Milli Liderimiz ýurdumyzyň ösüşlerine, halkymyzyň bähbitlerine gönükdirilen parasatly syýasaty amala aşyrmak bilen, ynsanperwer başlangyçlary öňe sürýär. Şunuň bilen birlikde, halkyň çuňňur ruhy we döredijilik güýji netijeli işlere gönükdirilýär. Netijede, düýpli durmuş-ykdysady özgertmelerde, demokratiýany ýaýbaňlandyrmakda, kanunçylygy berkitmekde, raýatlaryň hukuklaryny we azatlyklaryny kepillendirmekde, halkyň ýaşaýyş-durmuş derejesini ýokarlandyrmakda, döwletiň, jemgyýetiň we adamlaryň jebisligini gazanmakda uly üstünlikler gazanylýar.
Mälim bolşy ýaly, ykdysadyýetiň ähli pudaklarynda hususy telekeçiligiň mümkinçiliklerini giňden ösdürmek döwlet tarapyndan goldanylýar. Bu bolsa maliýe-ykdysady ulgamyň durnukly ösdürilmegi boýunça işleriň ýokary depginler bilen dowam etdirilmegini, ykdysady ulgamyň kanunçylyk namalarynyň yzygiderli seljerilmegini we kämilleşdirilmegini şertlendirýär. Türkmenistanyň Konstitusiýasynda berkidilen binýatlaýyn kadalara laýyklykda, döwletimiziň ykdysadyýeti bazar gatnaşyklary ýörelgelerine esaslanýar; döwlet adamyň we jemgyýetiň bähbitlerine ykdysady işi düzgünleşdirmegi amala aşyrýar. Döwlet telekeçiligi höweslendirýär we goldaýar, kiçi we orta işewürligiň ösmegine ýardam edýär. Şeýle hem döwlet eýeçiligiň ähli görnüşleriniň deň goragyny kepillendirýär we olaryň ösmegi üçin deň şertleri döredýär. Her bir adamyň telekeçilik we kanunda gadagan edilmedik gaýry ykdysady işi üçin öz ukyplaryny we emlägini erkin peýdalanmaga hukugy bardyr. Mundan başga-da, her bir adamyň hususy eýeçilik hukugynyň kanun bilen goralýandygy, her bir adamyň eýeçiliginde emläginiň bolmagyna, emlägine özbaşdak, şeýle-de beýleki şahslar bilen bilelikde eýelik etmäge, ondan peýdalanmaga we oňa ygtyýar etmäge haklydygy barada Esasy Kanunymyzda berkidilen binýatlaýyn konstitusion kadalar raýat kanunçylygy, şol sanda telekeçilik gatnaşyklarynyň düzgünleşdirilmegi bilen bagly kadalaşdyryjy hukuk namalar üçin esas goýujy kadalar bolup hyzmat edýär.
Telekeçilik işi — munuň özi raýat we telekeçilik hukugynda esasy düşünjeleriň biri bolup, Türkmenistanyň Raýat kodeksine laýyklykda, emlägi peýdalanmak, harytlary satmak, işleri ýerine ýetirmek ýa-da şahslara hyzmat etmek arkaly birsyhly peýda almaga gönükdirilen özbaşdak we öz töwekgelligiň bilen amala aşyrylýan iş hasaplanýar.
Döwletimiziň milli ykdysadyýetiniň bazar ykdysadyýeti ulgamyna geçmeginiň üstünlikli amala aşyrylýan, kiçi we orta telekeçiligiň ösmeginiň toplumlaýyn goldanylýan hem-de ýurdumyzda amatly maýa goýum ýagdaýynyň emele getirilmeginiň guramaçylyk-hukuk esaslarynyň barha pugtalandyrylýan şertlerinde, hukuklaryň we bähbitleriň goraglylygynyň zerurlygy we ähmiýeti has-da ýokarlanýar. Fiziki we ýuridik şahslar tarapyndan öz aralarynda, şeýle-de döwlet edaralary, daşary ýurtly şahslar bilen haryt dolanyşygy, hyzmatlar, maýa goýum we beýleki dolanyşygy çäklendirilmedik ugurlar boýunça şertnamalar baglaşylanda, olary ýerine ýetirmegiň, ýerine ýetirmegi üpjün etmegiň, bes etmegiň, ýerine ýetirmekden ýüz döndermegiň, bozulan hukuklary goramagyň, jedelleri çözmegiň hem-de baglaşylýan şertnamanyň görnüşiniň aýratynlyklaryna baglylykda islendik wajyp ýagdaýlaryň jikme-jik düzgünleşdirilmegi, olaryň öz wagtynda ýerine ýetirilmeginiň we goraglylygynyň esasy şerti bolup hyzmat edýär. Şonuň bilen birlikde, telekeçilik ulgamynda ýüze çykýan gatnaşyklarda maglumat-kommunikasiýa tehnologiýalarynyň ulanylmagynyň aýratyn ähmiýeti bar.
Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe milli kanunçylygymyzyň ähli ugurlarynyň yzygiderli kämilleşdirilmegi, ýurdumyzda telekeçilik ulgamynyň kuwwatly ösüşi üçin giň şertleriň döredilmegi ugrunda taýsyz tagallalar edýän hormatly Prezidentimiziň jany sag, belent başy aman bolsun, il-ýurt bähbitli, döwlet ähmiýetli işleri rowaçlyklara beslensin.
Amangeldi ALLABERENOW,
Türkmenistanyň Ýokary kazyýetiniň kazysy.