Aşgabat, 5-nji mart (TDH). Şu gün hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow sanly wideoaragatnaşyk arkaly Ministrler Kabinetiniň mejlisini geçirdi. Onda şu ýylyň geçen iki aýynda milli ykdysadyýetimiziň pudaklarynda alnyp barlan işleriň jemleri jemlenildi, içeri we daşary syýasatyň möhüm meselelerine garaldy. Şol meseleleriň çözülmegi bolsa halkymyzyň abadançylygyny üpjün etmäge gönükdirilendir.

Döwlet Baştutanymyz mejlisiň gün tertibine geçip, Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary G.Müşşikowa söz berdi. Wise-premýer 2021-nji ýylyň ýanwar-fewral aýlarynyň makroykdysady görkezijileri barada hasabat berdi.

Hasabat döwründe jemi içerki önüm 5,9 göterim artdy. Geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, jemi öndürilen önüm 3,3 göterim artdy.

Şu ýylyň iki aýynyň jemleri boýunça bölek-satuw haryt dolanyşygy, 2020-nji ýylyň degişli döwrüne garanyňda, 17,6 göterim artdy.

Döwlet býujetiniň girdeji böleginiň meýilnamasy 152,9 göterim we çykdajy böleginiň meýilnamasy 85,2 göterim ýerine ýetirildi.

Ýurdumyzyň iri we orta kärhanalarynda ortaça aýlyk zähmet haky, geçen ýylyň degişli döwrüne görä, 10,4 göterim ýokarlandy. Zähmet haklary, pensiýalar, döwlet kömek pullary we talyp haklary öz wagtynda maliýeleşdirildi.

Ýanwar-fewral aýlarynda rejelenen görnüşdäki Oba milli maksatnamasynyň çäklerinde ýurdumyz boýunça binalaryň we desgalaryň, ýaşaýyş jaýlarynyň, suw we lagym arassalaýjy desgalaryň hem-de inženerçilik ulgamlaryň gurluşyk işleri alnyp baryldy.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp we wise-premýere ýüzlenip, maliýe-ykdysady toplumyň ministrliklerinde hem-de pudaklaýyn dolandyryş edaralarynda alnyp barylýan işleriň depginini has-da güýçlendirmegiň zerurdygyny nygtady.

Döwlet Baştutanymyz ýakynda ykdysadyýetiň pudaklarynda emele gelen ähli meselelere düýpli seredilendigini, olary çözmek üçin zerur çäreleriň bellenilendigini, ýöne bellenen şol çäreleriň köpüsiniň heniz amala aşyrylyp başlanmandygyny aýtdy.

Eýýäm ýylyň iki aýy geçdi. Heniz bu ugurda bölünip berlen serişdeler özleşdirilmeýär. Sanly ulgama geçmek, desgalary hususylaşdyrmak we kärhanalary paýdarlar jemgyýetlerine öwürmek hem-de gymmatly kagyzlaryň bazaryny guramak işleri haýal alnyp barylýar diýip, milli Liderimiz aýtdy.

Hormatly Prezidentimiz şeýle hem döwlet edaralarynyň sanly ulgama goşulmagyny, dürli döwlet hyzmatlaryny elektron görnüşe geçirmegi çaltlandyrmagyň zerurdygyny belledi.

Mundan başga-da, dünýä ykdysadyýetindäki we goňşy ýurtlardaky ýagdaýy seljerip durmak wajypdyr. Şundan ugur alyp, şu ýyldaky görkezijilere düzediş girizmek hem-de garaşylýan çaklamalary taýýarlamak möhümdir. Umuman, dünýä ykdysadyýetinden ugur alyp, indiki hepdede ýurdumyzyň halk hojalyk toplumynyň pudaklaryndaky ýagdaýlar ýene-de bir gezek seljeriler diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow aýtdy.

Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary Ş.Abdrahmanow ýurdumyzyň nebitgaz senagatyny ösdürmegiň 2030-njy ýyla çenli döwür üçin maksatnamasyny ýerine ýetirmek boýunça şu ýylyň iki aýynda alnyp barlan işleriň netijeleri barada hasabat berdi.

Nebiti gaýtadan işlemek boýunça meýilnama 100,5 göterim, benzin öndürmek boýunça 105,9 göterim, dizel ýangyjy boýunça 102,3 göterim, polipropilen boýunça 103,3 göterim, çalgy ýaglary boýunça 104,6 göterim, tebigy we ugurdaş gazy çykarmak boýunça meýilnama 110,2 göterim, “mawy ýangyjyň” eksporty boýunça 108,5 göterim ýerine ýetirilip, maýa goýumlaryny özleşdirmek 118,8 göterim berjaý edildi.

Hormatly Prezidentimiz hasabaty diňläp, döwletimiz tarapyndan zerur kömegiň berilýändigine garamazdan, toplumyň pudaklarynda heniz oňyn öňegidişligiň ýokdugyny aýtdy.

«Türkmengaz» we «Türkmennebit» döwlet konsernleri hem, Türkmenbaşydaky nebiti gaýtadan işleýän zawodlar toplumy hem ähli pudak edaralary diýen ýaly meýilnama tabşyrygyny yzygiderli ýerine ýetirip bilmän gelýärler.

Döwlet Baştutanymyz wise-premýere bu ýagdaýy düýpli seljerip, işleri talabalaýyk ýola goýmak üçin teklipleri bermegi tabşyrdy. Toplumyň ähli ýolbaşçylarynyň alyp barýan işlerini seljerip, gerek bolsa, ýaş, başarnykly, iş we ýurdumyz üçin ähli tagallalary edip, yhlasly işlejek täze ýolbaşçylary gözlemeli diýip, milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedow degişli görkezmeleri berdi.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary Ş.Durdylyýew gözegçilik edýän pudaklarynda ýylyň başyndan bäri alnyp barlan işleriň netijeleri barada hasabat berdi.

Gurluşyk we senagat toplumynda 2021-nji ýylyň ýanwar-fewral aýlarynda önüm öndürmek we işleri ýerine ýetirmek boýunça meýilnama 129,8 göterim ýerine ýetirildi. Ösüş 116,5 göterime deň boldy.

Gurluşyk we binagärlik ministrligi boýunça ýylyň başyndan bäri ýerine ýetirilen işler boýunça meýilnama 105,9 göterim ýerine ýetirilip, ösüş 102 göterime barabar boldy.

Senagat we gurluşyk önümçiligi ministrligi tarapyndan öndürilen önümler we ýerine ýetirilen işler boýunça meýilnama 118,8 göterim ýerine ýetirilip, ösüş 113 göterime deň boldy.

Energetika ministrligi boýunça öndürilen önümleriň, ýerine ýetirilen işleriň we hyzmatlaryň umumy möçberiniň ösüşi 111,4 göterime deň bolup, meýilnama 119,2 göterim ýerine ýetirildi.

Hasabat döwründe elektrik energiýasyny öndürmek boýunça meýilnama 105,2 göterim ýerine ýetirildi, onuň eksporty boýunça meýilnama 132,6 göterime barabar boldy. Ösüş, degişlilikde, 105,2 göterime we 122,7 göterime deň boldy.

“Türkmenhimiýa” döwlet konserni boýunça önüm öndürmek we hyzmatlary ýerine ýetirmek boýunça meýilnama ýylyň başyndan bäri 171,1 göterim ýerine ýetirilip, ösüş 148,7 göterime barabar boldy.

Aşgabat şäheriniň häkimligi boýunça ýerine ýetirilen işleriň we hyzmatlaryň meýilnamasy şu ýylyň ýanwar-fewral aýlarynda 113,3 göterim ýerine ýetirildi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, şu ýubileý ýylynda dürli desgalary işe girizmek boýunça örän köp çäreleriň bellenilendigini, olarda işleri çaltlandyrmagyň zerurdygyny aýtdy.

Şunuň bilen baglylykda, döwlet Baştutanymyz ýurdumyzyň içinde halkalaýyn energetika ulgamyny döretmek hem-de Türkmenistan — Owganystan — Pakistan elektrik geçiriji ulgamyny çekmek boýunça iri taslamalary çalt tamamlamagyň zerurdygyna ünsi çekip, olaryň amala aşyrylmagynyň uly tagallalary we ähli işleriň talabalaýyk guralmagyny talap edýändigini nygtady.

Şeýle hem wise-premýere gurluşyk we senagat pudaklaryny ösdürmäge maýa goýumlaryny köpräk çekmek, garamagyndaky kärhanalary hususylaşdyrmak baradaky meseleleriň üstünde işlemek tabşyryldy. Şunuň bilen baglylykda, döwlet Baştutanymyz ähli aýdylanlary seljermek hem-de zerur çäreleri görmek barada wise-premýere degişli görkezmeleri berdi.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary Ç.Gylyjow gözegçilik edýän söwda, dokma pudaklarynda hem-de telekeçilik ulgamynda şu ýylyň iki aýynda alnyp barlan işleriň netijeleri barada hasabat berdi.

Söwda we daşary ykdysady aragatnaşyk ministrligi boýunça hasabat döwründe haryt dolanyşygynyň möçberiniň ösüşi geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, 111 göterime, önüm öndürmek boýunça ösüş 125,1 göterime deň boldy.

Dokma senagaty ministrliginiň kärhanalary tarapyndan, şol sanda pagta ýüplüginiň, nah matalaryň çykarylyşynyň möçberi boýunça ösüş, degişlilikde, 115,8 göterime we 100,1 göterime, tikin we trikotaž önümleri boýunça 121,7 göterime, gön önümleri boýunça 104,5 göterime barabar boldy.

“Türkmenhaly” döwlet birleşigi boýunça önüm öndürilişiniň meýilnamasy 109,9 göterim berjaý edildi.

Döwlet haryt-çig mal biržasy tarapyndan ýanwar-fewral aýlarynda birža söwdalarynyň 48-si geçirilip, 5 müň 157 şertnama hasaba alyndy.

Söwda-senagat edarasy boýunça amala aşyrylan işleriň ösüşi 103,1 göterime deň boldy.

Senagatçylar we telekeçiler birleşmesi boýunça iki aýda oba hojalyk we azyk önümleriniň öndürilişiniň möçberiniň ösüşi 122 göterime, senagat önümleriniň öndürilişiniň ösüşi 101,7 göterime deň boldy.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, wise-premýere gözegçilik edýän toplumynyň ýolbaşçylarynyň ýakyn döwür üçin wezipelerini seljermegiň zerurdygyna ünsi çekdi hem-de bu ugurda bellenen çäreleri çaltrak amala aşyrmak üçin ähli zerur çäreleri görmegi tabşyrdy.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary M.Geldinyýazow gözegçilik edýän ulgamlarynda şu ýylyň iki aýynda alnyp barlan işleriň netijeleri barada hasabat berdi.

Okuw kitaplarynyň we okuw gollanmalarynyň 45 görnüşi neşir edildi.

Ylmyň we tehnologiýalaryň ileri tutulýan ugurlary boýunça 469 ylmy temanyň ýerine ýetirilişi utgaşdyryldy. Ýurdumyzyň Ylymlar akademiýasynyň Himiýa instituty 2021-nji ýylyň 1-nji ýanwaryndan doly hojalyk hasaplaşygyna geçirildi.

Ýurdumyzyň bejeriş-öňüni alyş edaralarynda lukmançylygyň ugurlary boýunça keselleriň öňüni almagyň we bejermegiň täze usullaryny amaly lukmançylyga ornaşdyrmak babatynda toplumlaýyn işler dowam etdirildi. Teleköpri arkaly saglygy goraýyş boýunça IX Türkmen-german forumy hem-de Türkmen-koreý iş toparynyň nobatdaky ikinji mejlisi geçirildi. Russiýa Federasiýasynda öndürilen “Sputnik-V”, “EpiWakKorona” waksinalary hasaba alyndy we degişli şahadatnamalar berildi.

«Türkmenistanda ýaşlar baradaky döwlet syýasatynyň 2021 — 2025-nji ýyllar üçin Döwlet maksatnamasy” hem-de “Türkmenistanda 2021 — 2025-nji ýyllarda bedenterbiýäni we sporty goldamagyň hem-de ösdürmegiň Maksatnamasy» tassyklanyldy.

Ýanwar-fewral aýlarynda halkara guramalar, daşary ýurtlaryň ministrlikleri bilen teleköprüler arkaly duşuşyklar, şu ýylyň “Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany” diýlip atlandyrylmagy hem-de Aşgabat şäheriniň esaslandyrylmagynyň 140 ýyllygy mynasybetli ylmy-amaly maslahatlar, wagyz-nesihat çäreleri geçirildi.

Hormatly Prezidentimiz hasabaty diňläp, ylym-bilim ulgamlaryny kämilleşdirmegiň üstünde hemişe işlemegiň zerurdygyny nygtady. Şunda iň gowy milli we halkara tejribäni nazara almak bilen, maddy-enjamlaýyn hem-de ylmy-usulyýet binýadyny döwrebaplaşdyrmaga, okuw kitaplaryny we serişdelerini täzeläp durmaga aýratyn üns bermegiň derwaýysdygy bellenildi.

Milli Liderimiz gowy taýýarlykly ýaş hünärmenleri ýetişdirmegiň möhümdigini nygtady.

Milli Liderimiz ýokary okuw mekdepleriniň, Ylymlar akademiýasynyň institutlarynyň ýolbaşçylarynyň işgärleri, mugallymlary taýýarlamagy kämilleşdirmegiň üstünde hemişe işlemelidigini belledi. Şunuň bilen baglylykda, beýleki ýurtlaryň bu ugurdan belli bir netije gazanan okuw mekdepleri bilen tejribe alyşmagy guramagy tabşyrdy.

Hormatly Prezidentimiz ylym-bilim ulgamyny çalt depginler bilen ösdürmegiň wajypdygyny nygtap, wise-premýere geçirilýän işleri seljermek hem-de ýagdaýy düzetmek üçin zerur çäreleri görmek babatda anyk görkezmeleri berdi.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary B.Öwezow şu ýylyň ýanwar-fewral aýlarynda gözegçilik edýän ulag we kommunikasiýa toplumyna degişli pudaklaýyn dolandyryş edaralary tarapyndan ýerine ýetirilen işleriň netijeleri barada hasabat berdi. Hasabat döwründe olar meýilnamany 111,7 göterim ýerine ýetirdiler.

“Türkmendemirýollary” agentligi boýunça ösüş 110,8 göterime, “Türkmenawtoulaglary” agentligi boýunça 109,3 göterime, “Türkmendeňizderýaýollary” agentligi boýunça 114,5 göterime deň boldy. Hasabat döwründe “Türkmenhowaýollary” agentligi boýunça degişli işler geçirildi.

Awtomobil, demir ýol, howa we deňiz ulaglary arkaly ýük daşamak, degişlilikde, 104,5 göterim we 111,8 göterim ýerine ýetirildi. “Türkmenaragatnaşyk” agentligi boýunça ösüş depgini 107,4 göterime deň boldy.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, wise-premýeriň gözegçilik edýän toplumynda işleriň talabalaýyk däldigini belledi, şoňa görä-de, çözülmegi talap edýän wezipelere üns bermegiň zerurdygyny aýtdy. Gürrüň, hususan-da, ýurdumyzyň demir ýollarynyň durkuny täzelemek, täze howa menzillerini gurmak, elektron hyzmatlary we elektron resminama dolanyşygyny ornaşdyrmak barada barýar.

Milli Liderimiz bu soraglary çaltrak seljerip, işleriň ýagdaýyny gowulandyrmak üçin zerur çäreleri görmegi tabşyrdy.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary M.Mämmedowa gözegçilik edýän ulgamynda şu ýylyň iki aýynda alnyp barlan işleriň netijeleri barada hasabat berdi.

Hasabat döwründe baýramçylyklara, şanly senelere hem-de medeni-durmuş maksatly desgalaryň açylyşyna bagyşlanan dürli medeni çäreleriň geçirilendigi bellenildi.

Medeniýet ulgamynyň edaralarynyň işine sanly ulgamyň mümkinçilikleri barha işjeň ornaşdyrylýar.

Türkmenistanyň Garaşsyzlygynyň 30 ýyllygy mynasybetli halkara ähmiýetli çäreleriň birnäçesi, şol sanda Magtymguly adyndaky milli sazly drama teatrynda Türkmenistanyň we türki dilli döwletleriň halk saz gurallary orkestrleriniň göni wideoaragatnaşyk arkaly konserti geçirildi.

Aşgabat şäheriniň esaslandyrylmagynyň 140 ýyllygy mynasybetli döwlet Baştutanymyzyň Karary bilen tassyklanan meýilnamada göz öňünde tutulan dabaralary we çäreleri ýokary guramaçylyk derejesinde geçirmek maksady bilen degişli işler alnyp barylýar.

Ýylyň başyndan bäri Türkmen döwlet neşirýat gullugy boýunça haryt öndürmegiň meýilnamasy 125,4 göterim ýerine ýetirildi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp hem-de döwrüň talabyna laýyklykda we dünýäniň öňdebaryjy gazananlaryny nazara almak bilen, medeniýet ulgamyny hem-de köpçülikleýin habar beriş serişdelerini mundan beýläk-de ösdürmegiň ähmiýetini nygtady we bu babatda wise-premýere anyk tabşyryklary berdi.

«Türkmenistan–— parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» şygarymyz, berkarar döwletimiziň şanly ýubileýi köp ugurlar boýunça, ykdysadyýetde hem, syýasat we taryh boýunça hem işlemek üçin giň mümkinçilik berýär diýip, döwlet Baştutanymyz aýtdy hem-de şunuň bilen baglylykda, ýurdumyzyň Garaşsyzlyk ýyllarynda gazanan üstünliklerini işjeň wagyz etmegiň zerurdygyny nygtady. Hormatly Prezidentimiz döwlet emlägini hususylaşdyrmagyň, sanly ulgamy ornaşdyrmagyň we ykdysadyýetimiziň pudaklarynyň düzümini kämilleşdirmegiň meselelerine aýratyn üns bermegiň wajypdygyny nygtady.

Milli Liderimiz ilatyň arasynda, aýratyn-da, oba ýerlerinde sanly ulgama geçmek syýasatyny giňden düşündirmegiň, täze tehnologiýalary ulanmagyň, welaýatlarda häzirki zaman maglumat tehnologiýalaryny ornaşdyrmagyň artykmaçlyklaryny wagyz etmegiň zerurdygyny belledi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow şeýle hem wise-premýere arassaçylyk, ýokanç keselleriň ýaýramagynyň öňüni almak boýunça ýurdumyzda görülýän çäreleri giňden düşündirmek işlerini dowam etmegi tabşyrdy.

Döwlet Baştutanymyz teleradioýaýlymlarda berilýän gepleşikleriň hilini ýokarlandyrmaga uly üns bermegi tabşyrdy.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary E.Orazgeldiýew gözegçilik edýän pudaklarynda şu ýylyň ýanwar-fewral aýlarynda alnyp barlan işleriň netijeleri, şeýle hem oba hojalygynda özgertmeleriň geçirilişi, ýurdumyzyň welaýatlarynda möwsümleýin oba hojalyk işleriniň alnyp barlyşy barada hasabat berdi.

Umuman, obasenagat toplumy boýunça önüm öndürmegiň, ýerine ýetirilen işleriň hem-de hyzmatlaryň ösüşi geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdireniňde, 104,1 göterime deň boldy. Şol sanda Oba hojalyk we daşky gurşawy goramak ministrligi boýunça 104,1 göterime, Suw hojalygy baradaky döwlet komiteti boýunça 103,7 göterime, “Türkmen atlary” döwlet birleşigi boýunça 104,1 göterime deň boldy. Maýa goýumlaryny özleşdirmek boýunça meýilnama 163,8 göterim ýerine ýetirildi.

Oba hojalygynda geçirilýän özgertmeleriň çäklerinde bugdaý, gowaça we beýleki oba hojalyk ekinlerini ösdürip ýetişdirmek boýunça ýörite ýer gaznalary döredilip, olar ýurdumyzyň hususy önüm öndürijilerine paýlanyp berilýär.

Häzirki wagtda ýurdumyzyň welaýatlarynda möwsümleýin oba hojalyk işleri geçirilýär, agrotehnikanyň kadalaryna laýyklykda mineral dökünler bilen iýmitlendirmek we ösüş suwlaryny tutmak işleri alnyp barylýar. Şol işler bilen bir hatarda gowaça ekişine taýýarlyk işleri dowam edýär.

Döwlet Baştutanymyzyň garamagyna “Türkmenistanda ählihalk bag ekmek dabarasyny geçirmek hakynda” Kararyň taslamasy hödürlenildi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow wise-premýer E.Orazgeldiýewe ýüzlenip, onuň we gözegçilik edýän ministrliginiň hem-de pudak edaralarynyň ýolbaşçylarynyň daýhan birleşikleri bilen köpräk işlemegini tabşyrdy.

Döwletimiz köp möçberde döwlet serişdelerini harç edip, ýurdumyzyň oba hojalygy üçin iň täze traktorlary we beýleki tehnikalary satyn alýar. Pudagy tohum hem-de mineral dökünler bilen üpjün edýäris. Oba ýerlerinde täze-täze şäherçeleri gurýarys. Emma, muňa garamazdan, özümizi ýurdumyzda öndürilen zerur möçberdäki oba hojalyk önümleri bilen üpjün edip bilmeýäris diýip, milli Liderimiz aýtdy.

Döwlet Baştutanymyz wise-premýere pudakdaky işleriň ýagdaýyny seljerip, bar bolan kemçilikleri düzetmek üçin zerur çäreleri görmegi hem-de geçiren işleri barada hasabat bermegi tabşyrdy.

Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary, daşary işler ministri R.Meredow 2021-nji ýylyň ýanwar-fewral aýlarynda DIM-niň alyp barýan işleriniň netijeleri barada hasabat berdi.

Garaşsyz, Bitarap Türkmenistanyň daşary syýasy ýörelgesini amala aşyrmak maksady bilen, ikitaraplaýyn we köptaraplaýyn görnüşde, abraýly sebit we halkara guramalaryň ugry boýunça netijeli hyzmatdaşlygy ösdürmek babatda degişli işler geçirildi.

Daşary ýurtly hyzmatdaşlar bilen oňyn hyzmatdaşlygy pugtalandyrmakda ýokary derejeli gatnaşyklara aýratyn ähmiýet berilýär. 1-nji ýanwarda hormatly Prezidentimiz bilen Türkiýe Respublikasynyň Prezidentiniň arasynda geçirilen telefon arkaly söhbetdeşligiň dowamynda döwletara gatnaşyklaryň ileri tutulýan meseleleri we mundan beýläk özara hereket etmegiň geljekki ugurlary ara alnyp maslahatlaşyldy.

Şeýle hem ýanwar aýynda Türkmenistanyň we Owganystan Yslam Respublikasynyň Prezidentleriniň sanly wideoaragatnaşyk arkaly duşuşygynyň geçirilendigi bellenildi. Iki ýurduň Liderleri teleköpri arkaly ulag, elektroenergetika we aragatnaşyk ulgamlarynyň iri desgalarynyň birnäçesiniň açylyş dabaralaryna gatnaşdylar. Şol taslamalar türkmen tarapynyň başlangyjy boýunça amala aşyryldy.

Mundan başga-da, ýanwar aýynda Türkmenistanyň we Azerbaýjan Respublikasynyň Prezidentleriniň onlaýn görnüşde duşuşygy geçirilip, onuň dowamynda iki döwletiň Liderleri Hazar deňzindäki “Dostluk” ýatagynyň uglewodorod serişdelerini bilelikde gözlemek, işläp geçmek we özleşdirmek hakynda özara düşünişmek hakyndaky hökümetara Ähtnama gol çekmek dabarasyna gatnaşdylar.

Häzirki wagtda milli Liderimiziň daşary ýurtlaryň ýolbaşçylary bilen duşuşygyny guramak boýunça degişli işler dowam edýär.

Hasabat döwründe onlaýn görnüşde dürli derejedäki duşuşyklaryň 264-si geçirildi. Türkmenistanyň halkara gatnaşyklaryň hukuk binýadyny pugtalandyrmak maksady bilen, ýylyň ilkinji iki aýynda resminamalaryň 16-syna gol çekildi.

DIM-niň ugry boýunça ikitaraplaýyn gatnaşyklara yzygiderlilik häsiýeti mahsusdyr.

Türkmenistanyň daşary ykdysady aragatnaşyklaryny ösdürmek boýunça yzygiderli çäreler görülýär. Hasabat döwründe Ykdysady hyzmatdaşlyk boýunça hökümetara türkmen-belarus toparynyň hem-de Senagat boýunça türkmen-pakistan bilelikdäki iş toparynyň çäklerinde nobatdaky duşuşyklar geçirildi. Şeýle hem birnäçe ýurtlaryň işewür toparlarynyň wekilleri bilen gepleşikler geçirildi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, oňyn Bitaraplyk we “Açyk gapylar” ýörelgelerine esaslanan daşary syýasat ýörelgesini durmuşa geçirmek arkaly, Türkmenistanyň ýakyn goňşy ýurtlar, sebitiň we dünýäniň döwletleri bilen netijeli gatnaşyklary maksadalaýyk giňeldýändigini, abraýly halkara guramalar bilen oňyn hyzmatdaşlygy işjeňleşdirýändigini nygtady.

Hormatly Prezidentimiz ýurdumyza daşary ýurtly hyzmatdaşlardan dürli pudaklarda hyzmatdaşlyk etmek boýunça ençeme oňat teklipleriň gelip gowuşýandygyny, munuň bolsa Watanymyzyň halkara abraýynyň barha artýandygyna şaýatlyk edýändigini belledi. DIM bu teklipleri içgin öwrenmelidir we şondan ugur alyp, alnyp barylýan işleri utgaşdyrmalydyr diýip, döwlet Baştutanymyz aýtdy hem-de wise-premýere, daşary işler ministrine anyk tabşyryklary berdi.

Milli Liderimiz aýdylanlary jemläp, Daşary işler ministrligine degişli meselelere golaýda garalandygyny belledi we şunuň bilen baglylykda, wise-premýere bildirilýän talaplara laýyklykda, bu wezipeleri ýerine ýetirmegi tabşyrdy.

Soňra hormatly Prezidentimiz milli ykdysadyýetimiziň pudaklarynda şu ýylyň geçen iki aýynda alnyp barlan işleriň netijelerine mejlise gatnaşyjylaryň ünsüni çekip, Garaşsyz döwletimiziň ýokary depginlerde ösmegini dowam edýändigini kanagatlanma bilen belledi. Ykdysadyýetimizde jemi içerki önümiň görkezijisi ýylyň başyndan bäri 5,9 göterim, oba hojalygynda hem ösüş depgini 3,1 göterim derejede saklanýar. Bu görkeziji söwdada 12,8, ulag-aragatnaşyk pudagynda 4,7 göterim boldy.

Döwlet Baştutanymyz Gurbanguly Berdimuhamedow häzirki döwürde Türkmenistanda umumy bahasy 38 milliard amerikan dollaryndan hem köp bolan dürli desgalaryň gurluşygynyň giň gerim bilen amala aşyrylýandygyny belledi. Bularyň köpüsi ýaşaýyş-durmuş maksatly desgalardyr. Umumy bahasy 18 milliard amerikan dollaryndan gowrak bolan gurluşyk işlerini ýurdumyzyň gurluşyk-gurnama guramalarynyň ýerine ýetirýändigi aýratyn ýakymlydyr.

Emma häzirki döwürde dünýä ykdysadyýetindäki ýagdaýlary nazara alanyňda, gazanan ösüş depginimizi peseltmän saklap galmak biziň üçin has hem möhümdir diýip, milli Liderimiz nygtady.

Ýaňy-ýakynda ähli pudaklarda bar bolan kemçilikler düýpli seljerildi, olary düzetmek üçin hökmany ýerine ýetirilmeli çäreler bellenildi. Hormatly Prezidentimiz mundan beýläk-de syýasy we ykdysady reformalary geçirmegiň, bilim, saglygy goraýyş, sanly ulgam we ekologiýa ugurlarynda özgertmeleri amala aşyrmagyň zerurdygyny belledi.

Şoňa görä-de, Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň ähli orunbasarlary, aýratyn-da, welaýatlar we Aşgabat şäheri boýunça jogapkär edilip bellenen wise-premýerler häkimler bilen bilelikde özgertmeleriň durmuşa geçirilişini hemişe gözegçilikde saklamalydyr.

Pudaklarda gurulýan desgalaryň, aýratyn-da, ýubileý mynasybetli ulanmaga beriljek desgalaryň gurluşygynyň alnyp barlyşyna berk gözegçilik etmek, ilaty ýaşaýyş jaýlary, arassa agyz suwy bilen üpjün etmegiň maksatnamasynyň ýerine ýetirilişi, umuman, mähriban halkymyzyň ýaşaýyş-durmuş derejesini mundan beýläk-de ýokarlandyrmak bilen bagly ähli meseleler bilen gyzyklanyp durmak wajypdyr diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow aýtdy.

Döwlet Baştutanymyz «Türkmenistanda ählihalk bag ekmek dabarasyny geçirmek hakyndaky» Karara gol çekip, ony elektron resminama dolanyşygy arkaly wise-premýer E.Orazgeldiýewe iberdi we bu ekologiýa çäresiniň 20-nji martda geçiriljekdigini nygtady. Emele gelen ýagdaýlary nazara alyp, bag ekmek dabarasyny hem-de Halkara Nowruz baýramy bolan Milli bahar baýramyny her welaýat we Aşgabat şäheri öz çäklerinde belläp geçmelidir.

Duşenbe güni, 8-nji martda ýurdumyzda ajaýyp baýram — Halkara zenanlar güni dabaraly belleniler. Milli Liderimiz bular barada aýtmak bilen, eziz enelerimizi, mähriban gelin-gyzlarymyzy bu nurana baýram bilen tüýs ýürekden gutlady we olara berk jan saglyk, maşgala bagtyýarlygyny we abadançylygyny arzuw etdi.

Soňra hormatly Prezidentimiz köp çagaly enelere «Ene mähri» diýen hormatly ady dakmak hakyndaky Permana gol çekdi.

Sanly wideoaragatnaşyk arkaly mejlisiň dowamynda milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedow käbir köp çagaly enelere ýaşaýyş jaýlaryny bermek barada hem karara gelendigini aýtdy.

Döwlet Baştutanymyz Aşgabat şäherinden «Ene mähri» diýen hormatly ada mynasyp bolan enelere Türkmenistanyň Prezidentiniň adyndan sylaglary we sowgatlary jemgyýetçilik guramalarynyň merkezinde gowşurmagy Mejlisiň Başlygy G.Mämmedowa, ýaşaýyş jaýlarynyň açarlaryny bolsa Aşgabat şäher häkimliginde gowşurmagy şäheriň häkimine tabşyrdy. Milli Liderimiz şeýle hem welaýatlarda sylaglary we ýaşaýyş jaýlarynyň açarlaryny gowşurmagy welaýat häkimlerine tabşyrdy.

Hormatly Prezidentimiz ähli zenanlary baýramçylyk bilen ýene-de bir gezek gutlap, degişli ýolbaşçylara meýilleşdirilen dabaralara ýokary guramaçylyk derejesinde taýýarlyk görmek we geçirmek boýunça anyk görkezmeleri berdi.

Mejlisde döwlet durmuşyna degişli başga-da birnäçe möhüm meselelere garaldy we olar boýunça degişli çözgütler kabul edildi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Ministrler Kabinetiniň sanly wideoaragatnaşyk arkaly mejlisini jemläp, oňa gatnaşanlara berk jan saglygyny, maşgala abadançylygyny, berkarar Watanymyzyň gülläp ösmegi ugrunda alyp barýan işlerinde uly üstünlikleri arzuw etdi.

Abraýly halkara we sebit guramalary bilen giň hem-de köpugurly gatnaşyklar Türkmenistanyň parahatçylyk söýüjilik, oňyn bitaraplyk we gyzyklanma bildirilýän daşary ýurtly hyzmatdaşlaryň ählisi bilen netijeli hyzmatdaşlyk ýörelgelerine esaslanýan daşary syýasy strategiýasynyň möhüm ugurlarynyň biri hökmünde kesgitlenildi. Ýurdumyz häzirki döwrüň wajyp meseleleriniň sazlaşykly çözgütlerini işläp taýýarlamakda işjeň orny eýeläp, parahatçylygy we howpsuzlygy üpjün etmek, netijeli ykdysady hem-de ynsanperwer gatnaşyklary ösdürmek işinde bu düzümleriň kuwwatyndan netijeli peýdalanmak boýunça yzygiderli başlangyçlary öňe sürýär. Munuň özi bolsa, umumy abadançylygyň maksatlaryna laýyk gelýär.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň diňe bir sebitde däl, eýsem, tutuş dünýäde ykdysady gatnaşyklary ösdürmäge gönükdirilen oňyn başlangyçlary halkara bileleşiginiň uly goldawyna mynasyp bolýar. Öňňin milli Liderimiz Türkiýe Respublikasynyň Prezidenti Rejep Taýyp Ärdoganyň çakylygy boýunça Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasynyň (EKO) göni wideoaragatnaşyk arkaly geçirilen XIV sammitiniň işine gatnaşdy.

Dünýäde emele gelen ýagdaýlary nazara almak bilen, şu ýokary derejedäki duşuşygyň gün tertibinde COVID-19 pandemiýasyndan soňky döwürde sebitleýin ykdysady hyzmatdaşlygy ösdürmäge aýratyn üns berildi.

Şu sammite Owganystan Yslam Respublikasynyň Prezidenti Mohammad Aşraf Gani, Azerbaýjan Respublikasynyň Prezidenti Ilham Aliýew, Eýran Yslam Respublikasynyň Prezidenti Hasan Ruhani, Gazagystan Respublikasynyň Prezidenti Kasym-Žomart Tokaýew, Gyrgyz Respublikasynyň Prezidenti Sadyr Žaparow, Täjigistan Respublikasynyň Prezidenti Emomali Rahmon, Özbegistan Respublikasynyň Prezidenti Şawkat Mirziýoýew, Pakistan Yslam Respublikasynyň Premýer-ministri Imran Han we EKO-nyň Baş sekretary doktor Hadi Süleýmanpur we beýlekiler gatnaşdylar.

Geçen döwürde Türkmenistan we EKO tarapyndan bilelikde işlemegiň uly tejribesi toplanyldy. Munuň özi bolsa uzakmöhletli geljegi üçin netijeli gatnaşyklaryň berk esasyny döredýär. Milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň baştutanlygynda ýurdumyz köptaraplaýyn görnüşde özara bähbitli hyzmatdaşlygy ösdürmäge anyk goşant goşup, EKO girýän döwletler bilen hem ikitaraplaýyn dostlukly, hoşniýetli goňşuçylyk gatnaşyklaryny üstünlikli ösdürýär.

Ýeri gelende, sammitiň barşynda EKO başlyklyk etmek döwrüniň Türkmenistana geçendigini bellemeli. Şunuň bilen baglylykda, sebitde durnukly ykdysady ösüşi üpjün etmäge gönükdirilen degişli Konsepsiýa işlenip taýýarlanyldy. Bu Konsepsiýa ýurdumyzyň şol jogapkärli wezipäni ýerine ýetirmäge hemmetaraplaýyn oýlanyşykly, anyk netijeleri gazanmaga gönükdirilen çemeleşmelerine aýdyň şaýatlyk edýär.

Döwlet Baştutanymyz forumda çykyş edip, Türkmenistanyň şu günki mejlise geçilen ýola baha bermek we seljermek nukdaýnazaryndan hem, geljek üçin mümkinçilikleri kesgitlemek babatda hem bu Guramamyň işinde möhüm tapgyr hökmünde garaýandygyny belledi. Milli Liderimiz bular barada aýtmak bilen, umuman, EKO-nyň işiniň depginli häsiýetini, sebitleýin hyzmatdaşlyga oňyn täsir edýändigini nygtady.

Hormatly Prezidentimiz Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasyna agza döwletleriň baştutanlarynyň indiki mejlisini 2021-nji ýylyň 28-nji noýabrynda — Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasynyň gününde Aşgabat şäherinde geçirmegi hem-de daşary ýurtly kärdeşlerine duşuşygyň işine gatnaşmak üçin Türkmenistanyň paýtagtyna sapar bilen gelmegi teklip etdi.

«Aşgabat».

Elektrik energetikasy ulgamy milli ykdysadyýetiň binýatlaýyn pudagy bolmak bilen, ýurduň beýleki düzümleriniň hem hereket etmegini üpjün edýär. Bu bolsa, öz gezeginde, energetika ulgamynyň uly artykmaçlyga eýediginiň aýdyň subutnamasydyr. Häzirki wagtda bu ulgam diňe içerki sarp edijileriň islegini kanagatlandyrmak bilen çäklenmän, eýsem, şertnamalaýyn esasda, bellenilen tertipde goňşy döwletlere elektrik energiýasy hem eksport edilýär.

Elbetde, halkara jemgyýetçiligiň öňünde duran esasy meseleleriň arasynda energiýanyň gaýtadan dikeldilýän görnüşleriniň ulanylmagyny ýaýbaňlandyrmak bilen bagly wezipeler bolup, ol howanyň üýtgemeginiň hem-de daşky gurşawa zyýan ýetirilmeginiň öňüni almak ýaly meseleler bilen özara berk baglanyşyklydyr. Bu wezipeleri netijeli çözmek we durmuşa ornaşdyrmak babatynda hormatly Prezidentimiziň taýsyz tagallalary netijesinde ýurdumyzda tutumly işler durmuşa geçirilýär.

Soňky ýyllarda gaýtadan dikeldilýän energiýa çeşmelerinden peýdalanmak boýunça iri taslamalar durmuşa geçirilýär. Mälim bolşy ýaly, ýurdumyz 2018-nji ýylyň oktýabrynda Energiýanyň gaýtadan dikeldilýän çeşmeleri boýunça halkara agentliginiň (IRENA) agzalygyna kabul edildi. Bu halkara gurama bilen gaýtadan dikeldilýän energiýa çeşmeleri boýunça hyzmatdaşlygy ösdürmegiň çäklerinde geçirilmeli çäreleriň meýilnamasy ylalaşylyp, göz öňünde tutulan çäreleri durmuşa geçirmek üçin degişli işler yzygiderli alnyp barylýar.

Ykdysadyýetimiziň durnukly ösüşini üpjün etmek, energiýanyň gaýtadan dikeldilýän we adaty bolmadyk çeşmeleriniň, ýagny alternatiw hem-de energetika serişdeleriniň görnüşlerini ikilenç peýdalanmagyň gerimini giňeltmek, energiýany tygşytlaýjy we innowasiýa tehnologiýalaryny işläp taýýarlamagyň hem-de durmuşa ornaşdyrmagyň esasynda tebigy energiýa serişdeleriniň tygşytlylygyny we ygtybarlylygyny üpjün etmek maksady bilen, 2018-nji ýylyň 21-nji fewralynda hormatly Prezidentimiziň tassyklamagy bilen «Energiýany tygşytlamagyň 2018 — 2024-nji ýyllar üçin Döwlet maksatnamasy», 2019-njy ýylyň 12-nji aprelinde «Altyn asyr» Türkmen kölüniň sebitini 2019 — 2025-nji ýyllarda özleşdirmegiň Konsepsiýasy» kabul edildi. Bu Konsepsiýanyň çäklerinde daşky gurşawy goramak we ekologiýa taýdan arassa «ýaşyl» tehnologiýalary ornaşdyrmak maksady bilen, kuwwatlylygy 10 MWt bolan Gün we ýel utgaşdyrylan elektrik stansiýasyny gurmak meýilleşdirilýär.

Türkmenistanyň ýangyç-energetika serişdelerini diwersifikasiýalaşdyrmak, tebigy gazyň we elektrik energiýasynyň eksport kuwwatyny artdyrmak, uzakda ýerleşen sebitleri elýeterli we arassa energiýa bilen üpjün etmek, ilatyň hal-ýagdaýyny gowulandyrmak we senagaty ösdürmek, şeýle-de Durnukly ösüş maksatlaryna, howanyň üýtgemegi baradaky Pariž ylalaşygynda göz öňüne tutulan wezipelere ýetmek maksady bilen, milli Liderimiziň 2020-nji ýylyň 4-nji dekabryndaky Karary bilen «Türkmenistanda 2030-njy ýyla çenli gaýtadan dikeldilýän energetikany ösdürmek boýunça Milli strategiýa» we «Türkmenistanyň energetika diplomatiýasyny ösdürmegiň 2021 — 2025-nji ýyllar üçin Maksatnamasy» tassyklanyldy.

Ýurdumyzyň oňyn howa we geografiýa taýdan amatly ýerleşiş şertleri energiýanyň gaýtadan dikeldilýän görnüşlerini ösdürmäge giň mümkinçilikleri açýar. Bu mümkinçilikler merkezi elektrik üpjünçilik ulgamyndan uzakdaky ilatly nokatlaryň energiýa üpjünçiligini gowulandyrmaga we zyýanly gazlaryň tebigy gurşawa zyňylmagyny azaltmaga ýardam berip, Günüň hem-de ýeliň energiýasynyň ulanylmagy «ýaşyl» ykdysadyýetiň kuwwatyny artdyrar.

Gaýtadan dikeldilýän energiýa çeşmeleriniň mümkinçiliklerini düýpli öwrenmek, ylmy-tehniki barlaglary döwrüň talabyna laýyk kämilleşdirmek, ylmyň, bilimiň we önümçiligiň arabaglanyşygyny ýokarlandyrmak maksady bilen, döwlet Baştutanymyzyň 2019-njy ýylyň 29-njy ýanwaryndaky Karary esasynda Türkmenistanyň Ylymlar akademiýasynyň Gün energiýasy instituty Türkmenistanyň Döwlet energetika institutynyň garamagyna berildi. Bu Karardan gelip çykýan wezipeleri durmuşa geçirmek maksady bilen, Döwlet energetika institutynda «Gaýtadan dikeldilýän energiýa çeşmeleri» ylmy-önümçilik merkezi döredilip, onda ylmyň esasy ugurlary boýunça ylmy-barlag işleri talabalaýyk alnyp barylýar.

«Altyn asyr» Türkmen kölüniň sebitini 2019 — 2025-nji ýyllarda özleşdirmegiň Konsepsiýasynyň» çäklerinde daşky gurşawy goramak we ekologiýa taýdan arassa «ýaşyl» tehnologiýalary ýurdumyzda ornaşdyrmak maksady bilen, kuwwaty 10 MWt bolan Gün we ýel utgaşdyrylan elektrik stansiýasynyň taslama işleri Türkiýe Respublikasynyň «Çalik Enerji Sanayi ve Ticaret A.Ş.» kompaniýasy bilen bilelikde alnyp baryldy. Onuň çäklerinde merkezde işlenilip düzülen programmalar taslama işlerini çalt we ýokary hilli ýerine ýetirmekde giňden peýdalanyldy.

2021-nji ýylyň 4-nji fewralynda hormatly Prezidentimiz sanly wideoaragatnaşyk arkaly Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň käbir orunbasarlarynyň, ministrlikleriň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň ýolbaşçylarynyň hem-de ugurdaş ýokary okuw mekdepleriniň rektorlarynyň gatnaşmagynda gurluşyk-senagat toplumyny ösdürmek boýunça iş maslahatyny geçirdi. Maslahatyň dowamynda döwlet Baştutanymyz ýurdumyzda gaýtadan dikeldilýän energiýa çeşmeleriniň mümkinçiliklerinden giňden peýdalanmagyň zerurdygyny belläp, Türkmenistanyň Döwlet energetika institutynyň «Gaýtadan dikeldilýän energiýa çeşmeleri» ylmy-önümçilik merkezinde energiýanyň gaýtadan dikeldilýän görnüşleri esasynda energogurnawlar hünäri boýunça aspiranturany açmagy tabşyrdy. Bu merkeziň ähli işgärlerini çäksiz begendirdi we bu ugurdan alnyp barylýan ylmy-barlag işlerine has hem jogapkärli çemeleşmäge borçlandyrdy. Munuň özi Türkmenistanyň strategik milli bähbitlerini durmuşa geçirmek üçin bäsdeşlige ukyply bolan öňdebaryjy düýpli ylmy-barlag işlerini alyp barmaga, amaly ähmiýetli ylym we tehnologiýalar ulgamynda möhüm ylmy-tehnologik ugurlaryň we barlaglaryň hil taýdan täze derejesini döretmäge, ylmy-tehniki işiň netijelerini we täze döredilen tehnologiýalary önümçilige ornaşdyrmaga, innowasion senagaty, adam mümkinçiligini ösdürmäge, zehinli ýaşlary saýlap almaga we olary tehnologiýalar hem-de ylym ulgamyna çekmäge giň mümkinçilikleri açar.

Milli ylym ulgamynyň kuwwatynyň güýçlendirilmegine, ylmyň ösüşine innowasion häsiýet berilmegine, dünýäde gazanylan ylmy netijeleriň giňden peýdalanylmagyna, olaryň önümçilige işjeň ornaşdyrylmagyna aýratyn üns berýän Gahryman Arkadagymyzyň jany sag, ömri uzak, alyp barýan il-ýurt bähbitli, dünýä ähmiýetli işleri elmydama rowaç bolsun!

Kakageldi SARYÝEW,

Türkmenistanyň Döwlet energetika institutynyň «Gaýtadan dikeldilýän energiýa çeşmeleri» ylmy-önümçilik merkeziniň direktory, tehniki ylymlaryň kandidaty.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow EKO-nyň sammitine gatnaşdy

AŞGABAT, 4-nji mart (TDH). Şu gün hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Türkiýe Respublikasynyň Prezidenti Rejep Taýyp Ärdoganyň çakylygy boýunça Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasynyň (EKO) göni wideoaragatnaşyk arkaly geçirilen XIV sammitiniň işine gatnaşdy.

Dünýäde emele gelen ýagdaýlary nazara almak bilen, ýokary derejedäki duşuşygyň gün tertibinde COVID-19 pandemiýasyndan soňky döwürde sebitleýin ykdysady hyzmatdaşlygy ösdürmäge aýratyn üns berildi. Sammite Owganystan Yslam Respublikasynyň Prezidenti Mohammad Aşraf Gani, Azerbaýjan Respublikasynyň Prezidenti Ilham Aliýew, Eýran Yslam Respublikasynyň Prezidenti Hasan Ruhani, Gazagystan Respublikasynyň Prezidenti Kasym-Žomart Tokaýew, Gyrgyz Respublikasynyň Prezidenti Sadyr Žaparow, Täjigistan Respublikasynyň Prezidenti Emomali Rahmon, Özbegistan Respublikasynyň Prezidenti Şawkat Mirziýoýew, Pakistan Yslam Respublikasynyň Premýer-ministri Imran Han we EKO-nyň Baş sekretary doktor Hadi Süleýmanpur gatnaşdylar. Şeýle hem ýokary derejedäki duşuşyga gatnaşmak üçin Türksoý Geňeşiniň Baş sekretary Bagdad Amreýew, Energetika Hartiýasynyň Baş sekretary Urban Rusnak we beýlekiler çagyryldy.

Abraýly halkara we sebit guramalary bilen giň hem-de köpugurly gatnaşyklar Türkmenistanyň parahatçylyk söýüjilik, oňyn bitaraplyk we gyzyklanma bildirilýän daşary ýurtly hyzmatdaşlaryň ählisi bilen netijeli hyzmatdaşlyk ýörelgelerine esaslanýan daşary syýasy strategiýasynyň möhüm ugurlarynyň biri hökmünde kesgitlenildi. Ýurdumyz häzirki döwrüň wajyp meseleleriniň sazlaşykly çözgütlerini işläp taýýarlamakda işjeň orny eýeläp, parahatçylygy we howpsuzlygy üpjün etmek, netijeli ykdysady hem-de ynsanperwer gatnaşyklary ösdürmek işinde bu düzümleriň kuwwatyndan netijeli peýdalanmak boýunça yzygiderli başlangyçlary öňe sürýär. Munuň özi bolsa umumy abadançylygyň maksatlaryna laýyk gelýär.

Türkmenistan 1992-nji ýyldan bäri EKO-nyň agzasy bolup durýar. Bu iri ugurdaş sebitleýin döwletara bileleşigiň 1985-nji ýylda ykdysady we söwda ulgamlarynda has ysnyşykly hyzmatdaşlyk etmek maksady bilen, Pakistan, Eýran we Türkiýe tarapyndan döredilendigini ýatlatmalydyrys. 1992-nji ýyldan başlap, EKO-nyň işi, oňa 7 ýurduň — Türkmenistanyň, Azerbaýjanyň, Owganystanyň, Gazagystanyň, Gyrgyzystanyň, Täjigistanyň, Özbegistanyň girmegi bilen baglylykda, hil taýdan täze ösüşe eýe boldy. Guramanyň häzirki düzümine çenli onuň giňeldilmeginiň senesi — 28-nji noýabr EKO-nyň güni hökmünde bellenilýär.

1995-nji ýylda, Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň 50-nji mejlisinde kabul edilen Kararnama laýyklykda, EKO BMG-de synçy derejesi berildi. Bu düzüm şeýle derejä Yslam Hyzmatdaşlyk Guramasynda (YHG) hem eýedir.

Geçen döwürde Türkmenistan we EKO tarapyndan bilelikde işlemegiň uly tejribesi toplanyldy. Munuň özi bolsa uzak möhletli geljek üçin netijeli gatnaşyklaryň berk esasyny döredýär. Milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň baştutanlygynda ýurdumyz köptaraplaýyn görnüşde özara bähbitli hyzmatdaşlygy ösdürmäge anyk goşant goşup, EKO girýän döwletler bilen hem ikitaraplaýyn dostlukly, hoşniýetli goňşuçylyk gatnaşyklaryny üstünlikli ösdürýär.

EKO-nyň esasy wezipeleri sebitiň ykdysady taýdan okgunly ösmegi, goşulyşmak işleriniň höweslendirilmegi, gurama agza ýurtlaryň raýdaşlygynyň hem-de hyzmatdaşlygynyň, olaryň dünýä hojalyk gatnaşyklarynyň häzirki zaman ulgamynda eýeleýän ornunyň pugtalandyrylmagy üçin amatly şertleri döretmekden ybaratdyr. EKO-nyň esasy maksatlary degişli düzümleriň, sebit we sebitara gatnaşyklary ösdürmegiň häzirki döwrüň ýagdaýlaryna laýyk gelýän gurallarynyň döredilmegi, hyzmatdaşlygyň ileri tutulýan ugurlarynda bilelikdäki taslamalaryň durmuşa geçirilmegi bilen baglanyşyklydyr. Şol maksatlara ýetilmegi wajyp durmuş meselelerini çözmäge, halklaryň ýaşaýyş-durmuş derejesini has-da gowulandyrmaga gönükdirilendir.

Ýokary derejedäki bu duşuşyga hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň gatnaşmagy bolsa Bitarap Watanymyzyň halkara guramalarynyň, şol sanda EKO-nyň çäklerinde netijeli hyzmatdaşlyk ugruna, ileri tutulýan sebit hem-de ählumumy wezipeleri çözmekde ýurdumyzyň işjeň orny eýelemegini üpjün etmäge ygrarlydygynyň nobatdaky subutnamasydyr.

Ýeri gelende, sammitiň barşynda EKO başlyklyk etmek döwrüniň Türkmenistana geçendigini bellemeli. Şunuň bilen baglylykda, sebitde durnukly ykdysady ösüşi üpjün etmäge gönükdirilen degişli Konsepsiýa işlenip taýýarlanyldy. Bu Konsepsiýa ýurdumyzyň bu jogapkärli wezipäni ýerine ýetirmäge hemmetaraplaýyn oýlanyşykly, anyk netijeleri gazanmaga gönükdirilen çemeleşmelerine aýdyň şaýatlyk edýär.

Onlaýn duşuşygyň açylyş dabarasynda EKO-nyň ozalky, XIII sammitiniň Başlygy, Pakistan Yslam Respublikasynyň Premýer-ministri Imran Han çykyş etdi. Ol hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowy Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasyna başlyklyk etmegiň Türkmenistana geçmegi bilen gutlady. Şunda milli Liderimiziň halkara hyzmatdaşlygy we durnukly ösüşi üpjün etmegiň möhüm şerti hökmünde energiýa serişdeleriniň ygtybarly we durnukly üstaşyr geçirilmegi üçin ulag-üstaşyr geçelgeleri hem-de düzümleri döretmek boýunça başlangyçlarynyň halkara derejede ykrar edilýändigi aýratyn bellenildi. Munuň özi Türkmenistanyň dünýä ýüzündäki abraýynyň belende galmagyna ýardam etdi.

Soňra EKO-nyň XIV sammitiniň Başlygy, Türkiýe Respublikasynyň Prezidenti Rejep Taýyp Ärdogan 2021-nji ýylda EKO-da başlyklyk etmegiň Türkmenistana geçýändigi baradaky çözgüdi yglan etdi. Şunuň bilen baglylykda, Türkiýäniň Baştutany hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowy tüýs ýürekden gutlap, biziň ýurdumyzyň Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasynda başlyklyk etmeginiň netijeli boljakdygyna hem-de onuň çäklerinde amala aşyryljak başlangyçlaryň tutuş sebitiň abadançylygyna hyzmat etjekdigine ynam bildirdi.

EKO-nyň Baş sekretary doktor Hadi Süleýmanpur çykyş edip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowy bu waka bilen gutlady hem-de Türkmenistanyň EKO-da başlyklyk etmeginiň netijeli häsiýete eýe boljakdygyna we özara bähbitli döwletara gatnaşyklaryň ösdürilmegine, bu ugurdaky taslamalaryň hem-de maksatnamalaryň durmuşa geçirilmegine täze itergi berjekdigine ynam bildirdi.

Türkiýe Respublikasynyň Prezidenti halkara hyzmatdaşlygy, şol sanda abraýly guramalaryň çäklerinde hyzmatdaşlygy pugtalandyrmakda we giňeltmekde Türkmenistanyň möhüm ornuny belledi we EKO-da başlyklyk etmegiň ýurdumyza geçmegi bilen baglylykda, ilki bilen, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowa söz berdi.

Milli Liderimiz çykyşynyň başynda ýokary derejedäki şu mejlisi gurandygy üçin Prezident Rejep Taýyp Ärdogana minnetdarlyk bildirdi hem-de Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasynda Türkiýäniň üstünlikli we netijeli başlyklyk edendigini belledi we munuň üçin oňa minnetdarlyk bildirdi.

Döwlet Baştutanymyz foruma gatnaşyjylara ýüzlenip, Türkmenistanyň şu günki mejlise geçilen ýola baha bermek we seljermek nukdaýnazaryndan hem, geljek üçin mümkinçilikleri kesgitlemek babatda hem bu guramanyň işinde möhüm tapgyr hökmünde garaýandygyny belledi. Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow bular barada aýtmak bilen, umuman, EKO-nyň işiniň depginli häsiýetini, sebitleýin hyzmatdaşlyga oňyn täsir edýändigini nygtady.

Häzirki döwürde EKO dünýäde ykrar edilen iri we abraýly halkara düzüm bolup durýar. Bu guramanyň hereket edýän ýyllarynda onuň agza ýurtlarynyň arasynda döwletara hyzmatdaşlygyň ileri tutulýan soraglary boýunça dürli ylalaşyklar baglaşyldy we çözgütler kabul edildi. Döwlet Baştutanymyz bu baradaky gürrüňi dowam edip, bilelikdäki örän uly mümkinçilikleri özara bähbit hem-de durmuş-ykdysady taýdan ösüş üçin peýdalanmaga gönükdirilen, durmuşa ukyply strategiýany taýýarlamak boýunça köp işleriň geçirilendigini belledi.

Birnäçe bilelikdäki taslamalar amala aşyrylyp başlandy. Milli Liderimiz şolaryň arasynda häzirki döwürde sebitiň ykdysady durmuşynda möhüm orny eýeleýän ulag we kommunikasiýa ulgamlaryndaky taslamalary aýratyn belledi. Gurama gatnaşyjy ýurtlar sebitde söwda-ykdysady hem-de maýa goýum gatnaşyklaryny netijeli ösdürmek üçin hem çäreleri görmegi dowam edýärler.

Otuz ýyla golaý mundan ozal esasynda goýlan ýörelgelere we maksatlara yzygiderli takyk eýermegi biziň guramamyzyň işiniň örän möhüm şerti bolup durýar. Şol döwürden bäri Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasyna täze agzalar kabul edilip, onuň häzirki düzümi emele geldi. EKO ykdysady taýdan hyzmatdaşlyk etmegiň guraly hökmünde, haýsydyr bir syýasy ýagdaýlardan erkin ugruny saklap, daşarky dünýä bilen gatnaşyklaryny giňeltdi.

EKO häzirki döwürde hem beýleki halkara guramalar we köp sanly ýurtlar bilen hyzmatdaşlygy ösdürip, sebitiň çäklerinden işjeňlik bilen çykýar.

Gazanylan bu ähli netijeleri agza ýurtlar bolan biz bilelikde toplan oňyn tejribämize doly degişli edip bileris diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow aýtdy. Ýöne, wagt bir ýerde durmaýar. Ol bizden häzirki döwrüň ýagdaýlaryny, dünýä ykdysadyýetindäki meýilleri we sebitdäki işleriň ugruny göz öňünde tutup, guramanyň işine täze çemeleşmeleri taýýarlamagy talap edýär. Şunuň bilen baglylykda, EKO-nyň üstüne guramanyň aýratynlygyna we özboluşly geoykdysady ähmiýetine laýyk gelýän uly wezipeler ýüklenýär.

Şunda döwlet Baştutanymyz geografiýasy, taryhy, däp-dessurlary we gymmatlyklary arkaly birleşen döwletleriň ykdysady hyzmatdaşlygynyň usuly hökmünde EKO-nyň birleşdiriji mazmunyny belledi. Ony biziň tebigy artykmaçlyklarymyz we umumy bähbitlerimiz esasynda bilelikdäki taslamalary amala aşyrmak üçin hakyky gurluş diýip atlandyrmagy dogry hasaplaýaryn diýip, milli Liderimiz aýtdy.

Şoňa görä-de, biziň pikirimizçe, häzirki döwürde EKO-nyň baş wezipesi ykdysady serişdeler arkaly sebitde durnukly ösüşi üpjün etmekdir. Parahatçylygyň we gülläp ösüşiň bähbidine giňden netijeli hyzmatdaşlyk üçin mümkinçilikleri döretmekdir. Sebäbi EKO-da diňe bir ählumumy we sebitdäki ykdysady işlere barabar gatnaşmak däl, eýsem, şol işleriň ösüşine işjeň täsir etmäge hem zerur mümkinçilikler bar diýip, döwlet Baştutanymyz belledi.

Şu meselede Türkmenistan EKO-daky geljekki öz başlyklygyny göz öňünde tutýar. Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow ýurdumyza bildiren ynamy üçin agza döwletlere uly minnetdarlyk bildirip, ýurdumyzyň öz başlyklygyny jogapkärli we belent wezipe hökmünde kabul edýändigini, onuň üstünlikli, netijeli we gatnaşyjylaryň bähbitlerine hyzmat etmegi üçin ähli tagallalary etjekdigini nygtady. Şunuň bilen baglylykda, milli Liderimiz sammite gatnaşyjylary, guramada Türkmenistanyň başlyklyk etjek döwründe esasy ileri tutulýan ugurlar bilen tanyşdyrdy.

Türkmen tarapy EKO-nyň çäklerinde ykdysadyýetde, söwdada, senagatda, energetikada, ulaglarda we kommunikasiýalarda, medeniýet hem-de ynsanperwer ulgamlarda hyzmatdaşlyk etmegiň toplumlaýyn mümkinçiligini giňeltmäge ýardam bermäge strategik wezipe hökmünde garaýar.

Ýurtlarymyzyň arasynda söwda-ykdysady gatnaşyklary has-da işjeňleşdirmek üçin şertleri döretmegiň üstünde hyzmatdaşlarymyz bilen anyk işleri alyp barmagy göz öňünde tutýarys. Haryt dolanyşygynyň möçberlerini artdyrmagy we ony diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürmegi maksat edinýäris diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow aýtdy.

Şu maksat bilen, Türkmenistan EKO-nyň sebitinde ykdysady ugurlary döretmegiň üstünde işläp başlamagy teklip edýär. Biz bu ugurlary harytlaryň, hyzmatlaryň hereket edýän, maýa goýumlaryň amala aşyrylýan esasy durnukly ulgamy hökmünde görýäris. Senagat kooperasiýasyny, ýurtlarymyzyň önümçilik we tehnologik mümkinçiliklerini birleşdirmegi, bilelikdäki iri üpjünçilik taslamalary amala aşyrmagy ykdysady ugurlaryň örän möhüm bölegi hasaplaýarys diýip, döwlet Baştutanymyz sözüni dowam etdi.

EKO agza ýurtlary ykdysady taýdan ösdürmegiň maksatlaryny amala aşyrmakda, häzirki zaman işlerine olaryň doly bahaly gatnaşmagyny gazanmakda ulag we kommunikasiýa ulgamlarynyň esasy orny eýelejekdigi äşgärdir. Sebäbi EKO-nyň giňişligine Ýewraziýa kontinentinde amatly, düşewüntli, ýokary tehnologiýaly ulag-kommunikasiýa merkezleriniň we ugurlarynyň ulgamy hökmünde garalýar.

Bu ugurda biziň ýurtlarymyz birnäçe taslamalary üstünlikli amala aşyrdy. Şu ýylyň ýanwarynda Kerki (Türkmenistan) — Şibirgan (Owganystan) ugry boýunça elektrik geçiriji ulgamyň işe girizilmegini, Owganystanda Akina — Andhoý beketleriniň arasyndaky 30 kilometrlik demir ýol böleginiň açylmagyny, Ymamnazar (Türkmenistan) — Akina (Owganystan), şeýle hem Serhetabat (Türkmenistan) — Turgundy (Owganystan) ugry boýunça halkara optiki-süýümli aragatnaşyk ulgamynyň işe girizilmegini muňa has täze mysallar hökmünde görkezmek bolar diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow aýtdy.

Şunuň bilen baglylykda, döwlet Baştutanymyz EKO-nyň beýleki ýurtlarynyň gatnaşmagynda dürli ugurlarda şular ýaly giň gerimli we köptaraply taslamalary amala aşyrmak barada pikirlenmegi teklip etdi.

Ulag geçelgelerini we logistik merkezleri döretmek häzirki döwürde aýratyn ähmiýete eýe bolup durýar. Şundan ugur alyp, milli Liderimiz bu ugurda EKO-nyň taslama işlerini düýpli güýçlendirmegiň, geljegi has uly bolan ülňüleri hem-de ugurlary öňe sürmegiň zerurdygyna ynam bildirdi.

Şunuň bilen birlikde, biz Gündogar — Günbatar ugry boýunça, Aziýa–— Ýuwaş umman sebitinden kontinentiň Ýewropa bölegine, Ýakyn Gündogar tarapa utgaşdyrylan ulag geçelgelerine aýratyn üns bermäge çagyrýarys diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow nygtady. Şeýle hem Türkmenistan Hazar deňzi sebitinde hyzmatdaşlygy giňeltmegi teklip edýär. Sebäbi Hazarýaka döwletleriň bäşisinden dördüsi EKO-nyň agzasy bolup durýar. Şuny göz öňünde tutup, Hazar deňziniň üsti bilen günbatar we demirgazyk ugurlara, Gara hem-de Baltika deňizleriniň portlaryna işjeň çykmalydyrys.

EKO-nyň giňişliginde energetika ugurlaryny döretmäge, biziň döwletlerimiziň gatnaşmagynda energiýa serişdelerini diwersifikasiýa ýoly bilen ibermäge hem möhüm wezipe hökmünde seredýäris. Häzirki wagtda Türkmenistan hyzmatdaşlary bilen bilelikde Türkmenistan — Owganystan — Pakistan — Hindistan gaz geçirijisini gurýar. Munuň özi oňaýly we özara bähbitli hyzmatdaşlygyň mysalydyr.

Türkmenistan — Özbegistan — Täjigistan — Owganystan — Pakistan hem-de Türkmenistan — Owganystan — Pakistan ugurlary boýunça elektrik energiýasyny ibermegiň taslamasyny amala aşyrmak boýunça hem netijeli işler alnyp barylýar. Şunuň bilen birlikde, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow EKO sebitiniň içinde hem, onuň çäklerinden daşary çykýan goşmaça energetika ugurlaryň hem zerurdygyny belledi.

Döwlet Baştutanymyz şu ugurda guramanyň kontinentde beýleki döwletara birleşikler bolan Şanhaý Hyzmatdaşlyk Guramasy, Ýewraziýa Ykdysady Birleşigi, Garaşsyz Döwletleriň Arkalaşygy bilen maksada gönükdirilen gatnaşyklary ýola goýup biljekdigini nygtady. Bu birleşikleriň strategik babatda bähbitleri EKO-nyň bähbitleri bilen özara peýdaly we deňhukukly esasda laýyk gelip bilerdi.

Milli Liderimiz owgan topragynda pugta parahatçylygy we ylalaşygy berkarar etmegiň örän möhüm şerti hökmünde Owganystanyň ykdysadyýetini dikeltmek işine ýurdumyzyň möhüm ähmiýet berýändigini aýratyn belledi. Türkmenistan onuň ykdysadyýetini dikeltmekde, energiýa üpjünçilik, ulag, aragatnaşyk ulgamlarynda, durmuş maksatly desgalary gurmakda bu doganlyk ýurda kömek berýär we kömek bermegini dowam eder.

Senagat, energetika pudaklarynda, ulag we kommunikasiýa hem-de logistika ulgamlarynda ähmiýetli bilelikdäki taslamalara gatnaşyjy hökmünde Owganystanyň sebit we kontinent ykdysady hyzmatdaşlygyna ysnyşykly goşulmagynda onuň üçin geljegi uly bolan strategik mümkinçiligi görýäris diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow nygtady.

Türkmenistan EKO-da başlyklyk ediji hökmünde medeni, sport, bilim, ýaşlar syýasaty, syýahatçylyk gatnaşyklaryny giňeltmäge işjeň ýardam bermegi maksat edinýär. Dost-doganlyk ruhunda biziň halklarymyzy we döwletlerimizi birleşdirýän umumy ahlak gymmatlyklaryna eýermegi göz öňünde tutýar. Şunuň bilen baglylykda, milli Liderimiz ylmy-lukmançylyk ugry, koronawirus pandemiýasyna garşy göreşde tejribe we bilim alyşmak boýunça hem hyzmatdaşlyk etmäge aýratyn üns bermegi teklip etdi.

Döwlet Baştutanymyz sammite gatnaşyjylara ýüzlenip, ýurdumyzyň EKO-nyň işini sebiti netijeli ösdürmegiň şertleriniň biri hasaplaýandygyny, bu guramada onuň agza ýurtlarynyň ykdysady ösüşiniň milli maksatnamalaryny amala aşyrmak üçin geljegi uly bolan mümkinçilikleri görýändigini belledi.

Şunuň bilen birlikde, biz döwletleriň we halklaryň abadançylygy hem-de gülläp ösmegi, sebitde parahatçylyk we öňe gitmek üçin EKO-nyň mümkinçiliklerini netijeli peýdalanmagy öz umumy wezipelerimiz hasaplaýarys. EKO-nyň başlygy hökmünde Türkmenistan şu maksatlara ýetmek üçin ähli tagallalary eder diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow aýtdy.

Milli Liderimiz çykyşyny tamamlamak bilen, Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasyna agza döwletleriň Baştutanlarynyň indiki mejlisini 2021-nji ýylyň 28-nji noýabrynda — Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasynyň gününde Aşgabat şäherinde geçirmegi hem-de daşary ýurtly kärdeşlerine duşuşygyň işine gatnaşmak üçin Türkmenistanyň paýtagtyna sapar bilen gelmegi teklip etdi.

Sammitde başlyklyk edýän Türkiýe Respublikasynyň Prezidenti Rejep Taýyp Ärdogan hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowa sammite gatnaşandygy, EKO-nyň giňişliginde özara bähbitli hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de ösdürmek meselelerinde netijeli we işjeň orny eýeleýändigi, dostlukly, hoşniýetli goňşuçylykly döwletara gatnaşyklary pugtalandyrmaga saldamly goşandy, şeýle hem şu günki forumda taryhy çykyşy üçin hoşallyk bildirdi.

Owganystan Yslam Respublikasynyň Prezidenti Mohammad Aşraf Gani sammitde çykyş edip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowy Türkmenistanyň Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasynda başlyklygy kabul etmegi bilen gutlady.

Dostlukly döwletiň Baştutany milli Liderimize Türkmenistanyň Owganystanda parahatçylygyň berkarar bolmagyna, onuň durmuş-ykdysady düzüminiň dikeldilmegine hemmetaraplaýyn goldaw berýändigi we energetika, ulag hem-de aragatnaşyk ýaly möhüm ugurlarda giň möçberli taslamalary öňe sürýändigi üçin tüýs ýürekden hoşallyk bildirdi.

Soňra sammitde çykyş edenler hem Türkmenistany EKO-da başlyklyk etmegi kabul edendigi bilen gutladylar. Şunuň bilen baglylykda, Türkmenistanyň EKO-da başlyklyk etmeginiň bu ugurda netijeli hyzmatdaşlygyň, şol sanda multimodal ulag-üstaşyr geçelgeleri, sebitara we halkara ähmiýetli logistik düzümleriň ösdürilmegi boýunça gatnaşyklaryň işjeňleşdirilmegine ýardam etjekdigine ynam bildirildi.

Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasynyň XIV sammitiniň ahyrynda sammitde başlyklyk edýän Türkiýe Respublikasynyň Prezidenti Rejep Taýyp Ärdogan jemleýji söz bilen çykyş edip, döwletleriň hem-de halkara düzümleriň Baştutanlaryna şu ýokary derejedäki duşuşyga gatnaşandyklary üçin hoşallyk bildirdi.

Meniň doganym, Türkmenistanyň Prezidenti Gurbanguly Berdimuhamedowa ýene-de bir gezek uly hormat bilen tüýs ýürekden hoşallyk bildirmek isleýärin diýip, Türkiýe Respublikasynyň Prezidenti aýtdy we sammiti jemledi.

Ýurdumyzda sanly ykdysadyýeti ösdürmek uzak möhletli ykdysady ösüşi we ýokary öndürijiligi gazanmaga şert döredýär. Jemgyýetçilik hyzmatlarynyň hilini ýokarlandyrmaga we kämil görnüşlerini ýola goýmaga, durmuş şertlerini gowulandyrmaga hemaýat edýär. Tehnologiýalar bilen bagly töwekgelçilikleriň azalmagyna, internet ulgamynyň mümkinçilikleriniň giňelmegine ýardam berýär. Şu nukdaýnazardan, milli Liderimiziň Mejlisiň deputatlary bilen geçiren taryhy duşuşygynda eden çykyşynda sanly ykdysadyýeti ösdürmek üçin onuň kanunçylyk binýadyny yzygiderli kämilleşdirmegiň zerurdygyny nygtap geçdi.

Mundan başga-da, häzirki döwürde ýurdumyz sebitiň we kontinentiň möhüm ulag-logistika merkezine öwrüldi. Gazylyp alynýan tebigy baýlyklaryň we çig mal serişdeleriniň ýataklaryny senagat taýdan özleşdirmek we gaýtadan işlemek, şeýle hem ýokary goşmaça binýady bolan taýýar önümleri öndürmek milli ykdysadyýetiň möhüm ugurlarynyň biri bolup durýar. Munuň özi maýa goýumlaryny çekmek, kärhanalary hasaba alyş ulgamyny kämilleşdirmek, bäsdeşlige ukyply önümleri öndürýän, iň öňdebaryjy tehnologiýalar bilen üpjün edilen bilelikdäki kärhanalary döretmegi höweslendirmek, halkara söwda-ykdysady gatnaşyklary giňeltmek üçin amatly hukuk şertlerini döretmek zerurlygyny şertlendirýär. Şunuň bilen baglylykda, hormatly Prezidentimiz ýuridik şahslaryň döwlet tarapyndan bellige alnyşyny döwrebap ýagdaýa getirmek maksady bilen, «Ýuridik şahslary döwlet tarapyndan bellige almak hakynda» Türkmenistanyň Kanunynyň taslamasyny taýýarlamak barada parasatly tekliplerini berdi.

Azat ŞÄHERGELDIÝEW,

Ahal welaýatynyň Sarahs etrap kazyýetiniň kazyýet ýerine ýetirijisi.

Türkmenistanda saýlawlaryň öňüsyrasyndaky möhüm tapgyr — Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň agzalygyna dalaşgärleri hödürlemek tamamlandy.

Ýurdumyzyň Saýlaw kodeksine laýyklykda, 6-njy fewralda badalga alan bu möhüm syýasy çäräniň çäklerinde welaýat, etrap we şäher halk maslahatlarynyň mejlislerinde dalaşgärler ara alnyp maslahatlaşyldy, olaryň sany çäklendirilen däldir. Mejlise gatnaşyjylaryň her biri dalaşgärlige hödürlenilýänler hakynda teklip girizmäge, ara alyp maslahatlaşmaga gatnaşmaga, olary goldamaga ýa-da ret etmäge, hut özüni hem dalaşgär hökmünde hödürlemek üçin ara alyp maslahatlaşylmagyny teklip etmäge bolan hukuklaryndan kanuna laýyklykda peýdalandylar.

Dabarada çykyş edenleriň belleýşi ýaly, öňde boljak saýlawlar ýurdumyzyň jemgyýetçilik-syýasy durmuşynda, demokratik özgertmeleri çuňlaşdyrmagyň ýolunda aýratyn möhüm waka bolar. Bu özgertmeler milli Liderimiziň başlangyjy bilen amala aşyrylýan Watanymyzyň gülläp ösmegine we abadançylygyna, türkmen halkynyň bagtyýar geljegine gönükdirilen başlangyçlarynyň üstünlikli durmuşa geçirilmegi üçin ygtybarly binýat bolar.

Aşgabat, 3-nji mart (TDH). Şu gün Türkmenistanyň Prezidenti, ýurdumyzyň Ýaragly Güýçleriniň Belent Serkerdebaşysy goşun generaly Gurbanguly Berdimuhamedow Döwlet howpsuzlyk geňeşiniň nobatdaky mejlisini geçirdi. Onda ýurdumyzyň harby we hukuk goraýjy edaralarynda “Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany” diýlip yglan edilen 2021-nji ýylyň geçen iki aýynda ýerine ýetirilen işleriň jemlerine garaldy.

Ara alnyp maslahatlaşylan meseleleriň hatarynda Garaşsyz döwletimizde howpsuzlygy hem-de parahatçylygy üpjün etmäge, harby we hukuk goraýjy edaralaryň maddy-enjamlaýyn binýadyny berkitmäge, olaryň işini has-da kämilleşdirmäge, döwlet emlägine, şol sanda maliýe serişdelerine gözegçilik etmäge hem-de sanly ulgamy ornaşdyrmaga degişli soraglaryň birnäçesi hem-de beýleki ugurlar boldy.

Ýurdumyzyň Ýaragly Güýçleriniň Belent Serkerdebaşysy mejlisiň gün tertibine geçip, ilki bilen, goranmak ministri B.Gündogdyýewe söz berdi. Ministr şu ýylyň iki aýynda ýerine ýetirilen işleriň netijeleri barada hasabat berdi.

Ýurdumyzyň Ýaragly Güýçleriniň maddy-enjamlaýyn binýadyny döwrebaplaşdyrmagyň, edermen Watan goragçylarynyň birkemsiz gulluk etmegi hem-de oňaýly ýaşamagy üçin has amatly şertleri döretmek arkaly Milli goşunymyzyň goranyş kuwwatyny pugtalandyrmaga gönükdirilen köpugurly harby özgertmeleri amala aşyrmagyň barşy hakynda hasabat berildi.

Şu ýyl bellenilýän şöhratly senäniň — Türkmenistanyň Garaşsyzlygynyň şanly 30 ýyllygy mynasybetli geçiriljek harby ýörişe taýýarlyk görmek işleri hasabatyň esasyny düzdi.

Ýurdumyzyň Ýaragly Güýçleriniň Belent Serkerdebaşysy Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, diňe goranyş häsiýetine eýe bolan Türkmenistanyň Harby doktrinasynyň Bitarap döwletimiziň parahatçylyk söýüjilikli syýasaty bilen baglylykda işlenip taýýarlanylandygyny we yzygiderli amala aşyrylýandygyny aýratyn belledi.

Milli Liderimiz Goranmak ministrliginiň öňünde durýan möhüm wezipeleri kesgitläp, harby gullukçylaryň hünär derejesiniň ýokarlandyrylmagyny, ýaş nesli watançylyk, mukaddes harby borjy birkemsiz ýerine ýetirmek we eziz Watanymyza bolan söýginiň ruhunda terbiýelemegi şolaryň hatarynda görkezdi.

Soňra içeri işler ministri M.Çakyýew şanly ýylyň başyndan bäri IIM-niň düzümleri tarapyndan geçirilen işleriniň netijeleri, ýurdumyzda jemgyýetçilik tertibini saklamak we düzgün bozulmalaryň öňüni almak boýunça görülýän çäreler barada hasabat berdi.

Şeýle hem ýangyn howpsuzlygyny üpjün etmek, şol sanda ýangyna garşy netijeli çäreleri işläp taýýarlamak, Döwlet ýol gözegçiligi gullugynyň işini kämilleşdirmek hem-de ýol-ulag hadysalarynyň öňüni almak boýunça döwlet Baştutanymyzyň ozal beren tabşyryklarynyň ýerine ýetirilişi barada hasabat berildi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, ähli düzümleriň işini hemişe gözegçilikde saklamagy tabşyrdy. Şol düzümler jemgyýetçilik tertibiniň, raýatlaryň kanuny hukuklarynyň we azatlyklarynyň birkemsiz berjaý edilmeginiň hemmetaraplaýyn goralmagyny gazanmalydyr.

Milli Liderimiziň belleýşi ýaly, düzgün bozulmalarynyň öňüni almaga, şol sanda ýurdumyzyň awtomobil ýollarynda düzgüniň berjaý edilmegine aýratyn üns berilmelidir. Şu maksat bilen, raýatlaryň, aýratyn-da, okuwçylaryň arasynda ýol hereketiniň düzgünleri hakynda giňişleýin düşündiriş işlerini yzygiderli geçirmek zerurdyr.

Soňra Baş prokuror B.Atdaýew ýylyň başyndan bäri kanunçylygyň we düzgün-tertibiň berk berjaý edilmegine, dürli kanun bozulmalaryň ýüze çykarylmagyna we öňüniň alynmagyna gözegçilik etmek boýunça prokuratura edaralarynyň ýerine ýetiren işleri barada hasabat berdi.

Döwlet Baştutanymyz hasabaty diňläp, kanunyň rüstemligini üpjün etmek boýunça işe örän jogapkärçilikli çemeleşmegiň möhümdigini belledi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Türkmenistan Watanymyzyň hakyky demokratik, hukuk döwleti bolmak bilen, geljekde hem milli kanunçylygymyzy bozýanlara garşy barlyşyksyz göreş alnyp baryljakdygyny, olaryň soňuna çykmak üçin degişli çäreleriň görüljekdigini, hut şoňa görä-de, her bir işiň seredilmegine jogapkärçilikli we adalatly çemeleşmegiň möhümdigini aýdyp, bu babatda anyk tabşyryklary berdi.

Ýokary kazyýetiň başlygy G.Ussanepesow şu ýylyň geçen iki aýynda ýerine ýetirilen işler, döwrüň talabyny nazara almak bilen, halkara hukugyň hereket edýän kadalaryna laýyklykda, ýokary hünär derejeli işgärleri taýýarlamak arkaly ýurdumyzyň kazyýet ulgamyny has-da kämilleşdirmek boýunça görlen anyk çäreler barada hasabat berdi.

Milli Liderimiz hasabaty diňläp, kazyýet edaralarynyň işiniň Türkmenistanyň alyp barýan döwlet syýasatynyň belent maksatlaryna we wezipelerine hemmetaraplaýyn laýyk gelmelidigini belledi. Halkymyzyň bagtyýarlygy we abadançylygy şol syýasatyň ileri tutulýan ugry bolup durýar diýip, döwlet Baştutanymyz bu ugurda işleri güýçlendirmegi hem-de kazylaryň hünär derejesiniň yzygiderli ýokarlandyrylmagyna aýratyn üns bermegi tabşyrdy.

Soňra milli howpsuzlyk ministri G.Annaýew 2021-nji ýylyň iki aýynda ýurdumyzda parahatçylygy, asudalygy we raýat jebisligini üpjün etmäge gönükdirilip, amala aşyrylan işler barada hasabat berdi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, ýurdumyzda oňyn jemgyýetçilik-syýasy ýagdaýyň saklanylmagynyň türkmenistanlylaryň rahat we abadan durmuşynyň hem-de Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe öňde goýlan belent maksatlara ýetmek we wezipeleri ýerine ýetirmek ugrunda üstünlikli hereket etmegiň aýrylmaz şerti bolup durýandygyny belledi hem-de Milli howpsuzlyk ministrliginiň ýolbaşçysyna birnäçe anyk görkezmeleri berdi.

Döwlet serhet gullugynyň başlygy Ý.Nuryýew goňşy döwletler bilen dostlukly we hoşniýetli goňşuçylyk gatnaşyklaryny saklaýan türkmen halkynyň asylly ýörelgelerine laýyklykda, Watanymyzyň çäkleriniň ygtybarly goralmagyny üpjün etmek boýunça geçen iki aýda ýerine ýetirilen işler barada hasabat berdi.

Milli Liderimiz hasabaty diňläp, Watanymyzyň mukaddes çäklerini goramak boýunça aýratyn wezipäniň serhetçileriň üstüne ýüklenendigini hem-de olaryň ene topragymyzda parahatçylygy we asudalygy saklamaga goşandynyň uludygyny belläp, Döwlet serhedimiziň eldegrilmesizligini üpjün etmegiň, serhet galalaryny abadanlaşdyrmagyň zerurdygyna ünsi çekdi.

Adalat ministri B.Muhamedow şu ýylyň ilkinji iki aýynda alnyp barlan işleriň jemleri hem-de hormatly Prezidentimiziň döwlet ösüşi ugrunda öňde goýan wezipelerini üstünlikli ýerine ýetirmegiň ygtybarly binýady bolan milli kanunçylygy has-da kämilleşdirmek boýunça görlen çäreler barada hasabat berdi.

Döwlet Baştutanymyz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, ýurdumyzda geçirilýän hukuk özgertmeleriniň wajypdygyny belledi hem-de Türkmenistanyň kanunçylygyny döwrüň talaplaryna we halkara hukugyň umumy ykrar edilen kadalaryna laýyklykda, mundan beýläk-de kämilleşdirmek boýunça degişli edaralar bilen utgaşykly işlemegiň zerurdygyny aýtdy. Şunuň bilen baglylykda, dünýäniň öňdebaryjy kanunçykaryjylyk tejribesiniň öwrenilmeginiň hem-de onuň täze kanunçylyk namalary taýýarlanylanda peýdalanylmagynyň möhümdigi nygtaldy.

Döwlet gümrük gullugynyň başlygy M.Hudaýkulyýew 2021-nji ýylyň geçen iki aýynda amala aşyrylan işler barada hasabat berdi, gullugyň alyp barýan esasy ugurlarynyň biri onuň maddy-enjamlaýyn binýadyny pugtalandyrmakdan, işgärleriň hünär derejesini ýokarlandyrmakdan ybaratdyr.

Hormatly Prezidentimiz hasabaty diňläp, alnyp barylýan işleri yzygiderli kämilleşdirmegiň, döwrebap tehnologiýalary işjeň ornaşdyrmagyň, ýurdumyzyň barlag-geçiriş nokatlarynyň işgärleri üçin hünäri ýokarlandyryş okuwlaryny, amaly we nazary usulda guramagyň zerurdygyna ünsi çekdi.

Soňra Döwlet migrasiýa gullugynyň başlygy B.Öwezow gyzyklanma bildirýän daşary ýurtlaryň ählisi bilen özara bähbitli hyzmatdaşlygy giňeltmekden ybarat bolan döwlet syýasatymyzyň ileri tutulýan möhüm ugurlaryny durmuşa geçirmek bilen baglylykda, gullugyň işiniň netijeliligini ýokarlandyrmak boýunça şu ýylyň başyndan bäri görülýän çäreler barada hasabat berdi.

Milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, Döwlet migrasiýa gullugynyň, onuň ähli düzümleýin bölümleriniň maddy-enjamlaýyn binýadyny has-da pugtalandyrmagyň, işgärleriň hünär taýýarlygyny ýokarlandyrmagyň hem-de olaryň netijeli işlemegi üçin zerur şertleri döretmegiň möhümdigini aýdyp, bu babatda birnäçe anyk tabşyryklary berdi.

Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary, Ýokary gözegçilik edarasynyň başlygy S.Berdimuhamedow ýurdumyzda döwlet emlägine, şol sanda maliýe serişdelerine kanunçylyga laýyklykda eýelik edilişine gözegçilik etmek hem-de sanly ulgamy ornaşdyrmak boýunça 2021-nji ýylyň ýanwar-fewral aýlarynda alnyp barlan işleriň netijeleri barada hasabat berdi.

Döwlet Baştutanymyz hasabaty diňläp, döwlet emlägine aýawly we oýlanyşykly çemeleşmek, milli ykdysadyýetimizi hem-de dolandyryş ulgamlaryny sanly tehnologiýalara geçirmek boýunça möhüm wezipelere ünsi çekdi we şunuň bilen baglylykda, wise-premýere degişli görkezmeleri berdi.

Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary, Döwlet howpsuzlyk geňeşiniň sekretary Ç.Amanow şu ýylyň iki aýynda harby we hukuk goraýjy düzümleriň alyp baran işleri, umuman, Döwlet howpsuzlyk geňeşiniň işi barada hasabat berdi.

Milli Liderimiz hasabaty diňläp, ýurdumyzyň asudalygynyň goragynda duran ähli harby düzümleriň sazlaşykly işlemegini ýola goýmagyň möhümdigini belledi. Watançylyk-terbiýeçilik işiniň ähmiýetine aýratyn üns berildi, onuň çäklerinde harby we hukuk goraýjy edaralaryň şahsy düzümi üçin degişli çäreleri geçirmek gerek. Şunuň bilen baglylykda, wise-premýere, Döwlet howpsuzlyk geňeşiniň sekretaryna anyk tabşyryklar berildi.

Hormatly Prezidentimiz mejlisi jemläp hem-de Döwlet howpsuzlyk geňeşiniň agzalaryna ýüzlenip, berkarar Watanymyzyň çäk bitewüligini üpjün etmegiň harby-syýasy we harby-strategik esaslaryny kesgitleýän goranyş häsiýetli Harby doktrinanyň kabul edilendigini belledi. Şonuň esasynda döwletimiziň howpsuzlygyny hem-de goraglylygyny, adam hukuklaryny we azatlyklaryny üpjün etmek boýunça köp işler amala aşyrylýar. Kanunçylygy berkitmegiň we hukuk tertibini goramagyň ýörelgeleri kämilleşdirilýär. Şeýle hem Garaşsyz döwletimiziň hemişelik Bitaraplyk syýasatynyň sebitde parahatçylygy berkitmekdäki täsirini güýçlendirmek boýunça maksatnamalaýyn işler durmuşa geçirilýär.

Milli Liderimiziň belleýşi ýaly, goranyş häsiýetli Harby doktrina esasynda Ýaragly Güýçlerimiziň düzümi häzirki zamanyň iň kämil söweşjeň ýaraglary we harby tehnikalary bilen üpjün edilýär. Watan goragçylarynyň we olaryň maşgala agzalarynyň ýaşaýyş-durmuş, gulluk hem-de iş şertleri yzygiderli gowulandyrylýar. Alnyp barylýan bu işlerde Döwlet howpsuzlyk geňeşiniň agzalarynyň bitirýän hyzmatlary aýratyn hormata mynasypdyr diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow belledi.

Döwlet howpsuzlyk geňeşiniň agzalary ýurdumyzyň howpsuzlygyny we goragyny, adamyň konstitusion hukuklarynyň hem-de azatlyklarynyň goraglylygyny üpjün etmek babatdaky syýasaty durmuşa geçirmek işine yhlasly we tutanýerli zähmetleri bilen işjeň gatnaşýarlar.

Şu maksat bilen, milli Liderimiz Garaşsyz, hemişelik Bitarap Türkmenistanyň döwlet Garaşsyzlygyny, özygtyýarlylygyny, çäk bitewüligini, konstitusion gurluşyny goramakda, kanunylygy we hukuk tertibini üpjün etmekde uly hyzmatlary bitirendiklerini nazara alyp, Döwlet howpsuzlyk geňeşiniň agzalaryna “Türkmenistanyň Watan goragçysy” diýen hormatly ady dakmak barada karara gelendigini aýtdy.

Mejlise gatnaşyjylaryň el çarpyşmagy bilen, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow degişli Permana gol çekýär.

Ýurdumyzyň Ýaragly Güýçleriniň Belent Serkerdebaşysynyň belleýşi ýaly, döwletimiziň alyp barýan parahatçylyk söýüjilige pugta eýerýän ynsanperwer syýasatyna laýyklykda kabul edilen goranyş häsiýetli Harby doktrinamyzyň esasynda harby we hukuk goraýjy edaralaryň maddy-enjamlaýyn binýady yzygiderli berkidilýär. Döwlet harby gullukçylarymyz we olaryň maşgala agzalary barada hemişe alada edýär.

Olaryň hal-ýagdaýyny ýokarlandyrmak, ýaşaýyş-durmuş şertlerini has-da gowulandyrmak, oňat dynç almaklary, yhlasly zähmet çekip, Watana halal gulluk edip, uly üstünlikleri gazanmaklary üçin ähli zerur şertleri döretmek boýunça uly işleri durmuşa geçirýäris diýip, milli Liderimiz bu ugurda alnyp barylýan işleriň mundan beýläk-de dowam etdiriljekdigini hem-de döwletimiziň harby gullukçylarymyz barada hemişe alada etjekdigini belledi.

Döwlet howpsuzlyk geňeşiniň mejlisinde başga-da birnäçe meselelere garalyp, olar boýunça degişli çözgütler kabul edildi.

Türkmenistanyň Prezidenti, ýurdumyzyň Ýaragly Güýçleriniň Belent Serkerdebaşysy goşun generaly Gurbanguly Berdimuhamedow mejlisi tamamlap, oňa gatnaşanlaryň ählisine berk jan saglyk, rowaçlyk, halkymyzyň asuda we bagtyýar durmuşda ýaşamagy ugrunda alyp barýan jogapkärli gulluklarynda uly üstünlikleri hem-de maşgala abadançylygyny arzuw etdi.

Soňra Döwlet howpsuzlyk geňeşiniň agzalaryna “Türkmenistanyň Watan goragçysy” diýen hormatly ady dakmagyň dabaraly çäresi geçirildi.

Sylaglananlaryň her biri degişli nyşany kabul edip, watançylyk Kasamyny aýtdy.

Milli Liderimiz Döwlet howpsuzlyk geňeşiniň agzalaryny “Türkmenistanyň Watan goragçysy” diýen hormatly adyň dakylmagy bilen ýene-de bir gezek gutlap, olara döwletimiziň özygtyýarlylygyny, döwlet Garaşsyzlygyny, çäk bitewüligini, serhetleriň eldegrilmezligini, parahatçylygy we asudalygy, Garaşsyz, Bitarap Türkmenistanyň konstitusion gurluşyny goramakda, kanunylygy we hukuk tertibini üpjün etmekde uly üstünlikleri arzuw etdi.

We­la­ýat mer­ke­zin­de go­laý­da şeý­le at bilen söw­da dü­kan­ly tä­ze önüm­çi­lik peý­da bol­dy. Adyn­dan bel­li bol­şy ýa­ly, bu ýer­de ila­ta dür­li gör­nüş­li, go­wy hil­li şöh­lat­lar hö­dür­le­ni­lip baş­lan­dy. Täze önüm­çi­li­giň iş­gär­le­ri ba­zar bäs­le­şi­gi şert­le­rin­de ön­dür­ýän önüm­le­ri­niň is­leg­li we geç­gin­li bol­ma­gy­ny ga­zan­mak ug­runda yh­las­ly zäh­met çek­ýär­ler.

Soň­ky ýyl­lar­da Türk­me­na­bat şä­he­ri­niň 3-nji kwar­ta­ly­nyň gü­nor­ta­syn­da söw­da dü­kan­la­ryn­dan, ila­ta dür­li hyz­mat­la­ry hö­dür­le­ýän no­kat­lar­dan, jem­gy­ýet­çi­lik iý­mi­ti kär­ha­na­la­ryn­dan yba­rat bo­lan kö­çe peý­da bol­dy. Mu­nuň özi ýur­du­myz­da hu­su­sy önüm ön­dü­ri­ji­le­riň, ze­rur hyz­mat­la­ry ýe­ri­ne ýe­ti­ri­ji­le­riň giň gol­da­wa eýe bol­ýan­dy­gyn­dan ha­bar ber­ýär. Bi­ziň gür­rü­ňi­ni ed­ýän «Şöh­lat öýü­miz» hem şu çäk­de ýer­leş­ýär.

Is­len­dik aly­jy özü­ne ge­rek­li ha­ry­dy sa­tyn al­mak­çy bo­lan­da, il­kin­ji no­bat­da, onuň hi­li­ni, ba­ha­sy­nyň el­ýe­ter­li­li­gi­ni na­zar­da tut­ýar. Ba­zar gat­na­şyk­la­ry­nyň bar­ha ro­waç­lan­ýan döw­rün­de ila­ta daş­ky gör­nüş­le­ri gö­ze ge­lüw­li, dü­züm­le­ri we hil gör­ke­zi­ji­le­ri dür­li-dür­li bo­lan önüm­ler bol­luk bi­len hö­dür­le­nil­ýär. Aly­jy­lar öz­le­ri­niň iş­le­rin­de ýo­kar­da ag­za­lan ta­lap­la­ry na­zar­da tut­ýan önüm ön­dü­ri­ji­le­ri tiz tap­ýar­lar we ola­ryň ha­ryt­la­ry­na hy­ry­dar bol­ýar­lar. Şeý­le geç­gin­li önüm­le­ri ön­dür­ýän­le­riň ara­sy­na «Wi­lan­ta» hu­su­sy kär­ha­na­sy hem ynam­ly go­şul­dy.

Ha­wa, hu­su­sy kär­ha­na­nyň «Şöh­lat öýi» önüm­çi­lik bö­lü­mi gys­ga wag­tyň için­de aly­jy­la­ryň hö­wes bi­len gel­ýän ýer­le­ri­niň bi­ri­ne öw­rül­di. Bi­na­nyň kö­çe ta­ra­py­nyň tu­tuş aý­na bi­len ö­rtü­len­di­gi onuň aý­ra­tyn­ly­gy­dyr. Bu şöh­lat önüm­le­ri­niň taý­ýar­la­ny­ly­şy­ny syn­la­ma­ga-da müm­kin­çi­lik ber­ýär. Bu ýer­de syn­la­ma­ga-da, iş­le­riň gi­di­şi­ne to­ma­şa et­mä­ge-de zat az däl. Şon­da iş­le­riň saz­la­şyk­ly gu­ral­ýan­dy­gy­na, şöh­lat taý­ýar­laý­jy­la­ryň aras­sa otag­lar­da, ösen teh­no­lo­gi­ýa­la­ra da­ýan­ýan en­jam­lar­da ba­şar­jaň­lyk bi­len zäh­met çek­ýän­dik­le­ri­ne göz ýe­tir­mek bol­ýar.

Ila­tyň ösen is­le­gin­den peý­da­lan­ýan önüm­le­ri taý­ýar­la­mak üçin ze­rur bo­lan et hu­su­sy kär­ha­na­nyň Fa­rap et­ra­byn­da­ky mal­dar­çy­lyk hojalygyndan ge­lip go­wuş­ýar. Önüm­çi­lik bö­lü­min­de çig et aras­sa­la­nylyp, üwe­len­den soň­ oňa ze­rur go­şun­dy­lar go­şul­ýar, soň­ra olar­dan gaý­na­dy­lan, ka­ka­dy­lan we beý­le­ki şöh­lat önüm­le­ri taý­ýar­la­nyl­ýar we şol ýer­de hem sa­tu­wa çy­ka­ryl­ýar. Sa­tyn al­nan ha­ryt üçin tö­le­giň «Al­tyn Asyr» bank kart­la­ry­nyň üs­ti bi­len nägt däl gör­nüş­de hem alyn­ma­gy bol­sa al­yjy­lar üçin goş­ma­ça amat­ly­lyk­la­ry dö­red­ýär.

Ýo­ka­ry hil­li önüm­le­ri bol­luk bi­len ön­dür­mek işin­de öz kä­ri­ni kä­mil bil­ýän we ony söý­ýän iş­gär­le­riň 12-si ar­man-ýa­da­man zäh­met çek­ýär. Ola­ryň işi­ne tej­ri­be­li teh­no­log Şöh­rat Is­ma­ýy­low ba­şar­jaň­lyk bi­len ýol­baş­çy­lyk ed­ýär. Jo­gap­kär­li iş­de Bah­ram Şa­ýy­ýew, Ka­sym­bek Baý­ram­sa­ha­dow, Sa­ýa­ra Şa­dy­ýe­wa we Gül­şi­rin Hez­zi­ýe­wa da­gy yh­las­ly­lyk we tu­tan­ýer­li­lik gör­kez­ýär­ler. Şeý­le ba­şar­jaň we us­sat adam­la­ryň ag­zy­bir­lik bi­len çek­ýän zäh­me­ti­niň ne­ti­je­sin­de ila­tyň ösen is­le­gin­den peý­da­lan­ýan önüm­ler we­la­ýat mer­ke­zi­niň ak ba­zar­la­ryn­da we hu­su­sy dü­kan­lar­da hem peý­da bol­ýar. Ge­lip go­wuş­ýan sar­gyt­la­ryň art­ýan­dy­gy bol­sa çe­kil­ýän zäh­me­tiň, edil­ýän ala­da­la­ryň ýe­ri­ne düş­ýän­di­gin­den ha­bar ber­ýär.

Mäm­metgylyç KÜTIÝEW,

ýörite habarçymyz.

Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministrligi Germaniýa Federatiw
Respublikasynyň Ykdysadyýet we energetika federal ministrligi bilen bilelikde
ýurdumyzyň dolandyryş işgärleriniň hünärini ýokarlandyrmak boýunça okuw
çäreleriniň 2021-nji ýyldaky tapgyryna gatnaşjak döwlete dahylsyz
taraplaryň arasyndan dalaşgär seçip almak üçin söhbetdeşligi yglan edýär

Söhbetdeşligiň geçirilýän wagty 2021-nji ýylyň 21-23-nji apreli aralygynda. Okuwa diňleýjiler söhbetdeşlik esasynda kabul edilýär.

Türkmen hem-de german telekeçileriň arasynda ikitaraplaýyn söwda-ykdysady hyzmatdaşlygy ösdürmäge gönükdirilen meýilnamalary taýýarlan dalaşgärlere 2021-nji ýylyň dowamynda wideo aragatnaşyk arkaly geçiriljek okuwlara gatnaşmak we 2022-nji ýylda Germaniýa Federatiw Respublikasynda 1 hepdelik tejribe geçmek (dünýäde dörän ýagdaý zerarly girizilen çäklendirmeler aýrylan ýagdaýynda) mümkinçiligi döredilýär. Dalaşgärler nemes, iňlis ýa-da rus dilleriniň haýsy hem bolsa birini ýeterlik derejede bilmelidirler.

Söhbetdeşliklere gatnaşmaga isleg bildirýänler 2021-nji ýylyň 16-njy apreline çenli zerur resminamalary Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministrligine tabşyrmaly.

10. Türkmenistanyň oňyn Bitaraplyk syýasatynyň üstünligi

Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwrüniň ýyl ýazgysyna täze ajaýyp sahypalary ýazan 2020-nji ýyl aýratyn baýramçylyk senesiniň — Türkmenistanyň hemişelik Bitaraplyk hukuk derejesine eýe bolmagynyň 25 ýyllygynyň nyşany astynda geçdi. Ýylyň “Türkmenistan — Bitaraplygyň mekany” diýen şygary hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň yzygiderli durmuşa geçirýän parahatçylyk döredijilikli hem-de netijeli daşary syýasy strategiýasynyň aýdyň beýanyna öwrüldi. Şol strategiýa bolsa deňhukukly hyzmatdaşlyga, ählumumy durnukly ösüşe we howpsuzlygy pugtalandyrmaga gönükdirilendir.

Milli Liderimiziň daşary ýurtlaryň Türkmenistanda işleýän diplomatik wekilhanalarynyň hem-de halkara guramalaryň wekilhanalarynyň ýolbaşçylarynyň gatnaşmagynda geçirilen “Bitaraplyk syýasaty we onuň halkara parahatçylygy, howpsuzlygy we durnukly ösüşi üpjün etmekdäki ähmiýeti” atly halkara maslahat bu şanly senä gabatlanylyp guralan, Diýarymyzda hem-de daşary ýurtlarda geçirilen köp sanly baýramçylyk dabaralarynyň we çäreleriniň esasy wakalarynyň birine öwrüldi. Forumda wideoaragatnaşyk arkaly BMG-niň, ÝUNESKO-nyň, YHG-nyň, ŞHG-niň ýolbaşçylary hem çykyş etdiler.

Gyzyklanma bildirýän hyzmatdaşlaryň ählisi — aýry-aýry döwletler hem-de abraýly guramalar bilen köpugurly hyzmatdaşlygyň çäkleriniň işjeň giňeldilmegi netijesinde, ýurdumyzyň daşary syýasy ugry wajyp meseleleri çözmekde, häzirki döwrüň wehimlerine garşy göreşmekde özara bähbitli gatnaşyklaryň zerurdygyna göz ýetiren tutuş dünýä bileleşiginiň goldawyna mynasyp boldy.

Tagallalary birleşdirmegiň örän wajypdygyna düşünilmegi Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň 75-nji mejlisinde “Halkara parahatçylygy, howpsuzlygy saklamakda we pugtalandyrmakda hem-de durnukly ösüş işinde bitaraplyk syýasatynyň orny we ähmiýeti” atly Kararnamanyň kabul edilmegine ýardam etdi. Şeýle resminama Yslam Hyzmatdaşlyk Guramasynyň daşary işler ministrleriniň Geňeşiniň nobatdaky mejlisinde hem kabul edildi. Munuň özi bitaraplyk syýasatynyň ähmiýetiniň artýandygyna şaýatlyk edýär. Şeýlelikde, YHG “Yslam Hyzmatdaşlyk Guramasy sebitinde we tutuş dünýäde halkara parahatçylygy, howpsuzlygy hem-de durnukly ösüşi saklamakda we pugtalandyrmakda bitaraplyk syýasatynyň orny” atly Kararnamany kabul etdi.

Watanymyzyň hemişelik Bitaraplygynyň 25 ýyllyk baýramynyň öňüsyrasynda kabul edilen bu Kararnamalar biziň parahatçylyk söýüjilikli syýasatymyzyň ählumumy ykrarnamasynyň aýdyň subutnamasyna öwrüldi.

Milli Liderimiziň pikirine görä, Türkmenistanyň Bitaraplygy sebit hem-de ählumumy möçberde ýagdaýlary kadalaşdyrmaga oňyn täsir edýän şert hökmünde özüni has aýdyňlyk bilen görkezýär, köp sanly syýasy, ykdysady, ynsanperwer we ekologiýa meselelerini çözmekde döwletleriň hem-de halkara guramalaryň hyzmatdaşlygynyň many-mazmunyna we ugurlaryna oňyn täsir edýär. Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň nygtaýşy ýaly, bu gün Bitaraplyk Türkmenistanyň halkara hyzmatdaşlygynyň ähli ugurlaryna diýen ýaly degişlidir, köpugurly gatnaşyklary ýola goýmak işinde we özara düşünişmekde uly mümkinçiliklere eýedir, BMG-niň esasy maksatlaryny hem-de strategiýalaryny durmuşa geçirmekde möhüm orun eýeleýär.

Milli Liderimiziň Ministrler Kabinetiniň 2021-nji ýylyň 12-nji fewralynda geçirilen Hökümetiň 2020-nji ýylda hem-de şu ýylyň ýanwar aýynda ýerine ýetiren işleriniň netijelerine bagyşlanan giňişleýin mejlisinde Türkmenistanyň ikitaraplaýyn döwletara gatnaşyklary ýola goýmak bilen bir hatarda, iri halkara guramalar bilen köpugurly özara hyzmatdaşlygy hem işjeň ösdürýändigini belledi. Şolaryň hatarynda Birleşen Milletler Guramasy, Ýewropada Howpsuzlyk we Hyzmatdaşlyk Guramasy, Şanhaý Hyzmatdaşlyk Guramasy, Garaşsyz Döwletleriň Arkalaşygy, Goşulyşmazlyk Hereketi, Yslam Hyzmatdaşlyk Guramasy we beýleki abraýly halkara guramalar bar.

Dünýäde parahatçylyk söýüji, netijeli daşary syýasaty alyp barýan Bitarap döwletimiziň halkara bileleşikdäki at-abraýy hem yzygiderli ýokarlanýar. Biziň ýurdumyzyň öňe süren köp sanly başlangyçlaryna abraýly halkara guramalarda düşünmek bilen garalýar we bu başlangyçlar uly goldaw tapýar. Şeýlelikde, Bitarap Türkmenistan sebitde parahatçylygy we durnukly ösüşi pugtalandyrmaga, hoşniýetli goňşuçylyk ýagdaýyny döretmäge hem-de hyzmatdaşlygy ýola goýmaga uly goşant goşdy we goşmagyny dowam edýär. Bularyň ählisi biziň dünýädäki ornumyzy berkitmäge, Garaşsyz döwletimiziň halkara abraýyny ýokarlandyrmaga ýardam berdi.

Hormatly Prezidentimiziň döwletimiziň daşary syýasy ugruny alyp barmakdaky işjeň we täzeçillik işiniň muňa ýardam edendigi şübhesizdir. Hut milli Liderimiz köp babatda Diýarymyzyň halkara giňişlikdäki garaýyşlaryny kesgitleýär. Şol garaýyşlar bolsa ýurdumyzyň ministrlikleri we pudaklaýyn dolandyryş edaralary tarapyndan geçirilýän dürli çäreleriň çäklerinde amala aşyrylýar. Şeýle garaýyşlar we ileri tutulýan ugurlar döwlet Baştutanymyz tarapyndan “Türkmenistan we halkara guramalary: parahatçylygyň we ösüşiň hatyrasyna hyzmatdaşlyk” atly halkara maslahatda anyk kesgitlenildi. Bu maslahat 2020-nji ýylyň 14-nji ýanwarynda geçirildi we Türkmenistanyň hemişelik Bitaraplygynyň 25 ýyllygyna bagyşlandy.

Ýurdumyz giň halkara hyzmatdaşlygy giňeltmäge gönükdirilen hem-de ähli ýurtlaryň we halklaryň bähbitlerine kybap gelýän möhüm başlangyçlary öňe sürmek bilen çäklenmän, eýsem, şolary iş ýüzünde amala aşyrmak boýunça çäreleri görýär.

Döwlet Baştutanymyz şu duşuşyga wekilleri gatnaşan halkara guramalara biziň başlangyçlarymyzy hem-de tekliplerimizi goldaýandyklary, Türkmenistan bilen hyzmatdaşlyga hemişe taýýardyklary, köp sanly bilelikdäki taslamalar durmuşa geçirilende görkezýän özara hormat, netijelilik we ýokary taýýarlyklary üçin aýratyn minnetdarlyk bildirip, Bitarap Türkmenistanyň hemişe hakyky dost, ygtybarly hyzmatdaş hem-de pikirdeş bolmagynda galjakdygyny aýtdy.

Maslahatyň çäklerinde Türkmenistanyň döwlet edaralarynyň ýolbaşçylary tarapyndan halkara guramalaryň wekilleri bilen bilelikde Durnukly ösüş maksatlaryny amala aşyrmak ýaly hyzmatdaşlygyň möhüm ugry boýunça 2020-nji ýyl üçin hereketleriň Meýilnamalaryna gol çekmek dabarasy boldy.

Jemi 12 resminama gol çekilip, şolaryň hatarynda BMG-niň Çagalar gaznasy, BMG-niň Ilat gaznasy, Birleşen Milletler Guramasynyň wekilhanasy bilen bilelikde işlemegiň ýyllyk iş meýilnamalary bar. Şeýlelikde, Türkmenistanyň we BMG-niň hyzmatdaşlygynyň täze sahypasy açyldy. Bu gatnaşyklaryň esasy ugurlary, ilki bilen, Durnukly ösüş maksatlaryna ýetmek babatda, hormatly Prezidentimiz tarapyndan ýylyň dowamynda içeri we daşary syýasat derejesinde yzygiderli ara alnyp maslahatlaşyldy. Ilkinji nobatda, gürrüň döwletleriň we hökümetleriň baştutanlary, abraýly guramalaryň, iri kompaniýalaryň ýolbaşçylary bilen geçirilýän gepleşikler barada barýar. Telefon arkaly daşary ýurtly hyzmatdaşlar bilen dünýä syýasatynyň dürli meseleleri boýunça pikir alyşmak ýaly halkara gatnaşyklaryň usullaryndan hem netijeli peýdalanylýar, 2020-nji ýylda bolsa wideomaslahatlary guramak usuly hem giňden ulanyldy.

2020-nji ýylyň 11-nji martynda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Azerbaýjan Respublikasyna resmi saparyny amala aşyrdy we şol ýerde azerbaýjan Lideri Ilham Aliýew bilen gepleşikleri geçirdi. Döwlet Baştutanlary döwletara hyzmatdaşlygy giňeltmegiň we çuňlaşdyrmagyň meselelerini ara alyp maslahatlaşdylar, ikitaraplaýyn resminamalaryň ençemesine gol çekildi. Bakuwda hormatly Prezidentimiziň Azerbaýjanyň Premýer-ministri Ali Asadow bilen hem duşuşygy geçirildi.

Şonda gazanylan ylalaşyklaryň netijeleri eýýäm 2021-nji ýylyň ýanwarynda Türkmenistanyň Hökümetiniň we Azerbaýjan Respublikasynyň Hökümetiniň arasynda Hazar deňzinde “Dostluk” ýatagynyň uglewodorod serişdelerini bilelikde gözlemek, işläp geçmek we özleşdirmek barada özara düşünişmek hakyndaky Ähtnama gol çekilmeginde hem öz aýdyň beýanyny tapdy.

2020-nji ýylyň sentýabrynda hormatly Prezidentimiz Aşgabada iş sapary bilen gelen Gazagystanyň Premýer-ministri Askar Mamini kabul etdi. Duşuşygyň barşynda döwletara ykdysady taslamalaryň birnäçesini durmuşa geçirmegiň meselelerine hem-de söwda-ykdysady we ulag-logistika ulgamlarynda, energetika hem-de oba hojalygynda hyzmatdaşlygy ösdürmegiň geljegine garaldy.

Sebit gatnaşyklary bilen baglylykda, Demirgazyk — Günorta transmilli demir ýolunyň ähmiýeti hem-de Türkmenbaşy — Gazagystan döwrebap awtomobil ýoluny gurmak barada türkmen tarapynyň täze başlangyçlarynyň möhümligi nygtaldy. Ýakyn geljekde bu awtomobil ýoly döwletleriň arasyndaky haryt dolanyşygyny, ýolagçy gatnatmagyň we ýük daşamagyň möçberlerini artdyrmaga mümkinçilik berer.

Ekologiýa ulgamynda hyzmatdaşlyk duşuşygyň esasy meseleleriniň biri boldy. Bu ulgamda Türkmenistan we Gazagystan, hususan-da, Araly halas etmegiň halkara gaznasynyň (AHHG) çäklerinde hyzmatdaşlyk edýärler, ýurtlaryň ikisi hem Hazar meselelerini çözmek boýunça tagallalary birleşdirmäge aýratyn üns berýärler.

Täze bilelikdäki taslamalary, şol sanda gazhimiýa ulgamyndaky taslamalary durmuşa geçirmäge, taraplaryň türkmen gazyny Gazagystanyň içerki bazaryna ibermäge gyzyklanmasy beýan edildi. Ynsanperwer ulgamda netijeli gatnaşyklary ösdürmek barada hem gürrüň edildi. Ylym hem-de bilim, medeniýet we sport ugurlary boýunça gatnaşyklary işjeňleşdirmegiň wajypdygy bellenildi.

2020-nji ýylda döwlet Baştutanymyz onlaýn tertipde geçirilen ýokary derejeli duşuşyklaryň hem-de forumlaryň birnäçesine gatnaşdy. Şolaryň gün tertibiniň esasy meseleleriniň biri dünýäni gurşap alan pandemiýa garşy göreşmek bilen baglanyşykly boldy.

10-njy aprelde hormatly Prezidentimiz Türki dilli döwletleriň hyzmatdaşlyk Geňeşiniň wideoaragatnaşyk arkaly geçirilen maslahatyna gatnaşdy. Onuň gün tertibine koronawirus pandemiýasyna garşy göreşmekde döwletleriň tagallalaryny utgaşdyrmak bilen baglanyşykly meseleler girizildi. Duşuşygyň barşynda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň belleýşi ýaly, ýurdumyzda täze görnüşli ýokanjyň öňüni almaga gönükdirilen çäreleriň toplumy öz wagtynda görüldi. Şonuň netijesinde Türkmenistanda arassaçylyk-epidemiologiýa ýagdaýy durnuklydyr hem-de berk gözegçilikde saklanylýar, bu ugurdaky zerur işler dowam etdiriler.

Şonuň bilen birlikde, ýagdaýyň örän çylşyrymlydygyna düşünmek bilen, Türkmenistan häzirki şertlerde söwda we ykdysady gatnaşyklaryň, özara haryt iberilmeginiň we üstaşyr gatnawlaryň ygtybarlylygyny saklamak üçin döwletleriň arasynda ulag gatnawlarynyň durnuklylygyny üpjün etmegi zerur hasaplaýar.

Şunuň bilen baglylykda, milli Liderimiz Türkmenistan bilen Azerbaýjanyň bilelikdäki tagallasy netijesinde, Hazar deňziniň üsti bilen Türkmenbaşy we Baku deňiz menzilleriniň arasynda gämi gatnawlarynyň dowam edýändigini belledi. Munuň özi giň geoykdysady giňişlikde ýük gatnawlaryny üpjün edýän möhüm ulag ýoly bolup durýar.

Sebitiň hyzmatdaşlary bilen bilelikdäki tagallalar Gündogar — Günbatar we Demirgazyk — Günorta ugurlary boýunça ulag geçelgeleriniň işiniň kadaly ýola goýulmagyny üpjün etmäge mümkinçilik berýär.

Saglygy goraýyş ulgamynda hem ysnyşykly hyzmatdaşlygyň ýola goýulmagy biziň bilelikdäki işlerimiziň netijeli bolmagynyň möhüm şertidir diýip, döwlet Baştutanymyz aýtdy hem-de emele gelen ýeňil bolmadyk häzirki şertlerde koronawirus ýokanjyna garşy göreşde toplanan tejribäni we bilimleri alyşmagyň, howply ýokanç keselleri bejermegiň hem-de olaryň öňüni almagyň täze usullaryny işläp taýýarlamagyň, häzirki zaman lukmançylyk serişdelerini döretmegiň, täze tehnologiýalary ornaşdyrmagyň aýratyn möhüm ähmiýetiniň bardygyny belledi.

Şunuň bilen baglylykda, häzirki döwürde hyzmatdaşlygyň ikitaraplaýyn we köptaraplaýyn esasda teleköprüleri, wideomaslahatlary guramak, uzak aralykdan pikir alyşmagyň beýleki usullaryny ulanmak ýaly görnüşleri teklip edildi. Bu möhüm işlere tejribeli lukmanlar, alymlar, bilermenler we lukmançylyk ulgamynyň ähli wekilleri giňden gatnaşdyrylmalydyr. Şeýle hem täze howplara garşy göreşmek we emele gelen kynçylyklary ýeňip geçmek bilen bagly iş alyp barýan beýleki düzümler hem-de pudak edaralary çekilmelidir.

2020-nji ýylyň 22-nji aprelinde Türkmenistanyň Prezidenti Gurbanguly Berdimuhamedow bilen Birleşen Milletler Guramasynyň Baş sekretary Antoniu Guterrişiň arasynda telefon arkaly söhbetdeşlik geçirildi. Söhbetdeşligiň barşynda taraplar möhüm halkara meseleleri, şol sanda dünýä bileleşigi üçin häzirki jogapkärli döwürde halklaryň we ýurtlaryň arasyndaky hemmetaraplaýyn hyzmatdaşlygy ýola goýmagyň meselelerini ara alyp maslahatlaşdylar.

Söhbetdeşler BMG-niň utgaşdyryjy ornunyň ähmiýetini nygtadylar, çünki bu gün adamzat dünýäde uly giňişligi gurşap alan hem-de köp döwletleriň we halklaryň adaty durmuşyny üýtgedýän örän çylşyrymly wehim bilen ýüzbe-ýüz boldy.

2020-nji ýylyň 4-nji maýynda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Goşulyşmazlyk Hereketiniň koronawirusa garşy göreşmek boýunça Utgaşdyryjy toparynyň sanly wideoaragatnaşyk arkaly geçirilen ýokary derejedäki duşuşygynda çykyş edip, oňa agza ýurtlary ykdysadyýeti dikeltmegiň üstünde işlemäge çagyrdy. Milli Liderimiz dünýä ykdysadyýetini durnukly ösüş ýoluna çykarmak üçin, berk binýady kemala getirmegiň zerurdygyny nygtady. Bu ugurda energetika, senagat, ulag we söwda pudaklary esasy ugurlar bolmalydyr. Döwlet Baştutanymyzyň pikirine görä, tutuş dünýäde azyk howpsuzlygyny üpjün etmekde Goşulyşmazlyk Hereketiniň döwletleriniň utgaşykly işi zerurdyr.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow parahatçylygy we howpsuzlygy pugta üpjün etmegiň öňde goýlan ähli maksatlara ýetmegiň, häzirki çökgünligi doly ýeňip geçmegiň esasy, aýgytly şerti bolup durýandygyny belledi. Döwlet Baştutanymyz uruşlaryň hem-de gapma-garşylyklaryň şertlerinde pandemiýa garşy üstünlikli göreşmegiň we onuň ýaramaz netijelerini aradan aýyrmagyň mümkin däldigini nygtady.

Milli Liderimiz Türkmenistanyň başlangyjy boýunça BMG-niň Baş Assambleýasynyň 2021-nji ýyly «Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly» diýip yglan etmek hakyndaky Kararnamany kabul edendigini ýatladyp, Goşulyşmazlyk Hereketiniň ýurtlaryny Kararnamada beýan edilen maksatlara ýetmäge işjeň ýardam etmäge, dünýäde parahatçylygyň, durnukly ösüşiň üpjün edilmegine öz goşantlaryny goşmaga çagyrdy.

2020-nji ýylyň 2-nji iýulynda Türkmenistanyň, Owganystanyň we Azerbaýjanyň Prezidentleriniň arasynda wideomaslahat görnüşinde üçtaraplaýyn duşuşyk geçirildi. Ýokary derejeli iş maslahatynyň gün tertibine giň möçberli bilelikdäki taslamanyň — Owganystan — Türkmenistan — Azerbaýjan — Gruziýa — Türkiýe ugry boýunça “Lapis Lazuli” halkara ulag-üstaşyr geçelgesiniň taslamasyny ara alyp maslahatlaşmak meselesi girizildi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow wideoduşuşykda dünýäniň ýüzbe-ýüz bolan ählumumy howpuny nazara almak bilen, bu ugurdaky hyzmatdaşlyga aýratyn ähmiýet berilýändigini belledi. Ýokanç keseliň täze görnüşiniň — COVID-19 koronawirusynyň ýaýramagyna garşy göreşmäge gönükdirilen halkara tagallalaryň çäklerinde, Türkmenistan, Owganystan we Azerbaýjan bilelikde netijeli işleri geçirdiler, sebitde ykdysady gatnaşyklaryň saklanyp galmagyny hem-de pandemiýanyň durmuş-ykdysady taýdan ýaramaz netijeleriniň azaldylmagyny üpjün edýän möhüm ulag-üstaşyr geçelgäniň durnukly işlemegi üçin ähli zerur şertler döredildi.

Döwlet Baştutanymyz ulag ulgamynda uzak möhletli hyzmatdaşlygy işjeň ýola goýmak boýunça birnäçe anyk teklipleri öňe sürdi. Şolaryň hatarynda Bitewi logistiki merkezini döretmek, Türkmenbaşydaky Halkara deňiz portunyň we ýurdumyzyň beýleki logistik desgalarynyň mümkinçiliklerini ulanmak arkaly ýokary tehnologiýaly multimodal düzümi ösdürmek teklipleri bar.

Şeýle hem Owganystan — Türkmenistan — Azerbaýjan gatnaw ugry boýunça we yzyna ýükleri getirmek üçin bir bitewi nyrh syýasatynyň girizilmegi, “Bitewi penjire” ýörelgesi boýunça gözegçilik ulgamyny ornaşdyrmagyň hasabyna gümrük amallaryny ýönekeýleşdirmek maksadalaýykdyr diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow aýtdy hem-de ýoluň sanly atlasyny taýýarlamagy teklip etdi.

Mundan başga-da, milli Liderimiz hyzmatdaşlygyň telekommunikasiýalar ugry boýunça özara gatnaşyklar ýaly ugruna söhbetdeşleriň ünsüni çekdi. Türkmenistan iki möhüm taslamany — Türkmenistan — Owganystan — Pakistan ugry boýunça optiki-süýümli aragatnaşyk ulgamynyň we Türkmenbaşy — Siazan ugry boýunça Türkmenistan bilen Azerbaýjanyň arasynda Hazar deňziniň düýbünden optiki-süýümli kabel aragatnaşyk ulgamynyň gurluşygynyň taslamasyny amala aşyrýar.

Şunuň bilen baglylykda, döwlet Baştutanymyz üçtaraplaýyn hyzmatdaşlygyň çeýe usulyny işläp taýýarlamak arkaly goňşy ýurtlaryň tagallalaryny birleşdirmegi teklip etdi.

Milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň pikirine görä, munuň özi iň döwrebap, öňdebaryjy tehnologiýalary ulanmak arkaly, Ýewraziýa yklymynyň giň gerimli maglumatlar hyzmatlary bazaryna çykmak üçin goşmaça mümkinçilikleri açar.

Azerbaýjan Respublikasynyň hem-de Owganystan Yslam Respublikasynyň Prezidentleri hormatly Prezidentimiziň uzak möhletli we netijeli gatnaşyklary guramaga köpugurly çemeleşmelerini goldaýandyklaryny beýan etdiler.

Nygtalyşy ýaly, milli Liderimiziň öňe sürýän başlangyçlary dünýä bileleşiginiň, ilkinji nobatda bolsa, Birleşen Milletler Guramasynyň giň goldawyna mynasyp bolýar. Şol başlangyçlaryň durmuşa geçirilmegi umumadamzat bähbitlerini nazarlaýar.

2020-nji ýylyň 7-nji awgustynda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň Bütindünýä saglygy goraýyş guramasynyň Baş direktory Tedros Gebreisus bilen wideoduşuşygy geçirildi. Wideoduşuşykda ýiti ýokanç keselleriň ýaýramagyna garşy bilelikde göreşmek meselesine hem-de olaryň ýetirýän zyýanyny azaltmagyň mümkin bolan ýollaryna aýratyn üns berildi.

Dünýäniň ýurtlary we halkara guramalar tarapyndan amala aşyrylýan bilelikdäki işler oňyn netijeleri berýär, şonuň bilen birlikde, COVID-19 ýokanjy bilen bagly köp sanly meseleler düşnüksiz bolmagynda galýar diýip, milli Liderimiz aýtdy hem-de şunuň esasynda Türkmenistanyň täze tekliplerini hödürledi. Şol teklipler bu howply ýokanjyň ýaýramagynyň mümkin bolan ýollaryny, onuň üýtgemeginiň hem-de täze görnüşleriniň ýüze çykmagynyň, bu keseli dogry anyklamagyň, täze ýokanç keselleri bejermegiň we olaryň öňüni almagyň usullaryny kämilleşdirmegiň ýollaryny öwrenmäge degişlidir.

Halkara işiň ýokarda beýan edilen möhüm meseleleriniň ählisi barada hormatly Prezidentimiz BMG-niň Nýu-Ýorkdaky ştab-kwartirasynda geçirilen BMG-niň Baş Assambleýasynyň 75-nji mejlisinde 22-nji sentýabrda eden wideoýüzlenmesinde hem durup geçdi. Döwlet Baştutanymyz adamzadyň ХХI asyrda ýüzbe-ýüz bolan täze howpuna ünsi çekdi.

Gysga döwrüň içinde COVID-19 hakyky we belki-de, döwrüň iň howp salýan wehimine öwrüldi. Ol hiç bir serhetsiz, adamlaryň gelip çykyşyna we milletine parh goýmaýan, ösen dünýäniň ähli ulgamlaryna örän ýaramaz täsirini ýetirýän ählumumy möçberdäki wehimdir diýip, milli Liderimiz aýtdy.

BMG-niň Baş sekretarynyň başlangyçlaryny üns merkezinde saklap, Türkmenistanda döwlet derejesinde ýurdumyzyň ýiti ýokanç kesellerine garşy hereket etmäge we täsir etmäge taýýarlygy üpjün etmegiň Milli meýilnamasy tassyklanyldy. Şeýle hem koronawirus pandemiýasyna garşy hereket etmek boýunça dessin durmuş-ykdysady çäreleriň meýilnamasy işlenilip taýýarlanyldy we kabul edildi. Şonuň bilen birlikde, Türkmenistan Bütindünýä saglygy goraýyş guramasy bilen özüniň köpýyllyk we netijeli hyzmatdaşlygyny dowam edýär. Onuň teklipleri lukmançylyk we beýleki edaralaryň işlemegi üçin möhüm ugur görkeziji bolup durýar. Biz BSGG bilen hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de giňelderis we anyklaşdyrarys, ony ulgamlaýyn, uzak möhletleýin derejä çykararys diýip, hormatly Prezidentimiz aýtdy.

Döwlet Baştutanymyz pandemiýany çalt ýeňmek üçin bütin dünýäniň ylmy-lukmançylyk jemgyýetçiliginiň tagallalarynyň birleşdirilmeginiň zerurdygyny ýene-de bir gezek nygtap, Türkmenistanyň bu ugurdaky tekliplerini beýan etdi. Şol başlangyçlar, hususan-da, BSGG-niň koronawirusyň genomyny öwrenmek boýunça ýörite maksatnamasyny döretmäge, ýiti öýken keseline garşy göreşmek boýunça köptaraplaýyn guraly işläp taýýarlamaga hem-de ýiti ýokanç keselleri bejermek we olaryň öňüni almak boýunça Usulyýet merkezini döretmäge degişlidir.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow ählumumy çökgünligiň ykdysady meselesi barada durup geçip, energetikany, ulag ulgamyny, senagaty we söwdany ykdysadyýeti dikeltmegiň esasy ugurlary hökmünde görkezdi.

Milli Liderimiz dünýä bileleşigini Aral we Aralýaka sebitleriň meselesine üns bermäge çagyrdy. Mälim bolşy ýaly, ýurdumyz Aral deňzi sebiti üçin BMG-niň ýörite maksatnamasyny döretmek başlangyjyny öňe sürdi.

2021-nji ýylyň maý aýynda BMG-niň Aziýa hem-de Ýuwaş umman üçin Ykdysady we durmuş toparynyň nobatdaky mejlisiniň çäklerinde Türkmenistan Aral boýunça geljekki Ýörite maksatnamanyň konsepsiýasynyň ilkibaşky taslamasyny hem-de düzümini hödürlär.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow dünýäde harby-syýasy gapma-garşylygyň ýaýramagyna, dawaly zolaklaryň giňelmek howpuna, çylşyrymly ojaklaryň artmagyna, halkara hukugyň äsgerilmezligine hem düýpli ynjalyksyzlyk bildirdi. Döwlet Baştutanymyzyň pikirine görä, halkara syýasatda ynanyşmak ýagdaýynyň dikeldilmegi, birek-birege hormat goýmak gatnaşyklarynyň medeniýetiniň döredilmegi şu meseleleri çözmegiň ýollarynyň biri bolup durýar.

Türkmenistanyň başlangyjy boýunça BMG-niň Baş Assambleýasy tarapyndan 2021-nji ýylyň «Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly» diýlip yglan edilmeginiň çäklerinde, ýurdumyz ählumumy gün tertibiniň wajyp meseleleri boýunça köptaraplaýyn netijeli gatnaşyklara kuwwatly itergi bermek maksady bilen, Halkara parahatçylyk we ynanyşmak forumyny geçirmegi teklip edýär.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow öz çykyşynda owgan meselesine aýratyn üns berip, bu babatda Türkmenistanyň eýeleýän ornunyň üýtgewsizdigini, gepleşikleriň dowam etdirilmelidigini belledi. Bitarap döwlet we Owganystanyň gönüden-göni goňşusy hökmünde biziň ýurdumyz öz çäklerinde owgan Hökümetiniň hem-de bu ýurtdaky ýagdaýlary syýasy taýdan düzgünleşdirmekde gyzyklanma bildirýän ähli taraplaryň arasynda parahatçylykly gatnaşyklary ýola goýmak üçin zerur syýasy we guramaçylyk şertlerini üpjün etmäge taýýardyr diýip, milli Liderimiz aýtdy.

Owgan tarapynyň gatnaşmagynda iri düzümleýin, ilkinji nobatda, energetika, ulag we kommunikasiýa ýaly möhüm ulgamlarda taslamalaryň durmuşa geçirilmegi Owganystanyň syýasy taýdan durnuklaşdyrylmagynyň, ykdysady hem-de durmuş taýdan täzeden dikeldilmeginiň, onuň dünýä hojalyk işlerine üstünlikli goşulyşmagynyň esasy şerti bolup durýar. Bu ugurda yzygiderli iş alyp barmak bilen, ýurdumyz, mälim bolşy ýaly, Türkmenistan — Owganystan — Pakistan — Hindistan gaz geçirijisiniň hem-de Owganystanyň çäklerine çykýan demir ýol şahalarynyň, optiki-süýümli aragatnaşyk ulgamlarynyň gurluşyklarynyň başyny başlady, şolar eýýäm iş ýüzünde amala aşyrylmak tapgyryna girdi. Şunuň bilen baglylykda, döwlet Baştutanymyz halkara bileleşigi, işewür düzümleri, maliýe edaralaryny bu işlere has işjeň goşulyşmaga çagyrdy.

Biziň ýurdumyz üçin BMG möhüm, ileri tutulýan hyzmatdaş bolupdy we şeýle bolmagynda galar diýip, milli Liderimiz aýtdy hem-de Birleşen Milletler Guramasynyň köpugurly kanuny düzgünlere eýe bolan ýeke-täk halkara gurama bolandygyny, şeýle bolup durýandygyny we şonuň ýaly bolup galmalydygyny nygtady.

Türkmenistan köpugurly daşary syýasaty durmuşa geçirip, köptaraplaýyn we ikitaraplaýyn gatnaşyklaryň çäklerini yzygiderli giňeldýär. 30-njy oktýabrda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Seulda geçirilen Demirgazyk Ykdysady hyzmatdaşlyk boýunça halkara Forumyna gatnaşyjylara wideoýüzlenme bilen çykyş etdi.

Milli Liderimiz Aşgabadyň Koreýa Respublikasy bilen gatnaşyklarymyzy häsiýetlendirýän özara düşünişmegiň, netijeliligiň we ikitaraplaýyn bähbidiň gazanylan derejesine ýokary baha berýändigini belledi. Soňky döwürde iki ýurduň arasyndaky haryt dolanyşygynyň okgunly we durnukly ösýändigi hem muňa şaýatlyk edýär.

Döwlet Baştutanymyz Günorta Koreýanyň “LG ” we “Hyundai” kompaniýalaryny mysal hökmünde getirdi. Olar Türkmenistanyň ykdysadyýetiniň nebitgaz we ulag ulgamynda netijeli işleýärler. Şunuň bilen baglylykda, ýurdumyzda tebigy gazy kükürtden arassalaýan zawodyň, polietilen we polipropilen öndürýän gazhimiýa toplumynyň gurluşygy, Günorta Koreýanyň meşhur önüm öndürijileriniň awtoulag tehnikalarynyň getirilmegi ýaly taslamalaryň ähmiýeti bellenildi.

Hormatly Prezidentimiz ylym bilen baglanyşykly taslamalary durmuşa geçirmek babatda bilelikde işlemek üçin uly mümkinçilikleriň bardygyny aýtdy. Döwlet Baştutanymyzyň bellemegine görä, munuň özi telekommunikasiýa we kosmos ulgamlary, suwdan peýdalanmak, deňiz suwuny süýjetmek bilen baglanyşyklydyr.

Milli Liderimiz Koreýa Respublikasynyň işewürler jemgyýetçiligine türkmen bazaryna işjeň çykmaga çakylyk bilen ýüzlenip, döwletimiziň koreý kompaniýalaryna Türkmenistandaky işlerine uly goldaw bermäge, olar üçin amatly şertleri döretmäge taýýardygyna ynandyrdy.

2020-nji ýylyň 18-nji dekabrynda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Garaşsyz Döwletleriň Arkalaşygynyň döwlet Baştutanlarynyň wideomaslahat görnüşinde geçirilen mejlisine gatnaşyp, Türkmenistanyň GDA-nyň çäklerinde hyzmatdaşlykda işjeň orun eýeleýändigini ýene-de bir gezek tassyklady. Milli Liderimiz ulag ulgamyny, ýangyç-energetika toplumyny, kommunikasiýalary, senagat taýdan goşulyşmagy, söwdany, tehnologiýalary ykdysady gatnaşyklaryň ileri tutulýan ugurlarynyň hatarynda görkezdi.

Türkmenistan köpugurly hyzmatdaşlyga täze hil bermek, özara gatnaşyklaryň uzak möhletli ulgamyna geçmek ugrunda çykyş edýär. Döwlet Baştutanymyzyň pikirine görä, GDA ýurtlarynyň çäkleri yklymda ykdysady hyzmatdaşlygyň esasy ýollaryna, Ýewropa — Aziýa ugry boýunça baglanyşdyryjy halkalara öwrülip biler.

Milli Liderimiz Arkalaşygyň geografik çäkleri babatda GDA-nyň ykdysady bähbitlerini ilerletmegiň, goňşy ýurtlaryň we sebitleriň bilelikdäki taslamalara goşulmagynyň wajypdygyny belledi. Ilkinji nobatda, munuň özi ulag-üstaşyr we kommunikasiýa düzümlerine, energiýa serişdeleriniň iberilmegine degişlidir.

Hususan-da, döwlet Baştutanymyz bu ugurda Hazar sebitinde hyzmatdaşlygyň, şol ýerde dünýä ummanyna göni çykalgasy bolmadyk döwletleriň gatnaşmagynda utgaşykly logistikanyň döwrebap ulgamyny döretmegiň uly mümkinçilikleriniň bardygyny belledi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow tutuş dünýäde 2020-nji ýylyň koronawirus ýokanjyna garşy göreşmegiň nyşany astynda geçendigini aýdyp, şu çylşyrymly şertlerde GDA döwletleriniň lukmançylyk, arassaçylyk, gümrük we beýleki gulluklar boýunça özara gatnaşyklaryň ugurlaryny çalt ýola goýmagy başarandygyny, täze wehime garşy durmakda ýokary jogapkärçiligi, raýdaşlygy hem-de özara goldawy görkezendigini nygtady.

Türkmenistan Arkalaşygyň döwletleriniň dünýä giňişliginde, iri halkara düzümlerde, ilkinji nobatda, Birleşen Milletler Guramasynda has ysnyşykly gatnaşyklary hem-de tagallalary utgaşdyrmagyň zerurdygyna ynanýar. Biziň ýurdumyz GDA-nyň çäklerinde ysnyşykly gatnaşyklary dowam etmäge, gol çekilen resminamalaryň wezipelerini durmuşa geçirmäge işjeň gatnaşmaga berk ygrarlydyr diýip, milli Liderimiz aýtdy.

2020-nji ýylda geçirilen halkara duşuşyklaryň barşynda döwlet Baştutanymyzyň hyzmatdaşlygy ösdürmek boýunça beýan eden anyk teklipleriniň ählisi ýurdumyzyň içinde hereket etmegiň ýol görkezijisine öwrülip, döwletimiziň diplomatik we daşary ykdysady işiniň, ynsanperwer gatnaşyklary ösdürmegiň özenini düzdi.

Mundan başga-da, Türkmenistanyň halkara durmuşynyň wakalary döwrebap kommunikasiýa tehnologiýalary netijesinde, köp sanly çäreleri, gepleşikleri, dürli derejedäki hem-de dürli ugurlar boýunça forumlary özüne birleşdirdi.

Bularyň ählisi hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň durmuşa geçirýän daşary syýasy strategiýasynyň köptaraply kuwwatyny, türkmen bitaraplygynyň köpugurly gurallarynyň netijeliligini aýdyňlyk bilen görkezdi. Diýarymyzyň bitaraplygynyň şanly senesi ata Watanymyzyň taryhynyň senenamasyna altyn harplar bilen ýazyldy. 2020-nji ýyl ýaly tutuş dünýä üçin çylşyrymly döwürde biziň ýurdumyz öz kuwwatyny ählumumy abadançylygyň bähbidine gönükdirip, raýdaşlyk, adalatlylyk, döredijilik hem-de parahatçylyk ýörelgelerine berk ygrarlydygyny ýene bir ýola tutuş dünýä äşgär etdi.

(TDH).

Milli itşynaslyk sungatyny kämilleşdirmek boýunça maslahat geçirildi

Aşgabat, 2-nji mart (TDH). Halkymyzyň taryhy-medeni mirasyny saklamak hem-de dünýäde giňden wagyz etmek hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň durmuşa geçirýän döwlet syýasatynyň möhüm ugurlarynyň biridir. Bu ugurda alnyp barylýan giň möçberli özgertmeler alabaýlaryň tohumçylyk işiniň ösdürilmegini hem-de kämilleşdirilmegini nazarlaýar.

Mälim bolşy ýaly, hormatly Prezidentimiz alabaýlaryň dünýädäki şöhratyny artdyrmak, milli itşynaslygy ösdürmek we kämilleşdirmek maksady bilen, 25-nji fewralda Türkmen alabaýynyň baýramyny döretmek hakyndaky Permana gol çekdi. Resminama laýyklykda, ol her ýylyň aprel aýynyň soňky ýekşenbesinde Türkmen bedewiniň milli baýramy bilen bilelikde geçiriler.

Diýarymyzda her ýylda ahalteke bedewleriň halkara gözellik bäsleşigini geçirmek asylly däbe öwrüldi. Munuň özi halkymyzyň asyrlaryň dowamynda döreden milli gymmatlyklarynyň wagyz edilmegine möhüm ähmiýet berilýändigini äşgär edýär.

Şunuň bilen baglylykda, ol alabaýlaryň başarnygyny, özboluşly häsiýetlerini we aýratynlyklaryny açyp görkezýän halkara bäsleşigiň geçirilmegi hem-de onuň ýeňijisine “Ýylyň türkmen edermen alabaýy” derejäniň berilmegi babatda aýratyn möhümdir.

Şu gün paýtagtymyzdaky Olimpiýa şäherçesiniň Sport myhmanhanasynda Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary, Halkara “Türkmen alabaý itleri” assosiasiýasynyň başlygy S.Berdimuhamedowyň, ministrlikleriň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň, jemgyýetçilik guramalarynyň, syýasy partiýalaryň, ýokary okuw mekdepleriniň, köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň ýolbaşçylarynyň hem-de wekilleriniň gatnaşmagynda dabara geçirildi.

Bu ýere ýygnananlar asylly däplere, milli mirasa hormat goýmagyň hem-de wepalylygyň özboluşly nyşanyna öwrülen gadymy alabaý itlerini gorap saklamak we bu ugurda alnyp barylýan işleri mundan beýläk-de kämilleşdirmek meselelerine yzygiderli üns berýändigi üçin milli Liderimize hoşallyk sözlerini aýtdylar.

Maslahatyň öňüsyrasynda oňa gatnaşyjylar bu ýerde guralan sergi bilen tanyşdylar. Onda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň kitaplary we beýleki çeper eserler görkezildi.

Alabaý hormatly Prezidentimiziň edebi döredijiliginiň aýratyn mowzugy bolup durýar. Milli Liderimiziň şahyrana zehini netijesinde, milletiň buýsanjy bolan ahalteke bedewleri bilen birlikde alabaýlaryň gaýduwsyzlygynyň, wepadarlygynyň waspy ýetirilýär.

Halkara “Türkmen alabaý itleri” assosiasiýasynyň başlygy S.Berdimuhamedow öz çykyşynda alabaýlaryň türkmen halkynyň diňe bir kömekçisi, emlägiň ygtybarly goragçysy bolmak bilen çäklenmän, eýsem, müňýyllyklaryň dowamynda wepaly dostuna öwrülendigini belledi. Bu gün olar türkmen halkynyň baý medeni mirasynyň aýrylmaz bölegi bolup durýar. Olary saklamak we geljekki nesillere ýetirmek ýaly pederlerimiziň asylly däpleri häzirki döwürde hem dowam etdirilmelidir.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň “Türkmen alabaýy” atly kitabynda halkymyzyň durmuşynda we ykbalynda alabaýlaryň eýeleýän ornunyň ähmiýeti barada gürrüň berilýär hem-de bu kitap alabaýlara bolan milli gatnaşyklaryň aýratynlyklaryna, olaryň ösdürilip ýetişdirilişine we saklanyşyna içgin aralaşmaga mümkinçilik berýär.

Milli Liderimiziň bu eseri şöhratly alabaýlaryň gelip çykyşy we ösüşi barada gürrüň bermek bilen çäklenmän, ahalteke bedewleri hem-de türkmen halylary ýaly gözbaşyny asyrlaryň jümmüşinden alyp gaýdýan milli gymmatlyklar bilen bir hatarda durýan alabaýlaryň medeni aýratynlyklaryny açyp görkezýär.

Döwlet Baştutanymyzyň belleýşi ýaly, alabaý halkyň medeniýetiniň möhüm bölegidir. Ol halkymyzyň aňynda sazlaşyk, gözellik, diňe bir maddy däl, eýsem, ilkinji nobatda, ruhy gymmatlyk hökmünde özboluşly ähmiýete eýedir.

Häzirki döwürde bu ýörelgeler öz wajyplygyny ýitirmän, eýsem, mazmun taýdan has-da baýlaşdy. Munuň özi halkymyzyň köp nesilleriň buýsanç duýgularyny hem-de halk seçgiçiliginiň ýokary derejesini kemala getirmäge mümkinçilik beren yhlasly zähmetiniň aýdyň miwesidir.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň milli gymmatlyklarymyzy giňden wagyz etmek boýunça alyp barýan maksatnamalaýyn we netijeli işleri biziň edermen, wepaly we kuwwatly alabaýlarymyzyň dünýädäki şöhratynyň belende galmagyna ýardam edýär.

Halkara “Türkmen alabaý itleri” assosiasiýasynyň ýolbaşçysy hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň halk seçgiçiliginiň we häzirki zaman dünýä ylmynyň usullaryny ulanmak arkaly alabaýlary ulgamlaýyn esasda köpeltmek boýunça öňde goýýan wezipeleriniň çäklerinde, milli itşynaslyk mekdebiniň iň gowy däplerini saklamagyň we wagyz etmegiň bu düzümiň işiniň esasy ugurlarynyň biridigini belledi.

Eziz Diýarymyzda itşynaslygy ösdürmek, bu ugurda gazanylan üstünlikleri we ýetilen derejeleri halkara derejede giňden wagyz etmek maksady bilen, Halkara “Türkmen alabaý itleri” assosiasiýasynyň “Türkmeniň nusgalyk alabaýy” žurnaly döredildi. Bu ýöriteleşdirilen žurnal kinologiýa ugry bilen çäklenmän, şu ulgamyň medeni ugruna möhüm ähmiýet berýär. Çünki onuň wezipesi alabaý itleriň saklanylmagyny we ösdürilmegini wagyz etmekden ybaratdyr. Häzirki zaman usulynda çap edilen we bezegli žurnalyň sahypalarynda alabaýlar hakynda örän gyzykly maglumatlar beýan edilýär. Alabaý halkymyzyň ykbalynda, halk döredijiliginde, edebiýatynda we filosofiýasynda möhüm orun eýeleýär.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň başlangyjy bilen ýurdumyzda itşynaslygyň häzirki zaman düzüminiň döredilmegi bu ugurda alnyp barylýan işlere kuwwatly itergi berdi.

Ahal welaýatynyň Ak bugdaý etrabynyň çäginde “Türkmen alabaý itleri” hojalyk jemgyýetiniň binalar toplumy ulanylmaga berildi. Änew şäherinde bolsa weterinar hassahana we öý haýwanlaryny saklamak üçin dünýä ölçeglerine gabat gelýän desga guruldy. Döwrebap bejeriş-anyklaýyş merkezi haýwanlara öňüni alyş sanjymlaryny geçirmek, keselleri ýüze çykarmak we ony ýokary derejede bejermek üçin öňdebaryjy lukmançylyk enjamlary bilen üpjün edildi.

Döwlet serhet gullugynda “Türkmen alabaý” tohumly itleri köpeldiş we kämilleşdiriş merkezi açyldy. Bu gün assosiasiýa tarapyndan Ahal welaýatynda karantin merkezi, Balkan, Daşoguz, Lebap, Mary welaýatlarynda we Aşgabat şäherinde türkmen alabaýlarynyň tohumçylyk merkezleri gurulýar.

Mundan başga-da, paýtagtymyzda Halkara “Türkmen alabaý itleri” assosiasiýasynyň toplumy bina edilýär. Umuman, bularyň ählisi döwletimiziň alabaý itleri baradaky yzygiderli aladasynyň aýdyň subutnamasydyr.

Bu ugurda halkara gatnaşyklara möhüm orun berilýär. Hususan-da, Birleşen Milletler Guramasynyň Bilim, ylym we medeniýet meseleleri boýunça ýöriteleşdirilen edarasy bolan ÝUNESKO hem-de beýleki iri abraýly guramalar, şol sanda daşary ýurt assosiasiýalary, ýuridik şahslar, dünýäniň dürli döwletlerinden bolan hususy itşynaslar bilen degişli uzak möhletleýin hyzmatdaşlyk ýola goýulýar.

Assosiasiýanyň hünärmenleri hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň tabşyrygy boýunça türkmen däplerini Adamzadyň maddy däl, medeni mirasynyň sanawyna girizmek boýunça zerur işleri alyp barýarlar. Olaryň hatarynda alabaý itlerini ösdürmek ugry hem bar.

Soňky ýyllarda dünýäniň dürli künjeklerinde alabaýyň muşdaklarynyň sany artýar. Şunuň ýaly ägirt uly gyzyklanmalary nazara almak arkaly, Halkara “Türkmen alabaý itleri” assosiasiýasynyň web-saýtyny döretmek boýunça degişli işler alnyp barylýar. Bu alabaýlary ösdürmek we köpeltmek boýunça hünärmenleriň, alymlaryň hem-de alabaýlaryň muşdaklarynyň meşhur itleriň taryhy watanynda duşuşmaklaryna şert döreder.

Pederlerimiz daşky gurşaw bilen sazlaşykly hereket etmegiň asylly ýörelgelerini, tebigata aýawly çemeleşmek däplerini döredipdirler we bize miras goýupdyrlar. Ýüzýyllyklaryň dowamynda kämilleşdirilen we halkymyzyň aňynda pugta orun alan jemgyýetimiziň bu ýörelgeleri häzirki döwürde täze mazmun bilen baýlaşdyrylýar diýip, S.Berdimuhamedow belledi.

Halkara “Türkmen alabaý itleri” assosiasiýasynyň başlygy milli Liderimize tüýs ýürekden hoşallyk bildirip, bu düzümiň agzalarynyň arassa ganly itleriň saklanylmagyna, täze ugurlaryň döredilmegine, alabaýlaryň baş sanynyň artdyrylmagyna gönükdirilen ylmy-seçgiçilik işlerini yzygiderli alyp barjakdyklaryna ynandyrdy.

Maslahatyň dowamynda oňa gatnaşyjylar türkmen alabaýlarynyň dünýäniň dürli ýurtlarynda bar bolan gorag itleriniň hatarynda öňdäki orunlara mynasypdygyny nygtadylar. Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň belleýşi ýaly, alabaýlary olaryň häsiýetli aýratynlyklaryny ýitirmän, ýokary hünär derejesinde köpeltmek zerurdyr.

Şeýle hem çykyş eden hünärmenler we ýokary okuw mekdepleriniň wekilleri Türkmen oba hojalyk uniwersitetinde “Weterinar lukmançylygy” fakultetiniň maldarçylyk kafedrasynda täze hünäriň — kinologiýa hünäriniň açylandygyny, talyplaryň bu hünäri ilkinji gezek özleşdirmek boýunça degişli bilim alýandyklaryny nygtadylar.

Alymlar itleri eldekileşdirmegiň taryhyny düýpli öwrendiler. Türkmenistanyň çäginde geçirilen arheologik gözlegleriň maglumatlaryna laýyklykda, alabaýlaryň örän gadymydygy we türkmenleriň bu itlere özboluşly garaýşynyň bardygy hakynda aýdyldy.

Alabaýlar ýeňşe bolan erki, beden we ruhy güýji, mähirliligi bilen tapawutlanýarlar. Türkmenler bedewi arzuwy, alabaýlary bolsa bagty hasaplapdyr. Alabaýlara şeýle baha berilmegi olaryň üstünligini we ýeňşini alamatlandyrýar diýip, çykyş edenler nygtadylar.

Döwlet Baştutanymyzyň teklibi boýunça alabaýyň 2017-nji ýylda Ýapyk binalarda we söweş sungaty boýunça Aşgabatda geçirilen V Aziýa oýunlarynyň nyşany hökmünde seçilip alynmagy tötänden däldir.

Türkmenistanda asyrlardan miras galan milli gymmatlyklar aýawly saklanylýar we olara sarpa goýulýar. Ahalteke bedewleri, türkmen halylary we beýleki gymmatlyklarymyz ýaly ähmiýetli medeni mirasymyz bilen bir hatarda, alabaý itleri dünýäde uly şöhrata eýe boldy. Ol türkmen halkynyň sazlaşyk, gözellik, dostluk we söýgi hakyndaky düşünjesini aýdyň beýan edýär. Pederlerimiz çydamlylygy we aýratyn wepalylygy bilen tapawutlanýan itleriň tohumyny kemala getirmegi başardylar.

Maslahatyň ahyrynda oňa gatnaşyjylar hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň adyna Ýüzlenme kabul etdiler. Onda milli itşynaslyk däplerini saklamak hakynda edýän yzygiderli aladasy üçin döwlet Baştutanymyza hoşallyk sözleri aýdylýar.

Ýurdumyzy, Watanymyzy, halkymyzy söýmegiň nusgalyk mekdebini görkezýän milli Liderimiziň her bir başlangyjy ildeşlerimiziň kalbyny buýsanja besleýär. Hormatly Prezidentimiziň gözel paýtagtymyz — ak şäherimiz Aşgabadyň 140 ýyllyk toýuny uludan toýlamak baradaky başlangyjy bolsa, uludan kiçä hemmeleriň buýsanjyny goşalandyrdy.

Aşgabat, ozaly bilen, Garaşsyz, baky Bitarap Türkmenistan döwletimiziň, her bir türkmeniň, her bir türkmenistanlynyň ýüreginiň örki bolup durýandygy üçin şeýle derejä mynasyp. Hut şonuň ýaly-da, ol Türkmenistanyň at gazanan arhitektory hormatly Prezidentimiziň binagärlik-döredijilik paýhasynyň miwesi bolan ak mermere beslenen binalary bilen şeýle belent derejä mynasypdyr.

Paýtagtymyzyň görküne görk goşýan binalarynyň ak mermere beslenenligi bilen Ginnesiň rekordlar kitabyna girizilen paýtagtymyz, hormatly Prezidentimiziň tagallasy bilen, dünýäde parahatçylygy, abadançylygy, howpsuzlygy üpjün etmäge gönükdirilen halkara çäreleriniň geçirilýän ýerine öwrüldi. Ak şäherimizde BMG-niň Merkezi Aziýa üçin öňüni alyş diplomatiýasy boýunça sebit merkeziniň açylmagy, hormatly Prezidentimiziň abraýly halkara guramalarynyň belent münberlerinden yglan edýän halkara başlangyçlarynyň hem hut Aşgabat şäherinden gözbaş alýandygy biz üçin diýseň buýsançlydyr. Ak şäherimiz Aşgabat — Gahryman Arkadagymyzyň parahatçylyk döredijilikli başlangyçlarynyň ylham çeşmesi.

Birleşen Milletler Guramasynyň Türkmenistanyň başlangyjy esasynda, her ýylyň 3-nji iýunyny Bütindünýä welosiped güni, her ýylyň 12-nji dekabryny Halkara Bitaraplyk güni diýip yglan etmek barada Kararnamalary bu gün dünýä halklaryny dostluga, parahatçylykly başlangyçlar esasynda birleşmäge çagyrýar.

Biz gözel paýtagtymyz, ak şäherimiz Aşgabadyň 140 ýyllyk şanly toýuny bellemek babatda Gahryman Arkadagymyzyň başlangyçlaryny ýürekden goldap, halkymyzy ruhubelentlige, beýik ösüşlere alyp barýan hormatly Prezidentimize jan saglyk, işlerinde rowaçlyk arzuw edýäris!

Söýli BARADOWA,

Döwletmämmet Azady adyndaky Türkmen milli dünýä dilleri institutynyň talyby.