Çandybil şaýolunyň täze keşbi hakynda söhbet
Gürrüňi ýatlamalarymdan alyp gaýtmakçy. Çaga wagtym. Elimde küti kitap. Serimde «Munça sahypany bir günde okap bolarmyka?» diýen sowal bilen «Dagy näme!» diýen özüme göwnüýetijiligim. «Göroglysyny» elinden çykarasy gelmeýän obadaşlarymyň biri dessany maňa bir günlük okamaga beripdi. Ol: «Ertir şu wagtlar yzyna getirgin!» diýip, berkden-berk sargap goýberipdi. Gowy zadyň gadyram bilinýär-dä.
Indi ýadyma salan zadymyň «mustapasy» barada. Men ilkinji gezek Çandybil adyna şonda duşup görüpdim. Aýdym bolup hem ýadymda galypdy. Görogly beg: «Toý tutmuşam Çandybiliň düzünde» diýse, Jygalybeg: «Indi geldi Çandybiliň nobaty, // Görenler janyny gurban eýledi» diýip, begençden gözüne ýaş aýlaýar. Genjim bege näme diýjek, şol zaňňaram göwni joşan wagty bäş keleme söz aýdyp, söz arasynda Çandybili ýatlar bolupdyr: «Çandybile dönüp döwran, // Bize döwlet geldi bolgaý»...
...Paýtagtymyzyň günorta böleginden geçýän Çandybil şaýoluna şu golaýda ýoluňyz düşüpmidi? Ýadyňyzda bolsa, aprel aýynda, bary-ýogy sanlyja günüň içinde şaýoluň gyrasynda milli Liderimiziň baştutanlygynda iri desgalaryň bäşisi ulanylmaga berildi. «Türkmenbaşy» hem-de «Senagat» paýdarlar täjirçilik banklarynyň dolandyryş edaralarynyň täze binalary, Halk Maslahatynyň Diwanynyň ajaýyp binasy, Türkmenistanyň Maslahatlar merkeziniň we Kabul ediş merkeziniň binalary Çandybiliň döwrebap keşbine özboluşly sazlaşyk bilen goşulyşyp gitdi. Bu binalar her bir türkmenistanlynyň şu günki bagtly durmuşynyň, röwşen geljeginiň hatyrasyna bina edildi. Biz muňa şol günler has-da gowy göz ýetirdik.
Halk Maslahatynyň Diwanynyň binasynda döwlet Baştutanymyzyň gatnaşmagynda Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň birinji çagyrylyşynyň birinji mejlisi geçirildi. Onda milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Halk Maslahatynyň Başlyklygyna saýlanyldy. Bu bolsa halkyň milli Liderine bolan mizemez ynamynyň nobatdaky subutnamasy boldy. Şeýle hem Maslahatlar merkezinde döwlet Baştutanymyzyň gatnaşmagynda «Garaşsyz, baky Bitarap Türkmenistanyň parahatçylygyň we ynanyşmagyň hatyrasyna halkara hyzmatdaşlygy» atly halkara maslahatyň dabaraly mejlisi geçirildi. Bilşimiz ýaly, paýtagtymyz bu günki gün sebit we dünýä möçberinde netijeli hyzmatdaşlygyň merkezi hökmünde ykrar edilýär. Hormatly Prezidentimiz halkara maslahatda eden çykyşynda maslahatyň dowamynda köp sanly teklipleriňdir peýdaly pikirleriň beýan edilendigini aýdyp, şol teklipleriň ýurdumyzyň daşary syýasy strategiýasyny mundan beýläk-de meýilleşdirmekde we durmuşa geçirmekde göz öňünde tutuljakdygyny, zerur bolan halatynda iş ýüzünde ulanyljakdygyny mälim etdi. Nesip bolsa, ýeneki ýyllarda hem bu ýerde il-ýurt bähbitli, umumadamzat ähmiýetli uly-uly maslahatlardyr duşuşyklar geçiriler.
Binalaryň gurluşygynda, bezeliş aýratynlygynda millilige üns berilýändigi bellenilmäge mynasypdyr. Ähli ulgamlarda bolşy ýaly, binagärlik-gurluşyk pudagynda hem ylmyň gazananlary tapgyrma-tapgyr ornaşdyrylýar.
Türkmen halkynyň asyrlaryň dowamynda saklap gelen gymmatlyklarynyň biri-de milliligidir. Millilik — milletiň ýüzi. Halk ony edim-gylymlaryňdyr däp-dessurlaryň, pähimdir nakyllaryň, rowaýatlardyr aýdymlaryň, haly we dokma önümleriniň üsti bilen şu günlere ýetiripdir.
Biz şu gün bina galdyryp, ertirimizi gurýarys. Döwlet Baştutanymyzyň ilkinji nobatda millilige üns bermek barada berýän tabşyryklarynyň düýp özeninde-de geljek nesillere belentden-belent binalar bilen bir hatarda milliligimizi ýetirmek baradaky aladalar bar. Söýgi bilen, yhlas bilen sünnälenip gurlan beýik-beýik binalar asyrlarboýy ýaşaýar. Muny bu günki gün paýtagtymyzda gurulýan islendik bina babatda hem aýdyp bolar. Çandybil şaýoluna ýoly düşen her bir adamyň aňynda-da şeýle pikiriň döreýändigine ynanýarys.
Agzalan şaýoluň ugrunda gurlan «Ak öý» hem-de «Nusaý» awtobus duralgalary-da ünsüňi çekýär. Şeýle duralgalar paýtagtymyzda ilkinji gezek guruldy. Taryh geçmişiň atlandyrylyşy bolsa, ony düzýän wakalar şu gün bilen aýrylmaz baglanyşyklydyr. Üns berip synlasaňyz, täze binagärlik çözgütleriňdir milliligiň utgaşmagyndan bina edilen duralgalar bu ýerde, hatda, kiçijik zatlaryň hem ünsden düşürilmändigini görkezýär.
Biraz yza ser salalyň. 2011-nji ýylyň 23-nji marty. Hut baharyň bahar wagty. Şol gün milli Liderimiziň gatnaşmagynda ýurdumyzyň ulag-aragatnaşyk düzüminiň sazlaşykly ösýän möhüm ugruny alamatlandyran Çandybil şaýolunyň açylyş dabarasy bolupdy. Gojaman Köpetdagyň eteginden geçip, özünde häzirki zaman ýol gurluşygy ulgamynyň öňdebaryjy tehnologiýalaryny jemleýän, şol bir wagtda-da döwrüň döredijilik ruhuny alamatlandyrýan ulag ýoluna Fransiýanyň «CETE APAVE Cudeurope» kompaniýasy tarapyndan ähli ölçegler boýunça ýokary halkara ülňülere laýyk ýol hökmünde ýörite güwänama berildi. Güwänamada Çandybil şaýolunyň Amerikanyň Döwlet magistrallary assosiasiýasynyň we Ýewropa Kadalarynyň ülňülerine laýyk gelýändigi hem bellenilýär. Onuň gurluşygynda täze tehnologiýalar giňden ulanylyp, ýokary hil görkezijisini gazanmak esasy talap boldy. Şol gün döwlet Baştutanymyz türkmen paýtagty üçin Çandybil şaýolunyň möhüm desga boljakdygyny, şeýle hem häzirki zamanyň talaplaryna laýyk gelýän ulag-aragatnaşyk düzüminiň kemala getirilmegi jähetden onuň Türkmenistany durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň möhüm ugry hökmündäki ähmiýetini aýratyn belledi.
Ondan bäri tegelek on ýyl geçdi. Biz şol ýyllaryň dowamynda Çandybil şaýolunyň ýurdumyzyň baş şäheriniň şähergurluşyk maksatnamasynyň ýaýbaňlanmagy netijesinde täze keşbe eýe bolan günorta künjeginiň esasy bezegine öwrülendigine şaýat bolup gelýäris. Bir söz bilen aýdylanda, Çandybil şaýoly özünde häzirki zaman inženerçilik-tehniki çözgütlerini jemläp, halkara ülňülere laýyk gelýän şäher ýollaryny gurmak babatynda milli Liderimiziň başyny başlan beýik işleriniň durmuşa geçirilmesiniň beýanydyr.
...Hawa, bu gün «Çandybil» ady täze röwüşde ýaňlanýar. Çandybiliň boýunda toý tutulyp, aklyňy haýran edýän ymaratlaryň hatary uzaýar. Bu ýerlere ýoluň düşende bolsa, «Çandybile döwran dönüp, // Bize döwlet geldi bolgaý» diýýän bagşynyň şirin owazy eşidilen ýaly bolýar...
Allanur ÇARYÝEW.
«Türkmenistan». Surata düşüren Ilaman ÇÜRIÝEW.
https://www.turkmenmetbugat.gov.tm/tk/newspapers/2/articles/34562
Milli Liderimiz Balkan welaýatynda täze desgalaryň düýbüni tutmak we açylyş dabaralaryna gatnaşdy
Balkan welaýaty, 14-nji iýul (TDH). Şu gün hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Balkan welaýatyna iş saparyny amala aşyryp, Jebel şäherçesinde täze Halkara howa menziliniň düýbüni tutmak hem-de welaýat merkezi Balkanabat şäherinde “Türkmeniň ak öýi” binasynyň açylyş dabaralaryna gatnaşdy.
Milli Liderimiz Aşgabadyň Halkara howa menzilinden dikuçarda ulag düzüminiň geljekki desgasynyň guruljak ýerine geldi.
“Ýedi ýoluň çatrygy” diýlip atlandyrylan Türkmenistanyň çäginden gadymy döwürlerde Beýik Ýüpek ýoly geçipdir. Ol Aziýany we Ýewropany söwda hem-de medeni gatnaşyklar bilen baglanyşdyrypdyr. Yklymara ýollaryň çatrygynda ýerleşýän ýurdumyz häzirki döwürde hem adamzat ösüşinde uly ähmiýete eýe bolan bu meşhur ýoly täze taryhy şertlerde gaýtadan dikeldýär.
Ulag-kommunikasiýa ulgamy dünýä ykdysadyýetiniň we söwdasynyň möhüm ugurlarynyň biridir. Ol dünýäniň hojalyk gatnaşyklarynyň durnuklylygyna gönüden-göni täsir edýär, durnukly ösüşiň wezipelerini çözmekde möhüm orun eýeleýär. Şoňa görä-de, döwlet Baştutanymyzyň dünýä bileleşiginiň giň goldawyna mynasyp bolan oňyn başlangyçlarynyň örän wajypdygy äşgärdir. Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasy tarapyndan biragyzdan kabul edilen degişli Kararnamalar hem munuň aýdyň subutnamasydyr.
Türkmenistanyň çäk taýdan örän amatly — Ýewropa gatnaw ýollarynyň çatrygynda ýerleşmegini hem-de bu ulgamda bar bolan kuwwaty nazara almak bilen, halkara ölçeglere laýyk gelýän we ulaglaryň ähli görnüşlerini, şol sanda howa ulagyny özüne birleşdirýän multimodal üstaşyr ulag düzümini ösdürmek Garaşsyz, baky Bitarap Watanymyzyň döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň biri hökmünde kesgitlenildi.
Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň baştutanlygynda ýurdumyzda raýat awiasiýasynyň maddy-enjamlaýyn binýadyny kämilleşdirmek, onuň düzümini uçarlar bilen ýetirmek, pudak üçin ýokary hünärli hünärmenleri taýýarlamak, täze howa menzillerini gurmak we durkuny täzelemek boýunça giň gerimli işler alnyp barylýar.
2010-njy we 2018-nji ýyllarda Türkmenbaşy hem-de Türkmenabat şäherlerinde Halkara howa menzilleriniň işe girizilendigini ýatlatmalydyrys. 2016-njy ýylda Aşgabadyň Halkara howa menziliniň täze toplumy açyldy. Geçen aýda Lebap welaýatynyň Kerki şäherinde Halkara howa menzili ulanylmaga berildi. Ine, bu gün bolsa Balkan welaýatynda ýene-de bir döwrebap howa menziliniň gurluşygyna badalga berildi. Sebit we sebitara üstaşyr ulag gatnawlarynda bu howa menziline möhüm orun degişlidir.
Milli Liderimiziň şu aýyň başynda günbatar sebite amala aşyran iş saparynyň barşynda degişli ýolbaşçylara Jebel şäherçesindäki täze howa menziliniň taslamasyny taýýarlamak işini çaltlandyrmak boýunça anyk tabşyryklary berendigini bellemelidiris.
Döwlet Baştutanymyzyň oňyn strategiýasynyň durmuşa geçirilmegi netijesinde Türkmenistan sebit we yklym ähmiýetli möhüm ulag hem-de logistika merkezi hökmünde eýeleýän ornuny pugtalandyrýar. Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň ýurdumyzyň ulag ulgamynyň dünýäniň ulag ulgamyna yzygiderli goşulyşmagyny üpjün etmek, Gündogar — Günbatar we Demirgazyk — Günorta ugurlary boýunça milli düzümi giňeltmekde öňde goýan wezipelerini çözmek babatda netijeli çäreler görülýär. Munuň özi ýük daşalmagyny we ýolagçy gatnadylmagyny has-da işjeňleşdirmäge, olaryň ugurlaryny diwersifikasiýalaşdyrmaga ýardam etmelidir.
Ýurdumyz sebitiň we tutuş dünýäniň abadançylygynyň hem-de durnukly ösüşiniň bähbidine laýyk gelýän özara bähbitli söwda-ykdysady hyzmatdaşlygy ösdürmek maksady bilen, bu ulgamdaky uly kuwwatyndan netijeli peýdalanýar.
Täze howa menziliniň düýbüniň tutulýan ýerine — Jebel şäherçesine gelende, milli Liderimizi dabara gatnaşyjylar uly ruhubelentlik bilen garşyladylar.
Sungat ussatlarynyň joşgunly çykyşlary baýramçylyk dabarasyna özboluşly öwüşgin çaýdy.
Milli Liderimiz dabara gatnaşyjylary mübärekläp, özi üçin niýetlenen ýere geçýär.
Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow ýygnananlara hem-de watandaşlarymyza ýüzlenip, Garaşsyz, Bitarap Watanymyz gün-günden rowaçlanyp, ösüşleriň täze belentliklerine tarap ynamly barýar diýip, ýurdumyzyň hemmetaraplaýyn gülläp ösýändigini we mähriban halkymyzyň hal-ýagdaýynyň, ýaşaýyş-durmuş derejesiniň yzygiderli ýokarlanýandygyny belledi.
Mukaddes Garaşsyzlygynyň şanly 30 ýyllyk ýubileýine barýan eziz Diýarymyz uly üstünliklere beslenip, belent sepgitlere ýetýär. Muny şu ýylyň birinji ýarymynyň netijeleri hem doly tassyklaýar. Ýubileý ýylynyň geçen alty aýynda ýurdumyzda 32 sany iri desga, ähli amatlyklary bolan köp sanly döwrebap ýaşaýyş jaýlary, mekdepler, çagalar baglarydyr beýleki möhüm desgalar gurlup ulanmaga berildi. Şolaryň hatarynda Lebap welaýatynyň Kerki şäherinde işe girizilen Halkara howa menzilini, Türkmenabat şäherindäki «Türkmeniň ak öýi» binasyny we ençeme beýleki desgalary görkezmek bolar.
Häzirki döwürde hem ýurdumyzda umumy bahasy 37 milliard amerikan dollaryndan-da geçýän iki ýarym müňe golaý desganyň gurluşygy dowam edýär. Biz bu işleri mähriban halkymyzyň abadan durmuşda ýaşamagy, Garaşsyz, Bitarap döwletimiziň mundan beýläk-de gülläp ösmegi, dünýäniň öňdebaryjy ýurtlarynyň birine öwrülmegi üçin amala aşyrýarys diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow nygtady.
Milli Liderimiz berkarar döwletimiziň Garaşsyzlygynyň şanly 30 ýyllyk baýramy mynasybetli ulanylmaga berilýän il-ýurt bähbitli, döwlet ähmiýetli döwrebap binalardyr desgalaryň ýurdumyzyň ykdysady taýdan has-da ösýändiginiň, ata Watanymyzyň kuwwatynyň artýandygynyň subutnamasyna öwrülip, güneşli ülkämiziň keşbiniň tanalmaz derejede özgerdýändigini, munuň bolsa biziň yglan eden «Döwlet adam üçindir!» diýen syýasatymyzyň yzygiderli durmuşa geçirilýändigini aýdyň görkezýändigini belledi.
Ynha, şu gün hem biz Balkan welaýatynyň Jebel şäherçesinde sagatda 100 ýolagça hyzmat etmäge niýetlenen täze Halkara howa menzili toplumynyň dabaraly ýagdaýda düýbüni tutýarys. Potratçysy bäsleşik esasynda kesgitlenjek bu halkara toplumyň gurluşygy ýurdumyzyň Hökümeti bilen Abu-Dabiniň Ösüş gaznasynyň arasynda baglaşylan Karz ylalaşygyna laýyklykda maliýeleşdirilýär. Munuň özi Bitarap döwletimiziň dünýä ýurtlary bilen ysnyşykly, özara bähbitli ykdysady gatnaşyklarynyň barha rowaçlanýandygynyň, berkarar döwletimiziň ygtybarly hyzmatdaş hökmünde halkara abraýynyň uludygynyň aýdyň subutnamasydyr.
200-e golaý işgär işlejek täze Halkara howa menziliniň umumy meýdany 275 gektara barabar bolar. Taslamanyň düzüminde birnäçe binalardyr desgalar bar. Olaryň hatarynda ýolagçy we ýük terminallaryny, howa hereketini dolandyryş diňini, halas ediş hem-de ýangyna garşy göreş gulluklarynyň binasyny görkezmek bolar. Bu ýerde uzynlygy 3 müň 200 metr bolan döwrebap uçuş-gonuş zolagy, iki öwrüm ýollary, alty howa gämisine hem-de dört dikuçara niýetlenen meýdança hem gurlar. Ýöriteleşdirilen aerodrom we howa gämilerine ýerüsti hyzmat ediş gulluklarynyň binalary, jemi 15 sany esasy desga bina ediler. Uçarlara ýerüsti hyzmatlary ýerine ýetirmek üçin täze Halkara howa menzilini dürli görnüşli 45 sany ýöriteleşdirilen ýerüsti tehnikalar bilen üpjün etmek hem göz öňünde tutulýar.
Nesip bolsa, ýene-de üç ýyldan bu ýerde döwrebap howa menzili bina ediler, dürli kysymly howa gämileri uçup-gonar. Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň nygtaýşy ýaly, düýbi tutulýan täze Halkara howa menzili toplumy berkarar döwletimiziň raýat awiasiýasynyň maddy-enjamlaýyn binýadyny düýpli pugtalandyrmakda möhüm ähmiýete eýe bolar. Ol howa ulaglary arkaly ýolagçylary gatnatmagyň we ýükleri daşamagyň möçberlerini artdyrmakda, ýurdumyzy ykdysady taýdan has-da ösdürmekde, halkymyza döwrüň talaplaryna laýyk hyzmat etmekde wajyp orny eýelär.
Milli Liderimiz bular barada aýdyp, ata Watanymyzyň ykdysady kuwwatyny artdyrmaga mynasyp goşant goşjak bu täze desganyň gurluşygynda işlejek, işe girizilenden soň toplumda zähmet çekjek adamlaryň ählisine uly üstünlikleri arzuw etdi.
Soňra döwlet Baştutanymyz şu gün welaýatyň merkezi Balkanabat şäherinde döwrebap «Türkmeniň ak öýi» binasynyň we 3000 orunlyk sadaka jaýynyň dabaraly ýagdaýda ulanmaga beriljekdigini belledi. Ýurdumyzyň günbatar welaýatynyň görküne görk goşjak “Türkmeniň ak öýi” binasy döwletli maslahatlary we dürli köpçülikleýin çäreleri geçirmäge niýetlenilýär. Bu ajaýyp bina şanly seneleri, baýramçylyk we toý dabaralaryny, şowhunly aýdym-sazly çykyşlary hem-de at üstündäki oýunlary guramak üçin ähli şertler döredilen merkeze öwrüler.
Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow merdana halkymyzyň döwletlilik däplerini özünde jemleýän «Türkmeniň ak öýi» binasynyň Balkan welaýatynda alyp barýan işlerimizi üstünlikli durmuşa geçirmekde möhüm orny eýelejekdigini, medeniýetimizi hem-de sungatymyzy ösdürmekde, ýaşlarymyzy watançylyk, millilik, zähmetsöýerlik we ahlaklylyk ruhunda terbiýelemekde uly ähmiýetiniň boljakdygyny belledi.
Milli Liderimiz sözüni dowam edip, gadymy Balkan topragynda ýaşap geçen Baýram şahyryň meşhur aýdyma öwrülen şu setirlerini ýatlatdy:
«Daglaryna diýrler Balkan,
Müňkürdir oňa at dakan,
Gyşy geçip, ýaza ýakyn,
Nurlar döker bulutlary».
Zehinli şahyryň aýdyşy ýaly, gojaman Balkan daglarynyň tebigy keşbi häzirki Garaşsyzlyk döwründe has-da gözelleşýär. Balkanabat şäherinde gurlan «Türkmeniň ak öýi» binasy bolsa şu daglaryň gözelligi bilen özboluşly sazlaşyp, bu sebitlere aýratyn öwüşgin çaýýar diýip, döwlet Baştutanymyz belledi.
Mälim bolşy ýaly, Balkan topragy Döwletmämmet Azady, Magtymguly Pyragy, Gurbandurdy Zelili, Baýram şahyr ýaly ençeme akyldarlaryňdyr nusgawy şahyrlarymyzyň ýaşap geçen topragydyr. Olaryň nusgalyk edebi mirasy, özboluşly sungat ýoly ýaş nesillerimizi mynasyp terbiýelemäge uly ýardam berýär.
Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow gün-günden gözelleşýän gadymy Balkan topragynda täze howa menziliniň düýbüniň tutulmagy we «Türkmeniň ak öýi» binasynyň açylyp ulanmaga berilmegi bilen dabara gatnaşyjylary hem-de watandaşlarymyzy tüýs ýürekden gutlady. Olaryň ählisine berk jan saglyk, alyp barýan işlerinde uly üstünlikleri arzuw etdi.
Goý, bu ajaýyp binalar geljek nesillerimize bizden hemişelik ýadygär galsyn diýip, milli Liderimiz çykyşyny jemledi.
Soňra döwlet Baştutanymyza hem-de dabara gatnaşyjylara Jebel şäherçesindäki täze guruljak Halkara howa menzili hem-de onuň esasy häsiýetnamalary barada anyk düşünje almaga mümkinçilik berýän wideoşekiller görkezildi.
Soňra ösüp gelýän ýaş nesliň wekilleri milli Liderimizden howa menziliniň gurluşygyna ak pata bermegini hem-de geljekki nesillere ýüzlenilen ýadygärlik ýazga gol çekmegine haýyş edýärler. Döwlet Baştutanymyz ýadygärlik ýazga gol çekýär we ony ýörite gutujyga salyp, geljekki howa menziliniň binýadyna goýýar.
Asylly däbe görä, ýygnananlaryň şowhunly el çarpyşmalar astynda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow gurluşyga badalga berip, täze howa menziliniň binýadyna pil bilen beton guýdy.
Hormatly ýaşulular we beýleki dabara gatnaşyjylar hem döwlet Baştutanymyzyň göreldesine eýerdiler.
Milli Liderimiz çagalar bilen gürrüňdeş bolup, olaryň tomusky dynç alyş möwsümini geçirişleri bilen gyzyklandy. Körpeler jogap hökmünde Arkadag Prezidentimize oňat dynç almak ugrunda döredilýän ähli şertler üçin tüýs ýürekden hoşallyklaryny beýan etdiler.
Soňra döwlet Baştutanymyz çagalar hem-de uly ýaşly nesliň wekilleri bilen ýadygärlik surata düşdi.
Dabara tamamlanandan soň, milli Liderimiz awtoulagynda Balkanabada, “Türkmeniň ak öýi” binasynyň açylyş dabarasynyň geçirilýän ýerine ugrady.
Ýol ugrunda hormatly Prezidentimiz şäheriň “Gaýragoýulmasyz Tiz kömek” merkeziniň golaýynda saklandy. Lukmançylyk edarasynyň öňündäki meýdançada döwlet Baştutanymyzy saglygy goraýyş ulgamynyň işgärleri tüýs ýürekden mübärekleýärler.
Milli Liderimiz halkymyzyň, esasan-da, ösüp gelýän ýaş nesliň saglygy baradaky hemmetaraplaýyn aladanyň Türkmenistanyň döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugrudygyny belläp, ýakynda Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasynyň döredilendigini aýdyp, bu gaznadan welaýatyň etraplarynyň we şäherleriniň hassahanalarynyň çagalar bölümleri üçin täze “Tiz kömek” awtoulaglarynyň 10-syny sowgat bermek baradaky karara gelendigini habar berdi.
Hormatly Prezidentimiz döwletimiziň geljekde hem biziň geljegimiz bolan çagalar, olaryň beden taýdan sagdyn ösmegi hem-de Watanymyza bolan söýgi ruhunda terbiýelenilmegi üçin yzygiderli alada etjekdigini belledi.
Bu ýerde döwlet Baştutanymyz saglygy goraýyş we derman senagaty ministrine döwrebap lukmançylyk enjamlary bilen üpjün edilen täze awtoulaglaryň açarlaryny gowşurdy.
Saglygy goraýyş ulgamynyň işgärleriniň adyndan milli Liderimize Diýarymyzyň ýaş raýatlary barada ýadawsyz alada edýändigi hem-de ýurdumyzyň saglygy goraýyş ulgamynyň maddy-enjamlaýyn binýadyny döwrebaplaşdyrmakda hemişe goldaw berýändigi üçin tüýs ýürekden hoşallyk bildirildi.
Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow lukmanlar bilen söhbetdeş bolup, täze “Tiz kömek” awtoulaglarynyň olaryň işine ýardam berjekdigine ynam bildirdi.
Döwlet Baştutanymyz lukmanlar bilen hoşlaşyp, olaryň asylly we jogapkärli işlerinde üstünlikleri arzuw edip, Balkanabatda gurlan “Türkmeniň ak öýi” binasyna tarap ugrady.
Balkan welaýatynyň edara ediş merkeziniň täze binagärlik ajaýyplygyna öwrülen bu iri durmuş-medeni maksatly desga milli Liderimiziň 2018-nji ýylda gol çeken degişli Kararyna laýyklykda guruldy.
Bu ýerde baýramçylyk ýagdaýy emele geldi. Dabara gatnaşyjylar döwlet Baştutanymyzy ruhubelentlik bilen garşylaýarlar.
Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow täze desganyň öňündäki meýdança barýar. Şol ýerde ýurdumyzyň günbatar sebitiniň birleşen döredijilik toparlarynyň köpöwüşginli aýdym-sazly çykyşlary ýaýbaňlandyryldy. Ýygnananlaryň şowhunly el çarpyşmalary astynda döwlet Baştutanymyz bäş welaýatyň we paýtagtymyzyň hormatly ýaşululary hem-de kümüş saçly eneleri bilen bilelikde toý bagyny kesýär. Täze ajaýyp desga açylýar.
Milli Liderimiz binanyň içine girýär. Hormatly Prezidentimizi çagalar joşgunly goşgy okamak bilen garşylaýarlar, olar şeýle hem “Küştdepdi” tansyny ýerine ýetirýärler. Bu ýerde halk saz gurallary topary çykyş edýär.
Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow çagalar bilen söhbetdeşlikde olaryň sungata garaýyşlary bilen gyzyklandy. Körpe artistler ýurdumyzda aýdym-saz bilen meşgullanmak üçin ähli mümkinçilikleriň döredilendigini aýdyp, döwlet Baştutanymyza ösüp gelýän nesliň sazlaşykly şahsyýetler bolup ýetişmekleri üçin döredilýän şertlere tüýs ýürekden hoşallyk bildirdiler.
Şanly waka mynasybetli “Türkmeniň ak öýi” binasynda milli amaly-haşam sungaty hem-de döredijiligiň görnüşleri, milli senetçiligiň özboluşlylygy barada düşünje almaga mümkinçilik berýän sergi guraldy. Döwlet Baştutanymyz giň gerimli sergini synlady, ol türkmen halkynyň köpugurly döredijilik zehininiň hem-de örän baý taryhy-medeni mirasyna ygrarlylygynyň aýdyň subutnamasyna öwrüldi.
Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow “Türkmeniň ak öýi” binasynyň bezegi we abadanlaşdyrylyşy, onuň keşbindäki şähergurluşyk ulgamyndaky öňdebaryjy gazanylanlar hem-de milli binagärligiň iň gowy däpleri, dürli derejedäki çäreleri, baýramçylyk dabaralaryny geçirmek üçin döredilen şertler bilen tanyşdy.
Ägirt uly ak öý görnüşinde bina edilen we üç müň adama niýetlenilen “Türkmeniň ak öýi” binasy halkymyzyň gadymdan gelýän asylly myhmansöýerlik däp-dessurlaryny alamatlandyrýar hem-de abadançylygyň we ösüşiň nyşany bolup durýar. Durmuş üpjünçilik ulgamynyň toplumy bilen üpjün edilen bu bina häzirki zaman gurluşyk hem-de timarlaýyş serişdeleri esasynda guruldy. Onuň içki bezeginde ulanylan milli binagärlik sungatynyň usullary hem-de haly nagyşlary aýdyň milli öwüşgini bilen tapawutlanýar.
“Türkmeniň ak öýi” toplumynda zerur häzirki zaman enjamlary bilen üpjün edilen giň konsert zaly, iş otaglary we beýleki ugurdaş otaglar, eýwan göz öňünde tutuldy. Bu 3 müň orunlyk sadaka üçin aýratyn binany hem öz içine alýan tutuş desgalar toplumydyr. Onuň ýanaşyk çäkleri doly abadanlaşdyryldy hem-de bagy-bossanlyga büreldi, köp sanly pürli agaç nahallary hem-de bezeg ösümlikleri ekildi, bina gelýän ýol çekildi, bezeg, yşyklandyryş enjamlary gurnaldy.
Toplumyň golaýynda bezegli ak öýler we hiňňildikler gurnalypdyr.
Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň ýurdumyzyň ähli welaýatlarynda “Türkmeniň ak öýi” binasyny gurmak boýunça başlangyjy esasynda amala aşyrylýan giň gerimli taslama täze taryhy eýýamda döwürleriň hem-de nesilleriň dowamatlylygynyň aýdyň subutnamasydyr. Geçen aýda döwlet Baştutanymyzyň gatnaşmagynda şunuň ýaly desga Lebap welaýatynyň merkezi Türkmenabat şäherinde hem açyldy.
Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow täze desga bilen tanyşlygyny tamamlandan soňra, şanly waka mynasybetli guralan welaýatyň sungat ussatlarynyň konserti geçirilýän zala bardy.
Baýramçylyk konserti “Magtymguly, sözlär tili türkmeniň” atly edebi-sazly çykyş bilen açyldy. Soňra welaýatyň belli aýdymçylary we döredijilik toparlary çykyş edip, joşgunly aýdymlary, tanslary bilen ussatlyklaryny görkezdiler.
Türkmenistanyň Prezidentiniň Ahalteke atçylyk toplumynyň “Galkynyş” at üstündäki milli oýunlar topary hem ajaýyp öwüşginli çykyşyny taýýarlady. Bedewe erk etmegiň inçe tilsimlerini ýokary ussatlyk derejesinde ýerine ýetirýän bu topar Diýarymyzda hem, onuň çäklerinden daşarda hem uly şöhrata hem-de giň ykrar edilmegine mynasyp boldy.
Geçen ýyllarda “Galkynyş” topary daşary ýurtlarda ençeme gezek çykyş edip, uly üstünliklere, şeýle hem iri halkara bäsleşiklere gatnaşyp, köp sanly baýraklara mynasyp boldy. Türkmen jigitleri ajaýyp çykyşlary bilen Ýer ýüzünde milli mirasymyzyň aýrylmaz bölegi bolan atçylyk sungatyny giňden wagyz etmäge uly goşant goşýarlar, özüniň gözelligi bilen haýran galdyrýan ahalteke bedewleri milli buýsanjymyzdyr.
Ady rowaýata öwrülen behişdi bedewler ýurdumyzda geçirilýän toý-baýramlaryň bezegidir. Ine, bu gün hem manežde meşhur Akhan peýda bolýar. Mälim bolşy ýaly, ol çarpaýa galyp, 10 metr aralygy 4,19 sekuntda geçip, Ginnesiň rekordlar kitabyna girizildi we özüniň ozalky görkezijisini iki esse ýokarlandyrdy. Munuň özi türkmen bedewleriniň diňe bir beden gurluşy, ýyndamlygy hem-de çydamlylygy bilen däl-de, öz seýsi bilen doly düşünişip, täsin tilsimleri ýerine ýetirmäge ukyplydygyny-da görkezýär. Akhany başarjaň we tejribeli çapyksuwar, şeýle hem atşynaslyk babatynda ykrar edilen ussat halypa milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň hut özüniň seýisländigini bellemek buýsançlydyr.
Arassa ganly ahalteke bedewlerini gorap saklamakda hem-de olaryň dünýädäki şöhratyny artdyrmakda döwlet Baştutanymyza uly orun degişlidir. Hormatly Prezidentimiziň ýadawsyz tagallalary netijesinde türkmen halkynyň köpasyrlyk atşynaslyk ýörelgeleri häzirki wagtda mynasyp derejede dowam etdirilýär.
Milli Liderimiz Akhan bedewini “Galkynyş” at üstündäki milli oýunlar toparyna sowgat bermek bilen, bu bedewiň täze üstünliklerine ýol açdy. Akhan bu toparyň düzüminde köp ýurtlarda çykyş edip, halkara festiwallarda uly üstünlikleri gazanmaga goşant goşdy.
Asylly däbe görä, konsert maksatnamasyna Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe halk döredijiliginiň täze many-mazmun bilen baýlaşdyrylýandygynyň subutnamasy bolan gadymy “Küştdepdi” tansy hem girizildi.
Konserte gatnaşyjylaryň ählisiniň bilelikde ýerine ýetirmeginde ýaňlanan “Alkyş aýdýas Arkadaga!” aýdymy dabaranyň köpöwüşginli jemlemesine öwrüldi. “Türkmeniň ak öýi” binasynda emele gelen watançylyk we baýramçylyk ruhy türkmen halkynyň milli Lideriniň töwereginde mäkäm jebisleşendiginiň, ajaýyp Watanymyza bolan çäksiz buýsanjynyň aýdyň alamatyna öwrüldi.
Konsert tamamlanandan soňra, milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Hormatly myhmanlar üçin kitaba ýadygärlik ýazgy ýazdy.
Döwlet Baştutanymyz şu günki ajaýyp wakanyň şanyna Balkanabat şäherinde gurlan “Türkmeniň ak öýi” binasynda işlejek döredijilik toparlary üçin niýetlenilen täze awtobusy sowgat berdi.
Soňra hormatly Prezidentimiz baýramçylyk sadakasyna gatnaşdy. Sadaka tamamlanandan soňra, milli Liderimiz ýygnananlar bilen hoşlaşyp, bu ýerden ugrady.
Şol gün döwlet Baştutanymyz paýtagtymyz Aşgabada gaýdyp geldi.
Milli Liderimiz paýtagtymyzyň Halkara howa menzilinde Balkan welaýatyna bolan iş saparynyň jemlerine bagyşlanan maslahat geçirdi. Onuň dowamynda öňde goýlan wezipeleri üstünlikli çözmek boýunça çäreler, şanly senelere taýýarlyk meseleleri ara alnyp maslahatlaşyldy.
Iş maslahatynda hormatly Prezidentimiziň ýurdumyzyň günbatar sebitine amala aşyran iş saparynyň çäklerinde durmuşa geçirilen çäreler, şeýle hem öňde boljak halkara wakalara hem-de baýramçylyk dabaralaryna guramaçylykly taýýarlyk görmek boýunça alnyp barylýan işler barada hasabatlar berildi.
Watanymyzyň mukaddes Garaşsyzlygynyň 30 ýyllyk baýramynyň bellenilýän ýylynda meýilleşdirilen çäreleriň, şol sanda halkara ähmiýetli maslahatlaryň maksatnamalary talabalaýyk derejede taýýarlanyldy. Şol bir wagtda degişli düzümler bilen bilelikde, “Türkmenistan —parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany” ýylynyň möhüm wakalaryna gabatlanyp, medeni maksatnamany taýýarlamak işleri alnyp barylýar.
Şanly Garaşsyzlygymyzyň 30 ýyllygy mynasybetli dürli maksatly binalaryň 30-dan gowragynyň ulanmaga berlendigi we ýene-de şu ýylyň dowamynda 22 desganyň gurluşygyny tamamlamagyň göz öňünde tutulýandygy bellenildi.
Döwlet Baştutanymyz şanly sene mynasybetli meýilleşdirilen çäreleriň, şol sanda halkara ähmiýetli forumlaryň ýokary guramaçylyk derejesinde geçirilmegine toplumlaýyn çemeleşmegiň zerurdygyny aýdyp, şunuň bilen baglylykda degişli tabşyryklary berdi.
Milli Liderimiz desgalaryň öz wagtynda ulanylmaga berilmeginiň hem-de olaryň ýokary hil derejesiniň üpjün edilmeginiň möhümdigini belläp, maslahaty jemledi we ýurdumyzyň günbatar welaýatyna bolan iş saparynda öňde goýlan wezipeleri ýerine ýetirmekde hemmelere üstünlikleri arzuw etdi.
Şeýlelikde, şu gün Balkan welaýatynda guralan dabaralar Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwrüniň ýylýazgysyna täze sahypany ýazdy. Nobatdaky iri desgalaryň dabaraly ýagdaýda düýbüniň tutulmagy hem-de ulanylmaga berilmegi hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň baştutanlygynda alnyp barylýan hem-de Garaşsyz, Bitarap Watanymyzyň gülläp ösmegine we halkymyzyň abadançylygynyň üpjün edilmegine gönükdirilen döwlet syýasatynyň üstünliklere beslenýändiginiň ýene bir aýdyň subutnamasy boldy.
https://www.turkmenmetbugat.gov.tm/tk/newspapers/2/articles/34427
Düýn Gahryman Arkadagymyzyň Balkan welaýatyna amala aşyran iş sapary diňe bir günbatar sebitiň däl, eýsem, mukaddes ýurt Garaşsyzlygymyzyň şanly 30 ýyllyk toýuna gadam urýan eziz Diýarymyzyň iň täze taryhynda ýatdan çykmajak wakalaryň biri boldy. Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Jebel şäherçesiniň golaýynda guruljak Halkara howa menziliniň düýbüni tutmak hem-de Balkanabatda gurlan «Türkmeniň ak öýi» binasynyň açylyş dabaralaryna gatnaşdy. Iş saparynyň çäginde milli Liderimiziň welaýat saglygy goraýyş müdirliginiň Balkanabatdaky awtoulaglar kärhanasyna we etraplardaky hassahanalaryň çagalar bölümlerine täze «Tiz kömek» awtoulaglarynyň 10-syny sowgat bermegi bolsa balkanlylaryň mähriban Arkadagymyza söýgi-buýsançlaryny has-da artdyrdy:
Dyňňy DYŇŇYÝEW,
Balkanabatdaky «Gaýragoýulmasyz tiz kömek» merkeziniň baş lukmany:
— Milli ykdysadyýetimiziň ähli pudaklarynda, medeni-durmuş ulgamlarynda rowaçlyklara eýe bolýan ata Watanymyz Türkmenistanda ynsan saglygy baradaky alada ýokary derejelere göterilýär.
Gahryman Arkadagymyzyň tagallasy bilen adamlaryň saglygy, olaryň sapaly dynç alyp, saglyklaryny berkitmekleri üçin gurlup ulanylmaga berlen desgalaryň sany barmak büküp sanardan kän. Täze gurlan we durky döwrebaplaşdyrylyp, häzirki zaman enjamlary bilen üpjün edilen «Ene mähri» merkezi, saglyk öýleri, hassahanalar bu gün halkymyzyň hyzmatynda. «Awaza» milli syýahatçylyk zolagyndaky dünýä nusgalyk myhmanhanalar, sagaldyş-dynç alyş merkezleri, «Mollagara» we «Awaza» şypahanalary bolsa diňe bir öz watandaşlarymyza däl, eýsem, daşary ýurtlulara-da hyzmat edýärler.
Milli Liderimiz saglygy goraýyş ulgamynyň maddy-tehniki binýadyny pugtalandyrmagy, lukmançylyk enjamlary bilen üpjünçiligi kämilleşdirmegi hemişe üns merkezinde saklaýar. Muňa Gahryman Arkadagymyzyň şu gezekki iş saparynyň dowamynda Balkanabatdaky «Gaýragoýulmasyz tiz kömek» merkezimize gelip, döwrebap enjamlar bilen enjamlaşdyrylan täze «Tiz kömek» awtoulaglaryny sowgat bermegi hem bütin aýdyňlygy bilen güwä geçýär. Döwlet Baştutanymyzyň Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasyndan beren bu sowgatlary Balkan welaýat saglygy goraýyş müdirliginiň awtoulaglar kärhanasynda we etraplardaky hassahanalaryň çagalar bölümlerinde netijeli peýdalanylar. Sowgat beren ajaýyp lukmançylyk ulaglary üçin balkanly lukmanlar eziz Arkadagymyza tüýs ýürekden sagbolsun aýdýarlar. Gahryman Arkadagymyzyň jany sag, belent başy aman, raýatlarymyzyň saglygy ugrunda amala aşyrýan beýik işleri hemişe rowaç bolsun!
Ata ATAÝEW,
Balkanabat şäheri, awiasiýa işgäri:
— Hormatly Prezidentimiziň Jebel şäherçesinde sagatda 100 ýolagça hyzmat etmäge mümkinçilik berýän täze Halkara howa menziliniň düýbüni tutmak dabarasyna gatnaşmagy bu möhüm işiň öz mynasyp dowamatyny tapýandygyndan habar berýär.
Gurluşygyna başlanan bu howa menzili geljekde ýurdumyzyň ykdysady, medeni-durmuş ulgamlaryndaky ösüşlerine düýpli itergi berer. Bu menziliň häzirki zaman howa gämileriniň ähli görnüşlerini diýen ýaly kabul etmäge mümkinçiligi bolar. Menzilde dikuçarlaryň dördüsi, howa gämileriniň bolsa altysy üçin duralgalar gurlar. Ýolagçylaryň we dürli ýükleriň ýerli hem daşary ýurt gatnawlaryny ýola goýjak Halkara howa menziline beýikligi 35 metre barabar bolan dolandyryş diňi aýratyn görk berer. Täze guruljak menziliň esasy binasynda ýerleşjek 20 orunlyk myhmanhana bolsa uçarmanlaryň hyzmatynda bolar.
Halkara howa menziliniň ýurdumyzyň günbatar sebitiniň iri senagat merkezleriniň biri bolan Balkanabadyň golaýynda gurulmagy ýakyn geljekde Diýarymyzyň raýat awiasiýasynyň mümkinçiliklerini has hem giňeltmäge, ýolagçy gatnawlaryny we ýük daşamagy ygtybarly amala aşyrmaga, bu ajaýyp sebitde syýahatçylygy yzygiderli ösdürmäge hem oňyn täsirini ýetirer. Sanlyja ýyldan ýene bir Halkara howa menziline eýe boljak balkanlylaryň milli Liderimize alkyşlarynyň çägi ýok. Hormatly Prezidentimiziň jany sag, il-ýurt bähbitli işleri rowaç bolsun!
Durdy BAÝRAMOW,
Balkan welaýatynyň Beýik Saparmyrat Türkmenbaşy adyndaky döwlet drama teatrynyň baş ýolbaşçysynyň orunbasary:
— Hormatly Prezidentimiziň medeni mirasymyzy, edebiýatymyzy, sungatymyzy, medeniýetimizi belende götermekde amala aşyrýan işleri ýüreklerimizde taýsyz joşgun emele getirýär. Milli Liderimiz medeniýet we sungat ulgamynyň wekillerine merdana hem agzybir halkymyza döwrebap hyzmat etmek, bu ugurda gazanýan üstünliklerimizi dünýä ýaýmak üçin giň mümkinçilikler döredip berýär. Gahryman Arkadagymyzyň hut özüniň gatnaşmagynda Balkanabat şäherinde «Türkmeniň ak öýi» binasynyň dabaraly ýagdaýda açylyp ulanyşa berilmegi, «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylynyň taryhy wakalarynyň hataryna goşuldy. Soňky ýyllarda Balkanabat şäheri tanalmaz derejede özgerdi. Bu gün Döwlet drama teatrynyň, welaýat kitaphanasynyň, welaýat Taryhy we ülkäni öwreniş muzeýiniň, “Bagt köşgüniň”, telekeçileriň eýeçiligindäki toý-dabaralar merkezleriniň ymaratlary sebit merkeziniň görküne görk goşýar.
Uly Balkan dagynyň etegindäki ýaýlada açylan «Türkmeniň ak öýi» binasy medeni çäreleri, islendik derejedäki konsertleri, baýramçylyklary, sirk ussatlarynyň çykyşlaryny birkemsiz ýola goýmaga giň mümkinçilik berer. Bary-ýogy on-on bäş ýylyň dowamynda çägi iki esseden-de gowrak köp giňän Balkanabadyň iň bir görnükli ýerinde gurlan bu ajaýyp ymaraty synlanyňda, göwnüň göterilip, ruhuň galkynýar. Ol biz — sungat işgärlerini täzeden-täze döredijilik üstünliklerine ruhlandyrar.
Ýazga geçiren Hojaberdi BAÝRAMOW.
“Türkmenistan”.
https://www.turkmenmetbugat.gov.tm/tk/newspapers/2/articles/34425
«Agaýana» hususy kärhanasynyň hünärmenleri islendik işe gözlegli we döredijilikli çemeleşýärler. Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzasy bolan bu kärhana Mary welaýatynyň Oguzhan etrabynyň çäginde gurluşyk serişdeleriniň önümçiligini ýola goýdy. Işe başlan ilkinji gününden öz öndürýän ýokary hilli, ekologiýa taýdan arassa, owadan önümleri bilen içerki bazarda mynasyp orun aldy. Häzirki wagtda kärhana önümlerini daşary döwletlere-de çykaryp ugrady. Azerbaýjan, Özbegistan ýaly döwletler bu kärhananyň önümlerine isleg bildirýärler.
Hususy kärhananyň esasy maksady daşary döwletlerden getirilýän harytlaryň ornuny tutýan önümleri öz ýurdumyzda öndürmekdir. Ýerli çig mallary peýdalanmagyň hasabyna gurluşykda, hojalyk şertlerinde we beýlekilerde giňden ulanylýan DSP kärhananyň esasy önümidir. Bu önümçilikde hünärmenler hasyly alnan gowaça çöpüniň galyndylaryny hem-de agaç gyryndylaryny peýdalanýarlar. Bu usul önümiň elýeterli bolmagyna, goşmaça girdeji gazanmaga giň mümkinçilik berýär.
Kärhananyň kuwwaty her ýylda 20 müň kub metr DSP öndürmäge niýetlenendir. Önümçilik Hytaý, Türkiýe, Eýran ýaly döwletleriň döwrebap enjamlary esasynda alnyp barylýar. Bu enjamlaryň kömegi bilen gowaça çöpi we agaç gyryndylary owradylýar, üwelýär. Soňra olar ýelim bilen garylyp, dykyzlandyrylýar. Degişli bölümlerden geçirilip, guradylan taýýar önümler gerek ölçeglerde kesilýär.
Alnyp barylýan asylly işler, çekilýän döredijilikli zähmet kärhananyň önümçilik kuwwatyny artdyrýar. «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylynyň geçen alty aýynda 350 müň inedördül metr DSP öndürildi.
Ümzügi ileri işewürler ýurdumyzda orta we kiçi telekeçiligi goldaýan hormatly Prezidentimize alkyş aýdýarlar.
Welmuhammet GALANDAROW.
(Öz habarçymyz). Surata düşüren Şamyrat AMADOW.
https://www.turkmenmetbugat.gov.tm/tk/newspapers/2/articles/34420
Ýurdumyzyň sanly ulgamyny uzak möhletleýin esasda ösdürmegiň esasy strategiki wezipeleriniň biri häzirki zaman täze tehnologiýalary ornaşdyrmak arkaly bu ulgamyň işini has-da ilerletmekden ybarat bolup durýar. Sanly ulgam häzirki zaman ykdysady ösüşiniň täze düzüm bölegi bolmak bilen, onuň tehnologiýalarynyň işe ornaşdyrylmagy jemgyýetiň maglumatlary peýdalanmakdaky hajatlaryny doly kanagatlandyrmaga gönükdirilendir. Şonuň bilen baglylykda ýokary tehnologiýaly, innowasion häsiýetli sanly ykdysadyýetiň kemala getirilmegi ýurdumyzyň ykdysadyýetini durnukly ösdürmegiň ugurlarynyň biri hökmünde kesgitlenilýär. Häzirki wagtda innowasiýalara daýanyp, ýurdumyzyň pudaklaryna sanly ykdysady tehnologiýalar ornaşdyrylýar. Şeýlelikde, sanly ulgam durmuş çäreleriniň ählumumy ulgamyny döretmek bilen, internetiň giň mümkinçiliklerine hem daýanýar.
Hormatly Prezidentimiziň «Türkmenistanda 2019 — 2025-nji ýyllarda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň Konsepsiýasyny tassyklamak hakynda» Karara gol çekmegi, maglumat tehnologiýalaryny peýdalanmagyň hasabyna ýurdumyzyň ykdysadyýetiniň ähli pudaklarynyň, şol sanda harby we hukuk goraýjy edaralarynyň işiniň netijeliligini ýokarlandyrmaga-da oňyn täsirini ýetirýär. Döwlet Baştutanymyz jemgyýetçilik ösüşiniň häzirki zaman şertlerinde maglumat tehnologiýalaryndan üstünlikli peýdalanmagyň durnukly ykdysady ösüşiň aýrylmaz şerti bolup durýandygyny, uzak möhletli geljegi nazara almak bilen, ýurdumyzy gülläp ösdürmegiň binýadyny üpjün edýändigini belleýär.
Sanly ykdysadyýetiň üstünlikli hereket etmegi üçin, esasan, üpjünçilik ulgamy, elektron işewürligi we elektron söwda ýaly ugurlaryň işiniň berjaý edilmegi zerur bolup durýar. Bu önümçilikde we hyzmatlar ulgamynda çykdajylary peseltmäge, bazardaky üýtgeşmelere az wagtda uýgunlaşmaga hem-de ýokary çeýeligi üpjün etmäge ýardam edýär. Ylmyň soňky gazananlaryna esaslanýan innowasion tehnologiýalaryň hem-de öňdebaryjy tejribeleriň ornaşdyrylmagy bilen, sanly ulgam milli ykdysadyýetimiziň pudaklaýyn maddy-enjamlaýyn binýadyny döwrebaplaşdyrmaga-da mümkinçilik berýär.
Ýurdumyzda giňden ulanmak üçin birnäçe onlaýn hyzmatlar döredilendir. Internet ulgamynyň ulanyjylarynyň sanynyň artmagy bilen, sanly ulgamyň kämilleşmegi netijesinde olar üçin köp mümkinçilikler döredilýär, täze we peýdaly programma üpjünçilikler, web saýtlar taýýarlanylýar. Bularyň kömegi bilen, bildiriş goşmak arkaly haryt satmak, satyn almak, habarlary okamak, töleg tölemek ýaly birnäçe işleri ýerine ýetirmäge mümkinçilik açylýar.
Umuman aýdanymyzda, sanly ulgam hakyky wagt ölçeginde gözegçilik, dolandyryş tehnologiýalaryny birleşdirmek we maglumatlaryň üznüksiz toplanylmagyny üpjün etmek bilen bir hatarda dogry netijeleri hem-de çözgütleri kabul etmäge giň şert döredýär.
Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe ýurdumyzda barha giň gerime eýe bolýan sanly ulgamyň ösmegine yzygiderli ýardam edýän hormatly Prezidentimiziň jany sag, ömri uzak bolsun, tutýan tutumly işleri hemişe rowaçlyklara beslensin!
Atajuma KAKAÝEW,
maýor.
https://www.turkmenmetbugat.gov.tm/tk/articles/34359
Aşgabat, 13-nji iýul (TDH). Şu gün hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow sanly ulgam arkaly Ministrler Kabinetiniň mejlisini geçirdi. Onda döwlet Baştutanymyzyň Balkan welaýatyna boljak iş saparyna taýýarlyk çäreleriniň maksatnamasyna garaldy.
Mejlisiň dowamynda Jebel şäherçesinde täze Halkara howa menziliniň düýbüni tutmak hem-de Balkanabatda «Türkmeniň ak öýi» binasynyň we onuň ýanynda 3 müň orunlyk sadaka jaýynyň açylyş dabaralaryna görülýän taýýarlyk baradaky hasabatlar diňlenildi we başga-da birnäçe meseleler ara alnyp maslahatlaşyldy.
Döwlet Baştutanymyz gün tertibini yglan edip, ilki bilen göni aragatnaşyga wise-premýer, Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň Balkan welaýatyna gözegçilik edýän orunbasary S.Berdimuhamedowy çagyrdy. Wise-premýer ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň çäklerinde Balkan welaýatynyň senagat düzümini işjeňleşdirmek, günbatar sebitde medeni-durmuş maksatly binalaryň gurluşygyny çaltlandyrmak boýunça alnyp barylýan işler, şeýle hem döwlet Baştutanymyzyň günbatar sebite boljak iş saparynyň dowamynda geçirilmegi meýilleşdirilýän çäreler barada hasabat berdi.
Bellenilişi ýaly, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň yzygiderli aladasy netijesinde ýurdumyzyň ähli künjeklerinde, şol sanda Balkan welaýatynda sebitiň ilatynyň durmuş derejesiniň ýokarlandyrylmagyna, sebitde täze önümçilik we durmuş maksatly binalaryň gurulmagyna, şeýle hem welaýatyň senagat taýdan okgunly ösdürilmegine gönükdirilen giň möçberli çäreler durmuşa geçirilýär.
Şunuň bilen baglylykda, wise-premýer Jebel şäherçesinde täze Halkara howa menziliniň düýbüni tutmak hem-de Balkanabat şäherinde gurlan “Türkmeniň ak öýi” binasynyň we onuň ýanynda 3 müň orunlyk sadaka jaýynyň açylyş dabarasyny ýokary guramaçylyk derejesinde geçirmek bilen baglanyşykly işler hakynda hasabat berip, şanly wakalara bagyşlanan medeni çäreleriň maksatnamasy barada giňişleýin maglumat berdi.
Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, häzirki döwürde ýurdumyzyň halkara ähmiýetli ulag-üstaşyr geçelgeleri hökmünde ykrar edilen ulag-kommunikasiýa ulgamynyň ösdürilmegine, şeýle hem sebitleri durmuş-ykdysady taýdan ösdürmek maksatnamasynyň üstünlikli amala aşyrylmagyna we medeni-durmuş maksatly binalaryň gurluşygyna möhüm ähmiýet berilýändigini belläp, bu işleriň Balkan welaýatynyň hemmetaraplaýyn ösdürilmeginde möhüm orun eýeleýändigini aýtdy.
Şeýle hem döwlet Baştutanymyz Balkan welaýatyna boljak iş saparynyň çäklerinde meýilleşdirilen çäreleriň guramaçylykly geçirilmegi ugrunda alnyp barylýan taýýarlyk işleriniň netijeli häsiýete eýe bolmalydygyna ünsi çekip, ýurdumyzyň durmuşynda möhüm ähmiýeti bolan şanly wakalar welaýatlaryň okgunly ösüşiniň, halkymyzyň abadan durmuşynyň, gazanylýan netijeleriň we ýetilen sepgitleriň aýdyň beýanyna öwrülmelidir diýip belledi.
Hormatly Prezidentimiz hödürlenen maksatnamany, umuman, makullap, bu babatda wise-premýere birnäçe anyk tabşyryklary berdi.
Soňra Ministrler Kabinetiniň ýanyndaky Ulag we kommunikasiýalar agentliginiň Baş direktory M.Çakyýew hormatly Prezidentimiziň Balkan welaýatyna boljak iş saparynyň çäklerinde meýilleşdirilen çäreler barada hasabat berdi.
Bellenilişi ýaly, ýurdumyzyň ulag-üstaşyr geçelgesi hökmündäki ornuny pugtalandyrmak ugrunda Balkan welaýatynda ägirt uly işler amala aşyrylýar. Halkara ulag ýollarynyň gurulmagy sebitara gatnaşyklarynyň işjeňleşdirilmegini, Türkmenistanyň yklymüsti ulag çatrygy hökmündäki derejesiniň pugtalandyrylmagyny şertlendirýär. Milli Liderimiziň başlangyjy we yzygiderli tagallasy netijesinde gurlup ulanylmaga berilýän senagat we durmuş maksatly binalar sebitiň sazlaşykly ösüşini, halkymyzyň ýaşaýyş-durmuş derejesiniň ýokarlandyrylmagyny üpjün edýär.
Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, ýurdumyzyň mukaddes Garaşsyzlygynyň şanly 30 ýyllygynyň bellenilýän ýylynda ulag ulgamyna degişli täze binalaryň gurulmagynyň yklymyň iri ulag-logistika merkezi, Aziýa bilen Ýewropany birleşdirýän esasy halka hökmünde Watanymyzyň eýeleýän ornuny berkitmekde möhüm ädim bolup durýandygyny belledi.
Döwlet Baştutanymyz Jebel şäherçesinde täze Halkara howa menziliniň düýbüni tutmak dabarasyna ýokary derejede taýýarlyk görmegi tabşyrdy, bu desga abadançylygyň we durnukly ösüşiň bähbidine netijeli gatnaşyklary giňeltmäge mümkinçilik berer.
Sanly ulgam arkaly geçirilýän mejlis Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary M.Mämmedowanyň hasabaty bilen dowam etdi.
Wise-premýer Balkan welaýatyna boljak iş saparynyň maksatnamasynda göz öňünde tutulan medeni çäreler, taryhy ähmiýeti bolan şanly wakalaryň hormatyna guralýan dabaralarda ýurdumyzyň sazlaşykly ösüşiniň beýan edilmegi ugrunda görülýän taýýarlyk işleri barada hasabat berdi.
Hormatly Prezidentimiz hasabaty diňläp, Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe ýurdumyzyň okgunly ösüşini hem-de ata-babalarymyzdan miras galan medeni gymmatlyklarymyzy şöhlelendirýän dabaralaryň medeni maksatnamasynyň ýerine ýetirilmegine jogapkärçilikli çemeleşilmelidigini belledi. Milli Liderimiziň belleýşi ýaly, halkymyzyň ruhy dünýäsiniň baýlaşmagynda möhüm ähmiýeti bolan medeni çärelerde ykdysadyýetimiziň ähli pudaklarynda gazanylýan üstünlikler we halkymyzyň bagtyýarlygy öz beýanyny tapmalydyr.
Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary M.Geldinyýazow döwlet Baştutanymyzyň Balkan welaýatyna boljak iş saparynyň çäklerinde geçiriljek çärelere görülýän taýýarlyk işleri barada hasabat berdi.
Döwlet Baştutanymyz hasabaty diňläp, ähli ugurlarda bolşy ýaly, sebitiň ylym-bilim ulgamynda düýpli özgertmeleri üstünlikli durmuşa geçirmegiň möhümdigine ünsi çekdi. Şunuň bilen baglylykda, ösüp gelýän ýaş nesilleriň döwrebap bilim-terbiýe almaklary bilen bir hatarda, olaryň Hazaryň kenarynda amatly dynç alşyny guramak meseleleriniň hemişe üns merkezinde saklanylmalydygyny belledi.
Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary Ş.Abdrahmanow häzirki döwürde Balkan welaýatynyň çäklerinde hereket edýän ýangyç-energetika toplumyna degişli önümçilik desgalarynda işleriň ýagdaýy, ulgamyň düzümlerine häzirki zamanyň täzeçil tehnologiýalarynyň, sanly ulgamyň ornaşdyrylyşy barada hasabat berdi.
Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, ykdysadyýetimiziň esasy pudagy bolan ýangyç-energetika toplumyna degişli düzümleriň işini kämilleşdirmek, sebitiň baý tebigy gorlaryny özleşdirmek we senagat taýdan gaýtadan işlemek bilen baglanyşykly meseleleriň ähmiýetlidigini belledi we bu babatda wise-premýere anyk tabşyryklary berdi.
Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary E.Orazgeldiýew hormatly Prezidentimiziň Balkan welaýatyna boljak iş saparynyň çäklerinde meýilleşdirilen çäreler, Oba milli maksatnamasyndan gelip çykýan wezipeleriň ýerine ýetirilişi, şeýle hem öňde boljak şanly senelere görülýän taýýarlyk işleri barada hasabat berdi.
Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, obasenagat toplumynyň düzümlerinde işleri kämilleşdirmek ugrunda mundan beýläk-de yzygiderli tagalla edilmelidigini aýtdy. Şunuň bilen baglylykda, hojalygy ýöretmegiň häzirki zaman usullaryna we sanly ulgamyň ornaşdyrylmagyna möhüm ähmiýet berilmelidir.
Soňra wise-premýer Ç.Purçekow hormatly Prezidentimiziň Balkan welaýatyna boljak iş sapary bilen baglylykda görülýän taýýarlyk işleri barada hasabat berdi. Bellenilişi ýaly, milli Liderimiziň tabşyrygyna laýyklykda, sebitde energiýa üpjünçiligi, önümçilik we durmuş maksatly binalaryň gurluşygy bilen baglanyşykly meselelere möhüm ähmiýet berilýär.
Döwlet Baştutanymyz hasabaty diňläp, ýurdumyzyň ähli ýerlerinde bolşy ýaly, Balkan welaýatynda hem ilatyň durmuş ulgamyny kämilleşdirmek, şäherleriň we obalaryň elektrik energiýasy bilen üpjünçiligini häzirki döwrüň talabyna laýyk derejede gowulandyrmak babatda wise-premýere birnäçe tabşyryklary berdi.
Sanly ulgam arkaly geçirilýän mejlisiň dowamynda wise-premýer, Döwlet howpsuzlyk geňeşiniň sekretary Ç.Amanow sebitleriň ilatynyň amatly ýaşaýşy, öndürijilikli zähmet çekmegi ugrunda zerur şertleri üpjün etmek boýunça alnyp barylýan giň möçberli işler barada hasabat berdi.
Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, “Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany” şygary astynda geçýän ýylyň dowamynda Diýarymyzyň dürli sebitlerinde, şol sanda Balkan welaýatynda meýilleşdirilen çäreleriň ýokary derejede geçirilmegi ugrunda degişli düzümler bilen bilelikde zerur tagallalaryň edilmelidigini belledi we bu babatda wise-premýere anyk görkezmeleri berdi.
Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary Ç.Gylyjow Balkan welaýatyna boljak iş saparynyň maksatnamasy barada aýdyp, Balkanabat şäherinde gurlup ulanylmaga berilýän “Türkmeniň ak öýi” binasynyň we onuň ýanynda 3 müň orunlyk sadaka jaýynyň açylyş dabarasyna, şeýle hem şol ýerde geçiriljek toý sadakasyna görülýän taýýarlyk işleri barada hasabat berdi.
Meýilleşdirilen çäreleriň ýokary guramaçylyk derejesini üpjün etmekde degişli ministrlikler we pudaklaýyn dolandyryş edaralary bilen bilelikde zerur işleriň geçirilendigi habar berildi.
Döwlet Baştutanymyz hasabaty diňläp, dabara gatnaşyjylara edilýän hyzmatlaryň döwrüň talaplaryna laýyk gelmelidigini aýtdy hem-de bu babatda wise-premýere birnäçe anyk tabşyryklary berdi.
Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary, daşary işler ministri R.Meredow şu ýylyň 15-16-njy iýulynda Özbegistanyň paýtagty Daşkent şäherinde geçiriljek “Merkezi Aziýa we Günorta Aziýa: sebitleýin özara baglanyşyk. Wehimler we mümkinçilikler” ady bilen ýokary derejedäki halkara maslahatyň geçiriljekdigi we oňa görülýän taýýarlyk barada hasabat berdi.
Bellenilişi ýaly, forum Merkezi Aziýanyň ýurtlarynyň arasynda ulag-logistika, energetika, söwda, önümçilik, maýa goýum, täzeçil tehnologiýalar we medeni-ynsanperwer ugurlardaky gatnaşyklaryň ösdürilmegi bilen baglanyşykly meseleleri öz içine alýar. Maslahata dünýäniň 40-dan gowrak ýurdundan, şol sanda birnäçe halkara guramalaryndan wekilleriň gatnaşmagy meýilleşdirildi. Onuň çäklerinde söwda we ulag, medeni-ynsanperwer gatnaşyklaryny ösdürmek, sebitleýin howpsuzlyk ugurlary boýunça mejlisler geçiriler.
Şunuň bilen baglylykda, wise-premýer, daşary işler ministri halkara maslahata gatnaşjak Türkmenistanyň wekiliýetiniň düzümi baradaky maglumaty milli Liderimiziň garamagyna hödürledi.
Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, Türkmenistanyň Merkezi Aziýanyň ýurtlary, aýratyn-da, köpýyllyk hyzmatdaşlyk we hoşniýetli goňşuçylyk däpleri arkaly baglanyşýan Özbegistan bilen netijeli gatnaşyklary ösdürýändigini belledi.
Şeýle hem döwlet Baştutanymyz ýurdumyzyň sebitiň ýurtlary bilen ýygjam gatnaşyklaryň işjeňleşdirilmegine, sebitara derejesindäki hyzmatdaşlygyň çäklerinde özara tejribe hem-de möhüm maglumatlaryň alşylmagyna möhüm ähmiýet berýändigini belledi we Daşkentde geçiriljek halkara maslahata türkmen tarapyndan gatnaşjak wekiliýetiň düzümini tassyklady.
Sanly ulgam arkaly geçirilýän mejlis Balkan welaýatynyň häkimi T.Atahallyýewiň hasabaty bilen dowam etdi. Ol hormatly Prezidentimiziň Balkan welaýatyna boljak iş saparynyň çäklerinde Jebel şäherçesinde täze Halkara howa menziliniň düýbüni tutmak hem-de Balkanabat şäherinde «Türkmeniň ak öýi» binasynyň açylyş dabaralaryna görülýän taýýarlyk barada hasabat berdi. Şeýle hem häkim sebitiň ähli ilatynyň Arkadag Prezidentimiziň Balkan welaýatyna boljak iş saparyna sabyrsyzlyk bilen garaşýandygyny aýratyn belledi.
Döwlet Baştutanymyz hasabaty diňläp, sebitiň durmuşynda möhüm ähmiýeti bolan giň möçberli dabaralaryň ýokary guramaçylyk derejesinde geçirilmegi ugrunda hemmetaraplaýyn taýýarlyk işlerine möhüm ähmiýet berilmelidigini belledi. Guralýan dabaralar ýurdumyzyň ösüşleriň belentliklerine tarap ynamly gadam urýandygynyň, sebitleriň sazlaşykly ösüş ýoluna düşendiginiň aýdyň beýanyna öwrülmelidir diýip, milli Liderimiz belledi we häkime birnäçe anyk tabşyryklary berdi.
Soňra hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow mejlise gatnaşyjylara ýüzlenip, mukaddes Garaşsyzlygymyzyň şanly 30 ýyllyk baýramyna taýýarlygyň çäklerinde amala aşyrylýan işleriň ýokary hil derejesiniň üpjün edilmegine, olaryň döwrüň talabyna laýyk derejede guralmagyna möhüm ähmiýet berilmelidigini belledi.
Milli Liderimiz Balkan welaýatyna boljak iş saparynyň ýurdumyzyň sebitlerini durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň, welaýatyň senagat taýdan kuwwatlanmagynda möhüm ähmiýeti bolan desgalaryň gurluşygyny çaltlandyrmagyň ýolunda möhüm ädime öwrüljekdigine ynam bildirdi.
Şunuň bilen baglylykda, welaýatyň sebitiň üstaşyr ulag geçelgesi hökmündäki ornuny pugtalandyrmak meseleleriniň möhüm ähmiýetiniň bardygyny aýdyp, milli Liderimiz bu ýerde ulag-logistika düzümine degişli desgalaryň yzygiderli guruljakdygyny belledi.
Döwlet Baştutanymyz saparyň çäklerinde meýilleşdirilen çäreleriň ýokary guramaçylyk derejesini üpjün etmek bilen bir hatarda, onuň medeni maksatnamasyna möhüm ähmiýet berilmelidigine ünsi çekdi.
Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow tutuş ýurdumyzda bolşy ýaly, sebitlerde ilatyň durmuş üpjünçiligine degişli meseleleriň, aýratyn-da, ähli düzümleriň elektrik energiýasy bilen üpjünçiliginiň üns merkezinde saklanylmalydygyny belledi.
Döwlet Baştutanymyz saparyň çäklerinde meýilleşdirilen çäreleriň ýokary guramaçylyk derejesiniň üpjün edilmegi, oňa gatnaşýanlar üçin degişli şertleriň döredilmegi bilen baglanyşykly meselelere hemmetaraplaýyn esasda çemeleşilmelidigini belledi. Jebel şäherçesinde täze Halkara howa menziliniň düýbüniň tutulmagy ýurdumyzyň Balkan welaýatynyň hem halkara derejeli üstaşyr ulag geçelgesi hökmünde ornunyň pugtalanmagyna ýardam eder. Bu bolsa Türkmenistanyň gyzyklanma bildirýän ýurtlar bilen işjeň hyzmatdaşlyklarynyň ösdürilmegine giň ýol açar diýip, milli Liderimiz nygtady.
Umuman, häzirki döwürde ýaýbaňlandyrylan giň möçberli özgertmeler ýurdumyzyň okgunly ösüşine, halkymyzyň bagtyýarlygyna gönükdirilendigini belläp, döwlet Baştutanymyz saparyň çäklerinde guraljak çäreleriň Türkmenistanyň täze taryhynda möhüm sahypany ýazjakdygyna ynam bildirdi.
Mejlisiň dowamynda döwlet durmuşyna degişli başga-da birnäçe meselelere garaldy we olar boýunça degişli çözgütler kabul edildi.
Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Ministrler Kabinetiniň sanly ulgam arkaly geçirilen mejlisini tamamlap, oňa gatnaşanlara berk jan saglygyny, maşgala abadançylygyny, berkarar Watanymyzyň gülläp ösmegi ugrunda alyp barýan işlerinde uly üstünlikleri arzuw etdi.
https://www.turkmenmetbugat.gov.tm/tk/newspapers/2/articles/34337
Aşgabat, 13-nji iýul (TDH). Şu gün “Oguzhan” köşkler toplumynda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Hytaý Halk Respublikasynyň daşary işler ministri Wan Ini kabul etdi. Ol düýn Türkmenistana iki günlük resmi sapar bilen geldi.
Myhman wagt tapyp kabul edendigi hem-de döwletara hyzmatdaşlygyň möhüm meselelerini ara alyp maslahatlaşmaga döredilen mümkinçilik üçin hoşallyk bildirip, döwlet Baştutanymyza HHR-iň Başlygy Si Szinpiniň mähirli salamyny hem-de türkmen halkyna bagt we abadançylyk baradaky arzuwlaryny ýetirdi.
Hytaýyň hökümeti Türkmenistan bilen hemmetaraplaýyn gatnaşyklary pugtalandyrmaga aýratyn ähmiýet berýär. Türkmenistan dünýä ykdysadyýeti üçin şu çylşyrymly döwürde durmuş-ykdysady ösüşiň durnukly depginlerini saklaýar, häzirki döwrüň wajyp meselelerini çözmäge düýbünden täze çemeleşmeleri görkezýär. Ýurduň 2021-nji ýyly «Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly» diýip yglan etmek baradaky başlangyjy öňe sürmegi hem munuň aýdyň subutnamasydyr. Bu başlangyç dünýä bileleşigi tarapyndan goldanyldy hem-de BMG-niň Baş Assambleýasynyň ýörite Kararnamasy bilen berkidildi.
Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow myhmany mähirli mübärekläp, Hytaýyň daşary syýasat edarasynyň ýolbaşçysynyň bu saparyna Türkmenistan bilen Hytaý Halk Respublikasynyň arasyndaky däp bolan dostlukly, hoşniýetli goňşuçylyk gatnaşyklaryny ösdürmegiň ýolunda möhüm tapgyr hökmünde garalýandygyny belledi.
Milli Liderimiz dostlukly ýurduň Baştutanyna iň gowy arzuwlaryny ýetirmegi haýyş etdi hem-de oňa biziň ýurtlarymyzyň arasyndaky dostlukly we netijeli hyzmatdaşlyk gatnaşyklaryny pugtalandyrmaga uly sarpa bilen garaýandygy üçin minnetdarlygyny beýan etdi. Şeýle hem HHR-iň Başlygy Si Szinpine şu ýyl Hytaý Kommunistik partiýasynyň döredilmeginiň 100 ýyllyk senesiniň bellenilmegi mynasybetli gutlaglar beýan edildi. Kommunistik partiýanyň ýolbaşçylygynda hytaý halky bir asyryň dowamynda uly we üstünlikli ösüş ýoluny geçdi.
Döwlet Baştutanymyz we Hytaýyň daşary işler ministri taraplaryň ikitaraplaýyn hem-de köptaraplaýyn esasda, iri halkara guramalaryň we abraýly sebit düzümleriniň çäklerinde mundan beýläk-de ysnyşykly gatnaşyk etmäge gyzyklanma bildirýändigini aýdyp, iki döwletiň halkara gün tertibiniň esasy meseleleri boýunça garaýyşlarynyň ýakynlygynyň özara bähbitli gatnaşyklary ýola goýmaga ýardam edýändigini bellediler.
Ýurdumyzyň Beýik Ýüpek ýoluny täze görnüşde gaýtadan dikeltmek boýunça başyny başlan strategiýasynyň hem-de hytaýly hyzmatdaşlaryň “Bir guşak — bir ýol” taslamasynyň uly ähmiýete eýedigi bellenildi. Şol başlangyçlar umumy taryhy ýörelgelere esaslanmak bilen döwletleriň hem-de halklaryň abadançylygyna we rowaçlygyna hyzmat edýär.
Söhbetdeşler gözbaşyny asyrlaryň jümmüşinden alyp gaýdýan türkmen-hytaý hyzmatdaşlygynyň soňky ýyllarda döwletara gatnaşyklarynda okgunly ösüşe eýe bolandygyny aýtdylar. Bilelikdäki möhüm taslamalar, şol sanda Türkmenistan — Hytaý transmilli gaz geçirijisiniň gurluşygynyň taslamasy munuň miwesidir.
Duşuşygyň çäklerinde netijeli döwletara gatnaşyklary mundan beýläk-de ösdürmäge esasy çemeleşmeler beýan edildi. Şu ýylyň 6-njy maýynda telefon arkaly geçirilen söhbetdeşligiň barşynda Prezident Gurbanguly Berdimuhamedow hem-de HHR-iň Başlygy tarapyndan gatnaşyklaryň derejesine ýokary baha berildi.
Iki döwletiň Baştutanlary syýasy-diplomatik, söwda-ykdysady we medeni-ynsanperwer ulgamlarda deňhukuklylyk hem-de özara bähbitlilik ýörelgeleri esasynda döwletara gatnaşyklary ösdürmek, şeýle hem Türkmenistan bilen Hytaýyň arasynda hyzmatdaşlygyň 5 ýyl üçin Maksatnamasyny işläp taýýarlamak barada ylalaşdylar. Bu maksatnama hyzmatdaşlygyň özara ylalaşylan ugurlary boýunça anyk taslamalary we çäreleri meýilleşdirmäge hem-de yzygiderli amala aşyrmaga mümkinçilik berer.
Däp bolan ýangyç-energetika we ulag-kommunikasiýa toplumlary hem-de saglygy goraýyş, maglumat, aragatnaşyk, ýokary tehnologiýalar, kosmonawtika ulgamlary we beýlekiler wajyp ugurlaryň hatarynda görkezildi. Şol ulgamlarda özara tagallalary birleşdirmek möhüm ähmiýete eýedir.
Kanunçykaryjy edaralaryň arasynda hem ysnyşykly gatnaşyklaryň ýola goýlandygy kanagatlanma bilen bellenildi. Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisiniň we HHR-iň halk wekilleriniň Bütinhytaý ýygnagynyň parlamentara dostluk toparynyň döredilmegi munuň aýdyň subutnamasydyr. Bu toparyň işi okgunly ösýän döwletara hyzmatdaşlygyň şertnamalaýyn-hukuk binýadyny kämilleşdirmäge we giňeltmäge ýardam etmelidir.
Tutuş dünýäni gurşap alan howply koronawirus ýokanjyna garşy bilelikde göreşmek meselesi hem ara alnyp maslahatlaşyldy. Taraplar tutuş adamzada howp salýan COVID-19 pandemiýasyna garşy göreşmekde toplanan oňyn tejribäni alyşmak bilen, lukmançylyk ulgamynda mundan beýläk-de ysnyşykly hyzmatdaşlyk etmäge meýillidiklerini tassykladylar.
Duşuşygyň ahyrynda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow HHR-iň Daşary işler ministrliginiň ýolbaşçysyna şu resmi sapary üçin ýene-de bir gezek minnetdarlyk bildirdi we Hytaý Halk Respublikasynyň Başlygy Si Szinpine berk jan saglyk, onuň syýasy we döwlet işinde uly üstünlikler baradaky arzuwlaryny hem-de ony Türkmenistanda görmäge şatdygy baradaky ynandyrmalaryny ýetirmegi haýyş etdi.
Pursatdan peýdalanyp, Hytaýyň daşary işler ministri hoşniýetli sözler üçin hoşallyk bildirip, tutuş türkmen halkyny döwlet Garaşsyzlygynyň 30 ýyllygy bilen gutlady.
Biz Siziň baştutanlygyňyzda halkara giňişlikde uly abraýa eýe bolan Bitarap Türkmenistanda ylalaşyklylyk we durnuklylyk, ýokary ykdysady ösüş ýagdaýynyň saklanýandygyny, ilatyň hal-ýagdaýynyň yzygiderli ýokarlanýandygyny görýäris. Biz Türkmenistan bilen hemişe hoşniýetli goňşular, oňat dostlar hem-de ygtybarly hyzmatdaşlar bolupdyk we şeýle bolmagymyzda galýarys diýip, Wan I nygtady.
Duşuşyga Hytaý Halk Respublikasynyň Türkmenistandaky Adatdan daşary we Doly ygtyýarly ilçisi Sýan Naýçen gatnaşdy.
***
Şu gün Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary, Hyzmatdaşlyk boýunça türkmen-hytaý hökümetara komitetiniň türkmen tarapyndan başlygy Serdar Berdimuhamedowyň Hytaý Halk Respublikasynyň daşary işler ministri Wan I bilen duşuşygy boldy.
Mähirli, dostlukly ýagdaýda geçen duşuşygyň barşynda söhbetdeşler soňky ýyllarda taraplaryň özara tagallalary netijesinde strategik hyzmatdaşlygyň derejesi berlen türkmen-hytaý hyzmatdaşlygynyň häzirki ýagdaýyny we geljegini ara alyp maslahatlaşdylar.
Şu ýylyň maýynda Türkmenistanyň Prezidenti Gurbanguly Berdimuhamedowyň hem-de HHR-iň Başlygy Si Szinpiniň arasynda bolan telefon arkaly söhbetdeşligiň barşynda gazanylan ylalaşyklar, şeýle hem şol aýda Hytaýyň Sian şäherinde geçirilen gepleşikler ikitaraplaýyn we köptaraplaýyn görnüşde, şol sanda iri halkara hem-de sebit guramalarynyň çäklerinde üstünlikli guralýan gatnaşyklara täze itergi berdi.
Umumy pikire görä, häzir Pekin we Aşgabat döwletara gatnaşyklaryň has oňaýly görnüşini işläp düzdüler, ol her tarapyň milli bähbitlerini hem-de Beýik Ýüpek ýoly döwründen bäri dostlukly we ynamly gatnaşyklar bilen bagly bolan türkmen we hytaý halklarynyň hoşniýetliligini nazara almak bilen, öňde durýan wezipeleri utgaşdyrmaga mümkinçilik berýär.
Iki ýurduň we olaryň Liderleriniň arasynda gazanylan özara düşünişmegiň we hormatlamagyň ýokary derejesi dürli derejedäki yzygiderli, netijeli gatnaşyklar bilen bilelikde, birnäçe esasy ugurlar boýunça hyzmatdaşlyk üçin oňaýly esas döredýär. Olaryň hatarynda söwda-ykdysady, ýangyç-energetika, ulag-kommunikasiýa we medeni-ynsanperwer ulgamlary has möhüm bolup, şol ugurlarda hyzmatdaşlyk iki dostlukly döwletiň ösüşiniň ileri tutulýan ugurlaryna doly kybap gelýär.
Iki ýurduň milli ykdysadyýetleriniň beýleki möhüm ulgamlarynda, hususan-da, dokma, himiýa, azyk senagaty, oba hojalyk toplumy we beýleki ugurlarda bilelikdäki işleri dowam etmäge gyzyklanma bildirildi.
Bu babatda Hyzmatdaşlyk boýunça türkmen-hytaý hökümetara komitetiniň üstüne uly wezipeler ýüklenýär. Ol bar bolan ykdysady we eksport kuwwatyň netijeli amala aşyrylmagyny, has ýakyn hyzmatdaşlyk üçin şertleriň döredilmegini hem-de ýola goýlan ikitaraplaýyn gatnaşyklaryň işjeň ösdürilmegini ugur edinýär.
Türkmenistanyň Prezidenti Gurbanguly Berdimuhamedowyň alyp barýan, iň gowy dünýä tejribesiniň we innowasion tehnologiýalarynyň çekilmegini ugur edinýän “Açyk gapylar” syýasatyna Hytaýyň işewür toparlarynyň wekilleri uly gyzyklanma bildirýärler.
Taraplar soňky ýyllarda bilelikdäki möhüm taslamalar bilen berkidilen işjeň gatnaşyklary goldamak üçin ikitaraplaýyn duşuşyklary yzygiderli geçirmegiň möhümdigi barada bir pikire geldiler.
Duşuşygyň ahyrynda köpasyrlyk dostluk däplerine hem-de türkmen we hytaý halklarynyň arasyndaky ynama esaslanýan netijeli döwletara gatnaşyklarynyň yzygiderli ösdüriljekdigine ynam bildirildi.
***
Şeýle hem Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary, daşary işler ministri R.Meredowyň HHR-iň daşary işler ministri Wan I bilen duşuşygy boldy.
Duşuşygyň dowamynda giň ugurlary öz içine alýan we ikitaraplaýyn görnüşde bolşy ýaly, köptaraplaýyn esasda sazlaşykly ösdürilýän däp bolan döwletara gatnaşyklary mundan beýläk-de ösdürmegiň meseleleri ara alnyp maslahatlaşyldy.
Duşuşygyň barşynda netijeli häsiýetde ösdürilýän türkmen-hytaý syýasy gatnaşyklarynyň ýokary derejä eýedigi kanagatlanma bilen bellenildi. Şunuň bilen baglylykda, daşary syýasat edaralarynyň derejesindäki yzygiderli guralýan gatnaşyklary dowam etmäge bolan ikitaraplaýyn gyzyklanmalar beýan edildi.
Söwda-ykdysady, energetika, ulag, oba hojalygy we beýleki pudaklar özara gatnaşyklaryň möhüm ugurlary hökmünde görkezildi.
Hyzmatdaşlygyň köpugurly mümkinçiliklerini durmuşa geçirmekde hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň Buýrugyna laýyklykda, şu ýylyň maý aýynda Türkmenistanyň wekiliýetiniň HHR-iň Sian şäherine bolan saparynyň çäklerinde geçirilen duşuşyklaryň we gepleşikleriň netijeli häsiýete eýe bolandygy nygtaldy.
Ynsanperwer gatnaşyklary, şol sanda ylym, bilim we medeniýet ugry boýunça hyzmatdaşlyk türkmen-hytaý gatnaşyklarynyň möhüm bölegi bolup durýar. Saglygy goraýyş ulgamyndaky özara gatnaşyklary berkitmek häzirki döwrüň ýagdaýyny, hususan-da, dünýäde dowam edýän koronawirus pandemiýasy bilen şertlendirilen ýagdaýy nazara alanyňda, aýratyn möhüm hasaplanylýar.
Duşuşygyň dowamynda halkara we sebitara meseleleriniň möhüm ugurlary boýunça pikir alyşmalar boldy. Türkmenistan bilen Hytaý Halk Respublikasynyň abraýly halkara guramalaryň, ilkinji nobatda bolsa, BMG-niň çäklerinde, şeýle hem “Merkezi Aziýa — Hytaý” görnüşinde işjeň hyzmatdaşlyk edýändigi bellenildi. Şeýlelikde, halkara derejede öňe sürülýän başlangyçlara özara goldaw bermegiň ähmiýetine üns berildi.
Duşuşygyň jemleri boýunça Türkmenistan bilen Hytaý Halk Respublikasynyň däp bolan dostluk we deňhukuklylyk, birek-birege ynanyşmak hem-de özara bähbitli esasda ýola goýulýan hyzmatdaşlyk gatnaşyklaryna ygrarlydygyny tassyklaýan birnäçe resminamalara gol çekildi.
https://www.turkmenmetbugat.gov.tm/tk/newspapers/2/articles/34337
Ýollar — ýurduň ýaraşygy
Türkmenistan ulag ulgamynyň maddy-tehniki binýadyny döwrebaplaşdyrmakda, hereket edýän ulag-kommunikasiýa ulgamlaryny giňeltmekde we olaryň täzelerini döretmekde nusgawy işleri amala aşyrýar. Bu ýagdaý diňe bir ýurduň ykdysady kuwwatynyň mümkinçiliklerini ýüze çykarmak bilen çäklenmän, onuň geosyýasy hem-de geoykdysady täsirleriniň ýokarlanmagyna, sebitiň ösüşinedir asudalygyna goşant goşmagyna şert döredýär. Şu ýerde bir zady aýratyn nygtamak zerur: Türkmenistan geosyýasy, geoykdysady täsirlerini artdyrmak hem-de olary ösüşiň, parahatçylygyň we asudalygyň bähbitlerine ulanmak meselesinde özboluşly syýasy hem geografik aýratynlyklardan peýdalanýar. Olaryň ilkinjisi ýurdumyzyň Bitaraplyk hukuk ýagdaýy bolup, onuň dünýä döwletleri tarapyndan ykrar edilen wezipeleri, borçlary we mümkinçilikleri hiç bir döwletiň içerki işlerine gatyşmazdan hem-de hiç bir döwletiň içerki işlerimize gatyşmagyna ýol bermezden, döwleti dolandyrmaga, halkara başlangyçlarydyr teklipleri öňe sürmäge esas berýär. Şonuň bilen birlikde-de, halkara ähmiýetli tekliplerdir başlangyçlaryň hukuk esaslaryny döretmäge hem-de olary BMG-niň Baş Assambleýasynda tassyklatmaga şert döredýär. Bu ýagdaý parahatçylyk söýüjilikli tagallalary amala aşyrmakda Türkmenistan üçin häsiýetli aýratynlyk bolup durýar.
Ýurduň çäkleriniň geografik taýdan amatly ýerleşmegi, onuň yklymara geçelgeleri özünde jemleýändigi häzirki döwürde döwletimize ikinji bir artykmaçlygy berýär. Çünki dünýäniň ykdysady-söwda dolanyşygynyň şu güni hem geljegi üstaşyr ulag geçelgeleri, amatly hem tiz ýerine ýetirilýän logistik hyzmatlar bilen aýrylmaz baglanyşyklydyr. Munuň özi döwletleriň hem halklaryň azyk garaşsyzlygyndan başlap, tas ähli ugurlarynadyr hyzmatdaşlygyna, asudalygynadyr ýaşaýyş derejelerine çenli täsir edýändigi bilen öz ähmiýetini has aýdyň ýüze çykarýar.
Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow iri halkara guramalaryň forumlarynda, ýokary derejeli duşuşyklarda eden çykyşlarynda bitewi halkara logistik ulgamy döretmek, döwlet serhediniň üstünden geçilýän nokatlarda gözegçilik-geçirişleri we gümrük barlaglaryny ýeňilleşdirmek, salynýan paçlaryň bitewi ulgamyny işläp düzmek we bu ugurdaky beýleki meseleler bilen baglanyşykly birnäçe teklipleri öňe sürdi. Şolaryň netijesinde şu güne çenli ençeme oňyn netijeleriň gazanylandygy we dürli ugurlar boýunça ylalaşyklara gelnendigi nygtalmaga mynasypdyr.
Hormatly Prezidentimiziň ýakynda, has takygy, 6-njy iýulda Balkan welaýatyna iş saparynyň çäklerinde Garabogaz aýlagyna baryp görmegi we sebitiň ulag-logistik ulgamyny ösdürmek boýunça amala aşyrylýan işler bilen tanyşmagy Türkmenistanyň ýokarda agzalan meseleler babatdaky mümkinçilikleriniňdir bu ugurdaky başlangyçlarynyň ýene-de bir aýdyň beýanyna öwrüldi. Milli Liderimiziň bu ugurdaky işler bilen tanyşlygy Garabogaz aýlagyny Hazar deňzi bilen birleşdirýän akabanyň üstünden geçýän köprüden başlamagy ulag-logistika pudagynyň ykdysadyýetdäki zeruryýetini we oňa döwlet tarapyndan aýratyn üns berilýändigini görkezýär. Gürrüňi edilýän köpri ýurdumyzyň üstaşyr ulag mümkinçiliklerini netijeli ulanmakda, bu babatda halkara hyzmatdaşlygy ösdürmekde, netijede, milli ykdysadyýetiň depginini ýokarlandyrmakda ähmiýetli orna eýedir. Çünki bu köpri diňe bir Garabogaz şäherine geçelgäni üpjün etmek bilen çäklenmän, eýsem, ol Türkmenabatdan gözbaş aljak ýokary tizlikli awtobany, ýagny üstaşyr ulag geçelgesini goňşy hem dostlukly döwlet bolan Gazagystanyň ýollary bilen birleşdirmekde-de juda möhüm orun eýeleýär. Şonuň üçin-de milli Liderimiziň degişli ýolbaşçylara bu ýerde täze köprini gurmak hem-de oňa barýan ýoluň durkuny täzelemek bilen baglanyşykly beren tabşyryklary aýlagdaky tebigy serişdeleri himiýa senagatynda gaýtadan işlemek arkaly, ýurdumyzyň ykdysady mümkinçiliklerini ýokarlandyrmakda, Türkmenistanyň halkara üstaşyr ulag geçirijilik ukybyny artdyrmakda we onuň ygtybarlylygyny gazanmakda möhüm ädimdir. Halkara bäsleşik esasynda durky täzelenjek bu ýoly Aşgabat — Türkmenbaşy aralygyndaky ýokary tizlikli awtoulag ýoluna birikdirmek bilen baglanyşykly çözgüt hem juda oýlanyşykly ädimdir. Sebäbi ol Gazagystan — Türkmenistan halkara ulag ugruny Owganystan, Pakistan döwletleri, şeýle-de Günorta-Gündogar Aziýanyň beýleki ýurtlary bilen birleşdirer. Netijede, geljekde ol Türkmenistan — Gazagystan — Hytaý — Hindistan — Pakistan — Owganystan — Türkmenistan halkalaýyn awtoulag ýoluny emele getirer. Bu halkany demirýol geçelgesi babatda döretmekde-de eýýäm uly işler amala aşyryldy.
Şeýle taslamalaryň durmuşa geçirilmegi dünýäniň iň köp ilatly yklymynyň bazarlarynda öz ornuňy berkitmek, senagat kärhanalaryny döretmek arkaly, yklymyň ýaşlarynyň iş üpjünçiligini ýokarlandyrmak, sebitde hususyýetçiligiňdir hünärleriň täze ugurlaryny ösdürmek diýmekdir. Bu taslamalar degişli döwletleri halkara ulag geçelgeleri arkaly ilaty dünýä ilatynyň ýarysyndan-da köp sebitiň sarp edijileri we amatly işçi güýji bilen birleşdirmek diýmekdir. Ol munuň bilen hem çäklenmeýär. Ykdysadyýetiň islendik pudagyna degişli amala aşyrylan taslamalar şol ýurduň ylym hem bilim ulgamynyň ösmegine-de göni ýa-da gytaklaýyn täsirini ýetirýär. Sebäbi döredilen kärhanalar, gurlan zawod-fabrikler we beýlekiler ylymly-bilimli, sowatly hünärmenleri, olaryň täze ugurlar boýunça bilim almaklaryny talap edýär. Bu bolsa ýaşlaryň dürli ugurlar boýunça bilimlerini ýokarlandyrmaklaryna we hünär eýeleri bolmaklaryna mümkinçilik döredýär. Şonuň bilen birlikde-de, Gahryman Arkadagymyzyň goldawyna we başlangyçlaryna esaslanýan, ýurdumyzyň ägirt uly içerki hem-de daşary ýurtlardan çekilen maýa goýumlaryny özünde birleşdirýän bu taslamalar döwlet Baştutanymyzyň hemişe nygtaýşy ýaly, ösüş arkaly parahatçylyga, halklaryň asudalygyna, abadançylygyna, agzybirligine, medeniýetleriňdir dostana gatnaşyklaryň özara sazlaşykly ösmegine hyzmat eder.
Hazynalar aýlagy
Garabogaz şäherinde ýapon we türk kompaniýalarynyň gatnaşmagynda, ýylda 1 million 155 müň tonna karbamid öndürmäge ukyply täze zawodyň gurulmagy bu ýerde himiýa senagatynyň häzirki zaman ösüşiniň başyny başlady. 2018-nji ýylda gurlup işe girizilen bu zawodyň önümleri häzirki döwürde dünýäniň iň geçginli harytlarynyň birine öwrüldi we olar tutuşlygyna diýen ýaly eksporta gönükdirilýär.
Karbamid önümçiligini ýola goýmaga niýetlenen bu häzirki zaman toplumy milli ykdysadyýetimizi çaltlandyrylan depginlerde diwersifikasiýalaşdyrmakda we döwrebaplaşdyrmakda, ýurdumyzda gaýtadan işleýän senagatyň kuwwatyny artdyrmakda möhüm ädime öwrüldi. Zawodyň ulanylmaga berilmegi milli ykdysadyýetimiziň ileri tutulýan ugurlarynyň biri bolan hem-de barha depginli ösýän gazhimiýa pudagyny döwrebaplaşdyrmakda täze tapgyryň başlangyjyna öwrüldi diýsek, ýalňyşmasak gerek.
Bir gije-gündiziň dowamynda 1 milliard kub metre golaý gazy gaýtadan işlemäge niýetlenen «Garabogazkarbamid» zawody gije-gündiziň dowamynda 2000 tonna sintetik ammiak öndürmäge hem-de şonuň esasynda 3500 tonna karbamid işläp çykarmaga ukyplydyr. Gürrüňi edilýän zawodda öndürilýän karbamidiň düzüminde 46,2 göterim azodyň bardygy onuň bu ugurda dökünleriň arasynda iň ýokary görkezijä eýe bolmagyna mümkinçilik berýär. Bu bolsa daşary ýurtly sarp edijileriň önüme bolan isleglerini has-da artdyrýar.
Elbetde, gürrüňi edilýän zawod sebitde senagat toplumyny döretmek ugrunda ädilen ilkinji ädim bolsa-da, aýlag gaýtadan işleýän himiýa senagatyny toplumlaýyn ýola goýmak üçin giň mümkinçiliklere eýedir. Çünki sebit Ýer ýüzünde senagat möçberinde natriý sulfatynyň we beýleki gymmatly minerallaryň tebigy şertlerde emele gelen, seýrek gabat gelýän künjekleriniň biridir. Taryhyny uzak geçmişden alyp gaýdan ylmy barlaglar aýlagy «altyn aýlag» diýip ykrar etdi. Şeýle bolansoň, sebitde bu ugurdan häzirki zaman kärhanalaryny gurmagyň we olarda ylmyň iň täze gazananlaryny ornaşdyrmagyň ýurdumyz üçin-de, sebit hem dünýä döwletleri üçin-de uzak geljegi bar. «Garabogazkarbamid» zawodynyň gurluşygynyň çäklerinde bu ýerdäki deňiz portunyň durkunyň doly täzelenmegi we oňa ýokary ýük göterijilikli gämileriň labyr taşlap bilmegi üçin zerur şertleriň döredilmegi-de şu maksatlardan gözbaş alýar.
Ýer ýüzüniň iň iri duzly howzy
Ylmy maglumatlar Ýer ýüzünde iň iri duzly howuz hasaplanýan Garabogaz kölündäki ylmy barlaglaryň 1700-nji ýyllarda başlanandygyny habar berýär. Uzak ýyllaryň, hatda birnäçe asyryň dowamynda geçirilen dürli ylmy barlaglar bu ýerde Mendeleýewiň tablisasyndaky elementleriň tas ählisiniň diýen ýaly bardygyny tassyklady. Bu bolsa kölüň gidromineral çig mal gory hökmünde ykrar edilmegine we dünýäniň ünsüniň aýlaga gönükmegine esas döretdi.
Taryhy maglumatlar natriý sulfatyndan başga-da, magniý sulfatynyň, hlorly magniniň, lukmançylyk glauber duzunyň, nahar duzunyň we dürli senagat pudaklarynda ulanylýan beýleki minerallaryň Garabogaz aýlagyndan ir döwürlerden bäri alnyp gelinýändigini görkezýär. Netijede, tas bir asyra golaý döwrüň dowamynda sebitiň tebigy çig mal serişdeleriniň hasabyna himiýa önümleriniň 10-dan gowrak görnüşiniň önümçiligi ýola goýuldy. Garaşsyzlygyň hem baky Bitaraplygyň berýän mümkinçilikleridir şertleri, şeýle-de ýurdumyzyň ösen ykdysady kuwwaty, geosyýasy hem geoykdysady üstünligi hazynalar aýlagyny ýene-de ösdürmäge şert döredýär. Şonuň üçin-de, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow bu sebitiň ösüşine we oňa içerkidir daşarky maýa goýumlarynyň gönükdirilmegine aýratyn ähmiýet berýär. Garabogaz aýlagynyň mineral çig mal gorlarynyň geljekde-de toplumlaýyn ulanylmagy ýurdumyzda himiýa senagatynyň diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürilmegine, bu ýerde gidrometallurgiýa senagatynyň döredilmegine badalga bolar. Döwlet Baştutanymyzyň nygtaýşy ýaly, aýlagda işleriň döwrüň talabyna laýyklykda ýola goýulmagy eksporty artdyryp, importyň möçberini görnetin azaldar, şonuň bilen birlikde-de, ekologiýa taýdan arassalygy, iň kämil tehnologiýalar arkaly gaýtadan işlenendigi üçin olaryň eksport ugurlaryny has ýokarlandyrar.
Alymlaryň aýtmaklaryna görä, aýlagda çig malynyň bol mukdary bolan natriý sulfaty, bişofit, epsomit we magniý okisi dünýä önümçiliginde kosmos tehnikasyndan başlap, awiasiýadyr awtoulag önümçiligine, ösümlik işlerinden tä sabyn önümçiligine çenli dürli pudaklaryň 25-den gowragynda ulanylýar. Şundan ugur alnanda, üsti kümüş, düýbi altyn hasap edilýän Garabogaz aýlagynyň tükeniksiz baýlygynyň senagat önümçiliginde toplumlaýyn ulanylmagy Türkmenistan üçin strategik ähmiýete eýedir. Çünki döwlet Baştutanymyzyň tagallalary netijesinde, bu ýerde geljekde täze önümçilikleriň ýola goýulmagy döwletimiziň himiýa senagatynyň mümkinçiliklerini has-da ýokarlandyrmaga, biziň üçin heniz nätanyş senagat bolan reňkli metallurgiýa, gidrometallurgiýa we maşyngurluşygy ýaly geljegi uly täze pudaklaryň döremegine mümkinçilik berer.
Häzirki döwürde sebitde ýod, brom we olardan alynýan önümleri öndürýän birnäçe desganyň gurlup işe girizilmegi ýokarda agzalan ugurlary we pudaklary döretmäge gönükdirilen başlangyç diýsek, ýalňyşmasak gerek. Täze önümçilikleriň işe girizilmegi bilen, eýýämden ýurdumyzda tehniki ýoduň öndürilýän möçberleri ep-esli artdy. Mundan başga-da, Türkmenistanyň ýeňil senagatynda maksatnamalaýyn esasda geçirilýän özgertmeler içerki bazarlary ýokary hilli ýerli harytlar bilen üpjün etmäge we olaryň bäsdeşlige kuwwatyny ýokarlandyrmagyň hasabyna, eksportuň möçberlerini artdyrmaga şert döretdi.
...Ine, şu zatlar barada pikir öwürýärsiň welin, Gahryman Arkadagymyzyň milli ykdysadyýetimizi diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürmek, ýurdumyzyň üstaşyr ulag geçirijiligini ýokarlandyrmak we ony sebitiň logistik merkezine öwürmek, ösüş arkaly parahatçylygy nusgalyk derejä çykarmak... ugrunda edýän tagallalaryna akyl ýetirýärsiň. Heniz doly açylmadyk syrly sandygy ýatladýan Garabogaz aýlagynyň baýlyklaryny şol ýerdäki deňiz portunyň, Türkmenistan — Gazagystan halkara awtoulag ýolunyň, Türkmenbaşynyň Halkara deňiz portunyň, «Lapis Lazuli» awtoulag we demirýol geçelgeleriniň, Ýewropa — Kawkaz — Aziýa (TRASEKA) ulag geçelgesiniň.... üsti bilen dünýä çykarmak babatdaky tagallalar geljekde ýurduň ykdysadyýetine goltgy berjek önjeýli güýçdür. Şeýle güýjüň emele gelmeginde milli Liderimiziň başlangyjy bilen binýat bolan, Ýewropa bilen Aziýany birleşdirýän, gadymy Beýik Ýüpek ýolunyň şu günki dowamaty hasaplanýan Gündogar — Günbatar, Demirgazyk — Günorta ugurlary boýunça döredilen halkara geçelgeleriň-de paýy uludyr. Sebäbi bu ýollar Türkmenistanyň aýdyň geljegine uzaýan ýollardyr. Çünki bu ýollar Gahryman Arkadagymyzyň taýsyz tagallalaryndan, halkymyzyň ynsanperwer we parahatçylyk söýüjilik ýörelgelerinden gözbaş alýan ýollardyr. Olar bizi we nesillerimizi ösüşiň hem özgerişiň, asudalygyň hem bagtyýarlygyň täze sepgitlerine alyp barýar. Ýollar mübärek bolsun!
Ysmaýyl TAGAN.
«Türkmenistan».
https://www.turkmenmetbugat.gov.tm/tk/newspapers/2/articles/34331
