2021-nji ýylyň 12-nji oktýabrynda «Merkezi Aziýada sebitleýin ykdysady hyzmatdaşlyk (CAREC)» Maksatnamasyna agza döwletleriniň Milli utgaşdyryjylarynyň duşuşygy geçirildi we oňa Türkmenistandan CAREC maksatnamasy boýunça Milli utgaşdyryjy – Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministri Muhammetgeldi Serdarow gatnaşdy.

Bu duşuşyga Azerbaýjan Respublikasynyň, Hytaý Halk Respublikasynyň, Gazagystan Respublikasynyň, Gyrgyz Respublikasynyň, Päkistan Yslam Respublikasynyň, Täjigistan Respublikasynyň, Özbegistan Respublikasynyň, Mongoliýanyň, Aziýanyň Ösüş Bankynyň we beýleki halkara guramalarynyň ýokary derejeli wekilleri gatnaşdylar.

Duşuşygyň dowamynda CAREC Maksatnamasynyň 2030-njy ýyla çenli Saglyk ulgamynyň hyzmatdaşlyk boýunça baş ýörelgesiniň we 2030-njy ýyla çenli Sanly ulgam boýunça baş ýörelgesiniň taslamalary boýunça pikir alyşmalar boldy we olar boýunça öňde durýan wezipeler ara alyp maslahatlaşylandan soň, olary şu ýylyň 17-nji noýabrynda geçirilmegi meýilleşdirilýän 20-nji Ministrler maslahatynda makullamak barada netijä gelindi.

Şeýle hem duşuşygyň dowamynda CAREC Maksatnamasynyň 2030-njy ýyla çenli baş ýörelgesiniň netijeleriniň ösüşi boýunça hasabaty, Sebitleýin infrastruktura taslamalaryna ýardam etmek ulgamynyň konsepsiýasy boýunça, «CAREC maksatnamasynyň suw bölegini işläp düzmek» atly sebitleýin tehniki kömek taslamasynyň çäklerinde alnyp barylýan işler boýunça hasabatlar diňlenildi we duşuşyga gatnaşanlar tarapyndan olar boýunça garaýyşlar beýan edildi.

CAREC maksatnamasy boýunça Milli utgaşdyryjylar tarapyndan (şol sanda Türkmenistandan CAREC maksatnamasy boýunça Milli utgaşdyryjysy –Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministri Muhammetgeldi Serdarow tarapyndan) ýokarda görkezilen duşuşygyň mowzuklary boýunça öz tekliplerini we garaýyşlaryny beýan etdiler.

Mejlisiň dowymynda CAREC maksatnamasynyň sekretariatynyň wekilleri şu ýylyň 17-nji noýabrynda geçirilmegi meýilleşdirilýän 20-nji Ministrler maslahatynyň mowzugy we düzümi barada maglumatlary birek-birek bilen paýlaşdylar.

Duşuşygyň ahyrynda Mähriban Watanymyzyň halkara giňişliginde abraý-mertebesiniň belende galmagynda ägirt uly işleri amala aşyrýan Hormatly Prezidentimiziň janynyň sag, ömrüniň uzak, alyp barýan il-ýurt bähbitli umumyadamzat ähmiýetli belent tutumly işleriniň mundan beýlägem rowaç almagy arzuw edildi.

Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministrligi

2021-nji ýylyň 12-nji oktýabrynda Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministrliginde, Intellektual Eýeçiligiň Bütindünýä Guramasynyň (IEBG-nyň) Baş direktory jenap Daren Tang bilen wideoaragatnaşyk arkaly iş duşuşygy geçirildi.

Bellenen tertipde ylalaşylan iş duşuşygyna türkmen tarapyndan Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministri Muhammetgeldi Serdarow, ministrligiň Döwlet maliýesini jemleýji we ykdysady syýasaty müdirliginiň Halkara gatnaşyklary bölüminiň başlygy Maksat Kutlymyradow, Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministrliginiň Intellektual eýeçilik boýunça döwlet gullugynyň (Gulluk) başlygy Ata Annaniýazow we Gullugyň başlygynyň orunbasary Orazmyrat Saparmyradow, Gullugyň Halkara gatnaşyklary bölüminiň başlygy Nazarmuhammet Babaýew, Türkmenistanyň Daşary işler ministrliginiň Halkara guramalary müdirliginden Döwlet Çotbaýew gatnaşdylar.

Iş duşuşygynyň dowamynda Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministri Muhammetgeldi Serdarow Türkmenistanda intellektual eýeçiligi ugrunda alnyp barylýan işler, Intellektual Eýeçiligiň Bütindünýä Guramasy bilen netijeli hyzmatdaşlyk babatynda çykyş etdi we Türkmenistanyň ykdysadyýet we Intellektual Eýeçiligiň Bütindünýä Guramasynyň Tehnologiýalary we innowasiýalary goldamak boýunça Merkezini döretmek bilen bagly Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministrligi bilen Intellektual Eýeçiligiň Bütindünýä Guramasynyň arasynda hyzmat etmek hakynda Ylalaşyga gol çekilmeginiň ähmiýeti barada belläp geçdi.

Intellektual Eýeçiligiň Bütindünýä Guramasynyň Baş direktory jenap Daren Tang öz gezeginde Ylalaşyga gol çekilmeginiň ähmiýeti barada çykyş etdi.

Duşuşygyň dowamynda agzalan Ylalaşyga Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministri Muhammetgeldi Serdarow we Intellektual Eýeçiligiň Bütindünýä Guramasynyň Baş direktory jenap Daren Tang gol çekdiler.

Duşuşygyň ahyrynda Mähriban Watanymyzyň halkara giňişliginde abraý-mertebesiniň belende galmagynda ägirt uly işleri amala aşyrýan Hormatly Prezidentimiziň janynyň sag, ömrüniň uzak, alyp barýan il-ýurt bähbitli umumyadamzat ähmiýetli belent tutumly işleriniň mundan beýlägem rowaç almagy arzuw edildi.

Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministrligi

Netijeli halkara hyzmatdaşlyk, ýurdumyzyň halk hojalyk toplumyny durnukly ösdürmek, ykdysadyýetimiziň ähli pudaklaryny senagatlaşdyrmak hem-de sanlylaşdyrmak, eziz Diýarymyzy dünýäniň ösen döwletleriniň hataryna gysga möhletde çykarmak maksady bilen onuň senagat, zähmet we aň-bilim kuwwatyny diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürmek, ildeşlerimiziň ýaşaýyş-durmuş derejesini yzygiderli ýokarlandyrmak hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň yzygiderli durmuşa geçirýän özgertmeler syýasatynyň esasy ugurlarydyr. Geçen hepdäniň wakalary bu syýasatyň üstünlikli durmuşa geçirilýändiginiň ýene bir aýdyň subutnamasy boldy.

4-nji oktýabrda Türkmenistanyň Prezidenti, ýurdumyzyň Ýaragly Güýçleriniň Belent Serkerdebaşysy goşun generaly Gurbanguly Berdimuhamedow Döwlet howpsuzlyk geňeşiniň mejlisini geçirdi. Mejlisiň dowamynda şu ýylyň 9 aýynda harby we hukuk goraýjy edaralarda ýerine ýetirilen işleriň netijeleri ara alnyp maslahatlaşyldy hem-de olaryň işini mundan beýläk-de kämilleşdirmegiň esasy ugurlary kesgitlenildi. Şeýle hem degişli düzümleriň maddy-enjamlaýyn binýadyny döwrebaplaşdyrmak bilen baglanyşykly meselelere garaldy.

Döwlet Baştutanymyz jemgyýetimizde asudalygy we düzgün-tertibi üpjün etmek boýunça hukuk goraýjy edaralaryň bilelikdäki işlerini dowam etdirmegiň wajypdygyny belläp, döwletimiziň Bitaraplyk derejesine esaslanýan ynsanperwerlik syýasaty netijesinde, ýurdumyzda ýaşaýan raýatlaryň hukuklarynyň goraglylygyny üpjün etmegiň möhümdigine ünsi çekdi.

Mejlisde başga-da birnäçe meselelere garaldy we olar boýunça degişli çözgütler kabul edildi.

4-5-nji oktýabrda Türkmenistanyň Prezidentiniň Özbegistan Respublikasyna resmi sapary boldy. Gepleşikleriň dowamynda iki ýurduň Liderleri ozal gazanylan ylalaşyklary durmuşa geçirmegi we uzak möhletli geljegi nazara alyp, özara bähbitli hyzmatdaşlygyň ileri tutulýan ugurlaryny anyklaşdyrdylar.

Hyzmatdaşlygyň geljegi uly ugurlarynyň hatarynda özara söwdada harytlaryň sanawyny köpeltmek we giňeltmek, dürli pudaklarda senagat kooperasiýasyny ösdürmek, isleg bildirilýän önümleri öndürmek we olary üçünji ýurtlaryň bazarlaryna çykarmak, logistika düzümlerini kemala getirmek görkezildi. Şunuň bilen baglylykda, taraplar degişli “Ýol kartasyny” taýýarlamak barada ylalaşdylar.

Döwletara hyzmatdaşlygy sebit derejesinde işjeňleşdirmek maksady bilen, ikitaraplaýyn Sebitleriň forumyny ýola goýmak we onuň ilkinji duşuşygyny geljek ýyl Hywada geçirmek teklip edildi.

Netijeli syýasy hyzmatdaşlygy, şol sanda owgan meselesi boýunça hyzmatdaşlygy alyp barmak maksady bilen, iki ýurduň daşary syýasat edaralarynyň arasynda yzygiderli gatnaşyklary ýola goýmagyň maksadalaýykdygy bellenildi.

Parahatçylyk we howpsuzlyk meselelerinden başga-da, taraplar howanyň üýtgemeginiň ýaramaz täsirlerine garşy durmak, Merkezi Aziýa sebitiniň suw serişdelerinden aýawly we rejeli peýdalanmak, Aral meselesini çözmek ýaly wajyp ugurlarda tagallalary utgaşdyrmagy bellediler.

Gepleşikleriň jemleri boýunça ikitaraplaýyn resminamalaryň birnäçesine gol çekildi. Şolaryň hatarynda Raýatlar üçin wiza amallaryny ýönekeýleşdirmek hakynda Ylalaşyk, raýatlaryň özara saparlary barada Teswirnama, Adalat ministrlikleri we Ylymlar akademiýalarynyň arasyndaky Ähtnamalar, 2024-nji ýyla çenli medeni-ynsanperwer ulgamdaky hyzmatdaşlyk Maksatnamasy, Biologik dürlüligi gorap saklamak boýunça Ylalaşyk, 2025-nji ýyla çenli ösümlikleriň karantini we goragy barada çäreleriň meýilnamasy, hojalyk şertnamalary, Himiýa senagaty ulgamyndaky Ähtnama, Serhetýaka söwda merkezi, özara söwda we maýa goýumlary, metrologiýa ulgamyndaky Ylalaşyklar, Statistika we iş üpjünçiligi ugurlary boýunça hyzmatdaşlyk babatyndaky Ähtnama, Suw tygşytlaýjy tehnologiýalar baradaky Ähtnama, Üstaşyr we demir ýol gatnawlary baradaky Ähtnama, aragatnaşyk ulgamynda hyzmatdaşlyk, Daşoguz — Gürlen barlag geçiriş nokadyny işe girizmek hakyndaky Teswirnama, ulag ulgamyndaky ýol kartasy, maglumat tehnologiýalary ulgamynda hyzmatdaşlyk baradaky Ähtnama bar.

Milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Özbegistanyň Baştutanyny özi üçin amatly wagtda Türkmenistana sapar bilen gelmäge çagyrdy. Çakylyk minnetdarlyk bilen kabul edildi. Saparyň möhletleri diplomatik ýollar arkaly ylalaşylar.

Ýokary derejedäki ikitaraplaýyn duşuşyklaryň öňüsyrasynda Daşkent şäherinde bilelikdäki ykdysady forum geçirildi we onuň çäklerinde birnäçe ministrlikleriň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň ýolbaşçylarynyň, döwlet we hususy düzümleriň wekilleriniň duşuşyklary geçirildi. Onuň barşynda türkmen-özbek özara gatnaşyklaryny işjeňleşdirmäge we diwersifikasiýalaşdyrmaga, hususy ulgamda netijeli hyzmatdaşlygy pugtalandyrmaga gönükdirilen resminamalara gol çekildi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Özbegistan Respublikasyna resmi saparyny tamamlap, Aşgabada gelende, paýtagtymyzyň Halkara howa menziliniň we onuň töwerekleriniň yşyklandyrylyşynyň özboluşly aýratynlyklaryna üns berdi. Döwlet Baştutanymyz şäheriň her bir künjeginiň, dürli maksatly desgalaryň degişli yşyklandyryş ulgamlary bilen üpjün edilmelidigini, şol sanda ýol-ulag düzümine degişli desgalaryň bezegine, yşyklandyrylyşyna uly üns berilmelidigini belledi.

6-njy oktýabrda — Hatyra gününde Türkmenistanlylar 1948-nji ýylyň Aşgabat ýer titremesiniň pidalaryny, söweş meýdanlarynda wepat bolan gahrymanlary hasrat bilen hatyraladylar. “Halk hakydasy” ýadygärlikler toplumynyň “Ruhy tagzym” we “Milletiň ogullary” hem-de “Baky şöhrat” ýadygärliklerine gül goýmak çäresine hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow gatnaşdy.

Döwlet Baştutanymyz ýadygärlikler toplumynyň ýaşlary watansöýüjilik ruhunda terbiýelemekdäki ornuna ünsi çekip, mekdep okuwçylarynyň hem-de talyplaryň topluma ýygy-ýygydan gelmegini guramagyň zerurdygyny, ýaşlarda merdana halkymyzyň beýik taryhyna buýsanjy hem-de hormaty, milletimiziň gahrymançylykly taryhyny yzygiderli öwrenmäge höwesi döretmäge aýratyn üns bermegiň wajypdygyny nygtady.

7-nji oktýabrda Türkmenistanyň Prezidenti Gurbanguly Berdimuhamedow bilen Russiýa Federasiýasynyň Prezidenti Wladimir Putiniň arasynda telefon arkaly söhbetdeşlik boldy. Söhbetdeşligiň barşynda milli Liderimiz russiýaly kärdeşini doglan güni bilen gutlady we oňa berk jan saglygyny hem-de Russiýanyň dostlukly halkynyň bähbidine alyp barýan döwlet işinde uly üstünlikleri arzuw etdi.

Iki ýurduň Liderleri ikitaraplaýyn we köptaraplaýyn görnüşde giň ugurlar boýunça üstünlikli ösdürilýän hyzmatdaşlygyň ileri tutulýan ugurlaryny ara alyp maslahatlaşdylar. “Hazar bäşliginiň” çäklerinde özara gatnaşyklar köptaraply hyzmatdaşlygyň möhüm ugry hökmünde görkezildi. Şunuň bilen baglylykda, milli Liderimiz Türkmenistanyň şu ýyl Hazarýaka döwletleriň Baştutanlarynyň nobatdaky sammitini geçirmäge taýýardygyny tassyklady.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Russiýa Federasiýasynyň Hökümetiniň Başlygynyň orunbasary, Ykdysady hyzmatdaşlyk boýunça hökümetara türkmen-rus toparynyň Russiýa tarapyndan başlygy Alekseý Owerçugy kabul etdi. Myhman dostlukly ýurduň wekiliýetiniň uly toparyna ýolbaşçylyk edip, iş sapary bilen Aşgabada geldi. Duşuşygyň dowamynda ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygyň geljegi uly ugurlaryna garaldy.

Işjeň, netijeli ýagdaýda geçen duşuşygyň dowamynda hyzmatdaşlygyň şu günki ýagdaýyny we geljegini ara alyp maslahatlaşyp, söwda-ykdysady hem-de ýangyç-energetika toplumy, oba hojalygy, himiýa hem-de gaýtadan işleýän senagat, ulag-aragatnaşyk we birnäçe beýleki ileri tutulýan möhüm ugurlarda gatnaşyklary has-da depginli ösdürmek üçin uly kuwwatyň hem-de mümkinçilikleriň bardygy nygtaldy.

Şunuň bilen baglylykda, ozal gazanylan ikitaraplaýyn ylalaşyklary durmuşa geçirmegiň, özara bähbitli ykdysady gatnaşyklary giňeltmegiň hem-de diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürmegiň netijeli guraly hökmünde Ykdysady hyzmatdaşlyk boýunça hökümetara türkmen-rus toparynyň eýeleýän orny aýratyn bellenildi.

Duşuşygyň dowamynda ugurdaş düzümleriň arasynda tejribe alyşmak bilen birlikde, koronawirus ýokanjyna garşy göreşmek babatda hyzmatdaşlyk etmäge aýratyn üns çekildi.

Şol gün hem Ykdysady hyzmatdaşlyk boýunça hökümetara türkmen-rus toparynyň başlyklarynyň duşuşygy geçirildi. Duşuşyga döwlet düzümleriniň birnäçesiniň, şol sanda ministrlikleriň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň hem-de iki ýurduň işewür toparlarynyň ýolbaşçylary we wekilleri gatnaşdylar. Toparyň türkmen bölegine Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary S.Berdimuhamedow ýolbaşçylyk edýär.

Duşuşygyň dowamynda türkmen-rus hyzmatdaşlygyny birnäçe ileri tutulýan ugurlar boýunça, şol sanda söwda-ykdysady we ynsanperwer ulgamlarda işjeňleşdirmegiň, şeýle hem Türkmenistanyň Russiýa Federasiýasynyň sebitleri, iri senagat, medeniýet merkezleri bilen özara gatnaşyklaryny ösdürmegiň wajypdygy bellenildi.

Mejlisiň jemleri boýunça “Türkmenistanyň Hökümetiniň we Russiýa Federasiýasynyň Hökümetiniň arasynda ykdysady hyzmatdaşlygyň 2021 — 2023-nji ýyllar üçin Maksatnamasyna” gol çekildi.

Türkmenistanyň birnäçe ministrliklerinde we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynda geçirilen ikitaraplaýyn duşuşyklaryň dowamynda russiýaly işewürler dürli ulgamlarda özara bähbitli hyzmatdaşlygy ösdürmäge we giň gerimli milli maksatnamalary amala aşyrmaga gatnaşmaga gönükdirilen anyk teklipleri beýan etdiler.

“Türkmendemirýollary” agentliginiň “Demirýollary” açyk görnüşli paýdarlar jemgyýeti bilen Russiýa Federasiýasynyň “Transmaşholding” paýdarlar jemgyýetiniň düzümindäki “Kolomenskiý zawod” paýdarlar jemgyýetiniň we “Brýansk maşyngurluşyk zawody” paýdarlar jemgyýetiniň arasynda geçen ýylyň dekabrynda baglaşylan şertnama laýyklykda ýolagçy hem-de ýük teplowozlary Türkmenistana gelip gowuşdy. Önümçilik hili ýokary derejedäki täze ýolagçy we ýük teplowozlary ýurdumyzyň demir ýol pudagynda ýerine ýetirilýän hyzmatlaryň has öndürijilikli hem-de işjeň bolmagyna ýardam eder.

7-nji oktýabrda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Ermenistan Respublikasynyň Türkmenistanda täze bellenen Adatdan daşary we Doly ygtyýarly ilçisi Ruben Harazýany kabul etdi. Ilçi döwlet Baştutanymyza ynanç hatyny gowşurdy.

Duşuşygyň dowamynda milli Liderimiz hem-de dostlukly ýurduň doly ygtyýarly wekili giň gerimli ugurlar boýunça netijeli gatnaşyklary ösdürmek we diwersifikasiýalaşdyrmak üçin uly mümkinçiligiň bardygyny nygtap, hyzmatdaşlygyň ileri tutulýan ugurlarynyň hatarynda söwda-ykdysady, ýangyç-energetika, ulag we kommunikasiýa ulgamlaryny, oba hojalygyny we syýahatçylygy bellediler.

Ynanyşmagy, özara düşünişmegi we iki halkyň mundan beýläk-de ýakynlaşmagyny berkitmegiň aýrylmaz şerti bolan medeniýet, bilim we ylym ulgamlarynda netijeli gatnaşyklary ösdürmegiň möhümdigi bellenildi.

8-nji oktýabrda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Ministrler Kabinetiniň sanly ulgam arkaly giňişleýin mejlisini geçirdi. Onda ykdysadyýetiň pudaklarynda şu ýylyň dokuz aýynda alnyp barlan işleriň jemleri jemlenildi, Prezident maksatnamalarynyň we ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmek boýunça kabul edilen beýleki maksatnamalaryň ýerine ýetirilişi ara alnyp maslahatlaşyldy.

Milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedow halk hojalygy toplumynyň pudaklarynyň garalýan döwürdäki işleriniň netijeleriniň Garaşsyz Watanymyzyň koronawirus pandemiýasynyň dünýä ykdysadyýetine ýetirýän ýaramaz täsiri netijesinde ýüze çykan çylşyrymly ýagdaýa garamazdan, üstünlikli ösüşini aýdyň görkezýändigini belledi.

Hasabat döwürde jemi içerki önümiň ösüş depgini 6,2 göterime deň boldy. Daşary haryt dolanyşygy 12,3 göterim artyp, 9 milliard amerikan dollaryndan gowrak boldy.

Eksportyň möçberi geçen ýyl bilen deňeşdirilende, 20 göterime golaý artdy we 6 milliard amerikan dollaryna golaý boldy. Iň esasy zat bolsa, eksportyň möçberi, ýangyç-energetika serişdelerini hasaba almazdan, 50 göterime golaý artdy.

Şu geçen döwrüň içinde ýurdumyzda göz öňünde tutulan 30 desganyň deregine 62 sany iri desga işe girizildi. Umumy meýdany ýarym million inedördül metre golaý durmuş-medeni maksatly binalar, şol sanda ähli amatlyklary bolan ýaşaýyş jaýlary, myhmanhanalar we dynç alyş toplumlary, ençeme lukmançylyk merkezleri, umumybilim berýän mekdeplerdir çagalar baglary hem-de beýleki desgalar ulanmaga berildi.

Häzirki döwürde Türkmenistanda umumy bahasy 35 milliard amerikan dollaryna golaý bolan 2,5 müň sany iri desganyň gurluşygy dowam edýär. Şolaryň hatarynda nebitgaz ýataklaryny özleşdirmegi we abadanlaşdyrmagy, gaz geçirijileriň, sport desgalarynyň, ýollaryňdyr uly köprüleriň, durmuş maksatly desgalaryň gurluşygyny görkezmek bolar. Türkmenistan — Owganystan — Pakistan — Hindistan gaz geçirijisini, Türkmenistan — Owganystan — Pakistan elektrik we optiki-süýümli aragatnaşyk geçirijilerini gurmak, şeýle hem beýleki halkara taslamalaryny amala aşyrmak boýunça hem netijeli işler alnyp barylýar.

Oba hojalygynda geçirýän özgertmelerimiz hem netije berip başlady. Şu ýyl gallanyň gowy hasyly ýygnaldy. Nesip bolsa, Hasyl toýuna çenli pagta taýýarlamak baradaky tabşyryk hem ýerine ýetiriler diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow ynam bildirdi.

Milli Liderimiz ýylyň ahyryna çenli ähli göz öňünde tutulan işleriň üstünlikli tamamlanmalydygyna ünsi çekdi. Hususan-da, 2022-nji ýyl üçin Döwlet býujetini we Maýa goýum maksatnamasyny tassyklamak üçin taýýarlamak barada tabşyryk berdi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow esasy wezipeleriň hatarynda daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan önümleri ýurdumyzda öndürmegiň we daşary ýurtlara iberilýän harytlaryň möçberlerini artdyrmagyň döwlet maksatnamalarynyň amala aşyrylmagynyň has-da çaltlandyrylmalydygyny, dürli pudaklarda bar bolan uly mümkinçilikleriň netijeli peýdalanylmalydygyny nygtady.

Milli Liderimiz geljek ýylda ählumumy başlangyçlary durmuşa geçirmäge gönükdirilen birnäçe halkara hem-de içerki çäreleriň geçirilmeginiň göz öňünde tutulýandygyny belläp, täze ýyla çenli galan wagtyň içinde geljek ýylyň iň gowy nyşany üçin bäsleşik yglan etmegi tabşyrdy.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow 10-njy oktýabrda Saglygy goraýyş we derman senagaty işgärleriniň baýramynyň giňden bellenilip geçiljekdigini aýdyp, aýratyn tapawutlanan saglygy goraýyş işgärlerini «Türkmenistanyň Garaşsyzlygynyň 30 ýyllygyna» atly Türkmenistanyň ýubileý medaly hem-de ýadygärlik nyşany bilen sylaglamak hakyndaky Permana we Karara gol çekdi.

Döwlet Baştutanymyz Gurbanguly Berdimuhamedow Saglygy goraýyş we derman senagaty işgärleriniň baýramyna gabatlap, «Türkmenistanyň dermanlyk ösümlikleri» atly kitabynyň XIII jildini tamamlandygyny habar berdi.

Mejlisiň dowamynda milli Liderimiz 2022-nji ýylyň 1-nji ýanwaryndan zähmet haklarynyň, pensiýalaryň, döwlet kömek pullarynyň, talyp we diňleýji haklarynyň möçberlerini ýene-de 10 göterim ýokarlandyrmak hakyndaky Permana gol çekdi.

Şunuň bilen baglylykda, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow ýurdumyz boýunça iň pes aýlyk zähmet hakynyň möçberine gaýtadan seretmegiň wagty ýetdi diýip hasap edýändigini belledi. Bu bir tarapdan, örän möhüm makrogörkezijidir, beýleki tarapdan bolsa, biziň her birimize düşnükli bolan görkezijidir. Sebäbi biziň esasy syýasatymyz — «Döwlet adam üçindir!» diýip, döwlet Baştutanymyz aýtdy.

8-nji oktýabrda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Türkmenistanyň Saglygy goraýyş we derman senagaty işgärleriniň güni mynasybetli sanly ulgam arkaly geçirilýän “Lukmançylyk diplomatiýasy — sagdyn dünýäniň binýady” atly alym-lukmanlaryň halkara maslahatyna gatnaşmak üçin Aşgabada gelen BSGG-niň Ýewropa sebit edarasynyň direktory Hans Klýugeni kabul etdi.

Duşuşygyň dowamynda döwlet Baştutanymyz myhmana “Saglyk” Döwlet maksatnamasynyň amala aşyrylyşy, koronawirus ýokanjynyň Türkmenistanyň çäklerine aralaşmagyna garşy durmak boýunça görülýän toplumlaýyn çäreler, BMG we onuň ýöriteleşdirilen düzümleri bilen saglygy goraýyş ulgamy boýunça alnyp barylýan ysnyşykly ýakyn hyzmatdaşlyk barada gürrüň berdi.

BSGG-niň Ýewropa sebit edarasynyň ýolbaşçysy milli Liderimize köptaraply hyzmatdaşlygy ýola goýmaga netijeli çemeleşýändigi hem-de koronawirus ýokanjynyň täze görnüşiniň ýaýramagyna garşy göreşmek boýunça umumy tagallalara goşýan uly goşandy üçin hoşallygyny bildirip, ýurdumyzda häzirki günde ilatyň 70 göterimden gowragyna sanjym edilendigini, munuň özüniň bolsa, beýleki döwletler bilen deňeşdirilende, Türkmenistany ilkinji orunlara çykarýandygyny nygtady.

9-njy oktýabrda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Birleşen Arap Emirliklerine iş saparyny amala aşyryp, Dubaý şäherinde geçirilýän “EKSPO — 2020” Bütindünýä sergisiniň çäklerinde guralan Türkmenistanyň milli gününe gatnaşdy.

Döwlet Baştutanymyz ýurdumyzyň ykdysadyýetiniň dürli pudaklarynyň gazananlaryny, taryhy-medeni mirasymyzy, eksport mümkinçiliklerini, dünýäniň geljekki ösüşine goşýan goşandyny açyp görkezýän türkmen bölümini synlady, şeýle hem Birleşen Arap Emirlikleriniň bölümine baryp gördi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow “EKSPO — 2020”-niň Baş kabul ediş merkezinde Birleşen Arap Emirlikleriniň Premýer-ministriniň orunbasary, Prezidentiň işleri boýunça ministri Şeýh Mansur bin Zaýed Al Nahaýýan bilen gepleşikleri geçirdi.

Duşuşygyň dowamynda taraplar söwda-ykdysady we maýa goýum ulgamlarynda ikitaraplaýyn gatnaşyklary ösdürmek, işewürlik, ynsanperwer, ylmy gatnaşyklary höweslendirmek bilen bagly meseleleri ara alyp maslahatlaşdylar.

Gepleşikleriň jemleri boýunça Türkmenistan bilen Birleşen Arap Emirlikleriniň arasyndaky ykdysady hyzmatdaşlygy ösdürmäge gönükdirilen ikitaraplaýyn resminamalaryň birnäçesine gol çekildi. Şolaryň hatarynda Türkmenistanyň Energetika ministrliginiň “Türkmenenergo” döwlet elektroenergetika korporasiýasy bilen “Abu Dhabi Future Energy Company PJSC — Masdar” kompaniýasynyň arasynda özara düşünişmek hakynda Ähtnama; Türkmenbaşy Halkara deňiz porty (Türkmenistan) bilen “DP World FZE” ( Birleşen Arap Emirlikleri) kompaniýasynyň arasynda porty dolandyrmak we logistika hyzmatlary babatynda özara düşünişmek hakynda Ähtnama; Türkmenistanyň Döwlet daşary ykdysady iş banky bilen Abu-Dabiniň ösüş gaznasynyň arasynda “Türkmen maýa goýum kompaniýasy” ýapyk görnüşli paýdarlar jemgyýetini döretmek hakynda Ylalaşyk; Türkmenistanyň Döwlet daşary ykdysady iş banky bilen Dubaý şäheriniň Hökümetiniň Ykdysady ösüş departamentiniň arasynda özara düşünişmek hakynda Ähtnama; Türkmenistanyň Türkmenabat şäherindäki garyşyk mineral dökünleri öndürýän himiýa zawodynyň gurluşygyny maliýeleşdirmek hakynda Türkmenistanyň Hökümeti bilen Abu-Dabiniň ösüş gaznasynyň arasynda karz Ylalaşyk; Türkmenistanyň Hökümeti bilen “Nasdaq Dubai Limited” kompaniýasynyň arasynda özara düşünişmek hakynda Ähtnama bar.

Geçen hepdäniň beýleki wakalarynyň hatarynda Türkmenistanyň Saglygy goraýyş we derman senagaty işgärleriniň güni mynasybetli, Aşgabatda sanly ulgam arkaly geçirilen “Lukmançylyk diplomatiýasy — sagdyn dünýäniň binýady” atly halkara maslahaty bellemek gerek. Onlaýn maslahata BSGG-niň Ýewropa sebit edarasynyň direktory H.Klýuge, BSGG-niň Türkmenistandaky wekili Ý.Zaýsew, Saglygy goraýyş boýunça türkmen-german forumynyň başlygy, professor Klaus Parhofer, BMG-niň düzüm bölekleriniň ýolbaşçylary, diplomatik missiýalarynyň hem-de köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň, dürli ýurtlaryň saglygy goraýyş ulgamynyň wekilleri gatnaşdylar.

Forumda ýokanç kesellere garşy göreşmekde lukmançylyk diplomatiýasy, saglygy goraýyşda sanlylaşdyrmak işleriniň orny, COVAX guraly bilen baglanyşykly meseleleriň giň toplumy ara alnyp maslahatlaşyldy. Halkara lukmançylyk-arassaçylyk işleriniň gazananlary esasynda emele gelen kadalara daýanýan COVID-19 pandemiýasyna garşy göreş meselelerine aýratyn üns berildi.

Çykyş edenler Türkmenistanda saglygy goramak boýunça maksatnamalaryň Bütindünýä Saglygy Goraýyş Guramasynyň maslahatlaryna laýyklykda amala aşyrylýandygyny hem-de halkara hyzmatdaşlar bilen bilelikde ynsan saglygyny goramak boýunça köp sanly taslamalaryňdyr maksatnamalaryň durmuşa geçirilendigini we geçirilýändigini bellediler.

Geçen ýekşenbe güni ýurdumyzda Saglygy goraýyş we derman senagaty işgärleriniň güni mynasybetli baýramçylyk dabaralary boldy. Onuň çäklerinde Myrat Garryýew adyndaky Türkmenistanyň Döwlet lukmançylyk uniwersitetinde “Saglygy goraýyş, bilim we sport Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe” atly halkara ylmy maslahat geçirildi.

Foruma sanly ulgam arkaly daşary ýurtlaryň birnäçesinden — Russiýadan, Germaniýadan, Fransiýadan, Rumyniýadan tanymal alym-professorlar, ylymlaryň doktorlary, saglygy goraýyş, bilim we sport ulgamlarynyň ýokary wezipeli wekilleri goşuldylar.

Çykyşlarda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň pudagyň maddy-tehniki binýadyny yzygiderli pugtalandyrmaga, ilata edilýän lukmançylyk hyzmatlarynyň hilini we görnüşini ýokarlandyrmaga gönükdirilen saglygy goraýyş ulgamyndaky döwlet syýasatyny durmuşa geçirmekde gazanylan anyk üstünlikler beýan edildi. Şunuň bilen birlikde, sporty ösdürmäge we jemgyýetde sagdyn durmuş ýörelgelerini berkarar etmäge, hemmetaraplaýyn ösen ýaş nesli terbiýelemäge uly üns berilýär.

Maslahata gatnaşyjylar Türkmenistanyň saglygy goraýyş ulgamyny hemmetaraplaýyn ösdürmegiň hem-de döwrebaplaşdyrmagyň, şol sanda dünýä lukmançylygynyň iň gowy iş tejribelerini we täze işlerini nazara almak bilen hyzmatdaşlygy has-da giňeltmegiň mümkinçiliklerini ara alyp maslahatlaşdylar.

Maslahatyň çäklerinde Türkmenistany sagdynlygyň we ruhubelentligiň ýurduna öwürmäge saldamly goşant goşan lukmançylyk işgärlerini sylaglamak dabarasy boldy. Türkmenistanyň Prezidentiniň gol çeken resminamalaryna laýyklykda, olar “Türkmenistanyň Garaşsyzlygynyň 30 ýyllygyna” ýubileý medaly hem-de ýadygärlik nyşany bilen sylaglanyldy.

Geçen hepdede Lebap welaýatynyň Türkmenabat şäheriniň Halkara howa menziline barýan ýoluň ugrunda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň başlangyjy bilen gurlan, 23 gektar meýdany eýeleýän täze ýaşaýyş jaý toplumynyň açylyş dabarasy boldy. 544 maşgala niýetlenen 17 sany täze ýaşaýyş jaýlarynda hem-de 2 gatly kottej görnüşli jaýlarda bagtyýar ildeşlerimiz jaý toýlaryny tutdular. Binalaryň gurluşygynda milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň ýurdumyzyň şähergurluşyk ulgamyna bildirilýän talaplaryna laýyklykda, halkymyzyň ýaşaýyş-durmuş dessurlary we häzirki zamanyň talaplary göz öňünde tutuldy.

Gurluşyk işlerinde ýurdumyzda öndürilýän we ekologiýa taýdan amatly serişdeler peýdalanyldy. Jaýlarda goýlan mebeller ýerli hususy işewürler tarapyndan taýýarlanyldy.

Geçen hepdäniň wakalary hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň alyp barýan içeri we daşary syýasatynyň, durmuşa geçirýän düýpli özgertmeleriniň üstünliklere beslenýändiginiň aýdyň subutnamasydyr. Şolaryň baş maksady mähriban Watanymyzy adamlaryň döredijilik mümkinçiliklerini amala aşyrmagy, bagtyýar durmuşy üçin iň oňaýly şertler üpjün edilen ösen döwlete öwürmekden ybaratdyr.

(TDH)

Aşgabat, 11-nji oktýabr (TDH). “Türkmenistanyň dermanlyk ösümlikleri” atly kitabyň XIII jildiniň neşir edilmegi milli Liderimiziň türkmen lukmanlarynyň hünär baýramçylygyna, tutuş halkymyza hem-de dünýäniň ylmy jemgyýetçiligine özboluşly sowgady boldy. Kitabyň tanyşdyrylyş dabarasy şu gün Saglygy goraýyş we derman senagaty ministrliginiň mejlisler zalynda guraldy.

Türkmenistanyň Prezidenti, Ylymlar akademiýasynyň akademigi, lukmançylyk ylymlarynyň doktory, professor Gurbanguly Berdimuhamedowyň ensiklopedik işi ýurdumyzyň baý ösümlik dünýäsi hem-de halk lukmançylygynyň gadymy däpleri bilen gyzyklanýan okyjylaryň giň toparyna niýetlenendir.

Täze neşiriň tanyşdyrylyş dabarasyna Saglygy goraýyş we derman senagaty ministrliginiň hem-de ugurdaş edaralaryň, ministrlikleriň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň, jemgyýetçilik guramalarynyň, köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň ýolbaşçylarydyr hünärmenleri, talyp ýaşlar gatnaşdylar.

Çykyş edenler milli Liderimiziň 2009-njy ýylda başyny başlan ylmy işiniň dowamy bolan täze kitabyň aýratyn ähmiýetini bellediler.

Bu düýpli ylmy işiň esasynda Gündogar lukmançylygynyň görnükli alymlarynyň hem-de “tebigy dermanhana” yzygiderli ýüzlenýän türkmen tebipleriniň nesilden-nesle geçip gelýän iň gowy tejribesi bar.

Kitabyň sahypalarynda dermanlyk ösümlikleriň, şol sanda belli bir ýerlerde duş gelýän ösümlikleriň melhemlik häsiýetleri, olary ylmy we halk lukmançylygynda ulanmagyň mümkinçilikleri jikme-jik beýan edilýär. Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow olaryň öwrenilmegine durmuşynyň köp ýylyny bagyşlady.

Dabara gatnaşyjylaryň belleýşi ýaly, mazmuny boýunça özboluşly ensiklopediýa türkmen topragynda ösýän, asyrlaryň dowamynda dürli keselleri bejermek üçin netijeli ulanylýan ösümlikleriň melhemlik häsiýetleri barada bilimleriň hazynasy bolup durýar.

Döwlet Baştutanymyz okyjylary ekilýän we ýabany ösümlikler bilen akademik nukdaýnazaryndan tanyşdyrýar. Olaryň suratlary, beýany, biologik aýratynlyklary, ösýän ýerleri, tebigy gorlary, dermanlyk çig maly, himiki düzümi, taýýarlanyş we ulanylyş usullary yzygiderlilikde getirilýär.

“Türkmenistanyň dermanlyk ösümlikleri” atly kitap türkmen ösümlik dünýäsiniň özboluşly ensiklopediýasy bolmak bilen, şu geçen ýyllaryň içinde diňe ýurdumyzyň derman senagatynyň işgärleri we lukmanlary üçin däl-de, eýsem, kitabyň dürli dillere terjime edilmegi netijesinde, onuň bilen tanyşmak mümkinçiligine eýe bolan daşary ýurtly hünärmenler üçin hem bahasyna ýetip bolmajak gollanma öwrüldi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň ylmy işiniň nobatdaky kitaby köp nusgada çap edildi. Ýurdumyzyň gözel künjekleriniň dürli reňkli suratlary, ösümlikleriň rus-latyn-türkmen sözlügi hem-de dermanlyk çig malyny ýygnamagyň senenamasy kitabyň baý mazmunyna ajaýyp goşundy bolup durýar.

Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe ýurdumyzyň saglygy goraýyş ulgamynyň ösüşi hem-de gazanylan üstünlikler barada ýazylan syn milli Liderimiziň parasatly ýolbaşçylygynda işlenip taýýarlanylan we amala aşyrylýan “Saglyk” Döwlet maksatnamasynyň çäklerinde saglygy goraýyş ulgamynda geçirilýän ägirt uly özgertmeleriň giň gerimliligine aýdyň şaýatlyk edýär.

Dabara gatnaşyjylar hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň adyna Ýüzlenme kabul edip, onda türkmenistanlylaryň saglygyny goramaga berilýän ägirt uly üns hem-de olaryň bagtly we abadan durmuşda ýaşamagyna döredilen şertler üçin tüýs ýürekden hoşallyk sözlerini beýan etdiler.

Hormatly Prezidentimiziň «Garaşsyzlyk — bagtymyz» atly täze kitabynyň ýurt Garaşsyzlygynyň 30 ýyllygynyň dabaraly baýram edilýän günlerinde elimize gowuşmagy tüýs ýürekden begendirdi, ähli halkymyzyň baýramçylyk şatlygyny artdyrdy.

Bu ajaýyp kitapda mukaddes Garaşsyzlygymyzyň döwletimiziň hem-de halkymyzyň durmuşynda tutýan belent orny, 30 ýyllyk taryhy döwrüň içinde gazanylan üstünlikler hakda giňişleýin gürrüň berilýär. Geçen şol şöhratly ýyllaryň içinde ýurdumyzyň halkara abraýy has-da artdy. Munuň şeýledigini golaýda hormatly Prezidentimiziň TASS agentligine beren interwýusynyň many-mazmuny arkaly hem göz ýetirmek bolýar.

Dünýäde ykrar edilen Lider hökmünde abraý-mertebesi barha belende galýan Gahryman Arkadagymyzyň täze eseri 13 bölümden ybarat bolup, üç dilde çapdan çykmagy kitabyň ähmiýetini has-da artdyrýar.

Milli Liderimiziň kitabynda milli demokratiýanyň ösmegi we kämilleşmegi, döwlet häkimiýetiniň ýeke-täk eýesi hökmünde halkyň çykyş edýändigi, joşgunly zähmetiň döredijiligiň, rowaçlygyň, üstünlikleriň açarydygy hakdaky pikirler okyjyda aýratyn täsir galdyrýar. Ene topragymyzyň baýlyk-berekedi, ýurdumyzyň ykdysadyýetde, senagatda ýeten belent sepgitleri Watanymyza buýsanjymyzy, milli Liderimize hormatymyzy has-da artdyrýar.

Hormatly Prezidentimiziň «Garaşsyzlyk — bagtymyz» atly täze kitabyndaky: «Garaşsyz döwletli bolmak arzuwy ençeme asyrlap halkymyzyň ýüreginde ýaşady. Döwrümiziň bagtyýar nesilleri hasyl bolan arzuwlary berkidýän nesiller hökmünde uly jogapkärçiligi egne alýarlar, hut şunuň bilenem olar tükeniksiz mertebäniň, at-abraýyň eýeleridir» diýen sözleriniň bizi aýratyn buýsandyryşy ýaly, Garaşsyzlygy goramak, berkitmek şan-şöhratyny dünýä ýaýmak her birimiziň watançylyk borjumyzdyr. Munuň üçin bolsa öz iş ýerimizde päk ýürekden halal, yhlasly zähmet çekmegimiz zerurdyr. Biz hem watançy ýaşlary terbiýeläp ýetişdirmekde öz yhlasymyzy gaýgyrman zähmet çekjekdigimize ynandyrýarys.

Gahryman Arkadagymyzyň «Garaşsyzlyk — bagtymyz» atly täze kitaby biziň işde hem durmuşda ýakyn gollanmamyz hem ýankitabymyz bolar. Mukaddes Garaşsyzlygymyz hakdaky şeýle ajaýyp eseri halkymyza peşgeş beren hormatly Prezidentimiziň jany sag, ömri uzak, tutumly işleri hemişe rowaç bolsun!

Maýsa ÇARYÝEWA,

Türkmenistanyň Telekommunikasiýalar we informatika institutynyň mugallymy.

Hakdan ýalkawly türkmen topragynyň üstünde bugdaýdyr gowaçaly meýdanlar, dowardyr düýeli ymgyr sähralar ýaýlyp ýatan bolsa, astynda «gara altynyň» we «mawy ýangyjyň» uly gorlary jemlenendir. Şol baýlyklary halkymyzyň we bütin adamzadyň eşretli ýaşaýşy üçin peýdalanmak hormatly Prezidentimiziň alyp barýan syýasatynyň möhüm ugrudyr. Ýurdumyzy innowasion esasda senagatlaşdyrmak, eksport kuwwatyny artdyrmak boýunça iri möçberli maksatnamalary durmuşa geçirmekde ykdysadyýetimiziň möhüm pudagy bolan nebitgaz senagatyna uly orun degişlidir. Uglewodorod baýlyklarynyň gorlary we eksport möçberleri boýunça dünýäde öňdebaryjy orunlaryň birini eýeleýän Watanymyzda öndürilýän tebigy gaz bu gün ýakyn-u-alys ülkelerde onlarça million öýlere ýagtylyk, ýylylyk, ýüzlerçe million ynsanyň kalbyna mähir paýlaýar, kuwwatly döwletleriň ykdysady çarhlarynyň güýjüne güýç goşýar.

«Galkynyş» gaz käni — rysgal-berekediň tükeniksiz çeşmesi

Garaşsyzlyk ýyllarynda Türkmenistan nebitgaz toplumynda iri taslamalary durmuşa geçirmek arkaly sebitiň iri energetika döwleti hökmünde özüni dünýä tanatdy. Ägirt uly «Galkynyş» gaz käniniň we beýleki birnäçe iri känleriň açylmagy bilen, Türkmenistan «mawy ýangyjyň» tassyklanan gorlary boýunça öňdäki orunlaryň birini eýeläp, dünýäniň gaz bazarynyň iri agzasyna öwrüldi. «Galkynyş» gaz käniniň senagat taýdan özleşdirilmegine girişilmegi gaz pudagynda amala aşyrylýan iň iri möçberli taslamalaryň biri boldy. Bu ýerde önümçilik kuwwaty ýylda 30 milliard kub metr harytlyk gaza barabar bolan zawodlaryň üçüsi işe girizildi.

Şu ýyl hormatly Prezidentimiziň gatnaşmagynda «Galkynyş» gaz käninde täze guýularyň gurluşygyna badalga berilmegi «mawy ýangyjyň» goşmaça gorlaryny döretmäge şert döreder.

Türkmenistan — Hytaý: strategik hyzmatdaşlygyň berk binýady

Gahryman Arkadagymyzyň parasatly syýasaty netijesinde ýurdumyzyň uglewodorod baýlyklary dünýäniň çar ýanyna uzaýan gaz geçiriji turbalar arkaly dürli ýurtlara eksport edilip, milli ykdysadyýetiň pajarlap ösmegine, täze iş orunlarynyň döredilmegine, ilatyň ýaşaýyş-durmuş şertleriniň ýokarlanmagyna, döwletleriň arasynda dost-doganlyk gatnaşyklarynyň pugtalandyrylmagyna itergi berýär. Depginli ösýän ykdysadyýete eýe bolan Hytaý Halk Respublikasy türkmen tebigy gazynyň iň iri alyjysy bolup durýar. 2009-njy ýylyň dekabrynda ulanylmaga berlen Türkmenistan — Hytaý gaz geçirijisi ýylda 40 milliard kub metr türkmen gazyny Çyn-Maçyna ibermäge niýetlenendir. Onuň üç şahasynyň (A, B we C) geçirijilik ukyby bolsa 55 milliard kub metre barabardyr. Bu möhüm magistralyň çig mal binýady yzygiderli berkidilýär.

Soňky 11 ýylda Türkmenistan — Hytaý gaz geçirijisi boýunça Çyn-Maçyna 300 milliard kub metrden gowrak tebigy gaz eksport edilip, ýurduň 27 sebitinde ýaşaýan 500 milliondan gowrak adam «mawy ýangyç» bilen üpjün edildi. 2020-nji ýylda Hytaýda sarp edilen gazyň umumy möçberiniň 15 göterimden gowragy bu gaz geçirijiniň paýyna düşdi.

Şu ýylyň başynda hormatly Prezidentimiziň ak pata bermegi bilen, Lebap welaýatynyň çägindäki «Malaý» gaz käninde täze gaz gysyjy desga açylyp, ulanylmaga berildi. Ýylda üstünden 30 milliard kub metre çenli tebigy gazy geçirmäge ukyply bolan desganyň ulanyşa girizilmegi Watanymyzyň nebitgaz senagatynyň kuwwatyny has-da pugtalandyrmaga ýardam eder.

Asyryň energetika taslamasy — parahatçylygyň we ösüşiň guraly

Ýurdumyz uglewodorod serişdelerini diwersifikasiýa ýoly bilen eksport etmegiň täze ugurlaryny ösdürmäge, energetika baýlyklaryny sebitde parahatçylygy we durnuklylygy berkitmek üçin peýdalanmaga möhüm ähmiýet berýär. Şeýle maksatlar bilen durmuşa geçirilýän Türkmenistan — Owganystan — Pakistan — Hindistan taslamasy iri dünýä döwletleri we abraýly halkara guramalary tarapyndan goldanylýar. 2015-nji ýylyň 13-nji dekabrynda gurluşygyna badalga berlen transmilli gaz geçirijisiniň kuwwatlylygy ýylda 33 milliard kub metre barabar bolup, onuň umumy uzynlygy 1 müň 840 kilometre deňdir.

Milli Liderimiziň nygtaýşy ýaly, täze energetika geçirijisi diňe bir Günorta Aziýanyň iri ýurtlaryny türkmen gazy bilen üpjün etmäge däl, eýsem, ykdysady hyzmatdaşlygy pugtalandyrmagyň, sebitde parahatçylygyň we durnuklylygyň berkidilmeginiň hem möhüm guraly bolmaga gönükdirilendir.

Innowasion önümçilik desgalary — ykdysady ösüşiň daýanjy

Hormatly Prezidentimiziň tagallalarynyň netijesinde nebitgaz pudagyny diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürmek, içerki hem-de daşarky bazarlarda uly islegden peýdalanýan dürli görnüşli nebit we gaz önümlerini öndürýän täze kuwwatlyklary kemala getirmek boýunça uly işler amala aşyrylýar. Nebitgaz we himiýa senagatynda birnäçe täze iri desgalaryň ulanyşa berilmegi hem-de olaryň üstünlikli iş alyp barmagy dünýäde emele gelen çylşyrymly ýagdaýlara garamazdan, milli ykdysadyýetimiziň ösüş depgininiň gowşamazlygyna ýardam edýär.

2018-nji ýylda Gyýanlyda işe girizilen polietileniň we polipropileniň dürli görnüşlerini çykarmaga ýöriteleşdirilen polimer zawody şeýle desgalaryň biridir. 2019-njy ýylda hormatly Prezidentimiziň ak pata bermegi bilen Ahal welaýatynda tebigy gazdan sintetiki benzin öndürýän dünýäde ilkinji zawodyň gurlup, ulanylmaga berilmegi ýurdumyzyň nebitgaz toplumynyň ösüşine uly goşant boldy. Türkmenistany durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň maksatnamasyna laýyklykda, ýurdumyzyň nebitgaz toplumynda ýakyn wagtda ýene-de iri taslamalaryň birnäçesini amala aşyrmak meýilleşdirilýär.

Asylly başlangyçlar goldaw tapýar

Gymmat bolmadyk, ygtybarly, häzirki zaman energetika çeşmeleriniň elýeterliligi ähli ýurtlaryň okgunly ösmeginde aýgytlaýjy ähmiýete eýedir. Birleşen Milletler Guramasy tarapyndan kabul edilen «2030-njy ýyla çenli döwür üçin ösüş babatda Gün tertibine» laýyklykda amala aşyrylýan tagallalar üçünji müňýyllygyň bu maksatlaryna ýetmäge gönükdirilendir. Hormatly Prezidentimiz BMG-niň Baş Assambleýasynyň maslahatlarynda hem-de beýleki halkara forumlarda bu meseleler boýunça Türkmenistanyň garaýşyny yzygiderli beýan edýär. Milli Liderimiziň oňyn başlangyçlary dünýä jemgyýetçiliginiň gyzgyn goldawyna eýe bolup, BMG-niň Baş Assambleýasy tarapyndan 2013-nji ýylda kabul edilen «Energiýa serişdeleriniň ygtybarly we durnukly üstaşyr geçirilmegi hem-de durnukly ösüşi we halkara hyzmatdaşlygyny üpjün etmekde onuň hyzmaty» hakynda Kararnama bilen berkidildi.

2017-nji ýylda Garaşsyz döwletimiz Halkara Energetika Hartiýasynyň Konferensiýasynda başlyklyk etdi we paýtagtymyz Aşgabatda Energetika Hartiýasynyň Şertnamasyny döwrebaplaşdyrmak boýunça forumlardyr halkara maslahatlaryň birnäçesi geçirilip, bu ugurda öňegidişlikler gazanyldy. Mälim bolşy ýaly, häzirki wagtda Energetika Hartiýasynyň Şertnamasy energetika serişdeleriniň söwdasy hem-de döwletara gaz we nebit geçirijiler, elektrik geçiriji ulgamlar arkaly olaryň üstaşyr iberilmegi bilen baglanyşykly çylşyrymly syýasy, ykdysady hem-de hukuk meseleleriniň çözülmegine gönükdirilen ýeke-täk köptaraply ylalaşyk bolup durýar.

Hormatly Prezidentimiziň şu ýylyň 23-nji awgustynda «Galkynyş» gaz känindäki nobatdaky guýularyň gurluşygyna badalga bermek dabarasynda belleýşi ýaly, häzirki döwürde 50 trillion kub metr möçberde kesgitlenen tebigy gazyň baý gorlaryna eýe bolan Garaşsyz döwletimiz Ýewropanyň we Aziýanyň energetika bazarlaryny bu gymmatly harytlyk çig mal bilen üpjün etmek baradaky garaýşyny yzygiderli öňe sürüp gelýär. Bu baýlyklary halkymyzyň we dünýäniň halklarynyň bähbidine netijeli ulanmak üçin köp işler amala aşyrylýar.

Garaşsyzlyk ýyllarynda ýurdumyzyň nebitgaz senagatynyň ýeten derejesi milli ykdysadyýetimiziň mundan beýläk-de pajarlap ösjekdigine uly ynam döredýär. Hormatly Prezidentimiziň çuňňur oýlanyşykly we öňdengörüjilikli syýasaty esasynda uglewodorod baýlyklarymyzyň netijeli peýdalanylmagy, halkymyzyň şu günki bagtyýar durmuşynyň, nurana geljeginiň binýadyny berkitmäge, Watanymyzyň dünýädäki abraýyny has-da ýokarlandyrmaga, sebitiň ýurtlary bilen dost-doganlyk gatnaşyklaryny pugtalandyrmaga giň mümkinçilikleri açýar.

Aşgabat, 11-nji oktýabr (TDH). “Türkmenistanyň dermanlyk ösümlikleri” atly kitabyň XIII jildiniň neşir edilmegi milli Liderimiziň türkmen lukmanlarynyň hünär baýramçylygyna, tutuş halkymyza hem-de dünýäniň ylmy jemgyýetçiligine özboluşly sowgady boldy. Kitabyň tanyşdyrylyş dabarasy şu gün Saglygy goraýyş we derman senagaty ministrliginiň mejlisler zalynda guraldy.
Türkmenistanyň Prezidenti, Ylymlar akademiýasynyň akademigi, lukmançylyk ylymlarynyň doktory, professor Gurbanguly Berdimuhamedowyň ensiklopedik işi ýurdumyzyň baý ösümlik dünýäsi hem-de halk lukmançylygynyň gadymy däpleri bilen gyzyklanýan okyjylaryň giň toparyna niýetlenendir.
Täze neşiriň tanyşdyrylyş dabarasyna Saglygy goraýyş we derman senagaty ministrliginiň hem-de ugurdaş edaralaryň, ministrlikleriň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň, jemgyýetçilik guramalarynyň, köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň ýolbaşçylarydyr hünärmenleri, talyp ýaşlar gatnaşdylar.
Çykyş edenler milli Liderimiziň 2009-njy ýylda başyny başlan ylmy işiniň dowamy bolan täze kitabyň aýratyn ähmiýetini bellediler.
Bu düýpli ylmy işiň esasynda Gündogar lukmançylygynyň görnükli alymlarynyň hem-de “tebigy dermanhana” yzygiderli ýüzlenýän türkmen tebipleriniň nesilden-nesle geçip gelýän iň gowy tejribesi bar.
Kitabyň sahypalarynda dermanlyk ösümlikleriň, şol sanda belli bir ýerlerde duş gelýän ösümlikleriň melhemlik häsiýetleri, olary ylmy we halk lukmançylygynda ulanmagyň mümkinçilikleri jikme-jik beýan edilýär. Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow olaryň öwrenilmegine durmuşynyň köp ýylyny bagyşlady.
Dabara gatnaşyjylaryň belleýşi ýaly, mazmuny boýunça özboluşly ensiklopediýa türkmen topragynda ösýän, asyrlaryň dowamynda dürli keselleri bejermek üçin netijeli ulanylýan ösümlikleriň melhemlik häsiýetleri barada bilimleriň hazynasy bolup durýar.
Döwlet Baştutanymyz okyjylary ekilýän we ýabany ösümlikler bilen akademik nukdaýnazaryndan tanyşdyrýar. Olaryň suratlary, beýany, biologik aýratynlyklary, ösýän ýerleri, tebigy gorlary, dermanlyk çig maly, himiki düzümi, taýýarlanyş we ulanylyş usullary yzygiderlilikde getirilýär.
“Türkmenistanyň dermanlyk ösümlikleri” atly kitap türkmen ösümlik dünýäsiniň özboluşly ensiklopediýasy bolmak bilen, şu geçen ýyllaryň içinde diňe ýurdumyzyň derman senagatynyň işgärleri we lukmanlary üçin däl-de, eýsem, kitabyň dürli dillere terjime edilmegi netijesinde, onuň bilen tanyşmak mümkinçiligine eýe bolan daşary ýurtly hünärmenler üçin hem bahasyna ýetip bolmajak gollanma öwrüldi.
Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň ylmy işiniň nobatdaky kitaby köp nusgada çap edildi. Ýurdumyzyň gözel künjekleriniň dürli reňkli suratlary, ösümlikleriň rus-latyn-türkmen sözlügi hem-de dermanlyk çig malyny ýygnamagyň senenamasy kitabyň baý mazmunyna ajaýyp goşundy bolup durýar.
Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe ýurdumyzyň saglygy goraýyş ulgamynyň ösüşi hem-de gazanylan üstünlikler barada ýazylan syn milli Liderimiziň parasatly ýolbaşçylygynda işlenip taýýarlanylan we amala aşyrylýan “Saglyk” Döwlet maksatnamasynyň çäklerinde saglygy goraýyş ulgamynda geçirilýän ägirt uly özgertmeleriň giň gerimliligine aýdyň şaýatlyk edýär.
Dabara gatnaşyjylar hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň adyna Ýüzlenme kabul edip, onda türkmenistanlylaryň saglygyny goramaga berilýän ägirt uly üns hem-de olaryň bagtly we abadan durmuşda ýaşamagyna döredilen şertler üçin tüýs ýürekden hoşallyk sözlerini beýan etdiler.

Şu ýylyň 9-njy oktýabrynda Türkmenistan we döwletimiziň barha ilerleýän ykdysadyýeti ýene bir gezek dünýä jemgyýetçiliginiň ünsünde boldy. Çünki şol gün «EKSPO ― 2020» Halkara sergisiniň çäginde Türkmenistanyň milli güni geçirildi. Bu dabaraly waka mynasybetli hormatly Prezidentimiziň Halkara serginiň geçirilýän ýerinde ― Birleşen Arap Emirlikleriniň Dubaý şäherinde iş sapary bilen bolmagy bolsa milli serginiň ähmiýetini has-da artdyrdy.

Her gezek bolşy ýaly, «EKSPO — 2020» Halkara sergisiniň şu gezek geçirilişindäki bölümimiziň binagärlik aýratynlygyna içgin üns berlendigini turuwbaşdan nygtamak gerek. Garagum sährasynyň reňkini, türkmen bedewleriniň ajaýyplygyny, Döwlet baýdagymyzyň aýdym ýaly pasyrdaýşyny we hut Türkmenistana mahsus ýeneki aýratynlyklary özüne siňdiren bölüm, daşary ýurt metbugat sahypalarynda hem ýazylyşy ýaly, dünýä jemgyýetçiliginiň ünsüni özüne çekdi. Dogry, bölümiň ýokarsynda «Türkmenistan» diýlen altynsow reňkli ýazgy bar. Ýöne şol ýazgy bolmanynda hem ýokarda sanan aýratynlyklarymyz bölümiň berkarar Türkmenistana degişlidigini her kime mälim edýär.

«Mawy ýaýlym» arkaly hem tanyş bolşumyz ýaly, bölüm mowzuklaýyn toplumlaryň dokuzysyndan ybarat. Ine, şol dokuz toplum hem şu günki Türkmenistanyň bedew batly ösüşlerinden habar berýär.

Milli Liderimiziň dostlukly döwlete iş saparyndan soň dünýä metbugatynda, esasan hem arap çeşmelerinde Türkmenistanyň Halkara sergidäki bölümine-de, ýurduň okgunly ösüşlerine-de diýseň ýokary baha berildi. Olarda ýazylyşy ýaly, «EKSPO ― 2020» okgunly ösüşleri bilen Ýer ýüzüni haýrana goýýan Türkmenistan bilen gaýybana tanyşmagyň merkezine öwrüldi. Halkara sergi geljek ýylyň mart aýyna çenli dowam edýär. Diýmek, şoňa çenli millionlarça adam «EKSPO ― 2020»-de Türkmenistany has ýakyndan tanar.

Döwrebaplyk, sanly tehnologiýalaryň täsin dünýäsi, her biri jümmüşine gaýybana syýahata alyp gidýän toplumlar Halkara sergide ünsüňi özüne çekýär. Hemişe bolşy ýaly, häzirki dowam edýän «EKSPO — 2020» hem Türkmenistan üçin halkara hyzmatdaşlygyň täze sahypasyna öwrüler.

Döwletmyrat GURBANDURDYÝEW,

Türkmenistanyň Daşary işler ministrliginiň Halkara gatnaşyklary institutynyň talyby.

2021-nji ýylyň 11-nji oktýabrynda Bütindünýä Banky Toparynyň we Halkara Pul Gaznasynyň her ýylda geçirilýän maslahatlarynyň çäklerinde wirtual görnüşde geçirilýän Bütindünýä Bankynyň we Halkara Pul Gaznasynyň 9 (dokuz) ýurdunyň wekilçilikli toparynyň duşuşygyna Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministri Muhammetgeldi Serdarowyň ýolbaşçylygyndaky wekiliýeti gatnaşdy.

Duşuşygyň başynda Halkara pul gaznasynyň we Bütindünýä bankynyň ýerine ýetiriji direktorlary Piotr Trabinskiniň we Katarzyna Zajdel-Kurowskanyň çykyşlary diňlenildi, onda wekilçilikli toparyň içinde we aýry-aýry ýurtlar bilen hyzmatdaşlygy ösdürmegiň ýagdaýy we tendensiýalary beýan edildi.

Soňra, Şweýsariýa Konfederasiýasynyň, Polşanyň, Serbiýanyň, Azerbaýjan, Gazagystan, Täjigistan, Özbegistan Respublikalarynyň degişli ministrlikleriniň we Merkezi banklarynyň ýolbaşçylary pandemiýanyň ýetiren täsirlerine garşy ykdysadyýetlerinde amala aşyrylan işler barada gürrüň berdiler. Olar, esasan, ýurtlarynyň ykdysadyýetlerini goldamak üçin birnäçe geçirilen, ýagny maliýelşdirmegiň peýdaly şertlerini, milli pulunyň durnukly hümmetini, likwidliligi üpjün etmek bilen bagly çäreleri babatynda bar bolan tejribelerini paýlaşdylar. Ministr Muhammetgeldi Serdarow, öz çykyşynda, ýurduň ykdysadyýetini goldamak üçin amala aşyrylan işler, şol sanda hususylaşdyrmak boýunça alnyp barylýan işler, telekeçiligi goldamak, salgyt-býujet çäreleri barada gürrüň berdi. Türkmenistanda makroykdysady ýagdaýyň durnukly derejede saklanyp gelýändigini aýtdy. Ýeterlik derejede ýokary we durnukly ykdysady ösüşiň üpjün edilýändigi, şu ýylyň 8 aýynyň netijelerine görä Jemi içerki önümiň (JIÖ) ösüş depgininiň 6,2% bolandygy barada belledi.

Duşuşygyň dowamynda, Halkara Pul Gaznasy we Bütindünýä banky bilen hyzmatdaşlygyň ähmiýeti barada bellenildi.Duşuşyk hoşniýetli ýagdaýda geçdi.

Duşuşygyň ahyrynda Mähriban Watanymyzyň halkara giňişliginde abraý-mertebesiniň belende galmagynda ägirt uly işleri amala aşyrýan Hormatly Prezidentimiziň janynyň sag, ömrüniň uzak, alyp barýan il-ýurt bähbitli umumyadamzat ähmiýetli belent tutumly işleriniň mundan beýlägem rowaç almagy arzuw edildi.

Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministrligi

Ýurdumyz milli Liderimiziň täzeçillik syýasaty netijesinde öz ösüşiniň ýokary depginlerini saklaýar, jemi içerki önümiň öndürilişi yzygiderli artýar, halkyň durmuş derejesi ýokarlanýar. Şu ýylyň 25-nji sentýabrynda paýtagtymyzda hormatly Prezidentimiziň başlyklyk etmeginde geçirilen Türkmenisanyň Halk Maslahatynyň mejlisiniň barşynda milli ykdysadyýetiň ýurduň garaşsyz ösüşi ýyllarynda gazanylan görkezijiler beýan edildi. Hormatly Prezidentimiz öz çykyşynda berkarar Watanymyzyň Garaşsyzlygynyň 30 ýylynyň içinde ýurdumyzyň ykdysadyýetine goýlan iri maýa goýumlarynyň möçberiniň 200 milliard amerikan dollaryndan hem geçendigini, bu serişdeleriň 60 göterimden hem köpüsiniň senagat pudagyny ösdürmäge gönükdirilendigini belläp geçdi. Milli ykdysadyýetiň esasy pudagy bolan ýangyç-energetika toplumyna ýurdumyzyň jemi içerki önümini öndürmekde hem-de eksport düzüminde esasy orun degişli bolup durýar. «Türkmenistanyň nebitgaz senagatyny ösdürmegiň 2030-njy ýyla çenli döwür üçin maksatnamasyny» amala aşyrmagyň çäklerinde ýurdumyzda uglewodorod çig malynyň çykarylýan möçberlerini artdyrmak, täze uglewodorod ýataklaryny özleşdirmek, ýangyç-energetika toplumynyň kärhanalaryny tehniki taýdan enjamlaşdyrmak, döwrebap tehnologiýalary giňden ornaşdyrmak, gazy gaýtadan işleýän täze önümçilikleri döretmek ýaly uzakmöhletleýin we tutumly işler amala aşyrylýar.

Ýurdumyzyň tebigy baýlyklarynyň ägirt uly gorlary ykdysadyýetimizi diwersifikasiýalaşdyrmak, iri gaýtadan işleýän önümçilikleri döretmek we ösdürmek babatynda ileri tutulýan taslamalary durmuşa geçirmäge mümkinçilik berýär. Garaşsyz bilermenleriň geçiren barlaglarynyň netijesi boýunça Türkmenistanyň uglewodorod serişdeleriniň goruna dünýäde baý ýurtlaryň hatarynda ykrar edilmeginiň esasynda ýurdumyzda nebitiň we gazyň çykarylýan we gaýtadan işlenilýän möçberlerini artdyrmaga, energiýa serişdeleriniň eksportynyň çäklerini tapgyrlaýyn giňeltmäge gönükdirilen energetika strategiýasy üstünlikli durmuşa geçirilýär. Bu işleriň geçirilmegi ýurdumyzyň tebigy baýlyklarynyň eksport mümkinçiliklerini artdyrmaga, ýakyndaky we alysdaky döwletler bilen gatnaşyklary çuňlaşdyrmaga, uglewodorod serişdelerini iberijiler we sarp edijiler üçin amatly şertleriň döremegine, Türkmenistan üçin täze sarp edijileriň bazarlaryny açmaga oňyn şertleri döredýär we biziň ýurdumyzda işlemek isleýän daşary ýurt maýa goýujylaryň gyzyklanmalaryny has-da artdyrýar.

Nebiti we tebigy gazy çykarmak, gaýtadan işlemek we eksport etmek, nebit önümlerini öndürmek, maýa goýumlaryny özleşdirmek babatda gazanylan tehniki-ykdysady görkezijler, nebitgaz senagaty üçin kämil hünärmenleri taýýarlamak milli ykdysadyýeti yzygiderli ösdürmekde möhüm ugur bolup durýar. Barha senagatlaşýan dünýäde uly önümçilikleriň ykbaly halkymyzyň «mawy altyn», «gara altyn» diýip arzylaýan hut şu gymmatly baýlyklary bilen gönüden-göni bagly bolup durýar.

Hormatly Prezidentimiziň ösüşleri we özgertmeleri nazarlaýan ykdysady syýasaty netijesinde soňky ýyllarda nebiti we tebigy gazy gaýtadan işlemek arkaly halk hojalygynda giňden peýdalanylýan önümleri öndürmäge aýratyn üns gönükdirilýär. Ýurdumyzyň senagat pudagynda geçirilen düýpli döwrebaplaşdyrmak işleriniň netijesinde dünýä bazarynda bäsleşige ukyply önümleri öndürýän köp sanly täze kärhanalar işe girizildi. Şolaryň biri-de Ahal welaýatynda — Owadandepede gurlan tebigy gazy gaýtadan işlemegiň esasynda ýokary hilli, ekologiýa taýdan arassa benzin öndürýän gazhimiýa toplumydyr. Bu önümçilik üçin «mawy ýangyç» «Gündogar — Günbatar» gaz geçirijisinden alynýar. «Şatlyk» gaz ýatagyndan gaýdyp, Mary, Ahal, Balkan welaýatlarynyň çägi bilen Hazaryň etegindäki Belek gaz gysyjy stansiýasyna çenli uzaýan gaz geçiriji zawodyň golaýyndan geçip gidýär. Bu döwrümiziň ähli tutumly işleriniň biri-biri bilen utgaşykly, maksatnamalaýyn esasda alnyp barylýandygynyň guwandyryjy görkezijisidir. Kuwwatly gazhimiýa toplumy dünýä tejribeleriniň ösen nusgalary esasynda gurlandyr.

Tebigy gazy has düýpli we toplumlaýyn gaýtadan işlemäge, ondan gaýtadan işlenip alnan önümleriň eksportdaky paýyny artdyrmaga aýratyn ähmiýet bermek bilen gurulýan şeýle taslamalary durmuşa geçirýän eziz Watanymyz tebigy gaz we çig nebit ýaly ilkinji energiýa serişdeleri bazarynda öz ornuny giňeltmek bilen birlikde gazhimiýa önümçiliginiň has girdejili bazarynda mynasyp orun eýelemegine täsir edýär.

Ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmek maksatnamalarynyň çäklerinde ägirt uly halkara ähmiýetli taslamalaryň onlarçasy durmuşa ornaşdyryldy. «Galkynyş» gaz ýatagyny senagat taýdan özleşdirmek, Türkmenistan — Özbegistan — Gazagystan — Hytaý gaz geçirijisiniň kuwwatlylygyny artdyrmak, ägirt köp möçberde ätiýaçlyklary bolan «Galkynyş» ýatagynyň gaz känlerini senagat taýdan toplumlaýyn özleşdirmek, Türkmenistan — Owganystan — Pakistan — Hindistan transmilli gaz geçirijisiniň taslamasyny amala aşyrmak ýaly wezipeler ýurdumyzyň energetika maksatlarynyň yzygiderli häsiýete eýedigini görkezýär.

Garaşsyz Diýarymyzyň ýangyç-energetika toplumynyň düzümleri üçin ýokary hünärli işgärleri taýýarlamak, amaly-okuwlary tejribe bilen utgaşdyrmak, ýaşlara berilýän bilimiň derejesiniň ýokary halkara görkezijilerine laýyk getirmek boýunça toplumlaýyn işler amala aşyrylýar. Iň ýokary tehnologiýalar bilen enjamlaşdyrylan, iň täze ylmy gazananlary özünde jemleýän toplumlaryň gurlup, ulanmaga berilmegi ýaşlaryň hünär taýýarlyklarynyň ýokarlanmagyna, täze, döwrebap hünärleri ele almaklaryna, ylmyň täze gazananlaryny ýakyndan öwrenmeklerine bolan talaplary-da artdyrýar. Nebitgaz pudagynda önümçiligiň bilim, ylym esaslaryny berkitmekde, hünärmenleriň taýýarlygyny utgaşykly alyp barmakda, täze çözgütleri tapmakda ýokary bilim ojaklaryna möhüm orun degişlidir. Ýagşygeldi Kakaýew adyndaky Halkara nebit we gaz uniwersiteti eziz Diýarymyzyň garaşsyz ösüş döwründe döredilen ýokary bilim ojagydyr. Bu bilim ojagynda nebithimiýa we gazhimiýa senagaty üçin inžener-himiýa, standartlaşdyrmak, sertifikasiýalaşdyrmak, inžener-tehnologiýa, inžener-ekologiýa ugurlary boýunça hem hünärmenler taýýarlanylýar. Hormatly Prezidentimiziň tabşyrygyna laýyklykda, Uniwersitetleriň Halkara bileleşiginiň agzasy bolan bu bilim ojagynda dünýäniň iri ýokary okuw mekdepleriniň professorlarynyň gatnaşmagynda wideoaragatnaşyk arkaly ýörite sapaklary guramak, tejribe alyşmak işleri ýola goýlup, sanly ulgam arkaly tejribe sapaklary geçirilýär. Ýokary okuw mekdebinde ähli hünärleriň okuw meýilnamalaryna «Sanly ykdysadyýet» dersi girizildi. Ylmyň, tehnologiýalaryň ösdürilmegi, ýaşlara berilýän bilimiň hilini we derejesini ýokarlandyrmak, şol sanda ýangyç-energetika toplumynyň ähli ugurlarynda iş alyp barmaga ukyply ýaşlary ýetişdirmek döwrümiziň talaby bolup durýar. Milli Liderimiziň ýurdumyzyň nebitgaz pudagynyň öňünde uglewodorod çig malynyň çykarylýan möçberlerini artdyrmak, täze ýataklary özleşdirmek, toplumyň kärhanalaryny tehniki taýdan enjamlaşdyrmak, döwrebap tehnologiýalary giňden ornaşdyrmak, gazy gaýtadan işleýän täze önümçilikleri döretmek boýunça goýan wezipeleri ylmy, bilimi we önümçiligi utgaşdyryp alyp barmak arkaly çözülýär. Täze özgertmeler, täze desgalar ylma, bilime hyjuwly zehinli ýaşlary ruhlandyrýar, olara milli tebigy baýlyklarymyzy özleşdirmekde döredijilikli işlemäge giň ýol açýar. Milli ylym-bilim we innowasion tehnologiýalar esasynda öz tebigy baýlyklarymyzy netijeli özleşdirmek ykdysadyýetimizi ösdürmegiň iň ygtybarly girewi bolup durýar. Nesip bolsa, ýurdumyzyň ykdysadyýetiniň esasy sütünleriniň biri bolan nebitgaz senagatynda we geologiýa pudagynda alnyp barylýan işler geljekde-de netijeli ösdüriler. Gahryman Arkadagymyzyň mukaddes Garaşsyzlygymyzyň şanly 30 ýyllyk toýunyň bellenilýän günlerinde geçirilen Türkmenistanyň Halk Maslahatynda öňde goýan wezipeleriniň, il-ýurt bähbitli, döwlet ähmiýetli işleriniň hemişe rowaçlyklara beslenmegini arzuw edýäris.

Serdar HOJAGULYÝEW,

Ýagşygeldi Kakaýew adyndaky Halkara nebit we gaz uniwersitetiniň mugallymy.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Dubaýda möhüm ähmiýetli waka gatnaşdy

Aşgabat — Dubaý — Aşgabat, 9-njy oktýabr (TDH). Şu gün hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Birleşen Arap Emirliklerine iş saparyny amala aşyryp, Dubaý şäherinde geçirilýän “EKSPO — 2020” Bütindünýä sergisiniň çäklerinde guralan Türkmenistanyň milli gününe gatnaşdy.

Hormatly Prezidentimiziň uçary Aşgabat — Dubaý ugry boýunça uçuşy amala aşyrandan soň, iki dostlukly ýurduň Döwlet baýdaklary bilen bezelen Şeýh Maktum adyndaky Halkara howa menziline gelip gondy. Uçaryň ýanynda Türkmenistanyň Prezidentini BAE-niň energetika ministri Suhail Mohamed Al Mazrui garşylady. Ol öz ýurdunyň ýokary ýolbaşçylarynyň adyndan belent mertebeli myhmany mähirli, göwnaçyklyk bilen mübärekledi.

Döwlet Baştutanymyzyň awtoulag kerweni howa menzilinden çykyp, “EKSPO — 2020” sergi toplumyna ugrady.

“EKSPO — 2020” Bütindünýä sergisiniň dabaraly açylyşy 2021-nji ýylyň 1-nji oktýabrynda geçirildi. Hormatly Prezidentimiz giň gerimli foruma gatnaşyjylara iberen Gutlagynda onuň birleşdiriji ähmiýetini belledi hem-de Bütindünýä sergisine gatnaşyjylar tarapyndan anyk teklipleriň hödürlenip, olaryň halkara jemgyýetçilikde uly gyzyklanma döretjekdigine we geljekde hereketleri utgaşdyryp, dünýä döwletleriniň arasynda hoşniýetli gatnaşyklary pugtalandyrmakda, ählumumy hyzmatdaşlygy ösdürmekde uly ähmiýete eýe boljakdygyna berk ynam bildirdi.

4,3 inedördül kilometr meýdanda ýörite gurlan ägirt uly “EKSPO — 2020-niň» çäginde özboluşly binagärlik desgalaryndan — Bütindünýä sergisine gatnaşyjy ýurtlaryň bölümlerinden ybarat bolan tutuş şäherçe emele gelip, onuň esasy konsepsiýasy serginiň «Akyl-paýhasymyzy birleşdirip, geljegi döredýäris» diýen şygarynda öz beýanyny tapdy. Bütindünýä sergisine dünýäniň 190-dan gowrak ýurdy, dürli guramalar, gaznalar hem-de bilim düzümleri gatnaşmak bilen, ylym, tehnika, binagärlik we sungat ulgamlarynda gazananlaryny görkezýärler. Serginiň çägi “Mümkinçilik”, “Ykjamlyk” we “Durnukly ösüş” diýlip atlandyrylan ägirt uly bölümlere bölündi.

Ýakyn Gündogar, Afrika we Günorta Aziýa sebitinde ilkinji gezek geçirilýän çäräni guraýjylar onuň baý mazmunly maksatnamasyny işläp taýýarladylar. Bu ýerde köpdürli öwreniş we dynç alyş çäreleriniň, interaktiw şüweleňleriň, bilim, aýdym-saz, tans görnüşli çäreleriň onlarçasynyň geçirilmegi göz öňünde tutulýar. Şolar dünýäniň halklarynyň, şol sanda türkmen halkynyň däp-dessurlary bilen tanyşmaga mümkinçilik berer. “EKSPO — 2020” Bütindünýä sergisiniň işiniň çäklerinde “adamzat üçin iň gowy geljegiň” bähbidine täze başlangyçlary ilerletmek göz öňünde tutulýar. Şol başlangyçlar tebigy serişdeler, energiýany tygşytlamak we «ýaşyl» ykdysadyýet meseleleri bilen bagly taslamalaryň ählumumy wezipelerini çözmäge gönükdirilendir.

Biziň ýurdumyz bu uly ähmiýetli foruma ençeme gezek gatnaşdy. Türkmenistan öz sergisini ilkinji gezek Şanhaýda geçirilen «EKSPO — 2010» köpugurly forumynda görkezdi. Garaşsyz, hemişelik Bitarap türkmen döwletiniň Bütindünýä sergisine gatnaşmaga tutuş dünýäde parahatçylygyň we ösüşiň bähbidine hoşniýetli başlangyç hökmünde garaýandygyny bellemek gerek.

Türkmenistanyň “EKSPO — 2020” sergisine gatnaşmagynyň esasy maksady özygtyýarly ösüşiň 30 ýylynda dürli ugurlarda gazanylan üstünlikleri dünýä ýaýmakdan, daşary ýurtlar bilen söwda-ykdysady gatnaşyklary giňeltmekden, öndürilýän harytlaryň eksportyny artdyrmakdan ybaratdyr.

...Milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň awtoulag kerweni “EKSPO — 2020” Bütindünýä sergisiniň Baş kabul ediş merkeziniň girelgesiniň öňüne gelip saklanýar. Bu ýerde belent mertebeli türkmen myhmanyny BAE-niň halkara hyzmatdaşlyk boýunça döwlet ministri, “EKSPO — 2020” Bütindünýä sergisiniň baş direktory hanym Rimal Al Haşimi garşylaýar.

Merkeziň eýwanynda iki ýurduň Döwlet baýdaklarynyň öňünde bilelikde surata düşmek dabarasyndan soň, hormatly Prezidentimiz Türkmenistanyň milli gününiň açylyş dabarasynyň geçirilýän ýerine — “Al Wasl” dabaralar merkezine çagyryldy. Bu ýerde “EKSPO — 2020” sergisiniň guramaçylyk komitetiniň wekilleri, baýramçylyga gatnaşýan beýleki hormatly myhmanlar ýygnandylar.

Türkmenistanyň hem-de Birleşen Arap Emirlikleriniň Döwlet senalary ýaňlanýar, iki ýurduň Döwlet baýdaklary galdyrylýar. Soňra döwlet Baştutanymyz BAE-niň energetika ministri Suhail Mohamed Al Mazrui hem-de halkara hyzmatdaşlyk boýunça döwlet ministri, “EKSPO — 2020” Bütindünýä sergisiniň baş direktory hanym Rimal Al Haşimi bilen bilelikde Türkmenistanyň milli bölümine bardy.

Türkmenistan bu Bütindünýä sergisinde ilkinjileriň biri bolup, milli gününi geçirýär, munuň özi dürli öwüşginli çäreler bilen utgaşdy.

Türkmen bölüminiň öňündäki meýdançada ýurdumyzyň artistleriniň çykyşlary boldy. Olaryň ýerine ýetiren aýdymlarydyr sazlary häzirki zaman Türkmenistanyň, onuň medeniýetiniň we sungatynyň, asylly däpleriniň, ýurdumyzyň durmuşyndaky täze özgertmeleriň, eziz Diýarymyzyň baý taryhynyň hem-de geljegi nazarlaýan mümkinçilikleriniň waspyny ýetirdi.

Türkmen sergisi üçin bölünip berlen ýeriň umumy meýdany 1 müň 581 inedördül metre deňdir. Özboluşly binagärlik äheňinde gurlan iki gatly binanyň meýdany 976 inedördül metre barabardyr.

“Ykjamlyk” atly mowzuklaýyn zolakda ýerleşdirilen Türkmenistanyň bölüminiň binagärlik keşbi okgunly ösüşiň girewi hökmünde hemişelik hereket pikirini beýan edýär. Türkmen sergisiniň girelgesiniň ýanynda heýkel — çüwdürim ýerleşdirildi. Bu ýerde myhmanlary ady äleme dolan türkmenleriň milli baýlygy, buýsanjy hasaplanýan ahalteke bedewleri garşylaýar. Behişdi bedewleriň bäşisi ýurdumyzyň ösüşiň belentliklerine tarap gadamyny, milli mirasa sarpany, maksatlaryň bitewüligini, halkymyzyň jebisligini alamatlandyrýar. Ahalteke bedewiniň heýkeli binanyň ýelken şekilli zolagynda ýerleşdirilip, onuň ýüzündäki tolkun görnüşli gum aňňatlaryny alamatlandyrýar.

Binanyň ini elli metre barabar bolan diwarynyň ýüzünde ägirt uly LED-ekran oturdylyp, onda Garaşsyz Watanymyzyň ýaşyl Tugy parlaýar, şeýle hem “Türkmenistana hoş geldiňiz!” hem-de “EKSPO — 2020” diýen sözler ýazylýar.

Türkmen bölüminiň tapawutly aýratynlygy milli bezegiň we öňdebaryjy tehnologiýalaryň sazlaşykly utgaşdyrylmagynda jemlenýär. Ahalteke bedewleri bilen bir hatarda, ýurdumyzyň ýene-de bir aýdyň nyşany hasaplanýan türkmen halysy mowzuklaýyn aýratynlyklaryň birine öwrüldi. Onuň giň gerimli şekili binanyň gapdal tarapyny bezeýär. Diwaryň ýüzündäki çyralar halynyň öwüşginini artdyrýar.

Döwlet Baştutanymyz myhmanlar bilen binanyň içine girip, milli sergimizi synlap başlaýar, bu ýerde Garaşsyz Watanymyzyň ösüşiniň esasy ugurlary görkezilýär.

Milli Liderimiz sergi bölüminiň eýwanynda elektron ýolgörkezijiniň — sensorly ekranyň ýanyna barýar hem-de sergi baradaky elektron maglumatlar bilen tanyşýar.

Bölümde täze tehnologiýalaryň hem-de multimedia enjamlarynyň, ýörite LED-panelleriň giňden ulanylmagy hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň baştutanlygynda ösüşiň, rowaçlygyň ýoly bilen ynamly gadam urýan Türkmenistanyň köpugurly ykdysady hem-de medeni kuwwaty, ösüşiň ileri tutulýan ugurlary we geljegi barada aýdyň düşünje hem-de doly maglumat almaga mümkinçilik berýär.

Binanyň birinji gatynyň tutuş giňişligi wirtual panorama üçin niýetlenipdir. Häzirki zaman sanly ulgamynyň ulanylmagy bu ýere gelenleriň türkmen halkynyň taryhy, däp-dessurlary we medeniýeti, ýurdumyzyň şu güni bilen ýakyndan tanyşmagyna ýardam edýär.

Sergi bilen tanyşlyk wideofilmden başlanyp, ol soňky tehnologiýalary we töwerekleýin ulgam görnüşi ulanmak bilen, 3D görnüşde görkezilýär. Şol tehnologiýalar 360 gradus töwerege proýeksiýany döretmäge mümkinçilik berip, filmiň aýdyňlygyny we täsirliligini üpjün edýär.

Ýörite ekranda Ýer togalagynyň we Türkmenistanyň kartasynyň şekili peýda bolýar. Myhmanlar interaktiw gologrammanyň içine aralaşyp, ýurdumyzyň dürli sebitlerine we täsin tebigy künjeklerine syýahat edýärler, türkmen halkynyň gadymy taryhynyň we medeniýetiniň subutnamalaryny — taryhy-medeni ýadygärlikleri, Hazaryň merjeni hasaplanýan «Awaza» milli syýahatçylyk zolagynyň gözelliklerini, ajaýyp binagärlik toplumlaryny we senagat desgalaryny synlaýarlar, şeýle hem şu ýyl 140 ýyllygyny bellän ak mermerli türkmen paýtagtyna gezelenç edýärler.

Aşgabadyň gözellikleriniň, döwlet Baştutanymyzyň başlangyjy bilen giň gerimli şähergurluşyk maksatnamasynyň çäklerinde soňky ýyllarda gurlan özboluşly binalarynyň şekilleri yzygiderlilikde görkezilýär. Şolaryň köpüsi Ginnesiň rekordlar kitabyna girdi. Şu ýyl ýurdumyz ähmiýetli senäniň — Watanymyzyň Garaşsyzlygynyň 30 ýyllygynyň dabaralaryna beslendi. Bu mowzuk hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň başlangyjy bilen «Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly» diýlip yglan edilen 2021-nji ýylyň nyşanynyň şekilinde öz beýanyny tapýar.

Halkara sergi forumynyň esasy şygaryny nazara almak bilen bezelen milli sergi ýurdumyzyň ykdysadyýetiniň dürli pudaklarynyň gazananlary, taryhy-medeni mirasy, eksport kuwwaty, dünýäniň ösüşine goşýan goşandy bilen hemmetaraplaýyn tanyşdyrýar. Hormatly Prezidentimiziň belleýşi ýaly, «EKSPO — 2020» Bütindünýä sergisinde öz işine başlaýan Türkmenistanyň milli bölümi hem ata Watanymyzyň geçen taryhy ýoly, mähriban halkymyzyň ýaşaýyş-durmuş derejesi, ýokary senagat we intellektual mümkinçiliklere eýe bolan ýurdumyz barada, döwletimiziň ösüşi, ygtybarlylygy hakynda anyk düşünjeleri emele getirmekde uly ähmiýete eýedir.

Türkmenistanyň bölüminde mowzuklaýyn toplumlaryň dokuzysy bezelip, şolarda anyk ugurlara degişli gymmatlyklaryň birnäçesi birleşendir. Sergi bölümleriniň her birinde elektron ekranlar ýerleşdirilip, şolarda ministrlikleriň, pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň, döwlet we hususy kärhanalarynyň alyp barýan işleri barada gürrüň berýän wideorolikler görkezilýär.

Sergi giňişliginiň bir tarapynda ýurdumyzyň Medeniýet ministrligi we onuň garamagyndaky edaralar tarapyndan milli medeni mirasy aýawly saklamak, artdyrmak boýunça üstünlikli amala aşyrylýan işler beýan edilýär.

Türkmen döwlet neşirýat gullugy serginiň çäklerinde ýokary çap usulynda ýerine ýetirilen neşir önümleri bilen tanyşdyrýar. Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň kitaplary hem-de düýpli ylmy işleri sergide esasy orny eýeleýär. Şeýle hem bu ýerde Türkmenistan, onuň gadymy taryhy, özboluşly medeni däp-dessurlary we şu güni barada gürrüň berýän fotoalbomlar hem-de kitaplar ýerleşdirildi.

Serginiň medeni bölüminde Döwlet medeniýet merkeziniň Döwlet muzeýiniň etnografik ýygyndylary, şol sanda ajaýyp zergärçilik önümleri, el işleri, türkmen halylary hem-de haly önümleri, horjunlar we beýleki özboluşly gymmatlyklar görkezilýär. Monitorlarda ýörite taýýarlanylan, Diýarymyzyň ÝUNESKO-nyň Bütindünýä mirasynyň sanawyna girizilen taryhy-medeni ýerleri, Meşhur binagärlik ýadygärlikleri,türkmen halkynyň maddy däl medeni mirasy bilen tanyşdyrýan slaýdlar we wideorolikler görkezilýär.

“Türkmen atlary” döwlet birleşiginiň diwarlygy dünýä meşhur behişdi bedewlerimize bagyşlanyp, olaryň şöhraty örän irki döwürlerde dogduk mekanyň çäklerinden alyslara ýaýrady. Sergi asyrlaryň jümmüşinden gözbaş alýan atçylygyň gadymdan gelýän milli däpleri bilen tanyşdyrýar. Bu ýerde Türkmenistanyň Prezidentiniň ahalteke bedewlerine bagyşlanan kitaplary, atlaryň owadan şaý-sepleri, saýlama tohum atlaryň keşpleri şekillendirilen suratlar görkezilýär.

Bütindünýä sergisinde görkezilýän harytlaryň sanawynda Dokma senagaty ministrliginiň kärhanalarynyň hem-de “Türkmenhaly” döwlet birleşiginiň eksport ugurly önümleri aýratyn orun eýeleýär. Häzir Türkmenistan dünýä bazarlarynda uly islege eýe bolan dokma önümlerini öndürýän döwletiň derejesine eýe boldy. Ýurdumyzyň çäginde gadymy döwürlerde ýüpekden we ýüňden ajaýyp matalary we egin-eşikleri, halylary we beýleki önümleri taýýarlapdyrlar. Häzirki döwürde bu pudagyň döwrebap enjamlar hem-de ekologiýa taýdan arassa, öňdebaryjy tehnologiýalar bilen üpjün edilen kärhanalarynda ýokary hilli önümleriň dürli görnüşleri öndürilýär. Sergi diwarlygynda halylar we haly önümleri, dokma senagatynyň kärhanalarynyň öndürýän beýleki önümleri, şol sanda senagat önümçiligi üçin niýetlenen pagta ýüplüginiň nusgalary, ýüpek çig maly görkezilýär. Eksponatlaryň hatarynda trikotaž, jinsi we tüýjümek matalardan taýýar önümler, ýorgan-düşek daşlyklary bar.

Döwlet Baştutanymyz bu ýerde “EKSPO — 2020” Bütindünýä sergisiniň baş direktoryna we ýurdumyzyň sergisine gelen myhmanlara ýurdumyzda arassa ýüpekden dürli matalaryň, ketenileriň we halylaryň dokalýandygy barada gürrüň berdi. Türkmen topragynda ösdürilip ýetişdirilýän tut agaçlarynyň ýapraklary ýüpek önümçiliginiň esasy serişdesi bolup durýar. Hormatly Prezidentimiz Türkmenistanda ýüpekçiligiň taryhynyň asyrlaryň jümmüşine uzap gidýändigini aýdyp, ýüpekçiligiň milli usullarynyň häzirki döwürde täzeçil tehnologiýalaryň işjeň ulanylmagy netijesinde kämilleşdirilýändigini belledi.

Aýratyn diwarlyk ýurdumyzyň ylym-bilim, saglygy goraýyş ulgamlarynda gazanan üstünliklerine bagyşlanýar. Hususan-da, Saglygy goraýyş we derman senagaty ministrligi häzirki zaman tehnologiýalary bilen enjamlaşdyrylan hem-de derman serişdeleriniň dürli görnüşlerini, bejeriş-içimlik suwlary, bejeriş palçyklaryny we deňiz duzlaryny hem-de ýerli çig maly ulanmak bilen taýýarlanan beýleki önümleri çykarýan önümçilik kärhanalarynyň giň görnüşli önümlerini görkezýär. Şu ýerde türkmen topragynda bitýän dermanlyk ösümlikleriň esasynda öndürilýän bejeriş fito-çaýlar bar. Mälim bolşy ýaly, dermanlyk ösümlikleriň bejeriş häsiýetleri hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň “Türkmenistanyň dermanlyk ösümlikleri” atly düýpli ylmy-ensiklopedik işinde beýan edilýär, şol kitabyň täze, 13-nji jildi ýurdumyzda 10-njy oktýabrda giňden bellenilýän Saglygy goraýyş we derman senagaty işgärleriniň gününe bagyşlanyldy. Döwlet Baştutanymyzyň sergide görkezilýän köp jiltli neşirinde milli lukmançylyk mirasymyz barada giň maglumat getirilýär, dermanlyk ösümlikleriň bejeriş häsiýetleri, olary ylmy we halk lukmançylygynda ulanmagyň mümkinçilikleri giňişleýin beýan edilýär.

Hormatly Prezidentimiz Türkmenistanyň ösümlik dünýäsiniň örän baýdygyny belledi. Ýurdumyzyň çäklerinde ösümlikleriň 3550 görnüşi ösýär, aýratyn-da, Köpetdag we Köýtendag goraghanalarynyň daglyk ýerleri ösümliklere baýdyr, şol ýerlerde ýabany dermanlyk ösümlikleriň 1600-den gowrak görnüşi bolup, şolaryň 330-sy endemikdir.

Milli Liderimiz buýanyň ýüzlerçe ýyl bäri meşhur bejeriş häsiýetleriniň ähmiýetine ünsi çekdi. Buýanyň kökünden “Türkmendermansenagat” birleşiginiň “Saglyk” lukmançylyk kärhanasy derman serişdeleriniň 150-ä golaý görnüşini taýýarlaýar, mähriban Watanymyzyň Garaşsyzlygynyň 30 ýyllygynyň hormatyna bolsa buýan kökünden täze önüm — gerdejik taýýarlanyldy diýip, döwlet Baştutanymyz aýtdy.

Buýan köküniň esasy gymmatlygy onuň ekologiýa taýdan arassalygydyr. Ösümlik C witaminine hem-de efir ýagyna baýdyr. Lukmançylykda buýan köki sowuklamada, böwrege daş ýygnanma keselinde, immun ulgamyny berkitmekde giňden ulanylýar. Türkmenistanda ondan ergin, bejeriş çaýlary we beýlekiler öndürilýär.

Türkmen buýany Ýer ýüzüniň beýleki ýerlerinde ösýän görnüşlerinden özüniň gymmatly häsiýetleri bilen tapawutlanýar. Onuň düzüminde peýdaly serişdeleriň jemlenmegine ýurdumyzyň amatly howa şertleri ýardam edýär diýip, milli Liderimiz nygtady.

Oba hojalyk we daşky gurşawy goramak ministrligi, oba-senagat toplumynyň edaralary hem-de kompaniýalary-da sergä gatnaşýar. Olaryň diwarlygy türkmen pagtasynyň hem-de bugdaýynyň, gök we bakja önümleriniň sanly görnüşdäki hasylynyň artyşyny görkezýär. Şeýle hem Diýarymyzyň oba hojalyk önümlerini öndürijileriniň önümleriniň daşary ýurtlarda, şol sanda BAE-de örän meşhurdygyny bellemek gerek.

Gurluşyk we binagärlik, Senagat we gurluşyk önümçiligi, Energetika ministrlikleriniň, Döwlet haryt-çig mal biržasynyň bilelikdäki diwarlygy gurluşyk hem-de senagat önümçiligi ulgamlarynyň ägirt uly ösüşi barada maglumat berýär. Monitorlarda ajaýyp, belent binalar, dolandyryş edaralary, köp gatly ýaşaýyş jaýlary, lukmançylyk, söwda we işewürlik merkezleri, durmuş-medeni maksatly desgalar görkezilýär. Ýokary hil ölçegleri, milli öwüşginli, döwrebap görnüşdäki bezeg aýratynlyklary, sazlaşyklylyk we oňaýlylyk ýurdumyzda durmuşa geçirilýän toplumlaýyn şähergurluşyk maksatnamasynyň, ilkinji nobatda, göz öňüne tutulýan möhüm ugurlary bolup durýar.

Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzasy bolan “Ak bulut” hojalyk jemgyýeti gurluşyk serişdelerini öndürmek babatda gazanylan üstünlikleri görkezýär. Kompaniýa, içerki bazarda bolşy ýaly, daşary ýurtlarda hem uly islegden peýdalanylýan asma üçek ulgamlaryny öndürýär.

Şunuň bilen baglylykda, “EKSPO — 2020” sergisinde döwlet kärhanalary bilen bir hatarda, ýurdumyzyň hususy haryt öndürijileriniň hem öz mümkinçiliklerini hem-de eksport kuwwatyny görkezýändigini bellemek gerek.

Türkmenistanda telekeçilik ulgamyny hemmetaraplaýyn ösdürmek, häzirki zamanyň bazar gurallaryny giňden ornaşdyrmagyň hasabyna hususy pudagyň eýeleýän ornuny ýokarlandyrmak hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň alyp barýan durmuş-ykdysady syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň biridir. Döwlet Baştutanymyzyň ykdysady strategiýasyna laýyklykda, türkmen telekeçiligine milli ykdysadyýetimizi senagatlaşdyrmakda hem-de dünýä bazarynda bäsdeşlige ukyply önümleri öndürmekde esas emele getiriji ýagdaýlaryň biri bolmak derejesi berilýär.

Kiçi we orta işewürligiň wekilleri elektron senagaty döretmek we ösdürmek boýunça döwlet Baştutanymyz tarapyndan başy başlanan maksatnamany durmuşa geçirmäge işjeň goşuldylar. Munuň şeýledigine sergä gatnaşyjylaryň biriniň — “Aýdyň gijeler” hojalyk jemgyýetiniň işleri şaýatlyk edýär. Ol elektron önümlerini, şol sanda smart-telewizorlaryň dürli kysymlaryny öndürýär hem-de üstünlik bilen eksport edýär. Mundan başga-da, kompaniýa LED-lampalary öndürýär, kompýuterleri, planşetleri we ykjam el telefonlaryny... düzmek bilen meşgullanýar.

Ýurdumyzyň telekeçileri Birleşen Arap Emirlikleriniň işewür toparlarynyň wekilleri bilen netijeli gatnaşyklary ýola goýdular. Munuň şeýle bolmagyna 2016-njy ýylda Dubaý şäherinde TSTB-niň söwda wekilhanasynyň, 2019-njy ýylda bolsa türkmen halylaryny we haly önümlerini, dokma hem-de ýadygärlik sowgatlyk önümleri satmak boýunça ýöriteleşdirilen dükanyň açylmagy ýardam berýär.

Iňlis dilinde sesli beýan edilýän wideoşekiller Türkmenistanyň strategik nebitgaz pudagynda giň gerimli maýa goýum taslamalarynyň amala aşyrylyşyny göz öňüne getirmäge mümkinçilik berýär. Şunuň bilen baglylykda, ýurdumyzyň ýangyç-energetika toplumynyň we himiýa senagatynyň düzümleýin bölümleriniň — “Türkmengaz”, “Türkmennebit”, “Türkmenhimiýa” döwlet konsernleriniň, “Türkmengeologiýa” döwlet korporasiýasynyň işlerini görkezýän diwarlyk ünsi çekýär.

Şolarda Türkmenistanyň energetika kuwwaty açylyp görkezilýär. Hususan-da, bu ýerde gaz ýangyjyny netijeli ulanmagyň iň döwrebap tehnologiýalary hem-de himiýa önümçiligi babatdaky işläp taýýarlamalar görkezilýär.

Ýurdumyz dünýädäki ýagdaýlara görä, möhüm başlangyçlar bilen çykyş edip, özüniň ägirt uly kuwwatyny ählumumy bähbitler üçin peýdalanmagy teklip edip, dünýä derejesindäki maksatlar babatda öz garaýyşlaryny hem-de şolara ýetmekde mümkinçiliklerini açyk beýan edýär. Bu bolsa dünýäniň öňdebaryjy nebitgaz döwleti, uglewodorod çig malyny esasy öndüriji hem-de eksport ediji hökmünde Türkmenistanyň ýangyç-energetika toplumyna hem doly derejede degişlidir.

Häzirki döwürde nebitgaz pudagy ýurdumyzyň ykdysady taýdan depginli ösüşiniň möhüm düzüm bölegidir. Uglewodorodlary gözläp tapmagy we gazyp almagy ýygjamlaşdyrmak, nebiti hem-de gazy gaýtadan işlemekden alynýan önümleriň hilini we görnüşlerini artdyrmak bilen bir hatarda, gaýtadan işleýji kuwwatlyklary döwrebaplaşdyrmaga, düzümleri ösdürmäge hem-de öňdebaryjy tehnologiýalary we ylmyň gazananlaryny ornaşdyrmaga uly maýa goýumlary gönükdirilýär. Taýýar önümi almak we ony eksport etmek üçin uglewodorod çig malyny gaýtadan işlemek, energiýanyň gaýtadan dikeldilýän çeşmelerini ulanmak, energiýa serişdelerini howpsuz ibermek, energiýa netijeliligini hem-de energiýa tygşytlylygyny ýokarlandyrmak ýangyç-energetika toplumynyň ileri tutulýan ugurlary hökmünde kesgitlenildi. Şunda ekologiýa ugruna, tebigy serişdeleriň oýlanyşykly we aýawly ulanylmagyna aýratyn üns berilýär.

Ulag-aragatnaşyk toplumynyň gazananlaryny beýan edýän sergi bölümi halkara söwda-ykdysady gatnaşyklar üçin giň mümkinçilikleri açýan iri möçberli taslamalary görkezýär. Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Türkmenistanda kemala getirilýän häzirki zaman üstaşyr ulag-aragatnaşyklar we logistika ulgamynyň ýurdumyzyň halkara gatnaşyklaryny ösdürmäge, ykdysady we eksport mümkinçiligini artdyrmaga ýardam bermäge gönükdirilendigini hemişe nygtaýar. Şunuň bilen baglylykda, Türkmenistanyň başlangyjy boýunça BMG-niň Baş Assambleýasy tarapyndan kabul edilen «Durnukly ösüş üçin halkara hyzmatdaşlygy üpjün etmekde ulag-üstaşyr geçelgeleriniň orny» (2014-nji ýylyň 19-njy dekabry), “Durnukly köpugurly ulag-üstaşyr geçelgeleriň döredilmegine ýardam bermek maksady bilen ulaglaryň ähli görnüşleriniň arasynda hemmetaraplaýyn hyzmatdaşlygyň üpjün edilmegi ugrunda” (2015-nji ýylyň 22-nji dekabry), “Durnukly ösüş maksatlaryny amala aşyrmak bilen baglylykda ulaglaryň ähli görnüşleriniň arabaglanyşygyny berkitmek” (2017-nji ýylyň 20-nji dekabry) atly Kararnamalar aýratyn ähmiýete eýedir. Şol resminamalar ýurdumyzyň halkara abraýynyň ykrar edilendiginiň subutnamasyna öwrüldi.

Türkmenistan asyrlaryň dowamynda Beýik Ýüpek ýolunyň ýüregi bolupdy we şeýle bolmagynda galýar hem-de şu gün bu ýol täze görnüşde gaýtadan dikeldilýär.

Döwlet Baştutanymyz hem-de myhmanlar ykdysady we bank ulgamynyň alyp barýan işiniň ileri tutulýan ugurlary we geljegi bilen tanyşýarlar. Bu ugurlarda Türkmenistanyň gazanan uly üstünlikleri, ilkinji nobatda, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň alyp barýan çuňňur oýlanyşykly, ylmy taýdan esaslandyrylan ykdysady strategiýasy netijesinde mümkin boldy. Şol strategiýanyň esasy maksatlary milli ykdysadyýetimizi diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürmekden, onuň durnuklylygyny üpjün etmekden, ýurdumyzyň dünýähojalyk aragatnaşyklary ulgamyna işjeň goşulyşmagyny gazanmakdan ybaratdyr. Şunda önümçilik pudaklarynyň ösüşine itergi bermegiň, ägirt uly tebigy baýlyklary oýlanyşykly peýdalanmagyň we ýokary tehnologiýalary ornaşdyrmagyň hasabyna, durmuş-ykdysady taýdan ösüşiň hemme mümkinçilikleri peýdalanylýar.

Häzir önümçilik kuwwatlyklaryny artdyrmak, elektron senagaty, halkara ölçeglere laýyk gelýän hem-de dünýä bazarlarynda uly islegden peýdalanýan önümleriň täze görnüşlerini çykarmaga degişli ýokary tehnologiýaly önümçilikleri döretmek boýunça giň gerimli taslamalary durmuşa geçirmäge örän köp maýa goýumlar gönükdirilýär. Şol anyk çäreleriň netijesinde, Türkmenistanda ýerli çig malyň esasynda senagat-azyk harytlarynyň giň görnüşleri öndürilýär, şolar hem sergide öz beýanyny tapdy. Şeýle hem serginiň çäklerinde döwletimiziň durmuşyndaky möhüm wakalar mynasybetli, şol sanda Watanymyzyň mukaddes Garaşsyzlygynyň 30 ýyllygyna çykarylan ýubileý şaý pullary görkezilýär.

Sergä gelýänlere halkymyzyň medeniýetiniň we özboluşly däp-dessurlarynyň gymmatlyklarynyň biri bolan milli tagamlarymyzyň köp görnüşleri hödürlenilýär. Myhmanlar ajaýyp türkmen çöreginden we pişmelerden uly höwes bilen dadyp gördüler. Bu ýerde dogramadan, palawdan, çorbadan hem-de baý türkmen saçagynyň örän datly önümlerinden dadyp bolýar.

Türkmenistanyň milli gününiň baýramçylygynyň çäklerinde ýurdumyzyň modaçylary tarapyndan döredilen täze egin-eşikleriň toplumlary, zenanlaryň milli köýnekleri, donlar, Gündogara mahsus owadan halatlar görkezildi. Şol önümler mahmaldan, organzadan, ýuka ýüpek matadan taýýarlanyp, elde keşdelenilip, nagyşlar bilen bezelipdir. Özboluşly egin-eşik toplumlaryny döretmekde milli däpleriň dowam etdirilýändigine, mirasyň saklanylýandygyna hem-de onuň häzirki zaman öwüşginleri bilen baýlaşdyrylýandygyna üns çekildi. Şol egin-eşikler gadymy özboluşly haly gölleri we gül nagyşlary bilen bezelip, inçeligi hem-de reňklere baýlygy bilen tapawutlanýar.

Myhmanlar zenanlaryň ussatlyk bilen tikilen owadan egin-eşiklerine guwanýandyklaryny beýan edip, milli lybaslaryň biçüwiniň we el keşdeleriniň däpleri bilen gyzyklandylar.

Bu ýerde hormatly Prezidentimiz “EKSPO — 2020” Bütindünýä sergisiniň baş direktory Rimal Al Haşimä ýüpekden elde taýýarlanylan ajaýyp milli ýaglyk bolan gyňaç sowgat berdi. Hanym Rimal Al Haşimi şeýle ajaýyp sowgat üçin döwlet Baştutanymyza hoşallyk bildirip, milli däp-dessurlary saklap gelen türkmen gelin-gyzlarynyň ussatlygyna we zehinine haýran galýandygyny nygtady.

Türkmenistanyň milli gününiň açylyş dabarasyna gatnaşyjylara ýurdumyzyň çäklerinde ýerleşen täsin taryhy-medeni hem-de tebigy ýadygärlikler boýunça syýahatçylyk ugurlary barada doly maglumat almaga mümkinçilik döredildi. Türkmen bölüminde hödürlenilýän ajaýyp ýadygärlik sowgatlyk önümleriň köpdürlüligi bolsa ençeme daşary ýurtly myhmanlarda ýurdumyz barada ýatlama galdyrmaga mümkinçilik berer.

Umuman, milli sergi bölümimiz halkymyzyň häzirki döwürde gazanan ägirt uly üstünlikleriniň hem-de özboluşly däp-dessurlarymyzyň, taryhy-medeni mirasymyzyň, milli ruhy esaslarymyzyň, depginli ösüşiň ileri tutulýan ugurlarynyň, köptaraply halkara hyzmatdaşlyga we Durnukly ösüş maksatlaryna ýetmäge tarap alnan ugruň bir ýerde jemlenen beýanyna öwrüldi.

Türkmenistanyň alty aýlap, ýagny 2022-nji ýylyň martyna çenli dowam etjek bu ählumumy foruma gatnaşmagy ýurdumyzyň halkara abraýynyň, dünýä jemgyýetçiliginiň Watanymyzyň iň täze taryhyna bildirýän ägirt uly gyzyklanmasynyň aýdyň subutnamasydyr. Ýurdumyzyň iň täze taryhy bolsa milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň ählumumy parahatçylyga we rowaçlyga gönükdirilen başlangyçlary bilen gönüden-göni baglanyşyklydyr.

Milli bölümimiz bilen tanyşlygyň ahyrynda milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hem-de dabara gatnaşyjylar üçin Maýa Kulyýewa adyndaky Türkmen milli konserwatoriýasynyň dutarçylar toparynyň ýerine ýetirmeginde ajaýyp halk mukamlary ýaňlanyp, olar “EKSPO — 2020” Bütindünýä sergisinde ýurdumyzyň milli gününiň özboluşly aýdym-saz öwüşginine öwrüldi.

Soňra döwlet Baştutanymyz BAE-niň resmi adamlary bilen birlikde, Birleşen Arap Emirlikleriniň sergi bölümi bilen tanyşdy.

Sergi bölümleri bilen tanyşlygyň dowamynda hünärmen özboluşly tebigat, ykdysadyýet, durmuş ulgamy barada, BAE-niň gazanan üstünlikleri we dürli pudaklarda meýilleşdirilen taslamalar hakynda gürrüň berýär.

Milli Liderimiz häzirki döwürde dünýäde ekologiýa meselesiniň möhüm orun eýeleýändigini belläp, BAE-niň bölüminde bu ugra aýratyn ähmiýet berlendigini kanagatlanma bilen belledi. Döwlet Baştutanymyzyň aýdyşy ýaly, Türkmenistanda hem ekologiýa wezipeleriniň oňyn çözülmegi ugrunda toplumlaýyn işler alnyp barylýar. Şunuň bilen baglylykda, iki ýurduň arasynda bu ugur boýunça tejribe alyşmak, hyzmatdaşlyk gatnaşyklaryny ösdürmek boýunça giň mümkinçilikler açylýar.

Hormatly Prezidentimiz sergi bölümleri bilen tanyşlygy tamamlap, “EKSPO — 2020” Bütindünýä sergisiniň Baş kabul ediş merkezine tarap ugraýar.

Bu ýerde hormatly Prezidentimizi Birleşen Arap Emirlikleriniň Premýer-ministriniň orunbasary, Prezidentiň işleri boýunça ministri Şeýh Mansur bin Zaýed Al Nahaýýan garşylaýar.

Milli Liderimiz hem-de Şeýh Mansur bin Zaýed Al Nahaýýan mähirli salamlaşyp we iki ýurduň Döwlet baýdaklarynyň öňünde surata düşüp, ikitaraplaýyn duşuşyga gatnaşmak üçin, “EKSPO — 2020” Bütindünýä sergisiniň Baş kabul ediş merkeziniň maslahatlar zalyna tarap ugraýarlar.

Söhbetdeşligiň dowamynda taraplar türkmen-emirlikler gatnaşyklarynyň depginli ösdürilýändigini, munuň şeýle bolmagyna ýokary derejede yzygiderli geçirilýän, ynama esaslanan syýasy gepleşikleriň ýardam berýändigini kanagatlanma bilen nygtadylar.

Ikitaraplaýyn gatnaşyklar biziň halklarymyzyň öňden gelýän dostluk däplerine hem-de binýatlyk ruhy we taryhy gymmatlyklarynyň umumylygyna, iki döwletiň parahatçylyk söýüjilik hem-de ynsanperwerlik ýörelgelerine ygrarlylygyna esaslanýar. Munuň özi abraýly halkara düzümleriň çäklerinde ýakyndan hyzmatdaşlyk etmek üçin hem-de esasy ählumumy we sebit meseleleri boýunça Türkmenistanyň hem-de BAE-niň umumy ýa-da ýakyn çemeleşmeleri bolan ugurlar babatda özara düşünişmek üçin oňat esas bolup durýar.

Taraplar duşuşygyň dowamynda döwletara gatnaşyklaryň şu günki ýagdaýyny we geljegini ara alyp maslahatlaşdylar, häzirki anyk ýagdaýlary nazarda tutup, olaryň ileri tutulýan ugurlaryny anyklaşdyrdylar hem-de özara bähbitli söwda-ykdysady hyzmatdaşlygy işjeň artdyrmak, ysnyşykly işewür, ynsanperwer, ylmy gatnaşyklary höweslendirmek babatda pikirlerini aýtdylar. Munuň şeýle bolmagyna “EKSPO — 2020” Bütindünýä sergisi hem ýardam bermäge gönükdirilendir. Şunuň bilen baglylykda, Birleşen Arap Emirlikleriniň Premýer-ministriniň orunbasary, Prezidentiň işleri boýunça ministri Şeýh Mansur bin Zaýed Al Nahaýýan Bütindünýä sergisinde Türkmenistanyň milli gününe hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň hut özüniň gatnaşýandygy üçin hoşallyk bildirdi.

Milli Liderimiz Bütindünýä sergisini ýokary derejede gurandyklary üçin BAE-niň ýolbaşçylaryna minnetdarlyk bildirip, oňa gatnaşýan ýurtlaryň ählisi üçin uly ähmiýete eýe bolan ählumumy gözden geçirilişiň guramaçylaryna we gatnaşýanlara mundan beýläk-de üstünlikli işlemegi arzuw etdi.

Döwlet Baştutanymyz hem-de dostlukly ýurduň wekili ikitaraplaýyn gatnaşyklaryň ýagdaýyny we ony giňeltmegiň ýollaryny ara alyp maslahatlaşyp, özara bähbitli hyzmatdaşlygyň has-da pugtalandyrylmagyna gyzyklanma bildirýändiklerini aýtdylar.

Hususan-da, emirlikler tarapynyň gatnaşmagynda Türkmenistanda amala aşyrylmagy maksat edinilýän gazhimiýa, maliýe we ulag pudaklarynda, söwda-ykdysady hem-de maýa goýum ulgamlarynda taslamalary durmuşa geçirmek boýunça anyk ädimlere aýratyn üns berildi.

Hormatly Prezidentimiz ýurdumyzda BAE-niň kompaniýalarynyň iri maýa goýum taslamalaryny durmuşa geçirmäge gatnaşmagy üçin hemme zerur şertleriň döredilýändigini belledi hem-de bu işiň maýa goýumlar babatda ýola goýlan hyzmatdaşlygy işjeňleşdirmäge uly geljegi açýandygyny nygtady.

Türkmenistanyň hökümet wekiliýetiniň agzalarynyň hem-de BAE-niň resmi adamlarynyň gatnaşan gepleşikleriniň çäklerinde ikitaraplaýyn resminamalaryň birnäçesine gol çekmek dabarasy boldy. Şonda Türkmenistanyň Energetika ministrliginiň “Türkmenenergo” döwlet elektroenergetika korporasiýasy bilen “Abu Dhabi Future Energy Company PJSC — Masdar” kompaniýasynyň arasynda özara düşünişmek hakynda Ähtnama; Türkmenbaşy Halkara deňiz porty (Türkmenistan) bilen “DP World FZE” (Birleşen Arap Emirlikleri) kompaniýasynyň arasynda porty dolandyrmak we logistika hyzmatlary babatynda özara düşünişmek hakynda Ähtnama; Türkmenistanyň Döwlet daşary ykdysady iş banky bilen Abu-Dabiniň ösüş gaznasynyň arasynda “Türkmen maýa goýum kompaniýasy” ýapyk görnüşli paýdarlar jemgyýetini döretmek hakynda Ylalaşyga; Türkmenistanyň Döwlet daşary ykdysady iş banky bilen Dubaý şäheriniň Hökümetiniň Ykdysady ösüş departamentiniň arasynda özara düşünişmek hakynda Ähtnama; Türkmenistanyň Türkmenabat şäherindäki garyşyk mineral dökünleri öndürýän himiýa zawodynyň gurluşygyny maliýeleşdirmek hakynda Türkmenistanyň Hökümeti bilen Abu-Dabiniň ösüş gaznasynyň arasynda karz Ylalaşygyna; Türkmenistanyň Hökümeti bilen “Nasdaq Dubai Limited” kompaniýasynyň arasynda özara düşünişmek hakynda Ähtnama gol çekildi.

Soňra hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow “EKSPO — 2020” Bütindünýä sergisiniň hormatly myhmanlarynyň kitabynda ýadygärlik ýazgy galdyrdy hem-de BAE-niň Hökümetiniň resmi wekilleri bilen mähirli hoşlaşyp, Dubaý şäheriniň Şeýh Maktum adyndaky Halkara howa menziline gelip, şol ýerden Aşgabada ugrady.

Hormatly Prezidentimiz Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň 2021-nji ýylyň 25-nji sentýabrynda bolup geçen mejlisinde: «Uglewodorod serişdeleriniň dünýä ähmiýetli gorlaryna eýe bolan Türkmenistan ägirt uly energiýa mümkinçiliklerini öz halkynyň we bütin adamzadyň bähbidine netijeli peýdalanmaga jogapkärli çemeleşip, bu ugurda anyk, yzygiderli ädimleri ädýär» diýip belledi.

Gahryman Arkadagymyzyň şu sözlerinden hem görnüşi ýaly, ýurdumyzda himiýa senagaty hem-de onuň bilen dahylly pudaklar yzygiderli ösdürilýär. Gazhimiýa senagaty bolsa, onuň möhüm ähmiýete eýe bolan ugurlarynyň biridir. Häzirki wagtda ýurdumyz tebigy gazyň gorlary boýunça dünýäde dördünji orny eýeleýär. Türkmen tebigatynyň eçilen bu baýlygyny tygşytly ulanmak, ony dünýä döwletlerine diwersifikasiýa ýoly bilen ibermek ýurdumyzyň öňde goýýan möhüm maksatlarynyň biridir.

Häzirki wagtda Türkmenistanyň energiýa serişdeleriniň ygtybarly we durnukly üstaşyr geçirilmegi bilen baglanyşykly başlangyçlary Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň ýörite Rezolýusiýalary esasynda üstünlikli durmuşa geçirilýär. Şunda häzirki wagtda gurluşygy ýokary depginlerde alnyp barylýan Türkmenistan — Owganystan — Pakistan — Hindistan (TOPH) transmilli gaz geçirijisi barada aýratyn gürrüň etmek bolar. Hormatly Prezidentimiz Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň agzalyp geçilen mejlisinde bu iri sebit taslamasyny amala aşyrmagyň uly geosyýasy we geoykdysady ähmiýetiniň bardygyny belläp geçmek bilen: «Türkmen tebigy gazynyň täze energetika köprüsi Günorta Aziýanyň uly ýurtlaryna ony uzak möhletleýin ibermegi üpjün edip, tutuş sebitiň durmuş-ykdysady ösüşine kuwwatly itergi berer» diýip belledi.

Döwlet baştutanymyzyň uzaklary nazarlaýan syýasatynyň möhüm ugry bolan halkara ykdysady hyzmatdaşlyk ugry giň we köp taraplydyr. Munda ýurtlaryň ilatynyň we sarp edijileriň giň köpçüliginiň tebigy gazy ýangyç hökmünde ulanmagy bilen birlikde önümçilik çig maly hökmünde ulanmagy, şeýle-de gaz geçirijiniň gurulmagy we işlemegi bilen baglanyşykly müňlerçe täze iş orunlarynyň döremegi göz öňünde tutulýar.

Mälim bolşy ýaly, TOPH gaz geçirijisiniň gurluşygy barada 2010-njy ýylda Aşgabatda hökümetara ylalaşyga gol çekildi. 2012 — 2016-njy ýyllar döwründe ähli sarp edijiler bilen gazy satyn almak-satmak barada ylalaşyklar, paýdarlar we maýa goýum ylalaşyklary gazanyldy. 2013-nji ýylda taraplar TOPH taslamasyny ilerletmek we oňa maýa goýmak boýunça öz döwlet gaz kompaniýalaryny bellediler. 2015-nji ýylda bolsa Asyryň taslamasy adyny alan bu iri taslamanyň gurluşygyna badalga berildi.

TOPH gaz geçirijisiniň sebitiň ýurtlaryny türkmen gazy bilen üpjün etmek wezipesi uzakmöhletleýindir. Munuň özi ýurdumyzyň ösýän gazhimiýa toplumynyň mümkinçilikleriniň juda giňdiginden habar berýär.

Çynar HOJAMUHAMMEDOWA,

Türkmen döwlet binagärlik-gurluşyk institutynyň uly mugallymy.