Garaşsyz, baky Bitarap ýurdumyzda uly üstünlikler bilen garşy alýan her bir ýylymyz şanly wakalara beslenip, bagtyýar halkymyzyň ykbalyna özboluşly öwüşgin çaýýar. Gahryman Arkadagymyzyň parasatly baştutanlygynda 2021-nji ýylymyz hem ady bilen bagly şanly senelere, ajaýyp wakalara beslenýär. «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» diýen şygar astynda geçýän şu ýylymyz hem ata Watanymyzyň taryhyna altyn harplar bilen ýazylar. Munuň şeýledigine ýurdumyzyň ulag-aragatnaşyk düzümleriniň ösdürilmegi bilen bagly wakalar hem aýdyň şaýatlyk edýär.

Häzirki wagtda milli Liderimiziň asylly başlangyçlary esasynda Türkmenistan döwletimizde ulag-aragatnaşyk ulgamynyň döwrebaplaşdyrylmagy ugrunda uly işler alnyp barylýar. Diýarymyzyň ulag infrastrukturasynyň düýpli ösdürilmegi we Türkmenistanyň ulag diplomatiýasynyň geriminiň has-da giňeldilmegi kuwwatly senagat döwletimiziň halkara ulag düzümlerine işjeň goşulyşmagyny şertlendirýär. Bu bolsa Merkezi Aziýa we Hazarýaka sebitinde ýerleşýän ýurdumyzyň ulag-üstaşyr geçirijiligini ýokarlandyryp, iri ulag merkezine öwrülmegine ýardam berýär.

Diýarymyzda 2020-nji ýylda Awtoulag kärhanalar toplumynyň we Awtomobil mekdepleriniň birleşiginiň okuw-türgenleşik merkeziniň açylmagy ýurdumyzyň kämil ulag düzüminiň kemala gelýändigini görkezýär. Muny ak şäherimiz Aşgabatda S.Türkmenbaşy we A.Nyýazow şaýollarynyň çatrygyndaky ýerasty awtomobil we pyýada geçelgeli «Mahabat» binasy ýerleşdirilen toplumyň açylyp, ulanylmaga berilmegi hem ýene bir ýola doly tassyklaýar.

«Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylymyzda hormatly Prezidentimiziň parasatly baştutanlygynda ýurdumyzyň ulag diplomatiýasy dabaralanýar we halkara derejesinde iri taslamalar durmuşa geçirilýär. Bu babatda 2021-nji ýylyň 14-nji ýanwarynda Türkmenistanyň we Owganystan Yslam Respublikasynyň döwlet Baştutanlarynyň wideoaragatnaşyk arkaly gatnaşmagynda iri halkara desgalarynyň açylyş dabarasy boldy. Olaryň hatarynda Akina — Andhoý beketleriniň arasyndaky 30 kilometrlik demir ýoluň, Kerki — Şibirgan ugry boýunça güýjenmesi 500 kilowolt bolan uzynlygy 153 kilometrlik elektrik geçirijisiniň hem-de Ymamnazar — Akina we Serhetabat — Turgundy halkara optiki-süýümli aragatnaşyk we üstaşyr akymlarynyň işe girizilendigini bellemek gerek. Munuň özi Türkmenistanyň bütin dünýäde «Halkara parahatçylygyň we ynanyşmagyň ýyly» diýlip atlandyrylan 2021-nji ýylda ulag-aragatnaşyk ulgamyny ösdürmek arkaly, hakykatdan-da, parahatçylygy we özara ynamy giňden dabaralandyrýandygyny ýene bir ýola aýan edýär.

Ýurdumyzyň ulag diplomatiýasyny üstünlikli durmuşa geçirýän we ulag-aragatnaşyk ulgamyny has-da belent ösüşlere eýe edýän Gahryman Arkadagymyzyň jany sag, ömri uzak bolsun, il-ýurt bähbitli, dünýä ähmiýetli tutumly işleri elmydama rowaç alsyn!

Şamyrat KURBANOW,

Türkmenistanyň Telekommunikasiýalar we informatika institutynyň mugallymy.

Ýakynda Daşary işler ministrliginde Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasynyň (YHG) Baş sekretary Hadi Soleýmanpur bilen onlaýn görnüşinde duşuşyk geçirildi.

YHG-niň binýadynda hyzmatdaşlygyň häzirki ýagdaýyny hem-de ileri tutulýan ugurlaryny ara alyp maslahatlaşyp, duşuşyga gatnaşyjylar ählumumy howplar ýagdaýynda gatnaşyklary işjeňleşdirmegiň ähmiýetini nygtadylar. Bellenilişi ýaly, Türkmenistan sebitde söwda-ykdysady, iri ulag we energetika taslamalarynyň başlangyçlary bilen çykyş edip, Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasynyň maksatlaryna ýetilmegine düýpli derejede ýardam edýär.

Duşuşygyň barşynda Türkmenistanyň daşary syýasat edarasynyň we YHG-niň Baş sekretary sebit ykdysady goşulyşmazlygyny çuňlaşdyrmakda giň hyzmatdaşlygyň ähmiýetini bellediler.

Öňňin Maliýe we ykdysadyýet ministrliginde onlaýn görnüşinde Halkara pul gaznasynyň (HPG) bilermenler topary bilen duşuşyk geçirildi. Pikir alyşmalaryň dowamynda HPG-niň bilermenleri bilen ýurdumyzyň birnäçe ministrlikleriniň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň ýolbaşçylarynyň hem-de işgärleriniň arasynda geçirilen on günlük duşuşygyň netijeleri jemlenildi. Şolarda ykdysady ösüşiň orta möhletli geljegi ara alnyp maslahatlaşyldy, türkmen ykdysadyýetiniň şu günki ýagdaýlaryna seljerme berildi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň baştutanlygynda Türkmenistan «Açyk gapylar» syýasatyny amala aşyryp, halkara düzgünler, şol sanda ykdysady özgertmeleri amala aşyrmakda hem-de tehniki we maslahat beriş kömegini bermekde ýurdumyzyň möhüm strategik hyzmatdaşy bolan Halkara pul gaznasy bilen hyzmatdaşlygy giňeldýär.

Halkara pul gaznasynyň Türkmenistandaky makroykdysady we maliýe ýagdaýyna berýän yzygiderli bahalary hem-de çaklamalary bolup geçýän ýagdaýlary seljermäge, berilýän anyk maslahatlardan peýdalanmaga mümkinçilik berýär.

Halkara pul gaznasynyň hünärmenleri maglumat taýdan netijeli gatnaşyklar üçin Türkmenistanyň döwlet edaralaryna hoşallyk bildirip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň ýurdumyzyň rowaçlygyna, onuň raýatlarynyň abadançylygyna gönükdirilen durmuş ugurly syýasatynyň amala aşyrylmagyna mundan beýläk-de goldaw bermäge gaznanyň taýýardygyny aýtdylar.

«Aşgabat».

Aşgabat, 28-nji ýanwar (TDH). Şu gün hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow sanly wideoaragatnaşyk arkaly iş maslahatyny geçirdi. Oňa Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň käbir orunbasarlary, Lebap welaýatynyň we Aşgabat şäheriniň häkimleri, şeýle hem saglygy goraýyş we derman senagaty ministri gatnaşdylar.

Iş maslahatynda ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmek, obasenagat toplumynda düýpli özgertmeleri amala aşyrmak bilen baglanyşykly hem-de eziz Diýarymyzyň Garaşsyzlygynyň şu ýyl belleniljek şanly 30 ýyllygy mynasybetli ulanylmaga beriljek desgalardaky işleriň ýagdaýy baradaky meselelere garaldy.

Hormatly Prezidentimiz, ilki bilen, göni wideoaragatnaşyga Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary E.Orazgeldiýewi çagyrdy. Wise-premýer milli Liderimiziň paýtagtymyz boýunça iş saparyny amala aşyran hem-de Halkara türkmen alabaý itleri assosiasiýasynyň buýurmasy esasynda gurulýan desgalar toplumynda alnyp barylýan işler bilen tanyşmagyň barşynda beren tabşyryklarynyň ýerine ýetirilişi barada hasabat berdi.

Wise-premýer hasabatynyň çäklerinde alabaý itleriniň bäsleşiginiň jemleri boýunça ýeňiji diýlip yglan ediljek alabaýa “Ýylyň türkmen edermen alabaýy” diýen derejäniň berilmegi bilen baglylykda, ýeňijä gowşuryljak medalyň taýýarlanan şekil taslamalaryny döwlet Baştutanymyz Gurbanguly Berdimuhamedowyň garamagyna hödürledi.

Şekil taslamalarda sekizburçlugyň içinde “Ýylyň türkmen edermen alabaýy” diýen ýazgy aýlaw görnüşde ýerine ýetirilipdir we onuň aşagynda 2021 diýen ýyl ýazgysy ýerleşdirilipdir. Medalyň ýüz tarapyndaky bu görnüşleriň merkezini alabaýyň şekili bezeýär.

Medalyň arka tarapynda aýlaw görnüşde “Halkara türkmen alabaý itleri assosiasiýasy” diýen ýazgy bar. Onuň merkezinde bolsa Ýer togalagynyň şekiliniň ýüzünde türkmen alabaýynyň kellesi — bu assosiasiýanyň nyşany ýerleşdirilipdir. Medal alajalar bilen berkidiler.

Şeýle hem hormatly Prezidentimiziň görkezmelerine laýyklykda, toplumdaky alabaý itleriniň sergi meýdançasynyň, olara baha berjek emin agzalarynyň oturjak ýeriniň taslamalarynyň üstünde işlenilişi barada habar berildi.

Milli Liderimiziň görkezmelerinden ugur alnyp, taslamalar taýýarlananda we olaryň gurluşygynda ýokary hil derejesine möhüm ähmiýet bermek ileri tutulýar, olaryň halkymyzyň asyrlar aşyp gelýän milli binagärlik ýörelgelerine kybap gelmegine aýratyn üns berilýär.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, milli mirasymyzyň gymmatlygy bolan alabaýlaryň halkymyzyň durmuşynda eýeleýän möhüm orny barada durup geçdi.

Şoňa görä-de, döwlet Baştutanymyz Türkmen alabaý itleriniň güni mynasybetli ilkinji gezek geçiriljek baýramçylyk çärelerine ýokary derejede taýýarlyk görmegiň zerurdygyny nygtap, onuň örän guramaçylykly we ýokary derejede geçirilmegini üpjün etmek babatda wise-premýere birnäçe degişli tabşyryklary berdi.

Milli Liderimiz hödürlenen taslamalara, hususan-da, alabaý itleriniň bäsleşiginiň geçiriljek meýdançasynyň taslamasyna käbir düzedişlerini girizip, bu babatda degişli tabşyryklary berdi.

Şeýle hem milli Liderimiz “Ýylyň türkmen edermen alabaýy” diýen derejä eýe boljak ýeňijä gowşuryljak medalyň hödürlenen şekil taslamasyny makullap, ony halkara talaplara laýyk getirmek üçin has-da kämilleşdirmek boýunça belliklerini aýdyp, medalyň Düzgünnamasyny taýýarlamak barada wise-premýere anyk tabşyryklary berdi.

Soňra göni wideoaragatnaşyk arkaly geçirilýän iş maslahatyna Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň paýtagtymyza gözegçilik edýän orunbasary Ş.Durdylyýew hem-de Aşgabat şäheriniň häkimi Ý.Gylyjow çagyryldy. Häkim paýtagtymyzda alnyp barylýan işler, gurluşygy dowam edýän desgalardaky işleriň ýagdaýy, ýaşaýyş jaýlarynyň, mekdepleriň, çagalar baglarynyň gyş döwründe talabalaýyk ýyladylyşy, ilatyň elektrik energiýasy bilen üpjün edilişi barada hasabat berdi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Aşgabat şäheriniň döredilmeginiň 140 ýyllygyny dabaraly belläp geçmäge taýýarlyk görlüşi bilen gyzyklanyp, bu senäni dabaralandyrmagyň maksatnamasyny taýýarlamagy tabşyrdy. Şeýle hem milli Liderimiz şäherde ýaşaýyş jaýlarynyň, mekdepleriň, çagalar baglarynyň ýyladylyşyny we elektrik energiýasy bilen üpjün edilişini berk gözegçilikde saklamak barada görkezme berdi.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary Ş.Durdylyýew ady rowaýata öwrülen Şükür bagşynyň hormatyna dikeldilen ajaýyp ahalteke bedewine atlanan arkasy dutarly türkmen ýigidiniň heýkeli oturdylan ýol çatrygyndaky ýadygärlik binasynda döwlet Baştutanymyzyň beren tabşyryklarynyň ýerine ýetirilişi boýunça hasabat berdi.

Şeýle hem wise-premýer Garaşsyzlygymyzyň 30 ýyllyk baýramy mynasybetli ulanylmaga berilmegi meýilleşdirilýän paýtagtymyzyň Tähran köçesiniň ugrunda gurulýan Söwda we dynç alyş merkezli desgalar toplumynda milli Liderimiziň beren görkezmelerini ýerine ýetirmek boýunça alnyp barylýan işler barada habar berdi.

Milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, Şükür bagşynyň heýkeli oturdylan ýol çatrygyndaky ýadygärlikde we onuň töwereginde bagy-bossanlyklaryň döredilip, abadanlaşdyryş işleriniň ýaýbaňlandyrylmalydygyna wise-premýer Ş.Durdylyýewiň hem-de Aşgabat şäheriniň häkimi Ý.Gylyjowyň ünsüni çekdi. Bu ýeriň adamlaryň gelim-gidimli ýerine öwrülmegini gazanmak, şol sanda medeni-köpçülikleýin çäreleriň geçirilmegi üçin hemme şertleriň döredilmegi barada birnäçe tabşyryklary berdi.

Şunuň bilen baglylykda, döwlet Baştutanymyz desgalary gurmak bilen çäklenmän, eýsem, olaryň netijeli we maksadalaýyk ulanylmagyny, ýokary hilli hyzmatlaryň ýola goýulmagyny üpjün etmegiň wajypdygyna ünsi çekdi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň yzygiderli belleýşi ýaly, amala aşyrylýan gurluşyk işleri şol bir wagtda halkara ülňülere, şol sanda hil, estetiki we ekologiýa babatdaky talaplara doly laýyk gelmelidir.

Ýurdumyzyň ähli künjeklerini gurşap alan giň gerimli özgertmeleriň öňbaşçysy bolmak bilen, Aşgabat Türkmenistanyň yzygiderli durmuşa geçirýän oňyn bitaraplyk, parahatçylyk söýüjilik we hoşniýetli goňşuçylyk syýasatynyň aýdyň nyşany bolup durýar.

Hormatly Prezidentimiz täze toplumda iri söwda merkezleriniň işini guramagyň öňdebaryjy çözgütleriniň hem-de döwrebap bezeg pikirleriniň öz beýanyny tapmalydygyna ünsi çekdi we “Aşgabat” diýip atlandyrmak teklip edilen täze toplumyň bezeginde milli nagyşlaryň görnüşleriniň we ýazgylarynyň ulanylmalydygyny belledi.

Döwlet Baştutanymyz bu toplumyň ady bilen baglanyşykly hödürlenen taslama şekiline birnäçe düzedişleri girizip, onuň gözellik, ykjamlylyk we amatlylyk, yşyklarynyň öwüşginlilik ýaly ugurlary özünde jemlemegi bilen bagly meseleleri göz öňünde tutmak babatda birnäçe tabşyryklary berdi.

Soňra milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary Ş.Durdylyýewe hem-de Aşgabat şäheriniň häkimi Ý.Gylyjowa ýüzlenip, paýtagtymyzyň ýurdumyzyň durmuşyndaky ähmiýetine ünsi çekdi. Häzirki döwürde Aşgabat dünýäniň iň owadan şäherleriniň biridir. Ýurdumyzyň syýasy, durmuş-ykdysady, ylmy merkezi bolup durýar. Tehnologik ösüşiň we innowasiýalaryň milli merkezi, şeýle hem döwletimiziň bilim we medeni merkezidir.

Aşgabadyň özboluşly desgalary Ginnesiň rekordlar kitabyna on bir gezek girizildi. Munuň özi ýurdumyzyň baş şäherinde amala aşyrylýan özgertmeleriň tutuş dünýä üçin nusga alarlyk mysaly bolup durýar.

Şu ýyl biz şanly senäni — Aşgabadyň 140 ýyllygyny dabaraly belläp geçeris. Döwlet Baştutanymyz sözüni dowam edip, häzirki döwürde Türkmenistanyň Prezidentiniň Aşgabady ösdürmek — dünýäniň iň gözel we ýaşamak üçin ähli amatlyklary bolan şäherleriniň birine öwürmek boýunça konsepsiýasynyň yzygiderli durmuşa geçirilýändigini nygtady. Soňky ýyllarda ýurdumyzyň paýtagtynyň çäkleri giňeldildi. Aşgabat dünýä derejesindäki iri şäherleriň birine öwrüldi.

Hormatly Prezidentimiz diplomatiýanyň we Bitaraplygyň sebit we halkara merkezi hökmünde hem Aşgabadyň abraýynyň barha artýandygyny nygtap, bu ýerde Birleşen Milletler Guramasynyň Merkezi Aziýa üçin öňüni alyş diplomatiýasy boýunça sebit merkeziniň ştab-kwartirasynyň, şeýle hem paýtagtymyzda dürli halkara guramalaryň wekilhanalarynyň ýerleşdirilendigini belledi.

Aşgabat şäherinde Birleşen Milletler Guramasynyň Baş sekretarynyň gatnaşmagynda Durnukly ulag ulgamy boýunça birinji Ählumumy maslahat geçirildi diýip, hormatly Prezidentimiz belledi.

Şeýle hem Aşgabat dünýäde ak mermer bilen örtülen binalaryň has köp toplanan şäheri hökmünde Ginnesiň rekordlar kitabyna girizildi. Milli Liderimiz paýtagtymyzyň ýurdumyzyň durmuşyndaky ähmiýetini nazara alyp, Aşgabat şäheriniň 140 ýyllygyny ýokary derejede geçirmek boýunça çäreleri guramak barada tabşyryk berdi.

Şu maksat bilen, döwlet Baştutanymyz Hökümet toparyny döretmegi, bu şanly senäni dabaraly geçirmek boýunça çäreleriň meýilnamasyny taýýarlamagy tabşyrdy. Çäreleriň meýilnamasynda “Ak şäherim Aşgabat” monumentinde toý dabarasyny geçirmek göz öňünde tutulmalydyr.

Şeýle hem şäheriň seýilgählerinde baýramçylyk çärelerini guramak, sungat ussatlarynyň çykyşlaryny, sergileri, taryhy-rejelemek işlerini geçirmek meýilleşdirilmelidir. Hormatly Prezidentimiz medeniýet we sungat işgärleriniň arasynda şanly sene mynasybetli geçiriljek döredijilik bäsleşiginiň maksadalaýyk boljakdygyny belledi.

Aşgabat barada wideofilmleri taýýarlamak, şäherde täze gurulýan binalary we desgalary açyp, ulanmaga bermek bilen bagly dabaralary degişli derejede geçirmeli. Dürli sport ýaryşlaryny, aýlawda at çapyşyklaryny guramaly. Aşgabadyň ýaşaýjylaryna täze iň ýokary derejeli amatlyklary bolan öýleri ulanmaga bermeli. Şol şanly senäni baýramçylyk feýerwerkini geçirmek bilen tamamlamaly diýip, döwlet Baştutanymyz aýtdy.

Soňra hormatly Prezidentimiz Aşgabat şäheriniň döredilmeginiň 140 ýyllygyny belläp geçmek boýunça toparyň düzümini we bu şanly sene mynasybetli geçiriljek çäreleriň meýilnamasyny taýýarlap, ýakyn wagtda Ministrler Kabinetine seretmäge bermegi tabşyrdy.

Soňra hormatly Prezidentimiz iş maslahatyny Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary Ş.Durdylyýew hem-de göni wideoaragatnaşyga çagyrylan saglygy goraýyş we derman senagaty ministri N.Amannepesow bilen dowam etdi.

Wise-premýer täze guruljak Halkara fiziologiýa ylmy-kliniki merkeziniň binagärlik taslamasyny taýýarlamak boýunça alnyp barylýan işler barada hasabat berdi.

Saglygy goraýyş we derman senagaty ministri bu desgany gurmak boýunça öňde goýlan wezipeler we onuň niýetlenen ugurlary barada habar berdi.

Täze Halkara fiziologiýa ylmy-kliniki merkezde geljekde ýurdumyzda we sebitde köp duş gelýän keselleri, şol sanda süýjüli diabet, dem alyş ýollarynyň we gan aýlanyş ulgamynyň, madda çalşygynyň kesellerini, Aralýaka sebitiň adamyň saglygyna oňaýsyz täsirini, dermanlyk ösümlikleriň melhemlik täsirini, allergologiýanyň we immunologiýanyň, kadaly iýmitlenmegiň, fiziki işjeňligiň, sportuň we zähmetiň fiziologiýasyny öwrenmek, şeýle hem bu ugurlar boýunça kliniki, okuw, ylmy we barlaghana işlerini alyp barmak meýilleşdirilýär.

Bu merkeziň düzüminde ylmy-kliniki barlaghana, fiziologiýa, diabet we umumy bölümler hem-de Myrat Garryýew adyndaky Döwlet lukmançylyk uniwersitetiniň degişli kafedralary üçin okuw otaglary we beýleki bölümleri göz öňünde tutulýar.

Bu merkez bäş gatdan ybarat bolup, onuň gurluşyk meýdany 6 gektara barabar bolar. Desganyň ýanaşyk ýerinde 240 orunlyk awtoduralgany gurmak meýilleşdirilýär. Halkara fiziologiýa ylmy-kliniki merkezi ýurdumyz boýunça arid zolagyň meselelerini öwrenýän merkezi bejeriş-öňüni alyş edarasy bolup hyzmat eder.

Soňra wise-premýer Ş.Durdylyýew paýtagtymyzda gurulmagy meýilleşdirilýän nobatdaky saglygy goraýyş desgasy — Halkara sagaldyş-dikeldiş merkeziniň taslamasy boýunça hasabat berdi. Onuň ýerleşjek ýeri hem milli Liderimiziň görkezmelerine laýyklykda, oýlanyşykly saýlanyp alyndy.

Bu taslama bilen baglylykda, saglygy goraýyş we derman senagaty ministri N.Amannepesow taslamanyň amala aşyrylmagy babatda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowa lukmançylyk edarasynyň öňünde durýan wezipeler barada hasabat berdi. Hususan-da, 7 gatly merkeziň gurluşyk meýdany 6 gektara barabar bolup, onuň meýdançasynda 240 orunlyk awtoduralgany gurmak meýilleşdirilýär.

Halkara sagaldyş-dikeldiş merkeziniň düzüminde ýürek-damar, nerw, endokrin, iýmit siňdiriş, daýanç-hereket ediş we beýleki beden agzalarynyň dowamly kesellerinden we operasiýadan soň uly ýaşly adamlaryň hem-de çagalaryň saglygyny ýatymlaýyn we gatnaw şertlerinde dikeltmek üçin aýratyn binalarda ýerleşdirilen bölümler, okuw hem-de kömekçi-hojalyk bölümleri göz öňünde tutulýar.

Bu merkezde derman serişdelerini ulanmazdan, häzirki zaman lukmançylygynyň iň döwrebap tehnologiýalary adamlaryň saglygyny berkitmekde ulanylar. Merkezde edilýän hyzmatlar dürli keseller bilen kesellän näsaglaryň adaty durmuşa gaýdyp gelmegine, ýaşaýyş hiliniň gowulanmagyna we işe ukyplylygynyň dikeldilmegine oňyn täsir eder. Şonuň bilen bir hatarda, Halkara sagaldyş-dikeldiş merkezinde lukmanlaryň bilim derejelerini we hünär kämilligini ýokarlandyrmak üçin ähli şertler dörediler.

Hormatly Prezidentimiz hasabatlary diňläp, täze guruljak saglygy goraýyş desgasynyň ýerleşjek ýerindäki beýleki desgalar bilen sazlaşykly utgaşmalydygyny, binalarynyň owadan bolmalydygyny belledi. Täze desga ýokary hil derejesinde ýerine ýetirilip, onuň bellenen möhletlerde ulanylmaga tabşyrylmagy üpjün edilmelidir. Ol ýerde ýüz tutýan näsaglar üçin ähli amatly şertler döredilmelidir.

Şonuň bilen birlikde, täze saglygy goraýyş desgasy iň kämil lukmançylyk enjamlary we täze tehnologiýalar bilen üpjün edilmelidir diýip, milli Liderimiz degişli tabşyryklary berdi. Döwlet Baştutanymyz hödürlenen desgalaryň şekil taslamalaryny tassyklap, olary gurmak boýunça halkara bäsleşigi yglan etmek barada görkezme berdi.

Soňra saglygy goraýyş we derman senagaty ministri ýurdumyzda ýokanç keselleriň ýaýramagyna we olaryň öňüni almaga gözegçilik etmek boýunça toplumlaýyn çäreleriň durmuşa geçirilişi barada hasabat berdi.

Ministr Türkmenistanyň bellige alan “Sputnik V” sanjymynyň ähmiýeti barada aýdyp, Keselleriň ýaýramagyna garşy göreşýän adatdan daşary toparyň öňüni alyş çärelerini geçirmek boýunça alyp barýan işleri barada habar berdi.

Döwlet Baştutanymyz hasabaty diňläp, ýokanç keselleriň garşysyna göreşmek we olaryň öňüni almak boýunça işleri dowam etmegiň, öňümizde ýetip gelýän ýaz-tomus pasyllary bilen baglylykda, zerur bolsa güýçlendirmegiň möhümdigini aýtdy. Bu babatda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow BSGG tarapyndan ykrar edilen derman serişdelerini we sanjymlaryny bellige almak boýunça işleri dowam etmek babatda saglygy goraýyş we derman senagaty ministrine birnäçe tabşyryklary berdi.

Bellenilişi ýaly, Türkmenistanda ynsan saglygynyň pugtalandyrylmagy, adamlaryň döredijilikli zähmet çekmegi we ýokary derejeli dynç almagy üçin amatly şertleri üpjün etmek durmuşa geçirilýän döwlet syýasatynyň hemişe ileri tutulýan ugry bolar.

Döwlet Baştutanymyz keselleriň öňüni almak ugrunda ýaýbaňlandyrylan maksatnamalaýyn çäreleriň barşynda üç halkalaýyn düzgüniň berk berjaý edilişini hem-de agyz-burun örtükleriniň halkara kadalara laýyk gelmegini hem-de bellenilen möhletine çenli ulanylyşyny berk gözegçilikde saklamak hem-de bu babatda ilatyň arasynda düşündiriş işlerini yzygiderli alyp barmak barada tabşyryklary berdi.

Şeýle hem hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow raýatlarymyza hem-de daşary döwletlere okamaga gitjek talyplarymyza barýan ýurtlarynda ulanylýan sanjymlara görä, sanjym geçirmegiň üpjün edilmegini hem-de Türkmenistana gelýän daşary ýurtly raýatlaryň öz ýurtlarynda degişli sanjym alandyklaryny tassyklaýan güwänamany olardan talap etmegi tabşyrdy, şeýle hem isleg bildirýän sanjymlaryny biziň ýurdumyzda hem ulanar ýaly mümkinçiligi döretmegiň möhümdigi barada degişli ýolbaşçylara görkezmeleri berdi.

Şunda döwlet Baştutanymyz keseli bejereniňden, onuň öňüni almagyň has möhümdigi barada aýtmak bilen, häzirki döwürde ýokanç keselleriň öňüni almagyň ileri tutulýan wezipeleriň hatarynda durýandygyna ünsi çekdi.

Soňra göni wideoaragatnaşyga Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň Lebap welaýatyna gözegçilik edýän orunbasary M.Meredow hem-de Lebap welaýatynyň häkimi Ş.Amangeldiýew çagyryldy. Häkim welaýatda alnyp barylýan möwsümleýin oba hojalyk işleri, ilaty elektrik energiýasy, tebigy gaz we agyz suwy bilen üpjün etmek boýunça geçirilýän işler barada hasabat berdi.

Döwlet Baştutanymyz hasabaty diňläp, welaýatda ýazky ekiş möwsümine taýýarlyk görmegiň, şol sanda gowaça ekiljek meýdanlary möwsüme taýýarlamak işlerini talabalaýyk geçirmegiň, şeýle hem ekişde ulanyljak ähli oba hojalyk tehnikalaryny we gurallaryny möwsüme doly taýýar etmegiň möhümdigine ünsi çekdi.

Şunuň bilen baglylykda, häkime degişli tabşyryklar berildi. Hususan-da, milli Liderimiz welaýatyň pagta öndürijileriniň zerur bolan gowaça tohumlary bilen üpjün edilmegi, ekiş möwsümine çenli ýokary hilli gowaça tohumlarynyň taýýarlanylmagy barada degişli tabşyryklary berdi. Hormatly Prezidentimiz ýurdumyzyň oba hojalyk pudagynyň kuwwatyny artdyrmak barada döwlet tarapyndan yzygiderli alada edilýändigini aýdyp, möwsümleýin oba hojalyk işleriniň netijeliligine, ekin meýdanlarynyň üpjünçiligine gözegçiligi güýçlendirmek barada görkezme berdi.

Milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedow welaýatda ýazlyk ýeralmanyň we gök-bakja ekinleriniň ekiljek ýerlerini, tohumlary hem-de ekişde ulanyljak oba hojalyk tehnikalarynyň we gurallarynyň möwsüme doly taýýarlanylmagy barada häkime tabşyryklary berdi.

Döwlet Baştutanymyz welaýatda ýaşaýyş jaýlarynyň, mekdepleriň we çagalar baglarynyň ýyladyş ulgamlarynyň kadaly işlemegini üpjün etmegi, şeýle hem etraplarda, şäherlerde we şäherçelerde elektrik energiýasynyň, tebigy gazyň we agyz suwunyň bökdençsiz üpjün edilmegini berk gözegçilikde saklamagy tabşyrdy.

Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary M.Meredow Lebap welaýatyna bolan iş saparynyň netijeleri barada hasabat berip, Garaşsyzlygymyzyň şanly 30 ýyllygy mynasybetli ulanylmaga tabşyrylmagy meýilleşdirilen “Türkmeniň ak öýi» binasynyň, sagatda 100 ýolagça hyzmat etmäge niýetlenen döwrebap Kerki howa menziliniň hem-de Çärjew etrabynda gazturbinaly elektrik bekediniň gurluşyklarynda alnyp barylýan işleriň ýagdaýy barada habar berdi.

Hormatly Prezidentimiz hasabaty diňläp, desgalaryň gurluşygynyň iş depginini artdyrmagyň möhümdigini belledi hem-de wise-premýere we häkime gurluşyklaryň ýokary hil derejesinde we bellenen möhletlerde ulanylmaga tabşyrylmagyny üpjün etmek barada degişli tabşyryklary berdi.

Milli Liderimiz sanly wideoaragatnaşyk boýunça geçiren iş maslahatyny tamamlap, oňa gatnaşanlara berk jan saglyk, maşgala abadançylygyny, Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe ýurdumyzy ykdysady taýdan has-da ösdürmäge, mähriban halkymyzyň bagtly we abadan durmuşyny üpjün etmäge gönükdirilen işlerinde üstünlikleri arzuw etdi.

Türkmenistanyň halky ýurduň hemişelik Bitaraplygynyň şanly senesini her ýyl uly buýsanç bilen dabaralandyrýar. Şanly senäniň hormatyna guralýan dabaralar halkymyzyň asylly däp-dessurlary, asyrlaryň dowamynda döreden ruhy gymmatlyklary we ynsanperwer ýörelgeleri bilen utgaşýar.

Türkmen Bitaraplygy haýsydyr bir syýasy bileleşigiň öňe süren taglymaty bolman, eýsem, halkymyzyň döreden köp asyrlyk ýörelgesiniň we häzirki zaman dünýägaraýşynyň özboluşly sazlaşygydyr. Hemmeler bilen hoşniýetli gatnaşykda bolmak, dostanalyk ýaly häsiýetler türkmen halkyna asyrlaryň dowamynda mahsus bolandyr. Hut şonuň üçin hem ýurdumyzyň Bitaraplyk derejesi milli jemgyýetçilik aňynda giň goldawa eýe bolmak bilen çäklenmän, eýsem, türkmen halkyny daşky dünýä üçin has düşnükli we açyk görkezýär.

Milli ykdysady ösüşiň wezipelerini has doly ýerine ýetirmek mümkinçiligi bitaraplyk syýasatynyň möhüm bir ugruna öwrüldi. Ykdysady-hukuk nukdaýnazaryndan, bitaraplyk türkmen topragynyň baýlyklaryny özleşdirmek, ýangyç-energetika serişdelerini dünýä bazaryna çykarmak babatda möhüm ykdysady taslamalary işläp taýýarlamaga daşary ýurt maýalaryny çekmegiň wajyp guraly bolup durýar.

Hemişelik Bitarap döwlet hökmünde Türkmenistan öz borçnamalaryny yzygiderli we birkemsiz berjaý edýär. Dünýä bileleşiginiň doly hukukly agzasy bolmak bilen, Esasy Kanunda berkidilen, umumy ykrar edilen halkara hukuklary goldaýar. Daşary syýasatda beýleki döwletleriň içki işine gatyşmazlyk, güýç ulanmazlyk, harby toplumlara we birleşiklere goşulyşmazlyk ýaly ýörelgelere ygrarly bolup, sebitiň we dünýäniň döwletleri bilen parahatçylyk söýüjilik, dostluk, birek-birege hormat goýmak esasynda ýola goýulýan gatnaşyklary ösdürýär.

Bitarap Türkmenistan parahatçylygy, parahatçylyk dörediji ýörelgeleri goldamak işinde halkara bileleşige hemişe ýardam bermäge taýýardyr. BMG-niň Merkezi Aziýa sebitinde parahatçylyk dörediji tagallalarynyň çäklerinde Türkmenistan hemişelik Bitaraplyk konsepsiýasyny iş ýüzünde üstünlikli durmuşa geçirmekde BMG bilen uzak möhletleýin hyzmatdaşlyga aýratyn ähmiýet berýär.

Türkmen Bitaraplygy deňsiz-taýsyz dereje bolup durýar. Çünki ol döwletiň özbaşdak we hoşniýetli erkine laýyklykda saýlan ýolunyň anyk netijesidir. Ýurdumyz özüniň bitaraplyk ýörelgesi bilen adamzat medeniýetiniň ösüşine özboluşly goşant goşýar. Goňşy Owganystana yzygiderli ynsanperwerlik kömeginiň berilýändigini, bu ýurduň ykdysadyýeti üçin möhüm taslamalaryň durmuşa geçirilýändigini bellemeli. Munuň özi bitaraplygyň, şonuň bilen baglanyşyklylykda, hormatly Prezidentimiziň ynsanperwer syýasatynyň anyk netijeleridir diýip bolar.

2007-nji ýylda Aşgabatda BMG-niň Merkezi Aziýa üçin Öňüni alyş diplomatiýasy boýunça sebit merkeziniň açylmagy Türkmenistan bilen BMG-niň netijeli we sazlaşykly ösdürilýän hyzmatdaşlygynda täze tapgyra öwrüldi. Merkeziň işi Merkezi Aziýa giňişliginde durnuklylygyň saklanmagyna hem-de netijeli özara gatnaşyklaryň berkidilmegine ýardam berýär.

Halkara işlerde bar bolan jedelli meseleleri we gapma-garşylyklary syýasy-diplomatik serişdeler arkaly çözmäge goldaw bermek Türkmenistanyň üýtgewsiz ýörelgesi bolup durýar. Şeýlelikde, ýurdumyzyň adalatly we parahatçylyk döredijilikli ýörelgeleri häzirki döwürde ählumumy ykrarnama we hormata mynasyp bolýar. Hormatly Prezidentimiziň «Bähbitleriň köpdürlüligi — maksatlaryň bitewüligi» diýen sözleri ählumumy howpsuzlygy we durnukly ösüşi üpjün etmek boýunça halkara tagallalary utgaşdyrmakda Türkmenistanyň eýeleýän ornuny kesgitledi.

Bitaraplyk — munuň özi syýasy, ykdysady, taryhy, medeni ugurlary özünde jemleýän janly we dörediji güýçdür. Hut şonuň üçin hem bu mesele boýunça geçirilýän halkara maslahatlaryň dowamynda Bitaraplygyň täze mümkinçilikleri açylýar we dürli ýurtlaryň wekilleriniň arasynda özara bähbitli gatnaşyklaryň tejribeleri baýlaşdyrylýar. Halkara forumlaryň bilim ulgamyny ösdürmek babatda hem ähmiýetlidigini bellemeli. Şeýle forumlaryň maglumatlary okuw gollanmalaryna girizilip, olary geljekki diplomatlar, ykdysatçylar, hukukçylar, žurnalistler bolan ýurdumyzyň talyplary içgin öwrenýärler. Görnüşi ýaly, Türkmenistanyň hemişelik Bitaraplygy beýleki pudaklar bilen bir hatarda, ýurdumyzyň bilim ulgamyny hem döwrebaplaşdyrmaga, bu ugurda halkara hyzmatdaşlygy ösdürmäge, ösen ýurtlaryň tejribesini öwrenmäge we işe ornaşdyrmaga giň mümkinçilikleri açdy.

Hormatly Prezidentimiziň başlangyjy boýunça Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň 73-nji mejlisinde 2021-nji ýyly «Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly» diýip yglan etmek hakynda Rezolýusiýa kabul edildi. Şunuň bilen baglylykda, ýurdumyzda 2021-nji ýyl «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýyly diýlip yglan edildi.

Türkmen Bitaraplygy döwrümiziň we geljegimiziň ugur görkezijisidir, ähli ugurlar boýunça giň halkara hyzmatdaşlygy ösdürmek üçin uly mümkinçilikdir.

Goý, halkymyzy ösüşiň hem parahatçylygyň ýoly bilen alyp barýan Gahryman Arkadagymyzyň jany sag, ömri uzak, tutumly işleri hemişe rowaç bolsun!

Ogultäç BALLYÝEWA,

Türkmen döwlet ykdysadyýet we dolandyryş institutynyň dosenti, hukuk ylymlarynyň kandidaty.

Ýurdumyz tebigy gazyň gorlary boýunça Merkezi Aziýada birinji, dünýäde dördünji orny eýeleýär. Şonuň üçinde Türkmenistany dünýäniň energetika döwleti diýip atlandyrmak bolar.

Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe Türkmenistan döwletimiz häzirki zaman halkara hyzmatdaşlyk ulgamynyň iň bir işjeň gatnaşyjylarynyň biri bolmak bilen, sebitde we dünýäde parahatçylygy, ählumumy howpsuzlygy we durnukly ösüşi üpjün etmäge öz mynasyp goşandyny goşýar. Garaşsyz döwletimiziň daşary syýasaty oňyn bitaraplyk, parahatçylyk söýüjilik, hoşniýetli goňşuçylyk we özara bähbitli hyzmatdaşlyk kadalaryna berk eýermek esasynda amala aşyrylýar. Şonuň netijesinde, hormatly Prezidentimiziň daşary syýasat strategiýasynyň ileri tutulýan ugurlarynyň hatarynda energetika diplomatiýasy hem ýokarlanýar.

Hormatly Prezidentimiziň ylmy taglymatynyň düýp özeni bolsa ýurduň ykdysadyýetiniň ylmy esasda ösdürilmeginden ybaratdyr. Ýurdumyzyň ykdysadyýetinde esasy orunlaryň birini eýeleýän energetika ulgamynyň öňünde goýlan wezipeleriň üstünlikli amala aşyrylmagy ulgamyň barha ösdürilýändiginiň aýdyň subutnamasydyr. Gahryman Arkadagymyzyň energetikany ösdürmekde alyp barýan syýasaty we öňe sürýän başlangyçlary, ilkinji nobatda, energetika ulgamynyň kuwwatyny düýpli artdyrmaga, milli ykdysadyýetimiziň ösüşiniň durnukly depginini gazanmak bilen birlikde halkymyzyň ýaşaýyş-durmuş derejesini öňküden-de ýokarlandyrmaga gönükdirilendir. Häzirki wagtda döwletara hyzmatdaşlygynyň täze derejesiniň esasynda, çalt depginler bilen ösýän kuwwatly energetika insfrastrukturasy emele gelip, elektrik energiýasynyň ulanylyşynyň netijeliliginiň ýokarlanmagy, energiýanyň aýawly saklanylmagy, pudaga innowasion tehnologiýalaryň we döwrebap dolandyryş usullarynyň girizilmegi, ekologiýany gorap saklamak hem-de energiýanyň gaýtadan dikeldilýän çeşmelerini ulanmaklygyň, energiýa göterijileriň halkara üstaşyr geçirilişini deňhukukly we adalatly esasda amala aşyrmaklygyň netijesinde bu meselelere aýratyn üns berilýär. Ýurdumyzda türkmen energiýa serişdelerini diwersifikasiýa ýoly bilen dünýäniň dürli ýurtlarynyň sarp edijilerine elýeterli etmek we elektrik energiýasynyň öndürilişini artdyrmak, täze energetika kuwwatlyklaryny döretmek, energiýa paýlaýjy ulgamlaryň tehniki ýagdaýyny gowulandyrmak boýunça hem netijeli işler alnyp barylýar.

Ýurdumyz tebigy gazyň gorlary boýunça Merkezi Aziýada birinji, dünýäde dördünji orny eýeleýär. Şonuň üçin-de Türkmenistany dünýäniň energetika döwleti diýip atlandyrmak bolar. Hemmämiziň bilşimiz ýaly, indi birnäçe ýyl bäri türkmen elektrik energiýasy Owganystan Yslam Respublikasyna üznüksiz ugradylýar. Bu bolsa iki döwletiň arasyndaky dost-doganlyk gatnaşyklaryny has-da täze derejä çykarýar. Elektrik energiýasyny daşary ýurtlara eksport edýän ýurt hökmünde Türkmenistan barha uly kuwwatlyklara eýe bolýar. «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylynda hem bu pudagy ösdürmek boýunça möhüm wezipeleri amala aşyrmak göz öňünde tutulýar. Ýurdumyzda gurlup işe girizilýän gaz turbinaly elektrik stansiýalarynda öndürilýän elektrik togunyň möçberi we kuwwaty barha ýokarlanýar. Hut şonuň üçin-de, Owganystan döwletine iberýän elektrik energiýamyzy iki esse artdyrmaga giň mümkinçilikler açyldy. Aýdylanlaryň aýdyň mysaly hökmünde 14-nji ýanwarda hormatly Prezidentimiziň we Owganystan Yslam Respublikasynyň Prezidentiniň gatnaşmagynda türkmen-owgan dost-doganlyk nyşany hökmünde iri taslamalaryň:

Akina — Andhoý menzilleriniň arasynda uzynlygy 30 kilometr bolan demir ýolunyň;

Kerki — Şibirgan ugry boýunça güýjenmesi 500 kilowolt bolan, uzynlygy 153 kilometrlik elektrik geçiriji ulgamynyň;

Ymamnazar — Akina hem-de Serhetabat — Turgundy optiki-süýümli halkara ulgamyň işe girizilmeginiň teleköpri arkaly açylyş dabarasy boldy. Bu dabara türkmen-owgan dost-doganlyk gatnaşyklaryny has-da berkidýän nyşan hökmünde taryhymyza altyn harplar bilen ýazyldy. Bilelikdäki taslamanyň işe girizilmegi iki döwletiň we doganlyk halklaryň däbe öwrülen dostlukly, netijeli gatnaşyklara ygrarlydygyny, şeýle hem Türkmenistanyň goňşy Owganystanyň durmuş-ykdysady ösüşini işjeň goldaýandygyny nobatdaky gezek äşgär etdi. Badalga berlen bu taslama iki döwletiň ulag-üstaşyr, energetika kuwwatyny we kommunikasiýa pudaklarynda netijeli gatnaşyklary amala aşyrmak üçin mümkinçiliklere giň ýol açdy we Owganystanda energetika bazaryny döretmekde möhüm ädim boldy. Bu iri taslama Owganystanyň demirgazyk welaýatlaryndan elektrik energiýasynyň howpsuzlygynyň üpjün edilmegine we ýurduň umumy elektrik üpjünçiligini gowulandyrmaga ýardam eder.

Akina — Andhoý demir ýolunyň işe girizilmegi Owganystanyň we Türkmenistanyň arasyndaky söwda gatnaşyklaryny işjeňleşdirmäge mümkinçilik berer. Owganystanyň demir ýol müdirliginiň geçiren seljermesine laýyklykda, daşalýan ýükleriň möçberiniň birinji ýylda 20 göterim, ikinji ýylda 50 göterim artjakdygy baradaky aýdylanlar bolsa has-da buýsançlydyr. Çünki bu taslama goňşy ýurduň ykdysadyýetini ösdürmek üçin goşmaça şertleri döreder, onuň kiçi we orta işewürligini işjeňleşdirmek üçin täze mümkinçilikleri açar, owgan önümlerini dünýä bazarlaryna çykarmaga mümkinçilik berer. Şeýle-de täze iş orunlary peýda bolar. Ulanylmaga berlen bu iri taslamalar goňşy Owganystan Yslam Respublikasy bilen dost-doganlyk, hoşniýetli goňşuçylyk gatnaşyklarymyzy has-da berkidip, hyzmatdaşlyk ulgamynyň işjeňligini barha ýokarlandyrar.

Bu taryhy açylyşlaryň yzysüre, ýagny 15-nji ýanwarda Lebap welaýatynyň Çärjew etrabynyň «Malaý» gaz känindäki täze gaz gysyjy desganyň açylmagy hem ýylymyzyň ajaýyp wakasy boldy. Türkmenabat şäherinden, takmynan, 70 kilometrlikde ýerleşýän döwrebap desganyň işe girizilmegi bilen 60-a golaý täze iş ornunyň döredilmegi-de halkymyzyň şatlygyny goşalandyrdy. Umuman, asyryň bu beýik taslamalarynyň amala aşyrylmagy Türkmenistan Diýarymyzyň bütin adamzadyň ykbalyna dahylly beýik işleri amala aşyrýandygyny ýene-de bir gezek dünýä aýan etdi.

Goý, dostlukly ýurda ugradylan elektrik energiýasydyr optiki-süýümli aragatnaşyk we üstaşyr ulgamlary mährem ojaklara ýagtylygy hem ýylylygy paýlasyn. Bize baky bagtyýarlygy peşgeş beren Gahryman Arkadagymyzyň jany sag, belent başy aman bolsun!

Merdan AKMUHAMMEDOW,

Türkmenistanyň Döwlet energetika institutynyň mugallymy.

Bagtyýarlygyň we parahatçylygyň ýurduna öwrülen eziz Diýarymyz Gahryman Arkadagymyzyň paýhasly başlangyçlaryndan badalga alýan oňyn özgertmeler netijesinde ösýär. Ýurdumyz ähli ugurlary öz içine alýan döwrebap täzelenişleriň ruhy bilen galkynýar.

Asuda, abadan döwletimiziň beýik ösüşleri, Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwri türkmen jemgyýetiniň durmuşyna täze nur çaýýar. Hormatly Prezidentimiziň parasatly baştutanlygynda ata Watanymyzda gazanylýan üstünlikleriň giň gerimlidigini bellemek has hem ýakymlydyr.

Dünýäde gazanylan ähli üstünlikler we ýeňişler, ýetilen belent sepgitler ylym-bilimiň, ösen aňyýetiň miweleridir. Häzirki taryhy döwürde ýurdumyzy ösdürmegiň türkmen nusgasy täze many-mazmun bilen baýlaşdyrylýar. Türkmenistanyň dünýä bileleşigine has ynamly goşulyşmagyny üpjün etmek, onuň bäsdeşlige ukyplylygyny ýokarlandyrmak wezipesi döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň biri bolup durýar. Bu wezipeleri durmuşa geçirmekde milli bilim we ylym ulgamy özünde uly mümkinçilikleri jemleýär. Iň täze döwrebap enjamlar, tehnologiýalar önümçilige, bilime ýokary depginde ornaşdyrylýar. Gahryman Arkadagymyzyň taýsyz tagallalary bilen, kämil hünärmenleri taýýarlamak işi durnukly ösüşiň belent maksatlaryny nazarlaýan ýurdumyzda barha giň gerime eýe bolýar.

Watanymyzyň ähli ugurlary öz içine alýan ösüş depgini barha ilerleýär. Baky Bitarap döwletimizde milli maksatnamalaryň çäklerinde ykdysadyýetiň sazlaşykly ösmegi, durmuş düzüminiň toplumlaýyn döwrebaplaşdyrylmagy ähli pudaklaryň düşewüntliligini we bäsdeşlige ukyplylygyny ýokarlandyrýar. Halkyň aň-bilim mümkinçilikleriniň netijeli artdyrylmagy hem-de bu ugurda amal edilýän ägirt uly işler bilen bagly alnyp barylýan öňdengörüjilikli, oýlanyşykly we iňňän sagdyn syýasat biziň ähli ösüşlerimiziň, gazanýan üstünliklerimiziň özeni bolup durýar.

Häzirki bagtyýarlyk döwrümizde ylym-bilimi ösdürmäge, ýaşlara döwrebap bilim öwretmäge Gahryman Arkadagymyz tarapyndan giň mümkinçilikler döredilýär. “Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany” ýylynyň her bir güni ildeşlerimiziň eziz Watanymyzyň gülläp ösmeginiň bähbidine çekýän tutanýerli we döredijilikli zähmetinde gazanýan ajaýyp üstünliklerine beslenýär. Şeýle il-ýurt bähbitli we umumadamzat ähmiýetli beýik işleriň gözbaşynda duran hormatly Prezidentimiziň jany sag, ömri uzak bolsun! Ösüş-özgerişlikleriň täze belentlikleri bilen röwşen geljegi nazarlap, bedew bady bilen öňe barýan ýurdumyz mundan beýläk-de gülläp össün!

Geldimyrat GELDIMYRADOW,

Türkmen döwlet binagärlik-gurluşyk institutynyň mugallymy.

Ýene-de bir ýyl taryh gatyna siňdi. 2020-nji ýylda ýurdumyzyň dürli pudaklarynda ösüşler gazanyldy we ykdysady kuwwatyň durnukly ýagdaýda galmagyny üpjün edildi. Bu elbetde, hormatly Prezidentimiziň parasatly syýasy, ykdysady, maliýe we medeni ulgamlarda alyp barýan syýasatlarynyň netijeleridir.

Döwletimiziň baky Bitaraplygynyň şanly 25 ýyllygynyň uludan bellenmegi, mukaddes Garaşsyzlygymyzyň 30 ýyllygyna ählitaraplaýyn we giňden taýýarlyk görmek bilen baglanyşykly işlere badalga berilmegi, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň mejlisinde milli parlamentiň 2 palataly ulgama geçirilmegi bilen baglanyşykly Konstitusion kanuna girizilen üýtgetmeleriň we goşmaçalaryň biragyzdan kabul edilmegi we beýlekiler geçen ýylyň möhüm wakalarynyň hataryna girdi.

Ýurdumyzyň mukaddes Garaşsyzlyk we baky Bitaraplyk ýyllarynda gazanan ýokary netijeleri, ýeten belent sepgitleri mynasybetli biz şu makalamyzda käbir pudaklarda gazanylan üstünlikler barada gürrüň açmagy makul bildik.

Arkadagyň suw diplomatiýasy rowaçlanýar

Suw — ýaşaýşyň çeşmesi. Ol düýn hem şeýledi, bu gün hem şeýle, ertir hem şeýle bolmagynda galar. Gadymy döwürlerden häzirki günlere çenli diriligiň özeni hasaplanan suw serişdeleri islendik döwletiň, sebitleriň, bütin dünýäniň howpsuzlygyna, ykdysadydyr durmuş babatdaky ösüşine gönümel täsir edýär. Ösüşleriňdir ýaşaýşyň ählumumylaşýan we täze ülňülere geçilýän häzirki zaman şertlerinde suwa bolan islegleriň yzygiderli ýokarlanmagy, onuň ýetmezçiligi bilen baglanyşykly meseleleri-de emele getirýär. Olaryň oňyn çözülmegi bilen baglanyşykly tagallalaryň durmuşa geçirilmegi bolsa, sazlaşykly, jogapkärçilikli we uzakmöhletli maksatnamalary işläp düzmegi talap edýär. Bu babatda hormatly Prezidentimiziň tagallalarydyr öňdengörüjilikli we sebitiň bähbitlerine hyzmat edýän parasatly suw diplomatyýasy netijesinde, Türkmenistan öz üstüne düşýän borçlarydyr wezipeleri gyşarnyksyz berjaý edýär. Sebitiň suw gorlaryndan netijeli we aýawly peýdalanmak, serhetüsti suw çeşmeleriniň goraglylygyny ýokarlandyrmak milli Liderimiziň suw diplomatiýasynyň özeninde orun alýar. Sebitiň suw serişdeleriniň Aral basseýnindäki altmyş million töweregi ilatyň ählisiniň hem bähbitlerine deň derejede hyzmat etmegini gazanmak babatdaky tagallalaryň we onuň rowaçlanmagy ugrundaky başlangyçlaryň dünýä jemgyýetçiligi, halkara guramalardyr maliýe institutlar tarapyndan ýokary goldawa eýe bolmagy Gahryman Arkadagymyzyň adamzadyň bähbitlerine gönükdirilen syýasatynyň dabaralanmasydyr. Şeýle bolansoň 2017 — 2019-njy ýyllarda Türkmenistanyň Araly halas etmegiň halkara gaznasyna başlyklyk etmeginiň çäklerinde amala aşyrylan işler bu ugurda gazanylan üstünlikleriň girewi bolmak bilen, onuň geljekki ilerlemelerine-de esas döretdi.

Türkmenistan sebitde suw diplomatiýasynyň öňbaşçylarynyň biri hökmünde çykyş etmek bilen, bu gün tutuş adamzadyň meselesine öwrülen suw serişdelerinden ýerlikli peýdalanmakda we onuň gorlaryny aýawly saklamakda täzeçe çemeleşmeleri öňe sürýär. Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň BMG-niň durnukly ösüş boýunça «Rio+20» maslahatynda, BMG-niň Baş Assambleýasynyň 70-nji mejlisiniň çäklerinde geçirilen BMG-niň 2015-nji ýyldan soňky döwür üçin durnukly ösüş boýunça sammitinde, BMG-niň tebigy betbagtçylyklaryň howpuny peseltmek boýunça Ýaponiýada geçirilen III Bütindünýä maslahatynda we Koreýa Respublikasynda bolup geçen VII Bütindünýä suw forumynda beýan eden başlangyçlary şeýle çemeleşmeleriň käbirleridir. Bu iri halkara forumlarda öňe sürlen pikirleriňdir garaýyşlaryň dünýä jemgyýetçiligi tarapyndan oňyn garşylanmagy bolsa Türkmenistanyň suw serişdeleri babatda eýeleýän ornunyň üýtgewsizdigini we suw babatdaky türkmen diplomatiýasynyň netijeli aýratynlyklaryny tassyklaýar.

Milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň Aşgabatda Merkezi Aziýada howanyň üýtgemegi bilen baglanyşykly tehnologiýalar boýunça sebit merkezini açmak, BMG-niň Araly halas etmek boýunça ýörite maksatnamasyny we BMG-niň Suw strategiýasyny işläp taýýarlamak baradaky teklipleri hem Merkezi Aziýanyň ekologiýasyny goramak, şonuň bilen birlikde-de, Aral deňziniň dünýä ekologiýasyna edýän ýaramaz täsirleriniň öňüni almak babatda derwaýys ädim hökmündäki aýratynlygy bilen tapawutlanýar. Araly halas etmegiň halkara gaznasynyň döredilmeginiň taryhy ähmiýeti dogrusynda pikir edeniňde bolsa, bu gaznanyň netijeli işlemeginde, sebitiň ekologiýasyna we oba hojalygyna Aralyň oňaýsyz täsirlerini azaltmakda onuň ähmiýetini artdyrmakda, Aral basseýni ýurtlarynda tokaý zolaklaryny has köpeltmekde Türkmenistanyň jedelsiz täsirlerini görmek bolýar. Ýadyňyza düşýän bolsa, gürrüňi edilýän gazna Türkmenistan, Gazagystan Respublikasy, Gyrgyz Respublikasy, Täjigistan Respublikasy we Özbegistan Respublikasy tarapyndan döredilipdi.

2008-nji ýylda Araly halas etmegiň halkara gaznasyna BMG-niň Baş Assambleýasynda synçy derejesiniň berilmeginde hem Türkmenistanyň, milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň täsiri ýokary bolandygy jedelsiz hakykatdyr. Gürrüňi edilýän gazna Milletler Bileleşiginde berlen synçy derejesi onuň diňe bir sebitdäki täsirliligini artdyrman, eýsem, halkara guramalar, maýa goýujy döwletler, ekologiýa gaznalary, halkara maliýe institutlary bilen Aral meselesi bilen baglanyşykly hyzmatdaşlygyň işjeňleşmegine-de oňyn täsir etdi. Şonuň netijesinde geçen döwrüň içinde we Türkmenistanyň Araly halas etmegiň halkara gaznasyna başlyklyk etmeginiň çäklerinde bu babatdaky maksatnamalaryň ençemesi durmuşa geçirildi we geçirilmegi dowam edýär. Muňa «Aral deňzi sebitindäki ýurtlara kömek bermek boýunça hereketleriň maksatnamasynyň», BMG-niň Baş Assambleýasynyň 68-nji mejlisinde tassyklanylan «Aralyň guramagynyň netijelerini aradan aýyrmak we Aralyň ýakasynda ekologiýa ulgamynyň heläkçiliginiň öňüni almak boýunça çäreleriň maksatnamasynyň» tapgyrlaýyn durmuşa geçirilýändigini mysal getirmek hem ýeterlik bolsa gerek.

Häzirki döwürde Türkmenistanda we Aral basseýniniň beýleki döwletlerinde sebitiň, hatda dünýäniň ählumumy meselesine öwrülen gurap barýan Aral deňzi babatdaky wezipeleri çözmekde aýgytly çäreler, anyk ädimler, netijeli başlangyçlar durmuşa geçirilýär. Bu babatda Türkmenistanyň toplan tejribelerine aýratyn ähmiýet berilmegi ýöne ýerden däldir. Çünki ýurdumyzda hormatly Prezidentimiziň baştutanlygynda bu mesele bilen baglanyşykly giň möçberli döwlet maksatnamalary we taslamalary amala aşyrylýar. Şeýle maksatnamalaryň we taslamalaryň çäklerinde Türkmenistan sebitlerde häzirki zaman durmuş-ykdysady ulgamlaryň döredilmegine, ilatyň iş bilen üpjünçiligine, daşky gurşawyň goralmagyna ägirt uly serişdeler gönükdirýär. «Türkmenistanyň Prezidentiniň obalaryň, şäherçeleriň, etrapdaky şäherleriň we etrap merkezleriniň ilatynyň durmuş-ýaşaýyş şertlerini özgertmek boýunça 2020-nji ýyla çenli döwür üçin rejelenen görnüşindäki Milli maksatnamasy», «Türkmenistanyň ilatly ýerlerini arassa agyz suwy bilen üpjün etmek boýunça Baş maksatnamasy» şeýle çäreleriň diňe käbiridir. Ýurdumyzda emeli we tebigy tokaýlary köpeltmek, Daşoguz welaýatynyň Bötendag sebitinde ýigrimi müň gektar meýdanda tokaý döretmek bilen, Araldan göterilýän duzuň ýurdumyzyň ekologiýasyna we oba hojalygyna edýän täsirini azaltmak, netijede bolsa diňe bir Türkmenistanyň däl, sebitiň ekologiýasynyň goraglylygyny güýçlendirmek häzirki döwürde döwlet Baştutanymyzyň bu babatdaky esasy talaplarynyň biri bolmagynda galýar.

Merkezi Garagumda döredilen ägirt uly gidrotehniki toplumyň, ähli welaýatlaryň ekerançylyk meýdanlarynyň şor suwlaryny toplamaga niýetlenen çylşyrymly gidromelioratiw desganyň — «Altyn asyr» Türkmen kölüniň birinji nobatdakysynyň işe girizilmegi, ikinji nobatdakysynyň bolsa gurluşygynyň dowam etdirilmegi Türkmenistana bolşy ýaly, tutuş Merkezi Aziýa döwletleri üçin-de aýratyn ähmiýetli bolmagynda galýar. Bu iri taslamanyň doly durmuşa geçirilmegi diňe bir Diýarymyzyň oba hojalygy üçin täze mümkinçilikleri döretmek bilen çäklenmän, eýsem, tutuş sebitiň ekologiýa abadançylygyna täsirini ýetirer.

Türkmenistanyň Milli strategiýasyna laýyklykda ýurdumyzyň durmuş-ykdysady ösüşiniň howanyň üýtgemeginiň ýaramaz täsirine durnuklylygyny ýokarlandyrmaga, howanyň duýulýan we garaşylýan üýtgemelerine uýgunlaşmak boýunça bellenen wezipeleriň durmuşa geçirilmegine, Araly halas etmek boýunça konwensiýany durmuşa ornaşdyrmaga, Durnukly ösüşiň wajyp hasaplanýan «Açlygy ýok etmek, azyk howpsuzlygyny üpjün etmek we iýmitlenmegi gowulandyrmak hem-de oba hojalygynyň durnukly ösüşine ýardam bermek» we «Hemmeler üçin suw serişdeleriniň bolmagyny we rejeli peýdalanmagyny üpjün etmek» ýaly esasy maksatlarynyň gutarnykly durmuşa ornaşdyrmakda hem-de Türkmenistanyň Prezidentiniň suw diplomatiýasyny toplumlaýyn esasda durmuşa geçirmekde örän ähmiýetlidir. Şonuň üçin «Altyn asyr» Türkmen kölüniň töwereginde özleşdiriljek ekerançylyk hem maldarçylyk toplumlaryna suwdan peýdalanmagyň innowasion häsiýetli tygşytly görnüşleri ornaşdyrylar.

«Howanyň üýtgemegi boýunça milli strategiýanyň», şeýle-de «Türkmenistanyň Milli tokaý maksatnamasynyň» durmuşa geçirilmeginiň dowamly ýagdaýa öwrülmegi, durmuş-ekologiýa ýagdaýlarynyň gowulandyrylmagyna berilýän aýratyn ähmiýet, ilaty arassa agyz suw bilen üpjün etmek, çölleşmä garşy göreşmegiň, biologik köpdürlüligi gorap saklamagyň çäklerinde giň möçberli tokaý zolaklarynyň döredilmegi hormatly Prezidentimiziň daşky gurşawyň goraglylygyna berýän üýtgewsiz ähmiýetini görkezmek bilen birlikde, sebitiňdir yklymyň ekologiýa abadançylygyna Türkmenistanyň goşýan aýratyn uly goşandy bolmagynda galýar. Bu bolsa Türkmenistanyň alyp barýan syýasatynyň Aralyň bioňaý täsirleriniň netijelerine garşy göreşmäge hem-de Aral sebitinde ekoulgamyň ýaramazlaşmagynyň öňüni almaga, biodürlüligi goramaga we tebigy serişdelerden netijeli peýdalanmaga, sebitiň altmyş milliony töwerekleýän halklarynyň ykdysady-durmuş goraglylygyna goşant goşmaga gönükdirilendir. «Aral deňziniň sebitindäki ýurtlara kömek bermek boýunça hereketleriň täze maksatnamasyny» (ADSM-4) işläp taýýarlamak we Araly halas etmegiň halkara gaznasynyň gurluşyny hem-de hukuk binýadyny kämilleşdirmek boýunça sebitleýin iş toparynyň üçünji duşuşygynda ara alnyp maslahatlaşylan hem-de ylalaşyk gazanylan şu we şuňa meňzeş meseleleriň ençemesi geljekde Aral meselesinde has-da öňegidişlik gazanmakda ähmiýetli orun eýelär. Bularyň ählisi sebitiň halklarynyň ählumumy abadançylyk we rowaç ösüşler babatdaky maksatlaryna hyzmat edýän özara bähbitli hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de işjeň ýagdaýda saklamaga ýardam eder. Maksatlaryňdyr tagallalaryň şeýle oňyn netijelerde birleşmegi bolsa Gahryman Arkadagymyzyň suw hem-de sebitiň ekologiýasynyň abadançylygy ugrunda öňe sürýän syýasatlarynyň baş maksadyny emele getirýär.

Köpugurly özgertmeleriň täze tapgyry

Häzirki zaman dünýäsinde, iň azyndan, öz halkyny ekläp biljek derejede azyk önümlerini öndürmeýän döwlet, garaşsyz döwletdigine garamazdan, daşarky bazarlara garaşly bolmaga mejburdyr. Çünki garaşsyz döwlet bolmak üçin çäk bitewiligi esasy şertleriň biri bolsa-da, ýurduň doly manysyndaky garaşsyzlygyny gazanmak halkyňy azyk önümleri bilen üpjün etmegi hem talap edýär. Ykdysadyýeti güýçli döwletler-de halkyny azyk harytlary bilen doly üpjün edip bilmedik ýagdaýynda, maliýe babatdaky kuwwatyna garamazdan, kynçylyk çekip bilýärler. Bu bolsa geljekde olaryň durmuş üpjünçiliginiň, ykdysady ösüşiniň gowşamagyna getirýär.

Şu güne çenli bütin dünýäde ykdysady ösüşe oba hojalyk we azyk senagaty pudagy esas döretdi. Çünki bu pudak geçmişdir geljek bilen berk baglanyşyklydygy sebäpli, ykdysady ösüşiň düzümini üpjün edýän pudakdyr. Şonuň üçin hem beýleki pudaklara garanyňda bu pudagyň ähmiýeti has uludyr. Onuň sebäbini azyk önümçiliginiň gönüden-göni adamyň saglygy bilen baglanyşyklydygy, onuň ýaşamak üçin esasy zerurlyk bolup durýandygy, hiç hili ýagdaýda-da bazarlary azyk bilen üpjün etmek meselesini soňa süýşürip bolmaýandygy bilen düşündirip bolar. Şeýle ýagdaýlaryň öňüni almak, azyk howpsuzlygyny üpjün etmek, oba hojalygyny ösdürmek, galla garaşsyzlygyny gazanmak üçin hormatly Prezidentimiziň parasatly baştutanlygynda Türkmenistanda oba hojalygynda özgertmeleriň uly toplumy durmuşa geçirildi we geçirilýär.

Ýurdumyzda oba hojalygyny ösdürmegiň ileri tutulýan ugurlarynyň hatarynda ilatyň ekologiýa taýdan arassa, ýokary hilli azyk önümlerine bolan isleglerini kanagatlandyrmak, gaýtadan işleýän pudagy çig mal bilen üpjün etmek, önümçiligiň netijeliligini ýokarlandyrmak we täze hojalyk gatnaşyklaryny kemala getirmek, şonuň netijesinde-de ýurdumyzda azyk bolçulygyny has-da pugtalandyrmak wezipesi durýar. Ýurdumyzda azyk bolçulygyny üpjün etmäge daýhan birleşiklerini we fermer hojalyklaryny, telekeçilik başlangyçlaryny döwlet tarapyndan goldamaga, oba hojalyk önümlerini öndürmegiň möçberini durnukly artdyrmaga gönükdirilen täze oba hojalyk syýasaty yzygiderli hem-de netijeli durmuşa geçirilýär. Bu ulgamda edilmeli işleriň, ýetilmeli sepgitleriň sanawy «Türkmenistanyň durmuş-ykdysady ösüşiniň 2011 — 2030-njy ýyllar üçin Milli maksatnamasynda» anyk görkezilýär.

Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe türkmen daýhanyna işlemäge, toprakdan bol hasyl öndürip, eşretli durmuşda ýaşamaga döwlet tarapyndan ähli şertler döredilýär. Ýurdumyzda öndürilýän bugdaýyň döwlet tarapyndan satyn alyş nyrhynyň ýokarlandyrylmagy, dünýäniň ösen tehnikalary bilen yzygiderli üpjün edilip durulmagy, tehniki hyzmatyň, tohumyň, döküniň elýeter bahalardan berilmegi, tarp ýerleriň özleşdirilip, täze ekerançylyk ýerleriniň açylmagy topragyň hasyllylygynyň artmagyna oňaýly täsirini ýetirdi. Türkmenistan häzirki wagtda öz azyk howpsuzlygyny doly üpjün edýän kuwwatly döwlete öwrüldi we özünden artan gallasyny dünýä bazarlarynda satmaga mümkinçilik gazandy.

Halkyň, şonuň bilen birlikde-de döwletiň abadan durmuşyny üpjün etmegiň esasy şertleriniň biri bolan azyk garaşsyzlygyna önjeýli goşant goşýan oba hojalygy ýurdumyzyň halk hojalygynyň esasy pudagy bolmak bilen, ol, esasan, iki wezipäni özünde jemleýär: birinjiden, ýurdumyzyň ilatyny azyk önümleri bilen üznüksiz üpjün edýär, ikinjiden, senagat kärhanalarynyň çig mal gorlaryny emele getirýär. Olaryň netijeleri bolsa hormatly Prezidentimiziň alyp barýan oba hojalyk syýasatynyň baş maksatlarynyň biri bolan oba ilatynyň durmuş derejesini ýokarlandyrmaga şert döredýär. Şonuň üçin döwlet durmuşynyň ähli döwürlerinde-de oba hojalyk pudagyny ösdürmek esasy mesele bolmagynda galýar.

Türkmenistanda oba ilatynyň şäher ilatyna garanyňda agdyklyk edýänligi sebäpli, oba ilatynyň ýaşaýyş-durmuş şertlerini gowulandyrmak, olaryň girdejilerini artdyrmak diýmek, tutuş ýurduň ilatynyň ýaşaýyş derejesiniň ýokarlanmagy diýmekdir. «Türkmenistanda öndürilýän önümleriň daşary ýurtlara iberilýän möçberini artdyrmak boýunça Döwlet maksatnamasynyň» kabul edilmegi ýurdumyzda önümçilik düzümlerini artdyrmagyň, eksportyň möçberlerinidir görnüşlerini ýokarlandyrmagyň we onda oba hojalyk hem-de azyk harytlaryna aýratyn orun berilmeginiň döwletimiz üçin örän wajyp meseledigini görkezýär.

Bir döwürler ýeralmanyň, miwe önümleriniň, ýyladyşhanalarda ýetişdirilýän pomidordyr hyýaryň, gaplanan süýt hem süýt önümleriniň, azyklyk bugdaýyň... agramly bölegini daşary döwletlerden satyn alan Türkmenistan bu gün şeýle önümler bilen diňe bir içerki bazarlary üpjün etmek bilen çäklenmän, olary eksporta ugratmaga-da mümkinçilik tapdy. Bu gün türkmen telekeçileri häzirki zamanyň kämil enjamlary bilen enjamlaşdyrylan ýyladyşhanalarda ýetişdiren pomidorlaryny daşary döwletleriň ençemesine uly möçberlerde ugradýar. Bu gün türkmen telekeçileri islendik görnüşdäki çig maly, gaýtadan işlemek arkaly, taýýar önüme öwrüp, mundan 30 — 35 ýyl öň hem biziň üçin elýetmez görnen harytlar bilen içerki bazarlarymyzy üpjün edýär. Käbir önümleri bolsa, öň ony özlerinden satyn alan döwletlerimize eksport edýär.

Eýsem, oba hojalygynda, azyk howpsuzlygyny üpjün etmekde, eksporty artdyrmakda gazanylan bu ösüşler öz gözbaşyny nireden alyp gaýdýar?!

Oňa, ilkinji nobatda, Türkmenistanyň Konstitusiýasynda döwletimiziň ykdysadyýetiniň bazar ykdysadyýetine esaslanýandygynyň şöhlelendirilmegi esas döretdi. Bu öz-özüňi dolandyrmak, halkyň durmuş üpjünçiligini berkitmek, ykdysadyýetiň kuwwatyny artdyrmak üçin döwlet tarapyndan saýlanyp alnan iň dogry hem iň bähbitli ykdysady ugurdy. Şonuň netijesinde Türkmenistanyň oba hojalygy gysga döwrüň içinde düýpli özgertmeleri başdan geçirdi. Daýhanlara mülk ýerleri berildi, daýhan hojalyklary döredildi, fermer hojalyklary işe girizildi, ýöne bu ýerde ýene bir mesele, onda-da derwaýys mesele ýüze çykýardy. Türkmenistanda oba hojalygyny hususylaşdyrmakda juda oýlanyşykly ädim ädilmelidi, çünki döwletimizde ýer serişdeleri ýeterlik bolsa-da, suw serişdeleriniň ýerlikli, tygşytly peýdalanylmagy zerurdyr. Tarp ýerleri özleşdirmek, öň ulanylmadyk ýerleri ekin dolanyşygyna girizmek meselesi daýhanlaryň güýji ýeterden birbada agyrrakdy. Şu ýerde-de döwlet Baştutanymyz öňdengörüjilikli çözgüdi orta atdy. Milli Liderimiz ýeriň daýhanlara uzak möhletleýin kärendesine ýa-da ulanmaga berilmelidigini, şonuň netijesinde daýhanlaryň tarp ýerleri tapgyrlaýyn özleşdirip biljekdigini öňe sürdi. Suw üpjünçiligi meselesini çözmek hem-de ondan tygşytly peýdalanmak üçin bolsa mümkin bolan ähli ýerlerde suwaryşyň damjalaýyn usulyny ulanmagy degişli ýolbaşçylardan talap etdi. Munuň üçin ähli mümkinçilikleridir goldawlary elýeterli etdi. Döwletimiziň daýhanlara berýän goldawlary, elbetde, munuň bilen çäklenmedi. Uly möçberde ýer böleklerini alan daýhanlarymyza ýerleri özleşdirmek, ekin dolanyşygyny giňeltmek, olaryň tehniki üpjünçiligini gowulandyrmak üçin ýeňillikli karzlary hödürledi. Miweli agaçlary eken bagbanlarymyzy hasyl alýança salgytlardan we töleglerden boşatdy, alan hasyllaryny içerki bazarlarda erkin bahalardan satmaga, alan hasyllarynyň 10 göteriminden galanynyň girdejisini özlerine almaga rugsat berdi. Hormatly Prezidentimiz oba hojalygyny özgertmek, ýerden alynýan hasylyň möçberlerini artdyrmak, şonuň netijesinde-de azyk howpsuzlygyny berkitmek üçin geçirilen bu çäreler bilen birlikde, pudaga türkmen telekeçilerini hem-de işewürleri giňişleýin çekmegi müwessa bildi. Çünki telekeçileriň ýerleri özleşdirmäge we hasylyň köpdürlüligini gazanmaga gönükdirjek maýa goýumlary Döwlet býujetiniň çykdajylaryny azaltmak bilen birlikde, onuň girdejilerini artdyrýar. Bu milli Liderimiziň göz öňünde tutuşy ýaly hem boldy. Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzalary oba hojalyk ekinleriniň dürli görnüşleri üçin müňlerçe gektar ýer alyp, olary özleşdirmäge girişdiler. Bu bolsa gysga döwrüň içinde özüniň oňyn netijesini-de berdi. Bu gün ýurdumyzyň telekeçileridir işewürleri öz topragymyzda biten azyk önümleri bilen ýylyň bütin dowamynda içerki bazarlarymyzy üznüksiz üpjün edýärler. Munuň şeýle bolmagy öň daşary ýurtlardan gyzyl pula satyn alynýan azyk önümleriniň importynyň görnetin azalmagyna we bu ugurdaky eksportyň artmagyna getirdi.

Oba hojalygynda ekerançylyga goýulýan maýa goýumlar, şol bir wagtyň özünde, azyk howpsuzlygy syýasatynda esas goýujy ugur hasaplanýar. Makroykdysady nazaryýetden seredilende, ösýän hem kanun taýdan kämil döwletiň ekerançylyk bilen baglanyşygy diňe bir obadan şähere edilýän göçüň ýüze çykarýan meseleleriniňdir kynçylyklarynyň öňüni almak ýaly wagtlaýyn çözgütlerden ybarat däldir. Oba hojalyk önümçiligi, ilkinji nobatda, azyk önümlerine bolan islegleri kanagatlandyrmaga gönükdirilen önümçilikdir. Şonuň üçin hem Türkmenistan azyk howpsuzlygynyň beýleki ugurlaryna degişli çäreleri-de durmuşa geçirýär. Olaryň ilkinjisi howpsuz azyk önümçiligidir. Azyk harytlarynyň önümçiligiň ilkinji tapgyryndan başlap, jana ýaramly, arassa we howpsuz öndürilmegi, gaýtadan işlenende hil derejesiniň goralyp saklanmagy, şeýle hem sarp edijilere ýetirilende talap edilýän ülňüler iýmitiň howpsuzlygy babatda aýratyn ähmiýetli bolup durýar. Bu ülňüleri ýa-da standartlara degişli esaslary üpjün edýän Türkmenistan olara laýyk gözegçiligi, önümçiligiň bu standartlara laýyklykda amala aşyrylmagy üçin zerur bolan işçi güýjüniň (ekerançylykda tehniki we önümçilikde işçi güýji) kemala gelmegi, önümçiligiň özgertmelere kybap gelýän esaslarynyň döredilmegi babatda-da oba hojalykçylara ýokary goldaw berýär.

Bu çäreleriň ikinjisi azyk bolçulygyna bolan kepillik bolup durýar. Halkda azyk bolçulygyna bolan ynamy berkitmek bilen birlikde, olaryň isleg bildirýän azyk önümleriniň ýeterlik mukdarynyň öndürilmegi we olara elýeterliligiň üpjün edilmegi hem azyk howpsuzlygyny üpjün etmekde aýratyn ähmiýetlidir. Ýurdumyzda makroönümçilik maksatnamasynyň işlenilip düzülmegi bilen birlikde, oba hojalykçylar öz mümkinçilikleriniň we döwletden alýan goldawlarynyň netijesinde, döwlet borçnamalaryndan daşgary, gaýry ekinleriň önümçiligini-de ýola goýýarlar. Munuň kanun esasynda berkidilmegi daýhanlara has erkin hereket etmäge we girdejilerini artdyrmaga esas berýär.

Işewürlik — ykdysady ösüşe badalga

Milli ykdysadyýeti ösdürmekde bazar gatnaşyklary ulgamyny döwrebaplaşdyrmagyň esasy şertleriniň biri bolup durýan telekeçiligiň kämilleşdirilmegi döwletiň ösüşlerine täze badalga bolup hyzmat edýär. Şonuň üçin hem innowasion ykdysadyýetiň kemala getirilmegine hususy işewürligiň gatnaşmagyny üpjün etmek ýa-da oňa telekeçileri giňişleýin çekmek esasy şertleriň biridir. Munuň şeýledigini ýurduň milli ykdysadyýetinde döwlete dahylsyz pudagyň tutýan ornunyň has-da ýokarlandyrylmagy meselesiniň «Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2019 — 2025-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasynyň» esasy ugurlarynyň biri bolup durýandygy hem görkezýär.

Hususy pudagyň dünýä bazarlaryndaky ornuny berkitmek, ony döwletara hyzmatdaşlykda işjeň ýagdaýa getirmek, şol bir wagtyň özünde-de, telekeçiligiň heniz ulanylmadyk mümkinçiliklerini hereketlendirmek, ýurdumyzyň telekeçileriniň işiniň ugurlarynyň, olaryň ygtyýarlyklarynyň giňeldilmegini, işewürleriň iri maýa goýum taslamalaryny we döwlet maksatnamalaryny durmuşa geçirmäge has işjeň gatnaşmagyny üpjün etmek häzirki zaman ösüşiniň esasy talaplarydyr.

Ýurdumyzda hususy işewürligi ösdürmek we telekeçilik işi bilen meşgullanýan adamlary goldamak üçin oňaýly şertleriň döredilmegi, «Kiçi we orta telekeçiligi döwlet tarapyndan goldamak hakynda», «Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesi hakynda» we beýleki Türkmenistanyň Kanunlarynyň kabul edilmegi bilen berkidildi. Bu kanunçylyk namalary TSTP-niň agzalarynyň sanynyň artmagyna, olaryň hereket ediş çygyrlarynyň barha giňemegine, şonuň bilen birlikde-de türkmen telekeçileriniň dünýä bazarlaryna aralaşmagyna esas döretdi. Şonuň netijesinde, häzirki döwürde «Türkmenistanda öndürildi» diýen ýarlyk bilen eksporta ugradylýan harytlar dünýä jemgyýetçiliginde uly islegden peýdalanýar. Bu bolsa bir tarapdan öň diňe çig mal hökmünde ugradylýan harytlaryň harytlyk önüm halyna getirilmegi bilen, ykdysady mümkinçilikleriň ýokarlanmagyna täsir etse, beýleki tarapdan dünýä halklarynyň ünsüni Türkmenistana çekmäge, importyň möçberlerini azaltmak bilen, milli puluň hümmetiniň goraglylygyny güýçlendirmäge şert döredýär.

Türkmenistanda döwlete degişli kärhanalary hususylaşdyrmak ugrunda ädilen ädimler ýurduň ykdysady gorlaryny güýçlendirmekde, pudaklaryň hereketsiz, girdejisiz ýa-da pes girdejili ugurlaryny işjeňleşdirmekde we telekeçileriň mümkinçilikleri esasynda ýurtda innowasion tehnologiýalary giň ýaýrawda ornaşdyrmakda aýratyn ähmiýetli boldy. Döwletiň äden bu ädimi uzak ýyllaryň dowamynda býujede, şonuň bilen birlikde-de, milli ykdysadyýete agram salýan önümçilik kärhanalarynyň täze güýç gazanyp, girdejili çeşmä öwrülmegine, içerki bazarlar üçin täze bolan önümçiligiň ýola goýulmagyna, täze iş orunlarynyň döremegine getirdi. Şunda işçi birliginiň saklanylyp galynmagynyň esasy şertleriň biri hökmünde öňe sürülmegi halkyň durmuş goraglylygynyň üpjün edilmeginde, ýurtda işsizligiň derejesini mümkin bolan iň pes derejelerde saklamakda möhüm orun eýeleýär.

Türkmenistanda telekeçiligiň ösmeginde işewürlere diňe bir hukuk mümkinçilikleri döredilip berlip, «Öz günüňi özüň gör!» düşünjesinden ugur alynman, kynçylyk çekýän ýerlerinde döwlet tarapyndan ýeňillikli karzlaryň berilmegi, has uly başlangyçlarda döwlet pudaklarynyň paýdar hökmünde goşulyşmagy, halkara hyzmatdaşlyga giň mümkinçilik döredilmegi, onuň döwletara ylalaşyklar bilen berkidilmegi pudagyň ýaýrawynyň barha giňemegine getirdi. Muňa Türkmenistanyň Daşary ykdysady iş bankynyň dünýäniň abraýly maliýe institutlary bilen telekeçiligi goldamak ugrunda baglaşan şertnamalary-da şaýatlyk edýär. Döwlet tarapyndan berilýän şeýle ýeňillikler we döredilýän giň mümkinçilikler ýurdumyzda önümçiligiň täze ugurlarynyň kemala gelmegine hem-de olaryň dünýä bazarlarynda mynasyp orun eýelemegine getirdi. Türkmenistanda täze döredilen şeýle ugurlaryň biri-de, elektron we elektrotehnika senagatydyr.

Döwlet Baştutanymyz senagat toplumynda daşyndan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan önümçilikleriň döredilmegine aýratyn üns berýär. Geçen ýylyň fewral aýynda geçirilen Ministrler Kabinetiniň mejlisinde milli Liderimiz «2020 — 2023-nji ýyllarda senagat we önümçilik desgalaryny gurmak hakynda» Karara gol çekdi. Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzalarynyň işjeň gatnaşmagynda hem-de milli Liderimiziň yzygiderli goldaw bermegi netijesinde ýurdumyzda elektron senagaty ösdürilýär. Innowasiýa tehnologiýalara daýanýan ugurdaş düzümler emele gelýär. Şonuň bilen birlikde-de, durmuş tehnikalarynyň — gazdyr elektrik enjamlarynyň, howur peçleriň, tozan sorujylaryň hem-de sowadyjylaryň dürli görnüşlerini çykarmak boýunça önümçilikler döredilýär. Bular bolsa daşyndan getirilýän harytlaryň möçberlerini ýyl-ýyldan azaltmaga hem-de ilaty isleg bildirýän senagat harytlary bilen elýeterli bahadan üpjün etmäge täze mümkinçilikleri döreder.

«Aýdyň gijeler» hojalyk jemgyýeti ýurdumyzda işewürler üçin döredilýän giň mümkinçiliklerden peýdalanyp, ykdysadyýetiň elektron we elektrotehnika senagaty pudagynda önümçiligi ornaşdyran ilkinji hususy tarapdyr. Hojalyk jemgyýeti häzirki döwürde Smart TV platformaly we IP-týunerli telewizorlaryň önümçiligini ýola goýdy. Içerki hem-de daşarky bazarlaryň alyjylaryna telewizoryň suwuk kristal ekranly we 4K Ultra HD görnüşli, diagonaly 32 hem 42 dýuým «Tolkun», şeýle-de 55 dýuým «Zemin» nusgalaryny hödürleýän «Aýdyň gijeler» ýylda gürrüňi edilýän telewizorlaryň 100 müňüsini çykarmagy meýilleşdirýär. Täze kärhana munuň üçin «Xin Hong Bo Trading Limited» (Hytaý) kompaniýasynyň tehnologiýasyny we komplektleýjilerini ulanýar. Bu bolsa türkmen telekeçileriniň halkara kompaniýalar bilen hyzmatdaşlyk saklamakda, içerki bazarlarda täze önümçilikleri ýola goýmakda täze ädimleri ädendigini görkezýär.

«Aýdyň gijeler» gürrüňi edilýän önümçiligi ýola goýmak üçin täzeden gurnama işlerini geçirdi, ýygnama enjamlaryny oturtdy, arassaçylyk zolaklaryny, elektron komponentleri ýygnamak üçin tämiz otag we beýleki nokatlary enjamlaşdyrdy. Gabara parçalaryny plastmas önümlerini taýýarlaýan önümçilik bölüminde ýerli çig maldan öndürmegi ýola goýdy. Bu bolsa goşmaça iş orunlarynyň 130-synyň emele gelmegine mümkinçilik berdi.

Ýokarda-da belläp geçişimiz ýaly, «Aýdyň gijeler» hojalyk jemgyýeti elektron we elektrotehnika senagatyny döretmek boýunça Döwlet maksatnamasynyň çäklerinde, şeýle hem daşary ýurtlardan getirilýän harytlary ýurdumyzda öndürmegi ýola goýmak we eksporta gönükdirmek strategiýasyndan ugur alnyp döredilen ilkinji kärhanalaryň biridir. Bu hojalyk jemgyýeti ýaşaýyş we senagat otaglarynda ulanylýan LED çyralar, asma çyralar, köçe yşyklandyryjylar önümçiligini işe girizdi. Bulardan daşgary-da, kompýuterleri, planşetleri, ýurduň bilim edaralary üçin bilim berýän kompýuterleri ýygnamak işini ugrukdyrdy.

Döwlet Baştutanymyzyň tagallalary netijesinde ýurdumyzda telekeçiligiň ösmegi, bazar gatnaşyklaryna giň ýol açylmagy hususyýetçileriň sanynyň artyp, olaryň arasyndaky bäsleşigi hem güýçlendirdi. Türkmen işewürleri ýurdumyzda we daşary ýurtlarda alnyp barylýan gurluşyklara gatnaşyp, milli ykdysadyýetimiziň ösdürilmegine, halkymyzyň maddy hal-ýagdaýynyň ýokarlandyrylmagyna saldamly goşant goşýarlar. Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň halkara işewür gatnaşyklary gol çekilen ylalaşyklaryň birnäçesinde, dünýä döwletleriniň esasy işewür toparlary bilen giň hyzmatdaşlyk gatnaşyklaryny ýola goýmakda öz aýdyň beýanyny tapdy.

TSTB-niň agzalary bolan hususy kärhanalar, hojalyk jemgyýetleri durmuş-medeni maksatly desgalaryň, senagat kärhanalarynyň ýüzlerçesiniň gurluşygyny tamamladylar we alyp barýarlar. Olaryň ýurdumyzyň dürli künjeklerinde ulanmaga beren ýaşaýyş jaýlary, mekdepler, çagalar baglary, saglyk öýleri, sport toplumlary, medeniýet öýleri... göreniň göwnüni galkyndyryp, töwerege özboluşly gözellik çaýýar. Telekeçilerimiziň ukyp-başarnyklaryna, zehinlerine bil baglaýan hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow olaryň ýakyn geljekde dünýä derejesinde öz garaýşy, strategik pikirlenişi hem-de durmuş taýdan jogapkärçiligi bolan, jemgyýetimiziň we döwletimiziň ösmegine uly goşant goşmaga ukyply halkara derejeli işewürler bolup ýetişmekleriniň zerurdygyny öňe sürýär. Bu bolsa türkmen işewürleri üçin gaty uly jogapkärçilik we aýratyn ähmiýetli ynamdyr.

Gahryman Arkadagymyzyň hem nygtaýşy ýaly, örän gysga wagtyň — bary-ýogy on ýyldan gowrak wagtyň dowamynda telekeçilerimiz diňe bir ýurdumyzyň ykdysady durmuşynda däl, eýsem, jemgyýetimiziň ösüşiniň hilini kesgitleýän täsirli güýç hökmünde döwletimiziň syýasy durmuşynda-da özlerini ykrar etdirmegi başardylar. Bu bolsa milli ykdysadyýetimiziň hususy pudagyna bazar ykdysadyýetiniň esasy pudagy hökmünde hereket etmäge şert döretdi. Telekeçiler gurluşyk pudagynda, gurluşyk materiallaryny öndürmekde daşary ýurt kompaniýalary bilen üstünlikli bäsleşip bilýärler. Ony telekeçileriň durmuşa geçirýän işlerinde-de aýdyň görmek bolýar. Şeýle bolansoň döwlet Baştutanymyz Aşgabady ösdürmegiň nobatdaky meýilnamasyny durmuşa geçirmegi, Ahal welaýatynyň dolandyryş merkeziniň we onuň çäklerindäki dürli maksatly binalaryň, Aşgabat — Türkmenabat ýokary tizlikli awtobanyň, Lebap welaýatynda Magdan baýlaşdyryjy toplumyň... we ýene-ýeneleriň gurluşyklaryny türkmen telekeçilerine ynandy. Olar bolsa özlerine bildirilen bu ýokary ynamy ödemek üçin öňde goýlan ähmiýetli wezipeleri abraý bilen ýerine ýetirmäge jan edýärler.

Kiçi we orta telekeçiligi goldamak, aslyýetinde, täze döwrüň talaplaryna kybap gelýän ykdysadyýetiň nusgasyny döredýär. Bu bolsa maýalar üçin ýurdumyzyň özüne çekijiligini, türkmenistanlylaryň abadan durmuşyny, ata Watanymyzyň gülläp ösüşini üpjün edýär. Sözümizi jemläp aýdanymyzda Gahryman Arkadagymyzyň ýurdumyzyň ykdysadyýetiniň döwlete degişli bolmadyk pudagyny ösdürmek ugrunda amala aşyrýan syýasatynyň durmuşa geçirilmegi täze gaýtadan işleýän önümçilikleri döretmek, öndürilýän önümleriň möçberlerini artdyrmak, ilaty täze iş orunlary bilen üpjün etmek hem-de olaryň girdejilerini artdyrmakda täze mümkinçilikleri emele getirýär.

Logistika: täze ösüş

Döwletleriň ykdysady ösüşlerini ýokarlandyrmakda we olaryň dünýä bazarlarynda has köp paýa eýe bolmaklarynda daşary söwdanyň, esasan-da, eksportyň ähmiýeti juda uludyr. Onuň kanagatlandyryjy derejede bolmagy we üznüksizliginiň üpjün edilmegi döwletleriň gymmaty ýokary bolan harytlary eksport etmeklerine, önümdir bazar köpdürlüligini gazanmaklaryna baglydyr. Şonuň bilen birlikde-de, soňky ýyllarda toplumlaýyn häsiýete eýe bolýan daşary söwda işleri logistikanyň ähmiýetini artdyrdy. Bu bolsa ýurtlaryň eksport syýasatlaryny we strategiýalaryny logistik strategiýalary bilen bilelikde ösdürmek hem-de integrirlemek zerurlygyny ýüze çykardy.

Döwlet Baştutanymyzyň başlangyjy netijesinde Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň döredilmegi we onuň agzalarynyň ýurduň senagatlaşmagynda hem-de eksportunda işjeň orun almaklary, bäsdeşlige ukyply ýerli hem milli önümçiligiň ýola goýulmagy netijesinde, logistika pudagyna uly ähmiýet berlip başlandy. Şeýlelikde, türkmen logistik kompaniýalarynyň birnäçesi döredildi. Munda hormatly Prezidentimiziň tagallalary netijesinde berlen syýasy-diplomatik hem ykdysady goldawlar aýratyn ähmiýete eýe boldy.

Häzirki döwürde Türkmenistanyň Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň üstaşyr ulag geçelgeleri bilen baglanyşykly 2014-nji ýylyň 19-njy dekabryndaky, 2015-nji ýylyň 22-nji dekabryndaky we 2017-nji ýylyň 20-nji dekabryndaky kararlarynyň durmuşa geçirilmegi ugrunda alyp barýan işleri diňe bir sebitde däl, eýsem, dünýäde-de uly goldaw tapýar. Sebäbi ählumumylaşýan dünýäde halkara hyzmatdaşlygy üpjün etmekde üstaşyr ulag geçelgeleriniň orny barha berkeýär we ol döwletleriň durnukly ösüşini üpjün etmekde mümkinçilikleriň ençemesini özünde jemleýär. Şeýle geçelgeleriň döredilmegi we onuň köpugurlylygynyň gazanylmagy, esasan-da, dünýäniň ösüp barýan döwletleri üçin zerurdyr. Merkezi Aziýada Beýik Ýüpek ýolunyň häzirki zaman görnüşiniň döwrebap ugurlaryny dikeltmekde 2014-nji ýylyň 3-4-nji sentýabrynda Aşgabatda geçirilen halkara hyzmatdaşlygy, durnuklylygy we durnukly ösüşi üpjün etmekde üstaşyr ulag koridorlarynyň ornuna bagyşlanan halkara konferensiýada kabul edilen Aşgabat jarnamasynyň ähmiýeti uly boldy diýsek ýalňyşmarys. Şondan soňky geçen döwrüň içinde milli Liderimiziň tagallalary netijesinde, ýurdumyzyň içerki ýol-ulag infrastrukturasyny kämilleşdirmekde, döwrebaplaşdyrmakda we täze ugurlary döretmekde uly öňegidişlik gazanyldy. Aşgabat şäherinde we welaýatlarda Halkara howa menzilleriniň bina edilmegi, täze demir ýol şahalarynyň gurulmagy, awtoulag ýollarynyň çekilmegi ýa-da durkunyň täzelenmegi, Türkmenbaşynyň Halkara deňiz portunyň ulanylmaga berilmegi... munuň diňe käbir mysallarydyr. Geçen gysga döwrüň içinde Türkmenistan diňe bir içerki ýol-ulag infrastrukturasyny berkitmek bilen çäklenmän, goňşy Owganystanyň-da demirýol düzümleriniň ösdürilmegine giň goldaw berdi we berýär. Serhetabat — Turgundy demir ýol şahasynyň we goňşy döwletiň içinde täze demir ýol ugurlarynyň gurulmagy munuň diňe käbir mysallarydyr. Türkmenistanyň şeýle ýokary goldawlary netijesinde bu gün Owganystan — Türkmenistan — Azerbaýjan — Gruziýa — Türkiýe — Ýewropa ugry boýunça dünýä bazarlaryna çykmaga mümkinçilik tapdy we bu ýagdaý owgan ykdysadyýetine oňyn täsir etjekdigi bilen tapawutlanýar.

Birleşen Milletler Guramasynyň howandarlygynda 2016-njy ýylyň 26-27-nji noýabrynda Aşgabatda geçirilen Durnukly ulag ulgamy boýunça Ählumumy maslahat hem netijeliligi bilen köpleriň ünsüni özüne çekdi we onda kabul edilen Aşgabat beýannamasy dünýäniň syýasy sahnasynda hoşallyk bilen garşylandy. Çünki ol durnukly ykdysady ösüşi goldamakda, durmuş abadançylygyny ýokarlandyrmakda we ýurtlaryň arasyndaky halkara hyzmatdaşlygydyr söwdany ösdürmekde, harytlaryň hem-de adamlaryň netijeli hereket etmegi üçin durnukly, ygtybarly, täsirli, şeýle-de elýeterli multimodal üstaşyr ulag geçelgeleriniň möhüm ähmiýetini ykrar etmekde derwaýys resminama öwrüldi. Şonuň bilen birlikde-de, Aşgabat beýannamasy ulagdyr serhet infrastrukturasyny mundan beýläk-de ösdürmegiň, halkara üstaşyr ulag geçelgeleri boýunça hyzmatlary birleşdirmegiň we kämilleşdirmegiň zerurdygyna ünsi çekdi. Şol bir wagtyň özünde-de, gürrüňi edilýän Aşgabat duşuşygy halkara bazarlar bilen baglanyşdyrýan netijeli üstaşyr ulag ulgamlaryny döretmek we ösdürmek arkaly, deňze çykalgasy bolmadyk ýurtlaryň ykdysady ösüşine oňyn täsir etmegiň mümkindigini beýan etdi.

Türkmenistan bu gün multimodal ulag-aragatnaşyk ulgamyny, şol sanda demir ýollar, awtoulag, deňiz ýollary, ammarlardyr portlar ýaly infrastrukturalary ösdürmek we goldamak üçin döwlet bilen hususy pudagyň hyzmatdaşlygyny jebisleşdirmegiň, bilelikdäki maliýeleşdirmeler arkaly, bu ugra şereketleriň maýa goýumlaryny çekmegiň möhümdiginden ugur alyp, bäsdeşlige ukyply milli logistika kompaniýalarynyň emele gelmegine aýratyn üns berýär. Şonuň bilen birlikde-de, halkara ýollaryň, demir ýollarynyň, intermodal logistika merkezleriniň, şeýle-de portlaryň, ählumumy logistika we üpjünçilik zynjyrlarynyň, ulag integrasiýasynyň, biri-biri bilen baglanyşykly tehnologiýalardyr tehniki hyzmatlaryň hem-de infrastrukturanyň kämilleşdirilmeginiň halkara ulag-aragatnaşyk ulgamyna edýän oňyn täsirine ünsi çekýär. Bu, elbetde, öz miwelerini hem berýär. Ýadyňyza düşýän bolsa, üstümizdäki ýylyň 2-nji iýulynda Türkmenistanyň, Owganystanyň we Azerbaýjanyň Prezidentleriniň arasynda wideomaslahat görnüşinde üçtaraplaýyn duşuşyk geçirilipdi. Owganystan — Türkmenistan — Azerbaýjan — Gruziýa — Türkiýe (Lapis Lazuli) halkara üstaşyr ulag geçelgesiniň iri möçberli bilelikdäki taslamasyny amala aşyrmak baradaky meseläniň gürrüňi edilýän iş maslahatynyň gün tertibine çykarylmagy, onuň sebitiň we yklymyň ählumumy bähbitlerine hyzmat edýändigini görkezdi. Duşuşygyň dowamynda milli Liderimiziň Bitewi logistik merkezi döretmek baradaky teklibi öňe sürmegi we onuň kärdeşleri tarapyndan oňyn garşylanmagy sebitiň ösüşi üçin ählumumylaşmagyň zerurdygyny tassyklaýar.

Elbetde, döwletleriň ösüş derejelerine göz ýetirmäge mümkinçilik berýän iň esasy görkezijileriň biri-de, şol ýurduň ykdysady görkezijileridir. Bu görkezijileriň ösüşe daýanýandygy ýurduň durmuş-ykdysady we medeni gurluşyna oňyn täsir edýär. Şeýle täsirler jemgyýetdäki şahsyýetleriň medeniýetini, durmuşyny, hal-ýagdaýyny ýokarlandyrýar. Bu ykdysady görkezijileriň üýtgemeginde we ýokarlanmagynda-da iň möhüm orny eýeleýän gurallaryň biri ýene-de logistika bolup durýar. Esasan-da, soňky ýyllarda ykdysady ösüşi we has çylşyrymly daşary söwda amallary bolan ýurtlaryň daşary söwda meýilleriniň artmagy logistikanyň ähmiýetini ýokarlandyrdy. Bu nukdaýnazardan ugur alyp, Türkmenistan ykdysady işleriň dowam etmegi üçin ýurtlaryň içerkidir daşarky söwda ulgamlarynyň durnukly bolmalydygyny we bu söwdanyň logistika strategiýalary bilen goldanmalydygyny öňe sürýär. Şeýle bolan ýagdaýynda logistika, ykdysady gurluşda mynasyp orny eýeläp, ýurduň ykdysadyýetine köp taraplaýyn goşant goşup biljekdigi ikuçsuzdyr. Şonuň üçin hem hormatly Prezidentimiz logistika işleriniň mikro we makro ölçeglere oňyn täsir edýändigini göz öňünde tutup, onuň ykdysadyýetdäki paýyny artdyrmagy maksat edinýär. Pudagyň kärhanalaryň bäsdeşlik ukybyny ýokarlandyrýandygy bolsa döwletler we şereketler babatdan alanyňda başga bir amatlylykdyr. Çünki ösüş durnuklylygyny saklaýan kärhanalar logistika işlerine, önümçilik işlerine we marketing işlerine deň derejede ähmiýet berýär. Häzirki döwürde türkmen telekeçileri logistikany netijeli dolandyrmak bilen, şereketlerde çykdajylary azaldýan, önümçiligi we onuň hilini ýokarlandyrýan, müşderileriň kanagatlylygyny artdyrýan, şeýlelik bilen bazaryň paýyny we bäsdeşlik güýjüni ýokarlandyrýan täsirleri gazanmak arkaly, dünýä ýaýraýarlar.

Döwletimiziň orta hem uzak geljekdäki eksport syýasatynyň amala aşyrylmagynda, şeýle-de «Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2019 — 2025-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasyny» durmuşa geçirmekde we onuň netijeliligini ýokarlandyrmakda-da logistika iň bir möhüm pudakdyr. Türkmenistanyň logistikada we üstaşyr ulag geçelgelerinde eýeleýän orny Merkezi Aziýany ähli mümkinçilikleri bilen bilelikde Gara deňiz sebitine birleşdirmäge şert döredýär. Gündogar bilen Günbataryň arasyndaky üýtgeýän söwda dinamikasyna laýyklykda, barha janlanýan taryhy Beýik Ýüpek ýolunyň häzirki zaman görnüşini-de hasaba alanymyzda bu mümkinçilikleriň neneňsi uludygyny görmek bolýar. Şonuň üçin-de sebitde Türkmenistanyň logistika pudagyndaky ähmiýeti barha ýokarlanýar, berkeýär, ykrar tapýar. Bu ýagdaý bolsa ýurdumyzda logistikany hyzmat ediş pudaklarynyň birine öwürmek bilen, onuň geljeginiň parlak boljakdygyndan habar berýär.

Logistika pudagy soňky ýyllarda diňe bir biziň ýurdumyzda däl, tutuş dünýäde çalt depginler bilen ösýär. Çünki onuň ösüş mümkinçilikleri, dünýä döwletleriniň, şol sanda Türkmenistanyň ykdysady maksatlarynyň amala aşmagynda eýeleýän orny üýtgewsiz bolmagynda galýar. Şonuň üçin hem dünýäde logistikanyň ulag, harytlary saklamak, gaplamak, gümrük işlerini amala aşyrmak we sarp edijä gowşurmak ýaly hyzmatlarynyň mukdary artýar. Bu bolsa logistika infrastrukturasy ösen ýurtlaryň söwda dolanyşygynyň artmagyna getirýär.

Türkmenistan logistika pudagyny ösdürmek we diwersifikasiýalaşdyrmak bilen, ýurduň ykdysady ösüşinde jemi içerki önümiň paýyny artdyrdy. Şonuň netijesinde döwletimiz bu ugurda ösen ýurtlaryň tejribelerinden peýdalanmak arkaly, logistikanyň öndürijilik indeksinde sebitde öňdäki orny eýelemegi we iki yklymyň çatrygynda ýerleşen ykdysady taýdan kuwwatly logistik lidere öwrülmegi maksat edinýär. Şu nukdaýnazardan seredeniňde, sebitleýin güýje öwrülmek üçin döwletimiziň logistika pudagynyň maddy-tehniki üpjünçiligini berkitmek, çykdajylary azaltmak bilen birlikde, söwda dolanyşygyny ýokarlandyrmak, üstaşyr geçirijiligiň artmagy üçin zerur bolan ýeňillikleridir şertleri döretmek we pudagyň bäsdeşlige ukyplylygyny ýokarlandyrmak zerurlygy ýüze çykýar. Munuň üçin milli Liderimiziň baştutanlygynda juda uly işler amala aşyryldy we aşyrylmagy dowam etdirilýär. Şonuň netijesinde Türkmenistanda telekeçilik ulgamynda eksporta gönükdirilen döwlete degişli we hususy önümçilik desgalaryny köpeltmek bilen bagly alnyp barylýan strategiýa ýerli logistika kompaniýalarynyň sanyny köpeltdi. Bu kompaniýalar satyjylaryň hem alyjylaryň arasyndaky esasy zynjyrlaryň biridir.

Ulag-aragatnaşyk hyzmatlaryny kämilleşdirmek, harytlaryň saklanyş mümkinçiliklerini ýokarlandyrmak we munuň üçin tölegleri aradan aýyrmak ýa-da arzanlatmak, inwentar dolandyryşy hem-de ýeňilleşdirilen gümrük barlaglaryny ýola goýmak bu gün Türkmenistanyň hyzmatdaşlaryna hödürleýän teklipleriniň arasynda orun alýar. Çünki bu teklipler durmuşa geçirilen ýagdaýynda ulaglaryň hyzmatyndan peýdalanmagyň dowamlylygy azalmak bilen, harytlaryň eksportçydan importça gowuşmaly möhleti gysgalýar. Bu bolsa birinjiden, logistik hyzmatlaryň ygtybarlylygyny artdyrýar we müşderini mähetdel etmezden harytlaryň gowşurylmagyna mümkinçilik berýär, ikinjiden, müşderä edilýän hyzmatyň hiliniň ýokarlanmagyna şert döredýär, üçünjiden, ýük hem-de ýolagçy gatnatmakdaky hyzmatlaryň tygşytly, ekologiýa taýdan arassa we howpsuz bolmagyna getirýär, dördünjiden, hyzmatdaşlaryň bir ýa-da birnäçesi bilen bilelikdäki logistik kompaniýalary, merkezleri döretmäge, onuň hilinidir howpsuzlygyny üpjün etmäge, iň amatly üstaşyr ulag geçelgelerini saýlap almaga we ýükleriň daşalyşynda demirýoldyr deňiz ulaglarynyň paýyny artdyrmaga, bäşinjiden bolsa, şu çäreleriň netijesinde, harytlaryň özüne düşýän gymmatyny peseltmäge we gymmaty ýokary bolan milli harytlary dünýä bazarlaryna çykarmaga mümkinçilik berer.

Halkara ulag geçelgeleriniň ugrunda ýerleşýän ýurtlaryň halkara syýasatda täsirliliginiň, hödürleýän hyzmatlarynyň hiliniň, infrastrukturanyň hem-de dolandyryşyň, ulag-aragatnaşyga degişli çykdajylarda bäsdeşlik artykmaçlygynyň we logistik mümkinçilikleriniň ýokary bolýandygy tötänlik däldir. Şu nukdaýnazardan alanyňda Türkmenistan Merkezi hem-de Günorta-Gündogar Aziýa döwletleriniň, Pars aýlagy ýurtlarynyň ulag geçelgelerine goşulyşmak üçin uly artykmaçlykdan peýdalanýar we sebitiň Ýewropa çykalgasy üçin iň amatly ugry özünde jemleýär. Şonuň üçin-de gürrüňi edilýän ugurlaryň portlarynyň, demir ýollarynyň, awtoulag ýollarynyň we howa menzilleriniň bu ugra birleşdirilmegi Türkmenistan üçin hem, degişli döwletler üçin hem juda bähbitlidigi bilen tapawutlanýar.

Türkmen sahawatynyň şuglasy

Milli Liderimiziň tagallasy we parasatly syýasaty netijesinde, Türkmenistan — Owganystan — Pakistan elektrik geçirijisiniň möhüm tapgyrynyň — ýurdumyzyň çäklerinden geçýän böleginiň gurluşygyna girişildi. Bu tapgyr Türkmenistanyň çäklerinden Owganystan Yslam Respublikasynyň serhedine çenli geçjek bölegi — 265 kilometrlik uzaklygy özünde jemlär. Gürrüňi edilýän elektrik geçiriji umumy uzynlygy boýunça iki ulgamy öz içine alar. Olaryň ikisi, ilki, 102 kilometr ýol geçip, Owganystanyň Hyrat welaýatyna, soňra jemi 575 kilometr menzil aşyp ýurduň Gandagar welaýatyna baryp ýeter. Geçirijiden çekiljek üçünji ulgam bolsa 1150 kilometri külterläninden soňra, Pakistanyň Kwetta welaýatyna we onuň töwereklerindäki welaýatlara ýagtylyk, ýylylyk, nur paýlar.

Energetika pudagyna ylmyň we halkara tejribäniň häzirki zaman gazananlarynyň ornaşdyrylmagy Türkmenistanyň eksport mümkinçiliklerini artdyrmak bilen birlikde, onuň sebitiň energiýa çeşmelerine bolan isleglerini kanagatlandyrmakdaky, bu babatdaky baý mümkinçilikleri diplomatik serişde hökmünde ulanmakdaky, ýurdumyzyň orta we uzak geljege niýetlenen geosyýasy täsirini berkitmekdäki... artykmaçlygyny ýüze çykarýar. Bu bolsa milli Liderimiz tarapyndan işlenip düzülen we barha giň gerimde durmuşa ornaşdyrylýan Türkmenistanyň energetika diplomatiýasynyň diňe bir bähbitlerden, ykdysady gazançlardan, birtaraplaýyn girdejilerden gözbaş alman, onuň şol bir wagtyň özünde dost-doganlyga, ynsanperwerlige, abadançylyga, parahatçylyga hyzmat edýändigini alamatlandyrýar. Şeýle bolansoň soňky ýyllarda Diýarymyzyň dürli künjeklerinde we Aşgabatda gazturbinaly elektrik beketleriniň birnäçesi bilen pudagyň düzümleriniň üsti ýetirildi.

Gahryman Arkadagymyzyň tagallasy we başlangyjy bilen durmuşa geçiriljek Daşoguz — Balkan we Balkan — Ahal welaýatlarynyň arasyndaky halkalaýyn ulgam diňe bir içerki bazaryň elektrik energiýasyna bolan isleglerini kanagatlandyrmak bilen çäklenmän, artykmaç energiýa çeşmeleriniň eksport mümkinçiliklerini-de ýokarlandyrar. Bu bolsa türkmen ykdysadyýetiniň goşmaça, iň esasy-da, geljegi uly bolan girdeji çeşmesi bilen üpjün edilmegine täze bir mümkinçiligi döreder. Şeýle mümkinçiligiň biriniň — hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň tagallasy bilen Mary DES-i bilen utgaşykly dolanyşyk esasynda işleýän ilkinji buggaz elektrik bekediniň işe girizilmeginiň taryhy waka bolandygy hemmämize mälimdir. Çünki bu häzirki zaman elektrik bekedi Türkmenistanyň energetika ulgamyndaky eksport kuwwatynyň artmagyna önjeýli goşant goşdy. Gürrüňimiziň esasy temasy bolan Türkmenistan—Owganystan—Pakistan halkara elektrik geçirijisiniň doly güýjünde işe girizilmegi bilen Mary DES-iň we buggaz elektrik bekediniň türkmen ykdysadyýetindäki ähmiýeti has-da artar. Elbetde, bu halkara elektrik geçirijisi elektrik akymy bilen birlikde, Owganystandyr Pakistana ýagtylyk, ýylylyk, aýdyňlyk, halkymyzyň mährem ýüreginiň dostana ynsanperwerligini alyp gider. Bu döwletleriň, esasanam Owganystanyň ykdysady kuwwatyna damýan altyn damja öwrüler, zawod-fabrikleriň ençemesiniň gurulmagyna, dostlukly döwletleriň ýaşlarynyň müňlerçesiniň iş bilen üpjün edilmegine mümkinçilik berer.

Gürrüňi edilýän taslamanyň bir günüň ýa-da bir aýyň dowamynda ýüze çykan taslama däldigini hemmämiz bilýän bolsak gerek. Onuň üstünde ýyllaryň dowamynda işlendi, ähli taraplaýyn öwrenildi. Çünki Gahryman Arkadagymyzyň we halkymyzyň ata-baba dowam edip gelýän ýörelgesine görä, ol taslama dahylly bolan ähli taraplaryň bähbitlerine hyzmat etmelidi. Şonuň üçin hem taslamanyň üstünde düýpli işlenilenden we öwrenilenden soňra, 2018-nji ýylyň ýanwar aýynda milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň tabşyrygy boýunça Türkmenistanyň Energetika ministrliginiň we «Çalyk Holding A.Ş». kompaniýasynyň arasynda Türkmenistan — Owganystan — Pakistan elektrik geçiriji ulgamynyň taslamasyny durmuşa geçirmekde hyzmatdaşlyk boýunça özara düşünişmek hakyndaky Ähtnama gol çekildi. Ýokarda-da belläp geçişimiz ýaly, bu Ähtnama Owganystanyň söwda-ykdysady gatnaşyklaryny giňeltmäge we diwersifikasiýalaşdyrmaga, bu ýurdy üstünlikli dikeltmäge ähmiýetli hyzmat etjek taslamanyň hereketini tizleşdirdi. Çünki bu taslamanyň doly durmuşa geçirilmegi Owganystanda diňe bir iri däl-de, eýsem, orta we kiçi işewürligiň ösdürilmegine, owgan bazarynyň dolanyşygynyň artmagyna şert döredip, serhetýaka söwdasyny ösdürmäge-de mümkinçilik berer. Türkmen energiýasy goňşy döwletde senagat harytlarynyň önümçiligini, hyzmatlar ulgamyny we beýlekileri janlandyryp, owgan telekeçileriniň işlerini ösdürmäge-de ýardam eder.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow ýurdumyzyň daşary syýasaty bilen baglanyşykly her bir çykyşynda diýen ýaly Owganystan meselesine degip geçmek bilen, ýurdumyzyň owgan halkyna durmuş düzümlerini gurmakda, olary elektrik energiýasy bilen üpjün etmekde, hünärmenleri taýýarlamakda we beýleki ugurlarda ýakyn goldaw berjekdigini hemişe nygtaýar. Şonuň bilen birlikde-de, Türkmenistan Owganystany parahatçylykly we döredijilikli ýol bilen ösdürmekde, sebitleýin durnuklylygy we hyzmatdaşlygy üpjün etmekde Türkmenistan — Owganystan — Pakistan elektrik geçirijisiniň taslamasynyň durmuşa geçirilmeginiň uly ähmiýete eýe boljakdygyna berk ynanýar. Bu ýagdaýlaryň hormatly Prezidentimiziň hoşniýetli goňşuçylyga, ählumumy parahatçylyga we Türkmenistan — Owganystan — Pakistan elektrik geçirijisiniň taslamasyna neneňsi ähmiýet berýändigine şaýatlyk edýär. Sebäbi Türkmenistan energiýa çeşmelerini diňe bir öz bähbitleri üçin ulanmaga çalyşman, eýsem, goňşy halklaryň bähbitlerine, hatda dünýä halklarynyň parahatçylygynyň hatyrasyna hyzmat etdirmäge çalyşýar. Bu bolsa hormatly Prezidentimiziň alyp barýan içeri we daşary syýasatynyň esasy aýratynlyklarynyň biridir. Şonuň üçin hem bu gün türkmen döwletiniň abraýy Zeminiň ähli künjegine ýaýylyp, mertebesi barha beýgelýär.

Türkmenistan — Owganystan — Pakistan — Hindistan gaz geçirijisiniň Owganystanyň çäklerinden geçýän böleginiň hem-de TOP optiki-süýümli aragatnaşyk ulgamynyň gurluşygyna 2018-nji ýylyň fewral aýynda badalga berlipdi. Bu şanly wakalara bagyşlanan dabaralaryň çäklerinde bolsa taslama gatnaşyjy ýurtlaryň Hökümetleriniň arasynda Türkmenistan — Owganystan — Pakistan elektrik geçiriji ulgamy hakynda ylalaşyga gol çekilipdi.

Türkmenistan soňky onýyllyklarda goňşy doganlyk owgan halkynyň durmuş-ykdysady taýdan dikeldilmegine gönükdirilen anyk ädimleri ädýär. Muňa mysal hökmünde köp ýyllaryň dowamynda ýeňillikli bahalar boýunça elektrik energiýanyň we suwuklandyrylan gazyň iberilmeginiň amala aşyrylmagyny, dostlukly döwletiň energetika düzüminiň uly bölegine öwrülen Ymamnazar — Andhoý hem-de Serhetabat — Hyrat elektrik geçiriji ulgamynyň taslamasyny görkezmek bolar. TOP taslamasy bolsa iki dostlukly ýurduň arasyndaky energetika ulgamyndaky hyzmatdaşlygy ösdürmekde täze bir badalgadyr. Türkmenistanyň we onuň milli Lideriniň tagallalary bilen owgan sarp edijileriniň ýaşaýyş-durmuş derejesini has-da gowulandyrmak, täze önümçilikleridir iş orunlaryny emele getirmek üçin giň şertler döredildi. Owgan ýaşlarynyň ýüzlerçesi energetika hünäri boýunça Türkmenistanyň ýokary okuw mekdeplerinde bilim aldy.

Hemmämiziň bilşimiz ýaly, hormatly Prezidentimiziň Owganystandaky ýagdaý babatdaky çemeleşmeleri hem-de geçirýän işleri bar bolan meseleleri diňe diplomatik ýollar we serişdeler bilen kadalaşdyrmaga esaslanýar. Şeýle bolansoň gürrüňi edilýän mesele boýunça halkara gatnaşyklaryň täsirli görnüşini işläp taýýarlamak Türkmenistanyň halkara jemgyýetçilik tarapyndan goldaw tapýan oňyn ädimleriniň biridir.

Ählumumy ykdysadyýetiň ornunyň pugtalandyrylmagy dünýä energetikasynyň durnuklylygyna gönüden-göni baglydyr. Gymmat bolmadyk, ygtybarly häzirki zaman energiýa çeşmelerine elýeterliligiň üpjün edilmegi döwletleriň okgunly ösmegi, halklaryň abadançylygy üçin zerur şertleriň biridir. BMG-niň tagallalary, şeýle-de BMG tarapyndan kabul edilen 2030-njy ýyla çenli döwür üçin ösüş ulgamynda Gün tertibine laýyklykda edilýän tagallalar ýigrimi birinji asyryň derwaýys maksatlaryna ýetmäge gönükdirilendir.

Hawa, döwlet Baştutanymyz her bir taslama amala aşyrylanda iň täze tehnologiýalary ulanmagyň, innowasion önümçiligi döretmegiň zerurdygyny nygtaýar. Ýurdumyzyň elektrik energiýasy pudagyny döwrebaplaşdyrmagyň çäklerinde ähli elektrik beketlerinde halkara tejribede synagdan geçen inžener-tehniki gazanylanlar ornaşdyrylýar. Bu bolsa innowasion artykmaçlygy, ykdysady ähmiýeti we ekologiýa howpsuzlygy bilen öňe saýlanýar. Bu gürrüňi edilýän elektrik geçirijisiniň taslamasyny amala aşyrmakda-da şeýle bolar. Çünki ekologiýa abadançylygy, daşky gurşawy goramak hormatly Prezidentimiziň esasy talaplarynyň biridir.

Owganystan Türkmenistanyň başlangyjy boýunça durmuşa geçirilýän energetika we ulag-aragatnaşyk, durmuş ulgamlaryndaky taslamalaryň amala aşyrylmagyna uly umyt bildirýär. Dostlukly owgan halky onuň tutuş sebitiň ösüşine ýardam etjekdigine ynanýar. Şonuň üçin hem olar Owganystanyň parahatçylykly ýol bilen dikeldilmegine yzygiderli kömek-goldaw berýändigi üçin hormatly Prezidentimize alkyş sözlerini aýdýarlar. Bu başlangyçlardyr taslamalar owgan halkynyň türkmen halky bilen gadymdan gelýän dostluk gatnaşyklarynyň has-da berkemegine mümkinçilik berýär.

Ysmaýyl TAGAN,

žurnalist

2021-nji ýylyň 28-nji ýanwarynda göni wideo aragatnaşyk arkaly Halkara Pul Gaznasynyň Türkmenistan boýunça wekiliýetiniň ýolbaşçysy Natalýa Tamirisanyň ýolbaşçylygynda HPG-nyň bilermenleri bilen Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministri M.Serdarowyň arasynda duşuşyk geçirildi.

HPG-nyň bilermenleri bilen ýurdumyzyň birnäçe ministrlikleriniň we pudak edaralarynyň ýolbaşçylarynyň we işgärleriniň arasynda geçirilen on günlük duşuşygynyň netijeleri jemlendi.

Soňky wagtlarda Türkmenistan Halkara pul gaznasy bilen hyzmatdaşlygyny has-da işjeňleşdirdi.

Häzirki wagtda Türkmenistan Halkara pul gaznasy, Bütindünýä banky, Aziýanyň ösüş banky, Ýewropanyň täzeleniň we ösüş banky, Yslam ösüş banky ýaly iri halkara maliýe guramalary bilen isjeň hyzmatdaşlyk edýär. Türkmenistanyň Prezidentiniň kiçi we orta telekeçiligi döwlet tarapyndan goldamak boýunça syýasatyny durmuşa geçirmek maksady bilen, bank ulgamy tarapyndan ýeňillikli karzlar we daşary ýurt maliýeleşdiriş çeşmeleriň birnäçe görnüşleri bilen ýurdumyzyň hususy ulgamynyň gatnaşyjylary üpjün edilýär.

Agzalan duşuşyklarda taraplar ykdysady ösüşiň we Türkmenistanyň ykdysadyýetiniň seljermesiniň orta möhletli geljegini ara alyp maslahatlaşdylar.

HPG-nyň wekiliýet topary Türkmenistanyň döwlet edaralaryna ykdysady syýasaty ösdürmäge goldaw bermäge taýýardyklary barada habar berdiler we wekiliýetiň sapary wagtynda maglumatlar we netijeli pikir alyşmalar üçin ýurduň döwlet edaralaryna minnetdarlyk bildirdiler.

Duşuşygyň ahyrynda oňa gatnaşyjylar ýurdumyzyň halkara maliýe guramalary we düzümleri bilen netijeli hyzmatdaşlygy işjeňleşdirmekde we ösdürmekde giň mümkinçilikleri döredip berýän Hormatly Prezidentimiziň adyna alkyşly sözlerini beýan etdiler. Mähriban Watanymyzyň halkara derejesindäki abraý-mertebesini belende götermekde bimöçber işleri amala aşyrýan Hormatly Prezidentimiziň janynyň sag, ömrüniň uzak, belent başynyň hemişe aman, il-ýurt bähbitli, umumyadamzat ähmiýetli tutumly işleriniň mundan beýlägem rowaç almagyny arzuw etdiler.

Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministrligi

Gahryman Arkadagymyzyň irginsiz tagallasy hem yhlasy bilen Aşgabat dünýäde gözelligiň, parahatçylygyň we dost-doganlygyň merkezi hökmünde tanalýar. Ynha, 26-njy ýanwarda hormatly Prezidentimiziň paýtagtymyz boýunça iş saparyny amala aşyryp, köpugurly işewürlik merkezli kaşaň «Garagum» myhmanhanasynyň, onuň golaýynda ýerleşen seýilgähiň hem-de Aşgabat — Türkmenabat awtobanynyň gurluşygynda alnyp barylýan işler bilen tanyşmagy muny nobatdaky gezek tassyklady.

«Laçyn» iň bir gelim-gidimli seýilgähe öwrüler

Milli Liderimiz, ilki bilen, paýtagtymyzyň demirgazyk künjeginde, A.Nyýazow we Hoja Ahmet Ýasawy köçeleriniň ugrunda gurulýan desgalaryň gurluşyk meýdançasyna geldi. Döwlet Baştutanymyzyň garamagyna bu köçeleriň ugrunda gurluşygy alnyp barylýan we gurluşygy meýilleşdirilen binalaryň şekil taslamasy, hususan-da, «Garagum» işewürlik merkezli myhmanhananyň, seýilgähiň, Söwda-dynç alyş merkeziniň, ýerasty geçelgeleriň taslamalary hödürlenildi.

Aşgabat şäheriniň häkimi seýilgähiň taslamasy barada hasabat berdi. Bellenilişi ýaly, döwrebap seýilgähiň ýer böleginiň umumy meýdany 9,75 gektara barabardyr. Onuň uzynlygy 320 metr, ini bolsa 310 metre deňdir. Seýilgähde suw çüwdürimleriniň 9-sy, şol sanda merkezde 1 uly we 8 sany kiçi suw çüwdürimler bu ýere gelýänleriň göwnüni joşdurar. Şeýle hem bu ýerde suw howdanlarynyň 3-sini gurmak meýilleşdirildi. Taslama laýyklykda, gurluşygy alnyp barylýan ýerasty geçelgeler bolsa pyýadalaryň howpsuzlygy üçin niýetlenendir. Geçelgeleriň jemi 4-si bolup, uzynlygy 25,1 metre, ini 8,1 metre we beýikligi 4,8 metre deňdir. Ýoluň uzynlygy 704 metre barabar bolup, ini 18 metrdir.

Hormatly Prezidentimiz hasabaty diňläp, taslamalara käbir belliklerini hem-de düzedişlerini girizdi. Täze seýilgäh paýtagtymyzyň Halkara howa menziline çenli uzalyp gidip, şol ýerde ýaşaýan raýatlarymyzyň oňaýly dynç alýan ýerine öwrüler. Şeýle hem milli Liderimiz ýerasty geçelgäniň çyzgylary bilen tanşyp, seýilgähi «Laçyn» diýip atlandyrmagy teklip etdi. Döwlet Baştutanymyzyň bu teklibi paýtagtymyzyň ganatlaryny ýaýyp duran laçynyň şekilindäki Halkara howa menziliniň bu ýerde ýerleşmegi bilen baglylykda, ýerine düşen teklipdir.

Alyjylar, dynç almaga geljekler üçin ähli amatly şertler dörediler

Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň başlygy gurluşygy alnyp barylýan Söwda-dynç alyş merkeziniň taslamasy barada hasabat berdi. Bellenilişi ýaly, merkeziň gurluşyk meýdançasynyň umumy meýdany 8,92 gektara barabar bolup, binalaryň gurluşyk meýdany hem-de abadanlaşdyrylýan ýerleriň jemi meýdany, degişlilikde, 28 müň 331,6 inedördül metre we 60 müň 888,4 inedördül metre barabardyr. Binanyň beýikligi 40 metre deňdir. Bu ýerde meýilleşdirilen köp gatly awtoduralganyň meýdany 54 müň 381,67 inedördül metrdir. Hormatly Prezidentimiz Söwda-dynç alyş merkeziniň gurluşygynda hil babatda halkara ölçeglere bildirilýän ähli talaplaryň ýerine ýetirilmelidigini, alyjylar hem-de dynç almaga geljekler üçin hemme amatly şertleriň döredilmelidigini tabşyrdy.

«Garagum» myhmansöýerlik däplerimiziň aýdyň nyşany bolar

Döwlet Baştutanymyz Garaşsyzlygymyzyň şanly 30 ýyllygy mynasybetli ulanylmaga berilmegi meýilleşdirilýän köpugurly işewürlik merkezli «Garagum» myhmanhanasyny synlady. 6,9 gektar meýdanda ýerleşýän 9 gatly myhmanhananyň binasynda, taslama laýyklykda, kaşaň otaglaryň 87-si, şol sanda standart, suite, lýuks hem-de super lýuks otaglar göz öňünde tutuldy. Mundan başga-da, restoranlar, banket zaly, suwda ýüzülýän howuzlar, dürli trenažýorlar bilen üpjün edilen fitnes-zal, tennis meýdançasy we beýlekiler myhmanlaryň hyzmatynda bolar. Işewürlik merkezinde duşuşyklary geçirmek üçin oňaýly şertler dörediler.

Hormatly Prezidentimiz myhmanhananyň otaglarynyň birine baryp gördi. Senagat we gurluşyk toplumlaryna gözegçilik edýän wise-premýer myhmanlar üçin döredilen şertler barada hasabat berdi. «Garagum» myhmanhanasy, onuň bezeg aýratynlyklary, şol sanda penjireleriniň altynsow reňkleri onuň adyna kybap gelýär. Bu myhmanhana türkmen halkynyň gadymdan gelýän myhmansöýerlik däpleriniň aýdyň nyşany bolmalydyr. Şoňa görä, milli Liderimiz degişli desgalaryň daşky we içki bezeginde milli öwüşginleriň öz beýanyny tapmalydygyny nygtady. Munuň özi daşary ýurtly myhmanlara mähriban halkymyzyň baý we özboluşly däpleri bilen tanyşmak üçin ajaýyp mümkinçiligi döreder.

Ýokary tizlikli awtoban söwda-ykdysady gatnaşyklary has-da giňelder

Aşgabat boýunça iş saparyny dowam edip, döwlet Baştutanymyz ýokary tizlikli Aşgabat — Türkmenabat awtomobil ýoluna tarap ugrady. Uzynlygy 600 kilometre golaý bolan bu iri awtomobil ýolunyň işe girizilmegi Beýik Ýüpek ýolunyň ugrunda ýerleşen goňşy döwletler bilen söwda-ykdysady gatnaşyklary giňeltmäge mümkinçilik berer. Taslamanyň baş potratçysy hökmünde çykyş edýän «Türkmen Awtoban» ýapyk görnüşli paýdarlar jemgyýetiniň buýurmasy boýunça ýanaşyk ýerleri abadanlaşdyrmak bilen birlikde, iň häzirki zaman awtomobil ýoluny gurmak boýunça işleri «Nusaý ýollary», «Hyzmat merkezi» hususy kärhanalary, «Edermen», «Altyn nesil» hojalyk jemgyýetleri amala aşyrýarlar.

Ýeri gelende bellesek, hormatly Prezidentimiziň Kararyna laýyklykda, taslamany üç tapgyrda amala aşyrmak göz öňünde tutulýar. Awtobanyň birinji bölegini — Aşgabat — Tejen aralygyny şu ýyl, Tejen — Mary bölegini 2022-nji ýylyň dekabrynda we üçünji — Mary — Türkmenabat bölegini 2023-nji ýylyň dekabrynda ulanyşa tabşyrmak maksat edinilýär. Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň başlygy milli Liderimizi Aşgabat — Türkmenabat ýokary tizlikli awtomobil ýolunyň I, II, III tapgyrlarynyň çäklerinde meýilleşdirilen işler bilen tanyşdyrdy. Döwlet Baştutanymyz taslama käbir düzedişleri girizdi, halkara ölçeglere kybap gurulýan bu ýoluň hyzmatyndan peýdalanjak sürüjileriň töleg terminallary arkaly töleg geçirenlerinde, töleglerini kart we çip bilen amala aşyrmalydyklaryny, daşary ýurtlardan gelip-geçýän sürüjileriň bolsa daşary ýurt walýutasynda hasaplaşmalydyklaryny tabşyrdy. Şeýle hem iş saparynyň dowamynda hormatly Prezidentimiz bu ýerde alnyp barylýan işler boýunça ýolbaşçylaryň hasabatlaryny diňläp, telekeçileriň öz ulag parkyny döretmek barada tabşyryk berdi.

Täze jaýlar toý sowgady bolar

Soňra milli Liderimiz paýtagtymyzyň Çoganly ýaşaýyş toplumyna tarap ugrady. Bu ýerde 3 we 4 otagly kottej görnüşli ýaşaýyş jaýlarynyň gurluşygy alnyp barylýar. Döwlet Baştutanymyz şu ýyl 25-nji maýda belleniljek Aşgabat şäheriniň gününde paýtagtymyzyň döredilmeginiň 140 ýyllygy hem-de Garaşsyzlygymyzyň şanly 30 ýyllygy mynasybetli 140 hojalygyň täze öýlerde jaý toýuny toýlamagynyň olar üçin hakyky toý sowgady boljakdygyny aýdyp, bu babatda degişli görkezmeleri berdi. Alnyp barylýan şu işlerde esasy ugruň geljegi nazarlap, yhlasly, ygtybarly we owadan gurup, adamlaryň durmuşy üçin has oňaýly şertleri döretmekden ybaratdygyny ýene-de bir gezek nygtap, hormatly Prezidentimiz ýygnananlara öňde goýlan möhüm wezipeleri çözmekde üstünlikleri arzuw etdi hem-de bu ýerden ugrady.

"Nesil".

Aşgabat, 27-nji ýanwar (TDH). Şu gün Türkmenistanyň Prezidenti, ýurdumyzyň Ýaragly Güýçleriniň Belent Serkerdebaşysy goşun generaly Gurbanguly Berdimuhamedow Döwlet howpsuzlyk geňeşiniň giňişleýin göçme mejlisini geçirdi. Onda ýurdumyzyň harby we hukuk goraýjy edaralarynda 2021-nji ýylyň ýanwar aýynda ýerine ýetirilen işleriň jemlerine, jemgyýetimizde tertip-düzgüni berkitmek, degişli düzümleriň maddy-enjamlaýyn binýadyny pugtalandyrmak bilen baglanyşykly wezipelere we bu ugra degişli beýleki birnäçe wajyp meselelere garaldy.

Mundan başga-da, harby düzümleriň maddy-enjamlaýyn binýadyny berkitmek, Garaşsyz döwletimizde mundan beýläk-de howpsuzlygy, parahatçylygy üpjün etmek boýunça olaryň alyp barýan işlerini kämilleşdirmek meseleleri ara alnyp maslahatlaşyldy.

Döwlet Baştutanymyz mejlisiň başynda häzirki zaman harby tehnikalaryna aýawly çemeleşmek ýaly möhüm meseleleriň üstünde durup geçdi.

Harby we hukuk goraýjy edaralaryň maddy-enjamlaýyn binýadyny yzygiderli pugtalandyrmak boýunça alnyp barylýan işleriň çäklerinde döwlet serişdeleriniň hasabyna olar üçin iň häzirki zaman uçarlary, dikuçarlary, gämiler, harby we ýörite tehnikalar satyn alynýar diýip, hormatly Prezidentimiz belledi. Şunuň bilen baglylykda, milli Liderimiz Ýaragly Güýçleriň we beýleki goşunlaryň ygtyýarynda bar bolan harby tehnikalardan ýokary derejeli baş alyp çykýan, öz işine ökde ýokary hünärli harby gullukçylary taýýarlamak meselelerine möhüm ähmiýet bermegi tabşyrdy.

Bu tehnikalaryň we enjamlaryň ulanylan görnüşleri babatda kadalaşdyryjy namalara gaýtadan seretmegiň wajypdygy, zerurlyk bolsa, olary döwrüň talabyna laýyk getirmek boýunça zerur işleri geçirmek bellenildi.

Döwlet Baştutanymyz harby we hukuk goraýjy edaralaryň ýolbaşçylaryna ýüzlenip, bar bolan harby tehnikalary kesgitlenen düzgüne laýyklykda peýdalanmak, bu ugurda düzgün bozmalaryň öňüni almak üçin zerur çäreleri görmek babatda degişli tabşyryklary berdi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow mejlisiň gün tertibine geçip, ilki bilen, goranmak ministri B.Gündogdyýewe söz berdi. Ministr “Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany” şygary astynda geçýän ýylyň ilkinji aýynda ýerine ýetirilen işleriň we öňde goýlan wezipeleri amala aşyrmak boýunça ýaýbaňlandyrylan çäreleriň netijeleri barada hasabat berdi.

Ýurdumyzyň Ýaragly Güýçleriniň Belent Serkerdebaşysyna giň möçberli harby özgertmeleriň çäklerinde Milli goşunyň düzümlerinde häzirki wagtda amala aşyrylýan özgertmeler, şeýle hem mukaddes Garaşsyzlygymyzyň şanly 30 ýyllygy mynasybetli guraljak dabaraly harby ýörişe taýýarlyk barada hasabat berildi.

Şeýle hem Diýarymyzda giňden we dabaraly bellenilýän Watan goragçylarynyň güni hem-de Türkmenistanyň Ýaragly Güýçleriniň döredilmeginiň 29 ýyllygy mynasybetli baýramçylyk çäreleriniň maksatnamasy işlenip taýýarlanyldy.

Soňra içeri işler ministri M.Çakyýew döwlet Baştutanymyz Gurbanguly Berdimuhamedowa IIM-niň edaralarynda 2021-nji ýylyň ýanwar aýynda ýerine ýetirilen işleriň netijeleri barada hasabat berdi. Ýurdumyzda jemgyýetçilik tertibini saklamak, düzgün bozmalaryň öňüni almak, ýangyn howpsuzlygyny üpjün etmek we Döwlet ýol gözegçiligi gullugynyň işini kämilleşdirmek boýunça alnyp barylýan işler barada giňişleýin maglumatlar berildi.

Hasabatyň çäklerinde bellenilişi ýaly, ýollarda ýol-ulag hadysalarynyň öňüni almak boýunça ýurdumyzyň umumybilim berýän we ýokary okuw mekdeplerinde ýol hereketiniň düzgünleri boýunça giňişleýin wagyz-nesihat işleri alnyp barylýar.

Baş prokuror B.Atdaýew şu ýylyň birinji aýynda ýerine ýetirilen işleriň jemleri, hususan-da, hormatly Prezidentimiziň tabşyrygy boýunça dürli ugurlarda, şol sanda Döwlet serhet gullugynda geçirilen prokuror barlaglarynyň netijeleri barada hasabat berdi.

Ýurdumyzyň Ýaragly Güýçleriniň Belent Serkerdebaşysy Gurbanguly Berdimuhamedow prokuror barlaglarynyň netijeleri boýunça degişli Permana gol çekip, işde goýberen düýpli kemçilikleri üçin Ş.Durdyýewi Döwlet serhet gullugynyň başlygy — Serhet goşunlarynyň serkerdebaşysy wezipesinden boşatdy. Şeýle hem ol degişli Permana laýyklykda, general-maýor harby adyndan podpolkownik harby adyna çenli peseldildi.

Wezipe borçlaryny talabalaýyk ýerine ýetirmän, işde goýberen kemçilikleri üçin Döwlet serhet gullugynyň başlygynyň orunbasary — baş karargähiň serkerdesi I.Ilamanowa we Döwlet serhet gullugynyň başlygynyň terbiýeçilik işleri boýunça orunbasary A.Çaryýewe berk käýinç yglan edildi hem-de olara ýol berlen kemçilikleri gysga wagtyň içinde düzetmek soňky gezek duýduryldy. Bu barada aýtmak bilen, döwlet Baştutanymyz degişli resminamalara gol çekdi.

Soňra Ýokary kazyýetiň başlygy G.Ussanepesow milli kazyýet ulgamyny kämilleşdirmek boýunça şu ýylyň birinji aýynda ýerine ýetirilen işleriň netijeleri barada hasabat berdi. Bu işler häzirki taryhy eýýamyň talaplary nazara alnyp, umumy ykrar edilen halkara ülňülere laýyklykda ýerine ýetirilýär.

Milli howpsuzlyk ministri G.Annaýew hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowa şu ýylyň ýanwar aýynda ýerine ýetirilen işleriň netijeleri, ýurdumyzda döwlet ösüşiniň möhüm wezipelerini üstünlikli ýerine ýetirmek we halkymyzyň döredijilikli zähmeti, bagtyýar durmuşy üçin möhüm şert bolup durýan parahatçylygy, durnuklylygy üpjün etmek maksady bilen durmuşa geçirilen çäreler barada hasabat berdi.

Adalat ministri B.Muhamedow dünýäniň öňdebaryjy tejribesini we umumy ykrar edilen halkara hukuk kadalaryny nazara almak bilen, ýurdumyzyň kanunçylyk binýadyny kämilleşdirmek we hemmetaraplaýyn ösdürmek hem-de pugtalandyrmak boýunça ozal berlen tabşyryklary ýerine ýetirmek ugrunda 2021-nji ýylyň birinji aýynda ýerine ýetirilen işler barada hasabat berdi.

Soňra Döwlet migrasiýa gullugynyň başlygy B.Öwezow 2021-nji ýylyň ýanwar aýynda gullugyň işini kämilleşdirmek hem-de işgärleriniň hünär derejesini ýokarlandyrmak boýunça durmuşa geçirilen çäreler barada hasabat berdi.

Döwlet gümrük gullugynyň başlygy M.Hudaýkulyýew ýolbaşçylyk edýän düzümlerinde şu ýylyň birinji aýynda döwlet Baştutanymyzyň tabşyryklaryna laýyklykda ýerine ýetirilen işler barada hasabat berdi.

Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary, Döwlet howpsuzlyk geňeşiniň sekretary Ç.Amanow ýurdumyzyň Ýaragly Güýçleriniň Belent Serkerdebaşysy Gurbanguly Berdimuhamedowa ýurdumyzyň harby we hukuk goraýjy edaralarynda şu ýylyň birinji aýynda ýerine ýetirilen işleriň jemlerini umumylaşdyryp, Döwlet howpsuzlyk geňeşiniň bu ugurda durmuşa geçirilýän çäreleri utgaşdyrmak boýunça amala aşyran işleri barada hasabat berdi.

Bellenilişi ýaly, milli Liderimiziň başlangyjy boýunça ýaýbaňlandyrylan giň möçberli harby özgertmeleriň çäklerinde Garaşsyz döwletimiziň goranyş kuwwatyny artdyrmak, Milli goşunyň maddy-enjamlaýyn binýadyny döwrebaplaşdyrmak, harby we hukuk goraýjy edaralaryň işini we olaryň tehniki taýdan enjamlaşdyrylyşyny kämilleşdirmek, edermen pederlerimiziň şöhratly harby däplerini döwrebap derejede dowam edýän harby gullukçylary watansöýüjilik ruhunda terbiýelemek we olaryň hünär derejesini ýokarlandyrmak boýunça toplumlaýyn maksatnama amala aşyrylýar.

Milli Liderimiz hasabatlary diňläp we Döwlet howpsuzlyk geňeşiniň mejlisine gatnaşyjylara ýüzlenip, her ýylyň 27-nji ýanwarynda Türkmenistanda Watan goragçylarynyň gününiň baýram edilýändigini belledi. Häzirki döwürde giňden we dabaraly bellenilýän bu baýram ýurdumyzyň edermen harby gullukçylaryna we harby hem-de hukuk goraýjy edaralaryň işgärlerine bildirilýän hormatyň, olar hakyndaky yzygiderli aladanyň aýdyň nyşany bolup durýar.

Döwlet Baştutanymyzyň belleýşi ýaly, Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe mukaddes harby kasama wepaly Watan goragçylary döwlet Garaşsyzlygyny, serhet eldegrilmesizligini we konstitusion gurluşy goraýarlar. Şunlukda, kanunçylyk we hukuk tertibi, adamlaryň we her bir raýatyň hukuklarynyň we azatlyklarynyň, olaryň kanuny bähbitleriniň, şeýle hem jemgyýetimiziň we döwletimiziň bähbitleriniň goragy üpjün edilýär.

Watan goragçylarynyň halkymyzyň watansöýüjilik, edermenlik, gaýduwsyzlyk ýaly asylly ýörelgelerine eýerip, ukyp-başarnyklaryny gaýgyrman, hemişe päk ýürek bilen gulluk borçlaryny ýerine ýetirjekdiklerine berk ynanýaryn diýip, hormatly Prezidentimiz belledi.

Şunuň bilen baglylykda, ýurdumyzyň Ýaragly Güýçleriniň Belent Serkerdebaşysy goşun generaly Gurbanguly Berdimuhamedow ýurdumyzyň Garaşsyzlygyny, özygtyýarlylygyny pugtalandyrmaga, goranmak ukybyny berkitmäge, jemgyýetçilik we hukuk tertibini, kanunçylygy üpjün etmäge goşan şahsy goşantlary üçin hem-de berkarar Watanymyza, merdana halkymyza köp ýyllaryň dowamynda birkemsiz gulluk edendiklerini nazara alyp, şeýle hem Watan goragçylarynyň güni mynasybetli harby we hukuk goraýjy edaralaryň harby gullukçylaryny we işgärlerini döwlet sylaglary bilen sylaglamak, olara harby we ýörite atlary dakmak hem-de hünär derejesini bermek barada karara gelendigini aýtdy.

Döwlet Baştutanymyz degişli Permanlara gol çekdi.

Soňra harby we hukuk goraýjy edaralaryň aýratyn tapawutlanan işgärlerine hormatly derejeler berildi.

Döwletimiziň öňünde bitiren görnükli hyzmatlary üçin adalat ministri B.Muhamedowa “Türkmenistanyň at gazanan ýuristi” diýen hormatly at dakyldy, şeýle hem oňa ýustisiýanyň uly geňeşçisi hünär derejesi berildi.

Hormatly Prezidentimiz mejlisiň dowamynda degişli Permanlara gol çekdi. Oňa laýyklykda, podpolkownik Ý.Nuryýew Döwlet serhet gullugynyň başlygy — Serhet goşunlarynyň serkerdebaşysy wezipesine bellenilip, Milli howpsuzlyk institutynyň rektory wezipesinden boşadyldy. Şeýle hem oňa polkownik harby ady dakyldy.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň Permany bilen, polkownik M.Agageldiýew Milli howpsuzlyk institutynyň rektory wezipesine bellenildi.

Milli Liderimiz döwletimiziň öňünde bitiren görnükli hyzmatlary üçin Döwlet gümrük gullugynyň başlygy, maýor M.Hudaýkulyýewe podpolkownik harby adyny dakdy we degişli Permana gol çekdi.

Mejlisiň çäklerinde Ýaragly Güýçleriň Belent Serkerdebaşysy Permanlara gol çekdi, oňa laýyklykda, ýurdumyzyň harby we hukuk goraýjy edaralarynyň harby gullukçylarynyň we işgärleriniň birtopary Türkmenistanyň döwlet sylaglary bilen sylaglandy, şeýle hem olaryň birtoparyna harby we ýörite atlar dakyldy hem-de hünär derejeleri berildi.

Dabaranyň ahyrynda milli Liderimiz Watan goragçylarynyň güni mynasybetli sylaglananlary hem-de täze harby atlara we derejelere mynasyp bolanlary tüýs ýürekden gutlady.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Döwlet howpsuzlyk geňeşiniň agzalaryna ýüzlenip, döwletimiziň alyp barýan parahatçylyk söýüjilige pugta eýerýän ynsanperwer syýasatyna laýyklykda kabul edilen, goranyş häsiýetli Harby doktrinanyň esasynda harby we hukuk goraýjy edaralaryň maddy-enjamlaýyn binýadynyň yzygiderli berkidilýändigini nygtady.

Biz harby gullukçylarymyz we olaryň maşgala agzalary hakynda hemişe alada edýäris. Olaryň hal-ýagdaýyny gowulandyrmak, ýaşaýyş-durmuş şertlerini ýokarlandyrmak, oňat dynç almaklary, yhlasly zähmet çekip, Watana halal gulluk edip, uly üstünlikleri gazanmaklary üçin ähli zerur şertleri döretmek boýunça uly işleri durmuşa geçirýäris diýip, döwlet Baştutanymyz belledi.

Döwlet howpsuzlyk geňeşiniň giňişleýin göçme mejlisinde başga-da birnäçe meselelere garaldy we olar boýunça degişli çözgütler kabul edildi.

Türkmenistanyň Prezidenti, ýurdumyzyň Ýaragly Güýçleriniň Belent Serkerdebaşysy goşun generaly Gurbanguly Berdimuhamedow Döwlet howpsuzlyk geňeşiniň agzalaryny we ähli harby gullukçylary Watan goragçylarynyň güni bilen gutlap, hemmelere berk jan saglyk, maşgala abadançylygyny, mähriban halkymyzyň asuda we bagtyýar durmuşynyň üpjün edilmegine gönükdirilen gulluklarynda täze üstünlikleri arzuw etdi.

Berkarar döwletiň bagtyýarlyk döwründe ýurdumyzda il-ýurt bähbitli, sebit, dünýä ähmiýetli iri taslamalaryň birnäçesi durmuşa geçirilýär. Bu taslamalar häzirkizaman üstaşyr ulag-aragatnaşyk düzüminiň kemala getirilmegini, onuň giň gerimli ösüşlerini göz öňünde tutýar. Olaryň gutarnykly amala aşyrylmagy bilen Türkmenistany dünýä bilen, dünýäni Türkmenistan bilen birleşdirýän üstaşyr ýollar we kämil aragatnaşyk ulgamy peýda bolýar. Türkmenistanyň ýollaryň çatrygynda, örän amatly ýerde ýerleşmeginden ugur alnyp gurulýan desgalardyr ýollar sebitleriň arasyny ýakynlaşdyrýar. Beýik Ýüpek ýolunyň ugrunda ýerleşýän gadymy Kerki şäherinde gurulýan döwrebap howa menziliniň hem ýurdumyzyň Garaşsyzlygynyň 30 ýyllyk şanly toýunyň bellenilýän ýylynda ulanylmaga berilmegi diňe bir içerki däl, eýsem, sebitara gatnaşyklaryň hem has ýygjamlaşmagyna hyzmat eder.

Häzirki wagtda Türkmenistan täze sebit we sebitara ulag-aragatnaşyk düzümini döretmekde möhüm ähmiýetli merkez bolmakda öz paýyna düşýän işleri abraý bilen ýerine ýetirýär. Ösen döwletleriň hataryna goşulan Garaşsyz ýurdumyzdan dünýäniň çar ýanyna uzaýan ýerüsti we howa ýollarynyň sany artýar. Türkmenistanyň Ministrler Kabinetiniň 2019-njy ýylyň 22-nji fewralynda sanly wideoaragatnaşyk arkaly geçirilen mejlisinde ýurdumyzyň gündogar sebitiniň ösüşinde ýatdan çykmajak, Kerki şäherinde döwrebap howa menzilini gurmak hakynda aýratyn möhüm Kararyň kabul edilmegi bilen howa ýollary ýene-de giňeýär.

Şol möhüm resminamanyň kabul edileninden bäri iki ýyl geçip barýar. «Gündogdy» hususy kärhanasynyň gurluşykçylary Kerki şäheriniň günbatar tarapynda täze howa menziliniň gurluşygyny gyzgalaňly alyp barýarlar. Döwrebap howa menziliniň gurluşygynda işleriň agramly bölegi ýerine ýetirildi. Gurluşygyň baş inženeri Gylyçmyrat Ataýew howa menziliniň halkara ölçeglerine laýyk gelmegi üçin taslamada görkezilenleriň birkemsiz berjaý edilmegi ugrunda yhlasly zähmet çekýändiklerini aýdýar. Ol ähli işleriň howa menziliniň halkara ölçeglerine laýyk gelmegi üçin taslamada görkezilenleriň birkemsiz berjaý edilmegine gönükdirilýändigini aýratyn nygtaýar.

Baş inženeriň aýdyşy ýaly, «Gündogdy» hususy kärhanasynyň gurluşykçylary desganyň gurluşygynda meýilleşdirilen işleriň öz wagtynda ýerine ýetirilmegi ugrunda tutanýerlilik görkezýärler. Möhüm desgany gurmak üçin hususy kärhana bu ýerde özüniň beton öndürýän zawodlarynyň üçüsinden, Germaniýa döwletinde öndürilen «KARGO» kysymly beton düşeýän kuwwatly tehnikadan öndürijilikli peýdalanýar. «KARGO» kysymly beton düşeýän kuwwatly tehnikanyň şeýle işlerde belli bahasy ýok. Ondan başga hem dürli görnüşli tehnikalaryň 80-e golaýy gurluşykda iki iş çalşygynda ulanylýar. Gurluşykda ýerli çig mallardan giňden peýdalanylmaga uly üns berilýär, hususan-da gurluşyk üçin Köýtendagdaky öndürilýän önümleriň dürli görnüşleri ulanylýar. Şu maksat bilen ýerli kärhanalar bilen baglaşylan şertnamalaryň doly ýerine ýetirilendigini aýtmak gerek.

Iki ýyla golaý wagtyň dowamynda möhüm işleriň aglabasy meýilnama hem-de taslama laýyklykda amala aşyryldy. Uçarlaryň uçmaklary üçin zerur bolan meýdanlaryň we zolaklaryň çäginde betonlamak işleri ýokary hilli ýerine ýetirildi. Uzynlygy 2 700 metr we ini 45 metr bolan uçuş-gonuş zolagy taýýar edildi. Umumy meýdany 2 200 inedördül metr bolan ýolagçy terminaly guruldy. Howa menziliniň dolandyryş binalary hem taýýar bolup barýar. Häzir bu ýerde içerki bezeg işleri dowam edýär.

Üç gatly terminal binasynyň beýikligi 12 metre barabar. Üçünji gatda uçuşy dolandyryş diňi ýerleşdirilen bina hem gurlupdyr, onuň beýikligi 31,7 metre barabardyr. Uçar duralgasy iki sany ortaça göwrümli ýa-da bir uly göwrümli howa gämisi we 4 sany dikuçar üçin niýetlenilipdir. Dikuçarlaryň uçup-gonmagy üçin gonalgalaryň 4-si guruldy.

Howa menziliniň düzüminde ýöriteleşdirilen ulag hyzmaty, ýangyn gullugy we adatdan daşary ýagdaýlarda halas ediş gullugy, şeýle-de barlag we gözegçilik nokatlary göz öňünde tutulypdyr. Häzirki wagtda bu ýerlerde we beýleki kömekçi tehniki desgalarda gurluşyk hem-de gurnama işleri gyzgalaňly dowam edýär. Tutuş ýaşaýyş goldaw toplumy hem bolan howa menzili 210 gektar meýdany tutýar. Şol bir wagtyň özünde onuň töwereginde 12 100 inedördül metr meýdan abadanlaşdyrylýar. Howa menziline barýan, boýlarynda bag daragtlary oturdylan döwrebap ýoluň gurluşygy etrap häkimliginiň buýurmasy esasynda amala aşyrylýar. Her sagatda 100 ýolagça hyzmat etjek howa menziliniň gurluşygynda şertnamalaýyn esasda işçidir hünärmenleriň zerur bolan möçberi işledilýär. Gurluşyk-gurnama meýdançasynyň başlygy Hudaýnazar Gurbanow ýerine ýetirilýän işleriň biri-biri bilen berk baglanyşykda, sazlaşykly alnyp barylýandygyny aýdýar. Howa menziliniň daşyna haýat, germew aýlamak işleri hem üstünlikli ýerine ýetirildi. Kerkiniň howa menzili kömekçi desgalaryň hem birnäçesi bilen üpjün ediler. Olaryň hatarynda ýolagçylaryň ýeňil awtoulaglary üçin duralga, awtobus duralgasy, menziliň awtoulaglary üçin ammar, tehniki bölüm, ýangyç guýýan bölüm, ýyladyş-sowadyş ulgamlary, suw desgasy, şol sanda içimlik we beýleki hajatlar üçin ulanyljak suw gorlary, kuwwatly elektrik paýlaýjy desgalar, meýdanyň umumy gorag simleri hem-de howa menziliniň işgärleri üçin ýeňil awtoulaglaryň duralgasy bolar.

Howa menzilini döwrebap enjamlaşdyrmak hem-de uçuşlaryň howpsuzlygyny üpjün etmek Fransiýanyň dünýäde belli «Thales» kompaniýasy tarapyndan amala aşyrylýar. Mälim bolşy ýaly, bu kompaniýa ýokary tehnologiýaly elektron ulgamlaryny, şol sanda awiasiýa tehnikasy we raýat awiasiýasy üçin ulgamlary işläp taýýarlamakda hem-de öndürmekde ýurdumyzyň öňden gelýän ygtybarly hyzmatdaşy bolup durýar. Milli Liderimiziň nygtaýşy ýaly, ýurdumyzyň welaýatlarynyň ählisinde ýolagçylara hyzmatlaryň tutuş toplumyny hödürleýän döwrebap howa menzilleriniň hem-de islendik görnüşdäki uçarlary kabul etmäge ukyply uçuş-gonuş zolaklarynyň gurluşygy ýurdumyzyň ulag ulgamynyň ösen düzümini döretmekde, howpsuzlygy hem-de ygtybarlylygy üpjün etmekde, ony iň täze enjamlar bilen enjamlaşdyrmakda örän ähmiýetli bolup durýar. Şu babatda alanyňda Kerkide gurulýan howa menzili hem bu talaplaryň ählisini özünde jemlär.

Jeýhunyň boýunda ençeme taryhy wakalaryň şaýady bolup oturan şäherdäki döwrebap howa menziliniň gurluşygy häzirki wagtda bütin ýurduň üns merkezinde. Bu möhüm desganyň ulanylmaga berilmegi Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany ýylynyň şanly wakasyna öwrüler. Ol Garaşsyzlygymyzyň şanly 30 ýyllyk toýuna ruhubelent işleri bilen gadam urýan halkymyz üçin mynasyp sowgat bolar. Kerki şäherinde gurulýan howa menzili ýurdumyzyň gündogar sebitini paýtagtymyz we beýleki sebitler bilen ählitaraplaýyn berk baglanyşdyrar. Kerki şäheriniň döwrebap howa menzilinden uçarlaryň asmana galjak günleri indi daşda däl.

Ilmyrat ALLABERDIÝEW,

žurnalist.

Hormatly Prezidentimiziň ylmy taýdan esaslandyrylan öndengörüjilikli ykdysady syýasatynyň üstünlikli amala aşyrylmagynyň netijesinde bazar ykdysadyýetiniň kemala gelmeginde uly ösüş gazanylýar, düýpli sepgitlere ýetilýär. Maýa goýum syýasaty ýurdumyzyň mundan beýläk hem ýokary depginli ösüşini üpjün etmäge, täze iş ýerlerini döretmäge we ilatyň ýaşaýyş-durmuş şertlerini has-da gowulandyrmaga mümkinçilik berýär.

Ýurdumyzyň milli ykdysadyýetinde maýa goýumlaryň artmagy jemi içerki önümiň ösüşine uly täsirini ýetirýär. Bu görkeziji netijeli häsiýete eýe bolup, ol belli bir hojalyk subýektine goýlan maýa goýumyň netijesinde, şol subýektiň önümçiliginiň ýokarlanmagyna hem uly ýardam edýär. Maýa goýumlaryny çekmek we olary netijeli peýdalanmak, ýurdumyzyň ykdysady syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň biri bolup durýar. Maýa goýumlaryň maksatlaýyn ugrunyň möhümdigini bellemek zerurdyr. Ýurdumyza daşyndan çekilýän we içinde özleşdirilýän maýa goýumlar, bularyň ikisi hem, halkyň bähbidine, abadan ýaşaýşyna, milli ykdysadyýetiň ösüşine gönükdirlendir. Halkymyzyň ýaşaýyş-durmuş şertlerini mundan beýläkde has-da gowulandyrmak maksady bilen, milli Liderimiz «Türkmenistanyň 2020-nji ýyl üçin maýa goýum Maksatnamasyny» kabul etdi. Bu kabul edilen Maksatnamany üstünlikli durmuşa geçirmekde ýurdumyzyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzalary bolan hususy ulgamyň paýy hem uly boldy. Hususy ulgamyň wekilleri senagat kärhanalaryň döredilmegine, häzirki zaman döwrebap önümçilikleriň, söwda merkezleriniň, durmuş-medeni maksatly binalaryň we desgalaryň, täze ýaşaýyş jaýlaryň gurluşygyna işjeň gatnaşýarlar. Hemişelik Bitaraplygymyzyň şanly 25 ýyllygy mynasybetli ýurdumyzyň paýtagtynda we sebitlerinde yzygiderli açylyp ulanmaga berlen täze ýaşaýyş jaýlary, söwda merkezleri we durmuş-medeni maksatly binalardyr desgalar munuň aýdyň subutnamasydyr.

Ýurdumyzyň telekeçileri tarapyndan täze döwrebap innowasion tehnologiýalary milli ykdysadyýetimize işjeň ornaşdyrylýar, ekologiýa taýdan arassa, içerki we daşarky bazarlarda bäsdeşlige ukyply harytlar öndürilýär. Ýurdumyzda önümçilikleri artdyrmakda we öndürilýän önümleriň hilini ýokarlandyrmakda hususy ulgamyň agzalary üstünlikli netijeleri gazanýarlar.

Ýurdumyzyň milli ykdysadyýetiniň ýokary depginde ösmegini üpjün etmek, işjeň maýa goýum syýasatyny yzygiderli dowam etdirmek döwrüň talabydyr. Ýurdumyzda ylma-bilime we täze innowasiýalara esaslanýan, ykdysady, durmuş we ekologiýa taýdan amatly döwrebap tehnologiýalary özünde jemleýän kärhanalaryň sany yzygiderli artýar. Halkara ülňülerine laýyk gelýän we gurlup ulanylmaga berilýän dürli ugurly önümçilik desgalar muňa aýdyň şaýatlyk edýär. Maýa goýum işjeňliginiň ileri tutulýan ugurlarynyň biri hem, maýa goýumlaryny giňden çekmek bolup durýar hem-de bu ýagdaýy nazara almak bilen, köptaraply işewür gatnaşyklarynyň çägini yzygiderli giňeltmek üçin zerur şertler we giň mümkinçilikler döredilýär.

Ýurdumyzda amala aşyrylýan maýa goýum taslamalary ykdysady we täjirçilik taýdan bähbitli bolmak bilen, sebitdäki we onuň çäklerinden daşyndaky umumy ýagdaýa oňyn täsirini ýetirmäge, durnukly ösüşi üpjün etmäge gönükdirilendir. Bularyň ählisi, döwletimiziň uzakmöhletleýin ösüşini üpjün etmekde ygtybarly esas bolup durýar. Ýurdumyzyň milli ykdysadyýetiniň pudaklaýyn we eýeçilik görnüşleri babatynda diwersifikasiýalaşdyrmak işleri üstünlikli amala aşyrylýar. Sanly ykdysadyýete uýgunlaşdyrýan bazar gatnaşyklarynyň özgertmelerini amala aşyrmak hem-de täze iş orunlaryny döretmek, milli ykdysady kuwwaty has-da berkitmek babatda alnyp barylýan işler has-da guwandyryjydyr. Berkarar Diýarymyzda erkin telekeçiligiň, harytlaryň, hyzmatlaryň hem-de işleriň maliýe serişdeleriniň erkin hereket etmegi, maýa goýujylaryň, sol sanda, daşary ýurtly maýa goýujylaryň hukuklarynyň we bähbitleriniň goragyny kepillendirýän netijeli kanunçylyk binýady emele getirildi. Işewürligi we maýa goýum işjeňligini ösdürmek, döwlet dolandyryş ulgamyna öňdebaryjy usullary ornaşdyrmak hem-de täze iş orunlaryny döretmek babatda üstünlikli amala aşyrylýan beýik işler, gazanylýan oňyn netijeler ösüşleriň mundan beýläk hem rowaçlyklara beslenjekdigini şertlendirýär.

Milli ykdysadyýetimiziň pugtalandyrylmagy ugrunda taýsyz tagallalary edýän mähriban Arkadagymyzyň jany sag, ömri uzak bolsun, il-ýurt bähbitli, döwlet ähmiýetli işleri elmydama rowaçlyklara beslensin!

Güljan ATAÝEWA,

Türkmen döwlet ykdysadyýet we dolandyryş institutynyň mugallymy.