Hormatly Prezidentimiz 12-nji fewralda geçiren Türkmenistanyň Ministrler Kabinetiniň giňişleýin mejlisinde Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe «Türkmenistanda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň Konsepsiýasynda» göz öňünde tutulan wezipeleriň amala aşyrylmagyny üpjün etmek, milli ykdysadyýetiň pudaklarynda sanly ulgamlary giňden ornaşdyrmak arkaly ýokary tehnologiýaly we bäsdeşlige ukyply sanly ykdysadyýeti ösdürmek maksady bilen, Türkmenistanda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň 2021 — 2025-nji ýyllar üçin Döwlet maksatnamasyny hem-de şol maksatnamany amala aşyrmak boýunça ýerine ýetirilmeli çäreleriň Meýilnamasyny tassyklamak hakynda Karara gol çekmegi ýakyn geljegiň bu ugurdaky anyk wezipelerini kesgitledi.

Ýeri gelende bellesek, ilatyň sanly aragatnaşyk ulgamynyň Gahryman Arkadagymyzyň Karary bilen tassyklanylan «Kiberhowpsuzlyk boýunça döwlet topary hakynda» Düzgünnama laýyklykda, kiberhowpsuzlygy üpjün etmek boýunça döwlet maksatnamasyndan we ony ýerine ýetirmegiň 2017 — 2021-nji ýyllar üçin meýilnamasyndan gelip çykýan wezipeleri talabalaýyk ýerine ýetirmek maksady bilen, harby we hukuk goraýjy edaralar hem-de degişli beýleki döwlet edaralary tarapyndan möhüm işler durmuşa geçirilýär.

Milli Liderimiziň degişli Karary bilen tassyklanylan «Türkmenistanda sanly bilim ulgamyny ösdürmek Konsepsiýasyny» durmuşa geçirmegiň birinji tapgyrynda meýilleşdirilen çäreler boýunça ýurdumyzyň ýokary okuw mekdeplerinde hünärmenler, professor-mugallymlar, şeýle-de talyp ýaşlar tarapyndan sanly bilim ulgamynyň tor programma üpjünçiligi, onuň binýadynda sanly bilim portallary işlenip taýýarlanyldy. Sanly bilim portaly elektron poçta, elektron resminama, uzak aralykdan bilim almak, ylmy işler, okatmagyň elektron serişdeleri, bäsleşikler, maslahatlar, forumlar, okuw kitaplary, okuw gollanmalary, sözlükler ýaly bölümleri özünde jemleýär.

Gahryman Arkadagymyzyň janynyň sag, ömrüniň uzak, alyp barýan il-ýurt bähbitli, halkara ähmiýetli işleriniň elmydama rowaç bolmagyny arzuw edýäris.

Gurbandurdy ANNAÝEW,

Mary welaýat kazyýetiniň başlygynyň orunbasary.

2020-nji ýylda we şu ýylyň ýanwar aýynda ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň jemleri

• 2020-nji ýylyň makroykdysady görkezijileri, döwlet býujetiniň ýerine ýetirilişi hem-de maliýeleşdirmegiň ähli çeşmeleriň hasabyna maýa goýumlarynyň özleşdirilişi, ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmek boýunça görülýän toplumlaýyn çäreleriň çäginde, ykdysadyýetiň düzüminde hususy ulgamyň eýeleýän ornuny pugtalandyrmak, kiçi we orta telekeçiligi goldamak, döwlet kärhanalaryny hususylaşdyrmak hem-de paýdarlar jemgyýetlerine öwürmek boýunça degişli işler durmuşa geçirildi. Geçen ýylyň ýanwar-dekabr aýlarynyň netijeleri boýunça döwlet býujetiniň girdejileri boýunça meýilnama 101 göterim, çykdajylary boýunça – 99,9 göterim ýerine ýetirildi. Rejelenen görnüşdäki Oba milli maksatnamasynyň çäklerinde, maýa goýumlaryny özleşdirmegiň meýilnamasy 121,4 göterim ýerine ýetirildi. Geçen ýylda senagat pudaklarynda, 2019-njy ýyldaky bilen deňeşdirilende ösüş gazanyldy, şol sanda benzin öndürmek boýunça 8,6 göterim, suwuklandyrylan gaz boýunça 16,7 göterim, çalgy ýaglary boýunça 11,7 göterim, polietilen boýunça 83,5 göterim, polipropilen boýunça 22,8 göterim, demir önümleri boýunça 1,6 göterim, plastmassadan edilen we aýna süýümli turbalar boýunça 45,8 göterim ösüş gazanyldy. Döwlet Baştutanymyzyň tabşyrygynyň çäklerinde, geçen ýylda milli ykdysadyýetimizi diwersifikasiýalaşdyrmak, sanlylaşdyrmak, bank ulgamyny döwrebaplaşdyrmak, nagt däl hasaplaşyklaryň möçberlerini artdyrmak we pul dolanyşygyny kadalaşdyrmak boýunça toplumlaýyn işler amala aşyryldy. Milli Liderimiziň öňde goýan wezipelerine laýyklykda, şu ýylyň ýanwar aýynda ýurdumyzyň bank edaralarynda degişli işler alnyp baryldy.
• 2021-nji ýylyň ýanwar aýynda jemi içerki önüm 5,9 göterim artdy. Geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, jemi öndürilen önüm 4,1 göterim köpeldi, ykdysadyýetiň pudaklarynda durnukly önümçilik görkezijileri gazanyldy. 2020-nji ýylyň degişli döwrüne garanyňda, bölek satuw haryt dolanyşygy 17,8 göterim ýokarlandy. Geçen aýda Döwlet býujetiniň girdeji böleginiň meýilnamasy 178,9 göterim we çykdajy böleginiň meýilnamasy 83,1 göterim ýerine ýetirildi. Ýurdumyzyň iri we orta kärhanalarynda ortaça aýlyk zähmet haky 10,4 göterim ýokarlandy. Şu ýylyň ýanwar aýynda rejelenen görnüşdäki Oba milli maksatnamanyň çäklerinde, ýurdumyz boýunça durmuş maksatly binalaryň we desgalaryň 105-siniň, 222,9 müň inedördül metrden gowrak ýaşaýyş jaýlarynyň hem-de inženerçilik ulgamlarynyň we desgalarynyň gurluşyk işleri alnyp baryldy. 2021-nji ýylyň 1-nji fewral ýagdaýyna, döwlet býujetiniň girdejileri 1,8 esse, çykdajylar bolsa 83,1 göterim ýerine ýetirildi. Şu ýylyň ýanwarynda balans boparlarynyň 7 mejlisi, şol sanda sebitlerdäki balans toparlarynyň 6 mejlisi geçirildi, hasabat döwründe döwlet emläginiň 13 desgasy hususylaşdyryldy. 2021-nji ýylyň 1-nji fewral ýagdaýyna, Oba milli maksatnamasynyň çäklerinde birnäçe desgalaryň, inženerçilik ulgamlarynyň hem-de 44,7 müň inedördül metr ýaşaýyş jaýlarynyň gurluşygy tamamlandy. 2021-nji ýylyň ýanwar aýynda, geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, nebit koksynyň öndürilişi boýunça 58,7 göterim, sement boýunça 28,6 göterim, plastmassadan edilen we aýna süýümli turbalar boýunça 6,8 göterim, şöhlat önümleri boýunça 2,2 göterim ösüş gazanylandygy bellenildi. Hasabat döwründe aragatnaşyk hyzmatlarynyň möçberi 6,8 göterim artdy. Oba hojalyk toplumynda şu ýylyň ýanwarynda öndürilen gök önümleriň mukdary, geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende 31,9 göterim, etiň öndürilişi 2,6 göterim, süýdüň öndürilişi 3,7 göterim we ýumurtganyň öndürilişi 2 göterim köpeldi. Hasabat döwründe ykdysadyýetiň döwlete dahylsyz ulgamynda hem üstünlikler gazanyldy. Milli statistika ulgamyny döwrebaplaşdyrmak, ony sanly ulgama geçirmek, bu ugurda dünýäniň öňdebaryjy tejribesini ornaşdyrmak boýunça degişli işler alnyp barylýar. 2021-nji ýylyň 1-nji fewraly ýagdaýyna, ykdysadyýetimiziň hojalyk subýektleriniň maliýe serişdelerine bolan isleglerini kanagatlandyrmaga gönükdirilen karzlaryň umumy möçberi geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, 11 göterim artdy. Ykdysadyýetimiziň döwlete degişli bolmadyk bölegine berlen karzlaryň möçberi geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, 14,6 göterim ýokarlandy. Ýeňillikli bank karzlarynyň möçberi geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, 3,1 göterim ýokarlandy. Şunda 1824 taslama maliýeleşdirildi. Oba hojalygynda zähmet çekýän önüm öndürijilere oba hojalyk tehnikalaryny, enjamlary satyn almak üçin berlen karz serişdeleriniň möçberi geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, 33,5 göterim artdy. Şeýle hem ilatyň ýaşaýyş-durmuş şertlerini gowulandyrmak maksady bilen, ipoteka karzlarynyň berilmegi dowam etdi. Pul dolanyşygyny kadalaşdyrmak, goýumlary çekmek, elektron düzümi netijeli herekete girizmek boýunça amala aşyrylan işler barada hem hasabat berildi. 2021-nji ýylyň ýanwar aýynda bankomatlaryň, terminallaryň, «Internet-bank», «Mobil-bank», «Elektron söwda» we «QR-kod» ulgamlarynyň üsti bilen amal edilen nagt hasaplaşyklaryň möçberi 1,86 esse artdy.
• 2020-nji ýylda we ýurdumyzyň nebitgaz senagatyny ösdürmegiň 2030-njy ýyla çenli döwür üçin maksatnamasyny ýerine ýetirmegiň çäginde, nebitiň gaz kondensaty bilen çykarylyşynyň meýilnamasy 100 göterim, tebigy we ugurdaş gazyň çykarylyşynyň meýilnamasy 101 göterim, nebiti gaýtadan işlemegiň meýilnamasy bolsa 101,7 göterim ýerine ýetirildi. Benzin öndürmekde 104,5 göterim, dizel ýangyjyny öndürmekde 104,4 göterim, polipropileniň öndürilişinde 102,2 göterim, suwuklandyrylan gazy öndürmekde bolsa 116,7 göterim ösüş gazanyldy. Şu ýylyň ýanwar aýynda nebiti gaýtadan işlemegiň meýilnamasy 100,8 göterim, benzinleriň öndürilişiniň meýilnamasy 100,4 göterim, dizel ýangyjyny öndürmegiň meýilnamasy 103,4 göterim, polipropilen öndürmegiň meýilnamasy 102,5 göterim, tebigy we ugurdaş gazyň çykarylyşynyň meýilnamasy 115,9 göterim, «mawy ýangyjyň» eksportynyň meýilnamasy 110,6 göterim, maýa goýumlarynyň özleşdirilişiniň meýilnamasy 131,4 göterim ýerine ýetirildi. Şeýle hem nebitiň gaz kondensaty bilen çykarylýan möçberi köpeldi, burawlamak işleri hem-de 2D we 3D usullary arkaly seýsmiki barlaglar geçirildi.
• Ulag hem-de aragatnaşyk toplumynyň ministrliklerinde we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynda 2020-nji ýylda önümçilik meýilnamasy 123 göterim berjaý edildi. Toplumyň 2021-nji ýylyň birinji aýynda önümçilik meýilnamasy 106,6 göterim ýerine ýetirildi. «Türkmendemirýollary» agentligi boýunça ýerine ýetirilen hyzmatlaryň ösüşi 114,7 göterime barabar boldy. «Türkmenawtoulaglary» agentliginde bu görkeziji 100,4 göterime, «Türkmendeňizderýaýollary» agentligi tarapyndan ýerine ýetirilen işleriň ösüşi 102,2 göterime deň boldy. Hasabat döwründe «Türkmenhowaýollary» agentliginde hem degişli işler alnyp baryldy. Awtomobil, demir ýol, howa we deňiz ulaglary arkaly ýük daşamagyň meýilnamasy 104,6 göterim, ýük dolanyşygynyň meýilnamasy bolsa 106,2 göterim berjaý edildi. «Türkmenaragatnaşyk» agentligi boýunça işleriň ösüşi 106,8 göterime barabar boldy.
• Senagat-gurluşyk ulgamlarynda 2020-nji ýylyň ýanwar-dekabr aýlarynda gurluşyk-senagat ulgamynda önüm öndürmegiň hem-de hyzmatlaryň meýilnamasy 118,4 göterim ýerine ýetirildi. Ösüş 122,5 göterime barabar boldy. Şu ýylyň birinji aýynda gurluşyk-senagat ulgamynda önüm öndürmegiň we ýerine ýetirilen işleriň meýilnamasy 131,6 göterim ýerine ýetirildi, ösüş 115,6 göterime deň boldy. Gurluşyk we binagärlik ministrligi boýunça hasabat döwründe ýerine ýetirilen işleriň meýilnamasy 106,2 göterim ýerine ýetirilip, ösüş 102,4 göterime barabar boldy. Şu ýylyň ýanwar aýynda Senagat we gurluşyk önümçiligi ministrligi tarapyndan öndürilen önümleriň we ýerine ýetirilen işleriň meýilnamasy 120,4 göterim ýerine ýetirilip, 120,6 göterim ösüş gazanyldy. Energetika ministrligi boýunça elektrik energiýasyny öndürmegiň meýilnamasy 108,2 göterim ýerine ýetirilip, 106 göterim ösüş gazanyldy. Elektrik energiýasynyň eksporty boýunça meýilnama 127,7 göterim ýerine ýetirildi, ösüş 112,9 göterime barabar boldy. «Türkmenhimiýa» döwlet konserni tarapyndan önüm öndürmegiň we hyzmatlaryň meýilnamasy 177,2 göterim ýerine ýetirilip, 148,6 göterim ösüş gazanyldy. Aşgabat şäher häkimligi boýunça ýerine ýetirilen işleriň we hyzmatlaryň meýilnamasy 114,4 göterim berjaý edildi.
• Mähriban Arkadagymyz şu ýyl üçin niýetlenen gurluşyk maksatnamasynyň meselelerine degip geçip, onuň çäklerinde uly işleriň geçirilmelidigini aýtdy. Maliýeleşdirmegiň ähli çeşmeleri boýunça düýpli maýa goýumlarynyň möçberi 40 milliard manada golaýlaýar. Bu bolsa zawod-fabrikleriň, hassahanalaryň, saglyk merkezleriniň we öýleriniň, mekdebe çenli çagalar edaralarynyň, mekdepleriň, medeniýet öýleriniň, dolandyryş merkezleriniň, täze şäherçeleriňdir ýaşaýyş jaýlarynyň gurluşygyny hem-de durkuny täzelemegi öz içine alýar. Milli Liderimiz gurluşygyň hiline aýratyn üns bermegi talap edip, ýurdumyzy senagatlaşdyrmak, ykdysadyýetimizi çalt depginler bilen ösdürmek we mundan beýläk-de diwersifikasiýalaşdyrmak işiniň sanly ulgama geçmek, häzirki zaman tehnikalaryny we iň täze tehnologiýalary ulanmak, innowasion önümçilik düzümlerini döretmek esasynda amala aşyrylmalydygyny belledi.
• 5-nji fewralda sanly wideoaragatnaşyk arkaly geçirilen iş maslahatynda döwlet Baştutanymyzyň söwda toplumynyň öňünde goýan wezipelerini durmuşa geçirmek maksady bilen, önümçilik kuwwatlyklaryndan netijeli peýdalanmak, sanly ulgamlary, ylmyň we tehnologiýalaryň iň soňky gazananlaryny giňden ornaşdyrmak, içerki bazar hem-de eksport üçin ýurdumyzda öndürilýän önümleriň mukdaryny artdyrmak, pudagyň maliýe-ykdysady ýagdaýyny seljermek hem-de girdejileri köpeltmek boýunça zerur çäreler görülýär. Söwda we daşary ykdysady aragatnaşyklar ministrligi boýunça söwda dolanyşygynyň mukdary geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, 110,2 göterime barabar boldy. Öndürilen önümleriň ösüşi 111,5 göterime barabar boldy. Dokma senagaty ministrligi boýunça geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, nah ýüplügiň önümçiligi 117,1 göterime, nah matalaryň önümçiligi 101,8 göterime, tikin we örme önümlerini öndürmek 123,2 göterime, gön önümlerini öndürmek 105 göterime barabar boldy. «Türkmenhaly» döwlet birleşigi boýunça önüm öndürmegiň meýilnamasy 106 göterim ýerine ýetirildi. Döwlet haryt-çig mal biržasy boýunça ýanwar aýynda birža söwdalarynyň 24-si geçirilip, 2 müň 434 şertnama hasaba alyndy. Söwda-senagat edarasy boýunça ýerine ýetirilen işleriň ösüşi 116,8 göterime deň boldy. Hasabat döwründe wideoaragatnaşyk arkaly üç maslahat geçirildi. Senagatçylar we telekeçiler birleşmesi boýunça oba hojalyk we azyk önümleriniň hem-de senagat önümleriniň öndürilişiniň ösüşi degişlilikde, 155,6 göterime we 101,3 göterime barabar boldy. Eksport ugurly harytlaryň çykarylýan mukdaryny artdyrmak zerurdyr, iň täze ýokary öndürijilikli enjamlar we innowasion tehnologiýalar bilen üpjün edilen, özüni ödeýän hem-de aýry-aýry pudaklaryň ösüşi bilen bagly meseleleri çözmäge ukyply iri tehnologik kompaniýalary we firmalary döretmek möhümdir.
• 2020-nji ýylda Bilim ministrliginiň Innowasiýa maglumat merkezi döredildi, «Türkmenistanda çaganyň irki ösüşini we olaryň mekdebe taýýarlygyny ösdürmek babatda 2020 – 2025-nji ýyllarda mekdebe çenli çagalar edaralarynyň işini kämilleşdirmegiň maksatnamasy»we Türkmenistanda «Tebigy we takyk ylmy ugurlara degişli dersleri okatmagy kämilleşdirmegiň Konsepsiýasy» taýýarlanyldy. Mekdep okuwçylary we talyp ýaşlar döwlet hem-de halkara derejesinde geçirilen bäsleşiklere gatnaşyp, baýrakly orunlara mynasyp boldular we ýurdumyzyň abraýyny has-da belende galdyrdylar. Ylymlar akademiýasy tarapyndan ylmyň we tehnologiýanyň ileri tutulýan ugurlary boýunça alnyp barylýan işleriň 346-synyň ýerine ýetirilişine gözegçilik edildi. 3 doktorlyk we 14 kandidatlyk dissertasiýalary goralyp, degişli alymlyk derejeleri berildi. Türkmen türgenleri halkara sport ýaryşlarynyň 11-sine gatnaşyp, 12 altyn, 9 kümüş we 18 bürünç medallara mynasyp boldular. 2021-nji ýylyň ýanwar aýynda şu ugurlary döwrebaplaşdyrmak boýunça işler dowam etdirildi. 2020 – 2021-nji okuw ýylynyň ikinji ýarymynyň birinji sapagy «Türkmenistan – parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» mowzugy bilen geçirildi. Okuw kitaplarynyň we gollanmalaryň 18 görnüşi neşir edildi. Hasabat döwründe ylmyň we tehnikanyň möhüm ugurlary boýunça 469 ylmy mowzuklaryň ýerine ýetirilişi utgaşdyryldy, golýazmalaryň 32-sine seljerme geçirilip, 28-si makullanyldy. Şu ýylyň birinji aýynda ýurdumyzyň bejeriş-öňüni alyş edaralarynda lukmançylyk ugry boýunça işler dowam etdi. Teleköpri arkaly saglygy goraýyş boýunça IХ Türkmen-german forumy geçirildi. Russiýa Federasiýasynda öndürilen «Sputnik-V» hem-de «EpiWakKorona» waksinalary resmi bellige alyndy. Şu ýylyň başyndan bäri teleköpri arkaly halkara guramalary we daşary ýurtlaryň ugurdaş ministrlikleri bilen duşuşyklar geçirildi. «Türkmenistan – parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýyly mynasybetli ylmy-amaly maslahatlar, wagyz-nesihat çäreler guraldy.
• Türkmenistanyň Prezidentiniň «Saglyk» döwlet maksatnamasynyň rejelenen görnüşi ýurdumyzyň welaýatlarynda täze ylmy-kliniki merkezli hassahanalaryň gurluşygy nazarda tutulyp taýýarlanylmalydyr. Bu hassahanalar keselleriň öňüni almak we bejermek üçin giň mümkinçilikleri açar. Şeýle hem Aralyň adam saglygyna edýän ýaramaz täsirini öwrenmäge, okuwlary hem-de ylmy we barlaghana işlerini geçirmäge mümkinçilik berer diýip, milli Liderimiz belledi. Wirusologiýa, bakteriologiýa we epidemiologiýa ylmy-önümçilik merkezlerini hem gurmaly. Bu merkezlerde epidemiologiýa, molekulýar mikrobiologiýa we immunologiýa ýaly ugurlarda düýpli ylmy barlaglary geçirmek üçin şertler döredilmelidir. Şonuň ýaly-da, olarda endemiki keselleriň we onuň döremeginiň sebäplerini ylmy taýdan öwrenmek göz öňünde tutulmalydyr. Ýokanç keselleriň ýaýramagynyň mümkinçiligi, öňüni alyş çäreleri, etiologik çeşmeleriniň täsiri kesgitlenmelidir. Şeýle hem daşky şertler bilen baglylykda, barlaghana barlaglaryny geçirmegiň serişdeleri boýunça öwrenmek guralmalydyr. Bu merkezlerde epidemiologiýa, molekulýar biologiýa, wirusologiýa, bakteriologiýa, gen inženeriýasy, biotehnologiýa, ekologiýa we biologiýa howpsuzlygy babatda täze ylmy bilimleri almaga gönükdirilen düýpli ylmy-barlag işleri geçirilmelidir.
• 2020-nji ýylda iri medeni çäreler, sergiler, duşuşyklar, döredijilik bäsleşikleri, aýdym-sazly dabaralar, medeni-durmuş maksatly desgalary ulanmaga bermek bilen bagly dabaralar guraldy. Wideoaragatnaşyk ulgam boýunça dürli duşuşyklar geçirildi, halkara hyzmatdaşlygy boýunça birnäçe resminamalara gol çekildi, türkmen döwlet neşirýat gullugy boýunça meýilnama 108,9 göterim ýerine ýetirildi, dürli kitap önümleri, žurnallar we gazetler neşir edildi. Hasabat döwründe tele we radioýaýlymlarda ýurdumyzda bolup geçýän wakalar giňden şöhlelendirildi, döwletimiziň jemgyýetçilik-syýasy durmuşynyň wakalaryna, milli däp-dessurlaryna bagyşlanan gepleşikler yzygiderli berildi. 2021-nji ýylyň ýanwarynda Türkmen döwlet neşirýat gullugy boýunça haryt öndürmegiň meýilnamasy 112 göterim ýerine ýetirildi. 39 görnüşli dürli kitap önümleri, şol sanda 11 görnüşli okuw kitaplary çap edildi. Ýurdumyzyň kitaphanalary jemi 16 müň 500 nusgalykdaky kitaplar bilen üpjün edildi. Türkmenistanyň Garaşsyzlygynyň 30 ýyllyk şanly baýramy mynasybetli dabaralary we çäreleri ýokary derejede geçirmek boýunça guramaçylyk komiteti döredildi we onuň düzümi tassyklanyldy. Garaşsyzlygyň şanly senesi hem-de türkmen paýtagtynyň 140 ýyllygy mynasybetli dürli döredijilik bäsleşikleri yglan edildi. Baýramçylyk dabaralaryny ýokary derejede guramak maksady bilen, dünýäniň öňdebaryjy tejribesi öwrenilýär.
• 2020-nji ýylda hormatly Prezidentimiz Azerbaýjan Respublikasynda resmi saparda boldy hem-de ýurdumyza iş sapary bilen gelen Gazagystan Respublikasynyň Premýer-ministri bilen duşuşdy. Hasabat döwründe döwlet Baştutanymyz onlaýn tertibinde geçirilen ýokary derejeli duşuşyklaryň we forumlaryň birnäçesine gatnaşdy, şeýle hem Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň 75-nji mejlisine wideoýüzlenme bilen çykyş etdi. Milli Liderimiziň BMG-niň Baş sekretary we daşary ýurt döwletleriniň ýolbaşçylary bilen telefon arkaly söhbetdeşlikleri geçirildi. Olaryň barşynda umumy bähbitlere laýyk gelýän ikitaraplaýyn we köptaraplaýyn hyzmatdaşlygyň ileri tutulýan meseleleri ara alnyp maslahatlaşyldy. 2020-nji ýylda wideoaragatnaşyk arkaly dürli derejedäki duşuşyklaryň 1151-si geçirildi. Halkara gatnaşyklaryň hukuk binýadyny pugtalandyrmak maksady bilen, ýurdumyz tarapyndan resminamalaryň 308-sine gol çekildi. Geçen ýylda daşary syýasat edaralarynyň we diplomatik wekilhanalaryň ugry boýunça ikitaraplaýyn gatnaşyklary ösdürmek babatda netijeli çäreler görüldi. Daşary işler ministrlikleriniň arasynda geňeşmeleriň 49-sy, şol sanda onlaýn tertibinde 42-si geçirildi. Hökümetara toparlarynyň we beýleki degişli düzümleriň mejlisleriniň hem-de bilelikdäki işewürleriň forumlarynyň birnäçesi geçirildi. 2021-nji ýylyň ýanwar aýynda ähmiýetli wakalaryň ençemesi bolup geçdi. Şolaryň hatarynda Türkmenistanyň we Owganystan Yslam Respublikasynyň Prezidentleriniň gatnaşmagynda teleköpri arkaly Akina – Andhoý beketleriniň arasyndaky demir ýol böleginiň, Kerki – Şibirgan ugry boýunça elektrik geçirijisiniň hem-de Ymamnazar – Akina we Serhetabat – Turgundy ugry boýunça halkara optiki-süýümli aragatnaşyk hem-de üstaşyr akymlarynyň ulanylmaga tabşyrylmagy mynasybetli gurlan dabara hem-de Türkmenistanyň Hökümetiniň we Azerbaýjan Respublikasynyň Hökümetiniň arasynda Hazar deňzinde «Dostluk» ýatagynyň uglewodorod serişdelerini bilelikde gözlemek, işläp geçmek we özleşdirmek barada özara düşünişmek hakyndaky Ähtnama gol çekmek dabarasy bar. Däp bolan dostluk, hoşniýetli goňşuçylyk döwletara gatnaşyklarynyň ýokary derejesini alamatlandyrýan bu möhüm resminama gol çekmek dabarasyna göni wideoaragatnaşyk arkaly iki ýurduň Liderleri Gurbanguly Berdimuhamedow we Ilham Aliýew gatnaşdylar.
• 2020-nji ýylda Mejlisiň dört maslahaty geçirildi. Jemi 102 resminama, şol sanda 55 kanun we Mejlisiň kararlarynyň 45-si kabul edildi. Mejlisiň 2021-nji ýyl üçin kanun çykaryjylyk işiniň meýilnamasy taýýarlanyldy. Häzirki döwürde degişli ministrliklerden we pudaklaýyn dolandyryş edaralaryndan gelip gowşan teklipleriň esasynda täze hukuk resminamalary taýýarlanylýar. Şolaryň hatarynda raýatlaryň ýaşaýyş-durmuş, zähmet, ykdysady, medeni hukuklarynyň üpjün edilmegine, bilim, saglygy goraýyş, durmuş ulgamynyň ösdürilmegine, intellektual eýeçiliginiň goralmagyna, döwlet-hususyýetçilik gatnaşyklarynyň hukuk esaslarynyň berkidilmegine, oba hojalygynda telekeçiligiň işjeňleşdirilmegine, täzeçil tehnologiýalaryň ornaşdyrylmagyna, ýer serişdeleriniň netijeli peýdalanylmagyna, raýatlyk düzümleriniň berkidilmegine, demokratik esaslaryň tassyk edilmegine, ýerli öz-özüňi dolandyryş edaralary bilen döwlet häkimiýet edaralarynyň özara gatnaşyklarynyň kadalaşdyrylmagyna gönükdirilen kanunçylyk taslamalary bar. Mejlis Merkezi saýlaw topary, welaýatlaryň häkimlikleri, syýasy partiýalar, jemgyýetçilik guramalary bilen bilelikde Halk Maslahatynyň agzalygyna saýlawlara guramaçylykly taýýarlyk görmek boýunça degişli işleri alyp barýar. Türkmenistanyň Saýlaw kodeksine laýyklykda, zerur bolan kadalaşdyryş-hukuk namalary, düzgünnamalar we usulyýet gollanmalary, saýlaw resminamalarynyň nusgalary, saýlaw toparlary, welaýat, etrap, şäher Halk maslahatlary, synçylar we köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň wekilleri üçin gollanmalar taýýarlanyldy. Parlamentiň deputatlary we hünärmenleri ikitaraplaýyn döwletara gatnaşyklarynyň ösdürilmegini, kanunçykaryjylyk işiniň mundan beýläk-de kämilleşdirilmegini we döwlet maksatnamalarynyň ýerine ýetirilmegini üpjün edýän wideoduşuşyklara hem-de maslahatlara gatnaşdylar. Türkmenistanyň parahatçylyk söýüjilik we netijeli daşary syýasatynyň, ýurdumyzda ýaýbaňlandyrylan özgertmeleriň, mukaddes Garaşsyzlygymyzyň şöhratly 30 ýyllygynyň ähmiýetini, hereket edýän kanunlaryň mazmunyny düşündirmek boýunça wagyz-nesihat işleri yzygiderli alnyp barylýar. Şu maksat bilen, tele we radiogepleşikleri guralýar. Şeýle hem köpçülikleýin habar beriş serişdelerinde beýleki çykyşlar guralýar. Mejlisiň deputatlary «Türkmenistan – parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylynyň jemgyýetçilik-syýasy ähmiýetine bagyşlanan çärelere işjeň gatnaşýarlar. Döwletimiziň demokratik, hukuk we dünýewi esaslarynyň berkidilmegine, ykdysadyýeti ýokary ösüş depginleriniň üpjün edilmegine, raýatlarymyzyň abadançylyk derejesiniň ýokarlanmagyna gönükdirilen giň möçberli özgertmeleri durmuşa geçirmegiň çäklerinde milli kanunçylyk binýadyň yzygiderli kämilleşdirilmegi wajypdyr. Ýubileý ýylynda ýurdumyzyň deputatlarynyň öňünde Garaşsyz ýurdumyzyň geljekki ösüşini, onuň raýatlarynyň abadançylygyny üpjün edýän täze kanunlary kabul etmek bilen baglanyşykly möhüm wezipeler durýar. Deputatlar jemgyýetçilik wakalarynyň jümmüşinde bolmalydyr, halkymyzyň oňyn çözgütlere we özgertmeler bolan isleglerini işjeň öwrenmelidir.

Hormatly Prezidentimiziň baştutanlygynda şu ýylyň 12-nji fewralynda geçirilen ýurdumyzyň Ministrler Kabinetiniň giňişleýin mejlisinde il-ýurt bähbitli, döwlet ähmiýetli möhüm resminamalaryň birnäçesi kabul edildi. Şeýle resminamalaryň biri hem «Himiki önümleri getirmek, öndürmek we ýerlemek babatynda işi ygtyýarlylandyrmak hakyndaky Düzgünnamany tassyklamak hakyndaky» Karardyr.

Himiki önümleri getirmek, öndürmek we ýerlemek babatynda işi amala aşyrmak üçin ygtyýarnama üç ýyl möhlete berilýär. Bu möhlet Türkmenistanyň kanunçylygyna laýyklykda azaldylyp bilner, ýöne ol bir ýyldan az bolmaly däldir.

Ygtyýarnama bilen Türkmenistanyň kanunçylygynyň, şeýle hem ekologik, sanitariýa-epidemiologik, gigiýena, ýangyna garşy kadalaryň we düzgünleriň berjaý edilmegi, ygtyýarnama bildirilýän hünär talaplaryna laýyk gelmegi, işiň aýry-aýry görnüşlerini amala aşyrmak üçin zerur bolan halatlarda jaýlaryň, desgalaryň, enjamlaryň we beýleki tehniki serişdeleriň ygtyýarnamalara bildirilýän ýörite şertlere laýyk gelmegi, jenaýatçylykly ýol bilen alnan girdejileriň kanunlaşdyrylmagyna we terrorçylygyň maliýeleşdirilmegine garşy hereket etmek maksady bilen, içerki gözegçilik kadalarynyň bolmagy we beýleki talaplar bellenilýär.

Düzgünnamada ygtyýarnamaly tarapyndan öndürilýän önümiň hili Türkmenistanda hereket edýän kadalaşdyryjy resminamalaryň talaplaryna laýyk gelmegi, barlag geçirilende ygtyýarlandyryjy we beýleki gözegçilik ediji edaralar tarapyndan talap edilen zerur resminamalary bermegi, bellenen möçberden ýokary geçýän möçberde ozon gatlagyny zaýalaýjy maddalaryň getirilmezligi, öndürilmezligi we ýerlenilmezligi ýaly talaplar bildirilýär.

Ösüşlere beslenýän ýurdumyzda her bir ýüze çykýan gatnaşyklaryň kämil kanunçylyk esaslarynyň döredilmegi durmuşa geçirilýän işleriň netijeliligini we ýokary hilini üpjün edýär.

Atajan HYDYROW,

Türkmenistanyň Baş prokuraturasynyň Umumy gözegçilik müdirliginiň gurluşyk ulgamlarynda kanunlaryň ýerine ýetirilişine gözegçilik bölüminiň uly prokurory, 1-nji derejeli ýurist.

Hormatly Prezidentimiziň taýsyz tagallalary netijesinde ýurdumyzda sanly ykdysadyýeti kemala getirmekde iň täze we döwrebap tehnologiýalara esaslanylýar. «Türkmenistanda 2019 — 2025-nji ýyllarda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň Konsepsiýasynyň» kabul edilmegi bu ugurda möhüm çözgütleriň biri boldy.

Şeýle hem şu ýylyň 12-nji fewralynda geçirilen Türkmenistanyň Ministrler Kabinetiniň giňişleýin mejlisinde hormatly Prezidentimiziň gol çeken Türkmenistanda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň 2021 — 2025-nji ýyllar üçin Döwlet maksatnamasyny hem-de şu maksatnamany amala aşyrmak boýunça ýerine ýetirmeli çäreleriň Meýilnamasyny tassyklamak hakyndaky Kararyny aýratyn bellemegimiz gerek. Munuň özi ýurdumyzyň ykdysady taýdan durnukly ösmegine kuwwatly itergi berjek öňdebaryjy sanly ulgamy kemala getirmekden, sanly hyzmatlaryň hilini yzygiderli ýokarlandyrmakdan ybaratdyr. Şeýle döwrebap işleriň netijesinde türkmen halky gündelik durmuşda, okuwda we işde, her ädimde häzirki zaman tehnologiýalarynyň giň mümkinçiliklerinden hem-de artykmaçlyklaryndan doly peýdalanýarlar. Bu ugurda alnyp barylýan tapgyrlaýyn özgertmeler ýurdumyzda uzak möhletleýin we köptaraplaýyn ykdysady ösüşi gazanmaga, jemi içerki önümiň düzüminde maglumat-aragatnaşyk tehnologiýalarynyň paýynyň artdyrylmagyna, düýpli döwlet dolanyşygynyň netijeliliginiň ýokarlandyrylmagyna itergi berýär. Döwrebap tehnologiýalaryň ornaşdyrylmagy pudaklarda täze iş orunlarynyň döredilmegine ýardam bermek bilen halkymyzyň ýaşaýyş-durmuş derejesini düýpli gowulandyrmaga hem gönükdirilendir.

Hormatly Prezidentimiz 8-nji fewralda sanly wideoaragatnaşyk arkaly geçiren iş maslahatynda innowasion ykdysadyýetiň talaplaryna we halkara standartlaryna laýyk gelýän ýokary bilimiň iki basgançakly ulgamyny tapgyrlaýyn ornaşdyrmak işini dowam etmegi, ylmyň we tehnologiýalaryň, şeýle hem halkara tejribäniň gazananlaryny ulanmak bilen ýokary okuw mekdepleriniň mugallymlarynyň hünärini ýokarlandyrmagy hemişe gözegçilikde saklamagy degişli ýolbaşçylara tabşyrdy. Şeýle hem sanly ykdysadyýeti dolandyrmak boýunça ýaş alymlary, inženerleri, tehnologlary we hünärmenleri taýýarlamak işleriniň ýeterlik derejede alnyp barylmagyny nygtady. Şeýle hem Gahryman Arkadagymyz sanly bilime, aýratyn-da, umumymilli ösüşiň möhüm şerti hökmünde sanly ykdysadyýete doly geçmegi çaltlandyrmak wezipelerini çözmäge uly üns berilmegini talap etdi.

Sanly ykdysadyýete doly girişmek işi Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe ählitaraplaýyn ösüşiň esasy görkezijisi bolmak bilen, halkara maglumatlar giňişligine aralaşmagyň we ondaky maglumatlary peýdalanmagyň ygtybarly ýoly hasaplanylýar. Sanly tehnologiýalaryň ähli ulgamlaryň işine barha çuňňur ornaşmagy işiň ýerine ýetiriliş tizligini, ygtybarlylygyny ýokarlandyrýar. Şeýle hem döwür bilen aýakdaş gitmegiň, dünýäniň syýasy, ykdysady we tehnologiýalar giňişligine ynamly goşulyşmagyň aýdyň maksatlaryny, ygtybarly umumymilli ösüşleri üpjün edýär. Sanly ulgamyň giň mümkinçiliklerinden peýdalanmak ähli pudaklarda ýokary netijeleri görkezýär. Ýurdumyzdaky söwda merkezlerinde, dükanlarda plastik kart arkaly töleg geçirmek mümkinçilikleri yzygiderli giňeldilýär. Şeýlelikde, durnukly ösüşi nazarlaýan ýurdumyzda milli ykdysadyýetimiz döwrebap ösdürilýär.

Şeýle uly ösüşleri gazanmakda sanly ulgamyň saldamly goşandynyň bardygy ählimize mälimdir. Bu babatda häzirki zaman maglumat-aragatnaşyk tehnologiýalarynyň täze gazananlaryna esaslanmak baş ugur bolup durýar. Şeýle hem sanly ykdysadyýeti kemala getirmekde elektron senagatynyň ösdürilýändigi bellärliklidir, çünki innowasion, ýokary tehnologiýalara esaslanýan önümçilikleriň ýola goýulmagy sanly ykdysadyýetiň möhüm ugurlarydyr. Şunda bilim mümkinçilikleriň artdyrylmagy, bilimli hünärmenleriň taýýarlanylmagy ýaly ugurlara hem üns berilýär. Bu bolsa durmuşa geçirilýän işleriň toplumlaýyn häsiýete eýe bolýandygyny, sanly ykdysadyýetiň berk binýadynyň goýulýandygyny aýdyň görkezýär. Hormatly Prezidentimiziň parasatly baştutanlygynda milli ykdysadyýetimiziň ähli pudaklary sazlaşykly ösüş ýoluna düşüp, täze önümçilik kuwwatlyklary emele geldi.

Sözüň doly manysynda “Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany” ýylymyzda milli ykdysadyýetimizi döwrebap tehnologiýalar arkaly ösdürmek üçin toplumlaýyn işler durmuşa geçirilýär. Beýik taryhy döwürde hormatly Prezidentimiziň ykdysadyýet bilen bir hatarda ylym-bilimi hem ösdürmekde, ýaşlarymyzyň giň dünýägaraýyşly bolmaklary ugrunda durmuşa geçirýän işlerine has-da aýdyň göz ýetirýäris. Şeýlelikde, bu günki ýaşlar Gahryman Arkadagymyzyň tagallasy bilen sagdyn pikirli, giň dünýägaraýyşly ynsanlar bolup ýetişýärler. Bu bolsa biziň her birimizi buýsandyrýar, köňül guşumyzy ganatlandyrýar.

Annadursun TATOWA,

Türkmen döwlet ykdysadyýet we dolandyryş institutynyň mugallymy.

Türkmenistanyň Prezidenti Gurbanguly Berdimuhamedowyň adyna Pakistan Yslam Respublikasynyň Prezidenti Arif Alwiden hat geldi. Onda: «Iki ýurduň arasynda ysnyşykly gatnaşyklary saklamaga we pugtalandyrmaga çalşyp, men jenap Irfan Ahmedi Pakistanyň Türkmenistandaky Adatdan daşary we Doly ygtyýarly ilçisi wezipesine bellemek kararyna geldim» diýlip bellenilýär.
* * *
16-njy fewralda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Pakistan Yslam Respublikasynyň Türkmenistanda täze bellenen Adatdan daşary we Doly ygtyýarly ilçisi Irfan Ahmedi kabul etdi, ol döwlet Baştutanymyza ynanç hatyny gowşurdy.

Duşuşygyň barşynda ykdysadyýetiň köp pudaklarynda, ilkinji nobatda bolsa, ýangyç-energetika, ulag we aragatnaşyk ulgamlarynda köpýyllyk netijeli hyzmatdaşlygyň giň meseleleri boýunça düýpli pikir alşyldy.

Türkmenistan — Owganystan — Pakistan — Hindistan (TOPH) transmilli gaz geçirijisiniň gurluşygynyň taslamasyny durmuşa geçirmegiň depginlerini has-da ýokarlandyrmagyň mümkinçilikleri bilen baglanyşykly meseleler hem ara alnyp maslahatlaşyldy.
* * *
Türkmenistanyň Prezidenti, Türkmenistanyň Ýaragly Güýçleriniň Belent Serkerdebaşysy Gurbanguly Berdimuhamedow Karara gol çekdi. Resminama bilen «Türkmenistanyň prokuraturasy hakynda» Türkmenistanyň Kanunynyň 16-njy maddasyna laýyklykda ýustisiýanyň geňeşçisi Begmyrat Meretdurdyýewiç Begmyradow Türkmenistanyň Baş prokurorynyň orunbasary, Baş müdirligiň müdiri wezipesine bellenildi.

Aşgabat, 17-nji fewral (TDH). Şu gün hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow ýurdumyza iş sapary bilen gelen Özbegistan Respublikasynyň daşary işler ministri Abdulaziz Kamilowy kabul etdi.

Myhman duşuşmaga döredilen mümkinçilik üçin hoşallyk bildirip, Özbegistan Respublikasynyň Prezidenti Şawkat Mirziýoýewiň salamyny döwlet Baştutanymyza ýetirdi. Goňşy ýurduň Baştutany milli Liderimize hem-de dostlukly türkmen halkyna parahatçylyk, abadançylyk we rowaçlyk baradaky arzuwlaryny beýan etdi.

Dostlukly döwletiň DIM-niň ýolbaşçysynyň nygtaýşy ýaly, Özbegistanda biziň halklarymyzyň doganlyk gatnaşyklarynyň ösdürilmegine türkmen Lideriniň goşýan şahsy goşandyna ýokary baha berýärler, ýokary döwlet derejesinde ýola goýulýan ynanyşmak, açyk we netijeli syýasy gatnaşyklar bolsa ikitaraplaýyn hem-de köptaraplaýyn görnüşde strategik hyzmatdaşlygy pugtalandyrmagyň özenini düzýär.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hoşniýetli sözler üçin minnetdarlyk bildirip, dostlukly ýurduň ýolbaşçylaryna we halkyna iň oňat arzuwlaryny beýan edip, goňşy döwletler, şol sanda Özbegistan bilen netijeli hyzmatdaşlygy ösdürmegiň milli daşary syýasy ýörelgäniň ileri tutulýan ugurlarynyň biridigini belledi.

Döwlet Baştutanymyz özara düşünişmek ýagdaýyna esaslanýan oňyn türkmen-özbek gatnaşyklarynyň ösüşiniň yzygiderli häsiýetini kanagatlanma bilen belledi hem-de sebitiň bähbidine hyzmat edýän netijeli hyzmatdaşlygy giňeltmegiň möhümdigini aýratyn nygtady.

Söhbetdeşligiň dowamynda özara gyzyklanma bildirilýän sebit we dünýä gün tertibiniň möhüm meseleleri boýunça pikir alşyldy. Bellenilişi ýaly, biziň ýurtlarymyz ikitaraplaýyn we köptaraplaýyn esasda üstünlikli hyzmatdaşlyk edip, häzirki döwrüň birnäçe meseleleri boýunça garaýyşlarynyň ýakyndygyny ýa-da gabat gelýändigini görkezýärler. Şunuň bilen baglylykda, halkara derejede ynanyşmagyň we özara goldaw bermegiň ýokary derejesi nygtaldy hem-de parahatçylygy, durnuklylygy we rowaçlygy üpjün etmegiň bähbidine abraýly halkara düzümleriň, şol sanda BMG-niň, GDA-nyň, Araly halas etmegiň halkara gaznasynyň hem-de beýlekileriň çäklerinde gatnaşyklary pugtalandyrmaga gyzyklanmalar tassyklanyldy.

Nygtalyşy ýaly, ýurtlaryň ikisi hem sebitiň umumy meselelerini çözmekde hyzmatdaşlygyň pugtalandyrylmagyna uly ähmiýet berýärler. Şol möhüm meseleleriň hatarynda Araly halas etmek hem-de suw serişdelerinden oýlanyşykly peýdalanmak meseleleri durýar.

Sebitleýin howpsuzlyk we durnuklylyk hem-de şunuň bilen baglylykda, goňşy Owganystana kömek bermek baradaky meselelerde hyzmatdaşlyk etmek aýratyn ara alnyp maslahatlaşyldy. Owganystan Yslam Respublikasynda parahatçylygy we raýat ylalaşygyny dikeltmek boýunça halkara tagallalara Türkmenistanyň hem-de Özbegistanyň işjeň gatnaşýandyklary umumy ykrar edilendir we söhbetdeşleriň belleýşi ýaly, bu ugurdaky hyzmatdaşlyk ikitaraplaýyn esasda bolşy ýaly, köptaraplaýyn we halkara derejede hem dowam etdiriler.

Özbegistanyň DIM-niň ýolbaşçysy türkmen Lideriniň öňe sürýän halkara başlangyçlarynyň, şol sanda Milletler Bileleşigi tarapyndan biragyzdan goldanylan 2021-nji ýyly «Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly» diýip yglan etmek baradaky teklibiniň öz wagtynda öňe sürlen wajyp başlangyçdygyny belledi.

BMG-niň Baş Assambleýasynyň 75-nji mejlisinde Türkmenistanyň Prezidenti Gurbanguly Berdimuhamedowyň öňe süren strategik başlangyçlaryny Özbegistan doly goldaýar.

Duşuşygyň dowamynda syýasy, diplomatik meseleler bilen bir hatarda, ikitaraplaýyn ykdysady we maýa goýum hyzmatdaşlygynyň giňeldilmeginiň geljegi-de ara alnyp maslahatlaşyldy. Şol hyzmatdaşlygyň esasy ugurlary gaz, elektroenergetika, ulag-aragatnaşyk pudaklarynda, söwda, obasenagat hem-de beýleki ulgamlarda bilelikde işlemekden ybaratdyr.

2020-nji ýylda Türkmenistan bilen Özbegistan Respublikasynyň arasyndaky haryt dolanyşygynyň 8,6 göterim ýokarlanandygyny bellemek ýerliklidir.

Bu babatda dürli ugurlarda gazanylýan ylalaşyklary durmuşa geçirmekde söwda-ykdysady, ylmy-tehniki we medeni hyzmatdaşlyk boýunça hökümetara türkmen-özbek toparynyň, şeýle hem geçen ýylyň 7-nji oktýabrynda wideoaragatnaşyk görnüşinde geçirilen Türkmenistan — Özbegistan işewürler geňeşiniň ilkinji mejlisiniň işine oňyn baha berildi.

Söhbetdeşler ulag-aragatnaşyk ulgamynda we ilkinji nobatda, täze üstaşyr geçelgäni döretmek boýunça bilelikdäki giň gerimli düzümleýin taslamalary durmuşa geçirmegiň wajypdygyna aýratyn ünsi çekdiler.

DIM-niň ýolbaşçysy A.Kamilowyň nygtaýşy ýaly, Özbegistan türkmen Lideriniň öňe süren Aziýanyň we Ýewropanyň, Ýakyn hem-de Uzak Gündogaryň ulag ulgamlaryny birleşdirmäge gönükdirilen başlangyçlaryny işjeň goldaýar. Şol başlangyçlar halkara üstaşyr ýük akymlaryny köpeltmäge, durnukly ösüşe, Merkezi Aziýa we serhetdeş sebitleriň ýurtlarynyň durmuş-ykdysady taýdan gülläp ösmegine ýardam bermäge gönükdirilendir.

Myhman öz ýurdunda geçen ýyl COVID-19 pandemiýasy sebäpli ýüze çykan dünýäniň umumy ykdysady çökgünligine garamazdan, Türkmenistanyň gazanan ykdysady üstünliklerine ýokary baha berilýändigini aýtdy hem-de bellenilen umumy meýilnamalaryň we taslamalaryň geljekde hem üstünlikli durmuşa geçiriljekdigine umyt bildirdi.

Şeýle hem iki ýurduň halklaryny asyrlaryň dowamyndan bäri birleşdirýän medeni we ruhy däpleriň taryhy taýdan ýola goýlan umumylygy binýadynda duran ynsanperwer ulgamda netijeli gatnaşyklaryň ähmiýeti bellenildi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow bular barada aýtmak bilen, Daşoguz welaýatynda özbekleriň uly kowçum bolup, türkmenler bilen dostlukda we doganlykda agzybir ýaşaýandyklaryny belledi. Olar öz zähmeti bilen ýurdumyzyň gülläp ösmegine uly goşant goşýarlar. Munuň bir mysaly hökmünde 2020-nji ýylyň iň oňat etrabynyň sylaglanylmagyny görkezmek bolar. Daşoguz welaýatynyň S.A.Nyýazow adyndaky etraby ýörite bäsleşigiň netijeleri boýunça iň gowy etrap diýlip yglan edildi.

Daşkent şäherinde türkmen halkynyň akyldary we şahyry Magtymguly Pyragynyň adyny göterýän köçäniň we akyldar şahyryň heýkeliniň hem-de “Aşgabat” seýilgähiniň açylmagy baky dostlugyň, agzybirligiň hem-de halklaryň medeni taýdan ýakynlygynyň aýdyň nyşanydyr. Öz nobatynda, türkmen paýtagtynda Alyşir Nowaýy köçesi bolup, “Ylham” seýilgähinde onuň ýadygärligi oturdyldy.

Söhbetdeşler medeni-ynsanperwer gatnaşyklary has-da ösdürmek boýunça birnäçe tekliplerini aýtdylar. Hususan-da, milli Liderimiz Aşgabatda “Daşkent” diýen at bilen seýilgähiň guruljakdygyny belledi.

Şeýle hem döwlet Baştutanymyz we myhman döredijilik we ylmy işgärleriň yzygiderli duşuşyklaryny, Medeniýet günlerini, sergileri, konsertleri, festiwallary geçirmegiň üstünlikli tejribesini dowam etmek babatda bilelikdäki pikirlerini aýtdylar. Munuň özi umumy mirasyň goralyp saklanylmagyna hem-de halklarymyzyň arasyndaky dostlukly gatnaşyklaryň pugtalandyrylmagyna ýardam berýär. Şunuň bilen baglylykda, dünýä taryhynda we medeniýetinde uly yz goýan ajaýyp şahsyýetleriň, şol sanda Özbegistanyň beýik döwlet işgäri, ýazyjy Zahiriddin Muhammad Baburyň hormatyna şanly dabaralary bilelikde geçirmegiň wajypdygy nygtaldy.

Döwlet Baştutanymyz hem-de myhman türkmen-özbek hyzmatdaşlygynyň, şol sanda iri halkara we sebit guramalaryň çäklerindäki gatnaşyklaryň yzygiderli ösüş depginine kanagatlanma bildirip, häzirki döwürde isleg bildirilýän ägirt uly mümkinçiliklere eýe bolan özara bähbitli hyzmatdaşlygy diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürmäge gyzyklanma bildirýändiklerini tassykladylar.

Duşuşygyň ahyrynda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hem-de Özbegistanyň daşary işler ministri Abdulaziz Kamilow iki ýurduň arasynda uzak möhletleýin gatnaşyklary arkaly berkidilen ýörelgeler esasynda ýola goýlan hyzmatdaşlygyň doganlyk halklaryň bähbidine mundan beýläk-de üstünlikli ösdüriljekdigine ynam bildirdiler.

DAŞOGUZ WELAÝATY, 17-nji fewral (TDH). Şu gün Bagtyýar zaman obasynda 2020-nji ýylyň jemleri boýunça ýurdumyzyň iň gowy etraby diýen dereje ugrundaky bäsleşigiň ýeňijisi bolan S.A.Nyýazow adyndaky etraba mynasyp bolan baýragy — ABŞ-nyň 1 million dollaryny gowşurmak dabarasy boldy. Dabara Kärdeşler arkalaşyklarynyň Milli merkeziniň, welaýatyň hem-de etrabyň häkimlikleriniň, jemgyýetçilik guramalarynyň ýolbaşçylary we wekilleri, kärendeçiler, önümçiligiň öňdebaryjylary, hormatly ýaşulular gatnaşdylar.

Iň gowy etrap diýen dereje ugrundaky bäsleşigiň netijeleri Türkmenistany 2020-nji ýylda we şu ýylyň ýanwarynda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň jemlerine bagyşlanan Ministrler Kabinetiniň 12-nji fewralda geçirilen giňişleýin mejlisinde yglan edildi. Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hödürlenen maglumatlar bilen tanşyp, Daşoguz welaýatynyň S.A.Nyýazow adyndaky etrabynyň häkimligini pul baýragy bilen sylaglamak hakynda Buýruga gol çekdi.

Her ýylda geçirilýän bu bäsleşigiň şertlerine laýyklykda, ýeňiji durmuş-ykdysady ösüş maksatnamalaryny üstünlikli durmuşa geçirmek, däne, pagta we beýleki ekinleri ýygnamak boýunça şertnamalaýyn borçnamalaryny ýerine ýetirmek, ýaşaýyş-durmuş maksatly desgalary öz wagtynda ulanmaga bermek, ilaty iş bilen üpjün etmek, dynç alyş, bedenterbiýe we sport bilen meşgullanmaga çekmek bilen bagly görkezijiler boýunça kesgitlenilýär.

Medeniýet öýünde geçirilen dabaranyň başynda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň S.A.Nyýazow adyndaky etrabyň ähli ilatyna iberen Gutlagy okaldy. Döwlet Baştutanymyz Gutlag hatynda ata Watanymyzy senagat taýdan ösdürmek hem-de halkymyzyň hal-ýagdaýyny has-da gowulandyrmak boýunça öňde goýlan wezipeleriň örän möhümdigini belledi.

“Halal zähmetimiz bilen eziz Diýarymyzy gülläp ösýän, raýatlarymyzyň asuda, bagtyýar we bolelin durmuşda ýaşaýan gözel mekanyna öwürmelidiris. Garaşsyz, baky Bitarap Watanymyzyň halkara abraýyny yzygiderli ýokarlandyryp, dünýädäki ornuny has-da berkitmelidiris” diýlip, milli Liderimiziň Gutlagynda aýdylýar.

Dabaranyň dowamynda etrabyň ilatynyň adyndan hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowa halkymyzyň durmuş derejesini ýokarlandyrmak barada edýän ýadawsyz aladasy, Türkmenistanyň ykdysady kuwwatynyň pugtalandyrylmagyna, welaýatlarda döwrebap durmuş-ykdysady düzümiň döredilmegine berýän uly ünsi üçin tüýs ýürekden hoşallyk bildirildi.

Türkmenistanda amala aşyrylýan özgertmeleriň netijesinde, sebitleri toplumlaýyn ösdürmek, milli ykdysadyýetimiziň eksport kuwwatyny artdyrmak, ähli pudaklara öňdebaryjy tehnologiýalary, şol sanda sanly ulgamy ornaşdyrmak, şonuň esasynda dürli görnüşli senagat we oba hojalyk önümleriniň öndürilýän mukdaryny artdyrmak, ýurdumyzda azyk bolçulygyny üpjün etmek boýunça anyk wezipeler durmuşa geçirilýär.

Watanymyzyň ähli künjeklerine täze durmuş ymykly aralaşýar. Olar gün-günden gözel keşbe eýe bolýar. S.A.Nyýazow adyndaky etrap hem munuň aýdyň subutnamasydyr, ol demirgazyk welaýatyň iri obasenagat merkezleriniň biridir. Geçen ýyl bu ýerde pagtanyň 41,5 müň tonnadan gowragy, bugdaýyň 32 müň tonna golaýy öndürilip, ýeralmanyň we beýleki ekinleriň bereketli hasyllary ýygnaldy.

Şu ýyl gowaça ekmek üçin 21 müň gektar ýer, güýzlük bugdaý üçin 16 müň gektar ýer bölünip berildi. Şeýle hem beýleki ekinler ösdürilip ýetişdiriler. Etrabyň daýhançylyk ussatlygyna eýe bolan zähmetkeşleri her ýyl gök-miwe önümlerini taýýarlap, bagbançylygy we maldarçylygy ösdürýärler. Sadulla Rozmetow adyndaky oba hojalyk paýdarlar jemgyýeti bolsa, üstünlikli işleri bilen welaýatyň çäklerinden alyslarda hem tanalýar.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň alyp barýan syýasatynyň ileri tutulýan ugurlaryna laýyklykda, milli ykdysadyýetimiziň esasy pudaklarynyň biri bolan obasenagat toplumyny ösdürmegiň meselelerini çözmek işi oba ilatynyň oňat ýaşamagy we döredijilikli zähmet çekmegi üçin amatly şertleri döretmäge gönükdirilen durmuş ugurly wezipeler bilen gös-göni baglydyr.

Oba milli maksatnamasyny amala aşyrmagyň çäklerinde, etrapda döwrebap umumybilim berýän mekdepler hem-de çagalar baglary, stadionlar we sport mekdepleri, medeniýet öýleri, saglygy goraýyş edaralary açylyp, awtomobil ýollarynyň, elektrik hem-de suw geçiriji ulgamlaryň ençeme kilometri çekildi we durky täzelenildi. Jumanyýaz Hudaýbergenow adyndaky geňeşligiň çäginde ösen düzümli, durmuş amatlylyk derejesi boýunça şäheriň şertlerine ýakyn bolan Bagtyýar zaman atly täze oba guruldy.

Etrabyň ykdysadyýetinde hususy düzümler uly orun eýeleýär. Onuň çäginde telekeçiler tarapyndan ýyladyşhana hojalyklary gurlup, olaryň bir bölegi öz önümlerini daşary ýurtlara ugradýarlar. Bu ýerde tohum mallaryň 500 baş sanyny saklamak hem-de et-süýt önümlerini öndürmek üçin niýetlenen iri maldarçylyk toplumy hereket edýär. Telekeçileriň tagallalary bilen, guşçulyk toplumlary gurulýar, balyk ösdürilip ýetişdirilýär, oba hojalyk önümlerini saklamak üçin sebitde ilkinji hususy ammar bina edilýär.

Dabarada çykyş edenler etrabyň ilatyny abraýly bäsleşigiň ýeňijisi diýen belent ada eýe bolmagy bilen gutlap, bu baýragyň olary täze zähmet üstünliklerine ruhlandyrjakdygyna ynam bildirdiler.

Bu ýere ýygnananlar hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň adyna Ýüzlenme kabul etdiler. Olar Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe Türkmen döwletiniň durmuş-ykdysady taýdan sazlaşykly ösüşine goşýan goşantlaryna berlen ýokary baha üçin milli Liderimize tüýs ýürekden hoşallyk sözlerini beýan etdiler hem-de döwlet Baştutanymyzy ata Watanymyzyň mundan beýläk-de kuwwatlanmagy we şan-şöhratynyň belende galmagy ugrunda ähli tagallalaryny gaýgyrmajakdyklaryna ynandyrdylar.

Soňra dabara oba geňeşliginiň hem-de Medeniýet öýüniň binalarynyň öňündäki türkmen halylary bilen bezelen meýdançada dowam edip, bu ýerde dürli öwüşginli diwarlyklar we pannolar oturdyldy, ak öýler dikildi.

Dabara gatnaşyjylar bu ýerde guralan sergi bilen tanyşdylar, onda türkmen suratkeşleriniň — nakgaşlaryň we heýkeltaraşlaryň işleri, halk senetçileriniň önümleri, obasenagat toplumynyň öndürýän önümleri görkezildi.

Daşoguz welaýatynyň döredijilik toparlarynyň çykyşlary baýramçylygyň öwüşginini has-da artdyrdy. Milli Liderimize hem-de “Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany” diýen şygar astynda abadançylygyň nurana ýoly bilen öňe barýan ata Watanymyza bagyşlanan joşgunly aýdym-sazlar ýaňlanyp, dürli öwüşginli tanslar ýerine ýetirildi.

Bu ajaýyp waka mynasybetli, Daşoguz welaýatynyň häkimliginde dabaraly ýygnak we baýramçylyk konserti geçirildi.

(TDH).

Dok­ma se­na­ga­ty ýur­du­my­zyň se­na­gat top­lu­my­nyň wa­jyp pu­dak­la­ry­nyň bi­ri­dir. Ga­raş­syz­lyk ýyl­la­ryn­da döw­re­bap en­jam­laş­dy­ry­lan, ösen teh­no­lo­gi­ýa­la­ry özün­de jem­le­ýän kär­ha­na­la­ryň birnäçesi we­la­ýat­la­ryň çäk­le­rin­de gur­lup, ula­nyl­ma­ga be­ril­di. Şo­la­ryň bi­ri hem Türk­me­na­bat­da ýer­leş­ýän pa­myk eg­ri­ji fab­rik­dir.

Dok­ma se­na­ga­ty kär­ha­na­la­ry­nyň gi­den bir ha­ta­ry bu gün­ki gün we­la­ýa­tyň yk­dy­sa­dy ösüş­le­ri­ne uly go­şant goş­ýar. Pu­dak­da­ky hä­zir­ki ösüş­ler hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň pa­ra­sat­ly ýol­baş­çy­ly­gyn­da we­la­ýat­la­ryň äh­li­si­ni gy­ra­deň ös­dür­mek ba­ba­tyn­da ama­la aşy­ryl­ýan sy­ýa­sa­tyň ro­waç­ly­gy bi­len aý­ryl­maz bag­la­ny­şyk­ly bo­lup dur­ýar. Bäs­le­şi­ge ukyp­ly döw­re­bap önüm­çi­lik dü­zü­mi­niň eme­le gel­me­giniň ne­ti­je­sin­de dok­ma önüm­le­ri­niň ön­dü­ri­li­şi soň­ky ýyl­lar­da on­lar­ça es­se art­dy. Türk­me­nis­tan­da ön­dü­ri­len ýo­ka­ry hil­li, eko­lo­gi­ýa taý­dan aras­sa önüm­le­re dün­ýä ba­zar­la­ryn­da hem uly is­leg bil­dir­ýär­ler.

Türk­me­na­ba­dyň pa­myk eg­ri­ji fab­ri­gin­de bo­lan ma­ha­lyň­da hem, dün­ýä­ni özü­ne im­rin­dir­ýän nah ýüp­lük­le­riň aw­to­mat­laş­dy­ry­lan usul­da ön­dü­ri­li­şi­ni gu­wanç bi­len syn­la­ýar­syň. Seh­le­riň aras­sa­ly­gy, iş­le­ri bi­len güm­ra yk­jam we gö­ze ge­lüw­li iş­çi ge­ýim­le­rin­dä­ki hü­när­men­le­riň saz­la­şyk­ly he­re­ket­le­ri kär­ha­na bi­len bag­la­ny­şyk­ly dö­re­ýän tä­sir­le­ri baý­laş­dyr­ýar. Kär­ha­na­nyň owa­dan keş­bi­ni hem göw­nüýe­ti­ji­lik bi­len syn­la­maz­lyk müm­kin däl. Giň we ýag­ty, dok­ma­çy­lyk bo­ýun­ça dün­ýä­niň öň­de­ba­ry­jy ga­za­nan­la­ry­na esas­lan­ýan teh­no­lo­gi­ýa­lar or­naş­dy­ry­lan bö­lüm­le­riň ýer­leş­ýän bi­na­la­ry dok­ma se­na­ga­tyn­da bo­lup ge­çen oňyn öz­ge­riş­lik­le­riň ýa­kym­ly be­ýa­ny bo­lup gö­rün­ýär. Şeý­le dü­şün­je in­no­wa­si­ýa­laryň esa­syn­da iş­le­ýän kär­ha­na­da her ädim­de dö­re­ýär. Esa­sy bi­na­da ýo­ka­ry hil­li nah ýüp­lük­le­riň önüm­çi­li­gi ýer­leş­ýär. Aw­to­mat­laş­dy­ry­lan en­jam­lar­da dür­li öl­çeg­ler­dä­ki ýüp­lük­ler bi­re­na­ýy ter­tip­de eme­le gel­ýär, haý­ran gal­dy­ry­jy yzy­gi­der­li­lik­de taý­ýar önüm de­re­je­si­ne ýe­ti­ril­ýär. Her ha­tar­da bu işe ýö­ri­te­leş­di­ri­len en­jam­lar komp­ýu­ter teh­no­lo­gi­ýa­la­ry ar­ka­ly do­lan­dy­ryl­ýar. Pi­kir edi­şi­miz ýa­ly, hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň gur­du­ran döw­re­bap kär­ha­na­syn­da iş­le­me­giň uly bagt­dy­gy­ny zäh­met adam­la­ry­nyň şa­dy­ýan we buý­sanç­ly bak­ýan ga­ra­ýyş­la­ry-da aý­dyp dur. Lez­zet ber­ýän iş ýer­le­ri­ne hö­wes bi­len gel­ýän hü­när­men­ler gün­de­lik iş paý­la­ry­ny-da ar­ty­gy bi­len ýe­ri­ne ýe­tir­ýär­ler. Çig ma­lyň ýe­ter­li bol­ma­gy işi bök­de­me­ýär.

Hä­zir­ki döw­rüň ösen ta­lap­la­ry­na la­ýyk gel­ýän dok­ma se­na­ga­ty dü­züm­le­ri­niň ha­ta­ryn­da Türk­me­na­ba­dyň pa­myk eg­ri­ji fab­ri­gi­niň ady hor­mat bi­len tu­tul­ýar. Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň Ka­ra­ry esa­syn­da dur­ky tä­ze­le­ni­lip, 2014-nji ýy­lyň few­ra­lyn­da işe gi­ri­zi­len kär­ha­na tä­ze­çe iş­läp baş­la­dy. Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň ak pa­ta­ bermegi bilen işe gi­ri­zilen şol gü­n döw­re­bap fab­ri­giň ta­ry­hyn­da ýat­dan çyk­ma­jak se­nä öw­rül­di. Şol gün­den bä­ri kär­ha­na we­la­ýa­tyň yk­dy­sa­dy­ýe­ti­niň ösü­şi­niň ýo­kar­lan­ma­gy­na öz my­na­syp go­şan­dy­ny go­şup gel­ýär. Bu kär­ha­na­nyň şu gün­ler­dä­ki saz­la­şyk­ly iş­le­ri hem hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň ýol­baş­çy­ly­gyn­da se­na­gat top­lu­my­nyň pu­dak­la­ry­ny ös­dür­mek we döw­re­bap­laş­dyr­mak bo­ýun­ça ama­la aşy­ryl­ýan öz­ge­riş­lik­le­riň aja­ýyp mi­we­si­ni ber­ýän­di­gi­ni aý­dyň gör­kez­ýär.

Kä­mil til­si­mat­lar or­naş­dy­ry­lan döw­re­bap önüm­çi­lik bäs­le­şi­ge ukyp­ly, ýo­ka­ry hil­li önüm­le­riň buý­ru­jy­la­ryň is­leg­le­ri­ni bir­kem­siz ka­na­gat­lan­dyr­ma­gy üp­jün ed­ýär. Türk­me­nis­tan — pa­ra­hat­çy­ly­gyň we yna­nyş­ma­gyň Wa­ta­ny ýy­lyn­da pa­myk eg­ri­ji fab­ri­giň iş­çi­le­ri dün­ýä öl­çeg­le­ri­ne la­ýyk gel­ýän önüm­le­riň has köp möç­ber­de ön­dü­ril­me­gi­ni ga­zan­ýar­lar. Iş­çi­le­riň yh­la­sy si­ňen önüm­ler ýur­du­my­zyň pa­ra­hat­çy­lyk­sö­ýü­ji­lik­li me­ýil­le­ri­ni alys­lar­da­ky halk­la­ryň hem kal­by­na ýe­tir­ýär. Se­bä­bi fab­ri­giň önüm­le­ri­niň 80 gö­te­rim­den gow­ra­gy da­şa­ry ýurt­la­ra eks­por­ta ug­ra­dyl­ýar.

Kär­ha­na bo­ýun­ça ge­çen ýyl­da me­ýil­leş­di­ri­len 27 mil­lion 609 müň 630 ma­nat­ly­gyň ýe­ri­ne 31 mil­lion 740 müň 394 ma­nat­lyk önüm ön­dü­ri­len­di­gi­ni göz öňün­de tut­saň, eks­por­ta ibe­ri­len önüm­ler­den gel­ýän gir­de­ji­niň hem az däl­di­gi ba­ra­da pi­kir­len­ýär­siň.

Kär­ha­na­da Türk­me­nis­tan — pa­ra­hat­çy­ly­gyň we yna­nyş­ma­gyň Wa­ta­ny ýy­ly­nyň il­kin­ji aýy hem ýo­ka­ry gör­ke­zi­ji­le­re bes­len­di. Ýan­war aýyn­da 272 ton­na nah ýüp­lük ön­dü­ril­di. Mu­nuň özi me­ýil­leş­di­ri­lenin­den ep-es­li köp­dür. Baş­ga­ça aý­da­nyň­da, 1 mil­lion 894 müň 200 ma­nat­ly­gyň ýe­ri­ne 3 mil­lion 230 müň 200 ma­nat­lyk önüm ön­dü­ril­di.

Kär­ha­na se­na­gat pu­da­gyn­da uly iş tej­ri­be­si bo­lan ba­şar­jaň ze­nan Nar­gül Ab­dy­ýe­wa ýol­baş­çy­lyk edip ug­ra­nyn­dan bä­ri zäh­met gör­ke­zi­ji­le­ri has ýo­kar­la­nyp ug­ra­dy. Hü­när­men­ler bi­len işi saz­la­şyk­ly gu­ra­ma­gyň höt­de­sin­den gel­ýän gu­ra­ma­çy ze­nan on­dan öňin­çä Türk­me­na­ba­dyň ti­kin fab­ri­gi­ne ýol­baş­çy­lyk edip, kär­ha­na­ny öň­de­ba­ry­jy­la­ryň ha­ta­ry­na ýe­tir­di. My­la­ýym we ta­lap­kär ýol­baş­çy zäh­met adam­la­ry­ny üs­tün­lik­le­re ruh­lan­dyr­ýan iş usul­la­ry­ny öňe sür­ýär. Iş­çi­le­riň zäh­met şert­le­ri­niň ka­da­ly bol­ma­gy­ny üns­den dü­şür­me­ýär. Is­len­dik me­se­le bi­len ýa­ny­na ge­le­ni diň­läp, göw­ne la­ýyk çöz­güt­le­ri hem ka­bul ed­ýär. Bu bol­sa zäh­met adam­la­ry­nyň ara­syn­da oňa bo­lan hor­mat-sy­la­gy beý­geld­ýär. Ge­çen ýy­ly şow­ly jem­län kär­ha­na­nyň zäh­met adam­la­ry­nyň tä­ze ýy­ly hem ýo­ka­ry ne­ti­je­le­re bes­le­jek­dik­le­ri­ni ynam bi­len aýt­sa bo­lar. Ola­ryň şu gün­ler­de çek­ýän yh­las­ly zäh­met­le­ri mu­nuň şeý­le bol­jak­dy­gy­na gü­wä geç­ýär.

Il­my­rat AL­LA­BER­DI­ÝEW,

ýö­ri­te ha­bar­çy­myz.

Hormatly Prezidentimiziň parasatly baştutanlygynda ýurdumyzda milli ykdysadyýetimizi diwersifikasiýalaşdyrmak, elektron senagatyny ösdürmek, maglumat-kommunikasiýa tehnologiýalarynyň iň täze gazananlaryna esaslanýan ösen ykdysadyýeti kemala getirmek we ösdürmek boýunça netijeli işler alnyp barylýar. Mälim bolşy ýaly, geçen ýylyň martyndan elektron resminama, elektron resminamalaryň dolanyşygynyň we sanly hyzmatlaryň hukuk ýagdaýyny, olara bildirilýän esasy talaplary kesgitleýän hem-de bu çygyrda ýüze çykýan gatnaşyklary düzgünleşdirmäge gönükdirilen «Elektron resminama, elektron resminama dolanyşygy we sanly hyzmatlar hakynda» Türkmenistanyň Kanuny kabul edildi. Kanunda elektron söwda diýlip, elektron maglumat ulgamlaryndan, telekommunikasiýa aragatnaşyk torlaryndan we elektron amallaryndan peýdalanmak bilen, geleşikler edilende elektron resminamalaryň alşylmagy arkaly amala aşyrylýan uzaklykdan satmak arkaly amal edilýän söwdanyň görnüşine düşünilýändigi görkezilýär. Şeýle hem elektron söwda, satyn almak-satmak, üpjün etmek, daşamak, karz bank hyzmaty, saklamak, ätiýaçlandyryş, tabşyryk, eýeçiligiň ynanç haty esasynda dolandyrylmagy, bäsleşik, Türkmenistanyň Raýat kodeksinde göz öňünde tutulan beýleki geleşikler, şeýle hem telekeçilik işiniň çygrynda gaýry hukuklaryň we borçlaryň edinilmegi we amala aşyrylmagynyň degişlidigi barada görkezilendir.

Söwda işiniň onlaýn tertipde alnyp barylmagy hem-de alyjylar üçin internet-dükanlarynyň döredilmegi haryt dolanyşygynyň sazlaşyklylygyny we üznüksizligini üpjün etmäge, sarp edijileriň isleglerini kanagatlandyrmak üçin hyrydarlygy öwrenmäge, hyzmatlaryň edilişini döwrebaplaşdyrmaga ýardam edýär. Soňky wagtda internet-dükanlaryň we olardan peýdalanyjylaryň sany barha artýar. Muny internet tory elýeterli bolan islendik ýerde we islendik wagtda harytlary deňeşdirip, erkin saýlamak we sargyt etmek mümkinçiligi bilen düşündirmek bolar. Elektron söwda satyjynyň we alyjynyň arasynda göni aragatnaşygyň bolmagyny üpjün edýär, wagt we nyrh taýdan amatlylygy bilen tapawutlanýar. Ulanyjylaryň internet toruna birikdirilmegi satyjylara öz harytlaryny mahabatlandyrmagy we ýaýratmagy üçin giň mümkinçilikleri açýar. Ulanyjylaryň internet toruna birikdirilmegi elektron usulda mahabat maglumatlaryny dessine ýaýratmak, satyjylaryň mahabatlandyrýan harydyna bolan gyzyklanmany artdyrmak hem-de ony bazarlarda öňe ilerletmek üçin giň mümkinçilikleri döredýär. Türkmenistanda mahabat işiniň hukuk, guramaçylyk we ykdysady esaslaryny we mahabaty öndürmegiň we ýaýratmagyň barşynda ýüze çykýan gatnaşyklar bolsa 2016-njy ýylyň martynda kabul edilen «Mahabat hakynda» Türkmenistanyň Kanuny bilen düzgünleşdirýär.

Tehnologiýalardan we internetden peýdalanmak arkaly döreýän şeýle amatlyklar milli ykdysadyýetiň özüne çekijiliginiň we bäsleşige ukyplylygynyň ýokarlanmagyna oňyn täsirini ýetirýär. Şunda hasaplaşyklaryň dürli görnüşleri, şol sanda telefon, internet ulgamlarynyň üsti bilen hasaplaşyklar geçirilýär. Görkezilen usullar milli kanunçylykda söwdanyň amala aşyrylýan görnüşi hökmünde kesgitlenip, «uzaklykdan satmak arkaly edilýän söwda» ýa-da «harydy uzaklykdan satmagyň (distansion) usulyna» degişli edilýär. Bu usulyň esasy aýratynlygy, sarp edijiniň haryt ýa-da onuň nusgasy bilen gönüden-göni tanyşmagyna mümkinçiliginiň ýokdugyndan, ýagny kataloglar, kitapçalar, fotosuratlar, aragatnaşyk serişdeleri ýa-da başga usullar arkaly saýlanylýandygyndan ybarat. Şoňa görä-de, jemgyýetiň sanly gurşawa bolan ynamynyň artmagyny gazanmak, maglumat howpsuzlygyny üpjün etmek wajyp wezipeleriň biri hökmünde öňe çykýar.

Ýurdumyzda bölek söwdany elektron görnüşde alyp barmagyň çäklerinde bu günki günde internet ulgamynda dürli görnüşli harytlar onlaýn görnüşde, eltip bermek hyzmaty bilen birlikde hödürlenilýär, hyzmatlaryň elektron bazary giňeýär. Milli söwda we hyzmatlar ulgamynda sanly intellektual tehnologiýalarynyň we innowasiýa çözgütleriniň işjeň ornaşdyrylmagy netijesinde, söwda kärhanalarynyň esasy iş ugurlary awtomatlaşdyrylýar, harytlaryň we hyzmatlaryň elýeterliligi ýokarlanýar. Şunda esasy maksat bolsa, elektron söwda ulgamynyň jemi içerki önümdäki paýyny artdyrmakdan ybarat bolup durýar.

«Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2020 — 2025-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasynda» söwda we hyzmatlar ulgamyny sanlylaşdyrmak işiniň esasy ugurlary görkezilýär. Oňa laýyklykda, ýerli we daşary ýurtly alyjylar üçin ýurdumyzyň öndürijileri tarapyndan öndürilen önümleriň (harytlaryň, hyzmatlaryň, işleriň) hili, bahasy, ýokumlylygy baradaky türkmen we daşary ýurt dillerindäki maglumatlaryň elýeterliligini döwrebap ýola goýmak, şeýle hem söwda işiniň subýektiniň ählumumy internet torunda harytlary saýlamaga we satyn almaga mümkinçilik berýän maglumatlar goruny (internet-dükanlary) döretmek wezipe edip goýuldy.

Hormatly Prezidentimiziň parasatly baştutanlygynda döwrüň ösüşlerine laýyk gelýän, kämil kanunlar bilen berkidilen milli ykdysadyýeti sanlylaşdyrmak ugrunda alnyp barylýan strategik işler, kesgitlenen meýilnamalaýyn wezipeler elektron söwda ulgamynyň döwrebap geljegini üpjün etmäge ýardam eder.

Jennet ARAZOWA,

Türkmenistanyň Baş prokuraturasynyň Baş müdirliginiň hukuk üpjünçiligi bölüminiň uly prokurory, 2-nji derejeli ýurist.

Golaýda Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler partiýasynyň welaýat we Mary etrap komitetleriniň bilelikde guramaklarynda wagyz-nesihat çäresi geçirildi. “Meniň telekeçilikdäki ilkinji ädimlerim” atly bu duşuşyk “Täze aý önümleri” hojalyk jemgyýetiniň “Datly şerbeti” hususy kärhanasynyň mejlisler jaýynda guraldy. Bu çärä TSTP-niň welaýat we Mary etrap komitetleriniň işgärleri, işjeň agzalary, telekeçiler gatnaşdylar.

Bu wagyz-nesihat çäresinde Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler partiýasynyň welaýat komitetiniň başlygynyň orunbasary Myratgeldi Annaöwezow, TSTP-niň welaýat komitetiniň bölüm müdiri Röwşen Geldimyradow, “Datly şerbet” hususy kärhanasynyň işçisi Şatäç Nurberdiýewa çykyş etdiler. Olar Gahryman Arkadagymyzyň tagallalary bilen ýurdumyzda telekeçiligi ösdürmekde badalga berilýän işler barada durup geçdiler. Telekeçileriň haryt bolçulygyny döretmekde bitirýän işleri barada gürrüň berdiler. Şeýle hem bu duşuşykda çykyş edenler ýaşlary telekeçilik işine giňden çekmekde alnyp barylýan işler dogrusynda anyk mysallara salgylanyp, giňişleýin gürrüň etdiler. Duşuşygyň ahyrynda ýurdumyzyň ykdysady kuwwatyny artdyrmakda alyp barýan bähbitli işleri üçin Arkadag Prezidentimize alkyş sözleri aýdyldy.

Maral DURDYÝEWA.

TSTP-niň welaýat komitetiniň hünärmeni.

2021-nji «Türkmenistan-parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylynyň 17-nji fewralynda ýurdumyzyň ykdysadyýet toplumynda geçen 2020-nji ýylda ýerine ýetirilen işleriň jemlerine we Hormatly Prezidentimiziň ýakynda has takygy şu ýylyň 10-njy fewralynda wideo aragatnaşyk arkaly toplumyň ýolbaşçylary bilen geçen ýylda ýerine ýetirilen işleriň netijeleri we geljek ýyl üçin kesgitlenen anyk wezipeleri ara alyp maslahatlaşmak boýunça geçiren duşuşygynda we şu ýylyň 12-nji fewralynda hökümetiň 2020-nji ýylda hem-de şu ýylyň ýanwar aýynda ýerine ýetiren işleriniň netijelerine bagyşlanyp geçirilen Türkmenistanyň Ministrler Kabinetiniň giňişleýin mejlisinde berlen tabşyryklaryny we görkezmelerini ýerine ýetirmegiň möhüm meselelerini ara alyp maslahatlaşmaga bagyşlanan maslahat geçirildi.

Maslahata Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň ykdysadyýet toplumyna gözegçilik edýän orunbasary, ykdysadyýet, maliýe-bank toplumynyň ýolbaşçylary we hünärmenleri ugurdaş ýokary okuw mekdepleriniň rektorlary gatnaşdylar.

Maslahatyň barşynda Kabinetiniň Başlygynyň ykdysadyýet toplumyna gözegçilik edýän orunbasary çykyş etdi we hormatly Prezidentimiziň toplumyň öňünde goýan wezipeleri we olary amala aşyrmagyň ýollary barada birin-birin durup geçdi.

Soňra maslahatda ykdysadyýet, maliýe-bank toplumynyň ýolbaşçylary degişli döwürde ýerine ýetirilen işler barada hasabat berdiler.

Maslahatyň dowamynda ykdysadyýetimiziň depginli ösüşini üpjün etmek sanly ulgamy ornaşdyrmagy dowamly alyp barmak barada meseleler ara alnyp maslahatlaşyldy.

Hormatly Prezidentimiziň beren tabşyryklaryndan ugur alyp häzirki döwürde bar bolan mümkinçilikleri doly peýdalanyp, işleri döwrüň talaplaryna laýyk guramagyň ýollary hem-de ylmyň we tehnologiýanyň iň soňky gazananlary esasynda işe sanly ulgamlary giňden ornaşdyrmak we bu ugurda bar bolan dünýä tejribesini özleşdirmegiň meseleleri maslahatyň dowamynda ara alnyp maslahatlaşyldy.

Zähmeti guramagyň has netijeli, dünýä derejeli iň kämil usullaryny ulanmak barada maslahatyň dowamynda durlup geçildi.

Maslahatyň ahyrynda halkymyzyň eşretli ýaşaýşyny üpjün etmekde bimöçber işleri amala aşyrýan hormatly Prezidentimize işlemäge, okamaga, halal zähmet çekmäge döredip berýän giň mümkinçilikleri üçin alkyş sözler aýdyldy. Gahryman Arkadagymyzyň janynyň sag, ömrüniň uzak, alyp barýan il-ýurt bähbitli umumyadamzat ähmiýetli işleriniň mundan beýlägem rowaç almagy arzuw edildi.

Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministrligi

«Türkmenistan – parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylymyz uly üstünliklere, şanly wakalara beslenýär. Bu şanly ýylymyzyň her bir güni täze ösüşlere badalga bolýar, köňüllerde, ýüreklerde buýsanç döredýär. Gahryman Arkadagymyzyň beýik işleriniň, parasatly syýasatynyň netijesinde gazanylýan şeýle üstünlikler ýürekleri joşa getirýär.Häzirki bagtyýarlyk döwrümizde Gahryman Arkadagymyzyň parasatly taglymaty dünýäde uly goldawa eýe bolýar. Biz muny hormatly Prezidentimiziň parasatly başlangyjy bilen Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň ençeme Kararnamalarynyň kabul edilendiginde hem aýdyň göz ýetirýäris. Iň esasy şeýle parasatly başlangyçlar umumadamzadyň bähbitlerini nazarlaýar, dünýäniň parahatçylygyny, ösüşini üpjün edýär. Munuň özi täze eýýamyň parahatçylyk taglymatydyr, dünýäniň ösüşini has-da tizleşdirýän, halklary dostlaşdyrýan asylly ýörelgedir. Şeýle taglymaty ýola goýan hormatly Prezidentimiziň beýik işleri halkymyzyň we adamzadyň bagtyýar durmuşyny üpjün etmäge gönükdirilendir.

Türkmen halkynyň müňýyllyklaryň dowamynda ýöredip gelen parahatçylyk ýörelgesi bu günki gün dünýä tarapyndan belent ykrarnama eýe bolýar. Muňa aýdyň nusga hökmünde Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasy tarapyndan hemişelik Bitaraplygymyzyň iki gezek ykrar edilendigini aýratyn bellemek bolar. Şeýle hem Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasy tarapyndan 12-nji dekabryň «Halkara Bitaraplyk güni» diýip yglan edilmegi hem dünýä jemgyýetçiligiň halkymyzyň parahatçylyk ýörelgesine belent sarpasydygyny beýan edýär. Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň parasatly başlangyjy esasynda Birleşen Milletler Guramasy tarapyndan kabul edilen «2021-nji ýyl — Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly» Kararnamasy aýratyn bellenmäge mynasypdyr. Bu beýik taglymatyň aýdyň beýanydyr, oňyn netijeleridir we dünýä içre dabaralanmagydyr. Munuň özi ilkinji nobatda parahatçylygyň, ynanyşmagyň, dost-doganlygyň dabaralanmagy bolup durýar. Dünýäniň ösüşi hem parahatçylyk bilen pugta baglanyşyklydyr.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň parasatly baştutanlygynda ýurdumyzyň dünýäde abraý-mertebesi has-da belende göterilýär. Türkmenistan ýurdumyzyň halkara daşary syýasaty parahatçylyk söýüjilige, hoşniýetlilige, deňhukukly gatnaşyklara esaslanýar. Şunda halklaryň arasyndaky dost-doganlyk, hoşniýetli hyzmatdaşlyklar, söwda-ykdysady gatnaşyklar has-da ösdürilýär. Hormatly Prezidentimiziň Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynda öňe süren «Ösüş arkaly parahatçylyk» taglymaty diňe bir ýurdumyzyň däl-de, eýsem sebitiň we dünýäniň ösüşini, parahatçylygyny üpjün etmekde möhüm orna degişli bolup durýar. Bularyň hemmesi bolsa Türkmenistan ýurdumyzyň dünýäde abraýynyň barha ösdürilýändigine aýdyň şaýatlyk edýär.

«Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylymyzda ösüşlerimiz diňe bir ýurduň çäginde däl-de, eýsem dünýä ähmiýetli bolup durýar. Biz muny halkara ähmiýetli desgalarda hem aýdyň göz ýetirýäris. Has takygy şu ýylyň başynda halkara ähmiýetli wakalar hem muny dolulygyna subut edýär. Şu ýylymyzyň başynda Kerki — Şibirgan ugry boýunça elektrik geçirijisiniň, Akina — Andhoý beketleriniň aralygynda 30 kilometrlik demir ýolunyň, Ymamnazar — Akina we Serhetabat — Turgundy ugurlary boýunça halkara optiki-süýümli aragatnaşyk ulgamynyň we üstaşyr geçelgeleriniň işe girizilmegi çuňňur many-mazmuna eýedir. Şonuň ýaly-da, Hazar deňzindäki «Dostluk» ýatagynyň uglewodorod serişdelerini bilelikde gözlemek, işläp geçmek we özleşdirmek hakynda Türkmenistanyň Hökümeti bilen Azerbaýjan Respublikasynyň Hökümetiniň arasynda özara düşünişmek hakyndaky Ähtnama gol çekildi. Bu taryhy wakalar öňi bilen sebitiň ösüşinde möhüm ähmiýetli bolup, dünýäniň ösüşini, halklaryň hoşniýetli gatnaşyklaryny nazarlaýar. Munuň özi halklaryň ynanyşmagyndan, parahatçylykdan nyşandyr. Şonuň bilen bir hatarda halklaryň hoşniýetli gatnaşyklarynyň has-da ösdürilmegidir. Gahryman Arkadagymyzyň şeýle beýik işleri halklaryň parahatçylykly ösüşini üpjün edýär. Şeýle asylly ýörelgelere, parahatçylyga, ynanyşmaga, hoşniýetlilige eýerýän Türkmenistan ýurdumyzyň alyp barýan ösüşli ýollary dünýä jemgyýetçiliginiň hem ünsüni özüne çekýär. Sebäbi aýdanyňda bu beýik işler halkara jemgyýetçiliginde umumadamzadyň bähbidine gönükdirilen diýip ykrar edilýär.

Hormatly Prezidentimiz Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynda hem beýik taglymatlary, taryhy başlangyçlary bilen çykyş edýär. Şeýle taglymatlaryň biri hem Gahryman Arkadagymyzyň “Ösüş arkaly parahatçylyk” taglymatydyr.

Ösüşiň bar ýerinde abadançylyk bar.
Ösüşiň bar ýerinde parahatçylyk bar.
Ösüşiň bar ýerinde bagtyýar durmuş bar.

Ine, şonuň üçin hem häzirki bagtyýarlyk döwrümizde hormatly Prezidentimiz türkmen halkyna we dünýä halklaryna ösüşi peşgeş edýär.

Häzirki zaman dünýäsiniň ösüşi parahatçylyk bilen berk baglanyşyklydyr. Halklaryň hoşniýetli gatnaşyklary, dost-doganlyk, ynanyşmak ösüşiň esasy ugrudyr. Bu gymmatlyklar umumadamzadyň asylly ýörelgesine öwrülýär.

Hormatly Prezidentimiziň parasatly baştutanlygynda Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe Türkmenistanyň Bitarap döwlet hökmünde dünýä döwletleri bilen parahatçylykly, dostlukly-doganlykly gatnaşyklary ýola goýup, dünýäniň halkara giňişliginde binýady berkden tutulan kuwwatly döwletleriň hataryna goşulandygyny guwanç bilen aýtmak ýakymlydyr. Hormatly Prezidentimiz: «Türkmenistanyň Bitaraplygy häzirki döwrüň hakykaty we biziň geljegimizdir, onda ähli ugurlar boýunça giň halkara hyzmatdaşlygyny ösdürmek üçin täze mümkinçilikler açylýar» diýip parasatly belleýär. Şu parasatly sözlerden görnüşi ýaly hem, Gahryman Arkadagymyzyň döwletimiziň halkara abraý-mertebesiniň ýokarlanmagynda we şan-şöhratynyň dünýä ýaýylmagy ugrunda alyp barýan beýik işleriniň uly ähmiýete eýedigini aýratyn bellemek möhümdir. Esasan hem, hormatly Prezidentimiziň parasatly syýasaty netijesinde Türkmenistan döwletimiziň dünýä döwletleri bilen hoşniýetli gatnaşyklarynyň we özara bähbitli hyzmatdaşlyklaryň soňky ýyllarda has-da belent derejelere çykandygyny we işjeň häsiýete eýe bolandygyny aýtmak gerek. Munuň şeýledigine soňky birnäçe ýylyň dowamynda milli Liderimiziň parasatly baştutanlygynda Türkmenistanyň Garaşsyz we hemişelik Bitarap döwlet hökmünde daşary syýasatdaky gazanan ýokary üstünlikleri bilen Gahryman Arkadagymyzyň gönüden-göni baştutanlygynda amala aşyrylan möhüm taryhy wakalar arkaly aýdyň göz ýetirmek mümkindir.

Türkmenistanyň parahatçylyk söýüjilikli we hoşniýetli syýasaty halklaryň arasyndaky ykdysady, syýasy, medeni gatnaşyklary ýola goýmakda möhüm ugur bolup hyzmat edýär. Bu ugurlarda hoşniýetli gatnaşyklary ösdürmek boýunça alnyp barylýan işler döwrüň talaplaryna laýyklykda ýola goýulýar. Şunda Türkmenistan dünýäniň ähli döwletleri bilen hoşniýetli goňşuçylyk, birek-birege hormat goýmak, deňhukuklylyk we taraplara peýdaly hyzmatdaşlyk ýörelgelerine esaslanan parahatçylyk söýüji daşary syýasaty ýöredýär. Şeýle ynsanperwer we hoşniýetli syýasatyň dünýä döwletleri tarapyndan we halkara guramalary tarapyndan doly ykrar edilýändigini aýratyn bellemek gerek.

Häzirki bagtyýarlyk döwrümizde Gahryman Arkadagymyzyň durmuşa geçirýän beýik işleri halkymyzyň bagtyýarlygy, halklaryň dost-doganlykly gatnaşyklary, dünýäniň parahatçylygy bilen pugta baglanyşyklydyr. Bularyň hemmesi sözüň doly manysynda örän uly many-mazmuna eýedir. Muny biz dünýä jemgyýetçiliginde uly goldawa eýe bolýan her bir beýik başlangyçlarda hem aýdyň göz ýetirýäris. Gahryman Arkadagymyzyň beýik işleri — ösüşiň we parahatçylygyň taglymaty dünýäde belent ykrarnama eýe bolýar. Bu gün hormatly Prezidentimiziň parasatly baştutanlygynda Türkmenistan ýurdumyzyň şan-şöhraty, abraý-mertebesi has-da belentde tutulýar. Munuň özi biziň her birimiziň kalbymyzda belent buýsanç döredýär, ýüreklerimizi joşdurýar. Halkymyzy bagtyýar durmuşda ýaşadýan, dünýäde parahatçylygy we ösüşi pugtalandyrýan Gahryman Arkadagymyzyň jany sag bolsun, beýik işleri üstünliklere beslensin!

Söhbet NURBERDIÝEW,

«Mugallymlar gazeti».