — Pakistan — Hindistan (TOPH) transmilli gaz geçirijisi, Türkmenistan — Owganystan — Pakistan (TOP) ugry boýunça elektrik geçiriji we optiki-süýümli aragatnaşyk ulgamlary ýaly möhüm strategik taslamalaryň durmuşa geçirilişi bilen bagly meselelere garaldy. 

24-nji sentýabrda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň tabşyrygy boýunça Döwlet migrasiýa gullugynyň maslahatlar zalynda döwlet Baştutanymyzyň Permanyna we Kararyna laýyklykda, Türkmenistanyň raýatlygyna kabul edilen adamlara pasportlar gowşuryldy hem-de ýurdumyzda ýaşamak üçin ygtyýarnamalar berildi. 

26-njy sentýabrda Daşary işler ministrliginde Sankt-Peterburgyň (Russiýa Federasiýasy) gubernatory Aleksandr Beglow bilen geçirilen duşuşykda türkmen-rus gatnaşyklaryny, hususan-da, infrastruktura we ýol gurluşygy, gämigurluşyk, şähergurluşygy, senagat, energetika, söwda, bilim we medeniýet ulgamlarynda hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de ösdürmegiň meseleleri ara alnyp maslahatlaşyldy. 

Şeýle hem 26-njy sentýabrda türkmen wekiliýeti Rumyniýanyň Buharest şäherinde Halkara elektroaragatnaşyk birleşiginiň 2022-nji ýyl üçin ygtyýarly maslahatynyň açylyş dabarasyna gatnaşdy. BMG-niň bu ýöriteleşdirilen edarasy ählumumy derejede sanlylaşdyrmak boýunça esasy halkara gurama bolup durýar. Ygtyýarly maslahat her dört ýyldan ýolbaşçylary saýlamak, onuň 4 ýyllyk strategik we maliýe meýilnamalaryny kabul etmek, elektroaragatnaşyk we maglumat-kommunikasiýalar tehnologiýalary ulgamyndaky syýasaty, ileri tutulýan ugurlary ara alyp maslahatlaşmak üçin geçirilýär. 

Şol gün Polşanyň ÝHHG-de başlyklyk etmeginiň çäginde geçirilen adam ölçegi boýunça Warşawa maslahatynyň esasy mejlisinde Türkmenistanyň wekiliýeti Beýannama bilen çykyş etdi. Beýannamada ýurdumyzda adam hukuklaryny we azatlyklaryny üpjün etmegiň gurallaryny mundan beýläk-de kämilleşdirmek boýunça kanunçylyk, institusional, administratiw çäreleriň kabul edilýändigi nygtalýar. 

25-nji sentýabr — 1-nji oktýabr aralygynda Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowyň ýolbaşçylygyndaky türkmen wekiliýeti Ýaponiýa iş saparyny amala aşyrdy. Onuň çäklerinde ikitaraplaýyn duşuşyklaryň birnäçesi geçirildi. Hususan-da, Gahryman Arkadagymyz Ýaponiýanyň Premýer-ministri Fumio Kisida, Ýaponiýanyň Parlamentiniň Wekiller palatasynyň başlygy Hosoda Hiroýuki, Türkmen-ýapon parlamentara dostluk toparynyň başlygy, Ýaponiýanyň Parlamentiniň Wekiller palatasynyň agzasy, Ýaponiýanyň daşary işler ministriniň orunbasary, Ykdysady hyzmatdaşlyk boýunça türkmen-ýapon komitetiniň ýapon tarapynyň başlygy, iri ýapon kompaniýalarynyň ýolbaşçylary, “Çalyk Holding” kompaniýalar toparynyň direktorlar geňeşiniň başlygy we “Rönesans Holding” kompaniýasynyň müdiriýetiniň başlygy bilen duşuşdy. Duşuşyklarda özara bähbitli hyzmatdaşlygyň giň ugurlary, şol sanda syýasy-diplomatik, söwda-ykdysady, energetika, ulag we aragatnaşyk, gurluşyk ulgamlarynda, himiýa senagatynda hem-de maliýe-bank pudagynda hyzmatdaşlygyň meseleleri ara alnyp maslahatlaşyldy. 

29-njy sentýabrda Daşary işler ministrliginde Ýewropa Bileleşiginiň Türkmenistandaky Adatdan daşary we Doly ygtyýarly ilçisi Diego Ruiz Alonso bilen geçirilen duşuşygyň barşynda taraplar Ýewropa Bileleşigi bilen dürli ulgamlarda köpugurly hyzmatdaşlygyň häzirki ýagdaýyna we geljegine garadylar. Şunuň bilen baglylykda, şu ýylyň ahyryna çenli Aşgabatda “Türkmenistan — Ýewropa Bileleşigi” bilelikdäki komitetiň nobatdaky mejlisini geçirmek barada ylalaşyk gazanyldy. 

30-njy sentýabrda Daşary işler ministrliginde Gruziýanyň Türkmenistanda täze bellenen Adatdan daşary we Doly ygtyýarly ilçisi Konstantin Sabiaşwili bilen duşuşyk geçirildi. Duşuşykda syýasy-diplomatik, söwda-ykdysady we ynsanperwer ulgamlarda döwletara gatnaşyklary pugtalandyrmagyň meseleleri ara alnyp maslahatlaşyldy. 

Ýurdumyzyň ministrlikleri we pudaklaýyn dolandyryş edaralary tarapyndan sentýabr aýynda geçirilen halkara ähmiýetli çäreleriň syny Garaşsyz, baky Bitarap Türkmenistanyň gazanýan täze üstünliklerini aýdyňlyk bilen görkezýär. Ýurdumyz açyklyk ýörelgesine esaslanýan daşary syýasaty işjeň durmuşa geçirip, gyzyklanma bildirýän hyzmatdaşlaryň ählisi bilen dostluk we özara bähbitli hyzmatdaşlyk köprülerini berkidýär. 

(TDH)

Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe hormatly Prezidentimiziň parasatly baştutanlygynda milli ykdysadyýetimizi ösdürmäge döwlet derejesinde aýratyn üns berilýär. Bu günki günde döwrebap ugurlar, sanly ulgamyň mümkinçilikleri yzygiderli durmuşa ornaşdyrylýar. Sanly ulgamyň mümkinçilikleri diňe bir döwrebap ugurlar bolman, eýsem, ösüşiň möhüm ugurlaryny üpjün edýär. Munuň özi, umumylykda, ýurdumyzyň durmuş-ykdysady ösüşine, milli maksatnamalaryň üstünlikli amala aşyrylmagyna oňat ýardam berýär.  

Mälim bolşy ýaly, sanly ykdysadyýetiň esasy aýratynlyklary hökmünde maglumat-aragatnaşyk tehnologiýalarynyň täze gazananlaryna esaslanýan ösen ykdysadyýeti görkezmek bolar. Ýurdumyzyň durmuş-ykdysady ösüşini üpjün etmekde, jemgyýetiň her bir agzasynyň ukyp-başarnygyny netijeli ugrukdyrmakda hususy telekeçiligiň mümkinçiliklerini doly peýdalanmak arkaly ykdysadyýetiň sanly ulgama geçirilmegi, innowasion senagat önümçiliginiň döwrebap ösüşini gazanmakda, hususan-da, ýaşlaryň intellektual ukybynyň ylym-bilime, döwrebap tehnologiýalaryň özleşdirilmegine gönükdirilmegi wajyp wezipeleriň hatarynda durýar. Ýaşlaryň häzirki döwrüň talabyna laýyk, umumadamzat we milli ýörelgelerimiziň esasynda kämil şahsyýet hökmünde kemala gelmegi eziz Diýarymyzyň gülläp ösüşleriniň aýdyň beýanydyr. Hormatly Prezidentimiz bu babatda şeýle belleýär: «Giň gözýetimli, ösen tehnologiýalardan oňat baş çykarýan hünärmenleriň neslini kemala getirmek biziň alyp barýan işlerimiziň esasy maksady bolmaly». Hormatly Prezidentimiz ýaşlar baradaky döwlet syýasatyny ýurdumyzda ileri tutulýan ugurlaryň hatarynda hemişe üns merkezinde saklaýar, zehinli ýaşlar, ýaş maşgalalar, ýaş alymlar, ýaş hünärmenler we telekeçiler döwletimiz tarapyndan aýratyn goldaw bilen gurşalýar. Munuň özi ýaşlaryň jemgyýetdäki durmuş-hukuk ýagdaýyny kesgitlemegiň möhümdigi, jemgyýetiň ertirki innowasion ösüşini kesgitleýändikleri bilen baglanyşyklydyr.  

Ýurdumyzda maglumat-aragatnaşyk tehnologiýalarynyň pugta ornaşdyrylmagy ykdysady, syýasy we durmuş ösüşinde mynasyp şöhlelenýär. Täze tehnologiýalar, sanly ulgam döwrümiziň möhüm ugurlaryna öwrüldi. Häzirki wagtda ýurdumyzda innowasiýalaryň işjeň ornaşdyrylmagy netijesinde optiki-süýümli aragatnaşyk ulgamlary barha ösdürilýär, ýokary tizlikli internet-aragatnaşygyň elýeterliligi bilen doly derejede üpjün edilýär.  

Sanly ykdysadyýetiň kemala gelmegi ylmy-tehniki ösüşiň gönüden-göni netijeleridir. Sanly ykdysadyýet önümçilikde we hyzmatlar ulgamynda harajatlary peseltmäge, bazardaky üýtgeşmelere tiz wagtda uýgunlaşmaga hem-de ýokary çeýeligi üpjün etmäge ýardam berýär.  

Ykdysadyýetiň häzirki zaman ösüş şertlerinde ýaşlaryň gujur-gaýratynyň, olaryň telekeçilik işjeňligine gönükdirilmeginiň ähmiýeti ählumumy ykrar edilýär. Ýaşlaryň telekeçiliginiň ileri tutulýan ugurlaryň hatarynda kesgitlenilmegi işewürlikde işjeň orny eýelemäge ukyply, gujurly, döwrebap pikirlenýän telekeçileriň täze ýaş nesliniň kemala gelmegine, kiçi we orta telekeçiligiň innowasion häsiýetde ösdürilmegine, ýurduň maýa goýum çekijiliginiň ýokarlanmagyna, täzeçil pikirlenmeleriň, döredijilikli oýlap-tapyşlaryň artmagyna mümkinçilik berýändigi bilen düşündirilýär.  

Sanly ykdysadyýetiň üstünlikli durmuşa geçirilmeginiň ýurdumyzda sarp edijileriň islegleriniň has çalt we ýokary derejede kanagatlandyrylmagyna giň mümkinçilikleri döredýändigi aýratyn bellenmäge mynasypdyr. Bulardan başga-da, sanly ykdysadyýetiň ösmeginiň birnäçe peýdaly taraplary bardyr: zähmet önümçiliginiň ösüşi, bazara gatnaşyjylaryň bäsdeşlige ukyplylygynyň ýokarlanmagy, önümçilik çykdajylarynyň peselmegi, täze iş orunlarynyň döredilmegi. Şeýle hem, ykdysadyýetde, halk hojalygynyň beýleki pudaklarynda sanly usullaryň girizilmegi hyzmatlaryň hiliniň ýokarlanmagyna oňat täsir edýär.  

Häzirki tehnologik ösüş şertlerinde bilimiň, ylmy çemeleşmäniň, innowasiýalaryň, kompýuterleşdirilen programmalar ulgamlarynyň, ýokary öndürijilikli maglumat tehnologiýalaryň, şol sanda ykdysadyýeti sanlylaşdyrmagyň ileri tutulýan ugurlaryň biridigini bellemek gerek. Innowasion ykdysadyýet bilimi, innowasiýalary, şeýle hem täze oýlap tapyşlary we tehnologiýalary gündelik tejribede jemgyýetiň dürli pudaklarynda peýdalanmaga esaslanýan ykdysadyýetdir.  

Ýurdumyzy ösüşlerden-ösüşlere alyp barýan Arkadagly Serdarymyzyň jany sag, ömri uzak bolsun, beýik işleri hemişe üstünliklere beslensin! 

Azatnepes ANNANEPESOW,

Türkmenistanyň Telekommunikasiýalar we informatika institutynyň mugallymy.

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň Döwlet Maslahatyndaky çykyşynda ýurdumyzyň Garaşsyzlyk ýyllaryndaky durmuş-ykdysady ösüşleri, döwletlilik ýörelgeleri, hukuk ulgamynyň işiniň döwrebap derejede guralmagy aýdyň beýan edildi. Aýratyn-da, ylym-bilimiň kämilleşdirilişi, täze tehnologiýalaryň, sanly ulgamlaryň ornaşdyrylyşynyň netijeleri düýpli seljerilip, täzeçil başlangyçlar öňe sürüldi. Döwlet Baştutanymyzyň «Watan diňe halky bilen Watandyr! Döwlet diňe halky bilen döwletdir!» diýen baş ýörelgesiniň Döwlet Maslahatynyň gün tertibinde ara alnyp maslahatlaşylan soraglaryň, kabul edilen çözgütleriň özenini düzýändigi aýratyn bellenmäge mynasypdyr. 

Hormatly Prezidentimiz çykyşynda: «Mähriban halkymyzyň joşgunly we tutanýerli zähmeti esasynda jemgyýetimizde we ykdysadyýetimizde ýetilen belent sepgitler täze ösüşlere badalga berýär» diýip nygtamak bilen, Döwlet býujetiniň serişdeleriniň durmuş-ykdysady ösüş strategiýasyny amala aşyrmagyň esasy ugurlaryna, ykdysadyýetiň innowasion ösüşini üpjün etmäge gönükdiriljekdigini, býujetiň agramly böleginiň, ozalkylary ýaly, durmuş ulgamyny maliýeleşdirmek üçin sarp ediljekdigini aýratyn belledi. Şonuň bilen birlikde, milli önümlerimizdir hyzmatlarymyza, oýlap tapyşlarymyza, senagat nusgalarymyza dünýä bazarlaryndaky islegleriň yzygiderli öwrenilmeginiň hem-de degişli döwlet strategiýasynyň işlenip taýýarlanylmagynyň zerurdygyna aýratyn üns berildi.  

Häzirki döwürde sanly ulgamlaryň ornaşdyrylmagy, önümçilikde täze tehnologiýalaryň, has kämil usullaryň ulanylmagy, şeýle hem dünýä bazarynda bäsleşige ukyply bolan harytlaryň dürli görnüşleriniň öndürilişi günsaýyn artýar. Halkyň sarp edýän harytlarynyň önümçiliginde, söwdada şertli çyzyklar (ştrih kod), QR kod arkaly belgilemek giň gerime eýe bolýar. Çünki söwda işi hakynda Türkmenistanyň Kanunyna laýyklykda, şertli çyzyk — optiki gözden geçiriş enjamy bilen kybaplaşdyrylmagy üçin, harydyň gabynyň daşynda ýerleşdirilýän we onuň kömegi bilen harydyň käbir has möhüm taraplary barada maglumatlar şifrlenen ýörite belgileriň, QR kodlaryň ulanylmagy haryt dolanyşygynyň hasabyny ýöretmek we hasabatlylyk üçin amatly şertleri döredýär.  

Şonuň bilen birlikde, ýurdumyzda sanly maglumat we elektron-hasaplaýyş tehnikalaryny netijeli ulanmaga ukyply hünärmenleriň nesli kemala gelýär.  Şoňa görä-de, ýurdumyzyň ykdysadyýetiniň ähli pudaklarynda innowasion, sanly  tehnologiýalary ornaşdyrmak güýçli depginlerde alnyp barylýar. Amala aşyrylýan bu tutumly işleriň dowamynda milli ykdysadyýetimiziň yzygiderli we kadaly ösüşini üpjün etjek iň öndebaryjy innowasion tehnologiýalary saýlap almak boýunça hem yzygiderli işler amala aşyrylýar. 

Munuň özi intellektual eýeçilik hakyndaky kanunçylygyň ähmiýetini ýokarlandyrýar, ýurdumyzyň ykdysadyýetiniň durnukly ösüşini şertlendirýär. Innowasiýa tehnologiýalaryny ornaşdyrmak, oýlap tapyşlary we senagat nusgalaryny döretmekde we özleşdirmekde, öndürilýän önümleriň we hyzmatlaryň bäsleşige ukyplylygyny üpjün etmekde eýeçiligiň ähli görnüşindäki kärhanalaryň we guramalaryň gyzyklanmasy yzygiderli artýar.  

Häzirki döwrüň ösüşlere we innowasiýalara beslenýändigini, olaryň häzirki zaman biliminiň, ylmynyň, tehnologiýalarynyň öňdebaryjy gazananlaryna esaslanýandygyny Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2022 — 2028-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasy we ony durmuşa geçirmek boýunça alnyp barylýan işleriň netijeleri hem aýdyň tassyklaýar. 

Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy: Türkmenistany 2022 — 2052-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Milli maksatnamasynyň 19-njy «Sanly ykdysadyýet, innowasion we intellektual ösüş» atly bölümi bolsa,  tutuşlygyna ähli pudaklara sanly ulgamlary ornaşdyrmagyň wezipelerini kesgitleýär.  

Milli ykdysadyýetde sanly ulgamy ornaşdyrmak boýunça öňdebaryjy döwletleriň hataryna goşulyşmak, elektron senagaty döretmek, adam maýasyna, işewürlige we maglumat-aragatnaşyk tehnologiýalarynyň soňky gazananlaryna esaslanýan ösen ykdysadyýeti kemala getirmek ýaly ugurlaryň sanly özgertmeleriň bütindünýä derejesinde we ýokary tizlik bilen ýaýraýan döwründe örän wajypdygy Milli maksatnamada beýan edilýär.  

Şeýle-de bütindünýä sanly ulgama goşulyşmakda internet hyzmatlarynyň hiline we elýeterlilik derejesine, maglumat aragatnaşyk infrastrukturasynyň ösüş derejesine, adam maýasyny ösdürmäge uly üns berilmelidigi Milli maksatnamada kesgitlenen. 

Döredijilik işini hukuk taýdan goramagyň, esasan, kadalaşdyrmak, döredilen eseriň (zadyň, obýektiň) awtorlygyny ykrar etmek ýoly bilen amala aşyrylýandygy milli kanunçylykda öz beýanyny tapýar.  

Toplumlaýyn we köpugurly häsiýete eýe bolan intellektual hukuklar instituty özüniň gözbaşyny Türkmenistanyň Konstitusiýasynyň 56-njy maddasynda berkidilen Türkmenistanyň raýatlarynyň çeper, ylmy we tehniki döredijiligini erkin alyp barmaga hukugynyň  bardygy, raýatlaryň ylmy, tehniki döredijilikde, çeperçilik, edebiýat hem medeniýet işinde awtorlyk hukuklarynyň we bähbitleriniň kanun esasynda goralýandygy, döwletiň ylmyň, medeniýetiň, sungatyň, halk döredijiliginiň, sportuň we syýahatçylygyň ösmegine ýardam edýändigi baradaky hukuk kadalardan alyp gaýdýar. Bu hukuklaryň goraglylygy Türkmenistanyň Raýat kodeksiniň «Intellektual eýeçilik hukugy» diýlip atlandyrylýan 4-nji bölegi, şeýle-de «Türkmenistanda halk çeper amaly-haşam döredijiligi hakynda», «Täjirçilik syry hakynda», «Seleksiýanyň gazananlaryny hukuk taýdan goramak hakynda», «Awtorlyk we gatyşyk hukuklar hakynda», «Oýlap tapyşlaryň hukuk goragy hakynda», «Haryt nyşanlary hakynda», «Harytlaryň gelip çykan ýerleriniň atlary hakynda» Türkmenistanyň Kanunlary bilen üpjün edilýär. 

Şonuň bilen birlikde, Garaşsyzlyk ýyllarynda yzygiderli ösüşlere beslenýän milli kanunçylygyň düzüminde: «Aragatnaşyk hakynda», «Standartlaşdyrmak hakynda», «Sertifikatlaşdyrmak hakynda», «Maglumat we ony goramak hakynda», «Innowasiýa işi hakynda», «Türkmenistanda Internet torunyň ösüşini we Internet hyzmatlaryny etmegi hukuk taýdan düzgünleşdirmek hakynda», «Söwda işi hakynda», «Kiberhowpsuzlyk hakynda», «Elektron resminama, elektron resminama dolanyşygy we sanly hyzmatlar hakynda», «Elektron hökümet hakynda» Türkmenistanyň Kanunlarynyň sanly, döwrebap tehnologiýalary önümçilige ornaşdyrmak işinde uly ähmiýeti bar.  

 (Dowamy bar). 

Ýagmyr NURYÝEW,

Türkmenistanyň Döwlet, hukuk we demokratiýa institutynyň direktory, hukuk ylymlarynyň doktory.

Geçen hepdäniň wakalary hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň syýasy, ykdysady durnuklylygyň saklanmagyna, sebit we ählumumy derejede parahatçylyk hem-de ynanyşmak medeniýetiniň pugtalandyrylmagyna, halkymyzyň abadan durmuşynyň üpjün edilmegine, uzak möhletleýin geljegi nazara almak bilen, Watanymyzyň gülläp ösmegi üçin ygtybarly binýadyň kemala getirilmegine gönükdirilen strategiýasynyň netijeliliginiň aýdyň subutnamasyna öwrüldi. 

10-njy oktýabrda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Ministrler Kabinetiniň giňişleýin mejlisini geçirdi. Onuň dowamynda ýurdumyzyň ykdysadyýetiniň pudaklarynda şu ýylyň dokuz aýynda ýerine ýetirilen işleriň jemleri jemlenildi, Prezident Maksatnamasyny hem-de ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmek boýunça maksatnamalary amala aşyrmagyň barşy ara alnyp maslahatlaşyldy. 

Ýylyň başyndan bäri ykdysadyýetiň ähli pudaklarynyň we sebitleriň durnukly ösüşini üpjün etmäge gönükdirilen toplumlaýyn çäreler amala aşyryldy. Jemi içerki önümiň depginli ösüşi munuň aýdyň subutnamasydyr. 2021-nji ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, jemi öndürilen önümiň möçberi 10,9 göterim artdy. Hasabat döwründe bölek satuw haryt dolanyşygy, geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, 10,5 göterim, daşary söwda dolanyşygy bolsa 40,7 göterim köpeldi. Döwlet býujetiniň 80,3 göterimi durmuş ulgamyny maliýeleşdirmäge gönükdirildi. Ýurdumyzyň iri we orta kärhanalarynda ortaça aýlyk zähmet haky, 2021-nji ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, 10,4 göterim ýokarlandy. Aýlyk zähmet haklary, pensiýalar, döwlet kömek pullary we talyp haklary doly maliýeleşdirildi. 

“Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2022 — 2028-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasynyň” çäklerinde hasabat döwründe göz öňünde tutulan 370 desganyň 89-synda gurluşyk-gurnama işleri alnyp baryldy. Häzirki wagtda degişli ministrlikler, pudaklaýyn dolandyryş edaralary, welaýatlaryň hem-de Aşgabat şäheriniň häkimlikleri bilen bilelikde 2023-nji ýyl üçin Döwlet býujetiniň, Türkmenistany durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň esasy ugurlarynyň hem-de maýa goýum Maksatnamasynyň taslamalaryny taýýarlamak boýunça işler alnyp barylýar. 

Döwlet Baştutanymyz ýerine ýetirilen işleriň netijeleriniň dünýä ykdysadyýetinde ýüze çykan kynçylyklara garamazdan, Garaşsyz Watanymyzyň üstünlikli ösmegini dowam etdirýändigini, aýdyň görkezýändigini belledi. Nygtalyşy ýaly, jemi içerki önüm 6,2 göterim artdy. Daşary söwda dolanyşygy, geçen ýylyň degişli döwrüne garanyňda, 40 göterim ýokarlandy. Maliýeleşdirmegiň ähli çeşmeleriniň hasabyna özleşdirilen düýpli maýa goýumlaryň möçberi 20 milliard manatdan gowrak bolup, 2021-nji ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, 13 göterim artdy. 

Hormatly Prezidentimiz öňde durýan wezipelere ünsi çekip, şu ýyly gowy netijeler bilen tamamlamak üçin hemmeleriň yhlas bilen işlemelidigini, ykdysadyýetiň ähli pudaklarynda oňyn netijeleri gazanmak we jemi içerki önümiň ösüş depginini durnukly saklamak üçin çäreleri görmegiň zerurdygyny nygtady. Şeýle-de, ilkinji nobatda, geljek ýylyň Döwlet býujeti boýunça ýene-de maslahat geçirmek we onuň ähli maddalaryna garamak barada görkezme berildi. 

14-nji oktýabrda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow GDA-nyň döwlet Baştutanlarynyň Geňeşiniň nobatdaky mejlisine hem-de “Merkezi Aziýa — Russiýa” sammitine gatnaşmak üçin, şeýle-de doganlyk ýurda döwlet saparyny amala aşyrmak maksady bilen, Gazagystan Respublikasyna bardy. Döwlet Baştutanymyz GDA-nyň döwlet Baştutanlarynyň Geňeşiniň mejlisindäki çykyşynda Garaşsyz Döwletleriň Arkalaşygynyň çäklerinde özara gatnaşyklaryň, obýektiw umumydünýä ýagdaýlaryna we çylşyrymlylyklara garamazdan, durnuklylygyny hem-de ösüşini saklap galýandygyny belledi. Biziň özara gatnaşyklarymyzyň şeýle häsiýeti olary mundan beýläk-de ösdürmegiň zerurlygyna we geljegine umumy düşünmegimiz, oňyn, ylalaşykly jogaby talap edýän dünýä hem-de sebit gün tertibiniň täze ýagdaýlaryna oňat düşünmek bilen şertlendirilendir. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow ulag, ýangyç-energetika toplumy, aragatnaşyk, kommunikasiýalar, senagat taýdan goşulyşmak, söwda, innowasiýalar, tehnologiýalar ýaly ulgamlary GDA-da ykdysady hyzmatdaşlygyň ileri tutulýan ugurlarynyň hatarynda görkezdi. Döwlet Baştutanymyz GDA-nyň şu günki kuwwatynyň geljegi uly bolan bu pudaklarynda möhüm ähmiýetli taslamalaryň durmuşa geçiriljekdigine, biziň ýurtlarymyzyň çäkleriniň bolsa yklymda Ýewropany we Aziýany birleşdirýän ykdysady hyzmatdaşlygyň esasy ýollaryna öwrüljekdigine ynam bildirdi. Şunuň bilen baglylykda, döwlet Baştutanymyz GDA-nyň bähbitlerine Hazar deňzindäki port düzümini, şol sanda Türkmenbaşy Halkara deňiz portunyň kuwwatlyklaryny, Türkmenistanyň ösýän söwda flotuny ulanmagyň mümkinçiliklerine garamagy teklip etdi. Şunuň bilen birlikde, Arkalaşygyň içindäki söwda-ykdysady gatnaşyklary ösdürmek, geljekki hyzmatdaşlyk gatnaşyklaryny ýola goýmak, söwdany işjeňleşdirmek, dürli pudaklarda goşulyşmak bilen bagly gatnaşyklary pugtalandyrmak üçin meýdança hökmünde GDA ýurtlarynyň köpugurly ykdysady sergi-ýarmarkasyny guramak barada oýlanmak teklip edildi. 

Hormatly Prezidentimiz daşary syýasy gün tertibi baradaky meselä degip geçip, ýakynda Çolpon-Ata şäherinde geçirilen Merkezi Aziýanyň döwlet Baştutanlarynyň dördünji konsultatiw duşuşygynda Türkmenistanyň howpsuzlyk ulgamynda birnäçe başlangyçlary öňe sürendigini ýatlatdy. Bu başlangyçlar biziň tutuş Arkalaşygymyz üçin hem wajypdyr. Gürrüň, hususan-da, dürli ýagdaýlarda we görnüşlerde ýüze çykýan açyk, gizlin wehimler barada barýar. 

Döwlet Baştutanymyz öz çykyşynda häzir GDA-da sport hyzmatdaşlygyna, hakykatdan-da, giň we yzygiderli häsiýet bermegiň wagty ýetdi diýip belledi. Şunuň bilen baglylykda, GDA-nyň Bedenterbiýe we sport boýunça geňeşiniň howandarlygynda halkara sport oýunlaryny geçirmek boýunça Utgaşdyryjy komiteti döretmek we diňe bir GDA-dan däl, eýsem, gyzyklanma bildiren beýleki ýurtlaryň türgenleri üçin hem açyk bolan, yzygiderli esasdaky “Dostluk oýunlaryny” guramak boýunça işe başlamak teklibi öňe sürüldi. Şunuň bilen baglylykda, bar bolan tejribäni, degişli düzümleri nazara almak bilen, ilkinji “Dostluk oýunlaryny” Türkmenistanda geçirmäge taýýarlyk beýan edildi. 

Şol gün hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow “Merkezi Aziýa — Russiýa” sammitine gatnaşdy. Şunda Türkmenistanyň, Russiýanyň, Gazagystanyň, Gyrgyzystanyň, Täjigistanyň we Özbegistanyň döwlet Baştutanlarynyň şu duşuşygynyň esasynyň Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowyň başlangyjy bilen şu ýylyň maý aýynda Aşgabatda ýokary derejede geçirilen Merkezi Aziýa döwletleriniň we Russiýa Federasiýasynyň birinji Parlamentara forumynda goýlandygyny bellemek möhümdir. 

Döwlet Baştutanymyz sammitde çykyş edip, soňky döwürde dünýä geosyýasatyndaky ýagdaýlaryň tamalary ödemeýändigini belledi. Munuň özi BMG-niň we beýleki esasy institutlaryň netijeliligine täsirini ýetirýär. Döwletara gatnaşyklaryň many-mazmuny üýtgeýär. Gapma-garşylyklaryň, terrorçylygyň, ekstremizmiň we radikalizmiň howplarynyň çäkleri giňelýär. Nygtalyşy ýaly, şeýle şertlerde Merkezi Aziýanyň döwletleriniň we Russiýanyň ysnyşykly, netijeli gatnaşyklary aýgytlaýjy ähmiýete eýe bolýar. Şunuň bilen baglylykda, döwlet Baştutanymyz öňüni alyş çäreleriň möhümdigini belläp, dört sany esasy ugra ünsi çekdi. 

Birinjiden, biziň döwletlerimizde ýagdaýy durnuksyzlaşdyrmaga synaglara garşy durmak; ikinjiden, terrorçylyk, ekstremizm wehimlerinden, kiber we biologik howplardan goranmagyň kepilliklerini üpjün etmek; üçünjiden, jemgyýetçilik aňyna ýalan düşünjeleriň we ahlak ýörelgeleriniň emeli ornaşdyrylmagyna garşy göreşmek; dördünjiden, dünýädäki ýagdaýlaryň umumy çylşyrymlaşmagynyň bolup biläýjek ýaramaz täsirleriniň öňüni almak. 

Ýokarda agzalan ugurlarda bilelikdäki işi işjeňleşdirmek maksady bilen, Daşary işler ministrlikleriniň arasynda altytaraplaýyn geňeşmeleriň iş tertibini kadalaşdyrmagy maksadalaýyk hasaplaýarys diýip, hormatly Prezidentimiz aýtdy we munuň ýörite gulluklaryň, beýleki düzümleriň işine-de degişlidigini nygtap, ministrliklere, pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň ýolbaşçylaryna ýokarda sanalyp geçilen wezipelerden ugur alyp, geňeşmeleriň algoritmini we mowzugyny işläp taýýarlamagy tabşyrmagy teklip etdi. 

Hormatly Prezidentimiz öz çykyşynda owgan meselesine, parlamentara gatnaşyklar, ykdysady, medeni, bilim we sport boýunça hyzmatdaşlyk bilen bagly meselelere degip geçdi. Şeýle-de hemişelik hereket edýän “Merkezi Aziýa — Russiýa” görnüşindäki işewürler düzümini döretmek we geljek ýylda Merkezi Aziýanyň hem-de Russiýanyň halklarynyň medeniýet we sungat festiwalyny guramak baradaky teklipler beýan edildi. Döwlet Baştutanymyz sebitde yklym ähmiýetli üstaşyr ulag ulgamynyň döredilmegine aýratyn üns çekip, Türkmenistanyň öz çäginden Pars aýlagyna, Eýranyň portlaryna we şol ýerden Hindistana gysga ýoly üpjün edýän ýurt hökmünde Demirgazyk — Günorta ulag geçelgesiniň işini işjeňleşdirmäge girişmäge taýýardygyny tassyklady. 

Türkmenistan GDA-nyň giňişliginde netijeli hyzmatdaşlygy ösdürmek, sebit we sebitara görnüşlerde köptaraplaýyn hyzmatdaşlygy giňeltmek meselelerinde işjeň hem-de başlangyçly orun eýeleýär. Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Aziýada özara gatnaşyklar we ynanyşmak çäreleri boýunça Maslahaty ösdürmek işinde ajaýyp hyzmatlary hem-de gymmatly goşandy üçin “Aziýada özara gatnaşyklar we ynanyşmak çäreleri boýunça Maslahatyň 30 ýyllygy” atly birinji derejeli ýubileý medaly bilen sylaglandy. 

15-nji oktýabrda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň Gazagystan Respublikasyna döwlet saparynyň çäklerinde Astanada ýokary derejedäki ikitaraplaýyn gepleşikler geçirildi. Bu gepleşikler dost-doganlygyň we hoşniýetli goňşuçylygyň berk binýadyna, deňhukukly, özara bähbitli hyzmatdaşlygyň ýörelgelerine esaslanýan döwletara gatnaşyklary mundan beýläk-de ösdürmegiň ýolunda möhüm ädim boldy. Gepleşikleriň dowamynda döwlet Baştutanlary ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygyň meseleleriniň giň gerimini ara alyp maslahatlaşdylar. Şeýle-de sebit we halkara gün tertibiniň özara gyzyklanma bildirilýän möhüm ugurlary boýunça pikir alyşdylar. 

Söwda-ykdysady gatnaşyklary ösdürmek, ikitaraplaýyn söwda dolanyşygynyň möçberlerini artdyrmak, energetika, ulag ulgamlarynda, senagat taýdan goşulyşmakda, obasenagat toplumynda hyzmatdaşlygy giňeltmek, Hazar deňzinde hyzmatdaşlyk etmek, ekologik meseleler, şol sanda Aral meselesi boýunça hyzmatdaşlyk etmek meselelerine aýratyn üns berildi. Şeýle-de medeni-ynsanperwer ulgamda ikitaraplaýyn gatnaşyklaryň wajypdygy tassyklanyldy. Şunuň bilen baglylykda, döwlet Baştutanymyz 2023-nji ýylda Gazagystan Respublikasynda Türkmenistanyň Medeniýet günlerini guramak baradaky meselä garamagy teklip etdi. Türkmen we gazak halklarynyň meşhur şahyrlarynyň, akyldarlarynyň — Magtymguly Pyragynyň, Abaý Kunanbaýewiň ýadygärliklerini, degişlilikde, Astanada we Aşgabatda ornaşdyrmak boýunça meselä gaýdyp gelmegiň maksadalaýykdygy bellenildi. 

Gepleşikleriň netijeleri boýunça ikitaraplaýyn resminamalaryň uly toplumyna gol çekildi. Şolaryň hatarynda Türkmenistanyň Söwda-senagat edarasy bilen Gazagystanyň Daşary söwda edarasynyň arasynda hyzmatdaşlyk barada özara düşünişmek hakynda Ähtnama; Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesi bilen Gazagystan Respublikasynyň “Atameken” Milli telekeçiler edarasynyň arasynda hyzmatdaşlyk hakynda Ähtnama; “Türkmenhimiýa” döwlet konserni bilen Gazagystan Respublikasynyň Senagat we infrastrukturalaýyn ösüş ministrliginiň arasynda himiýa senagaty babatda hyzmatdaşlyk etmek barada özara düşünişmek hakynda Ähtnama; Türkmenistanyň Ministrler Kabinetiniň ýanyndaky Ulag we kommunikasiýalar agentligi bilen Gazagystan Respublikasynyň Senagat we infrastrukturalaýyn ösüş ministrliginiň arasynda üstaşyr ulag hyzmatdaşlygy-nyň ösüşi barada Ähtnama; Türkmenistanyň Ministrler Kabinetiniň ýanyndaky Ulag we kommunikasiýalar agentligi bilen Gazagystan Respublikasynyň Sanly ösüş, innowasiýa we aerokosmos senagaty ministrliginiň arasyn-da kosmos giňişligini parahatçylykly maksatlar bilen öwrenmek we ulanmak barada özara düşünişmek hakynda Ähtnama; Türkmenistanyň Oba hojalyk we daşky gurşawy goramak ministrligi bilen Gazagystan Respublikasynyň Oba hojalyk ministrliginiň arasynda ösümlikleriň karantini babatda hyzmatdaşlyk etmek hakynda Ähtnama; Türkmenistanyň Medeniýet ministrligi bilen Gazagystan Respublikasynyň Medeniýet we sport ministrliginiň arasynda syýahatçylyk babatda hyzmatdaşlyk etmek hakynda Ähtnama; Türkmenistanyň Energetika ministrligi bilen Gazagystan Respublikasynyň Energetika ministrliginiň arasynda özara düşünişmek hakynda Ähtnama; Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministrligi bilen Gazagystan Respublikasynyň Maliýe ministrliginiň arasynda hyzmatdaşlyk etmek hakynda Ähtnama; 2022 — 2024-nji ýyllar üçin Türkmenistanyň Hökümeti bilen Gazagystan Respublikasynyň Hökümetiniň arasynda hyzmatdaşlyk boýunça toplumlaýyn Maksatnama; Türkmenistanyň Daşary işler ministrliginiň Halkara gatnaşyklary institutynyň Strategik barlaglar boýunça ylmy merkeziniň we Gazagystan Respublikasynyň Daşary işler ministrliginiň ýanyndaky Daşary syýasaty öwreniş institutynyň arasynda özara düşünişmek hakynda Ähtnama bar. Döwletmämmet Azady adyndaky Türkmen milli dünýä dilleri instituty (Aşgabat, Türkmenistan) bilen Abylaý han adyndaky Halkara gatnaşyklary we dünýä dilleri gazak uniwersitetiniň arasynda hyzmatdaşlyk hakynda Şertnamanyň; Türkmenistanyň Içeri işler ministrligi bilen Gazagystan Respublikasynyň Içeri işler ministrliginiň arasynda jenaýatçylyga garşy göreşmek babatda meýiller hakynda Ähtnamanyň hem ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygyň şertnama-hukuk binýadynyň üstüni ýetirendigini bellemek gerek. Bu resminamalara-da şu saparyň barşynda gol çekildi. 

Ýygnananlaryň el çarpyşmalary astynda Türkmenistanyň hem-de Gazagystanyň döwlet Baştutanlary Bilelikdäki Beýannama gol çekdiler. 

Duşuşygyň dowamynda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Prezident Kasym-Žomart Tokaýewi özi üçin islendik amatly wagtda Türkmenistana gelmäge çagyrdy. 

16-njy oktýabrda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Ministrler Kabinetiniň nobatdaky mejlisini geçirdi. Onda döwlet durmuşynyň möhüm meseleleri ara alnyp maslahatlaşyldy. Güýz-gyş ýyladyş möwsümine taýýarlyk görmek, oba hojalygyndaky işleriň ýagdaýy, azyk bolçulygyny üpjün etmek, ýurdumyzyň hukuk binýadyny kämilleşdirmek, nebiti gaýtadan işleýän senagaty döwrebaplaşdyrmak, ulag-kommunikasiýalar ulgamynda giň gerimli maksatnamalary durmuşa geçirmek mejlisde garalan meseleleriň hatarynda boldy. 

Şeýle-de ýurdumyzyň ýokary okuw mekdeplerinde sanly ulgam arkaly halkara olimpiadalary geçirmek boýunça we Türkmen alabaýynyň baýramy mynasybetli çärelere taýýarlyk görlüşi barada aýdyldy. 

Döwlet Baştutanymyza Özbegistan Respublikasynyň Prezidentiniň 20-21-nji oktýabrda Türkmenistana meýilleşdirilen resmi saparyna taýýarlyk görmek boýunça alnyp barylýan işler barada habar berildi. Ýokary derejedäki nobatdaky gepleşikler strategik häsiýete eýe bolan hem-de iki doganlyk halkyň taryhy köklerine, ruhy-medeni gymmatlyklarynyň umumylygyna esaslanýan türkmen-özbek hyzmatdaşlygynyň mundan beýläk-de ösdürilmegine täze itergi berer. Häzirki wagtda asyrlaryň dowamynda kemala gelen bu asylly däpler mynasyp dowam etdirilip, many-mazmun taýdan yzygiderli baýlaşdyrylýar. 

Mejlisde habar berlişi ýaly, häzirki wagtda döwlet Baştutanymyzyň tabşyrygy boýunça Türkmen-özbek serhetýaka söwda zolagyny döretmek boýunça işler alnyp barylýar, 16-17-nji noýabrda bolsa Daşoguz welaýatynyň merkezinde Türkmen-özbek dostluk festiwalyny geçirmek meýilleşdirilýär. 

Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň Başlygy, Hormatly il ýaşulusy Gurbanguly Berdimuhamedowyň Ahal welaýatyna iş sapary geçen hepdäniň möhüm wakalarynyň biri boldy. Onuň dowamynda Gahryman Arkadagymyz welaýatyň täze, döwrebap edara ediş merkeziniň gurluşygynda alnyp barylýan işleriň ýagdaýy, köpçülikleýin bag nahallaryny oturtmagyň güýzki möwsümine taýýarlyk görlüşi bilen tanyşdy. Şeýle-de Gahryman Arkadagymyz ugurdaş ýolbaşçylaryň gatnaşmagynda iş maslahatyny geçirdi. Maslahatyň dowamynda Ahal welaýatynyň täze, döwrebap edara ediş merkezinde alnyp barylýan gurluşyk işleriniň ýokary hil derejesini üpjün etmek, bu işleri bellenilen möhletlerde tamamlamak bilen baglanyşykly meselelere garaldy. Şeýle hem ýurdumyzyň hususy gurluşyk kärhanalarynyň alyp barýan işleri, olaryň häzirki zaman tejribesinden we täzeçil usullardan peýdalanyşlary barada giňişleýin hasabat berildi. 

Ginnesiň rekordlar kitabynyň agzalarynyň bu ýerde bolup, 500 diňleýjä niýetlenen okuw maslahatyny geçirmegi meýilleşdirýändikleri habar berildi. Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy okuw maslahatyna pudagyň öňdebaryjy hünärmenleriniň, bu ugurda ylmy işleri alyp barýan oba hojalykçy alymlaryň we ugurdaş ýokary okuw mekdepleriniň talyplarynyň gatnaşmagynyň maksadalaýyk boljakdygyny nygtady. Gahryman Arkadagymyz merkeziň çäginde gurulýan hem-de gurulmagy meýilleşdirilýän desgalaryň taslamalarydyr çyzgylary bilen tanşyp, desgalaryň gurluşygynda täzeçil tehnologiýalaryň, sanly ulgamyň işjeň ulanylmalydygyna ünsi çekdi. 

Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy täze merkeziň şaýollaryna we köçelerine milli medeniýetimizde, sungatymyzda, edebiýatymyzda, taryhymyzda öçmejek yz goýan şahsyýetleriň atlarynyň dakyljakdygyny belledi. Bulardan başga-da, hormatly Arkadagymyza merkeziň çäginde gurulmagy meýilleşdirilýän metjidiň gümmezleriniň görnüşleri, köp gatly jaýlarda oturdyljak häzirki zaman liftleriniň aýratynlyklary, şeýle-de Akhan atly bedewiň heýkeli we onuň ýanaşyk ýerleriniň abadanlaşdyrylyşy bilen baglanyşykly taslamalar, degişli çyzgylar görkezildi. Şolaryň hatarynda täze merkeziň ulag ýollarynda guruljak awtobus duralgalarynyň, täze metjidiň ýanynda bina edilmegi meýilleşdirilýän açyk we ýapyk görnüşli awtomobil duralgalarynyň görnüşleri, lukmançylyk edaralarynyň enjamlarynyň aýratynlyklary baradaky maglumatlar, çyzgylar bar. 

Ýurdumyzda giňden bellenilýän Saglygy goraýyş we derman senagaty işgärleriniň gününe gabatlanyp, “Saglygy goraýyş, bilim we sport Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe” atly halkara sergi we onuň çäklerinde ylmy maslahat geçirildi. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň Permanyna laýyklykda we tabşyrygy boýunça Myrat Garryýew adyndaky Türkmenistanyň Döwlet lukmançylyk uniwersitetinde ilatyň saglygyny goramaga, adamlaryň saglygyny dikeltmek bilen, ýurduň baýlygyny artdyrmaga, keselleriň öňüni alyş, anyklaýyş hem-de olary bejermegiň netijeli usullaryny saglygy goraýyş tejribesine ornaşdyrmaga saldamly goşant goşan saglygy goraýyş we derman senagaty ulgamynyň tapawutlanan işgärlerine döwlet sylaglaryny gowşurmak, hormatly atlary dakmak dabarasy boldy. 

Serginiň çäklerinde Türkmenistanyň Ylymlar akademiýasynyň akademigi, lukmançylyk ylymlarynyň doktory, professor Gurbanguly Berdimuhamedowyň “Türkmenistanyň dermanlyk ösümlikleri” atly kitabynyň 14-nji jildiniň tanyşdyrylyşy boldy. Kitap ýurdumyzyň saglygy goraýyş işgärleriniň hünär baýramynyň öňüsyrasynda çapdan çykdy. 

Aşgabat şäherini “Dizaýn” ugry boýunça ÝUNESKO-nyň döredijilik şäherleriniň toruna girizmek boýunça amala aşyrylýan işleriň çäklerinde, Söwda-senagat edarasynda “Dizaýn — 2022” atly Aşgabat forumy we “Araçäksiz dizaýn” atly halkara sergi geçirildi. Gözden geçirilişe eksponentleriň onlarçasy, şol sanda binagärlik we gurluşyk ulgamynda ýöriteleşdirilen meşhur daşary ýurt kompaniýalarynyň wekilleri gatnaşdylar. 

Forumdaky çykyşlarda Aşgabadyň ösdürilmeginiň, uzak möhletli geljegi nazara almak bilen, onuň düzüminiň kämilleşdirilmeginiň hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň durmuşa geçirýän şähergurluşyk syýasatynyň esasy ugurlarynyň biridigi bellenildi. Tanalmaz derejede özgerýän paýtagtymyzyň häzirki keşbinde Garaşsyz döwletimiziň durmuş-ykdysady taýdan okgunly ösüşi, onuň köpugurly kuwwaty, mähriban halkymyzyň baý taryhy we medeni däpleri öz beýanyny tapýar. Türkmenistanyň ÝUNESKO bilen hyzmatdaşlygyna aýratyn üns berildi. Hususan-da, Aşgabat şäheriniň “Dizaýn” ugry boýunça ÝUNESKO-nyň döredijilik şäherleriniň toruna girizilmeginiň möhümdigi nygtaldy, şeýle-de bu ugurda gazanylan netijeler we geljekde ýerine ýetirilmeli işler ara alnyp maslahatlaşyldy. 

Lebap welaýatynyň Türkmenabat şäherinde «Senetçilik we amaly-haşam sungaty dünýä halklarynyň mirasynda» atly halkara festiwal geçirildi. Bu giň gerimli döredijilik çäresi köpöwüşginli milli medeniýetimiziň özboluşlylygyny, onuň döwletimiziň we jemgyýetimiziň ösüşindäki ornuny, ägirt uly parahatçylyk döredijilik kuwwatyny açyp görkezmäge gönükdirilendir. 

Forumyň çäklerinde ylmy-amaly maslahat geçirildi. Onuň dowamynda milli medeni mirasy gorap saklamagyň hem-de wagyz etmegiň möhüm meseleleri ara alnyp maslahatlaşyldy, milli we häzirki zaman lybaslarynyň görkezilişi, döredijilik duşuşyklary, ussatlyk sapaklary boldy. 

Mahlasy, geçen hepdäniň wakalary Türkmenistanyň halkara jemgyýetçilik bilen syýasy dialogy giňeldýändiginiň, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň ýurdumyzy ykdysady taýdan ösen döwlete öwürmäge, halkymyzyň abadançylygyny yzygiderli ýokarlandyrmaga gönükdirilen syýasatynyň üstünlikli durmuşa geçirilýändiginiň aýdyň subutnamasy boldy. 

(TDH)

Beýleki habarlar

Häzirki döwürde ýurdumyzyň hemmetaraplaýyn ösdürilmegine gönükdirilen ägirt uly özgertmeleriň ylmy taýdan düýpli esaslandyrylmagy aýratyn ähmiýete eýedir. Ylmy önümçilik bilen berk baglanyşdyrmak, oňa ylmyň gazananlaryny we öňdebaryjy dünýä tejribesini giňden ornaşdyrmak esasy wezipeleriň biridir. Döwlet durmuşynyň ähli ulgamlarynyň kemala getirilmeginiň binýady bolan ýokary hilli bilim ýurdumyzyň ykdysadyýetini üstünlikli ösdürmegiň möhüm düzüm bölegidir. Elbetde, ýurdumyzda dünýä ölçeglerine laýyk gelýän häzirki zaman düýpli ylym ulgamyny döretmäge gönükdirilen ylmy-tehniki syýasat ykdysadyýetimiziň ähli ugurlaryna täze, öňdebaryjy tehnologiýalary we innowasiýalary ornaşdyrmakdan, ylym we tehnika babatda öňde duran maksatnamalarymyzy üstünlikli durmuşa geçirmekden ybaratdyr. 

Milli ykdysadyýeti diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürmekde sanly ulgamy giňden ornaşdyrmak şu günüň baş wezipeleriniň biri bolup durýar. Häzirki zaman maglumat-aragatnaşyk tehnologiýalarynyň soňky gazananlaryna esaslanýan ösen ykdysadyýeti kemala getirmekde bäsleşige ukyply sanly ykdysadyýeti ösdürmek zerur. Bazaryň barha ösýän talaplaryna laýyk gelýän howpsuz, ygtybarly we bäsdeşlige ukyply maglumat-aragatnaşyk tehnologiýalarynyň üpjünçilik ulgamyny döretmek ýurduň sanly ykdysadyýete üstünlikli geçmeginiň girewi bolup durýar. Ýurdumyzda innowasion tehnologiýalary özleşdirmekde uly işler durmuşa geçirilýär. «Türkmen Älem 520°E» milli aragatnaşyk hemrasynyň älem giňişligine çykarylmagy, TYA-nyň Tehnologiýalar merkeziniň hereket etmegi, ýurduň bank ulgamynda elektron hasaplaşyklaryň çäginiň giňeldilmegi we beýleki durmuşa geçirilýän işler ösüşiň bu ugrunyň kanunçylyk esaslaryny döretmegi, berkitmegi, seljermegi talap edýär. Bilşimiz ýaly, ylmy-tehnologik ösüşiň halkara hukuk esaslary bu ugurda ýüze çykýan her bir täzelige laýyklykda yzygiderli kämilleşdirilýär. 

Häzirki wagtda ýurtda innowasiýalar işjeň ornaşdyrylýar, optiki-süýümli aragatnaşyk ulgamy ösdürilýär we internetiň elýeterliligi üpjün edilýär. Programma-tehniki, maglumat serişdeleri we ulgamlary dürli döwlet edaralarynda — ylym-bilim, saglygy goraýyş, ulag-aragatnaşyk, bank ulgamlarynda, senagatyň aýry-aýry pudaklarynda işjeň peýdalanylýar. Ýurdumyzyň jemi içerki önüminde maglumat-aragatnaşyk tehnologiýalary ulgamynyň goşmaça ösüşini üpjün etmäge hem-de sanly aragatnaşyk babatda welaýatlaryň, şäherleriň we obalaryň arasyndaky tapawudy aradan aýyrmaga gönükdirilen işler çalt depginde amala aşyrylýar. 

Ýurdumyzyň ykdysady strategiýasynda ylma daýanýan, dünýä bazarynda bäsdeşlige ukyply bolan önümleri öndürmek wezipesine aýratyn orun degişli bolup, täze bilimleriň we tehnologiýalaryň döredilmegi, şeýle-de olaryň döwletiň durmuş-ykdysady ösüşiniň hatyrasyna ulanylmagy dünýä hojalygynda ýurduň tutýan ornuny hem-de milli howpsuzlygynyň üpjün edilişiniň derejesini kesgitleýän görkezijilerdir. Ýurtda innowasion mümkinçilikleriň artdyrylmagy, ilkinji nobatda, ylmyň gazananlaryny önümçilige ornaşdyrmaga itergi bermek bilen, ol täze senagat kärhanalarynyň döredilmeginiň baş şerti bolup durýar. Innowasion kärhanalaryň döredilmegi diňe bir içki bazaryň şeýle önümlere bolan isleglerini kanagatlandyrman, eýsem, jemi içerki önümde innowasion önümleriň möçberleriniň artmagyna, netije-de, ýurdumyzyň ykdysadyýetiniň bäsdeşlige ukyplylygynyň ýokarlanmagyna hem ýardam berýär. 

Daýanç ANNADURDYÝEW,

Türkmenistanyň Döwlet, hukuk we  demokratiýa institutynyň   ylmy işgäri.

Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz Ser­dar Berdimuhamedow bi­len Pre­zi­dent Ka­sym-Žo­mart To­ka­ýe­wiň ara­syn­da­ky gep­le­şik­ler 

 As­ta­na — Aş­ga­bat, 15-nji okt­ýabr (TDH). Şu gün hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz Ser­dar Berdimuhamedowyň Ga­za­gys­tan Res­pub­li­ka­sy­na döw­let sa­pa­ry bol­dy. Onuň çäk­le­rin­de As­ta­na­da ýo­ka­ry de­re­je­dä­ki iki­ta­rap­la­ýyn gep­le­şik­ler ge­çi­ril­di. Bu gep­le­şik­ler dost-do­gan­ly­gyň we hoş­ni­ýet­li goň­şu­çy­ly­gyň berk bin­ýa­dy­na, deň­hu­kuk­ly, öza­ra bäh­bit­li hyz­mat­daş­ly­gyň ýö­rel­ge­le­ri­ne esas­lan­ýan döw­le­ta­ra gat­na­şyk­la­ry mun­dan beý­läk-de ös­dür­me­giň ýo­lun­da mö­hüm ädime öwrüldi. 

Ozal ha­bar ber­li­şi ýa­ly, düýn hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz goň­şy ýur­duň paý­tag­ty­na gel­di we bu ýer­de Ga­raş­syz Döw­let­le­riň Ar­ka­la­şy­gy­nyň döw­let Baş­tu­tan­la­ry­nyň Ge­ňe­şi­niň mej­li­si­ne hem-de “Mer­ke­zi Azi­ýa — Rus­si­ýa” sam­mi­ti­ne gat­naş­dy. Mu­nuň özi ýur­du­my­zyň GDA-nyň gi­ňiş­li­gin­de ne­ti­je­li hyz­mat­daş­ly­gy pug­ta­lan­dyr­mak me­se­le­le­rin­de iş­jeň orun eýe­le­ýän­di­gi­niň, se­bit we se­bi­ta­ra gör­nüş­de kö­pu­gur­ly hyz­mat­daş­ly­gyň ös­dü­ril­ýän­di­gi­niň no­bat­da­ky su­but­na­ma­sy­na öw­rül­di. Bu­la­ryň äh­li­si umu­my aba­dan­çy­ly­gyň mak­sat­la­ry­na la­ýyk gel­ýär. 

Mun­dan baş­ga-da, 13-nji okt­ýabr­da Türk­me­nis­ta­nyň we­ki­li­ýe­ti As­ta­na­da ge­çi­ri­len Azi­ýa­da öza­ra gat­na­şyk­lar we yna­nyş­mak çä­re­le­ri bo­ýun­ça Mas­la­ha­tyň VI sam­mi­ti­ne gat­naş­dy. Mä­lim bol­şy ýa­ly, ýur­du­myz bu hal­ka­ra dü­züm­de syn­çy­nyň de­re­je­si­ne eýe­dir. Ol öz öňün­de howp­suz­lyk we dur­nuk­ly­lyk, söw­da-yk­dy­sa­dy, yn­san­per­wer gat­na­şyk­lar ul­gam­la­ryn­da, se­bit­de daş­ky gur­şa­wy go­ra­mak me­se­le­le­ri bo­ýun­ça hyz­mat­daş­ly­gy pug­ta­lan­dyr­mak we­zi­pe­si­ni goý­ýar. Şu­nuň bi­len bag­ly­lyk­da, hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz Ser­dar Berdimuhamedowyň bu Mas­la­ha­ty ös­dür­mek işin­de aja­ýyp hyz­mat­la­ry we gym­mat­ly go­şan­dy üçin “Azi­ýa­da öza­ra gat­na­şyk­lar we yna­nyş­mak çä­re­le­ri bo­ýun­ça Mas­la­ha­tyň 30 ýyl­ly­gy” at­ly bi­rin­ji de­re­je­li ýu­bi­leý me­da­ly bi­len sy­lag­lan­ma­gy mö­hüm äh­mi­ýet­li wa­ka bol­dy. 

 Şeý­le-de 14-nji okt­ýabr­da Türk­me­nis­ta­nyň Hö­kü­met we­ki­li­ýe­ti­niň ag­za­la­ry­nyň As­ta­na­da ga­za­gys­tan­ly kär­deş­le­ri bi­len du­şu­şyk­la­ry we gep­le­şik­le­ri ge­çi­ren­dik­le­ri­ni bel­le­mek ge­rek. Ola­ryň gün ter­ti­bi­ne dür­li ul­gam­lar­da iki­ta­rap­la­ýyn gat­na­şyk­la­ryň ile­ri tu­tul­ýan me­se­le­le­ri gi­ri­zil­di. Ener­ge­ti­ka ul­ga­myn­da ne­ti­je­li hyz­mat­daş­ly­gyň müm­kin­çi­lik­le­ri ara al­nyp mas­la­hat­la­şy­lan esa­sy me­se­le­le­riň bi­ri bol­dy. Şu­nuň bi­len bag­ly­lyk­da, öza­ra bäh­bit­li bi­le­lik­dä­ki tas­la­ma­la­ry dur­mu­şa ge­çir­mek üçin uly kuw­wa­tyň bar­dy­gy bel­le­nil­di. Gep­le­şik­le­riň ýe­ne-de bir me­se­le­si ýan­gyç-ener­ge­ti­ka ul­ga­myn­da, hu­su­san-da, öza­ra gat­na­şyk­la­ryň uly tej­ri­be­si­ne eýe bo­lan gaz pu­da­gyn­da ne­ti­je­li hyz­mat­daş­ly­gyň gel­je­gi bi­len bag­ly bol­dy. Şu­nuň bi­len bir­lik­de, oba ho­ja­lyk ul­ga­myn­da hyz­mat­daş­ly­gy gi­ňelt­me­giň, işe­wür to­par­la­ryň, şol san­da oba­se­na­gat top­lu­my­nyň işe­wür dü­züm­le­ri­niň ug­ry bo­ýun­ça gö­ni gat­na­şyk­la­ry iş­jeň­leş­dir­me­giň müm­kin­çi­lik­le­ri ara al­nyp mas­la­hat­la­şyl­dy. Mu­nuň üçin ta­rap­lar kö­pu­gur­ly kuw­wa­ta eýe­dir. 

Şu gün — ýo­ka­ry de­re­je­dä­ki gep­le­şik­le­riň öňü­sy­ra­syn­da hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz Ser­dar Berdimuhamedow As­ta­na­nyň aja­ýyp kün­jek­le­ri­niň bi­rin­dä­ki Wa­tan go­rag­çy­la­ry­nyň ýa­dy­gär­li­gi­ne gül goý­dy. Ir­den döw­let Baş­tu­ta­ny­myz ýa­dy­gär­lik top­lu­my ýer­le­şen “Wa­tan go­rag­çy­la­ry” meý­dan­ça­sy­na ta­rap ug­ra­ýar. Bu ýer­de Hor­mat ga­ra­wu­ly ny­za­ma dü­zü­lip­dir. 

 Döw­let Baş­tu­ta­ny­myz da­ba­ra­ly ýag­daý­da ýa­dy­gär­li­ge gül des­se­si­ni goý­ýar. 

Gül goý­mak da­ba­ra­sy ta­mam­la­nan­dan soň­ra, hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz Ser­dar Berdimuhamedow ýa­dy­gär­li­giň dö­re­dil­me­gi­niň ta­ry­hy we kom­po­zi­si­ýa aý­ra­tyn­lyk­la­ry bi­len ta­nyş­dy­ryl­ýar. Bu ýa­dy­gär­lik As­ta­na­nyň esa­sy gym­mat­lyk­la­ry­nyň bi­ri bo­lup dur­ýar. Ýa­dy­gär­lik­ler top­lu­my­ny se­ýil­gäh we suw çüw­dü­rim­le­ri be­ze­ýär. 

Soň­ra hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz Ga­za­gys­tan Res­pub­li­ka­sy­nyň Pre­zi­den­ti­niň “Akor­da” köş­gü­ne ta­rap ug­ra­ýar. Bu ýer­de be­lent mer­te­be­li myh­ma­ny Pre­zi­dent Ka­sym-Žo­mart To­ka­ýew mä­hir­li gar­şy­la­ýar. 

Döw­let Baş­tu­ta­ny­myz Ga­za­gys­ta­nyň res­mi we­ki­li­ýe­ti­niň ag­za­la­ry bi­len ta­nyş­ýar. Bu ýer­de Ga­za­gys­ta­nyň Li­de­ri­ni ýur­du­my­zyň Hö­kü­met we­ki­li­ýet­le­ri­niň ag­za­la­ry bi­len ta­nyş­dyr­ýar­lar. 

Pre­zi­dent­ler Ser­dar Berdimuhamedow we Ka­sym-Žo­mart To­ka­ýew mün­be­re bar­ýar­lar. Hor­mat ga­ra­wu­ly­nyň ser­ker­de­si da­ba­ra­ly ýag­daý­da ha­sa­bat ber­ýär. Türk­me­nis­ta­nyň we Ga­za­gys­tan Res­pub­li­ka­sy­nyň Döw­let se­na­la­ry ýe­ri­ne ýe­ti­ril­ýär. Iki döw­le­tiň Li­der­le­ri Hor­mat ga­ra­wu­ly­nyň es­ger­le­ri­niň ny­za­my­nyň öňün­den geç­ýär­ler. 

Iki ýur­duň Döw­let baý­dak­la­ry­nyň öňün­de res­mi su­ra­ta düş­mek da­ba­ra­syn­dan soň­ra, “Akor­da” köş­gün­de ýo­ka­ry de­re­je­dä­ki türk­men-ga­zak gep­le­şik­le­ri ge­çi­ril­di. 

Pre­zi­dent Ka­sym-Žo­mart To­ka­ýew hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz Ser­dar Berdimuhamedowa ýüz­le­nip, döw­let Baş­tu­ta­ny­my­zy As­ta­na­da mü­bä­rek­le­ýän­di­gi­ne örän şat­dy­gy­ny bel­le­di. Ga­za­gys­ta­nyň Li­de­ri­niň nyg­taý­şy ýa­ly, Türk­me­nis­ta­nyň Baş­tu­ta­ny­nyň bu sa­pa­ry iki­ta­rap­la­ýyn hyz­mat­daş­ly­gy mun­dan beý­läk-de ös­dür­mek üçin ta­ry­hy äh­mi­ýe­te eýe­dir. 

Ga­za­gys­ta­nyň Baş­tu­ta­ny hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz Ser­dar Berdimuhamedowyň ýo­ka­ry döw­let we­zi­pe­sin­dä­ki işi­niň iki goň­şy ýur­duň ýa­kyn­laş­ma­gy­na ýar­dam ed­ýän­di­gi­ni bel­läp, türk­men kär­de­şi­ne do­gan­lyk hal­kyň aba­dan­çy­ly­gy­nyň bäh­bi­di­ne alyp bar­ýan iş­le­rin­de uly üs­tün­lik­le­ri ar­zuw et­di. 

Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz Ser­dar Berdimuhamedow Pre­zi­dent Ka­sym-Žo­mart To­ka­ýe­we Ga­za­gys­tan Res­pub­li­ka­sy­na gel­mek ba­ra­da­ky ça­ky­ly­gy hem-de mä­hir­li ka­bul eden­di­gi üçin min­net­dar­lyk bil­di­rip, şu sa­pa­ryň dost­luk­ly goň­şy ýur­da il­kin­ji döw­let sa­pa­ry­dy­gy­ny bel­le­di. Döw­let Baş­tu­ta­ny­myz Türk­me­nis­tan­da şu gün­ki ýo­ka­ry de­re­je­dä­ki du­şu­şy­ga iki­ta­rap­la­ýyn gat­na­şyk­la­ry ös­dür­mek­de mö­hüm wa­ka hök­mün­de ga­ra­ýan­dyk­la­ry­ny nyg­tap, Ga­za­gys­ta­nyň Li­de­ri­ne Türk­me­nis­ta­nyň Mil­li Ge­ňe­şi­niň Halk Mas­la­ha­ty­nyň Baş­ly­gy Gurbanguly Berdimuhamedowyň mä­hir­li sa­la­my­ny ýe­tir­di. 

Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz Ser­dar Berdimuhamedow şu ýy­lyň 5-nji okt­ýab­ryn­da iki ýur­duň ara­syn­da dip­lo­ma­tik gat­na­şyk­la­ryň ýo­la goý­la­ny­na 30 ýyl do­lan­dy­gy­ny hem bel­le­di. Şol ge­çen ýyl­la­ryň do­wa­myn­da türk­men-ga­zak hyz­mat­daş­ly­gy giň ugur­lar bo­ýun­ça üs­tün­lik­li ös­dü­ril­di di­ýip, döw­let Baş­tu­ta­ny­myz aýt­dy we müm­kin­çi­lik­den peý­da­la­nyp, Pre­zi­dent Ka­sym-Žo­mart To­ka­ýe­wi bu şan­ly se­ne bi­len gut­la­dy. 

Türk­me­nis­tan bi­len Ga­za­gys­tan Res­pub­li­ka­sy­nyň ara­syn­da ýo­ka­ry döw­let de­re­je­sin­de iş­jeň sy­ýa­sy gat­na­şyk­lar ama­la aşy­ryl­ýar. Nyg­ta­ly­şy ýa­ly, hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz Ga­za­gys­ta­nyň Baş­tu­ta­ny­nyň ge­çen ýyl Türk­me­nis­ta­na bo­lan sa­pa­ry­ny ýa­kym­ly­lyk bi­len ýat­la­ýar. Şu ýy­lyň iýun aýyn­da al­tyn­jy Ha­zar sam­mi­ti­niň çäk­le­rin­de Aş­ga­bat­da Ga­za­gys­ta­nyň Li­de­ri bi­len Ha­zar­da öza­ra gat­na­şyk­lar bo­ýun­ça ne­ti­je­li gep­le­şik­ler ge­çi­ril­di. Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz Pre­zi­dent Ka­sym-Žo­mart To­ka­ýe­we döw­le­ta­ra gat­na­şyk­la­ry ös­dür­mä­ge he­mi­şe uly üns ber­ýän­di­gi üçin tüýs ýü­rek­den min­net­dar­lyk bil­di­rip, Türk­me­nis­ta­nyň we Ga­za­gys­tan Res­pub­li­ka­sy­nyň BMG-niň, beý­le­ki ab­raý­ly hal­ka­ra gu­ra­ma­la­ryň çäk­le­rin­de baş­lan­gyç­la­ry hem-de giň ge­rim­li tek­lip­le­ri iler­let­mek­de bi­rek-bi­re­gi he­mi­şe gol­da­ýan­dyk­la­ry­ny bel­le­di. 

Türk­me­nis­tan iki­ta­rap­la­ýyn söw­da-yk­dy­sa­dy gat­na­şyk­la­ry mun­dan beý­läk-de ös­dür­mä­ge uly äh­mi­ýet ber­ýär. Bu ba­bat­da ener­ge­ti­ka, ulag, se­na­gat taý­dan go­şu­lyş­mak, ýo­ka­ry teh­no­lo­gi­ýa­lar we söw­da ýa­ly stra­te­gik ul­gam­lar bi­le­lik­dä­ki işiň esa­sy ugur­la­ry ha­sap­lan­ýar. Yk­dy­sa­dy hyz­mat­daş­ly­gyň gi­ňel­dil­me­gin­de hu­su­sy ul­ga­myň kär­ha­na­la­ry hem äh­mi­ýet­li orun eýe­läp bi­ler­di­ler. Döw­let Baş­tu­ta­ny­myz şu­lar ba­ra­da aýt­mak bi­len, iki ýur­duň işe­wür to­par­la­ry­nyň ara­syn­da­ky gat­na­şyk­la­ryň ýa­kyn wagt­da hil taý­dan tä­ze de­re­jä çyk­jak­dy­gy­na ynam bil­dir­di. 

Döw­le­ta­ra hyz­mat­daş­lyk­da yn­san­per­wer gat­na­şyk­lar he­mi­şe aý­ra­tyn orun eýe­le­ýär. Bi­ziň halk­la­ry­my­zyň ta­ry­hy-me­de­ni umu­my­ly­gy ata-ba­ba­la­ry­my­zyň ba­ha­sy­na ýe­tip bol­ma­jak mi­ra­sy bo­lup dur­ýar we dür­li ugur­lar­da hyz­mat­daş­lyk gat­na­şyk­la­ry­ny ös­dür­mek üçin berk bin­ýat bo­lup hyz­mat ed­ýär. Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz Ser­dar Berdimuhamedowyň nyg­taý­şy ýa­ly, me­de­ni­ýet, ylym-bi­lim ul­gam­la­ryn­da gat­na­şyk­la­ry pug­ta­lan­dyr­ma­ga mun­dan beý­läk-de uly üns ber­ler. 

Döw­let Baş­tu­ta­ny­myz şu sa­pa­ryň iki­ta­rap­la­ýyn hyz­mat­daş­ly­ga tä­ze iter­gi ber­jek­di­gi­ni bel­läp, iki ýur­duň we­ki­li­ýet­le­ri­niň gat­naş­ma­gyn­da ge­çi­ril­ýän şu gün­ki gep­le­şik­le­riň bar­şyn­da bu mak­sa­da ýet­mek üçin uly ta­gal­la­la­ryň edil­jek­di­gi­ne ynam bil­dir­di. Pur­sat­dan peý­da­la­nyp, hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz Ser­dar Berdimuhamedow Pre­zi­dent Ka­sym-Žo­mart To­ka­ýe­wi özi üçin is­len­dik amat­ly wagt­da Türk­me­nis­ta­na ge­lip gör­mä­ge ça­gyr­dy. Bu ça­ky­lyk ho­şal­lyk bi­len ka­bul edil­di. Sa­pa­ryň möh­let­le­ri dip­lo­ma­tik ýol­lar ar­ka­ly yla­la­şy­lar. 

Öza­ra yna­nyş­mak we iş­jeň ýag­daý­da ge­çen gep­le­şik­le­riň do­wa­myn­da Türk­me­nis­ta­nyň we Ga­za­gys­tan Res­pub­li­ka­sy­nyň Baş­tu­tan­la­ry iki­ta­rap­la­ýyn hyz­mat­daş­ly­gyň dür­li me­se­le­le­ri­ni ara alyp mas­la­hat­laş­dy­lar, hä­zir­ki döw­rüň ýag­daý­la­ry­ny, bar bo­lan kuw­wa­ty hem-de uzak möh­let­le­ýin gel­je­gi na­za­ra al­mak bi­len, onuň ile­ri tu­tul­ýan ugur­la­ry­ny anyk­laş­dyr­dy­lar. Şeý­le-de ta­rap­lar se­bit we hal­ka­ra gün ter­ti­bi­niň öza­ra gy­zyk­lan­ma bil­di­ril­ýän mö­hüm me­se­le­le­ri bo­ýun­ça pi­kir alyş­dy­lar. 

Soň­ra gep­le­şik­ler gi­ňiş­le­ýin dü­züm­de, iki ýur­duň res­mi we­ki­li­ýet­le­ri­niň ag­za­la­ry­nyň gat­naş­ma­gyn­da do­wam et­di. 

Pre­zi­dent Ka­sym-Žo­mart To­ka­ýew hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz Ser­dar Berdimuhamedowy hem-de türk­men we­ki­li­ýe­ti­niň ag­za­la­ry­ny ýe­ne-de bir ge­zek ga­zak top­ra­gyn­da tüýs ýü­rek­den mü­bä­rek­läp, döw­let Baş­tu­ta­ny­my­zyň Ga­za­gys­tan Res­pub­li­ka­sy­na şu sa­pa­ry­nyň ta­ry­hy äh­mi­ýe­ti­ni nyg­ta­dy. Dost­luk­ly ýur­duň Li­de­ri dar dü­züm­de iki­ta­rap­la­ýyn hyz­mat­daş­ly­gyň has mö­hüm me­se­le­le­ri­niň, ony ös­dür­me­giň gel­je­gi­niň ara al­nyp mas­la­hat­la­şy­lan­dy­gy­ny aý­dyp, döw­le­ta­ra gat­na­şyk­la­ryň mi­ze­mez do­gan­lyk hä­si­ýe­te eýe­di­gi­ni ka­na­gat­lan­ma bi­len nyg­ta­dy. 

Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz Ser­dar Berdimuhamedowyň Ga­za­gys­ta­na il­kin­ji döw­let sa­pa­ry­nyň şan­ly se­nä — iki ýur­duň ara­syn­da­ky dip­lo­ma­tik gat­na­şyk­la­ryň ýo­la go­ýul­ma­gy­nyň 30 ýyl­ly­gy­na ga­bat gel­me­gi­niň çuň­ňur ma­ny­sy bar. Pre­zi­dent Ka­sym-Žo­mart To­ka­ýe­wiň bel­leý­şi ýa­ly, şu ge­çen ýyl­la­ryň do­wa­myn­da Ga­za­gys­tan we Türk­me­nis­tan kö­pa­syr­lyk dost­lu­ga, hoş­ni­ýet­li goň­şu­çy­ly­ga, bi­te­wi me­de­ni, ta­ry­hy gym­mat­lyk­la­ra da­ýa­nyp, berk we saz­la­şyk­ly gat­na­şyk­la­ry ýo­la goý­du­lar. Hä­zir­ki wagt­da şol gat­na­şyk­lar döw­le­ta­ra hyz­mat­daş­ly­gyň nus­ga­sy bo­lup hyz­mat ed­ýär. 

Iki ýur­duň ara­syn­da ýo­ka­ry de­re­je­de iş­jeň, öza­ra yna­nyş­mak ýag­da­ýyn­da­ky sy­ýa­sy gat­na­şyk­lar ýo­la go­ýul­dy. Şu­nuň bi­len bag­ly­lyk­da, Ga­za­gys­ta­nyň Baş­tu­ta­ny ge­çen ýy­lyň okt­ýab­ryn­da Türk­me­nis­ta­na bo­lan sa­pa­ry­ny mä­hir­li­lik bi­len ýat­la­ýan­dy­gy­ny bel­läp, myh­man­sö­ýer­lik hem-de bi­le­lik­de iş­le­mä­ge äh­li ze­rur şert­le­riň dö­re­di­len­di­gi üçin ho­şal­lyk bil­dir­di. Mu­nuň özi uly üs­tün­lik­le­ri ga­zan­ma­ga ýar­dam et­di. Pre­zi­dent Ka­sym-Žo­mart To­ka­ýew, müm­kin­çi­lik­den peý­da­la­nyp, hor­mat­ly Gurbanguly Mä­lik­gu­ly­ýe­wiç Berdimuhamedowa mä­hir­li sa­la­my­ny hem-de iň go­wy ar­zuw­la­ry­ny be­ýan et­di. 

Ga­za­gys­ta­nyň Li­de­ri iki­ta­rap­la­ýyn söw­da-yk­dy­sa­dy hyz­mat­daş­ly­gyň me­se­le­le­ri­ne de­gip ge­çip, şu gün bi­le­lik­dä­ki ta­gal­la­lar ar­ka­ly öza­ra ha­ryt do­la­ny­şy­gy­nyň möç­be­ri­ni art­dyr­ma­gyň gel­je­gi­niň ara al­nyp mas­la­hat­la­şy­lan­dy­gy­ny bel­le­di. 

Pre­zi­dent Ka­sym-Žo­mart To­ka­ýew iki­ta­rap­la­ýyn me­de­ni-yn­san­per­wer gat­na­şyk­la­ryň ok­gun­ly ös­ýän­di­gi­ni ka­na­gat­lan­ma bi­len bel­läp, Ha­zar­da döw­le­ta­ra hyz­mat­daş­ly­gyň me­se­le­le­ri ba­ra­da-da du­rup geç­di. Şu­nuň bi­len bag­ly­lyk­da, oňyn ne­ti­je­le­ri ga­zan­mak hem-de türk­men ta­ra­py­nyň myh­man­sö­ýer­li­gi we fo­ru­myň ýo­ka­ry gu­ra­ma­çy­lyk de­re­je­si­niň üp­jün edi­len­di­gi üçin Aş­ga­bat­da ge­çi­ri­len al­tyn­jy Ha­zar sam­mi­ti­niň üs­tün­li­ge eýe bo­lan­dy­gy nyg­tal­dy. Ga­za­gys­ta­nyň Baş­tu­ta­ny şu­lar ba­ra­da aý­dyp, türk­men kär­de­şi­ne ýe­ne-de bir ge­zek ho­şal­lyk bil­dir­di we döw­let Baş­tu­ta­ny­my­za söz ber­di. 

Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz Ser­dar Berdimuhamedow Pre­zi­dent Ka­sym-Žo­mart To­ka­ýe­we Türk­me­nis­ta­nyň we­ki­li­ýe­ti­niň adyn­dan mä­hir­li ka­bul eden­di­gi, bi­le­lik­de iş­le­mek ba­bat­da aja­ýyp şert­le­riň dö­re­di­len­di­gi üçin min­net­dar­lyk bil­dir­di. 

Me­niň Ga­za­gys­tan Res­pub­li­ka­sy­na il­kin­ji döw­let sa­pa­ry­ma bi­ziň ýurt­la­ry­my­zyň ara­syn­da­ky gat­na­şyk­lar­da mö­hüm, tap­gyr­la­ýyn wa­ka hök­mün­de ga­ra­ýa­rys. Onuň esa­sy mak­sa­dy äh­li ugur­lar bo­ýun­ça iki­ta­rap­la­ýyn stra­te­gik hyz­mat­daş­ly­gy pug­ta­lan­dyr­mak­dan, tä­ze ýag­daý­la­ry hem-de ösü­şiň ugur­la­ry­ny na­za­ra al­mak bi­len, Mer­ke­zi Azi­ýa se­bi­tin­de we hal­ka­ra gi­ňiş­lik­de döw­le­ta­ra gat­na­şyk­la­ryň anyk ugur­la­ry­ny kes­git­le­mek­den yba­rat­dyr di­ýip, hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz Ser­dar Berdimuhamedow aýt­dy. 

Döw­let Baş­tu­ta­ny­myz se­bit we äh­lu­mu­my ösü­şiň der­wa­ýys me­se­le­le­ri bo­ýun­ça öz çe­me­leş­me­le­ri­ni ke­ma­la ge­tir­mek­de Türk­me­nis­ta­nyň we Ga­za­gys­ta­nyň pi­kir­deş­ler hem-de jo­gap­kär­li hyz­mat­daş­lar hök­mün­de çy­kyş ed­ýän­dik­le­ri­ni nyg­ta­dy. Bir­le­şen Mil­let­ler Gu­ra­ma­syn­da ga­ra­ýyş­la­ry ut­gaş­dyr­ma­gyň, ýurt­la­ry­my­zyň öňe sür­ýän tek­lip­le­ri­ni we baş­lan­gyç­la­ry­ny öza­ra gol­da­ma­gyň gu­ral­la­ry ýo­la go­ýul­dy. Biz Ga­za­gys­ta­nyň ener­ge­ti­ka howp­suz­ly­gy­ny üp­jün et­mek, dur­nuk­ly ulag ul­ga­myn­da hyz­mat­daş­lyk, se­bit me­se­le­si­niň mö­hüm ugur­la­ry bo­ýun­ça Türk­me­nis­ta­nyň baş­lan­gy­jy bi­len BMG-de ka­bul edi­len Ka­rar­na­ma­la­ry gol­dan­dy­gy­ny, ýur­du­my­zyň Bi­ta­rap­lyk hu­kuk ýag­da­ýy­na hor­mat goý­ýan­dy­gy­ny min­net­dar­lyk bi­len bel­le­mek is­le­ýä­ris di­ýip, hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz Ser­dar Berdimuhamedow bel­le­di. 

Döw­let Baş­tu­ta­ny­myz Mer­ke­zi Azi­ýa­da pug­ta pa­ra­hat­çy­ly­gyň we howp­suz­ly­gyň üp­jün edil­me­gi­ni iki ýur­duň hyz­mat­daş­ly­gy­nyň ile­ri tu­tul­ýan ugur­la­ry­nyň ha­ta­ryn­da gör­kez­di. Ga­za­gys­tan Ha­zar deň­zin­de-de ýur­du­my­zyň goň­şu­sy bo­lup dur­ýar. Şu­nuň bi­len bag­ly­lyk­da, hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz Aş­ga­bat­da ge­çi­ri­len al­tyn­jy Ha­zar sam­mi­ti­niň ne­ti­je­le­ri­ne ün­si çek­di. Eko­lo­gik ugur, şol san­da Aral me­se­le­le­ri bo­ýun­ça iki­ta­rap­la­ýyn we köp­ta­rap­la­ýyn gat­na­şyk­lar do­wam et­di­ril­ýär. 

Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň nyg­taý­şy ýa­ly, Ga­za­gys­tan Res­pub­li­ka­sy ýur­du­my­zyň iri yk­dy­sa­dy hyz­mat­da­şy­dyr. Biz dür­li pu­dak­lar­da ne­ti­je­li hyz­mat­daş­ly­gyň ga­za­ny­lan de­re­je­si­ne, Hö­kü­met we pu­dak­la­ýyn ugur­lar bo­ýun­ça öza­ra gat­na­şyk­la­ryň top­la­nan tej­ri­be­si­ne ýo­ka­ry ba­ha ber­ýä­ris. Ener­ge­ti­ka türk­men-ga­zak hyz­mat­daş­ly­gy­nyň stra­te­gik ug­ry bo­lup dur­ýar. Bu ul­gam­da bar bo­lan kuw­wat Ýew­ra­zi­ýa­da ug­le­wo­do­rod se­riş­de­le­ri­ni iri ön­dü­ri­ji­ler we ibe­ri­ji­ler bo­lup dur­ýan ýurt­la­ry­my­za ener­gi­ýa se­riş­de­le­ri­ni hal­ka­ra ba­zar­la­ra iber­mek bo­ýun­ça giň ge­rim­li, köp ba­bat­da tä­sin tas­la­ma­la­ry dur­mu­şa ge­çir­mä­ge müm­kin­çi­lik ber­ýär. Türk­me­nis­tan — Hy­taý gaz ge­çi­ri­ji­si­niň gu­rul­ma­gy mu­nuň aý­dyň my­sa­ly­dyr. Bu gaz ge­çi­ri­ji­niň bir bö­le­gi Ga­za­gys­ta­nyň çä­gin­den geç­ýär. 

Ulag ul­ga­myn­da­ky hyz­mat­daş­lyk hem iki ýur­duň yk­dy­sa­dy taý­dan üs­tün­lik­li ös­me­gin­de, ola­ryň äh­lu­mu­my gat­na­şyk­lar ul­ga­my­na go­şu­lyş­ma­gyn­da mö­hüm orun eýe­le­ýär di­ýip, hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz bel­le­di. Bu ba­bat­da Ga­za­gys­tan — Türk­me­nis­tan — Eý­ran de­mir ýo­lu­nyň gu­rul­ma­gy oňyn hyz­mat­daş­ly­gyň aý­dyň ne­ti­je­le­ri­niň bi­ri­dir. Şu­nuň bi­len bag­ly­lyk­da, ulag ul­ga­myn­da türk­men-ga­zak koo­pe­ra­si­ýa­sy­nyň hä­zir­ki wagt­da Mer­ke­zi Azi­ýa­nyň we goň­şy se­bit­le­riň ösü­şi­niň esa­sy güýç­le­ri­niň bi­ri, De­mir­ga­zyk — Gü­nor­ta, Gün­do­gar — Gün­ba­tar ugur­la­ry bo­ýun­ça hyz­mat­daş­ly­gyň mö­hüm şer­ti bol­ma­ly­dy­gy bel­le­nil­di. Iki ýur­duň çäk taý­dan amat­ly ýer­leş­me­gi se­bit we yk­lym äh­mi­ýet­li tä­ze mul­ti­mo­dal üs­ta­şyr ulag ge­çel­ge­le­ri­ni dö­ret­mek bo­ýun­ça hyz­mat­daş­ly­gyň ös­dü­ril­me­gi­niň ze­rur­dy­gy­ny şert­len­dir­ýär.  

Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz Ser­dar Berdimuhamedow söw­da-yk­dy­sa­dy gat­na­şyk­la­ryň umu­my ýag­da­ýy­nyň bi­le­lik­dä­ki iç­gin sel­jer­me­si­ni ge­çir­me­giň mak­sa­da­la­ýyk­dy­gy­ny bel­läp, bi­ziň ýurt­la­ry­my­zyň hä­zir­ki wagt­da ha­ryt do­la­ny­şy­gy­nyň gör­ke­zi­ji­le­ri­ni ep-es­li art­dyr­ma­ga, öza­ra ha­ryt ibe­ril­me­gi­ni di­wer­si­fi­ka­si­ýa­laş­dyr­ma­ga ukyp­ly­dy­gy­na ynam bil­dir­di. Türk­me­nis­tan­da we Ga­za­gys­tan­da kuw­wat­ly se­na­gat hem-de ag­rar bin­ýa­dy, döw­re­bap ulag dü­zü­mi dö­re­dil­di. Bu ýag­daý­lar öza­ra söw­da­ny, şol san­da ser­het­ýa­ka we se­bit söw­da­sy­ny gi­ňelt­mek, ma­ýa go­ýum­la­ry çek­mek üçin do­ly de­re­je­de ula­nyl­ma­ly­dyr. Se­na­gat taý­dan go­şu­lyş­mak­da, hyz­mat­lar ul­ga­myn­da, oba­se­na­gat top­lu­myn­da giň ge­rim­li tas­la­ma­la­ra badalga bermek ze­rur­dyr. Şu­nuň bi­len bag­ly­lyk­da, bi­le­lik­dä­ki hö­kü­me­ta­ra to­par öz iş­jeň­li­gi­ni gör­kez­me­li­dir. 

Döw­let Baş­tu­ta­ny­myz döw­le­ta­ra gat­na­şyk­la­ryň mö­hüm ugur­la­ry­nyň bi­ri hök­mün­de me­de­ni-yn­san­per­wer ul­gam­da­ky hyz­mat­daş­lyk ba­ra­da du­rup ge­çip, bi­ziň halk­la­ry­my­zyň di­ňe bir çäk taý­dan ýa­kyn­ly­gy bi­len däl, eý­sem, ha­ky­ky do­gan­lyk gat­na­şyk­la­ry, ta­ry­hy yk­bal­la­ryň umu­my­ly­gy bi­len bir­le­şen­di­gi­ni nyg­ta­dy. Şu­nuň bi­len bag­ly­lyk­da, hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz 2023-nji ýyl­da Ga­za­gys­tan Res­pub­li­ka­syn­da Türk­me­nis­ta­nyň Me­de­ni­ýet gün­le­ri­ni gu­ra­mak ba­ra­da­ky me­se­lä ga­ra­ma­gy tek­lip et­di. Şeý­le-de türk­men we ga­zak halk­la­ry­nyň meş­hur şa­hyr­la­ry­nyň, akyl­dar­la­ry­nyň — Mag­tym­gu­ly Py­ra­gy­nyň, Abaý Ku­nan­ba­ýe­wiň ýa­dy­gär­lik­le­ri­ni, de­giş­li­lik­de, As­ta­na­da we Aş­ga­bat­da oturtmak bo­ýun­ça me­se­lä gaý­dyp gel­me­giň mak­sa­da­la­ýyk­dy­gy bel­le­nil­di. 

Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň nyg­taý­şy ýa­ly, döw­let­le­ri­mi­ziň ara­syn­da­ky kö­pu­gur­ly gat­na­şyk­lar hoş­ni­ýet­li goň­şu­çy­ly­gyň, öza­ra hor­mat goý­ma­gyň, açyk­ly­gyň, yna­nyş­mak ýag­da­ýyn­da­ky hyz­mat­daş­ly­gyň berk bin­ýa­dyn­da gu­ral­ýar, onuň yg­ty­bar­ly şert­na­ma-hu­kuk bin­ýa­dy iş­le­nip taý­ýar­la­nyl­dy, yzy­gi­der­li du­şu­şyk­lar ge­çi­ril­ýär. Mu­nuň özi ýü­ze çyk­ýan me­se­le­le­ri çalt we ne­ti­je­li çöz­mä­ge müm­kin­çi­lik ber­ýär. 

Döw­let Baş­tu­ta­ny­myz Pre­zi­dent Ka­sym-Žo­mart To­ka­ýe­wiň iki­ta­rap­la­ýyn do­gan­lyk, hoş­ni­ýet­li goň­şu­çy­lyk gat­na­şyk­la­ry­ny ös­dür­mä­ge ägirt uly şah­sy go­şan­dy­ny aý­ra­tyn bel­läp, ga­za­gys­tan­ly kär­de­şi­ne tüýs ýü­rek­den min­net­dar­lyk bil­dir­di. 

 Gi­ňiş­le­ýin dü­züm­dä­ki gep­le­şik­ler ta­mam­la­nan­dan soň­ra, iki­ta­rap­la­ýyn res­mi­na­ma­la­ra gol çe­kil­di. 

Döw­let Baş­tu­tan­la­ry­nyň gat­naş­ma­gyn­da gol çe­ki­len res­mi­na­ma­la­ryň ha­ta­ryn­da Türk­me­nis­ta­nyň Söw­da-se­na­gat eda­ra­sy bi­len Ga­za­gys­ta­nyň Da­şa­ry söw­da eda­ra­sy­nyň ara­syn­da hyz­mat­daş­lyk ba­ra­da öza­ra dü­şü­niş­mek ha­kyn­da Äht­na­ma; Türk­me­nis­ta­nyň Se­na­gat­çy­lar we te­le­ke­çi­ler bir­leş­me­si bi­len Ga­za­gys­tan Res­pub­li­ka­sy­nyň “Ata­me­ken” Mil­li te­le­ke­çi­ler eda­ra­sy­nyň ara­syn­da hyz­mat­daş­lyk ha­kyn­da Äht­na­ma; “Türk­men­hi­mi­ýa” döw­let kon­ser­ni bi­len Ga­za­gys­tan Res­pub­li­ka­sy­nyň Se­na­gat we inf­rast­ruk­tu­ra­la­ýyn ösüş mi­nistr­li­gi­niň ara­syn­da hi­mi­ýa se­na­ga­ty ba­bat­da hyz­mat­daş­lyk et­mek ba­ra­da öza­ra dü­şü­niş­mek ha­kyn­da Äht­na­ma; Türk­me­nis­ta­nyň Mi­nistr­ler Ka­bi­ne­ti­niň ýa­nyn­da­ky Ulag we kom­mu­ni­ka­si­ýa­lar agent­li­gi bi­len Ga­za­gys­tan Res­pub­li­ka­sy­nyň Se­na­gat we inf­rast­ruk­tu­ra­la­ýyn ösüş mi­nistr­li­gi­niň ara­syn­da üs­ta­şyr ulag hyz­mat­daş­ly­gy­nyň ösü­şi ba­ra­da Äht­na­ma; Türk­me­nis­ta­nyň Mi­nistr­ler Ka­bi­ne­ti­niň ýa­nyn­da­ky Ulag we kom­mu­ni­ka­si­ýa­lar agent­li­gi bi­len Ga­za­gys­tan Res­pub­li­ka­sy­nyň San­ly ösüş, in­no­wa­si­ýa we ae­ro­kos­mos se­na­ga­ty mi­nistr­li­gi­niň ara­syn­da kos­mos gi­ňiş­li­gi­ni pa­ra­hat­çy­lyk­ly mak­sat­lar bi­len öw­ren­mek we ulan­mak ba­ra­da öza­ra dü­şü­niş­mek ha­kyn­da Äht­na­ma; Türk­me­nis­ta­nyň Oba ho­ja­lyk we daş­ky gur­şa­wy go­ra­mak mi­nistr­li­gi bi­len Ga­za­gys­tan Res­pub­li­ka­sy­nyň Oba ho­ja­lyk mi­nistr­li­gi­niň ara­syn­da ösüm­lik­le­riň ka­ran­ti­ni ba­bat­da hyz­mat­daş­lyk et­mek ha­kyn­da Äht­na­ma; Türk­me­nis­ta­nyň Me­de­ni­ýet mi­nistr­li­gi bi­len Ga­za­gys­tan Res­pub­li­ka­sy­nyň Me­de­ni­ýet we sport mi­nistr­li­gi­niň ara­syn­da sy­ýa­hat­çy­lyk ba­bat­da hyz­mat­daş­lyk et­mek ha­kyn­da Äht­na­ma; Türk­me­nis­ta­nyň Ener­ge­ti­ka mi­nistr­li­gi bi­len Ga­za­gys­tan Res­pub­li­ka­sy­nyň Ener­ge­ti­ka mi­nistr­li­gi­niň ara­syn­da öza­ra dü­şü­niş­mek ha­kyn­da Äht­na­ma; Türk­me­nis­ta­nyň Ma­li­ýe we yk­dy­sa­dy­ýet mi­nistr­li­gi bi­len Ga­za­gys­tan Res­pub­li­ka­sy­nyň Ma­li­ýe mi­nistr­li­gi­niň ara­syn­da hyz­mat­daş­lyk et­mek ha­kyn­da Äht­na­ma; 2022 — 2024-nji ýyl­lar üçin Türk­me­nis­ta­nyň Hö­kü­me­ti bi­len Ga­za­gys­tan Res­pub­li­ka­sy­nyň Hö­kü­me­ti­niň ara­syn­da hyz­mat­daş­lyk bo­ýun­ça top­lum­la­ýyn Mak­sat­na­ma; Türk­me­nis­ta­nyň Da­şa­ry iş­ler mi­nistr­li­gi­niň Hal­ka­ra gat­na­şyk­la­ry ins­ti­tu­ty­nyň Stra­te­gik bar­lag­lar bo­ýun­ça yl­my mer­ke­zi­niň we Ga­za­gys­tan Res­pub­li­ka­sy­nyň Da­şa­ry iş­ler mi­nistr­li­gi­niň ýa­nyn­da­ky Da­şa­ry sy­ýa­sa­ty öw­re­niş ins­ti­tu­ty­nyň ara­syn­da öza­ra dü­şü­niş­mek ha­kyn­da Äht­na­ma bar. 

Şu­nuň bi­len bag­ly­lyk­da, Döw­let­mäm­met Aza­dy adyn­da­ky Türk­men mil­li dün­ýä dil­le­ri ins­ti­tu­ty (Aş­ga­bat, Türk­me­nis­tan) bi­len Aby­laý han adyn­da­ky Hal­ka­ra gat­na­şyk­la­ry we dün­ýä dil­le­ri ga­zak uni­wer­si­te­ti­niň ara­syn­da hyz­mat­daş­lyk ha­kyn­da Şert­na­ma­nyň; Türk­me­nis­ta­nyň Içe­ri iş­ler mi­nistr­li­gi bi­len Ga­za­gys­tan Res­pub­li­ka­sy­nyň Içe­ri iş­ler mi­nistr­li­gi­niň ara­syn­da je­na­ýat­çy­ly­ga gar­şy gö­reş­mek ba­bat­da me­ýil­ler ha­kyn­da Äht­na­ma­nyň hem iki­ta­rap­la­ýyn hyz­mat­daş­ly­gyň şert­na­ma-hu­kuk bin­ýa­dy­nyň üs­tü­ni ýe­ti­ren­di­gi­ni bel­le­mek ge­rek. Bu res­mi­na­ma­la­ra-da şu sa­pa­ryň bar­şyn­da gol çe­kil­di. 

Ýyg­na­nan­la­ryň el çar­pyş­ma­la­ry as­tyn­da hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz Ser­dar Berdimuhamedow we Pre­zi­dent Ka­sym-Žo­mart To­ka­ýew Bi­le­lik­dä­ki Be­ýan­na­ma gol çek­ýär­ler. 

Res­mi­na­ma­la­ra gol çek­mek da­ba­ra­sy ta­mam­la­nan­dan soň­ra, iki ýur­duň Li­der­le­ri köp­çü­lik­le­ýin ha­bar be­riş se­riş­de­le­ri­niň we­kil­le­ri­ne ýüz­len­me bi­len çy­kyş et­di­ler. 

Ga­za­gys­tan Res­pub­li­ka­sy­nyň Pre­zi­den­ti met­bu­gat we­kil­le­ri­niň öňün­de çy­kyş edip, hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň Ga­za­gys­ta­na il­kin­ji döw­let sa­pa­ry­na iki ýur­duň mun­dan beý­läk-de ýa­kyn­laş­ma­ga yg­rar­ly­dy­gy­nyň aý­dyň su­but­na­ma­sy hök­mün­de ga­ra­ýan­dy­gy­ny bel­le­di. 

Ga­za­gys­ta­nyň Li­de­ri­niň nyg­taý­şy ýa­ly, hor­mat­ly Pre­zi­dent Ser­dar Berdimuhamedow dün­ýä ösü­şi­niň örän çyl­şy­rym­ly hem-de jo­gap­kär­li döw­rün­de ýur­da ýol­baş­çy bol­dy. Şu çyl­şy­rym­ly dö­wür­de hut Pre­zi­dent Ser­dar Berdimuhamedowa hä­zir­ki za­ma­nyň äh­li we­him­le­ri­ni ýe­ňip geç­mek hem-de türk­men hal­ky­nyň aba­dan­çy­ly­gy­ny üp­jün et­mek ýa­ly ta­ry­hy we­zi­pe yna­nyl­dy. Şu­nuň bi­len bag­ly­lyk­da, Pre­zi­dent Ka­sym-Žo­mart To­ka­ýew döw­let Baş­tu­ta­ny­my­zyň tu­tan­ýer­li ta­gal­la­la­ry­nyň we yzy­gi­der­li çä­re­le­ri­niň me­ýil­leş­di­ri­len öz­gert­me­le­riň üs­tün­lik­li dur­mu­şa ge­çi­ril­me­gi­ne, ýur­duň dur­nuk­ly ösü­şi­niň do­wam et­me­gi­ne müm­kin­çi­lik ber­ýän­di­gi­ne ynam bil­dir­di. 

Ga­za­gys­tan Res­pub­li­ka­sy­nyň Baş­tu­ta­ny ge­çi­ri­len gep­le­şik­le­riň ne­ti­je­le­ri­ne ýo­ka­ry ba­ha ber­di. Gep­le­şik­le­riň bar­şyn­da iki­ta­rap­la­ýyn gat­na­şyk­la­ryň stra­te­gik hä­si­ýe­te eýe­di­gi ýe­ne-de bir ge­zek tas­syk­la­nyl­dy, do­gan­lyk halk­la­ryň has-da ýa­kyn­laş­ma­gy­na öza­ra gy­zyk­lan­ma bil­di­ril­ýän­di­gi be­ýan edil­di. Bi­ziň mak­sa­dy­myz ýa­kyn ýyl­lar­da öza­ra söw­da­nyň möç­be­ri­ni 500 mil­lion ame­ri­kan dol­la­ry­na ýe­tir­mek­den yba­rat­dyr. Ýa­kyn gel­jek­de bu gör­ke­zi­ji­ni 1 mil­liard ameri­kan dol­la­ry­na çen­li ýe­ti­rip bi­le­ris di­ýip, Pre­zi­dent Ka­sym-Žo­mart To­ka­ýew aýt­dy. 

Bel­le­ni­li­şi ýa­ly, gaz pu­da­gyn­da öza­ra bäh­bit­li hyz­mat­daş­ly­gyň gel­jek­ki müm­kin­çi­lik­le­ri­ne iç­gin ga­ral­dy. Şun­da ge­çen ýyl­da bu ul­gam­da bi­le­lik­dä­ki tas­la­ma­la­ry dur­mu­şa ge­çir­mek bo­ýun­ça ne­ti­je­li yla­la­şyk­la­ry ga­zan­ma­gyň ba­şar­dan­dy­gy nyg­tal­dy. Ga­za­gys­ta­nyň Baş­tu­ta­ny “Ga­zak­gaz” we “Türk­men­gaz” kom­pa­ni­ýa­la­ry­nyň ara­syn­da türk­men ga­zy­ny sa­tyn al­mak ba­ra­da Şert­na­ma­nyň bag­la­şy­lan­dy­gy­ny bel­läp, hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz Ser­dar Berdimuhamedowa bu tas­la­ma­nyň iler­le­dil­me­gi­ne hut özü­niň ho­şal­ly­gy­ny be­ýan et­di. 

Biz uzak möh­let­le­ýin yla­la­şy­gy bag­laş­ma­ga gy­zyk­lan­ma bil­dir­ýä­ris hem-de ýyl­da sa­tyn alyn­ýan türk­men ga­zy­nyň möç­be­ri­ni 1,5 mil­liard kub met­re çen­li art­dyr­ma­ga taý­ýar­dy­rys di­ýip, Pre­zi­dent Ka­sym-Žo­mart To­ka­ýew aýt­dy. Şun­da Türk­me­nis­ta­nyň öňe sür­ýän iri ener­ge­ti­ka tas­la­ma­la­ry­ny ama­la aşyr­ma­ga gat­naş­ma­ga Ga­za­gys­ta­nyň taý­ýar­dy­gy tas­syk­la­nyl­dy. 

Ga­za­gys­ta­nyň Li­de­ri­niň bel­leý­şi ýa­ly, gep­le­şik­ler­de oba ho­ja­ly­gy pu­da­gy hyz­mat­daş­ly­gyň ýe­ne bir öza­ra bäh­bit­li ug­ry hök­mün­de kes­git­le­nil­di. Türk­men-ow­gan ser­he­din­de dä­ne sak­lan­ýan ter­mi­na­lyň gur­lu­şy­gy bo­ýun­ça me­ýil­na­ma­la­ra aý­ra­tyn üns çe­kil­di. Ýo­ka­ry de­re­je­dä­ki du­şu­şy­gyň bar­şyn­da üs­ta­şyr ulag ul­ga­myn­da hyz­mat­daş­ly­ga uly üns be­ril­di. Ta­rap­lar Ga­za­gys­tan — Türk­me­nis­tan — Eý­ran de­mir ýo­lu­nyň do­ly kuw­wa­tyn­da peý­da­la­nyl­ma­gy üçin bi­le­lik­dä­ki ta­gal­la­la­ry ýokarlandyrmagy yla­laş­dy­lar. Şu­nuň bi­len bir­lik­de, Ak­tau, Ku­ryk hem-de Türk­men­ba­şy Hal­ka­ra de­ňiz port­la­ry­nyň ara­syn­da öza­ra go­şu­lyş­ma­gy çuň­laş­dyr­mak me­se­le­le­ri aý­ra­tyn ara al­nyp mas­la­hat­la­şyl­dy. Bu ugur Ga­za­gys­tan bi­len Türk­me­nis­ta­nyň ulag-lo­gis­ti­ka hyz­mat­daş­ly­gy­nyň mö­hüm bö­le­gi bo­lup dur­ýar. Şun­da Türk­men­ba­şy — Ga­ra­bo­gaz — Ga­za­gys­ta­nyň ser­he­di­ne çen­li tä­ze aw­to­mo­bil ýo­lu­nyň gu­rul­ma­gy giň müm­kin­çi­lik­le­ri aç­ýar. 

El­bet­de, me­de­ni-yn­san­per­wer gat­na­şyk­la­ryň ös­dü­ril­me­gi­ne aý­ra­tyn üns be­ril­di. Şu­nuň bi­len bag­ly­lyk­da, Ga­za­gys­tan­da türk­men mil­li me­de­ni bir­le­şik­le­ri­niň hem-de mer­kez­le­ri­niň he­re­ket ed­ýän­di­gi bel­le­nil­di. Dost­luk­ly döw­le­tiň Baş­tu­ta­ny hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz Ser­dar Berdimuhamedowyň öza­ra Me­de­ni­ýet gün­le­ri­ni ge­çir­mek ba­ra­da­ky tek­li­bi­ni gol­da­ýan­dy­gy­ny aý­dyp, Ga­za­gys­ta­nyň ýa­kyn wagt­da As­ta­na­da we ýur­duň beý­le­ki şä­her­le­rin­de Türk­me­nis­ta­nyň dö­re­di­ji­lik iş­gär­le­ri­ni ka­bul et­mä­ge taý­ýar­dy­gy­ny tas­syk­la­dy. 

Pre­zi­dent Ka­sym-Žo­mart To­ka­ýew Türk­me­nis­tan bi­len Ga­za­gys­tan Res­pub­li­ka­sy­nyň ara­syn­da yzy­gi­der­li ho­wa gat­naw­la­ry­ny gaý­ta­dan di­kelt­me­giň üs­tün­de iş­le­jek­di­gi­ni ha­bar ber­di. 

Nyg­ta­ly­şy ýa­ly, ta­rap­lar se­bit we hal­ka­ra gün ter­ti­bi­niň mö­hüm me­se­le­le­ri bo­ýun­ça ga­ra­ýyş­la­ry­nyň ýa­kyn­dy­gy­ny ýe­ne-de bir ge­zek tas­syk­la­dy­lar. Sö­zü­niň ahy­ryn­da Pre­zi­dent Ka­sym-Žo­mart To­ka­ýew şu gün ge­çi­ri­len gep­le­şik­le­riň ne­ti­je­le­ri­ne ka­na­gat­lan­ma bil­di­rip, türk­men kär­de­şi­ne Ga­za­gys­tan Res­pub­li­ka­sy­na döw­let sa­pa­ry­ny ama­la aşy­ran­dy­gy üçin ýe­ne-de bir ge­zek ho­şal­lyk bil­dir­di. 

Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz Ser­dar Berdimuhamedow ýo­ka­ry de­re­je­dä­ki du­şu­şy­gyň ne­ti­je­le­ri­ni tes­wir­läp, il­ki bi­len, Ga­za­gys­ta­nyň hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­ne myh­man­sö­ýer­lik we hoş­ni­ýet­li­lik, açyk­lyk, öza­ra yna­nyş­mak, dü­şü­niş­mek ýag­da­ýyn­da ge­çen ne­ti­je­li gep­le­şik­ler üçin min­net­dar­lyk bil­dir­di. 

Bu me­niň Ga­za­gys­ta­na il­kin­ji sa­pa­rym­dyr. Sa­pa­ryň şeý­le ýo­ka­ry de­re­je­si ta­rap­la­ryň hyz­mat­daş­ly­gyň wa­jyp­dy­gy­na dü­şün­ýän­di­gi­niň, stra­te­gik türk­men-ga­zak hyz­mat­daş­ly­gy­ny pug­ta­lan­dyr­ma­ga taý­ýar­dy­gy­nyň aý­dyň su­but­na­ma­sy­dyr di­ýip, döw­let Baş­tu­ta­ny­myz bel­le­di. 

Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň nyg­taý­şy ýa­ly, Ga­za­gys­ta­nyň Pre­zi­den­ti bi­len geçirilen duşuşyk iki döw­le­tiň Baş­tu­tan­la­ry­nyň äh­li ugur­lar bo­ýun­ça gat­na­şyk­la­ry ös­dür­mä­ge taý­ýar­dy­gy­ny, mu­nuň üçin uly müm­kin­çi­lik­le­riň bar­dy­gy­ny do­ly tas­syk­la­dy. Biz äh­lu­mu­my gün ter­ti­bi­niň dur­nuk­ly ösüş we onuň mö­hüm ugur­la­ry bo­lan ener­ge­ti­ka howp­suz­ly­gy, hal­ka­ra üs­ta­şyr ulag gat­naw­la­ry­nyň ös­dü­ril­me­gi, eko­lo­gi­ýa we daş­ky gur­şa­wy go­ra­mak ýa­ly mö­hüm ugur­lar bo­ýun­ça ta­gal­la­la­ry­my­zy ut­gaş­dyr­ma­gy do­wam ede­ris. 

Dur­nuk­ly ener­ge­ti­ka ba­bat­da gür­rüň, il­kin­ji no­bat­da, iki ýur­duň iri möç­ber­li ener­ge­ti­ka tas­la­ma­la­ry­ny dur­mu­şa ge­çir­mä­ge gat­naş­ma­gy ba­ra­da bar­ýar. Şo­la­ryň ha­ta­ryn­da, il­ki bi­len, köp ýyl­la­ryň do­wa­myn­da he­re­ket ed­ýän Türk­me­nis­tan — Hy­taý gaz ge­çi­ri­ji­si­ni gör­kez­mek bo­lar. Ýur­du­myz ener­gi­ýa se­riş­de­le­ri­ni hal­ka­ra ba­zar­la­ra iber­mek­de türk­men-ga­zak hyz­mat­daş­ly­gy­ny gi­ňelt­mä­ge we di­wer­si­fi­ka­si­ýa­laş­dyr­ma­ga taý­ýar­dyr di­ýip, hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz Ser­dar Berdimuhamedow aýt­dy. 

Ulag ul­ga­myn­da kuw­wat­ly we döw­re­bap dü­zü­mi dö­ret­mek mak­sa­dy bi­len, hyz­mat­daş­lyk do­wam et­di­ri­ler. Bu dü­züm Mer­ke­zi Azi­ýa­nyň ulag ul­gam­la­ry­nyň bir­leş­di­ril­me­gi­ni hem-de bi­ziň ýurt­la­ry­my­zyň Ýew­ro­pa­nyň we Azi­ýa­nyň esa­sy ýol­la­ry­na çyk­ma­gy­ny üp­jün edip bi­ler­di. Hu­su­san-da, Türk­me­nis­tan Ha­zar deň­zi­niň gün­do­gar ke­nar­ýa­ka­sy­nyň ug­ry bo­ýun­ça Hin­di um­ma­ny­na we Pars aý­la­gy­na çyk­ýan De­mir­ga­zyk — Gü­nor­ta ge­çel­ge­si­ni dö­ret­mek bo­ýun­ça Ga­za­gys­tan bi­len bi­le­lik­de iş­le­mä­ge taý­ýar­dyr di­ýip, döw­let Baş­tu­ta­ny­myz bel­le­di. 

Ta­rap­lar Gün­do­gar — Gün­ba­tar, Azi­ýa — Ýew­ro­pa ugur­la­ry bo­ýun­ça üs­ta­şyr ulag we lo­gis­ti­ka hyz­mat­daş­ly­gy­nyň stra­te­gik gu­şak­ly­gy­ny ke­ma­la ge­tir­mek bo­ýun­ça ta­gal­la­la­ry ut­gaş­dy­rar­lar, se­bit we dün­ýä gi­ňiş­li­gin­de, ýö­ri­te­leş­di­ri­len hal­ka­ra gu­ra­ma­lar­da, ma­li­ýe ins­ti­tut­la­ryn­da gel­jek­ki hyz­mat­daş­lar bi­len iş­le­şer­ler. Şeý­le-de şu ýy­lyň iýun aýyn­da Aş­ga­bat­da ge­çi­ri­len al­tyn­jy Ha­zar sam­mi­tin­de ga­za­ny­lan yla­la­şyk­lar bi­len bag­ly­lyk­da, Ha­zar­da bi­le­lik­dä­ki iş­ler do­wam et­di­ri­ler di­ýip, hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz Ser­dar Berdimuhamedow nyg­ta­dy. Şu­nuň bi­len bir­lik­de, döw­let Baş­tu­ta­ny­myz gep­le­şik­ler­de eko­lo­gik me­se­le­le­re, hu­su­san-da, Ara­ly ha­las et­me­giň hal­ka­ra gaz­na­sy­nyň işi­ni mun­dan beý­läk-de pug­ta­lan­dyr­ma­ga we kä­mil­leş­dir­mä­ge aý­ra­tyn orun ber­len­di­gi­ni bel­le­di. 

Yk­dy­sa­dy hyz­mat­daş­ly­gyň bar­şy bi­len bag­ly me­se­le­ler ara al­nyp mas­la­hat­la­şy­lan­da, öza­ra söw­da­ny, şol san­da ser­het­ýa­ka we se­bit söw­da­sy­ny gi­ňelt­mek we di­wer­si­fi­ka­si­ýa­laş­dyr­mak, se­na­gat taý­dan go­şu­lyş­mak, hyz­mat­lar ul­ga­myn­da, oba ho­ja­ly­gyn­da bi­le­lik­dä­ki giň ge­rim­li tas­la­ma­la­ra çyk­mak üçin ma­ýa go­ýum sy­ýa­sa­ty­ny iş­jeň­leş­dir­mek bo­ýun­ça çä­re­le­re ga­ral­dy. Şu­nuň bi­len bag­ly­lyk­da, iki ýur­duň işe­wür to­par­la­ry­nyň ara­syn­da­ky iş­jeň gat­na­şyk­la­ry ös­dür­mä­ge mö­hüm äh­mi­ýet be­ril­ýär. 

Döw­let Baş­tu­ta­ny­myz köp­çü­lik­le­ýin ha­bar be­riş se­riş­de­le­ri­niň we­kil­le­ri­ne ýüz­le­nip, gep­le­şik­ler­de me­de­ni-yn­san­per­wer ul­gam­da iki­ta­rap­la­ýyn gat­na­şyk­la­ryň wa­jyp­dy­gy­nyň tas­syk­la­ny­lan­dy­gy­ny, bu ugur­da hyz­mat­daş­ly­gy do­wam et­dir­mek, döw­let­le­riň iki­sin­de hem ede­bi­ýat, sun­gat, ki­ne­ma­tog­ra­fi­ýa iş­gär­le­ri­niň, aý­dym-saz to­par­la­ry­nyň gat­naş­ma­gyn­da çä­re­le­ri yzy­gi­der­li ge­çir­mek, sport ýa­ryş­la­ry­ny gu­ra­mak üçin äh­li ze­rur şert­le­ri üp­jün et­mek ba­ra­da yla­la­şy­lan­dy­gy­ny bel­le­di. 

Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz Ser­dar Berdimuhamedowyň nyg­taý­şy ýa­ly, Ga­za­gys­tan Res­pub­li­ka­sy Türk­me­nis­tan üçin do­gan­lyk ýurt, hoş­ni­ýet­li goň­şy we yg­ty­bar­ly stra­te­gik hyz­mat­daş­dyr. Ta­rap­la­ryň iki­si hem ys­ny­şyk­ly kö­pu­gur­ly hyz­mat­daş­ly­gyň halk­la­ry­my­zyň aba­dan­çy­ly­gy­na hyz­mat ed­ýän­di­gi­ne, ola­ryň ja­na-jan bäh­bit­le­ri­ne la­ýyk gel­ýän­di­gi­ne, se­bit we hal­ka­ra iş­le­riň dur­nuk­ly­ly­gy­na ýar­dam ed­ýän­di­gi­ne dü­şün­ýär. 

Döw­let Baş­tu­ta­ny­myz şu gün ge­çi­ri­len gep­le­şik­le­riň ne­ti­je­le­ri­ne çuň­ňur ka­na­gat­lan­ma bil­di­rip, Pre­zi­dent Ka­sym-Žo­mart To­ka­ýe­we we Ga­za­gys­ta­nyň we­ki­li­ýe­ti­niň ag­za­la­ry­na tüýs ýü­rek­den min­net­dar­lyk bil­dir­di. Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz Ser­dar Berdimuhamedow Ga­za­gys­ta­nyň Li­de­ri­ni özi üçin is­len­dik amat­ly wagt­da Türk­me­nis­ta­na gel­mä­ge ça­gy­ran­dy­gy­ny ha­bar ber­di. 

Sö­zü­niň ahy­ryn­da döw­let Baş­tu­ta­ny­myz Ga­za­gys­ta­nyň hal­ky­na tüýs ýü­rek­den pa­ra­hat­çy­lyk, aba­dan­çy­lyk we ro­waç­lyk ar­zuw et­di. 

Be­lent mer­te­be­li türk­men myh­ma­ny­nyň hor­ma­ty­na Ga­za­gys­tan Res­pub­li­ka­sy­nyň Pre­zi­den­ti­niň adyn­dan res­mi gü­nor­tan­lyk na­ha­ry be­ril­di. On­da iki döw­le­tiň Baş­tu­tan­la­ry söz söz­le­di­ler. 

Sa­pa­ryň mak­sat­na­ma­sy­nyň çäk­le­rin­de gü­nüň ikin­ji ýa­ry­myn­da döw­let Baş­tu­ta­ny­myz “As­ta­na” hal­ka­ra ma­li­ýe mer­ke­zi­ne ba­ryp gör­di. Bu ýer­de hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz mer­ke­ziň dü­zü­mi hem-de onuň işi bi­len ta­nyş­dy­ryl­dy. Mer­ke­ziň esa­sy mak­sa­dy ma­li­ýe ba­za­ry ba­bat­da giň ge­rim­li hyz­mat­la­ry hö­dür­le­mek­den yba­rat­dyr. 

Işe­wür hyz­mat­daş­lyk üçin açyk meý­dan­ça bo­lup dur­ýan “As­ta­na” hal­ka­ra ma­li­ýe mer­ke­zi özü­ne bir­nä­çe ugur­daş gu­ra­ma­la­ry we eda­ra­la­ry bir­leş­dir­ýär. Döw­let Baş­tu­ta­ny­my­za mer­ke­ziň dü­züm­le­ri­niň işi­niň esa­sy ugur­la­ry ba­ra­da jik­me-jik gür­rüň be­ril­di. Şol dü­züm­le­riň ha­ta­ryn­da Ka­zy­ýet we Hal­ka­ra ar­bit­raž mer­ke­zi, Ma­li­ýe hyz­mat­la­ry­ny düz­gün­leş­dir­mek bo­ýun­ça ko­mi­tet, Ys­lam ma­li­ýe­si we Işe­wür­lik mer­ke­zi, “Ýa­şyl” ma­li­ýe mer­ke­zi bar. 

Eks­pat mer­ke­zi onuň dü­züm­le­ýin bö­lüm­le­ri­niň bi­ri bo­lup dur­ýar. Ol Ga­za­gys­tan­da iş­le­ýän da­şa­ry ýurt­ly hü­när­men­le­re de­giş­li hyz­mat­la­ryň be­ril­me­gi­ni üp­jün ed­ýän “bi­te­wi pen­ji­re” ýö­rel­ge­si bo­ýun­ça he­re­ket ed­ýär. Bir­ža söw­da­la­ry za­lyn­da hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz Ser­dar Berdimuhamedowa “As­ta­na” hal­ka­ra ma­li­ýe mer­ke­zi, onuň işin­de ula­nyl­ýan öň­de­ba­ry­jy teh­no­lo­gi­ýa­lar ba­ra­da aý­dyň dü­şün­je al­ma­ga müm­kin­çi­lik ber­ýän wi­deo­şe­kil gör­ke­zil­di. Şeý­le-de be­lent mer­te­be­li myh­man bir­ža­nyň işi­niň aý­ra­tyn­lyk­la­ry bi­len ta­nyş­dy­ryl­dy. 

Şu­nuň bi­len bag­ly­lyk­da, Ber­ka­rar döw­le­tiň tä­ze eý­ýa­my­nyň Gal­ky­ny­şy döw­rün­de Türk­me­nis­tan­da ama­la aşy­ryl­ýan yk­dy­sa­dy stra­te­gi­ýa­nyň esa­sy ugur­la­ry­nyň ha­ta­ryn­da san­ly we teh­no­lo­gik öz­gert­me­le­riň, ma­li­ýe-bank dü­züm­le­ri­niň top­lum­la­ýyn döw­re­bap­laş­dy­ryl­ma­gy­nyň, karz-pul ul­ga­my­nyň kä­mil­leş­di­ril­me­gi­niň, hu­su­sy ul­ga­my hö­wes­len­dir­me­giň çy­kyş ed­ýän­di­gi­ni bel­le­mek ge­rek. Bu ugur­da ama­la aşy­ryl­ýan öz­gert­me­ler ma­li­ýe ba­za­ry­nyň we gaz­na bir­ža­la­ry­nyň işi­ni iş­jeň­leş­dir­mek, ma­ýa go­ýum­la­ry çek­mek, gym­mat­ly ka­gyz­la­ryň ba­za­ry­ny ös­dür­mek, bank hyz­mat­la­ry­nyň gör­nüş­le­ri­ni art­dyr­mak üçin amat­ly şert­le­ri üp­jün et­mä­ge gö­nük­di­ri­len­dir. Şun­da ugur­daş in­no­wa­sion gu­ral­la­ry ke­ma­la ge­tir­mä­ge, de­giş­li mil­li ka­nun­çy­ly­gy kä­mil­leş­dir­mä­ge uly äh­mi­ýet be­ril­ýär. Türk­me­nis­tan­da bu ul­gam­da ama­la aşy­ryl­ýan öz­gert­me­ler mil­li yk­dy­sa­dy­ýe­tiň bäs­deş­li­ge ukyp­ly­ly­gy­ny ýo­kar­lan­dyr­ma­ga, onuň dün­ýä ho­ja­lyk gat­na­şyk­la­ry­nyň hä­zir­ki za­man ul­ga­my­na üs­tün­lik­li go­şu­lyş­ma­gy­na gö­nük­di­ri­len­dir. Bu­la­ryň äh­li­si da­şa­ry ýurt­ly hyz­mat­daş­lar, şol san­da ab­raý­ly hal­ka­ra hem-de se­bit ma­li­ýe dü­züm­le­ri bi­len öza­ra bäh­bit­li hyz­mat­daş­ly­gy ös­dür­mek üçin giň müm­kin­çi­lik­le­ri aç­ýar. 

Soň­ra hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz Ser­dar Berdimuhamedow As­ta­na şä­he­ri­niň baş met­ji­di­ne ba­ryp gör­di. Bu tä­ze met­jit şu ýy­lyň aw­gust aýyn­da açy­lyp ulan­ma­ga be­ril­di. Bu ýer­de be­lent mer­te­be­li myh­man met­ji­diň bi­na­gär­li­gi­niň hem-de be­ze­gi­niň aý­ra­tyn­lyk­la­ry bi­len ta­nyş­dy­ryl­dy. 

Şu­nuň bi­len bag­ly­lyk­da, Türk­me­nis­ta­nyň döw­let sy­ýa­sa­tyn­da şöh­rat­ly ata-ba­ba­la­ry­my­zyň ru­hy-ah­lak gym­mat­lyk­la­ry­ny, ola­ryň yn­san­per­wer ýö­rel­ge­le­ri­ni aýaw­ly sak­la­ma­ga aý­ra­tyn üns be­ril­ýän­di­gi­ni bel­le­mek ýer­lik­li­dir. Ýur­du­myz­da di­ne uý­ma­gyň er­kin­li­gi­ni üp­jün et­mek üçin äh­li şert­ler dö­re­dil­ýär. Din­dar­la­ra her ýyl her bir mu­sul­man üçin mu­kad­des bo­lan haj par­zy­ny ber­jaý et­mä­ge ýar­dam be­ril­ýär. Met­jit­le­riň ys­lam dün­ýä­sin­de yl­myň we bi­li­miň il­kin­ji mer­kez­le­ri, jem­gy­ýe­tiň ru­hy dur­mu­şy­nyň jem­le­nen ýe­ri bo­lan­dy­gy hem­me­le­re mä­lim­dir. Hä­zir­ki dö­wür­de paý­tag­ty­myz­da, ýur­du­my­zyň we­la­ýat­la­ryn­da gur­lan we gu­rul­ýan met­jit­ler öz­le­ri­niň bi­na­gär­lik çöz­gü­din­de mil­li bi­na­gär­li­giň, be­ze­giň iň go­wy däp­le­ri­ni jem­le­ýär. Şu­nuň bi­len bir­lik­de, olar jem­gy­ýet­de ra­ýat yla­la­şy­gy­nyň pug­ta­lan­dy­ryl­ma­gy­na, hal­ky­my­zyň asyr­la­ryň do­wa­myn­da dö­re­di­len pa­ra­sat­ly däp-des­sur­la­ry­nyň, öz­bo­luş­ly urp-adat­la­ry­nyň do­wa­mat­ly­ly­gy­na ýar­dam et­me­li­dir. 

Soň­ra döw­let Baş­tu­ta­ny­myz As­ta­na şä­he­ri­niň Nur­sul­tan Na­zar­ba­ýew adyn­da­ky Hal­ka­ra ho­wa men­zi­li­ne bar­dy. Bu ýer­de iki ýur­duň Döw­let baý­dak­la­ry gal­dy­ryl­dy hem-de Hor­mat ga­ra­wu­ly ny­za­ma dü­zül­di. 

Ho­wa men­zi­lin­de hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz Ser­dar Berdimuhamedowy Pre­zi­dent Ka­sym-Žo­mart To­ka­ýew mä­hir­li gar­şy­la­dy. Be­lent mer­te­be­li myh­ma­ny ug­rat­mak üçin Ga­za­gys­tan Res­pub­li­ka­sy­nyň Baş­tu­ta­ny­nyň hut özi bu ýe­re gel­di. Mu­nuň özi döw­le­ta­ra gat­na­şyk­la­ryň stra­te­gik hä­si­ýe­te eýe­di­gi­niň aý­dyň su­but­na­ma­sy­dyr. 

Bu ýer­de Pre­zi­dent­ler Ser­dar Berdimuhamedow we Ka­sym-Žo­mart To­ka­ýew mä­hir­li hoş­la­şyp, ge­çi­ri­len gep­le­şik­le­riň ne­ti­je­le­ri­ne uly ka­na­gat­lan­ma bil­dir­di­ler hem-de iki ýur­duň dost­luk, hoş­ni­ýet­li goň­şu­çy­lyk gat­na­şyk­la­ry­na, do­ly de­re­je­li hyz­mat­daş­ly­ga yg­rar­ly­dy­gy­ny ýe­ne bir ge­zek tas­syk­la­dy­lar. 

Döw­let Baş­tu­ta­ny­myz Ga­za­gys­tan Res­pub­li­ka­sy­na döw­let sa­pa­ry­ny ta­mam­lap, özü­ne ga­raş­ýan uçar­da Wa­ta­ny­my­za ug­ra­dy. 

Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň uça­ry Aş­ga­ba­da çen­li uçu­şy ama­la aşy­ryp, paý­tag­ty­my­zyň Hal­ka­ra ho­wa men­zi­lin­de gon­dy. Bu ýer­de hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz Ser­dar Berdimuhamedowy res­mi adam­lar gar­şy­la­dy­lar.

Aşgabat, 16-njy oktýabr (TDH). Şu gün hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Ministrler Kabinetiniň nobatdaky mejlisini geçirdi. Onda döwlet durmuşynyň möhüm meseleleri ara alnyp maslahatlaşyldy. 

Hormatly Prezidentimiz Ministrler Kabinetiniň mejlisini açyp, onda ýurdumyzda güýz-gyş möwsümine taýýarlyk görmek bilen baglanyşykly alnyp barylýan işlere garaljakdygyny we beýleki käbir meseleleriň ara alnyp maslahatlaşyljakdygyny aýtdy. 

Ilki bilen, Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary Ç.Purçekow ýurdumyzyň welaýatlarynda we Aşgabat şäherinde bug gazan hojalygy, energetika, gaz, suw we jemagat hojalygy kärhanalarynyň 2022-2023-nji ýyllaryň gyş ýyladyş möwsüminde bökdençsiz hem-de howpsuz işini üpjün etmek boýunça geçirilýän çäreler barada hasabat berdi. 

Ýurdumyzyň ministrlikleriniň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň, welaýatlaryň, Aşgabat şäher häkimlikleriniň ýyladyş möwsümine taýýarlygy, ilaty elektrik energiýasy, tebigy gaz, agyz suwy we jemagat hyzmatlary bilen bökdençsiz üpjün etmek boýunça işleriň ýerine ýetirilişine gözegçilik barlaglary geçirildi. Şeýle-de ýurdumyzyň sarp edijilerini elektrik togy bilen ygtybarly we bökdençsiz üpjün etmek maksadyndan ugur alnyp, ýurdumyzda hereket edýän gaz turbinalarynda, bug turbinalarynda hem-de dürli güýjenmeli elektrik geçiriji howa ulgamlarynda, dürli kuwwatlyklardaky transformator beketlerinde abatlaýyş işleriniň meýilnama laýyklykda ýerine ýetirilendigi barada habar berildi. Dürli howa şertlerinde esasy awtoulag gatnawly ýollarda ulaglaryň bökdençsiz hereketini üpjün etmek boýunça degişli işler geçirildi. 

Soňra energetika ministri H.Rejepmyradow güýz-gyş ýyladyş möwsümine taýýarlygyň çäklerinde ýerine ýetirilen işler barada hasabat berdi. Bu ugurda öňde durýan wezipeleri üstünlikli ýerine ýetirmek maksady bilen, anyk çäreler durmuşa geçirildi. Hususan-da, degişli meýilnama, ýerine ýetirilmegi göz öňünde tutulýan işleriň sanawy düzüldi, olary durmuşa geçirmegiň möhletleri kesgitlenildi. Şeýle-de “Türkmenenergo” döwlet elektroenergetika korporasiýasynyň ýanynda we onuň garamagyndaky edara-kärhanalarda ýörite iş toparlary döredildi. Gyş möwsüminde sarp edijileri we ilatly ýerleri elektrik energiýasy bilen ygtybarly üpjün etmek üçin anyk çäreler görüldi. 

Soňra döwlet ministri — “Türkmengaz” döwlet konserniniň başlygy B.Amanow pudakda güýz-gyş möwsüminde içerki sarp edijileri tebigy gaz bilen yzygiderli hem-de ygtybarly üpjün etmek boýunça alnyp barylýan işler barada hasabat berdi. Önümçilik desgalarynda abatlaýyş we düýpli bejergi işleri ýerine ýetirildi, ýöriteleşdirilen enjamlar tehniki taýdan gözden geçirildi hem-de degişli bölekler zerurlyga görä täzelenildi. “Türkmengaz” döwlet konserni tarapyndan ýerlerde ugurdaş, hususan-da, ýyladyş enjamlarynyň tehniki ýagdaýyna we ulanyş düzgünleriniň berjaý edilişine gözegçilik etmek boýunça degişli çäreler görülýär. 

Oba hojalyk we daşky gurşawy goramak ministri A.Altyýew pudakda güýz-gyş möwsümine taýýarlygyň çäklerinde alnyp barylýan işler barada hasabat berdi. Möwsümleýin çäreler bilen bir hatarda, maldarçylygy ösdürmek, iri şahly mallaryň baş sanyny we pudagyň önüm öndürilişiniň möçberini artdyrmak, iým binýadyny gowulandyrmak boýunça işleriň geçirilýändigi habar berildi. Mallaryň ýyly we dok gyşladylyşyny üpjün etmek üçin alnyp barylýan çäreler barada-da hasabat berildi. Häzirki wagtda iým taýýarlamak we olary maldarçylyk hojalyklaryna ugratmak, gyş möwsümine taýýarlyk işleri alnyp barylýar. 

Ilaty ter gök, miwe we beýleki oba hojalyk önümleri bilen yzygiderli üpjün etmek maksady bilen, welaýatlarda ýetişdirilen güýzlük ýeralmany, gök we beýleki ekinleri ýygnap almak, olary bellenilen kadalara laýyklykda sowadyjy ammarlarda ýerleşdirmek işleri alnyp barylýar. Şunuň bilen bir hatarda, çörek bişirilýän we önümçilik bölümleriniň, ýyladyşhanalaryň, beýleki önümçilik desgalarynyň ýyladyş ulgamlarynyň howpsuz ulanylyşyny üpjün etmek maksady bilen, degişli çäreler geçirilýär. 

Aşgabat şäheriniň häkimi R.Gandymow paýtagtymyzda güýz-gyş möwsümi boýunça geçirilýän işler barada hasabat berdi. Şäher häkimligi tarapyndan beýleki degişli gulluklar bilen bilelikde 2022-2023-nji ýyllaryň gyş möwsüminde ilaty elektrik energiýasy, tebigy gaz, agyz suwy we ýylylyk bilen ygtybarly, bökdençsiz üpjün etmek boýunça zerur taýýarlyk işleriniň geçirilýändigi barada habar berildi. 

Aşgabat şäher häkimliginiň Jemagat hojalygy müdirligi tarapyndan binalar, ýaşaýyş jaýlary, çagalar baglary, orta mekdepler, saglygy goraýyş desgalary, şeýle-de edara-kärhanalar ýylylyk bilen üpjün edilýär. Şeýle-de paýtagtymyzyň ýaşaýjylaryny gyş möwsüminde elektrik energiýasy bilen ygtybarly we bökdençsiz üpjün etmek üçin, elektrik beketlerinde, paýlaýjy elektrik geçirijilerde degişli işler geçirilýär. Aýazly günlerde awtoulaglaryň sazlaşykly hereketini üpjün etmek maksady bilen, Jemagat hojalygy müdirligi tarapyndan doly taýýarlyk çäreleri görüldi. 

Ahal welaýatynyň häkimi Ý.Gurbanow güýz-gyş möwsümine taýýarlyk görlüşine degişli çäreler barada hasabat berdi. Welaýatda bilim-terbiýeçilik edaralarynyň, ýaşaýyş jaýlarynyň, saglygy goraýyş ulgamyna degişli edaralaryň ýyladyş, energiýa, gaz üpjünçiliginiň degişli derejede işlemegi üçin zerur işleriň geçirilendigi, howpsuzlyk kadalarynyň berjaý edilişine seljerme işleriniň amala aşyrylandygy habar berildi. 

Welaýatyň çäklerindäki mekdeplerde, çagalar baglarynda, saglyk ulgamyna degişli binalaryň we desgalaryň ýyladyş ulgamy tebigy gaz bilen üpjün edilýär. Şeýle-de güýz-gyş möwsüminiň dowamynda ýyladyş desgalarynyň kadaly işledilmegi üçin elektrik we gaz beketleri gözden geçirilip, suw howdanlarynyň, suw göteriji enjamlaryň daşky örtükleri abatlanyldy. Ýyladyş ulgamlarynyň hem-de bug gazanlarynyň abatlaýyş işleriniň geçirilendigi, tehniki gözegçilik işleriniň amala aşyrylandygy, bug gazanlar, energetika, gaz, suw geçiriş we jemagat hojalygy kärhanalarynyň üznüksiz hem-de howpsuz işlemegini üpjün etmek boýunça degişli işleriň geçirilendigi barada hasabat berildi. 

Öz nobatynda, Balkan welaýatynyň häkimi T.Atahallyýew gyş möwsüminde mekdepleriň, çagalar baglaryň, saglygy goraýyş edaralarynyň, ýaşaýyş jaýlarynyň, kärhanalaryň hem-de guramalaryň ýyladyş, elektrik ulgamlarynyň üznüksiz işlemegini üpjün etmek, tebigy gazyň we elektrik energiýasynyň sarp edilişine gözegçiligi ýola goýmak boýunça ýerine ýetirilen işler barada hasabat berdi. Welaýatyň ähli edara-kärhanalarynyň, orta mekdepleriniň, çagalar baglarynyň, hassahanalaryň, saglyk öýleriniň, ýaşaýyş jaýlarynyň ýyladyş ulgamlarynyň gazanhanalarynda we ýylylyk geçirijilerinde abatlaýyş işleri geçirildi, ýyladyş desgalary möwsüme doly taýýar edilip, häzirki wagtda kadaly işledilýär. Şeýle-de olaryň ýyladyş ulgamy, tebigy gaz, agyz suwy, elektrik energiýasy bilen kadaly üpjün edilýändigi we gündelik gözegçilikde saklanylýandygy barada hasabat berildi. 

Soňra Daşoguz welaýatynyň häkimi N.Nazarmyradow ilaty ýylylyk elektrik energiýasy, tebigy gaz, agyz suwy bilen yzygiderli üpjün etmek boýunça ýerine ýetirilen işler barada hasabat berip, bu ugurdaky işleriň taýýarlanylan meýilnama laýyklykda ýerine ýetirilendigini aýtdy. Hususan-da, elektrik we gaz ulgamlary abatlanyldy, elektrik beketlerinde arassaçylyk işleri geçirildi, ýerlerde gaz hem-de elektrik enjamlary barlanyldy. Mekdeplerde, çagalar baglarynda, durmuş ugurly beýleki desgalarda ýylylygyň üpjün edilmegine gözegçiligiň ýola goýlandygy, zerurlyga görä, ýerlerde bejeriş-dikeldiş işleriniň ýerine ýetirilýändigi habar berildi. 

Welaýatyň agyz suw ulgamynda taýýarlyk işleriniň çäklerinde suw arassalaýjy desgalarda, suw howdanlarynda, eltiji we paýlaýjy suw geçirijilerinde möwsüme taýýarlyk işleri talabalaýyk alnyp baryldy. Häzirki wagtda welaýatyň ýyladyş ulgamlary kadaly işledilýär hem-de ilatymyzyň, edara-kärhanalaryň ýylylyk, tebigy gaz we elektrik energiýasy bilen bökdençsiz üpjün edilmegi berk gözegçilikde saklanylýar. 

Soňra Lebap welaýatynyň häkimi Ş.Amangeldiýew mekdepleri, çagalar baglaryny, saglygy goraýyş edaralaryny, ýaşaýyş jaýlaryny ýylylyk, agyz suwy, şeýle-de welaýatyň etraplarynyň, şäherleriniň we şäherçeleriniň ilatyny elektrik energiýasy, gaz bilen üpjün etmek boýunça ýerine ýetirilen işler barada hasabat berdi. Sebitiň etrapdyr şäherlerinde bar bolan ýyladyş gazanlarynyň we ulgamlarynyň bejergi, abatlaýyş işleri geçirilip, olar möwsüme doly taýýar edildi. Elektrik we gaz beketleriniň ýyladyş enjamlarynyň abatlyk ýagdaýy gözden geçirildi, suw geçiriji ulgamlary abatlanyldy, olaryň işleýşine gözegçilik ýola goýuldy. Häzirki wagtda welaýatdaky ýaşaýyş jaýlarynyň, mekdepleriň, çagalar baglarynyň, saglygy goraýyş edaralarynyň ýyladyş ulgamy, ilatyň we edara-kärhanalaryň tebigy gaz, agyz suwy, elektrik energiýasy bilen üpjünçiligi kanagatlanarly ýagdaýda bolup, yzygiderli gözegçilikde saklanylýar. 

Mary welaýatynyň häkimi D.Annaberdiýew 2022-2023-nji ýyllaryň güýz-gyş möwsümine taýýarlyk görmegiň çäklerinde alnyp barlan işler barada hasabat berdi. Şunuň bilen baglylykda, welaýatyň ähli etraplarynda we şäherlerinde ýylylyk, gaz, suw, energiýa üpjünçilik ulgamlarynyň öňdäki möwsüme doly taýýarlygy gözden geçirildi, ähli desgalaryň degişli derejede işlemegini üpjün etmek üçin olarda abatlaýyş işleri amala aşyryldy. Sebitde ýerleşýän ugurdaş düzümleriň, bilim, saglygy goraýyş edaralarynyň, ýaşaýyş jaýlaryň, kärhanalaryň we guramalaryň işini degişli derejede saklamak üçin maksatnamalaýyn esasda çäreler görüldi. Häzirki wagtda welaýatdaky ýaşaýyş jaýlarynyň, mekdepleriň we çagalar baglarynyň, saglygy goraýyş edaralarynyň ýyladyş ulgamlary hem-de ilatyň, edara-kärhanalaryň tebigy gaz, agyz suwy, elektrik energiýasy bilen üpjünçiligi kanagatlanarly ýagdaýda bolup, gündelik gözegçilikde saklanylýar. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow hasabatlary diňläp, gyş möwsüminiň ýetip gelmegi bilen, ilaty, ýaşaýyş-durmuş desgalaryny, kärhanalary we guramalary ýyladyş, suw, elektrik energiýasy, gaz hem-de beýleki jemagat hyzmatlary bilen bökdençsiz üpjün etmekde ähli gulluklaryň sazlaşykly işini guramagyň zerurdygyny nygtady. Aýratyn-da, bu meselede mekdeplere, çagalar baglaryna we hassahanalara uly üns bermeli diýlip bellenildi we möwsüme öz wagtynda, talabalaýyk taýýarlyk görmek tabşyryldy. 

Şunuň bilen baglylykda, döwlet Baştutanymyz bu meseleleriň çözülmeginde ministrlikleriň, pudak edaralarynyň ýolbaşçylarynyň, aýratyn-da, welaýatlaryň we Aşgabat şäheriniň häkimleriniň jogapkärçilik çekýändiklerini belläp, wise-premýerlere degişli tabşyryklary berdi. 

Hormatly Prezidentimiz Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary Ş.Abdrahmanowa hem-de onuň garamagyndaky düzümleriň ýolbaşçylaryna ýüzlenip, sarp edijileri nebit önümleri we gaz bilen üpjün etmek boýunça meýilleşdirilen işleriň öz wagtynda ýerine ýetirilmeginiň möhümdigine ünsi çekdi hem-de bu ugurda degişli görkezmeleri berdi. 

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň oba hojalyk toplumy boýunça orunbasary A.Ýazmyradowa, toplumyň we welaýatlaryň ýolbaşçylaryna ilatly ýerleri, halk hojalygynyň pudaklaryny suw serişdeleri bilen bökdençsiz üpjün etmek tabşyryldy. Şeýle-de degişli gulluklar bilen bilelikde welaýat derejesinde barlag toparlaryny döredip, kärhanalarda hem-de edaralarda, köp gatly ýaşaýyş jaýlarynda ýyladyş desgalarynyň işleýşine yzygiderli gözegçilik etmek tabşyryldy. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow möwsümleýin oba hojalyk işleri barada aýdyp, bugdaý ekişiniň hem-de pagta ýygymynyň depginlerini güýçlendirmegiň zerurdygyna wise-premýeriň we welaýat häkimleriniň ünsüni çekdi. Şunda möwsümde ulanylýan oba hojalyk tehnikalary, kabul ediş harmanhanalary, pagta arassalaýjy kärhanalary bökdençsiz işledilmelidir. Ekerançylaryň öndürijilikli zähmet çekmekleri üçin ähli zerur şertler döredilmelidir. 

Soňra döwlet Baştutanymyz Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary Ç.Purçekowa hem-de toplumyň ýolbaşçylaryna güýz-gyş möwsüminde sarp edijilere elektrik energiýasynyň bökdençsiz iberilmegini üpjün etmek babatda birnäçe tabşyryklary berdi we elektrik stansiýalarynda möwsümleýin abatlaýyş işlerini geçirmegiň zerurdygyny belledi. Şeýle-de raýatlar tarapyndan elektrik enjamlarynyň howpsuz ulanylmagy berk gözegçilikde saklanylmalydyr diýip, döwlet Baştutanymyz paýtagtymyzyň ähli degişli gulluklarynyň güýz-gyş möwsümindäki meýilnamalaýyn işleriniň öz wagtynda we talabalaýyk ýerine ýetirmegi babatda görkezmeleri berdi. 

Hormatly Prezidentimiz wise-premýer M.Mämmedowa ýüzlenip, köpçülikleýin habar beriş serişdelerinde, telewideniýede we radioda elektrik energiýasyny, tebigy gazy talabalaýyk ulanmak, ýangyn howpsuzlygy boýunça hünärmenleriň çykyşlaryny, “Türkmengaz” döwlet konserni, Energetika we Içeri işler ministrlikleri bilen bilelikde degişli wideoşekilleriň görkezilişini guramagyň zerurdygyny nygtady. Şeýle-de möwsümiň dowamynda pudagyň ministrlikleriniň we edaralarynyň, kärhanalarynyň, guramalarynyň binalarynda, ýaşaýyş jaýlarynda, umumy ýaşaýyş jaýlarynda we okuw otaglarynda ýyladyş ulgamlarynyň bökdençsiz işini üpjün etmek tabşyryldy. 

Döwlet Baştutanymyz Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary N.Amannepesowa, şeýle-de toplumyň ýolbaşçylaryna ýüzlenip, bilim we saglygy goraýyş edaralarynda, aýratyn-da, çagalar baglarynda, orta we ýokary orta mekdeplerinde ýyladyş ulgamlarynyň talabalaýyk işini üpjün etmegiň zerurdygyny aýdyp, degişli tabşyryklary berdi. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Döwlet howpsuzlyk geňeşiniň sekretary B.Gündogdyýewe, harby we hukuk goraýjy edaralaryň ýolbaşçylaryna ýyladyş gazanlarynyň, energetika, gaz, suw hem-de jemagat hojalyklarynyň bökdençsiz işiniň üpjün edilmegini, olaryň gözegçilikde saklanylmagyny tabşyrdy. Döwlet Baştutanymyz ýol gözegçiligi gullugynyň işgärlerine şäher, welaýat, şäherara ýollarda sürüjiler tarapyndan ýol hereketiniň kadalarynyň dogry berjaý edilişine berk gözegçilik etmegi tabşyrdy. 

Hormatly Prezidentimiz maliýe we ykdysadyýet ministri M.Serdarowa ýüzlenip, ministrlikleriň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň, obalaryň hem-de şäherleriň ýaşaýyş-durmuş üpjünçiligi bilen bagly maliýe meseleleriniň wagtynda çözülmelidigini aýdyp, degişli tabşyryklary berdi. 

Döwlet Baştutanymyz gün tertibine geçip, Milli Geňeşiň Mejlisiniň Başlygy G.Mämmedowa söz berdi. Ol döwletimiziň hukuk esaslaryny berkitmek, ýurdumyzda ýaýbaňlandyrylan durmuş-ykdysady özgertmeleri ilerletmek boýunça alnyp barylýan işler barada habar berdi. 

Milli Geňeşiň Mejlisiniň Başlygy hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowy şu ýylyň 13-nji oktýabrynda Gazagystan Respublikasynyň Astana şäherinde geçirilen Aziýada özara gatnaşyklar we ynanyşmak çäreleri boýunça Maslahatyň VI sammitiniň dowamynda bu maslahaty ösdürmek işinde ajaýyp hyzmatlary we gymmatly goşandy üçin “Aziýada özara gatnaşyklar we ynanyşmak çäreleri boýunça Maslahatyň 30 ýyllygy” atly birinji derejeli ýubileý medaly bilen sylaglanmagy mynasybetli gutlady. 

Täze kanunlary işläp taýýarlamak hem-de hereket edýänlerini döwrebaplaşdyrmak maksady bilen, yzygiderli seljerme işleri geçirilýär. Halkara guramalar bilen ýola goýlan hyzmatdaşlyk yzygiderli ösdürilýär. Mejlisiň deputatlary döwlet Baştutanymyzyň ýolbaşçylygynda ýurdumyzda amala aşyrylýan oňyn özgertmeleriň, Döwlet Maslahatynda öňde goýlan wezipeleriň, kabul edilýän kanunçylyk namalarynyň ähmiýetini düşündirmek hem-de wagyz etmek boýunça çärelere işjeň gatnaşýarlar. 

Hormatly Prezidentimiz döwlet ösüşiniň ileri tutulýan ugurlaryna, raýatlaryň durmuş derejesiniň ýokarlandyrylmagyna, olaryň döredijilikli zähmetine gönükdirilen kanun çykaryjylyk işiniň mundan beýläk-de kämilleşdirmeginiň möhümdigini nygtady. Döwlet Baştutanymyzyň belleýşi ýaly, milli parlamentiň wekillerine ýurdumyzyň jemgyýetçilik-syýasy durmuşynda alnyp barylýan işleri, daşary we içeri syýasatyny wagyz etmekde, düýpli özgertmeleriň many-mazmunyny düşündirmekde uly orun degişlidir. 

Soňra Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygynyň orunbasary K.Babaýew hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowy “Aziýada özara gatnaşyklar we ynanyşmak çäreleri boýunça Maslahatyň 30 ýyllygy” atly birinji derejeli ýubileý medaly bilen sylaglanmagy mynasybetli gutlap, täze taryhy döwrüň wezipelerine laýyklykda, ýurdumyzyň hukuk binýadyny kämilleşdirmek boýunça geçirilýän işler barada maglumat berdi. Häzirki wagtda iş toparlarynda kanunlaryň birnäçesiniň taslamalary ara alnyp maslahatlaşylýar. 

Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow ýurdumyzyň sebitlerine yzygiderli iş saparlaryny amala aşyrýar, welaýatlary ösdürmek boýunça geçirilýän işler, ilatyň durmuşy, zähmet çekmegi we dynç almagy üçin döredilýän şertler bilen ýerinde içgin tanyşýar. Gahryman Arkadagymyz Ahal welaýatyna iş saparynyň dowamynda täze metjidiň gurluşygy bilen baglanyşykly taslama, şeýle-de onuň ýerleşjek ýeri bilen tanyşdy, welaýatyň täze edara ediş merkezinde alnyp barylýan gündelik gurluşyk işleriniň netijeli häsiýete eýe bolmagy hem-de üstünlikli amala aşyrylmagy üçin gymmatly maslahatlary berdi. Hormatly Arkadagymyz 7-nji oktýabrda metjidiň ýerleşjek ýerinde ýazan kitaplary üçin gelip gowşan galam haky serişdeleriniň hasabyna toý sadakasyny berdi. Munuň özi Türkmenistanyň Konstitusiýasynda dine uýmak erkinligi babatda beýan edilen kepillendirmeleriň ýurdumyzda berjaý edilýändiginiň subutnamalarynyň biridir. 

Halkara hyzmatdaşlygy ösdürmek barada aýdylanda, şu ýylyň 5-nji oktýabrynda Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň mümkinçiliklerine baha bermek üçin Aziýa — Ýuwaş umman sebiti forumy boýunça wekiliýet bilen duşuşyk geçirildi. Duşuşygyň barşynda ýurdumyzda parlament derejesinde adam hukuklaryny we azatlyklaryny goramak boýunça alnyp barylýan işler, emele gelen kämil kanunçylyk ulgamynyň artykmaçlyklary we beýlekiler babatda geçirilýän çärelere garaldy. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Halk Maslahatynyň agzalarynyň täze taryhy eýýamyň maksatlaryny durmuşa geçirmek, Türkmenistanyň eýeleýän ornuny pugtalandyrmak hem-de halkara giňişlikde başlangyçlarymyzy ilerletmek işine goşýan goşandynyň wajypdygyny belledi. Şunda döwlet Baştutanymyz ýurdumyzyň hemmetaraplaýyn üstünlikli ösdürilmegine we mähriban halkymyzyň abadançylygynyň ýokarlandyrylmagyna gönükdirilen wezipeleri çözmek babatda, jemgyýetçilik guramalary hem-de pudaklaýyn dolandyryş edaralary bilen bilelikde yzygiderli işleri alyp barmagyň zerurdygyny nygtady. 

Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary Ş.Abdrahmanow nebit önümlerini ekologik talaplara laýyklykda saklamak işlerini kämilleşdirmek boýunça geçirilýän çäreler barada hasabat berdi. 

“Türkmennebit” döwlet konserniniň degişli kärhanasynyň üsti açyk ýer ammarlarynda saklanýan ýangyç mazudynyň hapalanmagynyň, şeýle-de daşky gurşawa zyýan ýetirmeginiň we ýangyn howpunyň döremeginiň öňüni almak üçin ýangyç mazudyny polat çeleklerde saklamagyň maksadalaýyk boljakdygy barada habar berildi. Şu maksat bilen, dik polat çeleklerini satyn almak barada halkara bäsleşik geçirildi. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow hasabaty diňläp, nebiti gaýtadan işleýän senagatyň döwrebaplaşdyrylmagynyň hem-de bäsdeşlige ukyply, ýokary hilli, ekologik taýdan arassa önümleri çykarmakda häzirki zaman tehnologiýalarynyň işjeň peýdalanylmagynyň möhümdigine ünsi çekip, hödürlenen teklibi makullady hem-de wise-premýere birnäçe anyk tabşyryklary berdi. 

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary A.Ýazmyradow ýurdumyzyň welaýatlarynda alnyp barylýan möwsümleýin oba hojalyk işleri barada hasabat berdi. Welaýatlarda bugdaý ekişiniň, bugdaý ekilen meýdanlara mineral dökünleri bermek hem-de gögeriş suwuny tutmak işleriniň dowam edýändigi habar berildi. Şunuň bilen bir hatarda, pagta ýygnap almak boýunça zerur çäreler durmuşa geçirilýär. 

Şeýle-de häzirki wagtda ýurdumyzda döredilen oba hojalyk maksatly ýörite ýer gaznalaryndan ýer böleklerini alan daýhan hojalyklarynyň we hususy önüm öndürijileriň döwlet tabşyrygyna girýän oba hojalyk ekinlerini ösdürip ýetişdirmek boýunça alyp barýan işleri seljerilip, ýerleriň hasyllylygyny ýokarlandyrmak, suw serişdelerini netijeli ulanmak arkaly iri daýhan hojalyklaryny we hususy önüm öndürijileri döretmek boýunça degişli işler geçirilýär. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow hasabaty diňläp, ýurdumyzyň oba hojalyk toplumynda alnyp barylýan işleriň häzirki döwrüň talaplaryna laýyk gelmelidigine ünsi çekdi. Azyk bolçulygynyň üpjün edilmegine, ekerançylyk meýdanlarynda alnyp barylýan ideg işleriniň agrotehniki kadalara doly laýyk gelmegine möhüm ähmiýet berilýär. Döwlet Baştutanymyz wise-premýere pagta ýygymynyň we bugdaý ekişiniň depginlerini ýokarlandyrmakda degişli düzümleriň sazlaşykly işini üpjün etmek bilen baglanyşykly meseleleri berk gözegçilikde saklamagy tabşyrdy. 

Şeýle-de wise-premýer Türkmen alabaýynyň baýramy mynasybetli oktýabr aýynyň soňky ýekşenbesinde meýilleşdirilen çärelere taýýarlyk görlüşi barada hasabat berdi. Dabaralaryň çäklerinde “Ýylyň türkmen edermen alabaýy” atly halkara bäsleşigiň ikinji we jemleýji tapgyry, şeýle-de döredijilik bäsleşiginiň jemleýji tapgyry geçiriler. 

Hormatly Prezidentimiz hasabaty diňläp, döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň biriniň maddy we medeni mirasymyzy gorap saklamakdan hem-de dünýäde wagyz etmekden ybaratdygyny aýtdy. Türkmen alabaýlarynyň seçgiçilik işiniň ösdürilmegi, bu täsin tohumyň baş sanynyň artdyrylmagy şu babatda alnyp barylýan işleriň möhüm ugruna öwrüldi. Döwlet Baştutanymyz türkmen alabaýynyň baýramy mynasybetli çäreleri ýokary derejede geçirmek meselelerine aýratyn üns berilmelidigini belläp, wise-premýere degişli tabşyryklary berdi. 

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary Ç.Purçekow gözegçilik edýän ministrliklerinde we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynda alnyp barylýan işler barada hasabat berdi. 

Senagat we gurluşyk önümçiligi ministrliginiň öňünde goýlan wezipeleri üstünlikli ýerine ýetirmek üçin Diýarymyzyň ähli künjeginde amala aşyrylýan gurluşyk işlerini, senagatyň beýleki pudaklaryny, ýurdumyzyň ilatyny ýokary hilli gurluşyk armaturasy bilen ýeterlik möçberde üpjün etmek üçin “Türkmendemirönümleri” döwlet kärhanasynda abatlaýyş-bejeriş işlerini geçirmegiň, onuň önümçilikde zerur bolan himiki serişdeler, oda çydamly materiallar hem-de ätiýaçlyk şaýlary bilen üznüksiz üpjün edilmeginiň möhümdigi barada habar berildi. Şunuň bilen baglylykda, döwlet Baştutanymyzyň garamagyna degişli teklipleriň taslamalary hödürlenildi. 

Hormatly Prezidentimiz hasabat diňläp, degişli toplumlaryň mundan beýläk-de ösdürilmegi ugrunda amala aşyrylýan toplumlaýyn çäreleriň döwrüň talaplaryna doly laýyk gelmelidigini belledi we gurluşyk senagatynyň hemmetaraplaýyn ösdürilmeginiň, onuň kuwwatlyklarynyň yzygiderli artdyrylmagynyň, gurluşyk serişdelerini öndürmäge ýöriteleşdirilen pudaklaýyn düzümleriň maddy-enjamlaýyn binýadynyň döwrebaplaşdyrylmagynyň möhümdigine ünsi çekip, bu ugurda alnyp barylýan işleri dowam etdirmegi, öňde durýan wezipeleri ýerine ýetirmek üçin ähli tagallalary görmegi tabşyrdy. 

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary B.Atdaýew döwlet Baştutanymyzyň tabşyrygy boýunça Türkmen-özbek serhetýaka söwda zolagyny döretmek boýunça geçirilen işler barada hasabat berdi. 

Türkmenistanyň Hökümeti bilen Özbegistan Respublikasynyň Hökümetiniň arasynda Türkmen-özbek serhetýaka söwda zolagyny — Söwda merkezini döretmek we onuň işini düzgünleşdirmek hakynda baglaşylan Ylalaşyga laýyklykda, degişli düzümler tarapyndan bu ugurda talabalaýyk işler geçirilýär. Serhetýaka söwda zolagynyň işini halkara we sebit lomaý-bölek söwdasynyň häzirki zaman iş tejribesini hasaba alyp ýola goýmak göz öňünde tutulýar. Şunuň bilen baglylykda, wise-premýer serhetýaka söwda zolaklarynyň meýdany we ýerleşjek ýerleriniň çäkleri boýunça teklibi döwlet Baştutanymyzyň garamagyna hödürledi. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow hasabaty diňläp, Türkmenistan bilen Özbegistanyň arasyndaky hyzmatdaşlygyň deňhukuklylyk, özara hormat goýmak hem-de ynanyşmak ýörelgelerine esaslanýandygyny aýdyp, doganlyk we dostlukly ýurduň Türkmenistanyň ygtybarly hyzmatdaşydygyny aýratyn belledi. Şunda söwda-ykdysady hyzmatdaşlyga uly orun degişlidir. Özara haryt dolanyşygynyň yzygiderli ýokarlanmagy hem munuň subutnamasydyr diýip, döwlet Baştutanymyz belledi we bar bolan ägirt uly mümkinçilikleri doly peýdalanmak arkaly hyzmatdaşlygyň mundan beýläk-de giňeldilmegi babatda wise-premýere anyk tabşyryklary berdi. 

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary M.Mämmedowa Daşoguz welaýatynda Türkmen-özbek dostluk festiwalyny geçirmegiň guramaçylyk meseleleri barada hasabat berdi. 

Bellenilişi ýaly, dostluk festiwalyny, özbek tarapy bilen ylalaşyga laýyklykda, Daşoguz welaýatynyň Daşoguz şäherinde 16-17-nji noýabrda geçirmek teklip edilýär. Festiwalyň çäklerinde iki ýurduň medeniýet we sungat ussatlarynyň bilelikdäki konsertini, döredijilik duşuşyklaryny, doganlyk halklaryň amaly-haşam sungatynyň sergisini guramak, sahna oýunlarynyň, filmleriň görkezilişi göz öňünde tutulýar. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow öňde boljak döredijilik forumynyň gadymyýetden gaýdýan dostluk hem-de hoşniýetli goňşuçylyk ýörelgelerine esaslanýan, iki ýurduň halklarynyň bähbitlerine laýyk gelýän türkmen-özbek gatnaşyklarynyň hemmetaraplaýyn pugtalandyrylmagyna ýardam etjekdigine ynam bildirip, festiwalyň ýokary guramaçylyk derejesini üpjün etmek babatda wise-premýere anyk görkezmeleri berdi. 

Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary N.Amannepesow ýurdumyzyň ýokary okuw mekdeplerinde sanly ulgam arkaly geçiriljek halkara ders bäsleşiklerine görülýän toplumlaýyn taýýarlyk çäreleri barada hasabat berdi. 

Türkmenistanyň Prezidentiniň 2017-nji ýylyň 15-nji sentýabryndaky Karary bilen tassyklanylan “Türkmenistanda sanly bilim ulgamyny ösdürmegiň Konsepsiýasynda” hem-de ony durmuşa geçirmegiň meýilnamasynda, 2020-nji ýylyň 6-njy oktýabryndaky degişli Karary bilen tassyklanylan “Türkmenistanda himiýa ylmyny we tehnologiýalaryny toplumlaýyn ösdürmegiň 2021 — 2025-nji ýyllar üçin Döwlet maksatnamasynda”, 2020-nji ýylyň 4-nji dekabrynda tassyklanan “Türkmenistanda tebigy we takyk ylmy ugurlara degişli dersleri okatmagy kämilleşdirmegiň Konsepsiýasynda” we ony durmuşa geçirmegiň meýilnamasynda kesgitlenen wezipeleri üstünlikli ýerine ýetirmek maksady bilen, şu ýylyň 14 — 17-nji noýabrynda Magtymguly adyndaky Türkmen döwlet uniwersitetinde himiýa dersi boýunça halkara internet olimpiadasyny hem-de 5-6-njy dekabrda Seýitnazar Seýdi adyndaky Türkmen döwlet mugallymçylyk institutynda II açyk halkara fizika internet olimpiadasyny guramak göz öňünde tutulýar. Geçiriljek çärelere ýurdumyzyň we Russiýanyň, Amerikanyň Birleşen Ştatlarynyň, Hytaýyň, Italiýanyň, Rumyniýanyň, Türkiýäniň, Hindistanyň, Belarusuň, Özbegistanyň, Gazagystanyň hem-de beýleki onlarça döwletiň ýokary okuw mekdepleriniň talyplarynyň gatnaşmagyna garaşylýar. Halkara olimpiadalarda ýeňiji bolanlar dürli derejeli diplomlar bilen sylaglanylar. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow hasabaty diňläp, bilim ulgamynda alnyp barylýan işleriň netijeliligini ýokarlandyrmak boýunça ileri tutulýan wezipelere ünsi çekdi. Şunda bu ulgamda innowasion usullary ulanmagyň, işleri döwrüň talaplaryna laýyklykda guramagyň, öňdebaryjy tejribäni öwrenmegiň we ornaşdyrmagyň, abraýly halkara guramalar hem-de daşary ýurtlaryň ugurdaş düzümleri bilen hyzmatdaşlygy giňeltmegiň örän wajypdygy nygtaldy. 

Ýaşlar syýasaty babatda döwlet syýasatynda kesgitlenen çäreleriň durmuşa geçirilişine aýratyn üns çekildi. Bu ugurda bellenilen wezipeleriň berjaý edilmegi ýokary ahlakly, ukyp-başarnykly, beden taýdan sagdyn, ruhy taýdan kämil nesilleri terbiýelemäge, ýaşlaryň häzirki zaman derejesindäki ýokary bilimleri almagy, olaryň döwletiň jemgyýetçilik durmuşyna işjeň gatnaşmaklary üçin şertleri döretmäge gönükdirilendir diýip, hormatly Prezidentimiz belledi hem-de wise-premýere birnäçe anyk tabşyryklary berdi. 

Döwlet Baştutanymyz mejlisiň barşynda Buýruga gol çekdi. Resminama laýyklykda, wezipe borçlaryny talabalaýyk ýerine ýetirmän, işde goýberen düýpli kemçilikleri üçin, bilim ministri G.Ataýewa berk käýinç yglan edildi. 

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary, daşary işler ministri R.Meredow Özbegistan Respublikasynyň Prezidentiniň 20-21-nji oktýabrda Türkmenistana meýilleşdirilen resmi saparyna taýýarlyk görmek boýunça alnyp barylýan işler barada hasabat berdi. 

Garaşsyz, Bitarap Watanymyzyň daşary syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň biri goňşy ýurtlar bilen netijeli gatnaşyklary pugtalandyrmakdan we giňeltmekden ybaratdyr. Şolaryň hatarynda Türkmenistanyň köp ugurlar boýunça özara bähbitli hyzmatdaşlygy ösdürýän ýurdy Özbegistan bolup durýar. 

Özbek tarapy bilen bilelikde saparyň maksatnamasynyň taslamasy taýýarlanyldy. Saparyň jemleri boýunça ikitaraplaýyn resminamalaryň toplumyna gol çekmek göz öňünde tutulýar. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow hasabaty diňläp, iki doganlyk halkyň taryhy gatnaşyklaryna hem-de ruhy-medeni gymmatlyklarynyň umumylygyna daýanýan türkmen-özbek hyzmatdaşlygynyň hemişe dostlukly, hoşniýetli goňşuçylyk häsiýete eýedigini nygtady. Häzirki wagtda asyrlaryň dowamynda ýola goýlan bu hoşniýetli däpler mynasyp dowam etdirilip, mazmun taýdan baýlaşdyrylýar. 

Ikitaraplaýyn görnüşde netijeli hyzmatdaşlygy ösdürmek bilen, Türkmenistan we Özbegistan köptaraplaýyn esasda hem, BMG-niň we beýleki abraýly halkara, sebitleýin guramalaryň çäklerinde netijeli gatnaşyk edip, birek-birege özara goldaw berýärler. Ýokary, Hökümet we pudaklaýyn derejelerdäki yzygiderli gatnaşyklar döwletara hyzmatdaşlygyň hemmetaraplaýyn pugtalandyrylmagyna, onuň köptaraplaýyn mümkinçilikleriniň netijeli durmuşa geçirilmegine ýardam edýär. 

Şunuň bilen baglylykda, döwlet Baştutanymyz wise-premýere, DIM-niň ýolbaşçysyna Özbegistan Respublikasynyň Prezidentiniň ýurdumyza boljak resmi saparynyň hem-de onuň çäklerinde meýilleşdirilen çäreleriň ýokary guramaçylyk derejesini üpjün etmegi tabşyryp, nobatdaky gepleşikleriň möhümdigini, onuň strategik häsiýete eýe bolan özara bähbitli türkmen-özbek hyzmatdaşlygyny mundan beýläk-de ösdürmäge täze itergi bermäge gönükdirilendigini belledi. 

Ministrler Kabinetiniň ýanyndaky Ulag we kommunikasiýalar agentliginiň Baş direktory M.Çakyýew agentligiň işini mundan beýläk-de kämilleşdirmek boýunça alnyp barylýan işler barada hasabat berdi. 

Bellenilişi ýaly, ýurdumyzda ulag-kommunikasiýa ulgamynda giň möçberli maksatnamalary üstünlikli durmuşa geçirmek we hereket edýän ulag geçelgelerini ösdürmek, sebit we dünýä söwda-ykdysady gatnaşyklarynyň çuňlaşdyrylmagyna kuwwatly itergi berjek täze geçelgeleri döretmek, bu ulgamda ýerine ýetirilýän hyzmatlaryň gerimini giňeltmek hem-de hilini gowulandyrmak boýunça degişli işler geçirilýär. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow hasabaty diňläp, häzirki zaman şertlerinde ählumumy durnukly ösüşiň möhüm bölegi hökmünde ulag ulgamyndaky hyzmatdaşlygyň aýratyn ähmiýete eýedigini belledi. Biziň ýurdumyz geografik taýdan amatly ýerleşmek bilen, sebit we yklym ähmiýetli möhüm üstaşyr ulag geçelgesi, logistik merkez hökmünde öz ornuny ynamly pugtalandyryp, bu ugurda bar bolan ägirt uly mümkinçiliklerini umumy bähbitler üçin peýdalanmaga çalyşýar. Şunuň bilen baglylykda, Ýewropanyň we Aziýanyň halklarynyň hyzmatdaşlygyny özara hormat goýmak, deňhukuklylyk, ynanyşmak ýörelgeleri esasynda pugtalandyrmakda Beýik Ýüpek ýolunyň taryhy ornuny dikeltmek uly ähmiýete eýedir diýip, döwlet Baştutanymyz belledi. 

Hormatly Prezidentimiz onlarça döwlet tarapyndan netijeli peýdalanylýan ygtybarly üstaşyr ulag gatnawlaryny üpjün etmek boýunça alnyp barylýan giň gerimli işleriň ähmiýeti barada aýdyp, agentligiň ýolbaşçysyna üstaşyr gatnawlaryň möçberlerini mundan beýläk-de artdyrmak we çäklerini giňeltmek boýunça tabşyryklary berdi. 

 Mejlisiň barşynda döwlet durmuşynyň beýleki möhüm meselelerine-de garalyp, olar boýunça degişli çözgütler kabul edildi. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Ministrler Kabinetiniň mejlisini jemläp, oňa gatnaşanlara alyp barýan işlerinde uly üstünlikleri arzuw etdi.

Ahal welaýaty, 15-nji oktýabr (TDH). Şu gün Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň Başlygy, Hormatly il ýaşulusy Gurbanguly Berdimuhamedow Ahal welaýatyna iş saparyny amala aşyryp, täze, döwrebap edara ediş merkeziniň gurluşygynda alnyp barylýan işler bilen gyzyklandy. Şeýle-de Gahryman Arkadagymyz bu ýerde köpçülikleýin bag nahallaryny oturtmagyň güýzki möwsümine taýýarlyk işleri we bina edilmegi meýilleşdirilýän desgalaryň taslamalary bilen tanyşdy, degişli ýolbaşçylaryň gatnaşmagynda iş maslahatyny geçirdi. 

Ahal welaýatynyň täze, döwrebap edara ediş merkeziniň gurluşygynyň alnyp barylýan ýerinde Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygyny welaýatyň täze merkeziniň gurluşygy boýunça döwlet komitetiniň başlygy D.Orazow we Ahal welaýatynyň täze, döwrebap edara ediş merkeziniň şäheriniň häkimi Ş.Durdylyýew garşylap, merkeziň çäklerinde alnyp barylýan köptaraply gurluşyk işleri barada giňişleýin maglumat berdiler.  

Gahryman Arkadagymyz, ilki bilen, köpçülikleýin bag nahallaryny oturtmagyň güýzki möwsüminiň ýakynlaşyp gelýändigini nazarda tutup, bu ähmiýetli ekologik çärä hemmetaraplaýyn taýýarlyk görülmelidigine ünsi çekdi. Munuň özi merkeziň çäginde amatly howa gurşawynyň emele gelmegini şertlendirer. Bu wezipäni oňyn çözmek üçin merkeziň daş-töweregi bagy-bossanlyga bürelmelidir diýip, hormatly Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedow aýtdy. 

Hormatly Arkadagymyz germewleriň şekillerini synlap, olaryň her biriniň özboluşly aýratynlyklarynyň bolmalydygyna, iň esasysy bolsa, olaryň uzak möhletleýin häsiýetde bolmagynyň wajypdygyna ünsi çekdi. Gurluşyk işlerinde ulanylýan ähli serişdeleriň häzirki döwrüň talaplaryna we halkymyzyň milli ruhuna kybap gelmegi möhüm talap hökmünde kesgitlenildi. 

Soňra Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow bu ýerde Ahal welaýatynyň merkeziniň gurluşygy boýunça döwlet komitetiniň başlygy D.Orazowyň we Ahal welaýatynyň täze, döwrebap edara ediş merkeziniň şäheriniň häkimi Ş.Durdylyýewiň gatnaşmagynda iş maslahatyny geçirdi. 

Iş maslahatynyň dowamynda Ahal welaýatynyň döwrebap edara ediş merkezinde alnyp barylýan gurluşyk işleriniň ýokary hil derejesini üpjün etmek hem-de bu işleri bellenilen möhletlerde tamamlamak bilen baglanyşykly meselelere garaldy. Şeýle-de ýurdumyzyň hususy gurluşyk kärhanalarynyň alyp barýan işleri, olaryň häzirki zaman tejribesinden, täzeçil usullardan peýdalanyşlary barada giňişleýin hasabat berildi. 

Hasabatyň dowamynda Ahal welaýatynyň merkeziniň gurluşygy boýunça döwlet komitetiniň başlygy D.Orazow Ginnesiň rekordlar kitabynyň agzalarynyň bu ýerde bolup, 500 hünärmene niýetlenen okuw maslahatyny geçirmegi meýilleşdirýändiklerini habar berdi. 

Hormatly Arkadagymyz soňky ýyllarda Türkmenistanyň halkara ähmiýetli maslahatlaryň hem-de forumlaryň geçirilýän merkezi hökmünde ykrar edilendigini kanagatlanma bilen belläp, Ginnesiň rekordlar kitabynyň agzalarynyň bu ýerde okuw maslahatyny guramaklarynyň ýurdumyzyň dünýäniň gyzyklanma bildirýän döwletleri we abraýly halkara guramalar bilen ýola goýýan gatnaşyklarynyň hil taýdan täze derejä çykandygyny görkezýändigini aýtdy. Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy okuw maslahatyna pudagyň öňdebaryjy hünärmenleriniň, bu ugurda ylmy işleri alyp barýan oba hojalykçy alymlaryň we ugurdaş ýokary okuw mekdepleriniň talyplarynyň gatnaşmagynyň maksadalaýyk boljakdygyny nygtady. 

Gahryman Arkadagymyz ýurdumyzyň çäginde bina edilen birnäçe häzirki zaman desgalarynyň we giň möçberli çäreleriň Ginnesiň rekordlar kitabyna girizilendigini belledi. Munuň özi Türkmenistanda alnyp barylýan işleriň, halkymyzyň döreden milli gymmatlyklarynyň we milli binagärlik aýratynlyklarynyň dünýä nusgalykdygynyň aýdyň beýanydyr. 

 Bu baradaky gürrüňi dowam edip, hormatly Arkadagymyz ady rowaýata öwrülen ajaýyp Akhan atly bedewiň çarpaýa galyp, dünýä rekordyny täzeländigini belledi. Şu nukdaýnazardan, ýurdumyzda Akhanyň sarpasy belentde tutulýar, täze merkezde onuň hormatyna ajaýyp heýkel bina edilýär diýip, Gahryman Arkadagymyz belledi. 

Ahal welaýatynyň merkeziniň gurluşygy boýunça döwlet komitetiniň başlygy D.Orazow merkezde alnyp barylýan işleri yzygiderli gözegçilikde saklaýandygy we döwlet tarapyndan zerur goldawlaryň berilýändigi üçin Gahryman Arkadagymyza hem-de Arkadagly Serdarymyza tüýs ýürekden hoşallyk bildirip, öňde goýlan wezipeleriň üstünlikli ýerine ýetirilmegi ugrunda ähli zerur tagallalary gaýgyrmajakdyklaryna ynandyrdy. 

Hormatly Arkadagymyz iş maslahatyny jemläp, öňde goýlan wezipeleriň üstünlikli ýerine ýetirilmegi, merkeziň birinji tapgyrynda ulanmaga berilmegi meýilleşdirilýän desgalaryň gurluşyklarynyň ýokary hil derejesinde tamamlanmagy ugrunda degişli düzümleriň sazlaşykly işiniň üpjün edilmelidigini nygtady. 

Soňra bu ýerde Gahryman Arkadagymyzyň garamagyna merkeziň çäginde gurluşygy alnyp barylýan we gurulmagy meýilleşdirilýän desgalaryň taslamalary hem-de olaryň ýerleşdiriljek ýerleriniň çyzgylary hödürlendi. Bellenilişi ýaly, döwlet Baştutanymyzyň tabşyrygyna laýyklykda, gurluşykda milli binagärlik ýörelgeleri bilen häzirki zamanyň ösen tejribesi utgaşdyrylýar. 

Gahryman Arkadagymyz desgalaryň gurluşygynda täzeçil tehnologiýalaryň, sanly ulgamyň işjeň ulanylmalydygyna ünsi çekdi. Şeýle hem gurluşyk işlerinde merkeziň ekologik ýagdaýyna möhüm ähmiýet berilmegi barada aýdyldy. Şunda degişli talaplaryň berk berjaý edilmegi, binalaryň ýanaşyk ýerleriniň abadanlaşdyrylmagy bilen baglanyşykly meselelere aýratyn ähmiýet berilmelidir. 

Şeýle-de Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy täze merkeziň şaýollaryna we köçelerine milli medeniýetimizde, sungatymyzda, edebiýatymyzda, taryhymyzda öçmejek yz goýan şahsyýetleriň atlarynyň dakylmagynyň olaryň bitiren hyzmatlaryna sarpanyň nyşanyna öwrüljekdigini we beýik şahsyýetleriň atlaryny ebedileşdirjekdigini belledi. Şunda B.Kerbabaýew, K.Gurbannepesow, G.Ezizow, A.Garlyýew, S.Ataýewa, M.Kulyýewa, M.Garryýew we beýlekiler ýatlanylsa, maksadalaýyk bolar. Bu meselede Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň hem-de Mejlisiniň, jemgyýetçilik guramalarynyň, syýasy partiýalaryň agzalary bilen maslahatlaşyp, onuň kanunçylyk taraplaryna üns berilmelidir. 

Bu ýerde merkeziň çäginde gurulmagy meýilleşdirilýän metjidiň gümmezleriniň görnüşleri, köp gatly jaýlarda oturdyljak häzirki zaman liftleriniň aýratynlyklary, şeýle-de Akhan atly bedewiň heýkeli we onuň ýanaşyk ýerleriniň abadanlaşdyrylyşy bilen baglanyşykly taslamalar, degişli çyzgylar görkezildi. Olaryň hatarynda täze merkeziň ulag ýollarynda guruljak awtobus duralgalarynyň, täze metjidiň ýanynda bina edilmegi meýilleşdirilýän açyk we ýapyk görnüşli awtomobil duralgalarynyň görnüşleri, lukmançylyk edaralarynyň enjamlarynyň aýratynlyklary baradaky maglumatlar, çyzgylar bar. 

Gahryman Arkadagymyz awtobus duralgalarynyň sowadyjylar bilen üpjün edilmeginiň häzirki döwrüň möhüm talabydygyny belläp, duralgalaryň ýanynda gazet-žurnallaryň söwdasyny guraýan dükanlaryň bina edilmeginiň maksadalaýyk boljakdygyny belledi. Munuň özi şäher ilatynyň täzelikler we döwrüň möhüm wakalary bilen tanyşmaklaryny üpjün eder. 

Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy merkezde “akylly” şäher konsepsiýasyndan ugur alynmalydygyna ünsi çekdi. Bu konsepsiýanyň esasy ugry bina edilýän desgalaryň gurluşygynda ekologik taýdan arassa serişdeleriň ulanylmagyndan we ýokary ekologik derejäni üpjün etmekden ybaratdyr. Merkeziň çäklerinde ýerine ýetirilýän ähli işlerde şu ýörelgelerden ugur alynmagy esasy talap bolup durýar. 

Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedow merkeziň çäginde bina ediljek desgalarda dünýäniň öňdebaryjy önüm öndürijileriniň, aýratyn-da, Ýaponiýanyň we Koreýa Respublikasynyň liftleriniň oturdylmagy, lukmançylyk edaralarynyň häzirki zamanyň iň kämil enjamlary bilen üpjün edilmegi bilen baglanyşykly meseleleriň içgin öwrenilmelidigini belledi. Şeýle-de hormatly Arkadagymyz metjidiň gümmeziniň görnüşlerini synlap, olaryň halkymyzyň milli ruhuna we asylly ýörelgelerine kybap gelmeginiň wajypdygyna ünsi çekdi. 

Soňra Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow Akhan şaýolunyň ugry bilen ýola düşdi. Hormatly Arkadagymyz ýol ugruna yşyklandyryjy ulgamyň sütünlerini synlady we ady rowaýata öwrülen bedewiň heýkeliniň oturdylýan çatrygynda saklandy. Halkalaýyn ýoluň merkezinde bina edilýän heýkeliň özboluşly aýratynlyklaryny synlap, Gahryman Arkadagymyz gurluşykda ulanylýan serişdeleriň ýokary hilli we uzak möhletleýin esasda bolmalydygyna ünsi çekdi. 

Umumy beýikligi 31 metr bolan binanyň gurluşygynda häzirki zamanyň ösen tejribesi bilen milli binagärlik ýörelgeleri utgaşykly alnyp barylýar. Bu ýerde oturdylan Akhan atly bedewiň heýkeliniň beýikligi 9 metr bolup, onuň ýüzi täze şäheriň merkezine tarap bakyp dur. Gahryman Arkadagymyz bu görnüşde çuňňur many-mazmunyň bardygyny aýdyp, ajaýyp bedewiň şäher ilatyna mähir bilen garaýandygyny belledi. 

Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy heýkeliň ýanaşyk ýerleriniň göwnejaý abadanlaşdyrylmagynyň möhüm talap bolup durýandygyny belledi we onuň bir tarapyndaky boşluk ýerde häzirki zaman suw çüwdüriminiň gurulmagynyň maksadalaýyk boljakdygyna ünsi çekdi. Munuň özi çarpaýa galan bedewiň belent başly suw çüwdürimi bilen bir bitewi sazlaşygy emele getirjekdigini, Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe halkymyzyň belent sepgitleri nazarlaýandygyny alamatlandyrar. Şol bir wagtyň özünde merkezde ajaýyp bedewiň heýkeli oturdylan halkalaýyn ýoluň yşyklandyryş ulgamyna möhüm ähmiýet berilmelidir, onuň agşamky görnüşleri has-da özüne çekiji bolmalydyr. 

Gahryman Arkadagymyz bu ýerde alnyp barylýan gurluşyklarda ulanylýan serişdeleriň berkligine, olaryň ýurdumyzyň howa şertlerine laýyk gelmegine möhüm ähmiýet berilmelidigini belledi. Munuň özi beýleki gurluşyklarda bolşy ýaly, ýol-ulag düzümine degişli desgalaryň uzak möhletleýinligini üpjün eder. Bu ýerde alnyp barylýan işleriň ýokary hil derejesine eýe bolmagy türkmen halkynyň milli buýsanjyna öwrülen Akhan atly bedewe goýýan sarpasynyň aýdyň nyşanyna öwrüler. 

Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow häzirki döwürde ýurdumyzyň ähli künjeklerinde, şol sanda Ahal welaýatynyň täze, döwrebap edara ediş merkezinde alnyp barylýan işleriň baş maksadynyň halkymyz üçin amatly zähmet, ýaşaýyş we dynç alyş şertlerini döretmekden ybaratdygyny belledi. Munuň özi hormatly Prezidentimiziň baştutanlygynda durmuşa geçirilýän we “Döwlet adam üçindir!” diýen şygary baş ýörelge edinýän döwlet syýasatynyň halkymyzyň bagtyýar durmuşynyň, ýurdumyzyň abadançylygynyň üpjün edilmegine gönükdirilendiginiň subutnamasydyr. 

Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy Ahal welaýatynyň täze, döwrebap edara ediş merkeziniň gurluşygynyň birinji tapgyryny ýokary hilli tamamlamak bilen baglanyşykly öňde goýlan möhüm wezipeleri ýerine ýetirmek ugrunda alnyp barylýan işlerde hemmelere üstünlik arzuw edip, bu ýerden ugrady.

«Halkyň Arkadagly zamanasy» ýylynda Diýarymyz beýik ösüşler bilen öňe barýar. Häzirki wagtda ykdysadyýetimizde sanly ulgamy ösdürmek boýunça oňyn işler durmuşa ornaşdyrylýar. Şonuň ýaly-da, awtomobil ýollarynyň hem-de köprüleriň gurluşygyna, gurluşyk we energetika düzümleriniň, jemagat gulluklarynyň sazlaşykly işlemegini üpjün etmäge uly üns berilýär.  

Ýakynda Garagum derýasynyň 316-njy kilometrinde akabanyň üstünden geçýän, Gurbangala — Zähmet demir ýol böleginde täze, döwrebap demir ýol köprüsi açylyp ulanmaga berildi. Desgany «Türkmendemirýollary» agentliginiň «Demirýollary» açyk görnüşli paýdarlar jemgyýetiniň 6-njy şahamçasynyň gurluşykçylary gurdular. Munuň özi ulag ulgamynda uly işleriň durmuşa geçirilýändigini aýdyň beýan edýär.  

Hormatly Prezidentimiz Türkmenistanda ýaýbaňlandyrylan giň gerimli şähergurluşyk maksatnamasynyň durmuşa geçirilişine, şeýle hem ýol-ulag düzüminiň ösdürilmegine aýratyn üns berýär. Munuň özi milli ykdysadyýetimiziň has-da kuwwatlydygynyň, halk bähbitli işleriň yzygiderli durmuşa ornaşdyrylýandygynyň aýdyň beýanydyr.  

Gurluşykçylar yhlasly zähmeti bilen demir ýol köprüsini ýokary derejede gurup ulanmaga berdiler. Döwrebap demir ýol köprüsiniň Garagum derýasynyň üstünden geçýän böleginiň uzynlygy 250 metre barabardyr. Gurluşygy türkmen hünärmenleriniň amala aşyrmagy milli hünärmenlerimiziň döwrebap desgalary gurmakda ýokary ussatlyklarynyň bardygyny subut edýär.  

Garagum derýasynyň üstünden geçýän demir ýol köprüsiniň gurluşygynda Russiýa Federasiýasynyň «Týumenstalmost» kärhanasyndan getirilen gurluşyk önümleri, şeýle hem öz ýurdumyzda öndürilen gurluşyk enjamlary peýdalanyldy. 

Türkmen halkynda köpri gurmak asylly ýörelge hasaplanýar. Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe hormatly Prezidentimiz halkymyzyň bu asylly ýörelgesini döwrebap derejede kämilleşdirýär, ösdürýär, durmuşa geçirýär. Şeýle asylly ýörelgelerimizi döwrebap ösdürýän hormatly Prezidentimiziň jany sag bolsun, beýik işleri rowaçlyklara beslensin! 

Baba MYRATBERDIÝEW,

Türkmen döwlet binagärlik-gurluşyk institutynyň Kärdeşler arkalaşygynyň ilkinji guramasynyň başlygy.

Häzirki wagtda ýurdumyzyň ilatynyň esasy bölegini Garaşsyzlyk ýyllarynda kemala gelen ýaş nesiller düzýär. Biz ýaşlara eziz Watanymyzyň geljegini gurujylar hökmünde garaýarys. 

 * * * 

Ýaş nesil barada döwlet derejesinde edilýän alada öz miwesini hem berýär. Watanymyza, halkymyza, ata-babalarymyzyň ajaýyp ýörelgelerine, milli däp-dessurlarymyza wepaly, ruhubelent, bilim almaga, hünär öwrenmäge, zähmet çekmäge höwesli ýaşlar kemala gelýär. Soňky ýyllarda halkara ders bäsleşiklerinde, sport ýaryşlarynda baýrakly orunlara mynasyp bolýan talyplarymyzyň, mekdep okuwçylarymyzyň sany has-da artýar. 

 * * * 

Dünýäniň dürli künjeklerinde Watanymyza, halkymyza mynasyp wekilçilik edip, üstünlikli çykyş edýän zehinli ýaşlarymyz biziň milli guwanjymyzdyr. 

 * * * 

Ýaşlarymyzyň ruhy-ahlak, medeni, aň-bilim we beden taýdan ösüşine uly ähmiýet berýäris. Çünki ylymly-bilimli, sagdyn ýaşlar döwletimiziň kuwwatly güýjüdir, nurana geljegidir. 

 * * * 

 Ykbalyny sporta baglan ýaş türgenlerimiz Garaşsyz Watanymyzyň at-abraýyny ýokarlandyrýarlar. 

 * * * 

Parasatly ata-babalarymyz nesillere ajaýyp däpleri miras galdyrypdyrlar. Agzybirlik, zähmetsöýerlik, ýaşuly nesle hormat-sarpa goýmak halkymyzyň asyrlarboýy durmuş kadasyna öwrülip geldi. Biziň ýaşlarymyz şol däpleri dowam etdirmelidirler. 

 * * * 

 Şu günki ýaşlar Garaşsyzlyk ýyllarynda kemala gelen täze ruhly nesillerdir. 

 * * * 

 Beýik maksatlara ýetmek üçin her bir ýaş ynsan zähmeti baýdak edinmelidir. 

 * * * 

Siz bagtyýar döwürde ýaşaýarsyňyz. Siziň sagdyn ösüp, bilim almagyňyz üçin döwletimiz ähli mümkinçilikleri döredýär. Siz okamak, öwrenmek, yhlasly zähmet çekmek bilen ata Watanymyzyň şan-şöhratyny belende götermelisiňiz!

Balkan welaýaty: 

 7. Himiýa senagatyndaky öňegidişlikler 

Türkmenistan himiýa senagatynyň önümçiliginde zerur bolan çig mallaryň ätiýaçlyk gorlary boýunça dünýäde öňdäki orunlaryň birini eýeleýär. Ýurdumyzda himiýa önümçiligini depginli ösdürmekde Balkan welaýatyna aýratyn orun degişlidir. Welaýatyň iň çetki, magdana baý künjegi bolan Garabogazköl aýlagyny alyp göreliň! Bu ýerde gidromineral serişdeleriň, gazdyr nebitiň, ýerasty ýod-bromly şerebe suwlarynyň, kaliý, natriý duzlarynyň, kükürt we beýleki mineral çig mallaryň baý tebigy ýataklary jemlenendir. 

Häzirki wagtda Balkan welaýatynda magdan senagatyny ösdürmekde, beýleki gazylyp alynýan çig mal ýataklarynyň serişdelerini senagat möçberinde toplumlaýyn özleşdirmekde gazanylýan sepgitler örän ýokarydyr. Sebitde ýerleşýän döwlet we hususy senagat desgalarynda ýerasty gorlar, gidromineral serişdeler netijeli özleşdirilýär. Milli ykdysadyýetimiziň düzüminde gaýtadan işleýän senagatyň paýy barha ýokarlanyp, döwlet gaznasyna daşary ýurt pulunyň köp mukdarda gelip gowuşmagy üpjün edilýär. Ministrler Kabinetiniň şu ýylyň 8-nji iýulynda geçirilen mejlisinde Balkan welaýatynyň Hazar we Gumdag şäherlerinde tehniki ýody, bromy we brom önümlerini, Esenguly etrabynda ýod önümlerini öndürýän önümçilikleri maliýeleşdirmek, Türkmenbaşy etrabyndaky Garabogazköl aýlagynyň baý mineral serişdelerini himiýa taýdan giňden özleşdirmek üçin maýa goýum serişdelerini çekmek, «Guwlyduz» kärhanasyny doly täzeden gurmak, bu önümçiliklerde öndüriljek önümleri ýerleşdirmegiň ygtybarly bazarlaryny tapmak meselelerine hem garaldy. Çig mal gorlarynyň täze ýataklarynyň üstüni açmak, gaýtadan işlemek boýunça Balkanda badalga berlen iri möçberli, maksatnamalaýyn işler milli himiýa senagatyny ösdürmegiň önümçilik binýadyny barha pugtalandyrýar. Ýetilen sepgitler pudagyň, galyberse-de, welaýatyň eksport ugruny ep-esli artdyrmaga, senagatyň jemi içerki önümdäki paýyny has-da ýokarlandyrmaga ýardam edýär. 

«Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy: Türkmenistany 2022 — 2052-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Milli maksatnamasynda» bellenilen innowasion ösüş strategiýasyna laýyklykda, senagatyň jemi içerki önümdäki paýyny 2052-nji ýylda 43 göterime ýetirmek meýilleşdirilýär. Häzir ýurdumyzda, aýratyn-da, Balkan welaýatynda ýerleşýän himiýa ugurly iri senagat toplumlarynyň doly kuwwatynda işledilmegi, hereket edýän beýleki desgalaryň tehniki taýdan durkunyň täzelenmegi senagatyň jemi içerki önümdäki paýyny, meýilleşdirilişi ýaly, 27,8 göterime ýetirmäge oňyn şert döredýär. Bu görkezijiniň has-da artdyrylmagy bilen, sebitiň iri senagat ojaklarynda ýagyň, ýangyjyň, piroliza önümleriniň dürli görnüşleri öndüriler, natriý sulfatynyň görnüşleriniň mukdary birnäçe esse ýokarlandyrylar. Diýarymyzyň sebitleriniň ösüşine badalga berjek «Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2022 — 2028-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasyny» amala aşyrmagyň çäklerinde bişofit, epsomit, magniý oksidi we magniý metaly ýaly himiki birleşmeler natriý sulfat önümçiliginiň taşlandy şerebelerini gaýtadan işlemegiň esasynda öndüriler. Meýilnamalarda bellenilişi ýaly, 2052-nji ýylda, 2022-nji ýyl bilen deňeşdirilende, ýurdumyzyň jemi içerki önüminiň düzüm gurluşynda senagatyň paýynyň artmagynyň hasabyna, Türkmenistanyň ösen dünýä döwletleriniň hataryndaky orny has-da pugtalanar. Ykdysady taýdan seljerilen geologik-tehniki çäreleriň çarçuwasynda günbatar sebitiň baý çig mal meýdanlarynda düýpli geologik-gözleg işleriniň depginini yzygiderli güýçlendirmek meýilleşdirilýär. 

Mineral dökünleri öndürmek boýunça ozal bar bolan önümçilik binýady tehniki taýdan döwrebaplaşdyrylýar. Netijede, azot, karbamid, kaliý, fosfor we beýleki zerur önümleriň öndürilişi barha ýokarlandy. Munuň özi diňe bir içerki bazardaky islegi kanagatlandyrmak bilen çäklenmän, milli önümleri köp möçberde eksporta ugratmaga-da mümkinçilik döretdi. Türkmenistanyň Statistika baradaky döwlet komitetiniň maglumatlaryna salgylansak, 2020-nji ýylda daşary söwda dolanyşygynyň çäklerinde eksport edilen esasy harytlaryň sanawynda mineral dökünleri daşarky bazarlarda ýerlemekden alnan girdeji 209,3 million amerikan dollaryna barabar boldy. Bu görkeziji 2017-nji ýyl bilen deňeşdirilende 3,1 esse artdy. 2018-nji ýylda Balkan welaýatynyň Garabogaz şäherinde açylyp ulanmaga berlen täze zawodyň şeýle ýokary netijeleri gazanmakda paýy uludyr. Täze önümçilik toplumy ýylda 1 milliard kub metre golaý tebigy gazy gaýtadan işläp, bir gije-gündiziň dowamynda 3 müň 500, ýylda 1 million 155 müň tonna karbamid dökünini, her gije-gündizde 2 müň, ýylda 660 müň tonna sintetik ammiagy öndürmäge niýetlenendir. Onuň önümleri ýurdumyzyň daşary söwda dolanyşygynyň jemi möçberiniň artmagyna kuwwatly itergi berdi. Zawodda öndürilýän karbamid döküniniň düzüminde 46,2 göterim azot mineraly saklanýar, munuň özi şeýle dökünleriň sanawynda ýokary netijelilik hasaplanýar. «Türkmenhimiýa» döwlet konserniniň kärhanalarynda öndürilýän mineral dökünleri ulanyp, goşulan gymmaty has ýokary, düzümi boýunça dürli gatnaşyklarda azot, fosfor, kaliý birleşmelerini saklaýan garyşyk mineral dökünleri öndürmek, olary has bähbitli bahalardan eksport etmek bilen bagly iri maýa goýum taslamasyny amala aşyrmak boýunça daşary ýurtly hyzmatdaşlar bilen gepleşikler geçirilýär. Konserniň hünärmenleri Türkmenistanyň Ylymlar akademiýasynyň Himiýa institutynyň hünärmenleri bilen bilelikde garyşyk döküni öndürmek boýunça taslamanyň tehniki-ykdysady esaslandyrmasyny we tehniki tabşyrygyny taýýarladylar. Oňa laýyklykda, garyşyk döküni öndürmek üçin zerur bolan üpjünçilik ulgamynyň ykdysady taýdan has bähbitli, tebigy gurşawa ýetirjek zyýany nazarda tutulyp, bu önümçiligi ilatly nokatdan has daşda ýola goýmak maksadalaýyk hasaplandy. Häzirki wagtda ýyllyk kuwwaty 170 müň tonna barabar garyşyk mineral dökünlerini öndürýän desgany gurmak boýunça ygtybarly potratçyny saýlamak boýunça işler alnyp barylýar. Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň şu ýylyň iýulynda Özbegistan Respublikasyna amala aşyran döwlet saparynyň barşynda türkmen kärhanalarynda öndürilýän karbamid dökünini daşary ýurtlara eksport etmek, ýoduň, bromyň we natriý sulfatynyň önümçiligini ýola goýmak boýunça bilelikdäki taslamalary amala aşyrmakda özbek tarapynyň gyzyklanmasyna hormat bilen garalýandygy aýdyldy.

  Sebitiň gyradeň ösüşini üpjün etmek meseleleri himiýa we gaýtadan işleýän senagat önümlerini öndürýän kärhanalary döretmek, ozal bar bolanlaryny düýpli döwrebaplaşdyrmak bilen baglydyr. Türkmenbaşydaky nebiti gaýtadan işleýän zawodlar toplumynyň binýadynda ulanyşa girizilen, ýyllyk kuwwaty 21 müň tonna deň bolan biaksial ugurly polipropilen örtügini öndürýän täze önümhana bu ugurda içerki islegi kanagatlandyrmaga we polimeriň daşarky bazarlara iberilýän möçberini ýokarlandyrmaga düýpli itergi berdi. Welaýatyň ykdysadyýetini ösdürmek maksady bilen, sebitde hereket edýän daşary ýurt kompaniýalarynyň 100 göterim maýa goýumlaryny çekmegiň hasabyna nebiti we gazy çykarmak, bar bolan beýleki magdanlary gaýtadan işleýän desgalary gurmak boýunça işler alnyp barylýar. Welaýatda himiýa senagatynyň önümçilik kuwwatynyň artdyrylmagy Garabogazköl aýlagynyň çig mal gorlarynyň uly geljegi bilen baglydyr. Maksatnamanyň çäklerinde bu sebitde ýylda 1 million 155 müň tonna karbamid dökünini öndürýän zawodyň ikinji tapgyrynyň, şeýle-de ýyllyk kuwwaty 60 müň tonna deň bolan natriý sulfatyny öndürýän zawodyň gurluşyk taslamalaryna ösüşiň täzeçe sepgidi hökmünde garalýar. Welaýatda bar bolan «Hazar» himiýa we «Balkanabat» ýod zawodlarynyň her birinde täze ýod hem-de brom-demir öndürýän desgalary gurmak meseleleriniň üstünde hem işlenilýär. Munuň özi çig maly daşamak üçin geçirijileriň uzynlygyny we olary abatlamak, çalyşmak bilen bagly çykdajylary azaltmaga mümkinçilik berer. Gyýanlyda ýerleşýän polimer zawodynyň önümçiliginde ulanylýan himiki serişdeleri şol desganyň ýakynynda öndürmekde hususyýetçilere uly orun berilýär. 

Welaýatda meýilleşdirilen işleriň hatarynda ilat üçin zerur harytlary, serişdeleri öndürmek, ýerli şertlerde düýpgöter täze önümçilikleri, döwrebap senagat toplumlaryny gurmak we işe girizmek boýunça iri taslamalar durmuşa geçiriler. Bu kärhanalarda ähli işler taýýar önümleri öndürmek boýunça gutarnykly önümçilik aýlaw ýörelgesinde guralar. Şeýle çemeleşme çig mala, tebigy baýlyklara, zähmet ätiýaçlyklaryna we serişdelerine, arassa suwa, energiýa çeşmelerine, ulag-aragatnaşyk mümkinçiliklerine aňrybaş elýeterlilik ýörelgelerine esaslanýar. Sebitde bar bolan himiýa önümçiliklerine ylmyň we tehnikanyň iň täze gazananlary, döwrebap tehnologiýalar işjeň ornaşdyrylýar. Dünýä tejribesinden belli bolşy ýaly, munuň özi ösüşiň ileri tutulýan ýörelgesi hem-de aýrylmaz şerti bolup durýar. 

Şeýlelikde, bitewi ylmy-önümçilik klasterleri kemala gelýär. Olar milli ykdysadyýeti tiz senagatlaşdyrmaga, ösýän pudaklara daşary ýurt maýa goýumlaryny işjeň çekmäge, halkara ylmy-barlag hyzmatdaşlygyny has-da kämilleşdirmäge ýardam edýär. Iri önümçilik desgalaryny gurmakda, işe girizmekde, ýokary hilli we islegli harytlardyr önümleri öndürmekde ekologiýa kadalarynyň pugta berjaý edilmegi döwrüň ýene-de bir möhüm talaby hökmünde öňe sürülýär. Himiýa senagatyny ösdürmegiň çäklerinde öňde durýan wajyp wezipeler magdan baýlyklaryny, mineral-çig mal serişdelerini gaýtadan işlemegi çuňlaşdyrmakdan, önümçiligi döwrebap tehniki serişdeler bilen enjamlaşdyrmakdan we innowasion tehnologiýalary ornaşdyrmak arkaly ykdysadyýetiň düzümini diwersifikasiýalaşdyrmakdan, bäsdeşlige ukyply taýýar önümleri giň möçberde öndürmekden we olary dünýä bazarlaryna çykarmakdan ybaratdyr. Ýurdumyzda ornaşdyrylýan ylmy-tehniki ösüşiň gazananlary senagat kärhanalarynda çig mallary galyndysyz gaýtadan işlemäge mümkinçilik berýär. 

Hangeldi GURBANGELDIÝEW,

Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministrliginiň ýanyndaky Ykdysadyýeti töwekgelçiliklerden goramak agentliginiň Ykdysady töwekgelçilikleri seljeriş müdirliginiň başlygy.