Hormatly sergä gatnaşyjylar!
Gadyrly myhmanlar! 

Sizi Türkmenistanyň Garaşsyzlygynyň 31 ýyllygy mynasybetli ýurdumyzyň ykdysady üstünlikleriniň sergisiniň öz işine başlamagy bilen tüýs ýürekden gutlaýaryn. 

Mukaddes Garaşsyzlygymyzyň şöhratly 31 ýylynyň dowamynda döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugurlary bolan ýurdumyzyň halk hojalyk toplumyny innowasion taýdan özgertmekde, senagatymyzy diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürmekde, halkymyzyň durmuş derejesini yzygiderli ýokarlandyrmakda uly işler durmuşa geçirildi. Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe guralýan bu sergi belent maksatlar bilen öňe barýan ata Watanymyzda milli ykdysadyýetiň kuwwatyny artdyrmakda uly ösüşleriň gazanylýandygynyň aýdyň beýanyna öwrüler. 

Garaşsyzlyk ýyllarynda Türkmenistan durmuş-ykdysady ulgamlaryny ösdürmekde belent sepgitlere ýetip, sebit hem-de dünýä ykdysadyýetine işjeň goşulyşýar. Önümçilik, ylym-bilim, saglygy goraýyş, medeni-durmuş maksatly iri taslamalaryň durmuşa geçirilmegi, döwrebap desgalaryň her ýylda ýüzlerçesiniň gurlup ulanmaga berilmegi, eziz Diýarymyzyň halkara derejeli möhüm çäreleriň geçirilýän mekanyna öwrülmegi munuň aýdyň subutnamasydyr. 

 Eziz watandaşlar! 

Türkmen halky Garaşsyzlygynyň ilkinji günlerinden başlap, belent maksady — demokratik, hukuk, dünýewi döwletiň esaslaryny berkarar etmek, raýat jemgyýetini gurmak ýoluny saýlap aldy. Merdana halkymyzyň ägirt uly döredijilik mümkinçiliklerine daýanyp, ýurdumyzyň halkara abraýyny mundan beýläk-de ýokarlandyrmak, kuwwatly, innowasion ýol bilen ýokary depginli ösýän ykdysadyýeti döretmek ugrundaky maksatnamalarymyz bu gün rowaçlyklara beslenýär. Halkymyzyň abadançylygynyň, bagtyýarlygynyň bähbidine milli ykdysadyýetimiziň ähli pudaklaryny gurşap alýan toplumlaýyn özgertmeler üstünlikli amala aşyrylýar. Garaşsyzlygyň şöhratly ýollarynda gazanylan netijeler, ýetilen sepgitler serginiň geçirilýän günlerinde diňe bir ýurdumyzyň ilatyna däl, eýsem, internet ulgamy arkaly halkara jemgyýetçiligiň hem dykgatyna ýetiriler. 

Türkmenistanyň Garaşsyzlygynyň 31 ýyllygy mynasybetli ýurdumyzyň ykdysady üstünlikleriniň sergisi döwlet we hususy ulgamyň hyzmatdaşlygyny ösdürmekde, dünýä bazarlarynda barha giň orun alýan harytlarymyzy, hyzmatlarymyzy, şeýle-de amala aşyrýan taslamalarymyzy Ýer ýüzüne ýaýmaga mümkinçilik berýän ähmiýetli çäre boljakdygyna pugta ynanýaryn. 

 Hormatly adamlar!
Gadyrly myhmanlar! 

Sizi «Halkyň Arkadagly zamanasy» ýylynda geçirilýän Türkmenistanyň Garaşsyzlygynyň 31 ýyllygy mynasybetli ýurdumyzyň ykdysady üstünlikleriniň sergisiniň öz işine başlamagy bilen ýene-de bir gezek tüýs ýürekden gutlaýaryn. 

 Size berk jan saglyk, uzak ömür, ata Watanymyzyň gülläp ösmegi ugrunda alyp barýan işleriňizde uly üstünlikleri arzuw edýärin. 

Türkmenistanyň Prezidenti Serdar BERDIMUHAMEDOW.

Telekeçilige giň ýol! 

Şäher bazarlarynyň birinde tötänden gabat gelen, üstünden eslije ýyl geçen şol wakam hususy pudagyň giň gerimli ösüşi, türkmen işewürleriniň gazanýan köptaraply üstünlikleri barada ýazmakçy bolan pursatlarymda köplenç ýadyma düşýär. Alyjy söwdagärden tertipleşdirilip goýlan harytlaryň bahalaryny soraýardy. Ilkibada ilgezik jogap beren ýaş ýigidiň birdenem sabyr käsesi dolaýdy öýdýän: «Aý, daýza jan, aljak zadyň nyrhyny sorasana!» diýip, gahar bilen jogap berdi. Bu sözlerden soň müşderi ýaş satyjynyň ýanyndan daşlaşmak bilen boldy. Muňa mähetdel gapdalda duran orta ýaşlaryndaky adam (megerem, harytlara dahylly bolsa gerek) ýaş ýigide igenmäge durdy: «Alyjylar bilen beýle gürleşseň, kim seniň ýanyňa geler?! Bir zadyň bahasyny on gezek sorasa-da, ýaltanman jogap ber. Indi şu hereketiňi gaýtalama». Satyjy ýigit sesini çykarmady.  

Hemişe gelim-gidimli, müşderisi ýetik hususy dükanyň eýesiniň bir gürrüňdeşlikde: «Haýsydyr bir harydy almaga dükana baranyňyzda, ol hem ýok bolsa, şonda satyjynyň «Size näme gerekdi?» diýen sowalyny jogapsyz galdyrmaň. «Siziň dükanyňyzda ýok eken» diýip çykyp gaýtmaň. Eger-de sowala degerli jogap berseňiz, onda gerek harydyňyzy indiki gezek geleniňizde, hökman şol dükandan tapjakdygyňyzy aýdyp bilerin. Sebäbi alyjynyň islegini öwrenmek hem-de şol islegi kanagatlandyrmak — söwda etmegiň ilkinji zerur şertleriniň biri» diýip aýdany ýadymda galypdyr.  

Söwda edýän oglanlaryň biriniň nyrh meselesinde müşderiler bilen mümkin bolan derejede ylalaşmagyň getirýän bähbidi barada aýdanlaram hakydamda orun alypdyr. Onuň aýtmagyna görä, söwdada harydy gymmat satmak däl-de, az peýda bilen köp satmak bähbitli. «Gymmat haryda hyrydar tapmak kyn. Şonuň üçin harydyňy gymmat bahalap, bir aýlap saklanyňdan, az peýda bilen köp satmak girdejili» diýip, ol düşündirýär.  

Hususyýetçiligiň milli ykdysadyýetimize ymykly ornaşyp, onuň dürli pudaklarynda işjeň hereket edýän häzirki ajaýyp zamanamyzda — Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe bulary ýatlamakdan maksadymyz islendik işiň ilkinji ädimlerden, wagtyň geçmegi bilen ýönekeý görünýän usullardan başlanýandygyny nygtamakdan ybarat. Uly üstünlikleriň kiçijik şowlulyklardan kemala gelýändigini hem hiç kim inkär etmese gerek. Biziň döwrümiz — zähmet çekýän adama şowlulyklaryň, üstünlikleriň hemra bolýan eýýamy. Ýurdumyzyň hususyýetçileriniň ajaýyp döwrümiziň giň mümkinçiliklerinden netijeli peýdalanmak bilen, häzirki ýeten derejeleri haýran galdyrýar.  

Hormatly Arkadagymyzyň hususy ulgamyň işini doly goldamak, hemaýat bermek babatdaky giň gerimli aladalarynyň netijesinde ýurdumyzda ykdysadyýetimiziň köpugurly hem-de okgunly ösüşine düýpli itergi berýän hususy ulgam kemala geldi. Şeýle aladalaryň ýurdumyzda amala aşyrylýan hukuk özgertmeleri bilen sazlaşykly utgaşmagy telekeçilik işini alyp barmak üçin amatly şertleri üpjün edýär. Netijede, milli ykdysadyýetimiziň ähli pudaklarynda hususy telekeçiligiň paýy yzygiderli artýar. Ykdysadyýetimiziň agrosenagat toplumynda, gurluşyk we senagat pudaklarynda, azyk we dokma senagatynda, ulag pudagynda, syýahatçylyk, söwda we hyzmatlar ulgamynda, şeýle-de beýleki birnäçe möhüm ugurlarda kiçi we orta telekeçiligiň wekilleriniň alyp barýan sazlaşykly işleri muňa anyk subutnamalardyr.  

Gahryman Arkadagymyzyň, hormatly Prezidentimiziň oýlanyşykly başlangyçlary esasynda kabul edilen uzak möhletleýin döwlet maksatnamalarymyzyň çäklerinde alnyp barylýan işler telekeçilik işjeňliginiň ýurdumyzyň ykdysady ösüşinde düýpli öňegidişlikleri gazanmagyň berk binýadyna öwrülýändigine şaýatlyk edýär. Telekeçilik işjeňligi önümçiligi çeýe dolandyrmaga, ýagny döwrebap işläp taýýarlamalary, dünýä ylmynyň gazanan tejribeleridir tehnologiýalaryny önümçilige çalt hem-de batyrgaý ornaşdyrmaga ukyplydyr. Telekeçilik täze iş orunlaryny döredýär, ykdysadyýetiň salgyt binýadyny giňeldýär, öňdebaryjy tehnologiýalary peýdalanmak bilen, ýerli çig mal serişdeleriniň hasabyna daşarky bazarlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan önümçilikleriň işini ýola goýup, ýurduň eksport mümkinçilikleriniň gerimini giňeldýär. Hususy ulgamda ýetilýän sepgitler, gazanylýan uly üstünlikler Arkadagly Serdarymyzyň parasatly baştutanlygynda ata Watanymyzyň ykdysady kuwwatyny düýpli artdyrmakda hem-de halkymyzyň hal-ýagdaýyny yzygiderli gowulandyrmakda ähli tagallalaryň edilýändigini görkezýär. Ýurdumyzda hususyýetçiligi ösdürmekde, kiçi we orta telekeçiligi döwlet tarapyndan hemmetaraplaýyn goldamakda alnyp barylýan guwandyryjy işler, ak bazarlarymyzyň bolçulygy, berekedi, ajaýyp döwrümizde hususyýetçilige daýanýan bazar ykdysadyýetine geçmekde ýetilýän belent sepgitler bolsa hemmeleri buýsandyrýar. 

Nurmämmet HYDYROW,

«Balkan».

Aşgabat, 17-nji sentýabr (TDH). Şu gün hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow sanly ulgam arkaly Ministrler Kabinetiniň nobatdaky mejlisini geçirdi. Onuň barşynda döwlet durmuşynyň möhüm meselelerine garaldy. 

Döwlet Baştutanymyz mejlisiň gün tertibine geçip, Milli Geňeşiň Mejlisiniň Başlygy G.Mämmedowa söz berdi. Ol döwlet maksatnamalarynyň üstünlikli durmuşa geçirilmegine, ýurdumyzyň mundan beýläk-de durmuş-ykdysady ösüşine, demokratik esaslaryň pugtalandyrylmagyna gönükdirilen kanun çykaryjylyk işi barada maglumat berdi. 

Häzirki wagtda Mejlisde kanun taslamalarynyň birnäçesi işlenip taýýarlanylýar. Halk Maslahaty bilen bilelikde döwlet Garaşsyzlygynyň 31 ýyllygy mynasybetli çärelere hem-de Türkmenistanyň Dabaraly maslahatyny ýokary derejede geçirmäge taýýarlyk görmek boýunça işler alnyp barylýar. 

Halkara hyzmatdaşlygy hem-de parlamentara gatnaşyklary ösdürmegiň çäklerinde Mejlisiň deputatlary BMG-niň Türkmenistandaky düzüm birlikleri bilen bilelikde guralýan çärelere gatnaşýarlar. Döwlet ösüşiniň täze taryhy eýýamynda Watanymyzyň durmuşynyň ähli ugurlarynda gazanylýan üstünlikleri, kabul edilýän kanunçylyk namalarynyň, hormatly Prezidentimiziň alyp barýan syýasatynyň many-mazmunyny halka düşündirmek boýunça wagyz-nesihat işleri geçirilýär. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow iri halkara guramalar, ilkinji nobatda, BMG bilen hyzmatdaşlygyň oňyn tejribesini peýdalanmagyň zerurdygyny nygtady. Mukaddes Garaşsyzlygymyzyň 31 ýyllygy mynasybetli geçiriljek Dabaraly maslahata taýýarlyk meseleleri barada aýdyp, döwlet Baştutanymyz ähli guramaçylyk meselelerini jikme-jik öwrenmegiň wajypdygyna ünsi çekdi. 

 Soňra Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygynyň orunbasary K.Babaýew alnyp barylýan işler barada habar berdi. 

Häzirki wagtda Watanymyzyň Garaşsyzlygynyň 31 ýyllygyna hem-de Dabaraly maslahata ýokary guramaçylyk derejesinde taýýarlyk görülýär. Milli Geňeşiň Mejlisi bilen bilelikde täze kanunçylyk taslamalarynyň birnäçesiniň üstünde işlenilýär. Şeýle-de Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň agzalary wagyz-nesihat çärelerine yzygiderli gatnaşýarlar. 

Döwlet Baştutanymyz döwletimiziň ösüşiniň täze tapgyrynda durmuş-ykdysady wezipeleriň ileri tutulýan ugurlary hasaba alnyp kämilleşdirilýän ýurdumyzyň kadalaşdyryjy hukuk binýadyny pugtalandyrmak boýunça geçirilýän işleriň aýratyn möhümdigini nygtady. Hormatly Prezidentimiz Türkmenistanyň Dabaraly maslahatyna hem-de Watanymyzyň Garaşsyzlygynyň 31 ýyllygyna bagyşlanan beýleki çärelere görülýän taýýarlyk işlerine aýratyn üns bermegiň zerurdygyny belledi. 

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary H.Geldimyradow Awtomobil ýollarynyň gurluşygyny dolandyrmak baradaky döwlet agentligi tarapyndan ýolgurluşyk işleriniň talabalaýyk alnyp barlyşyna hem-de ygtybarly maliýeleşdirilişine geçirilen seljerme işleriniň netijeleri barada hasabat berdi. Ykdysadyýet, maliýe we bank toplumynyň edaralary tarapyndan geçirilen seljermeleriň jemleri boýunça hormatly Prezidentimiziň garamagyna degişli teklipler hödürlenildi. 

Hususan-da, wise-premýer awtomobil ýollaryny gurmak, durkuny täzelemek, abatlamak we olary ulanmak boýunça işleriň çenlik ölçeg kadalarynyň hem-de nyrhlarynyň, awtomobil ulaglary bilen ýükleri daşamagyň bahalarynyň kesgitlenilmegine degişli birnäçe kadalaşdyryjy hukuk namalarynyň kabul edilmeginiň göz öňünde tutulýandygyny habar berdi. Şunuň bilen birlikde, agentlik tarapyndan geljekde durmuşa geçirilmegi meýilleşdirilýän degişli işleriň maliýeleşdirilmegi babatda teklipler beýan edildi. 

Döwlet Baştutanymyz Serdar Berdimuhamedow hasabaty diňläp, awtomobil ýol gurluşygy ulgamynda kadalaşdyryjy resminamalaryň kämilleşdirilmeginiň möhümdigini belledi. Bu ulgamda alnyp barylýan işleri maliýeleşdirmek bilen baglanyşykly meseleleriň anyk çözgüdini tapmagyň zerurdygyna ünsi çekip, hormatly Prezidentimiz wise-premýere ugurdaş düzümler bilen bilelikde bu meseläni has içgin öwrenmegi tabşyrdy. 

Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary Ş.Abdrahmanow “Türkmengeologiýa” döwlet korporasiýasy tarapyndan gaty magdanlary gözlemek boýunça geçirilen işleriň netijeleri barada hasabat berdi. Senagat önümçilik desgalarynyň çig mal üpjünçiligini yzygiderli pugtalandyrmak maksady bilen, ýurdumyzyň dürli künjeklerinde, aýratyn-da, Balkan welaýatynyň çäklerinde degişli gözleg we seljeriş işleri alnyp barylýar. Şunda ylmyň gazananlarynyň, täzeçil usullaryň ornaşdyrylmagyna, ýüze çykarylan känleriň senagat taýdan özleşdirilmegine möhüm ähmiýet berilýär. 

Hormatly Prezidentimiz hasabaty diňläp, ýurdumyzyň ýangyç-energetika toplumynyň düzümleriniň işini döwrüň talabyna laýyklykda kämilleşdirmek, işgärleriň hünär derejesini ýokarlandyrmak, şol bir wagtyň özünde toplumyň önümçilik kuwwatlyklaryny artdyrmak meselelerine häzirki zamanyň ösen tejribesi esasynda çemeleşilmelidigini aýtdy. Şunda ylmyň öňdebaryjy gazananlaryny ornaşdyrmak we sanly ulgamy işjeňleşdirmek meseleleriniň ähmiýetlidigini belläp, döwlet Baştutanymyz toplumyň edara-kärhanalarynyň, önümçilik düzümleriniň kuwwatlyklaryny ýokarlandyrmak boýunça alnyp barylýan işleriň wajypdygyna ünsi çekdi we bu babatda wise-premýere anyk görkezmeleri berdi. 

Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary A.Ýazmyradow ýurdumyzyň welaýatlarynda oba hojalyk we ekin meýdanlaryny suw bilen üpjün etmek, döwlet edaralaryna, kärhanalara ýer böleklerini bermek boýunça alnyp barylýan işler barada hasabat berdi. Bellenilişi ýaly, oba hojalyk pudagyny toplumlaýyn ösdürmek, ekinlerden bol hasyl almak maksady bilen, pagta ýygymy möwsümini gysga möhletlerde guramaçylykly geçirmek boýunça işler dowam edýär. Hasyly kombaýnlaryň kömegi bilen ýygnamak üçin gowaçanyň ýapragyny düşürmek işleri geçirilýär. 

Şunuň bilen birlikde, ýurdumyzyň sebitlerinde bugdaý ekişini geçirmek işleri utgaşykly alnyp barylýar. Mundan başga-da, bugdaý ekilen meýdanlara ösüş suwuny bermek, ekerançylary ýokary hilli tohum bilen üpjün etmek hem-de ekiş enjamlaryny netijeli ulanmak boýunça zerur çäreler durmuşa geçirilýär. Azyk bolçulygyny has-da pugtalandyrmak, ilaty tutuş ýylyň dowamynda gök we bakja önümleri bilen üpjün etmek maksady bilen, welaýatlarda güýzlük ýeralma, gök we beýleki oba hojalyk ekinleri ekilen meýdanlarda ideg işleri dowam edýär. Şeýlelikde, häzirki wagta çenli ekin meýdanlarynyň ýagdaýyny gowulandyrmak hem-de olary ýeterlik möçberde suw bilen üpjün etmek üçin ýurdumyzyň suw howdanlarynda bellenilen meýilnama laýyklykda suw toplamak işleri alnyp barylýar. 

Mukaddes Garaşsyzlygymyzyň şanly 31 ýyllygy mynasybetli Halkara ahalteke atçylyk sport toplumynda baýramçylyk at çapyşyklarynyň geçiriljekdigi barada habar berildi. Şeýle-de döwlet Baştutanymyzyň garamagyna ministrliklere, pudaklaýyn dolandyryş edaralaryna, jemgyýetçilik guramalaryna, häkimliklere hem-de olaryň garamagyndaky edara-kärhanalara gurluşyk we önümçilik maksatlary üçin ýer böleklerini hemişelik hem-de wagtlaýyn peýdalanmaga bölüp bermek boýunça teklipler hödürlenildi. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow hasabaty diňläp, obasenagat toplumynda amala aşyrylýan giň gerimli özgertmeleriň möhümdigine ünsi çekip, şolaryň bu ulgamda öňdebaryjy ylmy usullaryň hem-de sanly tehnologiýalaryň ornaşdyrylmagy netijesinde oba hojalyk önümçiliginiň netijeliliginiň ýokarlandyrylmagyna ýardam berjekdigini aýtdy. Döwlet Baştutanymyz pagtanyň — ýurdumyzyň ykdysadyýeti üçin gymmatly çig malyň ähmiýetini göz öňünde tutup, onuň hasylyny ýitgisiz, iň soňky hanasyna çenli ýygnap almak üçin ähli çäreleriň görülmelidigine ünsi çekip, wise-premýere bu babatda birnäçe görkezmeleri berdi. 

Hormatly Prezidentimiz bugdaýyň we beýleki oba hojalyk ekinleriniň hasyllylygyny ýokarlandyrmagyň möhümdigini aýdyp, ähli zerur işleriň öz wagtynda, ýokary hilli geçirilmelidigini, sürüm meýdanlarynyň ýagdaýynyň gowulandyrylmalydygyny, olaryň suw bilen ýeterlik üpjün edilmelidigini nygtady. Önüm öndürijilere ýer böleklerini bölüp bermek boýunça ozal berlen tabşyryklary ýerine ýetirmegiň çäklerinde alnyp barylýan işleriň milli kanunçylyga we häzirki zaman talaplaryna laýyk gelmelidigi bellenilip, bu babatda wise-premýere birnäçe anyk tabşyryklar berildi. 

Döwlet Baştutanymyz ýurdumyzyň Garaşsyzlygynyň 31 ýyllygy mynasybetli Halkara ahalteke atçylyk sport toplumynda geçirilmegi meýilleşdirilýän baýramçylyk çapyşyklarynyň ýokary guramaçylyk derejesini üpjün etmegi tabşyrdy. 

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary Ç.Purçekow energetika ulgamynyň işgärleriniň öňünde goýlan wezipeleri amala aşyrmak boýunça alnyp barylýan işler barada hasabat berdi. Häzirki wagtda ýurdumyzda pudagyň maddy-enjamlaýyn binýadyny pugtalandyrmak, içerki sarp edijileri elektrik energiýasy bilen ygtybarly üpjün etmek, onuň daşary ýurtlara iberilýän möçberlerini artdyrmak hem-de ugurlaryny köpeltmek boýunça toplumlaýyn işler geçirilýär. Häzirki wagtda elektrik energiýasyna barha artýan islegleri kanagatlandyrmak maksady bilen, Energetika ministrliginiň hünärmenleri tarapyndan pudagyň düzümlerini mundan beýläk-de kämilleşdirmek hem-de birnäçe möhüm energetika desgalarynyň önümçilik kuwwatlyklaryny ýokarlandyrmak boýunça teklipler taýýarlanyldy. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow hasabaty diňläp, ýurdumyzyň elektrik energetika pudagynyň kuwwatlyklaryny yzygiderli artdyrmak boýunça geçirilýän işleriň aýratyn möhümdigini belläp, milli ykdysadyýetimiziň kuwwatyny pugtalandyrmakda bu pudaga uly ornuň degişlidigini aýtdy. Döwlet Baştutanymyz geçirilýän işleriň obalaryň we şäherleriň elektrik üpjünçiligini has-da gowulandyrmaga, durmuş-ykdysady ösüş wezipelerini çözmäge, ýurdumyzyň eksport mümkinçiliklerini artdyrmaga ýardam etjekdigini aýdyp, wise-premýere bu ugurdaky işleriň depginini ýokarlandyrmagy tabşyrdy. 

Soňra wise-premýer paýtagtymyzda döwlet Garaşsyzlygymyzyň şanly senesini giňden baýram etmäge görülýän taýýarlyk we şanly sene mynasybetli paýtagtymyzyň bezeg işleri barada hasabat berdi. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow hasabaty diňläp, ýurdumyzyň baş baýramyna — Türkmenistanyň Garaşsyzlygynyň 31 ýyllygyna hem-de Dabaraly maslahaty geçirmäge göwnejaý taýýarlyk görmegiň zerurdygyna ünsi çekdi. Döwlet Baştutanymyz öňde boljak dabaralaryň umumymilli ruhubelentlik ýagdaýynda geçirilmelidigini belledi hem-de wise-premýere baş şäherimizi baýramçylyk görnüşinde bezemek, ähli meýilleşdirilen çäreleri guramaçylykly geçirmek ugrunda alnyp barylýan taýýarlyk işleri barada anyk tabşyryklary berdi. 

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary B.Atdaýew mukaddes Garaşsyzlygymyzyň 31 ýyllygy mynasybetli ykdysady ösüşiň gazananlarynyň sergisini guramaga görülýän taýýarlyk barada hasabat berdi. Bellenilişi ýaly, guralmagy meýilleşdirilýän sergide ýurdumyzyň ykdysadyýetiniň ähli ulgamlarynda gazanylan üstünlikler, döwlet we hususy düzümleriň önümleri görkeziler. Şeýle-de serginiň çäklerinde täze önümler, maýa goýum taslamalary, ykdysadyýetiň dürli pudaklarynda geljekki uly ösüş maksatnamalary bilen tanyşdyrmak boýunça çäreleri guramak göz öňünde tutulýar. Wise-premýer döwlet Baştutanymyzyň garamagyna serginiň işiniň meýilnamasynyň taslamasyny hödürledi. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow hasabaty diňläp, halk hojalyk toplumynyň ähli ulgamlarynda düýpli özgertmeleriň amala aşyrylandygyny hem-de uly üstünliklere ýetilendigini belledi. 

Sergileriň guralmagy gazanylan üstünlikleri görkezmek üçin amatly mümkinçilik bolup, bazar meýillerine baha bermegiň, onda öz eýeleýän ornuňy kesgitlemegiň oňaýly usulydyr diýip, döwlet Baştutanymyz aýtdy hem-de wise-premýere serginiň ýokary guramaçylyk derejesini üpjün etmek babatda anyk görkezmeleri berdi. 

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary M.Mämmedowa gözegçilik edýän düzümlerinde alnyp barylýan işler barada hasabat berdi. 

Halkara medeni gatnaşyklary ösdürmek maksady bilen, “Halkyň Arkadagly zamanasy” ýylynyň oktýabr-noýabr aýlarynda birnäçe çäreleri geçirmek meýilleşdirildi. Noýabr aýynyň üçünji ongünlüginde türkmen paýtagtynda “Milli aýdym-saz sungaty dünýä halklarynyň mirasynda” atly halkara festiwaly we maslahaty geçirmek göz öňünde tutulýar. Bu forumyň esasy maksady türkmen halkynyň medeniýetini, baý milli mirasyny, aýdym-saz sungatyny wagyz etmekden, dürli ýurtlaryň milli we halk saz gurallarynda ýerine ýetirijileriniň arasynda döredijilik gatnaşyklaryny ýola goýmakdan ybaratdyr. Forumyň çäklerinde ussatlyk sapaklaryny, “tegelek stoluň” başyndaky duşuşyklary hem-de beýleki çäreleri geçirmek göz öňünde tutulýar. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow hasabaty diňläp, öňde boljak halkara medeni çäreleriň ýurdumyzyň daşary ýurtlar bilen netijeli ynsanperwer gatnaşyklarynyň hemmetaraplaýyn ösdürilmegine ýardam etjekdigini aýdyp, olary guramagyň ýokary derejesini üpjün etmegi tabşyrdy. Şeýle-de döwlet Baştutanymyz öňde boljak “Milli aýdym-saz sungaty dünýä halklarynyň mirasynda” atly halkara festiwalyň we maslahatyň türkmen halkynyň umumadamzat ähmiýetli taryhy-medeni mirasyny geljekde hemmetaraplaýyn öwrenmekde we dünýäde wagyz etmekde, Türkmenistanyň täze taryhy eýýamda ylym, medeniýet ulgamlarynda gazananlaryny dünýä ýaýmakda aýratyn ähmiýetini nygtap, bu babatda wise-premýere anyk görkezmeleri berdi. 

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary N.Amannepesow ýurdumyzda Aral deňziniň ýaramaz täsiriniň öňüni almak ugrunda kabul edilen toplumlaýyn çäreler boýunça alnyp barylýan işler barada hasabat berdi. Bu ugurda sebit we halkara derejede alnyp barylýan işler Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe durmuşa geçirilýän ekologiýa syýasatynyň esasy ugurlarynyň biri bolup durýar. Sebitde ekologik ýagdaýy gowulandyrmak, daşky gurşawy goramak we howanyň üýtgemegi bilen baglanyşykly täsirleriň öňüni almak boýunça ýerine ýetirilýän işleriň netijeliligini ýokarlandyrmak maksady bilen, “Türkmenistanyň 2021 — 2025-nji ýyllar üçin Aral milli maksatnamasy” kabul edildi. 

Aral deňziniň sebitiň halklarynyň durmuşyna we saglyk ýagdaýyna, sebitiň ekologik derejesine ýaramaz täsirlerini aradan aýyrmak boýunça zerur işler durmuşa geçirilýär. Dürli keselleriň döremeginiň sebäpleri ýurdumyzyň Saglygy goraýyş we derman senagaty hem-de Bilim ministrlikleriniň, Ylymlar akademiýasynyň hünärmenleri tarapyndan yzygiderli öwrenilýär. Bu ugurda ylmy-barlag işleri geçirilýär. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow hasabaty diňläp, “Türkmenistanyň 2021 — 2025-nji ýyllar üçin Aral milli maksatnamasyny” durmuşa geçirmegiň çäklerinde ekologik ýagdaýy gowulandyrmak boýunça netijeli işleriň amala aşyrylýandygyny hem-de ilatyň saglygyny goramak üçin çäreleriň geçirilýändigini aýdyp, halkymyzyň saglygyny goramak babatda alnyp barylýan işleriň netijeliligini ýokarlandyrmak boýunça wise-premýere birnäçe anyk tabşyryklary berdi. 

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary, daşary işler ministri R.Meredow, ilki bilen, hormatly Prezidentimizi Özbegistan Respublikasyna amala aşyran iş saparynyň üstünlikli geçmegi, onuň çäklerinde döwlet Baştutanymyzyň Şanhaý Hyzmatdaşlyk Guramasynyň Samarkant şäherinde geçirilen sammitine hormatly myhman hökmünde gatnaşmagy hem-de täze başlangyçlary öňe sürmegi bilen gutlady. Şeýle-de saparyň çäklerinde ikitaraplaýyn duşuşyklaryň birnäçesi guraldy. 

Wise-premýer, daşary işler ministri ýurdumyzyň daşary syýasat edarasynyň Türkmenistanyň sanly diplomatiýasyny ösdürmek boýunça alyp barýan işleri barada hasabat berdi. Döwlet maglumat syýasatyny we sanly diplomatiýanyň işini kämilleşdirmegiň çäklerinde öňdebaryjy täzeçil tehnologiýalary netijeli peýdalanmak boýunça toplumlaýyn çäreler amala aşyrylýar. Bellenilişi ýaly, 2020-nji ýylyň fewralynda Daşary işler ministrliginiň merkezi edarasynyň düzüminde “Sanly diplomatiýa” atly bölüm döredildi. Bu bölümiň esasy wezipeleri sanly maglumat tehnologiýalaryndan netijeli peýdalanyp, hemişelik Bitarap Türkmenistanyň daşary syýasatyny we halkara başlangyçlaryny dünýä jemgyýetçiligine ýetirmekden ybaratdyr. 

DIM-niň saýtynda “Halkara habarlary” atly internet gazeti onlaýn görnüşde yzygiderli berilýär, şeýle-de onda Türkmenistanyň hemişelik Bitaraplygyna bagyşlanan sanly sergi ýerleşdirildi. Kiberhowpsuzlygy üpjün etmek boýunça wezipeleriň wajypdygyndan ugur alnyp, Türkmenistanyň Prezidentiniň Karary bilen, 2021-nji ýylyň 20-nji awgustynda DIM-de maglumat ulgamlaryna gözegçilik bölümi döredildi. 

Şunuň bilen baglylykda, döwlet Baştutanymyzyň garamagyna ýurdumyzyň diplomatik gulluklarynyň halkara maglumat giňişligindäki çärelerini işjeňleşdirmek we milli sanly diplomatiýanyň gurallaryny kämilleşdirmek maksady bilen taýýarlanan birnäçe teklipler hödürlenildi. Şeýle-de ýurdumyzyň elektron aragatnaşyk ulgamyny artdyrmak we onuň bitewüligini emele getirmek maksady bilen, özbaşdak Milli sanly tory döretmek teklip edildi. Şunuň bilen birlikde, BMG-niň we beýleki abraýly guramalaryň çäklerinde kabul edilen Kararnamalary, beýleki halkara resminamalary ýygnamak, beýan etmek we tertipleşdirmek üçin ugurdaş sanly diplomatiýany, şeýle hem Türkmenistanyň diplomatik gulluklarynyň sanly muzeýini döretmek boýunça teklipler aýdyldy. 

Ählumumy media giňişliginde Türkmenistan baradaky maglumatlary dessin we yzygiderli ýaýratmak maksady bilen, iri halkara sanly media kompaniýalary bilen uzak möhletleýin hyzmatdaşlygy ýola goýmak we ýakyn wagtda degişli geňeşmeleri geçirmek teklip edilýär. Türkmenistanyň diplomatik we konsullyk işlerine sanly tehnologiýalary ornaşdyrmagyň, programma üpjünçiligini ýola goýmagyň çäklerinde diplomatik gulluklaryň ykjam telefonlary üçin media binýatlaryny döretmegiň mümkinçiliklerine garamak teklip edilýär. Onuň işe girizilmegi bilen, ykjam aragatnaşyk arkaly gündelik täzelikleri beýan etmek, raýatlarymyz üçin konsullyk gulluklaryna elýeterliligi üpjün etmek we durnukly sanly ulgam alşygyny ýola goýmak göz öňünde tutulýar. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow hasabaty diňläp, döredijilik mümkinçiliklerini doly durmuşa geçirmegi esasy ugur edinýän Bitarap Türkmenistanyň abraýly halkara we sebit guramalary bilen köpugurly hyzmatdaşlygynyň mundan beýläk-de ösdüriljekdigini aýtdy. Şunda ählumumy parahatçylygyň we abadançylygyň bähbidine ýola goýulýan gatnaşyklaryň giňeldilmegine möhüm ähmiýet berilmelidir. 

Döwlet Baştutanymyz elektron media serişdeleriniň, maglumat tehnologiýalarynyň yzygiderli ösdürilmeginiň täze aragatnaşyk gurşawynyň döredilmegini üpjün edendigini belledi. Häzirki döwürde sanly ulgamyň mümkinçilikleri artyp, ol döwletiň we jemgyýetiň ähli ugurlaryny gurşap aldy. Häzirki wagtda daşary syýasaty, umuman, halkara gatnaşyklary amala aşyrmagyň has netijeli guralyna öwrülen şertlerinde sanly diplomatiýanyň eýeleýän orny barha ýokarlanýar. Işiň bu görnüşiniň netijeli peýdalanylmagy dünýä giňişligindäki hyzmatdaşlygy işjeňleşdirmek, tejribe alyşmak, gatnaşyklaryň täze guralyny döretmek boýunça giň mümkinçilikleri açýar. 

Şunuň bilen baglylykda, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow ýurdumyzyň diplomatik gullugynyň işinde sanly ulgamyň ösdürilmeginiň halkara bileleşigi Bitarap Türkmenistanyň daşary syýasatynyň esasy ugurlary, onuň ählumumy abadançylygyň we ösüşiň bähbidine kybap gelýän parahatçylyk döredijilikli başlangyçlary bilen tanyşdyrmaga zerur şertleri üpjün etjekdigini aýtdy hem-de wise-premýere, daşary işler ministrine bu ugurda alnyp barylýan işleri dowam etdirmegi tabşyrdy. 

Ministrler Kabinetiniň ýanyndaky Ulag we kommunikasiýalar agentliginiň Baş direktory M.Çakyýew gözegçilik edýän düzümlerinde alnyp barylýan işleriň ýagdaýy, Balkan, Daşoguz, Lebap we Mary welaýatlarynda ýolagçy awtomenzilleriniň açylyş dabarasyna görülýän taýýarlyk işleri barada hasabat berdi. 

Täze awtomenzillerde awtobuslara GPS ulgamy arkaly gözegçilik etmäge we olara ýol hatlaryny elektron görnüşde resmileşdirmäge, ýolagçylara onlaýn tertibinde petek satmaga we olara awtobus ugurlary baradaky maglumatlar bilen tanyşmaga mümkinçilik döredilendir. Şeýle-de olarda ýolagçylar we sürüjiler üçin zerur bolan ýokary derejeli şertler üpjün edildi. Şunuň bilen baglylykda, agentligiň ýolbaşçysy döwlet Baştutanymyzyň garamagyna täze desgalaryň açylyp ulanmaga berilmegi mynasybetli taýýarlanan degişli meýilnamanyň taslamasyny hödürledi. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow hasabaty diňläp, häzirki wagtda ýurdumyzda ulag-kommunikasiýa toplumyny döwrebaplaşdyrmak hem-de ösdürmek boýunça giň gerimli işleriň ýaýbaňlandyrylandygyny, bu ugurda amala aşyrylýan çäreleriň halkyň durmuş derejesiniň has-da ýokarlanmagyna ýardam edýändigini, şol bir wagtyň özünde halkara hyzmatdaşlyk üçin giň mümkinçilikleri açýandygyny belledi. Degişli düzümleýin desgalaryň ulanmaga berilmegi Watanymyzyň durmuş-ykdysady taýdan mundan beýläk-de ösmegi üçin aýratyn ähmiýete eýedir diýip, döwlet Baştutanymyz aýtdy hem-de agentligiň ýolbaşçysyna awtomenzilleriň açylyş dabarasy bilen baglanyşykly birnäçe tabşyryklary berdi. 

 Mejlisde başga-da birnäçe wajyp meselelere garaldy we olar boýunça degişli çözgütler kabul edildi. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Ministrler Kabinetiniň sanly ulgam arkaly geçirilen mejlisini tamamlap, oňa gatnaşanlara berk jan saglyk, maşgala abadançylygyny hem-de berkarar Watanymyzyň gülläp ösmegi ugrunda alyp barýan işlerinde uly üstünlikleri arzuw etdi.

Aşgabat, 17-nji sentýabr (TDH). Şu gün Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň Başlygy, Hormatly il ýaşulusy Gurbanguly Berdimuhamedow Köpetdagyň etegindäki gözel künjekleriň birinde ýerleşýän Halkara ahalteke atçylyk sport toplumyna baryp, bu ýerde alnyp barylýan işler, seýisleriň, çapyksuwarlaryň zähmet we dynç alyş şertleri bilen tanyşdy. 

Häzirki wagtda döwlet tarapyndan yzygiderli tagalla edilmegi netijesinde ady rowaýata öwrülen we dünýä medeniýetinde mynasyp orun eýeleýän ahalteke bedewleriniň halkara giňişlikdäki abraýy barha belende göterilýär. Soňky ýyllarda ahalteke bedewlerine dünýä alymlary, taryhçylar, atşynaslar tarapyndan uly üns berilýär. Dünýä genji-hazynasynda ahalteke bedewleri türkmenleriň döredijilik zehininiň aýdyň mysaly hökmünde aýratyn orun eýeleýär. 

 Gahryman Arkadagymyz bu ýerde idedilýän atlaryň ýagdaýy we olary seýislemegiň aýratynlyklary bilen tanyşdy. 

Säher çaglarynda seýisler atlary gezim etdirýärler. Munuň özi at seýislemegiň esasy ugurlarynyň biri bolup durýar. Şonda bedewler güýç toplaýarlar. 

Hormatly Arkadagymyz tejribeli seýis D.Saparow bilen söhbetdeş bolup, seýisçiligiň häzirki zaman usullary we seýsiň maşgala ýagdaýy bilen gyzyklandy. 

Ykbalyny behişdi bedewlere baglan seýis ahalteke bedewleriniň dünýä ýüzündäki şöhratynyň mundan beýläk-de belende göterilmegi we atşynaslaryň ýaşaýyş-durmuş derejesiniň ýokarlanmagy ugrunda yzygiderli alada edilýändigi üçin hormatly Arkadagymyza hem-de Arkadagly Serdarymyza hoşallyk sözlerini beýan etdi. 

D.Saparow Gahryman Arkadagymyzyň Köpetdagyň etegindäki ajaýyp künjekleriň birinde ýerleşýän topluma gelip görmegi, bir tarapdan, halkymyzyň asylly däpleriniň dowamatlylygyny alamatlandyrsa, ikinji tarapdan, ahalteke bedewleriniň şöhratyny belende göterýär diýip belledi. 

Ahalteke bedewlerine aýratyn gadyr goýýan alym Arkadagymyz bedewleriň säher çagynda gezdirilmeginiň olaryň beden gurluşyna, sagdynlygyna bolşy ýaly, ýyndamlygyna-da oňyn täsiriniň bardygyny belledi. Säher çagynda dürli maşklary ýerine ýetirmek, gezim etmek ynsan saglygyny berkidýär. Pederlerimiziň asyrlaryň dowamynda çeken yhlasly zähmeti we zehini netijesinde dünýä belli bedewler döredildi, olaryň arassa ganlylygy saklandy. 

Seýis ir säherde bedewleri seýisleýän atbakarlaryň berk bedenli, sagdyn adamlardygyny belledi hem-de özüniň köpýyllyk iş tejribesinde hut şeýle atbakarlar bilen işleşendigini nygtady. Hormatly Arkadagymyz hem sagdyn durmuş ýörelgeleriniň we irki maşklaryň saglygy berkitmekde ähmiýetlidigini aýtdy. 

D.Saparow atçylyk sport toplumyna gelip, atşynaslaryň, seýisleriň, çapyksuwarlaryň zähmet hem-de durmuş şertleri barada alada edýändigi üçin hormatly Arkadagymyza ýene bir gezek hoşallyk bildirip, özüniň maşgala agzalarynyň hem atçylyk pudagynda işleýändiklerini buýsanç bilen gürrüň berdi. 

Hormatly Arkadagymyz bedewleriň çapuw ýodasynyň ýagdaýy, olara düşelýän örtükleriň aýratynlyklary bilen gyzyklandy. Şonda seýis köp ýyllaryň tejribesiniň görkezişi ýaly, çapuw ýodalarynda türkmen tebigatynyň, çägesöw topragyň amatlydygyny nygtady. Behişdi bedewleri ösdürip ýetişdirmek üçin ýurdumyzyň howa şertleri örän ýaramlydyr. 

Şeýle-de ol çapuw ýodalarynda ýurdumyzyň künjekleriniň topragyny, Garagum sährasynyň ak çägesini peýdalanmak mümkinçiliginiň öwrenilmegini teklip etdi. 

Alym Arkadagymyz bu ugurda degişli alymlaryň we ussat seýisleriň bilelikdäki işleriniň ýola goýulmagynyň maksadalaýyk boljakdygyna ünsi çekdi. Gahryman Arkadagymyz ýurdumyzda ahalteke atçylygyny ösdürmek boýunça giň gerimli işleriň alnyp barylýandygyny belläp, seýse asylly işlerinde üstünlik, onuň seýislän atlarynyň ýeňiş gazanmaklaryny arzuw etdi. 

Soňra hormatly Arkadagymyz Garaşsyzlyk atly gyr bedewe atlanyp, Halkara ahalteke atçylyk sport toplumy bilen ugurdaş gurlan binalar toplumyny we bu künjekden has-da gözel görünýän Ahal welaýatynyň täze, döwrebap edara ediş merkezini synlady. Güýz paslynyň säheri dag etekleriniň gözelligini artdyrýar. Bu ýerde amatly howa gurşawy emele geldi. Döwletimiziň aladalary netijesinde tebigatyň bu künjeginde ekologik abadançylyk üpjün edilýär. 

Soňky ýyllarda türkmen topragynyň bu künjegi tanalmaz derejede özgerdi. Halkara ahalteke atçylyk sport toplumynyň binalary, Kärizek obasynyň özboluşly keşbi, Aba Annaýew adyndaky ýaşaýyş jaý toplumynyň häzirki zaman desgalar toplumy Ahal welaýatynyň täze, döwrebap edara ediş merkezi bilen bir bitewi sazlaşygy emele getirdi. Ýeri gelende, täze merkeziň çäginde Ahal atçylyk sirkiniň, Halkara atçylyk ýokary okuw mekdebiniň binalar toplumynyň gurluşyklarynyň batly depginde dowam edýändigini bellemek gerek. Munuň özi hormatly Arkadagymyzyň başlangyjy we Arkadagly Serdarymyzyň yzygiderli tagallasy netijesinde ýurdumyzyň şäherleriniň, obalarynyň gözel keşbe girýändiginiň aýdyň nyşanydyr. Şol bir wagtyň özünde degişli ekologik ýagdaýy saklamak taslama taýýarlaýjylara we gurluşykçylara bildirilýän esasy talaplaryň biri bolup durýar. 

Gahryman Arkadagymyzyň bedewli gezelenji welaýatyň täze edara ediş merkeziniň ýakynynda ýerleşýän harby we hukuk goraýjy edaralaryň Hojalyk müdirligine degişli üzümçiligiň içi bilen dowam etdi. Bu ýerde ösdürilip ýetişdirilýän üzümleriň, miweli baglaryň hasyllylyk derejesiniň ýokary bolmagy olara degişli derejede ideg edilýändiginiň netijesidir. 

Häzirki wagtda ýurdumyzda ösüp gelýän ýaş nesilleriň watansöýüjilik ruhunda terbiýelenmegi bilen bir hatarda, olaryň päk zähmete bolan söýgüsiniň artdyrylmagyna uly üns berilýär. Onuň netijesinde türkmen ýaşlary ýurdumyzyň ekologik derejesini ýokarlandyrmak, tebigatyň gözelligini artdyrmak boýunça ýaýbaňlandyrylan giň möçberli işlere yzygiderli gatnaşýarlar. 

Soňra Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow Ahal welaýatynyň täze, döwrebap edara ediş merkeziniň 10 müň orunlyk stadionyna bardy we bu ýerde gurulýan desgalaryň taslamalary, olaryň ýerleşjek ýerleriniň çyzgylary hem-de gurluşykda ulanylýan serişdeleriň hili bilen tanyşdy. 

Ahal welaýatynyň merkeziniň gurluşygy boýunça döwlet komitetiniň başlygy D.Orazow we Ahal welaýatynyň täze, döwrebap edara ediş merkeziniň şäheriniň häkimi Ş.Durdylyýew bu ýerde görkezilýän şekil taslamalary barada giňişleýin maglumat berdiler. Merkeziň çäginde gurluşygy alnyp barylýan muzeýiň, bilim edaralarynyň gurluşyk işleri, olary enjamlaşdyrmak boýunça görülýän taýýarlyk häzirki zaman talaplaryna doly laýyk gelýär. Şunda merkeziň çäginde bina edilýän mekdepleriň gurluşygyna üns berildi. 

Hormatly Arkadagymyz bu ýerde gurulýan desgalaryň binagärlik derejesine, yşyklandyryş ulgamyna, durmuş maksatly binalaryň gurluşygyna möhüm ornuň degişlidigini belledi. 

Şol bir wagtyň özünde häzirki zaman stadionlarynyň, sport desgalarynyň gurluşygyna hem-de enjamlaşdyrylyşyna, aýratyn-da, desgalarda sport bilen meşgullanmak üçin zerur mümkinçilikleriň üpjün edilmegine ähmiýet berilmelidir. Bu barada aýtmak bilen, alym Arkadagymyz merkezde gurulýan mekdepleriň ikisiniň daşary ýurt dillerini çuňlaşdyryp öwredýän ýöriteleşdirilen mekdep bolmagynyň, bu ýerde Ahal welaýat mugallymçylyk orta hünär okuw mekdebiniň hem-de Ahal welaýat lukmançylyk orta hünär okuw mekdebiniň bolmagynyň maksadalaýyk boljakdygyna ünsi çekdi. Munuň özi beýleki welaýatlarda bolşy ýaly, Ahal welaýatynda-da degişli orta hünär okuw mekdepleriniň işiniň ýola goýulmagyny üpjün eder. 

Alym Arkadagymyz täze edara ediş merkezinde Halkara atçylyk ýokary okuw mekdebiniň gurulýandygyny belläp, munuň ýaşlaryň höwes edýän ugurlary boýunça bilim almagyna giň ýol açjakdygyny belledi. Okuw merkezleriniň häzirki zamanyň ösen talaplaryna laýyk derejede enjamlaşdyrylmagyna, olarda okatmagyň döwrebap usullarynyň ornaşdyrylmagyna möhüm ähmiýet berilmelidir. Bu ugurdaky işleriň ýaşlaryň hemmetaraplaýyn bilim-terbiýe almaklary boýunça kesgitlenen wezipeleriň üstünlikli amala aşyrylmagynda zerurdygyny belläp, hormatly Arkadagymyz görkezilen taslamalara birnäçe belliklerini aýdyp, olar boýunça degişli maslahatlaryny berdi. 

Bu ýerde görkezilýän taslamalaryň hatarynda täze merkeziň çäginde bina edilýän seýilgäh zolaklarynyň ýerleşjek ýerleriniň çyzgylary bar. Hormatly Arkadagymyz olar bilen içgin tanşyp, seýilgähde türkmen topragynda bitýän arçalary we beýleki baglary ekmek boýunça maslahatlaryny aýtdy. Bu ýerde dynç alýanlar, gezelenç etmegi halaýanlar, welosiped sporty bilen meşgullanýanlar üçin ähli zerur şertler döredilmelidir. Şol bir wagtyň özünde mümkinçiligi çäkli adamlar üçin ähli amatlyklaryň, şertleriň döredilmegi zerurdyr. 

Şeýle-de bu ýerde Ahal welaýatynyň Saglyk ýolunyň geçjek ýerleriniň çyzgysy görkezildi. Hormatly Arkadagymyz umumy uzynlygy 6 müň 200 metre barabar bolan Saglyk ýolunyň çägi, onuň ýanaşyk ýerlerini abadanlaşdyrmak hem-de ýoluň ugrunda ugurdaş desgalary gurmak, gök zolaklary döretmek bilen baglanyşykly meselelere jogapkärçilikli çemeleşilmelidigini belledi. 

Ýol-ulag düzümine degişli desgalaryň, ýerasty geçelgeleriň gurluşygynda, yşyklandyryş ulgamynda, içki bezeg işlerinde ulanylýan serişdeleriň ýurdumyzyň toprak-howa şertlerine laýyk gelmegine möhüm üns berilýär. Binalaryň içki we daşky bezeg aýratynlyklarynda milli binagärlik ýörelgeleri häzirki zamanyň ösen tejribesi bilen utgaşdyrylmalydyr. 

Stadionyň gurluşygy boýunça alnyp barylýan işler bilen tanşyp, Gahryman Arkadagymyz sport desgalarynyň bu ugra degişli binalara bildirilýän ähli talaplara doly laýyk gelmeginiň wajypdygyna ünsi çekdi. Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy stadionyň çäginde döredilýän şertler, onuň enjamlaşdyrylyşy bilen tanyşlygyň dowamynda toplumyň trenažýor zalyna baryp gördi. Bu ýerde sport bilen meşgullanmak üçin ähli zerur şertler döredildi. Onuň enjamlaşdyrylyşy ýokary halkara görkezijilere doly laýyk gelýär. 

Hormatly Arkadagymyz bölümiň enjamlarynda birnäçe maşklary ýerine ýetirdi we olaryň köpüsiniň dürli ýaşdaky adamlar, aýratyn-da, çapyksuwarlardyr atbakarlar üçin ähmiýetlidigini belledi. 

Soňra Gahryman Arkadagymyz Ahal welaýatynyň täze, döwrebap edara ediş merkeziniň şaýolunyň yşyklandyryş ulgamy bilen tanyşdy. Hormatly Arkadagymyz yşyklandyryş ulgamynyň merkeziň ýol-ulag düzümine degişli desgalar bilen bir bitewi sazlaşygy emele getirmeginiň möhüm talap bolup durýandygyny belledi. 

Köpetdagyň etegindäki ajaýyp künjekde täze şäheriň gurulmagy hormatly Arkadagymyzyň başyny başlan we Arkadagly Serdarymyzyň üstünlikli amala aşyrýan döwlet syýasatynyň durmuş ulgamyny nazarlaýandygyny görkezýär. Ahal welaýatynyň täze, döwrebap edara ediş merkeziniň gurluşygynda milli binagärlik ýörelgeleri bilen häzirki zamanyň ösen tejribesiniň utgaşdyrylmagy merkeziň ähli görkezijiler babatda ýokary halkara ülňülere doly laýyk gelmegini şertlendirýär. Onda döredijilikli zähmet we döwrebap ýaşaýyş hem-de dynç alyş üçin ähli zerur şertler döredildi. Bu bolsa Arkadagly Serdarymyzyň “Döwlet adam üçindir!” diýen asylly şygary baş ýörelge edinýän syýasatynyň uly rowaçlyklara beslenýändiginiň aýdyň beýanydyr. 

Merkezde alnyp barylýan ähli işler ekologik talaplara doly laýyk gelmelidir. Şunda ähli desgalaryň, gurluşyk serişdeleriniň, şol sanda yşyklandyryş sütünleriniň berkligine, göze gelüwliligine we uzak möhletleýinligine aýratyn üns berilmelidir. Merkeziň yşyklandyryş ulgamyna häzirki zaman tehnologiýalary ornaşdyrylyp, olaryň kömegi bilen täze şäherde adamlar üçin amatly şertler döredilmelidir diýip, hormatly Arkadagymyz degişli maslahatlary berdi.

Süleýman Demirel adyndaky Tejen pagta egirme fabriginiň işçi-hünärmenleri ýurdumyzyň dokma senagaty pudagynyň ösüşine saldamly goşant goşýarlar. Olar aýma-aý önümçilik görkezijilerini ýokarlandyrmakda tutanýerlilik görkezýärler. Mukaddes Garaşsyzlygymyzyň şanly 31 ýyllygynyň uludan toýlanýan ýylynda olaryň çekýän yhlasly zähmetiniň ýerine düşýändigini önümçilikde gazanylýan görkezijiler hem aňryýany bilen şaýatlyk edýär.  

«Halkyň Arkadagly zamanasy» ýylynyň geçen 8 aýynda fabrikde 34 million 424 müň manada golaý önüm öndürildi. Munuň özi geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende ösüş depgininiň 116,8 göterim üpjün edilendigini aňladýar. Fabrikde ýokary hilli pagtanyň gaýtadan işlenilmegi netijesinde taýýarlanýan dürli belgili ýüplükler ekologik taýdan arassa nah matalary öndürmäge mümkinçilik berýär.   

Aýdo ŞEKEROW.

Hormatly Prezidentimiz Şanhaý Hyzmatdaşlyk Guramasynyň sammitine gatnaşdy 

 Samarkant — Aşgabat, 16-njy sentýabr (TDH). Şu gün Özbegistan Respublikasynda iş sapary bilen bolýan hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Şanhaý Hyzmatdaşlyk Guramasyna agza döwletleriň Baştutanlarynyň Geňeşiniň mejlisine gatnaşdy. 

Mälim bolşy ýaly, Türkmenistanyň Prezidenti ŞHG-niň sammitine hormatly myhman hökmünde gatnaşýar. Ýurdumyz sebitde we dünýäde oňyn gatnaşyklar ugrunda çykyş edip, hemişelik Bitaraplyk derejesine esaslanýan daşary syýasatyny yzygiderli durmuşa geçirýär. Halkara guramalar we düzümler bilen netijeli hyzmatdaşlygy pugtalandyrýar. Şunuň bilen baglylykda, ählumumy parahatçylygy, howpsuzlygy, durnukly ösüşi üpjün etmek möhüm ugurlaryň biridir. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň Samarkant şäherinde geçirilýän Şanhaý Hyzmatdaşlyk Guramasynyň sammitine gatnaşmagy hem munuň aýdyň subutnamasydyr. Şanhaý Hyzmatdaşlyk Guramasyna agza döwletler bilen biziň ýurdumyzy hoşniýetli erk, taryhy taýdan emele gelen medeni we ruhy gymmatlyklaryň umumylygy, däp bolan dostlukly hem-de hoşniýetli goňşuçylyk gatnaşyklary baglanyşdyrýar. Munuň özi häzirki döwürde halkara giňişlikde özara bähbitli döwletara hyzmatdaşlygy ösdürmek üçin ygtybarly binýat bolup durýar. 

Türkmenistanyň Şanhaý Hyzmatdaşlyk Guramasynyň sammitlerine hormatly myhman hökmünde yzygiderli gatnaşmagy Watanymyzyň dünýä derejesinde abraýynyň belentdigine, ikitaraplaýyn görnüşde bolşy ýaly, köptaraplaýyn görnüşde-de netijeli özara hereketleri ösdürmek meselelerinde ýurdumyzyň işjeň çykyş etmek ýörelgesine eýerýändigine aýdyň şaýatlyk edýär. 

Ozal habar berlişi ýaly, Şanhaý Hyzmatdaşlyk Guramasyna agza döwletleriň Baştutanlarynyň Geňeşiniň mejlisiniň öňüsyrasynda — 15-nji sentýabrda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Hytaý Halk Respublikasynyň Başlygy Si Szinpin, Russiýa Federasiýasynyň Prezidenti Wladimir Putin, Özbegistan Respublikasynyň Prezidenti Şawkat Mirziýoýew hem-de Şanhaý Hyzmatdaşlyk Guramasynyň Baş sekretary Çžan Min bilen ikitaraplaýyn duşuşyklary geçirdi. Taraplar hyzmatdaşlygyň geljegi uly ugurlaryny ara alyp maslahatlaşmagyň barşynda köptaraplaýyn mümkinçiligi göz öňünde tutup, netijeli gatnaşyklary işjeňleşdirmegi hem-de diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürmegi maksat edinýändiklerini tassykladylar. 

Şu gün ir bilen hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Şanhaý Hyzmatdaşlyk Guramasynyň nobatdaky sammitiniň geçirilýän ýerine — Kongres merkezine tarap ugrady. Şanhaý Hyzmatdaşlyk Guramasyna agza döwletleriň Baştutanlarynyň Geňeşiniň giňeldilen düzümdäki mejlisiniň başlamagynyň öň ýanynda Özbegistan Respublikasynyň Prezidenti Şawkat Mirziýoýew ýokary derejeli myhmanlary mähirli mübärekledi. 

 Soňra sammite gatnaşyjylaryň resmi taýdan bilelikde surata düşmek dabarasy boldy. 

Döwlet Baştutanlarynyň Geňeşi Şanhaý Hyzmatdaşlyk Guramasynyň ýokary edarasy bolup, onuň mejlisleri her ýylda geçirilýär. Şu ýyl ŞHG-ä Özbegistan Respublikasy başlyklyk edýär. Samarkantda geçirilýän sammitiň gün tertibi köptaraplaýyn hyzmatdaşlygy ösdürmek baradaky möhüm meseleleri, Şanhaý Hyzmatdaşlyk Guramasyny mundan beýläk-de ösdürmegiň ileri tutulýan wezipelerini, sebit we halkara meseleler boýunça pikir alyşmagy özünde jemleýär. 

Sammite gatnaşmak üçin Samarkanda Şanhaý Hyzmatdaşlyk Guramasyna agza döwletleriň, şeýle-de guramanyň işine synçy we dialog boýunça hyzmatdaş derejesinde gatnaşýan ýurtlaryň ýolbaşçylary geldiler. Sammite halkara we sebitleýin guramalaryň wekilleri hem çagyryldy. 

Özbegistan Respublikasynyň Prezidenti Şawkat Mirziýoýew Şanhaý Hyzmatdaşlyk Guramasyna agza döwletleriň Baştutanlarynyň Geňeşiniň mejlisini açyp hem-de bu ýere ýygnananlary mähirli mübärekläp, mejlise gatnaşyjylara söz berdi. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow çykyşynyň başynda şu duşuşygyň ýokary derejede guralandygy, myhmansöýerlik we netijeli işlemäge döredilen şertler üçin özbek Liderine minnetdarlyk bildirdi. 

Türkmenistan Şanhaý Hyzmatdaşlyk Guramasynyň ýokary derejedäki mejlisine hormatly myhman hökmünde çagyryldy. Ýurdumyza bildirilen şeýle hormata hyzmatdaşlygymyzy ösdürmekde uly mümkinçiliklere we geljege düşünmegiň, bu hyzmatdaşlygy uzak möhletleýin, maksada gönükdirilen derejä çykarmaga çalyşmagyň nyşany hökmünde garaýarys. 

Biziň ýurdumyz şeýle çemeleşmäni doly goldaýar diýip, hormatly Prezidentimiz belledi. Şanhaý Hyzmatdaşlyk Guramasynyň işine baha bermekde türkmen tarapy özara hormat goýmaga we deňhukuklylyga esaslanýan, kuwwatly syýasy, ykdysady mümkinçilige, belent abraýa eýe bolan bu birleşigiň Ýewraziýada parahatçylygyň, abadançylygyň, özara bähbitli, durnukly hyzmatdaşlygyň giňişligini döretmegi maksat edinýän köp döwletler üçin özüne çekiji merkeze öwrülýändiginden ugur alýar. 

Türkmenistan ŞHG bilen syýasat, howpsuzlyk, ykdysadyýet, söwda, maýa goýum, medeni-ynsanperwer ugurlarda hyzmatdaşlygyň köptaraplaýyn, çeýe görnüşlerini we usullaryny ýola goýmaga taýýardyr. Häzirki döwürde dünýäde bolup geçýän çylşyrymly ýagdaýlar aýratyn jogapkärçiligi, parahatçylyk söýüjilik ýörelgelerine eýerýän döwletleriň jebisligini, ählumumy we sebit howpsuzlygyny saklamak, gapma-garşylyklara, ýaramaz bäsdeşlige ýol bermezlik boýunça umumy strategiýany ýola goýmaklaryny talap edýär. 

Şu babatda döwlet Baştutanymyz Türkmenistanyň Şanhaý Hyzmatdaşlyk Guramasyna yklymda durnuklylygyň möhüm daýançlarynyň biri hökmünde garaýandygyny, terrorçylyga, ekstremizme, guramaçylykly jenaýatçylyga, neşe serişdeleriniň bikanun dolanyşygyna, jenaýatçylygyň beýleki görnüşlerine garşy göreşmek ýaly ugurlarda has ysnyşykly hem-de giň gerimli syýasy-diplomatik gatnaşyklaryň, hyzmatdaşlygyň ýola goýulmagyny maksat edinýändigini we muňa taýýardygyny tassyklaýandygyny belledi. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow sözüni dowam edip, dünýäde kanunyň we ykrar edilen halkara hukuk kadalarynyň, BMG-niň Tertipnamasynyň ýörelgeleriniň we ruhunyň mizemezliginiň, üýtgewsizliginiň goralmagyny hem-de üpjün edilmegini hyzmatdaşlygyň ileri tutulýan umumy maksatlarynyň hatarynda kesgitledi. Şunuň bilen baglylykda, döwlet Baştutanymyz ŞHG ýurtlarynyň ýolbaşçylaryna BMG-niň Baş Assambleýasynyň öňde boljak mejlisinde Türkmenistanyň beýan etjek halkara başlangyçlary barada habar berdi. 

Türkmen tarapy halkara gatnaşyklarda ynanyşmak dialogy filosofiýasyny ilerledip, BMG-niň Baş Assambleýasynyň “Dialog — parahatçylygyň kepili” Kararnamasynyň taslamasyny işläp düzmek başlangyjyny öňe sürmegi maksat edinýär. Şeýle resminamanyň kabul edilmegi bilen, BMG-ä agza döwletleriň ählisiniň, nähili çylşyrymly görünýändigine garamazdan, dartgynly ýagdaýlary gepleşikler arkaly, parahatçylykly ýollar bilen çözmäge pugta ygrarlylygynyň tassyklanyljakdygyna ynam bildirildi. 

Häzirki wagtda hormat goýmaga esaslanan syýasy gatnaşyklaryň medeniýetiniň täzeden dikeldilmeginiň ol ýa-da beýleki meselelere garalanda, özara düşünişmek we bähbitleriň deňeçerligini berjaý etmek üçin mümkinçilikleri gözlemegiň, jogapkärli, gapma-garşylyksyz çemeleşmegiň esasy şertleriniň biri hökmünde köptaraplaýyn ähmiýete eýe bolýandygyndan ugur alyp, Türkmenistan 2025-nji ýyly “Parahatçylyk we ynanyşmak ýyly” diýip yglan etmek baradaky teklibi BMG-niň Baş Assambleýasynyň garamagyna hödürlär. 

Soňra hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow sebit derejesinde, ilkinji nobatda, Merkezi Aziýada jedelli ýagdaýlaryň öňüni almakda we aradan aýyrmakda Türkmenistanyň hem-de ŞHG-niň bilelikdäki mümkinçiliginiň peýdalanylmagyna hyzmatdaşlygyň wajyp ugurlary hökmünde garalýandygyny belledi. Türkmenistan birnäçe döwletleriň — Şanhaý Hyzmatdaşlyk Guramasynyň agzalarynyň, synçylarynyň ýurdumyzyň başlangyjy boýunça BMG-de döredilen parahatçylygyň, howpsuzlygyň we durnukly ösüşiň bähbidine Bitaraplygyň dostlary toparyna goşulmagyna ýokary baha berýär. Munuň özi parahatçylyk döredijilikli gün tertibiniň ilerledilmegi üçin oňyn şertleri üpjün edýär. 

Şanhaý Hyzmatdaşlyk Guramasyna agza döwletleriň hem dördüsiniň esaslandyryjylar hökmünde gatnaşan BMG-niň Merkezi Aziýa üçin öňüni alyş diplomatiýasy boýunça sebit merkeziniň döredilmeginiň 2022-nji ýylyň dekabr aýynda 15 ýyllygynyň bellenilýändigini nazara almak bilen, Türkmenistan Baş Assambleýanyň garamagyna bu merkeziň orny baradaky nobatdaky Kararnamanyň taslamasyny hödürlemegi maksat edinýär. Degişli resminamada soňky ýyllaryň ähmiýetli wakalary, şol sanda Merkezi Aziýada parahatçylyk, ynanyşmak we hyzmatdaşlyk zolagynyň yglan edilmegi beýan ediler. Biziň ýurdumyz bu başlangyçlaryň Şanhaý Hyzmatdaşlyk Guramasy tarapyndan goldanyljakdygyna bil baglaýar. 

Döwlet Baştutanymyzyň nygtaýşy ýaly, Türkmenistan ŞHG bilen söwda-ykdysady hyzmatdaşlygy giňeltmäge we çuňlaşdyrmaga açykdyr. Munuň üçin diňe bir anyk mümkinçilikler däl, eýsem, zerurlyk hem bar. Ýurtlarymyzdaky kuwwatly serişde we önümçilik binýatlary, çäk taýdan goňşuçylyk, ikitaraplaýyn, köptaraplaýyn görnüşlerdäki hyzmatdaşlygyň toplanan baý tejribesi häzirki günde ulag, logistika, kommunikasiýa, energetika ulgamlarynda uzak möhletleýin durnukly gatnaşyklary ýola goýmak, şeýle-de Gündogar — Günbatar, Günorta — Demirgazyk ugurlary boýunça söwda-ykdysady geçelgelerini döretmek üçin oňyn şertleri üpjün edýär. 

Türkmenistan harytlaryň we hyzmatlaryň yklymara hem-de sebitleýin üstaşyr ugurlaryny ýola goýmak üçin ŞHG-niň bähbitlerine öz çäklerini we infrastrukturalaryny peýdalanmak baradaky meseläni ara alyp maslahatlaşmaga taýýardyr. Şunda türkmen kenarynda — Türkmenbaşy şäherinde döwrebap, köpugurly Halkara deňiz portunyň bardygyna görä, Hazar ugruna uly orun degişlidir. Şunuň bilen baglylykda, hormatly Prezidentimiz Hytaý — Merkezi Aziýa, Hazar deňzi — Gara deňiz ugry boýunça üstaşyr ulag geçelgelerini, logistik ulgamy döretmekde ŞHG-niň işjeň gatnaşmagynyň maksadalaýyk boljakdygyna ynam bildirdi. Şeýle-de biziň ýurdumyz gyzyklanma bildirýän taraplar bilen Baltikadaky rus portlaryndan Pars aýlagyndaky, Arap deňzindäki we Hindi ummanyndaky deňiz terminallaryna çenli ýük daşamalary üpjün edýän ulag geçelgeleriniň işiniň netijeliligini ýokarlandyrmak boýunça hyzmatdaşlyga taýýardyr. 

Döwlet Baştutanymyz Türkmenistanyň energetika ulgamynda-da ŞHG bilen yzygiderli we uzak möhletleýin hyzmatdaşlyga taýýardygyny belläp, gurama agza ýurtlaryň zerurlyklaryny üpjün etmek, geljekde daşarky bazarlara çykmak maksady bilen, energiýa serişdeleriniň iberilişini diwersifikasiýalaşdyrmak boýunça bilelikdäki taslamalary meýilleşdirmäge iş ýüzünde girişmäge teklibini beýan etdi. Bu ulgamda köp ýyllaryň dowamynda halkara hyzmatdaşlygyň baý tejribesini toplan ýurdumyz energiýa serişdelerini ibermegiň möçberlerini ep-esli artdyrmak üçin zerur serişde kuwwatlyklaryna eýedir. 

Türkmenistan nebitgaz ulgamynda işleri alyp barmagyň umumy kabul edilen tejribesini ulanmak arkaly öz tebigy gazyny Russiýa, Hytaýa we goňşy ýurtlara iberýär. Häzirki wagtda Türkmenistan — Owganystan — Pakistan — Hindistan gaz geçirijisiniň taslamasyny durmuşa geçirmegiň üstünde işlenilýär. Şunuň bilen baglylykda, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow şu we beýleki köptaraplaýyn taslamalara Owganystanyň gatnaşmagynyň möhümdigini aýratyn nygtady. Munuň özi ýurduň ykdysadyýetiniň we durmuş ulgamynyň dikeldilmeginiň, ahyrky netijede, parahatçylygy, ylalaşygy gazanmagyň esasy şertleriniň biridir. Şeýle-de doganlyk owgan halkyna hemmetaraplaýyn ykdysady we ynsanperwerlik kömeginiň berilmegi ilkinji nobatdaky wezipedir. 

Türkmenistan Şanhaý Hyzmatdaşlyk Guramasy bilen hususyýetçilik, telekeçileriň yzygiderli gatnaşyklary üçin şertleri döretmek boýunça has ýakyn, netijeli hyzmatdaşlyk ugrunda çykyş edýär. 

Medeniýet, ylym, bilim, ynsanperwer ulgamlardaky gatnaşyklar hem ŞHG bilen hyzmatdaşlygyň gün tertibindedir. Ýurtlarymyzyň arasyndaky gatnaşyklaryň köpasyrlyk taryhy bolup, Türkmenistan bu gatnaşyklaryň dowam etdirilmegini we ösdürilmegini doly goldaýar. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow çykyşynyň ahyrynda Şanhaý Hyzmatdaşlyk Guramasynyň döwletleri bilen ýakyn dost-doganlyk gatnaşyklarynyň Türkmenistanyň daşary syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň biri bolandygyny we şeýle bolmagynda-da galýandygyny nygtady. “Biz şeýle hyzmatdaşlygyň uly geljeginiň bardygyna düşünýäris, ŞHG bilen gatnaşyklarymyzy tapawutlandyrýan özara düşünişmegiň, ynanyşmagyň, açyklygyň, hoşniýetli goňşuçylygyň hem-de özara hormat goýmagyň ýetilen sepgidine ýokary baha berýäris. Bu hyzmatdaşlygy ösdürmäge we baýlaşdyrmaga taýýardyrys” diýip, döwlet Baştutanymyz belledi hem-de Türkmenistanyň ŞHG bilen hyzmatdaşlygy uzak möhletleýin, strategik derejä çykarmagy pugta maksat edinýändigini tassyklady. 

Prezident Şawkat Mirziýoýew mazmunly çykyşy üçin hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowa hoşallyk bildirip, ŞHG-niň çäklerinde ulag we üstaşyr geçirmek ulgamynda, söwda, energetika ýaly ileri tutulýan ugurlar boýunça Türkmenistan bilen özara gatnaşyklaryň güýçlendirilmeginiň sebit hyzmatdaşlygynyň giňeldilmeginiň bähbidine hyzmat etjekdigine ynam bildirdi. 

Türkmenistanyň Prezidenti Özbegistan Respublikasyna iş saparynyň maksatnamasyny tamamlap, Samarkandyň Halkara howa menziline geldi we bu ýerden Watanymyza ugrady. 

Hormatly Prezidentimiziň uçary birnäçe wagtdan soňra paýtagtymyzyň Halkara howa menziline gondy. Bu ýerde döwlet Baştutanymyzy resmi adamlar garşyladylar.

(Samarkant şäheri, 2022-nji ýylyň 16-njy sentýabry) 

 Hormatly döwlet we Hökümet Baştutanlary!
Hormatly wekiliýetleriň agzalary, hanymlar we jenaplar! 

Ilki bilen, şu günki duşuşyga gatnaşyjylaryň ählisini mübäreklemäge hem-de onuň ýokary derejede guralandygy, myhmansöýerlik we netijeli işlemäge döredilen şertler üçin Özbegistan Respublikasynyň Prezidenti hormatly Şawkat Miromonowiç Mirziýoýewe minnetdarlyk bildirmäge rugsat ediň! 

Türkmenistan Şanhaý Hyzmatdaşlyk Guramasynyň ýokary derejedäki mejlisine hormatly myhman hökmünde çagyryldy. Ýurdumyza bildirilen şeýle hormata hyzmatdaşlygymyzy ösdürmekde uly mümkinçiliklere we geljege düşünmegiň, ony uzak möhletleýin, maksada gönükdirilen derejä çykarmaga çalyşmagyň nyşany hökmünde garaýarys. Biziň ýurdumyz şeýle çemeleşmäni doly goldaýar. Şanhaý Hyzmatdaşlyk Guramasynyň işine baha bermekde biz özara hormat goýmaga we deňhukuklylyga esaslanýan, kuwwatly syýasy, ykdysady mümkinçilige, belent abraýa eýe bolan bu birleşigiň Ýewraziýada parahatçylygyň, abadançylygyň, özara bähbitli, durnukly hyzmatdaşlygyň giňişligini döretmegi maksat edinýän köp döwletler üçin özüne çekiji merkeze öwrülýändiginden ugur alýarys. 

Biziň ýurdumyz Şanhaý Hyzmatdaşlyk Guramasy bilen syýasat, howpsuzlyk, ykdysadyýet, söwda, maýa goýum, medeni-ynsanperwer ugurlarda hyzmatdaşlygyň özara bähbitli köptaraply, çeýe görnüşlerini we usullaryny ýola goýmaga taýýardyr. 

Häzirki döwürde dünýäde bolup geçýän çylşyrymly ýagdaýlar aýratyn jogapkärçiligi, parahatçylyk söýüjilik ýörelgelerine eýerýän döwletleriň jebisligini, ählumumy we sebit howpsuzlygyny saklamak, gapma-garşylyklara, ýaramaz bäsdeşlige ýol bermezlik boýunça umumy strategiýany ýola goýmaklaryny talap edýär. Şu babatda Türkmenistan Şanhaý Hyzmatdaşlyk Guramasyna yklymda durnuklylygyň möhüm daýançlarynyň biri hökmünde garaýar hem-de terrorçylyga, ekstremizme, guramaçylykly jenaýatçylyga, neşe serişdeleriniň bikanun dolanyşygyna, jenaýatçylygyň beýleki görnüşlerine garşy göreşmek ýaly ugurlarda has ysnyşykly hem-de giň gerimli syýasy-diplomatik gatnaşyklaryň, hyzmatdaşlygyň ýola goýulmagyny maksat edinýär we muňa taýýardygyny beýan edýär. 

ŞHG bilen bilelikde dünýäde kanunyň we ykrar edilen halkara hukuk kadalarynyň, Birleşen Milletler Guramasynyň Tertipnamasynyň ýörelgeleriniň we ruhunyň, olaryň mizemezliginiň, üýtgewsizliginiň goralmagyny hem-de üpjün edilmegini biz gazanmak isleýän maksatlarymyzyň ileri tutulýan ugurlarynyň hatarynda kesgitleýäris. Şunuň bilen baglylykda, şu gün ŞHG ýurtlarynyň ýolbaşçylaryna BMG-niň Baş Assambleýasynyň öňde boljak mejlisinde Türkmenistanyň beýan etjek halkara başlangyçlary barada habar bermegi zerur hasaplaýaryn. 

Halkara gatnaşyklarda ynanyşmak dialogy filosofiýasyny ilerledip, BMG-niň Baş Assambleýasynyň “Dialog — parahatçylygyň kepili” atly Kararnamasynyň taslamasyny işläp düzmek başlangyjyny öňe sürmegi maksat edinýäris. Şeýle resminamanyň kabul edilmegi bilen, BMG-ä agza döwletleriň ählisiniň, nähili çylşyrymly görünýändigine garamazdan, dartgynly ýagdaýlary gepleşikler arkaly, parahatçylykly ýollar bilen çözmäge pugta ygrarlylygynyň tassyklanyljakdygyna ynanýarys. 

Häzirki wagtda hormat goýmaga esaslanýan syýasy gatnaşyklaryň medeniýetiniň täzeden dikeldilmegi ol ýa-da beýleki meselelere garalanda, özara düşünişmek we bähbitleriň deňeçerligini berjaý etmek üçin mümkinçilikleri gözlemegiň, jogapkärli, gapma-garşylyksyz çemeleşmegiň esasy şertleriniň biri hökmünde köptaraplaýyn ähmiýete eýe bolýar. Şundan ugur alyp, Türkmenistan 2025-nji ýyly “Parahatçylyk we ynanyşmak ýyly” diýip yglan etmek baradaky teklibini Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň garamagyna hödürlär. 

Sebit derejesinde, ilkinji nobatda, Merkezi Aziýada jedelli ýagdaýlaryň öňüni almakda we aradan aýyrmakda Türkmenistanyň hem-de ŞHG-niň bilelikdäki mümkinçiliginiň peýdalanylmagyna hyzmatdaşlygymyzyň wajyp ugry hökmünde garaýarys. Biz birnäçe döwletleriň — Şanhaý Hyzmatdaşlyk Guramasynyň agzalarynyň we synçylarynyň ýurdumyzyň başlangyjy boýunça Birleşen Milletler Guramasynda döredilen parahatçylygyň, howpsuzlygyň we durnukly ösüşiň bähbidine Bitaraplygyň dostlary toparyna goşulmagyna ýokary baha berýäris. Munuň özi parahatçylyk döredijilikli gün tertibiniň ilerledilmegi üçin oňyn şertleri üpjün edýär diýip hasaplaýaryn. 

Şanhaý Hyzmatdaşlyk Guramasyna agza döwletleriň hem dördüsiniň esaslandyryjylar hökmünde gatnaşan BMG-niň Merkezi Aziýa üçin öňüni alyş diplomatiýasy boýunça sebit merkeziniň döredilmeginiň 2022-nji ýylyň dekabr aýynda 15 ýyllygynyň bellenilýändigini nazara almak bilen, biz Baş Assambleýanyň garamagyna bu merkeziň orny baradaky nobatdaky Kararnamanyň taslamasyny hödürlemek isleýäris we degişli resminamada soňky ýyllaryň ähmiýetli wakalaryny, şol sanda Merkezi Aziýada parahatçylyk, ynanyşmak we hyzmatdaşlyk zolagynyň yglan edilmegini beýan etmegi göz öňünde tutýarys. Bu başlangyçlaryň Şanhaý Hyzmatdaşlyk Guramasy tarapyndan goldanyljakdygyna bil baglaýarys. 

 Hormatly duşuşyga gatnaşyjylar! 

Türkmenistan ŞHG bilen söwda-ykdysady hyzmatdaşlygy giňeltmäge we çuňlaşdyrmaga açykdyr. Munuň üçin diňe bir mümkinçilikler däl, eýsem, zerurlyk hem bar. Ýurtlarymyzdaky kuwwatly serişde we önümçilik binýatlary, çäk taýdan goňşuçylyk, ikitaraplaýyn, köptaraplaýyn görnüşlerdäki hyzmatdaşlygyň toplanan baý tejribesi häzirki günde ulag, logistika, kommunikasiýa, energetika ulgamlarynda uzak möhletleýin durnukly gatnaşyklary ýola goýmak, şeýle-de Gündogar — Günbatar, Günorta — Demirgazyk ugurlary boýunça söwda-ykdysady geçelgelerini döretmek üçin oňyn şertleri üpjün edýär. 

Ýurdumyz harytlaryň we hyzmatlaryň yklymara hem-de sebitleýin üstaşyr ugurlaryny ýola goýmak üçin ŞHG-niň bähbitlerine öz çäklerini we infrastrukturalaryny peýdalanmak baradaky meseläni ara alyp maslahatlaşmaga taýýardyr. Şunda türkmen kenarynda — Türkmenbaşy şäherinde döwrebap, köpugurly Halkara deňiz portunyň bardygyna görä, Hazar ugruna uly orun degişlidir. 

Hytaý — Merkezi Aziýa, Hazar deňzi — Gara deňiz ugry boýunça üstaşyr ulag geçelgelerini we logistik ulgamy döretmäge ŞHG-niň işjeň gatnaşmagynyň maksadalaýyk boljakdygyna ynanýarys. Şeýle-de gyzyklanma bildirýän taraplar bilen Baltikadaky rus portlaryndan Pars aýlagyndaky, Arap deňzindäki we Hindi ummanyndaky deňiz terminallaryna çenli ýük daşamalary üpjün edýän ulag geçelgeleriniň işiniň netijeliligini ýokarlandyrmak boýunça hyzmatdaşlyga taýýardyrys. 

Türkmenistan energetika ulgamynda-da ŞHG bilen yzygiderli we uzak möhletleýin hyzmatdaşlyga taýýardyr. ŞHG-niň döwletleriniň zerurlyklaryny üpjün etmek, geljekde daşarky bazarlara çykmak maksady bilen, energiýa serişdeleriniň iberilişini diwersifikasiýalaşdyrmak boýunça bilelikdäki taslamalary meýilleşdirmäge girişmegi teklip edýäris. Ýurdumyzda energiýa serişdelerini ibermegiň möçberlerini ep-esli artdyrmak üçin zerur serişde kuwwatlyklary bar. Biz köp ýyllaryň dowamynda energetika ulgamynda halkara hyzmatdaşlygyň baý tejribesini topladyk. Türkmenistan nebitgaz ulgamynda işleri alyp barmagyň umumy kabul edilen tejribesini ulanmak arkaly öz tebigy gazyny Russiýa, Hytaýa we goňşy ýurtlara iberýär. Häzirki wagtda biz Türkmenistan — Owganystan — Pakistan — Hindistan gaz geçirijisiniň taslamasyny durmuşa geçirmegiň üstünde işleýäris. 

Şunda şu we beýleki köptaraplaýyn taslamalara Owganystanyň gatnaşmagynyň möhümdigini aýratyn nygtamak isleýärin. Munuň özi ýurduň ykdysadyýetiniň we durmuş ulgamynyň dikeldilmeginiň, ahyrky netijede, parahatçylygy, ylalaşygy gazanmagyň esasy şertleriniň biridir. Şeýle-de doganlyk owgan halkyna hemmetaraplaýyn ykdysady we ynsanperwerlik kömeginiň berilmegini ilkinji nobatdaky wezipe hasaplaýarys. 

Şanhaý Hyzmatdaşlyk Guramasy bilen hususyýetçilik, telekeçileriň yzygiderli gatnaşyklary üçin şertleri döretmek boýunça has ýakyn, netijeli hyzmatdaşlyk ugrunda çykyş edýäris. 

Medeniýet, ylym, bilim, ynsanperwer ulgamlardaky gatnaşyklar hem ŞHG bilen hyzmatdaşlygyň gün tertibindedir. Ýurtlarymyzyň arasyndaky gatnaşyklaryň köpasyrlyk taryhy bolup, Türkmenistan bu gatnaşyklaryň dowam etdirilmegini we ösdürilmegini dolulygyna goldaýar. 

Sözümiň ahyrynda Şanhaý Hyzmatdaşlyk Guramasynyň döwletleri bilen ýakyn dost-doganlyk gatnaşyklarynyň Türkmenistanyň daşary syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň biri bolandygyny we şeýle bolmagynda-da galýandygyny nygtamak isleýärin. Biz şeýle hyzmatdaşlygyň uly geljeginiň bardygyna düşünýäris. ŞHG bilen gatnaşyklarymyzy tapawutlandyrýan özara düşünişmegiň, ynanyşmagyň, açyklygyň, hoşniýetli goňşuçylygyň hem-de birek-birege hormat goýmagyň ýetilen sepgidine ýokary baha berýäris. Bu hyzmatdaşlygy ösdürmäge we baýlaşdyrmaga taýýardyrys. Şanhaý Hyzmatdaşlyk Guramasy bilen hyzmatdaşlygy uzak möhletleýin, strategik derejä çykarmagy pugta maksat edinýäris.

Halkymyzyň durmuş derejesini ýokarlandyrmak, ýurdumyzy innowasion esasda senagatlaşdyrmakda, milli ykdysadyýetiň eksport kuwwatyny artdyrmak boýunça iri maksatnamalary durmuşa geçirmekde nebitgaz toplumyna uly orun degişlidir. Uglewodorod baýlyklarynyň gorlary we olaryň eksport edilýän möçberi boýunça dünýäde öňdebaryjylaryň hatarynda durýan Türkmenistanyň Garaşsyzlyk ýyllarynda ýangyç-energetika pudagynda amala aşyran we häzirki wagtda durmuşa geçirýän taslamalary dünýä nusgalykdyr. 

Garaşsyzlyk ýyllarynda Türkmenistan nebitgaz toplumynda iri taslamalary durmuşa geçirmek arkaly sebitiň iri energetika döwletine öwrüldi. Uly göwrümli «Galkynyş» gaz käniniň we beýleki birnäçe iri känleriň açylmagy we özleşdirilmegi netijesinde ýurdumyz dünýäniň gaz bazarynyň iri agzasyna öwrüldi. Bu gün ýurdumyzyň uglewodorod serişdeleriniň dürli ýurtlara eksport edilmegi milli ykdysadyýetiň pajarlap ösmegine, täze iş orunlarynyň döredilmegine, ilatyň ýaşaýyş-durmuş şertleriniň ýokarlanmagyna, döwletleriň arasynda dost-doganlyk gatnaşyklarynyň pugtalandyrylmagyna itergi berýär. Türkmen gazynyň esasy bölegi dünýä ykdysadyýetiniň ägirdi bolan Hytaý Halk Respublikasyna iberilýär. Munuň üçin 2009-njy ýylyň dekabrynda Türkmenistan — Hytaý gaz geçirijisi guruldy. Bu iri taslamanyň çig mal binýady yzygiderli berkidilýär. 

Geçen ýylyň başynda Gahryman Arkadagymyzyň ak pata bermegi bilen, Lebap welaýatynyň çägindäki «Malaý» gaz käninde täze gaz gysyjy desga açylyp, ulanylmaga berildi. Ýylda üstünden 30 milliard kub metre çenli tebigy gazy geçirmäge ukyply bolan desganyň ulanyşa girizilmegi Watanymyzyň nebitgaz senagatynyň kuwwatyny has-da pugtalandyrmaga ýardam etdi. 

Ýurdumyz uglewodorod serişdelerini eksport etmegiň täze ugurlaryny ösdürmäge, energetika baýlyklaryny sebitde parahatçylygy we durnuklylygy berkitmek üçin peýdalanmaga möhüm ähmiýet berýär. Şeýle maksatlar bilen durmuşa geçirilýän iri taslama — Türkmenistan — Owganystan — Pakistan — Hindistan transmilli gaz geçirijisidir. 2015-nji ýylyň 13-nji dekabrynda gurluşygyna badalga berlen transmilli gaz geçirijisiniň kuwwatlylygy ýylda 33 milliard kub metre barabar bolup, onuň umumy uzynlygy 1 müň 840 kilometre deňdir. Täze energetika geçirijisi diňe bir Günorta Aziýanyň ýurtlaryny türkmen gazy bilen üpjün etmäge däl, eýsem, ykdysady hyzmatdaşlygy pugtalandyrmagyň, sebitde parahatçylygyň we durnuklylygyň berkidilmeginiň hem möhüm guraly bolmaga gönükdirilendir. 

2021-nji ýylyň 21-nji ýanwarynda Hazar deňzindäki «Dostluk» ýatagynyň uglewodorod serişdelerini bilelikde gözlemek, işläp geçmek we özleşdirmek hakynda Türkmenistanyň Hökümeti bilen Azerbaýjan Respublikasynyň Hökümetiniň arasynda özara düşünişmek hakyndaky Ähtnama gol çekilmegi diňe bir türkmen-azerbaýjan gatnaşyklaryny ösdürmekde däl, eýsem, dünýäde energetika howpsuzlygyny üpjün etmekde möhümdir. 

Nebitgaz senagatyny diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürmek, içerki hem-de daşarky bazarlarda uly islegden peýdalanýan dürli görnüşli nebit we gaz önümlerini öndürýän täze kuwwatlyklary kemala getirmek ýurdumyzyň ykdysady strategiýasynyň möhüm ugurlarynyň biridir. Nebitgaz we himiýa senagatynda birnäçe täze iri desgalaryň ulanyşa berilmegi hem-de olaryň üstünlikli iş alyp barmagy milli ykdysadyýetimiziň ösüş depgininiň gowşamazlygyna ýardam edýär. 

Gahryman Arkadagymyzyň öňdengörüjilikli başlangyçlarynyň netijesinde 2019-njy ýylda Ahal welaýatynda tebigy gazdan sintetiki benzin öndürýän dünýäde ilkinji zawodyň gurlup, ulanylmaga berilmegi ýurdumyzyň nebitgaz toplumynyň ösüşine uly goşant boldy. Türkmenistany durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň maksatnamasyna laýyklykda, ýurdumyzyň nebitgaz toplumynda ýakyn wagtda ýene-de iri taslamalaryň birnäçesini amala aşyrmak meýilleşdirilýär.  

Garaşsyz Watanymyz energetika babatda umumadamzat ähmiýetli başlangyçlary öňe sürýän we iri taslamalary durmuşa geçirýän ýurt hökmünde belent abraýa eýedir. Gymmat bolmadyk, ygtybarly, häzirki zaman energetika çeşmeleriniň elýeterliligi dünýä ykdysadyýetiniň ösüşi üçin möhümdir. Gahryman Arkadagymyzyň bu ugurdaky oňyn başlangyçlary halkara jemgyýetçiligiň gyzgyn goldawyna eýe bolmagynyň netijesinde BMG-niň Baş Assambleýasy tarapyndan 2013-nji ýylda «Energiýa serişdeleriniň ygtybarly we durnukly üstaşyr geçirilmegi hem-de durnukly ösüşi we halkara hyzmatdaşlygy üpjün etmekde onuň hyzmaty» atly Kararnama kabul edildi. 2017-nji ýylda Garaşsyz döwletimiz Halkara Energetika Hartiýasynyň Konferensiýasynda başlyklyk etmeginiň çäklerinde paýtagtymyz Aşgabatda Energetika Hartiýasynyň Şertnamasyny döwrebaplaşdyrmak boýunça forumlardyr halkara maslahatlaryň birnäçesi geçirildi. Mälim bolşy ýaly, häzirki wagtda Energetika Hartiýasynyň Şertnamasy energetika serişdeleriniň söwdasy hem-de döwletara gaz geçirijiler we nebit geçirijiler, elektrik geçiriji ulgamlar arkaly olaryň üstaşyr iberilmegi bilen baglanyşykly çylşyrymly syýasy, ykdysady hem-de hukuk meseleleriniň çözülmegine gönükdirilen ýeke-täk köptaraply ylalaşyk bolup durýar. 

Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe hormatly Prezidentimiziň ykdysady strategiýasynyň çäklerinde ýangyç-energetika pudagynda ýurdumyzyň baý uglewodorod serişdelerini giňden peýdalanmaga, pudaga maýa goýumlary çekmäge, gyzyklanma bildirýän taraplar bilen bilelikdäki taslamalary durmuşa geçirmäge, daşary ýurt kompaniýalary bilen özara bähbitli hyzmatdaşlygy giňeltmäge möhüm ähmiýet berilýär. Nebitgaz pudagynda özgertmeleri çaltlandyrmaga döwrüň talaby hökmünde garalýar. 

Garaşsyzlyk ýyllarynda ýurdumyzyň nebitgaz senagatynda gazanylan üstünlikler ýetilen sepgitler hem-de täze taryhy eýýamda kesgitlenilen belent maksatlar milli ykdysadyýetimiziň bedew batly ösüşleriniň dowamat-dowam bolmagyny şertlendirýär. Ýurdumyzyň uglewodorod baýlyklarynyň netijeli peýdalanylmagy halkymyzyň şu günki bagtyýar durmuşynyň, nurana geljeginiň binýadyny berkitmäge, Watanymyzyň dünýädäki abraýyny has-da ýokarlandyrmaga, dünýä ýurtlary bilen dost-doganlyk gatnaşyklaryny pugtalandyrmaga giň mümkinçilikleri açýar. 

Batyr GUTLYMYRADOW,

Türkmen döwlet maliýe institutynyň mugallymy

Şu gün Özbegistanyň Samarkant şäherindäki Kongres merkezinde Şanhaý Hyzmatdaşlyk Guramasyna agza döwletleriň Baştutanlarynyň Geňeşiniň mejlisi öz işine başlady. Ilki bilen, bu düzüme agza ýurtlaryň Liderleriniň dar düzümdäki mejlisi geçirilýär. Soňra synçy hem-de hormatly myhman hökmünde gatnaşýan wekiliýet Baştutanlarynyň gatnaşmagynda sammitiň işi giňeldilen düzümde dowam eder. Samarkant sammitine hormatly myhman hökmünde gatnaşýan hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow hem ýurdumyzyň bu abraýly düzüm bilen hyzmatdaşlykda ileri tutýan ugurlary bilen bagly çykyş eder.   

Bu gün Beýik Ýüpek ýolunyň ugrunda ýerleşýän taryhy şäher Samarkant dünýäniň nazaryny özünde jemleýär. Şanhaý Hyzmatdaşlyk Guramasyna agza döwletleriň Baştutanlarynyň şu ýyl 22-nji gezek geçirilýän sammitine dünýäniň 15-e golaý ýurdundan ýokary derejeli myhmanlar ― HHR-iň Başlygy, Gazagystanyň, Gyrgyzystanyň, Russiýanyň, Täjigistanyň, Belarusuň, Eýranyň, Mongoliýanyň, Azerbaýjanyň, Türkmenistanyň, Türkiýäniň, Özbegistanyň Prezidentleri, Hindistanyň we Pakistanyň Premýer-ministrleri gatnaşýarlar. Giňeldilen düzümdäki mejlisde wekiliýet Baştutanlary bilen bilelikde ŞHG-niň Baş sekretarynyň, bu guramanyň Terrorçylyga garşy göreşmek boýunça sebitleýin edarasynyň Ýerine ýetiriji komitetiniň başlygynyň, şeýle-de BMG-niň Baş sekretarynyň degişli orunbasarynyň hem çykyşlary göz öňünde tutuldy. 

Sammitiň gün tertibine guramanyň ählumumy howpsuzlyk ulgamyndaky mümkinçiliklerini ýokarlandyrmakdan başlap, medeni-ynsanperwer ulgama çenli hyzmatdaşlygyň has derwaýys ugurlary girizildi. Mejlisiň işiniň möhüm ugurlarynyň biri ŞHG-niň agzalarynyň sanawyny giňeltmek boýunça dowam edýän mesele bilen bagly bolar. Şunda Eýrany bu düzümiň agzalygyna kabul etmek bilen baglylykda, düýn onuň borçnamalary hakyndaky Ähtnamalara gol çekilendigini aýtmak gerek.  

Samarkant sammitiniň netijeleri boýunça Şanhaý Hyzmatdaşlyk Guramasynyň işini ilerletmek, sebitleýin söwdanyň möçberini artdyrmak, senagat we ulag ulgamlarynda özara gatnaşyklary işjeňleşdirmek, bilelikdäki taslamalar, «ýaşyl» ykdysadyýet, innowasiýalar, sanly tehnologiýalar, logistika, oba hojalygy, lukmançylyk we beýleki ulgamlaryň işi bilen bagly 30-dan gowrak resminamanyň kabul edilmegine garaşylýar. «Samarkant Jarnamasy» adyny alan jemleýji resminamada bolsa agza ýurtlaryň sebit we ählumumy meseleler boýunça anyk garaýyşlary öz beýanyny tapar.  

Şanhaý Hyzmatdaşlyk Guramasynyň taryhynda täze sahypany açjak nobatdaky sammitiň dünýäniň habarlar giňişliginde giňden beýan edilmegine möhüm ähmiýet berilmegi onuň tapawutly aýratynlyklarynyň biridir. Täze açylan «Beýik Ýüpek ýoly» halkara syýahatçylyk merkezinde ýerleşýän Kongres merkezinde geçirilýän bu syýasy çäräni köpçülikleýin habar beriş serişdelerinde dessin we hemmetaraplaýyn şöhlelendirmek maksady bilen, Samarkant şäherinde metbugat merkezleriniň birnäçesiniň işi ýola goýuldy. Şolaryň ikisi syýahatçylyk merkeziniň çäginde ýerleşip, häzirki wagtda olarda 800-den gowrak žurnalist iş alyp barýar. Ýeri gelende, media wekilleriniň 600-e golaýynyň dünýäniň 20-den gowrak döwletine wekilçilik edýändigini aýtmak gerek. 

«Türkmenistan»

Samarkant ş.

Ministrler Kabinetiniň nobatdaky mejlisinde hormatly Prezidentimize şu ýylyň ýanwar ― awgust aýlarynda ýurdumyzyň durmuş-ykdysady ösüşiniň makroykdysady görkezijileri barada hasabat berildi. 

 *** 

 Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe hormatly Prezidentimiziň baştutanlygynda ýurdumyzyň ähli künjeklerinde toplumlaýyn özgertmeler maksatnamalary üstünlikli amala aşyrylýar, häzirki zaman düzümleri kemala gelýär, dürli maksatly täze binalardyr desgalar ulanmaga berilýär. Iri möçberli sebit we milli maýa goýum taslamalarynyň üstünlikli durmuşa geçirilmegi buýsandyryjy ýagdaýdyr. Munuň özi ýurdumyzyň ykdysadyýetiniň durnukly ösýändigini tassyklaýar.  

Şu ýylyň sekiz aýynyň jemlerine bagyşlanyp geçirilen Ministrler Kabinetiniň sanly ulgam arkaly nobatdaky mejlisinde hem hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow hasabat döwrüniň makroykdysady görkezijileriniň milli ykdysadyýetimiziň ähli pudaklarynyň durnukly ösüşe eýedigini alamatlandyrýandygyny belledi. Jemi içerki önümiň ösüş depgini ýokary derejede saklanýar.  

2022-nji ýylyň ýanwar ― awgust aýlarynyň jemleri boýunça daşary söwda dolanyşygy hem ýokary görkezijilere eýe boldy. Hökümet mejlisinde berlen hasabatlar bu aýdylanlary doly tassyklaýar. Munuň özi döwlet Baştutanymyzyň parasatly we öňdengörüjilikli syýasatynyň, giň möçberli özgertmeleriniň oňyn netijesidir. Türkmenistanda üstünlikli durmuşa geçirilýän maýa goýum syýasaty ykdysady we önümçilik kuwwatynyň ýokarlandyrylmagyny, häzirki zaman durmuş ulgamynyň, ulag-aragatnaşyk, inženerçilik düzümleriniň kemala gelmegini, milli ykdysadyýetimiziň ähli pudaklarynda täze usullaryň we öňdebaryjy tehnologiýalaryň giňden ulanylmagyny şertlendirdi. Şunuň bilen baglylykda, geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, milli ykdysadyýetimiziň ösüşine gönükdirilen maliýe çeşmeleriniň hasabyna maýa goýumlary özleşdirmegiň ösüş depgini has-da ýokarlandy.  

Hormatly Prezidentimiziň tagallasy bilen ýurdumyzyň söwda toplumynda sazlaşykly ösüş depginlerini saklamak üçin halkara işewürlik gatnaşyklary yzygiderli ösdürilýär. Türkmenistanyň daşary ykdysady strategiýasy ähli döwletler bilen özara bähbitli hyzmatdaşlygyň ösdürilmegine gönükdirilendir, sergileriň we maslahatlaryň işjeň ýagdaýda guralmagy ýurdumyzyň dünýäniň hojalyk gatnaşyklary ulgamyna çalt goşulyşmagyna ýardam berýär.  

Ýurdumyzyň ähli şäherlerinde we obalarynda bolşy ýaly, paýtagtymyzyň düzüm böleklerini döwrebaplaşdyrmaga we giňeltmäge hem uly möçberli maliýe serişdeleri goýberilýär, halkymyzyň amatly durmuş şertlerini üpjün etmek üçin zerur mümkinçilikler döredilýär. Mejlisde hormatly Prezidentimiz Aşgabady mundan beýläk-de ösdürmek baradaky meselä ünsi çekmek bilen, şunda öňde goýlan wezipeleri çözmäge uzak geljegi nazara alyp, toplumlaýyn çemeleşmegiň möhümdigini belledi.  

Dünýäniň beýleki döwletleri we işewür toparlary bilen hyzmatdaşlygy işjeňleşdirmek Türkmenistanyň energetika syýasatynyň möhüm ugry bolup durýar. Ýurdumyz bu hyzmatdaşlygy hoşmeýilli erk-isleg we özara bähbitlilik ýörelgeleri esasynda guraýar. Şunuň bilen baglylykda, hormatly Prezidentimiz türkmen energiýa serişdelerini dünýä bazarlaryna ibermegiň köpugurly ulgamyny döretmek, energetika howpsuzlygynyň täze ählumumy binýadyny kemala getirmek ulgamynda Türkmenistanyň halkara başlangyçlaryny ilerletmek bilen baglanyşykly meselelere ünsi çekdi. Şeýle-de döwlet Baştutanymyz dokma, medeniýet, ylym-bilim, saglygy goraýyş, maliýe-bank, ulag-aragatnaşyk, gurluşyk, oba hojalyk ulgamlaryny mundan beýläk-de ösdürmek, innowasion serişdeleri, döwrebap usullary ornaşdyrmak, iri düzümleýin taslamalary işläp taýýarlamak babatda ýolbaşçylara birnäçe tabşyryklary berdi.  

Häzirki wagtda türkmenistanlylar tutanýerli zähmet çekip, işe döredijilikli çemeleşýärler, öňdebaryjy tilsimatlary netijeli peýdalanýarlar. Ýurdumyzda amala aşyrylýan özgertmeler maksatnamalary we iri taslamalar hem halkymyzyň abadançylygyny we ýaşaýyş-durmuş derejesini ýokarlandyrmaga gönükdirilendir. Şeýle beýik işleriň amala aşyrylmagy netijesinde Türkmenistanyň durmuş-ykdysady ösüşi barha ýokarlanýar. Munuň özi ählumumy parahatçylygyň we abadançylygyň bähbidine hyzmatdaşlygy ösdürmäge gönükdirilen daşary syýasat ugrumyzy hem üstünlikli durmuşa geçirmäge mümkinçilik berýär. 

 Sanlar we maglumatlar 

•  Hasabat döwründe, geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, jemi öndürilen önüm 11,4 göterim artdy.  

•  Geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, bölek-satuw haryt dolanyşygynyň möçberi 10,5 göterim artdy. 

•  Daşary söwda dolanyşygynyň möçberi, geçen ýylyň döwrüne garanyňda, 38,6 göterim ýokarlandy. 

•  Döwlet býujetiniň girdeji bölegi 106,3 göterim, çykdajy bölegi 97,5 göterim ýerine ýetirildi. 

•  Býujetiň serişdeleriniň 80,9 göterimi durmuş ulgamyny maliýeleşdirmäge gönükdirildi. 

•  Iri we orta kärhanalarda ortaça aýlyk zähmet haky, geçen ýylyň degişli döwrüne görä, 10,4 göterim ýokarlandy. 

•  Maliýeleşdirmegiň ähli çeşmeleriniň hasabyna özleşdirilen düýpli maýa goýumlaryň möçberi, geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, 7,5 göterim artdy. 

•  Söwda we daşary ykdysady aragatnaşyklar ministrligi boýunça söwda dolanyşygynyň ösüş depgini 104,1 göterime, önüm öndürmegiň ösüş depgini 106,5 göterime barabar boldy.

2022-njy ýylyň 15-nji sentýabrynda Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministrliginiň edara binasynda Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministri Muhammetgeldi Serdarow bilen Birleşen Milletler Guramasynyň Ösüşi utgaşdyrmak boýunça Sebitleýin merkeziniň başlygy hanym Gwi Ýop Sonyň arasynda duşuşyk geçirildi.

Duşuşyga Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministrliginiň, Daşary işler ministrliginiň degişli wekilleri we Birleşen Milletler Guramasynyň Türkmenistandaky Hemişelik utgaşdyryjysy Dmitriý Şlapaçenko gatnaşdylar.

Duşuşygyň maksady Türkmenistan bilen Birleşen Milletler Guramasynyň arasynda ikitaraplaýyn hyzmatdaşlyk meselelerini ara alyp maslahatlaşmakdan ybarat boldy.

Duşuşygyň dowamynda Türkmenistanda hereket edýän Birleşen Milletler Guramasynyň ähli guramalarynyň arasynda netijeli we örän ýakyn gatnaşyklary ösdürmek, Birleşen Milletler Guramasy bilen Türkmenistanyň Hökümetiniň arasynda durnukly ösüş ugrunda             2021-2025-nji ýyllar üçin hyzmatdaşlygyň Çarçuwaly Maksatnamasynda görkezilen orta möhlet üçin esasy ileri tutulýan ugurlary boýunça hyzmatdaşlyk etmek, Durnukly Ösüş Maksatlaryny durmuşa geçirmek, şol sanda olary maliýeleşdirmek hem-de Türkmenistan bilen Birleşen Milletler Guramasynyň ähli guramalarynyň arasyndaky taslamalary maliýeleşdirmegiň ýurt derejesindäki birleşdirilen gaznasyny döretmegiň meseleleri boýunça pikirler alyşyldy.

Duşuşyk hoşniýetli ýagdaýda geçdi. Duşuşygyň ahyrynda ýurdumyzyň halkara hyzmatdaşlygyny berkitmekde, dünýäniň abraýly halkara guramalary bilen netijeli gatnaşyklary ýola goýmakda giň mümkinçilikleri, zerur şertleri döredip berýänligi, tutuş dünýäde ýurdumyzyň abraý-mertebesini belende götermekde bimöçber işleri amala aşyrýanlygy üçin Hormatly Prezidentimiziň adyna alkyşly sözler aýdyldy. Arkadagly Serdarymyzyň janynyň sag, ömrüniň uzak belent başynyň hemişe aman, il-ýurt bähbitli umumadamzat ähmiýetli belent tutumly işleriniň mundan beýlägem rowaç almagy arzuw edildi.

Arkadagly Serdarymyzyň parasatly baştutanlygynda berkararlygyň, bagtyýarlygyň hem-de beýik galkynyşlaryň röwşen ýoly bilen öňe barýan Diýarymyzda hususy pudakda gazanylýan üstünlikler mukaddes Garaşsyzlygymyzyň şanly 31 ýyllygyna mynasyp sowgatdyr. Türkmen telekeçileri bu uly toýa önümçilik desgalaryny, «Rowaç» kottejler toplumyny, ak mekdepleri, ýaşaýyş jaýlaryny ulanmaga bermek, Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň täze ýokary okuw mekdebiniň binasynyň düýbüni tutmak ýaly asylly işler, ýaşlar telekeçiligini goldamak, täze senagat zolagyny döretmek ýaly döwletli başlangyçlar bilen barýar. 

Gahryman Arkadagymyzyň «Garaşsyzlyk — bagtymyz» atly kitabynda: «Garaşsyz döwletli bolmak arzuwy ençeme asyrlap halkymyzyň ýüreginde ýaşady. Döwrümiziň bagtyýar nesilleri hasyl bolan arzuwlary berkidýän nesiller hökmünde uly jogapkärçiligi egne alýarlar, hut şunuň bilenem olar tükeniksiz mertebäniň, at-abraýyň eýeleridir. Olar özbaşdak döwletli bolmagyň nähili uly bagtdygyny, şol bir wagtyň özünde nähili uly borçdugyny, döwleti berkitmegiň öz ykballaryna düşen mukaddes paýdygyny her ädimde duýmalydyrlar. Bu, hakykatdan hem, nesillere ykbalyň taýsyz peşgeşidir, mukaddes paýydyr» diýmek bilen, mukaddes Garaşsyzlygymyzyň gadyr-gymmatyny belent ruhda, örän düýpli beýan edýär.  

Garaşsyzlyk ýyllarynda ykdysadyýetiň depginli ösüşiniň möhüm şerti bolan telekeçilik başlangyçlarynyň goldanylmagy we işewürligiň höweslendirilmegi hususy pudagyň rowaçlanmagyna badalga berdi. Ykdysadyýeti diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürmekde telekeçilik ulgamyna, hususan-da, isleg bildirilýän daşary ýurt harytlarynyň ornuny tutýan we eksporta niýetlenen önümleriň öndürilmegine aýratyn ähmiýet berildi.  

Geçen gysga döwürde döwletimizde kiçi we orta telekeçilige goldaw bermegiň täze hukuk esaslary döredildi. «Kiçi we orta telekeçiligi goldamak hakynda» Türkmenistanyň Kanuny kabul edildi. 2018-nji ýylda «Türkmenistanyň kiçi we orta telekeçiligi goldamagyň 2018 — 2024-nji ýyllar üçin Döwlet maksatnamasy» kabul edilip, häzirki wagtda ol üstünlikli durmuşa geçirilýär. Ykdysadyýetini bazar gatnaşyklary ýörelgesinde guraýan Türkmenistanda halk hojalyk toplumynyň bu bölegini netijeli, sazlaşykly ösdürmek üçin amatly ykdysady, maliýe we durmuş şertleri döredildi. Ol salgyt ulgamyny kämilleşdirmekde, eksport-import amallaryny geçirmegi ýönekeýleşdirmekde, ýeňillikli karzlaşdyrmakda öz beýanyny tapýar.  

Türkmenistan Garaşsyzlygyny gazanandan soňra ykdysadyýetiň döwlete degişli bolmadyk ulgamlaryny ösdürmek ýoly bilen milli ykdysadyýetiň berk esasyny döretmegi; kiçi we orta telekeçiligiň önümçilik, innowasion we maýa goýum işjeňligini ýokarlandyrmagy; döwlete degişli bolmadyk bölegiň döwletiň jemi içerki önümdäki paýyny, telekeçiligiň döwletiň daşarky söwda dolanyşygyndaky paýyny artdyrmagy; bilelikdäki we daşary ýurt kärhanalarynyň giň gerimli ösüşini üpjün etmegi kiçi we orta telekeçiligi, hususy bölegiň ösüşini goldamak boýunça syýasatynyň esasy maksatlary hökmünde kesgitledi. Kiçi we orta telekeçiligiň ösüşiniň artykmaçlygy, oňa döwletiň goldawynyň toplumlaýynlygy, aýdyňlygy, açyklygy, döwlet goldawynyň kiçi we orta telekeçiligiň şahslary üçin elýeterliligi, telekeçilik işiniň erkinliginiň kepillendirilmesini, kiçi we orta telekeçiligiň şahslarynyň eýeçilik hukugynyň goragyny üpjün etmek bu syýasatyň esasy ýörelgeleridir. 

Hususy ulgamda senagat toplumynda daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan önümleri öndürýän kärhanalaryň döredilmegine aýratyn üns berilýär. Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň we partiýasynyň agzalarynyň işjeň gatnaşmagynda ýurdumyzda elektron senagaty ösdürilýär, innowasion tehnologiýalara esaslanan ugurdaş edaralar döredilýär. Bularyň hemmesi degişli ugurda importyň möçberini azaltmaga hem-de ilaty isleg bildirilýän harytlar bilen elýeterli bahalardan üpjün etmäge mümkinçilik berýär. 

Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň Ahal welaýatynyň Ak bugdaý etrabynyň çäginde ýerleşýän senagat zolagynda gazanylýan üstünlikler ýurdumyzda hususyýetçiligi ösdürmek boýunça amala aşyrylýan özgertmeleriň rowaçlanýandygynyň nyşanydyr. 260 gektardan gowrak meýdany tutýan senagat zolagynda gysga döwürde türkmen telekeçileriniň yhlasy bilen döwrebap önümçiliklerdir hyzmatlaryň ösen merkezi kemala geldi. Bu ýerde döwrebap senagat kärhanalarynyň onlarçasy hereket edýär. Senagat zolagynda ýerli gurluşyk bazaryny ýokary hilli senagat harytlarynyň zerur bolan möçberi bilen üpjün etmekde giň gerimli işler durmuşa geçirilýär. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow şu ýylyň 2-nji sentýabrynda sanly ulgam arkaly geçiren Ministrler Kabinetiniň nobatdaky mejlisinde telekeçiligi ösdürmek üçin şertleri döretmek babatda amala aşyrylýan işler barada hasabaty diňledi. «Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2022 — 2028-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasyna» laýyklykda, Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzalary tarapyndan önümçilik maksatly desgalaryň gurulmagy netijesinde milli ykdysadyýetimizde hususy ulgamyň tutýan orny yzygiderli artýar. Şu maksatnamada ykdysady zolaklary döretmek boýunça bellenen wezipeleri ýerine ýetirmek maksady bilen, döwlet Baştutanymyzyň garamagyna Ahal welaýatynyň Ak bugdaý etrabynda hereket edýän senagat zolagynyň golaýynda täze senagat zolagyny döretmek baradaky teklip hödürlenildi. Bu senagat zolagynda daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan we eksporta gönükdirilen önümleri öndürýän kärhanalary döretmek göz öňünde tutulýar. Bu ugurda kesgitlenen işleriň amala aşyrylmagy milli ykdysadyýetimizi diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürmäge, hususy ulgamyň işjeňligini ýokarlandyrmaga, içerki we daşary ýurt maýa goýumlaryny çekmäge, milli ykdysadyýetimizde hususy pudagyň tutýan ornuny artdyrmaga ýardam eder. Senagat zolagynda ýokary tehnologiýaly döwrebap kärhanalaryň işe girizilmegi bilen, onuň eksport kuwwatyny artdyrmak üçin mümkinçilikler dörediler. Ýurdumyzda daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan önümleriň öndürilmegi importyň möçberlerini azaltmaga mümkinçilik berer. Şunuň bilen birlikde täze kärhanalaryň işe girizilmegi 10 müňden gowrak iş ornuny döretmäge ýardam eder. 

Hormatly Prezidentimiz milli ykdysadyýetimizi senagatlaşdyrmakda hem-de dünýä bazarlarynda bäsdeşlige ukyply önümleri öndürmekde hususy ulgama möhüm ornuň degişlidigini belleýär, kiçi we orta telekeçiligi goldamak boýunça döwlet tarapyndan geçirilýän çäreleriň ýurdumyzda telekeçilik işini işjeňleşdirmek arkaly ykdysady we durmuş taýdan ösüşiň ýokary depginlerini üpjün etmäge gönükdirilendigini nygtaýar. 

  «Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy: Türkmenistany 2022 — 2052-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Milli maksatnamasynda» hem hususy pudagyň işine döwlet tarapyndan yzygiderli goldaw bermek wezipelerine aýratyn orun berilýär. Bu işleriň aýdyň mysaly hökmünde bellesek, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň degişli çözgüdi esasynda ýurdumyzda öndürilýän harytlaryň gerimini has-da artdyrmak maksady bilen 150 million amerikan dollary möçberinde pul serişdesi bölünip berildi. Şeýle hem ýurdumyzda azyk howpsuzlygyny has-da berkitmek maksady bilen, daşary ýurtlardan azyk harytlaryny satyn almak üçin, ýene-de 150 million amerikan dollary möçberinde pul serişdesi bölünip berildi. Şeýle goldawlar milli ykdysadyýetde hususy pudagyň eýeleýän ornunyň has-da giňemeginde, bazar ykdysadyýetine geçmekde netijeli ädimlerdir. 

Şu ýylyň 12-nji aprelinde Aşgabatda Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň döredilmeginiň 14 ýyllygy mynasybetli açylan sergide ýerli kärhanalaryň we daşary ýurtly hyzmatdaşlaryň arasynda söwda boýunça ikitaraplaýyn şertnamalaryň ençemesi baglaşyldy. Olar, esasan, dürli azyk önümleriniň we önümçilikde ulanylýan serişdeleriň söwdasyna degişlidir. 

Ekologik taýdan arassa ýokary netijeli önümçilikleriň döredilmegine, ähli pudaklarda sanly ulgamlaryň we täze tehnologiýalaryň ornaşdyrylmagyna uly üns berilýär. Halkyň sarp edýän harytlaryny öndürmegiň möçberini, ýeňil we azyk senagatynyň önümçilik kuwwatyny artdyrmak bilen bir hatarda hyzmatlar hem-de söwda ulgamyny ösdürmäge uly möçberde maýa serişdeleri gönükdirilýär. 

Türkmen telekeçileri ykdysadyýetiň täze pudaklarynda, şol sanda ýurdumyzyň mineral-çig mal baýlyklaryny işläp taýýarlamakda geljegi uly taslamalary durmuşa geçirýärler. «Döwlet-hususy hyzmatdaşlygy hakynda» Türkmenistanyň Kanunyna laýyklykda, bu ugurda döwlet kärhanalary bilen kiçi we orta telekeçiligiň wekilleriniň hyzmatdaşlygy ösdürilýär. 

Telekeçilik ähli sebitlerde ösdürilip, bu ulgam giň möçberli taslamalary durmuşa geçirmäge hem-de ilatyň iş bilen üpjünçiligi boýunça wezipeleri çözmäge işjeň gatnaşýar. Hormatly Prezidentimiziň ynamy we goldawlary bilen hususy gurluşyk kärhanalarymyz senagat, durmuş, medeni maksatly desgalaryň köp sanlysyny gurýarlar, şäherlerimizi hem-de obalarymyzy abadanlaşdyrmaga işjeň gatnaşýarlar. 

Telekeçilikde ýaşlary goldamaga, olaryň hünär kämilligini gazanmaga uly üns berilýär. Şu ýylyň 19-njy iýulynda Aşgabat şäheriniň Görogly köçesiniň ugrunda Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň ýokary okuw mekdebiniň binasynyň düýbi tutuldy. Täze bilim ojagynyň tutýan umumy meýdany 8 gektara barabar bolup, onuň çäginde 9 gatly esasy bina, 6 gatly okuw binalarynyň 4-si, hersi 300 orunlyk umumy ýaşaýyş jaýlarynyň 2-si, kitaphana, naharhana, ýapyk we açyk sport desgalary, 1000 orunlyk mejlisler zaly, kömekçi desgalar bolar. Onuň gurluşygynda innowasion we sanly tehnologiýalar işjeň ulanylar. Okuw otaglary hem-de tejribehanalary döwrebap kompýuterlerdir enjamlar, şol sanda häzirki zaman bilim tehnologiýalary, multimedia we lingafon enjamlary bilen üpjün ediler. Täze ýokary okuw mekdebiniň okuw maksatnamalarynda häzirki döwrüň talabyna laýyk döwrebap başarnyklar, telekeçiligiň hukuk esaslary, işewürlik ýörelgeleri, sanly tehnologiýalar eýýamynyň möhüm bilimleri ýaşlara öwrediler. 

Hormatly Prezidentimiz 1-nji sentýabrda Türkmenistanyň Magtymguly adyndaky Ýaşlar guramasynyň VII gurultaýyndaky çykyşynda: «Garaşsyz döwletimizi 2022 — 2052-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Milli maksatnamasyna laýyklykda, biz ýaş raýatlaryň ýaşaýyş-durmuş üpjünçiligini gowulandyrýarys. Olaryň telekeçilik başlangyçlaryny höweslendirmek boýunça hem netijeli işleri alyp barýarys» diýip belledi. Bu gurultaýda «Ýaşlar barada döwlet syýasaty hakynda» Türkmenistanyň Kanunynyň rejelenen görnüşine gol çekilmegi aýratyn guwandyryjydyr. Onda kesgitlenişi ýaly, telekeçi ýaşlar ýuridik şahsy döretmezden ýa-da ýuridik şahsy döretmek arkaly telekeçilik işi bilen meşgullanýan we ýaşlar telekeçiligine degişli edilen ýaşlardyr. Şeýle-de kiçi we orta telekeçilik işi amala aşyrylanda, işgärleriniň azyndan 75 göteriminiň ýaşy 35 ýaşa çenli bolsa, esaslyk maýasynda, eger ol ýuridik şahsyň guramaçylyk-hukuk görnüşi bilen göz öňünde tutulsa, 35 ýaşdan uly bolmadyk adamlaryň goýumlarynyň paýy 75 göterimden ýokary geçse, ol ýaşlar telekeçiligi hasaplanýar. Kanunyň 34-nji maddasy «Ýaşlar telekeçiliginiň döwlet goldawy» diýlip atlandyrylýar. Onda ýaşlar telekeçiligini goldamak çygrynda ýaşlaryň döwlet goldawynyň ugurlary beýan edilýär. Olardan ýaşlary telekeçilik işiniň çygryna çekmek üçin höweslendirmeler ulgamyny ösdürmek; telekeçi ýaşlaryň we ýaşlar kärhanalarynyň arasynda telekeçilik işi babatda bäsleşikleri, olimpiadalary, festiwallary geçirmek; telekeçi ýaşlar we ýaşlar kärhanalary üçin döwlet-hususy hyzmatdaşlygyň gurallaryny netijeli ulanyp, maýa goýum gaznalaryny döretmek; ýaşlar telekeçiligini döwlet tarapyndan goldamak boýunça hemişelik hereket edýän (degişli ugurlar boýunça jogapkär edaralaryň wekillerinden ybarat bolan) döwlet toparyny döretmek ýaly çäreleri görkezmek bolar. 

Döwlet Baştutanymyzyň goldaw bermeginde hususy işewürligiň wekilleri obasenagat toplumynyň bäsdeşlige ukyplylygyny ýokarlandyrmaga, ilatyň ekologik taýdan arassa we ýokumly azyk önümlerine bolan isleglerini kanagatlandyrmaga mümkinçilik berýän tehnologiýalary özleşdirýärler. Ýylyň-ýylyna obasenagat toplumynyň desgalarynyň birnäçesi, şol sanda iri ýyladyşhana hojalyklary ulanylmaga berilýär. Guşçulyk, maldarçylyk, balykçylyk boýunça önümçilik toplumlarynyň, gök we bakja, miwe önümlerini gaýtadan işleýän kärhanalaryň gurluşygy dowam edýär. 

Ýurdumyzda internet arkaly harytlaryň satylyşyny artdyrmaga, elektron söwda üçin öz meýdançalarymyzy döretmäge, özümizde öndürilýän harytlaryň halkara derejede mahabatyny güýçlendirmäge aýratyn üns berilýär. Türkmen telekeçileri halkara çärelere, sergilere işjeň gatnaşýarlar. Ýurdumyzyň senagatçylarynyň we telekeçileriniň her ýylky sergisi hem-de maslahaty bagtyýarlyk döwrümizde hususy pudakda gazanylanlary giňişleýin açyp görkezýär.  

«Halkyň Arkadagly zamanasy» ýylynyň iýul aýynda Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzalary Türkiýäniň Stambul şäherindäki «Istanbul Expo Center» sergi merkezinde geçirilen halkara sergä gatnaşdylar. Onda ýurdumyzda öndürilýän «Arçalyk» «Bold», «Parahat», «Kilwan», «Noş» haryt nyşanly, ýokary hilli önümler görkezildi. Şeýle-de milli önümlerimiz Italiýada «Milan dizaýn hepdeligi — 2022-niň» çäklerinde görkezildi. 

Beýik Garaşsyzlygymyzyň şanly 31 ýyllyk toýuna barýan günlerimizde şaýat bolýan taryhy wakalarymyz, toý ruhy, toý tutumy döwletimiziň özbaşdaklygyna, özygtyýarlylygyna, garaşsyz ösüş ýoluna bolan guwanjymyzy aýan edýär.  

Ýurdumyzda hususy pudagy ösdürmek boýunça taýsyz tagallalary edýän hormatly Prezidentimiziň janynyň sag, ömrüniň uzak, döwletli tutumlarynyň elmydama rowaç bolmagyny arzuw edýäris. 

Saparmyrat OWGANOW,

Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler partiýasynyň Merkezi geňeşiniň başlygy, Milli Geňeşiň Mejlisiniň deputaty.