Birleşen Milletler Guramasynyň Aziýa we Ýuwaş Umman sebitleri boýunça Ykdysady we durmuş Komissiýasynyň (UNESCAP) 2021-nji ýylyň 26-29-njy apreli aralygynda göni wideo aragatnaşyk arkaly 77-nji Ýokary derejeli mejlisi geçirilýär.

Bu Komissiýanyň 77-nji mejlisi «Aziýa we Ýuwaş Umman sebitinde alnyp barylýan hyzmatdaşlygyň esasynda «öňküden has gowy» ýörelgesine eýermek bilen çökgünlik döwründen soňraky dikeldiş» atly mowzuk bilen geçirilýär.

2021-nji ýylyň 26-29-njy apreli aralygynda Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministrliginiň edara binasynda wideo aragatnaşyk arkaly geçirilýän mejlisiň ikinji gününde ýagny 2021-nji ýylyň 27-nji aprelinde onuň işine Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministri Muhammetgeldi Serdarowyň ýolbaşçylygynda, Döwlet maliýesini jemleýji we ykdysady syýasaty müdirliginiň başlygy Galina Romanowa, Strategik we durnukly ösüş müdirliginiň başlygy Atajan Ataýew, Ykdysadyýetiň pudaklarynyň ösüşi we maliýesi müdirliginiň başlygy Baýramgeldi Hajyýew we Durmuş-medeni ulgamynyň ösüşi we maliýeleşdirilişi bölüminiň başlygy Göwher Şyhyýewa dagylar gatnaşdylar.

Mejlisiň ikinji gününde ýagny Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministri Muhammetgeldi Serdarow wideoýüzlenme arkaly çykyş etdi.

Ministr Muhammetgeldi Serdarow öz çykyşynyň ahyrynda eziz diýarymyzyň hemmetaraplaýyn gülläp ösmeginde, halkara giňişliginde abraý-mertebesiniň belende galmagynda bimöçber bimöçber işleri amala aşyrýan Hormatly Prezidentimiziň janynyň sag, ömrüniň uzak, belent başynyň hemişe aman, il-ýurt bähbitli umumyadamzat ähmiýetli belent tutumly işleriniň mundan rowaç almagyny arzuw etdi.

Mejlis öz işini dowam edýär.

Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministrligi

Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe milli ykdysadyýetimiziň ähli pudaklarynda bolşy ýaly, ýurdumyzyň bank ulgamynda hem hyzmatlaryň täze-täze görnüşleri halka hödürlenýär. Hormatly Prezidentimiziň ýurdumyzda durmuşa geçirýän ykdysady özgertmelerine jogap edip, dünýäniň ösen döwletleriniň tejribesini ulanmak arkaly bank amallaryny sanlylaşdyrmak işleri netijeli ýola goýulýar.

Häzirki wagtda raýatlarymyz tarapyndan uly gyzyklanma bildirilýän bank karzynyň ýene bir görnüşine — — kiçi göwrümli karzlara bolan islegler günsaýyn artýar. Welaýatymyzyň çäginde ýerleşýän bank şahamçalarynda, bellenen tertipde bölünip berlen melleginde, kömekçi hojalygynda, ýaýladaky ýer böleginde şahsy hojalygyny ýöredýän raýatlara oba hojalyk önümlerini öndürmek üçin esasy we dolanyşyk serişdelerini edinmek maksatlaryna kiçi göwrümli karzlary bermek ýola goýlan. Munuň özi mellek ýerlerinde, kömekçi hojalygynda, mülk ýerlerinde ekerançylyk, maldarçylyk, guşçylyk we beýleki oba hojalyk önümlerini öndürmek bilen meşgullanýan raýatlaryň önümçilik işlerini giňeltmek, şeýle hem önüm öndürmeklige islegi bolan, emma maliýe serişdeleri ýetmezçilik edýän raýatlara gysga wagtyň içinde berilýän bank karzydyr. Şeýle görnüşli bank karzynyň berilmegi raýatlaryň melleginde, şahsy hojalygynda gök-bakja we miwe önümlerini, tohum mallary, guş önümlerini öndürmäge mümkinçilik döredýär. Kiçi göwrümli karzlar ýyllyk 10 göterimli, 30 (otuz) müň manada çenli, 6 aý ýeňillikli döwür bilen 3 (üç) ýyla çenli möhlete nagt däl görnüşinde berilýär.

Kiçi göwrümli karzlaryň hasabyna raýatlaryň hususy mellek ýerlerinde ýyladyşhanalaryň gurulmagy, öňden bar bolanlarynyň giňeldilip, durkunyň täzelenmegi netijesinde gök-bakja ekinleri ýetişdirilip, ýerli bazarlarda önüm bolçulygyny döretmäge amatly mümkinçilik döredýär. Mysal hökmünde karzyň bu görnüşi boýunça raýatlarymyzyň maldarçylykdan alýan önümleri bilen ýerli önüm öndürijileri çig mal bilen üpjün edýändigini hem görkezmek bolar. Welaýatyň daýhan birleşikleriniň, hojalyklarynyň ekin ýerlerinden şertnama esasynda kärende ýerleri alnyp dürli ekinleriň hasylyny ýetişdirýän kärendeçiler hem banklar tarapyndan tohumlary we gaýry zerurlyklary satyn almak maksadyna kiçi göwrümli karzlar bilen üpjün edilýär. Welaýatymyz boýunça welaýatymyzyň banklary tarapyndan 2021-nji ýylyň 1-nji marty ýagdaýyna 685 sany karz alyja jemi 15 830,8 müň manat möçberinde kiçi göwrümli karzlar berildi. Karzlaryň agramly böleginiň ýyladyşhanalary gurmak, ownuk we iri şahly mallaryň baş sanyny köpeltmek maksadyna berlendigini hem bellemek gerek.

Häzirki wagtda welaýatymyzyň çäginde melleginde, hususy ýer böleginde önümçilik bilen meşgullanýan raýatlaryň sany günsaýyn artýar. Welaýatymyzyň banklary tarapyndan berilýän kiçi göwrümli karzlaryň maksady diňe bir raýatlaryň melleginde ekerançylygy we maldarçylygy ösdürmek bilen çäklenmän, eýsem, bu ugurda zerur bolan tehniki enjamlary ýurduň çäginde öndürmek hem göz öňüne tutulýar. Ýagny, el güýji sarp edilýän işleri innowasion tehnologiýalar arkaly ýerine ýetirmek maksady bilen dünýäniň öňdebaryjy döwletleriniň tejribeleri öwrenilýär, olary ýerli mümkinçiliklerimizde ulanyp, kärhanalarda kiçi göwrümli oba hojalyk gurallaryny, enjamlaryny öndürmek meýilleşdirilýär. Häzirki wagtda olaryň birnäçesiniň taslamalarynyň üstünde işlenilýär. Mysal hökmünde ot üweýän, mekge sökýän ýaly kiçi göwrümli ýöne iş öndürijiligi ýokary bolan gurallar öndürilip synagdan geçirildi. Munuň özi daşary ýurtlardan getirilýän birnäçe görnüşli gurallaryň öwezini tutýan hem-de el güýji bilen ýerine ýetirilýän işleri ýeňilleşdirmäge we işiň netijeliligini birnäçe esse ýokarlandyrmaga mümkinçilik döredýär.

Şahsy hojalyklarynda belli bir önümiň görnüşi boýunça önümçilik bilen meşgullanýan raýatlar bilen olaryň öndürýän önümlerine isleg bildirýän taraplaryň arasynda şertnamalar baglaşmak arkaly ýerinde aluw-satuwlary gurnamak hem-de bada-bat hasaplaşyklary geçirmek işleri ýola goýlanda, bu ugurda iş alyp barýan raýatlaryň wagtyny tygşytlamaga, önümçilige bolan höwesiniň artmagyna, netijede ýaşaýyş-durmuş şertleriniň has-da ýokarlanmagyna getirer.

Halkymyzyň abadançylygy, rowaçlygy ugrunda ýadawsyz tagallalar edýän, bank ulgamynyň işini has-da kämilleşdirmäge amatly şertleri döredip berýän Gahryman Arkadagymyzyň jany sag, ömri uzak bolsun, il-ýurt bähbitli işleri rowaç alsyn!

Balkan Çaryýew.

Türkmenistanyň Merkezi bankynyň welaýat şahamçasynyň bölüminiň başlygy.

Aşgabat, 26-njy aprel (TDH). Şu gün hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň käbir orunbasarlarynyň, Aşgabat şäheriniň hem-de welaýatlaryň häkimleriniň gatnaşmagynda sanly ulgam arkaly iş maslahatyny geçirdi. Maslahatyň dowamynda ýurdumyzyň baş şäherini we sebitleri durmuş-ykdysady taýdan ösdürmek boýunça maksatnamadan gelip çykýan wezipeleriň ýerine ýetirilişi, möwsümleýin oba hojalyk işleriniň barşy hem-de öňde boljak şanly senelere görülýän taýýarlyk bilen baglanyşykly meselelere garaldy.

Sanly ulgam arkaly geçirilýän maslahata milli Liderimiz, ilki bilen, Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň Aşgabat şäherine gözegçilik edýän orunbasary Ş.Durdylyýewi hem-de paýtagtymyzyň häkimi Ý.Gylyjowy çagyrdy.

Häkim häzirki döwürde paýtagtymyzda alnyp barylýan işleriň ýagdaýy, şäheriň çäklerinde gurluşygy alnyp barylýan, şol sanda beýik Garaşsyzlygymyzyň şanly 30 ýyllygy we Aşgabat şäheriniň 140 ýyllygy mynasybetli açylyp ulanylmaga tabşyrylmagy meýilleşdirilýän desgalardaky işleriň depginini ýokarlandyrmak, şeýle hem ýurdumyzyň baş şäherinde abadançylyk, arassaçylyk işlerini üpjün etmek boýunça degişli gulluklaryň sazlaşykly işini ýola goýmak babatda durmuşa geçirilýän çäreler barada hasabat berdi. Şeýle hem hasabatyň çäklerinde şanly senelere taýýarlyk görlüşi barada habar berildi.

Döwlet Baştutanymyz hasabaty diňläp hem-de Diýarymyzyň baş şäherinde alnyp barylýan işleriň ähli görkezijiler babatda nusgalyk bolmalydygyna ünsi çekip, paýtagtymyzda durmuşa geçirilýän toplumlaýyn çäreleriň şäher ilatynyň abadançylyk derejesiniň we paýtagtymyzyň ekologiýa ýagdaýynyň ýokarlandyrylmagyna gönükdirilmelidigini belledi.

Milli Liderimiz Aşgabat şäheriniň 140 ýyllygy hem-de mukaddes Garaşsyzlygymyzyň şanly 30 ýyllygy mynasybetli meýilleşdirilen çärelere hemmetaraplaýyn taýýarlyk görmegiň möhümdigine ünsi çekip, bu ugurdaky işleri aýratyn gözegçilikde saklamagy tabşyrdy.

Soňra wise-premýer Ş.Durdylyýew şu ýyl bellenilýän şanly seneleriň hormatyna tutuş ýurdumyzda ýaýbaňlandyrylan gurluşyk işleriniň depgini barada hasabat berdi. Hususan-da, şu ýyl bellenilýän şanly seneler mynasybetli açylyp ulanylmaga tabşyryljak desgalarda alnyp barylýan işler barada giňişleýin habar berildi.

Döwlet Baştutanymyz hasabaty diňläp, “Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany” şygary astynda geçýän şu ýylda boljak wakalaryň, aýratyn-da, Watanymyzyň Garaşsyzlygynyň şanly 30 ýyllygynyň we paýtagtymyzyň 140 ýyllygynyň örän uly jemgyýetçilik-syýasy ähmiýetini belledi. Şundan ugur alyp, täze desgalaryň ulanylmaga berilmegini bellenen tertibe we bildirilýän talaplara laýyklykda üpjün etmek möhüm wezipe bolup durýar diýip, milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedow aýtdy hem-de bu babatda wise-premýere birnäçe tabşyryklary berdi.

Hormatly Prezidentimiz Aşgabat şäherini mundan beýläk-de ösdürmegiň taslamalary, şol sanda paýtagtymyzda “Daşkent” seýilgähini gurmak boýunça meýilleşdirilen işleriň barşy bilen gyzyklandy. Wise-premýer bu seýilgähi gurmak üçin taslamalary işläp taýýarlamak boýunça işleriň, birnäçe bäsleşikleriň deslapky tapgyrlarynyň geçirilendigini habar berdi. Häzirki wagtda bäsleşigiň jemleýji tapgyryny geçirmäge taýýarlyk görülýär. Şonuň barşynda bir kompaniýa saýlanyp alnar.

Hormatly Prezidentimiz hasabaty diňläp, toplumlaýyn şähergurluşyk maksatnamasynyň öňde goýlan ähli wezipeleri çözmäge täzeçil we oýlanyşykly çemeleşmäni, öňdebaryjy tehnologiýalary we işleri, iň gowy dünýä tejribesini çekmegi ugur edinýändigini belledi. Milli Liderimiz täze desgalaryň gurluşygynyň ähmiýetini nazarda tutup, onuň gurluşygynda ýokary hil derejesine we iki halkyň milli özboluşlylygyna aýratyn üns bermegiň zerurdygyna ünsi çekdi.

Döwlet Baştutanymyz bu taslama amala aşyrylanda, goňşy we doganlyk ýurduň halkynyň milli aýratynlygyny nazara almagyň möhümdigini belledi. Milli Liderimiz onuň bezeg işlerinde milli çeperçilik däpleriniň häzirki döwrüň binagärlik aýratynlyklary bilen sazlaşykly utgaşdyrylmagynyň we desganyň netijeli bolmagynyň ýurdumyzda ýaýbaňlandyrylan gurluşyk maksatnamalarynyň talabydygyny nygtady we wise-premýere hem-de Aşgabat şäheriniň häkimine birnäçe degişli tabşyryklary berdi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow şeýle desgalar gurlanda her bir zady, olaryň maksadyny we oýlanyşykly ulanylmagyny göz öňünde tutmagyň möhümdigini aýtdy hem-de şu taslamanyň buýrujysynyň Aşgabat şäher häkimligi bolmalydygyna ünsi çekdi.

Döwlet Baştutanymyz bu taslamanyň durmuşa geçirilmeginiň türkmen we özbek halklarynyň gatnaşyklaryny has-da ösdürmekde we mundan beýläk-de pugtalandyrmakda möhüm ähmiýetli işleriň biri boljakdygyny hem-de dürli ugurlarda ýaýbaňlandyrylan hyzmatdaşlygyň depginli ösdürilmegine uly ýardam berjekdigini aýratyn belledi. Şeýle hem Aşgabatda “Daşkent” seýilgähiniň peýda bolmagy döwletimiziň üstünlikli durmuşa geçirilýän oňyn bitaraplyk, parahatçylyk söýüjilik, hoşniýetli goňşuçylyk syýasatynyň dabaralanýandygynyň nyşanyna öwrüler hem-de Aşgabadyň binagärliginde özüniň köpugurlylygy hem-de daşky dünýä açyklygy bilen öz beýanyny tapar diýip, milli Liderimiz aýtdy.

Soňra sanly ulgam arkaly geçirilýän iş maslahaty Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary E.Orazgeldiýewiň hem-de ýurdumyzyň welaýatlarynyň häkimleriniň gatnaşmagynda dowam etdi.

Ilki bilen, Ahal welaýatynyň häkimi Ý.Gurbanow sebitde alnyp barylýan işler barada hasabat berip, oba hojalyk işleriniň ýagdaýy, gowaça ekişiniň alnyp barlyşy we güýzlük bugdaýa edilýän ideg, şeýle hem gurluşygy alnyp barylýan desgalardaky işleriň ýagdaýy barada aýtdy. Gowaçanyň irki ekilen ýerlerinde onuň sazlaşykly ösüşini üpjün etmek boýunça zerur agrotehniki çäreler guramaçylykly alnyp barylýar. Şonuň ýaly-da, häkim ekerançylyk meýdanlarynyň suw üpjünçiligi baradaky meseleleri çözmek boýunça görülýän çäreler barada habar berdi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, ýurdumyzda bugdaýyň bol hasylyny ösdürip ýetişdirmek we azyk üpjünçiligini pugtalandyrmak üçin, welaýatyň bugdaý meýdanlarynda ösüş suwuny tutmak hem-de bugdaýy mineral dökünler bilen iýmitlendirmek işleriniň depginini güýçlendirmegiň zerurdygyny aýtdy, şonuň ýaly-da, gowaça ekişiniň ýokary hilli geçirilmegini we agrotehniki kadalara laýyklykda, bellenen möhletlerde tamamlanmagyny üpjün etmegi, bu ugurda alnyp barylýan işleriň depginini güýçlendirmegi tabşyrdy.

Ýeralmanyň we gök-bakja ekinleriniň agrotehniki kadalara laýyklykda ideg edilişi berk gözegçilikde saklanylmalydyr, munuň özi olaryň ýokary hasylyny almaga mümkinçilik berer.

Döwlet Baştutanymyz ýurdumyzy 2019 — 2025-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň maksatnamasyna hem-de Oba milli maksatnamasyna laýyklykda, welaýatda şu ýyl meýilleşdirilýän işleriň öz wagtynda we ýokary hilli ýerine ýetirilmegini üpjün etmegi tabşyrdy. Şeýle hem ýurdumyzyň mukaddes Garaşsyzlygynyň şanly 30 ýyllygy mynasybetli welaýatda açyljak medeni-durmuş we önümçilik desgalarynda gurluşyk işleriniň alnyp barlyşyny yzygiderli gözegçilikde saklamaga degişli birnäçe tabşyryklar berildi.

Soňra Balkan welaýatynyň häkimi T.Atahallyýew sebitde işleriň ýagdaýy barada hasabat berdi. Gowaça ekişiniň we bugdaýa ideg edilişiniň barşy hem-de suw üpjünçilik meseleleriniň çözülişi, şu ýyl belleniljek şanly seneler mynasybetli ulanylmaga tabşyryljak desgalaryň gurluşygynyň depginini güýçlendirmek boýunça görülýän çäreler barada habar berildi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, bugdaýyň bol hasylyny ösdürip ýetişdirmek we azyk üpjünçiligini pugtalandyrmak maksady bilen, welaýatyň bugdaý meýdanlarynda ösüş suwuny tutmak hem-de bugdaýy mineral dökünler bilen iýmitlendirmek işleriniň depginini güýçlendirmegiň zerurdygyny aýtdy. Döwlet Baştutanymyz, şonuň ýaly-da, gowaça ekişiniň agrotehniki kadalara laýyklykda we bellenen möhletlerde tamamlanmagyny gazanmak üçin, bu ugurda alnyp barylýan işleriň depginini güýçlendirmegi tabşyrdy.

Ýeralma we gök-bakja ekinlerine agrotehniki kadalara laýyklykda ideg edilişine ilkinji derejede üns berilmelidir. Munuň özi bu ekinleriň bereketli hasylyny almaga mümkinçilik berer.

Milli Liderimiz ýurdumyzy 2025-nji ýyla çenli durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň maksatnamasynyň hem-de Oba milli maksatnamasynyň welaýatda ýerine ýetirilmegine degişli birnäçe tabşyryklary berdi hem-de hemme bellenen meýilnamalaryň ýokary hilli we öz wagtynda ýerine ýetirilmelidigi barada görkezme berdi. Şeýle hem döwlet Baştutanymyz Gurbanguly Berdimuhamedow ýurdumyzyň Garaşsyzlygynyň şanly 30 ýyllygy mynasybetli welaýatda açylyp ulanmaga berilmegi meýilleşdirilen medeni-durmuş we önümçilik desgalarynda gurluşyk işleriniň alnyp barlyşyny berk gözegçilikde saklamagy tabşyrdy.

Sanly ulgam arkaly iş maslahaty Daşoguz welaýatynyň häkimi N.Nazarmyradowyň hasabaty bilen dowam etdi. Häkim iş maslahatynyň gün tertibindäki meseleler boýunça hasabat berip, hususan-da, gowaça ekişinde işleriň barşy hem-de güýzlük bugdaýa agrotehniki kadalara laýyk ideg edilişi, şeýle hem zerur mukdarda suw üpjünçilik meselelerini çözmek ugrunda ýerine ýetirilýän anyk çäreler barada aýtdy. Şeýle hem galla oragyna taýýarlyk görmek we şaly ekişini bellenen möhletde geçirmek ugrunda alnyp barylýan işler barada hasabat berildi. Şunuň bilen bir hatarda, welaýatda gurluşygy alnyp barylýan dürli maksatly desgalardaky işleriň depginini ýokarlandyrmak meselelerine möhüm ähmiýet berilýär.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, bugdaýyň bol hasylyny ösdürip ýetişdirmek we azyk üpjünçiligine degişli meseleleri netijeli çözmek ugrunda welaýatyň bugdaý meýdanlarynda ösüş suwuny tutmak hem-de bugdaýy mineral dökünler bilen iýmitlendirmek işleriniň depginini güýçlendirmegiň möhümdigini belledi.

Döwlet Baştutanymyz gowaça ekişiniň agrotehniki kadalara laýyklykda bellenen möhletlerde we ýokary hilli geçirilmelidigine ünsi çekip, alnyp barylýan işleriň depginini güýçlendirmegiň zerurdygyny nygtady we şunuň bilen baglylykda, häkime birnäçe degişli tabşyryklary berdi.

Milli Liderimiz welaýatda ýeralmanyň we gök-bakja ekinleriniň ýokary hasylyny almak maksady bilen, bu ekinlere agrotehniki kadalara laýyklykda ideg işlerini üpjün etmek barada görkezme berdi.

Hormatly Prezidentimiz ýurdumyzy 2019 — 2025-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň maksatnamasyna hem-de Oba milli maksatnamasyna laýyklykda, meýilleşdirilýän işleriň öz wagtynda we ýokary hilli ýerine ýetirilmegini üpjün etmegiň möhüm wezipe bolup durýandygyny nygtady.

Soňra döwlet Baştutanymyz ýurdumyzyň Garaşsyzlygynyň şanly 30 ýyllygy mynasybetli welaýatda açylyp ulanmaga berilmegi meýilleşdirilen dürli maksatly desgalaryň öz wagtynda ulanylmaga tabşyrylmagy bilen baglanyşykly meseleleri berk gözegçilikde saklamagy tabşyrdy.

Soňra milli Liderimiz Lebap welaýatynyň häkimi Ş.Amangeldiýewiň hasabatyny diňledi. Häkim welaýatda işleriň ýagdaýy, bugdaýly meýdanlara edilýän ideg işleri, şaly ekişine taýýarlyk görmek boýunça ýaýbaňlandyrylan çäreler hem-de oba hojalyk ekinleriniň suw üpjünçiligi baradaky meseleleriň çözülişi barada hasabat berdi. Şeýle hem welaýatyň durmuş ulgamyny kämilleşdirmek, dürli maksatly desgalaryň gurluşygynyň depginlerini ýokarlandyrmak boýunça görülýän çäreler barada habar berildi.

Mundan başga-da, häkim şu ýyl Lebap welaýatynda geçirilmegi meýilleşdirilen Medeniýet hepdeligine taýýarlyk görlüşi we şunuň bilen baglylykda, degişli maksatnamanyň taýýarlanylyşy barada habar berdi.

Döwlet Baştutanymyz hasabaty diňläp, bugdaýyň bol hasylyny almak, azyk üpjünçiligini pugtalandyrmak maksady bilen, bugdaýly hem-de gowaça ösdürilip ýetişdiriljek meýdanlaryň ýokary hilini we ösüş suwunyň hem-de mineral dökünler bilen iýmitlendirmegiň öz wagtynda geçirilmegini üpjün etmegi tabşyrdy.

Şonuň bilen birlikde, milli Liderimiz ýeralmanyň we gök-bakja ekinleriniň ýokary hasylyny ösdürip ýetişdirmek baradaky meseleleriň çözülmeginiň möhüm wezipeleriň hatarynda durýandygyny nygtap, bu ekinlere agrotehniki kadalara laýyklykda degişli idegi üpjün etmek barada görkezme berdi.

Ýurdumyzy 2019 — 2025-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň maksatnamasyna hem-de Oba milli maksatnamasyna laýyklykda, şu ýyl meýilleşdirilýän işleriň öz wagtynda we ýokary hilli ýerine ýetirilmegini üpjün etmek barada görkezme berip, döwlet Baştutanymyz eziz Diýarymyzyň Garaşsyzlygynyň şanly 30 ýyllygy mynasybetli açylyp, ulanmaga berilmegi maksat edinilýän medeni-durmuş we önümçilik desgalarynda gurluşyk işlerini berk gözegçilikde saklamagy tabşyrdy.

Milli Liderimiz giň gerimli çäre bolan Medeniýet hepdeligi baradaky meselelere ünsi çekip, onuň ýurdumyzyň durmuşynda möhüm ähmiýete eýedigini belledi. Şoňa görä-de, bu çäräniň ýokary guramaçylyk derejesinde geçirilmegini üpjün etmegiň zerurdygyny aýdyp, döwlet Baştutanymyz häkime birnäçe degişli tabşyryklary berdi.

Sanly ulgam arkaly geçirilýän iş maslahaty Mary welaýatynyň häkimi D.Annaberdiýewiň hasabaty bilen dowam etdi. Häkim sebitde işleriň ýagdaýy, gowaça ekişiniň alnyp barlyşy, güýzlük bugdaýa hem-de beýleki oba hojalyk ekinlerine edilýän ideg, şeýle hem ekerançylyk meýdanlarynyň suw bilen zerur bolan möçberde üpjün edilişi, bu ugurda ýerine ýetirilýän işler barada hasabat berdi.

Hasabatyň çäklerinde ata Watanymyzyň Garaşsyzlygynyň şanly 30 ýyllygy mynasybetli ulanylmaga berilmegi maksat edinilýän möhüm gurluşyklardaky işleriň ýagdaýy barada habar berildi.

Döwlet Baştutanymyz hasabaty diňläp, alnyp barylýan meýdan işleriniň, aýratyn-da, gowaça ekişiniň we güýzlük bugdaýa edilýän idegiň agrotehnikanyň kadalaryna doly laýyk gelmelidigine we öz wagtynda geçirilmelidigine ünsi çekdi. Ekin meýdanlarynda ulanylýan oba hojalyk tehnikasy bökdençsiz işledilmelidir diýip, hormatly Prezidentimiz nygtady.

Bellenilişi ýaly, bugdaý meýdanlarynda ösüş suwuny tutmak hem-de bugdaýy mineral dökünler bilen iýmitlendirmek işleriniň depgini güýçlendirilmelidir, gowaça ekişiniň ýokary hilli geçirilmegi we bellenen möhletlerde tamamlanmagy üpjün edilmelidir.

Milli Liderimiz şu işler bilen bir hatarda, welaýatda ýeralmanyň we gök-bakja ekinleriniň ýokary hasylyny ösdürip ýetişdirmek üçin, olara agrotehniki kadalara laýyklykda ideg edip, bu ugurda alnyp barylýan işleri berk gözegçilikde saklamagy tabşyrdy.

Döwlet Baştutanymyz ýurdumyzy 2019 — 2025-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň maksatnamasyna hem-de Oba milli maksatnamasyna laýyklykda, meýilleşdirilen işleriň öz wagtynda we ýokary hilli ýerine ýetirilmegine degişli birnäçe tabşyryklary berdi. Şunuň bilen baglylykda, ýurdumyzyň Garaşsyzlygynyň şanly 30 ýyllygy mynasybetli welaýatda açylyp, ulanmaga berilmegi meýilleşdirilen medeni-durmuş we önümçilik desgalarynyň gurluşygy bilen baglanyşykly işleri berk gözegçilikde saklamagyň möhümdigi bellenildi.

Soňra Ministrler Kabinetiniň orunbasary E.Orazgeldiýewiň hasabaty diňlenildi. Wise-premýer ýurdumyzda möwsümleýin oba hojalyk işleriniň öňe ilerledilişi, şol sanda ýerlerde gowaça ekişiniň depginini güýçlendirmek, bugdaýa edilýän idegiň agrotehniki kadalara laýyklykda alnyp barylmagyny üpjün etmek hem-de ekerançylyk meýdanlarynda ekinleri zerur möçberde suw bilen üpjün etmek babatda görülýän çäreler barada hasabat berdi.

Hormatly Prezidentimiz hasabaty diňläp, obasenagat toplumynyň milli ykdysadyýetimiziň möhüm pudaklarynyň biridigini belläp, onuň işiniň netijeliligini ýokarlandyrmak, möwsümleýin işleri bellenilen möhletde we ýokary hilli geçirmek bilen baglanyşykly meseleleriň hemişe üns merkezinde saklanylmalydygyny belledi we bu babatda wise-premýere birnäçe anyk tabşyryklary berdi.

Sanly ulgam arkaly geçirilen iş maslahatyny jemläp, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hemmelere berk jan saglygyny, halkymyzyň bagtyýar durmuşynyň üpjün edilmeginiň, ýurdumyzyň abadançylygynyň bähbidine alyp barýan işlerinde uly üstünlikleri arzuw etdi.

Hormatly Prezidentimiziň parasatly ýolbaşçylygynda milli ykdysadyýetimiziň ähli pudaklarynda düýpli özgertmeler durmuşa geçirilýär. Milli Liderimiziň telekeçiligi ösdürmeklige hemmetaraplaýyn goldaw bermegi netijesinde hususy ulgamda bazar usullaryny giňden ornaşdyrmagyň hasabyna onuň kuwwatynyň yzygiderli artdyrylmagy amala aşyrylýan durmuş-ykdysady syýasatyň esasy ugurlarynyň birine öwrüldi.

Ýaňy-ýakynda hut Arkadag Prezidentimiziň gatnaşmagynda we sanly ulgam arkaly ak pata bermeginde ýurdumyzyň ähli welaýatlarynda gurlup, ulanylmaga berlen döwrebap tehnologiýalar bilen enjamlaşdyrylan ýyladyşhana toplumlary işe girizildi. Häzirkizaman döwrebap tehnologiýalary we suw tygşytlaýjy ulgamlar ornaşdyrylan ýyladyşhanalaryň işe girizilmegi bilen, jemi 400-e golaý täze iş orunlarynyň döredilmegi guwandyryjy ýagdaýdyr.

Milli ykdysadyýetimizi diwersifikasiýalaşdyrmak we sanly ulgama geçirmek boýunça durmuşa geçirilýän özgertmeler ýurdumyzyň ykdysadyýetiniň pudaklaryny kesbine kämil hünärmenler bilen üpjün etmeklige oňyn şert döredýär. Milli Liderimiziň taýsyz tagallalarynyň netijesinde häzirki döwürde giň gerimde amala aşyrylýan «Türkmenistanda ýaşlar baradaky döwlet syýasatynyň 2021—2025-nji ýyllar üçin döwlet maksatnamasyny tassyklamak we bu döwlet maksatnamasyny durmuşa geçirmek boýunça çäreleriň Meýilnamasynda» hem ýaşlaryň ýokary hilli bilim almaklary, höwes bildirýän hünärine kämilleşmekleri üçin giň mümkinçilikleriň döredilmegi, ýaşlary iş bilen üpjün etmek hem-de olaryň alan bilimlerini önümçilikde ulanmak bilen bagly meselelere aýratyn üns berilýär. Bu Maksatnamada we ony ýerine ýetirmek boýunça çäreleriň Meýilnamasynda ýurdumyzyň milli ykdysadyýetiniň depginli we durnukly ösüşi, bazar infrastrukturasynyň pugtalanmagy, erkin bäsleşigiň ösdürilmegi we hususy telekeçileriň başlangyçlarynyň höweslendirilmegi şertlendirilýär.

«Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylynda Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň döredilmeginiň 13 ýyllygy mynasybetli ýokary derejede guralan sergide görkezilen dürli görnüşdäki önümler hem ildeşlerimiziň telekeçilik işini ýola goýmaklary üçin döwlet tarapyndan döredilýän mümkinçiliklerden ýaşlaryň hem giňden peýdalanýandyklaryna we olaryň ýurdumyzyň ösüşlerine saldamly goşant goşýandyklaryna doly güwä geçdi. Ýurdumyzyň milli ykdysadyýetinde Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzalary bolan oba hojalyk önümlerini öndürýän hususy telekeçileriň sany ýylsaýyn barha artýar. Olaryň aglaba böleginiň ýaşlardygy bolsa bizi örän buýsandyrýar.

Ýurdumyzyň milli ykdysadyýetinde ýaşlaryň hünär taýýarlygyny we iş bilen üpjünçiligini gowulandyrmak barada edýän ýadawsyz aladalary we bu babatda berýän goldawlary üçin mähriban Arkadagymyza köp sagbolsun aýdýarys.

Leýla JORAÝEWA,

Türkmen döwlet ykdysadyýet we dolandyryş institutynyň talyby.

Aşgabat, 26-njy aprel (TDH). Şu gün Türkmenistanyň Prezidenti Gurbanguly Berdimuhamedowyň hem-de Russiýa Federasiýasynyň Prezidenti Wladimir Putiniň arasynda telefon arkaly söhbetdeşlik boldy.

Söhbetdeşligiň başynda dostlukly döwletiň Baştutany milli Liderimiziň kakasy Mälikguly Berdimuhamedowyň aradan çykmagy zerarly ýene-de bir gezek gynanç sözlerini beýan etdi. Russiýa Federasiýasynyň Prezidenti ömrüni Türkmenistanyň halkyna gulluk etmäge bagyşlan M.Berdimuhamedowyň ýaş nesil üçin görelde mekdebi bolup durýandygyny belläp, Türkmenistanyň Prezidentine we dogan-garyndaşlaryna şu agyr wagtda güýç-gaýrat arzuw etdi.

Milli Liderimiz, öz nobatynda, agyr ýitgi — kyblasy Mälikguly Berdimuhamedowyň aradan çykmagy zerarly bildiren gynanjy üçin russiýaly kärdeşine minnetdarlyk bildirip, Russiýanyň Baştutanynyň şeýle agyr günlerde hakyky dost hökmünde hasraty we gynanjy paýlaşýandygyna ýokary baha berýändigini aýtdy.

Şeýle hem RF-niň Baştutany türkmen kärdeşini Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlyklygyna saýlanmagy bilen tüýs ýürekden gutlap, bu wakanyň Türkmenistanyň Prezidenti Gurbanguly Berdimuhamedowyň parasatly baştutanlygynda amala aşyrylýan syýasaty halkyň goldaýandygynyň ýene-de bir subutnamasy bolup durýandygyny belledi.

Dostlukly ýurduň Prezidenti döwlet Baştutanymyza Türkmenistanyň Bitaraplyk derejesini nazara almak bilen guralýan ikitaraplaýyn hem-de köptaraplaýyn görnüşdäki türkmen-rus hyzmatdaşlygynyň işjeň ilerledilýändigi üçin hoşallyk sözlerini beýan etdi. Şunuň bilen baglylykda, rus tarapynyň ýokary wezipeli türkmen wekiliýetiniň 29-30-njy aprelde Kazan şäherinde geçiriljek Ýewraziýanyň hökümetara geňeşiniň mejlisine hormatly myhman hökmünde gatnaşmagyna ýokary baha berýändigi bellenildi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow çakylyk üçin minnetdarlyk bildirip, forumyň işine gatnaşmak üçin Türkmenistanyň wise-premýeriniň derejesinde ýokary wezipeli wekiliýetiň iberiljekdigini aýtdy. Şunuň bilen baglylykda, öňde boljak duşuşygyň ikitaraplaýyn hem-de köptaraplaýyn görnüşde özara bähbitli hyzmatdaşlyk üçin täze mümkinçilikleri açjakdygyna berk ynam beýan edildi.

RF-niň Baştutany koronawirus ýokanjyna garşy göreşmekde hyzmatdaşlygyň we özara goldawyň oňyn häsiýetini kanagatlanma bilen belläp, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowa Türkmenistanyň daşary döwletleriň içinde ilkinjileriň biri bolup, Russiýada öndürilen wirusa garşy sanjymy hasaba alandygy üçin hoşallyk bildirdi. Şeýle hem Türkmenistanyň Astrahana iberen ynsanperwer ýüki üçin hoşallyk sözleri beýan edildi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow koronawirus ýokanjyna garşy göreşmek boýunça hyzmatdaşlygy üçin minnetdarlyk bildirip hem-de Prezident Wladimir Putiniň Russiýada öndürilen sanjymlary satyn almakda beren şahsy goldawyny belläp, diňe bilelikdäki tagallalar arkaly pandemiýany ýeňip boljakdygyny aýtdy.

Telefon arkaly söhbetdeşligiň barşynda söhbetdeşler öňümizdäki tomusda geçiriljek ikinji Hazar ykdysady forumynyň hem-de güýzde geçirilmegi meýilleşdirilen Hazarýaka döwletleriň Baştutanlarynyň sammitiniň iki ýurduň arasyndaky we tutuş sebitdäki dostlukly gatnaşyklary berkitmek hem-de giňeltmek üçin oňat esas bolup hyzmat etjekdigi baradaky pikiri makulladylar. Prezidentler Gurbanguly Berdimuhamedow we Wladimir Putin meýilleşdirilen çäreleriň ýokary derejede geçiriljekdigine ynam bildirdiler.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow döwletara hyzmatdaşlygyň meselelerine geçmek bilen, Türkmenistanyň we Russiýa Federasiýasynyň arasyndaky däbe öwrülen dostlukly gatnaşyklaryň ähli ugurlar boýunça üstünlikli ösdürilýändigini nygtady. Şol gatnaşyklar strategik hyzmatdaşlyk, öňden gelýän dostluk, ynanyşmak we özara düşünişmek ýörelgelerine esaslanandyr.

Russiýa bilen netijeli gatnaşyklary pugtalandyrmagyň we giňeltmegiň Türkmenistanyň daşary syýasatynyň esasy ugurlarynyň biridigi bellenildi. Şunda söwda-ykdysady, energetika, medeni-ynsanperwer we beýleki ugurlarda döwletara gatnaşyklaryň ösüşine aýratyn üns berildi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow netijeli gatnaşyklary has-da berkitmek işinde rus tarapynyň işjeň ornuny kanagatlanma bilen belläp, Türkmenistanyň taryhy taýdan kemala gelen dostlugyň we hyzmatdaşlygyň oňat däpleri ýola goýlan Russiýa Federasiýasy bilen özara bähbitli gatnaşyklary giňeltmäge gyzyklanma bildirýändigini tassyklady.

Söhbetdeşligiň ahyrynda Türkmenistanyň Baştutany Prezident Wladimir Putine duýgudaşlyk sözleri üçin ýene-de bir gezek minnetdarlyk bildirip, oňa berk jan saglygyny, abadançylyk we uly üstünlikleri, Russiýanyň dostlukly halkyna bolsa parahatçylyk we rowaçlyk arzuw etdi.

Rejepmyrat MYRADOW,
«Türkmen edermen» medalynyň eýesi:

— Milli gymmatlyklarymyz bolan Türkmen bedewiniň milli baýramy bilen bilelikde bellenilen Türkmen alabaýynyň baýramy meniň üçin, serhet gullugymyz, bagtyýar maşgalamyz üçin goşa toýa öwrüldi. Baýramçylyk güni ilkinji gezek geçirilen «Ýylyň türkmen edermen alabaýy» atly halkara bäsleşige serhet gullugymyzdan Akguş, Töhmet, Akhan atly alabaýlaryň üçüsi gatnaşdy. Dürli päsgelçiliklerden üstünlikli geçip, Akhan atly alabaý itimiz baş baýraga mynasyp boldy. Gazanan üstünligimi nazarda tutup, hormatly Belent Serkerdebaşymyzyň meni «Türkmen edermen» medaly bilen sylaglamagy, şeýle-de milli Liderimiziň Buýrugyna laýyklykda, ilkinjileriň hatarynda, dabaraly ýagdaýda çagyryş boýunça harby gullugyň ätiýaçlygyna ugradylmagym buýsanjymy artdyrdy. Bu belent hormat meni has-da yhlasly işlemäge ruhlandyrdy.

Geçen ýylyň ýanwarynda «Kasamly» jülgesinde serhet gullugynyň düzüminde «Türkmen alabaý» merkezi açylyp ulanylmaga berildi. Bu ýerde arassa ganly tohum alabaýlary ýetişdirmek üçin ähli zerur şertler döredilen. Birbada 200-den gowrak alabaýlara ýaş aýratynlyklaryna görä ideg etmek, şeýle-de olary hüşgär hem-de gaýduwsyz edip ýetişdirmek babatda merkezdäki mümkinçilikler, alabaýlara gözegçilik edýän serhetçilere döredilen şertler olaryň yhlasly zähmet çekmegine ýardam edýär. «Ýylyň türkmen edermen alabaýy» bäsleşigine serhet gullugymyzyň düzümine degişli bolan 400-den gowrak alabaýdan iň edermenlerini saýlap aldyk. Halypa itşynaslaryň ýokary bahasyna mynasyp bolup, Şa serpaýyna mynasyp görlen Akhan 2019-njy ýylda doglan. Onuň boýy 81, uzynlygy 84 santimetre deň bolup, ol Gyzylgaplaň atly alabaýyň ugruna degişlidir. Onuň atasy Akguş, enesi bolsa Akja.

Milli buýsanjymyz bolan alabaý itlerini köpeltmek, olaryň şöhratyny dünýä ýaýmak barada döwletimiz tarapyndan uly aladalar edilýär. Paýtagtymyzda, şeýle-de welaýatlarymyzda, harby we hukuk goraýjy edaralarda alabaý itlerini ösdürip ýetişdirmek, arassa ganly tohum itleri ýüze çykarmak, olary köpeltmek ugrunda alnyp barylýan işler bu günki gün özüniň oňyn netijesini berýär.

Milli gymmatlyklarymyzy sarpalaýan, olaryň şöhratyny dünýä ýaýmak ugrunda beýik işleri alyp barýan hormatly Belent Serkerdebaşymyzyň janynyň sag, ömrüniň uzak bolmagyny tüýs ýürekden arzuw edýäris

Türkmen bedewiniň milli baýramy we Türkmen alabaýynyň baýramy mynasybetli Halkara ahalteke atçylyk sport toplumynda baýramçylyk at çapyşyklarynyň ýedisi geçirildi. Onda ýeňiji bolan çapyksuwarlara, şeýle-de 19-njy aprelde Aşgabat atçylyk sport toplumynda guralan bedewleriň päsgelçiliklerden böküp geçmek boýunça konkur ýaryşynda we 24-nji aprelde Ahal welaýatynyň Ak bugdaý etrabynyň çäginde uzak aralyga atly ýöriş bäsleşiginde ýeňiji bolan türgenlere Gahryman Arkadagymyzyň adyndan Şa serpaýlary gowşuryldy. Sagrysy serpaýly bedewlerimiziň hormatyna geçirilen baýramçylyk dabaralarynda Şa serpaýyna mynasyp bolanlaryň ýürek buýsanjyny okyjylara ýetirmegi makul bildik.

Begençmyrat AGAMYRADOW,
7-nji çapyşygyň ýeňijisi:

— Baýramçylyk at çapyşygynyň ýedinjisinde Türkmenistanyň Prezidentiniň Ahalteke atçylyk toplumyna degişli Bezirgen atly ak-ýal, mele at bilen çykyş edip, 1400 metr aralyga — bellenilen pellehana ilkinji bolup gelmegi başardym. Bahreýn bilen Kaknusyň nesli bolan Bezirgen bilen ozal hem birnäçe gezek çapuw ýodasynda arzyly pellehana ilkinji gelipdim.

Baş baýragy almak ugrunda dört we ulyýaşar atlaryň arasynda geçirilen çapyşyga gatnaşan bedewleriň çapyksuwarlary ussat hem-de başarjaň. Olaryň arasynda ýeňiji bolaýmak ýeňil iş däl. Bu uly taýýarlygy talap edýär. Çapuw ýodasynda Bezirgen bilen bir göwrä öwrülip çapyp barýan pursadymyz janköýerleriň şowhunly sesi bizde ýeňşe ynamy artdyrdy.

Türkmen bedewiniň milli baýramy biziň üçin goşa toýa öwrüldi. Baýramçylygyň öňüsyrasynda ilkinji halypam — kakam Kakamyrat Agamyradowa «Türkmenistanyň ussat halypa seýsi» diýen hormatly adyň dakylmagy buýsançly başymyzy göge ýetirdi.

Baýramçylyk gününde ula gidip, baýrak eýesi bolup, janköýerleriň ynamyny ödemegiň özboluşly lezzeti bar. Çyn bedewlere sarpa goýýan halkymyzyň atyna söýgüsi şeýle baýramçylyklarda has-da aýdyň ýüze çykýar. Milli gymmatlyklarymyzyň hormatyna bellenýän baýramlarymyzy giňden toýlamaga döredilýän şertler üçin hormatly Prezidentimize alkyş aýdýarys.

Hoşgeldi TOÝLYÝEW,
Türkmenistanyň Prezidentiniň Ahalteke atçylyk toplumynyň türgeni:

— Türkmen bedewiniň milli baýramy mynasybetli gamyşgulak bedewlerimiziň arasynda dürli bäsleşikler geçirilýär. Şol bäsleşikleriň biri-de atlaryň uzak aralyga ýöriş bäsleşigidir. Men bu bäsleşige ilkinji gezek gatnaşýaryn. Öz seýislän Dorbedewim bilen bäsleşigi üstünlikli tamamlamagy başardym. Iki tapgyrdan ybarat ýöriş bäsleşiginde eminler topary tarapyndan bellenilen 60 kilometrlik menzili 2 sagat 25 minutda geçip bildik. Çekeleşikli bäsleşikde ýeňiji bolmak Dorbedew ikimize ýeňil düşmedi, sebäbi garşydaşlarymyzyň ählisi ýaryşa ýokary taýýarlykly gelipdir.

Ahalteke bedewleriniň gatnaşmagynda uzak aralyga atly ýörişler geçen asyrlarda hem geçirilipdir. Olardan Aşgabat — Moskwa, Aşgabat — Garrygala ýörişlerini ýatlap bolar. Şeýle bäsleşikleriň häzir hem geçirilmegi merdana pederlerimizden miras galan asylly däbiň üstünlikli dowam etdirilýändiginiň mysalydyr.

Begmämmet KULYÝEW,
1-nji çapyşygyň ýeňijisi:

— Ýaryşa Türkmenistanyň Prezidentiniň Ahalteke atçylyk toplumyna degişli, Türkmenistanyň at gazanan atşynasy Atçapar Bajamowyň seýislän Gutly diýen gara aty bilen gatnaşdym. Gülüstan bilen Ajabyň neslinden bolan Gutly — dyzy kuwwatly bedew. Onuň bilen üçýaşar atlaryň arasynda 1200 metr aralyga geçirilen çapyşykda ýeňiji boldum.

Ady rowaýata öwrülen, 1965-nji ýylda doglan altynsow mele at Polatlynyň adyna goýlan, ýurdumyzyň maliýe-ykdysadyýet toplumynyň baýragyny almak ugrunda geçirilen çapyşykda gazanan üstünligim meni indiki üstünliklerime höweslendirýär. Polatly Pereňiň ugruna degişli bolup, ol Aşgabatda, Azerbaýjanyň Baku, Russiýanyň Pýatigorsk şäherlerinde geçirilen çapyşyklara gatnaşyp, birnäçe halkara baýraklara mynasyp bolmagy başaran bedew. Şonuň üçin türkmeniň atçylyk sungatynyň taryhynda şeýle uly yz goýan bedewiň adyna goýlan baýraga mynasyp bolmagyň özi hem döwletlilikden nyşandyr. Gahryman Arkadagymyz behişdi bedewlere belent söýgüsidir ata ussatlarça erk edişi bilen hemişe bize nusgalyk mekdep bolup durýar.

Şu günki çapyşykda ýeňiş gazanjakdygymyz entek pellehana ýetmänkäk diýen ýaly belli boldy. Biz beýleki atlary gerek wagtynda öňe goýberdik. Esasy garşydaşymyz Türkmenistanyň Prezidentiniň Ahalteke atçylyk toplumyna degişli Gülüstan bilen Aýjemalyň neslinden Ajapgül atly dor gysrakdy. Ajapgül bilen Gutly dogan. Olaryň ikisem kuwwatly, ýyndam. Atlarymyz bilen dogry ýola düşenimizde, aýlaw ýodasynyň iç ýüzünden pellehana tarap okduryldyk. Şeýdibem, birinji gelmegi başardyk.

Ýazgeldi GARAJAÝEW,
Ak bugdaý etrabyndaky 7-nji orta mekdebiň 10-njy synp okuwçysy:

— Atçylyk sportuny ösdürmekde soňky ýyllarda durmuşa geçirilýän işler özüniň oňyn netijesini berip gelýär. Konkur boýunça ýaş türgenleri ýüze çykarmak, olaryň başarnygyny artdyrmak boýunça Türkmen bedewiniň milli baýramy, şeýle-de şanly seneler mynasybetli ýaryşlar geçirilýär. Oňa gatnaşýan türgenleriň sany ýylsaýyn artýar. Atçylyk sportunyň bu görnüşiniň özüne mahsus aýratynlyklary bar. Hünärmenler, türgenler tarapyndan atçylyk sportuna gatnaşdyryljak atlar ilki seçilip alynýar, olaryň birinji we soňraky ýyllardaky seýislenişine, türgenleşdirilişine aýratyn üns berilýär. Bu uzak wagtlap türgenden hem, sport atyndan hem irginsiz zähmeti, jogapkärçiligi talap edýär. Dünýäde konkur bäsleşigi örän gyzykly bolup, ol sport atlarynyň päsgelçiliklerden böküş güýjüni, çydamlylygyny kesgitleýär. Türgen edenli, dogumly bolmaly. Ol sportuň bu görnüşiniň özüne mahsus inçe hasaplamalaryndan, ata ezberlik bilen erk etmekden, oňa diýeniňi etdirmekden oňat baş çykarmaly. Türgeniň umumy fiziki taýýarlygy-da ýokary derejede bolmaly. Sport atyndan bolsa uly güýç, hereketleriň ýokary sazlaşygy, päsgelçiliklerden geçilende, deňagramlylygy saklamak ukyby, hereketleriň çeýeligi talap edilýär.

Türgenleriň ýeňşi gysga wagt aralygynda päsgelçiliklerden şowly geçip, jerime bahalary almazlygy ýa-da az almagy arkaly kesgitlenýär. Şonuň üçin türgen atyna diýenini etdirmegi başarmaly. Başgaça aýdylanda, ol aty bilen bir hörpden gopmaly. Bu bolsa uzak türgenleşikleriň netijesinde gazanylýar.

Özüm indi bassyr iki ýyl bäri, behişdi bedewlerimiziň baýramy mynasybetli geçirilýän ýaryşda birinji orny eýeläp, Şa serpaýyna mynasyp bolup gelýärin. Şu ýyl men bu bäsleşige Altynhan atly bedewim bilen gatnaşyp, päsgelçilikleriň ählisinden üstünlikli geçmegi başardym. Meniň bu ugurda kämilleşmegimde doganym Begliniň, şeýle-de ilkinji halypam Nikolaý Beglerýanyň uly ýardamynyň bardygyny belläsim gelýär. Şöhraty dünýä dolan ahalteke bedewi türkmen halkynyň buýsanjydyr. Häzirki wagtda Türkmenistan döwletimiz at çapyşyklarynyň, atçylyk sporty boýunça ýaryşlaryň geçirilýän ýurduna öwrülýär. Bedew bady bilen öňe barýan ata Watanymyzyň üstünlikleri her birimizi buýsandyrýar, täze üstünliklere ruhlandyrýar.

Ýazga geçiren Şamyrat MUHAMMETGURBANOW.

«Türkmenistan». Surata düşüren Ilaman ÇÜRIÝEW.

Eziz watandaşlar!

Hormatly atşynaslar we itşynaslar!

Sizi «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylynda behişdi bedewlerimiziň we türkmen alabaýlarynyň şanyna giňden hem-de uly dabara bilen bellenilýän Türkmen bedewiniň milli baýramy we Türkmen alabaýynyň baýramy mynasybetli tüýs ýürekden gutlaýaryn! Size merdana halkymyzyň milli buýsanjyna öwrülen türkmen bedewlerini we alabaýlaryny ösdürip ýetişdirmek hem-de kämilleşdirmek, olaryň şan-şöhratyny dünýä ýaýmak, atşynaslyk we itşynaslyk sungatyny ösdürmek ugrunda alyp barýan işleriňizde uly üstünlikleri arzuw edýärin!

Biziň halkymyzyň durmuşynda ýelden ýüwrük gamyşgulak bedewlerimiz we edermen alabaýlarymyz aýratyn orny eýeleýärler. Dünýä atçylyk medeniýetiniň naýbaşysy hasaplanylýan ahalteke bedewlerimiz bilen bir hatarda dünýäniň iň gadymy itleriniň biri bolan türkmen alabaýy halkymyzyň genji-hazynasydyr we milli mirasydyr. Bu milli buýsançlarymyz gaýduwsyz türkmen ýigitleriniň ýakyn ýoldaşy, kyn gününde syrdaşy bolupdyr. Ahalteke bedewlerimiz özüniň owadanlygy, gylyk-häsiýeti we düşbüligi bilen, türkmen alabaýlarymyz bolsa eýesine wepalylygy, batyrlygy hem-de edermenligi bilen bütin dünýäde giňden tanalypdyr.

Hormatly atşynaslar we itşynaslar!

Garaşsyz ýurdumyzda milli atşynaslyk we itşynaslyk sungatyny, sportuny ösdürmek üçin ähli şertler hem-de giň mümkinçilikler döredilýär. Bu pudaklary ösdürmek boýunça halkara assosiasiýalaryň döredilmegi, olaryň ştab-kwartirasynyň ýurdumyzyň gözel paýtagty Aşgabatda ýerleşdirilmegi dünýäniň dürli döwletleri bilen bu ugurda alnyp barylýan halkara hyzmatdaşlygyň gerimini giňeltmäge uly mümkinçilik berýär. Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe welaýatlarymyzda we Aşgabat şäherinde dünýä ölçeglerine laýyk gelýän döwrebap atçylyk sport toplumlarynyň we türkmen alabaýlarynyň merkezleriniň hem-de ylmy merkezleriniň gurulmagy atşynaslarymyz we itşynaslarymyz üçin döwrebap iş alyp barmaga giň mümkinçilikleri döredýär.

Ýurdumyzda bu pudaklar üçin ýokary derejeli hünärmenleri taýýarlamaga hem aýratyn üns berilýär. Ussat seýisleridir çapyksuwarlary taýýarlamak boýunça ýörite okuw merkezleri açylýar. Aşgabat atçylyk sport toplumyndaky bedewleriň päsgelçiliklerden böküp geçmek boýunça bäsleşiklerini guramaga niýetlenen açyk manež ýurdumyzda atly sporty ösdürmäge uly itergi berýär.

Halkara «Türkmen alabaý itleri» assosiasiýasynyň toplumynda bolsa türkmen alabaýlarynyň halkara bäsleşiklerini geçirmek üçin ähli şertler döredildi.

Türkmen atşynaslary we itşynaslary tarapyndan bedewlerimiziň, alabaýlarymyzyň tohum arassalygyny gorap saklamak hem-de baş sanyny artdyrmak boýunça-da uly işler alnyp barylýar. Geljekde hem ýurdumyzda atçylygy we itçiligi ösdürmäge, bu ugurda dünýä döwletleri bilen özara bähbitli tejribeleri alyşmaga, netijeli halkara hyzmatdaşlygy ýola goýmaga, atşynaslarymyzyň we itşynaslarymyzyň ýaşaýyş-durmuş, iş şertlerini has-da gowulandyrmaga döwletimiz tarapyndan uly goldaw berler.

Hormatly atşynaslar we itşynaslar!

Gadymy türkmen topragynda pederlerimiz tarapyndan asyrlaryň dowamynda kemala getirilip, umumadamzat gymmatlygyna öwrülen bedewlerimiz we alabaýlarymyz Ýer ýüzünde bar bolan tohum atlaryň we itleriň arasynda dünýäniň iň naýbaşylarynyň biri hasaplanylýar. Eýesine wepadarlygy, ýyndamlygy, çydamlylygy bilen halkymyzyň guwanjyna, ýakyn syrdaşyna öwrülen behişdi bedewlerimiz we türkmen alabaýlarymyz il-günümiziň uçar ganatydyr we köňül buýsanjydyr.

Ynsan bilen bedewiň we türkmen alabaýynyň arasyndaky dostluk, wepadarlyk gatnaşyklary nusgawy eserlerimizde hem öz beýanyny tapýar. Sebäbi ata-babalarymyz bedewinde myradyny, milli seçgiçiligiň ajaýyp nusgasy bolan alabaýlarymyzda bolsa mertligi, gaýduwsyzlygy görüpdirler. Bu bolsa merdana halkymyzyň öz ýaşaýyş-durmuşyny bedewsiz we alabaýsyz göz öňüne getirip bilmeýändigini görkezýär. Sebäbi ahalteke bedewleri we alabaý itleri gadymy topragymyzyň gudratydyr, türkmen ojagynyň ýaraşygydyr we bahasyna ýetip bolmajak baýlygydyr.

Eziz watandaşlar!

Hormatly atşynaslar we itşynaslar!

Sizi batly gadamlar bilen ynamly öňe barýan Garaşsyz, hemişelik Bitarap Watanymyzda şan-şöhraty dünýä dolan behişdi bedewlerimiziň we edermen alabaýlarymyzyň şanyna uly dabara bilen bellenilýän Türkmen bedewiniň milli baýramy hem-de Türkmen alabaýynyň baýramy bilen ýene-de bir gezek tüýs ýürekden gutlaýaryn!

Size berk jan saglyk, uzak ömür, maşgala abadançylygyny, türkmen atşynaslyk we itşynaslyk sungatyny has-da kämilleşdirmek we ösdürmek ugrunda alyp barýan asylly işleriňizde uly üstünlikleri arzuw edýärin!

Türkmenistanyň Prezidenti

Gurbanguly BERDIMUHAMEDOW.

Şu ýylyň 25-nji martynda hormatly Prezidentimiz ýurdumyzyň ähli welaýatlarynda gurlan täze ýyladyşhana toplumlarynyň işine badalga berdi. Ahal welaýatynyň Kaka hem-de Ak bugdaý etraplarynda, Balkan welaýatynyň Türkmenbaşy şäherinde, Daşoguz welaýatynyň Görogly, Lebap welaýatynyň Çärjew, Mary welaýatynyň Sakarçäge etraplarynda gurlan täze, döwrebap ýyladyşhanalar umumylykda 35 gektara barabar meýdanda ýerleşip, olar bir ýylyň dowamynda gök önümleriň 8 müň 750 tonnasyny öndürmäge niýetlenendir.

Mukaddes Garaşsyzlygymyzyň 30 ýyllygy, merjen paýtagtymyz Aşgabadyň esaslandyrylmagynyň bolsa 140 ýyllyk taryhy toýlary toýlanylýan «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylynda milli Liderimiziň ak pata bermegi bilen açylan Ahal welaýatynyň Kaka etrabyndaky täze ýyladyşhana Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzasy «Oguz ýol» hojalyk jemgyýetine degişli. Ol 8 gektar meýdanda ýerleşip, bir ýylyň dowamynda pomidor, hyýar, bulgar burçy ýaly gök-bakja önümleriniň 2 müň tonnasyny öndürmäge ukyply. Döwrebap ýyladyşhananyň işe girizilmegi bilen 90-a golaý täze iş orunlarynyň döredilendigini bellemeli. Umumylykda alnanda bolsa, ýurdumyz boýunça birbada 6 sany täze ýyladyşhananyň açylmagy bilen, jemi 400-e golaý täze iş orunlarynyň dörediljekdigini milli Liderimiz açylyş dabarasynda eden çykyşynda belledi. Şol iş orunlarynda işlejekleriň aglabasy ýaşlardan ybarat. Munuň özi ýurdumyzyň hususyýetçileriniň ykdysadyýetiň esasy öndüriji güýji hasaplanylýan ýaşlary iş orunlary bilen üpjün etmekde hem aýratyn işjeňlik görkezýändigini subut edýär.

Täze ýyladyşhanada önümçilik öňdebaryjy iş usullary esasynda guralýar. Olarda häzirki zaman tehnologiýalarynyň ornaşdyrylmagy işleriň gidişine sanly ulgam arkaly gözegçilik etmäge, bellenilen wezipeleriň çalt hem netijeli ýerine ýetirilmegini gazanmaga mümkinçilik berýär. Suwy tygşytlaýjy ulgamlardan peýdalanylmagy bolsa her damjasy eşrepi dek görülýän bu gymmatly baýlygy asla isrip etmezlige, netijede, ýyladyşhananyň howasynyň çyglylyk derejesini hemişe kadaly ýagdaýynda saklamaga ýardam edýär.

— Hojalyk jemgyýetimiziň ýyladyşhana bölüminde jemi 149 işçi-hünärmen zähmet çekýär. Şolardan 114-siniň zenanlardygyny aýratyn belläsim gelýär. Bol hasyl ýetişdirmekde olaryň hyzmaty örän uly. Çünki olar ýyladyşhana şertlerinde pomidorlary ýygmak, dolamak, ýaprak toplamak, öserleri aýyrmak, ýatyrmak ýaly esasy möwsümleýin işlerde yhlasyny gaýgyrman zähmet çekýärler. Topar ýolbaşçysy Güljan Täjiýewa, pomidorlary dolamak, goşmaça öserleri aýyrmak işlerini alyp barýan Güljeren Ezizowa, pudamak boýunça işçi Gülbahar Orazgeldiýewa, hoşa berkidiji Enejan Begliýewa, pomidor ýygyjylar Ogulgerek Annamyradowa, Şirin Haýdarowa dagy has tapawutlanyp işleýärler.

Pomidoryň «Marvelance» görnüşini ekýäris. Bulgar burçudyr hyýar bolsa Gollandiýadan getirilen tohumlardan ösdürilip ýetişdirilýär. Kokos gabygyna ekilen pomidorlara awtomatlaşdyrylan usulda, damjalaýyn «Agro Flow» suwlama enjamy bilen mineral dökünler berilýär. Öndürilen önümler içerki bazarlarymyzdan daşary, Russiýa Federasiýasy, Gazagystan, Gyrgyz Respublikalary ýaly döwletlere hem eksport edilýär. Bize telekeçilik işi bilen meşgullanmaga, önümçiligi has-da giňeltmäge şeýle döwrebap şertleri döredip berip, hemaýat-goldawlaryny gaýgyrmaýan Gahryman Arkadagymyza egsilmez alkyş aýdýarys — diýip, «Oguz ýol» hojalyk jemgyýetiniň uly hünärmeni, agronom Bazar Annamyradow gürrüň berýär.

Hawa, ýyladyşhana şertlerinde bol gök-bakja ekinlerini, şol sanda pomidor hasylyny ýetişdirmekde işçi-hünärmenleriň aglabasynyň zenanlar bolmagy tötänden däldir. Ilkinji nobatda: «Gök-bakja önümleri bilen iň köp iş salyşýanlar kimler?» diýlen sowal berilse, gürrüňsiz: «Elbetde, zenanlar» diýlip jogap beriljekdigi ikuçsuz. Çünki häzirki ýaly ösen tehnologiýalaryň, gaýtadan işleýän önümçilikleriň ýok döwürlerinde hem ene-mamalarymyz ata-babalarymyzyň der döküp ýetişdiren gök-bakja önümlerinden mürepbelerdir goýultmalary, işdäaçarlary, kakdyr kişdeleri, pomidordyr hyýaryň duza ýatyrylan görnüşlerini, umuman, gyşa niýetlenen dürli huruşlyk, azyklyk önümleri taýýarlapdyrlar. Şeýle sazlaşykly zähmetiň netijesinde hem, halk paýhasynda «Tomus depesi gaýnamadygyň gyş gazany gaýnamaz» diýen atalar sözi döräpdir.

Ýene bir bellemeli zat, ekin diýeniň hem özüne nähili çemeleşilýändigini duýup bilýär. Çünki ol hem janly tebigatyň bir wekili ahyry! Aýdylyşy ýaly, «mal eýesiniň gözünden suw içýän» bolsa, ekin hem özüne edilýän idege görä bolup, eýesi bilen dilsiz-agyzsyz «sözleşip» bilýär. Ýyladyşhana şertlerinde ekin ekip, ondan ýylyň islendik döwründe hasyl almagyň hem özboluşly talaplary bar. Açyk meýdanyň öz ugruna emin-erkin ösüp oturan ekini bolmansoň, sähel gödek ýa ýalňyş hereket etdigiň, şol bir düýpden aljak hasylyň kemelibem bilýär. Şonuň üçin ýyladyşhana şertlerinde ösdürilip ýetişdirilýän ekinleriň ynjyklygyny, aýratyn zähmeti, eýeçilik gözi bilen seredilmegini talap edýändigini nazarda tutup, ylmy taýdan ykrar edilen usullar esasynda, örän seresaply, oýlanyşykly çemeleşmeli bolýar. Oba hojalyk işlerini hem edil çeper sungat derejesinde ýerine ýetirip bilýän zenanlarymyz bolsa muny kemsiz başarýarlar.

Bir gezek şäherde ýaşaýan, köpügören ýaşulularyň biri şeýle gürrüň berdi:

— Biziň oglanlyk döwürlerimiz her ýyl tomus paslynyň gelerine howlugardyk. Tomusky dynç alyş möwsümi başlandygy, obada ýaşaýan garyndaşlarymyzyňka eňerdik. Çogly güneşiň astynda akar ýapda suwa düşmegiň, bedreleri dolduryp, kemsiz bişen gyp-gyzyl pomidorlary ýygmagyň lezzeti bir başgady. Olaryň arasynda goşa biten, her dürli şekildäki pomidorlaram bolardy. Şonda öz tapan şeýle üýtgeşik pomidorlarymyzy biri-birimize görkezip begenişerdik. Ol döwürler häzirki ýaly ýyladyşhanalar ýokdy. Pomidordyr beýleki gök-bakja önümleri diňe tomus paslynda bol bolardy. Sowuk uransoň, bişip ýetişmedik pomidorlar pazyly bilen bilelikde ýörite jaýyň içinden asylyp goýlup, gyş üçin hem saklanardy. Şol pomidorlar jaýyň ýylylyk derejesine görä durup-durup gyzarardy, ýöne olar hem wagty bilen sowlardy. Onsoň, ýene täze hasyla garaşmaly bolýardy.

Mukaddes Garaşsyzlygymyzy gazananymyzdan soň, ýurdumyzyň oba hojalyk ulgamy düýpli özgerdi. Indi Gahryman Arkadagymyzyň taýsyz tagallalary bilen gurulýan döwrebap ýyladyşhanalaryň sany yzygiderli artýar. Hususyýetçilige giň ýol açylyp, türkmen telekeçileri oba hojalyk ugurly önümçiliklerde-de öwgä mynasyp işleri bitirýärler. Olar indi pomidor kişdesiniň önümçiligini ýola goýmak ýaly täze-täze tejribeleri özleşdirýärler. Ýylyň islendik döwründe ak bazarlarymyzdan gök-bakja önümlerini näçe diýseň tapyp bolýar. Özüňden öneniň bary özüňki-dä, özüňe geregini-hä peýdalanarsyň, artykmajynam gereklänlere satyp, girdeji gazanarsyň. Bu diňe bir daýhan babatda-da, uly ýurt derejesinde alnanda-da şeýle. Ine, muňa Garaşsyzlygyň gudraty diýilýär! Gahryman Arkadagymyzyň «Döwlet adam üçindir!» diýen ynsanperwerlige ýugrulan baş ýörelgesiniň halkyň ýaşaýyş-durmuş derejesini has-da gowulandyrmaga gönükdirilen beýik işlerdäki aýdyň beýany diýilýär! Şeýle beýik işleri amala aşyrýan hormatly Prezidentimize halkymyz hemişe alkyş aýdýar.

Hawa, ýaşuly örän mamla. Özüňden önen zadyň haýry başgaça bolýar. Isle peýdalan, sarp et, isle-de satyp, girdeji gazan, nep-nesibesi özüň bilendir! Hormatly Prezidentimiziň parasatly baştutanlygynda gülläp ösýän ýurdumyzyň ähli ulgamlarynda döwrebap sanly tehnologiýalaryň, häzirki zaman täze tejribeleriň yzygiderli ornaşdyrylmagy bolsa özümizden önýän önümleriň hatarynyň has-da artmagyna ýardam edýär.

Aýmyrat PIRJIKOW,

žurnalist.

Türkmen bedewiniň milli baýramy hem-de hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň başlangyjy bilen esaslandyrylan Türkmen alabaýynyň baýramy ýurdumyzda giňden bellenilýär. Şu ýyl, döwletimiziň Garaşsyzlygynyň 30 ýyllygyna beslenen ýylda milletiň öz ruhy köklerine we özboluşly medeni mirasyna ygrarlylygyny alamatlandyrýan bu ajaýyp baýramçylyklar aýratyn öwüşgine eýe boldy.

Gözelligi boýunça ajaýyp, kämil behişdi bedewlerimiz hem-de edermen alabaýlarymyz ähli döwürlerde türkmen halkynyň wepaly dostlarydyr hemralary, buýsanjy we baýlygy bolup geldi. Bu gün ýelden ýüwrük ahalteke bedewlerimiz hem-de gaýduwsyz alabaý itlerimiz düýpli özgertmeler we ösüş ýolunda ata Watanymyzyň uly üstünlikleri gazanmaga ýardam edýän döredijilik kuwwatynyň aýdyň beýanyna öwrüldi. Hormatly Prezidentimiziň alyp barýan asylly işleri netijesinde, gözbaşyny asyrlaryň jümmüşinden alyp gaýdýan atşynaslyk we itşynaslyk däplerimiz täze mazmuna we ösüşe eýe boldy.

Behişdi bedewlerimiz çapylýan atlaryň gadymy tohumlarynyň biridir. Milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedow ahalteke tohumynyň arassalygyny, gözelligini aýawly saklamak meselelerine hem-de dünýä medeniýetiniň özboluşly ugry hökmünde onuň ähmiýetine, ýurdumyzyň atçylyk we atly sport mekdebini kämilleşdirmäge, onuň halkara atçylyk ulgamyna goşulmagyna aýratyn üns berýär.

Türkmenistanyň Prezidentiniň başlyklyk etmeginde 16-njy aprelde Aşgabatda geçirilen Halkara ahalteke atçylyk assosiasiýasynyň XI mejlisi degişli ugurda alnyp barylýan işleriň netijelerine hem-de geljekki gatnaşyklaryň mümkinçiliklerine bagyşlanyldy. Foruma sanly ulgam arkaly bu abraýly guramanyň daşary ýurtly agzalary hem gatnaşdylar, onuň düzümine dünýä döwletleriniň 36-synyň wekilleri girýär.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň belleýşi ýaly, ata-babalarymyzyň tutanýerli zähmeti bilen mukaddes topragymyzda kemala gelen hem-de gözelligi, okgunlylygy bilen dünýäde tanalýan behişdi bedewlerimiz halkymyzyň buýsanjy we baýlygy bolup durýar.

Ýurdumyzyň atçylygyny ösdürmek hem-de ahalteke bedewlerimiziň dünýä dolan şöhratyny artdyrmak boýunça döwletimiz tarapyndan degişli çäreler görülýär. Atçylyk pudagyny ylmy esasda ösdürmäge, degişli ugurda geçirilýän işleri kämilleşdirmäge, halkara ýaryşlary guramak üçin niýetlenen döwrebap atçylyk sport toplumlaryny gurmaga hem-de atşynaslaryň ýaşaýyş-durmuş şertlerini gowulandyrmaga uly möçberde maliýe serişdeleri goýberilýär.

Atçylyk pudagyny ösdürmek, at çapyşyklarynda hem-de atly sportuň dürli görnüşleri boýunça ýaryşlarda, hususan-da, konkur we at üstündäki milli oýunlarda üstünlikli çykyş etmek maksady bilen, türgenleri taýýarlamaga uly üns berilýär.

“Meşhur ahalteke bedewleriniň şan-şöhraty müňýyllyklaryň dowamynda äleme dolup gelýär. Biziň bedewlerimiziň dünýäniň atçylyk medeniýetiniň döremeginde uly goşandy bardyr. Şoňa görä-de, gözelligi haýrana goýýan, milli buýsanjymyz bolan ahalteke bedewlerimizi ösdürip ýetişdirmekde merdana ata-babalarymyzdan miras galan gadymy seýisçilik ýoluny geljekde hem dowam ederis. Bu däpleri ýaş nesillerimize ýetirmegi hem-de olaryň bedewlere bolan söýgüsini artdyrmakda alyp barýan işlerimizi has-da giňelderis” diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow forumda eden çykyşynda belledi.

Arassa ganly ahalteke bedewlerimiziň şan-şöhratyny dikeltmekde, dünýä ýaýmakda, atly sporty we atçylyk pudagyny ösdürmekde, ahalteke atlarynyň tohumçylyk işini, olaryň syna owadanlygyny kämilleşdirmekde, ösüp gelýän ýaş nesillerimizde atçylyk sungatyna bolan höwesi döretmekde, atlary seýislemekde bitiren aýratyn uly hyzmatlary göz öňünde tutulyp, Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisiniň karary bilen, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowa “Türkmenistanyň ussat halypa seýsi” diýen hormatly at dakyldy.

Döwlet Baştutanymyzyň teklibi bilen, mejlisiň dowamynda Halkara ahalteke atçylyk assosiasiýasynyň agzalary Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary Serdar Berdimuhamedowy guramanyň täze prezidenti hökmünde biragyzdan saýladylar.

Synymyzy dowam etmek bilen, baýramçylyk çäreleriniň maksatnamasynyň atçylyga bagyşlanan köp sanly sergileri, ylmy maslahatlary, döredijilik çärelerini we sport ýaryşlaryny öz içine alandygyny bellemek gerek. Esasy wakalaryň hatarynda Halkara ahalteke atçylyk assosiasiýasynyň hem-de Halkara “Türkmen alabaý itleri” assosiasiýasynyň merkeziniň açylyş dabarasy bar. Onuň muzeýi we kitaphanasy, iş otaglary innowasion tehnologiýalar, döwrebap kompýuter tehnikalary, sanly we internet ulgamlar bilen üpjün edildi.

Täze merkeziň maslahatlar zalynda Halkara “Türkmen alabaý itleri” assosiasiýasynyň birinji mejlisi geçirilip, onuň gün tertibine bu halkara guramanyň işleri bilen bagly meseleleriň giň toplumy girizildi. Şeýle hem onuň düzümine täze agzalar kabul edildi. Ýurdumyzyň ussat atşynaslaryna we itşynaslaryna döwlet sylaglary gowşuryldy. Halkara “Türkmen alabaý itleri” assosiasiýasy tarapyndan guralýan halkara bäsleşigiň ýeňijisine gowşurmak üçin “Ýylyň türkmen edermen alabaýy” diýen medal döredildi.

Türkmenistanyň Prezidentiniň Permany bilen, Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary, Ýokary gözegçilik edarasynyň başlygy, Halkara ahalteke atçylyk assosiasiýasynyň we Halkara “Türkmen alabaý itleri” assosiasiýasynyň ýolbaşçysy Serdar Berdimuhamedowa “Türkmenistanyň at gazanan itşynasy” diýen hormatly at dakyldy.

Dünýä belli ahalteke bedewleri we türkmen alabaýlary boýunça hünärmenleriň hem-de olaryň muşdaklarynyň yzygiderli duşuşyklarynyň hyzmatdaşlygyň esasy ugurlaryny işläp düzmäge ýardam edip, ony täze mazmun hem-de bilelikdäki täze taslamalar, möhüm pikirler we işewür gatnaşyklar bilen baýlaşdyrýandygyny bellemek gerek. Şeýle halkara çäreler atçylyk we itşynaslyk babatda hünärmenleri özara tejribe esasynda birleşdirmek bilen çäklenmän, eýsem, ýurtlaryň we halklaryň arasyndaky medeni-ynsanperwer ulgamda ynamly gatnaşyklary giňeltmäge hem ýardam edýär.

Mälim bolşy ýaly, Türkmenistanyň we ÝUNESKO-nyň hyzmatdaşlyk etmegi netijesinde, Bütindünýä mirasynyň sanawyna Gadymy Merwiň, Köneürgenjiň, Gadymy Nusaýyň taryhy-medeni ýadygärlikleri girizildi. “Görogly” dessançylyk sungaty, “Küştdepdi” aýdym we tans dessury, türkmen milli halyçylyk sungaty Adamzadyň maddy däl medeni mirasynyň görnükli sanawyna girizildi.

Häzirki wagtda Türkmenistan ÝUNESKO-nyň garamagyna hödürlemek üçin ahalteke bedewlerini we alabaý itlerini ýetişdirmegiň milli däplerini Adamzadyň maddy däl medeni mirasynyň sanawyna girizmäge degişli teklibi taýýarlaýar.

Türkmen bedewiniň milli baýramyna bagyşlanan çäreleriň çäklerinde Ahal welaýatynyň Ak bugdaý etrabynda uzak aralyga atly ýöriş bäsleşigi geçirildi, Aşgabat atçylyk sport toplumynyň açyk manežinde bolsa konkur boýunça ýaryşlar guraldy.

Behişdi bedewlerimiz gaýtalanmajak gözelligini, güýjüni we ýyndamlygyny Mary welaýatynyň dolandyryş merkezindäki atçylyk sport toplumynda geçirilen at çapyşyklarynda doly açyp görkezdiler. Topluma atşynaslar hem-de sportuň bu özüne çekiji görnüşiniň köp sanly muşdaklary ýygnandylar.

Mary welaýat kitaphanasynyň maslahatlar zalynda “Türkmen bedewi we dünýäniň seýisçilik sungaty” atly XIII maslahat geçirildi. Foruma gatnaşyjylaryň belleýşi ýaly, behişdi bedewlerimiziň hakyky muşdagy, ussat çapyksuwar hem-de atly sportuň wagyz-nesihatçysy hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň alyp barýan giň gerimli işleri netijesinde, täze taryhy döwürde ahalteke bedewi Türkmenistanyň baş nyşanyna, döwürleriň we nesilleriň üznüksiz arabaglanyşygyna öwrüldi.

Türkmen halky dünýä seçgiçilik sungatynyň eserini peşgeş bermek bilen çäklenmän, eýsem, gadymy tohumyň arassalygyny ýüzýyllyklardan geçirip, bu täsin atlaryň tapawutly aýratynlyklaryny we genofonduny yzygiderli kämilleşdirmegi başardy. Bu gün biz ady rowaýata öwrülen ahalteke bedewleriniň şan-şöhratynyň täze belentliklere çykmagynyň şaýatlarydyrys, olar türkmen halkynyň buýsanjydyr we ylhamydyr, kalbynyň ganatydyr.

Türkmenistanyň Prezidentiniň Ahalteke atçylyk toplumynda geçirilen “Ýylyň iň owadan ahalteke bedewi” atly halkara gözellik bäsleşigi baýramçylyk dabaralarynyň ajaýyp pursadyna öwrüldi. Onuň çäklerinde Diýarymyzyň her welaýatyndan we paýtagtymyzdan, harby we hukuk goraýjy edaralaryň, ýurdumyzyň atşynaslarynyň adyndan Türkmen bedewiniň milli baýramy mynasybetli hormatly Prezidentimize ajaýyp ahalteke bedewleri sowgat berildi.

Milli Liderimiziň düýbüni tutan asylly däbine eýerip, wise-premýer, Halkara ahalteke atçylyk assosiasiýasynyň we Halkara “Türkmen alabaý itleri” assosiasiýasynyň ýolbaşçysy Serdar Berdimuhamedow Hankerwen atly bedewiň boýnuna enesi Ogulabat ejäniň ören alajasyny dakdy. Soňra ol at üstünde çapuw ýodasy boýunça gezim edip, bedewi synap gördi. Bedew bolsa çapyksuwaryň tejribelidigini, başarjaňlygyny duýup, onuň ähli ýumuşlaryny birkemsiz ýerine ýetirdi we tomaşaçylara öz gözelliginden, sazlaşykly hereketinden hem-de seýkin ýöreýşinden lezzet almaga mümkinçilik berdi.

«Ýylyň iň owadan ahalteke bedewi» diýen ada Türkmenistanyň Prezidentiniň Ahalteke atçylyk toplumynyň Ary we Altynbaş diýen bedewleriň neslinden hem-de meşhur Skak diýen atyň nesil ugruna degişli, 2015-nji ýylda doglan Aýgytly diýen bedew mynasyp boldy. Halkara bäsleşigiň ýeňijisine milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň baş baýragy — “Leхus” awtoulagy, göçme kubok hem-de diplom gowşuryldy. Şeýle hem bu ýerde ahalteke atlarynyň gözelligini şekillendiriş we amaly-haşam sungatynyň eserlerinde, neşir önümlerinde, fotosuratlarda, teleýaýlymlarda çeper beýan etmek boýunça döredijilik bäsleşiginiň ýeňijileriniň atlary yglan edildi.

Atlaryň tebigy gözelligi, syratlylygy, wepalylygy, ýyndamlygy köp asyrlaryň dowamynda şahyrlar we bagşylar üçin ylham çeşmesi bolup hyzmat etdi. Sungat wekilleri — suratkeşler, heýkeltaraşlar, zergärler we beýleki ussalar tebigatyň bu gudratynyň diňe keşbini däl-de, eýsem, halkyň zehinini şekillendirýärler, çünki şunuň ýaly kämil tohumy kemala getirmek döredijiligiň, bilimleriň, sabyrlylygyň hem-de ençeme nesilleriň egsilmejek zehininiň miwesidir. Häzirki zaman türkmen sungatynda ahalteke bedewi gözbaşlaryň, kökleriň, menzilleri geçmäge ukyply ruhubelentligiň özboluşly nyşanyna öwrüldi.

Awtorlaryň bu bäsleşige hödürlän işleri Türkmenistanyň Döwlet çeperçilik akademiýasynyň Sergiler merkezinde görkezildi. Elbetde, tebigatyň we adam zehininiň miwesi bolan ahalteke bedewi we türkmen alabaýy nusgawy şygyrlarda we folklorda, şol sanda nakyllarda, dessanlarda hem-de eposlarda we häzirki zaman türkmen edebiýatynda öz beýanyny tapýar. Şunda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň dünýäniň dürli dillerine terjime edilen we halkara jemgyýetçilikde uly gyzyklanma döreden eserleri aýratyn orun eýeleýär. Şolaryň hatarynda behişdi bedewlerimize we alabaýlara bagyşlanan “Ahalteke bedewi — biziň buýsanjymyz we şöhratymyz”, “Gadamy batly bedew”, “Atda wepa-da bar, sapa-da”, “Türkmen alabaýy” atly kitaplar bar. Ýurdumyzyň ähli muzeýlerinde we kitaphanalarynda guralan baýramçylyk sergileri bular barada aýdyň düşünje berdi.

Şeýlelikde, şu gezek geçirilen baýramçylyk dabaralary türkmen halkynyň taryhynda we medeniýetinde möhüm orun eýelän hem-de tutuş dünýäni guwandyryp, haýran galdyrmagy dowam edýän ahalteke bedewlerine hem-de alabaýlaryna goýulýan hormaty aýdyňlygy bilen açyp görkezdi. Bu gün hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň baştutanlygynda Türkmenistan müňýyllyk milli däplerimize daýanyp hem-de gadamy batly bedew kimin, täze belentliklere ymtylmak bilen, atşynaslygyň we itşynaslygyň iri halkara merkezi hökmünde Ýer ýüzündäki ornuny pugtalandyrýar.

Türkmen bedewiniň milli baýramy hem-de Türkmen alabaýynyň baýramy mynasybetli geçirilýän dabaralar dowam edýär.

(TDH).

Türkmenistanyň Prezidenti
Gurbanguly Berdimuhamedow:

— Ýurdumyzyň ykdysadyýetiniň pudaklaryna sanly ulgamy ornaşdyrmak bilen bagly meseleleri çözmek hem biziň alyp barýan döwlet syýasatymyzyň möhüm ugurlarynyň birine öwrülmelidir.

Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe ýurdumyzda bedew batly ösüşler gazanylýar. Ýurdumyzyň ähli pudaklarynda uly üstünlikler gazanylyp, guwandyryjy sepgitlere ýetilýär. Dogrusy, häzirki döwür okgunly özgerişleriň döwri, döwrebap tehnologiýalaryň eýýamy. Häzirki döwür bütin dünýäde kämil tehnikalaryň önümçilige giňden ornaşdyrylýan we tehnologiýalaryň çalt depginler bilen ösýän döwri hasaplanylýar. Şeýle innowasiýalar eýýamynda ýurdumyzyň hem ähli pudaklaryny sanlylaşdyrmak boýunça ägirt uly işler alnyp barylýar. Döwür bilen aýakdaş gidilýän döwrümizde hormatly Prezidentimiziň aladasy netijesinde eýýäm orta mekdebe okuwa baran okuwçylara zerur bolan programmalar bilen üpjün edilen kompýuterleriň sowgat berilmegi aýratyn bellenmäge mynasypdyr. Bu biziň ýaşlarymyzyň çagalygyndan başlap döwrebap tehnologiýalardan baş çykarmagyna giň mümkinçilik döredýär.

Bilşimiz ýaly, hormatly Prezidentimiziň tagallasy netijesinde paýtagtymyz bilen birlikde ýurdumyzyň welaýatlarynda hem döwrebap şäherçeler gurlup ulanylmaga berildi. Bu şäherçelerde bolsa durmuş we medeni maksatly binalar bilen birlikde çagalar baglarydyr mekdepleriň ulanylmaga berilmegi täze şäherçä göçüp baranlaryň göwünlerini galkyndyrdy. Şol mekdepleriň kompýuter tehnologiýalary, multimedia tagtalary bilen üpjün edilendigi guwandyryjydyr.

Ýurdumyzda milli ykdysadyýetimizi diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürip, sanly ykdysadyýeti kämilleşdirmek boýunça toplumlaýyn işler alnyp barylýar. Hormatly Prezidentimiz bu babatdaky işleri mundan beýlägem ilerletmek barada şu ýylyň

25-nji fewralynda Türkmenistanyň Mejlisiniň deputatlary bilen geçiren duşuşygynda aýratyn nygtap geçmek bilen: «Biziň öňümizde ýurdumyzyň ykdysadyýetiniň dürli pudaklaryna täze innowasion tehnologiýalary, bäsdeşlige ukyply sanly ykdysadyýeti ornaşdyrmak, sazlaşykly işleýän elektron senagatyny döretmek, sanly aragatnaşyk ulgamynda şäher bilen obanyň arasyndaky tapawudy aradan aýyrmak boýunça möhüm wezipeler durýar. Bu wezipeler aragatnaşygyň maglumat-kommunikasiýa ulgamynyň, şol sanda, maglumat hyzmatlarynyň, onuň maglumat-kommunikasiýa üpjünçiligini ösdürmegiň, adamyň intellektual mümkinçiligini doly derejede ulanmagyň hilini we ygtybarlylygyny ýokarlandyrmagy talap edýär» diýip belledi.

Elbetde, islendik babatda hem işiň netijeliligi we ilerlemegi üçin onuň kanunçylyk hukuk binýadynyň zerurdygy düşnüklidir. Ýurdumyzda hem milli ykdysadyýetimizi innowasiýa taýdan ösdürmek hem-de ony ýokary derejelere ýetirmek üçin birnäçe kadalaşdyryjy hukuk namalary kabul edildi. Olaryň hatarynda «Aragatnaşyk hakynda», «Türkmenistanda internet torunyň ösüşini we internet-hyzmatlaryny etmegi hukuk taýdan düzgünleşdirmek hakynda», «Maglumat we ony goramak hakynda», «Kiberhowpsuzlyk hakynda», «Elektron resminama, elektron resminama dolanyşygy we sanly hyzmatlar hakynda» Türkmenistanyň Kanunlaryny görkezmek bolar.

Hormatly Prezidentimiz tarapyndan tassyklanan «Türkmenistanda 2019 — 2025-nji ýyllarda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň Konsepsiýasy» häzirki wagtda üstünlikli durmuşa geçirilýär. Bu konsepsiýa ýurdumyzyň ähli pudagynyň bäsdeşlige ukyplylygyny berkitmäge, olaryň innowasion häsiýetde bolmagyna gönükdirilendir.

Hormatly Prezidentimiziň tagallasy netijesinde bu günki gün sanly ulgama geçilmegi ilatyň ýaşaýyş durmuşyna hem özüniň oňyn täsirini ýetirýär. Ol biziň her birimize durmuşdaky hyzmatlary etmekde ýeňillikleri döredýär. Bu bolsa işlerimizi ýeňilleşdirmek bilen birlikde wagtymyzy-da tygşytlamaga mümkinçilik berýär.

Ilatyň durmuş we ýaşaýyş derejesiniň mundan-da gowulanmagy, ýurdumyzyň halkara derejesinde abraýynyň barha artmagy üçin uly aladalar edýän hormatly Prezidentimiziň ähli döwletli tutumlarynyň mydama rowaç bolmagyna arzuw edýäris.

Nurylla REJEPOW,

Türkmenistanyň Telekommunikasiýalar we informatika institutynyň mugallymy

Döwletimiziň ykdysady ösüş konsepsiýasy bazar gatnaşyklaryny çuňlaşdyrmaga, ykdysadyýetiň ösüş depginlerini goldamaga, ilatyň hal-ýagdaýyny ýokarlandyrmaga hem-de salgyt syýasatyny ýönekeýleşdirmäge, ýagny salgyt ýeňilliklerini kämilleşdirmäge gönükdirilendir. Şonuň üçin-de, salgytlar ykdysadyýete täsir etmegiň çeýe usuly bolup, olar ýurduň ykdysadyýetini sazlamakda esasy we güýçli gurallaryň biri hökmünde çykyş edýär.

Ýurduň ykdysady ýagdaýyna we bu ugurda alnyp barylýan syýasata laýyk gelýän salgyt düzgünleriniň işlenip düzülmegi salgyt kanunçylygynyň kämilleşdirilmegini talap edýär. Salgyt ulgamy hemişe raýatlaryň bähbitlerini araýar. Salgyt kanunçylygynyň kämilleşdirilmegi bolsa salgyt syýasatynyň üsti bilen amala aşyrylýar. Şunda sanly ykdysadyýete tapgyrlaýyn geçilmegi döwletimiziň häzirki zaman dünýäsinde hojalyk gatnaşyklar ulgamyna üstünlikli goşulyşmagynyň möhüm şertidir. Ýurdumyzda hormatly Prezidentimiziň tabşyrmagy boýunça işleri sanlylaşdyrmagyň hukuk hem-de kadalaşdyryş binýady döredildi. Maglumatlary we elektron resminamalary alyşmak işleri häzirki talaplar hem-de ylmy-tehniki işläp taýýarlamalar nazarda tutulyp, yzygiderli kämilleşdirilýär. Şu esasda ýerli salgyt bölümlerinde we degişli düzümlerde hem sanly tehnologiýalary ornaşdyrmak boýunça işler alnyp barylýar.

Buhgalterçilik hasabatynyň awtomatlaşdyrylmagy maglumatlaryň ýygnalyşyndan başlap, hasabatlylygyň döreýşine çenli tapgyrda ulanylyp başlandy. Awtomatlaşdyrylan hasaby we hasabatlylygy ýöretmek boýunça programmalaýyn önümler işlenilip taýýarlanylýar hem-de ulanylýar. Şunda hasaby ýokary hilli, ygtybarly we amatly alyp barmagy üpjün etmek mümkinçiligi programmalaýyn önüme bildirilýän esasy talaplaryň biridir.

Müdiriýetiň we onuň garamagyndaky edaralaryň resminama dolanyşygyna «Elektron salgyt» ulgamy girizilýär. Onuň esasy maksady salgyt edaralarynyň müşderilerden salgyt beýannamalaryny elektron görnüşde kabul etmeginde jemlenýär. Bu bolsa, bir tarapdan, hasabatlary bermek ulgamyny ýönekeýleşdirýär, beýleki tarapdan, müşderilere Döwlet býujetine bergileri barada habar bermek bilen birlikde, salgydyň ýygnalyşyna gözegçiligi güýçlendirýär. Şonuň bilen birlikde, müşderileri edara çagyrmazdan, olaryň deslapky barlaglaryny elektron görnüşde amala aşyrmak göz öňünde tutulýar, salgyt hasaplamalarynyň esasynda bolsa beýleki resminamalary hem şeýle görnüşde amala aşyrmak meýilleşdirilýär. Ikinji tapgyrda elektron resminama dolanyşygyny ýola goýmak boýunça işler bank edaralary bilen bilelikde amala aşyrylar.

Ýuridik şahslaryň atlandyrylmagyny hem-de ýuridik şahslary hasaba almaga ýa-da gaýtadan hasaba almaga resminamalary ylalaşmagy tassyklamak üçin arzalary kabul etmegiň awtomatlaşdyrylan ulgamy ornaşdyrylýar. Munuň özi hasaba alyş bölümleriniň işiniň derejesinidir hilini ep-esli ýokarlandyrmaga, artykmaç päsgelçilikleri aradan aýyrmaga hem-de hasaba alyş işlerinde raýatlaryňdyr ýuridik şahslaryň maddy we fiziki çykdajylaryny azaltmaga mümkinçilik berer. Mundan başga-da, bellige almagyň «bitewi penjiresini» ornaşdyrmak, salgyt edaralarynyň salgyt töleýjiler bilen işini onlaýn ulgama doly geçirmek ykdysadyýetiň ähli ulgamlarynyň işini gowulandyrmaga hem-de işewürlik üçin amatly şertleri döretmäge, ýurdumyzyň maýa goýum babatda özüne çekijiligini ýokarlandyrmaga kömek eder. Iň täze tehnologiýalary ulanmak arkaly ykdysadyýetiň sanly ulgama geçirilmegi diňe bir täze iş orunlarynyň döredilmegini üpjün etmek bilen çäklenmän, eýsem, täze kadalary döretmegiň hasabyna, ykdysadyýete gatnaşyjylaryň arasyndaky hyzmatdaşlygyň has ýokary derejede bolmagyna-da mümkinçilik berer.

Häzirki döwürde Türkmenistanyň Kanunlaryny, Türkmenistanyň Prezidentiniň namalaryny, şeýle-de salgyt salmak boýunça ulanylýan düzgünnamalary, usuly görkezmeleri, gollanmalary we beýleki kadalaşdyryjy hukuk namalaryny salgyt bölümleriniň, ministrlikleriňdir pudak edaralarynyň, kärhanalaryň dykgatyna öz wagtynda ýetirmek, zerur ýagdaýlarda olary ýerine ýetirmek we ulanmak boýunça görkezmeler taýýarlanylýar.

Welaýatlarda salgyt bölümleriniň işgärleri bilen salgyt töleýjileriň arasynda salgyt kanunçylygy barada okuw-maslahatlar guralýar, şeýle-de welaýat salgyt bölümlerinde düşündiriş işlerini talabalaýyk alyp barmak babatdaky tejribe öwrenilýär. Şol okuw-maslahatlarda salgyt töleýjilere we salgyt bölümleriniň işgärlerine häzirki hereket edýän «Salgytlar hakynda» Türkmenistanyň Bütewi kanunynyň düzgünleri, oňa täze girizilýän üýtgetmelerdir goşmaçalar düşündirilýär, sowal-jogap alşylýar. Bu işleriň ählisi salgyt salmagyň we tölemegiň düzgünlerini gyşarnyksyz berjaý etmäge mümkinçilik berýär.

Parahat ATAÝEW,

Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministrliginiň Salgyt müdiriýetiniň salgyt ulgamyny düşündiriş we kämilleşdiriş bölüminiň baş salgyt inspektory.