durnukly görkezijiler üpjün edilýär 

 Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň 3-nji fewralda sanly ulgam arkaly geçiren Ministrler Kabinetiniň nobatdaky mejlisinde milli ykdysadyýetimiziň pudaklarynda şu ýylyň ýanwar aýynda ýerine ýetirilen işleriň jemleri jemlenildi, wise-premýerleriň hasabatlary diňlenildi, resminamalaryň birnäçesiniň taslamalaryna hem-de döwlet durmuşynyň möhüm meselelerine garaldy. 

Mejlisde habar berlişi ýaly, ýakynda geçirilen ählihalk forumynda kabul edilen «Türkmenistanyň Konstitusiýasyna üýtgetmeler we goşmaçalar girizmek hakynda», «Türkmenistanyň Halk Maslahaty hakynda» Türkmenistanyň Konstitusion kanunlaryndan gelip çykýan, hereket edýän kanunçylyk namalaryna üýtgetmeleri we goşmaçalary girizmek boýunça degişli işler alnyp barylýar. Mejlisiň deputatlarynyň saýlawlaryny ýokary guramaçylyk derejesinde geçirmek babatda berlen tabşyryklara laýyklykda, Türkmenistanyň Konstitusiýasynyň hem-de Saýlaw kodeksiniň kadalary esasynda Türkmenistanda Saýlawlary we sala salşyklary geçirmek boýunça merkezi topar, häkimlikler, syýasy partiýalar, jemgyýetçilik birleşikleri tarapyndan bilelikde bu möhüm syýasy-jemgyýetçilik çäresine taýýarlyk işleri dowam edýär. 

Şu ýylyň birinji aýynda milli ykdysadyýetimiziň pudaklarynda ýerine ýetirilen işleriň netijeleri baradaky hasabatdan görnüşi ýaly, geçen aýda jemi içerki önümiň ösüş depgini 6,2 göterime deň boldy. Ýanwar aýynda öndürilen önümleriň derejesi geçen ýylyň degişli döwründäkiden  

5,8 göterim köpeldi. Ykdysadyýetiň ähli ulgamlarynda oňyn netijeler gazanyldy. Hasabat döwründe bölek-satuw haryt dolanyşygynyň möçberi, 2022-nji ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, 9,5 göterim artdy. Şu ýylyň ýanwar aýynda Döwlet býujetiniň girdeji böleginiň meýilnamasy  

115,7 göterim, çykdajy böleginiňki bolsa 97,4 göterim berjaý edildi. Iri we orta kärhanalar boýunça ortaça aýlyk haky, geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, 10 göterim köpeldi. Zähmet haklary, pensiýalar, döwlet kömek pullary, talyp haklary öz wagtynda maliýeleşdirildi. Maliýeleşdirmegiň ähli çeşmeleriniň hasabyna özleşdirilen düýpli maýa goýumlaryň möçberi, 2022-nji ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, 9,1 göterim ýokarlandy. Hasabat döwründe durmuş maksatly desgalaryň, ýaşaýyş jaýlarynyň, düzümleýin we inženerçilik ulgamlarynyň gurluşyk işleri alnyp baryldy. 

Hormatly Prezidentimiz ýurdumyzy 2022 — 2028-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasynda 2023-nji ýyl üçin bellenen wezipeleri üstünlikli çözmek üçin gaýragoýulmasyz çäreleri görmegiň zerurdygyna ünsi çekip, jemi içerki önümiň ösüş depginini durnukly derejede saklamagyň, milli ykdysadyýetiň ähli pudaklarynyň depginli ösmegini üpjün etmegiň wajypdygyny nygtady. Döwlet Baştutanymyz milli ykdysadyýetimiziň aýry-aýry pudaklarynda ýerine ýetirilen işleriň netijeleri baradaky hasabatlary diňläp, birnäçe anyk tabşyryklary berdi. Hususan-da, şu ýyl tebigy gazyň we nebitiň çykarylyşyny düýpli artdyrmak, uglewodorod serişdeleriniň ýataklaryny, önümçilik desgalaryny işjeň ýagdaýda saklamak boýunça toplumlaýyn çäreleri geçirmek, önüm berijiligi peselen guýulary abatlamak, geologiýa-gözleg we buraw işleriniň netijeliligini ýokarlandyrmak, Garagum derýasynyň durkuny täzelemek we kenaryny berkitmek işlerine girişmek üçin taýýarlyk görüp başlamak, bu ugurda edilmeli işleriň taslamasyny taýýarlamak, ony amala aşyrjak potratçyny gözlemek, Hazar deňziniň suwuny süýjediji desgalary gurmak boýunça iri maýa goýum taslamasyny durmuşa geçirmek, döwrebap läbik sorujylary we ýörite tehnikalary satyn almak boýunça degişli işleri alyp barmak baradaky meseleleri üns merkezinde saklamak tabşyryldy. 

Döwlet Baştutanymyz Serdar Berdimuhamedow mejlisde ýanwar aýynyň deslapky netijeleri boýunça jemi içerki önümiň ösüş depgininiň 6,2 göterime deň bolandygyny, milli ykdysadyýetimiziň pudaklarynda durnukly ösüşiň gazanylandygyny aýtdy. Nygtalyşy ýaly, häzirki döwürde senagat pudaklarynda önümçiligiň möçberini artdyrmak, kuwwatlyklary netijeli ulanmak, söwda we hyzmatlar ulgamynda işleriň gerimini giňeltmek boýunça zerur çäreleri durmuşa geçirmek möhümdir. Geçen aýda maliýeleşdirmegiň ähli çeşmeleriniň hasabyna ýurdumyz boýunça özleşdirilen düýpli maýa goýumlaryň möçberi 2 milliard manatdan gowrak boldy. Bu bolsa, geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdireniňde, 9,1 göterim artykdyr. Ýylyň başyndan düýpli maýa goýumlary özleşdirmegiň möçberiniň ýokary bolmagy täze senagat desgalaryny işe girizmäge, önümçilik kuwwatlyklaryny artdyrmaga şert döretdi.  

Pudak ýolbaşçylary tarapyndan işleriň belli bir derejede alnyp barylýandygyna garamazdan, heniz pudaklar we sebitler boýunça ýerine ýetirilmeli işler, amala aşyrylmaly çäreler we öňümizde durýan wezipeler köp. Şunuň bilen baglylykda, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow indiki hepdede ministrlikleriň, pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň, jemgyýetçilik guramalarynyň ýolbaşçylarynyň we häkimleriň gatnaşmagynda Ministrler Kabinetiniň giňişleýin mejlisiniň geçiriljekdigine ünsi çekdi. Mejlisde geçen, 2022-nji ýylda alnyp barlan işleriň jemleri jemleniler, kabul edilen maksatnamalaryň we berlen tabşyryklaryň ýerine ýetirilişi seljeriler, döwlet dolandyryşy bilen bagly birnäçe beýleki meseleler ara alnyp maslahatlaşylar. 

 Sanlar, maglumatlar: 

•  Şu ýylyň ýanwar aýynda jemi içerki önümiň ösüş depgini 6,2 göterime deň boldy. 

•  Hasabat döwründe öndürilen önümleriň derejesi geçen ýylyň degişli döwründäkiden 5,8 göterim köpeldi. Bölek-satuw haryt dolanyşygynyň möçberi, 2022-nji ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, 9,5 göterim artdy.  

•  Şu ýylyň ýanwar aýynda Döwlet býujetiniň girdeji böleginiň meýilnamasy 115,7 göterim, çykdajy böleginiňki bolsa 97,4 göterim berjaý edildi. 

•  Iri we orta kärhanalar boýunça ortaça aýlyk haky, geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, 10 göterim köpeldi. Zähmet haklary, pensiýalar, döwlet kömek pullary, talyp haklary öz wagtynda maliýeleşdirildi.  

•  Maliýeleşdirmegiň ähli çeşmeleriniň hasabyna özleşdirilen düýpli maýa goýumlaryň möçberi, 2022-nji ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, 9,1 göterim ýokarlandy. 

•  Geçen aýda tebigy we ugurdaş gazyň çykarylyşynyň meýilnamasy 101,9 göterim ýerine ýetirildi. 

•  Söwda we daşary ykdysady aragatnaşyklar ministrligi boýunça söwda dolanyşygynyň ösüş depgini, geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, 107,2 göterime, önüm öndürmegiň ösüş depgini bolsa 108,6 göterime barabar boldy. 

•  Senagatçylar we telekeçiler birleşmesi boýunça şu ýylyň ýanwar aýynda oba hojalyk we azyk harytlarynyň önümçiliginiň ösüş depgini 114 göterim, senagat önümlerini öndürmegiň ösüş depgini bolsa 106 göterim üpjün edildi. 

•  Geçen aýda maliýeleşdirmegiň ähli çeşmeleriniň hasabyna ýurdumyz boýunça özleşdirilen düýpli maýa goýumlaryň möçberi 2 milliard manatdan gowrak boldy. Bu bolsa, geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, 9,1 göterim artykdyr.

Türkmenistanyň Ministrler Kabinetiniň ýakynda, 3-nji fewralda sanly ulgam arkaly geçirilen nobatdaky mejlisi Arkadag Serdarly bagtyýar ýaşlar ýylynyň turuwbaşdan ynamly gadamlar bilen ösüşiň täze belentliklerini nazarlaýandygyny tassyklady. Bu mejlisde milli ykdysadyýetimiziň pudaklarynyň şu ýylyň ýanwar aýynda ýerine ýetirilen işleriniň jemleri jemlenildi, resminamalaryň birnäçesiniň taslamalaryna hem-de döwlet durmuşynyň möhüm meselelerine garaldy. 

Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe hormatly Prezidentimiziň parasatly baştutanlygynda ýurdumyzyň ähli künjeklerinde toplumlaýyn özgertmeler üstünlikli amala aşyrylýar, häzirki zaman düzümleri kemala gelýär, dürli maksatly täze binalardyr desgalar gurlup ulanmaga berilýär. Iri möçberli sebit we milli maýa goýum taslamalarynyň üstünlikli durmuşa geçirilmegi buýsandyryjy ýagdaýdyr. Munuň özi ýurdumyzyň ykdysadyýetiniň durnukly ösýändigini tassyklaýar. 

Arkadag Serdarly bagtyýar ýaşlar ýylyny garşylaýan pursatlarymyzda hormatly Prezidentimiziň halkymyza Täze ýyl Gutlagynda: “Ýurdumyzyň gülläp ösmegine, halkymyzyň bagtyýar durmuşda ýaşamagyna gönükdirilen özgertmelerimizi üstünlikli dowam etdirmekde halkymyzyň, şol sanda ýaşlarymyzyň watansöýüjiligine, zehinine we yhlasyna daýanyp, täze ýylda-da eziz Watanymyzy rowaçlyklaryň ýurduna öwürmek ugrunda el-ele berip işläris” diýip nygtamagy ähli watandaşlarymyzy zähmet üstünliklerine ruhlandyrdy. Adamlaryň jana-jan bähbitlerine gönükdirilen giň gerimli döwlet syýasatyny tüýs ýürekden goldap, halkymyzyň agzybirlikde çekýän yhlasly zähmeti öz miwesini-de berýär. Ministrler Kabinetiniň şu ýylyň ýanwar aýynda bitirilen işleriň netijelerine bagyşlanyp geçirilen mejlisinde berlen hasabatlardyr halk köpçüligine ýetirilen maglumatlar abadan durmuşyň üpjün edilmegi ugrundaky giň gerimli tagallalardan habar berýär. Hasabat döwrüniň makroykdysady görkezijileri milli ykdysadyýetimiziň ähli pudaklarynyň durnukly ösüşe eýedigini alamatlandyrýar. 

Habar berlişi ýaly, hasabat döwründe jemi içerki önümiň ösüş depgini 6,2 göterime deň boldy. Ýanwar aýynda öndürilen önümleriň derejesi geçen ýylyň degişli döwründäkiden 5,8 göterim köpeldi. Ykdysadyýetiň ähli ulgamlarynda oňyn netijeler gazanyldy. Bölek-satuw haryt dolanyşygynyň möçberi, 2022-nji ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, 9,5 göterim artdy. Şu ýylyň ýanwar aýynda Döwlet býujetiniň girdeji böleginiň meýilnamasy 115,7 göterim, çykdajy böleginiňki bolsa, 97,4 göterim berjaý edildi. Iri we orta kärhanalar boýunça ortaça aýlyk haky, geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, 10 göterim köpeldi. Zähmet haklary, pensiýalar, döwlet kömek pullary we talyp haklary öz wagtynda maliýeleşdirildi. 

Geçen aýda maliýeleşdirmegiň ähli çeşmeleriniň hasabyna ýurdumyz boýunça özleşdirilen düýpli maýa goýumlaryň möçberi 2 milliard manatdan gowrak boldy. Bu bolsa geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, 9,1 göterim artykdyr. Ýylyň başyndan düýpli maýa goýumlary özleşdirmegiň möçberiniň ýokary bolmagy täze senagat desgalaryny işe girizmäge, önümçilik kuwwatlyklaryny artdyrmaga şert döretdi. Munuň özi ilatyň ýaşaýyş-durmuş şertlerini has-da gowulandyrmaga hem-de sebitlerde goşmaça iş orunlaryny döretmäge mümkinçilik berer. 

Durmuş ugurly ykdysady syýasata laýyklykda, milli ykdysadyýetimiziň pudaklarynda durmuşa geçirilýän giň gerimli özgertmeleriň, gazanylýan oňyn netijeleriň ählisi Garaşsyz, baky Bitarap Türkmenistanyň geljekki ösüşlere we halkymyzyň hal-ýagdaýyny ýokarlandyrmaga tarap ýolda ynamly öňe barýandygyna şaýatlyk edýär. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Hökümet mejlisinde ýurdumyzy 2022 — 2028-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasynda 2023-nji ýyl üçin bellenen wezipeleri üstünlikli çözmek üçin gaýragoýulmasyz çäreleri görmegiň zerurdygyna ünsi çekdi. 

Senagat pudaklarynda önümçiligiň möçberlerini artdyrmak, kuwwatlyklary netijeli ulanmak, söwda we hyzmatlar ulgamynda işleriň gerimini giňeltmek boýunça zerur işleri geçirmek häzirki döwrüň möhüm wezipeleriniň hatarynda bellenildi. Eksport edilýän harytlaryň mukdaryny köpeltmek bilen, daşary söwda dolanyşygyny hem oňyn derejede üpjün etmek wajypdyr. 

Döwlet maksatnamalarynda bellenen ähli çäreleriň üstünlikli durmuşa geçirilmegi ýakyn geljekde ýeterlik derejede ösen bazar amatlyklaryny kemala getirmäge, ählumumy ykdysady giňişlige has doly goşulyşmaga, daşary söwda dolanyşygyny ep-esli artdyrmaga mümkinçilik berer. Önümçiligiň ähli ulgamlarynda öňdebaryjy innowasion tehnologiýalaryň giňden ornaşdyrylmagy bolsa ýurdumyzyň haryt öndürijileriniň bäsdeşlige ukyplylygyny ýokarlandyrmaga, harytlardyr hyzmatlaryň içerki bazarynyň gerimini giňeltmäge, bir söz bilen aýdylanda, maliýe-ykdysady ulgamyň binýadyny pugtalandyrmaga ýardam eder. 

Dünýägözel NURYÝEWA,

Halkara ynsanperwer ylymlary we ösüş uniwersitetiniň maliýe kafedrasynyň mugallymy.

Ulag-kommunikasiýa ulgamy 

 Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň baştutanlygynda milli ykdysadyýetimiziň möhüm pudaklarynda, şol sanda ulag we kommunikasiýalar ulgamynda Watanymyzyň gülläp ösmegine, halkymyzyň durmuş derejesiniň ýokarlandyrylmagyna gönükdirilen oňyn özgertmeler yzygiderli durmuşa geçirilýär. Häzirki zaman üstaşyr ulag, logistik düzümlerini, aragatnaşyk, telekommunikasiýalar ulgamyny kemala getirmegiň çäklerinde Beýik Ýüpek ýoluny gaýtadan dikeltmek boýunça alnyp barylýan işler munuň aýdyň subutnamasydyr. 

“Biziň ýurdumyz Gündogar — Günbatar we Demirgazyk — Günorta ugurlary boýunça üstaşyr ulag taslamalaryny amala aşyrýar, Owganystan — Türkmenistan — Azerbaýjan — Gruziýa — Türkiýe, Özbegistan — Türkmenistan — Eýran — Oman — Katar we TRACECA halkara ulag geçelgelerini döretmäge işjeň gatnaşýar” diýip, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow 2022-nji ýylyň 23-nji sentýabrynda geçirilen Döwlet Maslahatyndaky çykyşynda belledi. Geçen ýylda ulag gatnawlaryny gowulandyrmak, täze üstaşyr ulag geçelgelerini döretmek boýunça anyk tekliplere garamak üçin olar birnäçe iri halkara forumlaryň, ýokary derejedäki duşuşyklaryň gün tertibine girizildi. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň ýurdumyza döwlet sapary bilen gelen Hindistan Respublikasynyň Prezidenti Ram Nath Kowind bilen 2-nji aprelde Aşgabatda geçiren gepleşikleriniň barşynda milli ykdysadyýetimizi ösdürmegiň strategik ugurlarynyň hatarynda ulag ulgamy hem görkezildi. Taraplar Türkmenistanyň çäkleriniň üsti bilen, şol sanda ýurdumyzyň Hazar deňzindäki üpjünçilik ulgamlaryny ulanmak arkaly hindi deňiz terminallaryna barýan durnukly Ýewraziýa geçelgelerini emele getirmekde özara ýardam bermek barada ylalaşdylar. Şunuň bilen baglylykda, türkmen tarapy Çabahar we Türkmenbaşy Halkara deňiz portlarynyň arasynda hyzmatdaşlyk hakynda göni gepleşikleri guramagy teklip etdi. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow 10-njy iýunda Russiýa Federasiýasyna amala aşyran resmi saparynyň barşynda Prezident Wladimir Putin bilen geçirilen gepleşiklerde Türkmenistanyň Russiýa Federasiýasyndan köp sanly awtoulag, deňiz we awiasiýa tehnikalaryny satyn alýandygyny, Russiýanyň iri kompaniýalaryna ýurdumyzda durmuşa geçirilýän giň gerimli ykdysady taslamalara işjeň gatnaşmaga mümkinçilik döredýändigini aýtdy. Saparyň çäklerinde gol çekilen resminamalar toplumynyň hatarynda Türkmenistanyň Ministrler Kabinetiniň ýanyndaky Ulag we kommunikasiýalar agentliginiň “Türkmenaragatnaşyk” agentligi bilen Russiýa Federasiýasynyň Sanly ösüş, aragatnaşyk we köpçülikleýin kommunikasiýalar ministrliginiň arasynda aragatnaşyk we maglumat tehnologiýalary babatda hyzmatdaşlyk etmek barada özara düşünişmek hakynda Ähtnamanyň; Türkmenistanyň Ministrler Kabinetiniň ýanyndaky Ulag we kommunikasiýalar agentliginiň “Türkmendemirýollary” agentligi bilen “Russiýa demir ýollary” açyk paýdarlar jemgyýetiniň arasynda özara düşünişmek hakynda Ähtnamanyň; “Türkmenistanyň Ulag-logistika merkezi” açyk görnüşli paýdarlar jemgyýeti bilen “RDÝ Logistika” paýdarlar jemgyýetiniň arasynda halkara we üstaşyr ýük gatnawlaryndaky hyzmatdaşlyk hakynda Ähtnamanyň hem bardygyny bellemek gerek. 

15-nji iýunda Tähranda Türkmenistanyň Prezidenti Serdar Berdimuhamedow bilen Eýran Yslam Respublikasynyň Prezidenti Seýed Ebrahim Raisiniň arasynda gepleşikler geçirildi. Döwlet Baştutanymyz ulag ulgamynda uzak möhletleýin hyzmatdaşlygyň uly ähmiýetli ugurlaryny kesgitlemek bilen, bu ýurdy Demirgazyk — Günorta demir ýoly boýunça Türkmenistandan Eýranyň üsti bilen Pars aýlagynyň portlaryna çenli iň gysga ýol hökmünde esasy hyzmatdaş hasaplaýandygyny belledi. Bu ugurda alnyp barylýan işleri işjeňleşdirmek maksady bilen, Türkmenistan — Gazagystan — Eýran demir ýolunyň ägirt uly mümkinçiliklerini göz öňünde tutup, iki ýurduň arasynda Ulag boýunça hökümetara topary döretmek teklip edildi. 

Şeýle-de Özbegistan — Türkmenistan — Eýran — Oman — Katar ulag geçelgesiniň taslamasyny ýakyn wagtda durmuşa geçirmek üçin tagallalaryň güýçlendirilmegi zerur bolup durýar. Mälim bolşy ýaly, bu taslama Hindistan we Gazagystan hem resmi taýdan goşuldy. Gepleşikleriň jemleri boýunça resminamalar toplumyna, şol sanda Türkmenistanyň Hökümeti bilen Eýran Yslam Respublikasynyň Hökümetiniň arasynda ulag we üstaşyr hyzmatdaşlygy ösdürmek boýunça özara düşünişmek hakynda Ähtnama gol çekildi. 

Biziň ýurtlarymyzyň ulag-kommunikasiýalar ulgamynda hyzmatdaşlyk gatnaşyklarynyň giňeldilmegine aýratyn ähmiýet berýändiklerine degişli düzümleriň wekilleriniň arasynda Tähranda geçirilen duşuşyklar hem şaýatlyk edýär. Olaryň dowamynda bu ugurda netijeli gatnaşyklary işjeňleşdirmegiň mümkinçilikleri ara alnyp maslahatlaşyldy hem-de «Türkmenistanyň Ulag-logistika merkezi» açyk görnüşli paýdarlar jemgyýeti bilen Eýran Yslam Respublikasynyň «Rasan Rail Pars Co.» kompaniýasynyň arasynda halkara ýük daşamalar babatda hyzmatdaşlyk etmek hakynda Ähtnama we «Türkmenistanyň Ulag-logistika merkezi» açyk görnüşli paýdarlar jemgyýeti bilen Eýran Yslam Respublikasynyň «Wagon Bar Caspian» kompaniýasy bilen halkara ýük daşamalar babatda hyzmatdaşlyk etmek hakynda Ähtnama gol çekildi. 

29-njy iýunda Aşgabatda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň başlyklyk etmeginde altynjy Hazar sammiti geçirildi. Döwlet Baştutanymyz Gündogar — Günbatar hem-de Demirgazyk — Günorta ugurlary boýunça Ýewraziýada ulag we üstaşyr akymlarynyň baglanyşdyryjy merkezi hökmünde Hazar deňziniň “mümkinçilikleriň deňzi” diýlip atlandyrylmagynyň hakykatdan daş däldigini belledi hem-de geljekde Hazaryň şeýle ähmiýetiniň has-da artjakdygyna ynam bildirdi. Şoňa görä-de, kenarýaka ýurtlara port düzümini gurmak we döwrebaplaşdyrmak, Hazar sebitini harytlaryň hem-de hyzmatlaryň halkara akymlary üçin oňaýly, döwrebap, amatly giňişlige öwürmek üçin durnukly, ygtybarly we netijeli logistik ulgamy kemala getirmek babatda uly işler garaşýar diýip, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow aýratyn nygtady hem-de syýasatdan azat bolan konýunkturanyň zerurdygyny aýtdy. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow 14-15-nji iýulda Özbegistan Respublikasyna amala aşyran döwlet saparynyň barşynda Prezident Şawkat Mirziýoýew bilen geçirilen gepleşiklerde, hususan-da, ulag ulgamynyň Türkmenistan bilen Özbegistanyň hyzmatdaşlygynyň ileri tutulýan ugry bolup durýandygyny belledi. Ýurtlarymyzyň tagallalarynyň baş maksada — kuwwatly we döwrebap düzümi döretmek wezipesine gönükdirilmelidigine ynam bildirildi. Bu düzüm Merkezi Aziýanyň, Ýewropanyň, Ýakyn Gündogaryň ulag ulgamlarynyň birleşdirilmegini üpjün edip biler. Hususan-da, ýurdumyz Özbegistan — Türkmenistan — Hazar deňzi we ondan aňryk Gara deňziniň portlarynyň üsti bilen Ýewropa çykalgasy bolan ulag ugruny ösdürmek boýunça bilelikdäki işe taýýardyr. 

Gepleşikleriň jemleri boýunça strategik häsiýete eýe bolan netijeli döwletara gatnaşyklaryň mundan beýläk-de okgunly ösdürilmegine gönükdirilen resminamalar toplumyna gol çekildi. Şolaryň hatarynda Türkmenistanyň Ministrler Kabinetiniň ýanyndaky Ulag we kommunikasiýalar agentligi bilen Özbegistan Respublikasynyň Ulag ministrliginiň arasynda üstaşyr ulag hyzmatdaşlygyny ösdürmek hakynda Ylalaşyk; Demir ýol ulaglary pudagynda mundan beýläk-de hyzmatdaşlygy berkitmek hakynda «Türkmendemirýollary» agentligi bilen «Uzbekiston temir ýullari» paýdarlar birleşiginiň arasynda Ähtnama bar. 

Häzirki wagtda ulag meselesi bilermenler bileleşigi tarapyndan uly üns hem-de gyzyklanma bilen öwrenilýän ugra öwrülýär. Türkmenistan Merkezi Aziýa döwletleriniň söwda-ykdysady we maýa goýum hyzmatdaşlygy strategik häsiýete eýe bolmalydyr, has takygy, ony Ýewraziýanyň täze geoykdysady giňişligini kemala getirmegiň esaslarynyň birine öwürmegi zerur hasaplaýar diýip, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow geçen ýylyň 21-nji iýulynda Gyrgyz Respublikasynda geçirilen Merkezi Aziýanyň döwlet Baştutanlarynyň dördünji konsultatiw duşuşygyndaky çykyşynda belledi. Ulag we logistika bu strategiýanyň möhüm ugrudyr. Hormatly Prezidentimiziň nygtaýşy ýaly, biziň ýurtlarymyzyň tagallalary baş maksada — kuwwatly we döwrebap düzümi döretmek maksadyna gönükdirilip bilner we gönükdirilmelidir. Bu düzüm Merkezi Aziýanyň, Ýewropanyň, Ýakyn Gündogaryň, Aziýa — Ýuwaş umman sebitiniň ulag ulgamlarynyň birleşdirilmegini üpjün edip biler. Şunda biziň ýurdumyzyň Merkezi Aziýa — Hazar deňzi — Gara deňzi we Merkezi Aziýa — Pars aýlagy ulag ugruny ösdürmek boýunça bilelikdäki işe taýýardygy tassyklanyldy. 

Içerki kontinental döwletler üçin ulag ulgamynda köptaraplaýyn hyzmatdaşlygyň aýratynlyklaryny hasaba almak bilen, 15-16-njy awgustda Awazada deňze çykalgasy bolmadyk ösüp barýan döwletleriň ulag ministrleriniň derejesindäki halkara maslahat guraldy. “Türkmenistan XXI asyryň ulag gurluşynyň integrasiýa ösüşiniň giňişlikleriň, sebitleriň, senagat, serişde, adam mümkinçilikleriniň baglanyşygydygyna ynanýar. Geljek iň uly halkara we sebit deňiz, derýa, awtomobil we demir ýollaryna hem-de howa merkezlerine çykmak, olaryň amatly utgaşmasy we her biriniň artykmaçlygyndan peýdalanmak bilen birleşdirilen ulag aragatnaşyk ulgamyna degişlidir” diýip, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow maslahata gatnaşyjylara iberen wideoýüzlenmesinde nygtady. 

Mälim bolşy ýaly, bu maslahaty biziň ýurdumyzda geçirmek başlangyjy Türkmenistan tarapyndan öňe sürüldi hem-de BMG-niň Baş Assambleýasynyň 2021-nji ýylda kabul edilen Kararnamasy bilen berkidildi. Bu başlangyjyň möhümdigini wagtyň özi subut etdi, sebäbi ulag ulgamy dünýä ykdysadyýetiniň möhüm ugurlarynyň biri bolup durýar hem-de dünýä hojalyk gatnaşyklarynyň durnuklylygyna, deňagramlylygyna gönüden-göni täsirini ýetirýän ählumumy durnukly ösüşiň wajyp şertidir. Maslahatyň ikinji gününde ugurdaş çäreler — halkara ulag we üstaşyr geçelgesini (Aşgabat ylalaşygy esasynda) döretmek boýunça utgaşdyryjy geňeşiň mejlisi hem-de “Merkezi Aziýa — Ýakyn Gündogar — Afrika” görnüşinde ulag ministrleriniň ulag ulgamynda hyzmatdaşlygyň mümkinçilikleri bilen bagly duşuşygy geçirildi. Maslahatyň dowamynda birnäçe köptaraplaýyn we ikitaraplaýyn resminamalara gol çekildi. 

17-nji awgustda «Awaza» milli syýahatçylyk zolagynyň «Berkarar» myhmanhanasynda Üstaşyr geçirmek boýunça ählumumy resminamanyň taslamasyna badalga bermek dabarasy geçirildi. Multimodal gatnawlary ösdürmekde köpugurly sanly çözgüt bolup durýan bu taslama Ýewropa — Kawkaz — Aziýa halkara ulag geçelgesiniň (TRACECA) Hökümetara komissiýasynyň hemişelik Sekretariatynyň Ulag diplomatiýasynyň halkara merkezi, GDA-nyň Ýolçularynyň hökümetara geňeşi, dünýäniň iri IT tehnologiýalaryny işläp düzüjileri, şeýle-de taslamany ulanmaga gyzyklanma bildirýän ýurtlar bilen oňyn hyzmatdaşlygynyň netijesidir. Halkara ulag geçelgesiniň sanly maksatnamasynyň durmuşa geçirilmegi ulaglaryň dürli görnüşini birleşdirýän sebitleýin sanly ulgamy döretmäge mümkinçilik berer. Munuň özi TRACECA agza ýurtlaryň köpüsiniň, ilkinji nobatda, Merkezi Aziýa döwletleriniň deňze çykalgasy bolmandygy göz öňünde tutulanda, aýratyn möhümdir. 

15-nji oktýabrda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň Gazagystan Respublikasyna döwlet saparynyň çäklerinde Astanada Prezident Kasym-Žomart Tokaýew bilen gepleşikler geçirildi. Gepleşikleriň jemleri boýunça ikitaraplaýyn resminamalaryň uly toplumyna, şol sanda Türkmenistanyň Ministrler Kabinetiniň ýanyndaky Ulag we kommunikasiýalar agentligi bilen Gazagystan Respublikasynyň Senagat we infrastrukturalaýyn ösüş ministrliginiň arasynda üstaşyr ulag hyzmatdaşlygynyň ösüşi barada Ähtnama; Türkmenistanyň Ministrler Kabinetiniň ýanyndaky Ulag we kommunikasiýalar agentligi bilen Gazagystan Respublikasynyň Sanly ösüş, innowasiýa we aerokosmos senagaty ministrliginiň arasynda kosmos giňişligini parahatçylyk maksatlary bilen öwrenmek we ulanmak barada özara düşünişmek hakynda Ähtnama gol çekildi. 

Türkmenistanyň Prezidenti Serdar Berdimuhamedow 21-22-nji noýabrda Birleşen Arap Emirliklerine bolan resmi saparynyň barşynda BAE-niň Prezidenti Şeýh Mohammed bin Zaýed Al Nahaýýan bilen geçirilen gepleşiklerde ulag-logistika ulgamyna hyzmatdaşlygyň strategik ugry hökmünde garalýandygyny, bu ugurda iki ýurduň port düzümlerini herekete getirmek bilen utgaşykly ulag geçelgelerini kemala getirmek boýunça taslamalary durmuşa geçirmek üçin uly mümkinçilikleriň bardygyny aýratyn nygtady. Ýokary derejedäki gepleşikleriň jemleri boýunça Türkmenistanyň we Birleşen Arap Emirlikleriniň Bilelikdäki Beýannamasy kabul edildi. Onda taraplaryň ikitaraplaýyn ykdysady hyzmatdaşlygy işjeňleşdirmekde ulag gatnawlarynyň möhüm ähmiýete eýedigini nygtandyklary bellenilýär hem-de Türkmenistanyň we Birleşen Arap Emirlikleriniň halkara portlarynyň hyzmatdaşlygynyň zerurdygy aýdylýar. 

Hormatly Prezidentimiz ulag ulgamynda hyzmatdaşlygy ösdürmek üçin uly mümkinçilikleriň bardygyna Abu-Dabi şäherinde resmi saparyň ikinji gününde geçirilen “Türkmenistan — BAE” işewürlik maslahatynyň açylyş dabarasyndaky çykyşynda ünsi çekdi. Döwlet Baştutanymyzyň belleýşi ýaly, soňky ýyllarda ýurdumyzda köpugurly ulag ulgamyny kemala getirmek boýunça giň möçberli işler geçirilýär, hususan-da, deňiz ulag düzümi giňeldilýär, täze awtomobil, howa we demir ýol ulag merkezleri hem-de geçelgeleri gurulýar. 

14-nji dekabrda “Awaza” milli syýahatçylyk zolagynyň Kongresler merkezinde Türkmenistanyň Prezidenti Serdar Berdimuhamedowyň, Azerbaýjan Respublikasynyň Prezidenti Ilham Aliýewiň hem-de Türkiýe Respublikasynyň Prezidenti Rejep Taýyp Ärdoganyň gatnaşmagynda birinji üçtaraplaýyn sammit geçirildi. Forumda Türkmenistan — Azerbaýjan — Türkiýe ugry boýunça täze ulag geçelgesiniň has geljegi uly taslamalaryň biri bolup biljekdigi bellenildi. Şunuň bilen baglylykda, türkmen tarapy bu ugur boýunça ýük daşamalary ýeňilleşdirmek üçin Bir bitewi logistika merkezini döretmek meselesine garamagy teklip etdi. Duşuşygyň jemleri boýunça birnäçe resminamalara, şol sanda Ulaglar babatda hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de ösdürmek barada Türkmenistanyň Ministrler Kabinetiniň ýanyndaky Ulag we kommunikasiýalar agentliginiň, Azerbaýjan Respublikasynyň Sanly ösüş we ulag ministrliginiň hem-de Türkiýe Respublikasynyň Ulag we infrastruktura ministrliginiň arasynda özara düşünişmek hakynda Ähtnama gol çekildi. 

Awtomobil ýollarynyň düzümini ösdürmek boýunça döwlet Baştutanymyzyň tabşyrygyna laýyklykda geçirilýän toplumlaýyn işleriň çäklerinde Türkmenistany goňşy döwletler bilen birleşdirýän täze ýokary tizlikli awtobanlar we köprüler gurulýar, ulag binýadynyň üsti dünýäniň öňdebaryjy kompaniýalarynyň häzirki zaman tehnikalary bilen yzygiderli doldurylýar, inženerçilik-kommunikasiýa ulgamlary doly täzelenilýär, ýol hereketi howpsuzlygynyň häzirki zaman ulgamlary we beýlekiler giňden ornaşdyrylýar. 

Häzirki wagtda Aşgabat — Türkmenabat ýokary tizlikli awtomobil ýolunyň gurluşygy dowam etdirilýär. Bu awtoban Türkmenistanda amala aşyrylýan iň iri ulag taslamalarynyň biri bolmak bilen, onuň durmuşa geçirilmegi üstaşyr ulag gatnawlarynyň Aziýa — Ýuwaş umman sebitine çenli uzap gidýän awtomobil ýollarynyň köpşahaly ulgamyna birikdirilmegini üpjün eder. Şeýlelikde, ýurdumyzda uzak aralyklara ýük daşalmagyny çalt hem-de oňaýly nyrhlar boýunça ýerine ýetirmäge mümkinçilik berýän awtomobil ýoly peýda bolar we ol sebit ykdysadyýetiniň okgunly ösüşine oňyn täsir eder. 

Döwlet Baştutanymyz Serdar Berdimuhamedowyň gatnaşmagynda 8-nji awgustda ulag düzüminiň möhüm desgasynyň — Türkmenbaşy — Garabogaz — Gazagystanyň serhedine çenli barýan awtomobil ýolunyň ugrunda Garabogazköl aýlagynyň üstünden geçýän awtomobil köprüsiniň düýbüni tutmak dabarasy boldy. Bu köpri ýurdumyzyň günbatar we demirgazyk sebitleriniň, şeýle-de goňşy döwletleriň arasynda haryt dolanyşygynyň, ýük hem-de ýolagçy gatnawlarynyň möçberini has-da artdyrmaga mümkinçilik berer. Ol Türkmenistanyň, Russiýanyň, Gazagystanyň, Eýranyň we Hindistanyň ýük daşaýjylaryna deňiz, demir ýol hem-de awtomobil ulaglary arkaly Demirgazyk we Günbatar Ýewropa ýurtlaryna gysga ýol bilen çykmaga ýardam eder. 

24-nji sentýabrda sanly ulgam arkaly ulag düzüminiň täze desgalarynyň — Balkan, Daşoguz, Lebap we Mary welaýatlarynyň ýolagçy awtomenzilleriniň binalarynyň açylyş dabarasy geçirildi. Bu döwrebap desgalarda ähli zerur düzümler — edara ediş binalary, duralgalar, sanly hyzmat ulgamlary göz öňünde tutulandyr we ýolagçylar üçin iň amatly şertler döredilendir. Täze ýolagçy awtomenzilleriniň ulanmaga berilmegi häzirki zaman ulag ulgamyny kemala getirmek wezipesiniň Türkmenistany durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň strategiýasynyň ileri tutulýan ugurlarynyň biri bolup durýandygynyň aýdyň subutnamasydyr. 

Şunuň bilen birlikde bu ulgamyň maddy-enjamlaýyn binýadyny pugtalandyrmak boýunça netijeli çäreler görülýär, ulag gulluklarynyň işine innowasion tehnologiýalar ornaşdyrylýar. Häzirki wagtda ulag ulgamy dünýäniň öňdebaryjy önüm öndürijileriniň — “Toyota”, “Hyundai Universe Luxury”, “Hyundai Universe Noble”, “Hyundai Super Aero City”, “Yutong ZK6129H”, “ПАЗ-32054” ýaly döwrebap ulag serişdeleri bilen üpjün edildi. Olar şäheriçi ugurlarda hem-de şäherara gatnawlarda ulanylýar. Täze ulag ugurlary işlenilip taýýarlanylýar hem-de döredilýär. 

Ministrler Kabinetiniň 23-nji sentýabrda geçirilen mejlisinde hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow 1000 sany «Toyota Coaster» kysymly orta synply we 250 sany «Toyota Hiace» kysymly kiçi synply awtobuslary hem-de olaryň ätiýaçlyk şaýlaryny, sarp ediş serişdelerini satyn almak hakynda Karara gol çekdi. Şeýle hem eziz Watanymyzyň mukaddes Garaşsyzlygynyň 31 ýyllyk baýramynyň öňüsyrasynda hormatly Prezidentimiziň tabşyrygy boýunça “Türkmenawtoulaglary” agentliginiň tehniki parkynyň üsti “Toyota Сorolla” kysymly ýeňil taksi awtoulaglarynyň 150-si bilen ýetirildi. 

Türkmenistanyň demir ýol ulagy ulgamy güýçli depginde ösdürilýär hem-de ýolagçy we ýük gatnawlarynda öňdäki orunlary eýeleýär. Ýurdumyzyň ähli sebitlerinde ýokary tizlikli awtomobil we demir ýollaryň müňlerçe kilometri çekildi, halkara ulag düzümleri döredilýär. Häzirki wagtda Gazagystanyň, Kataryň we Hindistanyň Owganystan — Türkmenistan — Azerbaýjan — Gruziýa — Türkiýe we Özbegistan — Türkmenistan — Eýran — Oman üstaşyr ulag geçelgelerine birikmekleri bilen baglylykda bu ugurlar boýunça gatnawlary işjeňleşdirmek, synag ýük gatnawlaryny guramak, bökdençsiz ýük daşamalary üpjün etmek üçin ýüze çykýan meseleleri çözmek maksady bilen, milli operatorlary kesgitlemek arkaly awtomobil, demir ýol ulaglary bilen ýükleri daşamagy amala aşyrmak göz öňünde tutulýar. 

Pakistan, Owganystan, Hindistan, Russiýa, Gazagystan hem-de Ýewropa ýurtlary ugry boýunça üstaşyr ýük daşamalara, şeýle-de Hytaý — Täjigistan — Özbegistan — Türkmenistan — Eýran — Türkiýe ugry boýunça konteýnerli ýük daşalyşy ýola goýmaga uly gyzyklanma bildirilýär. Şunuň bilen baglylykda ulag kompaniýalarynyň arasyndaky gepleşikleriň çäklerinde Türkmenbaşy Halkara deňiz portunyň üstaşyr ýük daşamakdaky kuwwatyny peýdalanmak meýilleşdirilýär. 

Ýurdumyzyň raýat awiasiýasynyň yzygiderli döwrebaplaşdyrylmagy hem-de tehniki taýdan gaýtadan enjamlaşdyrylmagy ulag ulgamynda tapgyrlaýyn amala aşyrylýan giň gerimli özgertmeleriň aýrylmaz bölegi bolup durýar. Içerki hem-de halkara ugurlar boýunça ýolagçy we ýük gatnawlarynda bu pudaga aýratyn orun degişlidir. Howa menzillerinde döwrebap ulag geçelgelerini döretmek hem-de olaryň netijeli ulanylmagy döwlet Baştutanymyzyň awiasiýa pudagynyň öňünde goýan möhüm wezipeleriniň hatarynda durýar. Häzirki wagtda daşary ýurtlar bilen howa gatnawlaryny ýola goýmak boýunça degişli işler geçirilýär, munuň özi ykdysady gatnaşyklaryň pugtalandyrylmagyna ýardam berer. Paýtagtymyzyň Halkara howa menzilinde angarlar toplumynyň, Jebel şäherçesinde Halkara howa menziliniň we beýlekileriň gurluşygy dowam etdirilýär. 

Halkara ulag geçelgeleri ýaly, häzirki zaman telekommunikasiýa ulgamlary hem uzak aralyklary, dürli ýurtlaryň halklaryny ýakynlaşdyrýar. Ylmyň we tehnikanyň okgunly ösýän asyrynda biziň durmuşymyz telekommunikasiýa ulgamlary bilen aýrylmaz baglanyşyklydyr. Ýurdumyzyň telekommunikasiýalar pudagynyň maýa goýum görkezijileri ýyl-ýyldan ýokarlanýar, netijede, ykjam aragatnaşygyň hem-de internetiň ornaşdyrylyşynyň derejesiniň görkezijisi, ýokary tehnologiýaly optiki-süýümli ulgamlar arkaly guralýan aragatnaşyk ýaýlymlarynyň sany hem artýar. 

Şunuň bilen baglylykda noýabr aýynda Aşgabatda geçirilen telearagatnaşyk, telemetriýa, habar beriş tehnologiýalarynyň we teleradioýaýradyş enjamlarynyň “Türkmentel — 2022” atly XV halkara ylmy maslahaty möhüm ähmiýetli wakalaryň birine öwrüldi. Bu gözden geçirilişe ýigrimä golaý ýurtdan wekiliýetler gatnaşdylar. Olar daşary ýurtlaryň dürli döwlet pudaklaýyn düzümlerine, dünýäniň öňdebaryjy kompaniýalaryna wekilçilik edýän ýokary tehnologiýaly enjamlary öndürijilerdir we iberijilerdir, öňdebaryjy tehnologiýalary, hyzmatlary işläp düzüjilerdir, aragatnaşyk ulgamynyň, programma üpjünçiliginiň iri halkara operatorlarydyr. 

Türkmenistanda innowasiýa, maglumat, kommunikasiýalar tehnologiýalarynyň sanly ulgama geçirilmegini ösdürmek meseleleri, täze hemra we kosmos tehnologiýalary, olara goşundylar, şeýle hem dolandyrmagyň häzirki zaman usullary ylmy maslahatda garalan esasy ugurlar boldy. Foruma gatnaşyjylar aragatnaşyk toplumynyň möhüm ugurlaryny ösdürmegiň geljekki mümkinçiliklerine aýratyn üns berdiler, hemra kommunikasiýa tehnologiýalary, programma önümleri bazary, sanlylaşdyrmak, kiberhowpsuzlyk ýaly meseleler boýunça pikir alyşdylar, şeýle-de geljekki hyzmatdaşlygyň we maýa goýum mümkinçilikleriniň ugurlaryny ara alyp maslahatlaşdylar. Maslahatyň çäklerinde talyplaryň arasynda geçirilýän “Sanly çözgüt — 2022” atly bäsleşigiň jemleri jemlenildi. 

Häzirki wagtda aragatnaşyk we telekommunikasiýalar toplumlarynyň düzümleri tarapyndan “Türkmenistanda 2019 — 2025-nji ýyllarda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň Konsepsiýasyndan” gelip çykýan wezipeleri ýerine ýetirmek boýunça yzygiderli işler geçirilýär. 

Ulag we aragatnaşyk ulgamynda 2022-nji ýylyň möhüm wakalaryna bagyşlanan synymyzy tamamlamak bilen, Türkmenistanyň iň täze taryhynyň nobatdaky tapgyrynyň başyny başlap, öňe tarap ynamly hereketini dowam etdirýändigini bellemek gerek. Türkmenistany dünýä ähmiýetli iri halkara üstaşyr ulag hem-de telekommunikasiýa merkezine öwürmek boýunça türkmen halkynyň Milli Lideri Gurbanguly Berdimuhamedowyň başyny başlan we hormatly Prezidentimiziň baştutanlygynda üstünlikli dowam etdirilýän asylly işler ýurdumyzyň ösüşine kuwwatly itergi berdi. 

(TDH)

 Aşgabat, 8-nji fewral (TDH). Şu gün türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň tabşyrygy boýunça Türkiýe Respublikasynyň Aşgabatdaky ilçihanasyna gelip, doganlyk ýurduň wekillerine duýgudaşlyk bildirdi. Gahryman Arkadagymyz şu agyr pursatda gurban bolanlaryň dogan-garyndaşlaryna hem-de ýakynlaryna ýürekden gynanç we medet beriji sözlerini, ejir çekenlere bolsa tiz wagtda sagalmaklary baradaky dileglerini beýan etdi. 

Türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Türkiýe Respublikasynyň paýtagtymyzdaky ilçihanasyna geldi we Türkiýe Respublikasynyň Türkmenistandaky Adatdan daşary we Doly ygtyýarly ilçisi, Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary, daşary işler ministri hem-de ýurdumyzyň müftüsi bilen gürrüňdeş bolup, doganlyk halklar üçin şeýle agyr pursatlarda olara duýgudaşlyk bildirmegiň türkmen halkyna mahsus häsiýetleriň biridigini belledi. Medet beriji sözleriň ynsan ruhuny götermekde örän ýerliklidigini uzak ýyllaryň durmuş tejribesi subut etdi diýip, hormatly Arkadagymyz aýtdy. 

Türkmenler taryhyň tutuş dowamynda goňşy ýurtlar bilen dostluk we özara goldaw bermek ýaly asylly ýörelgeler esasynda gatnaşyk saklaýarlar, agyr pursatlarda doganlyk goluny uzadýarlar. Nesilden-nesle geçip gelýän şeýle asylly ýörelgeler häzirki wagtda döwrüň ruhuna laýyklykda ösdürilýär. 

Hormatly Arkadagymyz Türkiýede bolup geçen tebigy heläkçiligiň köp sanly adam pidalaryna, şikes ýetmelere, uly möçberli weýrançylyklara getirendigini gynanç bilen belläp, tebigy betbagtçylykdan ejir çekýän doganlyk türk halkyna çuňňur gynanjyny we medet beriji sözlerini aýdyp, türkmen-türk mizemez dost-doganlygynyň nyşany hökmünde Hatyra kitabynda ýazgy galdyrdy. 

Türkmen halkynyň Milli Lideri doganlyk Türkiýede agyr betbagtçylygyň bolandygyny, bu tebigy hadysada köp sanly adamlaryň şehit bolandygyny, müňlerçe adama şikes ýetendigini aýdyp, özüniň çuňňur gynanjyny beýan etdi. Şeýle-de Gahryman Arkadagymyz türkmen halkynyň adyndan Türkiýäniň Prezidenti Rejep Taýyp Ärdogana, ähli türk halkyna gynanjyny bildirip, «Boljak işe çäre ýok» diýlişi ýaly, betbagtçylyga duçar bolanlaryň arasynda öz raýatlarymyzyň hem bardygyny nygtady. Hormatly Arkadagymyz döwletimiziň her bir raýatyň arkasynda dag ýaly bolup durandygyny belläp, bir mesele ýüze çyksa, degişli düzümleriň üsti bilen zerur goldawlaryň beriljekdigini aýratyn belledi. 

Gahryman Arkadagymyz şehit bolanlaryň dogan-garyndaşlaryna hormatly Prezidentimiziň adyndan, öz adyndan hem-de bütin halkymyzyň adyndan gynanç sözlerini beýan edip, merhumlara iman baýlygyny, olaryň ýatan ýerleriniň ýagty, jaýlarynyň jennet bolmagyny Beýik Biribardan dileg etdi. 

Türkmen halkynyň Milli Lideri ýakyn wagtda şehit bolanlary, öten-geçenleri hatyralap, «Halk hakydasy» ýadygärlikler toplumynda sadaka beriljekdigini belledi. 

 Soňra Türkmenistanyň müftüsi öten-geçenleri ýatlap, aýat-doga okady. 

Häzirki döwürde ýurdumyzda ata-babalarymyzyň ynsanperwer ýörelgeleri mynasyp dowam etdirilýär. Munuň özi türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowyň tagallalary bilen başy başlanan we häzirki döwürde hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow tarapyndan üstünlikli durmuşa geçirilýän döwlet syýasatynyň möhüm ugurlarynyň biri bolup durýar. Bu barada aýtmak bilen, Gahryman Arkadagymyz doganlyk ýurt bilen hyzmatdaşlygyň Arkadagly Serdarymyzyň we Rejep Taýyp Ärdoganyň bilelikdäki tagallalary netijesinde mundan beýläk-de ösdüriljekdigine ynam bildirdi. 

Gahryman Arkadagymyz iki dostlukly halkyň taryhynyň, däp-dessurlarynyň umumydygyny belläp, türkmen halkynyň “Söýenişen ýykylmaz” diýen parasatly sözünden ugur alnyp, şu agyr pursatda doganlyk türk halkyna zerur goldawlaryň beriljekdigini aýtdy hem-de tutuş türkmen halkynyň adyndan ýene-de bir gezek medet beriji sözlerini beýan etdi. 

Türkiýe Respublikasynyň Türkmenistandaky Adatdan daşary we Doly ygtyýarly ilçisi Togan Oral wagt tapyp ilçihana gelendigi hem-de türk halky üçin şu agyr pursatda medet beriji, ruhlandyryjy sözlerini aýdandygy üçin, türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowa türk halkynyň, Hökümetiniň adyndan hem-de hut öz adyndan tüýs ýürekden hoşallyk bildirdi we beýan edilen medet beriji sözleri Türkiýe Respublikasynyň Prezidentine ýetirjekdigini belledi. Gahryman Arkadagymyzyň ilçihana gelip gynanç bildirmegi tutuş türk halkyna bildirilýän beýik mertebedir diýip, ilçi nygtady. 

Tebigy heläkçilik zerarly dörän weýrançylygyň dikeldilýän günlerinde berilýän goldawyň Türkmenistanyň parahatçylyk, ynsanperwerlik ýörelgelerine ygrarlydygynyň aýdyň beýanydygyny belläp, Gahryman Arkadagymyz ýene bir gezek türk halkyna ruhy durnuklylyk arzuw etdi we bu ýerden ugrady. 

Garaşsyzlyk ýurdumyzyň ähli sebitlerine täze janlanyşy getirdi. Şeýle sebitleriň hatarynda Köýtendag etrabynyň Garlyk we Künjek çäkleri hem bar. Birnäçe tebigy baýlyklary özünde toplap, özleşdirilmegine garaşyp ýatan bu täsin künjek ählitaraplaýyn öwrenildi. Şonda bu ýerde tebigy baýlyklaryň ägirt uly gorunyň bardygy ýüze çykaryldy.  

Eýsem, ýeriň aşagynda ençeme ýyllaryň dowamynda gizlenip ýatan magdanlardan nähili usulda peýdalanmaly?! Bu mesele alymlaryň gatnaşmagynda döwlet derejesinde çözüldi. Ösen dag-magdan pudakly hyzmatdaş döwletleriň tejribesi ulanylyp, sebitde kuwwatly senagat kärhanalarynyň gurluşygyna girişildi. Lebap welaýatynda ýetmezçiligi ýiti duýulýan senagat önümçiligini ýola goýmak üçin türk işewürleri bilen bilelikde her ýylda bir million tonna sement öndürmäge niýetlenen kuwwatly sement zawody gysga wagtda gurlup, 2013-nji ýylyň başynda ulanmaga berildi. Şondan bäri Lebap sement zawody diýlip atlandyrylýan bu kärhana M-400, M-500 kysymly ýokary hilli sementi öndürmek bilen, ýurdumyzyň sement önümçiligine goşant goşup gelýär. Netijede, her ýylda öndürilýän sementiň möçberi üç million tonna golaýlaýar. Elbetde, bu görkeziji aňrybaş çäk däl. Ägirt uly gurluşyk meýdançasyna meňzeýän ýurdumyzda semente bolan isleg barha artýar. Şoňa görä-de, 2020-nji ýylda zawodyň kuwwatlylygy ýylda 1 million tonna sement öndürmäge barabar bolan ikinji tapgyrynyň gurluşygyna girişildi.  

  Köýtendagyň magdan däl daşlary-da ymgyr baýlyk bolup, olar gurluşyk işlerinde iň köp ulanylýan serişde hasaplanýar. Şeýle önümçiligi giňeltmek maksady bilen, 2020-nji ýylyň martynda Magdanly şäherindäki gurluşyk materiallary kärhanasy çagyl önümlerini öndürýän kärhana bilen birleşdirilip, Köýtendag kän müdirligi döredildi. Munuň özi önümçilikde has gowy netijeleri gazanmagyna ýol açdy. Üstesine, müdirligiň Magdanly şäherindäki bölüminde dürli tejribeleri geçirmek arkaly täze-täze önümler öndürilýär. Olaryň arasynda ozal daşary ýurtlardan satyn alynýanlarynyň-da bolmagy guwandyryjydyr. Sebäbi ähli senagat kärhanalarynyň öňünde durýan esasy wezipe — daşyndan satyn alynýan önümleriň ornuny tutup biljeklerini ýurdumyzda öndürmek. Şeýlelikde, bu wezipäni gürrüňi gidýän müdirligiň Magdanly şäherindäki bölümi eýýäm üstünlikli ýerine ýetirip başlady.  

Indi diwarlyk boýaglary, reňkleri, gurluşyk gipsini we üwelen kaustik dolomit ýaly önümleri daşary ýurtlardan satyn almagyň zerurlygy ýok. Çünki olaryň biri-biri bilen özara gatnaşygyny öwrenmek arkaly geçirilýän tejribeler mydama täze-täze önümleriň alynmagyna ýol açýar. Bu ýerde himiki çökdürilen meliň alynmagy-da şeýle usulyň netijesidir. Eýýäm bu önüm uly meşhurlyga eýe bolup, onuň hyrydarlary ýylsaýyn artýar. Dürli boýaglary, reňkleri, şeýle hem lukmançylyk ulgamynda, himiýa pudagynyň birnäçe önümlerini öndürmekde giňden ulanylýan bu serişdäniň her ýylda 50 — 60 tonnasy öndürilýär. Munuň geljekde has köp möçberini öndürmekden daşgary, karbonatly tokga daşy hek daşyna öwürmek üçin gerek bolýan gyzgynlygy dürli usullar bilen almak meýilleşdirilýär.  

Hudaýberen ABRAÝEW.

Aşgabat, 6-njy fewral (TDH). Şu gün hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow oba hojalyk we daşky gurşawy goramak ministri A.Altyýewiň hem-de welaýatlaryň häkimleriniň gatnaşmagynda sanly ulgam arkaly iş maslahatyny geçirdi. Onda ýurdumyzyň welaýatlarynda alnyp barylýan möwsümleýin oba hojalyk işleri bilen baglanyşykly meselelere garaldy. 

Ilki bilen, Ahal welaýatynyň häkimi Ý.Gurbanowa söz berildi. Häkim şu günler welaýatda dowam edýän oba hojalyk işleriniň ýagdaýy, hususan-da, bugdaý ekilen meýdanlarda ideg işlerini agrotehniki möhletlerde geçirmek boýunça durmuşa geçirilýän çäreler barada hasabat berdi. Bellenilişi ýaly, şu ýylyň pagta hasyly üçin gowaça ekiljek ýerleri sürmek we tekizlemek işleri agrotehniki talaplary berjaý etmek arkaly ýerine ýetirilýär, pagta öndürijileri ýokary hilli gowaça tohumy bilen üpjün etmek boýunça degişli işler guramaçylykly dowam edýär. 

Öňümizdäki ýazky ekiş möwsüminde ulanyljak oba hojalyk tehnikalaryny möwsüme doly taýýar edip goýmak hem-de suwdan rejeli peýdalanmak boýunça zerur işler durmuşa geçirilýär, ýazlyk ýeralmanyň we beýleki gök-bakja ekinleriniň ekiljek ýerleri taýýarlanylýar. Şeýle hem häkim obalaryň, şäherçeleriň, etraplardaky şäherleriň we etrap merkezleriniň ilatynyň ýaşaýyş-durmuş şertlerini özgertmek boýunça 2028-nji ýyla çenli döwür üçin Milli maksatnama laýyklykda, şu ýyl welaýatda gurlup ulanmaga berilmegi meýilleşdirilýän dürli maksatly desgalardaky işleriň barşy barada hasabat berdi. 

Döwlet Baştutanymyz Serdar Berdimuhamedow hasabaty diňläp, häzirki wagtda dowam edýän möwsümleýin oba hojalyk işleriniň möhümdigine ünsi çekdi we bugdaýa ideg etmegiň agrotehniki möhletlerde geçirilmegini gözegçilikde saklamagy häkime tabşyrdy. Şeýle hem hormatly Prezidentimiz şu ýyl gowaça ekiljek ýerlerde sürüm we tekizleýiş işleriniň agrotehnikanyň talaplaryny berjaý etmek arkaly geçirilmegi, ýazlyk ýeralmanyň, beýleki gök-bakja ekinleriniň ekiljek ýerlerini möwsüme taýýarlamagyň depginleriniň güýçlendirilmegi babatda birnäçe anyk tabşyryklary berdi. Hormatly Prezidentimiz ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň maksatnamalaryna laýyklykda, welaýatda gurulmagy göz öňünde tutulan medeni-durmuş we önümçilik maksatly desgalardaky, binalardaky gurluşyk işleriniň barşyny gözegçilikde saklamagy häkime tabşyrdy. 

Soňra Balkan welaýatynyň häkimi T.Atahallyýew ýurdumyzyň günbatar sebitinde alnyp barylýan oba hojalyk işleriniň ýagdaýy we ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasyna hem-de Oba milli maksatnamasyna laýyklykda, şu ýyl welaýatda gurlup ulanmaga berilmegi meýilleşdirilen medeni-durmuş, önümçilik maksatly desgalardaky gurluşyk işleriniň ýerine ýetirilişi barada hasabat berdi. Bellenilişi ýaly, welaýatyň ak ekin meýdanlarynda ideg işleri agrotehniki möhletlerde geçirilýär, şu ýylyň hasyly üçin gowaça ekiljek ýerlerde sürüm, tekizleýiş işleri alnyp barylýar, ýazky oba hojalyk möwsüminde ulanyljak tehnikalary we gurallary doly taýýar etmek, welaýatda suwdan tygşytly peýdalanmak boýunça degişli işler ýerine ýetirilýär. Ýazlyk ýeralmanyň we beýleki gök-bakja ekinleriniň ekiljek ýerlerini taýýarlamak, welaýatyň pagta öndürijilerini ýokary hilli gowaça tohumy bilen üpjün etmek boýunça işler durmuşa geçirilýär. 

Hormatly Prezidentimiz hasabaty diňläp, şu günler dowam edýän möwsümleýin oba hojalyk işleriniň bellenilen agrotehniki möhletlerde geçirilmeginiň möhüm talap bolup durýandygyna ünsi çekdi. Şunuň bilen baglylykda, döwlet Baştutanymyz 2023-nji ýylyň hasyly üçin welaýatyň gowaça ekiljek ýerlerini sürmek we tekizlemek, ýazlyk ýeralmanyň, beýleki gök-bakja ekinleriniň ekiljek ýerlerini taýýarlamak işleriniň depginleriniň güýçlendirilmegi, bugdaý ekilen meýdanlarda ideg işleriniň agrotehnikanyň kadalaryna laýyklykda alnyp barylmagynyň, welaýatda ýetişdirilen gant şugundyrynyň hasylyny öz wagtynda, ýitgisiz ýygnap alynmagynyň gözegçilikde saklanylmagy babatda häkime birnäçe görkezmeleri berdi. 

Döwlet Baştutanymyz ýurdumyzy 2022 — 2028-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasyna hem-de Oba milli maksatnamasyna laýyklykda welaýatda meýilleşdirilen işleriň ýokary hilli we bellenilen möhletlerde ýerine ýetirilmegi babatda häkime degişli tabşyryklary berdi. 

Sanly ulgam arkaly geçirilýän iş maslahaty Daşoguz welaýatynyň häkimi N.Nazarmyradowyň ýurdumyzyň demirgazyk sebitinde alnyp barylýan möwsümleýin oba hojalyk işleri baradaky hasabaty bilen dowam etdi. Bellenilişi ýaly, oba hojalyk işleri agrotehnikanyň kadalaryny berjaý etmek arkaly ýerine ýetirilýär, hususan-da, şu ýylyň hasyly üçin gowaça ekiljek ýerlerde sürüm, tekizleýiş işleri güýçli depginde alnyp barylýar, pagtaçy daýhanlary ýokary hilli gowaça tohumy bilen üpjün etmek boýunça zerur işler geçirilýär. Şunuň bilen birlikde, öňümizdäki ýazky möwsümde ulanyljak oba hojalyk tehnikalary we gurallary abatlanylýar, ýazlyk ýeralmanyň, beýleki gök-bakja ekinleriniň ekiljek ýerleri taýýarlanylýar, suwdan rejeli peýdalanmak boýunça degişli işler ýerine ýetirilýär. 

Şeýle hem häkim ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasyna hem-de Oba milli maksatnamasyna laýyklykda welaýatda meýilleşdirilen gurluşyk işleriniň alnyp barlyşy barada hasabat berdi. 

Hormatly Prezidentimiz hasabaty diňläp, oba hojalyk pudagynyň ýurdumyzyň ykdysadyýetinde eýeleýän möhüm ornuna ünsi çekdi we şu günler dowam edýän oba hojalyk işleriniň, hususan-da, gowaça ekiljek ýerleri sürmek, tekizlemek işleriniň agrotehniki möhletlerde geçirilmeginiň, pagta öndürijileriň ekişe çenli ýeterlik mukdarda ýokary hilli gowaça tohumy bilen üpjün edilmeginiň möhüm talap bolup durýandygyny belledi hem-de bu babatda häkime birnäçe tabşyryklary berdi. Döwlet Baştutanymyz ýurdumyzy 2022 — 2028-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasynda hem-de Oba milli maksatnamasynda göz öňünde tutulan wezipeleriň üstünlikli durmuşa geçirilmegine jogapkärçilikli çemeleşmegiň zerurdygyny nygtap, welaýatda şu ýyl açylyp ulanmaga berilmegi meýilleşdirilen medeni-durmuş we önümçilik maksatly desgalardaky gurluşyk işleriniň ýokary hilli hem-de bellenilen möhletlerde ýerine ýetirilmegini gözegçilikde saklamagy häkime tabşyrdy.  

Soňra Lebap welaýatynyň häkimi Ş.Amangeldiýew häzirki wagtda welaýatda dowam edýän möwsümleýin oba hojalyk işleriniň barşy, ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasyna laýyklykda meýilleşdirilen işleriň ýerine ýetirilişi barada hasabat berdi. Bellenilişi ýaly, şu günler welaýatyň bugdaý ekilen meýdanlarynda ideg işleri agrotehnikanyň kadalaryny berjaý etmek arkaly alnyp barylýar, 2023-nji ýylyň hasyly üçin gowaça ekiljek ýerlerde sürüm we tekizleýiş işleri dowam edýär. Pagtaçy kärendeçileri ekişe çenli ýokary hilli gowaça tohumy bilen üpjün etmek boýunça zerur çäreler görülýär. 

Ýazky ekiş möwsüminde ulanyljak tehnikalar gözden geçirilýär, ýazlyk ýeralmanyň, beýleki gök-bakja ekinleriniň ekişine taýýarlyk görülýär, şeýle hem welaýatyň çäginden geçýän derýalarda kadaly suw akymy alnyp, ekin meýdanlaryny suw bilen üpjün edýän akabalary, ýaplary arassalamak işleri talabalaýyk guralýar. Şeýle-de häkim şu ýyl welaýatda açylyp ulanmaga berilmegi meýilleşdirilen medeni-durmuş, önümçilik maksatly desgalardaky gurluşyk işleriniň ýagdaýy barada hasabat berdi. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow hasabaty diňläp, şu günler dowam edýän möwsümleýin oba hojalyk işleriniň talabalaýyk alnyp barylmagynyň wajypdygyny belledi we gowaça ekiljek ýerlerde sürüm we tekizleýiş işleriniň depginini güýçlendirmek, öňümizdäki möwsümde ulanyljak tehnikalary, gurallary taýýarlamak, ýazky ekişe çenli pagta öndürijileri ýokary hilli gowaça tohumy bilen doly üpjün etmek babatda häkime birnäçe anyk tabşyryklary berdi. Şunuň bilen birlikde, döwlet Baştutanymyz welaýatyň ak ekin meýdanlarynda ideg işleriniň agrotehniki kadalara laýyklykda alnyp barylmagynyň, ýazlyk ýeralmanyň, beýleki gök-bakja ekinleriniň ekişine talabalaýyk taýýarlyk görmegiň zerurdygyny nygtap, häkime degişli görkezmeleri berdi. Döwlet Baştutanymyz ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasyna hem-de Oba milli maksatnamasyna laýyklykda, welaýatda meýilleşdirilen işleriň ýokary hilli hem-de bellenen möhletlerde ýerine ýetirilmeginiň möhüm talap bolup durýandygyny belledi we bu babatda häkime birnäçe anyk tabşyryklary berdi. 

Soňra Mary welaýatynyň häkimi D.Annaberdiýew häzirki wagtda welaýatda alnyp barylýan oba hojalyk işleriniň ýagdaýy, ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasyna, Oba milli maksatnamasyna laýyklykda, şu ýyl açylyp ulanmaga berilmegi göz öňünde tutulan desgalardaky we binalardaky gurluşyk işleriniň ýerine ýetirilişi barada hasabat berdi. Bellenilişi ýaly, şu günler welaýatyň gowaça ekiljek meýdanlarynda sürüm we tekizleýiş işleri geçirilýär, öňümizdäki oba hojalyk möwsüminde ulanyljak tehnikalar, gurallar abatlanylýar, pagta öndürijileri ýokary hilli gowaça tohumy bilen üpjün etmek, suwdan rejeli we netijeli peýdalanmak, hususan-da, suw howdanlaryny we akabalary arassalamak boýunça degişli işler durmuşa geçirilýär. Şunuň bilen bir hatarda, häkim welaýatyň bugdaý ekilen meýdanlarynda ideg işleriniň agrotehnikanyň kadalaryna laýyklykda alnyp barylýandygy, ýazlyk ýeralmanyň, beýleki gök-bakja ekinleriniň ekiljek ýerleriniň taýýarlanylýandygy barada habar berdi. 

Hormatly Prezidentimiz hasabaty diňläp, şu günler dowam edýän oba hojalyk işleriniň agrotehniki möhletlerde geçirilmeginiň bereketli hasyl almagyň esasy şertleriniň biridigini belledi we şu ýylyň hasyly üçin gowaça ekiljek ýerleri ekiş möwsümine çenli taýýarlamak, pagtaçy kärendeçileri ýokary hilli gowaça tohumy bilen ýeterlik mukdarda üpjün etmek, oba hojalyk işlerinde ulanyljak tehnikalary we gurallary gözden geçirmek, doly taýýar etmek babatda häkime birnäçe tabşyryklary berdi. Şeýle hem döwlet Baştutanymyz ak ekin meýdanlarynda ideg işleriniň agrotehnikanyň talaplaryny berk berjaý etmek arkaly alnyp barylmagynyň, ýazlyk ýeralmanyň, beýleki gök-bakja ekinleriniň ekişine ykjam taýýarlyk görmegiň wajypdygyny belledi we häkime degişli görkezmeleri berdi. Hormatly Prezidentimiz ýurdumyzy 2022 — 2028-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasyna hem-de Oba milli maksatnamasyna laýyklykda, welaýatda şu ýyl açylyp ulanmaga berilmegi göz öňünde tutulan dürli maksatly desgalardaky gurluşyk işleriniň ýokary hilli we bellenilen möhletlerde ýerine ýetirilmeginiň zerurdygyna ünsi çekip, bu işleriň gözegçilikde saklanylmagy babatda häkime anyk tabşyryklary berdi. 

Soňra oba hojalyk we daşky gurşawy goramak ministri A.Altyýew ýurdumyzyň welaýatlarynda alnyp barylýan möwsümleýin oba hojalyk işleriniň barşy barada hasabat berdi. 

Bellenilişi ýaly, welaýatlaryň gowaça ekiljek meýdanlarynda ýerleri ýazky ekiş möwsümine taýýarlamak boýunça degişli işler ýerine ýetirilýär. Şeýle hem sebitleriň bugdaý ekilen meýdanlarynda ideg işleri agrotehnikanyň talaplaryna laýyklykda alnyp barylýar. Häzirki wagtda gowaça ekişinde ulanyljak oba hojalyk tehnikalary we gurallary abatlanylýar, pagtaçy kärendeçileri ýokary hilli gowaça tohumy bilen üpjün etmek maksady bilen, pagta arassalaýjy kärhanalarda gowaça tohumlaryny taýýarlamak işleri dowam edýär. Şu ýyl ýurdumyzyň welaýatlarynda ekilmegi meýilleşdirilýän ýeralmanyň we beýleki gök-bakja ekinleriniň ekiljek ýerlerini taýýarlamak boýunça zerur çäreler durmuşa geçirilýär. 

Döwlet Baştutanymyz hasabaty diňläp, oba hojalyk pudagynyň milli ykdysadyýetimizdäki möhüm ornuna ünsi çekdi hem-de şu günler dowam edýän oba hojalyk işleriniň, hususan-da, bugdaýa ideg etmegiň agrotehnikanyň talaplaryna laýyklykda alnyp barylmagynyň zerurdygyny belledi. Hormatly Prezidentimiz şu ýyl gowaça ekiljek meýdanlary möwsüme doly taýýarlamak we işleriň depginini güýçlendirmek, ekişde ulanyljak tehnikalary hem-de gurallary abatlamak, ýeralmanyň, beýleki gök-bakja ekinleriniň ekişine taýýarlyk görmek, pagtaçy daýhanlary ýokary hilli gowaça tohumy bilen üpjün etmek boýunça ähli zerur işleriň geçirilmelidigini belledi we bu babatda ministre birnäçe anyk tabşyryklary berdi. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow oba hojalyk we daşky gurşawy goramak ministrine hem-de welaýatlaryň häkimlerine häzirki wagtda dowam edýän möwsümleýin oba hojalyk işleriniň, hususan-da, bugdaý ekilen meýdanlardaky ideg işleriniň, şu ýylyň hasyly üçin gowaçanyň hem-de ýazlyk ýeralmanyň we beýleki gök-bakja ekinleriniň ekiljek ýerlerini ekişe taýýarlamagyň agrotehnikanyň talaplaryny berk berjaý etmek arkaly geçirilmeginiň berk gözegçilikde saklanylmagy babatda birnäçe anyk görkezmeleri berdi. Mundan başga-da, döwlet Baştutanymyz welaýatlaryň häkimlerine ýüzlenip, ýaşaýyş jaýlarynyň, mekdepleriň we çagalar baglarynyň ýyladyş ulgamlarynyň kadaly işledilmeginiň, ilatly ýerleriň elektrik energiýasy, suw, tebigy gaz bilen bökdençsiz üpjün edilmeginiň, obasenagat toplumynyň we beýleki pudaklaryň sazlaşykly işiniň möhüm şerti bolan suwdan netijeli peýdalanmagyň möhüm talap bolup durýandygyna ünsi çekdi hem-de bu babatda birnäçe tabşyryklary berdi. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow sanly ulgam arkaly geçirilen iş maslahatyny tamamlap, oňa gatnaşanlara berk jan saglyk, berkarar Watanymyzyň rowaçlygynyň, mähriban halkymyzyň abadan durmuşynyň üpjün edilmegine gönükdirilen giň gerimli işlerinde uly üstünlikleri arzuw etdi.

Häzirki wagtda hormatly Prezidentimiziň baştutanlygynda Diýarymyzda milli ykdysadyýetimizi diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürmek boýunça giň gerimli maksatnamalaýyn özgertmeler amala aşyrylýar. Şu jähetden, ýurdumyzda milli ykdysadyýetiň ähli pudaklarynda ýetilýän sepgitlerdir gazanylýan üstünlikler örän guwandyryjydyr. Munuň özi ata Watanymyz Türkmenistanyň dünýä ykdysadyýetine çalt depginler bilen goşulyşmagyna hem-de dünýä hojalygyndaky ornuny has-da pugtalandyrmagyna mümkinçilik berer. 

Türkmenistanyň ykdysady strategiýasyny üstünlikli durmuşa geçirmekde hormatly Prezidentimiziň baştutanlygynda kabul edilen «Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2022 — 2028-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasyna» hem-de «Türkmenistanyň Prezidentiniň obalaryň, şäherçeleriň, etraplardaky şäherleriň we etrap merkezleriniň ilatynyň ýaşaýyş-durmuş şertlerini özgertmek boýunça 2028-nji ýyla çenli döwür üçin Milli maksatnamasyna» möhüm orun degişlidir. Bu resminamalar Arkadag Serdarly bagtyýar ýaşlar ýylymyzda täze ösüşlere badalga bolan belent maksatlardyr anyk wezipeleri özünde jemleýär. Bu bolsa ýurdumyzyň halk hojalygyny köpugurly ösdürmekden başlap, döwrebaplaşdyrmak we sanlylaşdyrmak bilen bagly iň soňky innowasion çözgütleri özünde jemleýär. 

Milli ykdysadyýetimizi ösdürmek diwersifikasiýa ýoly bilen amala aşyrylýar. Bu ugurda öňde goýlan wezipeler ýurdumyzyň halk hojalygynyň mümkinçiliklerini artdyrmakdan, senagat pudagyna daşary ýurt maýa goýumlaryny çekmekden, täze önümçilikleri ýola goýmakdan, telekeçiligi mundan beýläk-de ösdürmekden we dünýä döwletleri bilen söwda gatnaşyklaryny giňeltmekden ybaratdyr. Olaryň hatarynda elektron senagatyny döretmegi dowam etdirmek hem-de elektron, kompýuter önümleriniň önümçiligini kämilleşdirmek we artdyrmak, dokma senagatynyň kuwwatyny has-da ýokarlandyrmak ýaly ugurlar hem bar. 

Ata Watanymyzy ykdysady taýdan ösen kuwwatly döwlete öwürmek babatda öňde duran strategik wezipeler «Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy: Türkmenistany 2022 — 2052-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Milli maksatnamasynda» hem öz beýanyny tapýar. Bu barada hormatly Prezidentimiz: «Bu maksatnama biziň geljegimiziň kepilidir. Döredip, gurup bilýän millet hökmünde bütin dünýäde halkymyzyň mertebesini has beýgeltjek ösüş ýoludyr» diýip nygtaýar. Munuň özi Türkmenistan döwletimiziň Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe kuwwatly senagat ýurdy hökmünde ykrar edilmeginde uly ähmiýeti bolan strategik maksatnamadygynyň subutnamasydyr. 

Maýsa ANNAMYRADOWA,

Türkmen döwlet maliýe institutynyň öwreniji mugallymy.

Aşgabat, 4-nji fewral (TDH). Şu gün türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow hormatly Prezidentimiziň tabşyrygy boýunça paýtagtymyza we Ahal welaýatynyň Arkadag şäherine iş saparyny amala aşyryp, bu ýerlerde alnyp barylýan gurluşyk işleriniň barşy bilen tanyşdy. 

Halk Maslahatynyň Başlygy paýtagtymyzyň günorta künjeginde, Nurmuhammet Andalyp we Arçabil şaýollarynyň çatrygynda ýerleşýän köp zolakly awtomobil köprüsiniň ýanynda saklandy. Bu ýerde hormatly Arkadagymyzy Aşgabat şäheriniň häkimi R.Gandymow, Türkmenistanyň Prezidentiniň Diwanynyň iş dolandyryjysy H.Hajymyradow, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň iş dolandyryjysy K.Babaýew garşyladylar. 

Gahryman Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedow bu ýerde ýurdumyzyň baş şäherini ösdürmek boýunça öňe sürülýän täzeçil şähergurluşyk maksatnamasynda şäher ilatynyň ýokary derejeli ýaşaýyş-durmuş şertleriniň üpjün edilmeginiň esasy ugurlaryň biri hökmünde kesgitlenendigini aýdyp, Aşgabadyň häzirki keşbinde tutuş ýurdumyzyň durmuş-ykdysady ösüşiniň depgininiň hem-de köpugurly kuwwatynyň öz beýanyny tapmalydygyny belledi. Şunda ýol-ulag düzüminiň işine möhüm ähmiýet berilmelidir. Şunuň bilen baglylykda, ýurdumyzda durmuş-medeni maksatly desgalaryň hem-de ýol-ulag düzüminiň desgalarynyň gurluşygynda binagärligiň milli däpleriniň we bu ulgamda öňdebaryjy tejribäniň, bezeg ýörelgeleriniň sazlaşykly utgaşdyrylmagyna aýratyn üns berilýär. Degişli desgalaryň şäheriň binagärlik keşbi bilen bir bitewi sazlaşygy emele getirmegi wajyp wezipe hökmünde kesgitlenildi. Hormatly Arkadagymyz bu barada aýtmak bilen, ulag ýollarynyň, aýratyn-da, köp zolakly şäher köprüleriniň binagärlik keşbine, olaryň bezeg aýratynlyklaryna hem-de desgalaryň ýanaşyk ýerleriniň göwnejaý abadanlaşdyrylmagyna möhüm ähmiýet berilmelidigini belledi. 

Türkmen halkynyň Milli Lideri ýurdumyzyň baş şäherini hemmetaraplaýyn ösdürmek ugrunda alnyp barylýan işleriň häzirki zamanyň talaplaryna laýyk gelmelidigini, şol sanda amatly ekologik gurşawyň döredilmelidigini belledi. Bu babatda iň gowy tejribä, ylmyň gazananlaryna we gadymdan gelýän milli däplere daýanmak zerurdyr. 

Soňra Gahryman Arkadagymyz paýtagtymyzyň günorta künjeginde ýerleşýän we dag gerişlerinde gurlan Saglyk ýolunyň başlanýan ýerine geldi. Häzirki döwürde bu ýerde döwrebaplaşdyryş işleri alnyp barylýar. 

Ýurdumyzda sagdyn durmuş ýörelgelerini berkarar etmek, jemgyýetimizde bedenterbiýe hem-de sport bilen yzygiderli meşgullanmagy wagyz etmek bilen baglanyşykly meseleler döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň biri hökmünde kesgitlenildi. Paýtagtymyzda we sebitlerde iň täze enjamlar, öňdebaryjy tehnologiýalar bilen üpjün edilen döwrebap sport toplumlary, stadionlar, şypahana ulgamynyň binalary, ýöriteleşdirilen sport mekdepleri, çagalar sagaldyş we dynç alyş merkezleri guruldy, hereket edýän ugurdaş desgalar döwrebaplaşdyryldy. Ak mermerli Aşgabadyň günorta künjeginde ýerleşýän Saglyk ýoly paýtagtymyzyň ilatynyň we myhmanlarynyň, aýratyn-da, ýaşlaryň söýgüli künjegine öwrüldi. Munuň özi ýurdumyzda sagdyn durmuş ýörelgeleriniň barha meşhurlyga eýe bolýandygynyň, oňa eýerýänleriň sanynyň gün-günden artýandygynyň nobatdaky subutnamasydyr. Şunda Gahryman Arkadagymyz şahsy görelde görkezýär. 

Şunuň bilen baglylykda, Türkmenistanyň ilkinji Prezidenti Saparmyrat Nyýazowyň ýurdumyzyň saglygy goraýyş ulgamyny düýpli özgertmekde uly işleri bitirendigini bellemek gerek. Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň ylym-bilim, saglygy goraýyş, medeniýet we sport ulgamlaryna gözegçilik edýän orunbasary wezipesinde işlän döwürlerinde “Saglyk” Döwlet maksatnamasynyň işlenip taýýarlanylmagyna uly goşant goşdy, “Sagdyn bedende — sagdyn ruh” şygary astynda bu ugra degişli giň möçberli özgertmeler amala aşyryldy, şeýle hem Köpetdagyň belent gerişlerinden Saglyk ýoly çekildi. 

Gahryman Arkadagymyzyň taýsyz tagallalary netijesinde taryhy maglumatlaryň, degişli golýazmalaryň toplanyp, “Ruhnama” kitabynyň döredilendigini hem nygtamak zerur. Munuň özi şol wagtlarda saglygy goraýyş, ylym-bilim, medeniýet we sport ugurlarynyň döwrebap derejede ösdürilmegi, olaryň degişli maglumat binýadynyň döredilmegi ugrunda zerur tagallalaryň edilendiginiň aýdyň beýanydyr. 

Hormatly Arkadagymyzyň “Türkmenistan — sagdynlygyň we ruhubelentligiň ýurdy” atly ajaýyp kitabynda halkyň saglygy, aýratyn-da, ýaşlaryň sazlaşykly ösüşi, olaryň sagdyn bedenli bolmaklary bilen baglanyşykly meseleler öz beýanyny tapdy. Kitapda jemgyýetimizde sagdyn durmuş ýörelgeleriniň berkidilmeginiň ähmiýetine gönükdirilen lukmançylyk maslahatlarynyň bardygyny bellemeli. 

Ýurdumyzda bu ugurda alnyp barylýan işleriň ekologik ulgam bilen örän berk baglanyşyklydygyny nygtamak zerur. Häzirki döwürde dünýäde adamlaryň abadançylygynyň hem-de ählumumy durnukly ösüşiň möhüm şerti hökmünde ekologik meselelere uly ähmiýet berilýär. Türkmenistan bu wajyp wezipeleri çözmäge anyk goşant goşup, uzak geljek üçin niýetlenen, ylmy taýdan esaslandyrylan tebigaty goraýyş strategiýasyny toplumlaýyn durmuşa geçirýär. Şunda alym Arkadagymyzyň şahsy goşandyny bellemek gerek. 

Hereket etmek, gezelenç etmek hem-de boş wagtyňy peýdaly, işjeň geçirmek üçin döredilýän şertler halkymyzyň, aýratyn-da, ýaşlaryň ruhuny belende göterýär. Bu bolsa adamlaryň işjeňliginiň, olaryň zähmet öndürijiliginiň ýokarlanmagyny üpjün edýän möhüm şertleriň biri bolup durýar. Gahryman Arkadagymyzyň asylly başlangyçlary halkymyzyň uly goldawyna hem-de halkara derejede giň ykrara eýe boldy. 

Hormatly Arkadagymyz bu ýerden gün-günden gözelleşýän paýtagtymyzyň ajaýyp keşbini synlady. Türkmen halkynyň akyldar şahyry Magtymguly Pyragynyň heýkeliniň seleňläp görünmegi ähli gündogar halklarynyň söýgüli şahyry hökmünde ykrar edilen meşhur şahsyýetiň keşbinde özboluşly gudratyň jemlenendigini görkezýär. 

Gyş paslynyň soňky aýynyň jana şypaly arassa, salkyn howasy, Köpetdagyň belent gerişleri, onuň etegindäki tebigatyň ajaýyp ýerleri ynsan ruhuny göterýär we güýç-kuwwatyny artdyrýar. Gahryman Arkadagymyz ajaýyp giňişligi, dag gerişlerini synlap durşuna, Magtymguly Pyragynyň heýkeliniň ýylyň ähli paslynda nur saçyp durmalydygyny belledi. Munuň özi watansöýüjiligiň, zähmetsöýerligiň, halka, Watana wepaly gulluk etmegiň beýik nusgasyny döreden şahyryň heýkeliniň asylly başlangyçlardan, yhlas-tagallalardan binýat bolandygynyň aýdyň beýanydyr. Şunda dürli öwüşginlerden döreýän ajaýyp şekiller türkmen halkynyň pähim-paýhas ummanynyň ähmiýetini açyp görkezmelidir. 

Soňra Gahryman Arkadagymyz ýoluny dowam edip, Arçabil şaýolunyň ugrunda saklandy. Türkmen halkynyň Milli Lideri bu ýerde ýerleşýän köp gatnawly we gurluşygy babatda häzirki zaman talaplaryna laýyk gelýän köpriniň bezeg aýratynlyklary, onuň gurluşygynda ulanylan serişdeleriň hil derejesi, bu künjegiň yşyklandyryş ulgamy bilen tanyşdy. Hormatly Arkadagymyzyň belleýşi ýaly, şähergurluşyk maksatnamalaryny durmuşa geçirmekde, binalaryň we desgalaryň gurluşygy bilen birlikde, olaryň bezegi möhüm ugurlaryň biridir. Türkmen halkynyň Milli Lideri bu baradaky gürrüňi dowam edip, gurulýan ýol-ulag düzümine degişli desgalaryň, köprüleriň özboluşly bezeg aýratynlyklarynyň döredilmeginde, häzirki zaman dizaýn sungatynyň talaplaryna laýyk gelmeginde Türkmen döwlet binagärlik-gurluşyk institutynyň hem-de Türkmenistanyň Döwlet çeperçilik akademiýasynyň mugallymlarynyň, talyplarynyň teklipleriniň öwrenilmelidiginiň möhümdigini belledi we Aşgabat şäheriniň häkimine bu meseleleriň oňyn çözülmegi ugrunda degişli çäreleri görmegiň zerurdygyny aýtdy. 

Desgalaryň ýerleşýän ýerleri nazara alnyp, olaryň bezeg işlerinde Diýarymyzyň çäginde bar bolan tebigy baýlyklaryň, halkymyzyň asyrlaryň dowamynda döreden milli medeniýetine degişli gymmatlyklaryň öz beýanyny tapmagy wajypdyr. Şunuň bilen baglylykda, köprüleriň ýerleşýän ýeriniň özboluşly aýratynlyklaryna we şol töweregiň binagärlik keşbine kybap gelýän şekiller bilen bezelmegine möhüm ähmiýet berilmelidir diýip, hormatly Arkadagymyz belledi. 

Soňra Halk Maslahatynyň Başlygy Ahal welaýatynyň täze, döwrebap edara ediş merkezine — Arkadag şäherine bardy. Bu ýerde Gahryman Arkadagymyzyň başlangyjy bilen sebitiň durmuş-ykdysady taýdan ösüş derejesini ýokarlandyrmaga ýardam berjek giň gerimli şähergurluşyk maksatnamasy üstünlikli amala aşyrylýar. 

 Arkadag şäheriniň häkimi Ş.Durdylyýew häzirki wagtda alnyp barylýan işler barada maglumat berdi. 

Türkmen halkynyň Milli Lideri, ilki bilen, bu ýerde çagalar sagaldyş-dikeldiş merkeziniň gurluşygynda alnyp barylýan işleri synlady.  

Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe ýurdumyzda her bir maşgalanyň abadan durmuşda ýaşamagyna, ýaş nesilleriň milli we umumadamzat ruhy gymmatlyklary esasynda terbiýelenilmegine gönükdirilen toplumlaýyn özgertmeler üstünlikli durmuşa geçirilýär. Gahryman Arkadagymyzyň başlangyjynyň hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow tarapyndan üstünlikli dowam etdirilmegi esasynda, maşgalany goldamak, enäniň we çaganyň saglygyny goramak, ösüp gelýän ýaş nesli terbiýelemek, olara bilim bermek babatda toplumlaýyn özgertmeler durmuşa geçirilýär. 

Hormatly Arkadagymyz tutuş ýurdumyzda bolşy ýaly, paýtagtymyzda hem-de Ahal welaýatynyň Arkadag şäherinde ýaýbaňlandyrylan giň möçberli şähergurluşyk maksatnamalarynyň durmuşa geçirilişini hemişe üns merkezinde saklaýar. Şunuň bilen baglylykda, halkymyzyň ähli amatlyklaryň hözirini görüp ýaşamagy ugrunda zerur şertleriň döredilmegine, şäherleri ösdürmek boýunça ýaýbaňlandyrylan işlerde öňdebaryjy tehnologiýalaryň işjeň ulanylmagyna, ýol-ulag düzüminiň işiniň kämilleşdirilmegine, ekologik abadançylygyň üpjün edilmegine möhüm ähmiýet berilýär. 

Gahryman Arkadagymyz bu ýerde Türkmenistanyň Prezidentiniň Diwanynyň iş dolandyryjysy H.Hajymyradowyň, Aşgabat şäheriniň häkimi R.Gandymowyň, Ahal welaýatynyň Arkadag şäheriniň häkimi Ş.Durdylyýewiň hem-de Halk Maslahatynyň iş dolandyryjysy K.Babaýewiň gatnaşmagynda iş maslahatyny geçirdi. Maslahatyň barşynda oňa gatnaşyjylar Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowa häzirki wagtda gurluşyk desgalarynda alnyp barylýan işler, Arkadag Serdarly bagtyýar ýaşlar ýylynda ýurdumyzyň ösüşlerini giňden wagyz etmek bilen baglanyşykly geçirilýän çäreler barada maglumat berdiler. 

Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Halk Maslahatynyň iş dolandyryjysy K.Babaýewe ýüzlenip, şähergurluşyk işine häzirki zamanyň ösen tejribesiniň, täzeçil usullaryň ornaşdyrylmagynyň wajypdygyna ünsi çekdi. 

Şeýle hem Türkmenistanyň Prezidentiniň Diwanynyň iş dolandyryjysy H.Hajymyradowa degişli ugur boýunça tejribe alyşmak, işleriň döwrüň talabyna laýyk derejede guralmagynda möhüm ähmiýeti bolan başlangyçlary taýýarlamak babatda anyk tabşyryklar berildi. Şunda halk bilen ysnyşykly hereket etmegiň, halkyň arasynda ýygy-ýygydan bolup, degişli wagyz-nesihat işleriniň geçirilmeginiň ähmiýeti barada aýdyp, Gahryman Arkadagymyz işleriň ýokary guramaçylyk derejesiniň üpjün edilmeginiň sazlaşykly ösüşiň baş şertini emele getirýändigini belledi. 

Şeýle hem türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň köpçülikleýin habar beriş serişdeleri boýunça metbugat wekili wezipesiniň “Bereketli toprak” gazetiniň baş redaktory A.Jepbarowyň üstüne ýüklenýändigini aýdyp, oňa bu işleri alyp barmak babatda birnäçe maslahatlary berdi. Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň internet saýtynyň döredilmelidigini belläp, Gahryman Arkadagymyz onda Halk Maslahaty, onuň alyp barýan işleri we bu ugurdaky täzelikler baradaky maglumatlaryň öz beýanyny tapmalydygyny aýtdy. Şunuň bilen baglylykda, Gahryman Arkadagymyz Türkmenistanyň Prezidentiniň metbugat sekretary K.Çaryýardurdyýewe bu ugurdaky işleri döwrebap guramagy we utgaşykly alyp barmagy tabşyrdy. 

Hormatly Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedow paýtagtymyzyň we Arkadag şäheriniň häkimlerine ýüzlenip, bu iki şäheriň özboluşly aýratynlyklarynyň bolmagynyň kanunalaýykdygyny, şäher ösüşinde özara tejribe alşylmagynyň wajypdygyny belledi. Şunuň bilen baglylykda, şäherleriň hemmetaraplaýyn sazlaşykly ösüşine, olarda amatly ýaşaýyş, döredijilik we dynç alyş şertleriniň döredilmegine zerur üns berilmelidir. 

Gahryman Arkadagymyz maslahatyň dowamynda ýurdumyzda kabul edilen şähergurluşyk maksatnamalaryndan hem-de «Döwlet adam üçindir!» diýen baş ýörelgeden ugur alnyp, halkara ölçeglere kybap gelýän, iň täze tehnologik enjamlar bilen üpjün edilen dürli maksatly binalaryň gurluşygyna, aýratyn-da, ösüp gelýän ýaş nesilleriň saglygynyň üpjün edilmegine gönükdirilen desgalara möhüm üns berilýändigini aýtdy. Şu nukdaýnazardan, ýurdumyzda her ýylda döwrebap derejede enjamlaşdyrylan çagalar baglary, çagalar sagaldyş-dikeldiş merkezleri gurulýar. Gurluşyk işlerinde öňdebaryjy tehnologiýalaryň we iň gowy tejribäniň işjeň ulanylmagy, bina edilýän dürli maksatly desgalaryň döwrebap derejede enjamlaşdyrylmagy ýurdumyzyň gurluşyk senagatynyň köpugurly kuwwata eýedigine şaýatlyk edýär. Raýatlaryň abadan durmuşy üçin ähli zerur şertleri döretmek hormatly Prezidentimiziň baştutanlygynda amala aşyrylýan döwlet syýasatynyň esasy ugurlarynyň biri bolup durýar. 

Mälim bolşy ýaly, ösüp gelýän ýaş nesilleri durmuş taýdan goldamak, howandarlyga mätäç çagalaryň saglygynyň dikeldilmegine ýardam bermek, olaryň bagtyýar durmuşda ýaşamagy hem-de Watana wepalylyk, ruhubelentlik, arassa ahlaklylyk, ynsanperwerlik, halallyk ýaly belent ynsan häsiýetleriniň kemala gelmegi üçin amatly şertleri döretmek maksady bilen, haýyr-sahawat gaznasy döredildi. Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasynyň döredileni bäri ençeme haýyrly işler ýerine ýetirildi. Bu işleriň Arkadag Serdarly bagtyýar ýaşlar ýylynda üstünlikli dowam etdirilýändigini bellemek ýakymly. 

Çagalar sagaldyş-dikeldiş merkezinde üpjün edilýän mümkinçilikler häzirki zamanyň ösen talaplaryna, Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwrüniň belent ruhuna laýyk gelmelidir. Bu ýerde çagalaryň dynç almaklary bilen bir hatarda, olaryň höwes edýän hünärleriniň endiklerini ele almagyna ýardam berýän ähli zerur şertler döredilmelidir diýip, hormatly Arkadagymyz aýtdy. 

Maslahatyň dowamynda Arkadag şäheriniň häkimi Ş.Durdylyýew Gahryman Arkadagymyzyň garamagyna welaýatyň çagalar sagaldyş-dikeldiş merkeziniň enjamlaşdyrylyşy, onuň bölümleriniň ýerleşdirilişi barada maglumat berýän çyzgylary we taslamalary görkezdi. 

Merkez gurlanda hem-de timarlaýyş işleri geçirilende ýokary hilli serişdeler ulanylmalydyr. Şol serişdeler ýurdumyzyň howa şertlerini, ekologik talaplary nazara almak bilen, olaryň berkligi we amatlylygy göz öňünde tutulyp seçilip alynmalydyr diýip, hormatly Arkadagymyz belledi we bu babatda birnäçe maslahatlaryny berdi. 

Hormatly Arkadagymyz görkezilen taslamalary synlap, olar durmuşa geçirilende, ýokary hiliň üpjün edilmelidigine aýratyn ünsi çekdi. Merkeziň desgalarynyň keşbinde, içki bezeginde milli binagärligiň ajaýyp däpleri bilen sazlaşyklylykda onuň häzirki zaman üstünlikleri öz beýanyny tapmalydyr. 

Hormatly Arkadagymyz Ahal welaýatynyň täze merkeziniň gurluşygy üçin bölünip berlen ýerleriň, şol sanda olaryň ekologik ýagdaýynyň, seýsmiki durnuklylygynyň hem-de beýleki degişli görkezijileriň alymlar tarapyndan içgin öwrenilendigini aýtdy. 

Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow iş maslahatyny jemläp, öňde goýlan wezipeleriň durmuşa geçirilmegine jogapkärçilikli çemeleşmegiň zerurdygyny nygtady.

Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň baştutanlygynda Türkmenistan toplumlaýyn durmuş-ykdysady we demokratik özgertmeleriň ýoly bilen ynamly öňe barýar. Munuň özi döwürlerdir nesilleriň dowamat-dowam bolýandygynyň, Garaşsyz, Bitarap Watanymyzyň ösüşiň täze sepgitlerini nazarlaýandygynyň aýdyň beýanydyr. 

30-njy ýanwarda döwlet Baştutanymyz sanly ulgam arkaly iş maslahatyny geçirdi. Onda ýurdumyzyň welaýatlarynda alnyp barylýan möwsümleýin oba hojalyk işleri bilen baglanyşykly meselelere garaldy. Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow gowaça ekiljek ýerleri möwsüme taýýarlamak, pagta öndürijileri ýokary hilli gowaça tohumy bilen üpjün etmek, oba hojalyk işlerinde ulanyljak tehnikalary we gurallary möwsüme taýýarlamak babatda tabşyryklary berdi. Bugdaýa ideg etmegiň agrotehnikanyň talaplaryny berk berjaý etmek arkaly alnyp barylmagynyň gözegçilikde saklanylmagy, ýazlyk ýeralmanyň, beýleki gök-bakja ekinleriniň ekiljek ýerleriniň taýýarlanylmagy babatda welaýatlaryň häkimlerine anyk tabşyryklar berildi. 

Şeýle-de ýaşaýyş jaýlarynyň we beýleki medeni-durmuş maksatly desgalaryň ýyladyş ulgamlaryny kadaly işletmek, etraplarda, şäherlerde, şäherçelerde ilaty elektrik energiýasy, tebigy gaz, suw bilen bökdençsiz üpjün etmek boýunça ýerine ýetirilýän işleri gözegçilikde saklamak tabşyryldy. Ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň maksatnamalarynda göz öňünde tutulan wezipeleriň üstünlikli amal edilmegi babatda-da anyk görkezmeler berildi. 

30-njy ýanwarda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow RF-niň parlament wekiliýetine ýolbaşçylyk edip, ýurdumyza sapar bilen gelen Russiýa Federasiýasynyň Federal Ýygnagynyň Döwlet Dumasynyň Başlygy Wýaçeslaw Wolodini kabul etdi. Duşuşygyň barşynda deňhukuklylyk, özara hormat goýmak ýörelgelerine esaslanýan türkmen-rus gatnaşyklarynyň dostlukly we strategik häsiýete eýedigi kanagatlanma bilen nygtaldy. Özara düşünişmegiň, ynanyşmagyň döwletara gatnaşyklara mahsus bolan ýokary derejesi netijeli hyzmatdaşlygy ähli ugurlar boýunça ösdürmek üçin berk binýat bolup durýar. 

Söwda-ykdysady, energetika, senagat, ulag we beýleki ulgamlar hyzmatdaşlygyň ileri tutulýan ugurlarynyň hatarynda bellenildi. Türkmenistan bilen Russiýa Federasiýasynyň sebitleriniň we subýektleriniň arasynda ýola goýlan göni gatnaşyklaryň köpugurly ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygyň üstüni ýetirýändigi nygtaldy. Iki döwletiň we olaryň halklarynyň arasyndaky özara düşünişmegi pugtalandyrmagyň ýene-de bir möhüm guraly hökmünde garalýan parlamentara hyzmatdaşlyk söhbetdeşligiň aýratyn ugry boldy. Şunda ýokary derejede gazanylan ylalaşyklaryň, kabul edilen çözgütleriň kanunçylyk taýdan üpjün edilmegi üçin bu ugry ösdürmegiň zerurdygy bellenildi. 

Şeýle hem iki ýurduň wekiliýet agzalarynyň gatnaşmagynda giňişleýin düzümde Türkmenistanyň Mejlisiniň Başlygy G.Mämmedowanyň we Russiýa Federasiýasynyň Federal Ýygnagynyň Döwlet Dumasynyň Başlygy W.Wolodiniň duşuşygy boldy. Duşuşykda parlamentara hyzmatdaşlygyň geljekki mümkinçilikleri, ugurdaş komitetleriň çäklerindäki gatnaşyklar, kanun çykaryjylyk ulgamynda netijeli tejribe alyşmak meseleleri ara alnyp maslahatlaşyldy. 

Türkmenistanyň Mejlisiniň ýolbaşçysy rus parlamentarilerini ýurdumyzda geçiriljek nobatdaky parlament saýlawlaryna halkara synçy hökmünde gatnaşmaga çagyrdy. Russiýa Federasiýasynyň Federal Ýygnagynyň Döwlet Dumasynyň Başlygy Döwlet Dumasynyň Türkmenistanda geçiriljek saýlawlara öz wekillerini gatnaşdyrjakdygyny aýtdy. 

W.Wolodin Türkmenistanyň Mejlisiniň deputatlarynyň öňünde çykyş edip, rus tarapynyň Türkmenistan bilen strategik häsiýete eýe bolan dostlukly, hoşniýetli goňşuçylyk gatnaşyklaryna ygrarlydygyny tassyklady. Myhman döwlet Baştutanlarynyň ikitaraplaýyn gatnaşyklaryň ösdürilmegine möhüm ähmiýet berýändigini nygtap, ýokary derejede gazanylan ylalaşyklaryň durmuşa geçirilişini kanunçylyk taýdan üpjün etmek üçin ähli zerur tagallalary etmegiň möhümdigini aýtdy. Şunda parlamentara gatnaşyklary has-da işjeňleşdirmegiň wajypdygy bellenildi. Munuň özi 2022-nji ýylyň iýun aýynda Russiýanyň we Türkmenistanyň Prezidentleriniň strategik hyzmatdaşlygy çuňlaşdyrmak hakynda gol çeken Jarnamasynda kesgitlenen wezipeleriň biridir. 

3-nji fewralda Türkmenistanyň Prezidenti, ýurdumyzyň Ýaragly Güýçleriniň Belent Serkerdebaşysy goşun generaly Serdar Berdimuhamedow Döwlet howpsuzlyk geňeşiniň giňişleýin göçme mejlisini geçirdi. Onda ýurdumyzyň harby we hukuk goraýjy edaralary tarapyndan 2022-nji ýylda alnyp barlan işleriň netijelerine garaldy. Şeýle hem mejlisiň gün tertibine Garaşsyz döwletimizde howpsuzlygy, asudalygy üpjün etmäge, harby we hukuk goraýjy edaralaryň maddy-enjamlaýyn binýadyny berkitmäge, olaryň işini has-da kämilleşdirmäge degişli meseleler girizildi. 

Mejlisiň barşynda birnäçe guramaçylyk meselelerine garaldy. Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň degişli Permanlaryna laýyklykda, Türkmenistanyň Ýokary kazyýetine, Milli howpsuzlyk ministrligine, şeýle-de Döwlet migrasiýa gullugyna täze ýolbaşçylar bellenildi. 

Döwlet howpsuzlyk geňeşiniň sekretary, goranmak ministri B.Gündogdyýew döwlet Baştutanymyzy Türkmenistanyň Konstitusiýasynyň 81-nji maddasyna laýyklykda, ýurdumyzyň Mejlisiniň karary esasynda, goşun generaly diýen harby adyň dakylmagy bilen harby we hukuk goraýjy edaralaryň şahsy düzüminiň hem-de işgärleriniň adyndan tüýs ýürekden gutlap, Watan goragçylarynyň eziz Diýarymyza, mähriban halkymyza, hormatly Prezidentimize wepaly bolmak bilen, mundan beýläk-de jan aýaman gulluk etjekdiklerine ynandyrdy. 

Mejlisiň dowamynda Türkmenistanyň Ýaragly Güýçleriniň Belent Serkerdebaşysy Serdar Berdimuhamedowa goşun generaly diýen harby at baradaky nyşan dabaraly ýagdaýda gowşuryldy. Türkmenistanyň Konstitusiýasyna laýyklykda, Türkmenistanyň Mejlisi tarapyndan ýurdumyzyň Ýaragly Güýçleriniň Belent Serkerdebaşysy hökmünde goşun generaly diýen harby adyň dakylmagy meni eziz Watanymyzyň goranmak kuwwatyny berkitmekde, ýurdumyzda asudalygy we parahatçylygy üpjün etmekde, halkymyzyň bagtyýarlygy, eşretli durmuşy ugrunda mundan beýläk-de yhlas bilen zähmet çekmäge borçly edýär diýip, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow merdana halkymyz bilen agzybirlikde we jebislikde öňde goýlan belent maksatlara doly ýetiljekdigine berk ynam bildirdi. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň 3-nji fewralda sanly ulgam arkaly geçiren Ministrler Kabinetiniň nobatdaky mejlisinde milli ykdysadyýetimiziň pudaklarynda şu ýylyň ýanwar aýynda ýerine ýetirilen işleriň jemleri jemlenildi. 

Bellenilişi ýaly, hasabat döwründe jemi içerki önümiň ösüş depgini 6,2 göterime deň boldy. Ýanwar aýynda öndürilen önümleriň derejesi geçen ýylyň degişli döwründäkiden 5,8 göterim köpeldi. Ykdysadyýetiň ähli ulgamlarynda oňyn netijeler gazanyldy. Hasabat döwründe bölek-satuw haryt dolanyşygynyň möçberi, 2022-nji ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, 9,5 göterim artdy. Şu ýylyň ýanwar aýynda Döwlet býujetiniň girdeji böleginiň meýilnamasy 115,7 göterim, çykdajy böleginiňki bolsa 97,4 göterim berjaý edildi. 

Iri we orta kärhanalar boýunça ortaça aýlyk zähmet haky, geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, 10 göterim köpeldi. Zähmet haklary, pensiýalar, döwlet kömek pullary, talyp haklary öz wagtynda maliýeleşdirildi. Maliýeleşdirmegiň ähli çeşmeleriniň hasabyna özleşdirilen düýpli maýa goýumlaryň möçberi, 2022-nji ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, 9,1 göterim ýokarlandy. Şeýle hem Oba milli maksatnamasynyň çäklerinde amala aşyrylan işleriň netijeleri boýunça görkezijiler barada aýdyldy. 

Ministrler Kabinetiniň mejlisiniň dowamynda hormatly Prezidentimiz şu ýyl tebigy gazyň we nebitiň çykarylyşyny düýpli artdyrmagyň, uglewodorod serişdeleriniň ýataklaryny, önümçilik desgalaryny işjeň ýagdaýda saklamak boýunça toplumlaýyn çäreleriň geçirilmeginiň, önüm berijiligi peselen guýulary abatlamagyň, geologiýa-gözleg we buraw işleriniň netijeliligini ýokarlandyrmagyň zerurdygyny belledi. Döwlet Baştutanymyz Garagum derýasynyň durkuny täzelemek we kenaryny berkitmek işlerine girişmek üçin taýýarlyk görüp başlamagyň, bu ugurda edilmeli işleriň taslamasyny taýýarlamagyň, ony amala aşyrjak potratçyny gözlemegiň zerurdygyny nygtady. Şonuň ýaly-da, suw hojalygynyň ýagdaýyny seljermek, ýurdumyzyň suw üpjünçilik ulgamyny döwrebaplaşdyrmak boýunça zerur çäreleriň görülmelidigine ünsi çekdi. 

Şeýle hem Hazar deňziniň suwuny süýjediji desgalary gurmak boýunça iri maýa goýum taslamasyny durmuşa geçirmek, döwrebap läbik sorujylary we ýörite tehnikalary satyn almak boýunça degişli işleri alyp barmak tabşyryldy. Hormatly Prezidentimiz gurluşyk-senagat toplumynyň kärhanalarynyň bökdençsiz işlemegini gazanmak, himiýa kärhanalaryny doly kuwwatyna çykarmak, ilaty we senagat kärhanalaryny elektrik energiýasy bilen bökdençsiz üpjün etmek üçin ähli zerur çäreleri görmegiň möhümdigine ünsi çekdi. Şeýle-de täze awtomobil ýollaryny gurmak we hereket edýänleriniň durkuny täzelemek, welaýatlarda onkologiýa we beýleki saglygy goraýyş maksatly merkezleri, Seýitnazar Seýdi adyndaky Türkmen döwlet mugallymçylyk institutynyň täze binalar toplumyny gurmak işlerini çaltlandyrmagyň möhümdigi nygtaldy. 

Döwlet Baştutanymyz şu ýyl ýolagçy we ýük dolanyşygyny depginli artdyrmagyň, üstaşyr we halkara ýük daşamalaryň möçberini has-da ýokarlandyrmagyň, pudaga sanly ulgamy giňden ornaşdyrmagyň, «Balkan» gämi gurluşyk we abatlaýyş zawodynda döwrebap gämileriň hem-de läbik sorujylaryň gurulmagyny ýola goýmagyň wajypdygyny belledi. 

Hormatly Prezidentimiz mejlisiň jemini jemläp, ýanwar aýynyň deslapky netijeleri boýunça jemi içerki önümiň ösüş depgininiň 6,2 göterime deň bolandygyny, milli ykdysadyýetimiziň pudaklarynda durnukly ösüşiň gazanylandygyny aýtdy. Döwlet Baştutanymyz senagat pudaklarynda önümçiligiň möçberiniň artdyrylmagyny, bar bolan kuwwatlyklaryň netijeli ulanylmagyny, söwda we hyzmatlar ulgamynda işleriň geriminiň giňeldilmegini, daşary söwda dolanyşygynyň oňyn ösüşiniň üpjün edilmegini ilkinji nobatdaky wezipeleriň hatarynda belledi. Döwlet býujetiniň girdeji we çykdajy böleklerini meýilleşdirilen möçberde amal etmek boýunça işleri mundan beýläk-de dowam etdirmek zerurdyr. 

Geçen aýda maliýeleşdirmegiň ähli çeşmeleriniň hasabyna ýurdumyz boýunça özleşdirilen düýpli maýa goýumlaryň möçberi 2 milliard manatdan gowrak boldy. Bu bolsa, geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, 9,1 göterim artykdyr. Ýylyň başyndan düýpli maýa goýumlary özleşdirmegiň möçberiniň ýokary bolmagy täze senagat desgalaryny işe girizmäge, önümçilik kuwwatlyklaryny artdyrmaga şert döretdi. Bu bolsa ilatyň ýaşaýyş-durmuş şertlerini has-da gowulandyrmaga, sebitlerde goşmaça iş orunlaryny döretmäge mümkinçilik berer diýip, döwlet Baştutanymyz nygtady. 

Mejlisiň dowamynda Türkmenistanyň Prezidenti Karara gol çekdi. Resminama laýyklykda, Oba hojalyk we daşky gurşawy goramak ministrligine bugdaý ýygýan kombaýnlar, sürüm we bejergi traktorlary üçin ätiýaçlyk şaýlaryny, tigirleri, çalgy ýaglaryny, sarp ediş serişdelerini satyn almak barada daşary ýurt kompaniýalary bilen şertnamalary baglaşmaga ygtyýar berildi. Döwlet Baştutanymyzyň gol çeken Kararlaryna laýyklykda, çeper höwesjeň kollektiwlerine “Halk” adyny bermegiň tertibi we şertleri hem-de 2023-nji ýylyň “Arkadag Serdarly bagtyýar ýaşlar ýyly” diýlip yglan edilmegi mynasybetli geçiriljek çäreleriň Meýilnamasy tassyklanyldy. 

Türkmenistanyň Prezidenti Buýruga gol çekdi. Resminama laýyklykda, “Türkmengaz” döwlet konsernine degişli möçberdäki suwuklandyrylan gazy dost-doganlyk kömegi hökmünde Özbegistan Respublikasyna muzdsuz bermek tabşyryldy. 

4-nji fewralda türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow paýtagtymyz boýunça we Ahal welaýatynyň Arkadag şäherine iş saparyny amala aşyrdy. 

Gahryman Arkadagymyz paýtagtymyz boýunça saparynyň dowamynda Aşgabadyň günorta künjeginde ýerleşýän we dag gerişlerinde gurlan Saglyk ýoluny döwrebaplaşdyrmak babatda alnyp barylýan işleriň barşy, Nurmuhammet Andalyp we Arçabil şaýollarynyň çatrygynda ýerleşýän köp zolakly awtomobil köprüsiniň bezeg aýratynlyklary bilen tanyşdy. 

Ahal welaýatynyň Arkadag şäherinde Halk Maslahatynyň Başlygy çagalar sagaldyş-dikeldiş merkeziniň gurluşygynda alnyp barylýan işleri synlady, soňra Türkmenistanyň Prezidentiniň Diwanynyň iş dolandyryjysy H.Hajymyradowyň, Aşgabat şäheriniň häkimi R.Gandymowyň, Ahal welaýatynyň Arkadag şäheriniň häkimi Ş.Durdylyýewiň hem-de Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň iş dolandyryjysy K.Babaýewiň gatnaşmagynda iş maslahatyny geçirdi. 

Maslahatyň dowamynda «Döwlet adam üçindir!» diýen ýörelgäni ugur edinýän şähergurluşyk maksatnamasynyň meselelerine deglip geçildi. Türkmen halkynyň Milli Lideri dürli maksatly binalaryň halkara ölçeglere laýyklykda gurulmagynyň, aýratyn-da, ösüp gelýän ýaş nesliň saglygyny goramaga degişli edaralaryň iň täze tehnologik enjamlar bilen üpjün edilmeginiň möhümdigini belledi. 

Daşary işler ministrliginde geçirilen Türkmenistanyň adam hukuklary we halkara ynsanperwer hukugy babatda halkara borçnamalarynyň ýerine ýetirilmegini üpjün etmek boýunça pudagara toparyň nobatdaky mejlisi geçen hepdäniň beýleki wakalarynyň hatarynda boldy. Mejlisiň dowamynda 2022-nji ýylda ýerine ýetirilen işleriň netijelerine hem-de şu ýyl üçin öňde goýlan wezipelere garaldy. Toparyň iş meýilnamasynda kesgitlenen wezipeleri ýerine ýetirmek boýunça çäreleri ara alyp maslahatlaşmagyň dowamynda bellenilişi ýaly, adam hukuklaryny goramak babatda iň gowy dünýä tejribesini öwrenmek maksady bilen, halkara bilermenleriň gatnaşmagynda maslahatlary, iş duşuşyklaryny, geňeşmeleri geçirmek göz öňünde tutulýar. 

Lebap welaýatynyň Kerki şäherinde döwlet özgertmeler maksatnamalarynyň üstünlikli amala aşyrylmagynyň çäklerinde gurlan täze dermanhananyň açylyş dabarasy boldy. Umumy meýdany 500 inedördül metre barabar bolan bir gatly binada müşderiler üçin niýetlenen giň we oňaýly söwda zaly, derman serişdeleriniň, lukmançylyk enjamlarynyň bölümleri, ammar jaýy göz öňünde tutulypdyr. 

Täze açylan dermanhanada ýurdumyzda öndürilýän we Ýewropanyň öňdebaryjy önüm öndürijileriniň dürli görnüşli derman serişdeleri, lukmançylyk önümleridir enjamlary, bereketli türkmen topragynda ösýän dermanlyk ösümlikler elýeterli bahalardan müşderilere hödürlenilýär. Dermanhana arakesmesiz we dynç günsüz sagat 7:00-dan 23:00-a çenli işleýär. Satyn alnan harytlar üçin nagt we nagt däl görnüşde hasaplaşyklary geçirip bolýar. Mundan başga-da, bu ýerde sorag-jogap gullugy hereket edýär, eltip bermek hyzmatyny guramak hem meýilleşdirilýär. 

Synymyzyň dowamynda «Arkadagly ýaşlar» atly täze elektron žurnalyň okyjylaryna gowşandygyny bellemek gerek. Türkmenistanyň Magtymguly adyndaky Ýaşlar guramasynyň täze žurnaly elektron görnüşde www.turkmenmetbugat.gov.tm web saýtynda ýerleşdirildi. Täze elektron neşir zehinli türkmen ýaşlarynyň geçirýän ylmy barlaglarynyň hem-de innowasion işläp taýýarlamalarynyň ähmiýetini açyp görkezmäge gönükdirilendir. 

Şeýlelikde, geçen hepdäniň wakalary hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň baştutanlygynda ýurdumyzy mundan beýläk-de durmuş-ykdysady taýdan ösdürmäge, halkymyzyň ýaşaýyş-durmuş derejesini has-da ýokarlandyrmaga gönükdirilen giň gerimli maksatnamalaryň we taslamalaryň üstünlikli durmuşa geçirilýändiginiň aýdyň nyşany boldy. 

(TDH)

Ar­ka­dag­ly Ser­da­ry­my­zyň pa­ra­sat­ly baş­lan­gyç­la­ry­nyň esa­syn­da mil­li bi­lim ul­ga­my in­no­wa­sion ösüş­le­riň tä­ze be­lent­lik­le­ri­ne ynam­ly ga­dam bas­ýar. Mil­li bi­lim ul­ga­my­ny kä­mil­leş­dir­mek, giň göz­ýe­tim­li, mak­sa­da ok­gun­ly, päk ah­lak­ly, ru­hy taý­dan sag­dyn, in­no­wa­sion teh­no­lo­gi­ýa­la­ry do­lan­dyr­ma­ga ukyp­ly, ýo­ka­ry hü­när­li, taý­ýar­lyk­ly ýaş­la­ry ter­bi­ýe­läp ýe­tiş­dir­mek bo­ýun­ça mak­sat­na­ma­la­ýyn iş­ler dur­mu­şa ge­çi­ril­ýär. Ne­ti­je­de, yk­dy­sa­dy­ýe­tiň äh­li pu­dak­la­ryn­da al­nyp ba­ryl­ýan yl­my-bar­lag ugur­la­ry­nyň art­dy­ryl­ma­gy we ola­ryň ne­ti­je­li­li­gi­niň ýo­kar­lan­dy­ryl­ma­gy, ýur­du­my­zyň yl­my-bar­lag ins­ti­tut­la­ry­nyň, ýo­ka­ry okuw mek­dep­le­ri­niň yl­my-bar­lag müm­kin­çi­lik­le­ri­niň ut­ga­şyk­ly peý­da­la­nyl­ma­gy üns mer­ke­zin­de sak­la­ny­lyp, ýaş alym­la­ra döw­let ta­ra­pyn­dan äh­li müm­kin­çi­lik­ler dö­re­dil­ýär hem-de ola­ryň hö­wes­len­di­ril­me­gi üçin uly gol­daw be­ril­ýär. 

Mu­nuň özi in­no­wa­si­ýa teh­no­lo­gi­ýa­lar­dan, döw­re­bap yl­my-bar­lag­lar­dan oňat baş çy­kar­ýan ýo­ka­ry de­re­je­li hü­när­men­le­ri taý­ýar­la­mak bo­ýun­ça al­nyp ba­ryl­ýan iş­le­re uly äh­mi­ýet be­ril­ýän­di­gi­niň aý­dyň su­but­na­ma­sy­dyr. 

Türk­me­nis­ta­nyň Döw­let ener­ge­ti­ka ins­ti­tu­tyn­da ýur­du­my­zyň elekt­roe­ner­ge­ti­ka pu­da­gyn­da­ky dür­li ugur­lar bo­ýun­ça kä­mil hü­när­men­le­ri taý­ýar­lap ýe­tiş­dir­mek mak­sat edi­ni­lip, ta­lyp­la­ra de­giş­li hü­när­ler bo­ýun­ça bi­lim ber­me­giň in­no­wa­sion usu­lyn­dan peý­da­la­nyl­ýar. Ta­lyp ýaş­la­ry tas­la­ma we yl­my bäs­le­şik­le­re çek­mek bi­len, olar­da yl­ma ta­rap il­kin­ji ädim­le­riň ädil­me­gi­ne aý­ra­tyn üns be­ril­ýär. Bu bol­sa ta­lyp ýaş­lar­da mag­lu­mat­la­ry jem­le­mek we sel­jer­mek, öz­baş­dak pi­kir­len­mek, de­giş­li ede­bi­ýat çeş­me­le­rin­den peý­da­la­nyp, ne­ti­je­li çöz­gü­di ka­bul et­mek ýa­ly en­dik­le­riň ke­ma­la gel­me­gi­ne ge­tir­ýär. 

Dün­ýä bo­ýun­ça ýyl-ýyl­dan uly meş­hur­ly­ga eýe bol­ýan, «ýa­şyl ener­ge­ti­ka» ady­na eýe bo­lan döw­re­bap, eko­lo­gi­ýa taý­dan howp­suz­ly­gy su­but edi­len, ener­gi­ýa tyg­şyt­la­ýan teh­no­lo­gi­ýa­lar has giň­den ula­nyl­ýar. Mu­nuň özi «ýa­şyl ener­ge­ti­ka­nyň» ösü­şi we kä­mil­leş­di­ril­me­giň ener­gi­ýa ýet­mez­çi­li­gi­niň öwe­zi­ni dol­dur­mak, bug­ha­na gaz­la­ry­nyň daş­ky gur­şa­wa tä­si­ri­ni azalt­mak me­se­le­le­ri­ni çöz­mek we dün­ýä yk­dy­sa­dy­ýe­ti­niň teh­no­lo­gi­ki ösü­şi­niň tä­ze tap­gy­ry bi­len aý­ryl­maz bag­la­ny­şyk­ly­dyr.  

Ener­gi­ýa­nyň gaý­ta­dan di­kel­dil­ýän çeş­me­le­ri, adat­ça, Gün we ýel ener­gi­ýa­sy, der­ýa­la­ryň gid­raw­li­ki ener­gi­ýa­sy, bio­mas­sa­nyň ener­gi­ýa­sy, um­man ener­gi­ýa­sy, geo­ter­mi­ki ener­gi­ýa, gel­git ener­gi­ýa­sy, dür­li ga­lyn­dy­lar we ýy­ly­lyk na­sos­la­ry bi­len bi­le­lik­de pes de­re­je­li ýy­ly­ly­gy öz içi­ne al­ýar. Gün we ýel ener­gi­ýa­sy­nyň ka­dast­ry se­bit­dä­ki de­giş­li ener­gi­ýa gor­la­ry­nyň muk­da­ry­ny kes­git­le­mä­ge hem-de elekt­rik ener­gi­ýa­sy­ny öz­ger­di­ji gur­naw­la­ryň iş ka­da­la­ry­ny kes­git­le­mä­ge müm­kin­çi­lik ber­ýän ener­ge­ti­ki hä­si­ýet­na­ma­la­ryň top­lu­my­ny öz içi­ne al­ýar. 

Ýur­du­my­zy yk­dy­sa­dy taý­dan ös­dür­mek ba­ba­tyn­da ka­bul edi­len Döw­let mak­sat­na­ma­la­ryn­dan ge­lip çyk­ýan we­zi­pe­le­ri yk­dy­sa­dy pu­dak­la­ra or­naş­dyr­mak mak­sa­dy bi­len, Gün we ýel ener­gi­ýa­sy­nyň gor­la­ry­na ba­ha ber­mek­de yl­my-önüm­çi­lik mer­ke­zin­de mil­li prog­ram­ma üp­jün­çi­li­gi iş­le­ni­lip dü­zül­di. Gün we ýel ener­gi­ýa­sy­nyň kes­git­le­nen se­bit­dä­ki ba­ha­la­ry­ny ta­kyk we tiz wagt­da hem-de yg­ty­bar­ly usul­da ýe­ri­ne ýe­tir­mek üçin «Gaý­ta­dan di­kel­dil­ýän ener­gi­ýa çeş­me­le­ri­niň in­ter­net por­ta­ly» at­ly no­bat­da­ky mil­li prog­ram­ma üp­jün­çi­li­gi iş­le­ni­lip taý­ýar­la­nyl­dy.  

Bu mil­li prog­ram­ma üp­jün­çi­li­gi­niň ýel we Gün elekt­rik stan­si­ýa­la­ry­nyň ýer­leş­di­ril­me­gi üçin iň amat­ly ýer­le­ri saý­lap al­mak­da, san­ly mag­lu­mat­lar go­ru­ny dö­ret­mekde, şeý­le hem saý­la­ny­lyp al­nan se­bit­de Gün we ýel ener­gi­ýa gor­la­ry­na ba­ha ber­mek­de ge­çi­ril­ýän ha­sap­la­ma­la­ry gys­ga wagt­da ta­kyk al­mak­da peý­da­la­nyp bol­jak müm­kin­çi­li­gi­niň bar­dy­gy kes­git­le­nil­di. Iş­le­ni­lip dü­zü­len mil­li prog­ram­ma üp­jün­çi­li­gi ins­ti­tu­ty­myz­da «Ada­ty däl we gaý­ta­dan di­kel­dil­ýän ener­gi­ýa çeş­me­le­ri» hü­nä­ri bo­ýun­ça bi­lim al­ýan ta­lyp­la­ryň ýyl­lyk we dip­lom tas­la­ma­la­ry­ny ýe­ri­ne ýe­tir­mek­de, şeý­le hem as­pi­rant­la­ryň we ýaş alym­la­ryň yl­my iş­le­rin­de peý­da­la­nyp bil­mek­le­ri üçin döredilýän giň mümkinçiliklerdir. 

Ka­ka­gel­di SA­RY­ÝEW,

Türk­me­nis­ta­nyň Döw­let ener­ge­ti­ka ins­ti­tu­ty­nyň «Gaý­ta­dan di­kel­dil­ýän ener­gi­ýa çeş­me­le­ri» yl­my-önüm­çi­lik mer­ke­zi­niň di­rek­to­ry, teh­ni­ki ylym­la­ryň kan­di­da­ty.

Üstünlikli  menziller 

Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe milli ykdysadyýetimizi ösdürmäge gönükdirilen tutumly işleriň bady artýar. Türkmenistany 2022 — 2052-nji ýyllarda ykdysady, syýasy, durmuş we medeni taýdan ösdürmegiň Milli maksatnamasynda, “Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2022 — 2028-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasynda” bellenilen giň möçberli wezipeleri amala aşyrmakda tutumly işleriň gerimi giňeýär. 

Şeýle wezipeleriň üstünlikli berjaý edilmeginde ýurdumyzyň telekeçilerine uly orun degişlidir. Soňky ýyllarda hususyýetçilere döwlet tarapyndan berilýän goldaw--ýardamyň netijesinde döwlete degişli bolmadyk çygyr ösüşli döwri başdan geçirýär. Bu bähbitli ýagdaý welaýatymyzda-da giň gerime eýe bolup, telekeçilerimiz harytlaryň we önümleriň bolçulygyny döretmekde, ilata edilýän hyzmatlaryň görnüşlerini artdyryp, hilini ýokarlandyrmakda uly işleri bitirýärler. Täze iş orunlary peýda bolýar. Guwançly ýerem, telekeçilik milli ykdysadyýetimizde kuwwatly öndüriji güýç hökmünde öňe çykýar. Indi hususyýetçilerimiziň öndürip, ilata hödürleýän önümleridir harytlary il-günümiziň uly islegine mynasyp bolýar. 

Mary şäherinde ýerleşýän “Mary deri--aýakgap” açyk görnüşli paýdarlar jemgyýetiniň “Röwşen” hususy kärhanasynyň zähmetsöýer adamlarynyň yhlas-tagallalary bilen ilata ýokary hilli aýakgap önümleri hödürlenilýär. “Röwşen” hususy kärhanasynyň bölümlerinde taýýarlanylýan aýakgap önümlerine uly isleg bildirilýär. Bu hususy kärhananyň aýakgap önümlerine diňe bir welaýatymyzyň çäginde däl, eýsem, güneşli Diýarymyzyň çar künjeginde hem isleg hemişe ýokary. Sebäbi, “Röwşen” hususy kärhanasynyň diňe bir uly ýaşly adamlar üçin däl, eýsem, 1-11-nji synplarda okaýan mekdep okuwçylary üçin niýetlenen aýakgap önümleri hem alyjylarda uly isleg döredýär. Şeýle islegiň sebäbem aýakgaplaryň berkdiginden, gelşikliliginden, rahatlygyndan ybaratdyr. Ýene bir bellemeli zat, “Röwşen” hususy kärhanasynyň mekdep okuwçylary üçin tikýän ýokary hilli aýakgaplary ýurdumyzda geçirilýän söwda ýarmarkalarynda alyjylaryň uly isleginden peýdalanýar. “Röwşen” hususy kärhanasynyň aýakgap önümlerinden başga-da, dürli görnüşli egin-eşikleriň tikilip, ilata hödürlenilmeginde uly işler bitirilýär. Has takygyny aýtsak, gürrüňi edilýän hususy kärhanada telekeçileriň buýurmalary esasynda çagalar üçin ýylyň her paslyna laýyklykda egin- -eşiklerini, sport lybaslaryny taýýarlamak ýola goýuldy. Şeýle hem bu ýerde eýeçiligiň dürli görnüşlerindäki kärhanalaryň buýurmalary esasynda işgärleriň gyşky we ýazky egin-eşikleri tikilýär. Şeýle önümleriň hiliniň hemişe talaba laýyk bolmagy bolsa, gürrüňi edilýän kärhananyň işgärleri üçin hökmany ýörelge bolup durýar. Hususy kärhanada ýokary iş öndürjiligini gazanmak maksady bilen önümçiligiň öňdebaryjy tehnologiki enjamlar bilen enjamlaşdyrylmagyna uly üns berilýär. Gürrüňi edilýän hususy kärhananyň sehlerinde Germaniýanyň, Ýaponiýanyň ýokary öndürijilikli tikin maşynlarynyň gurnalyp, işe girizilmegi gowy netijeleriň gazanylmagyna ýol açdy. 

Arkadag Serdarly bagtyýar ýaşlar ýylynyň ilkinji günlerinden ýokary netijeleri gazanýan “Röwşen” hususy kärhanasynyň işgärleri döredijilikli zähmet çekýärler. Öndürijilikli zähmet bolsa ösüşli ýolumyzyň, döwletli döwranymyzyň kepilidir. 

 Baýram AMANOW. 

 «Maru — şahu jahan». 

 SURATDA:  “Röwşen” hususy kärhanasynyň önümleri. 

 Surata düşüren Şamyrat AMADOW.

Obasenagat toplumy 

 Oba hojalyk pudagyny özgertmek hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň ýurdumyzyň ykdysady kuwwatyny artdyrmak, halkymyzyň abadançylyk derejesini has-da ýokarlandyrmak baradaky döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň biridir. Şunuň bilen baglylykda, geçen ýylda kabul edilen «Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy: Türkmenistany 2022 — 2052-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Milli maksatnamasy» obasenagat toplumyny kämilleşdirmekde täzeçe çemeleşmäni alamatlandyrdy. 

Bu maksatnamany, şeýle-de Oba milli maksatnamasyny durmuşa geçirmegiň çäklerinde ýurdumyzyň ähli sebitlerinde azyk, maldarçylyk, et we süýt senagaty kärhanalarynyň önümçilik kuwwatlyklaryny artdyrmak üçin amatly şertler döredildi. Oba hojalygyny ykdysadyýetiň düşewüntli pudagyna öwürmek üçin bar bolan mümkinçiliklerden netijeli peýdalanylýar, bu ugurda kanunçylyk binýadyny kämilleşdirmek boýunça degişli işler geçirilýär. Ekologik taýdan arassa oba hojalyk önümleriniň dürli görnüşlerini öndürmek, obasenagat toplumynyň eksport kuwwatyny artdyrmak babatda alnyp barylýan işlere kuwwatly itergi berildi. 

Türkmenistanyň Garaşsyzlygynyň 31 ýyllygyna gabatlanyp geçirilen Döwlet Maslahatynyň 2022-nji ýylda ýurdumyzyň agrar pudagyny ösdürmekde möhüm tapgyr bolandygyny bellemelidiris. Döwlet Baştutanymyz onda eden maksatnamalaýyn çykyşynda ýakyn geljek üçin pudagyň möhüm wezipelerini kesgitledi. Şol wezipeleriň çözülmegi ýurdumyzyň obasenagat toplumyny hil taýdan täze derejä çykarmaga ýardam etmelidir. Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow öňdebaryjy ylmy-tehniki gazanylanlaryň, dünýäniň iň gowy tejribeleriniň ornaşdyrylmagy esasynda bu pudakda guwandyryjy netijeleriň gazanylandygyny nygtady. Oba milli maksatnamasyna laýyklykda, sebitlerde täze obalar we şäherçeler, döwrebap maldarçylyk toplumlary, elewatorlar, ýyladyşhana hojalyklary, azyk önümlerini öndürýän kärhanalar, iri sowadyjy ammarlar hem-de suw arassalaýan desgalar guruldy. 

Oba hojalyk toplumy boýunça 2022-nji ýylyň 11 aýynda önümçiligiň ösüş depgini, geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, 104,1 göterime deň boldy. Şunda bu görkeziji Oba hojalyk we daşky gurşawy goramak ministrligi boýunça 104 göterime, Suw hojalygy baradaky döwlet komiteti boýunça 104,8 göterime hem-de “Türkmen atlary” döwlet birleşigi boýunça 105,1 göterime barabar boldy. Maýa goýum serişdelerini özleşdirmegiň meýilnamasy 179,9 göterim ýerine ýetirildi. Gök önümleri öndürmekde 115,3 göterim, bakja önümlerini öndürmekde 109,3 göterim, miwe we ir-iýmişleri öndürmekde 109 göterim, çörek we çörek önümlerini öndürmekde 105,2 göterim ösüş depgini gazanyldy. 

«Halkyň Arkadagly zamanasy» şygary astynda geçen 2022-nji ýylda Watan harmanyna 1 million 500 müň tonna golaý bugdaý hasyly tabşyryldy. Ekerançylar güýzlük bugdaýyň ekişini bellenen möhletlerde tamamlap, geljekki hasyl üçin ygtybarly esasy döretdiler. Indi birnäçe ýyldan bäri Türkmenistan ýetişdirilen azyklyk bugdaýyň bir bölegini daşary ýurtlara ibermek mümkinçiligine eýedir. Munuň özi okgunly döwlet ösüşi nukdaýnazaryndan möhüm ähmiýete eýedir. Häzirki wagtda ýurdumyzyň ähli welaýatlarynda bugdaý we pagta öndürmek bilen bir hatarda, ýeralma, şugundyr, şaly, beýleki gök önümleri, däneli we bakja önümlerini ýetişdirmek üçin meýdanlar bölünip berilýär, täze baglardyr üzüm ýetişdirilýän meýdanlar döredilýär. Bularyň ählisi obasenagat toplumynyň tehniki üpjünçilik derejesiniň yzygiderli ýokarlandyrylmagyny talap edýär, döwrebap tehnikalara, mehanizasiýa serişdelerine bolan islegleri hem-de aýry-aýry tehnologik işleriň awtomatlaşdyrylmagyny şertlendirýär.  

Zähmetiň ýokary derejede mehanizasiýalaşdyrylmagy we awtomatlaşdyrylmagy oba hojalyk önümçiliginiň netijeliligini ýokarlandyrmagyň möhüm ugrudyr. Bu ulgamda görlen maksada okgunly çäreler obada işçi-hünärmenleriň abraýyny artdyrmaga, ýaş işgärleri çekmäge hem-de ilatyň iş bilen üpjünçiligini gowulandyrmaga mümkinçilik berdi. Obasenagat toplumynyň inženerçilik-tehniki üpjünçiliginiň meseleleri innowasion esasda çözülýär, ýerli toprak-howa şertlerine laýyk gelýän döwrebap tehnikalar satyn alynýar. Oba hojalygyny dünýäniň öňdebaryjy önüm öndürijileriniň ýokary öndürijilikli tehnikalary we enjamlary, bugdaý, pagta ýygýan kombaýnlary bilen üpjün etmekde oňyn tejribe toplandy. Şolaryň hatarynda ýurdumyzyň öňden gelýän ygtybarly hyzmatdaşlary bolan “John Deere” hem-de “CLAAS” kompaniýalary bar. 

Oba hojalyk ulgamyndaky işewürlige, daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan önümleri öndürmek hem-de ýurdumyzyň önümleriniň eksportynyň möçberini artdyrmak boýunça Döwlet maksatnamalaryny durmuşa geçirmäge ykdysadyýetiň hususy ulgamynyň wekilleriniň işjeň goşulyşýandygy bellärliklidir. Halkara tejribä we döwrüň talaplaryna, milli aýratynlyklara laýyklykda, bu ulgamda täze guramaçylyk-hukuk usullarynyň ulanylmagy kiçi we orta telekeçiligi ösdürmek üçin giň mümkinçilikleri açýar. Welaýatlaryň her birinde telekeçileriň gatnaşmagynda azyk ulgamlary döredilýär, doly önümçilik tapgyrly iri toplumlar guruldy we olaryň gurluşygy dowam edýär. Hojalyk işi bilen baglanyşykly meseleleri özbaşdak çözmäge hukuk alan kärendeçiler, fermerler we daýhan birleşikleri, öz önümçiligini açan telekeçiler oba hojalyk önümlerini öndürmek, taýýarlamak we gaýtadan işlemek, olary saklamak, daşamak, ýerlemek bilen meşgullanyp, içerki bazarlary azyk önümleri bilen doly üpjün etmäge saldamly goşant goşýarlar. 

Gökdepe etrabynda gaplanan önümleri, şol sanda mürepbeleriň dürli görnüşini, şerbetleri, miwe suwlaryny we şireleri, doňdurylan miweleri, bakja önümlerini öndürýän kärhanalaryň, ýerli üzümleri gaýtadan işlemäge niýetlenen çakyr zawodynyň netijeli işlemegi munuň aýdyň subutnamasydyr. Daýhan birleşiklerine we hojalyklaryna, oba hojalyk paýdarlar jemgyýetlerine, ylmy-barlag institutlaryna, kärendeçilere, telekeçilere hem-de beýleki oba hojalyk önümlerini öndürijilere berilýän ýeňillikli bank karzlary oba hojalygynda işewürligiň has-da ösdürilmegine ýardam edýär. 

Häzirki döwürde ýurdumyzda suwarymly ekerançylyk babatda ägirt uly tejribe toplandy, giň gerimli suw hojalyk taslamalary durmuşa geçirilýär. Ýerleriň hasyllylygyny dikeltmek, täze tarp ýerleri özleşdirmek boýunça giň möçberli taslamalar amala aşyrylýar. Meliorasiýanyň öňdebaryjy usullary ulanylýar. Ekerançylary mineral dökünler bilen üpjün edýän himiýa senagaty ýokary depginler bilen ösdürilýär, öňdebaryjy tehnologiýalar, ylmy işläp taýýarlamalar işjeň ornaşdyrylýar. Bularyň ählisi ata-babalarymyzyň ýerden peýdalanmagyň köpasyrlyk tejribesini, oba hojalyk pudagynyň kuwwatyny artdyrmak üçin ygtybarly esasa öwrülýär. 

Häzirki wagtda Türkmenistanda obasenagat toplumyny döwlet tarapyndan goldamak maksatnamasy üstünlikli amala aşyrylýar. Bu ulgamyň hem-de hyzmat edýän pudaklaryň düzümini döwrebaplaşdyrmaga, olary täze tehnikalar bilen üpjün etmäge, şol sanda oba hojalyk önümlerini gaýtadan işleýän kärhanalary, mineral dökünleri öndürýän zawodlary gurmaga gönükdirilýän maýa goýumlar şu goldawyň möhüm ugurlarynyň biridir. Türkmenabatda fosfor dökünlerini öndürýän zawodyň, “Tejenkarbamid” we “Marykarbamid” zawodlarynyň, “Maryazot” hem-de “Garabogazsulfat” önümçilik birleşikleriniň, Garlyk kaliý dag-magdan toplumynyň gurulmagy munuň aýdyň subutnamasydyr. 

Häzirki wagtda oba hojalygyny tehniki we tehnologik taýdan döwrebaplaşdyrmak wezipeleri innowasion esasda, “Türkmenistanda 2019 — 2025-nji ýyllarda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň Konsepsiýasyny” nazara almak arkaly çözülýär. Döwlet Baştutanymyz Serdar Berdimuhamedowyň Döwlet Maslahatynda eden çykyşynda belleýşi ýaly, agrosenagat toplumynda ýer kadastrynyň sanly binýadynyň we howanyň üýtgemeleri bilen bagly töwekgelçilikleri çaklamak üçin seljeriş platformasy dörediler. Ekerançylyga we maldarçylyga “akylly” tehnologiýalar ornaşdyrylar. 

Ýurdumyzyň strategik wezipelerinden ugur alyp, ylmy-barlag edaralary tarapyndan maldarçylygy ösdürmek, mallaryň hem-de guşlaryň baş sanyny artdyrmak, tohumçylyk işini ylmy taýdan esaslandyrylan usullara laýyklykda giňeltmek, hasyllylygy ýokarlandyrmak, suw tygşytlaýjy tehnologiýalary önümçilige ornaşdyrmak babatda oba hojalyk pudagyny ylmy taýdan ösdürmegiň binýady hem dörediler. Türkmenistany ýakyn ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasynyň kabul edilmegi bilen, milli ykdysadyýetimiziň ähli pudaklaryny, şol sanda obasenagat toplumyny düýpli döwrebaplaşdyrmak we köpugurly esasda ösdürmek boýunça özgertmeleriň nobatdaky tapgyryna badalga berildi. 

Dolandyryş ulgamyny kämilleşdirmek, oba hojalygyny sanlylaşdyrmak, şunda hususy pudagyň ornuny pugtalandyrmak ýaly meseleler döwletimiziň oba hojalyk syýasatynda öz beýanyny tapýar. Geçen ýylyň 23-nji dekabrynda hormatly Prezidentimiz döwlet edaralaryna we kärhanalaryna peýdalanmak üçin ýer böleklerini bermek hakynda Buýruga gol çekdi. Bu resminama pudagyň netijeliliginiň ýokarlandyrylmagyna, dürli görnüşli oba hojalyk önümleriniň önümçilik mukdarynyň artdyrylmagyna gönükdirildi. 

Azyk bolçulygyny üpjün etmekde dünýäniň ösen tejribesiniň işjeň ornaşdyrylmagyna, pudakda halkara hyzmatdaşlygyň ösdürilmegine möhüm ähmiýet berilýär. Türkmenistan BMG-niň Azyk we oba hojalyk guramasy bilen obasenagat toplumyny durnukly ösdürmek, azyk howpsuzlygyny üpjün etmek we daşky gurşawy goramak ýaly ugurlarda ýola goýlan hyzmatdaşlygyny ösdürýär. Bu gurama bilen özara gatnaşyklaryň işjeňleşdirilmegine möhüm ähmiýet berip, ýurdumyz oba hojalyk pudagyndaky düýpli özgertmeleri durmuşa geçirmekde tejribe alyşýar. Şunda obasenagat toplumynyň ähli kuwwatlyklaryny doly herekete girizmek, önüm öndürijilere goldaw bermek, azyk bolçulygyny üpjün etmek, ýokary hilli önümleriň önümçiligini artdyrmak, halkymyzyň durmuş derejesini ýokarlandyrmak boýunça toplumlaýyn çäreler amala aşyrylýar. 

Oba hojalyk pudagy milli ykdysadyýetimizi ösdürmekde möhüm orny eýeleýär. Ol senagat üçin zerur bolan çig mallaryň üpjünçiligini ýola goýýar. Ýurdumyzda azyk bolçulygyny üpjün edýär. Bu bolsa halk hojalygy toplumynyň sazlaşykly ösüşiniň wajyp şertini emele getirýär. Pagtaçylyk toplumyň esasy ugurlarynyň biri bolup durýar. Ol daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan önümçiligi ösdürmek we ykdysadyýetimiziň eksport mümkinçiliklerini artdyrmak boýunça milli maksatnamalaryň ýerine ýetirilmegine mynasyp goşant goşýar. Mundan başga-da, ýurdumyzyň oba hojalyk ugry boýunça ýokary okuw mekdepleriniň ýanyndaky ylmy-barlag merkezleriniň alymlaryna we işgärlerine möhüm ornuň degişlidigini bellemeli. Olar ylmy tohumçylyk işini alyp barmak, ekerançylygyň dürli ugurlarynyň agrotehniki işlerini kämilleşdirmek, şol sanda suwaryş ulgamynda täzeçil tehnologiýalary synagdan geçirmek işlerini ýerine ýetirýärler. Oba hojalykçy hünärmenler gowaçanyň ýerli toprak we howa şertlerine laýyk gelýän ýokary hasylly, durnukly, süýümi uzyn, arassa hilini taýýarlamak ugrunda zerur işleri alyp barýarlar. 

Pudakda telekeçilik düzümlerine goldaw bermek we olary höweslendirmek boýunça döwlet syýasatynyň çäklerinde ýüpekçiligiň ösdürilmegine zerur üns berilýär. Bu pudak halk senetçiliginiň gadymy ugurlarynyň biri bolup durýar. Asyrlaryň dowamynda öz kärine ussat adamlaryň tagallasy bilen ýüpekçiligiň milli däpleri nesilden-nesle geçirilip, olar häzirki günlerde döwrebap derejede dowam etdirilýär we matalaryň dürli görnüşlerini, halylary dokamakda ulanylýar. Tut nahallarynyň ekilen meýdanlary ýyl-ýyldan giňeldilýär. Olaryň ekerançylyk meýdanlarynyň ýakalaryna ekilmegi ekinleri epgekli ýellerden goraýar, suwaryş akabalarynyň kenarlaryny berkidýär. 

Ýurdumyzda azyk bolçulygynyň üpjün edilmeginde ýyladyşhanalara möhüm ornuň degişlidigini bellemeli. Munuň özi ýylyň ähli paslynda ter gök önümleriň bolçulygynda we täze iş ýerleriniň döredilmeginde ähmiýetlidir. Şeýle hem gök ekerançylyk, bagçylyk, üzümçilik, bakjaçylyk ösdürilýär. Bal arylara ideg etmek işleri kämilleşdirilýär. Ýurdumyzyň hususy önüm öndürijileri içerki bazarlarda azyk bolçulygynyň üpjün edilmeginde wajyp orny eýeleýärler. 

Tebigy serişdeleri rejeli we netijeli peýdalanmagyň, ilat üçin amatly durmuş şertlerini döretmegiň, Durnukly ösüş maksatlaryna ýetmekde halkara tagallalara goşulmagyň hasabyna ykdysadyýetimiziň sazlaşykly ösüş depginini üpjün etmek döwletimiziň yzygiderli alyp barýan tebigaty goramak strategiýasynyň möhüm wezipeleriniň hatarynda kesgitlenildi. Häzirki döwrüň derwaýys meselelerini çözmekde işjeň orun eýeleýän ýurdumyz BMG-niň çäklerinde Araly halas etmegiň halkara gaznasy we beýleki abraýly guramalardyr düzümler bilen özara gatnaşyklaryň işjeňleşdirilmegini esasy ugur edinýär. Türkmenistanyň BMG-niň durnukly ösüş boýunça “Rio+20” maslahatynda, BMG-niň Baş Assambleýasynyň 70-nji sessiýasynyň çäklerinde geçirilen 2015-nji ýyldan soňky döwür üçin BMG-niň durnukly ösüş boýunça sammitinde, VII Bütindünýä suw forumynda we beýleki iri halkara maslahatlarda öňe süren başlangyçlary hut şu ugra gönükdirilendir. 

Ýurdumyzyň suw-energetika meselelerini çözmekde möhüm orun eýeleýändigini we bu ugurda yzygiderli işleri alyp barýandygyny bellemeli. 2022-nji ýylyň 23-nji aprelinde sanly ulgam arkaly geçirilen dördünji Aziýa — Ýuwaş umman Suw sammiti munuň aýdyň subutnamasydyr. Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow sammitde eden çykyşynda döwletimiziň işläp taýýarlan we 19 ýurduň awtordaşlyk etmeginde BMG-niň Baş Assambleýasynyň kabul eden “Birleşen Milletler Guramasynyň we Araly halas etmegiň halkara gaznasynyň arasynda hyzmatdaşlyk” atly Kararnamasynyň Merkezi Aziýa üçin suw ulgamynda möhüm meýilnamalary amala aşyrmagyň esasy guraly hökmündäki ähmiýetini belledi. 

Daşary syýasatymyzyň ileri tutulýan ugry hökmünde kesgitlenen suw diplomatiýasy diňe bir durmuş taýdan möhüm bu pudakda ikitaraplaýyn gatnaşyklardan ybarat bolman, eýsem, ol ýurdumyzyň öňdebaryjy tejribeleri işläp taýýarlamagyndan ybaratdyr. Onuň netijeleri bolsa tutuş adamzada gulluk edýär. Suw hojalygy ulgamyna häzirki zamanyň ekologik taýdan arassa, kämil tehnologiýalary ornaşdyrylýar we suw serişdeleriniň rejeli peýdalanylyşyna netijeli gözegçiligi güýçlendirmek maksady bilen, zerur çäreler durmuşa geçirilýär. Şunuň bilen baglylykda, Garagum sährasynda özboluşly “Altyn asyr” Türkmen kölüni döretmek boýunça iri milli taslamanyň amala aşyrylmagynyň ähmiýeti barada aýtmaly. Bu taslama çylşyrymly gidrotehniki desganyň döredilmegini üpjün etdi. Bu bolsa häzirki döwür üçin wajyp bolan ekologik, ykdysady we durmuş meselelerini çözmäge, Türkmenistan üçin bolşy ýaly, tutuş Merkezi Aziýa sebiti üçin möhüm bolan uzak möhletleýin ekologik abadançylygy üpjün etmekde aýratyn zerurdyr. 

Suw serişdelerini oýlanyşykly, rejeli peýdalanmak arkaly oba hojalyk önümçiliginiň derejesini ýokarlandyrmak meseleleri özara baglanyşykly bolup, ol azyk howpsuzlygynyň berkidilmeginde ähmiýetlidir. Beýleki bir tarapdan, ýurdumyzda ýaýbaňlandyrylýan yzygiderli ekologik çäreler milli ykdysadyýetimiziň ösüşiniň möhüm şertini emele getirýär. Şeýle-de halk hojalygynyň ähli ugurlarynda tebigaty goramak boýunça häzirki zamanyň hil taýdan täze usullaryna geçilmegine mümkinçilik döredýär. Köpetdagyň eteginden başlap, Hazar deňziniň kenarlaryna çenli aralygy gurşap alan tokaý maksatnamasynyň möçberiniň we ähmiýetiniň ýokarydygyny bellemeli. Aşgabadyň, ýurdumyzyň welaýatlarynyň töwereklerinde yzygiderli ekilýän bag nahallary ynsan kalbyna we ruhuna oňyn täsir etmek bilen, gök zolaklarda degişli haýwanat dünýäsiniň emele gelmegini şertlendirýär. El bilen döredilýän tokaý zolaklary topragyň sagdynlaşmagyny, onda yzgaryň saklanmagyny, oňaýly howa gurşawynyň emele gelmegini üpjün edýär. 

Ählihalk çäresine öwrülen bag nahallaryny oturtmak işleri her ýylda amala aşyrylýar. Munuň özi watansöýüjilik we adamlaryň raýatlyk borjuny ýokarlandyrmakda ekologiýa taýdan ähmiýetli çärä öwrüldi. Köpçülikleýin bag nahallaryny oturtmak dabaralary watandaşlarymyzyň belent ruha beslenen zähmet baýramçylygy bolmak bilen, ol halkymyzyň döwlet Baştutanymyz Serdar Berdimuhamedowyň döredijilikli başlangyçlaryny durmuşa geçirmäge bolan höwesiniň aýdyň beýanydyr. Geçen ýylda giň möçberli mowzuklaýyn ekologik maslahatyň geçirilmeginiň möhüm waka öwrülendigini bellemeli. Bu çäräni Ginnesiň rekordlar kitabyna girizmek meýilleşdirilýär. 

Şeýle hem ýurdumyzda pudagyň kadaly ösüşine gönükdirilen kanunçylyk-hukuk binýady döredildi we ol yzygiderli kämilleşdirilýär. Biologik dürlüligi we aýratynlygy saklamak, täze tokaý, seýilgäh zolaklaryny döretmek, “ýaşyl” ykdysadyýeti ilerletmek we ekologiýa diplomatiýasyny işjeňleşdirmek ugrunda ägirt uly işler alnyp barylýar. Jemgyýetimiziň ekologik medeniýetiniň ýokarlanmagyna möhüm ähmiýet berilýär. Diýarymyzda ýaýbaňlandyrylan giň möçberli tokaý maksatnamasy howanyň üýtgemegi zerarly emele gelýän ýaramaz ýagdaýlara garşy göreşde umumydünýä işlerine mynasyp goşantdyr. 

Tebigaty goramak meselesi ýurtlaryň we halklaryň durnukly ösüşiniň esasy ugurlarynyň biri bolup durýar. Halkara bileleşik dünýä derejesinde ekologik başlangyçlary öňe sürmek arkaly şu ugruň ösdürilmegine aýratyn üns berýär. Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň ekologiýa ulgamyndaky syýasaty netijesinde Türkmenistan halkara gatnaşyklar üçin ygtybarly binýady döredip, özüniň tejribesini artdyrýar. Munuň özi häzirki döwrüň ählumumy wezipelerini üstünlikli çözmäge gönükdirilendir.  

(TDH)