«Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» diýlip yglan edilen 2021-nji ýylyň geçip barýan her bir güni bizi diňe bir paýtagtymyzyň däl, eýsem, tutuş ýurdumyzyň durmuşynda uly ähmiýete eýe bolan waka — ak mermerli Aşgabadyň 140 ýyllygyna barha golaýlaşdyrýar. Bu ajaýyp sene mynasybetli ýurdumyzda häzirden başlap giň gerimli çäreler ýaýbaňlandyryldy. Paýtagtymyzda abadanlaşdyryş hem-de arassaçylyk işleri gowşamaýan depginlerde alnyp barylýar. Şonuň netijesinde Aşgabat şäheri barha gözel keşbe eýe bolup, tanalmaz derejede özgerýär.

Mälim bolşy ýaly, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow ýurdumyzyň ähli künjeklerini düýpli döwrebaplaşdyrmak işiniň we tutuş türkmen topragyny gurşap alan oňyn özgertmeleriň başyny başlady. Bu çäreler häzirki döwürde anyk netije berýär. Şeýlelikde, dünýä ýurtlarynyň halklary Türkmenistanda bolup geçýän özgertmeleri uly gyzyklanma bilen synlaýarlar. Ähli özgertmeleriň gözbaşynda bolsa ak mermerli paýtagtymyz durýar. Ýurdumyzda ýaýbaňlandyrylan özgertmeleriň ýokary netije berýändigine her ädimde gabat gelýäris. Soňky ýyllarda paýtagtymyzyň keşbi düýpli özgerdi. Ol sazlaşykly ösüş ýoluna düşdi.

Milli Liderimiz diňe bir iri hem-de ähmiýetli gurluşyk taslamalaryny öňe sürmek bilen çäklenmän, eýsem, olary durmuşa geçirmegiň ähli tapgyrlaryny berk gözegçilikde saklaýar. Munuň özi binalaryň bezeg işlerinden başlap, olaryň tehniki üpjünçiligine, desgalaryň öz wagtynda gurlup gutarylmagyna we ýokary hil derejesiniň üpjün edilmegine çenli ähli tapgyrlary öz içine alýar.

Ýurdumyzyň baş şäheri Aşgabat gün-günden gözelleşýär. Bu ýerde şäher ilaty üçin ösen halkara ülňülerine laýyk gelýän amatlyklar, oňyn şertler üpjün edilýär. Soňky ýyllarda paýtagtymyzda tutuş etraplar, onuň taryhy merkezi döwrebaplaşdyryldy. Täze ýaşaýyş jaý toplumlary emele geldi. Özboluşly binagärlik keşbi bolan desgalary özünde jemleýän onlarça toplumlar peýda boldy.

Köpsanly binalar halkara derejesinde geçirilýän binagärlik bäsleşikleriniň abraýly baýraklaryna mynasyp boldular. Munuň özi türkmen paýtagtynyň ösüşinde gazanylýan ägirt uly üstünlikleriň dünýä bileleşigi tarapyndan ykrar edilýändiginiň we Aşgabadyň dünýäniň owadan we ýaşamak üçin has oňaýly şäherleriniň hatarynda öz ornuny pugtalandyrýandygynyň aýdyň subutnamasydyr.

Aşgabadyň şähergurluşyk taýdan ösüşi paýtagtymyzyň ykdysady görkezijilerini, onuň maýa goýum ýagdaýyny we işewürlik gurşawyny äşgär etdi. Bu bolsa bir tarapdan, daşary ýurt kompaniýalary bilen gatnaşyklaryň ösdürilmegini, beýleki bir tarapdan, ýurdumyzyň gurluşyklarynyň bäsdeşlige ukyplylyk derejesiniň ýokarlandyrylmagyny şertlendirdi.

Her bir baýramçylygy, şanly senäni mynasyp sowgatlar bilen garşylamak, olara gabatlap täze desgalary ulanmaga bermek ajaýyp däbe öwrüldi. Şanly Garaşsyzlygymyzyň 30 ýyllyk, ak mermerli Aşgabadyň 140 ýyllyk senesiniň belleniljek günleriniň öňüsyrasynda hem paýtagtymyzda möhüm ähmiýetli desgalaryň birnäçesi dabaraly ýagdaýda açyldy.

Ine, düýn hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň gatnaşmagynda ýurdumyzyň baş şäheriniň günorta böleginde gurlan Türkmenistanyň «Türkmenbaşy» döwlet täjirçilik bankynyň hem-de Türkmenistanyň «Senagat» paýdarlar täjirçilik bankynyň açylyş dabarasy boldy. Paýtagtymyzyň Çandybil şaýolunyň ugrunda gurlan, milli Liderimiziň toý baglaryny kesmeginde açylan bu banklaryň ajaýyp binalary ýurdumyzyň ähli babatda kuwwatly döwlete öwrülendiginiň, milli ykdysadyýetimiziň maddy-enjamlaýyn binýadynyň okgunly döwrebaplaşdyrylýandygynyň aýdyň subutnamasydyr.

Däp bolşy ýaly, täze desgalaryň açylyş dabaralarynda hem aýdym-sazyň owazy belentden ýaňlandy, joşgunly tanslar ýerine ýetirildi. Bu ýerde eziz Watanymyzy, mähriban halkymyzy, Arkadag Prezidentimiziň amala aşyrýan beýik işlerini wasp edýän aýdymlar ýaňlandy.

Ýeri gelende aýtsak, banklaryň binalarynyň gurluşygyna 2018-nji ýylda badalga berildi. Bu täsin desgalary ýurdumyz bilen köpden bäri hyzmatdaşlyk edýän «BUIG Batiman Internasional» fransuz kompaniýasy gurdy.

«Türkmenbaşy» döwlet täjirçilik bankynyň binasy 15 gatdan ybarat bolup, onuň umumy meýdany 17 müň inedördül metrden gowrakdyr.

Binanyň aşaky gatynda bir sany 230 öýjükli awtomatlaşdyrylan depositariý we elektron nobatynyň ulgamy ornaşdyrylypdyr. Şeýle hem, bu ýerde pul girdeji kassalarynyň 8-isi, fiziki taraplara hyzmat edýän hasaplaşyk amallary nokatlarynyň 10-usy, ýuridiki taraplara hyzmat edýän hasaplaşyk amallary nokatlarynyň 22-si hereket edýär.

Bu bankda müşderileriň hasaplaryny açmak we alyp barmak, goýumlaryň dürli görnüşlerini hödürlemek, bankyň hyzmatlaryny hödürlemek, milli we daşary ýurt pul geçirimleriniň elektron ulgamyny hödürlemek, daşary ýurtlarda ýokary okuw mekdeplerinde okaýan talyplaryň okuw töleglerini SWIFT tölegler ulgamy arkaly geçirip bermek, goragyň iň häzirki zaman ulgamy bilen enjamlaşdyrylan we goraglylygyň ýokary derejesine eýe bolan bankyň ýörite gurnalan otagynda ýerleşdirilen hususy seýfleri kärendesine bermek, söwda däl amallary: pul serişdelerini çalşyrmagy, halkara walýuta biržasynda daşary ýurt puluny satyn almagy, halkara amallary boýunça maslahatlar, dürli pullaryň özara gatnaşyklary baradaky maglumatlary bermek, müşderiniň töleg resminamasyny taýýarlamak, şertnamanyň töleg şertlerini seljermek, şertnamalar boýunça netijeleri berip, kepillikleri bermek, akkredetiwleri resmileşdirmek ýaly we beýleki köpsanly hyzmatlar hödürlenilýär.

«Senagat» paýdarlar täjirçilik bankynyň täze binasynda hem işgärleriň netijeli işlemegi üçin ähli oňaýly şertler döredildi. Bu ýerde hem müşderilere hyzmatlaryň köp görnüşleri hödürlenilýär.

Şeýlelikde, milli Liderimiziň taýsyz tagallalary bilen gurlan banklaryň täze döwrebap binalary paýtagtymyzyň şu işewürlik böleginde öňden bina edilen ajaýyp we täsin desgalar bilen sazlaşyk döredip, ýurdumyzyň baş şäheriniň gözelligini has-da artdyrar.

Öwezmyrat RAHYMOW.

Türkmenistanda sanly ykdysadyýetiň tapgyrlaýyn esasda ornaşdyrylýan döwründe ýurdumyzyň maliýe-bank ulgamyna degişli düzümleriň işi hem hil taýdan täze, häzirki zaman derejesine eýe bolýar. Düýn hormatly Prezidentimiziň gatnaşmagynda paýtagtymyzda Türkmenistanyň «Türkmenbaşy» döwlet täjirçilik bankynyň hem-de «Senagat» paýdarlar täjirçilik bankynyň täze, döwrebap binalarynyň açylyp ulanylmaga berilmegi-de munuň aýdyň subutnamasy boldy. Bu banklaryň hünärmenleri gurlan döwrebap binalar üçin Gahryman Arkadagymyzyň adyna ýürek töründen çykýan alkyşlaryny aýdýarlar.

Kakajan BAÝRAMGULYÝEW,
«Türkmenbaşy» döwlet täjirçilik bankynyň Buhgalter hasaby we hasabatlary müdirliginiň hünärmeni:

— Hormatly Prezidentimiziň ýurdumyzyň «Türkmenbaşy» döwlet täjirçilik bankynyň täze, döwrebap binasyny açyp ulanmaga bermegi biz — bankyň işgärleri üçin ýatdan çykmajak taryhy waka bolup, buýsançly başymyzy göge ýetirdi. Açylyş dabarasynda maňa Gahryman Arkadagymyzyň öňünde çykyş etmek bagty miýesser etdi. Örän tolgundyryjy pursatlary başdan geçirdim. Milli Liderimize bankyň işi, ýerine ýetirilýän döwrebap hyzmatlaryň aýratynlyklary barada gürrüň berdim.

Men 2015-nji ýylda Türkmen döwlet ykdysadyýet we dolandyryş institutynyň maliýe fakultetini tamamlap, ykdysatçy kärine eýe boldum. Şol ýyldan bäri hem «Türkmenbaşy» döwlet täjirçilik bankynda zähmet çekip gelýärin. Biziň müdirligimizde ýerine ýetirilýän işler bankyň balans düzümi, girdejileri we çykdajylary, salgyt tölegleri bilen baglanyşykly bolup, Türkmenistanyň Merkezi bankyna tabşyrylýan hasabatlary taýýarlaýarys. Bankyň täze, döwrebap binasynyň açylmagy diňe bizi — hünärmenleri ýokary derejeli iş şertleri bilen üpjün etmän, eýsem müşderiler üçin hem amatly mümkinçilikleri döretdi. Indi olar banka gelmezden, karz almak, täze bank kartlaryny sargamak, goýum goýmak, jemagat hyzmatlary üçin tölegleri, ipoteka karzlarynyň esasy bergilerini we göterimlerini tölemek ýaly bank amallary bilen bagly hereketleri internet ulgamy arkaly, onlaýn görnüşde, öýde oturan ýerlerinden amala aşyryp bilýärler. Munuň üçin müşderiler bankyň www.tbbank.gov.tm atly resmi internet sahypasyndan peýdalanýarlar. Bankda müşderilere ýokary hilli hyzmatlary ýerine ýetirmek üçin iň täze, kämil tehnologiýalar ornaşdyrylan. Esasan-da, internetiň üsti bilen menzilara bank hyzmatlaryny amala aşyrmak, nagt däl hasaplaşyklary geçirmek üçin giň mümkinçilikleriň döredilmegi alyp barýan işlerimiziň dessinligi, takyklygy, ýokary netijeliligi, müşderiler üçin hem amatlylygy babatda uly ähmiýete eýedir.

Şeýle döwrebap bina hem-de biz — ýaş hünärmenler hakyndaky taýsyz tagallalary üçin hormatly Prezidentimize egsilmez alkyş aýdýarys. Milli Liderimiziň bildirýän belent ynamyny ödemek üçin bilimimizi, ukyp-başarnygymyzy gaýgyrman, halal hem netijeli zähmet çekip, Watanymyzyň ösüşlerine mynasyp goşandymyzy goşarys.

Bahargül GARAÝAGDYÝEWA,
«Türkmenbaşy» döwlet täjirçilik bankynyň Hasaplaşyk we kassa amallary müdirliginiň hünärmeni:

— Mukaddes Garaşsyzlygymyzyň 30, paýtagtymyz Aşgabadyň esaslandyrylmagynyň 140 ýyllyk taryhy toýlary toýlanylýan «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylynda hormatly Prezidentimiziň bir günde ýurdumyzyň iki sany bankynyň täze, döwrebap binalaryny açyp bermegi şöhratly ýyla şan beren ajaýyp waka hökmünde taryha ýazylar. Garaşsyzlyk ýyllarynda ýurdumyzyň maliýe-bank ulgamy düýpli ösüşlere eýe boldy. Hormatly Prezidentimiziň taýsyz tagallalary netijesinde, soňky ýyllarda ulgamyň işi has-da kämilleşdirilýär hem-de döwrebaplaşdyrylýar.

«Türkmenbaşy» döwlet täjirçilik banky hem ýurdumyzda iň irki döredilen banklaryň biridir. Bir asyra golaý taryhy bolan bu bank ýurdumyzyň iri senagat pudaklaryna, hususy önüm öndürijilerine, raýatlara hyzmat edýär. Men 19 ýyl bäri şu bankda işläp gelýärin. Biziň müdirligimizde, esasan, bankyň ýerlerdäki bankomatlaryna gözegçilik etmek, hasaplaşyk we kassa amallary bilen bagly resminamalary taýýarlamak ýaly işler ýerine ýetirilýär.

Bankyň täze binasynyň işe başlamagy bilen, ýuridik tarap bolan müşderiler hem-de telekeçiler üçin internet ulgamy arkaly bank hasaplaryny barlamak, olaryň elektron göçürmelerini almak, elektron töleg tabşyryklaryny taýýarlamak; «Altyn asyr» kartly töleg ulgamynyň döwrebap töleg terminallary arkaly, galtaşyksyz bank kartlaryny ulanmak esasynda, hasaplaşyk işlerini çalt amala aşyrmak; internet ulgamyndan peýdalanyp, müşderileriň bank kartlaryny açmak, täzeden çap etmek boýunça elektron arzalaryny kabul etmek we olar boýunça tölegleri «Altyn asyr» bank kartlary arkaly onlaýn görnüşde tölemek mümkinçiligi ýaly sanly hyzmatlar hödürleniler. Şeýle-de karz almaga isleg bildirýän raýatlaryň arzalaryny elektron görnüşde, menzilara kabul etmek, müşderä arzasynyň ýagdaýy barada menzilara habar bermek hyzmatynyň hem kämilleşdirilen görnüşiniň ýola goýlandygyny bellemek gerek.

Döwür bilen aýakdaş gitmek, netijeli zähmet çekmek babatda şular ýaly döwrebap mümkinçilikleri döredýän hormatly Prezidentimiziň jany sag, ömri uzak, işleri rowaç bolsun!

Döwletmyrat ÝAKŞIBAÝEW,
Türkmenistanyň «Senagat» paýdarlar täjirçilik bankynyň Elektron tölegleri müdirliginiň başlygy:

— Milli Liderimiz paýtagtymyzyň gözel künjeginde «Senagat» paýdarlar täjirçilik bankynyň täze binasyny açyp ulanmaga berdi. Açylyş dabarasy biz — bank işgärleri üçin ýatdan çykmajak wakalaryň biri boldy.

Bankymyzda raýatlar üçin bank kartlarynyň dört görnüşi hödürlenýär. Müşderiniň «Altyn asyr» aýlyk zähmet haky kartlarynyň galyndysyna ýyllyk alty göterim tölenýär. «Maşgala» bank karty bolsa raýatlaryň pul serişdelerini öz maşgala agzalarynyň arasynda amatly şertlerde ulanmaklary üçin, ýyllyk alty göterim möçberi bilen berilýär. Bu bank karty çagalara we talyplara gerekli okuw esbaplaryny we beýleki harytlary satyn almaga, söwda, hyzmat ediş nokatlarynda hasaplaşyklary geçirmäge, «Internet bank» we «Mobil bank» ulgamlary arkaly karzlaryň esasy bergisini gaýtarmaga, hasaplanan göterimi tölemäge, öý telefonynyň, öýjükli telefonlaryň, IP-TV we internet hasabyny doldurmaga hem-de bank kartynyň galyndysyny bilmäge amatly mümkinçilikleri döredýär. «Goýum» bank karty arkaly ýyllyk alty göterim bilen raýatlar islendik wagt, islendik möçberdäki pullaryny nagt görnüşde goýup hem alyp bilýärler. Bank ulgamynyň işini döwrebaplaşdyrmak, şol sanda ilatyň erkin pul serişdelerini netijeli ulanmaklary we girdejilerini has-da artdyrmaklary üçin «Goýum» bank karty işjeň gural hasaplanýar. Goýumlara tölenýän göterimler, bir tarapdan, müşderileriň erkin pul serişdelerini goýumlara goýmak arkaly, goşmaça girdeji gazanmaklaryna şert döredýän bolsa, beýleki tarapdan, bank üçin dolanyşykdaky puluň mukdaryny dogry kesgitlemäge, milli manadymyzyň hümmetini dogry derejede saklamaga mümkinçilik berýär. «Overdraft» kartynyň müşderiler üçin iň bir peýdaly bank kartlarynyň biridigini bellemek gerek. Haçanda müşderi gysga möhlet bilen bankdan islendik wagt karz pul serişdesini almak islese, onda ol aýlygynyň elli göterimine çenli «Overdraftyň» üsti bilen alyp bilýär.

Häzirki wagtda ýurdumyzyň dürli künjeklerinde ornaşdyrylýan bankomatlaryň we töleg terminallarynyň sany artdyrylýar hem-de olaryň bökdençsiz hereket etmegi ýola goýulýar. Bank ulgamynda ornaşdyrylýan döwrebap hyzmatlar häzirki zaman bankynyň keşbiniň emele gelmegine, bank hyzmatlarynyň hiliniň ýokarlanmagyna hem-de raýatlaryň talaplaryny kanagatlandyrmaga oňyn şert döredýär.

Bankymyzda alnyp barylýan işler, müşderilere hödürlenýän hyzmatlar bilen gyzyklanýan raýatlarymyz üçin www.senagatbank.gov.tm atly internet sahypamyz hem hereket edýär. Bu sahypa arkaly müşderiler bank tarapyndan ýerine ýetirilýän goýum hyzmatlary, şeýle-de raýatlara hödürlenýän karzlar barada maglumatlar bilen tanşyp bilýärler.

Pursatdan peýdalanyp, ýurdumyzyň maliýe-bank ulgamynda ilata hödürlenýän hyzmatlaryň hilini ýokarlandyrmak babatda döwrebap şertleri döredýän Gahryman Arkadagymyza alkyş aýdýarys.

Aknur ATAÝEWA,
Türkmenistanyň «Senagat» paýdarlar täjirçilik bankynyň Pul dolanyşygy we kassa amallaryna gözegçilik müdirliginiň başlygy:

— Bank ulgamynyň durnukly hereket etmegi ýurdumyzyň halk hojalyk toplumynyň ösdürilmeginde möhüm ähmiýete eýedir. Şeýle hem ol türkmen ykdysadyýetiniň bäsdeşlige ukyplylygyny, durnukly ösüşini gazanmak, onuň ählumumy dünýä hojalyk gatnaşyklaryna üstünlikli goşulmagy üçin kesgitleýji häsiýete eýe boldy.

Garaşsyzlyk ýyllary içinde ykdysadyýetiň hususy bölegini ösdürmek boýunça netijeli işler durmuşa geçirildi. Döwlete dahylsyz bölegiň bank edaralary tarapyndan maliýeleşdirilmegi hususy kärhanalaryň sanynyň ep-esli artmagy, täze iş orunlarynyň döredilmegi üçin giň mümkinçilikleri açdy. Köptaraplaýyn mümkinçilikleriň, giň möçberli özgertmeleri durmuşa geçirmegiň, ähli ulgamlarda we pudaklarda iň täze tehnologiýalary peýdalanmagyň, iri maýa goýum taslamalaryny amala aşyrmagyň mundan beýläk hem türkmen ykdysadyýetiniň durnukly ösüşini üpjün etmäge, daşary söwda dolanyşygyny hem-de girdejileri artdyrmaga ýardam berjekdigi bellärliklidir.

Häzirki wagtda paýtagtymyzda hem-de welaýat merkezlerinde bankymyzyň jemi 13 sany şahamçasy bar. Özüm bankda 1994-nji ýyldan bäri zähmet çekip gelýärin. Biziň işimiziň esasy maksady müşderilere göwnejaý hyzmatlary hödürlemekden ybarat.

Çandybil şaýolunyň ugrunda bankymyzyň täze edara binasynyň açylyp ulanylmaga berilmegi bizde aýratyn şatlyk döretdi. Bu ýerde raýatlara dünýä ülňülerine laýyk gelýän iş otaglarynda, döwrebap tehnologiýalaryň üsti bilen medeniýetli hyzmat etmek üçin ähli şertler bar.

Häzirki wagtda bankymyzda müşderiler üçin birnäçe goýum hyzmatlary hereket edýär. Her bir raýat öz islegine görä bir ýyllyk möhlet bilen iki müň manat möçberinde «Täze manat — täze durmuş» atly, pensiýa ýaşyna ýeten raýatlarymyz azyndan ýigrimi manat möçberinde on göterim bilen alty aýdan bir ýyla çenli «Ene-atalar hakynda alada» atly, saglyk ätiýaçlandyrmasy üçin azyndan ýigrimi manat möçberinde bäş göterim bilen alty aýdan bir ýyla çenli «Halkyň saglygy — Watan baýlygy» atly, on sekiz ýaşa çenli çagalar üçin azyndan ýigrimi manat möçberinde alty göterim bilen «Çagalara niýetlenen maksatly goýum» atly, «Çagalar biziň geljegimiz» ady bilen azyndan ýüz manatdan bir ýyl möhleti bilen ýedi göterim, şeýle-de «Bähbitli» ady bilen müşderi öz islegine görä, dürli möhletler bilen çäklendirilmedik goýumlardan peýdalanyp bilýär.

Halkymyzyň abadançylygy, rowaçlygy ugrunda ýadawsyz tagallalary edýän Gahryman Arkadagymyzyň jany sag, ömri uzak, belent başy aman bolsun, il-ýurt bähbitli, umumadamzat ähmiýetli alyp barýan işleri mundan beýläk hem rowaç alsyn!

Kümüşgözel REJEBOWA,
Türkmenistanyň «Senagat» paýdarlar täjirçilik bankynyň Hukuk we howpsuzlyk müdirliginiň işgärler bölüminiň başlygy:

— Toýdur baýramlara, şanly senelere beslenýän «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylynyň bahary biz — bank işgärleri üçin hem ýatdan çykmajak wakalary bilen geldi. Gahryman Arkadagymyzyň gatnaşmagynda «Senagat» paýdarlar täjirçilik bankynyň täze binasynyň açylyp ulanylmaga berilmegi şatlygymyzy artdyryp, göwün guşumyzy ganatlandyrdy.

Dünýäniň iň kämil enjamlary bilen enjamlaşdyrylan iş otaglarynda ähli şertlerdir mümkinçilikler döredilipdir, diňe bir işgärler üçin däl, eýsem, bankyň müşderileri üçin hem amatlyklar göz öňünde tutulypdyr.

Bankymyz tarapyndan raýatlara hyzmatlaryň dürli görnüşleri hödürlenilýär. Müşderileriň hasaplaryny açmak we alyp barmak, goýumlaryň dürli görnüşlerini, bankyň karz syýasatyna laýyklykda karz hyzmatlaryny hödürlemek, milli we daşary ýurt pul geçirimleriniň elektron ulgamyny hödürlemek, daşary ýurtlaryň ýokary okuw mekdeplerinde bilim alýan talyp ýaşlaryň okuw töleglerini SWIFT tölegler ulgamy arkaly geçirip bermek, dürli pullaryň özara gatnaşyklary baradaky maglumatlary bermek, müşderiniň töleg resminamasyny taýýarlamak, şertnamanyň töleg şertlerini seljermek, söwda we hyzmat ediş nokatlarynda töleg terminallaryny gurnamak ýaly hyzmatlar şonuň mysallarydyr. Bankomatlaryň, «Mobil bank» we «Internet bank» hyzmatlarynyň üsti bilen, ýurdumyzyň banklaryndan alnan karzlary we oňa hasaplanan göterimleri, şeýle hem «Altyn asyr», CDMA, öý telefon, internet aragatnaşyk ulgamlarynyň töleglerini nagt däl görnüşde tölemek mümkinçiligi döredilen. Mundan başga-da nagt däl hasaplaşyklaryň gerimini giňeltmek maksady bilen, «Cash back» sylaglamak maksatnamasy hem işe girizildi.

Ýurdumyzyň maliýe-bank ulgamynyň gülläp ösmegi ugrunda alyp barýan işleri, döredýän giň mümkinçilikleri üçin hormatly Prezidentimize tüýs ýürekden alkyş aýdýarys.

Ýazga geçirenler Aýmyrat PIRJIKOW, Şamyrat MUHAMMETGURBANOW.

«Türkmenistan». Surata düşürenler Ýuriý ŞKURIN, Maksat AKMÄMMEDOW.

Häzirki wagtda dünýä ýüzünde gaýtadan dikeldilýän energiýa çeşmelerine bolan islegleriň artmagy, daşky gurşawy goramak we ekologiýa taýdan «Ýaşyl» tehnologiýalary ýurdumyzda ornaşdyrmak maksady bilen, elektrik energiýany ýel elektrik stansiýalaryň hasabyna öndürmäge uly üns berilýär. Türkmenistanda Günüň hem-de ýeliň energiýasyny ulanmak babatynda ýurduň oňyn şertleri bar. Soňky ýyllarda Türkmenistan bu ulgamda halkara guramalary bilen tejribe alyşmak we dünýäniň öňdebaryjy tejribesini ornaşdyrmak ulgamynda üstünlikli hyzmatdaşlyk edýär.

Ýel elektrik stansiýalarynyň ygtybarly we netijeli işlemegini üpjün etmek üçin taslamany işläp düzmekde bildirilýän gurnama iş kadalaryny berjaý etmek zerurdyr. Sarp edijileri elektrik energiýa bilen üpjün etmekde gaýtadan dikeldilýän energiýa çeşmelerinden, ýagny ýeliň energiýasyny elektrik energiýasyna öwürmekde ýel elektrik stansiýalaryndan peýdalanmagyň we ony gurnap, işe goýbermegiň derejesi çylşyrymly alamatlara baglylykda saýlanylyp alynýar. Wajyp hasaplanylýan alamatlaryň biri-de, ýel gorlarynyň energiýa potensialy we onuň wagta görä üýtgemesi, gurnaljak ýerdäki kuwwata, energiýa bolan zerurlyk, elektrik üpjünçilik ulgamynyň ygtybarlylygyna bildirilýän talaplar, elektrik üpjünçilik ulgamynyň tehniki-ykdysady görkezijileri degişlidir.

«Energiýany tygşytlamagyň 2018 — 2024-nji ýyllar üçin Döwlet maksatnamasyny», «Türkmenistanda 2019 — 2025-nji ýyllarda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň Konsepsiýasyny», «Altyn asyr» Türkmen kölüniň sebitini 2019 — 2025-nji ýyllarda özleşdirmegiň Konsepsiýasyny, Türkmenistanda ylmy barlaglar we innowasiýa tehnologiýalarynyň netijeliligini ýokarlandyrmagyň 2017 — 2021-nji ýyllar üçin Döwlet maksatnamasyny halk hojalygyna ornaşdyrmak esasynda Türkmenistanyň Döwlet energetika institutynyň «Gaýtadan dikeldilýän energiýa çeşmeleri» ylmy-önümçilik merkezinde ýel elektrik stansiýasyny taslamagyň tiz hem ygtybarlylygyny üpjün etmek maksady bilen, «Ýel elektrik stansiýasyny taslamagyň sanly ulgamy» atly programma üpjünçiligi işlenip taýýarlanyldy. Teklip edilýän programma üpjünçiligi dolulygyna C sharp (C#) programmalaşdyryjy dilinde işlenildi. Bu programma üpjünçiligi Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministrliginiň Intellektual eýeçilik boýunça döwlet gullugy tarapyndan resmi hasaba alyndy.

Ýurdumyzda sanly ykdysadyýetiň ornaşdyrylmagy ýurtda uzakmöhletleýin ykdysady ösüşi we ýokary öndürijiligi gazanmaga ýardam berýän sanly tehnologiýalaryň ornaşdyrylmagyna, jemgyýetçilik hyzmatlarynyň hiliniň ýokarlanmagyna we kämil görnüşleriň ýola goýulmagyna ýardam berer. Sanly bilimiň ösmegi häzirki zaman dolandyryş ulgamy bolup, ylmy-önümçilik merkezlerinde ýerine ýetirilýän işleriň hiliniň ýokary derejede alnyp barylmagyna mümkinçilik berýär.

«Ýel elektrik stansiýasyny taslamagyň sanly ulgamy» programma üpjünçiligi aşakdaky mümkinçilikleri döredýär:

— ýurdumyzyň ýel energiýa resurslarynyň maglumatlar binýadynyň sanly formatyny döretmek;

— dürli beýikliklerdäki ýeliň tizliklerine baha bermek;

— saýlanan sebit üçin ýel elektrik stansiýasyny gurmagyň amatly ýerini saýlap almak;

— saýlanan sebit üçin saýlanyp alnan ýel elektrik stansiýasynyň öndürijiligini kesgitlemek;

— ýerine ýetirilýän hasaplamalary maglumatlar binýadynda saklamak, olary çapa bermek, pdf, doc, xls görnüşdäki faýllarda maglumat göterijilere eksport etmek;

Işlenilip düzülen bu programma üpjünçiligi ýel elektrik stansiýalary taslamak bilen bagly taslama işlerini ýeňil we ygtybarly usulda amala aşyrmak arkaly hasaplama we seljerme usullary teklip edilýär. Bu programmany ýel elektrik stansiýasynyň taslamasy işlenilip taýýarlanylanda giňden peýdalanyp boljakdygy geçirilen hasaplamalaryň üsti bilen düşündirilýär. Programma üpjünçiliginiň hasaplamalaryň netijesinde alnan maglumatlary sebitdäki ýel energiýa gorlaryna baha bermekde, ýel energetiki gurnawlaryň guruljak ýerlerini we olaryň öndürijiligini kesgitlemekde, ýurdumyzyň ýel energiýa resurslarynyň maglumatlar binýadynyň sanly ulgamyny döretmekde peýdalanmak bolar.

Nurmuhammet ALLANAZAROW,

Türkmenistanyň Döwlet energetika institutynyň «Gaýtadan dikeldilýän energiýa çeşmeleri» ylmy-önümçilik merkeziniň inženeri.

Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe ýurdumyzyň halk hojalygynyň ähli pudaklarynda uly üstünlikler gazanylyp, milli ykdysadyýetiň ösüşi has-da belent derejelere çykdy. Hormatly Prezidentimiziň öňe süren döwlet maksatnamalarynyň tapgyrlaýyn üstünlikli berjaý edilmegi halk hojalygynyň ähli pudaklarynyň işleriniň sazlaşykly öňe ilerlemegini üpjün etdi. Ykdysadyýetiň ösüşine kuwwatly itergi berýän täze iri önümçilik kärhanalary guruldy, senagat, dokma, gurluşyk, ulag we aragatnaşyk, ýangyç-energetika, saglygy goraýyş, ylym-bilim ulgamlarynda durmuşa ornaşdyrylan özgertmeler özüniň oňyn netijelerini berdi.

«Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylynda ykdysadyýeti diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürmek, maýa goýum kuwwatynyň netijeliligini artdyrmak we ilatymyzyň hal-ýagdaýyny has-da gowulandyrmak boýunça giň möçberli işler üstünlikli amala aşyrylýar. Ösüşleriň örän çalt depginlerde öňe ilerleýän zamanynda ykdysadyýetiň ösüşiniň köpugurly mümkinçilikleri giň gerimli taslamalaryň çäklerinde sazlaşykly herekete getirilýär. Bu babatda hormatly Prezidentimiz: «Biz belent ynsanperwerlik ýörelgelerine berk eýermek bilen, halkymyzyň durmuşyny hil taýdan özgertmäge niýetlenen, jemgyýetimiziň ösüşiniň durnuklylygyny we netijeliligini ýokarlandyrmaga ýardam berýän, anyk maksatlara gönükdirilen köpugurly işleri alyp barýarys» diýip nygtaýar.

Eziz Diýarymyzda ylym-bilim we saglygy goraýyş ulgamlarynda durmuşa ornaşdyrylýan özgertmeler özüniň oňyn netijelerini berýär. Gurluşyk, senagat we beýleki pudaklarda ýokary ösüş depginleri gazanylýar. Oba hojalygyny özgertmek boýunça geçirilýän çäreler netijeli häsiýete eýe bolýar. Ýurdumyzy senagat taýdan dünýäde iň ösen döwletleriň birine öwürmek esasy maksat bolup durýar. Şunuň bilen baglylykda, milli ykdysadyýetimiziň diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürilmegine aýratyn üns berilýär.

Ýurdumyzda bäsdeşlige ukyply, ýokary hilli harytlary halkara bazarlara has köp çykarmak babatda uly işler alnyp barylýar. Türkmen telekeçileri tarapyndan ýurdumyzda daşary ýurtlardan getirilýän önümleriň ornuny tutýan önümçiligi ösdürmek hem-de türkmen harytlarynyň eksportunyň möçberlerini köpeltmek boýunça kabul edilen döwlet maksatnamalary häzirki wagtda üstünlikli berjaý edilýär, geljegi has uly ugurlary giňeltmek arkaly senagat pudagynda gazanylýan ösüş depginleri barha ýokarlanýar.

«Türkmenistanda daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan önümleri öndürmek boýunça döwlet maksatnamasynyň» hem-de «Türkmenistanda öndürilýän önümleriň daşary ýurtlara iberilýän möçberini artdyrmak boýunça döwlet maksatnamasynyň» çäklerinde iri taslamalar durmuşa geçirildi we bu işler üstünlikli amal edilýär. Şunda dokma, gurluşyk, himiýa we durmuş senagatyna degişli, şeýle hem ýerli çig mallardan taýýarlanylýan önümleriň köp görnüşleri boýunça döwrebap kärhanalaryň gurluşygynyň yzygiderli häsiýete eýe bolmagy buýsandyryjy hakykatdyr.

Bu ösüşler ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmekde, milli ykdysadyýetiň dürli ugurlarynda telekeçilik işjeňligini artdyrmakda, kiçi we orta kärhanalaryň harytlarynyň görnüşlerini hem-de möçberlerini ýokarlandyrmakda, olaryň daşary ýurt bazarlarynda bäsdeşlige ukyplylygyny artdyrmakda, goşmaça iş orunlarynyň döredilmeginde örän ähmiýetlidir. Ýurdumyzda hususy telekeçiligi höweslendirmek we goldamak boýunça ýeňillikli karz serişdeleriniň berilmegi hem bu ugurdaky işleriň öňe ilerlemegini üpjün etdi. Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwrüniň özboluşly aýratynlygy hem milli ykdysadyýetiň ösdürilmeginde hususy ulgamyň işjeňligini ýokarlandyrmak bilen şertlendirilendir.

Ýurdumyzyň senagat, medeni-durmuş düzümlerinde, ulag we energetika pudagynda, oba hojalygynda türkmen telekeçileri has-da işjeňlik görkezýärler. Ýerli gurluşyk kompaniýalary Aşgabat şäherini we ýurdumyzyň sebitlerini ösdürmek boýunça toplumlaýyn maksatnamalaryň durmuşa geçirilmegine mynasyp goşant goşýarlar. Türkmen telekeçileri ýurdumyzyň dürli ýerlerinde gurlan köp sanly döwrebap mekdepleriň, mekdebe çenli ýaşly çagalar edaralarynyň, sport toplumlarynyň, medeniýet merkezleriniň, amatly ýaşaýyş jaýlarynyň we medeni-durmuş maksatly beýleki ençeme binalaryň gurluşygyna işjeň gatnaşýarlar.

Ýurdumyzda durmuşa geçirilýän taryhy özgertmeler hem bu hakykatyň ýene-de bir subutnamasydyr. Eziz Diýarymyzyň ähli künjeklerinde amala aşyrylýan beýik işler bolsa toýlarymyza görk, baýramlarymyza bezeg berýär. Çünki bagtyýar adamlaryň kalbyna ýol açýan, durmuşyna ýalkym saçýan ýagşy işler, özgerişler, ösüşler hemişe-de toý-baýramlaryň gelşigi, şatlykly günleriň ýaraşygy saýylýar.

Aýnur BEGLIÝEWA,

Türkmen döwlet ykdysadyýet we dolandyryş institutynyň mugallymy.

Biziň halkymyzyň halkara bileleşik bilen bilelikde giňden belläp geçen Bütindünýä saglyk gününiň şanyna geçirilen dabaralar geçen hepdäniň wakalaryna aýratyn öwüşgin çaýdy. Ýola goýlan asylly däbe görä, jemgyýetiň agzybirligini we jebisligini pugtalandyrmaga ýardam edýän bu möhüm senäniň hormatyna 7-nji aprelde Türkmenistanda köpçülikleýin welosipedli ýöriş geçirildi, oňa hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hem gatnaşdy.

Döwlet Baştutanymyzyň nygtaýşy ýaly, saglyk diňe bir adam üçin däl, eýsem, jemgyýetimiz üçin hem bahasyna ýetip bolmajak gymmatlykdyr. Çünki saglyk güýç-kuwwatyň, zähmet hem-de döredijilik işjeňliginiň, doly bahaly we abadan durmuşyň gözbaşydyr. Şonuň üçin hem ol Türkmenistanyň durmuş maksatly döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň biridir.

Milli Liderimiziň ýolbaşçylygyndaky welosipedçiler topary Saglyk ýolundan uzap gidýän Arçabil hem-de Bitarap Türkmenistan şaýollaryndan geçdiler.

Köpçülikleýin welosipedli ýörişiň dowamynda, şol sanda Döwlet münberi ýerleşýän ýurdumyzyň Baş meýdançasyna çenli ýoluň ugrunda sport çäresine gatnaşyjylary döredijilik toparlary dürli öwüşginli çykyşlary bilen garşyladylar.

Paýtagtymyzyň ajaýyp binalarynyň biri bolan “Älem” medeni-dynç alyş merkeziniň ýanynda ýörişe gatnaşyjylara Döwletliler köşgünde terbiýelenilýänler hormatly Prezidentimiziň sowgat beren welosipedleri bilen goşuldylar.

Şunuň bilen baglylykda, ýakynda döwlet Baştutanymyzyň Kararyna laýyklykda, Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasynyň döredilendigini bellemek gerek. Türkmenistanyň Mejlisiniň karary bilen, bu gazna Gurbanguly Berdimuhamedowyň ady dakyldy. Halkymyzyň gadymdan gelýän asylly däplerine laýyklykda, hormatly Prezidentimiz ilkinji bolup, ýokarda agzalan gaznanyň hasabyna özüniň aýlyk zähmet hakynyň ýarysyny geçirdi.

Milli Liderimiz ösüp gelýän ýaş nesil barada hemmetaraplaýyn alada edýär. Döwlet Baştutanymyzyň şahsy göreldesi ýaşlary terbiýelemek işinde uly orun tutýar. Şu maksatlar bilen, jemgyýetde sagdyn durmuş ýörelgelerini pugtalandyrmak, köpçülikleýin bedenterbiýe-sagaldyş hereketini we ýokary netijeli sporty wagyz etmek we elbetde, Watanymyzy halkara derejedäki iri sport döwleti hökmünde berkarar etmek boýunça uly işler alnyp barylýar.

Syn berilýän hepdäniň başynda Türkmenistanyň Prezidenti, ýurdumyzyň Ýaragly Güýçleriniň Belent Serkerdebaşysy goşun generaly Gurbanguly Berdimuhamedow Halkara ahalteke atçylyk sport toplumynda bolup, bu ýerde Türkmenistanyň Garaşsyzlygynyň 30 ýyllygy mynasybetli geçirilýän işler, hususan-da, Goranmak ministrliginiň, Içeri işler ministrliginiň hem-de Döwlet serhet gullugynyň atçylyk toparlarynyň alyp barýan işleri bilen tanyşdy.

Çapuw atlaryny seýislemek bilen meşgullanýan seýisler saýlama atlaryň baş sanyny artdyrmakda hem-de olary seýislemekde uly tejribe topladylar, munuň şeýledigini bu ýerde geçirilen 1000 we 1200 metr aralyk boýunça çapyşyklar aýdyň görkezdi.

Döwlet Baştutanymyza ahalteke atlarynyň halkara gözellik bäsleşigine gatnaşdyryljak, özboluşly reňk aýratynlyklary bolan dokuz sany bedew görkezildi. Şeýle hem milli Liderimiz athanada ideg edilýän bedewleriň ýagdaýy hem-de olara degişli esbaplaryň görnüşleri bilen tanyşdy, taýlara ideg edilişi bilen gyzyklandy.

Harby we hukuk goraýjy edaralaryň ýolbaşçylarynyň haýyşy boýunça döwlet Baştutanymyz täze doglan, meşhur Gelşikliniň neslinden bolan taýçanaga Esger diýip at goýdy we onuň boýnuna käbesi Ogulabat ejäniň ören alajasyny dakdy.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Türkmen bedewiniň milli baýramy bilen Türkmen alabaýynyň baýramynyň bilelikde geçirilýän senesiniň dünýäde şöhrat eýesi bolan Polatly, Ýanardag, Garaşsyzlygymyzyň 10 ýyllygy mynasybetli bina edilen on atyň heýkelleriniň hem-de dutarly ata atlanan ýigidiň, şeýle hem alabaýyň heýkelleriniň ýanynda ýurdumyzyň döredijilik, medeniýet we sungat işgärleriniň gatnaşmagynda çeper okaýyşlaryň, aýdym-sazly çykyşlaryň guralmagy bilen dabaralandyrylmagynyň maksadalaýyk boljakdygyny belledi.

Döwlet Baştutanymyz gurluşyk işleri tamamlaýjy tapgyrda alnyp barylýan Halkara “Türkmen alabaý itleri” assosiasiýasynda işleriň barşyna üns berdi. Täze toplumyň açylyş dabarasy öňde boljak baýram güni geçiriler.

Milli gymmatlyklary gorap saklamak we dünýä ýaýmak hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň yzygiderli durmuşa geçirýän döwlet syýasatynyň esasy ugurlarynyň biridir. Türkmen alabaýy hem halkymyzyň milli mirasydyr. Şonuň üçin hem alabaýlaryň häsiýetli aýratynlyklaryny kämilleşdirmek we olaryň baş sanyny artdyrmak bu ugurdaky işleriň gerimini giňeltmäge täze mümkinçilikleri açýar.

Döwlet Baştutanymyz alabaý itleriniň taryhyny ylmy esasda öwrenmek hem-de has belli nesil ugurlaryny kesgitlemek bilen baglanyşykly meselelere möhüm ähmiýet berilmelidigini belledi we bu ugurda degişli alymlar, oba hojalyk toplumynyň hünärmenleri bilen bilelikde zerur işleriň geçirilmelidigine ünsi çekdi.

Şunuň bilen bir hatarda, parasatly ata-babalarymyzyň umumadamzat medeniýetine uly goşandy hem-de halkymyzyň buýsanjy hasaplanýan ahalteke bedewleriniň we türkmen alabaýlarynyň şan-şöhratyny artdyrmaga gönükdirilen işleriň netijeliligini ýokarlandyrmak üçin zerur tagallalar edilmelidir.

6-njy aprelde Türkmenistanyň Prezidenti, ýurdumyzyň Ýaragly Güýçleriniň Belent Serkerdebaşysy goşun generaly Gurbanguly Berdimuhamedowyň geçiren Döwlet howpsuzlyk geňeşiniň nobatdaky mejlisinde harby we hukuk goraýjy edaralaryň şu ýylyň üç aýynda ýerine ýetiren işleriniň netijelerine garaldy.

Mejlisde Türkmenistanda howpsuzlygy we parahatçylygy üpjün etmek, harby we hukuk goraýjy edaralaryň maddy-enjamlaýyn binýadyny döwrebaplaşdyrmak, sanly ulgamy ornaşdyrmagyň hasabyna olaryň işini kämilleşdirmek hem-de maliýe serişdeleriniň maksadalaýyk ulanylmagyna gözegçilik etmek bilen baglanyşykly meseleler ara alnyp maslahatlaşyldy.

Milli Liderimiz ýurdumyzda hereket edýän kanunçylyk hukuk namalaryny yzygiderli seljermegi mundan beýläk-de kämilleşdirmegiň, döwrüň talaplaryna laýyk gelýän, Türkmenistanyň täze belentliklere tarap üstünlikli ösüşini üpjün etmäge ýardam berýän kanunlary işläp taýýarlamagyň häzirki döwrüň esasy talaplarynyň biridigini aýdyp, “Fiziki we ýuridik şahslara hukuk kömegini bermek işini ygtyýarlylandyrmak hakynda Düzgünnamany tassyklamak hakyndaky” Karara gol çekdi.

8-nji aprelde hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Eýran Yslam Respublikasynyň daşary işler ministri Mohammad Jawad Zarifi kabul etdi. Döwlet Baştutanymyz we myhman syýasy-diplomatik, söwda-ykdysady we medeni-ynsanperwer ulgamlarda ikitaraplaýyn gatnaşyklaryň esasy ugurlaryny ara alyp maslahatlaşdylar.

Diplomat Merkezi Aziýada geosyýasy deňagramlylygy, parahatçylygy we durnuklylygy saklamagyň möhüm şerti bolan Türkmenistanyň parahatçylyk söýüjilikli daşary syýasatyny hem-de häzirki döwrüň wajyp meselelerini çözmäge ýurdumyzyň oňyn çemeleşmelerini Eýranyň doly goldaýandygyny belledi.

Goňşy ýurduň daşary syýasat edarasynyň ýolbaşçysy eýran tarapynyň möhüm halkara taslamalara gatnaşmaga hem-de Türkmenistanyň döwlet we hususy edaralary bilen has ýakyn gatnaşyklary ýola goýmaga gyzyklanma bildirýändigini tassyklady.

Şeýle hem şol gün hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow ilata gaýragoýulmasyz tiz kömek hyzmatyny bermäge niýetlenip, ýurdumyza getirilen lukmançylyk maksatly “ANSAT” kysymly täze dikuçar bilen tanyşdy.

“Türkmenhowaýollary” agentliginiň buýurmasy boýunça Kazan dikuçar zawody (Russiýa Federasiýasynyň Tatarystan Respublikasy) tarapyndan öndürilen täze tiz kömek dikuçary paýtagtymyzyň günortasynda ýerleşen saglygy goraýyş edaralarynyň dikuçar meýdançasynda görkezildi.

Ýokary tizlikli dikuçar reanimasiýany, ýokary derejeli bejerişi özünde jemlemek bilen, şikes alan raýatlara gönüden-göni ýerlerde ilkinji gyssagly lukmançylyk kömegini bermäge şert döredýän iň döwrebap enjamlar bilen enjamlaşdyrylandyr.

Dikuçaryň iň ýokary tizligi sagatda 275 kilometre, iň uzak uçuş aralygy 510 kilometre barabardyr. Onuň ýere gonýan böleginiň goşmaça enjam bilen üpjün edilmegi bolsa dikuçaryň dag eteklerine, gum we çöllük hem-de barmasy kyn ýerlere gonmaga mümkinçilik berýär.

Döwlet Baştutanymyz dikuçaryň içindäki ýöriteleşdirilen keseli anyklaýyş hem-de näsagyň ýagdaýyna gözegçilik etmäge niýetlenen enjamyň işi bilen tanyşdy we täze dikuçar iş ýüzünde ulanylyp görlenden soň, şeýle tehnikany ýurdumyzyň beýleki welaýatlary üçin hem satyn almagyň mümkinçiliklerini öwrenmegi, eger zerur bolsa, tehnikalary Adatdan daşary ýagdaýlar baradaky döwlet toparynyň alyp barýan işlerinde hem ulanmagy tabşyrdy.

9-njy aprelde hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň sanly ulgam arkaly geçiren Ministrler Kabinetiniň giňişleýin mejlisinde şu ýylyň birinji çärýeginde ýerine ýetirilen işleriň jemlerine garaldy. Mejlisde ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň maksatnamalarynyň amala aşyrylyşyna baha berildi, Hökümetiň, ministrlikleriň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň, welaýatlaryň ýerine ýetirilen işleriniň netijelerine seredildi.

Döwlet Baştutanymyzyň belleýşi ýaly, koronawirus ýokanjynyň ýaýramagy hem-de dünýä ykdysadyýetine ýetirýän zyýanly täsiri sebäpli ýüze çykan daşarky meselelere garamazdan ýurdumyz göz öňünde tutulan maksatnamalara laýyklykda ösmegini dowam etdi. Jemi içerki önümiň ösüşi ýylyň başyndan bäri 5,9 göterim derejede durnukly saklanyp gelýär, zähmet haklary bolsa 10 göterim ýokarlandyryldy.

Senagat we durmuş maksatly iri desgalaryň giň gerimli gurluşyklary dowam edýär. Kabul edilen meýilnamalara laýyklykda, ylym we bilim ulgamlarynda hem özgertmeler amala aşyrylýar. Önümçilikler döwrebap ýagdaýa getirilip, bazar ykdysadyýeti emele gelýär. Nebitgaz ýataklary özleşdirilýär. Türkmenistan — Owganystan — Pakistan elektrik we aragatnaşyk ulgamlarynyň, şeýle hem TOPH gaz geçirijisiniň gurluşyklary alnyp barylýar. Beýleki halkara taslamalary amala aşyrmaga hem taýýarlyk görülýär.

Hususy pudagy ösdürmegi goldamak, ykdysadyýetimizde özgertmeleri amala aşyrmaga telekeçileri giňden çekmek syýasaty yzygiderli durmuşa geçirilýär. Garaşsyz döwletimiziň syýasy ulgamyny kämilleşdirmek işleri dowam edýär.

Döwlet Baştutanymyz ýurdumyzy 2021 — 2025-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň maksatnamasyny amala aşyrmak boýunça netijeli işleri geçirmegi, esasy baýramlara — mukaddes Garaşsyzlygymyzyň şanly 30 ýyllygyna, ak mermerli paýtagtymyz Aşgabadyň 140 ýyllygyna hem-de Halkara Bitaraplyk gününe ýokary derejede taýýarlyk görmegi ýakyn geljek üçin möhüm wezipe hökmünde kesgitledi.

Garaşsyz döwletimiziň ýubileýi her şäherde, her obada gurlan ähli täze binalar we desgalar bilen ýatda galmalydyr diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow aýtdy hem-de Oba milli maksatnamasyny durmuşa geçirmek boýunça işleri işjeňleşdirmegi tabşyrdy.

Sanly ulgamy ornaşdyrmak, daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan harytlaryň önümçiligini döretmek, öz önümlerimiziň beýleki döwletlere iberilýän möçberlerini artdyrmak, maýa goýumlaryny çekmek, daşary ýurt pulundaky serişdeleriň gelip gowuşýan möçberlerini ýokarlandyrmak boýunça syýasatymyzy dowam etmek zerurdyr.

Döwlet dolandyryşyny kämilleşdirmek boýunça özgertmeleri alyp barmak, Döwlet býujetiniň ýerine ýetirilişine berk gözegçilik edip, göz öňünde tutulmadyk we dolandyryş çykdajylaryny azaltmak bilen baglanyşykly meseleler berk gözegçilikde saklanmalydyr diýip, milli Liderimiz sözüni dowam etdi. Şonuň ýaly-da, pul-karz we maliýe ulgamlarynda bazar usullaryny has giňden ulanmak, ykdysadyýetimizi diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürmek wajypdyr. Hususy pudagyň paýyny artdyryp, ony ýurdumyzyň ykdysadyýetine işjeň gatnaşdyrmak üçin hem zerur çäreler görülmelidir.

Mejlisiň dowamynda birnäçe resminamalara garaldy we kabul edildi. Hususan-da, döwlet Baştutanymyz medeniýet ulgamynyň edaralarynyň işini has-da kämilleşdirmegiň ähmiýetini nygtap, “Türkmenistanyň Medeniýet ministrliginiň meseleleri hakynda” Karara gol çekip, bu ministrligiň merkezi edarasynyň düzümini tassyklady, şeýle hem “Türkmen döwlet neşirýat gullugynyň meseleleri hakynda” Karara gol çekdi.

Milli Liderimiz Russiýa we Ýaponiýa bilen hyzmatdaşlygy giňeltmek hem-de has anyk we netijeli işleri geçirmek maksady bilen, Ykdysady hyzmatdaşlyk boýunça hökümetara türkmen-rus toparynyň hem-de türkmen-ýapon ykdysady komitetiniň düzümlerini tassyklap, bu düzümleriň türkmen böleginiň başlyklygyna Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary S.Berdimuhamedowy belledi.

Hormatly Prezidentimiziň gol çeken ýene-de bir Kararyna laýyklykda, şu ýyl ýurdumyzda 18 müň 300 gektar ýere şaly ekmek hem-de 82 müň 400 tonna hasyl öndürmek meýilleşdirilýär.

Geçen hepdede döwlet Baştutanymyz atlaryň ýokary derejede ösdürilip ýetişdirilmegine goşant goşan degişli taraplaryň arasynda Türkmenistanyň atçylyk sport toplumlarynda geçirilýän at çapyşyklarynda, gözellik bäsleşiklerinde hem-de atly sport ýaryşlarynda ýeňiş gazananlara gowşurylýan baýraklary paýlamak hakynda Karara gol çekdi.

Hormatly Prezidentimiz her ýylyň aprel aýynda “Ýylyň türkmen edermen alabaýy” atly halkara bäsleşigi hem-de türkmen alabaý itleriniň daşky keşbini şekillendiriş we amaly-haşam sungatynyň eserlerinde, neşir önümlerinde, fotosuratlarda, teleýaýlymlarda çeper beýan etmek ugrunda halyçylaryň, suratkeşleriň, heýkeltaraşlaryň, fotosuratçylaryň, neşirýat işgärleriniň we teleoperatorlaryň arasynda bäsleşikleri geçirmek hakynda Karara gol çekdi. Şeýle hem resminama bilen, degişli baýraklar bellenildi.

Geçen hepdäniň beýleki wakalarynyň hatarynda “Türkmendemirýollary” agentliginiň edara binasynda ýurdumyzyň önüm öndürijileriniň we telekeçileriniň, şeýle hem ulag we kommunikasiýa toplumynyň edara-kärhanalarynyň hünärmenleriniň gatnaşmagynda geçirilen bilelikdäki maýa goýum forumyny görkezmek bolar.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň başlangyjy bilen geçirilen çäräniň maksady ugurdaş ministrlikleriň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň, ulag hyzmatlaryna isleg bildirýänleriň arasynda işjeň gatnaşyklary ýola goýmakdan, döwlet we hususy pudaklary ösdürmekden, ulag we kommunikasiýa ulgamynda işleýän ýurdumyzyň telekeçileriniň maýalaryny çekmek arkaly import önümleriniň ornuny tutýan harytlary, täze önümçilik kuwwatlyklaryny döretmekden ybaratdyr.

Forumyň dowamynda ulag hem-de kommunikasiýa toplumynyň hünärmenleri pudagyň mümkinçilikleri baradaky maglumatlar bilen tanyşdyrdylar. Bu ulgamyň kärhanalarynyň önümçilik hajatlary üçin zerur bolan serişdeleriň hem-de ätiýaçlyk şaýlarynyň uly möçberi daşary ýurtlardan satyn alynýar. Şunuň bilen baglylykda, ulag we aragatnaşyk ulgamynda ýokary hilli import we eksport ugurly önümçilik babatda kuwwaty artdyrmak üçin tehnologik täzeliklerini teklip etmäge taýýar bolan ýurdumyzyň önüm öndürijileriniň mümkinçiliklerine garaldy.

Şeýlelikde, geçen hepdäniň wakalary ýurdumyzda milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň baştutanlygynda amala aşyrylýan özgertmeleriň döredijilik maksatly mazmunyny ýene-de bir gezek tassyklady. Şol özgertmeler halkymyzyň mynasyp durmuşyny üpjün etmäge, Garaşsyz, Bitarap Watanymyzyň täzeleniş, döredijilik we rowaçlyk ýoly bilen yzygiderli hereket etmegine gönükdirilendir.

(TDH).

Golaýda Türkmenistanyň Türkiýe Respublikasyndaky ilçihanasy Ankara uniwersiteti bilen bilelikde bu ýokary okuw mekdebiniň binasynda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň «Türkmeniň döwletlilik ýörelgesi» we «Atda wepa-da bar, sapa-da» atly kitaplarynyň türk dilindäki neşirleriniň tanyşdyrylyş dabarasyny geçirdi. Onuň çäklerinde Türkmenistanyň Garaşsyzlygynyň şanly 30 ýyllygy hem-de 2021-nji ýylyň «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» diýlip yglan edilmegi mynasybetli ýurdumyzyň hemmetaraplaýyn ösüşlerinidir medeni gymmatlyklaryny şöhlelendirýän fotosurat sergisi hem ýaýbaňlandyryldy.

Türkiýe Respublikasynyň Prezidentiniň Baş geňeşçisiniň, ýurduň Parlamentiniň Türkmen-türk dostluk toparynyň ýolbaşçysydyr agzalarynyň, Azerbaýjanyň, Belarusuň, Gazagystanyň, Gyrgyzystanyň, Moldowanyň, Russiýanyň we Ukrainanyň Türkiýede akkreditirlenen diplomatik wekilhanalarynyň işgärleriniň, jemgyýetçilik guramalarynyň ýolbaşçylarynyň, ýokary okuw mekdepleriniň rektorlarynyňdyr professor-mugallymlarynyň, bu ýurtda okaýan türkmen talyplarynyň hem-de žurnalistleriň gatnaşmagynda geçirilen çäräniň başynda ilçihana tarapyndan guralan serginiň açylyş dabarasy boldy. Onda türkmen Lideriniň döwet galamyndan çykan eserler, Türkmenistanyň taryhyndan we şu günki ösüşlerinden söz açýan fotosuratlar ýerleşdirildi. Myhmanlar sergide görkezilýän eserleri ýakyndan synlap, özlerini gyzyklandyrýan sowallara jogap aldylar.

Hormatly Prezidentimiziň kitaplarynyň türk dilindäki nusgalarynyň tanyşdyrylyş dabarasynyň dowamynda Türkmenistanyň Garaşsyzlyk ýyllarynda ýeten sepgitlerini hertaraplaýyn şöhlelendirýän wideoşekiller görkezilip, türk diline terjime edilen «Türkmeniň döwletlilik ýörelgesi» we «Atda wepa-da bar, sapa-da» atly kitaplaryň ähmiýeti dogrusyndaky çykyşlara giň orun berildi. Türkmenistanyň Türkiýe Respublikasyndaky Adatdan daşary we Doly ygtyýarly ilçisi öz çykyşynda milli Liderimiziň baştutanlygynda mukaddes Garaşsyzlygymyzyň 30 ýyllyk ýubileý senesi mynasybetli ýurdumyzda ýaýbaňlandyrylan çärelerdir taýýarlyk işleri barada aýdyp, türk dilinde neşir edilen kitaplaryň many-mazmuny dogrusynda giňişleýin gürrüň berdi.

Dabaranyň dowamynda çykyş eden dostlukly döwletiň wekilleri hormatly Prezidentimiziň halkymyzyň milli gymmatlyklaryndan we iň ýagşy däplerinden söz açýan bu eserleriniň türkmen-türk gatnaşyklarynyň medeni-ynsanperwer ugruny mazmun taýdan baýlaşdyrmakda hem-de birek-biregiň gazananlaryny içgin öwrenmekde uly ähmiýete eýedigini aýratyn nygtadylar. Çykyşlarda türkiýeli kitap muşdaklaryna Türkmenistanyň şöhratly taryhy, baý medeniýeti, maddy we ruhy gymmatlyklary bilen şeýle ajaýyp eserler arkaly ýakyndan tanyşmaga mümkinçilik döredýän türkmen Liderine hoşallyk sözleri beýan edildi. Çäräniň ahyrynda bolsa myhmanlara ýadygärlik sowgatlar gowşurylyp, türkmen milli tagamlary hödürlenildi.

Ýeri gelende, Türkmenistanyň Türkiýe Respublikasynyň Stambul şäherindäki Baş konsullygy tarapyndan Stambul uniwersitetiniň Jerrahpaşa ýokary hünärmentçilik mekdebinde hem döwlet Baştutanymyzyň «Türkmeniň döwletlilik ýörelgesi» atly kitabynyň türk dilindäki neşiriniň tanyşdyrylyş dabarasynyň geçirilendigini aýtmak gerek.

Aýgül RAHYMOWA.

«Türkmenistan».

Beýik Ýüpek ýolunyň ugrundaky söwda-ykdysady, medeni gatnaşyklar taryhyň sahypalaryna altyn harplar bilen ýazylyp, biziň günlerimize çenli gelip ýetipdir. Bu ýoluň ugry diňe bir söwda ýoly bolman, eýsem, halklaryň we döwletleriň arasynda diplomatik gatnaşyklaryň ýaýbaňlanýan ýeri hökmünde hem meşhurlyk gazanypdyr. Beýik Ýüpek ýolunyň taryhyny açmak we ylmy-barlag işlerini geçirmek üçin biz hökmany suratda golýazmalara we ylmy çeşmelere ser salmaly bolýarys. Bu babatda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow «Türkmenistan — Beýik Ýüpek ýolunyň ýüregi» atly kitabynda şeýle ýazýar: «Beýik Ýüpek ýoly Gündogaryň hem Günbataryň halklarynyň taryhynda wajyp orun eýeledi. Onuň bilen bagly taryhy ýazgylar, arheologik tapyndylar, etnografik we edebi gymmatlyklar, halk hakydasynda saklanyp galan ruhy miras gitdigiçe gyzyklanmany artdyrýar».

Mälim bolşy ýaly, türkmen topragynda ençeme mekdep-medreseler, şol bir wagtyň özünde ylmy merkezler döredilipdir. Olarda ýazuw sungatyndan, hatdatlykdan, sahaplamadan, kitap bezeginden, nakgaşçylyk sungatyndan baş çykarýan ussatlar hem-de kätipler işläp, golýazma kitaplaryny döredipdirler.

Çaphanalar we metbeçilik döremezinden ozal, alymlar tarapyndan ýazylan golýazma eserleri asyl nusgadan birnäçe nusgalara göçürilip gelnipdir. Bu bolsa golýazma eserleriniň goralyp saklanmagynyň we ýitip gitmezliginiň aladasynyň asyrlardan asyrlara geçip gelýändigini subut edýär. Ýazgylar ilki daşa, süňke, eýlenen derileriň (gönler) üstüne ýazylypdyr. Wagtyň geçmegi bilen, kagyzlaryň ýüzüne ýazylyp başlapdyr. Golýazma eserleri ýazylanda, ilkinji nobatda, ýokary hilli kagyz gerek bolupdyr. Kagyzlar ýüpek galyndylaryndan hem-de ýüpek bilen kenep garylyp ýasalypdyr. Ýüpek galyndylaryndan ýasalan kagyzlar örän berk bolupdyr. Olaryň ýüzüne ýazylan jümlelerde Beýik Ýüpek ýolunyň ugrunda ençeme taryhy saparlaryň bolandygy barada maglumat berilýär.

Şol kitaplaryň biri hem Klawihonyň saparnamasydyr. Klawiho öz saparnamasyny 1406-njy ýyldan soň doly taýýar edipdir. Ol ilkinji gezek 1582-nji ýylda, ikinji gezek 1782-nji ýylda Madridde, soňra 1881-nji ýylda çap edilipdir.

Klawiho ýetginjek wagtynda Ispaniýanyň Kastiliýa şäheriniň patyşasynyň ýakyn adamlarynyň biri bolupdyr. Soňra onuň hormat garawulynyň başlygy bolupdyr. Ol patyşanyň ynamdar adamy, örän düşbi, ýiti zehinli bolup, türki we pars dillerinden gowy baş çykarypdyr.

Bu ispan ilçisi we syýahatçysy Marko Polonyň Merkezi Aziýa syýahatyndan bir asyr gowrak wagt soň, onuň geçen ýollaryndan hem ýöräpdir. Klawiho 1403 — 1406-njy ýyllarda türkmen topragynyň üsti bilen, has takygy, Beýik Ýüpek ýolunyň ugry bilen Ispaniýadan Samarkanda sapar edýär. Klawihonyň ýanynda Ispaniýanyň patyşasynyň iki sany serkerdesi bar eken. Müsüriň Menikli Bugaý atly ilçisi hem olara goşulypdyr, ol soltan Memluk Berkukyň wezipeli we ynamdar adamlarynyň biri bolupdyr.

Klawiho we onuň ýaranlary kerwen ýollarynyň ugry bilen, ilki Sarahsa, Tejen derýasy bilen gaýyklara münüp, Murgap derýasyna çenli barypdyr. Soňra Jeýhun derýasynyň üsti bilen gadymy Balhyň demirgazygyndan geçip, Mawerennahra ýetipdir.

Haçanda, Klawiho öz ýaranlary bilen Tejen derýasynyň kenaryna baranlarynda, ol ýerde gurlan ak öýleriň birinde myhman bolupdyr. Ol özüniň ýatlamalarynda türkmenleriň myhmansöýerliginden söz açyp, süýji gawun-garpyzlary dadyp görendiklerini ýazýar. Ol ýeriň adamlarynyň ak öýlerde ýaşaýandyklaryny hem-de pagta we galla hasylyny alýandyklary barada maglumatlary berýär. Şeýle-de ol gawun-garpyz ekilýän meýdanlaryň juda uludygyny wasp edip, “Olaryň dünýäde deňi-taýy ýokdur” diýip belleýär. Soňra ol uzak ýollary geçip, Murgap derýasyna baryp, onuň kenarynda ýerleşen kerwensaraýda myhman bolandygyny uly guwanç bilen ýatlaýar. Munuň üstesine, Murgap derýasynyň kenarynda açyk howada serginläp, ak öýleriň birinde naharlanandyklaryny belleýär. Ondan soň bolsa Jeýhun derýasyna ýetýär.

Klawiho öz saparnamasynda Samarkantdan yzyna dolanan wagty Bawerde (Abiwerde, häzirki Kaka etrabyna) baryp, ol ýeriň ýaşyl ýaýlaly, bol hasylly ýer bolandygyny we dagyň üstlerinde gar görünýändigini ýazyp, bu ýeriň adamlarynyň myhmansöýerliginden hoşal bolandygyny uly buýsanç bilen ýazypdyr. Ýeri gelende aýtsak, hormatly Prezidentimiz “Türkmenistan — Beýik Ýüpek ýolunyň ýüregi” atly kitabynda Abiwerdiň Merkezi Horasan, ilkinji nobatda hem, Köpetdagyň üstünden geçýän söwda ýolunyň ýörite bir şahasynyň ugrunda ýerleşen Nişapur bilen ykjam gatnaşykda bolandygyny ýazýar.

Görşümiz ýaly, Beýik Ýüpek ýolunyň ýüregi bolan gadymy türkmen topragy barada taryhy çeşmeler we saparnamalar bu ýerlere degişli gymmatly maglumatlary we ýatlamalary öz içine alýar. Bu bolsa türkmen taryhynyň örän baýdygyndan nyşandyr. Arkadag Prezidentimiziň “Türkmenistan — Beýik Ýüpek ýolunyň ýüregi” atly ylmy kitaplary taryhy ýoluň täzeden janlanmagyna we dünýä derejesinde mynasyp baha berilmegine giň ýol açdy. Alym Arkadagymyzyň ylmy-edebi mirasymyzy we şöhratly taryhymyzy düýpli öwrenmekde döredip berýän mümkinçilikler üçin köp sagbolsun aýdýarys.

Geldimyrat MUHAMMEDOW,

Türkmenistanyň Ylymlar akademiýasynyň Magtymguly adyndaky Dil, edebiýat we milli golýazmalar institutynyň türkmen taryhynyň golýazma çeşmeleri bölüminiň müdiri.

Ýurdumyzda ýokary tehnologiýaly innowasion önümçilikleri ösdürmäge, kiçi we orta telekeçiligi düzümleýin üýtgedip gurmaga aýratyn üns berilýär. Häzirki döwürdäki tehniki ösüş, sarp edijileriň islegleriniň has döwrebap kanagatlandyrylmagy, köp babatda, ykdysadyýetiň hususy böleginiň alyp barýan işleriniň netijeliligine baglydyr. Bu gün türkmen telekeçileri dürli pudaklarda giň gerimli işleri alyp barmak bilen, çylşyrymly we iri möçberli taslamalary durmuşa geçirmekde belent sepgitlere ýetýärler.

Soňky on bäş ýyla barabar wagtyň dowamynda Balkan welaýaty boýunça açylyp, ulanylmaga berlen, häzirki zaman hil ülňülerine doly laýyk gelýän medeni-durmuş maksatly binalaryň, oba hojalyk önümlerini, senagat harytlaryny öndürýän, gurluşyk serişdelerini taýýarlaýan önümçilik desgalarynyň, ýaşaýyş jaýlarynyň ymaratlaryny ýerli hususy kärhanalaryň gurluşykçylarynyň ýokary ölçeglere laýyk bina edendiklerini hem aýratyn nygtamak gerek.

Ýeri gelende aýtsak, häzirki wagtda welaýat boýunça öndürilýän senagat önümleriniň deň ýaryna barabary ykdysadyýetiň döwlete degişli bolmadyk böleginiň paýyna düşýär. Günbatar sebitde döwrebap işleri bitirýän hususy kärhanalaryň biri hem Balkanabat şäheriniň Jebel şäherçesiniň senagat zolagynda ýerleşýän «Demir ölçeg» hususy kärhanasydyr. Kärhananyň hünärmenleri şu günler «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylynyň ruhuna mynasyp işleri alyp barýarlar. Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň we onuň partiýasynyň agzasy bolan bu kärhana ýurdumyzyň elektrik energetikasy ulgamynda we dürli pudaklaryň elektrik gurnama işlerinde öz mynasyp ornuny tapan öňdebaryjy kärhanalaryň hatarynda tanalýar. Bu hususy kärhana öz müşderilerine enjamlary satyn almak, materiallary (serişdeleri) ibermek, synagdan geçirmek, ulanyşa tabşyrmak, tehniki hyzmatlary ýola goýmak, elektrik ulgamynda esasy howpsuzlyk çäreleriniň biri bolan ýereçatmalary, ýyldyrymdan goraýjylary gurnamak we başga-da ýöriteleşdirilen köp sanly hyzmatlary hödürleýär. Şonuň ýaly-da, kärhananyň öz işine ussat hünärmenleri elektrik enjamlaryny ýokary woltlarda synamak, ölçemek, rele goraglaryny, awtomatikany gurnamak we sazlamak, kuwwatlylygy 35 kilowata çenli bolan elektrik howa geçirijileri arkaly howa geçirijileri çekmek, tok geçiriji ulgamlaryň ugrunda yşyklandyryş üçin sütünleri oturtmak, dizel generatorlaryny abatlamak we olara hyzmat etmek ýaly jogapkärli işleri birkemsiz ýerine ýetirýärler. Kärhana buýrujylaryň talaplaryny doly kanagatlandyrýandygy bilen tapawutlanýar.

— Gahryman Arkadagymyzyň telekeçiligi ählitaraplaýyn ösdürmäge döredip berýän taýsyz mümkinçiliklerinden ruhlanýan hususy kärhanamyzyň hünärmenleriniň geçen ýyl Balkanabat ýod zawodynyň Hazar şäheriniň golaýyndaky önümçilik bölüminde amala aşyran işleri hem ýokary talaplara doly laýyk gelýär. Hünärmenlerimiz bu ýerde çig mal almakda ulanylýan guýularyň elektrogurnama işlerini üstünlikli ýerine ýetirdiler. Şol guýulara barýan, uzynlygy 13,5 kilometrden hem geçýän elektrik geçiriji ulgamlar we olaryň sütünleriniň durky doly täzelenildi. Şeýle hem geçen ýyl Balkanabat şäherinde gurlan, her biri dört gatly, iki sany ýaşaýyş jaýlarynyň elektrik işleriniň ählisini amala aşyrdyk. «Türkmennebit» döwlet konserniniň buýurmalary esasynda, onuň kärhanalaryndaky tok bilen işleýän hereketlendirijileriň abatlaýyş-sazlaýyş işlerini ýokary hilli ýerine ýetirdik. Kärhanamyzyň abatlaýyş-sazlaýyş bölüminde güýçli elektrohereketlendirijileriň we transformatorlaryň sarym işleri hem takyk we ýokary hilli amal edilýär. Demir gatlaklaryndan taýýarlanan elektrik enjamlary üçin ýörite paýlaýjy şitlerdir gutularymyz hem bäsdeşlige ukyplylygy bilen tapawutlanýar — diýip, hususy kärhananyň direktory Serdar Mätiýew gürrüň berdi.

«Demir ölçeg» hususy kärhanasynyň önümçilik bölümindäki Türkiýäniň «DURMA» kompaniýasyndan satyn alnan kuwwatly enjamlar her bir ýerine ýetirilýän işde ýokary netijeleri gazanmaga giň mümkinçilik berýär. Kärhananyň uzak aralyklara kuwwatlylygy 35 kilowata çenli bolan elektrik toguny geçiriji ulgamlary, olaryň gurnama işlerini, elektrotehniki enjamlaşdyrma degişli taslamalary, transformatorlaryň, elektrik energiýasyny paýlaýjy we gözegçilik enjamlarynyň synagyny, degişli enjamlaryň rele goragyny we awtomatikasyny sazlamak, magdan çykarylyşynda, ýerüsti önümçilik desgalarynda gurluşyk-gurnama we başga-da köp sanly sargytlar boýunça bitirýän işleri «Türkmenstandartlary» döwlet gullugy tarapyndan barlagdan geçirilip, buýrujylara tabşyrylýar.

50-ä golaý adamy hemişelik iş orunlary bilen üpjün eden bu hususy kärhananyň hünärmenleri ata Watanymyzyň ykdysady kuwwatynyň has-da artmagy, halkymyzyň bagtyýarlygy üçin halal zähmet çekmäge taýsyz mümkinçilikleri döredýän Gahryman Arkadagymyza alkyş aýdyp, «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylyny ýokary önümçilik üstünliklerine beslemek ugrunda has-da gaýratly zähmet çekýärler.

Hojaberdi BAÝRAMOW.

«Türkmenistan». Surata düşüren Andreý PAKULOW.

Milli bilimi döwrebaplaşdyrmak babatda ýaýbaňlandyrylan oňyn özgertmeleri durmuşa geçirmegiň çäklerinde ulgamyň dolandyryş, düzüm, kanunçylyk-hukuk binýadyny berkitmek, milli ýörelgelere we dünýäniň ösen tejribesine laýyklykda, okuw maksatnamalarynyň, kitaplaryň hem-de gollanmalaryň mazmunyny baýlaşdyrmak, ylmy-usulyýet ugurlaryny kämilleşdirmek boýunça tutumly işler amala aşyrylýar. Elektron maglumat binýadynyň ähli ugurlarynyň üpjünçiligini öz içine alýan sanly bilim ulgamy yzygiderli ösdürilýär.

Mälim bolşy ýaly, hormatly Prezidentimiziň şu ýylyň 8-nji fewralynda sanly wideoaragatnaşyk arkaly geçiren iş maslahatynda ýurdumyzyň ylym, bilim, saglygy goraýyş, sport ugurlarynda we jemgyýetçilik guramalarynda 2020-nji ýylda ýerine ýetirilen işleriň netijelerine garaldy we olaryň işini kämilleşdirmek boýunça öňde durýan wezipeler kesgitlenildi.

Türkmenistanyň Prezidentiniň 2017-nji ýylyň 15-nji sentýabrynda gol çeken Kararyna laýyklykda, bilim edaralarynyň işini kämilleşdirmek, bilim bermegiň ähli basgançaklaryny ýokary hilli elektron bilim maglumatlary bilen üpjün etmek, sanly serişdeleri giňden peýdalanyp, berilýän bilimiň mazmunyny baýlaşdyrmak, hiliniň dünýä derejesine laýyk bolmagyny üpjün etmek maksady bilen, «Türkmenistanda sanly bilim ulgamyny ösdürmegiň Konsepsiýasy», şeýle hem ony durmuşa geçirmegiň meýilnamasy tassyklandy.

Sanly bilim ulgamyny ösdürmek bu ugurda tehnologik täzeçilligi döretmegi we ýaýratmagy, bilim edaralarynyň tehnologiýa taýdan ösmeginiň çaltlandyrylmagyny, şeýle hem bilimiň ähli basgançaklary üçin zerur elektron maglumatlar gorunyň döredilmegini we olara bitewi tor arkaly elýeterliligi üpjün etmegi göz öňünde tutýar. Hormatly Prezidentimiziň gol çeken Karary esasynda Bilim ministrliginiň 2020-nji ýylda döredilen Innowasiýa maglumat merkezi sanly bilim ulgamyny ösdürmekde durmuşa geçirilýän giň gerimli işlerde täze tapgyr boldy.

Ýeri gelende bellesek, Ýewropa Bileleşiginiň «Türkmenistanda bilim ulgamyna goldaw bermek» taslamasyny durmuşa geçirmegiň çäginde innowasion özgertmeleriň, şol sanda elektron bilim serişdeleriniň wirtual giňişligini ösdürmek üçin halkara «Moodle» portalyny döretmek we onuň mümkinçiliklerini peýdalanmak üçin ýokary okuw mekdepleriniň mugallymlarynyň sanlylaşdyrmak boýunça bilimini ýokarlandyrmaga işjeň goldaw bermäge gönükdirilen ýörite okuwlar geçirildi. Ýörite sapaklara gatnaşylmagy netijesinde, bu halkara binýat ýurdumyzyň ýokary okuw mekdepleriniň 20-siniň okuw maksatnamasyna ornaşdyryldy.

«Türkmenistanda bilim ulgamyna goldaw bermek» taslamasynyň Milli bilim institutynyň ylmy-usulyýet mümkinçilikleriniň berkidilmegine hem ýardam edendigini bellemek gerek. Bu ýerde portal, web-saýt we elektron kitaphana döredildi. Olar häzirki döwürde üstünlikli hereket edip, amala aşyrylýan giň gerimli özgertmelerde usulyýetçi alymlara, bilim işgärlerine amatly mümkinçilikleri açýar. Amala aşyrylýan giň gerimli özgertmeleriň çäginde, irki döwürden başlap, çagalary terbiýelemek, okatmak hem-de olaryň beden we ruhy taýdan saglygyny berkitmek, şahsy başarnygyny ösdürmek maksady bilen, mekdebe çenli çagalar edaralarynyň işini döwrüň talabyna laýyk kämilleşdirmek meselesine aýratyn ähmiýet berilýär. Muňa hormatly Prezidentimiziň 2020-nji ýylyň 22-nji maýyndaky Karary bilen tassyklanan «Türkmenistanda çaganyň irki ösüşini hem-de mekdebe taýýarlygyny ösdürmek babatda 2020 — 2025-nji ýyllarda mekdebe çenli çagalar edaralarynyň işini kämilleşdirmegiň Maksatnamasy» aýdyň mysaldyr. Milli we oňyn halkara tejribelere salgylanmak bilen, çaganyň irki ösüşini hem-de mekdebe taýýarlygyny üpjün etmäge gönükdirilen bu maksatnama mekdebe çenli çagalar edaralarynyň işini kämilleşdirmegiň maksadyny, wezipelerini, şeýle-de ileri tutulýan ugurlaryny kesgitleýär. Maksatnamany üstünlikli durmuşa geçirmegiň netijesinde, körpe nesil üçin irki ýaşdan başlap, mekdebe çenli bilimiň elýeterliligini we bäş ýaşly çagalaryň mekdebe taýýarlygyny üpjün etmek boýunça işler kämilleşdiriler. Mekdebe çenli çagalar edaralarynyň işine bilim we terbiýe bermegiň iň öňdebaryjy innowasion çemeleşmeleri, usullary giňden ornaşdyrylar. Pedagogikanyň, psihologiýanyň we okatmagyň usulyýetiniň täze gazananlarynyň esasynda mekdebe çenli bilim hem-de terbiýe bermegiň usulyýeti, okuw maksatnamalarydyr kitaplary yzygiderli kämilleşdiriler.

Döwlet Baştutanymyz şu ýylyň 8-nji fewralynda geçiren iş maslahatynda ýaşlaryň ene dilinden başga-da, daşary ýurt dillerini düýpli öwrenmegi üçin çagalarda bu endigi artdyryp, höwes döretmegi, mugallymlaryň ýokary taýýarlykly we tejribeli bolmagyny gazanmagy ilkinji nobatdaky wezipeleriň hatarynda kesgitledi. Bu derwaýys wezipeleri çözmekde Türkmenistanyň Prezidentiniň 2017-nji ýylyň 22-nji dekabryndaky Karary bilen tassyklanan «Türkmenistanda daşary ýurt dillerini okatmagy kämilleşdirmegiň Konsepsiýasyna» möhüm ornuň degişlidigini bellemek gerek. Konsepsiýanyň esasy maksady bilim ulgamynyň ähli basgançaklarynda (mekdebe çenli, başlangyç, esasy orta, umumy orta, başlangyç hünär, orta hünär, ýokary hünär, ýokary okuw mekdebinden soňky hünär bilimi) bitewi bilim gurşawyny döretmekden, daşary ýurt dillerini okatmagyň mazmunyny ulgamlaýyn döwrebaplaşdyrmakdan, dil öwrenýänleriň dil we medeni biliminiň hiliniň ýokarlanmagyny hem-de netijeli okuw-döredijilik işini ele almagyny üpjün edýän okatmagyň innowasion dil öwrediş tehnologiýalaryny işläp taýýarlamakdan, olary durmuşa ornaşdyrmakdan ybarat bolup durýar. Munuň özi Türkmenistanyň dünýä giňişligine üstünlikli aralaşmagyny üpjün etmäge ýardam berer.

«Türkmenistanda bilim ulgamyna goldaw bermek» taslamasynyň çäklerinde umumybilim berýän orta we ýokary okuw mekdepleriniň mugallymlary üçin «Iňlis dilini okatmagyň usulyýeti» diýen tema boýunça geçirilen okuw maslahatlary bilim işgärleriniň hünär derejesini ýokarlandyrmaga, şeýle-de ussatlygyny kämilleşdirmäge ýardam berdi. Şol okuw maslahatlaryny bu ugurda häzirki döwrüň talaplaryna laýyklykda, iňlis dilini okatmagyň hilini gowulandyrmak maksady bilen, tälimçi-usulyýetçileri taýýarlamaga ýöriteleşen «Pearson» halkara bilim kompaniýasynyň wekilleriniň geçirendigini-de bellemeli.

Döwlet Baştutanymyz ýaşlaryň gyzyklanmasyna we höwes edýän ugruna laýyklykda, olaryň saýlap alan hünäri boýunça ukybyny ösdürmegiň möhüm bolup durýandygyna, şeýle edilende öz işine hemmetaraplaýyn düşünýän ýaş hünärmenleriň ýetişjekdigine iş maslahatyna gatnaşyjylaryň ünsüni çekdi. Bu ugurda durmuşa geçirilýän özgertmeleriň hatarynda hormatly Prezidentimiziň 2020-nji ýylyň 4-nji dekabryndaky Karary bilen tassyklanan «Türkmenistanda tebigy we takyk ylmy ugurlara degişli dersleri okatmagy kämilleşdirmegiň Konsepsiýasy» uly orun tutýar. Konsepsiýany amala aşyrmak boýunça durmuşa geçirilmeli işleriň meýilnamasynda anyk çäreler göz öňünde tutulýar. Olaryň hatarynda ýaşlaryň tebigy we takyk ylmy ugurly dersler boýunça dürli tejribe-konstruktorçylyk ukyplaryny ösdürmek, robot tehnikasy babatda ylmy-döredijilik işlerini kämilleşdirmek, bu ugurlara laýyk gelýän sapaklaryň çuňlaşdyrylyp okadylmagyny guramak, döwrebap bilim bermegiň hem-de ýaşlary sazlaşykly terbiýelemegiň täze usullaryny synagdan geçirmek, şeýle hem bilim ulgamyna ornaşdyrmak, mugallymlaryň hünär derejesini ýokarlandyrmak işlerini yzygiderli alyp barmak ýaly çäreler bar.

Mukaddes Garaşsyzlygymyzyň şanly 30 ýyllygynyň uly dabaralara beslenip toýlanýan ýylynda bolsa bilim edaralarynda häzirki zaman usullaryny ornaşdyrmak arkaly ýaşlara berilýän bilimiň hilini dünýä ülňülerine laýyklykda ýokarlandyrmak babatda döwlet tarapyndan öňde goýlan wezipeleri durmuşa geçirmekde ulgamyň işgärleri öz döredijilikli zähmetlerini, ukyp-başarnyklaryny gaýgyrman, has-da tutanýerli işleýärler.

Sapargeldi DURDYÝEW,

Türkmenistanyň Milli bilim institutynyň bölüm müdiri, biologiýa ylymlarynyň kandidaty, dosent.

Birleşen Milletler Guramasynyň Ykdysady we durmuş geňeşiniň (ECOSOC) Durnukly ösüşi maliýeleşdirmek boýunça forumynyň çäklerinde «Deňize çykalgasy bolmadyk ösüp barýan ýurtlarynyň ykdysadyýetlerini pandemiýadan soň durnukly dikeltmegi maliýeleşdirmek» atly wideoaragatnaşyk arkaly 2021-nji ýylyň 12-nji aprelinde geçirilen köptaraplaýyn söhbetdeşlige Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministrliginiň edara binasynda gatnaşyldy.

Söhbetdeşlige Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministri Muhammetgeldi Serdarowyň ýolbaşçylygynda Ministrligiň Döwlet maliýesini jemleýji we ykdysady syýasaty müdirliginiň hem-de Strategik we durnukly ösüş müdirliginiň wekilleri gatnaşdylar.

Duşuşygyň ahyrynda Mähriban Watanymyzyň halkara giňişliginde abraý-mertebesiniň belende galmagynda ägirt uly işleri amala aşyrýan Hormatly Prezidentimiziň janynyň sag, ömrüniň uzak, alyp barýan il-ýurt bähbitli umumyadamzat ähmiýetli belent tutumly işleriniň mundan beýlägem rowaç almagy arzuw edildi.

Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministrligi 

Türkmenistan bilen Bütindünýä Bankynyň arasynda özara gyzyklanma bildirilýän maksatnamalar we taslamalar boýunça hyzmatdaşlygyň mümkinçiliklerini ara alyp maslahatlaşmak maksady bilen, 2021-nji ýylyň 12-nji aprelinde Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministri bilen Bütindünýä Bankynyň Toparynyň we Halkara Pul Gaznasynyň her ýylda geçirilýän ýazky maslahatlarynyň çäklerindäki Bütindünýä bankynyň Ýewropa we Merkezi Aziýa sebiti boýunça Wise-prezidenti Anna Býerdeniň arasynda göni wideo aragatnaşyk arkaly duşuşyk geçirildi.

Duşuşygyň dowamynda Türkmenistan bilen Bütindünýä bankynyň arasynda amala aşyrylýan we meýilleşdirilýän birnäçe taslamalary taýýarlamak, şol sanda karzlaşdyrmak bilen bagly taslamalar boýunça alnyp barylýan işler ara alnyp maslahatlaşyldy.

Bütindünýä Bankynyň wekilleri tarapyndan bu amala aşyrylýan işlerde ministrligiň goşandyna uly baha berildi we hyzmatdaşlygyň mundan beýläk-de işjeňleşdiriljekdigi nygtaldy.

Mundan başga-da, Bankyň Merkezi Aziýa boýunça sebitleýin direktory hem-de Türkmenistan boýunça dolandyryjysy wezipelerine täze belleniljek wekilleri bilen tanyşdyryldy.

Duşuşygyň ahyrynda Mähriban Watanymyzyň halkara giňişliginde abraý-mertebesiniň belende galmagynda ägirt uly işleri amala aşyrýan Hormatly Prezidentimiziň janynyň sag, ömrüniň uzak, alyp barýan il-ýurt bähbitli umumyadamzat ähmiýetli belent tutumly işleriniň mundan beýlägem rowaç almagy arzuw edildi.

Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministrligi

Türkmenabatdan Mara uzaýan gara ýoluň iki ýakasy soňky ýyllarda gündogar sebitiň merkezi şäheriniň täze senagat we ýaşaýyş toplumlarynyň merkezine öwrülýär. Welaýat köpugurly hassahanasyndan Ýokanç keselleriň öňüni alyş merkezine çenli aralykdaky 15 — 20 kilometrlik menzilde bu gün döwrebap ýaşaýyş jaýlary, atçylyk-sport toplumy, mekdep-internaty, iri önümçilik kärhanalarynyň birnäçesi we beýleki döwrebap binalar ýerleşýär. Gara ýoldan biraz uzakda ýerleşýän hem bolsa, seleňläp durşy bilen ýolagçylaryň nazaryny egleýän Türkmenabadyň pamyk egriji fabrigi hem bu sebitdäki gözellikleriň biri. Hormatly Prezidentimiziň tagallasy bilen durky täzelenip, önümçilik mümkinçilikleri artdyrylan kärhana mundan ýedi ýyl ozal täze güýç bilen işläp başlady.

Ýadyňyzdadyr, hormatly Prezidentimiz 2012-nji ýylyň aprel aýynda bu kärhananyň durkuny täzeläp, mümkinçiliklerini artdyrmak baradaky taryhy Karara gol çekipdi. Onda oturdyljak enjamlar bolsa bu Karara gol çekilmezinden alty-ýedi aý ozal Ispaniýanyň Barselona şäherinde geçirilen dokma enjamlarynyň «ITMA — 2011» halkara sergisinde türkmenistanly wekiller tarapyndan ilik-düwme öwrenilipdi. Iň kuwwatly, iň güýçli hasap edilen enjamlar Şweýsariýa, Italiýa ýaly döwletleriň önümleridi. Olaryň arasynda Şweýsariýanyň «Uster» kompaniýasynyň pagta süýüminiň we nah ýüplükleriň fiziki-mehaniki görkezijilerini ölçeýän doly awtomatlaşdyrylan enjamlary, nah ýüplüklere çyglylyk berýän enjamlar, ýüplükleri awtomatik usulda gaplaýan Italiýanyň «Zancaner», sowadyş, ýyladyş hem-de howany tämizleýiş ulgamlarynda Şweýsariýanyň «Luwa» kompaniýasynyň enjamlary we beýlekiler bar.

Kärhana siňdirilen bu yhlas miwesini berdi. Muny kuwwatlylygy we önümleriniň hili düýpli ýokarlandyrylan kärhananyň şondan soňky önümçiligi aňryýany bilen görkezdi.

«Open End» — dokma senagatynda iň hyrydarhalar ýüplükleriň biri. Aýdyşlaryna görä, ondan iň nepis matalar dokalýar. Mümkinçilikleri artdyrylandan soň, Türkmenabatdaky pamyk egriji fabrik, ine, şol ýüplükleri öndürip başlady. Bu bolsa önümleriň dessine dünýä bazaryna çykarylyp, özüne siňdirilen serişdeleri aňryýany bilen ödemegine getirdi. Häzir bu kärhanada «Open End» kysymly ýokary hilli ýüplügiň her ýylda 4 müň tonnasy öndürilýär.

Zähmetkeşleriň arasynda bolmak, olaryň işi bilen ýakyndan tanyşmak hemişe-de ýakymly. Biziň bu ýere iş saparymyzyň ilkinji pursatlaryna başga-da bir ýakym goşuldy. Kärhananyň derwezesinden girip-girmänkäk, bizi bu derwezeden çykyp barýan ýük ulagy «garşylady». Onuň eksporta ugradylmak üçin taýýar önümi alyp barýandygyny aýtdylar. Bu derwezeden günde şeýle ulaglaryň birnäçesi girip-çykýar.

Ine-de, biz kärhananyň esasy önümhanasynda. Bu ýerde hünärmen diňe işleriň gidişine gözegçilik edäýmese, olaryň aglabasy awtomatlaşdyrylan ulgam bilen amala aşyrylýar. Ýöriteleşdirilen robot tehnikasy ýüplük üçin getirilen pamygy alyp, ony enjamlaryň «eline tutdurýar». Olar hem pamykdan 17/1, 20/1, 27/1 we 34/1 ölçegli ýüplükleri öndürýärler.

Önümçilik kärhanalarynyň aglabasyna mahsus bolşy ýaly, bu ýerde-de işleriň umumy zynjyry emele gelipdir. Welaýatdaky pagtany gaýtadan işleýän kärhanalarda her biriniň agramy 200 kilograma çenli bolan top görnüşine getirilen çig mal bir çetden goýberilip, önümçiligiň beýleki çetinden ýüplük bolup çykyp dur. Kärhanada her topy 2 kilogramdan hem geçýän ýüplükleriň her günde 11 tonnasy öndürilýär. Işler üç çalşykda alnyp barylýar. Bu ýerde 148 adamyň işleýändigini, şolaryň 75-siniň gelin-gyzlardygyny aýtmak hem ýakymlydyr.

Ýylyň ýaňy üç aýy arkada galdy. Ýöne kärhanadaky önümçilik depgini eýýämden göreni guwandyrýar. Ýylyň başyndan martyň ahyryna çenli öndürilen ýüplükleriň mukdary 800 tonna golaýlady. Şu hasapdan çen tutsak, aýyň başyna 250-den 270 tonna çenli önümiň öndürilendigini görmek kyn däl. Alnan girdejiler bolsa 160 göterimden hem geçýär. Çünki dünýä bazarynda türkmen ýüplügine bolan uly isleg olaryň bäsleşikli söwdalardaky alyjysyny köpeldýär. Şonuň üçin hem bu ýerde öndürilen önümiň ammarda goş basyp ýatary bolmaz. Olar ýa-ha içki dokma kärhanalaryna, ýa-da jahanyň çar künjüne sary ýola düşer.

Biler bolsaňyz, üç aýda öndürilen 800 tonna golaý önümiň 70 göterimden gowragy eksporta ugradyldy! Türkiýe, Polşa, Russiýa, Birleşen Arap Emirlikleri ýaly döwletler Türkmenabatda taýýarlanylan nah ýüplükleri esasy import edijilerdir.

Tejribeli ýolbaşçy Nargül Abdyýewa tarapyndan bu ýerde iş çalşygynyň hem sazlaşykly ýola goýlandygyny aýtmak gerek. Işgärleriň üç çalşykda işleýändigini ýokarda ýazypdyk. Olar dört topara bölünipdir. Şeýlelikde, her topar bir gün dynç alýar. Her işgär dört günden bir gün öýünde dynç alyp bilýär. Olar kärhanadan öýlerine, öýlerinden kärhana ýörite awtobus bilen gatnadylyp, iş wagtynda gyzgyn nahar bilen üpjün edilýär.

Bu kuwwatly kärhana mukaddes Garaşsyzlygymyzyň 30 ýyllyk baýramyna uly zähmet ýeňşi — müňlerçe tonna önüm bilen barmagy meýilleşdirýär. Bu maksadyň myrat tapjakdygyna bolsa işleriň ýylyň ilkinji aýlaryndaky depgini hem güwä geçýär.

Agageldi ITALMAZOW.

(Öz habarçymyz).