Aşgabat, 30-njy iýul (TDH). Şu gün Türkmenistanyň Prezidenti, ýurdumyzyň Ýaragly Güýçleriniň Belent Serkerdebaşysy Serdar Berdimuhamedow Döwlet howpsuzlyk geňeşiniň nobatdaky mejlisini geçirdi, onda harby we hukuk goraýjy edaralaryň şu ýylyň ýedi aýynda ýerine ýetiren işleriniň jemlerine garaldy, ýakyn geljek üçin ilkinji nobatdaky wezipeler kesgitlenildi. Şeýle-de mejlisiň gün tertibine Garaşsyz döwletimizde howpsuzlygy we asudalygy üpjün etmek, bu düzümleriň maddy-enjamlaýyn binýadyny pugtalandyrmak, olaryň işini has-da kämilleşdirmek meseleleri girizildi. 

Hormatly Prezidentimiz, ilki bilen, Döwlet howpsuzlyk geňeşiniň sekretary, goranmak ministri B.Gündogdyýewe söz berdi, ol şu ýylyň ýanwar — iýul aýlarynda ýolbaşçylyk edýän düzümlerinde geçirilen işler, ýurdumyzyň goranyş ukybyny pugtalandyrmak, harby gullukçylaryň hünär derejesini ýokarlandyrmak, esgerleriň we serkerdeleriň mynasyp gulluk etmegi üçin talabalaýyk şertleri döretmek boýunça amala aşyrylýan çäreler barada hasabat berdi. Milli goşunyň ähli düzüm bölekleriniň işini kämilleşdirmek, harby ulgamda iň gowy dünýä tejribesini özleşdirmek hasabatda beýan edilen aýratyn mesele boldy. 

Döwlet Baştutanymyz Serdar Berdimuhamedow hasabaty diňläp, Goranmak ministrliginiň işini döwrüň talaplaryna laýyklykda guramagyň Watanymyzyň goranyş häsiýetli Harby doktrinasynyň çäklerinde durmuşa geçirilýän düýpli özgertmeleriň ileri tutulýan ugurlarynyň biridigini nygtady. Şunda goşunlaryň ähli kysymlarynyň maddy-enjamlaýyn binýadyny döwrebaplaşdyrmak möhüm talap bolup durýar diýip, döwlet Baştutanymyz bu meseläni hemişe gözegçilikde saklamagy tabşyrdy. 

Ýurdumyzyň Ýaragly Güýçleriniň Belent Serkerdebaşysy ugurdaş ýokary okuw mekdeplerinde serkerdeleriň hünär taýýarlygy ulgamynyň kämilleşdirilmegini wajyp meseleleriň hatarynda kesgitledi. Hormatly Prezidentimiz harby we hukuk goraýjy edaralarda gulluk borjuny berjaý edýän ýaşlary ata Watanymyza belent söýgi ruhunda terbiýelemegiň ähmiýetini belläp, ministre anyk tabşyryklary berdi. 

Döwlet Baştutanymyz eziz Watanymyzyň mukaddes Garaşsyzlygynyň 31 ýyllyk senesi mynasybetli meýilleşdirilen dabaraly harby ýörişe hem-de beýleki degişli çärelere häzirden ykjam taýýarlyk görmegiň möhümdigini belläp, onuň ýokary guramaçylyk derejesini üpjün etmek barada degişli ýolbaşçylara birnäçe tabşyryklary berdi. 

Baş prokuror S.Mälikgulyýew ýolbaşçylyk edýän düzümlerinde şu ýylyň başyndan bäri alnyp barlan işleriň netijeleri, döwlet Baştutanymyzyň ýurdumyzda kadalaşdyryjy hukuk namalarynyň ýerine ýetirilişine gözegçilik etmek boýunça ozal beren tabşyryklaryny berjaý etmek boýunça geçirilen işler barada hasabat berdi. Şeýle hem prokuratura edaralarynda sanly ulgamy ornaşdyrmak we işgärler düzümini pugtalandyrmak boýunça geçirilen işler barada hasabat berildi. 

Ýurdumyzyň Ýaragly Güýçleriniň Belent Serkerdebaşysy hasabaty diňläp, bu düzümiň işiniň döwletiň we jemgyýetiň durmuşynyň ähli ulgamlarynda kanunylygyň berk berjaý edilmegine gönükdirilendigini aýtdy. Döwlet Baştutanymyz işleriň döwrüň talaplaryna laýyklykda guralmagyna aýratyn üns berilmelidigini belläp, bu babatda Baş prokurora anyk tabşyryklary berdi. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Döwlet howpsuzlyk geňeşiniň mejlisiniň barşynda Aşgabat şäheriniň prokurory wezipesine Ö.Şyhmämmedowy belläp, ony Aşgabat şäheriniň Bagtyýarlyk etrabynyň prokurory wezipesinden boşatmak baradaky karara gelendigini habar berdi.  

Paýtagtymyzyň wezipä täze bellenen prokurory ýurdumyzyň Ýaragly Güýçleriniň Belent Serkerdebaşysyna bildirilen ýokary ynam üçin tüýs ýürekden hoşallygyny beýan edip, ähli bilimini we tejribesini Watanymyzyň mundan beýläk-de gülläp ösmegine, ýurdumyzda kanunylygyň hem-de hukuk tertibiniň pugtalandyrylmagyna, türkmen halkynyň döredijilikli zähmetiniň, bagtyýar durmuşynyň üpjün edilmegine gönükdirjekdigine ynandyrdy. 

Soňra Ö.Şyhmämmedow harby borja wepalylygyň nyşany hökmünde Türkmenistanyň Döwlet baýdagyna tagzym edip, halkymyza, Watanymyza, hormatly Prezidentimize wepaly gulluk etjekdigi barada dabaraly kasam etdi. 

 Soňra degişli resminamalara gol çekildi. 

Içeri işler ministri M.Hydyrow şu ýylyň ýedi aýynda ýurdumyzda jemgyýetçilik tertibini üpjün etmek, hukuk bozulmalarynyň öňüni almak, şol sanda ýurdumyzyň awtoulag ýollarynda ýol-ulag hadysalarynyň öňüni almak boýunça geçirilen çäreler barada hasabat berdi. Şeýle-de ýangyn howpsuzlygy gullugynyň işini kämilleşdirmek, tomus paslynda ýurdumyzyň ähli künjeklerinde ýangyna garşy göreş düzgünleriniň pugta üpjün edilmegi boýunça geçirilen işler barada hasabat berildi. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow hasabaty diňläp, Içeri işler ministrliginiň işiniň geljekki ugurlary barada aýtmak bilen, içeri işler edaralarynyň hukuk tertibini üpjün etmek meselelerini hemişe gözegçilikde saklamalydyklaryny belledi. Döwlet Baştutanymyz bu düzümiň häzirki zaman tehniki serişdeleri bilen gaýtadan enjamlaşdyrylmagyny hem-de sanlylaşdyrylmagyny geljekki döwür üçin işleriň esasy ugurlarynyň hatarynda kesgitledi. 

Ähli edaralarda, kärhanalarda hem-de ilatyň arasynda yzygiderli ýagdaýda ýangyna garşy düşündiriş işlerini guramak, ýangyn-tehniki kadalaryň berjaý edilişini öwrenmek ýangyna garşy gullugyň ilkinji derejeli wezipeleriniň biridir diýip, Ýaragly Güýçleriň Belent Serkerdebaşysy bu babatda tabşyryklary berdi. 

Döwlet Baştutanymyz ýurdumyzyň ugurdaş ýokary okuw mekdeplerinde işgärleri taýýarlamak ulgamyny kämilleşdirmegiň aýratyn möhümdigini belläp, döwrüň talaplaryna laýyklykda, okatmagyň usulyýetine gaýtadan seretmegi tabşyrdy we degişli görkezmeleri berdi. 

Hormatly Prezidentimiz mejlisiň dowamynda wezipe borçlaryny talabalaýyk ýerine ýetirmän, işde goýberen kemçilikleri üçin, içeri işler ministri M.Hydyrowa käýinç yglan edip, degişli Buýruga gol çekdi. 

Ýokary kazyýetiň başlygy G.Ussanepesow ýolbaşçylyk edýän düzüminde 2022-nji ýylyň ýanwar — iýul aýlarynda alnyp barlan işleriň netijeleri, kazyýet önümçiligini talabalaýyk alyp barmak, şeýle hem işgärleriň hünär derejesini ýokarlandyrmak, kazyýet edaralarynyň işine sanly tehnologiýalary ornaşdyrmak boýunça amala aşyrylan çäreler barada hasabat berdi. 

Döwlet Baştutanymyz hasabaty diňläp, bu edaranyň esasy wezipesiniň kanunylygyň, adalatlylygyň hem-de hukuk tertibiniň üpjün edilmegine, hukuk bozulmalaryna getirýän sebäpleriň we şertleriň öňüniň alynmagyna gönükdirilendigini belledi. Ýurdumyzyň Ýaragly Güýçleriniň Belent Serkerdebaşysy kazyýet ulgamynyň işiniň mundan beýläk-de kämilleşdirilmeginiň wajyp meseleleriň biridigini aýdyp, kabul edilýän çözgütlerde kanunçylygyň berjaý edilişini berk gözegçilikde saklamagy tabşyrdy. 

Soňra milli howpsuzlyk ministri G.Annaýew ýedi aýda alnyp barlan işleriň netijeleri, döwletimiziň bähbitlerini goramak, jemgyýetde durnuklylygy saklamak boýunça geçirilýän yzygiderli çäreler, şeýle-de ýolbaşçylyk edýän düzümini 2022 — 2028-nji ýyllarda ösdürmegiň Maksatnamasynyň durmuşa geçirilişiniň barşy barada hasabat berdi. 

Döwlet Baştutanymyz hasabaty diňläp, ýurdumyzyň konstitusion gurluşyny hem-de çäk bitewüligini goramak bilen baglylykda, bu edaranyň öňünde durýan ilkinji nobatdaky wezipelere ünsi çekdi. Häzirki döwrüň dürli howplaryna we wehimlerine garşy göreşde ugurdaş düzümler bilen sazlaşykly işiň üpjün edilmegine aýratyn üns bermek zerurdyr diýip, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow nygtady we degişli tabşyryklary berdi. 

Döwlet serhet gullugynyň başlygy Ý.Nuryýew geçen ýedi aýyň dowamynda Watanymyzyň mukaddes çäkleriniň goragyny üpjün etmek hem-de harby gullukçylaryň gulluk, ýaşaýyş-durmuş şertlerini mundan beýläk-de gowulandyrmak boýunça geçirilen çäreler barada hasabat berdi. Şeýle-de serhet gullugynyň düzüm bölümleriniň maddy-enjamlaýyn binýadyny häzirki zaman tehniki serişdeler bilen enjamlaşdyrmagyň hasabyna döwrebaplaşdyrmagyň, ýaş serhetçileriň hem-de serkerdeleriň hünär derejesini ýokarlandyrmagyň barşy barada hasabat berildi. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow hasabaty diňläp, Garaşsyz, hemişelik Bitarap Watanymyzyň serhediniň goňşy hem-de beýleki döwletler bilen dostlukly gatnaşyklaryň daýanjy bolmalydygyny, ýurdumyzyň içeri we daşary syýasatynyň dabaralanmasynyň nyşanyna öwrülmelidigini aýdyp, şunuň bilen baglylykda, degişli çäreleri geçirmegi tabşyrdy. 

Döwletimiz geljekde-de serhet birikmeleriniňdir galalarynyň häzirki zaman binalaryny we desgalaryny, harby gullukçylar üçin täze ýaşaýyş jaýlaryny, gulluk hem-de durmuş maksatly beýleki desgalary yzygiderli gurar diýip, ýurdumyzyň Ýaragly Güýçleriniň Belent Serkerdebaşysy aýtdy we halkymyzyň parahat, abadan durmuşyny üpjün etmek, döwletimiziň serhediniň hemişe dostlugyň, hoşniýetli goňşuçylygyň serhedi bolup galmagy üçin toplumlaýyn çäreleri geçirmegi tabşyrdy. 

Soňra adalat ministri M.Taganow şu ýylyň ýanwar — iýul aýlarynda ýurdumyzyň kanunçylyk binýadyny kämilleşdirmek, düzüm böleklerinde sanly ulgamy ornaşdyrmak boýunça geçirilen işleriň netijeleri, şeýle-de döwlet Baştutanymyzyň ozal beren tabşyryklarynyň ýerine ýetirilişiniň barşy barada hasabat berdi. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow hasabaty diňläp, Adalat ministrliginiň düzüm bölekleriniň işgärleriniň öňünde milli kadalaşdyryjy hukuk namalaryny halkara hukugyň kadalaryna laýyk getirmek, hukuk maglumatlaryny alyşmagyň döwletara ulgamyny döretmek bilen baglanyşykly möhüm wezipeleriň durýandygyny aýtdy. Şunuň bilen baglylykda, hukuk ylmynyň öňdebaryjy tejribesini işjeň öwrenmek hem-de umumy ykrar edilen kadalaryň durmuşa geçirilýän döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugurlaryny hasaba almak bilen, ýurdumyzyň kanunçylygyna ornaşdyrmak boýunça teklipleri taýýarlamak tabşyryldy. 

Soňra Döwlet gümrük gullugynyň başlygy M.Hudaýkulyýew şu ýylyň ýedi aýynda geçirilen işleriň netijeleri, degişli hukuk namalarynyň düzgünlerini berjaý etmek, döwlet Baştutanymyzyň bu edaranyň işini kämilleşdirmek boýunça ozal beren tabşyryklaryny ýerine ýetirmek maksady bilen amala aşyrylýan işler barada hasabat berdi. 

Hormatly Prezidentimiz hasabaty diňläp, bu ulgamda häzirki zaman maglumat tehnologiýalarynyň giňden peýdalanylmagynyň gümrük syýasatyny durmuşa geçirmek boýunça işleriň aýrylmaz bölegi bolup durýandygyny belledi. Şunuň bilen baglylykda, gullugyň ähli düzüm böleklerine öňdebaryjy halkara tejribäniň, sanly ulgamyň has işjeň ornaşdyrylmagynyň zerurdygyna üns çekildi. 

Ýurdumyzyň gümrük serhediniň üstünden harytlary hem-de ulag serişdelerini geçirmegiň tertibiniň berjaý edilişine aýratyn üns bermek gerek diýip, ýurdumyzyň Ýaragly Güýçleriniň Belent Serkerdebaşysy sözüni dowam etdi we umumy kabul edilen ülňülere laýyklykda, degişli işleriň geçirilmegini hemişe gözegçilikde saklamagy tabşyrdy. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow mejlisiň dowamynda wezipe borçlaryny talabalaýyk ýerine ýetirmän, işde goýberen kemçilikleri üçin, Döwlet gümrük gullugynyň başlygy M.Hudaýkulyýewe berk käýinç yglan etdi hem-de ýol berlen kemçilikleri gysga wagtyň içinde düzetmegi oňa soňky gezek duýdurdy. 

Soňra Döwlet migrasiýa gullugynyň başlygy N.Atagaraýew ýylyň başyndan bäri geçirilen işleriň netijeleri, edaranyň öňünde durýan ilkinji nobatdaky wezipeleriň netijeli çözülmegine gönükdirilen çäreler barada hasabat berdi. 

Hormatly Prezidentimiz döwletimiziň bu ugurdaky syýasaty oňyn dünýä tejribesiniň hem-de milli kanunçylygyň esas goýujy kadalarynyň utgaşdyrylmagyna, işiň innowasion usullarynyň ulanylmagyna gönükdirilendir diýip, bu edaranyň düzüm böleklerini dolandyrmak ulgamynda öňdebaryjy maglumat tehnologiýalaryny peýdalanmagy, ýaş, hemmetaraplaýyn bilimli hünärmenleri taýýarlamak boýunça işleri geçirmegi tabşyrdy. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow mejlisi jemläp, Garaşsyz döwletimiziň hemişelik Bitaraplyk hukuk ýagdaýyna berk eýermek bilen, dünýäniň ýurtlary we halklary bilen dostlukly, hoşniýetli goňşuçylyk gatnaşyklaryna ygrarlydygyny nygtady. Şu ýörelgelere esaslanyp kabul edilen Harby doktrina hem diňe goranyş häsiýetine eýedir, oňa laýyklykda, geljekde-de harby we hukuk goraýjy edaralaryň düzümi yzygiderli kämilleşdiriler. Ýurdumyzyň goranmak ukyby has-da berkidiler diýip, döwlet Baştutanymyz belledi. 

 Döwlet howpsuzlyk geňeşiniň mejlisinde başga-da birnäçe meselelere garaldy we olar boýunça degişli çözgütler kabul edildi. 

Türkmenistanyň Prezidenti, ýurdumyzyň Ýaragly Güýçleriniň Belent Serkerdebaşysy Serdar Berdimuhamedow mejlisi jemläp, oňa gatnaşanlara berk jan saglyk, bagtyýarlyk, halkymyzyň asuda we bagtyýar durmuşy ugrunda alyp barýan jogapkärli gulluklarynda uly üstünlikleri arzuw etdi.

Ministrler Kabinetiniň giňişleýin mejlisinden soňky oýlanmalar 

 2022-nji ýylyň 29-njy iýulynda sanly ulgam arkaly geçirilen Ministrler Kabinetiniň giňişleýin mejlisinde hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň kabul eden il-ýurt bähbitli Karardyr çözgütleri barada oýlananyňda, ata Watanymyzyň öz saýlap alan gurmak, döretmek ýoly bilen ynamly öňe barýandygy, dünýäde parahatçylygyň, abadançylygyň berkarar bolmagy ugrunda taýsyz tagallalaryň dowam etdirilýändigi hakyndaky kanagatlanma duýgusy kalbyňa dolýar. Bu ýol biziň merdana ata-babalarymyzdan gözbaş alýan milli ýörelgämizdir, taryhda halkymyzyň elmydama birek-birege hormat goýmagyň, ynanyşmagyň tarapdary bolandygynyň misilsiz subut edilen hakykatydyr.  

Hökümetiň giňişleýin mejlisinde ara alnyp maslahatlaşylan meseleler milli ykdysadyýetimiziň dünýäde dowam edýän ykdysady şertlerden ugur alnyp, oýlanyşykly we sazlaşykly ösdürilýändigini alamatlandyrsa, ýurdumyza BMG-niň ştab-kwartirasyndan gelip gowşan hoş habar döwletimiziň saýlap alan daşary syýasy ugrunyň halkara giňişlikde giň goldaw tapýandygynyň nobatdaky beýany boldy. Habar berlişi ýaly, Türkmenistanyň başlangyjy esasynda BMG-niň Baş Assambleýasynyň 76-njy sessiýasynyň 97-nji plenar mejlisinde “Merkezi Aziýa — parahatçylyk, ynanyşmak we hyzmatdaşlyk zolagy” atly Kararnama biragyzdan kabul edildi. 19 döwlet bolsa onuň awtordaşy bolup çykyş etdi. Munuň özi mejlisde-de nygtalyşy ýaly, hemişelik Bitarap Watanymyzyň nobatdaky daşary syýasy ýeňşidir. 15-16-njy awgustda “Awaza” milli syýahatçylyk zolagynda deňze çykalgasy bolmadyk ösüp barýan döwletleriň ulag ministrleriniň derejesindäki halkara maslahatyň geçirilmegi hem bu ugurdaky işleriň özboluşly dowamyna öwrüler. Oňa gatnaşmaga eýýäm 25 döwlet we halkara guramalaryň 16-sy isleg bildirdi. Ulag ugurly şeýle iri forumyň geçirilmegi, elbetde, Türkmenistanyň halkara abraýyny has-da berkitmäge goşant goşar.  

Bu maslahat biziň döwletimiziň, Gahryman Arkadagymyzyň hem-de Arkadagly Serdarymyzyň başlangyçlary netijesinde dünýäde parahatçylygyň, asuda, abadan durmuşyň berkidilmeginde uly orun aljak çözgütleri kesgitlemekde, özara pikir we tejribe alyşmakda ähmiýetli bolar. Muňa forumyň Türkmenistan tarapyndan Birleşen Milletler Guramasy bilen bilelikde geçiriljekdigi hem-de BMG-niň Baş Assambleýasynyň 2021-nji ýylda kabul eden degişli Kararnamasy bilen berkidilmegi hem aýdyň güwä geçýär. Şeýle maslahatyň guralmagy, ilkinji nobatda, deňze çykalgasy bolmadyk çäk ýagdaýynda ýerleşýän döwletleriň ösüşine dahyllydyr. Maglumatlara görä, häzir Ýer ýüzünde dünýä ummanyna çykalgasy bolmadyk döwletleriň 44-si bar. Şoňa görä-de, bu mesele halkara logistika babatda, has ýeňillikli we ygtybarly söwda-ykdysady gatnaşyklary ýola goýmakda birnäçe kynçylyklary döredýär. Merkezi Aziýa bolsa dünýä ummanyna çykalgasy bolmadyk ýurtlardan durýan ýeke-täk sebitdir. Şu nukdaýnazardan, bu forumyň geçirilmegi biziň döwletimiz, sebitiň goňşy ýurtlary üçin aýratyn bähbitlidir. 

Ministrler Kabinetiniň giňişleýin mejlisinde döwlet Baştutanymyzyň garamagyna hödürlenen, awgust aýynda geçirilmegi meýilleşdirilýän beýleki dabaralaryň, çärelerdir forumlaryň gerimidir ähmiýeti-de kiçi-girim däl. Bir söz bilen aýdylanda, awgust aýy wakalara baý bolar. Geliň, olar barada durup geçeliň! 

Şu gün — 1-nji awgustda «Awaza» milli syýahatçylyk zolagynda dynç alýanlar üçin ýurdumyzyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzalary tarapyndan gurlan “Rowaç” kottejler toplumynyň açylyş dabarasy hem-de dürli görnüşli tagamlaryň sergisi geçiriler. Hormatly Prezidentimiziň tabşyrygy esasynda 3-nji awgustda Awazada Russiýa Federasiýasynda awtomobil sportunyň ralli-reýd görnüşi boýunça geçirilen «Ýüpek ýoly — 2022» atly halkara ýaryşda, Özbegistanyň Daşkent şäherindäki ýetginjekleriň we ýaşlaryň arasynda agyr atletika boýunça Aziýa çempionatynda baýrakly orunlary eýelän türgenlerimize ýurdumyzyň ýolbaşçylarynyň adyndan gymmat bahaly sowgatlar gowşurylar. 5-nji awgustda Balkan welaýatynyň Esenguly etrabynda «Arkadagyň nesilleri» atly döwrebap çagalar dynç alyş merkezi dabaraly açylyp ulanmaga berler. 6-njy awgustda Gurluşyk we senagat toplumynyň işgärleriniň güni mynasybetli “Türkmenistanyň gurluşygy, senagaty, energetikasy — 2022” atly halkara sergi hem-de “Türkmenistanyň gurluşyk, senagat, energetika pudaklarynyň ösüşi” atly ylmy-amaly maslahat geçiriler. 8-nji awgustda Balkan welaýatyndaky Garabogazköl aýlagynyň üstünden täze köpriniň düýbüni tutmak dabarasy bolar. Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow şu ýylyň 16-njy iýunynda Garabogazköl aýlagynyň üstünden geçýän awtomobil köprüsini gurmak hakynda Karara gol çekipdi. Döwlet Baştutanymyzyň belleýşi ýaly, bu awtomobil köprüsiniň gurulmagy ýurdumyzyň günbatar hem-de demirgazyk sebitleriniň arasynda ulag we ýolagçy gatnawlaryny, goňşy döwletleriň söwda-haryt dolanyşygyny artdyrmaga ýardam berer. 

Mejlisde berlen hasabatda bellenilişi ýaly, häzirki wagtda baş baýrama — Watanymyzyň Garaşsyzlyk gününe taýýarlyk görlüp başlandy. Türkmenistanyň Garaşsyzlygynyň 31 ýyllygy mynasybetli döwlet çärelerini ýokary derejede guramak maksady bilen, degişli Karara gol çekildi. Şeýle-de 2022-nji ýylyň «Halkyň Arkadagly zamanasy» ýyly diýlip yglan edilmegi mynasybetli dürli maslahatlary, döredijilik duşuşyklaryny we brifingleri, wagyz-nesihat çärelerini geçirmek göz öňünde tutulýar. Şolaryň hatarynda tomusky dynç alyş möwsüminde çagalaryň we ýetginjekleriň arasynda medeni-köpçülikleýin çäreleri, döredijilik, zehin bäsleşikleri, sport ýaryşlary, «Awaza» milli syýahatçylyk zolagynda Hazar deňziniň güni mynasybetli maslahat we beýleki ugurdaş çäreler, 27-nji awgustda “Aşgabat” aýdym-saz merkezinde geçiriljek “Ýaňlan, Diýarym!” telebäsleşiginiň jemleýji tapgyry, ýurdumyzyň sebitlerinde birnäçe desgalaryň açylyşy mynasybetli medeni çäreler bar. 

 * * * 

Halkymyza dünýäniň çar künjünde näderejede hormat-sarpa goýulýandygyna şaýat bolmagyň miýesser edendigi barada söhbet bilen ýazgymyzy jemlemek kararyna geldik. Her gezek şu hakynda oýlananymda, onuň durmuşymyzyň şu günki ösüş-özgerişli eýýamy, halkara syýasatdaky işjeňligi bilen galtaşýandygy barada netijä gelmän durup bilemok. Haçan-da gadymy Anadolyda, Merkezi Aziýanyň şu günki ösen merkezlerinde bolanymyzda, asyl kökleriň nireden gözbaş alýandygyndan habarly ýaşuly galam eýeleriniň, taryhy oňat bilýän kişileriň “Türkmen” diýen söze bolan çäksiz hormatyny duýmak miýesser etdi. Oguz han asylly, Gorkut ata kimin danasy, Magtymguly kimin geçeni-geljegi aýdyp oturan, pygamber ornunda gören söz ussady, Görogly kimin gerçek zürýady, onlap şahyry, sazandasy, danasy bolan halk barada eýsem, näme diýersiň?! 

Bu gün şol asyl akaba taryhyň emri esasynda täzeden kuwwata gelýär. Dutaryň owazy bilen adamzady parahatçylyga çagyran türkmene bu gün öz Arkadagly Serdary bilen täze eýýam geldi. Bu eýýam, elbetde, Garaşsyz, baky Bitarap Türkmenistanyň halkara at-abraýynyň has-da pugtalanjak, sözüniň eşrepi dek tutuljak eýýamydyr. 

Hemra HUDAÝGULYÝEW.

“Türkmenistan”.

 2022-nji ýylyň 30-njy iýulynda Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministrliginiň binasynda Aziýanyň Ösüş Bankynyň Türkmenistandaky wekilhanasynyň ýolbaşçysy jenap Artur Andrysiak bilen duşuşyk geçirildi.

Duşuşygyň esasy maksady ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygyň geljegi uly bolan meselelerini ara alyp maslahatlaşmakdan ybarat boldy.

Duşuşygyň başynda, Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministri Muhammetgeldi Serdarow myhmanlar bilen mähirli salamlaşdy we jenap Artur Andrysiaky täze wezipä bellenilenligi bilen gutlap, duşuşyga türkmen tarapyndan gatnaşýanlar bilen tanyşdyrdy. 

Ministr Muhammetgeldi Serdarow, häzirki wagtda Türkmenistan bilen Aziýanyň Ösüş Bankynyň arasynda hyzmatdaşlyk boýunça Strategiýanyň işlenip taýýarlanýadygyny belledi we bu strategiýanyň ileri tutulýan ugurlary kesgitlemek üçin gowy mümkinçilik bolup durýandygyny aýtdy. Türkmenistanyň Bütindünýä Söwda Guramasyna agza hökmünde goşulyşmagy bilen baglylykda, ýurdumyzyň kanunçylyk binýadyny kämilleşdirmek we işgärleriň hünär derejesini kämilleşdirmekde Aziýanyň Ösüş Banky bilen hyzmatdaşlygyň oňaýly boljakdygyny belledi. Mundan başga-da, maýa goýum gurşawyny gowulandyrmak, telekeçiligi goldamak we maliýe-bank ugurlarda hyzmatdaşlygyň ähmiýetli boljakdygyny belledi.

Myhman, Aziýanyň Ösüş Bankynyň Türkmenistan bilen 2000-nji ýyldan bäri hyzmatdaşlyk edip gelýändigini,ýurdumyzda wekilhananyň 2010-njy ýylda açylandygyny belledi. Bankyň ýurduň söwda, eksport bazarynyň diwersifikasiýasy, ulag-üstaşyr, energiýa pudaklarynda hyzmatdaşlyk edýändigini we sebitleýin gatnaşyklaryň güýçlenmegine ýardam berýändigini aýtdy. Bularyň biziň aramyzdaky hyzmatdaşlygyň strategiýasynyň wajyp esasy bolup durýandygyny belledi. 

Şeýle hem, häzirki wagtda Türkmenistan bilen Aziýanyň Ösüş Bankynyň arasynda hyzmatdaşlyk boýunça Strategiýanyň işlenip taýýarlanýadygyny belledi we bu ugurda ministrligiň maslahatlarynyň möhümdigini belledi.

Mundan başga-da, hyzmatdaşlygyň «Merkezi Aziýada sebitleýin ykdysady hyzmatdaşlyk (CAREC)» Institutynyň taslamalarynyň çäklerinde hem alnyp barylýandygyny belläp geçdi. CAREC maksatnamasynyň syýahatçylyk, oba hojalyk we ykdysady gatnaşyklar ýaly dürli ugurlary öz içine alýandygyny aýtdy. Häzirki wagtda, bu maksatnamanyň çäklerinde transport we energetika pudaklarynda taslamalaryň üstünde işlenýändigini belledi. Şeýle hem, bu Maksatnamanyň çäklerinde hyzmatdaşlyga açykdyklaryny belläp, türkmen tarapynyň gyzyklanma bildirýän ugurlarynda işleşmäge taýýardyklaryny aýtdy.

Soňra, Türkmenistanyň Bütindünýä Söwda Guramasynyň (BSG) synçy derejesini almagy bilen gutlady.Aziýanyň Ösüş Bankynyň Türkmenistanyň bu gurama agza bolmagy üçin 2019-njy ýyldan bäri goldaw berýändigini aýtdy. Şeýle hem, bu ugurda ýurdumyz bilen hyzmatdaşlygy dowam etdirmek isleýändiklerini belledi.

Jenap Artur Andrysiak, ýurdumyzyň maksatnamalarynda ileri tutulýan ugurlary we Hormatly Prezidentimiziň Türkmenistanyň Ministrler Kabinetiniň giňişleýin mejlisindäki görkezmelerini ýakyndan öwrenýändiklerini belledi. Şeýle hem, bu ugurlarda işleşmäge we hyzmatdaşlygy ýokarlandyrmaga gyzyklanma bildirýändiklerini aýtdy. 

Mundan başga-da, Jenap Artur Andrysiak Aziýanyň Ösüş Banky tarapyndan ýurdumyza ykdysadyýeti diwersifikasiýalaşdyrmak, makroykdysady maýa goýumlary dolandyrmak we strukturalaýyn özgeriş ugurlary boýunça tehniki ýardam bermäge taýýardyklaryny aýtdy. 

Şeýle hem myhman, kiçi we orta telekeçiligi, hususan-da ýurdumyzyň eksportçylaryny goldamak maksady bilen taslamalaryň üstünde işlenýändigini belledi. 

Mundan başga-da, elektrik stansiýalaryny döwrebaplylaşdyrmak we netijeliligi ýokarlandyrmak boýunça taslamalaryň üstünde işlenýändigi barada aýtdy. 

Ministr Muhammetgeldi Serdarow, agzalan taslamalaryň durmuşa geçirilmeginde degişli goldawlary bermäge, ýurdumyz bilen Aziýanyň Ösüş Bankynyň arasyndaky hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de ösdürmäge taýýardyklaryny aýtdy.

Duşuşyk hoşniýetli ýagdaýda geçdi.

Mälim bolşy ýaly, 8-nji iýulda şu ýylyň birinji ýarymynyň jemlerine bagyşlanyp geçirilen Ministrler Kabinetiniň giňişleýin mejlisinde hasabat döwründe gazanylan üstünliklere baha berlip, ýakyn ýedi ýyl üçin Türkmenistanyň ykdysady strategiýasynyň ileri tutulýan ugurlaryny öz içine alýan möhüm resminamalara gol çekildi. Mejlisde bellenilişi ýaly, 2022-nji ýylyň ýanwar — iýun aýlarynda jemi içerki önümiň ösüş depgininiň 6, jemi öndürilen önümiň 11,5 göterime barabar bolmagy, dünýäde dowam edýän çylşyrymly ýagdaýlara garamazdan, içerki ösüş kuwwatynyň we maksatnamalaýyn esasda durmuşa geçirilýän ykdysady syýasatyň oňyn görkezijileri gazanmaga ýardam berýändiginiň güwäsidir. 

Ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan mundan beýläk-de ösdürmekde we ykdysady strategiýany amala aşyrmakda Döwlet we ýerli býujetleriň ýerine ýetirilişi hem-de maliýe-býujet syýasatynyň ileri tutulýan wezipelerini üstünlikli çözmek örän möhüm ähmiýete eýedir. Bu babatda geçen alty aýda oňyn görkezijileriň gazanylmagy bolsa guwandyryjy ýagdaýdyr. Has takygy, degişli döwürde Döwlet býujetiniň girdeji bölegi 100,5 göterim, çykdajy bölegi bolsa 98,7 göterim ýerine ýetirildi. Öz nobatynda, ýerli býujetleriň girdeji böleginiň 100,4 göterim, çykdajy böleginiň 98,7 göterim berjaý edilmegi maliýe-býujet syýasatynyň üstünligidir. 

Ykdysady ylymlaryň we dünýä tejribesiniň görkezişi ýaly, häzirki wagtda maýa goýumlar ykdysady ösüşiň durnukly görkezijilerini gazanmaga mümkinçilik berýän şertleriň biri — täsirli guraldyr. Hasabat döwründe maliýeleşdirmegiň ähli çeşmeleriniň hasabyna milli ykdysadyýetimizi ösdürmäge gönükdirilen maýa goýumlaryň möçberi bolsa jemi içerki önümiň 14 göterimine deň boldy. Özleşdirilen düýpli maýa goýumlaryň 43,7 göterimi önümçilik desgalarynyň, 56,3 göterimi durmuş we medeni maksatly binalaryň gurluşygyna gönükdirildi. Bu görkezijiler maýa goýumlaryň şeýle serişdeleriň hasabyna ýurdumyzyň durmuş we önümçilik kuwwatynyň artmagyna hem-de iş bilen üpjünçilik ulgamynyň gowulanmagyna uly täsir edýän desgalaryň gurluşygynda itergi beriji güýç bolup, ösüşiň oňyn netijelerini gazanmaga mümkinçilik berýändiginiň subutnamasydyr. 

Hökümetiň giňişleýin mejlisinde nygtalyşy ýaly, ýurdumyzda önümçiligiň ýokary netijeleriniň gazanylmagy daşary söwda dolanyşygyna özüniň oňyn täsirini ýetirdi. 2022-nji ýylyň birinji ýarymynda bölek-satuw haryt dolanyşygynyň, geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, 10,4 göterim köpelmegi Diýarymyzda sarp edijileriň günsaýyn artýan isleglerini kanagatlandyrmakda, içerki bazarlarda haryt bolçulygyny döretmekde ýetilen sepgitleriň näderejede ýokarlanandygyny aňladýan delildir. Geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, daşary söwda dolanyşygynyň 40 göterim ýokarlanmagy bolsa, dünýä ykdysadyýetinde möhüm orun eýeleýän ata Watanymyzyň halkara söwda-ykdysady gatnaşyklarynda eksport-import amallarynyň mynasyp paýynyň bardygyny alamatlandyrýar. Bu üstünlikleriň sakasynda döwlet Baştutanymyzyň importyň ornuny tutýan, eksporta gönükdirilen iň täze innowasion tehnologiýalara daýanýan önümçilikleri ýola goýmak we ösdürmek babatda beren tabşyryklary esasynda durmuşa geçirilýän işleriň durmagy örän guwandyryjy ýagdaýdyr. 

Hususan-da, mejlisde Oba milli maksatnamasynyň durmuşa geçirilişine aýratyn üns berildi. Statistiki görkezijilere salgylansak, 2007-nji ýylda milli Liderimiziň başlangyjy bilen kabul edilen degişli resminama laýyklykda, häzirki wagta çenli (has takygy, 2008 — 2022-nji ýyllarda) desgalaryň we binalaryň 900-den gowragy gurlup, ulanmaga berildi hem-de bar bolan inženerçilik ulgamlarynyň durky täzelenip, täzeleriniň bolsa 72 müň 200 kilometri çekildi. 2022-nji ýylyň iýul aýynyň ýagdaýyna görä bolsa, Oba milli maksatnamasynyň çäklerinde 3 sany hassahananyň, 125,6 kilometr inženerçilik ulgamlarynyň we desgalarynyň, 246,5 müň inedördül metr ýaşaýyş jaýlarynyň gurluşygy tamamlandy. Ýokarda getirilen statistiki maglumatlar, öz gezeginde, agzalan möhüm resminamanyň üstünlikli durmuşa geçirilendiginiň — özüniň ajaýyp miwesini berendiginiň subutnamasy bolup, onuň durmuş ulgamlaryna ählitaraplaýyn täsir etmekde örän ýokary ähmiýetiniň bardygyny aňryýany bilen aňymyza möhürleýän görkezijilerdir. 

Hökümetiň giňişleýin düzümde geçirilen mejlisinde Arkadagly Serdarymyz Oba milli maksatnamasy babatda ýetilen sepgitleriň ýokarydygyny kanagatlanma bilen belläp, senagat hem-de durmuş maksatly desgalaryň gurluşygynyň giň gerimde dowam edýändigini, häzirki wagtda umumy bahasy ABŞ-nyň 38 milliard dollaryndan hem köp bolan 2 müň 900-e golaý iri desganyň gurluşygynyň alnyp barylýandygyny aýratyn nygtady. Mejlisde hormatly Prezidentimiz Oba milli maksatnamasyna laýyklykda, hasabat döwründe ýurdumyzda 1 milliard 300 million manatdan hem köp möçberde düýpli maýa goýumlaryň özleşdirilendigine, 30 sany iri desganyň, meýdany 322 müň inedördül metr hem-de umumy bahasy 900 million manada golaý we ähli amatlyklary bolan ýaşaýyş jaýlarynyň gurlup ulanmaga berlendigine hemmeleriň ünsüni çekdi. 

Türkmenistanyň ykdysady strategiýasynyň maksatnamalaýyn esasda amala aşyrylmagy oňyn netijeleri gazanmaga mümkinçilik berýär. Häzirki zaman çözgütleri öz içine alýan Döwlet maksatnamalarydyr konseptual resminamalaryň kabul edilmegi döwletiň ykdysady syýasatynyň üstünlikli durmuşa geçirilmegine, ykdysady işi dogry guramaga we daşarky täsirlere garamazdan, içerki mümkinçilikleriň hasabyna ösüşleri gazanmaga itergi berýär. Hökümet mejlisinde hormatly Prezidentimiziň degişli Kararlary bilen «Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2022 — 2028-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasy» hem-de «Türkmenistanyň Prezidentiniň obalaryň, şäherçeleriň, etraplardaky şäherleriň we etrap merkezleriniň ilatynyň ýaşaýyş-durmuş şertlerini özgertmek boýunça 2028-nji ýyla çenli döwür üçin Milli maksatnamasy» tassyklanyldy. Bu maksatnamalarda göz öňünde tutulan wezipeler Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe ata Watanymyzyň gülläp ösüşiniň we halkymyzyň abadan durmuşynyň geljek ýakyn ýedi ýyl içinde hem üpjün ediljekdiginiň nyşanydyr. 

Umuman, şu ýylyň birinji ýarymynyň jemlerine bagyşlanyp geçirilen Ministrler Kabinetiniň giňişleýin mejlisi Türkmenistanyň ykdysady strategiýasynyň guwandyryjy üstünliklerine baha berlen we ýakyn ýedi ýyl üçin strategik wezipeleri kesgitlenilen Hökümet duşuşygy hökmünde taryha möhürlendi. Onuň dowamynda milli ykdysadyýetimiziň pudaklarynda Arkadagly Serdarymyzyň baştutanlygynda gazanylan ösüş görkezijileri babatda getirilen mysallar bolsa bütin dünýäni haýrana goýýan ýeten belent sepgitlerimiziň sanlarda aňladylan ajaýyp subutnamalarydyr. 

Jumamyrat GUTLYÝEW,

Daşoguz welaýatynyň Gubadag etrabynyň maliýe we ykdysadyýet bölüminiň esasy hünärmeni.

Aşgabat, 29-njy iýul (TDH). Şu gün hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow sanly ulgam arkaly Döwlet howpsuzlyk geňeşiniň agzalarynyň, welaýatlaryň we Aşgabat şäheriniň häkimleriniň gatnaşmagynda Ministrler Kabinetiniň giňişleýin mejlisini geçirdi. Onda birnäçe resminamalaryň taslamalaryna garaldy, ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň möhüm wezipeleri hem-de döwlet durmuşynyň beýleki käbir meseleleri ara alnyp maslahatlaşyldy. 

Döwlet Baştutanymyz mejlisiň gün tertibini yglan edip, ilki bilen, Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary A.Ýazmyradowa söz berdi. Wise-premýer hasabatyny ýurdumyzyň edermen daýhanlarynyň galla taýýarlamak boýunça şertnamalaýyn borçnamalaryny üstünlikli ýerine ýetirendikleri baradaky hoş habardan başlady. 

Döwlet tarapyndan berilýän giň möçberli goldawyň netijesinde ýurdumyzyň gallaçylary Watan harmanyna 1 million 500 müň tonna golaý bugdaý tabşyryp, şertnamalaýyn borçnamalaryny üstünlikli ýerine ýetirdiler. 

Wise-premýer döwlet Baştutanymyzy daýhanlaryň gazanan zähmet ýeňşi bilen gutlap, olaryň netijeli işlemegi ugrunda döredilýän şertler üçin Arkadagly Serdarymyza hoşallyk bildirdi. 

Bu hoş habary kanagatlanma bilen kabul edip, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow edermen daýhanlary galla taýýarlamak baradaky şertnamalaýyn borçnamalaryny üstünlikli ýerine ýetirmekleri bilen tüýs ýürekden gutlady. 

Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe ussat kärendeçilerimiziň, hususy önüm öndürijilerimiziň, mehanizatorlarymyzyň, alymlarymyzyň, galla hasylyny ýetişdirmekde we ýitgisiz ýygnap almakda uly işleri alyp baran her bir adamyň agzybirlikli, yhlasly çeken zähmeti netijesinde şeýle belent sepgide ýetildi. Türkmen daýhanyna döwletimiz tarapyndan öndürijilikli işlemäge, toprakdan bol hasyl öndürip, ýokary zähmet netijelerini gazanmaga, abadan we bagtyýar durmuşda ýaşamaga ähli mümkinçilikler döredilýär. 

Halkymyzyň döredijilikli zähmet çekmegi, eşretli durmuşda ýaşamagy üçin edilýän bu aladalar «Döwlet adam üçindir!» diýen baş syýasatymyzyň üstünlikli amala aşyrylýandygynyň aýdyň subutnamasydyr. 

Men şu ýyl köp yhlas we zähmet siňdirilip ýetişdirilen galla hasylyny siziň iň soňky dänesine çenli zaýa etmän ýygnap aljakdygyňyza hem-de täze ýylyň bol hasylynyň düýbüni mäkäm tutjakdygyňyza pugta ynanýaryn diýip, hormatly Prezidentimiz sözüni dowam etdi. 

Döwlet Baştutanymyz bereketli topragymyzda gallanyň bol hasylyny ýetişdirmekde tutanýerli zähmet çeken we ýokary netijeleri gazanan ussat gallaçylarymyzy, oba hojalyk işgärlerimizi, kombaýnçylarymyzy, sürüjilerimizi we ähli watandaşlarymyzy gazanylan bu ajaýyp zähmet ýeňşi bilen ýene-de bir gezek tüýs ýürekden gutlap, olara berk jan saglygyny, maşgala abadançylygyny, ata-babalarymyzyň şöhratly daýhançylyk däplerini dowam etdirip, eziz Watanymyzyň mundan beýläk-de gülläp ösmegi ugrunda alyp barýan asylly işlerinde uly üstünlikleri arzuw etdi. 

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary, daşary işler ministri R.Meredow hasabatyny Birleşen Milletler Guramasynyň ştab-kwartirasyndan 28-nji iýulda gelip gowşan hoş habar bilen başlady. Ýurdumyzyň başlangyjy esasynda BMG-niň Baş Assambleýasynyň 76-njy sessiýasynyň 97-nji plenar mejlisinde “Merkezi Aziýa — parahatçylyk, ynanyşmak we hyzmatdaşlyk zolagy” atly Kararnama biragyzdan kabul edildi. 19 döwlet onuň awtordaşy bolup çykyş etdi. 

Wise-premýer, daşary işler ministri hormatly Prezidentimizi ýurdumyzyň bu daşary syýasy ýeňşi bilen mähirli gutlap, munuň döwlet Baştutanymyzyň syýasy we ykdysady durnuklylygyň saklanylmagyna, sebit hem-de ählumumy derejede parahatçylyk, ynanyşmak medeniýetiniň berkidilmegine, häzirki döwrüň möhüm meseleleriniň oňyn çözgüdine gönükdirilen işjeň syýasatynyň netijeli häsiýete eýe bolýandygynyň subutnamasydygyny nygtady. 

BMG-niň Baş Assambleýasynyň Kararnamasy bilen Merkezi Aziýa sebitiniň parahatçylyk, ynanyşmak we hyzmatdaşlyk zolagy hökmünde ykrar edilmegi sebitimiz üçin parahatçylygy, howpsuzlygy berkitmekde geosyýasy we geoykdysady mümkinçilikleri emele getirýär. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow BMG-niň Baş Assambleýasynyň Türkmenistanyň başlangyjy bilen “Merkezi Aziýa — parahatçylyk, ynanyşmak we hyzmatdaşlyk zolagy” atly Kararnamany kabul etmegi mynasybetli ähli watandaşlarymyzy gutlap, bu möhüm resminamanyň Garaşsyz, Bitarap Watanymyz bilen Birleşen Milletler Guramasynyň arasyndaky gatnaşyklaryň strategik we netijeli häsiýetde alnyp barylýandygynyň nyşanydygyny aýtdy. 

Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary, daşary işler ministri deňze çykalgasy bolmadyk ösüp barýan döwletleriň ulag ministrleriniň derejesindäki halkara maslahata görülýän taýýarlyk barada hasabat berdi. 

Ählumumy gün tertibiniň möhüm meseleleri boýunça köptaraplaýyn hyzmatdaşlygy okgunly ösdürmek Türkmenistanyň alyp barýan daşary syýasatynyň esasy ugurlarynyň biri bolup durýar. Şunuň bilen baglylykda, ýurdumyz iri halkara guramalar bilen özara gatnaşyklaryň çäklerinde ulag diplomatiýasy we bu ugurda sebitleýin, ählumumy derejede kabul edilen resminamalary iş ýüzünde durmuşa geçirmek babatdaky gatnaşyklary pugtalandyrmakda maksatnamalaýyn işleri amala aşyrýar. 

Türkmenistanyň başlangyjy esasynda, 2014-nji, 2015-nji, 2017-nji we 2021-nji ýyllarda durnukly ulag ulgamy boýunça BMG-niň Baş Assambleýasynyň Kararnamalarynyň dördüsiniň biragyzdan kabul edilendigi bellenildi. Bu möhüm resminamalaryň esasy mazmuny ulag ulgamynda köptaraplaýyn hyzmatdaşlygy ösdürmekden, üstaşyr ulag geçelgeleriniň durnukly ulgamyny döretmekden, yklym we dünýä derejesinde ulag arabaglanyşygyny üpjün edýän iri düzümleýin merkezleri emele getirmekden ybaratdyr. 

Mälim bolşy ýaly, soňky ýyllarda Türkmenistanda ulag we kommunikasiýa ulgamy boýunça birnäçe halkara çäreler geçirildi. Ýurdumyzyň başlangyjy esasynda 2016-njy ýylyň noýabr aýynda Aşgabatda BMG-niň Durnukly ulag ulgamy boýunça birinji ählumumy maslahaty guraldy. Gazanylan tejribelere esaslanyp, Türkmenistan tarapyndan Birleşen Milletler Guramasy bilen bilelikde deňze çykalgasy bolmadyk ösüp barýan döwletleriň ulag ministrleriniň derejesindäki halkara maslahaty geçirmek baradaky başlangyç öňe sürüldi. Ol BMG-niň Baş Assambleýasynyň 2021-nji ýylda kabul eden degişli Kararnamasy bilen berkidildi. Şunuň bilen baglylykda, şu ýylyň 15-16-njy awgustynda “Awaza” milli syýahatçylyk zolagynda bu forumy geçirmek meýilleşdirilýär. Häzir BMG-niň ugurdaş düzümleri bilen geçirilen geňeşmeleriň netijesinde onuň maksatnamasynyň deslapky taslamasy taýýarlanyldy. Ähli degişli meseleleri çözmek boýunça zerur işler alnyp barylýar. Şu maksat bilen, Hökümet derejesinde iş toparyny döretmek we 30-njy iýulda onuň birinji mejlisini geçirmek göz öňünde tutulýar. Şu güne çenli 25 döwletiň we halkara guramalaryň 16-synyň wekilleriniň bu foruma gatnaşjakdyklary baradaky tassyklaýyş hatlary gelip gowuşdy. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow hasabaty diňläp, teklipleri makullady we wise-premýere, daşary işler ministrine Türkmenistanda deňze çykalgasy bolmadyk ösüp barýan döwletleriň ulag ministrleriniň derejesindäki halkara maslahaty geçirmek bilen baglanyşykly resminamalary taýýarlamagy we degişli iş toparyny döretmegi tabşyrdy. Döwlet Baştutanymyz ulag ulgamyndaky köptaraplaýyn hyzmatdaşlygyň berkidilmegine we ösdürilmegine gönükdirilen bu forumyň ýokary guramaçylyk derejesiniň üpjün edilmeginiň zerurdygyny belläp, bu babatda anyk görkezmeleri berdi. 

Soňra wise-premýer, DIM-niň ýolbaşçysy daşary ýurtly hyzmatdaşlar, şol sanda azyk howpsuzlygyny üpjün etmek boýunça ýöriteleşdirilen halkara guramalar bilen netijeli hyzmatdaşlygy ösdürmek boýunça alnyp barylýan işler barada hasabat berdi. 

Häzirki döwürde “Bitarap Türkmenistanyň daşary syýasat ugrunyň 2022 — 2028-nji ýyllar üçin Konsepsiýasyna” laýyklykda, ýurdumyzyň BMG-niň Azyk we oba hojalyk guramasy, Ösüş maksatnamasy, Çagalar gaznasy, Bütindünýä Saglygy Goraýyş Guramasy, Bütindünýä Azyk Maksatnamasy (WFP) we beýleki guramalar bilen gatnaşyklary yzygiderli ösdürilýär. Şunuň bilen baglylykda, bu ugurda netijeli gatnaşyklary işjeňleşdirmek boýunça teklipler taýýarlanyldy. 

Abraýly ugurdaş düzümleriň işine bolan gatnaşygy giňeltmek maksady bilen, Türkmenistanyň Oba hojalyk ösüşi boýunça halkara gurama agza bolmagy teklip edilýär we BMG-niň hem-de YHG-nyň degişli ýöriteleşdirilen edarasy bolan Azyk howpsuzlygy boýunça yslam guramasynda synçy derejesini almak teklip edilýär. 

Şeýle-de 2021 — 2025-nji ýyllar üçin ikitaraplaýyn Çarçuwaly maksatnamanyň çäklerinde BMG-niň Azyk we oba hojalyk guramasy bilen özara gatnaşyklary pugtalandyrmak boýunça teklip beýan edildi. Hususan-da, munuň özi bu guramanyň hünärmenleriniň goldaw bermeginde tehniki hyzmatdaşlygyň oba hojalygyny sanlylaşdyrmaga gönükdirilen taslamalaryny taýýarlamak bilen baglanyşyklydyr. Mundan başga-da, hormatly Prezidentimiziň başlangyçlary esasynda 2022-nji ýylyň oktýabr aýynda ýurdumyzda azyk howpsuzlygy boýunça halkara maslahaty guramak teklip edilýär. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow hasabaty diňläp, Türkmenistanyň sebitleýin we ählumumy hyzmatdaşlykda häzirki zamanyň wajyp wezipeleriniň deňeçer çözgüdini işläp taýýarlamakda möhüm we jogapkärli orun eýeleýändigini belledi. Şolaryň hatarynda azyk howpsuzlygyny üpjün etmek meselesi hem bar. Munuň özi Durnukly ösüş maksatlaryna ýetmegiň wajyp şertini üpjün edýär. 

Döwlet Baştutanymyz ýurdumyzda oba hojalyk pudagynyň mümkinçiliklerini netijeli durmuşa geçirmek, azyk senagatynyň kuwwatlyklaryny artdyrmak, önümçilige täzeçil tehnologiýalary ornaşdyrmak boýunça toplumlaýyn işleriň amala aşyrylýandygyny belledi. Hemmetaraplaýyn tagallalar esasynda ýurdumyzda azyk bolçulygy üpjün edilýär, öndürilýän ýokary hilli azyklyk önümleriň görnüşleri artdyrylýar. Şunuň bilen birlikde, ýer we suw serişdeleriniň rejeli peýdalanylmagyna, daşky gurşawyň goralmagyna, ekologik howpsuzlygyň üpjün edilmegine möhüm üns berilýär. Bu ugurlar boýunça Türkmenistan abraýly halkara guramalar, şol sanda BMG-niň ugurdaş düzümleri bilen netijeli hyzmatdaşlyk edýär we ähli gyzyklanma bildirýän daşary ýurtly hyzmatdaşlar bilen öňde durýan wezipeleri çözmekde tejribe alyşmaga taýýardyr. 

Hormatly Prezidentimiz hödürlenen teklipleri makullap, wise-premýere, DIM-niň ýolbaşçysyna bu ugurda degişli işleri mundan beýläk-de dowam etmegi tabşyrdy. 

Soňra Milli Geňeşiň Mejlisiniň Başlygy G.Mämmedowa ýurdumyzyň gülläp ösmegine, halkymyzyň abadançylygyna, döwletimiziň hukuk esaslaryny pugtalandyrmaga gönükdirilen işler barada maglumat berdi. 

Ministrliklerden hem-de pudaklaýyn düzümlerden gelip gowuşýan teklipler hasaba alnyp, birnäçe kanun taslamalary işlenip taýýarlanyldy, olaryň käbirine Mejlisiň 16-njy iýulda geçirilen on dokuzynjy maslahatynda garaldy hem-de kabul edildi. Täze kanunçylyk namalary Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň garamagyna iberildi. 

Häzirki wagtda kanun çykaryjylyk işiniň meýilnamasyna laýyklykda, kanunylygyň we hukuk tertibiniň berkidilmegine, adam hukuklarynyň we azatlyklarynyň goralmagyna, ykdysadyýetiň ösdürilmegine, telekeçiligiň goldanylmagyna, halkymyzyň ýaşaýyş-durmuş derejesiniň ýokarlandyrylmagyna, döwlet ýaşlar syýasatynyň kämilleşdirilmegine gönükdirilen kanun taslamalaryny işläp taýýarlamak dowam etdirilýär. 

Mejlisiň deputatlary halkara ähmiýetli birnäçe çärelere gatnaşdylar. Çagalaryň hukuklaryny goramaga, olaryň abadan we bagtyýar durmuşynyň üpjün edilmegine gönükdirilen döwlet syýasatynyň esasy ugurlaryna laýyklykda, deputatlar BMG-niň Çagalar gaznasynyň Türkmenistandaky wekilhanasy hem-de ýerli öz-özüňi dolandyryş edaralary bilen bilelikde ýurdumyzyň welaýatlarynda çaganyň hukuklary boýunça okuw sapaklaryny geçirdiler. Türkmenistanyň Prezidentiniň içeri we daşary syýasatyny wagyz etmek, hereket edýän kanunçylygy düşündirmek, ýaşlaryň hukuk medeniýetini we işjeňligini kemala getirmek maksady bilen, dürli ulgamlarda degişli işler dowam etdirilýär, köpçülikleýin habar beriş serişdelerinde çykyşlar guralýar. 

Soňra Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygynyň orunbasary K.Babaýew ýurdumyzyň hukuk ulgamyny mundan beýläk-de kämilleşdirmek maksady bilen geçirilýän meýilnamalaýyn işler barada maglumat berdi. 

23-nji iýulda Halk Maslahatynyň birinji çagyrylyşynyň ýedinji mejlisi geçirildi. Onda Milli Geňeşiň Mejlisiniň on dokuzynjy maslahatynda kabul edilen Kanunlar makullanyldy. Ähli resminamalar deslapdan ara alnyp maslahatlaşyldy we Halk Maslahatynyň komitetlerinde seljerildi. 

Halk Maslahatynyň agzalary täze kanunçylyk namalaryny, Döwlet maksatnamalaryny durmuşa geçirmegiň ähmiýetini düşündirmek, milli mirasymyzy, maşgala gymmatlyklaryny, sagdyn durmuş ýörelgesini wagyz etmek maksady bilen, maslahatlara gatnaşýarlar hem-de köpçülikleýin habar beriş serişdelerinde çykyş edýärler. 

Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary H.Geldimyradow jenaýatçylykly ýol bilen alnan girdejileriň kanunlaşdyrylmagyna we terrorçylygyň maliýeleşdirilmegine garşy hereket etmek ulgamyny kämilleşdirmek boýunça görülýän çäreler barada hasabat berdi. 

Häzirki wagtda bu ugurda işleri ulgamlaýyn alyp barmak maksady bilen, Türkmenistanyň Prezidentiniň degişli Kararyna laýyklykda, Maliýe we ykdysadyýet ministrliginiň ýanynda utgaşdyryjy pudagara iş topary hereket edýär. 2021-nji ýylda bu ugurda Türkmenistanyň Kanunynyň rejelenen görnüşiniň kabul edilmegi bilen baglylykda hem-de ýurdumyzyň halkara şertnamalaryndan gelip çykýan wezipelerini üstünlikli durmuşa geçirmek maksady bilen, degişli utgaşdyryjy pudagara topary döretmek teklip edilýär. Taýýarlanylan Kararyň taslamasyna laýyklykda, onuň düzümine birnäçe ministrlikleriň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň, harby we hukuk goraýjy edaralaryň ýolbaşçylary giriziler. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow hasabaty diňläp, toparyň öňünde durýan gaýragoýulmasyz wezipelere ünsi çekdi. Onuň işi jenaýatçylykly ýol bilen alnan girdejileriň kanunlaşdyrylmagyna hem-de terrorçylygyň maliýeleşdirilmegine garşy göreşmek babatda milli ulgamyň netijeliligini ýokarlandyrmaga gönükdirilmelidir. Şu maksat bilen, halkara derejede, şeýle-de abraýly ugurdaş halkara guramalar bilen utgaşykly hereket etmek zerurdyr. 

Döwlet Baştutanymyz hödürlenen Karara gol çekip we ony sanly ulgam arkaly wise-premýere iberip, bu ugurdaky işiň barşyny berk gözegçilikde saklamagy tabşyrdy. 

Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary Ş.Abdrahmanow nebitgaz toplumy tarapyndan nebitiň we tebigy gazyň çykarylýan möçberlerini artdyrmak hem-de ýakyn ýyllarda milli maýa goýumlary öz wagtynda özleşdirmek boýunça alnyp barylýan işler hakynda hasabat berdi. Wise-premýer döwlet Baştutanymyzyň “Türkmennebit” hem-de “Türkmengaz” döwlet konsernlerine, “Türkmengeologiýa” döwlet korporasiýasyna geljek iki ýylda nebitiň we tebigy gazyň goşmaça möçberlerini çykarmagy maliýeleşdirmek üçin maliýe goldawyny bermek hakynda Kararyna laýyklykda durmuşa geçirilýän çäreler barada hem hasabat berdi. 

Nebitgaz ýataklaryny gözlemegiň we özleşdirmegiň hasabyna tebigy gazyň hem-de nebitiň çykarylýan möçberlerini artdyrmak boýunça ýerine ýetirilmeli işleriň meýilnamasyna laýyklykda, birnäçe nebitgaz känlerinde ulanyş-baha beriş guýularyny burawlamak, zerur bolan gaz geçirijileri çekmek, şol sanda “Bagaja” gazy gaýtadan işleýän desgany doly kuwwatynda ulanmak boýunça degişli işler alnyp barylýar. Şunuň bilen baglylykda, zerur bolan ýörite enjamlary hem-de serişdeleri satyn almak boýunça halkara bäsleşik geçirildi. Şeýle-de “Türkmengaz” döwlet konserni tarapyndan daşary ýurt kompaniýalarynyň gatnaşmagynda geçirilen degişli bäsleşigiň netijeleri barada hasabat berildi. Onuň jemleri boýunça has amatly täjirçilik teklibi kesgitlenildi hem-de degişli şertnama gol çekmek meýilleşdirilýär. 

Hormatly Prezidentimiz hasabaty diňläp, diwersifikasiýalaşdyrmak, maýa goýumlary çekmek, ýurdumyzda amala aşyrylýan taslamalary durmuşa geçirmäge gyzyklanma bildirýän iri ugurdaş kompaniýalar bilen netijeli hyzmatdaşlygy giňeltmek arkaly ýangyç-energetika toplumyny ösdürmegiň möhümdigine ünsi çekdi. Döwlet Baştutanymyz bu ugurdaky toplumlaýyn işleri dowam etmegiň zerurdygyny belläp, wise-premýere bu babatda anyk tabşyryklary berdi. 

Soňra wise-premýer Türkmenbaşydaky nebiti gaýtadan işleýän zawodlar toplumynda öndürilen nebit önümleriniň täze görnüşleriniň ýerlenilişi barada hasabat berdi. Zawodlar toplumynda çig nebitiň gaýtadan işlenilýändigi, ýokary hilli önümleriň çykarylýandygy hem-de dünýä bazarlarynda EURO-5, EURO-6 ýaly ýokary ekologik talaplara doly laýyk gelýän A-98 kysymly awtoulag benzininiň ilkinji möçberleriniň ýerlenilişi barada maglumat berildi. Şeýle-de Türkmenistanyň Döwlet haryt-çig mal biržasynda geçirilen geleşikler barada hasabat berildi, şonuň esasynda nebit önümleri BAE-niň we Owganystanyň kompaniýalary tarapyndan satyn alyndy. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow hasabaty diňläp we ýerine ýetirilen işleriň wajypdygyny nygtap, ýurdumyzyň örän iri nebitgaz känlerine eýedigini, şunuň bilen baglylykda, ýangyç-energetika toplumyny mundan beýläk-de ösdürmek üçin ähli şertleriň döredilmelidigini belledi. Döwlet Baştutanymyz ýokary hilli, ekologik taýdan arassa, dünýä bazarlarynda bäsdeşlige ukyply önümleriň uly islegden peýdalanýandygyny nygtap, wise-premýere öňdebaryjy tehnologiýalary işjeň ornaşdyrmak, baý tejribä hem-de uly mümkinçiliklere eýe bolan esasy daşary ýurt kompaniýalary bilen hyzmatdaşlygy pugtalandyrmak boýunça anyk tabşyryklary berdi. 

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary Ç.Purçekow Gurluşyk we senagat toplumynyň işgärleriniň güni mynasybetli geçiriljek çärelere görülýän taýýarlyk barada hasabat berdi. Bu sene Türkmenistanyň Prezidentiniň degişli Permanyna laýyklykda, şu ýylyň 6-njy awgustynda belleniler. Bu baýramçylyk mynasybetli “Türkmenistanyň gurluşygy, senagaty, energetikasy — 2022” atly halkara sergini hem-de “Türkmenistanyň gurluşyk, senagat, energetika pudaklarynyň ösüşi” atly ylmy-amaly maslahaty geçirmek meýilleşdirildi. Gözden geçirilişe ýurdumyzyň ugurdaş ministrlikleriniň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň, işewürlik düzümleriniň, daşary ýurtlaryň bu ugurda iş alyp barýan kompaniýalarynyň wekilleri gatnaşarlar. Sergide gurluşyk, senagat we energetika pudaklarynda, himiýa senagatynda, ýol gurluşygynda gazanylýan üstünlikler barada maglumat berýän gymmatlyklar görkeziler. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow hasabaty diňläp, gurluşyk, senagat we energetika toplumynyň milli ykdysadyýetiň mundan beýläk-de köpugurly ösdürilmegine, baý tebigy serişdeleriň işjeň ulanylmagyna we sebitleriň ösdürilmegine gönükdirilen möhüm maksatnamalaryň üstünlikli durmuşa geçirilmeginde wajyp orun eýeleýändigine ünsi çekdi. Öňde boljak çäreler bu ugurda alnyp barylýan giň möçberli işleriň beýanyna öwrülmelidir diýip, döwlet Baştutanymyz belledi hem-de serginiň we maslahatyň ýokary guramaçylyk derejesini üpjün etmek babatda wise-premýere anyk tabşyryklary berdi. 

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary ýolagçy gatnatmak we ýük daşamak, ýurdumyzyň ýol gurluşygyny kämilleşdirmek, bu ulgama dünýäniň öňdebaryjy tehnologiýalaryny giňden ornaşdyrmak arkaly üstaşyr ulag kuwwatyny döwrebaplaşdyrmak hem-de pugtalandyrmak boýunça görülýän çäreler barada-da hasabat berdi. 

Mälim bolşy ýaly, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow şu ýylyň 16-njy iýunynda Garabogazköl aýlagynyň üstünden geçýän awtomobil köprüsini gurmak hakynda Karara gol çekdi. Şunuň bilen baglylykda, wise-premýer döwlet Baştutanymyzyň garamagyna bu düzümleýin desganyň düýbüni tutmak dabarasynyň meýilnamasynyň taslamasyny hödürledi. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow hasabaty diňläp, bu döwrebap awtomobil köprüsiniň gurulmagynyň ýurdumyzyň günbatar hem-de demirgazyk sebitleriniň arasynda ulag we ýolagçy gatnawlaryny, goňşy döwletleriň söwda-haryt dolanyşygyny artdyrmaga ýardam berjekdigini belledi. Şeýle-de ýurdumyzyň içerki ýol-ulag ulgamynyň kämilleşdirilmegi bilen, halkara üstaşyr ulag geçelgelerini döretmek, olaryň üsti bilen ýolagçylary gatnatmagyň we ýükleri daşamagyň döwrebap ulgamyny kemala getirmek üçin amatly şertler dörediler. 

Döwlet Baştutanymyz hödürlenen teklibi makullap, wise-premýere meýilleşdirilen çäreleriň ýokary guramaçylyk derejesini üpjün etmegi tabşyrdy. 

Soňra wise-premýer ýurdumyzda daşary döwletlerden getirilýän harytlaryň ornuny tutýan önümçiligi ýola goýmak boýunça alnyp barylýan işler barada hasabat berdi. Şunuň bilen baglylykda, hormatly Prezidentimiziň garamagyna Ahal welaýatynyň Gökdepe etrabynda çüýşe önümlerini öndürýän önümçilik toplumyny gurmak hakynda Kararyň taslamasy hödürlenildi. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow degişli Karara gol çekdi we ony sanly ulgam arkaly wise-premýere iberip, ähli meýilleşdirilen işleriň bellenen möhletlerde ýerine ýetirilişini berk gözegçilikde saklamagy tabşyrdy. 

Hormatly Prezidentimiz şeýle-de işde goýberen kemçilikleri üçin Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary Ç.Purçekowa käýinç yglan etdi we degişli Buýruga gol çekdi. 

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary B.Atdaýew Türkmenistanyň Döwlet haryt-çig mal biržasynyň işini kämilleşdirmek boýunça görülýän çäreler barada hasabat berdi. 

Döwlet Baştutanymyzyň tagallalary netijesinde ýurdumyzyň daşary ýurt döwletleri bilen söwda-ykdysady hyzmatdaşlygynyň giňeldilýändigi, eksport-import, birža amallarynyň kämilleşdirilýändigi bellenildi. Şunuň bilen baglylykda, Döwlet haryt-çig mal biržasynyň işiniň Düzgünnamasyny kämilleşdirmek boýunça teklipler işlenip taýýarlanyldy. Maglumat hyzmatlaryny hödürlemek hem-de bahalaryň elektron maglumatlar binýadyny döretmek, bahalaryň binýady esasynda daşarky we içerki söwda şertnamalaryny seljermek, birža amallaryna gatnaşýan taraplary okatmak, hereket edýän kanunçylyga laýyklykda, ygtyýarlyklary we borçlary kesgitlemek, maddy däl gymmatlyklary bellige almaga degişli bolmadyk şertnamalaryň sanawyna goşmak teklip edilýär. 

Döwlet Baştutanymyz Serdar Berdimuhamedow hasabaty diňläp, ýurdumyzda eksport-import amallaryny kadalaşdyrýan esasy edara hökmünde Döwlet haryt-çig mal biržasynyň işini kämilleşdirmegiň wajypdygyna ünsi çekdi. Hormatly Prezidentimiz Döwlet haryt-çig mal biržasynyň Türkmenistanyň daşary ykdysady aragatnaşyklarynda möhüm ulgam, milli ykdysadyýetimiziň esasy pudaklarynyň önümlerine bolan islegleri aýdyň görkezýän kuwwatly maglumat-seljeriş edarasydygyny belläp, wise-premýere bu ugurda geçirilýän işleri seljermek hem-de birža söwdasyny mundan beýläk-de ösdürmek, onuň gerimini giňeltmek boýunça birnäçe anyk tabşyryklary berdi. 

Soňra wise-premýer «Awaza» milli syýahatçylyk zolagynda dynç alýanlar üçin gurlan kottejler toplumynyň açylyş dabarasyna hem-de dürli görnüşli tagamlaryň sergisine görülýän taýýarlyk barada hasabat berdi. 

Döwlet Baştutanymyzyň tagallalary esasynda Hazar deňziniň ekologik taýdan arassa kenarynda ýerleşýän «Awaza» milli syýahatçylyk zolagyny mundan beýläk-de ösdürmek hem-de ilatymyzyň dynç almagy üçin ähli amatlyklary döretmek babatda giň gerimli işler amala aşyrylýar. Awazada gurlup ulanmaga berilmegi meýilleşdirilýän “Rowaç” kottejler toplumynyň açylyş dabarasyna taýýarlyk görmek boýunça degişli işler alnyp barylýar. Şunuň bilen baglylykda, wise-premýer 1-nji awgustda açylmagy meýilleşdirilýän bu täze toplumyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzalary tarapyndan gurlandygyny habar berdi. 

Açylyş dabarasynyň çäklerinde Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň jemgyýetçilik iýmiti ugrunda iş alyp barýan agzalarynyň taýýarlan dürli görnüşli tagamlarynyň görkezilişini guramak göz öňünde tutulýar. Şunuň bilen baglylykda, döwlet Baştutanymyzyň garamagyna “Rowaç” kottejler toplumynyň açylyş dabarasynyň meýilnamasynyň taslamasy hödürlenildi. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow hasabaty diňläp, şypahana-dynç alyş toplumlarynyň Awazany ösdürmegiň esasy ugry hökmünde kesgitlenendigini nygtady. Olar, öz nobatynda, deňiz ýakasynyň durmuşynyň beýleki ulgamlarynyň ählisiniň kämilleşdirilmegine oňyn täsir eder. Döwlet Baştutanymyz adamlar baradaky aladanyň Türkmenistanyň döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugrudygyny belledi hem-de wise-premýere täze desgalaryň açylyşyny we milli tagamlaryň sergisini ýokary guramaçylyk derejesinde geçirmegi tabşyrdy. 

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary M.Mämmedowa “Türkmenistanyň Garaşsyzlygynyň 31 ýyllyk baýramy mynasybetli dabaralary we çäreleri ýokary derejede geçirmek boýunça guramaçylyk toparyny döretmek hakynda” Kararyň taslamasy hem-de awgust aýynda meýilleşdirilen çäreleriň maksatnamasy barada hasabat berdi. 

Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe milli baýramlarymyzy we şanly seneleri giňden belläp geçmek üçin ähli mümkinçilikler döredilýär. Häzirki wagtda ýurdumyzyň baş baýramyna — Watanymyzyň Garaşsyzlyk gününe taýýarlyk görlüp başlandy. Türkmenistanyň Garaşsyzlygynyň 31 ýyllygy mynasybetli döwlet çärelerini ýokary derejede guramak maksady bilen, degişli Kararyň taslamasy taýýarlanyldy.  

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow ýurdumyzyň baş baýramy mynasybetli geçiriljek çäreleriň ähmiýetini nygtap, olaryň her biriniň many-mazmuny we ajaýyplygy bilen tapawutlanmalydygyny, halkymyzyň baý medeni mirasyny, onuň dünýä medeniýetine goşandyny hem-de ýurdumyzyň häzirki döwürdäki gazananlaryny wagyz etmelidigini belledi. 

Soňra wise-premýer şu ýylyň awgustynda şanly seneler hem-de medeni-durmuş maksatly desgalaryň açylmagy mynasybetli geçirilmegi göz öňünde tutulýan çäreleriň meýilnamasy barada hasabat berdi. 2022-nji ýylyň «Halkyň Arkadagly zamanasy» diýlip yglan edilmegi mynasybetli dürli maslahatlary, döredijilik duşuşyklaryny we brifingleri, wagyz-nesihat çärelerini geçirmek göz öňünde tutulýar. Tomusky dynç alyş möwsüminde çagalaryň we ýetginjekleriň arasynda medeni-köpçülikleýin çäreleri, döredijilik, zehin bäsleşiklerini, sport ýaryşlaryny geçirmek meýilleşdirilýär. Awgustda «Awaza» milli syýahatçylyk zolagynda Hazar deňziniň güni mynasybetli maslahaty we beýleki ugurdaş çäreleri geçirmäge taýýarlyk görülýär. 27-nji awgustda “Aşgabat” aýdym-saz merkezinde “Ýaňlan, Diýarym!” telebäsleşiginiň jemleýji tapgyry geçiriler. Ýurdumyzyň sebitlerinde birnäçe desgalaryň açylyşy medeni çärelere beslener. 

Döwlet Baştutanymyz hasabaty diňläp, awgust aýynda geçiriljek dabaralaryň ýurdumyzyň jemgyýetçilik durmuşynda, ýaşlary watançylyk ruhunda terbiýelemekde uly ähmiýete eýe boljakdygyny nygtap, wise-premýere bu çäreleriň ýokary guramaçylyk derejesinde geçirilmegini üpjün etmek babatda anyk tabşyryklary berdi. Hormatly Prezidentimiz Türkmenistanyň daşary ýurt döwletleri bilen hyzmatdaşlygyny işjeňleşdirmäge ýardam etjek halkara çäreleriň ählisiniň ýokary guramaçylyk derejesini üpjün etmek babatda görkezmeleri berdi. 

Döwlet Baştutanymyz Serdar Berdimuhamedow Ş.Işangulyýewi, işde goýberen düýpli kemçilikleri üçin, Telewideniýe, radiogepleşikler we kinematografiýa baradaky döwlet komitetiniň «Türkmenistan» teleýaýlymynyň başlygy wezipesinden boşatmak kararyna gelendigini aýtdy. Döwlet Baştutanymyz bu wezipä Ý.Nuryýewi belläp, ony «Diýar» žurnalynyň baş redaktory wezipesinden boşatdy. 

Şeýle-de başga işe geçmegi sebäpli, J.Geldymamedowa Lebap welaýatynyň häkiminiň orunbasary wezipesinden boşadyldy, bu wezipä Oguljennet Berdiliýewa bellenildi. 

Hormatly Prezidentimiz işde goýberen kemçilikleri üçin, Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary M.Mämmedowa käýinç yglan etdi. 

Döwlet Baştutanymyz “Türkmenistanyň Garaşsyzlygynyň 31 ýyllyk baýramy mynasybetli dabaralary we çäreleri ýokary derejede geçirmek boýunça guramaçylyk toparyny döretmek hakynda” Karara gol çekip, ony wise-premýere sanly ulgam arkaly iberdi hem-de bu babatda anyk görkezmeleri berdi. 

Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary N.Amannepesow Türkmenistanyň Saglygy goraýyş we derman senagaty ministrliginiň Döwlet arassaçylyk we keselleriň ýaýramagyna garşy göreşmek gullugynyň işini kämilleşdirmek boýunça görülýän çäreler barada hasabat berdi. 

Daşky gurşawy arassa saklamak we ilatyň saglygyny goramak maksady bilen, polimer we plastik serişdeleriň dolanyşygyna gözegçilik etmek, howanyň üýtgemegi we onuň adamyň saglygyna ýaramaz täsiriniň öňüni almak hem-de ýokanç keselleriň ýaýramagy bilen bagly howplara garşy göreş çäreleriniň güýçlendirilmegi nazara alnyp, degişli işler amala aşyrylýar. Şunuň bilen baglylykda, Saglygy goraýyş we derman senagaty ministrligi tarapyndan ýokarda agzalan gulluk hakyndaky Düzgünnamanyň taslamasy taýýarlanyldy we ol döwlet Baştutanymyzyň garamagyna hödürlenildi. 

Resminama laýyklykda, Türkmenistanyň Sanitariýa kodeksinden, “Ýokanç keselleriň öňüni almak hakynda” Türkmenistanyň Kanunyndan hem-de halkara saglygy goraýyş-arassaçylyk düzgünlerinden ugur alnyp, öňde goýlan wezipeleri üstünlikli çözmäge gönükdirilen öňüni alyş we beýleki degişli çäreleriň toplumyny durmuşa geçirmek hem-de BSGG-niň “Bitewi saglyk” maksatnamasyny amala aşyrmak göz öňünde tutulýar. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow hasabaty diňläp, halkymyzyň saglygy baradaky aladanyň ýurdumyzyň döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň biridigini nygtady. Bu ulgamda amala aşyrylýan düýpli özgertmeler netijesinde ugurdaş düzüm yzygiderli kämilleşdirilýär, lukmançylyk tejribesine innowasion tehnologiýalar we usullar, ylmyň öňdebaryjy gazananlary, dünýäniň iň gowy tejribesi işjeň ornaşdyrylýar. 

“Saglyk” Döwlet maksatnamasy hem bu ulgamda öňde goýlan wezipeleri üstünlikli çözmäge gönükdirilendir. Şol maksatnamanyň durmuşa geçirilmegi bilen, türkmenistanlylara halkara ülňüleriň derejesinde ýokary hilli lukmançylyk hyzmatlary hödürlenilýär. Döwlet Baştutanymyz häzirki döwrüň ýagdaýlaryny we talaplaryny nazara almak bilen, bu ugurdaky toplumlaýyn işi dowam etdirmegiň, dürli keselleriň öňüni almak, arassaçylyk düzgünlerini berk berjaý etmek, azyk we beýleki sarp ediş önümleriniň, agyz suwunyň hiline we howpsuzlygyna berk gözegçiligi üpjün etmek, jemgyýetde sagdyn durmuş ýörelgelerini pugtalandyrmak boýunça zerur çäreleriň görülmegine aýratyn üns bermegiň wajypdygyny belläp, wise-premýere bu babatda anyk tabşyryklary berdi. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow 1-nji awgustdan başlap ähli ýolbaşçylaryň ýurdumyzyň şypahanalarynyň islendiginde dynç alyp, saglyklaryny berkidip biljekdiklerini belledi. Şunuň bilen baglylykda, wise-premýere degişli sanawy düzmek barada görkezme berildi. 

Şunuň bilen birlikde, döwlet Baştutanymyz Russiýa Federasiýasynda awtomobil sportunyň ralli-reýd görnüşi boýunça geçirilen «Ýüpek Ýoly — 2022» atly halkara ýaryşda, Özbegistanyň Daşkent şäherinde ýetginjekleriň we ýaşlaryň arasynda agyr atletika boýunça geçirilen Aziýa çempionatynda baýrakly orunlary eýelän türgenlerimize 3-nji awgustda Awazada ýurdumyzyň ýolbaşçylarynyň adyndan gymmat bahaly sowgatlary gowşurmagy guramagy tabşyrdy. 

Soňra Ministrler Kabinetiniň ýanyndaky Ulag we kommunikasiýalar agentliginiň Baş direktory M.Çakyýew “Türkmenaragatnaşyk” agentliginiň ýanynda Sanly tehnologiýalar gullugyny döretmek barada hasabat berdi. 

“Elektron resminama, elektron resminama dolanyşygy we sanly hyzmatlar hakynda” Kanuna laýyklykda, bu ulgamda ygtyýarly döwlet edarasy hem-de onuň wezipeleri Ministrler Kabineti tarapyndan kesgitlenilýär. Onuň esasy wezipeleri bu ulgamda döwlet syýasatynyň esasy ugurlaryny amala aşyrmakdan, Döwlet maksatnamalaryny işläp taýýarlamakdan we olaryň ýerine ýetirilişine gözegçiligi amala aşyrmakdan, elektron sanly goly bellige alyş we tassyklaýyş merkezleriniň döwlet tarapyndan bellige alynmagyny ýerine ýetirmekden, merkezleriň ygtyýarly şahslarynyň elektron sanly gollarynyň açyk açarlarynyň sertifikatlarynyň ýeke-täk döwlet sanawyny ýöretmekden, şahsyýeti anyklaýyş ID kart ulgamyny döretmek bilen bagly işlere gatnaşmakdan we beýlekilerden ybaratdyr. 

Halkara tejribä laýyklykda, öňde goýlan wezipeleri ýerine ýetirmek maksady bilen, döwlet Baştutanymyzyň garamagyna “Türkmenaragatnaşyk” agentliginiň ýanynda Sanly tehnologiýalar gullugyny döretmek baradaky teklip hödürlenildi. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow hasabaty diňläp, “Türkmenaragatnaşyk” agentliginiň sanlylaşdyrmagy ilerletmek boýunça möhüm işleri ýerine ýetirýändigini belledi. Döwlet Baştutanymyz sanly ulgamlar babatda özgertmeleriň üstünlikli amala aşyrylmagy üçin öňdebaryjy dünýä tejribesini öwrenmegiň hem-de milli işgärler, ylmy-tehniki we düzümleýin kuwwaty artdyrmagyň wajypdygyny nygtady. 

Döwlet Baştutanymyz iri taslamalary yzygiderli durmuşa geçirmegiň zerurdygyna ünsi çekip, agentligiň ýolbaşçysyna bu meseläni içgin öwrenmegi hem-de degişli işleri geçirmegi tabşyrdy. 

Hormatly Prezidentimiz A.Haýytmuradowy, başga işe geçmegi sebäpli, «Türkmendeňizderýaýollary» agentliginiň başlygy wezipesinden boşatmak we bu wezipä A.Kösäýewi saýlamak hakynda şu agentligiň paýdarlarynyň umumy ýygnagynyň kararlaryny tassyklamak baradaky Kararlara gol çekdi. 

 Soňra döwlet Baştutanymyz mejlisde Aşgabat şäheriniň we ýurdumyzyň welaýatlarynyň häkimleriniň hasabatlaryny diňledi. 

Aşgabat şäheriniň häkimi R.Gandymow paýtagtymyzy mundan beýläk-de abadanlaşdyrmak, şäheriň arassaçylyk we ýokary ekologik derejesini saklamak boýunça durmuşa geçirilýän işler barada hasabat berdi. Hasabatda şäheriň jemagat hojalygy düzümleriniň alyp barýan işleri, paýtagtymyzyň köçelerinde, seýilgählerinde, ýaşaýyş toplumlarynyň çäklerinde, seýilgäh zolaklarynda baglara, güllere ideg etmek meselelerine möhüm ähmiýet berilýändigi barada aýdyldy. Şeýle hem şu ýylda gurluşygy tamamlanmagy meýilleşdirilen iri önümçilik we durmuş maksatly desgalaryň gurluşyklary kesgitlenen meýilnama laýyklykda alnyp barylýar. 

Soňra Ahal welaýatynyň häkimi Ý.Gurbanow sebitde alnyp barylýan möwsümleýin oba hojalyk işleri, ýygnalan galla hasylyny talabalaýyk saklamak hem-de galla kabul ediş bölümlerinden ammarlara we elewatorlara daşamak işleriniň tamamlaýjy tapgyrda alnyp barylýandygy, orakdan boşan meýdanlarda sürüm we tekizleýiş işleriniň talabalaýyk ýola goýlandygy barada hasabat berdi. Şeýle-de häkim sebitiň gowaça meýdanlarynda alnyp barylýan ideg işleri, güýzlük ekinleriň ekişine görülýän taýýarlyk hem-de Oba milli maksatnamasyna laýyklykda, welaýaty durmuş-ykdysady taýdan ösdürmek boýunça sazlaşykly işleriň ýola goýlandygy hakynda habar berdi. 

Balkan welaýatynyň häkimi T.Atahallyýew şu günler günbatar sebitde alnyp barylýan işleriň ýagdaýy, galla hasylyny elewatorlara we ammarlara bökdençsiz daşamak, orakdan boşan meýdanlarda sürüm we tekizleýiş işlerini talabalaýyk geçirmek, geljek ýylyň hasyly üçin ýerleri ekiş möwsümine taýýarlamak ugrunda zerur işleriň ýerine ýetirilýändigi barada hasabat berdi. Şunuň bilen baglylykda, welaýatda gök-bakja we beýleki oba hojalyk ekinleriniň ýetişdirilen hasylyny ýygnamak, olary terligine sarp edijilere ýetirmek bilen bir hatarda, sebitiň gowaça we gant şugundyry ekilen meýdanlarynda ideg işleri sazlaşykly ýola goýuldy. Şeýle-de welaýatda medeni-durmuş we önümçilik maksatly desgalaryň gurluşygynda alnyp barylýan işleriň depginlerini ýokarlandyrmak ugrunda zerur tagallalar edilýär. 

Soňra Daşoguz welaýatynyň häkimi N.Nazarmyradow demirgazyk sebitiň ekerançylyk meýdanlarynda dowam edýän möwsümleýin işler, oba hojalyk ekinlerinden bol hasyl almak ugrunda edilýän hemmetaraplaýyn tagallalar barada hasabat berdi. Ýygnalan galla hasylyny talabalaýyk saklamak, gaýtadan işlemek we tohumlyk üçin taýýarlanylan bugdaýy arassalamak, orakdan boşan meýdanlarda alnyp barylýan işler baradaky maglumatlar hasabatyň özenini düzdi. Şol bir wagtyň özünde welaýatda gowaça we şala ideg etmek işleri agrotehniki kadalara laýyklykda alnyp barylýar. Ösdürilip ýetişdirilen ýeralmany, gök we bakja ekinlerini ýitgisiz ýygnap almak hem-de olary wagtynda sarp edijilere ýetirmek işleri sazlaşykly ýola goýuldy. Şeýle-de hasabatyň çäklerinde welaýatda şu ýyl ulanmaga berilmegi meýilleşdirilýän desgalardaky gurluşyk işleri barada maglumat berildi. 

Lebap welaýatynyň häkimi Ş.Amangeldiýew şu günler gündogar sebitde alnyp barylýan möwsümleýin oba hojalyk işleriniň ýagdaýy, aýratyn-da, ýygnalan galla hasylyny elewatorlara daşamak we ýerleşdirmek işleriniň barşy, orakdan boşan meýdanlarda ýokary öndürijilikli tehnikalaryň güýjünden netijeli peýdalanylýandygy barada hasabat berdi. Şunuň bilen birlikde, welaýatyň gowaça we şaly ekilen meýdanlarynda degişli ideg işleri agrotehniki kadalara laýyk derejede alnyp barylýar. Şunda ýetişdirilen ýeralmany we beýleki gök-bakja ekinlerini ýitgisiz ýygnap almak işlerine möhüm ähmiýet berilýär. Welaýatyň çäklerinde gurluşygy alnyp barylýan medeni-durmuş we önümçilik maksatly binalaryň gurluşyklarynda ýokary hil derejesini üpjün etmek we olary bellenilen möhletlerde tamamlamak ugrunda zerur tagallalar edilýär. 

Soňra Mary welaýatynyň häkimi D.Annaberdiýew häzirki döwürde döwlet tarapyndan berilýän yzygiderli goldawlaryň netijesinde sebitde möwsümleýin oba hojalyk işleriniň talabalaýyk alnyp barylýandygy barada hasabat berdi. Ýygnalan galla hasylyny elewatorlara we ammarlara daşamak, ýerleşdirmek hem-de gaýtadan işlemek boýunça zerur tagallalar edilýär. Mundan başga-da, häkim welaýatyň gowaça we gant şugundyry ekilen meýdanlarynda ideg işleriniň agrotehniki kadalara laýyklykda alnyp barylýandygyny, ýetişdirilen ýeralmanyň, gök we bakja ekinleriniň köpçülikleýin ýygnalýandygyny aýdyp, welaýatyň çäklerinde gurluşygy alnyp barylýan desgalardaky işleriň depginini güýçlendirmek ugrunda ähli zerur tagallalaryň edilýändigi barada hasabat berdi. 

 Soňra hormatly Prezidentimiz Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary A.Ýazmyradowa söz berdi. 

Wise-premýer şu günler ýurdumyzyň gowaça meýdanlarynda ideg işleriniň agrotehniki talaplara laýyklykda alnyp barylýandygy, şunuň bilen birlikde, orakdan boşan meýdanlarda geljek ýylyň hasyly üçin taýýarlygyň çäklerinde sürüm we tekizleýiş işleriniň geçirilýändigi barada hasabat berdi. Şeýle-de güýzki bugdaý ekişinde ulanyljak tehnikalary we beýleki enjamlary, zerur tohumlyk serişdeleri taýýarlamak işlerine giň gerim berildi. Häzirki döwürde ýurdumyzyň oba hojalyk ýerleriniň melioratiw ýagdaýyny gowulandyrmak we suwaryş suwy bilen doly üpjün etmek üçin suw howdanlaryna suw gorlaryny ýygnamak boýunça degişli işler alnyp barylýar. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň garamagyna “Türkmenistanda 2023-nji ýylda bugdaýyň bol hasylyny öndürmek hakynda”, “Meýilnamadan artyk öndürilen 2022-nji ýylyň bugdaý hasylyny döwlete tabşyrmak hakynda” Kararlaryň, Suw üpjünçilik meseleleri boýunça hökümet toparynyň 2022-nji ýylda ýerine ýetirmeli işleriniň Meýilnamasyny tassyklamak hakynda Buýrugyň taslamalary hödürlenildi. 

Şunuň bilen baglylykda, suw serişdelerini rejeli we netijeli peýdalanmak üçin ekerançylyk meýdanlarynyň suw bilen üpjün edilişini berk gözegçilikde saklamak tabşyryldy. Hormatly Prezidentimiz hödürlenen resminamalara gol çekdi we sanly ulgam arkaly wise-premýere iberip, olardan gelip çykýan wezipeleri ýokary derejede ýerine ýetirmegi tabşyrdy. 

Soňra döwlet Baştutanymyz wise-premýer A.Ýazmyradowa hem-de welaýatlaryň häkimlerine ýüzlenip, däneli ekinleriň hasyllygyny ýokarlandyrmak boýunça yzygiderli işleriň geçirilmeginiň gallaçylyk pudagynda gazanylýan üstünlikleriň esasydygyna ünsi çekdi. 

Hormatly Prezidentimiz güýzlük bugdaýyň ekişinde agrotehniki möhletleriň berjaý edilmelidigini, onuň ýokary hilli geçirilmelidigini belledi. Şunuň bilen baglylykda, gallaçylaryň ýokary hilli tohumlar bilen üpjün edilmeginiň, gowaça meýdanlarynda ideg işleriniň agrotehniki möhletlerde geçirilmeginiň zerurdygyna üns çekildi. 

Mejlisiň dowamynda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Döwlet howpsuzlyk geňeşiniň sekretary, goranmak ministri B.Gündogdyýewe hem-de harby we hukuk goraýjy edaralaryň ýolbaşçylaryna ýüzlenip, Watanymyzyň mukaddes Garaşsyzlygynyň 31 ýyllygy mynasybetli dabaralary ýokary derejede guramak boýunça gol çekilen Kararyň wajypdygyny belledi. Şunuň bilen baglylykda, milli senenamamyzyň nobatdaky şanly senesine bagyşlanyp guraljak çärelere ykjam taýýarlyk görülmegini hem-de olaryň talabalaýyk geçirilmegini üpjün etmek babatda tabşyryk berildi. 

Soňra döwlet Baştutanymyz mejlise gatnaşyjylara ýüzlenip, 1-nji awgustdan ähli ýolbaşçylaryň zähmet rugsadyna çykýandygyny, muňa garamazdan, birnäçe möhüm çäreleriň geçirilmeginiň meýilleşdirilendigini nygtady. 

Ýurdumyzyň raýatlarynyň durmuş şertlerini gowulandyrmak we saglygyny berkitmek boýunça kabul edilen maksatnamalara laýyklykda, 1-nji awgustda biz Awazada dynç alýanlar üçin nobatdaky kottejler toplumynyň açylyş dabarasyna gatnaşarys diýip, döwlet Baştutanymyz aýtdy. 

Hormatly Prezidentimiz wise-premýer N.Amannepesowa ýüzlenip, halkara ralli ýaryşynda we agyr atletika boýunça Aziýa çempionatynda ýeňiji bolan türgenlerimize 3-nji awgustda «Awaza» milli syýahatçylyk zolagynda ýurdumyzyň ýolbaşçylarynyň adyndan gymmat bahaly sowgatlaryň gowşurylyş dabarasyny geçirmegi tabşyrdy. 

Mejlisiň Başlygy G.Mämmedowa bolsa Balkan welaýatynyň Esenguly etrabynda gurlan «Arkadagyň nesilleri» atly döwrebap çagalar dynç alyş merkeziniň 5-nji awgustda geçiriljek açylyş dabarasyna gatnaşar. 

Döwlet Baştutanymyz sözüni dowam edip, 8-nji awgustda möhüm Demirgazyk — Günorta ulag geçelgesiniň ugrunda, Balkan welaýatyndaky Garabogazköl aýlagynyň üstünden täze köpriniň düýbüni tutmak dabarasynyň boljakdygyny belledi. 15-16-njy awgustda bolsa deňze çykalgasy bolmadyk ösüp barýan döwletleriň ulag ministrleriniň derejesinde halkara maslahaty geçirmek göz öňünde tutulýar. 

Görşüňiz ýaly, öňümizde köp sanly çäreler göz öňünde tutulan. Şoňa görä-de, hemmäňiz bu çäreleri ýokary derejede geçirmäge gowy taýýarlyk görmeli diýip, döwlet Baştutanymyz nygtady. 

Ministrler Kabinetiniň giňişleýin mejlisine gatnaşyjylar hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowy ýurdumyzyň edermen gallaçylarynyň şertnamalaýyn borçnamalaryny üstünlikli ýerine ýetirendikleri hem-de Garaşsyz, Bitarap Türkmenistan üçin aýratyn ähmiýetli waka — Türkmenistanyň başlangyjy bilen, 28-nji iýulda Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýanyň 76-njy sessiýasynyň 97-nji mejlisinde «Merkezi Aziýa — parahatçylyk, ynanyşmak we hyzmatdaşlyk zolagy» atly Kararnamanyň kabul edilmegi mynasybetli tüýs ýürekden gutladylar we döwlet Baştutanymyza berk jan saglyk, uzak ömür, halkymyzyň bagtyýarlygynyň, ýurdumyzyň abadançylygynyň bähbidine alyp barýan işlerinde mundan beýläk-de uly üstünlikleri arzuw etdiler. 

 Mejlisde döwlet durmuşyna degişli başga-da birnäçe möhüm meselelere garaldy we olar boýunça degişli çözgütler kabul edildi. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Ministrler Kabinetiniň sanly ulgam arkaly giňişleýin mejlisini jemläp, oňa gatnaşanlara berk jan saglygyny, maşgala abadançylygyny, berkarar Watanymyzyň gülläp ösmegi ugrunda alyp barýan işlerinde uly üstünlikleri arzuw etdi.

Hormatly Prezidentimiziň durmuşa geçirýän durmuş-ykdysady özgertmeleri, halk hojalyk toplumynyň işine bazar gurallarynyň hem-de ýörelgeleriniň ornaşdyrylmagy ýurdumyzyň ykdysady taýdan okgunly ösmegine itergi berdi. Ýurdumyzda bäsdeşlige ukyply ýagdaý emele geldi, telekeçilik işjeňligi ýüze çykdy, telekeçiligi guramagyň hem-de hyzmatlary etmegiň häzirki zaman usullary kemala geldi. Döwletimiziň ykdysady ösüşiniň aýrylmaz düzüm bölegi bolan telekeçilik Türkmenistany demokratik hem-de durmuş-ykdysady özgertmeleriň ýoly bilen has-da öňe ilerletmek üçin ägirt uly mümkinçiligi özünde jemleýär. Ykdysadyýetimizi döwrebaplaşdyrmagyň strategiýasy ähli pudaklara iň täze tehnologiýalary we öňdebaryjy dolandyryş usullaryny ornaşdyrmaga, bazar gatnaşyklaryna tapgyrma-tapgyr geçmäge, hususy telekeçiligi giňden goldamaga esaslanýar.  

Arkadagly Serdarymyz ýaşlar baradaky döwlet syýasatyny ýurdumyzda ileri tutulýan ugurlaryň hatarynda kesgitledi. Bu ugurda zehinli ýaşlar, ýaş maşgalalar, ýaş alymlar, ýaş hünärmenler we telekeçiler döwletimiz tarapyndan aýratyn goldaw bilen gurşalýar. Ykdysadyýetiň häzirki zaman ösüş şertlerinde ýaşlaryň gujur-gaýratynyň telekeçilik işjeňligine gönükdirilmeginiň ähmiýeti ählumumy ykrar edilýär. Dünýäniň ykdysady taýdan ösýän islendik döwletiniň mysalynda alanyňda, telekeçilik esasy hereketlendiriji güýç hökmünde çykyş edýär. Şu nukdaýnazardan, ýaşlaryň telekeçiliginiň ileri tutulýan ugurlaryň hatarynda kesgitlenilmegi işewürlikde işjeň orny eýelemäge ukyply, erjel, döwrebap pikirlenýän telekeçileriň täze ýaş nesliniň kemala gelmegine, kiçi we orta telekeçiligiň innowasion häsiýetde ösdürilmegine, ýurduň maýa goýum çekijiliginiň ýokarlanmagyna, täzeçil pikirlenmeleriň, döredijilikli oýlap-tapyşlaryň artmagyna mümkinçilik berýändigi bilen düşündirilýär.  

«Halkyň Arkadagly zamanasy» ýylynyň 19-njy iýulynda hormatly Prezidentimiziň Karary bilen paýtagtymyz Aşgabatda Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň ýokary okuw mekdebiniň düýbüniň tutulmagy milli ykdysadyýetimiziň hususy pudagynda innowasiýalara esaslanýan işewürligi ösdürmekde ýokary bilimli, kämil ýaş hünärmenleriň üpjün edilmegine oňyn täsir eder. 

Mälim bolşy ýaly, 2022-nji ýylyň 14-nji iýunynda döwlet ýaşlar syýasatynyň, bu ulgamda milli kanunçylygy mundan beýläk-de kämilleşdirmegiň ileri tutulýan meselelerine bagyşlanan maslahatda Gahryman Arkadagymyzyň ýaşlaryň arasynda telekeçiligi ösdürmegiň guralyny işläp taýýarlamak, telekeçiler tarapyndan döredilen kärhanalarda işleýän işgärleriň 75 göterimi ýaşlar bolsa, olary «Ýaşlar kärhanasy» diýip atlandyryp, şeýle kärhanalary döwlet tarapyndan goldamak boýunça ýeňillikleri göz öňünde tutmak ýaly öňe süren ajaýyp başlangyçlary bagtyýar ýaşlarymyzda uly buýsanç duýgusyny döretdi. 

Munuň özi ýaşlaryň döwrebap taslamalar we döredijilikli başlangyçlar bilen çykyş etmekleri, dünýäniň telekeçilik tejribesiniň oňyn gazananlaryny ýurdumyzda ornaşdyrmaklary, täze maglumat tehnologiýalaryny özleşdirmekleri üçin döredilýän şertleriň aýdyň beýanydyr.  

«Ýaşlar barada döwlet syýasaty hakynda» Türkmenistanyň Kanunyna laýyklykda, ýuridik şahsy döretmezden we işi ýaşlar telekeçiligine degişli edilen ýa-da ýuridik şahsyň wezipe sanawyndaky işgärleriniň düzümine girýän, telekeçilik işi bilen meşgullanýan ýaş raýat — ýaş telekeçi hökmünde kesgitlenilýär. Kanunyň 4-nji maddasynda berkidilen Türkmenistanda ýaşlar barada döwlet syýasatynyň maksatlaryny we wezipelerini beýan edýän kadalaryň hatarynda ýaşlaryň telekeçiligini döretmek we ösdürmek üçin şertleriň döredilmeginiň, şeýle hem bu ugurda döwlet syýasatynyň esasy ugurlarynyň hatarynda ýaşlaryň telekeçilik işine ýardam etmegiň, ýaşlar telekeçiligini goldamagyň ýurdumyzda döwlet goldawynyň esasy ugurlarynyň hatarynda hukuk taýdan berkidilmegi aýdylanlaryň aýdyň mysalydyr.  

Umuman, döwlet tarapyndan degerli goldaw tapýan senagatçylaryň we telekeçileriň köpüsiniň ýaşlar bolmagy aýratyn bellenilmäge mynasypdyr. Sebäbi, milli Liderimiz ýaşlaryň täze ýetişen ylymly-bilimli, giň gözýetimli, başarjaň we zehinli nesline uly bil baglaýar. Olaryň alyp barýan il bähbitli işleri tutuş ýurduň hereketlendiriji güýjüdir. Bagtyýarlyk döwrüniň täzeçil ykdysady gadamlaryna ýaşlaryň telekeçilik işjeňliginiň mynasyp goşant goşmagy döwletimiz tarapyndan döredilýän ähli mümkinçilikleri netijeli peýdalanmaklary bilen aýrylmaz baglanyşyklydyr. Bu bolsa ýurdumyzyň kiçi we orta telekeçiliginiň, innowasion ykdysady ösüşiň binýadyny berkitmek bilen birlikde, ekologiýa kadalaryna laýyk gelýän haryt bolçulygyna, ýaşlaryň bazar gatnaşyklaryna işjeň goşulyşmagyna, innowasion başlangyçlar bilen çykyş etmeklerine, ýurdumyzyň haryt dolanyşygynyň ýokarlanmagyna giň mümkinçilikleri açýar. 

Goý, ýurdumyzyň altyn gaznasyna deňelýän işewür telekeçilik bilen meşgullanýan ýaşlara giň ýol açýan we beýik işleri durmuşa geçirýän hormatly Prezidentimiziň jany sag, ömri uzak bolsun! 

Gurbanmyrat MUHAMMEDOW,

Türkmenistanyň Magtymguly adyndaky Ýaşlar guramasynyň Merkezi Geňeşiniň baş hünärmeni.

Döw­let Baş­tu­ta­ny­my­zyň ýol­baş­çy­ly­gyn­da ýur­du­myz­da hal­ky­myz üçin amat­ly şert­le­riň dö­re­dil­me­gi, ýa­şa­ýyş-dur­muş ýag­daý­la­ry­nyň go­wu­lan­dy­ryl­ma­gy ug­run­da ägirt uly iş­ler ama­la aşy­ryl­ýar. «Türk­me­nis­ta­nyň Pre­zi­den­ti­niň ýur­du­my­zy 2019 — 2025-nji ýyl­lar­da dur­muş-yk­dy­sa­dy taý­dan ös­dür­me­giň Mak­sat­na­ma­sy­nyň» çäk­le­rin­de yk­dy­sa­dy­ýe­tiň äh­li pu­dak­la­ryn­da hem-de se­bit­ler­de dur­nuk­ly ösü­şiň sak­la­nyl­ma­gy, içer­ki ba­zar­la­ry­my­zyň ös­dü­ril­me­gi we eks­por­ta bag­ly bol­ma­gy azalt­ma­gy do­wam et­mek ug­run­da dür­li we­zi­pe­ler dur­mu­şa ge­çi­ril­ýär. Eda­ra-kär­ha­na­la­ry­myz ta­ra­pyn­dan ön­dü­ril­ýän içer­ki önüm­le­ri­mi­ziň ge­çen ýyl­da 6,2 gö­te­rim art­ma­gy­nyň ne­ti­je­sin­de, ra­ýat­la­ry­my­zyň dur­muş şert­le­rin­de is­leg­le­ri­ni ka­na­gat­lan­dyr­mak bi­len bag­ly iş­le­riň üs­tün­lik­li do­wam et­me­gi mu­ny aý­dyň tas­syk­la­ýar.  

Hä­zir­ki wagt­da Di­ýa­ry­my­zyň içer­ki ba­zar­la­ryn­da hil taý­dan ýo­ka­ry we ba­ha­sy bo­ýun­ça amat­ly ha­ryt­la­ry­myz ila­ty­my­za hö­dür­len­mek bi­len, azyk bol­çu­ly­gy­ny üp­jün et­mek­de top­lum­la­ýyn çä­re­le­riň do­ly dep­gin­de ama­la aşy­ryl­ýan­dy­gy­ny gör­mek bol­ýar. Hormatly Prezidentimiziň tab­şy­ry­gy esa­syn­da aly­jy­la­ry­my­za me­de­ni­ýet­li hyz­mat et­mek, hyz­mat­la­ryň hal­ka­ra hä­si­ýet­le­re la­ýyk bol­ma­gy­ny ga­zan­mak öň­de dur­ýan esa­sy we­zi­pe­le­riň bi­ri­dir. Bu gün­ki gün ba­zar­la­ry­myz­da söw­da tek­je­le­ri gök, mi­we we bak­ja önüm­le­rin­den bol bo­lup, ýur­du­myz­da ön­dü­ril­ýän tü­wi, mäş, noý­ba, şeý­le-de dür­li gör­nüş­li unaş önüm­leri ola­ryň üs­tü­ni ýe­tir­ýär. Azyk önüm­le­ri­mi­ziň bol­çu­ly­gy­ny dö­ret­mek mak­sa­dy bi­len ba­za­rlaryň ýö­ri­te et önüm­le­ri sa­tyl­ýan dü­kan­la­ry go­ýun, çe­biş, sy­gyr, dü­ýe ýa­ly et önüm­le­riniň en­çe­me gör­nüş­le­ri bi­len üp­jün edil­ýär. Oba ho­ja­ly­gy­na de­giş­li önüm­le­rin­den baş­lap, azyk, kon­di­ter, teh­ni­ka-teh­no­lo­gi­ýa, mal­dar­çy­lyk, dok­ma pu­da­gy­na de­giş­li önüm­le­riň bol­lu­gy bi­len ta­pa­wut­lan­ýan ak ba­zar­la­ry­myz aly­jy­la­ry­na ga­raş­ýar.  

Döw­le­ti­miz­de hä­zir «Türk­me­nis­tan­da 2019 — 2025-nji ýyl­lar­da san­ly yk­dy­sa­dy­ýe­ti ös­dür­me­giň Kon­sep­si­ýa­sy­nyň» dur­mu­şa ge­çi­ril­me­gi­niň esa­syn­da di­ňe bir ýer­ler­dä­ki ba­zar­la­ry­myz­da däl, eý­sem, In­ter­net ul­ga­my ar­ka­ly ýo­la goý­lan on­laýn söw­da mer­kez­le­rin­de hem dür­li gör­nüş­li ha­ryt­la­ry­myz ra­ýat­la­ra des­sin ýag­daý­da ýe­ti­ril­ýär. Ýo­ka­ry hil­li we el­ýe­ter­li ba­ha­dan ba­zar­lar­da hem-de on­laýn gör­nüş­de hö­dür­len­ýän bu ha­ryt­la­ry­myz hal­ky­my­zyň is­leg-ar­zuw­la­ryn­dan göz­baş al­ýar. Dö­re­dil­ýän müm­kin­çi­lik­ler­den ýer­lik­li peý­da­lan­ýan te­le­ke­çi­le­ri­miz bol­sa dün­ýä ül­ňü­le­ri­ne la­ýyk gel­ýän we eko­lo­gi­ýa taý­dan aras­sa önüm­le­ri ön­dür­mek­de ägirt uly ne­ti­je­li iş­le­ri alyp bar­ýar­lar. 

Hor­mat­ly Prezidentimi­ziň ýur­du­my­zy öň­de­ba­ry­jy tej­ri­be­le­riň esa­syn­da se­na­gat taý­dan ösen döw­let­le­riň ha­ta­ry­na goş­mak ug­run­da alyp bar­ýan sy­ýa­sa­ty söw­da gat­na­şyk­la­ry­nyň döw­re­bap kä­mil­leş­di­ril­me­gi­ne ýar­dam ed­ýär. Te­le­ke­çi­le­ri­miz ta­ra­pyn­dan ön­dü­ril­ýän önüm­le­ri­mi­zi ýur­duň içer­ki we da­şar­ky ba­zar­la­ry­na çy­kar­ma­ga bo­lan ägirt uly müm­kin­çi­lik­le­riň dö­re­dil­me­gi döw­le­ti­mi­ziň söw­da do­lany­şy­gy­ny ös­dür­mä­ge hem-de gi­ňelt­mä­ge ymyk­ly tä­sir ed­ýär. Yk­dy­sa­dy­ýe­ti­mi­ziň äh­li pu­dak­la­ryn­da her bir ge­çi­ril­ýän oňyn öz­gert­me­ler ila­ty­my­zyň aba­dan dur­muş­da ýa­şa­ma­gy­na gö­nük­di­ri­len­dir. Türk­me­nis­tan döw­le­ti­mi­zi dün­ýä­niň iň ösen ýurt­la­ry­nyň de­re­je­si­ne çy­kar­mak, şeý­le-de ra­ýat­la­ry­my­zy bo­le­lin dur­muş­da ýa­şat­mak ugrunda uly işleri alyp barýan hormatly Prezidentimize bag­ty­ýar hal­ky­my­zyň al­kyş-hoşallygy çäk­siz­dir. 

Ogulnar Azat gyzy,

«Diýar».

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow 8-nji iýulda geçirilen Ministrler Kabinetiniň giňişleýin mejlisinde milli kanunçylygyň mundan beýläk-de ösdürilmeginiň we kämilleşdirilmeginiň zerurdygyna ünsi çekdi. Munuň özi ýurdumyzyň syýasy ulgamyny, ykdysadyýetini pugtalandyrmakda yzygiderli çäreleri amala aşyrmaga ýardam berer. 

Döwlet Baştutanymyzyň öňde goýan wezipelerine hem-de Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň “Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň we Mejlisiniň işiniň esasy ugurlary boýunça 2022-nji ýylda bilelikdе ýerine ýetirilmeli işleriň we geçirilmeli çäreleriň meýilnamasy hakynda” Kararyna laýyklykda, täze kanunlar işlenip taýýarlanylýar, ozal hereket edýänleri kämilleşdirilýär. 

Şunda 2020-nji ýylda ýurdumyzyň Esasy Kanunyna üýtgetmeleriň we goşmaçalaryň girizilendigini, iki palataly parlament ulgamynyň işiniň hukuk binýadynyň döredilendigini, Konstitusiýanyň hem-de Saýlaw kodeksiniň täze kadalaryna laýyklykda, Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň agzalarynyň saýlawlarynyň üstünlikli geçirilendigini bellemek ýerlikli bolar. Bu taryhy waka ýurdumyzyň wekilçilikli hem-de kanun çykaryjy edaralarynyň ösüşi ugrunda ädilen täze ädim bolup, olaryň işiniň hil taýdan täze derejelere çykarylmagyna, kabul edilýän kanunlaryň, kadalaşdyryjy hukuk namalarynyň hiliniň has-da ýokarlanmagyna ýardam berdi diýip, döwlet Baştutanymyz belledi. 

Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň agzalary hem-de deputatlar demokratik döwletimiziň, adalatly raýat jemgyýetimiziň hukuk esaslaryny pugtalandyrmak, kanun çykaryjylyk işini kämilleşdirmek bilen bir hatarda, ýurdumyzda demokratiýany ösdürmek, Türkmenistanyň adam hukuklary babatda halkara borçnamalarynyň ýerine ýetirilmegi bilen bagly möhüm işleri alyp barýarlar. Bulardan başga-da, olar kanun çykaryjylyk işini kämilleşdirmek maksady bilen, halkara hem-de parlamentara hyzmatdaşlygyň çäklerinde degişli ministrlikler, BMG-niň düzümleýin edaralary, beýleki abraýly guramalar bilen bilelikde guralan birnäçe iri halkara forumlara, okuw hem-de iş maslahatlaryna gatnaşdylar. 

Döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugurlaryna laýyklykda işlenip taýýarlanylýan kanunlar, ilki bilen, ministrlikleriň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň gatnaşmagynda Mejlisde döredilen iş toparlarynda öwrenilýär, soňra bolsa parlamentarileriň nobatdaky mejlislerinde garalýar. 

Geçen ýylyň maý aýynda “Döwlet-hususy hyzmatdaşlygy hakynda” Kanunyň taslamasy ara alnyp maslahatlaşylanda, gyzyklanma bilen pikir alşyldy. Bellenilişi ýaly, soňky ýyllarda ýurdumyzda kiçi we orta telekeçiligi sazlaşykly ösdürmek, hususy başlangyçlary hemmetaraplaýyn goldamak üçin amatly hukuk, ykdysady we maliýe şertlerini döretmek boýunça uly işler amala aşyryldy. Şol işleriň hatarynda salgyt ulgamyny kämilleşdirmek, telekeçilik işini hasaba almagyň hem-de ygtyýarlylandyrmagyň tertibini ýönekeýleşdirmek, ýeňillikli karzlaşdyrmak çäreleri bar. 

Bazar ykdysadyýeti şertlerinde pudaklaryň netijeliligini ýokarlandyrmaga, olaryň ählumumy ykdysady giňişlige işjeň goşulyşmagyna, raýatlaryň telekeçilik başlangyçlaryny hem-de ýurdumyzyň kärhanalarynyň maýa goýum işjeňligini goldamaga gönükdirilen täze kanunlary kabul etmek, hereket edýänlerini kämilleşdirmek parlamentarileriň öňünde durýan esasy wezipeleriň hataryna girýär. Şunuň bilen baglylykda, döwlet-hususy hyzmatdaşlygynyň hukuk binýadyny, ony amala aşyrmagyň usullaryny kesgitleýän, döwlet-hususy hyzmatdaşlygynyň taslamasyny taýýarlamak we amala aşyrmak işinde ýüze çykýan gatnaşyklary düzgünleşdirýän täze Kanun möhüm ähmiýete eýe bolup durýar. Maddy, maliýe, intellektual, ylmy-tehniki we beýleki serişdeleri birleşdirmek, bähbitleriň we töwekgelçilikleriň deňagramlylygyny üpjün etmek, düzümiň desgalaryny ösdürmek boýunça taslamalary, meýilnamalary hem-de maksatnamalary amala aşyrmak üçin býujetden daşary çeşmeleriň serişdelerini çekmekde hukuk şertlerini döretmek bu resminamanyň maksatlarynyň biridir. 

Umuman, döwletiň we hususyýetçiligiň arasyndaky hyzmatdaşlyk hususy telekeçileriň milli ykdysadyýetimizi döwrebaplaşdyrmaga, diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürmäge, halkara ölçeglere kybap gelýän önümleri öndürýän döwrebap önümçilikleri döretmäge, ýurdumyzyň eksport kuwwatyny artdyrmaga işjeň gatnaşmagyna ýardam etmelidir. 

“Bilim hakynda” (rejelenen görnüşi) Türkmenistanyň Kanunynyň taslamasy ara alnyp maslahatlaşylanda, deputatlar döwletimiziň ýaşlar syýasatynyň ileri tutulýan ugurlaryna ünsi çekdiler. Ýaş nesliň sazlaşykly ösmegini, döwrebap bilim almagyny üpjün etmek, watançylyk ruhunda terbiýelemek, Watana bolan söýgini artdyrmak şol syýasatyň baş maksadydyr. 

Häzir ýurdumyzda kompýuterler, okuw-tehniki enjamlar, interaktiw we multimedia tehnologiýalary bilen üpjün edilen dürli bilim edaralarynyň gurluşyklary dowam edýär. 12 ýyllyk orta bilime geçilmegi, ylmyň we okuwyň innowasion usullarynyň bilim bermek işine ornaşdyrylmagy abraýly halkara olimpiadalaryň ýeňijileriniň sanyny artdyrmaga, dünýäniň iri ylym-bilim merkezleri, halkara guramalar bilen gatnaşyklary giňeltmäge ýardam berdi. Munuň şeýle bolmagyna esasy dersler bilen bir hatarda, sapaklaryň sanawyna ykdysadyýetiň esaslary, modelirleme we grafika, maglumat-kommunikasiýa hem-de innowasion tehnologiýalar, Türkmenistanyň medeni mirasy, dünýä edebiýaty ýaly dersleriň goşulmagy hem amatly şertleri döretdi. Şunuň bilen baglylykda, “Bilim hakynda” Kanunyň rejelenen görnüşiniň ähmiýeti bellenildi. Ol bu möhüm ugurda gatnaşyklaryň hukuk esasyny hem-de döwlet syýasatynyň ýörelgelerini, bilim ulgamynyň maksatlaryny, wezipelerini, onuň işini dolandyrmagyň guramaçylyk esaslaryny kesgitleýär. 

Bilim almaga bolan hukuk adamyň esasy we aýrylmaz konstitusion hukuklarynyň biridir. Jemgyýetiň ruhy, durmuş, ykdysady we medeni taýdan ösüşiniň binýady hasaplanýan bilimiň kämilleşdirilmegi Türkmenistanyň ösüşiniň esasy ugruny düzýär. Biziň ýurdumyzda ýaş nesli terbiýelemek we bilim bermek ulgamy milli hem-de umumadamzat ruhy-ahlak, medeni, durmuş gymmatlyklaryna, şeýle-de türkmen jemgyýetinde kabul edilen, adamyň, jemgyýetiň, döwletiň bähbidine özüňi alyp barmagyň düzgünlerine we kadalaryna esaslanandyr. 

Soňra parlamentarileriň garamagyna “Firma atlary hakynda” Kanunyň taslamasy hödürlenildi. Çykyş edenleriň belleýşi ýaly, häzir sebitleri batly depginler bilen senagatlaşdyrmak, oba hojalygyny, kiçi we orta telekeçiligi ösdürmek, şeýle hem intellektual eýeçiligiň hukuklaryny goramak boýunça giň gerimli maksatnamalar üstünlikli amala aşyrylýar. Dürli guramaçylyk-hukuk görnüşleri bolan täze kärhanalaryň, şol sanda hususy firmalaryň we kompaniýalaryň sany artýar. Umuman, bularyň hemmesi täze kanunçylyk namasynyň derwaýyslygyny şertlendirýär. Ol Türkmenistanyň telekeçilik ýuridik taraplaryna firma atlary dakylanda bildirilýän talaplary kesgitleýär, olaryň hukuklaryny goramakda ýüze çykýan gatnaşyklary düzgünleşdirýär. 

Geçen ýylyň oktýabrynda geçirilen maslahatda deputatlar “Döwlet emlägini ynançly dolandyrmak hakynda”, “Poçta aragatnaşygy hakynda”, “Türkmenistandaky daşary ýurt raýatlarynyň hukuk ýagdaýy hakynda”, “Ählumumy ýaşyl ösüş institutyny döretmek hakyndaky Ylalaşyga goşulmak hakynda” Türkmenistanyň Kanunlarynyň taslamalaryna garadylar. Bellenilişi ýaly, bu hukuk namalarynyň esasy wezipeleri raýatlaryň we döwletiň hukuklaryny, bähbitlerini goramakdan, jemgyýeti mundan beýläk-de demokratiýalaşdyrmaga ýardam bermekden hem-de ýurdumyzyň daşary syýasy strategiýasyny üstünlikli durmuşa geçirmekden ybaratdyr. 

“Döwlet emlägini ynançly dolandyrmak hakynda” Türkmenistanyň Kanuny döwlet emlägini ynançly dolandyrmagyň maksatlaryny, usullaryny we tertibini kesgitleýär. Emläk eýesiniň hem-de bu işde ynançly dolandyryjynyň arasynda ýüze çykýan hukuk gatnaşyklaryny düzgünleşdirýär. 

“Poçta aragatnaşygy hakynda” Kanunyň taslamasyny ara alyp maslahatlaşmagyň barşynda, resminamanyň bu ulgamyň işiniň hukuk esasyny tassyklaýandygy, şeýle-de operatorlaryň, poçta aragatnaşygy hyzmatyndan peýdalanyjylaryň hukuklaryny we borçlaryny kesgitleýändigi nygtaldy. 

Döwletimiziň daşary syýasatynyň esasy ugurlary bilen baglylykda, “Türkmenistandaky daşary ýurt raýatlarynyň hukuk ýagdaýy hakynda” Kanunyň taslamasy işlenip taýýarlanyldy. Bellenilişi ýaly, bu resminama daşary ýurt raýatlarynyň, ýurdumyzdaky raýatlygy bolmadyk adamlaryň hukuk ýagdaýyny kesgitleýär, olaryň Türkmenistanda bolmagy, zähmet çekmegi, telekeçilik we beýleki görnüşli işleri alyp barmagy bilen baglanyşykly emele gelýän ýagdaýy kadalaşdyrýar. 

2012-nji ýylyň 20-nji iýunynda Rio-de-Žaneýro şäherinde kabul edilen “Ählumumy ýaşyl ösüş institutyny döretmek hakyndaky Ylalaşyga goşulmak hakynda” Türkmenistanyň Kanunynyň taslamasynda ýurdumyzyň ykdysady ösüşe goşulmagyň ähmiýetini, adamzadyň geljekki durmuşynda ekologik durnuklylygy tassyklaýan bu resminama goşulýandygy kanunçylyk taýdan tassyklanylýar. 

Şu ýylyň maý aýynyň başynda “Ösümlikleriň karantini hakynda” Türkmenistanyň Kanunyna üýtgetmeler we goşmaçalar girizmek hakynda” Türkmenistanyň Kanunynyň taslamasy ara alnyp maslahatlaşylanda, deputatlar onuň kabul edilmeginiň ata Watanymyzyň täsin tebigatynyň köpdürlüligini we gözelligini aýawly saklamaga ýardam edýändigini bellediler. Bu Kanun halkara hukugyň umumy ykrar edilen kadalaryna laýyklykda, degişli kanunçylygy kämilleşdirmäge hem gönükdirilendir. 

Şu ýylyň iýul aýynda deputatlar hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugurlaryna we ýurdumyzyň kanunçylyk-hukuk binýadyny kämilleşdirmek boýunça toplumlaýyn maksatnama laýyklykda işlenip taýýarlanylan Kanunlaryň taslamalarynyň birnäçesine garadylar. 

«Elektron hökümet hakynda» Kanun ara alnyp maslahatlaşylanda, onuň taslamasynyň elektron hökümetiň işiniň tertibini kadalaşdyrýandygy hem-de onuň “Türkmenistanda 2019 — 2025-nji ýyllar üçin sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň Konsepsiýasyny” durmuşa geçirmäge ýardam bermek maksady bilen işlenip taýýarlanylandygy nygtaldy. Çykyş edenler döwlet dolandyryş we döwlet hyzmat ediş ulgamlarynyň sanlylaşdyrylmagynyň ýurdumyzy hemmetaraplaýyn ösdürmegiň möhüm ugry bolup durýandygyny bellediler. 

Sanly tehnologiýalaryň ulanylmagy döwlet häkimiýetiniň edaralarynyň işiniň açyklygyny ýokarlandyrmaga, olaryň raýatlar üçin elýeterli bolmagyna mümkinçilik berýär diýip, parlamentariler nygtadylar. 

«Itçilik we kinologiýa işi hakynda» Kanunyň taslamasy ara alnyp maslahatlaşylanda, gyzyklanma bildirilip pikir alşyldy. Bellenilişi ýaly, soňky ýyllarda ýurdumyzda ahalteke bedewleri bilen bir hatarda, halkymyzyň taryhy-medeni mirasy bolup durýan türkmen alabaýlarynyň genofonduny aýawly saklap galmak boýunça uly işler ýerine ýetirildi. 

Deputatlar tarapyndan strategik maksatnamalary we oňyn demokratik özgertmeleri kanunçylyk taýdan üpjün etmek boýunça alnyp barylýan işiň netijeliliginiň ýokarlandyrylmagy halk hojalyk toplumynyň ykdysady kuwwatyny pugtalandyrmagyň möhüm şertleriniň biri bolup durýar. 

Ministrler Kabinetiniň şu ýylyň birinji ýarymynyň jemlerine bagyşlanan giňişleýin mejlisinde döwlet Baştutanymyz içeri syýasatymyzyň esasy ugurlary barada aýdyp, ýurdumyzda ygtybarly salgyt-býujet we pul-karz syýasatynyň goldanylýandygyny, hususy we döwlet üpjünçilik ulgamlaryna goýulýan maýa goýumlaryň möçberiniň barha artdyrylýandygyny belledi. Dünýä ykdysadyýetinde emele gelen kynçylyklara garamazdan, Türkmenistanda jemi içerki önümiň ösüşi ýokary derejede, ýagny 6 göterim möçberde saklanýar. 

Önümçilik hem-de durmuş maksatly desgalaryň gurluşygy giň gerimde dowam edýär. Häzirki wagtda umumy bahasy 38 milliard amerikan dollaryndan hem köp bolan 2 müň 900-e golaý iri desganyň gurluşygy alnyp barylýar. 

Türkmenistanyň Prezidentiniň Oba milli maksatnamasyna laýyklykda, hasabat döwründe ýurdumyzda 1 milliard 300 million manatdan hem köp möçberde düýpli maýa goýumlar özleşdirildi. Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň belleýşi ýaly, geçen ýarym ýylda 30 sany iri desga, meýdany 322 müň inedördül metr bolan ýaşaýyş jaýlary, şol sanda umumy bahasy 900 million manada golaý, ähli amatlyklary bolan ýaşaýyş jaýlary gurlup ulanmaga berildi. Senagat desgalary, ýaşaýyş jaýlary, çagalar baglary, mekdepler we beýleki desgalar göz öňünde tutulan möçberde guruldy. 

Energiýa serişdelerimizi dünýä bazarlaryna diwersifikasiýa ýoly bilen ibermek boýunça syýasatymyz hem bellän meýilnamalarymyza laýyklykda dowam edýär. Türkmenistan — Owganystan — Pakistan — Hindistan gaz geçirijisiniň taslamasy, şeýle-de beýleki sebit taslamalary üstünlikli durmuşa geçirilýär. 

Ykdysadyýetimizi diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürmegiň çäklerinde daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan önümleri özümizde öndürmegiň, eksport edilýän harytlaryň möçberlerini artdyrmagyň, elektron senagaty döretmegiň maksatnamalary hem netijeli amala aşyrylýar. Döwlet Baştutanymyz şular barada aýtmak bilen, ykdysadyýetde döwletiň gatnaşyk paýyny azaltmak we hususy pudagy giňeltmek babatda alnyp barylýan işleri güýçlendirmegiň zerurdygyny nygtady. 

Şeýlelikde, “Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy: Türkmenistany 2022 — 2052-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Milli maksatnamasynda” göz öňünde tutulan düýpli özgertmeleriň hukuk esasyny döretmek, kanunçylygy yzygiderli kämilleşdirmek hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň bazar ykdysadyýeti şertlerinde pudaklaryň netijeliligini mundan beýläk-de ýokarlandyrmak, olaryň dünýäniň ykdysady giňişligine işjeň goşulyşmagyny üpjün etmek boýunça öňde goýan möhüm wezipeleriniň hatarynda durýar. 

(TDH)

Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miziň baş­tu­tan­ly­gyn­da ýur­du­my­zyň da­şa­ry sy­ýa­satynyň bin­ýat­lyk esas­la­ry ata Wa­ta­ny­myz­da ama­la aşyr­ýan mö­hüm sy­ýa­sy ugur­la­ryn­da öz be­ýa­ny­ny tap­ýar. Bu sy­ýa­sy ugur­la­ra la­ýyk­lyk­da, Türk­me­nis­tan he­mi­şe­lik Bi­ta­rap­lyk ýö­rel­ge­le­ri­ne, şeý­le hem beý­le­ki döw­let­le­riň işi­ne ga­tyş­maz­ly­ga, gap­ma-gar­şy­lyk­la­ry pa­ra­hat­çy­lyk­ly ýol bi­len we sy­ýa­sy se­riş­de­ler ar­ka­ly çöz­mä­ge yg­rar­ly bo­lup dur­ýar. Türk­me­nis­ta­nyň he­mi­şe­lik Bi­ta­rap­lyk hu­kuk de­re­je­si hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miziň  alyp bar­ýan, bü­tin adam­za­dyň bäh­bit­le­ri­ne la­ýyk gel­ýän pa­ra­hat­çy­lyk sö­ýü­ji­lik­li, yn­san­per­wer da­şa­ry sy­ýa­sat ýö­rel­ge­le­ri­niň üs­tün­lik­li dur­mu­şa ge­çi­ril­me­gi­ne kuw­wat­ly iter­gi ber­ýär. Bu ugur­da ama­la aşy­ryl­ýan iş­ler se­bit­de we dün­ýä­de sy­ýa­sy dur­nuk­ly­ly­gy ber­kit­mek­de, yk­dy­sa­dy hyz­mat­daş­ly­gy ös­dür­mek­de mö­hüm orun eýe­le­ýär. Türk­me­nis­tan dur­nuk­ly ösü­şi üp­jün et­mek ba­bat­da­ky ýö­rel­gä eýer­mek bi­len, bu ugur­da ge­çi­ril­ýän sy­ýa­sy-dip­lo­ma­tik we yk­dy­sa­dy çä­re­le­ri has iş­jeň­leş­dir­ýär. Ýur­du­myz dün­ýä­niň en­çe­me döw­let­le­ri bi­len sy­ýa­sy, yk­dy­sa­dy we me­de­ni taý­dan deň­hu­kuk­ly hyz­mat­daş­ly­gy yzy­gi­der­li pug­ta­lan­dyr­ýar.  

Türk­me­nis­tan mil­li bäh­bit­le­ri­, hal­ka­ra we se­bit de­re­je­sin­däki gat­na­şyk­la­ry pug­ta­lan­dyr­mak­da ägirt uly iş­le­ri üs­tün­lik­li ama­la aşyr­ýar. Şun­da go­laý­da gö­zel paý­tag­ty­myz­da Ha­zar­ýa­ka döw­let­le­ri­niň baş­tu­tan­la­ry­nyň gat­naş­ma­gyn­da ýo­ka­ry de­re­je­de ge­çi­ri­len al­tyn­jy Ha­zar sam­mi­ti­niň äh­mi­ýe­ti örän uludyr. Ýur­du­myz oňyn Bi­ta­rap­lyk, hoş­ni­ýet­li goň­şu­çy­lyk we deň­hu­kuk­ly öza­ra bäh­bit­li hyz­mat­daş­lyk, mil­li hem-de umu­my bäh­bit­le­riň saz­la­şy­gy esa­syn­da gu­ral­ýan da­şa­ry sy­ýa­sy ug­ry yzy­gi­der­li dur­mu­şa ge­çir­mek bi­len, Ha­zar se­bi­tin­de iki­ta­rap­la­ýyn we köp­ta­rap­la­ýyn gör­nüş­de ne­ti­je­li gat­na­şyk­la­ry pug­ta­lan­dyr­mak hem-de ös­dür­mek ug­run­da yzy­gi­der­li çy­kyş ed­ýär. Şeý­le­lik­de, yk­dy­sa­dy ul­gam Ha­zar­da­ky hyz­mat­daş­ly­gyň ile­ri tu­tul­ýan ug­ry bo­lup dur­ýar. Bu ul­gam köp­ta­rap­ly­dyr we ulag, lo­gis­ti­ka, kom­mu­ni­ka­si­ýa­lar, ener­ge­ti­ka, önüm­çi­lik taý­dan ýa­kyn­laş­mak ýa­ly ul­gam­la­ry hem-de beý­le­ki köp ugur­la­ry öz içi­ne al­ýar.  

Döw­le­tiň iş­läp taý­ýar­lan we ama­la aşyr­ýan da­şa­ry yk­dy­sa­dy stra­te­gi­ýa­sy uzak möh­let­le­ýin­dir. «Türk­me­nis­ta­nyň dur­muş-yk­dy­sa­dy ösü­şi­niň 2011 — 2030-njy ýyl­lar üçin mil­li Mak­sat­na­ma­synda» ola­ry ama­la aşyr­ma­gyň baş mak­sat­la­ry, esa­sy ugur­la­ry we anyk ýol­la­ry be­ýan edi­len­dir.  

Hä­zir­ki döwür­de dün­ýä ösü­şi­niň tä­ze me­ýil­le­ri­ni, şeý­le hem mil­li yk­dy­sa­dy­ýe­tiň dur­muş-yk­dy­sa­dy şert­le­ri­ni sel­jer­mek esa­syn­da Türk­me­nis­ta­nyň yk­dy­sa­dy dip­lo­ma­ti­ýa­sy­nyň stra­te­gik ugur­la­ry kes­git­len­ildi. Hä­zir­ki za­man glo­bal­laş­ma şert­le­rin­de Türk­me­nis­ta­nyň yk­dy­sa­dy dip­lo­ma­ti­ýa­sy top­lum­la­ýyn we ul­gam­la­ýyn hä­si­ýe­te eýe bo­lup, döw­le­tiň wa­jyp we­zi­pe­le­ri­niň bi­ri­ni ýe­ri­ne ýe­tir­ýär. Dip­lo­ma­ti­ýa­nyň bu gör­nü­şi döw­let dü­züm­le­ri de­re­je­sin­de hem-de jem­gy­ýet­çi­lik gu­ra­ma­la­ry we te­le­ke­çi­ler bi­le­le­şi­gi de­re­je­sin­de ama­la aşy­ryl­ýar. Türk­me­nis­tan­da we da­şa­ry ýurt­lar­da ge­çi­ril­ýän ma­ýa go­ýum fo­rum­la­ry hem-de döw­le­ti­miz­de ön­dü­ril­ýän ha­ryt­la­ryň ser­gi­le­ri ýurdumyzyň yk­dy­sa­dy dip­lo­ma­ti­ýa­sy­nyň üs­tün­lik­le­ri­ni dün­ýä aýan ed­ýär. Hal­ka­ra hyz­mat­daş­lyk üçin Türk­me­nis­ta­nyň açyk yk­dy­sa­dy­ýe­ti, hal­ka­ra gi­ňiş­li­gin­de onuň tut­ýan or­nu­nyň has ber­ke­me­gi, şeý­le hem döw­le­ti­mi­ziň hal­ka­ra gu­ra­ma­la­rynyň iş­le­ri­ne gat­naş­ma­gy­nyň iş­jeň­leş­di­ril­me­gi bu ugur­da uly öňe­gi­diş­lik­le­ri şert­len­dir­di. Türk­me­nis­ta­nyň da­şa­ry sy­ýa­sa­ty içer­ki sy­ýa­sat bi­len berk bag­la­ny­şyk­ly­ bolup, döw­le­tiň dur­muş-yk­dy­sa­dy me­se­le­le­ri­ni çöz­mek­de yk­dy­sa­dy dip­lo­ma­ti­ýa­nyň wa­jyp or­nu­ny tas­syk­la­ýar.  

Geo­sy­ýa­sat yk­dy­sa­dy hä­si­ýet­li iki sa­ny ug­ry kes­git­le­ýär. Sy­ýa­sy bäs­deş­li­gi ara­dan aý­ryp, ýur­duň baý çig mal we ug­le­wo­do­rod se­riş­de­le­ri­ni iş­läp taý­ýar­la­mak­da hyz­mat­daş­lyk üçin amat­ly şert­le­ri dö­red­ýär hem-de geoyk­dy­sa­dy çäk­ler­de yg­ty­bar­ly we üs­ta­şyr dü­züm­le­riň dur­nuk­ly­lyk de­re­je­si­ni üp­jün ed­ýär. Türk­me­nis­ta­nyň yk­dy­sa­dy dip­lo­ma­ti­ýa­sy­nyň mil­li bäh­bit­le­ri go­ra­mak bo­ýun­ça ile­ri tu­tul­ýan we­zi­pe­le­ri­ne, il­kin­ji no­bat­da, da­şa­ry yk­dy­sa­dy howp­suz­ly­gy­ny üp­jün et­mek de­giş­li­dir. Söw­da-yk­dy­sa­dy, ener­ge­ti­ka, ulag we eko­lo­gi­ýa dip­lo­ma­ti­ýa­sy döwletimizde ile­ri tut­ulýan esa­sy ugur­la­r bo­lup dur­ýar. 

Türk­me­nis­ta­nyň da­şa­ry söw­da-yk­dy­sa­dy dip­lo­ma­ti­ýa­sy döw­le­tiň bäs­deş­li­ge ukyp­ly­ly­gy­ny ber­kit­me­giň gu­ra­ly hök­mün­de çy­kyş ed­ýär, şeý­le hem dün­ýä ba­za­ryn­da öza­ra bäh­bit­li gat­na­şyk­la­ry art­dyr­ma­ga ýar­dam ber­ýär. Eks­por­ta gö­nük­di­ri­len önüm­le­ri art­dyr­mak we de­giş­li önüm­çi­lik­le­ri hö­wes­len­dir­mek, Türk­me­nis­ta­nyň da­şa­ry ba­zar­la­ra çyk­ma­gy­ny üp­jün ed­ýän şert­le­ri has go­wu­lan­dyr­mak üçin ýö­ri­te Döw­let Mak­sat­na­ma­la­ry ka­bul edil­ýär.  

Ýur­du­myz­da da­şa­ry ýurt­lar­dan ge­ti­ril­ýän ha­ryt­la­ryň or­nu­ny tut­ýan önüm­çi­lik­le­ri dö­ret­mek, ola­ryň dü­zü­mi­ni kä­mil­leş­dir­mek, yl­my taý­dan esas­lan­dy­ry­lan ugur­la­ry kes­git­le­mek ba­bat­da uly iş­ler üs­tün­lik­li ama­la aşy­ryl­dy. Da­şa­ry söw­da do­la­ny­şy­gy­nyň oňyn ta­pa­wu­dy­ny art­dyr­mak, tä­ze iş orun­la­ry­ny dö­ret­mek, ila­tyň pul gir­de­ji­le­ri­ni ýo­kar­lan­dyr­mak we yk­dy­sa­dy­ýe­tiň hu­su­sy bö­le­gi­niň pa­ýy­ny yzy­gi­der­li art­dyr­mak mak­sa­dy bi­len 2015-nji ýyl­da Türk­me­nis­tan­da da­şa­ry ýurt­lar­dan ge­ti­ril­ýän ha­ryt­la­ryň or­nu­ny tut­ýan önüm­le­ri ön­dür­mek bo­ýun­ça Döw­let Mak­sat­na­ma­sy ka­bul edil­di. Türk­me­nis­tan­da ön­dü­ril­ýän önüm­le­riň da­şa­ry ýurt­la­ra ibe­ril­ýän möç­ber­le­ri san­ly­ja ýy­lyň için­de has-da art­dy­ryl­dy. Bu bol­sa ýur­du­my­zyň yk­dy­sa­dy kuw­wa­ty­nyň has hem ýo­kar­lan­ýan­dy­gy­ny şert­len­dir­ýär.  

Goý, ýur­du­my­zyň yk­dy­sa­dy kuw­wa­ty­ny has-da ýo­kar­lan­dyr­mak ba­bat­da be­ýik iş­le­ri üs­tün­lik­li do­wam et­dir­ýän  Ar­kadag­ly Ser­da­ry­my­zyň ja­ny sag, öm­ri uzak bol­sun! 

Nur­mäm­met AL­TY­ÝEW,

Türk­men döw­let yk­dy­sa­dy­ýet we do­lan­dy­ryş ins­ti­tu­ty­nyň uly mu­gal­ly­my.

Ber­ka­rar döw­le­tiň tä­ze eý­ýa­my­nyň Gal­ky­ny­şy döw­rün­de ama­la aşy­ryl­ýan il-ýurt bäh­bit­li, umu­ma­dam­zat äh­mi­ýet­li uly iş­ler hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň: «Hä­zir­ki dö­wür­de al­nyp ba­ryl­ýan iş­ler ýur­du­my­zyň dur­muş-yk­dy­sa­dy taý­dan ös­dü­ril­me­gin­de, hal­ky­my­zyň bag­ty­ýar dur­mu­şy­nyň ber­ki­dil­me­gin­de äh­mi­ýet­li­dir» di­ýen pa­ra­sat­ly söz­le­ri­niň Di­ýa­ry­myz­da dur­mu­şa ge­çi­ril­ýän oňyn öz­gert­me­ler­de öz be­ýa­ny­ny tap­ýan­dy­gy­na gü­wä geç­ýär. Şol bir wagt­da hor­mat­ly Pre­zi­dentimi­ziň dur­mu­şa ge­çir­ýän öz­gert­me­le­ri­niň ne­ti­je­sin­de oza­ly bi­len ber­ka­rar döw­le­ti­mi­ziň yk­dy­sa­dy kuw­wa­ty­nyň bar­ha art­ýan­dy­gy­ny aý­ra­tyn bel­le­mek ge­rek. 

Di­ýa­ry­my­zyň yk­dy­sa­dy sy­ýa­sa­ty­nyň dur­muş ug­ru­na gö­nük­di­ril­me­gi, Wa­ta­ny­my­zyň öz­gert­me­le­riň ösüş ýo­ly bi­len üs­tün­lik­li öňe git­me­gi­ne, hal­ky­my­zyň hal-ýag­da­ýy­nyň yzy­gi­der­li ýo­kar­lan­ma­gy­na müm­kin­çi­lik ber­ýär. Ýur­du­myz­da ila­tyň gir­de­ji­le­ri­ni ýo­kar­lan­dyr­mak mak­sa­dy bi­len dur­mu­şa ge­çi­ril­ýän çä­re­le­riň hem ne­ti­je­li­li­gi­ni bel­le­mek ge­rek. Soň­ky ýyl­la­ryň do­wa­myn­da bu ugur­da ýo­ka­ry gör­ke­zi­ji aý­lyk hak­la­ry­nyň, pen­si­ýa­la­ryň, döw­let kö­mek pul­la­ry­nyň we ta­lyp hak­la­ry­nyň yzy­gi­der­li ýo­kar­lan­ma­gy, döw­le­tiň nyrh sy­ýa­sa­ty, hu­su­sy baş­lan­gyç­la­ry gol­da­mak, şeý­le hem goş­ma­ça dur­muş ýe­ňil­lik­le­ri top­lu­my ne­ti­je­sin­de üp­jün edil­ýär. Döw­le­ti­miz­de halk ho­ja­ly­gy top­lu­my­nyň pu­dak­la­ry­nyň ösü­şi, ozal bar bo­lan hem-de tä­ze dö­re­di­len önüm­çi­lik­le­ri döw­re­bap­laş­dyr­mak ne­ti­je­sin­de ila­ty iş bi­len üp­jün et­me­giň ha­sa­by­na, adam­la­ryň ýa­şa­ýyş-dur­muş de­re­je­si­ni ýo­kar­lan­dyr­ma­ga gö­nük­di­ri­len giň göw­rüm­li dur­muş mak­sat­na­ma­la­ry­ny ama­la aşyr­mak bi­len aý­ryl­maz bag­la­ny­şyk­ly­dyr. Şu­nuň bi­len bir­lik­de ra­ýat­la­ryň dur­muş taý­dan go­rag­ly­lyk de­re­je­si­ni ýo­kar­lan­dyr­ma­ga hem uly üns be­ril­ýän­di­gi­ne «Ila­tyň iş bi­len üp­jün­çi­li­gi ha­kyn­da­ky» Ka­nu­nyň ka­bul edil­me­gi gü­wä geç­ýär. Ka­nun bu ugur­da hu­kuk, yk­dy­sa­dy we gu­ra­ma­çy­lyk esas­la­ry­ny kes­git­le­ýär hem-de ra­ýat­la­ryň zäh­met çek­mä­ge bo­lan ka­nu­ny hu­kuk­la­ry­ny üp­jün et­mä­ge hyz­mat ed­ýär.  

Wa­ta­ny­my­zy se­na­gat taý­dan ös­dür­mek we­zi­pe­si döw­let sy­ýa­sa­ty­my­zyň iň bir ile­ri tu­tul­ýan wa­jyp ugur­la­ry­nyň bi­ri­dir. Çün­ki mil­li yk­dy­sa­dy­ýe­tiň ösüş­le­ri­ni şu ugur­dan üz­ňe göz öňü­ne ge­tir­mek müm­kin däl­dir. Ýur­duň kuw­wat­ly­ly­gy­ny we dur­nuk­ly ösü­şi­ni il­kin­ji no­bat­da mil­li yk­dy­sa­dy­ýe­tiň ösüş­le­ri kes­git­le­ýän bol­sa, yk­dy­sa­dy ösüş­le­ri, esa­san, ýur­duň ösen se­na­ga­ty üp­jün ed­ýär. Hut şo­nuň üçin hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň bu ugur­da­ky üs­tün­lik­li dur­mu­şa ge­çir­ýän öz­gert­me­le­ri­niň öze­nin­de Di­ýa­ry­my­zy mun­dan beý­läk-de ös­dür­mek, Wa­ta­ny­my­zyň kuw­wa­ty­ny has-de ber­kit­mek we art­dyr­mak ba­ra­da­ky ta­gal­la­lar ýa­tyr. Ýur­du­my­zyň gur­lu­şyk ma­te­rial­la­ry se­na­ga­ty, hi­mi­ýa pu­da­gy, dok­ma se­na­ga­ty, elekt­ron en­jam­la­ry­nyň dür­li gör­nüş­le­ri­niň önüm­çi­li­gi bo­ýun­ça kär­ha­na­la­ry dö­ret­mek mak­sat­na­ma­sy, ha­ly­çy­lyk, şeý­le hem ba­ly­gy gaý­ta­dan iş­le­ýän pu­dak hä­zir­ki dö­wür­de da­şa­ry ýurt­lar­dan ge­ti­ril­ýän önüm­le­riň or­nu­ny tut­ma­ga ukyp­ly we eks­port ugur­la­ry­nyň önüm­çi­lik kuw­wat­lyk­la­ry­ny ýo­kar­lan­dyr­ýan esa­sy ugur­la­ryň bi­ri bo­lup dur­ýar. Döw­le­ti­mi­ziň il-ýurt bäh­bi­di­ne gö­nük­di­ri­len öz­gert­me­ler sy­ýa­sa­ty­nyň we­zi­pe­le­ri ýur­du­my­zyň se­bit­le­ri­ni se­na­gat taý­dan ös­dür­me­giň, bag­ty­ýar hal­ky­my­zyň dur­muş de­re­je­si­ni yzy­gi­der­li ýo­kar­lan­dyr­ma­gyň, mil­li yk­dy­sa­dy­ýe­ti­mi­zi se­na­gat­laş­dyr­ma­gyň esa­sy ugur­la­ry­ny kes­git­le­ýär. Mu­nuň özi Ber­ka­rar döw­le­tiň tä­ze eý­ýa­my­nyň Gal­ky­ny­şy döw­rün­de hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň pa­ra­sat­ly baş­tu­tan­ly­gyn­da ama­la aşy­ryl­ýan il-ýurt bäh­bit­li öz­ger­tme­le­riň, döw­let­li tu­tum­la­ryň hal­kyň ýa­şa­ýyş-dur­mu­şyn­da öz be­ýa­ny­ny tap­ýan­dy­gy­na bü­tin aý­dyň­ly­gy bi­len gü­wä geç­ýär. Şeý­le hem hor­mat­ly Prezi­den­ti­miz şu we­zi­pe­le­riň üs­tün­lik­li ber­jaý edil­me­gi­niň ýur­du­my­zyň yk­dy­sa­dy­ýe­ti­niň gur­lu­şyn­da hil taý­dan oňyn öz­gert­me­le­riň ama­la aşy­ryl­ma­gy­na ýar­dam et­jek­di­gi­ni, şol öz­gert­me­le­riň yk­dy­sa­dy­ýet­de ne­ti­je­li ula­nyl­ma­gy­na esas­lan­ýan yzy­gi­der­li ösü­şiň ga­za­nyl­ma­gy­na düýp­li iter­gi ber­jek­di­gi­ni bel­le­ýär. Ýur­du­myz­da se­na­gat önüm­le­ri­niň möç­beri­ni art­dyr­ma­ga, mil­li pu­lu­myz bo­lan ma­na­dyň hüm­me­ti­ni dur­nuk­ly de­re­je­de sak­la­ma­ga oňaý­ly şert­le­riň dö­re­me­gi içer­ki ba­zar­da ha­ryt­la­ryň we hyz­mat­la­ryň nyrh­la­ry­ny pes de­re­je­de sak­la­ma­ga, dur­muş ul­ga­my­na gö­nük­di­ril­ýän düýp­li ma­ýa go­ýum­la­ry­nyň möç­ber­le­ri­ni art­dyr­ma­ga düýp­li iter­gi ber­di.  

Wa­ta­ny­my­zyň ösen se­na­gat­ly ýur­da öw­rül­ýän­di­gi ba­ra­da gür­rüň edi­len­de, gur­lu­şyk se­na­ga­ty­ny ös­dür­me­giň hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň baş­tu­tan­ly­gyn­da dur­mu­şa ge­çi­ril­ýän döw­le­ti­mi­ziň yk­dy­sa­dy sy­ýa­sa­ty­nyň ile­ri tu­tul­ýan ugur­la­ry­nyň bi­ri bo­lup dur­ýan­dy­gy­ny nyg­ta­mak mak­sa­da­la­ýyk­dyr. Bu ugur­da iş alyp bar­ýan hu­su­sy kom­pa­ni­ýa­la­ryň öz işi­ni döw­re­bap ýo­la goý­ma­gy bi­len bir ha­tar­da, mil­li gur­lu­şyk se­na­ga­ty­na mak­sa­da­la­ýyk or­naş­dy­ryl­ýan tä­ze teh­no­lo­gi­ýa­lar gys­ga wag­tyň için­de bu mö­hüm pu­da­gy düýp­li öz­gert­di. Mer­mer paý­tag­ty­myz Aş­ga­bat mu­nuň aý­dyň my­sa­ly bo­lup, baş şä­he­ri­miz­de ýa­şa­ýyş jaý­la­ry­ny gur­ma­gyň iri tas­la­ma­la­ry üs­tün­lik­li dur­mu­şa ge­çi­ril­ýär, ulag we je­ma­gat dü­zü­mi­ni top­lum­la­ýyn döw­re­bap­laş­dyr­mak giň ge­rim­de do­wam ed­ýär.  

Tä­ze ta­ry­hy dö­wür­de «Türk­me­nis­tan­da 2019 — 2025-nji ýyl­lar­da san­ly yk­dy­sa­dy­ýe­ti ös­dür­me­giň Kon­sep­si­ýa­sy­nyň» mak­sat­la­ry­na we we­zi­pe­le­ri­ne la­ýyk­lyk­da, döw­let eda­ra­la­ry­ny san­ly ul­ga­ma ge­çir­me­giň dep­gi­ni­ni ýo­kar­lan­dyr­mak gel­je­gi uly ugur­la­ryň ha­ta­ryn­da gör­ke­zil­ýär. Mil­li yk­dy­sa­dy­ýe­te san­ly ul­ga­my or­naş­dyr­mak bo­ýun­ça öň­de­ba­ry­jy döw­let­le­riň de­re­je­si­ne ýet­mek, elekt­ron se­na­ga­ty­ny dö­ret­mek, ada­myň aň-bi­lim ma­ýa­sy­na, işe­wür­li­gi­ne we mag­lu­mat-ara­gat­na­şyk teh­no­lo­gi­ýa­la­ry­nyň soň­ky ga­za­nan­la­ry­na esas­lan­ýan ösen yk­dy­sa­dy­ýe­ti ke­ma­la ge­tir­mek ba­bat­da­ky ama­la aşy­ryl­ýan uly iş­ler halk ho­ja­ly­gy­nyň äh­li pu­dak­la­ryn­da san­ly ul­ga­my, yl­my iş­läp taý­ýar­la­ma­la­ry önüm­çi­li­ge or­naş­dyr­mak bo­ýun­ça mak­sat­na­ma­la­ýyn dur­mu­şa ge­çi­ril­ýän iş­le­riň giň ge­ri­me eýe­di­gi­ne şa­ýat­lyk ed­ýär. Mu­nuň özi döw­rüň ta­la­by­na la­ýyk­lyk­da, pu­dak­la­ryň işi­ni kä­mil­leş­dir­mek­de aý­ra­tyn äh­mi­ýe­te eýe­dir. El­bet­de, halk ho­ja­lyk top­lu­my­nyň äh­li pu­dak­la­ry­nyň uzak­möh­let­le­ýin dur­nuk­ly ösü­şi­ni üp­jün et­mek mak­sa­dy bi­len, mil­li yk­dy­sa­dy­ýe­ti­mi­zi san­ly ul­ga­ma ge­çir­mek işi­ni do­wam et­mek wa­jyp­dyr. Bu bol­sa Diýarymyzda ýaý­baň­lan­dy­ry­lan ägirt uly öz­gert­me­le­riň üs­tün­lik­li dur­mu­şa ge­çi­ril­me­gin­de, hal­ky­my­zyň bag­ty­ýar dur­mu­şy­nyň üp­jün edil­me­gin­de, ýur­du­my­zyň mun­dan beý­läk-de be­lent sep­git­le­ri eýe­le­me­gin­de mö­hüm äh­mi­ýe­te eýe­dir.  

Ba­har KU­LY­ÝE­WA,

Hal­ka­ra yn­san­per­wer ylym­la­ry we ösüş uni­wer­si­te­ti­niň mu­gal­ly­my.

Ber­ka­rar döw­le­tiň tä­ze eý­ýa­my­nyň Gal­ky­ny­şy döw­rün­de hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň pa­ra­sat­ly baş­tu­tan­ly­gyn­da ýur­du­my­zyň alyp bar­ýan sy­ýa­sa­ty­nyň Di­ýa­ry­my­zy dur­muş-yk­dy­sa­dy taý­dan ös­dür­mä­ge we dün­ýä bi­le­le­şi­gi­niň bäh­bit­le­ri­ne se­bit hem-de hal­ka­ra hyz­mat­daş­ly­gy­ny giň­den ýo­la goý­ma­ga gö­nük­di­ri­len­di­gi dün­ýä aýan ha­ky­kat­dyr. Hä­zir­ki za­man kö­pu­gur­ly ulag-kom­mu­ni­ka­si­ýa ul­ga­my­ny dö­ret­mek bol­sa bu sy­ýa­sa­tyň ile­ri tu­tul­ýan ugur­la­ry­nyň bi­ri­dir. Mu­nuň şeý­le­di­gi­ne Türk­me­nis­tan­da Be­ýik Ýü­pek ýo­lu­ny tä­ze­den di­kelt­mek bo­ýun­ça al­nyp ba­ryl­ýan iş­le­riň my­sa­lyn­da-da aý­dyň göz ýe­tir­mek bol­ýar. Ýur­du­myz­da mö­hüm äh­mi­ýet­li iri hal­ka­ra ulag tas­la­ma­la­ry üs­tün­lik­li ama­la aşy­ryl­ýar. Bu ugur­da dur­mu­şa ge­çi­ril­ýän be­ýik iş­le­re hal­ka­ra gu­ra­ma­lar ta­ra­pyn­dan uly äh­mi­ýet be­ril­ýär. Bu ul­ga­myň ös­dü­ril­me­gi bol­sa dün­ýä ho­ja­lyk gat­na­şyk­la­ry­nyň dur­nuk­ly­ly­gy­na we de­ňag­ram­ly­ly­gy­na gö­nü­den-gö­ni oňyn tä­si­ri­ni ýe­tir­ýär. Şeý­le­lik­de, Türk­me­nis­tan­da De­mir­ga­zyk — Gü­nor­ta we Gün­do­gar — Gün­ba­tar ugur­la­ry bo­ýun­ça köp şa­ha­ly ulag ýol­la­ry­ny dö­ret­mä­ge gö­nük­di­ri­len hem-de dün­ýä bi­le­le­şi­gi­niň giň gol­da­wy­na eýe bo­lan tek­lip­le­riň dur­mu­şa ge­çi­ril­me­gi örän mö­hüm äh­mi­ýe­te eýe­di­gi bi­len hä­si­ýet­len­ýär. 

Bi­ta­rap Türk­me­nis­tan Mer­ke­zi Azi­ýa­da pa­ra­hat­çy­ly­gyň we dur­nuk­ly­ly­gyň ber­ki­dil­me­gin­de mö­hüm or­ny eýe­le­mek bi­len, iri hal­ka­ra gu­ra­ma­lar bi­len gat­na­şyk­la­ryň ös­dü­ril­me­gi­ne uly äh­mi­ýet ber­ýär. Oňyn Bi­ta­rap­lyk ýö­rel­ge­le­ri Türk­me­nis­ta­nyň da­şa­ry sy­ýa­sa­ty­nyň esa­sy ugur­la­ry­ny kes­git­le­mek bi­len çäk­len­män, eý­sem, se­bit­de sy­ýa­sy dur­nuk­ly­ly­gy gol­da­ma­ga, dost­luk we hoş­ni­ýet­li goň­şu­çy­lyk gat­na­şyk­la­ry­ny we ne­ti­je­li hal­ka­ra hyz­mat­daş­ly­gy ber­kit­mä­ge ýar­dam ber­ýär. Türk­me­nis­tan­da gys­ga dö­wür­de dün­ýä äh­mi­ýet­li ulag tas­la­ma­la­ry­nyň ama­la aşy­ryl­ma­gy bu ugur­da hal­ka­ra hyz­mat­daş­ly­gy­ny ös­dür­mek bi­len berk bag­la­ny­şyk­ly­dyr. Bu bol­sa öz no­ba­tyn­da, hä­zir­ki döw­rüň geo­sy­ýa­sy we geoyk­dy­sa­dy ösüş ze­rur­lyk­la­ry hem-de mak­sat­la­ry bi­len şert­len­di­ri­len­dir.  

Soň­ky ýyl­lar­da ýur­du­myz­da iň öň­de­ba­ry­jy teh­ni­ka­lar bi­len üp­jün edi­len döw­re­bap ho­wa men­zil top­lum­la­ry, de­mir ýol men­zil­le­ri­niň bi­na­la­ry gu­rul­dy, po­lat ýol­la­ryň hem-de giň aw­to­mo­bil ýol­la­ry­nyň müň­ler­çe ki­lo­met­ri çe­kil­di, in­že­ner­çi­lik des­ga­la­ry bolan de­mir ýol we aw­to­mo­bil köp­rü­le­ri ula­nyl­ma­ga be­ril­di. Türk­me­nis­ta­nyň Ýew­ra­zi­ýa­nyň uly ýol­la­ry­nyň çat­ry­gyn­da örän amat­ly ýer­leş­me­gi äh­lu­mu­my ösü­şi üp­jün et­mek­de mil­li ulag müm­kin­çi­lik­le­ri­ni ne­ti­je­li peý­da­lan­ma­ga giň ýol aç­ýar. Şo­ňa gö­rä-de, ýur­du­myz hä­zir­ki dö­wür­de ulag ul­ga­myn­da hal­ka­ra gat­na­şyk­la­ry ös­dür­mä­ge aý­ra­tyn üns ber­ýär. Bu ugur­da döw­le­ti­mi­ziň esa­sy mak­sa­dy dün­ýä gi­ňiş­li­gin­de yl­my taý­dan esas­lan­dy­ry­lan we kö­pu­gur­ly hyz­mat­daş­ly­gyň tä­sir­li nus­ga­la­ry­ny dö­ret­mek­den, hal­ka­ra ulag-üs­ta­şyr gat­naw­la­ry­nyň ne­ti­je­li­li­gi­ni ýo­kar­lan­dyr­mak üçin ze­rur bo­lan şert­le­ri üp­jün et­mek­den yba­rat­dyr. Türk­me­nis­ta­nyň ulag ul­ga­my­nyň dün­ýä­niň ulag ul­ga­my­na yzy­gi­der­li go­şu­lyş­ma­gy, Gün­do­gar — Gün­ba­tar we De­mir­ga­zyk — Gü­nor­ta ugur­la­ryn­da ge­çel­ge­le­ri we hal­ka­la­ry bag­la­nyş­dyr­ýan esa­sy uly ýol­la­ryň ug­ry bo­ýun­ça mil­li inf­rast­ruk­tu­ra­nyň has-da gi­ňel­dil­me­gi mö­hüm we­zi­pe­le­riň ha­ta­ryn­da dur­ýar. 

Türk­me­nis­ta­nyň de­ňiz flo­tu­nyň hem-de äh­li de­giş­li dü­züm­le­ri­niň ös­dü­ril­me­gi stra­te­gi­ki äh­mi­ýe­te eýedir. El­bet­de, Türk­men­ba­şy şä­he­ri­ndäki Hal­ka­ra de­ňiz por­tu­nyň gu­rul­ma­gy onuň mö­hüm dü­zü­mi bol­dy. Bu Hal­ka­ra de­ňiz por­tu­nyň des­ga­la­ry bi­len bir ha­tar­da «Bal­kan» gä­mi gur­lu­şyk we gä­mi abat­la­ýyş za­wo­dy hem gu­rul­dy. Döw­re­bap de­ňiz por­ty iri möç­ber­li ýük akym­la­ry­nyň ýol­da bol­ma­gy­nyň wag­ty­ny hem-de ara­ly­gy­ny ep-es­li gys­galt­ma­ga müm­kin­çi­lik be­rip, Azi­ýa we Ýew­ro­pa ýurt­la­ry­nyň ara­syn­da yk­dy­sa­dy we söw­da hyz­mat­daş­ly­gy hil taý­dan tä­ze de­re­jä çy­kar­mak bi­len, Ga­ra deň­ziň ýa­ka­sy­na, Ýew­ro­pa, Ýa­kyn Gün­do­gar, Gü­nor­ta Azi­ýa we Azi­ýa — Ýu­waş um­man se­bi­ti­niň ýurt­la­ry­na çyk­mak üçin has oňaý­ly şert­le­ri dö­red­ýän de­ňiz gat­naw­la­ry­nyň hä­zir­ki­ za­man ul­ga­my­ny ke­ma­la ge­tir­me­giň mö­hüm hal­ka­sy bol­ma­ga gö­nük­di­ri­len­dir. Hal­ka­ra de­ňiz por­tu­nyň de­ňiz de­re­je­sin­den pes­de ýer­leş­ýän dün­ýä­de iň uly port we port gur­lan­da dö­redilip, uçup geç­ýän guş­la­ry go­ra­mak­da mö­hüm äh­mi­ýe­ti bo­lan ada­nyň de­ňiz de­re­je­sin­den pes­de ýer­leş­ýän dün­ýä­de iň uly eme­li ada hök­mün­de Gin­ne­siň Bü­tin­dün­ýä Re­kord­lar ki­ta­by­na gi­ri­zil­me­gi, hal­ka­ra kom­pa­ni­ýa­la­ryň gü­wä­na­ma­la­ry­nyň, se­bit­de guş­la­ryň köp­dür­lü­li­gi­ni go­rap sak­la­mak üçin şert­le­riň dö­re­di­len­di­gi hem-de ola­ry go­ra­mak bo­ýun­ça tas­la­ma üçin Maks Plan­kyň Or­ni­to­lo­gi­ýa ins­ti­tu­ty­nyň, şeý­le hem Awst­ri­ýa­nyň Or­ni­to­lo­gi­ýa mer­ke­zi­niň de­giş­li ser­ti­fi­ka­ty­nyň gow­şu­ryl­ma­gy örän gu­wan­dy­ry­jy­dyr.  

Asy­ryň iri tas­la­ma­la­ry­nyň bi­ri bo­lan «Aş­ga­bat — Türk­me­na­bat» ýo­ka­ry tiz­lik­li aw­to­mo­bil ýo­lu­nyň gur­lu­şy­gy hem hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň gur­mak sy­ýa­sa­ty­nyň hal­ky­my­zyň eş­ret­li ýa­şaý­şy­ny we Di­ýa­ry­my­zyň ösüş-öz­ge­riş­lik­le­ri­ni na­zar­la­ýan top­lum­la­ýyn giň möç­ber­li mak­sat­na­ma­la­ýyn hä­si­ýe­te we çuň ma­ny-maz­mu­na eýe­di­gi ba­ra­da­ky ha­ky­ka­ty bü­tin aý­dyň­ly­gy bi­len şöh­le­len­dir­ýär. Be­dew bat­ly ösüş­le­re bes­le­nip, ynam­ly öňe bar­ýan ýur­du­myz­da iň döw­re­bap ulag-üs­ta­şyr lo­gis­tik dü­zü­mi­ni hem-de ara­gat­na­şyk we te­le­kom­mu­ni­ka­si­ýa­lar ul­ga­my­ny kä­mil­leş­dir­mek ba­ba­tyn­da al­nyp ba­ryl­ýan giň ge­rim­li iş­ler di­ňe bir mil­li yk­dy­sa­dy­ýe­ti­mi­ziň ösü­şin­de däl, eý­sem, se­bi­tiň ösü­şin­de mö­hüm äh­mi­ýe­te eýe­dir.  

Ulag ul­ga­my­nyň halkara ho­ja­lyk gat­na­şyk­la­ry­nyň dur­nuk­ly we de­ňe­çer ösü­şi­ne gö­ni tä­si­ri bo­lan dün­ýä yk­dy­sa­dy­ýe­ti­niň mö­hüm tap­gyr­la­ry­nyň bi­ri bo­lup dur­ýan­dy­gy­ny na­zar­da tu­ta­nyň­da, ýur­du­my­zyň ulag sy­ýa­sa­ty­nyň hal­ka­ra jem­gy­ýet­çi­li­gin­de uly gy­zyk­lan­ma dö­ret­me­gi we bü­tin­dün­ýä yk­rar­na­ma­sy­na eýe bol­ma­gy hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň bu ugur­da­ky umu­ma­dam­zat bäh­bit­li baş­lan­gyç­la­ry­nyň äh­mi­ýe­ti­niň örän mö­hüm hä­si­ýe­te eýe­di­gi­ne şa­ýat­lyk ed­ýär. 

Mu­ham­met­dur­dy AN­NA­GU­LY­ÝEW,

Türk­me­nis­ta­nyň In­že­ner-teh­ni­ki we ulag kom­mu­ni­ka­si­ýa­la­ry ins­ti­tu­ty­nyň mu­gal­ly­my.

Türk­me­nis­tan döw­le­ti­miz­de dur­muş-yk­dy­sa­dy ul­ga­my­nyň kä­mil­leş­di­ril­me­gi esa­sy we­zi­pe­le­riň bi­ri hök­mün­de kes­git­le­ni­lip, bi­lim we ylym ul­ga­my­ny ös­dür­mek, sag­ly­gy go­raý­şyň we beý­le­ki ul­gam­la­ryň mad­dy-en­jam­la­ýyn bin­ýa­dy­ny döw­re­bap­laş­dyr­mak bo­ýun­ça mak­sat­na­ma­lar ýe­ri­ne ýe­ti­ril­ýär. Ila­tyň ýa­şa­ýyş-dur­muş şert­le­ri­ni mun­dan beý­läk-de ýo­kar­lan­dyr­mak ba­bat­da giň ge­rim­li me­ýil­na­ma­la­ýyn iş­ler al­nyp ba­ryl­ýar. 

ХХI asy­ryň ba­şyn­da ýur­du­myz­da dur­muş in­no­wa­si­ýa­la­ry­ny gol­da­ma­gyň ze­rur­ly­gy ýü­ze çyk­dy. 2010-njy ýyl­da tas­syk­la­nan «Türk­me­nis­ta­nyň dur­muş-yk­dy­sa­dy ösü­şi­niň 2011 — 2030-njy ýyl­lar üçin mil­li Mak­sat­na­ma­sy» ýur­du­my­zyň yk­dy­sa­dy ösü­şi­ni dur­mu­şa gö­nük­di­ri­len in­no­wa­si­ýa nus­ga­sy­na ge­çir­me­giň esa­sy ugur­la­ry­ny kes­git­le­di. Bu res­mi­na­ma­nyň mak­sa­dy­na we we­zi­pe­le­ri­ne la­ýyk­lyk­da, ila­tyň mad­dy hal-ýag­da­ýy­nyň de­re­je­si­ni düýp­li ýo­kar­lan­dyr­mak, ba­zar-yk­dy­sa­dy we ins­ti­tu­sio­nal öz­gert­me­le­ri çuň­laş­dyr­mak, mil­li yk­dy­sa­dy­ýe­tiň in­no­wa­si­ýa ösü­şi­ni ga­zan­mak, dur­muş ul­ga­myn­da hyz­mat­la­ry hil taý­dan kä­mil­leş­dir­me­giň ne­ti­je­sin­de, ada­myň ru­hy taý­dan ösü­şi­niň ýo­ka­ry de­re­je­ler­de bol­ma­gy­ny üp­jün et­mek we beý­le­ki­ler göz öňün­de tu­tul­ýar. Bu iş­ler ge­ri­mi hem-de äh­mi­ýe­ti ba­ba­tyn­da mak­sat­na­ma­la­ýyn stra­te­gi­ýa hök­mün­de hal­ky­my­zyň dur­muş şert­le­ri­niň düýp­li go­wu­lan­dy­ryl­ma­gy­na gö­nük­di­ri­len­dir. 

Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz Ser­dar Berdimuhamedowyň 2022-nji ýy­lyň 13-nji ma­ýyn­da san­ly ul­gam ar­ka­ly ge­çi­ren Türk­me­nis­ta­nyň Mi­nistr­ler Ka­bi­ne­ti­niň no­bat­da­ky mej­li­sin­de ýur­du­myz­da san­ly ul­ga­my or­naş­dyr­mak bo­ýun­ça öň­de dur­ýan gaý­ra­go­ýul­ma­syz we­zi­pe­le­re üns çe­kil­di. 

ХХI asyr­da mag­lu­mat-kom­mu­ni­ka­si­ýa teh­no­lo­gi­ýa­la­ry­nyň ösü­şi­niň top­la­nan kuw­wa­ty dür­li gör­nüş­li dur­muş-yk­dy­sa­dy ul­gam­lar­da (dün­ýä yk­dy­sa­dy­ýe­tin­den baş­lap, ho­ja­ly­gy alyp bar­ma­gyň aý­ra­tyn sub­ýekt­le­ri­ne çen­li) bo­lup ge­çen düýp­li öz­gert­me­le­riň esa­sy se­bä­bi­ni şert­len­dir­di. Şu­nuň bi­len bag­ly­lyk­da, san­ly­laş­dyr­mak mil­li we äh­lu­mu­my yk­dy­sa­dy­ýe­tiň ösü­şi­niň esa­sy se­riş­de­si­ne öw­rül­di.  

Mil­li yk­dy­sa­dy­ýe­ti­mi­ziň äh­li ul­gam­la­ry­na we pu­dak­la­ry­na san­ly teh­no­lo­gi­ýa­la­ryň or­naş­dy­ryl­ma­gy «Türk­me­nis­ta­nyň Pre­zi­den­ti­niň ýur­du­my­zy 2019 — 2025-nji ýyl­lar­da dur­muş-yk­dy­sa­dy taý­dan ös­dür­me­giň Mak­sat­na­ma­sy­nyň» baş ug­ry hem-de ony ösen ýurt­la­ryň de­re­je­si­ne çyk­ma­gyň, bi­lim­le­re we in­no­wa­si­ýa­la­ra da­ýan­ýan yk­dy­sa­dy ösü­şiň dur­nuk­ly dep­gin­le­ri­ni üp­jün et­me­giň mö­hüm şer­ti bo­lup dur­ýar. Bu we­zi­pe­le­riň oňyn çö­zül­me­gi, şeý­le hem BMG ag­za ýurt­la­ryň, şol san­da bi­ziň döw­le­ti­mi­ziň hem ka­bul eden 2030-njy ýy­la çen­li Dur­nuk­ly ösüş mak­sat­la­ry­nyň ýe­ri­ne ýe­ti­ril­me­gi­ne ýar­dam ber­ýär. 

«Türk­me­nis­ta­nyň Pre­zi­den­ti­niň ýur­du­my­zy 2019 — 2025-nji ýyl­lar­da dur­muş-yk­dy­sa­dy taý­dan ös­dür­me­giň Mak­sat­na­ma­syn­da» gu­ra­ma­lar ta­ra­pyn­dan ha­sa­bat­ly­ly­gyň elekt­ron gör­nüş­de al­şyl­ma­gy­ny ýo­la goý­mak, Türk­me­nis­ta­nyň Pen­si­ýa gaz­na­sy­nyň ul­ga­myn­da dur­muş tö­leg­le­ri­ni ama­la aşyr­mak­da äti­ýaç­lan­dy­ry­lan­la­ry ha­sa­ba al­mak­da, ola­ryň mag­lu­mat­la­ry­ny do­lan­dyr­mak­da aw­to­mat­laş­dy­ry­lan ul­ga­myň müm­kin­çi­lik­le­ri­niň art­dy­ryl­ma­gy, bir bi­te­wi mer­kez­leş­di­ri­len ul­ga­myň dö­re­dil­me­gi, Pen­si­ýa gaz­na­sy­nyň eda­ra­la­ryn­da ila­ta In­ter­ne­tiň üs­ti bi­len mag­lu­mat­la­ry ýe­tir­me­gi ýo­la goý­mak ýa­ly we­zi­pe­ler göz öňün­de tu­tul­ýar. Adam­lar üçin pen­si­ýa üp­jün­çi­li­gin­de öz­le­ri­ne da­hyl­ly mag­lu­mat­la­ry uzak ara­dan al­ma­ga müm­kin­çi­lik­le­riň dö­re­dil­me­gi, pen­si­ýa äti­ýaç­lan­dyr­ma ul­ga­myn­da äti­ýaç­lan­dyr­ýan­lar üçin ha­sa­bat­la­ry taý­ýar­la­ma­gyň, iber­me­giň we ka­bul et­me­giň, şol san­da uzak ara­dan ka­bul et­me­giň usu­ly­ny kä­mil­leş­dir­mek we In­ter­ne­tiň müm­kin­çi­lik­le­ri­ni giň­den or­naş­dyr­mak, pen­si­ýa üp­jün­çi­li­gi bo­ýun­ça pu­dak­la­ryň ara­syn­da­ky res­mi­na­ma do­la­ny­şy­gy­ny elekt­ron hem-de aw­to­mat­laş­dy­ry­lan ul­ga­ma geç­me­giň üs­tün­de iş­le­nil­me­gi ýa­ly gör­kez­me­ler be­ýan edilýär. 

2021-nji ýyl­da ka­bul edi­len «Türk­me­nis­tan­da san­ly yk­dy­sa­dy­ýe­ti ös­dür­me­giň 2021 — 2025-nji ýyl­lar üçin Döw­let Mak­sat­na­ma­syn­da» yk­dy­sa­dy­ýe­tiň pu­dak­la­ry­nyň ösü­şi­ni tiz­leş­dir­mek we ila­ta edil­ýän hyz­mat­la­ry ýe­ňil­leş­dir­mek mak­sa­dy bi­len ila­ty dur­muş taý­dan go­ra­mak hyz­mat­la­ry­ny san­ly ul­gam ar­ka­ly ýe­ri­ne ýe­tir­mek, döw­rüň ta­la­by­na la­ýyk­lyk­da hyz­mat­la­ryň gör­nüş­le­ri­ni kä­mil­leş­dir­mek we art­dyr­mak bel­le­ni­len­dir. 

Hä­zir­ki za­man mag­lu­mat teh­no­lo­gi­ýa­la­ry eda­ra-kär­ha­na­la­ryň we adam­la­ryň ara­syn­da bo­lup geç­ýän öza­ra gat­na­şy­gyň hem-de zäh­me­ti gu­ra­ma­gyň usul­la­ry­ny üýt­ged­ýär. Eýe­çi­li­gi­niň gör­nü­şi­ne ga­ra­maz­dan, is­len­dik eda­ra-kär­ha­na­nyň we gu­ra­ma­nyň öňün­de du­ran we­zi­pe­le­ri mag­lu­mat­la­ry iş­jeň öz­leş­dir­mez­den we ola­ry des­sin alyş­maz­dan çöz­mek müm­kin däl­dir. 

Ila­ta edil­ýän dur­muş hyz­mat­la­ry­ny san­ly­laş­dyr­mak esa­syn­da dur­muş go­rag­ly­ly­gy ul­ga­my­nyň ösü­şi­ni üp­jün et­mek şu gün­ki gü­nüň ile­ri tu­tul­ýan mö­hüm we­zi­pe­si bo­lup dur­ýar. Şo­ňa gö­rä-de, onuň işi­ne san­ly ul­ga­my or­naş­dyr­ma­gyň ze­rur­ly­gy­nyň ýü­ze çyk­ma­gy te­bi­gy­dyr. Mu­nuň özi di­ňe bir dur­muş go­rag­ly­ly­gy ul­ga­my­nyň ösü­şi­ni üp­jün et­mek bi­len çäk­len­män, eý­sem, döw­let sy­ýa­sa­ty­nyň ile­ri tu­tul­ýan dur­muş ug­ry hök­mün­de goş­ma­ça iş orun­la­ry­nyň dö­re­dil­me­gi­ne hem ýar­dam ber­ýär. Se­bä­bi hä­zir­ki dö­wür­de öň­de­ba­ry­jy san­ly teh­no­lo­gi­ýa­lar esa­syn­da ýur­du­my­zyň ila­ty­ny ýo­ka­ry hil­li on­laýn dur­muş hyz­mat­la­ry bi­len üp­jün et­mek esa­sy we­zi­pe bo­lup dur­ýar. Şu­nuň bi­len bag­ly­lyk­da, yk­dy­sa­dy­ýe­tiň dur­muş pu­dak­la­ry­nyň san­ly­laş­dy­ryl­ma­gy iş­gär­le­riň we iş be­ri­ji­le­riň öňün­de tä­ze şert­le­re uý­gun­laş­mak ze­rur­ly­gy­ny goý­ýar. Mun­dan baş­ga-da, san­ly­laş­dyr­mak bi­len bag­ly tä­ze hü­när­ler we iş orun­la­ry dö­re­ýär. Bu bol­sa san­ly­laş­dyr­mak işi­niň oňyn ta­rap­la­ry­ny şert­len­dir­ýär. McKin­sey Glo­bal ins­ti­tu­ty­nyň mag­lu­mat­la­ry­na gö­rä, eý­ýäm 2036-njy ýyl­da adam-sa­gat­da aň­la­dy­lan işiň 2-den 50%-e çen­li­si aw­to­mat­laş­dy­ry­lyp bil­ner, 2066-njy ýyl­da bol­sa bu paý 46-dan 99%-e ýe­tip bi­ler. 

Ila­ty dur­muş taý­dan go­ra­mak ul­ga­my­nyň san­ly­laş­dy­ryl­ma­gy mag­lu­mat­la­ry iş­läp taý­ýar­la­ma­gyň çe­ýe­li­gi­niň ýo­kar­lan­dy­ryl­ma­gy­ny ta­lap ed­ýär. En­çe­me asyr­la­ryň do­wa­myn­da ula­nyp ge­lin­ýän usul, ýag­ny ila­ta hö­dür­len­ýän dur­muş hyz­mat­la­ry ba­ra­da­ky we beý­le­ki mag­lu­mat­la­ry, dür­li gör­nüş­li ha­sa­bat­la­ry ka­gyz gör­nü­şin­de çap edil­mek bi­len de­ňeş­di­ri­len­de, wagt hem-de se­riş­de taý­dan tyg­şyt­ly­ly­gy üp­jün et­mek bi­len bir­lik­de, elekt­ron gör­nü­şe ge­çi­ri­len iş­le­riň ça­ty­lyp goý­lan gör­nü­şin­de ýer tut­ma­ýan­dy­gy ba­bat­da is­len­dik pur­sat­da el­ýe­ter­li­li­gin­de, tä­ze­lik­ler bi­len on­laýn ýag­daý­da ta­nyş­ma­ga müm­kin­çi­lik ber­ýän­di­gin­de hem ta­pa­wut­ly aý­ra­tyn­ly­gy bar­dyr. 

Elekt­ron res­mi­na­ma do­la­ny­şy­gy mag­lu­mat teh­no­lo­gi­ýa­la­ryn­dan we te­le­kom­mu­ni­ka­si­ýa ara­gat­na­şyk ul­gam­la­ryn­dan peý­da­lan­mak ar­ka­ly elekt­ron res­mi­na­ma­la­ry iş­läp taý­ýar­la­mak, iber­mek, ber­mek, al­mak, sak­la­mak, peý­da­lan­mak, go­ra­mak, tä­ze­le­mek, göz­le­mek, ýyg­na­mak, ýaý­rat­mak, ga­ba­mak we ýok et­mek bo­ýun­ça aw­to­mat­laş­dy­ry­lan iş amal­la­ry­nyň je­midir. 

Dur­muş go­rag­ly­ly­gy ul­ga­my­na san­ly döw­re­bap teh­no­lo­gi­ýa­la­ryň gi­ri­zil­me­gi işiň ne­ti­je­li­li­gi­ni ýo­kar­lan­dyr­ma­ga müm­kin­çi­lik ber­ýär. Ila­ty dur­muş taý­dan go­ra­mak ul­ga­my­nyň ne­ti­je­li iş­le­me­gi­ne gö­nük­di­ri­len mag­lu­mat-kom­mu­ni­ka­si­ýa teh­no­lo­gi­ýa­la­ry­ny giň­den peý­da­lan­ma­gyň ha­sa­by­na dür­li dü­züm­le­riň öza­ra gat­na­şyk­la­ry ýo­kar­lan­ýar hem-de we­la­ýat, şä­her we et­rap de­re­je­sin­de çöz­güt­le­ri has tiz ka­bul et­mä­ge, ola­ryň ýe­ri­ne ýe­ti­ri­li­şi­ne gö­zeg­çi­li­gi ama­la aşyr­ma­ga tä­ze müm­kin­çi­lik­ler dö­re­ýär. 

Ber­ka­rar döw­le­ti­ň tä­ze eý­ýa­my­nyň Gal­ky­ny­şy döw­rün­de ila­tyň sag­ly­gy ba­ra­da edil­ýän ala­da döw­let sy­ýa­sa­ty­nyň mö­hüm ugur­la­ry­nyň bi­ri­dir. Diýarymyzda «Sag­lyk» Döw­let Mak­sat­na­ma­sy­nyň re­je­le­nen gör­nü­şi we ony ama­la aşyr­mak bo­ýun­ça ýe­ri­ne ýe­ti­ril­me­li çä­re­le­riň 2021 — 2025-nji ýyl­lar üçin me­ýil­na­ma­sy tas­syk­lanyl­dy. Ýur­du­myz­da ula­nyl­ma­ga be­ril­ýän sag­ly­gy go­ra­ýyş we be­je­riş mer­kez­le­ri luk­man­çy­ly­gyň iň döw­re­bap teh­ni­ki en­jam­la­ry bi­len üp­jün edil­ýär. 

Tä­ze­çil teh­no­lo­gi­ýa­la­ryň esa­syn­da dur­muş hyz­mat­la­ry­nyň san­ly­laş­dy­ryl­ma­gy ýo­kanç we bak­te­rial ke­sel­le­riň öňü­ni al­mak işi­ne, hal­ky­my­zyň sag­ly­gy­nyň go­ra­gy­na sal­dam­ly go­şant goş­ýar. Ýo­kanç ze­rar­ly jem­gy­ýet­çi­lik ýer­le­rin­de bel­le­ni­len ara­ly­gy ber­jaý et­mek düz­gü­ni­niň gi­ri­zi­len döw­rün­de san­ly­laş­dy­ry­lan hyz­mat­la­ry peý­da­lan­mak aý­ra­tyn mö­hüm­dir. San­ly­laş­dy­ry­lan dur­muş go­rag­ly­ly­gy­na ge­çil­me­gi adam­la­ryň sag­ly­gy­ny go­ra­mak, ke­sel­le­riň öňü­ni al­mak, ýur­duň dur­nuk­ly yk­dy­sa­dy ösü­şi­niň esas­la­ry­ny dö­ret­mek, ila­tyň ýo­ka­ry dur­muş de­re­je­si­ni ga­zan­mak ba­bat­da­ky iş­le­ri düýp­li ýe­ňil­leş­dir­di. 

Adam ha­kyn­da­ky ala­da­ny döw­let sy­ýa­sa­ty­nyň ile­ri tu­tul­ýan ug­ry hök­mün­de kes­git­le­ýän hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz Ser­dar Berdimuhamedowyň ja­ny sag, öm­ri uzak bol­sun, hal­ky­my­zyň aba­dan­çy­ly­gy­nyň ýo­kar­lan­dy­ryl­ma­gy­na gö­nük­di­ri­len iş­le­ri mun­dan beý­läk-de ro­waç al­syn! 

Ka­ka­gel­di HÜM­MÄ­ÝEW,

Türk­me­nis­ta­nyň Pre­zi­den­ti­niň ýa­nyn­da­ky Döw­let gul­lu­gy aka­de­mi­ýa­sy­nyň pro­rek­to­ry.