Ýüpek gurçugynyň ilki dörän ýeri Hytaý döwleti hasaplansa-da, ol Beýik Ýüpek ýolunyň ugry bilen ýurdumyza-da aralaşypdyr. Ene-mamalarymyz ýüpek gurçugyny idedip, ýüpek almagy başarypdyrlar. Ondan ussatlyk bilen nepis halylary, keteni we beýleki matalary dokapdyrlar. Şol harytlar bazarlarda uly orun alypdyr. Häzirki wagtda ene-mamalarymyzyň şol ýönekeýje gurallarda işläp öndüren önümleri dünýä derejesinde enjamlaşdyrylan kärhanalarda, zawod-fabriklerde öndürilýär. Şeýle kärhanalaryň biri-de paýtagtymyzdaky ýurdumyzda iň öňdebaryjy kärhanalaryň biri bolan Türkmenistanyň Gahrymany Gurbansoltan eje adyndaky ýüpek fabrigidir. Habarçymyz kärhanada bolup, TDP-niň kärhanada hereket edýän ilkinji guramasynyň başlygy Ogulnur Repowa bilen söhbetdeş boldy. 

 — Ogulnur Saparmedowna, ilki bilen, söhbetdeşligimizi kärhanaňyzyň ilki işe başlan döwürlerinden başlaýsak?! 

— Fabrigiň düýbi 1927-nji ýylda tutulyp, 1928-nji ýylyň fewral aýynda doly güýjünde işläp başlapdyr. Şol döwürlerde fabrikde SK-5 kysymly ýüpek saraýjy enjamlar oturdylypdyr. Şol enjamlarda göwrümi 1,2 metr bolan ýüpekler keleplenilipdir. Esasy çig mal bolan piläni öndürmekde hem halkymyz işjeňlik görkezipdir. Şol ýyllarda fabrikde öndürilen ýüpegiň hilini barlamak hem-de satlyga taýýarlamak üçin Daşkendiň ugurdaş fabriginiň barlaghanasynda barlag işleri geçirilipdir. Kärhananyň Garaşsyzlyk ýyllarynda durky täzelenip, oňa Hytaý Halk Respublikasynyň önümi bolan FEÝU-2000 kysymly ýüpek saraýjy enjamlar oturdyldy.  

 — Fabrigiň häzirki wagtdaky kuwwaty, işleriň guralyşy baradaky gürrüňler bilen söhbetdeşligimizi dowam etdiräýsek? 

— Fabrigiň bir ýyllyk kuwwatlylygy 3 çalşykly işlän ýagdaýynda 260 tonna çig ýüpek öndürmäge niýetlenendir. Fabrikde önümçilik bölümleriniň 5-si bolup, olar pile saýlaýjy, buggazan, pile kelepleýji, ýüpegi gaýtadan saraýjy hem-de galyndyny gaýtadan işleýji bölümlerdir. Pile saýlaýjy sehinde pileler bir tapgyra jemlenip, tozandan, sütüginden arassalanyp, bölünip, ýüpek saramak üçin taýýarlanylýar. Saýlama işi titräp işleýän konweýerlerde amala aşyrylýar. Saýlanan pileler buggazan bölümine goýberilýär. Buggazan bölüminde pileler güýçli buguň, ýagny 90 — 96 gradus derejeli gyzgyn suwly kameralarda — gazanlarda çyglandyrylýar. Gyzgyn gazanlardaky pileler soňra 60 — 70 gradus derejeli suwda sowadylyp, gyzgynlygyň üýtgemegi bilen pileleriň suwda dolulyk derejesi düzgünleşdirilýär. Soňra bolsa plastik turbalar arkaly pile kelepleýji PK kysymly enjamlara ugradylýar. 

Ýüpegi gaýtadan saraýan sehde çig ýüpek göwrümi 1,5 metr bolan motowillalara saralýar. Motowillalara saralan ýüpekler «kelep» diýip atlandyrylýar. Çig ýüpegiň her bir kelebi 6 ýerinden boýalmadyk nah sapak bilen berkidilýär we 5-6 kilogram agramda gaplanylýar. Galyndynyň gaýtadan işlenilýän sehinde bolsa pile keleplenende emele gelýän galyndylar gaýtadan işlenilip, 1-geçirimli holst, ýüpek tary, gyrkyndylar hem-de gurçuk alynýar. Galyndylaryň ählisi hem gyzgyn howa arkaly guradylyp, basyjy enjam arkaly basylyp, satlyga taýýar edilýär. 

 — Kärhanada häzirki döwürde alnyp barylýan işler barada nämeler aýdyp bolar? 

— Häzirki wagtda fabrik 1 çalşykda işläp, ýylda 76.2 tonna çig ýüpek öndürmek meýilleşdirilýär. Bu öndürilen ýüpek çig maly diňe bir içerki bazarda däl, eýsem, daşarky bazarlarda hem mynasyp orun tapýar. Içerki bazarda esasy alyjymyz panbarhat fabrigidir. Kärhanamyzyň esasy maksady öňde goýlan meýilnamany üstünlikli ýerine ýetirmek bilen girdejini artdyrmakdyr. Garaşsyz, hemişelik Bitarap Watanymyzyň ykdysady kuwwatynyň has-da berkemegine mynasyp goşant goşmakdyr.  

Garaşsyzlygymyzyň şanly 31 ýyllygy barha golaýlaýar. Baýramçylygy mynasyp zähmet üstünligi bilen garşy almaga çalyşýarys. Baş baýramymyz — mukaddes Garaşsyzlygymyzyň baýramy bilen Gahryman Arkadagymyzy, Arkadagly Serdarymyzy, tutuş türkmen halkyny tüýs ýürekden gutlaýarys. Bize işlemäge döredip berýän giň mümkinçilikleri üçin Arkadagly Serdarymyza hoşallygymyzy bildirip, janynyň sag, işleriniň rowaç bolmagyny arzuw edýäris.  

 — Beren gürrüňleriňiz üçin köp sag boluň!  

Ulugberdi HANMÄMMEDOW,

Türkmen döwlet medeniýet institutynyň talyby.

Aşgabat, 12-nji sentýabr (TDH). Şu gün hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň obasenagat toplumyna gözegçilik edýän orunbasary A.Ýazmyradowyň hem-de welaýatlaryň häkimleriniň gatnaşmagynda sanly ulgam arkaly iş maslahatyny geçirdi. Onda oba hojalyk toplumynda alnyp barylýan işleriň we ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň maksatnamalarynyň ýerine ýetirilişine, Türkmenistanyň mukaddes Garaşsyzlygynyň şanly 31 ýyllygyny baýram etmäge taýýarlyk görlüşine, sebitlerdäki möwsümleýin oba hojalyk işleriniň geçirilişine degişli meselelere garaldy. 

Ilki bilen, Ahal welaýatynyň häkimi Ý.Gurbanowa söz berildi. Häkim welaýatda pagta ýygymynyň alnyp barlyşy, pagta arassalaýjy kärhanalaryň, kabul ediş harmanhanalarynyň, kombaýnlaryň we beýleki tehnikalaryň bökdençsiz işledilişi, hasyly ýygnap almak üçin gowaçanyň ýapragyny düşürmek işleriniň geçirilişi barada hasabat berdi. Şunuň bilen bir hatarda bugdaý ekişini agrotehniki möhletlerde geçirmek üçin tehnikalar, gurallar doly güýjünde işledilýär, bugdaý öndürijiler ýokary hilli tohumlar we mineral dökünler bilen üpjün edilýär. Güýzlük ýeralma, gök-bakja, beýleki oba hojalyk ekinlerine ideg işleri dowam etdirilýär. Mundan başga-da, mukaddes Garaşsyzlygymyzyň 31 ýyllygyna taýýarlyk görlüşi, bu sene mynasybetli ulanmaga tabşyrylmagy göz öňünde tutulýan desgalardaky gurluşyklaryň barşy barada hasabat berildi. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow hasabaty diňläp, pagta ýygymynyň oba hojalygynda möhüm möwsümleriniň biridigini aýdyp, bu ugurda öňde goýlan wezipeleriň üstünlikli ýerine ýetirilmegi üçin zerur tagallalaryň edilmelidigini belledi hem-de pagta arassalaýjy kärhanalaryň, kabul ediş harmanhanalarynyň, kombaýnlaryň, beýleki tehnikalaryň bökdençsiz işledilmelidigini tabşyrdy. 

Döwlet Baştutanymyz bugdaý ekişiniň depginlerini güýçlendirmegiň möhümdigini, bu möwsümi üstünlikli geçirmek maksady bilen, hemme degişli meseleleriň öz wagtynda çözülmeginiň berk gözegçilikde saklanylmalydygyny belläp, bu babatda häkime birnäçe anyk tabşyryklary berdi. Ekiş döwründe gallaçylar ýokary hilli tohumlar bilen üpjün edilmelidir, tehnikalar doly güýjünde işledilmelidir diýip, döwlet Baştutanymyz aýtdy. Şeýle-de hormatly Prezidentimiz güýzlük ýeralma, gök-bakja we beýleki ekinlere ideg işleriniň agrotehnikanyň kadalaryna laýyklykda, bellenilen möhletlerde geçirilmelidigini nygtady. 

Döwlet Baştutanymyz ýurdumyzyň Garaşsyzlygynyň 31 ýyllyk baýramyna ýokary guramaçylyk derejesinde taýýarlyk görmegiň zerurdygyny, welaýatda bina edilýän ähli desgalaryň bellenilen möhletlerde hem-de ýokary hilli ulanmaga berilmelidigini belläp, häkime degişli görkezmeleri berdi. 

Soňra Balkan welaýatynyň häkimi T.Atahallyýew oba hojalyk işleri, pagta ýygymy möwsüminiň depginleri barada hasabat berdi. Ýygymda kombaýnlar hem-de ýygnalan hasyly harmanhanalara we pagta arassalaýjy kärhanalara daşamak üçin awtoulag tehnikalary işjeň ulanylýar. Kombaýnlaryň netijeli işini üpjün etmek üçin gowaçanyň ýapragyny düşürmek çäreleri guramaçylykly alnyp barylýar. Şeýle-de bugdaý ekişiniň agrotehniki möhletlerde geçirilýändigi, ekişde tehnikalaryňdyr gurallaryň doly güýjünde işledilýändigi, bugdaý öndürijileriň ýokary hilli tohumlar we mineral dökünler bilen ýeterlik derejede üpjün edilýändigi barada hasabat berildi. Hasabatyň çäklerinde güýzlük ýeralma, gök-bakja, beýleki oba hojalyk ekinlerine ideg işleriniň agrotehniki kadalara hem-de günbatar sebitiň toprak-howa şertlerine laýyklykda alnyp barylýandygy, gant şugundyryny ýetişdirmek boýunça görülýän çäreler barada habar berildi. 

Şunuň bilen birlikde, häkim şu ýyl ulanmaga berilmegi meýilleşdirilýän desgalardaky gurluşyklaryň ýagdaýy, ata Watanymyzyň mukaddes Garaşsyzlygynyň 31 ýyllygyna taýýarlyk görlüşi barada hasabat berdi. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow hasabaty diňläp, obasenagat toplumynda alnyp barylýan işleriň, şol sanda “ak altyn” hasylyny ýygnap almagyň we güýzlük bugdaý ekişiniň ýokary depginlerini üpjün etmegiň, agrotehniki möhletlerde tamamlamagyň ähmiýetini belläp, häkime bu meseleleri hemişelik gözegçilikde saklamagy tabşyrdy hem-de birnäçe degişli görkezmeleri berdi. Döwlet Baştutanymyz ýurdumyzda azyk bolçulygyny üpjün etmek üçin güýzlük ýeralmanyň, gök-bakja hem-de beýleki oba hojalyk ekinleriniň ösdürilip ýetişdirilişine uly ähmiýet berilýändigini nygtap, ekinlere ideg işleriniň agrotehniki möhletlerde alnyp barylmagynyň zerurdygyna aýratyn ünsi çekdi. 

Şeýle-de hormatly Prezidentimiz Türkmenistanyň Garaşsyzlygynyň 31 ýyllygy mynasybetli geçiriljek dabaraly çärelere ýokary guramaçylyk derejesinde taýýarlyk görmegi tabşyrdy. Döwlet Baştutanymyz şu ýyl ulanmaga berilmegi meýilleşdirilen medeni-durmuş we önümçilik maksatly desgalarda gurluşyk işleriniň alnyp barlyşyny berk gözegçilikde saklamak babatda häkime birnäçe anyk tabşyryklary berdi. 

Sanly ulgam arkaly geçirilýän iş maslahaty Daşoguz welaýatynyň häkimi N.Nazarmyradowyň demirgazyk sebitde alnyp barylýan möwsümleýin oba hojalyk işleriniň ýagdaýy, ýerli toprak-howa şertleri nazara alnyp, 14-nji sentýabrda badalga beriljek pagta ýygymyna taýýarlyk görlüşi baradaky hasabaty bilen dowam etdi. Şunuň bilen baglylykda, pagta arassalaýjy kärhanalaryň, kabul ediş harmanhanalarynyň, kombaýnlaryň we beýleki tehnikalaryň ýygym möwsümine doly taýýar edilendigi barada habar berildi. Ekişiň agrotehniki möhletlerde, ýokary hilli geçirilýändigi, tehnikalaryň we gurallaryň doly güýjünde işledilýändigi, bugdaý öndürijileriň ýokary hilli tohumlar, mineral dökünler bilen üpjün edilýändigi barada aýdyldy. Şeýle-de güýzlük ýeralma, gök-bakja we beýleki oba hojalyk ekinlerine ideg işleriniň agrotehniki möhletlerde alnyp barylýandygy barada hasabat berildi. Şu günler demirgazyk sebitiň şaly ekilen meýdanlarynda hem ideg işleri degişli kadalara laýyklykda ýerine ýetirilýär. 

Şunuň bilen birlikde, ýurdumyzyň mukaddes Garaşsyzlygynyň 31 ýyllyk baýramyny mynasyp garşylamak üçin taýýarlyk işleri alnyp barylýar. Şu ýyl welaýatda açylyp ulanmaga berilmegi meýilleşdirilen medeni-durmuş we önümçilik maksatly desgalarda gurluşyk işleriniň ýerine ýetirilişi barada hem hasabat berildi. 

Döwlet Baştutanymyz hasabaty diňläp, ýurdumyzda azyk bolçulygyny üpjün etmekde obasenagat pudagyny ösdürmegiň ähmiýetini nygtap, bugdaý ekişi möwsümini bellenilen möhletlerde tamamlamak üçin, onuň depginini güýçlendirmegiň zerurdygyny belledi. Geljek ýylyň bereketli hasyly bu işleriň geçirilişiniň hiline baglydyr. Hormatly Prezidentimiz ýetişdirilen gowaça hasylyny guramaçylykly we ýitgisiz ýygnap almaga girişilmegine möhüm ähmiýet bermegiň zerurdygyny aýdyp, bu babatda häkime birnäçe anyk görkezmeleri berdi. Şeýle-de beýleki oba hojalyk önümlerini, şol sanda güýzlük ýeralma, gök-bakja we beýleki oba hojalyk ekinlerini ösdürip ýetişdirmek, şaly ekilen meýdanlarda ideg işlerini talabalaýyk alyp barmak ugrunda zerur çäreler görülmelidir. 

Döwlet Baştutanymyz gurluşyk taslamalarynyň amala aşyrylyşy baradaky meselä ünsi çekip, welaýatda şu ýyl açylyp ulanmaga berilmegi meýilleşdirilen medeni-durmuş we önümçilik maksatly desgalarda gurluşyk işleriniň ýerine ýetirilişiniň yzygiderli gözegçilikde saklanylmalydygyny aýdyp, häkime bu babatda birnäçe anyk tabşyryklary berdi. 

Soňra Lebap welaýatynyň häkimi Ş.Amangeldiýew gündogar sebitde pagta ýygymynyň alnyp barlyşy, pagta arassalaýjy kärhanalaryň, kabul ediş harmanhanalarynyň, kombaýnlaryň we beýleki tehnikalaryň bökdençsiz işledilişi, hasyly kombaýnlaryň kömegi bilen ýygnap almak üçin gowaçanyň ýapragyny düşürmek işleriniň geçirilişi barada hasabat berdi. Şunuň bilen birlikde, bugdaý ekişi agrotehniki kadalara laýyklykda alnyp barylýar, onda tehnikalar we gurallar doly güýjünde işledilýär. Bugdaý öndürijiler ýokary hilli tohumlar, mineral dökünler bilen üpjün edilýär. Şeýle hem güýzlük ýeralma, gök-bakja, beýleki oba hojalyk ekinlerine, şonuň ýaly-da, şaly ekilen meýdanlarda ideg işleriniň agrotehnikanyň kadalaryna laýyklykda ýerine ýetirilýändigi barada hasabat berildi. 

Mundan başga-da mukaddes Garaşsyzlygymyzyň 31 ýyllygyna taýýarlyk görlüşi, şu ýyl ulanmaga tabşyrylmagy göz öňünde tutulýan desgalarda gurluşyklaryň barşy barada habar berildi. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow hasabaty diňläp, pagta ýygymynyň ekerançylaryň durmuşynda möhüm möwsümleriň biridigini belledi we pagta arassalaýjy kärhanalaryň, kabul ediş harmanhanalarynyň, kombaýnlaryň, beýleki tehnikalaryň bökdençsiz işledilmelidigini nygtady. Döwlet Baştutanymyz geljekki bereketli hasylyň girewi bolan bugdaý ekişini agrotehniki talaplara laýyklykda ýerine ýetirmek hem-de bu möhüm möwsümi üstünlikli geçirmek maksady bilen, hemme degişli meseleleriň öz wagtynda çözülmeginiň berk gözegçilikde saklanylmalydygyny häkime tabşyrdy. Şunuň bilen birlikde, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow güýzlük ýeralma, gök-bakja we beýleki oba hojalyk ekinlerine üns berilmelidigini belledi, häkime birnäçe anyk tabşyryklary berdi. 

Hormatly Prezidentimiz ýurdumyzyň Garaşsyzlygynyň 31 ýyllyk baýramyna ýokary guramaçylykly taýýarlyk görmegiň möhümdigini nygtady. Döwlet Baştutanymyz welaýaty durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň ileri tutulýan ugurlaryna ünsi çekip, bina edilýän ähli desgalaryň öz wagtynda we ýokary hilli ulanmaga berilmegi boýunça häkime birnäçe tabşyryklary berdi. 

Mary welaýatynyň häkimi D.Annaberdiýew sebitde alnyp barylýan işler bilen birlikde pagta ýygymy möwsüminiň depginleri barada hasabat berdi. Möwsümde kombaýnlar hem-de hasyly harmanhanalara we pagta arassalaýjy kärhanalara daşamak üçin awtoulag tehnikalary işjeň ulanylýar. Pagta ýygymyndaky kombaýnlaryň netijeli işini üpjün etmek maksady bilen, gowaçanyň ýapragyny düşürmek guramaçylykly alnyp barylýar. 

Şeýle-de häkim bugdaý ekişiniň agrotehniki möhletlerde ýokary hilli geçirilýändigi, ekişde tehnikalaryňdyr gurallaryň doly güýjünde işledilýändigi, bugdaý öndürijileriň ýokary hilli tohumlar we mineral dökünler bilen üpjün edilýändigi barada hasabat berdi. Güýzlük ýeralma, gök-bakja we beýleki oba hojalyk ekinlerine ideg işleriniň agrotehniki möhletlerde alnyp barylmagy üçin hemme çäreleriň görülýändigi barada-da durlup geçildi. Mundan başga-da, welaýatyň toprak-howa şertlerini nazara almak bilen, gant şugundyryna talabalaýyk ideg etmek ugrunda ähli tagallalaryň edilýändigi barada aýdyldy. 

Şu ýyl welaýatda açylyp ulanmaga berilmegi maksat edinilýän desgalarda gurluşyk işleriniň ýagdaýy, Watanymyzyň mukaddes Garaşsyzlygynyň 31 ýyllygy mynasybetli baýramçylyk çärelerine taýýarlyk görlüşi barada hem hasabat berildi. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow hasabaty diňläp, obasenagat toplumynda alnyp barylýan işleriň ähmiýetini belledi hem-de gowaça hasylyny ýygnap almagyň, güýzlük bugdaý ekişiniň ýokary depginlerini saklamagyň, bu möwsümleri bellenilen agrotehniki möhletde tamamlamagyň wajypdygyny aýtdy. Şunda oba hojalyk tehnikalaryny we gurallaryny netijeli ulanmak bilen bir hatarda, ekerançylaryň, mehanizatorlaryň netijeli zähmet çekmegi we dynç almagy, olary zerur serişdeler bilen doly möçberde üpjün etmek üçin hemme şertleri döretmek esasy talap bolup durýar. Bu babatda welaýatyň ýolbaşçysyna birnäçe tabşyryklar berildi. 

Döwlet Baştutanymyz güýzlük ýeralmanyň, gök-bakja we beýleki oba hojalyk ekinleriniň ösdürilip ýetişdirilişine uly ähmiýet berilýändigini nygtap, bu ugurda ekinlere ideg işleriniň agrotehniki möhletlerde alnyp barylmagyny üpjün etmegiň zerurdygyny aýtdy. Şunuň bilen birlikde hormatly Prezidentimiz welaýatyň gant şugundyry ekilen meýdanlarynda ideg işleriniň alnyp barlyşyny gözegçilikde saklamagy tabşyrdy. 

Şeýle-de Türkmenistanyň mukaddes Garaşsyzlygynyň 31 ýyllyk baýramy mynasybetli meýilleşdirilen dabaraly çäreleriň ýokary guramaçylyk derejesini üpjün etmek tabşyryldy. Döwlet Baştutanymyz şu ýyl welaýatda açylyp ulanmaga berilmegi meýilleşdirilen medeni-durmuş we önümçilik maksatly desgalarda gurluşyk işleriniň alnyp barlyşyny hem berk gözegçilikde saklamak barada degişli görkezmeleri berdi. 

Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary A.Ýazmyradow gözegçilik edýän oba hojalyk toplumynda işleriň ýagdaýy barada hasabat berdi. Wise-premýer häzirki wagtda ýurdumyzda pagta ýygymynyň dowam edýändigini, Daşoguz welaýatynda-da bu jogapkärli möwsüme başlamak boýunça degişli taýýarlyk işleriniň geçirilýändigini aýtdy. Şu günler ýurdumyzyň welaýatlarynda bugdaý ekişiniň dowam edýändigi barada hem hasabat berildi. 

Hormatly Prezidentimiz hasabaty diňläp, oba hojalyk işlerini degişli derejede guramak, agrotehnikanyň kadalaryny berjaý etmek, pagta ýygymynyň hem-de güýzlük bugdaý ekişiniň depginini gowşatman alyp barmagy üpjün etmek bilen bagly meseleleri hemişe üns merkezinde saklamagy wise-premýere tabşyrdy. Mundan başga-da güýzlük ýeralmanyň, beýleki gök-bakja ekinleriniň ýokary hasylyny almak üçin, olara ideg edilişi hemişe üns merkezinde bolmalydyr. 

Döwlet Baştutanymyz öňde jogapkärli wezipeleriň durýandygyny aýdyp, Bitarap Watanymyzyň ýyl ýazgysyndaky şöhratly senä — mukaddes Garaşsyzlygymyzyň 31 ýyllyk baýramçylygyna ünsi çekdi. Edermen gallaçylarymyzyň we pagtaçylarymyzyň tutanýerli zähmeti naýbaşy baýramymyzyň ýakynlaşyp gelýän şu günlerinde uly ähmiýete eýedir. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow «Halkyň Arkadagly zamanasy» ýylynda kesgitlenen ähli wezipeleriň üstünlikli ýerine ýetirilmeginiň wajypdygyny belledi. Munuň özi ýurdumyzyň durmuşynda möhüm ähmiýeti bolan şanly senäniň mynasyp garşylanmagynda uly ähmiýete eýedir. Döwlet Baştutanymyz öňde goýlan wezipeleriň çözülmegine jogapkärçilikli hem-de toplumlaýyn çemeleşmegiň zerurdygyny nygtap, wise-premýere, welaýatlaryň häkimlerine birnäçe anyk tabşyryklary berdi.  

Hormatly Prezidentimiz sanly ulgam arkaly geçirilen iş maslahatyny tamamlap, oňa gatnaşanlara berk jan saglyk, berkarar Watanymyzyň rowaçlygynyň hem-de mähriban halkymyzyň abadan durmuşyny üpjün etmegiň bähbidine alyp barýan işlerinde uly üstünlikleri arzuw etdi.

Dokma senagaty milli ykdysadyýetimiziň örän möhüm hem-de okgunly ösýän pudaklarynyň biridir. Soňky ýyllarda önümçilik görkezijilerini yzygiderli ýokarlandyrýan pudak ýurdumyzyň durmuş-ykdysady taýdan ösdürilmeginde wajyp orny eýeleýär. Halkymyzyň dokmaçylyk senedini sungat derejesine ýetirenine müňlerçe ýyl geçenem bolsa, ýurdumyzyň dokma senagatynyň binýadynyň tutulmagy Garaşsyzlyk ýyllary bilen baglanyşyklydyr. Berkden tutulan binýat taryh üçin gysga döwürde Türkmenistanyň dokma önümçiliginde dünýäde öňdebaryjylaryň hatarynda orun almagyny şertlendirdi. 

 Senet, sungat, senagat 

Türkmen topragy gadymy döwürlerden bäri senetçiligiň ösen mekany hökmünde tanalýar. Ýurdumyzyň çägindäki gadymy taryhy ýadygärliklerde geçirilen gazuw-agtaryş işlerinde ýüze çykarylan tapyndylar, çet ýurtly jahankeşdeleriň ýazgylary, gelin-gyzlarymyzyň sungat derejesine ýetiren dokma önümleri bu hakykaty tassyklaýan ygtybarly delillerdir. Şeýle-de bolsa, taryhy şertleriň täsiri netijesinde senetçiligiň senagata öwrülýän döwründe ýurdumyza diňe dünýä bazaryny çig mal bilen üpjün edýän ülke hökmünde garaldy. Tä özygtyýarly döwletli bolýançak, türkmen topragynda ýetişdirilen pagta hasyly daşary ýurtlarda gaýtadan işlenilýärdi. Ýurt Garaşsyzlygymyz ähli ulgamlar bilen birlikde dokma senagatynyň hem galkynmagyna ýol açdy.  

 Çig mal çeşmesinden önümçilik merkezine  

Garaşsyzlygyň ilkinji ýyllaryndan ýurdumyzda milli ykdysadyýetiň pudaklaryny diwersifikasiýalaşdyrmaga ugur alyndy. Tebigy baýlyklaryň ägirt uly gorlaryna hem-de geografik taýdan amatly çäge eýe bolan Türkmenistan bu ugurda oňyn netijeleri gazanmagy başardy. Ýokary tehnologiýalar bilen üpjün edilen önümçilikleriň döredilip, gaýtadan işleýän senagatyň ösdürilmegi netijesinde dünýä bazarynda bahalary çig malyňky bilen deňeşdirilende birnäçe esse ýokary bolan eksport ugurly önümler öndürilip başlandy.  

1991-nji ýylda Türkmenistanda pagtanyň gaýtadan işlenilişiniň diňe ilkinji tapgyry amala aşyrylýardy. Dokma senagaty pudagynyň düzümleriniň düýpli diwersifikasiýalaşdyrylmagy bilen häzirki wagtda ýurdumyzda ösdürilip ýetişdirilýän pagta hasyly tutuşlygyna özümizde gaýtadan işlenilýär. Diňe soňky birnäçe ýylda tebigy çig maldan dünýä bazarynda bäsdeşlige ukyply önümleri öndürýän täze kärhanalaryň onlarçasy guruldy. Olar halkara bazarlarynda ozaldan hereket edip gelýän öndürijileriň öňdebaryjy orunlaryna mynasyp dalaş edýärler. Şunlukda, Türkmenistan dokma senagatynda çig maly eksport edýän ýurtdan dünýä bazaryna taýýar önümleri çykarýan döwlete öwrüldi. 

 Şertler we mümkinçilikler  

Türkmenistanda dokma senagatyny ösdürmek üçin zerur bolan esasy şertler bar: ýerli çig mal, ýokary hünär derejeli işgärler bilen üpjünçilik, öndürilen harydy bazarlara ýetirmek üçin ulag-logistika düzümleri hem-de içerki we daşary bazarlardaky hyrydarlar. Şeýle hem ýurdumyzyň tebigy we howa şertleri gowaçanyň dünýä bazarynda uly islegden peýdalanýan önümleri öndürmekde çig mal bolup hyzmat edýän orta hem-de inçe süýümli görnüşlerini ösdürip ýetişdirmek üçin oňaýlydyr.  

Gahryman Arkadagymyzyň ýurdumyza baştutanlyk eden döwründe milli ykdysadyýetimiziň eksport ugurly önümleri öndürýän pudagy hökmünde dokma senagatyny ösdürmäge uly üns berildi. Häzirki wagtda ýurdumyzyň dokma senagaty pudagynda iri dokma toplumlary, ýüplük egriji we dokma kärhanalary, tikin fabrikleri, ýüpekçilik kärhanalary, aýakgap fabrikleri, derini we ýüňi gaýtadan işleýän zawodlar hereket edýär. Kärhanalarda çagalar we ulular üçin egin-eşikler, şol sanda ýokary hilli örme we jinsi önümleri, hojalykda ulanylýan ekologiýa taýdan arassa önümleriň dürli görnüşleri, ýorgan-düşek daşlyklary, çalgyçlar, panbarhat matalary we beýleki harytlar öndürilýär. «Bedew», «Gala», «Bürgüt», «Ýeňiş», «Bahar», «Goza», «Nusaý», «Wada», «Ak pamyk», «Arwana», «Mäne», «Jeýtun» ýaly söwda nyşanlary bilen öndürilýän harytlar Türkmenistanyň Dokma senagaty ministrliginiň düzümindäki «Altyn Asyr» harytşynaslyk merkezinde hem-de ýurdumyzyň dürli ýerlerinde açylan ýöriteleşdirilen dükanlaryň onlarçasynda ilata hödürlenilýär. 

Pudagyň düzümindäki kärhanalaryň «Tsudakoma», «Juki», «Muratec» (Ýaponiýa), «Rieter», «Benninger» (Şweýsariýa), «Trützschler», «Schlafhorst», «Monforst», «Küsters» (Germaniýa), «Marzoli», «Reggiani», «Arioli», «Mario Crosta», «Savio» (Italiýa), «Picanol» (Belgiýa) ýaly dünýä belli kompaniýalaryň enjamlary bilen üpjün edilmegi onuň bäsdeşlige ukyplylygyny ýokarlandyrmak boýunça maksatlara ýetmäge ýardam berýär. 

 Köpdürli hem köpugurly 

Ýurdumyzyň dokma senagatyna innowasiýalaryň ornaşdyrylmagy netijesinde senagatda, gurluşykda, lukmançylykda, oba hojalygynda we beýleki ulgamlarda peýdalanylýan önümler hem öndürilýär. Çygdan we şemaldan goraýan, gyzgynlyga çydamly matalar, egin-eşikler, aýakgaplar, mebel düşemeleri, gorag we daňy materiallary, mata oboýlar, tutular, ýorganlardyr ýassyklar, çaga arlyklary, arassaçylyk serişdeleri we beýlekiler hut şu pudakda öndürilýär.  

Häzirki döwürde ýurdumyzyň dokma senagatynda öndürilýän önümleriň görnüşlerini köpeltmek, bezeg aýratynlyklaryny, ulanylýan çig malyň düzümini kämilleşdirmek boýunça netijeli işler alnyp barylýar. Tebigy süýümler bilen birlikde himiki süýümleriň peýdalanylmagynyň netijesinde garyşyk görnüşli matalar öndürilýär. Soňky ýyllarda dokalmaýan materialyň täze görnüşi bolan «spandbondyň» önümçiligi ýola goýlup, ol lukmançylykda we ykdysadyýetiň dürli pudaklarynda ulanylýan önümleri taýýarlamakda giňden peýdalanylýar. 

 Hil standartlary we ekologiýa howpsuzlygy 

Dokma pudagynda öndürilýän önümleriň halkara hil standartlaryna hem-de ekologiýa howpsuzlygynyň talaplaryna laýyk gelmegine uly ähmiýet berilýär. Ýurdumyzyň dokma senagaty pudagynyň kärhanalarynyň önümleriniň «Önümçiligi dolandyryş ulgamy we hil gözegçiligi» ISO 9001, «Daşky gurşawy goramak» ISO 14001, «Zähmeti goramak we önümçilik howpsuzlygy» OHSAS 18001 ýaly halkara güwänamalaryna mynasyp bolmagy hem munuň aýdyň subutnamalarydyr. 

 Döwlet goldawy — ösüşiň hereketlendirijisi 

Döwlet tarapyndan pudagy ösdürmek hem-de türkmen dokma önümlerini daşarky bazarlara çykarmak üçin uly maýa goýumlary çekmek, erkin ykdysady zolaklary döretmek, ýeňillikli karzlary bermek, oňaýly maliýe gurallaryny üpjün etmek ýaly şert-mümkinçilikler döredilýär. Garaşsyzlyk ýyllaryndan bäri täze dokma toplumlarynyň gurluşygyna hem-de ozal bar bolan kärhanalaryň durkunyň täzelenilmegine 2 milliard amerikan dollaryna barabar maýa goýum serişdeleri goýberildi. Daşary ýurt kompaniýalary we halkara maliýe guramalary bilen giň gerimli hyzmatdaşlyk ýola goýuldy. Olaryň gatnaşmagynda ýurdumyzda döwrebap dokma toplumlarynyň 15-si gurlup, ulanylmaga berildi.  

Diňe geçen ýylyň dowamynda Gahryman Arkadagymyzyň ak pata bermegi bilen, Ahal welaýatynyň Kaka we Babadaýhan etraplarynda döwrebap dokma toplumlarynyň ikisi ulanyşa berildi. Bu döwrebap önümçilik desgalary müňlerçe täze iş orunlaryny döretmäge hem-de milli ykdysadyýetimiziň eksport kuwwatyny artdyrmaga niýetlenen düzümleriň üstüni ýetirdi. 

Döwlet tarapyndan kabul edilen maksatnamalaryň üstünlikli durmuşa geçirilmeginiň netijesinde Türkmenistanda öndürilen önümler dünýäniň dürli ýurtlarynda ýokary islegden peýdalanýan harytlara öwrüldi. Bu günki gün türkmen dokma önümleri Russiýa Federasiýasy, Birleşen Arap Emirlikleri, Türkiýe, Hytaý, Pakistan, Azerbaýjan, Gazagystan, Gyrgyz Respublikasy, Gruziýa, Ermenistan, Eýran, Şweýsariýa ýaly onlarça ýurtlara eksport edilýär. 

 Guwandyryjy netijeler we täze wezipeler 

Milli ykdysadyýetimiziň ähli pudaklarynda bolşy ýaly, dokma senagaty pudagynyň işgärleri hem mukaddes Garaşsyzlygymyzyň 31 ýyllyk toýuny zähmet ýeňişleri bilen garşylaýarlar. Geçen hepdäniň anna güni hormatly Prezidentimiziň sanly ulgam arkaly geçiren Ministrler Kabinetiniň nobatdaky mejlisiniň dowamynda berlen hasabata laýyklykda, şu ýylyň sekiz aýynda ýurdumyzyň Dokma senagaty ministrligi boýunça nah ýüplügiň öndürilişiniň ösüş depgini 131,3 göterime, nah matalaryňky 131,2 göterime, tikin we trikotaž önümleriniňki 114,4 göterime, gön önümleriniňki 108,2 göterime deň boldy. Şunuň bilen baglylykda, Arkadagly Serdarymyz täze önümçilikleri döretmek arkaly maýa goýumlaryň netijeliligini ýokarlandyrmak, daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan we eksport ugurly önümleriň artdyrylmagyna gönükdirilen maksatnamalaýyn işleriň depginini çaltlandyrmak, pagta ýüplügini hem-de matalary ýerlemekden gelýän girdejileriň möçberini artdyrmak, taýýar tikin önümleriniň önümçiligini giňeltmek boýunça anyk wezipeleri kesgitledi. 

Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe hormatly Prezidentimiz ýurdumyzyň dokma senagatyna halk hojalygynyň möhüm pudagy hökmünde uly ähmiýet berýär. Dokma senagatyny mundan beýläk-de ösdürmek boýunça göz öňünde tutulan maksatnamalaýyn işleriň üstünlikli durmuşa geçirilmegi milli ykdysadyýetimiziň galkynmagyna kuwwatly itergi berer. 

Ahmet GELDIÝEW,

«Watan»

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Ministrler Kabinetiniň göçme mejlisini geçirdi 

 Ahal welaýaty, 10-njy sentýabr (TDH). Şu gün hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Ahal welaýatyna iş saparyny amala aşyryp, onuň barşynda sebitiň täze, döwrebap edara ediş merkeziniň gurluşygynda alnyp barylýan işler bilen tanyşdy hem-de Ministrler Kabinetiniň göçme mejlisini geçirdi. 

Täze, döwrebap edara ediş merkeziniň birinji tapgyrynyň gurluşygy tamamlaýjy tapgyrda dowam edýär. Bu ägirt uly taslamanyň durmuşa geçirilişi, şol sanda onda ulanylýan gurluşyk serişdeleriniň hiliniň ekologik talaplara laýyk gelmegi bilen baglanyşykly meseleler döwlet Baştutanymyzyň hemişelik üns merkezinde saklanýar. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow ir bilen welaýatyň täze edara ediş merkezine gelip, gurluşyk işleriniň barşy, binalaryň ýanaşyk ýerleriniň abadanlaşdyrylyşy hem-de bu ýerde gurulýan binalaryň taslamalary bilen tanyşdy. Merkeziň çäginde gurulýan medeni-durmuş maksatly binalaryň taslamalary döwlet Baştutanymyzyň garamagyna hödürlenildi. 

Ahal welaýatynyň merkeziniň gurluşygy boýunça döwlet komitetiniň başlygy D.Orazow gurluşyk işleriniň depgini hem-de görkezilýän taslamalaryň aýratynlyklary barada hasabat berdi. 

Hasabatyň çäklerinde Ahal welaýatynyň täze, döwrebap edara ediş merkezinde gurulýan muzeýiň, drama teatrynyň, başlangyç hünär okuw mekdebiniň, orta hünär okuw mekdebiniň, sport merkeziniň, köpugurly sport toplumynyň, 10 müň orunlyk stadionyň taslamalary görkezildi. Aýratyn-da, merkeziň çäklerinde tebigy ugurly dersleri hem-de daşary ýurt dillerini çuňlaşdyryp öwredýän ýöriteleşdirilen orta mekdepleriň, çagalar baglarynyň gurluşygyna möhüm ähmiýet berilýär. Munuň özi hormatly Prezidentimiziň yzygiderli aladalarynyň netijesinde ýaşlaryň hemmetaraplaýyn bilim-terbiýe almaklary, olaryň dünýä ylmyna çuňňur aralaşmaklary bilen baglanyşykly meseleleriň çözülmeginiň döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň biridigini nobatdaky gezek subut edýär. 

Merkeziň çäginde gurulýan mekdeplerde oturdylmagy meýilleşdirilýän täze tehnologiýalar, sanly ulgamyň mümkinçiliklerini ýola goýmak boýunça alnyp barylýan işler barada hem hasabat berildi. Bellenilişi ýaly, mekdeplerde ýörite internet ulgamy ornaşdyrylyp, sanly ulgam arkaly okuwçylaryň ene-atalary öz çagalarynyň ýetişik derejesi, tertibi we sapagyň dowamynda alan bahalary bilen tanşyp bilerler. 

Döwlet Baştutanymyz görkezilen taslamalary synlap, olaryň her biriniň özboluşly aýratynlyklarynyň bolmalydygyna ünsi çekdi. Gurluşyk işlerinde milli binagärlik ýörelgeleri häzirki zamanyň ösen tejribesi bilen utgaşdyrylmalydyr. Hormatly Prezidentimiz hödürlenen taslamalara hem-de olaryň bezeg aýratynlyklaryna birnäçe belliklerini aýtdy we degişli düzedişleri girizdi. 

 Soňra döwlet Baştutanymyz Ahal welaýat çagalar sagaldyş-dikeldiş merkeziniň binasyna geldi. 

Bu ýerde Ahal welaýatynyň merkeziniň gurluşygy boýunça döwlet komitetiniň başlygy D.Orazow merkeziň gurluşygy, şol sanda onuň bölümleriniň ýerleşdirilişi, her bölümiň ähmiýetine görä, otaglaryň bezegleriniň aýratynlyklary barada hasabat berdi. Bellenilişi ýaly, Gahryman Arkadagymyz desgalaryň gurluşyklaryny yzygiderli üns merkezinde saklaýar. Bu ägirt uly taslama hormatly Arkadagymyzyň başlangyjy we tagallasy esasynda amala aşyrylýar. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow hasabaty diňläp, ösüp gelýän ýaş nesil baradaky aladanyň, maşgala gymmatlyklaryna ygrarlylygy hem-de belent ruhly taglymlary mynasyp dowam etdirmegiň ýurdumyzyň halkara kadalara we halkymyzyň belent ynsanperwerlik ýörelgelerine laýyklykda alnyp barylýan döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň biridigini nygtady. Şunuň bilen baglylykda, döwlet Baştutanymyz ýaş türkmenistanlylaryň bagtyýar durmuşyny we hemmetaraplaýyn ösüşini üpjün etmek üçin mundan beýläk-de ähli şertleriň dörediljekdigini aýtdy. 

Işiň netijeliligini artdyrmakda binalaryň amatlylygyna, bezeg derejesine, olaryň ýanaşyk ýerleriniň abadanlaşdyrylyşyna köp zat baglydyr. Bu işlere we ekologik abadançylygyň üpjün edilmegine aýratyn ähmiýet berilmelidir. Hormatly Prezidentimiz ýurdumyzyň gurluşyk senagatynyň täzeçil usullaryny özünde jemleýän welaýatyň täze, döwrebap edara ediş merkeziniň ähli görkezijiler babatda nusgalyk, gurluşyklarda ulanylýan serişdeleriň ygtybarly hem-de uzak möhletleýin bolmalydygyny belläp, degişli ýolbaşçylara anyk tabşyryklary berdi. 

Şol bir wagtyň özünde täze şäheriň yşyklandyryş ulgamy, ýol-ulag düzümleri, merkeziň ekologik derejesiniň üpjün edilmegi bilen baglanyşykly meseleler üns merkezinde saklanmalydyr. Munuň özi ýurdumyzda işjeň durmuşa geçirilýän şähergurluşyk maksatnamasynyň esasy ugurlarynyň biri bolup durýar. 

Döwlet Baştutanymyz Ahal welaýat çagalar sagaldyş-dikeldiş merkezine degişli çagalaryň saglyklaryny dikeltmekleri üçin niýetlenen bina baryp, bu ýerde ýerine ýetirilýän işler bilen tanyşdy. 

Ahal welaýatynyň merkeziniň gurluşygy boýunça döwlet komitetiniň başlygy D.Orazow çagalar sagaldyş-dikeldiş merkezine degişli binanyň otaglaryny enjamlaşdyrmak, olarda çagalaryň ýaş aýratynlyklaryny nazara alyp, degişli bezeg işlerini ýerine ýetirmek boýunça meýilleşdirilen çäreler barada hasabat berdi. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow ýurdumyzda çagalaryň sazlaşykly ösüşi, döwrebap bilim-terbiýe almaklary baradaky aladanyň döwlet syýasatynyň möhüm ugurlarynyň biridigini belläp, öňde goýlan wezipeleriň üstünlikli çözülmelidigini aýtdy hem-de döwlet komitetiniň başlygy D.Orazowa we Ahal welaýatynyň täze, döwrebap edara ediş merkeziniň şäheriniň häkimi Ş.Durdylyýewe birnäçe tabşyryklary berdi. 

Döwlet Baştutanymyzyň belleýşi ýaly, bu ýerde döredilýän şertler Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwrüniň ösen talaplaryna hem-de belent ruhuna laýyk gelmelidir. Çagalaryň dynç almaklary, şol sanda höwes edýän hünär endiklerini ele almagyna ýardam berýän ähli zerur şertler bilen üpjün edilmelidir. 

Soňra hormatly Prezidentimiz bu ýerde Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasarlarynyň, harby we hukuk goraýjy edaralaryň, ministrlikleriň, pudaklaýyn düzümleriň ýolbaşçylarynyň, Ahal welaýatynyň häkiminiň gatnaşmagynda Ministrler Kabinetiniň göçme mejlisini geçirdi. Onda Ahal welaýatynyň täze, döwrebap edara ediş merkeziniň gurluşygy bilen baglanyşykly meseleler hem-de käbir resminamalaryň taslamalary ara alnyp maslahatlaşyldy. 

Ilki bilen, döwlet Baştutanymyz Ahal welaýatynyň merkeziniň gurluşygy boýunça döwlet komitetiniň başlygy D.Orazowa söz berdi. Ol Ahal welaýatynyň täze, döwrebap edara ediş merkeziniň gurluşygynyň depginleri, merkezde gurulýan dürli maksatly binalaryň we desgalaryň içki we daşky bezeg aýratynlyklary, binalaryň ýanaşyk ýerleriniň abadanlaşdyrylyşy barada hasabat berdi. 

Gahryman Arkadagymyzyň başlangyjy we yzygiderli tagallasy netijesinde başy başlanan, ähli görkezijiler babatda halkara ölçeglere doly laýyk gelýän bu taslamanyň gurluşygynyň birinji tapgyry şu ýylyň dekabr aýynda tamamlanar we ulanmaga berler. Ulanmaga berilmegi meýilleşdirilýän desgalardaky işleriň depginlerini ýokarlandyrmak, olaryň ýokary hil derejesini üpjün etmek we gurluşyklary kesgitlenen möhletlerde tamamlamak üçin ähli zerur tagallalar edilýär. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow hasabaty diňläp, 2019-njy ýylda gurluşygyna badalga berlen Ahal welaýatynyň täze, döwrebap edara ediş merkeziniň birinji tapgyrynyň desgalarynyň şu ýylyň dekabr aýynda ulanmaga berilmeginiň, binalaryň enjamlaşdyrylyşyna, olaryň ýanaşyk ýerleriniň abadanlaşdyrylyşyna yzygiderli gözegçilik etmegiň möhümdigini belledi hem-de bu babatda döwlet komitetiniň ýolbaşçysyna birnäçe anyk tabşyryklary berdi. 

Gurluşyk we binagärlik ministri G.Orunow merkeziň çäginde alnyp barylýan gurluşyk işleriniň ýagdaýy, olaryň depginlerini ýokarlandyrmak boýunça edilýän tagallalar, gurluşykda ulanylýan serişdeleriň aýratynlyklary barada hasabat berdi. 

Döwlet Baştutanymyz hasabaty diňläp, şu ýylyň ahyrynda ulanmaga berilmegi meýilleşdirilen desgalaryň gurluşygynyň barşyna yzygiderli gözegçiligiň zerurdygyny nygtady we olarda alnyp barylýan işleriň ýokary hilini, bellenen möhletinde ulanmaga berilmegini üpjün etmegi talap etdi. 

Wise-premýer Ç.Purçekow merkeziň çäklerinde alnyp barylýan gurluşyklaryň gidişi, olaryň zerur bolan serişdeler bilen üpjün edilişi hem-de desgalaryň gurluşygynyň bellenilen möhletlerde tamamlanmagy ugrunda görülýän çäreler barada hasabat berdi. Döwlet Baştutanymyzyň tabşyrygyna laýyklykda, gurluşyk işlerinde öňdebaryjy dünýä tejribesi milli binagärlik ýörelgeleri bilen sazlaşykly utgaşdyrylýar. 

Hormatly Prezidentimiz hasabaty diňläp, wise-premýere Ahal welaýatynyň täze, döwrebap edara ediş merkezinde alnyp barylýan gurluşyk-gurnama işlerine, olaryň hiline gözegçiligi güýçlendirmegi, zerur bolan gurluşyk serişdeleri bilen üpjün edilmegine, elektrik geçiriji ulgamlaryň gurnalmagyna aýratyn üns bermegi tabşyrdy. 

Ministrler Kabinetiniň göçme mejlisiniň dowamynda hormatly Prezidentimiz wise-premýer A.Ýazmyradowa merkeziň çäklerinde oturdylmagy teklip edilýän bag nahallarynyň görnüşleriniň sanawyny kesgitlemegi tabşyrdy. Şunda suw serişdeleriniň aýawly ulanylyşyna, aýratyn-da, ýagyş we ýerasty suwlary peýdalanmak, suwaryşyň häzirki zaman usullaryny ornaşdyrmak meselelerine ylmy taýdan çemeleşilmelidir. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow merkeziň çäklerinde gurulýan lukmançylyk, sport we okuw-terbiýeçilik edaralarynyň gurluşyklarynyň depginlerini ýokarlandyrmak, bu desgalaryň enjamlaşdyrylyşyna ilkinji derejede üns bermek, şol edaralarda işlejek hünärmenleri ýokary derejede taýýarlamak meselelerine möhüm ähmiýet berilmelidigini belledi we bu babatda wise-premýer N.Amannepesowa birnäçe görkezmeleri berdi. 

Döwlet Baştutanymyz Ministrler Kabinetiniň ýanyndaky Ulag we kommunikasiýalar agentliginiň Baş direktory M.Çakyýewe ýüzlenip, merkeziň edaralarynda sanly ulgamlaryň ornaşdyrylyşyny, gurulýan ýaşaýyş jaýlarynda “akylly” öý ulgamynyň işiniň kämilleşdirilmegini, ýeke-täk belgi boýunça degişli gulluklary çagyrmak ulgamynyň guralyşyny yzygiderli gözegçilikde saklamagy tabşyrdy. Merkezde elektromobilleri ulanmak, aragatnaşyk ulgamlaryny gurnamak işlerini çaltlandyrmak häzirki günüň möhüm talaby bolup durýar. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow desgalaryň gurluşygyny maliýeleşdirmek meselelerine degip geçmek bilen, wise-premýer H.Geldimyradowa tölegleriň öz wagtynda tölenilmegine aýratyn üns bermegi tabşyrdy. Munuň özi gurluşyk işleriniň bökdençsiz dowam etmegini şertlendirer. 

Döwlet Baştutanymyz täze merkeziň açylyş dabaralarynyň ýokary guramaçylyk derejesinde geçirilmelidigine ünsi çekip, Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary M.Mämmedowa bu babatda meýilleşdirilen medeni çäreleri, geçiriljek halkara forumlarda, teleýaýlymlarda we internet giňişliginde görkeziljek maglumat-tanyşdyryş häsiýetli wideoşekilleri taýýarlamagy tabşyrdy. 

Mundan başga-da, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary, daşary işler ministri R.Meredowa Ahal welaýatynyň täze, döwrebap edara ediş merkeziniň gurluşygynyň birinji tapgyrynyň ulanmaga berilmegi mynasybetli guraljak dabaralara halkara guramalaryň, ilçihanalaryň wekilleriniň gatnaşmagyny guramagy tabşyrdy. 

Döwlet Baştutanymyz Milli Geňeşiň Mejlisiniň Başlygy G.Mämmedowa we Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygynyň orunbasary K.Babaýewe ýüzlenip, welaýat merkeziniň dolandyryş çäklerini we meýdanyny kesgitlemek, degişli kanunçylyk namalaryna üýtgetmeleri, goşmaçalary girizmek boýunça resminamalaryň taslamalaryny taýýarlamagyň zerurdygyna ünsi çekdi. 

Soňra hormatly Prezidentimiz ýurdumyzyň Döwlet howpsuzlyk geňeşiniň sekretary, goranmak ministri B.Gündogdyýewe hem-de harby we hukuk goraýjy edaralaryň ýolbaşçylaryna merkeziň çäklerinde ýangyn howpsuzlygyny, ýol-ulag hereketiniň sazlaşygyny üpjün etmek bilen baglanyşykly meseleleri berk gözegçilikde saklamagy tabşyrdy. Şunda degişli gulluklaryň işi häzirki zamanyň ösen tejribesi we täzeçil tehnologiýalar esasynda ýola goýulmalydyr. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Ahal welaýatynyň häkimi Ý.Gurbanowa täze merkezde işlejek hünärmenleri seçip almak, ähli jemagat gulluklarynyň üznüksiz işlemegini üpjün etmek baradaky meseleleri gözegçilikde saklamagy tabşyryp, täze merkeziň ähli durmuş ulgamyna degişli düzümleriniň utgaşykly işiniň möhümdigini belledi. 

Döwlet Baştutanymyz Ahal welaýatynyň täze merkezi bilen bagly meseleleri çalt çözmek üçin degişli Kararlaryň taslamalarynyň taýýarlanandygyny belledi. Hormatly Prezidentimiz “Ahal welaýatynyň täze, döwrebap edara ediş merkezinde gurulýan ýaşaýyş jaýlarynyň meseleleri”, “Ahal welaýatynyň merkeziniň gurluşygy boýunça döwlet komitetiniň meseleleri”, şeýle-de “Ahal welaýatynyň täze, döwrebap edara ediş merkeziniň şäheriniň häkimliginiň meseleleri hakynda” Kararlara gol çekdi. Bu resminamalaryň kabul edilmegi täze welaýat merkezini gurmak işleriniň depginini güýçlendirmäge ýardam eder, şäheriň häkimliginiň işini düzgünleşdirer. 

 Ministrler Kabinetiniň göçme mejlisinde başga-da birnäçe meselelere garaldy we olar boýunça degişli çözgütler kabul edildi. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Ministrler Kabinetiniň göçme mejlisini tamamlap, oňa gatnaşanlara berk jan saglyk, maşgala abadançylygyny, berkarar Watanymyzyň gülläp ösmegi ugrunda alyp barýan işlerinde uly üstünlikleri arzuw etdi. 

Soňra döwlet Baştutanymyz merkeziň ýanynda ýerleşýän harby we hukuk goraýjy edaralaryň Hojalyk müdirligine degişli bagçylyk we üzümçilik meýdanyna geldi. 

Harby we hukuk goraýjy edaralaryň Hojalyk müdirliginiň başlygy Ç.Amanow Türkmenistanyň Ýaragly Güýçleriniň Belent Serkerdebaşyna bu ýerde alnyp barylýan işleriň ýagdaýy, üzümiň täze hasylyny ýygnamaga görülýän taýýarlyk barada hasabat berdi. 

Mälim bolşy ýaly, şu ýylyň 4-nji iýunynda Ahal welaýatyna iş saparynyň dowamynda Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň Başlygy, Hormatly il ýaşulusy Gurbanguly Berdimuhamedow bakjaçylaryň haýyşy boýunça harby we hukuk goraýjy edaralaryň Hojalyk müdirliginiň synag meýdançasynda üzümiň milli daýhançylyk däpleriniň, häzirki zaman ylmynyň gazananlarynyň utgaşdyrylmagynda täze döredilen görnüşine at dakyp berdi. 

Alym Arkadagymyz türkmen halkynyň “Dile geldi — bile geldi” diýen paýhasly jümlesi esasynda, şeýle-de bu künjekden Kärizek obasynyň seleňläp görünýändigini nazara alyp, üzümiň täze görnüşine “kärizek” diýip at goýupdy. 

Müdirligiň ýolbaşçysynyň belleýşi ýaly, üzümiň “kärizek” görnüşi hasyla durdy. Ç.Amanow bu barada aýtmak bilen, döwlet Baştutanymyzdan üzümi ýygmaga badalga bermegini haýyş etdi. 

 Hormatly Prezidentimiz üzümiň täze görnüşinden bir salkymy ýygyp, onuň köpçülikleýin ýygymyna ak pata berdi. 

Döwlet Baştutanymyz bu künjekde milli ekerançylyk däpleri esasynda dürli miweleri, gök we bakja ekinlerini ösdürip ýetişdirmek üçin amatly howa gurşawynyň, suwly çeşmeleriň bardygyny belledi. Munuň özi ajaýyp tagamy, ýokumlylygy bilen tapawutlanýan miweli baglardan, üzümden bol hasyl almakda aýratyn ähmiýetlidir. 

Müdirligiň ýolbaşçysy bu ýerde üzümleriň örän köp görnüşiniň ösdürilip ýetişdirilýändigini, “kärizek” üzüminiň ekilenine 4 ýyl bolandygyny we onuň doly hasyla durandygyny habar berdi. Milli daýhançylyk däpleri bilen häzirki zaman ylmynyň utgaşdyrylmagynda döredilen üzümiň täze görnüşi ýokary hasyllylygy, süýjüligi we durumlylygy bilen tapawutlanýar. Bu görkezijiler häzirki zaman bazarynyň talaplaryna doly laýyk gelýär. 

Häzirki wagtda obasenagat toplumynyň ähli düzümlerinde bolşy ýaly, degişli edaralaryň kömekçi hojalyklarynda, harby we hukuk goraýjy edaralaryň Hojalyk müdirligine degişli ekerançylyk meýdanlarynda ýerlerden bol hasyl almak, bu ugra täzeçil usullary ornaşdyrmak meselelerine döwlet derejesinde aýratyn ähmiýet berilýär. Munuň özi ýurdumyzda azyk bolçulygynyň üpjün edilmeginiň döwlet syýasatynyň möhüm ugurlarynyň birine öwrülendiginiň aýdyň beýanydyr. 

Müdirligiň ekerançylyk meýdanlarynyň çäklerinde ýaş üzümleri we bag nahallaryny köpeltmek, olary sapmak işleri netijeli dowam etdirilýär. Bu ýerde birýyllyk, ikiýyllyk üzüm nahallary ösdürilip ýetişdirilýär. Mundan başga-da, müdirligiň synag meýdanynda şetdaly nahallary ösdürilip ýetişdirilýär, degişli seçgiçilik işleri geçirilýär. 

Türkmen halkynyň baý tejribesini nazara alyp, agrotehniki kadalara laýyklykda, möwsümleýin çäreleri geçirmek oba hojalyk işleriniň netijeliliginiň baş şertidir. Soňky ýyllarda ýurdumyzyň dürli künjeklerinde miweli baglardan ybarat meýdanlaryň giňeldilmegi, üzümçiligiň ösdürilmegi güneşli Diýarymyzyň ekologik abadançylygynyň gowulanmagyna ýardam edýär. Şol bir wagtyň özünde ýurdumyzda gaýtadan işleýän senagat ösdürilýär, pudagyň eksport mümkinçilikleri ýokarlanýar.  

Döwlet Baştutanymyz müdirligiň üzümçilik meýdanlarynda ösdürilip ýetişdirilýän üzümleriň görnüşleri bilen hem tanyşdy. Bu ýerde üzümiň 10 görnüşi ösdürilip ýetişdirilýär. Olar “kärizek”, “şaserpaý”, “taýpy”, “rowaç”, “türkmen içkimar”, “sary kişmiş”, “sagdäne”, “garrygala”, “akdäne”, “gyzyl üzüm” ýaly görnüşlerden ybaratdyr. Olaryň her biriniň ähmiýetli tarapy bolup, ýokumlylygy we süýjüligi babatda biri-birinden tapawutlanýar. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow daýhanlaryň topraga siňdirýän yhlasynyň hem-de çekýän zähmetiniň oňyn netijeleri berýändigini aýdyp, paýhasly pederlerimiziň daýhançylygyň ajaýyp ýörelgelerini döredendiklerini, häzirki wagtda olary ylmy esasda ösdürmelidigini belledi. 

Döwlet Baştutanymyz ýurdumyzyň harby we hukuk goraýjy edaralarynyň Hojalyk müdirligine degişli ekerançylyk meýdanlarynyň çäginiň giňeldilmeginiň, ösdürilip ýetişdirilýän ekinleriň görnüşleriniň artdyrylmagynyň wajypdygyny belläp, bu babatda degişli ýolbaşçylara birnäçe tabşyryklary berdi. 

 Hormatly Prezidentimiz hemmelere alyp barýan asylly we jogapkärli işlerinde uly üstünlikleri arzuw edip, bu ýerden ugrady.

— Seret, meniň goştorbama! Çagalar bagyna gatnaýarkak öwrenen ertekimiz «Ejeke jan» bar-a, Baýmyrat diýen jigisi keýik owlagyna öwrülýär-ä?! Ana, şol ertekiniň suraty bar meniň goştorbamda. 

 — Meniň goştorbamdaky surata-da seretsen-e! Şolam biziň çagalar bagynda öwrenen ertekimiz. 

 — Hä, hawa! Ýedi sany doganyny gözlemäge pişigini we kökesini alyp giden Akpamygyň suraty. 

 — Sen jigimiň goştorbasyny bir görsediň?! 

 — Meniň jigimiňkide-hä alabaýyň suraty bar. 

 — Daýzamlaryň öýüne ýakyn ýerde-hä alabaýyň heýkelem bar. 

 — Jigiň goştorbasyndaky suratyň nämedigini bilesim gelip, içim byjyklap barýar-da! 

 — Onam çagalar bagyndakak öwrenipdik: 

 Tak-tak etdim,
Dalak iýdim,
Pök-pök etdim,
Böwrek iýdim,
Gagyldap oturan gargany iýdim,
Eşeklije babany iýdim,
Torumlyja Maýany iýdim,
On oglany orup iýdim,
Kyrk gyzy gyryp iýdim —
diýip, ahyrynda açgözligi üçin garryja mama garnyny ýardyran Böwenjigiň suraty bar... 

 Sentýabryň sergin säherinde mekdebe gatnap başlanyna köp wagt geçmedik gyzjagazlardan eşiden bu gürrüňlerim meni ýatlamalar ummanyna atardy. Hyýalymda «Halkyň Arkadagly zamanasy» ýylynyň 12-nji apreli peýda boldy. Şol gün Söwda-senagat edarasynda ýurdumyzyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň döredilmeginiň 14 ýyllygy mynasybetli sergi hem-de maslahat öz işine başlapdy. Foruma hususyýetçileriň 200-den gowragy gatnaşyp, olar dürli ugurlar boýunça alyp barýan işleri, önümleridir hyzmatlary bilen tanyşdyrypdylar. Ýurduň altyn gaznasyna deňelýän hususy pudagyň wekilleriniň birnäçesi bilen söhbetdeş bolmak bagty maňa hem nesip edipdi. 

Daş-töwerek türkmen telekeçileriniň önümleri bilen bezelen. Göwnüňi çäksiz buýsanja besleýän duýgy bolsa, önümlerde milliligimiziň şöhlelendirilmesi. Bu ýagdaý hususyýetçileriň Watana ak ýürekden hyzmat etmegi ömürleriniň manysyna deňeýän nesilleriň watançylyk duýgularyny terbiýelemäge aýratyn uly goşant goşýandygyny aýdyňlygy bilen subut edýär. Men şeýle milli öwüşginli önümlere «Gerçek» hususy kärhanasynyň guran sergisinde hem gabat gelip, olar bilen söhbetdeş boldum. Aýakgap önümleri, şeýle hem okuwçy oglan-gyzlar üçin niýetlenen mekdep torbalary bilen ýerli we daşary ýurtly müşderileriň söýgüsini gazanan bu kärhana barada meýilleşdiriş bölüminiň baş hünärmeni Laçyn SÖÝÜNOWA şeýle gürrüň berdi: 

 — Telekeçi Aýhan Rejepowanyň eýeçiligindäki Mary şäherinde ýerleşýän hususy kärhanamyzda şu ýylyň başynda mekdep okuwçylary üçin «Gerçek» haryt nyşanly mekdep torbalarynyň önümçiligi ýola goýuldy. Şeýle-de kärhanada sport aýakgaplarynyň täze görnüşleri hem-de çagalar üçin ýarymçepekler öndürilýär. Häzirki wagtda kärhananyň önümçilik bölümleriniň ýylda 22 milliona golaý jübüt aýakgap öndürmäge mümkinçiligi bar. Öndürilýän aýakgaplar dürli görnüşli bolup, öz berkligi we ykjamlygy bilen tapawutlanýar. Kärhanada erkek, zenan, çaga aýakgaplarynyň, şeýle hem lukmançylyk edaralary üçin aýakgaplaryň bahar, tomus, güýz we gyş üçin niýetlenilen görnüşleri tikilýär. Häzirki wagta çenli kärhanamyz ähli möwsümler üçin aýakgaplaryň 700-den gowrak görnüşini — dürli ýaşdaky çagalar, erkekler we zenanlar üçin aýakgaplary, sport aýakgaplaryny, rezin aýakgaplary, mekdep torbalaryny we başga-da şuňa meňzeş önümleri öndürmegi ýola goýdy. 

 Bu gün köpçüligiň islegini doly derejede kanagatlandyrýan ýeňil we oňaýly aýakgaplar içerki bazarlardan başga-da Gyrgyz Respublikasyna, Owganystana iberilýär. Häzirki wagtda kärhanamyzyň önümlerini Gazagystana ibermek barada hem gepleşik geçirilýär. Ekologiýa taýdan arassa çig mallardan öndürilen önümlere diňe ýerli bazarda däl, eýsem, daşary ýurtlaryň bazarlarynda-da islegiň barha artýandygy ýurdumyzda telekeçiler üçin döredilýän mümkinçilikleriň artýandygynyň guwandyryjy alamatydyr. 

 Şahyr aýtmyşlaýyn: «Iň uly bagt — gadyryň bilinmegi». Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe, Arkadagly Serdarymyzyň saýasynda ýaşaýan her bir ynsan şol uly bagtyň eýesi. Çekýän halal zähmetiňe goýulýan sarpa bolsa süňňüňe kuwwat, işiňe itergi berip, pikir-hyýallaryňy täze döredijilik gözleglerine sary ýollaýar. Bu gün diňe Türkmenistanda däl, Merkezi Aziýada hem giňden tanalýan öňdebaryjy «Gerçek» hususy kärhanamyzyň 2020-nji ýylda Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşigi tarapyndan guralan «2020-nji ýylyň telekeçisi» diýen bäsleşikde ýeňiş gazanyp, «Ýylyň senagatçysy» diýen ada mynasyp bolmagy agzybir işgärlerimiziň ählisini täze zähmet üstünliklerine ruhlandyrdy.  

 Bilşimiz ýaly, 2021-nji ýylda Jemgyýetçilik guramalarynyň merkezi binasynda Halkara zenanlar güni mynasybetli Türkmenistanyň Zenanlar birleşiginiň Merkezi geňeşi tarapyndan yglan edilen «Ýylyň zenany» atly bäsleşigiň jemleýji tapgyry geçirildi. Oňa paýtagtymyzda we ýurdumyzyň welaýatlarynda geçirilen deslapky tapgyrlarda ýeňiji bolan zenanlaryň 42-si gatnaşdy. Bu bäsleşige kärhanamyzyň ýolbaşçysy, Türkmenistanyň Zenanlar birleşiginiň Mary welaýat bölüminiň ýanyndaky Işewür zenanlaryň merkeziniň başlygy Aýhan Rejepowa hem gatnaşyp, «Ýylyň telekeçi zenany» diýen ada mynasyp boldy. Şeýle-de Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň döredilmeginiň 14 ýyllygy mynasybetli hususyýetçileriň arasynda ýurdumyzyň ykdysadyýetini ösdürmekde 2021-nji ýylyň jemleri boýunça geçirilen «Ýylyň öňdebaryjy işewüri» atly bäsleşiginiň «Ýylyň işewür zenany» ugry boýunça «Gerçek» haryt nyşanly aýakgap önümlerini öndürýän telekeçi Aýhan Rejepowa 1-nji orna mynasyp boldy. Bu bolsa taryhyň altyn sahypalarynda görkezen edermenlikleri, ýurdy, maşgalany dolandyrmakdaky we nesil terbiýesini kämilleşdirmekdäki nusgalyk pähim-parasady, nepis el işleri, başarjaňlygy, gaýratlylygy hem mylaýymlygy bilen özüni tanadan türkmen zenanlarynyň ýurdumyzyň hususy telekeçilik pudagyny ösdürmekde hem birjik-de çetde durmaýandygynyň aýdyň subutnamasydyr. 

 Goý, gadymy halkymyzyň müdimi gymmatlyklaryny dünýä ýaýyp, nesillerimizi watançylyk ruhunda terbiýelemek ugrunda aladalanýan, bu babatda biz — hususyýetçileriň-de mynasyp goşant goşmagyna ýardam berýän hormatly Prezidentimiziň beýik işleri hemişe rowaç bolsun! Ynsan zähmetine belent sarpa goýulýan ajaýyp ýurdumyzda işeňňir işewürlerimiziň işleri ilerläp, Watanymyzyň şan-şöhraty dünýä dolsun! 

Söhbetdeş bolan   Sülgün MYRATGELDIÝEWA,

Halkara ynsanperwer ylymlary we ösüş uniwersitetiniň žurnalistika hünäriniň talyby, «Esger»

Ber­ka­rar döw­le­tiň tä­ze eý­ýa­my­nyň Gal­ky­ny­şy döw­rün­de mil­li yk­dy­sa­dy­ýe­ti­mi­zi has-da ös­dür­mek­de mak­sat­la­ýyn iş­ler dur­mu­şa ge­çi­ril­ýär. Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň pa­ra­sat­ly baş­tu­tan­ly­gyn­da «Ber­ka­rar döw­le­tiň tä­ze eý­ýa­my­nyň Gal­ky­ny­şy: Türk­me­nis­ta­ny 2022 — 2052-nji ýyl­lar­da dur­muş-yk­dy­sa­dy taý­dan ös­dür­me­giň Mil­li mak­sat­na­ma­sy» üs­tün­lik­li dur­mu­şa ge­çi­ril­ýär. Bu mak­sat­na­ma­nyň esa­sy ugur­la­ry­nyň bi­ri hem pu­dak­lar­da san­ly ul­ga­my has-da ös­dür­mek bi­len bag­la­ny­şyk­ly­dyr. Bu bol­sa döw­re­bap müm­kin­çi­lik­le­riň dö­re­dil­me­gi­dir, gel­je­gi uly tas­la­ma­la­ryň üs­tün­lik­li dur­mu­şa ge­çi­ril­me­gin­de tä­ze ugur­la­ryň iş­le­nip taý­ýar­lan­ýan­dy­gy­nyň aý­dyň be­ýa­ny­dyr.  

Hä­zir­ki dö­wür­de san­ly teh­no­lo­gi­ýa­la­ryň bü­tin dün­ýä­de mö­hüm or­ny eýe­le­ýän­di­gi­ni bel­le­me­gi­miz ge­rek. Mu­nuň özi ila­ta edil­ýän hyz­mat­la­ryň hi­li­ni ýo­kar­lan­dyr­ma­ga ýar­dam ber­ýär, iş­le­riň tiz ama­la aşy­ryl­ma­gy­na döw­re­bap şert­le­ri dö­red­ýär. Tä­ze teh­no­lo­gi­ýa­lar yk­dy­sa­dy­ýe­tiň ada­ty pu­dak­la­ry­ny öz­gerd­ýär, işe­wür­li­gi amat­ly alyp bar­ma­ga we halk ho­ja­ly­gy­ny ös­dür­mä­ge ýar­dam ber­ýär. Mil­li yk­dy­sa­dy­ýe­te san­ly ul­ga­my or­naş­dyr­mak bo­ýun­ça öň­de­ba­ry­jy döw­let­le­riň de­re­je­si­ne ýet­mek, elekt­ron se­na­ga­ty­ny dö­ret­mek, ada­myň aň-bi­lim ma­ýa­sy­na, işe­wür­li­gi­ne we mag­lu­mat-ara­gat­na­şyk teh­no­lo­gi­ýa­la­ry­nyň tä­ze ga­za­nan­la­ry­na esas­lan­ýan ösen yk­dy­sa­dy­ýe­ti ke­ma­la ge­tir­mek ba­bat­da uly iş­ler san­ly öz­gert­me­le­riň dün­ýä de­re­je­sin­de ýo­ka­ry tiz­lik bi­len ýaý­ra­ýan döw­rün­de gaý­ra­go­ýul­ma­syz we­zi­pe­ler­dir. Şo­ňa gö­rä-de, äh­li pu­dak­lar kä­mil hü­när­men­ler bi­len üp­jün edil­ýär we san­ly teh­no­lo­gi­ýa­lar yzy­gi­der­li or­naş­dy­ryl­ýar. 

San­ly yk­dy­sa­dy­ýet şert­le­rin­de nagt däl ha­sap­la­şyk­la­ryň ge­ri­mi­niň gi­ňel­me­gi ýur­du­my­zyň yk­dy­sa­dy­ýe­ti­niň dün­ýä yk­dy­sa­dy­ýe­ti­ne go­şul­ma­gy­na özü­niň oňyn tä­si­ri­ni ýe­tir­ýär. San­ly yk­dy­sa­dy­ýe­tiň ös­dü­ril­me­gi ýurt­da ýo­ka­ry ön­dü­ri­ji­li­gi we uzak­möh­let­le­ýin yk­dy­sa­dy ösü­şi ga­zan­ma­ga iter­gi ber­ýän ne­ti­je­li ul­gam­la­ryň bi­ri hök­mün­de öňe çy­ka­ryl­ýar. Mu­nuň özi jem­gy­ýet­çi­lik hyz­mat­la­ry­nyň hi­li­ni ýo­kar­lan­dyr­ma­ga, hal­kyň ýa­şa­ýyş-dur­muş şert­le­ri­ni öz­gert­mä­ge ýar­dam ber­ýär.  

Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň dur­mu­şa ge­çir­ýän be­ýik iş­le­ri döw­rüň ösü­şi hem-de yl­myň iň tä­ze ga­za­nan­la­ry bi­len ut­ga­şyk­ly al­nyp ba­ryl­ýar. Bu ba­bat­da san­ly teh­no­lo­gi­ýa­la­ra oňat dü­şün­ýän hü­när­men­le­riň taý­ýar­la­nyl­ýan­dy­gy­ny, iş­le­riň yl­my esas­da ýo­la go­ýul­ýan­dy­gy­ny be­ýan ed­ýär. Şo­nuň üçin hem mil­li yk­dy­sa­dy­ýe­ti­mi­zi ös­dür­me­giň äh­li ugur­la­ry yl­my esas­da öw­re­nil­ýär we giň­den dur­mu­şa or­naş­dy­ryl­ýar. Mu­nuň özi, il­ki bi­len, ýur­du­my­zyň ösü­şi­ni has-da ýo­ka­ry de­re­je­le­re ýe­tir­ýär. Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz şeý­le bel­le­ýär: «Biz mil­li yk­dy­sa­dy­ýe­ti­mi­ziň äh­li pu­dak­la­ry­na san­ly ul­ga­myň müm­kin­çi­lik­le­ri­niň or­naş­dy­ryl­ma­gy­na gel­jek­de hem ün­si jem­lä­ris». Şu pa­ra­sat­ly söz­ler­den gör­nü­şi ýa­ly, mil­li yk­dy­sa­dy­ýe­ti­mi­zi mun­dan bu­ýa­na hem ös­dür­mek­de san­ly ul­ga­ma uly orun de­giş­li­dir. Bu bol­sa di­ňe bir döw­re­bap müm­kin­çi­lik­ler bol­man, eý­sem, ösü­şiň tiz­li­gi­dir, yl­myň iň tä­ze ga­za­nan­la­ry­nyň üs­tün­lik­li dur­mu­şa or­naş­dy­ryl­ma­gy­dyr.  

 Ýur­du­my­zy ösüş­ler­den-ösüş­le­re alyp bar­ýan Ar­ka­dag­ly Ser­da­ry­my­zyň ja­ny sag, öm­ri uzak bol­sun!  

Ol­ga MY­RA­DO­WA,

Ýag­şy­gel­di Ka­ka­ýew adyn­da­ky Hal­ka­ra ne­bit we gaz uni­wer­si­te­ti­niň mu­gal­ly­my.

Dünýä ýurtlary dördünji senagat öwrülişigini başdan geçirýär. Şeýle özgerişiň netijesinde sanly ykdysadyýetiň ösmegi we sanly jemgyýetiň kemala gelmegi dünýä ekoulgamynyň aýrylmaz bölegi bolup, häzirki döwrüň ählumumy meýilleri hökmünde çykyş edýär. Sanly ykdysadyýete geçilmegi zähmet bazaryny düýpgöter üýtgedýär. 

Elektron hyzmatlaryň täze görnüşiniň her biri özboluşly ýol bilen ösýän, sarp edijileriň özüni alyp barşy bilen häsiýetlendirilýän, döwlet kadalaşdyryşy çygrynda kararlary, çözgütleri we çemeleşmeleri talap edýän täze bazarlaryň döremegine ýardam berýär. Senagat «4.0» tehnologiýalarynyň durmuşyň ähli ugurlaryna giňden aralaşmagy işewürlik görnüşleriniň üýtgemegine täsir edýär.  

Sanlylaşdyrmagyň tapgyrlary ýokary tehnologik çözgütleri işläp taýýarlamakda, sanly hyzmatlary döretmekde, uly göwrümli maglumatlary seljermekde we beýleki ugurlarda sanly başarnyklara eýe bolan işgärlere islegleri artdyrýar. Şahsyýetiň sanly başarnygynyň derejesi näçe ýokary bolsa, sanly ykdysadyýetiň ösüş depgini şonça-da ýokary bolýar.  

Sanly başarnyklar — munuň özi bilim, endik, jogapkärçilik we höweslenme ulgamy hökmünde şahsyýetiň degişli ukyp-başarnyklary ele almagynyň esasynda durýan durmuşyň dürli ýaýrawlarynda maglumat-aragatnaşyk tehnologiýalaryny ynamly, netijeli we howpsuz ulanmak taýýarlygydyr.  

Täze ykdysady we tehnologik şertler sanly ykdysadyýetiň esasy ýörelgelerini özleşdirmek boýunça okaýanlara, mugallymlara, hünärmenlere we raýatlara degişli talaplary bildirýär. Ykdysady gurşawyň we döwlet dolandyryşynyň sanlylaşdyrylmagy, alynýan hünäre ýa-da käre garamazdan, bilim ulgamynyň öňünde täze sanly başarnyklar toplumyny emele getirmek boýunça wajyp wezipeleri goýýar. Soňky ýyllaryň halkara tejribesiniň görkezişi ýaly, hünär işiniň netijeliligini ýokarlandyrmak maksady bilen, hünär başarnyklarynyň üstüni sanly başarnyklar arkaly ýetirmek meselesine çynlakaý çemeleşilýär.  

Sanly ykdysadyýet üçin esasy başarnyklary ulgamlaşdyrmak babatda dürli guramalar we bilermenler toparlary tarapyndan barlaglar alnyp barylýar. Häzirki wagtda dürli döwlet edaralary, maslahat beriş kompaniýalary we gözlegçiler tarapyndan sanly başarnyklaryň dürli görnüşleri işlenip taýýarlandy.  

ÝUNESKO-nyň we Halkara elektroaragatnaşyk birleşiginiň bilelikde taýýarlan hasabatynda iş hem-de durmuş üçin zerur bolan sanly başarnyklaryň dört topary tapawutlandyrylýar: sanly tehnologiýalara elýeterlilik we olar bilen işlemek üçin funksional başarnyklar; sanly tehnologiýalary ýerlikli we netijeli ulanmak üçin standart sanly başarnyklar; tehnologiýalary giňeldilen we özgerdilen görnüşde peýdalanmak üçin ösen sanly başarnyklar; XXI asyryň başarnyklary. Bu toparlar sanly başarnyklaryň 24 görnüşini özünde jemleýär we olar ýönekeýden has çylşyrymly sanly başarnyklary emele getirmegi şertlendirýär.  

Kanadanyň Maglumat-aragatnaşyk tehnologiýalary boýunça geňeşi tarapyndan işlenip düzülen sanly başarnyklar bäş topara bölünýär: binýatlyk başarnyklar; işewürlik we şahsyýetara başarnyklar; sanly we tehniki başarnyklar; maglumat başarnyklary; telekeçilik başarnyklary. Bu toparlarda sanly başarnyklaryň 25 görnüşi jemlenendir. 

Ýewropa Geňeşiniň howandarlygynda taýýarlanan hasabata laýyklykda, raýatlar üçin başarnyklaryň bäş topary görkezilýär: maglumatlar we görkezijiler çygrynda sowatlylyk; aragatnaşyk; hyzmatdaşlyk; sanly kontenti (mazmuny) döretmek; howpsuzlyk; meseleleri çözmek. Ady agzalan toparlar, umumylykda, sanly başarnyklaryň 21 görnüşini özüne birleşdirýär. Şunda her bir başarnyk 4 derejä (binýatlyk, aralyk, kämil, ýokary ussatlyk) we şol derejeleriň her biri 2 kiçi derejä bölünýär.  

ÝUNESKO-nyň Statistika instituty raýatlar üçin sanly başarnyklaryň nusgasyna goşmaça sanly başarnyklaryň «Enjam we programma üpjünçilikleriň esaslary» atly aýratyn topary girizmegi teklip edýär. Bu topar enjam (işletmek/öçürmek, işe taýýarlamak, işini togtatmak) we programma serişdelerini (ulanyjynyň hasap ýazgylaryny, atlaryny, gizlin açarsözlerini, gizlinlik düzgünlerini üpjün etmek we ş.m.) peýdalanmak çygrynda binýatlyk bilimler hem-de başarnyklar ýaly möhüm ugurlardan durýar.  

G20 toparyň düzümine girýän ýurtlaryň sammitiniň çäklerinde sanly sowatlylygy ölçemegiň ulgamy hödürlenýär. Bu ulgam sanly sowatlylygy bäş dereje, ýagny maglumat sowatlylygy; kompýuter sowatlylygy; media sowatlylygy; kommunikatiw sowatlylygy; tehnologik innowasiýalara bolan gatnaşyk boýunça bahalandyrmagy we olaryň her biriniň içinde üç möhüm görkezijini (bilimleri, başarnyklary we görkezmeleri) göz öňünde tutýar. Umuman, sanly başarnyklary IT ugrundan ýörite bilimi bolmadyk peýdalanyjynyň we IT ugrundan ýörite bilimi bolan hünärmenleriň ýörite başarnyklaryna bölmek bolar.  

Peýdalanyjynyň başarnyklary binýatlyk we emele getirilen başarnyklary öz içine alýar. Binýatlyk sanly başarnyklar elektron gurluşlary we goşundylary ulanmak boýunça wezipeleýin sowatlylyk bilen baglanyşyklydyr. Olar sanly enjamlara we onlaýn hyzmatlara girmek hem-de ulanmak üçin her bir adama zerurdyr. Bu başarnyklara dürli tehniki gurluşlar, faýllar, internet, onlaýn hyzmatlar, goşundylar bilen işlemek ukyby girýär. Şeýle hem olar klawiaturada ýazmak (inçe hereketlendirijilik ukyplaryny ösdürmek) ýa-da duýgur ekranlar bilen işlemek ýaly endikleri göz öňünde tutýar. Emele getirilen sanly başarnyklar sanly tehnologiýalary gündelik durmuşda we iş ýerinde degişli tertipde aňly-düşünjeli ulanmak ukyby bilen baglanyşyklydyr. Bu başarnyklary ele almak sanly tehnologiýalary ulanmak arkaly amaly netijeleri gazanmaga gönükdirilendir. Şunda onlaýn goşundylarda we sanly hyzmatlarda işlemek, sanly kontenti (mazmuny) döretmek we maglumat bilen işlemek (ýygnamak, toparlamak, ygtybarlylygy barlamak, saklamak we goramak) ukyby üçin döredijilik endikleri möhümdir. 

IT ugrundan ýörite bilimi bolan hünärmeniň ýörite başarnyklary sanly gurşawda çylşyrymly hünär meselelerini çözmek üçin niýetlenendir. Bu sanly başarnyklara ýokary tehnologik hünärleriň esasyny düzýänleriň (programmaçylaryň, işläp düzüjileriň, web dizaýnerleriň, uly maglumat analitikleriniň we ş.m.) başarnyklary degişlidir. Şeýle başarnyklaryň özleşdirilmegi ýörite bilimleri talap edýär.  

Dürli derejelerde sanly başarnyklara eýe bolan işgärler islendik kompaniýanyň bäsdeşlige ukyplylyk artykmaçlygyny üpjün edýän ýagdaýdyr. Işgärleriniň sanly başarnyklarynyň derejesi ýokary bolan kompaniýalaryň işlerine birnäçe netijelilik, hususan-da, işewürleriň sanly dünýäniň üýtgeýän zerurlyklaryna laýyk gelýän has netijeli görnüşlerini ulanmak, sanly marketingi we start-up kompaniýalarynyň usullaryny ulanyp, harytlar we hyzmatlar bazaryna has gysga wagtda çykmak, tehnologik platformalary ulanmak arkaly, netijeli gurluş düzümini üpjün etmek, zehinlere maýa goýmagy üpjün edýän ýokary hilli sanly önümleri hödürlemek, şahsylaşdyrylan hödürlemeler we şahsylaşdyrylan sanly amaly iş tejribeleri arkaly önümiň hili babatynda sarp edijileriň kanagatlanmalarynyň ýokary derejesini gazanmak mahsusdyr. 

Türkmenistanda sanly bilim ulgamyny ösdürmegiň Konsepsiýasyny durmuşa geçirmegiň çäklerinde ýurdumyzyň umumybilim edaralary häzirki zamanyň esasy başarnyklaryny kemala getirmek we ösdürmek işlerine işjeň gatnaşýarlar. Ýokary okuw we orta hünär bilim edaralary talyplara sanly ykdysadyýetiň şertlerine laýyklykda döwrebap bilim bermek we olarda sanly başarnyklary kemala getirmek, işgärleriň hünär derejesini ýokarlandyrýan we olary gaýtadan taýýarlaýan edaralar bolsa hünärmenleriň sanly başarnyklaryny ösdürmek boýunça bilim işlerini amala aşyrýarlar. 

Hormatly Prezidentimiziň baştutanlygynda raýatlaryň sanly ukyp-başarnyklaryny kemala getirmek ugrunda alnyp barylýan işler ýurdumyzda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň we maglumat jemgyýetini emele getirmegiň ygtybarly binýady bolup hyzmat edýär. 

Gulbeşer BABAÝEW,

Türkmen döwlet maliýe institutynyň ylmy işler boýunça prorektory, ykdysady ylymlaryň kandidaty.

Aşgabat, 7-nji sentýabr (TDH). Şu gün hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Hytaý Halk Respublikasynyň Hökümetiniň Ýewraziýa işleri boýunça ýörite wekili Li Hueýi kabul etdi. 

 Myhman duşuşmaga döredilen mümkinçilik we myhmansöýerlik üçin hoşallyk bildirip, döwlet Baştutanymyza Hytaý Halk Respublikasynyň Başlygy Si Szinpiniň we Döwlet Geňeşiniň Premýeri Li Kesýanyň iberen mähirli salamyny ýetirdi. 

Bellenilişi ýaly, Hytaýda Türkmenistanyň häzirki wagtdaky okgunly ösüşine we ýeten belent derejesine tüýs ýürekden begenýärler. Döwrümiziň syýasy işgärleriniň täze nesliniň görnükli wekili — hormatly Prezident Serdar Berdimuhamedowyň baştutanlygynda we tutuş halkyň goldaw bermeginde Türkmenistanyň mundan beýläk-de uly üstünlikleri gazanjakdygyna ynam bildirildi. 

Döwlet Baştutanymyz hoşniýetli sözler üçin minnetdarlyk bildirip, dostlukly ýurduň ýolbaşçy düzümine özüniň mähirli sözlerini aýtdy. Hormatly Prezidentimiz Hytaý Halk Respublikasy bilen gatnaşyklaryň yzygiderli ösdürilmegi we berkidilmegi, täze many-mazmun bilen baýlaşdyrylmagy ugrundaky tagallalaryň Türkmenistanyň daşary syýasatynyň möhüm ugurlarynyň biridigini belledi. Şeýle-de hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Hytaýyň Syçuan welaýatynda bolup geçen, köp sanly adam pidalaryna, şikes ýetmelere hem-de weýrançylyklara getiren ýertitreme zerarly çuňňur gynanjyny aýdyp, tebigy betbagtçylykdan ejir çekenleriň ählisiniň tiz wagtda sagalmaklary baradaky dileglerini beýan etdi. 

Döwlet Baştutanymyz ikitaraplaýyn hyzmatdaşlyk barada aýdyp, Hytaýyň Türkmenistan bilen diplomatik gatnaşyklary ýola goýan ilkinji ýurtlaryň biridigini belledi. Geçen 30 ýylyň dowamynda deňhukuklylyk, birek-birege hormat goýmak we ynanyşmak esasynda ýola goýlan türkmen-hytaý gatnaşyklary iki halkyň abadançylygynyň bähbidine işjeň ösdürilýär. 

Söhbetdeşler häzirki wagtda döwletara gatnaşyklaryň okgunly ösdürilýändigini we bilelikdäki tagallalar esasynda ägirt uly tejribe toplanandygyny kanagatlanma bilen belläp, syýasy ugurdaky gatnaşyklaryň netijeli häsiýete eýedigini nygtadylar. Hyzmatdaşlyk iki ýurduň ýolbaşçylarynyň hoşniýetli syýasy erki esasynda ösdürilýär we ikitaraplaýyn hem-de köptaraplaýyn görnüşde, şol sanda “Merkezi Aziýa+Hytaý” hyzmatdaşlygynyň çäklerinde üstünlikli ilerledilýär. 

Türkmenistanyň we Hytaý Halk Respublikasynyň halkara giňişlikde işjeň hyzmatdaşlyk edýändigi, BMG-niň we beýleki abraýly halkara guramalaryň çäklerinde öňe sürülýän başlangyçlarda birek-birege yzygiderli goldaw berýändigi bellenildi. Dostlukly ýagdaýda geçen duşuşygyň dowamynda döwlet Baştutanymyz hem-de myhman ähli ugurlarda üstünlikli ösdürilýän köpugurly döwletara gatnaşyklaryň geljekki mümkinçiliklerine ýokary baha berdiler we Beýik Ýüpek ýoly döwrüne çenli müňýyllyklara uzaýan taryhy kökleri bolan türkmen-hytaý gatnaşyklarynyň oňyn geljeginiň bardygyna ynam bildirdiler. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow söwda-ykdysady gatnaşyklary giňeltmegiň geljegi barada aýdyp, häzirki döwürde Hytaý Halk Respublikasynyň Türkmenistanyň iri söwda-ykdysady hyzmatdaşy bolup durýandygyny belledi. Öňde goýlan meýilnamalary durmuşa geçirmekde Hyzmatdaşlyk boýunça türkmen-hytaý hökümetara komitetine uly işler ynanyldy. Ýangyç-energetika toplumy, ulag we aragatnaşyk, himiýa, dokma senagaty, ýokary tehnologiýalar ulgamy, maýa goýum işi we başga-da birnäçe pudaklar, netijeliligi hem-de bar bolan mümkinçilikleri nazara alnyp, möhüm ugurlar hökmünde kesgitlenildi. 

Söhbetdeşligiň dowamynda myhman hytaý-türkmen gatnaşyklarynyň ösüşiň täze derejesine çykmagynda Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowyň aýratyn hyzmatynyň bardygyny nygtady. Şeýle-de Li Hueý Hytaý Halk Respublikasynyň Başlygy Si Szinpiniň hormatly Arkadagyň şu ýylyň fewral aýynda hytaý tarapynyň çagyrmagy boýunça amala aşyran iş saparynyň çäklerinde, Pekinde geçirilen XXIV gyşky Olimpiýa oýunlarynyň açylyş dabarasyna hormatly myhman hökmünde gatnaşan mahalyndaky duşuşyklaryny mähir bilen ýatlaýandygyny aýtdy hem-de hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowa Hytaýyň ýolbaşçysynyň Gahryman Arkadagymyza salamyny, hoşniýetli arzuwlaryny iberendigi baradaky habary ýetirdi. 

Hormatly Prezidentimiz aýdan mähirli sözleri hem-de iberen kitaplary üçin HHR-iň Başlygyna Gahryman Arkadagymyzyň adyndan tüýs ýürekden minnetdarlyk bildirdi. 

Duşuşygyň ahyrynda döwlet Baştutanymyz we HHR-iň Hökümetiniň Ýewraziýa işleri boýunça ýörite wekili Li Hueý birek-birege hoşniýetli arzuwlary aýdyp, Türkmenistan bilen Hytaýyň hem-de ýurtlarymyzyň doganlyk halklarynyň arasynda däp bolan dostluk, özara düşünişmek we ynanyşmak esasynda ýola goýulýan gatnaşyklaryň yzygiderli berkidiljekdigine ynam bildirdiler. 

 Duşuşyga Hytaý Halk Respublikasynyň Türkmenistandaky Adatdan daşary we Doly ygtyýarly ilçisi Sýan Naýçen hem gatnaşdy.

«Halkyň Arkadagly zamanasy» ýylynyň her güni şatlykly, taryhy wakalara beslenýär. Özüniň tebigy baýlyklary bilen dünýäde öňdäki orunlary eýeleýän ata Watanymyz Türkmenistanda yzygiderli durmuşa geçirilýän nebitgaz senagatyny ösdürmäge gönükdirilen toplumlaýyn çärelerdir iri taslamalar ýurdumyzyň ykdysady kuwwatyny has-da pugtalandyrmaga we halkymyzyň rowaçlygyny ýokarlandyrmaga ýardam berýär.  

Häzirki wagtda Diýarymyzda tebigy gazy gaýtadan işleýän senagat önümçilikleriniň döredilmegi milli ykdysadyýetimiziň öňünde täze mümkinçiliklere giň ýol açdy. «Türkmenhimiýa» döwlet konserniniň Garabogaz şäherinde ýerleşýän karbamid zawody hem bu ugurda önjeýli işleri bitirýän önümçilik düzümleriniň biri bolup durýar. Bu zawod ýerli çig mal serişdelerini gaýtadan işlemek arkaly alynýan önümler bilen milli ykdysadyýetimiziň pudaklarynyň zerurlyklaryny üpjün etmek, şeýle-de şol önümleriň daşarky bazarlara iberilýän möçberlerini yzygiderli artdyrmak babatdaky wezipeleriň üstünlikli çözülmegine öz goşandyny goşýar. Kärhananyň ýokary hilli önümlerine daşarky bazarlarda isleg barha artýar. Karbamid öndürmek üçin esasy çig mallaryň biri bolan tebigy gaz Gündogar — Günbatar gaz geçirijisinden alynýar. Mukaddes Garaşsyzlygymyzyň 31 ýyllyk şanly toýuna barýan Diýarymyz bu gün karbamidi esasy öndüriji ýurtlaryň hataryna ynamly goşuldy.  

Türkmen döwletiniň alyp barýan özara bähbitli hyzmatdaşlygy ösdürmek syýasaty hem-de ýurdumyzda döredilen amatly maýa goýum şertleri nebitgaz pudagynda öňde goýlan wezipeleri amala aşyrmaga doly mümkinçilik berýär. «Türkmenhimiýa» döwlet konserniniň Gyýanlydaky polimer zawody hem täze belentliklere tarap ynamly gadam urýar. Bu gazhimiýa toplumynda polietilen we polipropilen önümçiligi döwrebap tehnologiýalaryň esasynda amala aşyrylýar. «Türkmenistanyň nebitgaz senagatyny ösdürmegiň 2030-njy ýyla çenli döwür üçin maksatnamasynyň» çäklerinde gurlan bu toplumyň ýyllyk taslama kuwwaty polietileniň 386 müň tonnasyny we polipropileniň 81 müň tonnasyny öndürmäge niýetlenendir. Şeýle netijeleri gazanmak üçin bu toplumda her ýylda gaýtadan işlenilmeli tebigy gazyň möçberi bäş milliard kub metre deňdir.  

Biziň ýurdumyz geosyýasy taýdan amatly ýerleşmegi hem-de uglewodorod serişdeleriniň baý gorlaryna eýe bolmagy netijesinde Merkezi Aziýa sebitinde «mawy ýangyjy» ibermek boýunça öňdäki orunlaryň birini eýeläp, dürli ugurlar boýunça, şol sanda Ýewropa we Aziýa bazarlaryna tebigy gazyň eksportyny artdyrmak üçin hem uly kuwwata eýedir. Bu ugurda häzirki zamanyň öňdebaryjy enjamlary we täzeçil tehnologiýalary bilen üpjün edilen Türkmenbaşy Halkara deňiz porty möhüm ähmiýete eýe bolup durýar. Bu toplum ýurdumyzyň üstaşyr ulag kuwwatyny pugtalandyrmakda, multimodal ulag geçelgelerini ösdürmekde we halkara söwdanyň möçberlerini artdyrmakda diňe bir Türkmenistan üçin däl, eýsem, tutuş Merkezi Aziýa sebiti üçin hem möhüm orny eýeleýär.  

Türkmenistanyň örän baý tebigy çig mal serişdelerinden ýurdumyzyň içinde we daşarky bazarlarda geçginli ýokary hilli önümleriň öndürilişiniň yzygiderli artdyrylmagy milli ykdysadyýetimiziň barha kuwwatlanmagynda, ekologik abadançylygyň üpjün edilmeginde örän uly ähmiýete eýedir. Ýurdumyzda polipropileniň we polietileniň, esasy tehniki ýaglaryň, gidro usul bilen arassalanylan dizel ýangyjynyň, sintetiki benziniň önümçiligi özleşdirildi. Gyýanlydaky polimer zawody, Ahal welaýatyndaky tebigy gazdan benzin öndürýän zawod, azot dökünlerini öndürýän «Garabogazkarbamid» zawody ýaly gazy düýpli gaýtadan işlemäge ýöriteleşdirilen döwrebap senagat toplumlarynyň gurlup ulanmaga berilmegi biziň ýurdumyzyň ykdysady kuwwatyny ösdürmäge gönükdirilen giň mümkinçiliklerdir.  

Ýurdumyzyň tebigy baýlyklaryny halkymyzyň, umumadamzat bähbidiniň hyzmatynda goýýan, nebitgaz pudagyny ösdürmek ugrunda taýsyz tagallalary edýän hormatly  Prezidentimiziň jany sag, ömri uzak, tutýan tutumly işleri hemişe rowaç bolsun! 

Bekgi ARSLANOW,

Ýagşygeldi Kakaýew adyndaky  Halkara nebit we gaz uniwersitetiniň talyby.

Gökdepäniň gön zawody iri kärhanalaryň biri. Täze taryhy döwürde onuň önümçilik işiniň gerimi giňeýär, iş görkezijileri sazlaşykly ýokarlanýar. Munuň şeýledigine «Halkyň Arkadagly zamanasy» şygary astynda geçýän ýylda zawodda alnyp barylýan işleriň görkezijileri, önüme bolan isleg hem şaýatlyk edýär. Şu ýylyň ýanwar — awgust aýlarynda zawodda 8 million 195 müň manatdan gowrak iş edilip, geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, 108,2 göterim ösüş depgini üpjün edildi. 

Zawodyň işçi hünärmenleri önümçilik bölümlerinde oturdylan enjamlary saz işletmek arkaly, derini degişli talaplara laýyklykda ýuwup arassalamakda, gaýtadan işlemekde we ondan ýokary hilli gön taýýarlamakda yhlaslylyk görkezýärler. Agzybirlikli çekilen zähmetiň netijesinde zawodda ownukdyr iri şahly mallaryň derisiniň birnäçe tonnasy gaýtadan işlenildi. Dürli görnüşdäki we ölçegdäki ekologik taýdan arassa gön  önümleri taýýarlandy. Şol önümler aýakgaplaryň, guşaklaryň, gyşky lybaslaryň, torbalaryň önümçiliginde giňden ulanylýar. Gön önümlerine hususy pudagyň wekilleri uly isleg bildirýärler.  

Aýdo ŞEKEROW.

Türkmenistan mukaddes Garaşsyzlygynyň 31 ýyllyk toýuna barýar. Halkymyzyň asylly däplerinden ugur alnyp, bu şanly sene zähmet ýeňişleri, täze binagärlik açylyşlary hem-de durmuşyň ähli ulgamlaryndaky üstünlikler bilen garşylanylýar. «Halkyň Arkadagly zamanasy» ýylynda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň döwlet gurluşynyň strategik maksatlaryna ýetmekde alyp barýan syýasatynyň üstünliklerini görkezýän geçen hepdäniň wakalary munuň aýdyň subutnamasydyr. 

29-njy awgustda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň sanly ulgam arkaly geçiren iş maslahatynda möwsümleýin oba hojalyk işleriniň barşy, sebitleri mundan beýläk-de durmuş-ykdysady taýdan ösdürmek, Garaşsyzlyk baýramy mynasybetli meýilleşdirilen çäreleri guramak, täze okuw ýylyna taýýarlyk görmek bilen bagly meselelere garaldy. Döwlet Baştutanymyz bugdaý ekişiniň talabalaýyk guralmalydygyna, daýhanlaryň ýokary hilli tohumlar, oba hojalyk tehnikalary hem-de mineral dökünler bilen üpjün edilmelidigine, pagta ýygymyna toplumlaýyn taýýarlyk görülmelidigine ünsi çekdi. Şunuň bilen bir hatarda, güýzlük ýeralmanyň hem-de beýleki gök-bakja ekinleriniň ösdürilip ýetişdirilişine yzygiderli gözegçilik etmegiň zerurdygy nygtaldy. 

Hormatly Prezidentimiz durmuş we önümçilik maksatly desgalaryň gurluşygynyň şu günki günüň möhüm talaplarynyň biridigini belläp, olaryň bellenilen möhletlerde tamamlanmagy, täze mekdepleriňdir çagalar baglarynyň açylyş dabaralarynyň, Bilimler we talyp ýaşlar güni mynasybetli baýramçylyk çäreleriniň ýokary guramaçylyk derejesini üpjün etmek babatda anyk tabşyryklary berdi. 

Şol gün hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow “Gazprom” açyk görnüşli paýdarlar jemgyýetiniň müdiriýetinň başlygy Alekseý Milleri kabul etdi. Duşuşygyň dowamynda döwlet Baştutanymyz hem-de “Gazprom” açyk görnüşli paýdarlar jemgyýetiniň müdiriýetiniň başlygy bar bolan köpýyllyk tejribäni hem-de uly kuwwaty nazara almak bilen, geljekki hyzmatdaşlygyň ugurlary barada pikir alyşdylar. Şunuň bilen baglylykda, Russiýanyň kompaniýasy tarapyndan hereket edýän şertnama boýunça türkmen gazyny satyn almagy, bu ugurda uzak möhletleýin esasda hyzmatdaşlygy giňeltmek bilen bagly meselelere aýratyn üns berildi. 

1-nji sentýabrda paýtagtymyzdaky “Mekan” köşgünde Türkmenistanyň Magtymguly adyndaky Ýaşlar guramasynyň VII gurultaýy geçirildi. Gurultaýa hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow gatnaşdy. 

Paýtagtymyzdan hem-de ýurdumyzyň ähli welaýatlaryndan wekilleri bir ýere jemlän gurultaýyň dowamynda geçen döwürde alnyp barlan işlere seljerme berildi, ileri tutulýan wezipeler kesgitlenildi. Şeýle-de guramaçylyk meselelerine garaldy, Magtymguly adyndaky Ýaşlar guramasynyň Merkezi geňeşiniň täze düzümi, ýolbaşçylary saýlanyldy. 

Döwlet Baştutanymyz gurultaýda çykyş edip, Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe öňümizde belent maksatlary goýandygymyzy belledi. Mähriban Watanymyzyň abadançylygyny we durmuş-ykdysady ösüşini, halkymyzyň ýaşaýyş derejesini mundan beýläk-de ýokarlandyrmak, dünýäde parahatçylygy, ynanyşmagy berkitmek wezipeleri öňe sürüldi. Şu belent maksatlara ýetmekde ýurdumyzyň ýaş nesillerine aýratyn bil baglanylýar. Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow häzirki wagtda ýurdumyzyň ilatynyň esasy bölegini Garaşsyzlyk ýyllarynda kemala gelen ýaş nesilleriň düzýändigini belläp, ýaşlara eziz Watanymyzyň geljegini gurujylar hökmünde garalýandygyny aýtdy. 

Ministrlikleriň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň, syýasy partiýalaryň, jemgyýetçilik guramalarynyň wekilleriniň, ýaşlaryň gatnaşmagynda Türkmenistanyň Milli Geňeşi tarapyndan “Ýaşlar barada döwlet syýasaty hakynda” Kanunyň rejelenen görnüşiniň taslamasy işlenip taýýarlanyldy. Onuň esasy maksady Watanymyzyň ykdysady, syýasy we medeni durmuşyna ýaşlaryň işjeň gatnaşmagyny üpjün etmekden, ýaş nesli watansöýüjilik, ynsanperwerlik, zähmetsöýerlik ruhunda terbiýelemek üçin oňyn hukuk şertlerini döretmekden ybaratdyr. Bu Kanunyň kabul edilmegi ýurdumyzda alnyp barylýan syýasatyň hukuk binýadyny pugtalandyrýar. 

Döwlet Baştutanymyz öz çykyşynda häzirki wagtda Ýaşlar guramasynyň öňünde durýan wezipeleri kesgitledi. Şolaryň hatarynda ýaş nesli watançylyk ruhunda terbiýelemek, olaryň ýokary hilli bilim almagy, döredijilik we sport bilen meşgullanmagy, ukyp-başarnyklaryny doly ýüze çykarmagy üçin ähli şertleri döretmek; ýaşlarda raýat jogapkärçiligini we zähmete söýgini ösdürmek; ýaşlaryň şahsy-jemgyýetçilik başlangyçlaryny goldamak we höweslendirmek; ýaşlarymyzda öz hukugyny goramak başarnygyny ýokarlandyryp, olaryň jemgyýetçilik birleşmelerine işjeň gatnaşmagyny üpjün etmek ýaly ugurlar bar. 

Bu ugurda amala aşyrylýan esasy maksatlar bilen bir hatarda, giň gözýetimli, ösen tehnologiýalardan oňat baş çykarýan hünärmenleriň neslini kemala getirmek biziň alyp barýan işlerimiziň esasy maksady bolmalydyr, ýaşlaryň dünýä dillerini düýpli öwrenmegi, edebiýat we sungat bilen giňden meşgullanmagy üçin hem ähli şertler döredilmelidir. Olaryň arasynda döredijilik bäsleşikleri yzygiderli geçirilip durulmalydyr. 

Halallyk we maşgala gymmatlyklaryna ygrarlylyk ýaşlaryň baş ýörelgesine öwrülmelidir. Ýaş ynsanda şeýle häsiýetleri terbiýelemek Ýaşlar guramasynyň belent borjy we baş maksady bolmalydyr diýip, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow nygtady. Döwlet Baştutanymyz ýurdumyzyň ýaşlarynyň ene-ata we il-ýurt öňündäki mukaddes borjuny berjaý edip, mynasyp adamlar bolup ýetişjekdiklerine, ata Watanymyzyň gülläp ösmegi ugrunda jan aýaman zähmet çekjekdiklerine pugta ynam bildirip, “Ýaşlar barada döwlet syýasaty hakynda” Türkmenistanyň Kanunyna gol çekdi. Bu waka gurultaýa gatnaşyjylar tarapyndan uly ruhubelentlik bilen garşylanyldy. 

Gurultaýdaky çykyşlarda bellenilişi ýaly, döwlet Baştutanymyzyň tabşyrygy we Gahryman Arkadagymyzyň başlangyjy boýunça ýaş nesilleriň teklipleri nazara alnyp taýýarlanylan we şu taryhy gurultaýda gol çekilen bu Kanun ýaş türkmenistanlylara döwlet we jemgyýetçilik durmuşynyň dürli ulgamlarynda öz ukyp-başarnyklaryny açyp görkezmek üçin ähli mümkinçilikleri üpjün edýän esas goýujy hukuk resminamasy bolar. 

1-nji sentýabrda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Rumyniýanyň Türkmenistanda täze bellenen Adatdan daşary we Doly ygtyýarly ilçisi Ion Nawaly kabul etdi. Duşuşygyň dowamynda türkmen-rumyn gatnaşyklarynyň häzirki ýagdaýy hem-de ony ösdürmegiň geljegi barada pikir alşyldy. Onuň dowamynda söhbetdeşler giň ugurlar boýunça, şol sanda energetika, söwda, oba hojalygy, ulag we aragatnaşyk, himiýa, ýeňil senagat ýaly strategik ulgamlarda özara bähbitli söwda-ykdysady hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de işjeňleşdirmek üçin giň mümkinçilikleriň bardygyny kanagatlanma bilen bellediler. Şunda Ykdysady we ylmy-tehniki hyzmatdaşlyk boýunça hökümetara türkmen-rumyn toparyna möhüm orun degişlidir. 

2-nji sentýabrda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow sanly ulgam arkaly Ministrler Kabinetiniň nobatdaky mejlisini geçirdi. Onda döwlet durmuşynyň ileri tutulýan meseleleri ara alnyp maslahatlaşyldy hem-de käbir resminamalaryň taslamalaryna garaldy. 

Döwlet we jemgyýetçilik durmuşynyň ähli ulgamlarynyň mundan beýläk-de okgunly ösdürilmegine gönükdirilen milli kanunçylygy kämilleşdirmek, telekeçilik işi üçin amatly ýagdaýy döretmek, nebit çykarylyşynyň maýa goýum çekijiligini pugtalandyrmak, ýurdumyzyň ulag-logistika kuwwatyny durmuşa geçirmek, möwsümleýin oba hojalyk işleriniň barşy, “Garaşsyz Türkmenistan halkara habarlar giňişliginde” atly halkara maslahata taýýarlyk görmek mejlisde garalan meseleleriň hatarynda boldy. 

Hormatly Prezidentimiz ýurdumyzyň ekerançylaryna we ähli oba hojalyk işgärlerine “Harmanyňyza bereket, merdana pagtaçy daýhanlar!” diýip, Ahal, Balkan, Lebap we Mary welaýatlarynda 7-nji sentýabrda, Daşoguz welaýatynda bolsa 14-nji sentýabrda pagta ýygymyny başlamaga ak pata berdi. 

Şunuň bilen baglylykda, döwlet Baştutanymyzyň garamagyna Aşgabat şäheriniň çäginde ygtybarly zeýkeş ulgamyny döretmek, Senagat we gurluşyk önümçiligi ministrliginiň “Türkmendemirönümleri” döwlet kärhanasynda düýpli abatlaýyş-bejeriş işlerini geçirmek hem-de bu işler üçin zerur bolan serişdeleri satyn almak baradaky teklipler, “Türkmenistanda seýsmologiýa ylmyny toplumlaýyn ösdürmegiň 2022 — 2026-njy ýyllar üçin Döwlet maksatnamasynyň” we ony amala aşyrmak boýunça ýerine ýetirilmeli çäreleriň Meýilnamasynyň taslamasy hödürlenildi. 

Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň Ahal welaýatynyň Ak bugdaý etrabynda hereket edýän senagat zolagynyň golaýynda täze senagat zolagyny döretmek baradaky teklip hödürlenildi. Bu senagat zolagynda daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan we eksporta niýetlenen önümleri öndürýän kärhanalary döretmek göz öňünde tutulýar. Munuň özi täze iş orunlarynyň 10 müňüsiniň döredilmegine mümkinçilik berer. 

Türkmenistanyň daşary ýurtly hyzmatdaşlar, şol sanda abraýly halkara guramalar bilen bilim, sport we ýaşlar syýasaty ulgamlaryndaky hyzmatdaşlygyny ösdürmek mejlisde garalan aýratyn mesele boldy. Döwlet Baştutanymyzyň garamagyna birnäçe teklip, hususan-da, ÝUNESKO we onuň Bedenterbiýe we sport boýunça hökümetara komiteti bilen hyzmatdaşlygy pugtalandyrmak boýunça teklip hödürlenildi. Şunuň bilen baglylykda, häzirki wagtda Türkmenistanyň dalaşgärligini bu komitetiň düzüminde 2023 — 2027-nji ýyllar üçin agzalyga hödürlemek hem-de geljek ýyllarda ýurdumyzda bedenterbiýe we sport meselelerine jogapkär ministrleriň halkara maslahatyny geçirmegiň mümkinçiliklerine seretmek teklip edilýär. 

Şunuň bilen bir hatarda, ÝUNESKO bilen ylym-bilim ulgamynda özara gatnaşyklary giňeltmek, Birleşen Milletler Guramasynyň bu iri ýöriteleşdirilen edarasy tarapyndan geçirilýän çärelere talyp ýaşlary çekmek boýunça teklipler beýan edildi. Mundan başga-da, şu ýylyň 16 — 19-njy sentýabry aralygynda Nýu-Ýork şäherinde ÝUNESKO-nyň guramagynda geçiriljek Bilim ulgamyny özgertmek boýunça bütindünýä sammitiniň işine Türkmenistanyň wekiliýetiniň gatnaşmagy meýilleşdirilýär. 

Şeýle-de şu ýylyň 2 — 5-nji oktýabrynda Kamboja Patyşalygynyň Pnompen şäherinde geçiriljek Aziýanyň Olimpiýa Geňeşiniň 41-nji Baş Assambleýasyna Türkmenistanyň wekiliýetiniň gatnaşmagy baradaky teklip beýan edildi. Şeýle-de ýakyn ýyllarda ýurdumyzda Aziýanyň Olimpiýa Geňeşiniň Ýerine ýetiriji komitetiniň nobatdaky mejlisini geçirmek teklip edilýär. 

Häzirki wagtda abraýly halkara sport guramalary, hususan-da, Bütindünýä dopinge garşy göreş agentligi bilen hyzmatdaşlygy ösdürmek üçin açylýan täze mümkinçilikler öwrenilýär. Şeýle-de Türkmenistanyň Halkara sport lukmançylygy federasiýasynyň agzalygyna girmegi boýunça degişli taýýarlyk işleri geçirilýär. Garaşsyz Döwletleriň Arkalaşygynyň çäklerinde, hususan-da, GDA-nyň ugurdaş geňeşi bilen bedenterbiýe we sport ulgamynda özara gatnaşyklar netijeli häsiýete eýedir. Şunuň bilen birlikde, ýurdumyzda 2023 — 2025-nji ýyllaryň dowamynda sebit we dünýä derejesindäki sport ýaryşlaryny geçirmegiň mümkinçiligine garamak teklip edilýär. 

Mejlisde hormatly Prezidentimiz “Türkmengaz” döwlet konserniniň kompressorlary we ätiýaçlyk şaýlary satyn almagy hakynda hem-de Aşgabat şäheriniň häkimliginiň Aşgabat şäherinde Magtymguly Pyragynyň täze ýadygärliginiň durkuny döwrebap täzelemegi we ýanaşyk ýerlerini abadanlaşdyrmagy Russiýa Federasiýasynyň “Wozroždeniýe” önümçilik birleşigi” paýdarlar jemgyýetiniň serişdeleriniň hasabyna amala aşyrmak baradaky şertnamany şol paýdarlar jemgyýeti bilen tölegsiz esasda baglaşmak hakynda Kararlara gol çekdi. 

Şeýle-de geçen hepdede Türkmenistanyň Prezidenti Buýruga gol çekdi. Resminama laýyklykda, türkmen halkynyň gadymdan gelýän hoşniýetli gatnaşyklaryndan we ynsanperwer däplerinden ugur alyp hem-de Pakistan Yslam Respublikasynda bolup geçýän tebigy betbagtçylyklaryň köp sanly adam pidalaryna, şikes ýetmelere we uly möçberli weýrançylyklara getirendigini göz öňünde tutup, 2022-nji ýylyň sentýabr aýynda dostlukly pakistan halkyna ynsanperwerlik kömegini ibermek maksady bilen, Oba hojalyk we daşky gurşawy goramak ministrligi, Dokma senagaty ministrligi, Saglygy goraýyş we derman senagaty ministrligi hem-de Senagatçylar we telekeçiler birleşmesi degişli derman we saglygy goraýyş maksatly serişdeleri, harytlary, azyk önümlerini ynsanperwerlik kömegi hökmünde Pakistan Yslam Respublikasyna muzdsuz bermäge borçly edildi. 

2-nji sentýabrda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Germaniýa Federatiw Respublikasynyň Türkmenistanda täze bellenen Adatdan daşary we Doly ygtyýarly ilçisi Mihael Uwe Birhoffy kabul etdi. Ol döwlet Baştutanymyza ynanç hatyny gowşurdy. Duşuşygyň dowamynda söhbetdeşler ikitaraplaýyn hem-de köptaraplaýyn görnüşde üstünlikli ösdürilýän gatnaşyklaryň häzirki ýagdaýy we geljegi barada pikir alyşdylar. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow hem-de GFR-iň doly ygtyýarly wekili iki ýurduň bähbidine kybap gelýän hyzmatdaşlygyň diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürilmegine özara gyzyklanma bildirilýändigini nygtadylar. Söwda-ykdysady ulgam hyzmatdaşlygyň esasy ugurlarynyň hatarynda kesgitlenildi. Türkmenistanyň hem-de Germaniýanyň senagatyň dürli pudaklarynda, oba hojalygynda, bank ulgamynda, şeýle-de ulag-kommunikasiýa toplumynda netijeli hyzmatdaşlygy bellenildi. Ynsanperwer ulgamda gatnaşyklaryň işjeňleşdirilmegine aýratyn üns çekildi. Saglygy goraýyş ulgamyndaky köpýyllyk hyzmatdaşlyk munuň aýdyň mysalydyr. 

Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow bilen Russiýa Federasiýasynyň Federal Ýygnagynyň Federasiýa Geňeşiniň Başlygy Walentina Matwiýenkonyň arasyndaky telefon arkaly söhbetdeşlik geçen hepdäniň beýleki möhüm wakalarynyň hatarynda boldy. 

Russiýa Federasiýasynyň parlamentiniň ýokarky palatasynyň ýolbaşçysy Gahryman Arkadagymyzy Russiýanyň IV derejeli “Watanyň öňünde bitiren hyzmatlary üçin” ordeni bilen sylaglanmagy mynasybetli mähirli gutlap, şu babatda Prezident Wladimir Putiniň gutlag sözlerini we mähirli salamyny ýetirdi. Walentina Matwiýenko berk jan saglyk, uzak ömür hem-de işlerinde täze üstünlikleri gazanmagy baradaky tüýs ýürekden arzuwlaryny beýan edip, hoşniýetli goňşuçylyk, dostluk we netijeli hyzmatdaşlyk ýörelgelerine esaslanan döwletara gatnaşyklary öňe ilerletmekde Halk Maslahatynyň Başlygynyň uly goşandyny belledi. 

Gahryman Arkadagymyz hem-de Russiýa Federasiýasynyň parlamentiniň ýokarky palatasynyň ýolbaşçysy türkmen-rus hyzmatdaşlygynyň möhüm düzüm bölegi bolup durýan gatnaşyklary pugtalandyrmakda parlamentara hyzmatdaşlygyň aýratyn orun eýeleýändigini belläp, iki döwletiň kanun çykaryjy edaralarynyň arasyndaky gatnaşyklary mundan beýläk-de ösdürmäge özara taýýardyklaryny tassykladylar. Şular ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygyň giň gün tertibi boýunça hemmetaraplaýyn gatnaşyklarda ulanylar. Russiýa Federasiýasynyň parlamentiniň ýokarky palatasynyň ýolbaşçysy Russiýada Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygyna resmi sapary bilen gelmäge garaşýandyklaryny belledi. 

Geçen hepdede hormatly Prezidentimiziň tabşyrygy boýunça Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy, Hormatly il ýaşulusy Gurbanguly Berdimuhamedow Mary welaýatyna iş saparyny amala aşyryp, sebitdäki işleriň ýagdaýy bilen tanyşdy. 

Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasyny esaslandyryjy hajy Arkadagymyz welaýat çagalar hassahanasynyň operasiýa taýýarlyk bölümine baryp gördi, lukmanlaryň işi bilen gyzyklandy, bu ýerde bejergi alýan çagalar we olaryň ene-atalary bilen söhbetdeş boldy hem-de hassahana gaznanyň hasabyna satyn alnan “Drager” kompaniýasynyň “Savina 300” kysymly emeli dem beriş enjamyny gowşurdy. 

Gahryman Arkadagymyz Sakarçäge etrabynda mümkinçiligi çäkli adamlar üçin niýetlenen hem-de Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasynyň hasabyna gurlan 4 gatly, 48 öýli ýaşaýyş jaýynyň açylyş dabarasyna gatnaşdy. Hajy Arkadagymyz täze öýleriň birine baryp, bu ýerde amatly ýaşamak üçin döredilen şertler bilen tanyşdy we öý eýesine haýyr-sahawat gaznasyndan täze arabany, şeýle-de hormatly Prezidentimiziň adyndan sowgatlary gowşurdy. 

Gahryman Arkadagymyz Türkmenistanyň Döwlet energetika institutynyň mugallymlary hem-de talyplary bilen duşuşdy. Ýurdumyzyň depginli ösdürilýän energetika senagaty üçin ýokary hünärli işgärleri taýýarlamak maksady bilen döredilen bu ýokary okuw mekdebi şu ýyl öz 25 ýyllygyny belleýär. 

Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy, Hormatly il ýaşulusy Gurbanguly Berdimuhamedow duşuşykda ýaşlar barada döwlet syýasatyny kämilleşdirmegiň ýollaryna, öňdebaryjy usullaryň hem-de döwrebap tehnologiýalaryň esasynda okuw-terbiýeçilik işlerini yzygiderli ösdürmegiň zerurdygyna ünsi çekdi. Şeýle-de pudagy mundan beýläk-de ösdürmek, ýurdumyzyň energetika kuwwatyny hem-de eksport mümkinçiliklerini ýokarlandyrmak, ekologik taýdan arassa tehnologiýalary ornaşdyrmak, bitewi milli energiýa ulgamyny döretmek we bu ulgamda täze taslamalary durmuşa geçirmek barada gürrüň edildi. 

Şol gün hormatly Arkadagymyz Gurbanguly hajy metjidine bardy. Bu ýerde Arkadagly Serdarymyzyň halkymyzyň bagtyýarlygy we ýurdumyzyň ösüşi ugrundaky ähli asylly başlangyçlarynyň üstünliklere beslenmegi üçin doga-dilegler edildi. 

Aşgabatda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň tabşyrygy boýunça ýakynda geçirilen iri halkara ýaryşlarda — Russiýa Federasiýasynyň Wladiwostok şäherinde geçirilen «Aziýanyň çagalary» atly VII halkara sport oýunlarynda hem-de Türkiýe Respublikasynyň Konýa şäherinde guralan V Yslam raýdaşlygy oýunlarynda üstünlikli çykyş edip, baýrakly orunlara mynasyp bolan türgenleri sylaglamak dabarasy boldy. 

Olimpiýa şäherçesindäki “Sport” myhmanhanasynyň mejlisler zalynda geçirilen dabaraly çärä Hökümet agzalary, Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň hem-de Mejlisiniň, ministrlikleriň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň, jemgyýetçilik guramalarynyň, ýokary okuw mekdepleriniň, köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň ýolbaşçylary hem-de wekilleri gatnaşdylar. 

Döwlet Baştutanymyzyň tabşyrygy boýunça ýygnananlaryň şowhunly el çarpyşmalary astynda baýrakly orunlary eýelän türgenlere hormatly Prezidentimiziň adyndan sowgatlar, Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasyndan ýörite sport egin-eşikleri dabaraly ýagdaýda gowşuryldy. Şeýle-de halkara ýaryşlarda baýrakly ikinji we üçünji orunlara mynasyp bolan türgenlere ýokary netijeli sporty ösdürmäge hem-de geljekki olimpiýaçylary — täze zehinleri gözläp tapmaga mynasyp goşant goşýan tälimçilere Arkadagly Serdarymyzyň adyndan sowgatlar gowşuryldy. 

1-nji sentýabrda ýurdumyzda Bilimler we talyp ýaşlar güni mynasybetli dabaralar geçirildi. Asylly däbe görä, güýz paslynyň ilkinji güni Aşgabadyň mekdep okuwçylary we talyplary üçin Garaşsyzlyk binasyna we Ahal welaýatynyň Gökdepe etrabynyň Yzgant şäherçesindäki 27-nji orta mekdepde ýerleşýän Berdimuhamet Annaýewiň ýadygärligine gül goýmak dabarasy bilen başlandy. Orta mekdeplerde, ýörite orta we ýokary okuw mekdeplerinde dabaraly çäreler geçirildi. Olarda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň Gutlagy okaldy. Döwlet Baştutanymyz ýaş nesillere bilimleriň hem-de uly açyşlaryň nurana ýoluna ak pata berdi. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň hem-de Gahryman Arkadagymyzyň adyndan bilim dünýäsine ilkinji gezek gadam basýan çagalara ýörite ornaşdyrylan programma üpjünçilikli “Bilimli” atly kompýuterleriň ýadygärlik sowgat hökmünde gowşurylmagy şatlykly waka boldy. Täze okuw ýylynyň başlanmagyna gabatlanyp, ýurdumyzyň ähli sebitlerinde täze binalaryň açylyş dabaralary boldy. Olara ýerli ýerine ýetiriji häkimiýetiň hem-de jemgyýetçilik guramalarynyň wekilleri, hormatly ýaşulular, şäherleriň we obalaryň köp sanly ýaşaýjylary gatnaşdylar. 

Aşgabat şäheriniň Bagtyýarlyk etrabynyň Ýasmansalyk ýaşaýyş toplumynda 720 orunlyk umumybilim berýän orta mekdebiň binasynyň açylmagy hakyky baýramçylyga öwrüldi. Ahal welaýatynyň Kaka etrabynyň Duşak şäherçesiniň ýaşaýjylary hem şol gün täze binalary ulanmaga bermek dabaralarynyň şaýatlary boldular. Şol ýerde 600 orunlyk umumybilim berýän orta mekdep hem-de 320 orunlyk çagalar bagy açyldy. Ahal welaýatynyň Gökdepe şäherinde açylan çagalar bagy hem 320 orunlykdyr. Balkan welaýatynyň Balkanabat şäheriniň Saganly obasynda, Daşoguz şäherinde hem-de Daşoguz welaýatynyň S.A.Nyýazow adyndaky etrabynyň Buýanly obasynda gurlan her biri 600 orunlyk döwrebap orta mekdepler ýurdumyzyň umumybilim berýän okuw edaralarynyň üstüni ýetirdi. Bulardan başga-da, Daşoguz şäherinde 240 orunlyk çagalar bagy ulanmaga berildi. 

Lebap welaýatynyň ýaşaýjylary üçin hem bu baýramçylyk güni ajaýyp wakalara beslendi. Saýat etrabynyň Lebaby geňeşliginiň Guşçy obasynda 160 orunlyk çagalar bagy hem-de Esgi geňeşliginiň Gyzylgaýa obasynda 600 orunlyk orta mekdep açyldy. Mary welaýatynyň Baýramaly şäheriniň okuwçylary 500 orunlyk täze, döwrebap mekdepde bilim almak mümkinçiligine eýe boldular. Welaýatyň Sakarçäge etrabynyň Hojadepe geňeşliginiň Çöňür obasynda bolsa 320 orunlyk çagalar bagy gapylaryny giňden açdy. Bu desgalaryň ählisiniň gurluşygyny ýurdumyzyň hususy kärhanalary amala aşyrdy. 

Döwlet maksatnamalaryny amala aşyrmagyň çäklerinde Lebap welaýatynyň Türkmenabat şäherinde hem-de Balkan welaýatynyň Serdar şäherinde ýurdumyzyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzasy bolan “Tebigat çeşmesi” hususy kärhanasyna degişli täze dermanhanalaryň açylyş dabaralary boldy. Olarda Türkmenistanda hem-de Ýewropa ýurtlarynda öndürilen ýokary hilli derman serişdeleriniň we lukmançylyk maksatly önümleriň giň görnüşi, bereketli türkmen topragynda ýetişýän ösümliklerden öndürilen derman serişdeleri hödürlenilýär. 

2-nji sentýabrda ýurdumyzyň ähli welaýatlarynda güýzlük bugdaý ekişine girişildi. Jemi 690 müň gektara bugdaý ekilip, daýhanlar şonça meýdandan 2023-nji ýylda 1 million 400 müň tonna galla ýygnamagy maksat edinýärler. Ekiş üçin azyklyk bugdaýyň ýokary hasylly tohumlary taýýarlanyldy. Şu möwsümde Türkmenistan boýunça dünýäniň öňdebaryjy “John Deere”, “CLAAS”, “Case” ýaly kompaniýalaryndan satyn alnan ýer sürüji traktorlaryň 1972-si, ekijileriň we bejergi traktorlarynyň 1545-si hem-de daýhanlaryň zähmet öndürijiligini artdyrmak üçin beýleki serişdeler ulanylar. 

Türkmenistanyň Garaşsyzlygynyň 31 ýyllygyna bagyşlanan baýramçylyk dabaralarynyň hatarynda “Garaşsyzlygyň merjen däneleri” çagalar aýdym-saz bäsleşiginiň jemleýji tapgyry hem bar. Döredijilik festiwalyna ýurdumyzyň ähli künjeklerinden zehinli çagalaryň müňden gowragy gatnaşdy. Ýeňijilere Türkmenistanyň Prezidentiniň adyndan baýraklar we diplomlar, döredijilik bäsleşiginiň jemleýji tapgyryna gatnaşanlaryň ählisine gymmat bahaly sowgatlar gowşuryldy. 

Mahlasy, geçen hepdäniň wakalary hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň uzak möhletleýin özgertmeler maksatnamalarynyň üstünlikli durmuşa geçirilmegine, parahatçylyk, döredijilik we ösüş ýoly bilen ynamly öňe barýan ata Watanymyzyň depginli ösdürilmegine gönükdirilen döwlet syýasatynyň möhüm ugurlarynyň aýdyň beýany boldy. 

(TDH)

Şu gün ýurdumyza gymmatly çig mal bolan pagtany daşaýan täze tirkegleriň 255-si gelip gowuşdy. Olar welaýat oba hojalyk önümçilik birleşiginiň üpjünçilik kärhanasynda kabul edilip alyndy. Tirkegleriň 66-sy biziň welaýatymyza niýetlenilendir.  

  Hormatly Prezidentimiz oba hojalygynyň maddy-tehniki binýadyny pugtalandyrmaga uly üns berýär. Bu babatda goňşy Özbegistan Respublikasynyň oba hojalyk tehnikalaryny we iş gurallaryny öndürijileri bilen netijeli hyzmatdaşlyk edilýär. Täze tirkegler «Daşkent-Agro-traktor» jogapkärçiligi çäkli jemgyýetiniň önümleridir. Baglaşylan şertnama laýyklykda ýurdumyza ýylyň aýagyna çenli şeýle tirkegleriň jemi 1 müňüsi getiriler. Ýokary ýük göterijiligi we ygtybarlylygy bilen tapawutlanýan tirkegler ýetişdirilen gowaça hasylyny bökdençsiz daşamakda pagtaçylara uly ýardam berer.    

Mämmetgylyç KÜTIÝEW,

ýörite habarçymyz.  Surata düşüren Merdan ORAZOW.