Hormatly Prezidentimiziň ýurdumyzyň gurluşyk pudagyny ösdürmek hem-de gurluşyk önümçiliginiň kuwwatyny ýokarlandyrmak babatdaky tagallalaryna Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzalary hem saldamly goşantlaryny goşýarlar. Munuň şeýledigine Türkmenistanyň Kärdeşler arkalaşyklarynyň Bäherden etrap birleşmesiniň başlangyjy esasynda bu etrabyň Garagan geňeşliginiň çäginde ýerleşýän gazbeton we gury gurluşyk garyndylaryny öndürýän zawodlar toplumynda bolanymyzda anyk göz ýetirdik.

Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzasy «Ukyply kärdeşler» hususy kärhanasyna degişli bu zawodlar toplumynyň işe girizilenine sanlyja ýyl boldy. Şeýle-de bolsa, gürrüňi edilýän innowasion tehnologiýaly zawodlar toplumy daşary ýurtlardan getirilýän gurluşyk materiallarynyň ornuny tutýan, dünýä bazarynda bäsdeşlige ukyply gurluşyk önümlerini öndürmekde uly meşhurlyga eýe boldy. Bu ýerde öndürilýän gazbeton önümleri we gury gurluşyk garyndylary ýokary hilliligi bilen tapawutlanýar.

Zawodlar toplumy bilen tanyşlygymyzy çig mal saklanýan bölümden başladyk. Ýokary talaplara laýyklykda enjamlaşdyrylan bu bölümde degişli gurluşyk önümlerini öndürmek üçin gerek bolan sement, kwars çägesi, üwelen gips, ýakylmadyk hek saklanylýar hem-de önümçilik işinde ulanylmaga taýýarlanylýar. Hünärmenleriň gürrüň bermegine görä, önümçilik işinde ýerli çig mal ulanylýar. Kwars çägesi, sement, hek we gips ýaly çig mal ýurdumyzyň çägindäki ýataklardyr kärhanalardan gelip gowuşýar.

Önümçilik bölümlerinde bolanymyzda, işleriň awtomatik usulda dolandyrylýandygyna we olara kompýuterde gözegçiligiň amala aşyrylýandygyna göz ýetirmek örän ýakymly boldy. Germaniýa, Türkiýe döwletleriniň iň öňdebaryjy enjamlarynyň giň mümkinçilikleri we amatlyklary işleriň sazlaşykly alnyp barylmagyna şert döredýär.

Ýyllyk kuwwaty 70 müň tonna gury gurluşyk garyndylaryny, 180 müň kubmetre barabar gazbeton önümlerini öndürmäge niýetlenen bu zawodlar toplumynyň önümleri içeri we daşary bazarlarda uly islegden peýdalanylýar. Munuň şeýledigine diňe geçen ýylyň özünde bu ýerde öndürilen önümleriň aglaba böleginiň daşary ýurtlara eksport edilmegi hem şaýatlyk edýär. Zawodda öndürilýän dürli ölçegdäki gazbeton bloklaryna we keramiki plitalar üçin ýelimlere, daşky we içki gruntlama şpaklýowkasyna, sepleri doňdurýan garyndylaryna we beýleki gurluşyk önümlerine islegiň has-da uludygyny bellemek gerek. Bu önümleriň öndürilişiniň yzygiderli artmagy hem şeýle diýmäge esas berýär. Dünýä standartyna laýyk gelýän şol önümler ýörite gaplara gaplanyp, sarp edijilere ýetirilýär.

Täze taryhy döwrümiziň häzirki günlerinde paýtagtymyzda we ýurdumyzyň çäginde giň gerim alan gurluşyk işlerinde gürrüňi edilýän zawodlar toplumynyň önümleri giňden ulanylýar. Bu ýerde öndürilýän önümler bahasynyň elýeterliligi, hiliniň ýokary bolmagy bilen tapawutlanýar. Munuň özi ýerli çig malyň hasabyna öndürilýän önümleriň bäsdeşlige ukyplylygyny ýokarlandyrýar.

Aýdo ŞEKEROW,

ýörite habarçymyz. SURATLARDA: zawodlar toplumynyň işinden görnüşler. Surata düşüren awtor.

Eziz Watanymyzda täze döredilen we häzirki zaman ülňülerine laýyklykda döwrebaplaşdyrylýan dokma kärhanalarynyň sanlylaşdyrylmagy dokma önümleriniň möçberini we görnüşlerini artdyrmaga ýardam edýär. Şeýle kärhanalaryň hatarynda Aşgabadyň dokma toplumyny, Türkmenbaşy dokma toplumyny, Jinsi toplumyny, Ruhabat we Gökdepe dokma toplumlaryny, Marynyň «Ýeňiş» tikin fabrigini görkezmek bolar.

Bu günki gün ýurdumyzyň dokma toplumlarynda öndürilýän täze haryt nyşanly önümlere halkymyz we daşary ýurtly alyjylar tarapyndan uly isleg bildirilýär. Muňa halk arasynda uly meşhurlygy gazanan «Bedew» haryt nyşanly jinsi önümleri, «Bürgüt» we «Gala» haryt nyşanly sport egin-eşikleri hem-de tikin-örme önümleri, şeýle hem «Ýeňiş» haryt nyşanly erkek köýnekleri aýdyň şaýatlyk edýär.

Watanymyzyň dokma senagatynyň işgärleri häzirki günlerden uly taýýarlyk görüp, mukaddes Garaşsyzlygymyzyň 30 ýyllygyna özleriniň zähmet sowgatlary bilen barmagy maksat edinýärler. Biziň baýry ýokary okuw mekdebimiziň dokma önümçiligi fakultetiniň talyplary tejribeli mugallymlaryň ýolbaşçylyk etmeginde paýtagtymyzda ýerleşýän dokma kärhanalarynda önümçilik tejribelerini geçip, hünärlerini kämilleşdirýärler. Munuň özi biz — talyp ýaşlaryň nazaryýetde alan bilimlerimizi tejribe arkaly çuňňur özleşdirmegimiz, ukyp-başarnyklarymyzyň artmagy üçin uly ähmiýete eýedir. Biz — ýaşlaryň bilimli, ylymly, kämil hünärmenler bolup ýetişmegimiz üçin giň mümkinçilikleri döredip berýän Gahryman Arkadagymyza alkyşly sözlerimizi aýdýarys.

Sülgün MEKANMYRADOWA,

S.A.Nyýazow adyndaky TOHU-nyň talyby.

Ýurdumyzyň altyn gaznasy hasaplanylýan telekeçiler özleriniň irginsiz zähmeti bilen milli ykdysadyýetimiziň ösmeginde, daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan önümleri öndürmekde ýokary işjeňlik görkezýärler.

Hormatly Prezidentimiziň ýurdumyzyň hususy ulgamynda döredip berýän giň mümkinçiliklerinden netijeli peýdalanýan türkmen telekeçileri ýylyň-ýylyna guwandyryjy zähmet üstünliklerini gazanýarlar.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň parasatly baştutanlygynda eziz Diýarymyzda kiçi we orta telekeçiligi ösdürmekde uly işler alnyp barylýar we döwlet tarapyndan ýeňillikli karzlar esasynda uly goldaw berilýär. Ýurdumyzda ilatyň ösen isleglerini kanagatlandyrmakda, daşyndan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan önümleri öndürmekde hususy pudakda bäsdeşlige ukyply birnäçe kärhanalar döredildi. Ýurdumyzda öz öndürýän önümleri bilen uly meşhurlyk gazanan «Miweli ülke» hususy kärhanasy hem «Hoşwagt» haryt nyşanly önümleri bilen adygandyr. Biz golaýda kärhananyň hünärmeni Agamyrat Döwletmyradow bilen bu ýerde öndürilýän önümler dogrusynda söhbetdeş bolduk.

— «Miweli ülke» hususy kärhanamyz Mary şäherinde ýerleşýär, ol 2016-njy ýylda döredildi. Kärhanamyzda innowasion tehnologiýalar ornaşdyrylyp, dünýäniň öňdebaryjy tejribeleri öwrenilýär. Täze tehnologiýalaryň kömegi bilen halkymyzyň ösen isleglerine laýyk gelýän, ýokary hilli önümler öndürilip, olaryň görnüşleri artdyrylýar. Bu günki gün importyň ornuny tutýan önümleri öndürmek her bir telekeçiniň baş maksady bolup durýar. Bu maksatdan ugur alyp, kärhanamyzyň agzybir işgärleri öndürilýän önümleriň ekologiýa taýdan arassalygyny, hil derejesiniň ýokarylygyny gazanmaga uly üns berýärler. Biziň kärhanamyzda gowrulan günebakar çigidi, çipsi, kofe, gant, mekgejöwenden taýýarlanylýan önümler öndürilýär. Kärhanamyzyň ähli harytlary «Hoşwagt» haryt nyşany bilen gözegelüwli owadan gaplara gaplanylyp halka ýetirilýär. Dürli tagamly «Berk», «Süýtli», «Tokaý hozy tagamly», «Kapuçino» ýaly kofelerimiz halk arasynda uly islegden peýdalanýar. «Hoşwagt» haryt nyşanly kofeleriň her aýda 10,5 tonnasy öndürilýär. Bu kofeler bilen bir hatarda, «Gyzgyn şokolad» we «Gold» atly gaplanan kofeler diňe bir öz ýurdumyzyň içine däl, eýsem, eksporta hem gönükdirilýär.

Her aýda çipsileriň 109,71 tonnasy öndürilýär, olar aýratyn tagamlylygy bilen tapawutlanýar. Mekgejöwen çipsilerimiz peýnir, gyzylburç, gaýmak, çişlik tagamlary bilen hödürlense, «Hoşwagt» nyşanly gant süýjüligine limon, malina, tokaý miweleriniň tagamlary berlip, her aýda onuň 28,57 tonnasy, mekgejöwen önümleriniň 15,57 tonnasy, gowrulan günebakar çigidiniň 64,3 tonnasy öndürilip halka ýetirilýär. Bulardan başga-da, kärhanamyzda dürli agramlarda pisse maňzynyň gowrulan, duzlanan görnüşleri taýýarlanylyp, söwda nokatlaryna ugradylýar. Geljekde kärhanada un we unaş önümlerini öndürmek hem göz öňünde tutulýar. «Miweli ülke» kärhanasynyň wekilleri welaýatlarymyzyň we gözel paýtagtymyzyň söwda nokatlaryny öndürýän önümlerimiz bilen yzygiderli üpjün edýärler.

Kärhanamyz ýylyň ähli paslynda halkymyzy elýeter bahadan ter miweler, bakja önümleri bilen üpjün etmeklige hem uly goşant goşýar. Kärhana ter önümleri talabalaýyk saklamak üçin ammarlar, tomus paslynyň jöwzaly günleri üçin kuwwatly sowadyjyly ammarlar bilen üpjün edilendir. «Lezzeti tebigatdan, hili bizden» şygary bilen üstünlikleri nazarlaýan hususy kärhanamyzyň ümzügi ileri.

Telekeçilige giň ýol açan, mähriban halkymyza bolelin durmuşy peşgeş beren Gahryman Arkadagymyzyň jany sag, il-ýurt bähbitli tutýan tutumly işleri rowaç bolsun! — diýip, söhbetdeşimiz ýürek buýsanjyny beýan etdi.

Dursun HOJATOWA,

«Aşgabat».

«Gala»! Bagtyýar şu günümizi taryh bilen baglanyşdyrýan bu haryt nyşany Gökdepe dokma toplumynda öndürilýän önümleriň gymmatyny beýgeltmek bilen birlikde, türkmen dokmasynyň milli aýratynlygyny dünýä bazarynda tapawutlandyrýan özboluşly nusgadyr. Önümçilik düzümi yzygiderli artdyrylýan bu dokma kärhanasynda ýokary hilli ýüplükler bilen birlikde, taýýar tikin önümleriniň ençeme görnüşi öndürilýär. Gözellik, ykjamlyk berlip, ýokary derejede taýýarlanýan önümleriň hataryny ululy-kiçili oglan-gyzlar üçin niýetlenen sport lybaslary, trikotaž önümleriniň dürli görnüşleri düzýär. Toplumyň bölümleriniň sazlaşykly hereketi netijesinde, ýokary hilde tikilýän önümler göwnemakul bezegler bilen baýlaşdyrylýar we göze gelüwli gaplara gaplanyp, halka hödürlenýär.

Her bir başlangyç özüniň şowly netijesini berende, iş diňe öňe ilerlemek bilen bolýar. Golaýda ýurdumyzyň dokma kärhanalarynda gyş pasly üçin niýetlenen kurtkalaryň önümçiligi ýola goýuldy. Täze önümçilik Gökdepe dokma toplumynyň bölümlerinde-de giň gerim aldy. Garaşsyzlygymyzyň şanly 30 ýyllyk baýramçylygyny ýokary derejede garşylamagy öz öňünde belent maksat edinýän toplumyň hünärmenleri bu önümçiligi-de kemsiz ele aldylar. Geýeniňde amatly, döwrebap, ýokary hilde taýýarlanylan kurtkalar ildeşlerimiziň göwnünden turdy. Dokma önümlerine ýöriteleşdirilen dükanlaryň haýsy birine barsaň, ildeşlerimiziň ol kurtkalary höwes bilen satyn alýandygynyň şaýady bolýarsyň. Bu gün dükanlaryň tekjelerini eziz Diýarymyzyň dokma senagatynyň gözüňi dokundyrýan önümleri bilen birlikde, «Gala» haryt nyşanly önümleriň-de dürli görnüşleri bezeýär. Golaýda «Gala» dükanynda bolanymyzda, kärhananyň baş direktorynyň orunbasary Guwanç Rejebalyýewe gabat geldik.

— Saýlap alan nyşanymyza mynasyp bolmak — dokmaçy hünärmenlerimiziň bu günki baş wezipesi. Garaşsyzlygymyzyň ilkinji ýyllarynda işe girizilen toplum döredilen gününden Watanymyzyň her bir şowly ädimine özüniň ýokary hilli önümleri bilen mynasyp goşant goşup gelýär. Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň ýardamy bilen önümçiligimiz has-da giňeldi. Harytlarymyzyň görnüşlerini artdyrmaga giň mümkinçilik döredi. Dört fabrikden ybarat toplumymyzyň egriji fabriginde öndürilýän dürli belgili ýüplüklerimiz dünýäniň ençeme ýurtlaryna eksport edilýär. Örme fabrigimizde dokalýan matalaryň suprem, ribana, lakost ýaly görnüşleri, şeýle hem üç we iki ýüplükden dokalýan futter matalary halkymyzyň arasynda uly islegden peýdalanýar. Matalara dürli görnüşli reňk berilýän boýag fabrigimizde hem işleriň ýokary hilli ýerine ýetirilmegine hünärmenlerimiz aýratyn üns berýärler.

Tikinçilik fabriginiň önümleri özüniň döwrebaplygy, köpdürlüligi we endamyňa ýakymlylygy bilen müşderilerimizde uly gyzyklanma döredýär. Ýylyň islendik paslyna niýetlenilip tikilýän dürli görnüşli geýimler ýurdumyzyň ähli welaýatlaryna ugradylýar. Şeýle hem paýtagtymyzda ýerleşýän, haryt nyşanymyz bilen atlandyrylan «Gala» dükanymyzda, ýagny şu ýerde önümlerimiziň ähli görnüşleri halkymyza hödürlenýär. Öndürijilikli işlemegimiz, öndürýän önümlerimiz bilen dünýä bazarlaryna arkaýyn çykmagymyz üçin giň mümkinçilikleri döredýän hormatly Prezidentimize köp sagbolsun aýdýarys. Gahryman Arkadagymyzyň jany sag bolsun, ähli işleri rowaçlyklara beslensin! — diýip, Guwanç Rejebalyýew gürrüňdeş bolanymyzda aýtdy.

...Hawa, içgin-içgin synlasaň, dükandaky gaty bir göze ilmeýän hysyrdyny duýmak kyn däldi. Bu hysyrdy dükana gelip gowşan täze harytlaryň buşlukçysy bolup, töwerege dolýardy. Gelşikli gaplarda ýerleşdirilen önümler tekjeleri has-da baýlaşdyrýardy. Guwanç Rejebalyýewe bu dükanda gabat gelmegimiziň esasy sebäbine-de şu ýerde düşünip galdyk.

Aýnabat DURDYÝEWA.

«Türkmenistan». Surata düşüren Ýuriý ŞKURIN.

Şeýle at bilen golaýda S.A.Nyýazow adyndaky etrabyň J.Hudaýbergenow adyndaky geňeşliginiň çäginde ýerleşýän «Altyn tug» hususy kärhanasynyň ýyladyşhanasynyň dolandyryş binasynda maslahat geçirildi. Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler partiýasynyň welaýat komitetiniň hem-de welaýat gümrükhanasynyň bilelikde guran bu maslahatyna degişli edara-kärhanalaryň, gulluklaryň wekilleri, telekeçiler, hususyýetçiler gatnaşdylar.

Maslahaty TSTP-niň welaýat komitetiniň başlygy, Türkmenistanyň Mejlisiniň deputaty Myratgeldi Goçmedow açdy. Soňra welaýat gümrükhanasynyň işgäri, uly leýtenant Döwlet Baýmyradow, Daşoguz şäheriniň Arassaçylyk we keselleriň ýaýramagyna garşy göreşmek gullugynyň bölüm müdiri Narly Mämmedow, welaýat «Türkmenstandartlary» döwlet gullugynyň döwlet gözegçiligi bölüminiň döwlet gözegçisi Laçyn Sapardurdyýewa, TSTP-niň welaýat komitetiniň partiýa guramaçysy Bekmyrat Piriýew, «Altyn tug» hususy kärhanasynyň baş hasapçysy Rejepdurdy Kakabaýew dagy gün tertibindäki mesele boýunça giňişleýin çykyş etdiler.

Hormatly Prezidentimiziň uly aladalary bilen ýurdumyzyň ykdysadyýetiniň möhüm girdeji çeşmeleriniň biri bolan eksportyň, ýagny özümizde öndürilen önümleriň daşary ýurtlaryň bazarlaryna çykarylýan möçberini artdyrmaga oňaýly şertler döredildi. Munuň üçin bu ugruň hukuk taýdan üpjünçiligi has-da berkidilip, önüm öndürýän telekeçilere onuň bilen meşgullanmaga giň ýol açyldy. Şonuň ýaly-da, dürli görnüşli önümleriň öndürilişiniň artdyrylmagynyň, hiliniň ýokary, ekologiýa taýdan arassa bolmagynyň gazanylmagy babatda degerli goldawlar berilýär.

Şeýle düýpli mümkinçiliklerden peýdalanmak bilen, welaýatymyzyň telekeçileri, hususyýetçileri öz işlerini döwrüň ýokary talaplaryna laýyk guramaga çalyşýarlar. Şeýlelikde, soňky ýyllarda olaryň öndürýän önümleri diňe bir görnüşleriniň we möçberleriniň artandygy bilen däl, eýsem dünýä ölçeglerine laýyk gelýän, bäsleşige ukyply derejelere çykandygy bilen hem tapawutlanýar. Muny «Altyn tug» hususy kärhanasynyň ýyladyşhanasynda öndürilýän oba hojalyk önümleriniň mysalyndan hem görmek bolýar. Häzirki wagtda bu ýerde ýetişdirilýän pomidoryň we beýleki gök önümleriň köp mukdary daşary ýurtlara goýberilýär. Munuň özi kärhananyň, şonuň bilen birlikde-de, ýurdumyzyň ykdysady ösüşine goşant bolýar.

Elbetde, welaýatymyzyň telekeçileriniň bu ugurda amala aşyrýan işleriniň gerimini ýene-de giňeltmäge mümkinçilikler bar. Olardan ýerlikli peýdalanyp, mundan beýläk has-da öndürijilikli zähmet çekmek talap edilýär. Çünki hormatly Prezidentimiziň ýurdumyzda dürli görnüşli önümleri has köp öndürmek we olary daşary ýurtlara ibermek barada öňde goýýan wezipeleriniň üstünlikli berjaý edilmegi milli ykdysadyýetimiziň ýene-de gülläp ösmeginiň derwaýys şertleriniň biridir.

Gutlymyrat AŞYROW,

«Daşoguz habarlary»

Saýat etrabynyň Çaltut geňeşliginde ýerleşýän «Aýna gap» hususy kärhanasynyň gök önümlerden we miwelerden dürli gaplamalary taýýarlap, welaýatyň çägindäki çagalar baglaryna ugradýandygyny ozal habar beripdik. Ýakynda bolsa bu hususy kärhanada önümçiligiň ikinji ugry boýunça hem işleriň depgini güýçlendirildi. Häzir bu ýerde her gün 15 müňe çenli polietilen haltalar hem dokalýar.

Aslynda, bu hususy kärhanada halta dokamak işine geçen ýylyň ahyrynda girişildi. Mundan bir ýyl ozal Hytaý Halk Respublikasyndan getirilen ýokary öndürijilikli ulgamyň ornaşdyrylmagy bilen, täze önümçilige badalga berildi.

Täze önümiň esasy çig maly Türkmenbaşynyň nebiti gaýtadan işleýän zawodlar toplumynda öndürilýän polipropilendir. Galyndysyz önümçiligi üpjün edýän polipropilen, dogrusy, ýurdumyzyň ähli sebitlerinde diýen ýaly ýerli önümleriň, şol sanda polietilen haltalaryň öndürilip başlanmagyna şert döretdi. Bu zerur önümiň önümçiligini üstünlikli ýola goýan hususy kärhanalaryň biri hem «Aýna gapdyr».

Iki hatardan ybarat önümçilik ulgamynyň birinji hatary polipropileni halta dokamak üçin niýetlenen ýüplüge öwürýär. Munuň üçin ýörite gurluşda çig mal 300 derejä çenli gyzgynlykda eredilýär. Ýörite dükjelere dolanan ýüplük ikinji hatarda dokalyp, taýýar önüme öwrülýär.

Işe girişilen günlerinden bäri, bu ýerde öndürilen haltalaryň 60 müňden gowragy içerki we daşary ýurtly alyjylara ýetirildi. Häzir Russiýa Federasiýasy bilen Hytaýdan örän köp mukdarda isleg bar. Olar içgin öwrenilip, eksport boýunça ikitaraplaýyn gepleşikler geçirilýär.

Soňky aýlarda önümçiligiň has güýçlendirilmegi sargytçylaryň sanynyň köpelýändigini görkezýär. Üznüksiz önümçilik gelip gowuşýan sargytlaryň ählisine öz wagtynda ýetişmäge mümkinçilik döredýär. Hususy kärhananyň halta dokalýan sehinde 25-e golaý işgär zähmet çekip, iki çalşykda işleýärler.

Bu ýerde, esasan, un we gurluşyk serişdeleri üçin polietilen haltalar dokalýar. Haltalaryň göwrümi müşderileriň isleglerine görä üýtgedilýär. Gurluşyk serişdeleri üçin öndürilýän haltalary has köp sargyt edýärler. Esasy müşderilerimiz bolsa şol serişdeleri öndüriji kärhanalar — diýip, hususy kärhananyň ýolbaşçysy Jumamyrat Kerimow gürrüň berýär.

Häzirki önümçilik depginine şaýat bolup, bu ýerde ýylda millionlarça haltanyň öndüriljekdigine bolan ynamyň artýar. Çig malyň öz ýurdumyzda önmegi işleriň bökdençsizligini doly üpjün edýär.

Diýarymyzda polietilen haltalar bireýýäm ýerli önüme öwrüldi. Häzir olaryň importy düýbünden galdyryldy, ähli zerurlyklar öz ýurdumyzda öndürilýär diýen ýalydyr. Bu işde hususy kärhanalaryň uly paýy bar. Giň mümkinçilikleriň çygrynda işleýän kärhanalarda öndürilýän önümler dünýä bazaryndaky ornuny hem barha pugtalandyrýar.

Agageldi ITALMAZOW.

(Öz habarçymyz). Surata düşüren Merdan ORAZOW.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň parasatly baştutanlygynda ata Watanymyzda amala aşyrylýan düýpli özgertmeleriň netijesinde milli ykdysadyýetimizi ösdürmäge, ilatyň ýaşaýyş-durmuş şertlerini gowulandyrmaga gönükdirilen il bähbitli, ýurt ähmiýetli işleri üstünlikli berjaý edilýär. Ýurdumyzda durmuşyň ähli ugurlaryny gurşap alan özgertmeleriň çäklerinde ykdysadyýetde hususy pudagy goldamak ileri tutulýan ugurlaryň biridir. Türkmenistanda kiçi we orta telekeçilik milli ykdysady giňişliginde özüniň mynasyp ornuny eýeläp, ynamly gadamlar bilen öňe barýar. Munuň özi ýurdumyzyň ösüşiniň has ýokary basgançaklaryna ynamly çykmagyna kuwwatly itergi berýär, döwletimiziň gülläp ösmegini we halkara abraýynyň barha ýokarlanmagyny üpjün etmek üçin zerur şertleri döredýär. Häzirki döwürde ykdysadyýetimiziň ösüş depginlerini has-da artdyrmak, ilatymyzyň ýaşaýyş-durmuş derejesini ýokarlandyrmak boýunça wezipeler kabul edilen toplumlaýyn döwlet maksatnamalarynda bellenen esasy ugurlar boýunça üstünlikli alnyp barylýar. Bazar-ykdysady gatnaşyklary çuňlaşdyrmak, döwlet eýeçiliginiň dolanyşygyny yzygiderli kämilleşdirmek ösüşleriň zerur şerti bolup çykyş edýär. Ykdysadyýetiň netijeliligini ýokarlandyrmakda telekeçilik işiniň ähmiýeti uludyr.

Telekeçiligiň giň gerimde ösdürilmegi, bazar gatnaşyklarynyň barha çuňlaşdyrylmagy, içerki sarp ediş bazarlarynda haryt bolçulygynyň artmagy hususy önüm öndürijileriň arasyndaky bäsdeşligi yzygiderli güýçlendirýär. Bäsdeşlik bolsa öz gezeginde öndürilýän önümleriň möçberlerini artdyrmagyň, olary hil taýdan kämilleşdirmegiň, nyrhlary önümçiligiň özüne düşýän gymmatyny arzanlatmak arkaly pese düşürmegiň esasy tizlik beriji serişdesi bolup çykyş edýär. Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesi ýurdumyzyň döwlete degişli bolmadyk ykdysady böleginde içerki we daşarky bazarda mynasyp derejede bäsdeşlige ukyply milli haryt öndürijileriň täze neslini ösdürip ýetişdirmäge kuwwatly ýardam berýär. Milli ykdysadyýetimiziň çalt depginler bilen ösmeginde türkmen telekeçileriniň hyzmaty uludyr. Olar ýurdumyzyň içerki bazarlaryny ýokary hilli taýýar önümler bilen üpjün etmekde we haryt bolçulygyny kemala getirmek işlerinde özleriniň saldamly goşantlaryny goşýar.

Türkmenistanda telekeçilik ulgamynyň gerimini giňeltmek, telekeçilik işine döwlet goldawyny bermek, telekeçileriň netijeli işlemegi üçin amatly şertleri döretmek, hususyýetçileriň ilat üçin täze iş ýerlerini döretmek bilen bagly maýa goýum taslamalaryny uzakmöhletli karz serişdeleri arkaly üpjün etmek işleri toplumlaýyn we yzygiderli häsiýete eýe bolmak bilen, özüniň oňyn netijesini berýär. Döwletimiz telekeçiligi ösdürmek boýunça netijeli çäreleri durmuşa geçirmek bilen, bu ulgamyň ýurduň jemi içerki önümçiliginde tutýan paýyny yzygiderli artdyrmagy, şunuň bilen baglylykda hem ilatyň girdejisini ýokarlandyrmagy nazarda tutýar.

Telekeçiler soňky ýyllarda yhlasly işjeňligi bilen ýurdumyzyň halk hojalygynyň ähli pudaklarynyň kuwwatyny artdyrmaga we işlerini döwrebaplaşdyrmaga uly goşant goşýarlar. Hususan-da, bu gün türkmen telekeçileri azyk senagatynyň köpugurly pudaklaryny işjeň giňeldýärler. Milli ykdysadyýetimiziň hususy ulgamynyň işiniň işjeňleşdirilmegi bilen, täze iş orunlary döredilýär, önüm öndürilişiniň görnüşleri we möçberleri artýar.

Häzirki döwrüň talaplaryna laýyk gelýän kuwwatly milli ykdysadyýeti döretmek döwlet Baştutanymyzyň amala aşyrýan düýpli özgertmeleriniň möhüm ugurlarynyň biri bolup durýar. Şunuň bilen baglylykda, halk hojalygynyň pudaklaryny tehnologik taýdan ösdürmek, ýokary hilli, bäsdeşlige ukyply önümleriň önümçiligini ýola goýmak, ýurdumyzda azyk bolçulygyny döretmek boýunça öňde durýan wezipeleriň durmuşa geçirilmegine möhüm orun degişlidir.

Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe ýurdumyzda kiçi we orta telekeçiligiň netijeli hem-de sazlaşykly ösüşi, hususy başlangyçlaryň öňe sürülmegi üçin oňaýly hukuk, ykdysady, maliýe we durmuş şertleri döredildi. Salgyt ulgamynyň kämilleşdirilmegi, eksport-import çärelerini geçirmegiň ýönekeýleşdirilmegi, ýeňillikli salgyt we karz ulgamlary onuň aýdyň subutnamasydyr. Telekeçiligi yzygiderli ösdürmek, içerki bazarlary ýerli önümçiligiň ýokary hilli harytlary bilen üpjün etmek, eksport önümleriniň möçberlerini artdyrmak, hususy telekeçiligiň ornuny ýokarlandyrmak maksady bilen, döwlet maksatnamasynda birnäçe toplumlaýyn çäreler göz öňünde tutuldy. Ýakyn geljekde milli ykdysadyýetimiziň ýokary ösüş depginlerine, daşary söwda dolanyşygynyň artmagyna garaşylýar. Maliýe-ykdysady we bank ulgamlaryndaky düýpli düzümleýin özgertmeleriň geçirilmeginde, şeýle hem bazar ykdysady şertlerinde halk hojalygynyň ähli pudaklarynyň mundan beýläk-de durnukly we deňeçer ösüşine gönükdirilen maksatnamalary öz wagtynda ýerine ýetirmek ugrunda uly işler üstünlikli amal edilýär.

Döwletimiziň import strategiýasyny amala aşyrmakda telekeçilige möhüm ähmiýet berilmegini birnäçe sebäpler bilen delillendirip bolar. Birinjiden, häzirki döwürde hususy kärhanalar ýurdumyzda jemi hereket edýän kärhanalaryň dörtden üç bölegini düzýär. Bu maglumat hususyýetçilik ulgamynyň täze gymmaty döretmekde egsilmez çeşmedigini, ykdysady garaşsyzlygy üpjün etmegiň netijeli ýoly bolan bu syýasaty üstünlikli amala aşyrmakda onuň kuwwatly güýç bolup durýandygyny görkezýär. Ikinjiden, telekeçilik işi özüniň içki mazmuny boýunça ykdysadyýetde bolup geçýän özgerişliklere çalt seslenmek we tiz uýgunlaşmak häsiýeti bilen tapawutlanýar. Hut şu aýratynlyklar importyň ornuny tutýan önümçilikleri gysga wagtda döretmäge mümkinçilik bermek bilen, ýurdumyzyň içinde öndürilýän önümleriň möçberiniň artdyrylmagyny şertlendirýär. Ahyrky netijede, şeýle çäreleriň durmuşa geçirilmegi goşulan gymmaty ýokary bolan önümleriň täze görnüşlerini özleşdirmegiň hasabyna milli önümleriň bäsdeşlige ukyplylygynyň artmagyna getirýär.

Türkmenistanda işewür düzümler yzygiderli kämilleşdirilýär, häzirki zaman söwda toplumlary, dükanlar, dürli hyzmat ediş desgalary gurulýar. Bu söwda we bazar hyzmatlaryny ösdürmekde hususy işewürligiň aýgytly ornuny ýüze çykarýar. Telekeçiler gurluşyk serişdeleri, metal önümleri, durmuş himiýasy, elektrik enjamlary, mebeller, keramika we plastmassa önümleri hem-de beýlekiler ýaly ozal daşary ýurtlardan getirilýän önümleriň ýerini tutup biljek önümleri öndürmekde üstünlik gazanýarlar.

Kiçi we orta işewürlik ýurduň eksportyny ösdürmek boýunça hem uly mümkinçilige eýedir. Milli ykdysadyýetimizde öňdebaryjy tehnologiýalaryň önümçilige ornaşdyrylmagy netijesinde ýokary hilli, görnüşleri we bezeg aýratynlyklary boýunça daşary ýurtlardan getirilýän harytlardan pes bolmadyk önümleriň sanawy has-da giňeýär. Ýurdumyzyň içerki bazarlary we daşarky bazarlary süýt we süýt önümleri, towuk eti, ýumurtga, balyk we balyk önümleri, pomidor, hyýar, üzüm, mal eti, şöhlat önümleri, miwe şireleriniň we alkogolsyz içgileriň dürli görnüşleri, süýji-köke, bakja önümleri bilen üstünlikli üpjün edilýär.

Telekeçiler we hususyýetçiler ýurdumyzyň içerki bazarlarynyň isleglerini kanagatlandyrmaga gönükdirilen önümleri öndürmekde uly üstünlikleri gazanýarlar. Bu kärhanalaryň esasy bölegi gurluşyk materiallaryny, ýagny, çagyl we ýuwlan çägäni, keramiki we gazbeton kerpiçleri, mermer plitalary, polietilen turbalary, ýylylyk izolýasiýa harytlaryny we ýüzlerçe beýleki önümleri öndürýän kärhanalardyr. Türkmen telekeçileri halkara sergilerine yzygiderli gatnaşýarlar. Geçirilýän halkara söwda sergileri daşary ýurtlar bilen özara bähbitli söwda-ykdysady hyzmatdaşlygy has-da ösdürmekde, hyzmatdaşlygyň täze mümkinçiliklerini öwrenmekde hem-de öndürijileriň arasyndaky gatnaşyklary işjeňleşdirmekde möhüm orun eýeleýär. Döwlet bähbitli geçirilýän bu çäreleriň netijesinde daşary ýurtly işewürler bilen tejribe alyşmaklyga uly mümkinçilikler döreýär. Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzalary bolan hususy kärhanalar, hojalyk jemgyýetleri ýurdumyzda üstünlikli alnyp barylýan şähergurluşygyna işjeň gatnaşyp, durmuş-medeni maksatly desgalaryň onlarçasyny gurýarlar.

Goý, ata Watanymyzy ösen döwletleriň hataryna çykarýan, milli ykdysadyýetimiziň kuwwatyny has-da artdyrýan hormatly Arkadagymyzyň jany sag, ömri uzak bolsun!

Ali KULIÝEW,

Türkmenistanyň Söwda we daşary ykdysady aragatnaşyklar ministrliginiň Içerki we daşarky bazarlarda haryt dolanyşygyny öwreniş müdirliginiň esasy hünärmeni.

«Daewoo» şereketini esaslandyran Kim Wu-Çonguň maslahatlary

■ Müşderiniň ynamyny gazanmakda satyjynyň müşderä berýän ünsi ilkinji orunda durýar. Şonuň üçin hem müşderini özüňe çekmekde hünärine ökde satyjylar hökmandyr.

■ Müşderi bir şereket bilen näçe köp işleşdigiçe, şonça-da şol şereketiň müşderiniň gözündäki gymmaty artýar. Hemişelik müşderiler şereketiň wagtyny tygşytlaýar, harytlaryň bahasy meselesinde az çekeleşýär we özi bilen täze müşderileri getirýär.

■ Müşderä hödürlenilýän hyzmat we harytlaryň hili ýokary bolmalydyr. Çünki harydyň bahasy tiz ýatdan çykýar. Emma hili welin hiç unudylmaýar.

■ Müşderi şereket üçin iň gymmatly adamdyr. Eger-de bir şereketiň müşderisi az bolsa, onda şol şereket müşderi bilen işleşmekde nogsanlyk goýberýändir.

■ Müşderi bilen nähili işleşmelidigini bilmek ýeterlik däl. Ony durmuşa geçirmek möhümdir.

■ Müşderä berilýän üns şereketiň geljegi bilen gös-göni baglanyşyklydyr.

■ Müşderi şereket üçin ýat adam däl-de, onuň bir bölegidir.

■ Müşderi bilen jedelleşmek şereketiň abraýyny pese gaçyrýar. Çünki jedelde siziňki dogry bolsa-da, zyýana galjak ýene sizsiňiz.

■ Müşderi ýolbaşçydyr. Çünki aýlygymyzy şol töleýändir.

■ Müşderiniňki hemişe dogry bolsa, hem şereket, hem-de müşderi öser.

■ Müşderilere güler ýüz beriň. Olar güler ýüzli hünärmenler bilen işleşmegi halaýandyrlar.

■ Müşderiniň talaplaryny ýerine ýetirmäge çalşyň. Çünki müşderiniň talaby şereketiň kämilleşmegine ýol açýar.

■ Uzak möhletleýin girdeji üçin gysga wagtlyk çykdajylardan gaçmaň!

■ Hil ýokarlandygyça, şereketiň çykdajysy azalýandyr. Hiliň gowulanmagy az çykdaja we ýokary önümçilige ýol açýar. Çykadyjynyň az bolmagy bilen harytlaryň bahasy hem arzanlaýar. Arzan baha müşderiniň ruhuny göterýär. Alyjynyň köp bolmagy şereketiň bazar paýyny artdyrýar.

■ Futbolda pökgini derwezä salmak üçin bir oýunçynyň ýeterlik bolmaýşy ýaly, telekeçilikde hem hiliň we girdejiniň ýokarlanmagynda ähli işgärleriň, şol sanda müşderileriň-de hyzmaty uludyr.

■ Harydyň bahasy bilen däl-de, hili bilen gyzyklanyň. Çünki hil müşderiniň keýpini göterer.

■ Hil telekeçiligiň ahlagydyr. Eger-de ynsany bezeýän onuň ahlagy bolsa, şereketi bezeýän hem onuň öndürýän önümleriniň hilidir.

■ Hilde iň soňky sepgit bolmaly däldir. Ol hemişe ýokarlandyrylmalydyr.

■ Hil girdeji gazanmakda iň az çykdajyly we iň ygtybarly ýoldur.

■ Hil bolmasa, harydyň bahasy hiç zatdyr. Müşderi harydy bir gezek alar. Soň golaýyna barmaz.

Taýýarlan Şageldi ÝABANOW,

«Nesil».

Milli Liderimiz ýurdumyzyň ösüşlerine, halkymyzyň bähbitlerine gönükdirilen parasatly syýasaty amala aşyrmak bilen, ynsanperwer başlangyçlary öňe sürýär. Şunuň bilen birlikde, halkyň çuňňur ruhy we döredijilik güýji netijeli işlere gönükdirilýär. Netijede, düýpli durmuş-ykdysady özgertmelerde, demokratiýany ýaýbaňlandyrmakda, kanunçylygy berkitmekde, raýatlaryň hukuklaryny we azatlyklaryny kepillendirmekde, halkyň ýaşaýyş-durmuş derejesini ýokarlandyrmakda, döwletiň, jemgyýetiň we adamlaryň jebisligini gazanmakda uly üstünlikler gazanylýar.

Mälim bolşy ýaly, ykdysadyýetiň ähli pudaklarynda hususy telekeçiligiň mümkinçiliklerini giňden ösdürmek döwlet tarapyndan goldanylýar. Bu bolsa maliýe-ykdysady ulgamyň durnukly ösdürilmegi boýunça işleriň ýokary depginler bilen dowam etdirilmegini, ykdysady ulgamyň kanunçylyk namalarynyň yzygiderli seljerilmegini we kämilleşdirilmegini şertlendirýär. Türkmenistanyň Konstitusiýasynda berkidilen binýatlaýyn kadalara laýyklykda, döwletimiziň ykdysadyýeti bazar gatnaşyklary ýörelgelerine esaslanýar; döwlet adamyň we jemgyýetiň bähbitlerine ykdysady işi düzgünleşdirmegi amala aşyrýar. Döwlet telekeçiligi höweslendirýär we goldaýar, kiçi we orta işewürligiň ösmegine ýardam edýär. Şeýle hem döwlet eýeçiligiň ähli görnüşleriniň deň goragyny kepillendirýär we olaryň ösmegi üçin deň şertleri döredýär. Her bir adamyň telekeçilik we kanunda gadagan edilmedik gaýry ykdysady işi üçin öz ukyplaryny we emlägini erkin peýdalanmaga hukugy bardyr. Mundan başga-da, her bir adamyň hususy eýeçilik hukugynyň kanun bilen goralýandygy, her bir adamyň eýeçiliginde emläginiň bolmagyna, emlägine özbaşdak, şeýle-de beýleki şahslar bilen bilelikde eýelik etmäge, ondan peýdalanmaga we oňa ygtyýar etmäge haklydygy barada Esasy Kanunymyzda berkidilen binýatlaýyn konstitusion kadalar raýat kanunçylygy, şol sanda telekeçilik gatnaşyklarynyň düzgünleşdirilmegi bilen bagly kadalaşdyryjy hukuk namalar üçin esas goýujy kadalar bolup hyzmat edýär.

Telekeçilik işi — munuň özi raýat we telekeçilik hukugynda esasy düşünjeleriň biri bolup, Türkmenistanyň Raýat kodeksine laýyklykda, emlägi peýdalanmak, harytlary satmak, işleri ýerine ýetirmek ýa-da şahslara hyzmat etmek arkaly birsyhly peýda almaga gönükdirilen özbaşdak we öz töwekgelligiň bilen amala aşyrylýan iş hasaplanýar.

Döwletimiziň milli ykdysadyýetiniň bazar ykdysadyýeti ulgamyna geçmeginiň üstünlikli amala aşyrylýan, kiçi we orta telekeçiligiň ösmeginiň toplumlaýyn goldanylýan hem-de ýurdumyzda amatly maýa goýum ýagdaýynyň emele getirilmeginiň guramaçylyk-hukuk esaslarynyň barha pugtalandyrylýan şertlerinde, hukuklaryň we bähbitleriň goraglylygynyň zerurlygy we ähmiýeti has-da ýokarlanýar. Fiziki we ýuridik şahslar tarapyndan öz aralarynda, şeýle-de döwlet edaralary, daşary ýurtly şahslar bilen haryt dolanyşygy, hyzmatlar, maýa goýum we beýleki dolanyşygy çäklendirilmedik ugurlar boýunça şertnamalar baglaşylanda, olary ýerine ýetirmegiň, ýerine ýetirmegi üpjün etmegiň, bes etmegiň, ýerine ýetirmekden ýüz döndermegiň, bozulan hukuklary goramagyň, jedelleri çözmegiň hem-de baglaşylýan şertnamanyň görnüşiniň aýratynlyklaryna baglylykda islendik wajyp ýagdaýlaryň jikme-jik düzgünleşdirilmegi, olaryň öz wagtynda ýerine ýetirilmeginiň we goraglylygynyň esasy şerti bolup hyzmat edýär. Şonuň bilen birlikde, telekeçilik ulgamynda ýüze çykýan gatnaşyklarda maglumat-kommunikasiýa tehnologiýalarynyň ulanylmagynyň aýratyn ähmiýeti bar.

Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe milli kanunçylygymyzyň ähli ugurlarynyň yzygiderli kämilleşdirilmegi, ýurdumyzda telekeçilik ulgamynyň kuwwatly ösüşi üçin giň şertleriň döredilmegi ugrunda taýsyz tagallalar edýän hormatly Prezidentimiziň jany sag, belent başy aman bolsun, il-ýurt bähbitli, döwlet ähmiýetli işleri rowaçlyklara beslensin.

Amangeldi ALLABERENOW,

Türkmenistanyň Ýokary kazyýetiniň kazysy.

(Oçerk)

(Dowamy. Başlangyjy gazetiň geçen sanynda).

Paltaş aganyň çaýyň özi ýaly lezzetli gürrüňinden soň, fabrigiň içine girip görmäge-de howlugýarsyň. Bu ýumşy bitirmäge deşliden tegelek ýüzli, «Tüýs kakasyna meňzäp dur» diýdirýän Serdar ilgezik bolýar. Ol ýolugra Paltaş aganyň 2005-nji ýylda hormatly dynç alşa çykyp, «Düýe garrasa köşegine eýerer» edip, jemgyýetiň ähli işini-jogapkärçiligini boýnuna dakandygyny ýarym degişme bilen ýaňzydýar. Soňam Hytaýyň 4 kompaniýasy, şeýle-de, Russiýanyň «Belkazyn», Germaniýanyň «Begarad», «Poliklip», Ukrainanyň «Polipak», Slowakiýanyň «Swidink» kompaniýalary bilen aragatnaşyk saklaýandyklaryny, sebäbi şöhlat hem et önümleri üçin getirilen enjamlardyr tehnologiýalaryň şol döwletleriň kompaniýalarynyňkydygyny aýdýar.

...Men her gezek ýurdumyzda geçirilýän sergilerde «Bereketli» söwda belgili şöhlat hem et önümleriniň ýanynyň hemişe köp adamly bolýandygyny, bu harytlaryň satylýan dükanlarynyň hemişe alyjylydygyny ýatladym.

...2010-njy ýylyň 29-njy iýulynda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hojalyk jemgyýetine baryp, işler bilen içgin tanyşdy, degerli maslahatlary berdi. Şowly-gerimli işlemek üçinem ýörite Karar esasynda 1 gektar ýer bölünip berildi. Dessine ol ýerde şöhlat hem-de et önümlerini öndürjek zawodyň gurluşygyna girişildi. Häzir doly güýjünde işleýän kärhana şöhlat önümleriniň, elin mal etinden hem-de guş etinden milli tagamlaryň, dürli önümleriň 65 görnüşini hödürleýär. «Arkaç», «Hazar», «Arkadag», «Änew», «Altyn şapak» ýaly döwrebap atlandyrylan önümleriň hyrydary ýetik. Soňky wagtlarda bolsa ýurdumyzdaky iri şahly mallary ösdürip ýetişdirýän telekeçiler bilen hem işjeň hyzmatdaşlyk ýola goýuldy.

Indi 2008-nji ýyldan bäri, «Bereketli» şöhlat hem et önümleri hili babatda ýurdumyzda kerwenbaşy hasaplanýar. Hatda halkara bäsleşiklerde ýeňiji bolnandygy hakdaky Hormat hatlarydyr degişli güwänamalar hem bar.

Önümçilikde gaplanýan gök hem gara çaýyň görnüşi häzir 25-e ýetdi. Ýurdumyzyň dürli künjeklerindäki 25 dükan «Bereketliniň» dürli önümleridir çaýlaryny ýokary hyzmat bilen ilata hödürleýär.

Birden göwnüme gelen sowalyň jogabyny Serdardan eşidesim geldi:

— Telekeçilikde esasy mesele baýamakmy ýa-da abraý almakmy?

Ol jogaby çöp döwlen ýaly etdi:

— Şuny ýaňy dädemden soramalydyňyz-da weli. Aýtjak bolýanym, dädem hemişe: «Abraýy pul bilen satyn alyp bolýan däldir. Berk biliň, ömrüňize ýörelge ediniň: telekeçilige baýlyk hökmünde garamaň! Halka hyzmat edip alan alkyşyňyz ýaly zat bolmaz» diýýär.

Soňra Serdar dünýäniň köp ýurtlarynda — Ukrainada, Russiýada, Hindistanda, Awstriýada, Belarusda, Ýaponiýada iş saparlarynda bolandygyny ýatlady. Öz ugrundan hünär kämilligi üçin Amerikanyň Birleşen Ştatlarynyň Sietl şäherinde, Germaniýanyň Berlin şäherinde ýörite guralan okuwlara gatnaşypdyr. Elbetde, dünýäni gezseň gözüň açylan ýaly bolýanlygy gadymy hakykat. Şeýle-de, Braziliýa, Şwesiýa, Türkiýe, Germaniýa, Rumyniýa ýaly, et önümçiliginde ýüzlerçe ýyllyk tejribesi bolan ýurtlar, dürli döwletleriň tehnologik taýdan kämil kompaniýalary bilenem işjeň hyzmatdaşlyk ýola goýlan.

* * *

Ömrüň kethudalyk menziline gadam goýan Paltaş aganyň mahal-mahal iç gepledip, kalbynda dörän sowallara özüniň jogap beräýme gylygy bar. Bu, elbetde, ömrüň öňündäki hasabata meňzemänem duranok.

— Işiňizden närazy wagtlaryňyz bolýarmy?

— Durmuşam edil deňiz ýaly, onda daşgynam bar, gaýtgynam. Bişowluga uçraňda, paltaň daşa degende, eliň sowajak ýalam edýär. Ýöne şonda töwekgellik hem giňgöwrümlilik gerek. «Bolmady» diýip, yza tesmek asgynlamak bolýar. Ylaýta-da, telekeçilikde. Ýadaňda-da tutan işiňe ýapyşyp, galjaň, garadangaýtmaz bolmaly. «Edenim şowlamady» diýip, umytdan düşmeli däl, «Almaý gitmez, demir donly Görogly» bolmaly.

— Wagt bilen «hasap-hesibiňiz» nähili? Ol sizi gyssaýarmy ýa-da tersinemi?

— Bütin ömrüm gyssanmaçlyk bilen geçdi diýsem dogry bolar. Göwnüme, men wagtyň içi bilen ýöräp däl-de, ylgap barýan ýaly. Şonda-da garynjanyňky ýaly ýetişiksiz günde. Ýöne sabyr-takada-da gulluk edýärin. Magtymguly atamyz aýdypdyr-a: «Sabyrly gul dura-bara şat bolar» diýip. Wagty hemişe umytly geçirmeli. Ýöne oňarsaň, şu günki işiňi ertä goýmajak bolmaly.

— Ömrüň haýsy pursatlarynda özüňizi hakyky dynç alan ýaly duýýarsyňyz?

— Tutan işimi ahyrlamda.

Ine, segseniň onuny gulaçlaýan adamyň ömür ýörelgesi! Onsoň, şahyr aýtmyşlaýyn, «Ýaşlaň arasynda garrylar gerek» diýip, hiňleniberesiň gelmezmi?!

Paltaş aganyň diliniň senasy Garaşsyzlyk, Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwri. Köňül telwasy hormatly Prezidentimiziň türkmen telekeçileri üçin açyp goýan ak ýolunda abraý gazanmak, milli Liderimiziň tagalladyr aladalaryna halal zähmet, başarnyk, dünýä derejeli harytlardyr önümleri öndürmek bilen jogap bermek.

Ömrüň adyňa alkyş getirse, diýmek, seniň ýazgytdan ýalkawly adam boldugyň!

Gurbannazar ORAZGULYÝEW,

ýazyjy.

Hormatly Prezidentimiziň tarp ýerleri özleşdirmek, döwrebap tilsimatlar arkaly oba hojalygynyň kämil düzümini emele getirmek, ilaty daşary ýurtlardan getirilýän önümleriň ýerini tutýan ekologiýa taýdan arassa önümler bilen üpjün etmek, bäsdeşlige ukyply ýerli önümlerimiziň eksportynyň gerimini giňeltmek, şeýle-de oba ýerlerinde iş orunlaryny döretmek baradaky tagallalaryndan ugur alnyp döredilen we bu gün üstünlikli işleri alyp barýan önümçilikleriň hatarynda «Ýigit» hojalyk jemgyýetiniň Kaka etrabynyň Şükür bagşy adyndaky daýhan birleşiginiň çägindäki ýyladyşhana toplumy guwanç bilen agzalmaga mynasypdyr. 2019-njy ýylda tapgyrlaýyn açylyp, işe girizilen ýyladyşhana toplumynyň işleri barha ilerleýär. Munuň şeýledigine Türkmenistanyň Agrar partiýasynyň Kaka etrap komitetiniň, Türkmenistanyň Kärdeşler arkalaşyklarynyň etrap birleşmesiniň, Türkmenistanyň Magtymguly adyndaky Ýaşlar guramasynyň etrap Geňeşiniň başlangyjy esasynda ol ýerde bolup, ýyladyşhana toplumynda alnyp barylýan işler bilen tanyşanymyzda aýdyň göz ýetirdik.

Ýyladyşhana toplumynyň umumy eýeleýän meýdany 34 gektar bolup, şonuň 30 gektary hasyl ýetişdirmäge niýetlenendir. Galan böleginde mejlisler jaýy, naharhana, dynç alyş otagy, kömekçi otaglar, şeýle-de ýyladyşhana toplumynyň işini utgaşykly alyp barmaga niýetlenen otaglar ýerleşýär. Toplum işe girizilen gününden bäri ol ýerde pomidoryň dürli görnüşleri ýetişdirilip gelinýär. Ýyladyşhana toplumynyň işi bilen tanyşlygyň barşynda hünärmen Magtymguly Orazgeldiýew bize önümçilik işiniň ýola goýluşy dogrusynda täsirli gürrüňleri berdi. Onuň aýdyşy ýaly, ýyladyşhanada işler möwsümleýin alnyp barylýar. Ol ýerde ýetişdirilýän ekinden 9 aýlap hasyl alynýar, soňra 3 aýlap arassaçylyk we täze hasyla taýýarlyk işleri alnyp barylýar. Önümçilik işinde pomidoryň ilat arasynda, galyberse-de daşary bazarda uly isleg bildirilýän görnüşlerini ýetişdirmäge aýratyn ähmiýet berilýär. Ýyladyşhana gurlup, ulanylmaga berlen ilkinji ýylynda ol ýerde pomidoryň «Tommimaro muça», «Huanita», «Merlis» ýaly görnüşleri ýetişdirildi. Soňabaka täze-täze görnüşleri synag edildi. Häzirki wagtda ýyladyşhana toplumynda pomidoryň, aýratyn-da, «Marwelans», «Altes», «Merlis» ýaly görnüşleri ýetişdirilýär. Pomidoryň agzalan görnüşlerinden geçen ýylda ýokary hasyl alyndy. Bu görnüşli pomidorlar ýokumlylygy, datlylygy, durumlylygy bilen tapawutlanýar. Mundan başga-da, ýyladyşhana toplumynyň bölümlerinde pomidoryň 11 görnüşi synag edilýär. Olar görnüş aýratynlygy esasynda aýratyn bölümlerde ýetişdirilýär.

Şu günler ýyladyşhana toplumynyň bölümlerinde işler gyzgalaňly alnyp barylýar. Birkemsiz ýetişen hasyly ýygnamak, olary ýöriteleşdirilen ulaglar bilen bellenilen ýere daşamak we hil barlagyndan geçirmek bilen birlikde, ekine ideg etmek boýunça işler utgaşykly ýerine ýetirilýär. Hasyly ýygnamakda köp sanly ýaşlaryň yhlasly zähmet çekýändigini görüp has-da begenýärsiň. Bu ýerde ýygyma gatnaşýan gelin-gyzlar bilen söhbetdeş bolanymyzda, olar şitilleri oturtmakdan başlap, täze hasyl ýetişýänçä we ýygylýança ähli işlere işjeň gatnaşýandyklary, öz işlerinden lezzet alýandyklary barada buýsanç bilen gürrüň berdiler. Ýeri gelende, ýyladyşhanada pomidor şitilleri oturdylandan soňra, ideg işleriniň ählisi awtomatiki usulda amala aşyrylýandygyny, ýyladyşhananyň howa ulgamynyň, ýagny ýylylygynyň, çyglylygynyň, kömürturşy gazynyň, ýagtylygynyň öňdebaryjy tilsimatlar arkaly awtomatiki usulda sazlanýandygy bellärliklidir.

Pomidoryň «Merlis» görnüşiniň ýetişdirilýän bölüminde bolanymyzda, hasylyň ýygymynyň gyzgalaňly alnyp barylýan pursatlaryna şaýat bolduk. Hünärmen bu görnüşli pomidoryň ýetişdirilişiniň aýratynlygy hakda gürrüň berdi. Onuň aýtmagyna görä, pomidoryň bu görnüşiniň şitilleri ýetişdirilip, ekilenden soňra, 90 günden hasyl berip başlaýar. Pomidoryň bu görnüşi deň häsiýetli ýylylygy we suwaryş şertlerini talap edýär. Ol özüniň özboluşly tagamy we daşky görnüşi, owadanlygy bilen tapawutlanýar. «Merlis» görnüşli pomidoryň gektary 400 tonna çenli hasyl bermäge ukyplydyr.

Ýyladyşhana toplumynda emeli ýagtylandyryş ulgamynyň synag edilýändigini aýratyn bellemek gerek. Bu ulgam ýyladyşhananyň belli bir böleginde ornaşdyrylypdyr. Howanyň ýapyk, ýagny günüň şöhlesiniň az wagty, esasan-da, gyş paslynda ýyladyşhanada önümçiligiň ýokary bolmagyna onuň täsiri uludyr. Bu usul hasyllylygyň ýokary bolmagyna itergi berýär. Hünärmen Mekan Annageldiýewiň aýtmagyna görä, ýyladyşhananyň beýleki ýerlerinden her şitilden 38—40 hoşa hasyl alynýan bolsa, emeli ýagtylandyryş ulgamynyň ornaşdyrylan böleginden 45 hoşa çenli hasyl alynýar. Munuň özi bu öňdebaryjy usulyň önümçilik işine ýetirýän esasy täsirleriniň biridir.

Ýyladyşhana toplumynda işçi-hünärmenleriň 500-den gowragy zähmet çekýär. Olaryň bilelikdäki tagallasy bilen ýetişdirilýän tagamy, ýokumlylygy bilen alamatlanýan ýokary hilli, ekologiýa taýdan arassa pomidor hasyly ildeşlerimiziň saçagyna bereket, ak bazarlarymyza bezeg goşýar. Hasylyň bir bölegi daşarky sarp edijilere ugradylýar. Geçen şanly ýylymyzda ýyladyşhana toplumynyň önümleri «Mahmal» haryt nyşany bilen Birleşen Arap Emirliklerine, Russiýa Federasiýasyna, Gazagystana, Gyrgyz Respublikasyna eksport edildi. Üstümizdäki möwsümde ýyladyşhana toplumynyň işçi-hünärmenleri ýokary görnüşli pomidoryň 12,5 müň tonnasyny ýygnap almak bilen, mukaddes Garaşsyzlygymyzyň şanly 30 ýyllygyna mynasyp sowgady bilen barmagy belent maksat tutunýarlar.

Aýdo ŞEKEROW,

ýörite habarçymyz. SURATLARDA: ýyladyşhana toplumynyň işinden pursatlar. Surata düşüren awtor.

Mary welaýatynyň pagtaçylary we oba hojalyk işgärleri «ak altyny» gaýtadan işlemekde uly işleri alyp barýarlar. Bu möhüm iş sebitiň ähli pagta arassalaýjy kärhanalarynda-da depginli dowam etdirilýär. Işe girizilenine golaýda 25 ýyl bolan, Türkmengala etrabynyň çäginde ýerleşýän pagta arassalaýjy kärhanasynyň işçileri bolsa, has ýokary görkezijileri gazanmak maksady bilen joşgunly zähmet çekýärler. Çünki mukaddes Garaşsyzlygymyzyň ilkinji ýyllarynda gurlup, ulanylmaga berlen, dünýäniň ösen ýurtlarynyň kämil enjamlary bilen enjamlaşdyrylan kärhanada öndürijilikli işlemek üçin ähli şertler bar. Kärhananyň ýyllyk kuwwatlylygy bolsa 45 müň tonna barabar. Bir ýylda şonça mukdardaky orta süýümli gowaça hasylyny gaýtadan işlemäge mümkinçiligi bolan kärhanada işine ezber işgärleriň 300-den gowragynyň 3 çalşykda işläp zähmet çekýändigini nazara alsaň, onda geçen çärýek asyryň dowamynda bu ýerde gaýtadan işlenen pagtanyň az bolmandygyna göz ýetirmek bolýar.

«Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylyny zähmet üstünlikleri bilen garşylan işçiler şu günler gündelik 130-140 tonna hasyly gaýtadan işlemegiň hötdesinden gelýärler.

Allaberdi SAPARGELDIÝEW,

öz habarçymyz.