Aşgabat, 9-njy iýul (TDH). Şu gün hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Ministrler Kabinetiniň giňişleýin mejlisini geçirdi. Oňa Milli Geňeşiň wekilleri, ministrlikleriň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň, ýokary okuw mekdepleriniň, köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň ýolbaşçylary, welaýatlaryň we Aşgabat şäheriniň häkimleri hem-de olaryň orunbasarlary çagyryldy.

Mejlisde halk hojalyk toplumynyň pudaklaryny ösdürmek boýunça şu ýylyň ýanwar — iýun aýlarynda ýerine ýetirilen işleriň netijeleri jemlenildi, degişli hasabatlar diňlenildi hem-de amala aşyrylan işlere baha berildi, Türkmenistanyň Prezidentiniň we ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň beýleki maksatnamalary ara alnyp maslahatlaşyldy, ikinji ýarym ýyl üçin ileri tutulýan wezipeler kesgitlenildi hem-de ýolbaşçylary wezipä bellemek, wezipeden boşatmak baradaky meselelere garaldy.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Ministrler Kabinetiniň giňişleýin mejlisiniň gün tertibine geçip, ilki bilen, Merkezi bankyň başlygy M.Annadurdyýewe söz berdi. Ol 2021-nji ýylyň birinji ýarymynda alnyp barlan işleriň netijeleri barada hasabat berdi.

2020-nji ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, şu ýylyň alty aýynda hojalyk düzümlerine berlen karz serişdeleriniň möçberi artdy. Kiçi we orta telekeçilige goldaw bermek üçin berilýän ýeňillikli karz serişdeleriniň möçberi 2,6 göterim, hususy önüm öndürijilere berlen karz serişdeleriniň möçberi bolsa 1,4 esse ýokarlandy.

Şu ýylyň ýanwar — iýun aýlarynda “Internet-bank” töleg ulgamy arkaly şahsy taraplar we hususy telekeçiler tarapyndan geçirilen hasaplaşyklaryň möçberi köpeldi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, başga işe geçmegi sebäpli, M.Annadurdyýewi eýeleýän wezipesinden boşatdy.

Şeýle hem döwlet Baştutanymyz işde goýberen kemçilikleri üçin, Merkezi bankyň başlygynyň orunbasary M.Orazdurdyýewe käýinç yglan etdi.

Soňra maliýe we ykdysadyýet ministri M.Serdarow milli ykdysadyýetimiziň ösüşiniň jemleri barada hasabat berdi. 1-nji iýul ýagdaýyna görä, Döwlet býujetiniň girdejileriniň meýilnamasy 119,1 göterim, çykdajylarynyň meýilnamasy bolsa 97,3 göterim ýerine ýetirildi.

2021-nji ýylyň birinji ýarymynda ýerli býujetler boýunça girdejileriň meýilnamasy 102,4 göterim, çykdajylaryň meýilnamasy bolsa 97,8 göterim berjaý edildi.

Hasabat döwründe balans toparlarynyň 107, şol sanda sebitlerdäki balans toparlarynyň 93 mejlisi geçirildi.

Alty aýyň dowamynda döwlet emlägine degişli desgalaryň 70-si hususylaşdyryldy.

2021-nji ýylyň 1-nji iýuny ýagdaýyna görä, maliýeleşdirmegiň ähli çeşmeleriniň hasabyna milli ykdysadyýetimizi ösdürmäge gönükdirilen maýa goýumlarynyň mukdary jemi içerki önümiň 15,9 göterimine barabar boldy.

2021-nji ýyl üçin maýa goýum maksatnamasy 28 göterim ýerine ýetirildi. Özleşdirilen düýpli maýa goýumlary önümçilik hem-de durmuş we medeni maksatly binalara gönükdirildi.

Oba milli maksatnamasynda kesgitlenen işleriň ýerine ýetirilişi barada-da hasabat berildi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, “Türkmengaz” döwlet konserniniň, “Türkmenhowaýollary” agentliginiň we Döwlet ätiýaçlandyryş guramasynyň işine nägilelik bildirdi. Geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, bu edaralaryň hasabyna gelip gowuşýan walýuta serişdeleriniň möçberi azaldy diýip, milli Liderimiz aýtdy we wezipe borçlaryny talabalaýyk ýerine ýetirmän, daşary ýurt pulunda serişdeleriň gelip gowuşmagyna gözegçiligi gowşadandygy üçin maliýe we ykdysadyýet ministri M.Serdarowa, döwlet ministri — “Türkmengaz” döwlet konserniniň başlygy B.Amanowa, Döwlet ätiýaçlandyryş guramasynyň baş direktory G.Nurmuhammedowa, “Türkmenhowaýollary” agentliginiň başlygy D.Saburowa duýduryş yglan etdi.

Döwlet Baştutanymyz haýsydyr bir edara walýuta boýunça tabşyrygy ýerine ýetirmese, onuň gelip gowuşýan möçberiniň azalmagyna ýol berse, onda ýylyň jemleri boýunça eýeleýän wezipesinden boşatmaga çenli berk çäre görüljekdigini duýdurdy. Milli Liderimiz bu ugurda alnyp barylýan işleri berk gözegçilikde saklamak babatda maliýe we ykdysadyýet ministrine anyk tabşyryklar berdi.

Mejlisiň dowamynda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow degişli Buýruklara gol çekdi.

Soňra Statistika baradaky döwlet komitetiniň başlygy S.Welbegow ýurdumyzyň ministrlikleriniň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň 2021-nji ýylyň birinji ýarymyndaky ykdysady görkezijileri barada hasabat berdi.

Senagat, ulag-aragatnaşyk we obasenagat toplumlarynda hem-de ykdysadyýetiň döwlete dahylsyz ulgamynda oňyn netijeler gazanyldy.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, statistika ulgamynyň öňünde goýlan gaýragoýulmasyz wezipelerden ugur alyp, degişli tabşyryklar berdi.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary G.Müşşikow 2021-nji ýylyň alty aýynyň makroykdysady görkezijileri barada hasabat berdi.

Ýurdumyzyň ministrlikleriniň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň meýilnamalarynyň ýerine ýetirilişiniň seljermesiniň netijelerine laýyklykda, hasabat döwründe jemi içerki önüm 6,1 göterim artdy. Geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, jemi öndürilen önüm 5,2 göterim ýokarlandy.

Ýanwar — iýun aýlarynda 2020-nji ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, bölek-satuw haryt dolanyşygy 17,5 göterim, daşary söwda dolanyşygynyň möçberi bolsa 3,5 göterim ýokarlandy.

Ýurdumyzyň iri we orta kärhanalarynda ortaça aýlyk zähmet haky, geçen ýylyň degişli döwrüne görä, 10,5 göterim köpeldi.

“Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2019 — 2025-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasynyň” ýerine ýetirilişi barada hem hasabat berildi.

Mejlisiň dowamynda wise-premýer hormatly Prezidentimiziň ýokary okuw mekdepleriniň birnäçesini hojalyk hasaplaşygyna geçirmek hem-de “Türkmenbaşy” döwlet täjirçilik bankynyň guramaçylyk-hukuk gurluşyny üýtgetmek barada ozal beren tabşyryklarynyň ýerine ýetirilişi barada hasabat berdi we milli Liderimiziň garamagyna degişli Kararlaryň taslamalaryny hödürledi.

Döwlet Baştutanymyz hasabaty diňläp, berlen tabşyryklara laýyklykda, ýurdumyzyň ýokary okuw mekdepleriniň birnäçesini hojalyk hasaplaşygyna geçirmek we “Türkmenbaşy” döwlet täjirçilik bankynyň guramaçylyk-hukuk gurluşyny üýtgetmek hakyndaky teklipleri makullady we degişli resminamalara gol çekdi.

Giňişleýin mejlisiň dowamynda milli Liderimiz G.Müşşikowy Merkezi bankyň başlygy wezipesine belläp, ony Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary wezipesinden boşatmak kararyna gelendigini aýtdy.

Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary, Ýokary gözegçilik edarasynyň başlygy, Döwlet howpsuzlyk geňeşiniň agzasy S.Berdimuhamedow şu ýylyň alty aýynda ýerine ýetirilen işleriň netijeleri barada hasabat berdi.

Hasabatyň çäklerinde Türkmenistanyň dürli künjeklerinde bina edilýän medeni-durmuş maksatly desgalaryň gurluşyklarynyň ýagdaýy boýunça geçirilen seljerme işleri, şeýle hem Daşoguz welaýatyna amala aşyrylan iş saparynyň netijeleri barada giňişleýin maglumatlar berildi.

Şeýle hem wise-premýer Aşgabat şäherinde hem-de ýurdumyzyň welaýatlarynda Watanymyzyň mukaddes Garaşsyzlygynyň 30 ýyllyk baýramynyň bellenilýän ýylynda gurlup ulanylmaga berilmegi meýilleşdirilýän desgalardaky gurluşyk işleriniň ýagdaýy barada hasabat berdi.

Aşgabat şäherinde Söwda we dynç-alyş, işewürlik merkezleri hem-de ýaşaýyş jaýlary, “Garagum” köpugurly işewürlik merkezli myhmanhana, A.Nyýazow şaýoly bilen Hoja Ahmet Ýasawy köçesiniň ugrunda ýerasty geçelgeler, paýtagtymyzyň günorta künjeginde Magtymguly Pyragynyň ýadygärligi we beýleki desgalar şu ýylyň dowamynda ulanylmaga berler.

Ýubileý ýylynda açylmagy meýilleşdirilýän binalaryň hatarynda Ahal welaýatynyň Kaka etrabynda dokma toplumy, Babadaýhan etrabynda tikinçilik önümlerini öndürýän toplum, Aşgabat — Türkmenabat ýokary tizlikli awtoulag ýolunyň Aşgabat — Tejen bölegi, Änew şäherinde, Ak bugdaý, Tejen, Babadaýhan etraplarynda umumybilim berýän mekdepleriň, Balkanabat şäherinde 3 müň orunlyk “Türkmeniň ak öýi” hem-de 3 müň orunlyk sadaka jaýynyň binalary, Türkmenbaşy şäherinde köpugurly hassahana, 100 orunlyk ýokanç keseller hassahanasy bar.

Şu ýyl Daşoguz welaýatynda 3 müň orunlyk “Türkmeniň ak öýi” binasy hem-de 3 müň orunlyk sadaka jaýy, Daşoguz şäherinde birnäçe döwrebap ýaşaýyş jaýlary, Gubadag etrabynda bolsa haly önümleri kärhanasy, Lebap welaýatynyň Çärjew etrabynda häzirki zaman gazturbinaly elektrik stansiýasy, Saýat etrabynyň çäklerinde umumybilim berýän orta mekdepleriň 2-si ulanmaga berler.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, “Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany” ýylynda giňden dabaralandyrylýan şanly seneler mynasybetli ulanylmaga berilmegi meýilleşdirilýän desgalaryň gurluşygynyň bellenen möhletlerde tamamlanmagy we ýokary hil derejesiniň üpjün edilmegi bilen baglanyşykly meseleleriň üns merkezinde saklanylmalydygyny belledi we bu babatda birnäçe tabşyryklar berdi.

Soňra döwlet Baştutanymyz S.Berdimuhamedowy Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň ykdysady, bank we halkara maliýe guramalary meseleleri boýunça orunbasary wezipesine belläp, ony Ýokary gözegçilik edarasynyň başlygy wezipesinden boşatmak hem-de Döwlet howpsuzlyk geňeşiniň düzüminden çykarmak barada karara gelendigini aýtdy we oňa işinde üstünlikler arzuw etdi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow wise-premýere, ministrlikleriň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň ýolbaşçylaryna ýüzlenip, ýylyň ahyryna çenli bellenen işleriň üstünlikli ýerine ýetirilmeginiň zerurdygyny nygtady.

Milli Liderimiz S.Berdimuhamedowa, ilkinji nobatda, Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň ähli orunbasarlary bilen ýygnanyp, ministrlikleriň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň kabul eden maksatnamalarynyň ýerine ýetirilişi, şeýle hem geljek ýylyň Döwlet býujetiniň taslamasy boýunça maslahat geçirmegi, 2022-nji ýylyň maýa goýum maksatnamasyna düýpli seredip, ony taýýarlamagy hem-de tassyklamagy tabşyrdy.

Indiki ýylyň býujeti barada aýdylanda bolsa, bu işi tamamlap, 2022-nji ýyl üçin Döwlet býujetiniň taslamasyny Milli Geňeşiň garamagyna ibermeli diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow aýtdy. Döwlet býujetinde Türkmenistanyň Prezidentiniň Permanyna laýyklykda, zähmet haklarynyň, pensiýalaryň, talyp haklarynyň we döwlet kömek pullarynyň, şeýle hem beýleki birnäçe durmuş tölegleriniň möçberlerini ýokarlandyrmagy göz öňünde tutmaly, täze ýylyň Döwlet býujetinde her etrapda we şäherde mätäçlik çekýän adamlara ýaşaýyş jaýlaryny gurmak üçin serişdeleri hem bellemeli.

Şeýlelikde, bu ugurda ministrlikleri we pudaklaýyn dolandyryş edaralaryny ösdürmek hem-de maliýe ýagdaýyny gowulandyrmak üçin olaryň ýolbaşçylary bilen zerur işleri geçirmeli diýip, döwlet Baştutanymyz sözüni dowam etdi. Milli Liderimiz täze iş ýerlerini döretmek boýunça kabul edilen maksatnamanyň doly möçberde ýerine ýetirilmändigini belläp, şu ýyl tamamlanansoň, bu meselelere aýratynlykda serediljekdigini ähli ýolbaşçylara duýdurdy.

Döwlet Baştutanymyz wise-premýer S.Berdimuhamedowa dünýädäki häzirki çylşyrymly ýagdaýlaryň ýurdumyzyň ykdysadyýetine ýetirýän täsirini düýpli seljerip, pudaklaryň durnukly ösüşini üpjün etmek üçin zerur çäreleri görmegi tabşyrdy. Şeýle hem pudagara algy-bergileri yzygiderli seljerip durmak, özara bergileriň köpelmeginiň öňüni almak, hasaplaşyklary wagtynda geçirmek üçin zerur çäreleri görmek möhümdir.

Bazar ykdysadyýeti şertlerinde işewürligi we hususy telekeçiligi ösdürmäge uly üns bermek, döwlet emlägini hususylaşdyrmak we paýdarlar jemgyýetine öwürmek boýunça alnyp barylýan işleriň depginini güýçlendirmek zerurdyr diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow belledi.

Daşary ýurtly hyzmatdaşlar bilen gatnaşyklary giňeltmek, maýa goýum taslamalary üçin halkara maliýe institutlaryndan, hyzmatdaş banklardan amatly şertlerde karzlary we göni maýa goýumlaryny çekmek boýunça işleri dowam etmek möhümdir.

Ýurdumyzyň Garaşsyzlygynyň 30 ýyllyk ýubileýi mynasybetli gurluşygy tamamlanmagy meýilleşdirilýän, şeýle hem Ahal welaýatynyň täze edara ediş merkezinde gurulýan binalaryň we desgalaryň öz möhletinde ulanmaga berilmegi üçin wagtynda maliýeleşdirilmegini berk gözegçilikde saklamak wajypdyr.

Şunuň bilen birlikde, milli Liderimiz ýurdumyzda öndürilýän önümleriň daşary ýurtlara iberilýän we import harytlarynyň ornuny tutýan önümleriň özümizde öndürilýän möçberini artdyrmak boýunça 2021 — 2025-nji ýyllar üçin Maksatnamanyň taslamasyny taýýarlamagy çaltlandyrmagy we Ministrler Kabinetiniň garamagyna hödürlemegi tabşyrdy.

Döwlet Baştutanymyz Ýokary gözegçilik edarasynyň başlygy wezipesine D.Täşliýewi belläp, ony şu edaranyň başlygynyň orunbasary wezipesinden boşatdy hem-de oňa işinde üstünlikleri arzuw etdi.

Ministrler Kabinetiniň giňişleýin mejlisiniň dowamynda ýurdumyzyň Baş prokurory B.Atdaýewe söz berildi. Ol öz çykyşynda paýtagtymyzyň hojalyk düzümlerinde alnyp barylýan işleriň jemlerine hem-de “Türkmendemirýollary” agentliginiň edaralarynyň işlerine geçirilen prokuror barlaglarynyň netijeleri barada hasabat berdi.

Bu düzümleriň işlerine geçirilen seljermeleriň dowamynda şu edaralarda alnyp barylýan işleriň guramaçylyk derejesiniň pesdiginiň hem-de birnäçe kemçiliklere ýol berilýändiginiň üsti açyldy. Döwlet Baştutanymyzyň tabşyrygyna laýyklykda, beýleki düzümlerde degişli seljeriş işlerini geçirmek dowam edýär.

Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary Ş.Durdylyýew gözegçilik edýän gurluşyk-senagat toplumynda şu ýylyň birinji ýarymynda ýerine ýetirilen işler barada hasabat berdi.

Wise-premýer hasabat döwründe öndürilen önümleriň we ýerine ýetirilen işleriň ösüşiniň 115,2 göterime barabar bolandygyny aýtdy.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, başga işe geçmegi sebäpli, Ş.Durdylyýewi Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary wezipesinden boşatdy. Gurluşyk boýunça baý tejribe toplandygy göz öňünde tutulyp, Ş.Durdylyýew “Aşgabat-siti” şäheriniň gurluşyk kärhanalarynyň direksiýasyna işe iberildi.

Ý.Gylyjow başga işe geçmegi sebäpli, Aşgabat şäheriniň häkimi wezipesinden boşadyldy. Milli Liderimiz bu wezipä R.Gandymowy belläp, ony gurluşyk we binagärlik ministri wezipesinden boşatdy.

Milli Liderimiz gurluşyk we binagärlik ministri wezipesine G.Orunowy belläp, ony şu ministrligiň ýolbaşçysynyň orunbasary wezipesinden boşatdy.

Döwlet Baştutanymyz Gurbanguly Berdimuhamedow olara işde üstünlikleri arzuw edip, degişli resminamalara gol çekdi.

Soňra energetika ministri Ç.Purçekow ýolbaşçylyk edýän düzümleriniň şu ýylyň alty aýynda ýerine ýetiren işleriniň jemleri, ýurdumyzyň energiýa üpjünçilik ulgamyny döwrebaplaşdyrmak boýunça taslamalaryň durmuşa geçirilişiniň barşy barada hasabat berdi.

Milli Liderimiz hasabaty diňläp, Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň gurluşyk, senagat we energetika toplumyna, “Türkmenhimiýa” döwlet konsernine hem-de paýtagtymyzyň häkimligine gözegçilik edýän orunbasary wezipesine Ç.Purçekowy belläp, ony energetika ministri wezipesinden boşatdy.

Milli Liderimiz Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary Ç.Purçekowyň öňünde durýan möhüm wezipeleri kesgitläp, ýurdumyzda alnyp barylýan gurluşyklaryň ýagdaýyny gysga wagtyň içinde seljermegi tabşyrdy. Ýubileý ýylynda meýilleşdirilen ähli desgalar öz wagtynda we ýokary hilli gurlup, ulanylmaga berilmelidir. 2022-nji ýyl üçin gurluşyk maksatnamasyny kesgitlemek zerurdyr diýip, döwlet Baştutanymyz nygtady.

Biz täze şäherleriň we şäherçeleriň gurluşygyna giň gerim bilen başladyk we bu işi hiç bir ýagdaýa garamazdan, depginli dowam ederis. Şunuň bilen baglylykda, bize gurluşyk serişdelerini, şol sanda sementi, demir gurnamalaryny, köp mukdarda timarlaýyş serişdelerini öndürýän kuwwatly senagat gerek. Biz bu ugurda işlere başladyk, ýöne ony çaltlandyrmak zerurdyr diýip, milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedow sözüni dowam etdi.

Çig mal känleriniň ýeterlik bardygy bilen baglylykda, mineral dökünleri öndürýän täze zawodlary gurmagyň üstünde hem işlemek wajypdyr. Bu bolsa ýerden goşmaça hasyl almaga, oba hojalyk ekinlerini agrotehnikanyň talaplaryna laýyklykda dökünler bilen üpjün etmäge mümkinçilik berer diýip, milli Liderimiz aýtdy.

Wise-premýere elektrik energiýasyny öndürmek we eksport etmek, awtoulag ýollarynyň durkuny täzelemek boýunça taslamalar bilen bagly işleri dowam etmek tabşyryldy.

Hormatly Prezidentimiz wise-premýer Ç.Gylyjow bilen bilelikde şol meseleleri çalt seljermek, bu işlere Senagatçylar we telekeçiler birleşmesini hem işjeň çekmek barada tabşyryk berdi.

Döwlet Baştutanymyz Permana gol çekip, wise-premýere işinde üstünlikleri arzuw edip, ýakyn wagtda energetika ministri wezipesine bellemek üçin mynasyp adamy hem hödürlemegi tabşyrdy.

Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary B.Öwezow gözegçilik edýän ulgamlarynda şu ýylyň ýanwar — iýun aýlarynda ýerine ýetirilen işleriň netijeleri barada hasabat berdi.

Hasabat döwründe şu toplum boýunça önüm öndürmek we hyzmatlary ýerine ýetirmek boýunça önümçilik meýilnamasy 118,3 göterim berjaý edildi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow giňişleýin mejlise gatnaşyjylara ýüzlenip, biziň ykdysadyýetde strategik ugrumyz, Konstitusiýamyzda bellenişi ýaly, bazar ykdysadyýetine geçmek bolup durýar diýip nygtady. Şoňa görä-de, ähli döwlet kärhanalary ýuwaş-ýuwaşdan hususylaşdyrylýar ýa-da olaryň eýeçiliginiň görnüşi üýtgedilýär.

Häzirki döwürde Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň ulag we aragatnaşyk toplumy boýunça orunbasarynyň garamagyndaky ähli ministrlikleriň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň eýeçiliginiň görnüşi üýtgedilip, olar agentliklere öwrüldi diýip, döwlet Baştutanymyz aýtdy.

Şunuň bilen baglylykda, milli Liderimiz Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň ulag we aragatnaşyk toplumy boýunça orunbasarynyň wezipesini ýapmak barada karara gelendigini aýtdy we B.Öwezowa eden işleri üçin minnetdarlyk bildirdi.

Ýapylýan düzümdäki Adatdan daşary ýagdaýlar we raýat goragy bölümi Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary, Döwlet howpsuzlyk geňeşiniň sekretary Ç.Amanowyň garamagyna berildi.

Hormatly Prezidentimiz Ministrler Kabinetiniň ýanynda ministrligiň hukuklarynda Ulag we kommunikasiýalar agentligini döretmek barada karara gelendigini hem-de bu agentligiň baş direktory wezipesine M.Çakyýewi belleýändigini habar berdi.

Milli Liderimiz täze düzümiň ýolbaşçysyna ýüzlenip, ýurdumyzda elektron senagaty döretmek işiniň başlanandygyny, ýöne, ilkinji nobatda, degişli hünärmenleriň ýokdugy sebäpli, onuň ýeterlik depginde alnyp barylmaýandygyny nygtady. Şunuň bilen baglylykda, hormatly Prezidentimiz wise-premýer M.Geldinyýazow bilen bilelikde elektron senagatyň geljekki wezipelerini çözmäge ukyply işgärleri taýýarlamagyň ulgamyny döretmegi tabşyrdy.

Mundan başga-da, döwlet Baştutanymyz ulag kärhanalarynyň işini gözegçilikde saklamak barada görkezme berdi. Sebäbi bu kärhanalar, dünýäde koronawirus ýokanjynyň ýaýramagy sebäpli, häzirki kynçylykly döwürde mejbury çäklendirmeleri başdan geçirýär. Şoňa görä-de, COVID-19 bilen bagly ýagdaý tamamlanýança, häzirki döwürde olaryň bökdençsiz işlemegini üpjün etmek üçin maliýe taýdan durnukly ýagdaýyny saklamak esasy wezipe bolup durýar diýip, milli Liderimiz nygtady.

Zähmet haklaryny tölemekleri we maliýe borçnamalaryny ýerine ýetirmekleri üçin serişdeleri bolar ýaly, ulag kompaniýalaryny goldap durmaly. Ýurdumyzyň demir ýollarynyň durkuny täzelemek işlerini hem dowam etmeli diýip, döwlet Baştutanymyz aýtdy.

Milli Liderimiziň M.Çakyýewe işinde üstünlikleri arzuw edip, oňa ýakyn wagtda agentligiň merkezi edarasyny ýerleşdirmek we onuň işgärleri baradaky teklipleri bermegi tabşyrdy.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow işde goýberen kemçilikleri üçin, «Türkmendemirýollary» agentliginiň başlygy A.Atamyradowa berk käýinç yglan etdi we degişli resminama gol çekdi.

Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary Ş.Abdrahmanow gözegçilik edýän pudaklarynda şu ýylyň alty aýynda ýerine ýetirilen işleriň netijeleri barada hasabat berdi.

Şunuň bilen baglylykda, nebiti gaz kondensaty bilen çykarmak ulgamynda hem-de nebiti gaýtadan işlemekde gazanylan tehniki-ykdysady görkezijiler barada habar berildi. Benzin öndürmegiň meýilnamasy 119,4 göterim, dizel ýangyjyny öndürmek boýunça meýilnama 100,8 göterim, polipropilen öndürmek boýunça meýilnama 130,1 göterim, suwuklandyrylan gazy öndürmek boýunça meýilnama 114,9 göterim, maýa goýumlaryny özleşdirmegiň meýilnamasy 115 göterim berjaý edildi. Geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, tebigy we ugurdaş gazy çykarmagyň ösüşi 123,4 göterime, “mawy ýangyjy” daşary ýurtlara ibermegiň ösüşi bolsa 137,2 göterime deň boldy.

Hormatly Prezidentimiz wise-premýere ýüzlenip, şu ýylyň alty aýynda geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, «Türkmengaz» döwlet konserni boýunça polietileniň we polipropileniň, «Türkmennebit» döwlet konserni boýunça bolsa nebitiň çykarylyşynyň azalandygyny belledi. Türkmenbaşydaky nebiti gaýtadan işleýän zawodlar toplumynda käbir nebit önümleriniň öndürilişi peseldi.

Şunuň bilen baglylykda, döwlet Baştutanymyz Türkmenbaşydaky nebiti gaýtadan işleýän zawodlar toplumynda haýal kokslandyrma we gudronyň deasfaltizasiýa desgasynyň gurluşygyny berk gözegçilikde saklamagy hem-de çig nebitiň, gaz kondensatynyň çykarylýan möçberlerini häzirki zaman tehnologiýalaryny we usullaryny ulanmak arkaly artdyrmagy tabşyrdy.

Milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedow nebit guýularyny abatlamak işlerini öz wagtynda geçirip, harytlyk nebitiň gaýtadan işleýän kärhanalara bökdençsiz ugradylmagyny üpjün etmegiň wajypdygyny nygtady. Tebigy gazyň çykarylyşyny kadalaşdyrmak we sarp edijileriň bu önüm bilen üpjünçiliginiň ygtybarly bolmagyny ýokarlandyrmak üçin ýerasty gaz saklawhanalaryny gurmak meselesine işjeň çemeleşmek zerurdyr.

«Türkmengeologiýa» döwlet korporasiýasy boýunça geologiýa-gözleg we buraw işleriniň netijeli bolmagyny ýokarlandyrmak wajypdyr. Hormatly Prezidentimiz innowasion tehnologiýalar arkaly Hazar deňziniň geljegi uly bolan kenarýaka sebitlerinde alnyp barylýan geologik gözlegleri işjeňleşdirip, täze ýataklary açmak we özleşdirmek üçin zerur işleri geçirmegi tabşyrdy.

Döwlet Baştutanymyz bu işe öňdebaryjy iri nebitgaz kompaniýalaryny we maýadarlary çekmegiň, häzirki zaman tehnologiýalaryny ornaşdyrmak boýunça netijeli çäreleri geçirmegiň möhümdigine ünsi çekip, iki aý möhletde degişli teklipleri hödürlemek barada görkezmeleri berdi.

Soňra hormatly Prezidentimiz Gyýanlydaky polimer zawodynyň we Ahaldaky gazdan benzin öndürýän zawodyň işini gowulandyrmak hem-de «Türkmengaz» döwlet konsernini özüne mahsus bolmadyk wezipelerden boşatmak üçin, bu zawodlary «Türkmenhimiýa» döwlet konserniniň garamagyna bermek barada karara gelendigini aýtdy.

Döwlet Baştutanymyz degişli Karara gol çekip, ýokarda agzalan konsernleriň ýolbaşçylaryna bu kärhanalary hasapdan-hasaba bermek hakyndaky ähli namalary gysga möhletde resmileşdirmegi tabşyrdy.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary Ç.Gylyjow gözegçilik edýän ulgamlarynda şu ýylyň alty aýynda ýerine ýetirilen işleriň netijeleri barada hasabat berdi.

Söwda we daşary ykdysady aragatnaşyklar ministrligi boýunça söwda dolanyşygynyň ösüşi, geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, 119,7 göterime, öndürilen önümleriň ösüşi bolsa 111,8 göterime barabar boldy.

Dokma senagaty ministrligi boýunça, geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, nah ýüplügiň önümçiligi 112,4 göterime, nah matalaryň öndürilişi 102,3 göterime, tikin we örme önümleriniň önümçiligi 123,4 göterime, gön önümleriniň önümçiligi 103,6 göterime barabar boldy.

“Türkmenhaly” döwlet birleşigi boýunça önüm öndürmegiň meýilnamasy 113 göterim ýerine ýetirildi.

Döwlet haryt-çig mal biržasy boýunça ýanwar — iýun aýlarynda birža söwdalarynyň 148-si geçirilip, 16 müň 143 şertnama hasaba alyndy.

Söwda-senagat edarasy boýunça hasabat döwründe ýerine ýetirilen işleriň ösüşi 108,9 göterime barabar boldy.

Senagatçylar we telekeçiler birleşmesi boýunça oba hojalyk we azyk önümleriniň öndürilişiniň ösüşi 136,3 göterime, senagat önümleriniň ösüşi bolsa 119 göterime deň boldy.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, sarp ediş harytlarynyň, aýratyn-da, olaryň oba hojalyk pudagynda öndürilýän möçberlerini artdyrmak boýunça işleriň heniz haýal alnyp barylýandygyny aýtdy.

Döwlet Baştutanymyz ykdysadyýetiň hususy pudagyny döwlet tarapyndan goldamak, kiçi we orta telekeçilige maliýe, maddy-tehniki kömegi bermek hem-de sanly ulgamy ornaşdyrmak bilen, söwdanyň döwrebap üpjünçilik ulgamlaryny döretmek meselelerine ünsi çekdi.

Şunuň bilen birlikde, milli Liderimiz ministrlikleriň we pudak edaralarynyň ýolbaşçylary bilen ýurdumyzda öndürilýän harytlaryň eksport edilýän möçberlerini artdyrmagyň üstünde netijeli işleri alyp barmagyň wajypdygyny belledi. Daşary ýurtly hyzmatdaşlar bilen ysnyşykly ykdysady gatnaşyklary ýola goýmak, halkara söwda ulgamynda iň gowy daşary ýurt tejribesini özleşdirmek üçin daşarky bazarlaryň isleglerini hem-de mümkinçiliklerini öwrenmek möhümdir.

Şunuň bilen baglylykda, hormatly Prezidentimiz ähli ugurlarda telekeçileri giňden goldamak syýasatynyň geljekde hem dowam etdiriljekdigini nygtady.

Döwlet Baştutanymyz wise-premýere dünýä ykdysadyýetindäki ýagdaýlara baglylykda, içerki bazaryň azyk we beýleki ilkinji nobatda zerur bolan harytlar bilen üpjünçiligini gowulandyrmaga degişli anyk tabşyryklary berdi. Bar bolan önümçilikleri netijeli ulanyp, öndürilýän önümleriň, edilýän hyzmatlaryň möçberini we görnüşlerini artdyrmak zerurdyr.

Ýurdumyzda azyk bolçulygyny ygtybarly üpjün etmekde, azyk howpsuzlygyny berkitmekde hususy taraplaryň önümçilikleriniň gerimini mundan beýläk hem giňeltmek, ekologiýa taýdan arassa we ýokary hilli ýerli gök-bakja önümlerini, miweleri, ot-iýmlik ekinleri ösdürip ýetişdirmekde, ýer böleklerini resmileşdirmekde we azyk harytlaryny öndürmekde olara ýardam bermek babatda degişli görkezmeler berildi.

Milli Liderimiz ýurdumyzda öndürilýän önümleriň daşary ýurtlara iberilýän we daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan önümleriň özümizde öndürilýän möçberlerini artdyrmak boýunça 2021 — 2025-nji ýyllar üçin Maksatnamanyň taslamasyny taýýarlap, Ministrler Kabinetiniň garamagyna hödürlemegi tabşyryp, dünýä bazarlarynda we hyzmatdaş ýurtlarda harytlaryň birža bahalarynyň üýtgemegine yzygiderli syn edip durmagy wise-premýerden talap etdi. Şeýle hem ýurdumyzda öndürilýän önümleriň Döwlet haryt-çig mal biržasynda ýokary bäsleşik esasynda amatly bahalardan eksport edilmegini gazanmak wajypdyr.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Birleşen Arap Emirlikleriniň Dubaý şäherinde geçiriljek Bütindünýä sergisine ýokary derejede taýýarlyk görmegi hem-de sergide Türkmenistanyň Garaşsyzlyk ýyllarynda ýeten sepgitlerini we gazanan üstünliklerini giňden görkezmegi tabşyrdy.

Şeýle hem sanly ulgam arkaly ýerli we daşary ýurtly alyjylar üçin ýurdumyzda öndürilýän önümleriň sanawy, hili, bahasy baradaky türkmen we daşary ýurt dillerindäki maglumatlaryň elýeterli bolmagyny üpjün etmek möhümdir diýip, milli Liderimiz aýtdy we wise-premýere degişli tabşyryklary berdi.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary M.Mämmedowa gözegçilik edýän ulgamynda şu ýylyň birinji ýarymynda alnyp barlan işleriň netijeleri barada hasabat berdi.

“Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany” şygary astynda geçýän şu ýylyň başyndan bäri dürli medeni çäreler, şol sanda baýramçylyk senelerine bagyşlanan döredijilik bäsleşikleri, duşuşyklar, medeni-durmuş maksatly binalaryň açylyp, ulanylmaga berilmegi mynasybetli dabaralar geçirildi.

Daşary ýurtlar bilen netijeli gatnaşyklary ösdürmek boýunça işler dowam etdirilýär.

Medeniýet ulgamyna degişli ministrligiň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň gurluşynda sanly tehnologiýalar we maglumat howpsuzlygy bölümleri döredildi. Şeýle hem medeniýet ugurly ýokary we orta hünär okuw mekdeplerinde döwrüň talabyna laýyk gelýän täze ugurlary açmak, okatmagyň häzirki zaman usullaryny ornaşdyrmak, sanly ulgamy kämilleşdirmek boýunça hem işler ýerine ýetirildi.

Şu ýylyň 22 — 27-nji iýuny aralygynda Lebap welaýatynda Medeniýet hepdeligi üstünlikli geçirildi.

Döwrüň talaplaryna laýyklykda, medeniýet edaralarynyň we köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň işini kämilleşdirmek, ýurdumyzyň medeni kuwwatyny artdyrmak boýunça işler dowam etdirilýär.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp hem-de durmuş ugurly döwlet syýasatynyň möhüm ynsanperwer ugry hökmünde medeniýet ulgamyny mundan beýläk-de ösdürmegiň ähmiýetini nygtap, wise-premýere birnäçe tabşyryklary berdi.

Döwlet Baştutanymyz ýaşlaryň tebigy zehinini we sungata höwesini ösdürmek, aýdym-saz sungatymyzy, gadymy medeni mirasymyzy düýpli öwrenmek boýunça alnyp barylýan işleri döwrüň talabyna görä guramagyň zerurdygyny nygtady.

Garaşsyzlygymyzyň şanly 30 ýyllyk ýubileýi mynasybetli geçirilýän döwlet we medeni-köpçülik çärelerini, baýramçylyk hem-de teatrlaşdyrylan dabaralary döwrebap guramaga taýýarlyk görmek babatda hem tabşyryklar berildi.

Milli Liderimiz soňky ýyllarda döredilen pudak düzüminden netijeli peýdalanmagyň zerurdygyny aýdyp, elektron kitaphana ulgamynyň maglumat binýadyny we sanly kitaphana hyzmatlarynyň gerimini has-da giňeltmegi tabşyrdy.

Döwlet Baştutanymyz medeniýet edaralarynda sanly ulgamy ornaşdyrmak boýunça işleri işjeňleşdirmegiň hem-de elektron petekleri we hasaba alyş kartlaryny girizmek boýunça zerur çäreleri görmegiň wajypdygyny nygtady. Ilatyň sanly ykdysadyýet we maglumat howpsuzlygy babatda bilimini artdyrmak boýunça köpçülikleýin habar beriş serişdelerinde wagyz-nesihat işlerini giňden alyp barmak möhümdir.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary M.Geldinyýazow gözegçilik edýän ulgamlarynda şu ýylyň alty aýynda alnyp barlan işleriň netijeleri barada hasabat berdi.

Hasabat döwründe ýaşlary ylmy-döredijilik işine giňden çekmek maksady bilen, sanly bilimiň mümkinçiliklerini ulanmak arkaly, okuw dersleri boýunça bäsleşikler geçirildi.

“Türkmenistanda 2019 — 2025-nji ýyllarda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň Konsepsiýasyndan” hem-de “Türkmenistanda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň 2021 — 2025-nji ýyllar üçin Döwlet maksatnamasyndan” gelip çykýan wezipeleri durmuşa geçirmek maksady bilen, Türkmenistanyň Bilim, Saglygy goraýyş we derman senagaty, Sport we ýaşlar syýasaty ministrlikleriniň hem-de Türkmenistanyň Ylymlar akademiýasynyň merkezi edaralarynyň gurluşlary kämilleşdirildi.

Saglygy goraýyş ulgamynda Türkmenistanyň ýiti ýokanç kesele garşy taýýarlygyny we dessin çäreleriň görülmegini üpjün etmegiň meýilnamasy, “Saglyk” Döwlet maksatnamasynyň rejelenen görnüşi, Türkmenistanda ilatyň kesellere garşy göreşmek ukybyny ýokarlandyrmak boýunça 2021 — 2025-nji ýyllar üçin Milli maksatnama tassyklanyldy. “Sagdyn ene — sagdyn çaga — sagdyn geljek” atly Milli strategiýa hem-de ony amala aşyrmak boýunça ýerine ýetirilmeli çäreleriň 2021 — 2025-nji ýyllar üçin Meýilnamasy kabul edildi. Tejribe alyşmak maksady bilen, daşary ýurtlaryň öňdebaryjy klinikalary bilen giň gerimli hyzmatdaşlyk alnyp baryldy.

Wise-premýer döwlet Baştutanymyzyň garamagyna 2021-2022-nji okuw ýylynda Türkmenistanyň Prezidentiniň ýanyndaky Döwlet gullugy akademiýasyna diňleýjileri kabul etmegiň meýilnamalaryny hem-de diňleýjileri kabul etmek boýunça giriş synaglaryny guramagyň tertibini tassyklamak hakyndaky Buýrugyň, ýokary we orta hünär okuw mekdeplerine okuwa kabul etmek boýunça döwlet toparynyň düzümini tassyklamak hakyndaky Buýrugyň hem-de 2021-nji ýylda ýokary we orta hünär okuw mekdeplerine okuwa kabul etmegiň meýilnamasyny tassyklamak hakyndaky Buýrugyň taslamalaryny hödürledi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, bilim, ylym, saglygy goraýyş we sport ýaly durmuş ähmiýetli ulgamlaryň kämilleşdirilmegine üns bermegiň möhümdigini aýtdy. Ilatyň bagtyýarlygy we abadançylygy, diýmek, Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwrüniň ähli özgertmeleriniň üstünligi hem şol ulgamlaryň ösüşine gös-göni baglydyr.

Ýokary we orta hünär okuw mekdeplerine giriş synaglaryndan başga-da, täze okuw ýylyna hem gowy taýýarlyk görüp başlamaly. Orta we ýokary okuw mekdeplerinde ýeňil, düýpli abatlaýyş işlerini geçirmeli. Sagaldyş-dynç alyş merkezlerinde çagalaryň tomusky dynç alşyny talabalaýyk guramaly.

Hökümetiň bilim işgärleri bilen geçiriljek maslahatyna gowy taýýarlyk görmek meselesine aýratyn üns berildi. Bu maslahatda bilim ulgamyny özgertmek boýunça nobatdaky çärelere serediler.

Wise-premýere ýokary okuw mekdeplerine kabul ediş synaglaryna jemgyýetçilik gözegçiligini üpjün etmek, şeýle hem ähli mekdeplerde sanly ulgam boýunça täze okuwlary geçirmäge taýýarlanmak tabşyryldy. Bu işde esasy orun Ylymlar akademiýasyna degişli bolmalydyr.

Döwlet Baştutanymyz çagalaryň tebigy zehinini hem-de başarnygyny ýüze çykarmak we ösdürmek üçin alnyp barylýan işleri döwrüň talabyna görä guramagy we kämilleşdirmegi, sagdyn, zähmetsöýer, watançy nesilleri ýetişdirmek üçin bilim edaralarynda okuw meýilnamalaryny, maksatnamalary, kitaplary we gollanmalary gaýtadan seljerip, ösen halkara tejribä laýyklykda taýýarlamak üçin gyssagly çäreleri geçirmegi tabşyrdy.

Ykdysadyýetiň pudaklaryny zerur bolan taýýarlykly hünärmenler bilen üpjün etmek üçin ýokary we orta hünär okuw mekdeplerinde täze, döwrebap hünär ugurlaryny kesgitlemek tabşyryldy.

Mümkinçilikleri çäkli çagalaryň okamagy, terbiýelenmegi, jemgyýete uýgunlaşmagy, saglygynyň berkidilmegi üçin ýörite bilim edaralarynda zerur şertleri döretmek möhüm wezipeleriň hatarynda kesgitlenildi. Olary saglygy goraýyş we durmuş hyzmatlary, şeýle hem kadalara laýyklykda iýmit, okuw enjamlarydyr esbaplary, serişdeler bilen öz wagtynda we yzygiderli üpjün edip durmaly.

Wise-premýere ilata goýberilýän derman serişdeleriniň hem-de çagalar üçin ene süýdüniň ornuny tutýan goşmaça iýmit serişdeleriniň elýeterli we bahasynyň amatly bolmagyny üpjün etmekde ähli zerur çäreleri geçirmek we bu işleri gözegçilikde saklamak, şeýle hem sanly lukmançylyk we bilim ulgamlaryny ornaşdyrmak boýunça alnyp barylýan işleri yzygiderli kämilleşdirip, telelukmançylygy has-da ösdürmek tabşyryldy.

Hormatly Prezidentimiz mejlisiň dowamynda degişli resminamalara gol çekip, olaryň ýerine ýetirilişine gözegçilik etmek barada wise-premýere anyk tabşyryklary berdi.

Mejlisiň dowamynda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Türkmenistanyň oňyn Bitaraplyk, parahatçylyk söýüjilik, «Açyk gapylar», hoşniýetli goňşuçylyk we özara bähbitli deňhukukly hyzmatdaşlyk etmek kadalaryna esaslanýan daşary syýasy strategiýasyna ünsi çekdi.

Biziň ýurdumyz döwletara derejede hyzmatdaşlygy ösdürmek bilen, köptaraply görnüşde netijeli gatnaşyklara üýtgewsiz eýerýändigini görkezip gelýär. Şunuň bilen baglylykda, milli Liderimiz mejlise gatnaşýan daşary işler ministriniň orunbasary B.Mätiýewe ýüzlenip, şu ýylyň ikinji ýarymynda birnäçe halkara çäreleriň we maslahatlaryň hem-de beýleki döwletleriň ýolbaşçylarynyň ýurdumyza saparlarynyň meýilleşdirilendigini belledi. Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow bu çäreleri ýokary derejede geçirmek üçin düýpli taýýarlyk görmegiň zerurdygyny nygtady we bu babatda anyk tabşyryklary berdi.

Soňra ýurdumyzyň welaýatlarynyň häkimleriniň hasabatlary diňlenildi.

Ilki bilen, Ahal welaýatynyň häkimi Ý.Gurbanow sebitde işleriň ýagdaýy hem-de şu ýylyň birinji ýarymynda alnyp barlan işleriň jemleri barada hasabat berdi. Hususan-da, gowaça ideg etmek boýunça alnyp barylýan işleriň ýagdaýy hem-de Oba milli maksatnamasynyň ýerine ýetirilişi barada aýdyldy.

Balkan welaýatynyň häkimi T.Atahallyýew şu ýylyň birinji ýarymynda alnyp barlan işleriň netijeleri, ýurdumyzyň Garaşsyzlygynyň 30 ýyllygy mynasybetli açylmagy meýilleşdirilýän desgalaryň — “Türkmeniň ak öýi” binasynyň açylyş dabarasyny ýokary guramaçylyk derejesinde geçirmäge görülýän taýýarlyk hem-de gowaça agrotehnikanyň kadalaryna laýyklykda edilýän ideg işleri barada hasabat berdi.

Daşoguz welaýatynyň häkimi N.Nazarmyradow şu ýylyň birinji ýarymynda alnyp barlan işleriň jemleri hem-de gowaçanyň bol hasylyny ösdürip ýetişdirmek ugrunda alnyp barylýan çäreler barada hasabat berdi.

Lebap welaýatynyň häkimi Ş.Amangeldiýew ýanwar — iýun aýlarynda ýerine ýetirilen işleriň netijeleri barada hasabat berdi. Şunuň bilen baglylykda, Oba milli maksatnamasynyň durmuşa geçirilişi hem-de möwsümleýin oba hojalyk işleriniň barşy barada habar berildi.

Soňra Mary welaýatynyň häkimi D.Annaberdiýew sebitde şu ýylyň birinji ýarymynda alnyp barlan işleriň netijeleri, Oba milli maksatnamasyny ýerine ýetirmek, Garaşsyzlygyň şanly 30 ýyllygyny mynasyp garşylamak boýunça görülýän çäreler barada hasabat berdi.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary E.Orazgeldiýew gözegçilik edýän pudaklarynda şu ýylyň alty aýynda ýerine ýetirilen işleriň netijeleri barada hasabat berdi.

Oba hojalyk toplumy boýunça, geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, önümçiligiň ösüşi 105,2 göterime, şol sanda Oba hojalyk we daşky gurşawy goramak ministrligi boýunça 105,6 göterime, Suw hojalygy baradaky döwlet komiteti boýunça 101,3 göterime hem-de “Türkmen atlary” döwlet birleşigi boýunça 103,6 göterime deň boldy. Maýa goýumlaryny özleşdirmegiň meýilnamasy 125,9 göterim ýerine ýetirildi.

Häzirki wagtda welaýatlarda möwsümleýin oba hojalyk işlerini bellenen möhletinde talabalaýyk ýerine ýetirmek, geljek ýylyň hasyly üçin bugdaý ekiljek meýdanlary ekiş möwsümine taýýarlamak, gowaça hem-de beýleki oba hojalyk ekinlerine agrotehnikanyň kadalaryna laýyklykda ideg etmek boýunça zerur işler alnyp barylýar.

Hormatly Prezidentimiz wise-premýere, welaýatlaryň we etraplaryň häkimlerine, oba hojalyk toplumynyň ýolbaşçylaryna ýüzlenip, oba hojalygyny ösdürmek, aýratyn-da, pagtanyň öndürilýän mukdaryny artdyrmak boýunça kabul edilen maksatnamalary durmuşa geçirmek bilen bagly meselelere ünsi çekdi.

Milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň belleýşi ýaly, häzir galla oragy tamamlandy diýen ýaly. Ýygnalyp alnan dänäniň möçberi 1 million 400 müň tonnadan hem geçdi. Bu bolsa ýurdumyzyň azyk howpsuzlygyny üpjün edýändigini tassyklaýar. Gallanyň özümizden artýan bölegini, gerek bolsa, daşary ýurtlara-da eksport edip bolar.

Meýdanlarda gowaçanyň hem bol hasyly ýetişdirilýär. Pagtanyň örän möhümdigini göz öňünde tutup, onuň bol hasylyny almak üçin zerur bolan ähli agrotehniki işleri öz wagtynda we ýokary hilli geçirmeli. Oba hojalyk tehnikalaryny hem ýygyma gowy taýýarlamaly diýip, döwlet Baştutanymyz aýtdy.

Hormatly Prezidentimiz wise-premýerler M.Geldinyýazowa we E.Orazgeldiýewe ýüzlenip, olaryň ünsüni pandemiýa bilen bagly meselelere çekdi. Şunuň bilen baglylykda, ylmy edaralaryň häzirki döwürde oba hojalyk, aýratyn-da, suw meselesiniň, şeýle hem ekinleriň hasylyny ýokarlandyrmagyň, täze ýerleri özleşdirmegiň üstünde has köp işlemelidigi bellenildi.

Biz suw tygşytlaýjy tehnologiýalary önümçilige giňden ornaşdyrmalydyrys. Bu işde beýleki ýurtlaryň öňdebaryjy tejribesini giňden peýdalanmalydyrys. Garagum sähramyzyň ekologiýa ýagdaýyny mundan beýläk-de gowulandyrmak boýunça bellän maksatnamamyzy durmuşa geçirmegi çaltlandyrmalydyrys diýip, milli Liderimiz nygtady.

Şu ýylyň alty aýynda käbir azyk harytlarynyň öndürilýän möçberiniň azalmagy bilen bagly, içerki bazary doly möçberde ýerli gök-bakja, miwe önümleri, ýeralma, mal we guş eti, ýumurtga, ösümlik ýagy hem-de beýleki azyk önümleri bilen üpjün etmekde zerur işleri tapgyrlaýyn we maksatnamalaýyn durmuşa geçirmeli diýip, döwlet Baştutanymyz sözüni dowam etdi.

Hormatly Prezidentimiz oba hojalyk maksatly ekin we öri meýdanlarynyň maksadalaýyk hem-de netijeli ulanylmagyny gazanmak üçin degişli çäreleri görmegi tabşyrdy.

Oňyn halkara tejribeden ugur alyp, oba hojalyk ekinleriniň hasylyny ýokarlandyrmak we tohumçylygyny gowulandyrmak boýunça zerur işleri geçirmeli. Pudaga sanly ulgamy ornaşdyrmaly hem-de oba hojalyk önümlerini öndürijiler üçin usuly-gollanma kitapçalaryny taýýarlamaly diýip, milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedow belledi.

Döwlet Baştutanymyz her welaýatda ýer bölekleriniň gaznasyny döretmek hem-de önümçilik maksatly taslamalara maýa goýmaga isleg bildiren taraplara bökdençsiz ýer böleklerini bölüp bermegi we bu işleri çaltlandyrylan tertipde resmileşdirmegi ýola goýmagy tabşyrdy.

Bellenilişi ýaly, içerki bazaryň ýagdaýyndan ugur alyp, döwlet tabşyrygy esasynda gowaça we bugdaý meýdanlarynyň möçberlerine gaýtadan seljermeleri geçirmeli. Ekin meýdanlarynyň hasylyny ýokarlandyryp, beýleki oba hojalyk önümleriniň öndürilişini hem artdyrmaly.

Halkara tejribeden ugur alyp, iri suw geçirijilerini, howdanlary we kölleri ulanmagyň iň täze tilsimatlaryny ornaşdyrmaly. Suw tygşytlaýjy usullary giňden ulanyp, sarp edilýän suw serişdeleriniň doly hasaba alynmagyny we bu işe sanly ulgamyň ornaşdyrylmagyny üpjün etmeli.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow oba hojalyk toplumynda şu ýyl üçin göz öňünde tutulan maýa goýumlarynyň özleşdirilmegini Suw hojalygy baradaky döwlet komiteti boýunça çaltlandyrmagy tabşyrdy.

Milli Geňeşiň Mejlisiniň Başlygy G.Mämmedowa ýurdumyzyň kanunçylyk hukuk binýadyny mundan beýläk-de kämilleşdirmek boýunça birinji ýarym ýyllykda ýerine ýetirilen işler barada maglumat berdi.

Geçen alty aýyň dowamynda Mejlisiň maslahatlarynyň ikisi geçirilip, Türkmenistanyň kanunlarynyň 40-sy hem-de Mejlisiň kararlarynyň 41-si kabul edildi.

Ýylyň başyndan bäri kadalaşdyryjy hukuk namalarynyň ýerine ýetirilişi boýunça degişli seljerme işleri yzygiderli alnyp baryldy. Iş toparlarynda birnäçe ugurlar boýunça kanun taslamalaryny taýýarlamak işleri dowam edýär.

Halkara hyzmatdaşlygy, şol sanda parlamentara gatnaşyklary işjeňleşdirmegiň we kanunçykaryjylyk babatda dünýä tejribesini öwrenmegiň hem-de BMG-niň we beýleki abraýly halkara guramalaryň wekilhanalary bilen gatnaşyklaryň çäklerinde hyzmatdaşlygy ösdürmek meseleleri barada habar berildi.

Ýylyň birinji ýarymynyň dowamynda Mejlisde kanunçykaryjylyk işini kämilleşdirmek we döwlet maksatnamalarynyň durmuşa geçirilmegini üpjün etmek bilen baglanyşykly okuw maslahatlary geçirildi. Şeýle hem Mejlisiň wekilleri iri halkara düzümler bilen bilelikde guralan çärelere gatnaşdylar.

Hormatly Prezidentimiz ýurdumyzda döwrebap kanunçylyk hukuk binýadyny döretmekde deputatlaryň işiniň ähmiýetini belledi. Milli Liderimiz mähriban halkymyzyň gadymdan gelýän demokratik gymmatlyklaryny hem-de kanunçykaryjylyk babatda halkara tejribäni nazara almak bilen, döwletiň hukuk we ykdysady esaslaryny mundan beýläk-de pugtalandyrmaga ýardam edýän täze Kanunlary işläp taýýarlamaga aýratyn üns bermegiň zerurdygyny nygtady.

Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygynyň orunbasary K.Babaýew ýerine ýetirilen işler barada maglumat berdi.

Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň birinji çagyrylyşynyň birinji mejlisinde Mejlis tarapyndan kabul edilen täze Kanunlara hem-de hereket edýän käbir resminamalara üýtgetmeleri we goşmaçalary girizmek hakyndaky resminamalara garaldy hem-de makullanyldy.

Türkmenistanda gender deňligi boýunça 2021 — 2025-nji ýyllar üçin, Türkmenistanda adam hukuklary boýunça 2021 — 2025-nji ýyllar üçin hem-de Türkmenistanda çagalaryň hukuklaryny durmuşa geçirmek boýunça 2018 — 2022-nji ýyllar üçin Hereketleriň milli meýilnamalaryny durmuşa geçirmek maksady bilen, olardan gelip çykýan wezipeleri öz wagtynda ýerine ýetirmegiň meseleleri boýunça teklipler öwrenilýär.

Halk Maslahatynyň agzalary Mejlisde kanunlaryň taslamalaryny taýýarlamak boýunça döredilen iş toparynyň mejlislerine hem-de Türkmenistanyň Prezidentiniň ýanyndaky Döwlet gullugy akademiýasynda milli kanunçylygyň esaslary boýunça hünär derejesini ýokarlandyrmak barada meýilnama esasynda guralan okuwlara gatnaşdylar.

Mejlisiň deputatlary, syýasy partiýalaryň, jemgyýetçilik guramalarynyň wekilleri bilen bilelikde ýerlerde döwletimiziň ynsanperwer içeri we daşary syýasatyny, milli kanunçylygy, raýatlaryň hukuklaryny we borçlaryny düşündirmek, milli däp-dessurlary, sagdyn durmuş ýörelgelerini, tebigaty goramak barada wagyz-nesihat etmek çärelerini geçirdiler.

Hormatly Prezidentimiz türkmen jemgyýetiniň hukuk esaslaryny kämilleşdirmek, onda hakyky demokratik ýörelgeleri berkarar etmek boýunça Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň işiniň örän wajypdygyny belledi.

Milli Liderimiz Garaşsyz Türkmenistanyň düýpli özgertmeler ýoluna düşüp, Kanunyň hökmürowanlygyny, jemgyýetiň iň ýokary gymmatlygy hökmünde öz raýatlarynyň bähbitleriniň, hukuklarynyň we azatlyklarynyň goralmagyny döwlet ösüşiniň ileri tutulýan ugurlary hökmünde yglan edendigini nygtady.

Soňra döwlet Baştutanymyz Gurbanguly Berdimuhamedow mejlise gatnaşyjylara ýüzlenip, şu ýylyň alty aýynda halk hojalyk toplumynyň pudaklarynyň ýerine ýetiren işleriniň netijelerini jemledi. Hormatly Prezidentimiz döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugurlaryna ünsi çekip, ýakyn geljek üçin esasy wezipeleri kesgitledi.

Milli Liderimiziň nygtaýşy ýaly, nesip bolsa, sentýabrda möhüm waka — berkarar döwletimiziň mukaddes Garaşsyzlygynyň şanly 30 ýyllyk baýramy giňden belleniler. Şunuň bilen baglylykda, bu şanly senä bagyşlanan esasy mejlis 25-nji sentýabrda geçirilse, 26-njy sentýabrda bolsa zähmetde gazanan üstünlikleri üçin sylaglara mynasyp bolan raýatlary döwlet sylaglary bilen sylaglamak dabarasy geçirilse, 27-nji sentýabrda hem ata Watanymyzyň baş baýramyny — Garaşsyzlygymyzyň 30 ýyllyk şanly ýubileýini uly dabaralara besläp belläp geçsek, maksadalaýyk boljakdygy bellenildi.

Koronawirus pandemiýasynyň ýurdumyzyň içerki ykdysady işjeňligine ýetirýän ýaramaz täsiri dowam edýär. Muňa garamazdan, statistik maglumatlar dünýä ykdysadyýetindäki meseleler bilen bagly Hökümetiň netijeli çäreleri görýändigini görkezýär diýip, döwlet Baştutanymyz belledi.

Ýurdumyzy 2025-nji ýyla çenli durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň maksatnamasyna laýyklykda, geçen ýarym ýylda dünýä ykdysadyýetini ösdürmekde döwletimiziň ornuny berkitmek boýunça işler dowam etdirildi. Bäsleşige ukyply, ýokary hilli, içerki we daşarky bazarlarda uly isleg bildirilýän dürli görnüşli harytlary öndürýän innowasion senagat kärhanalaryny döretmek işleri depginli alnyp baryldy.

Daşary syýasatymyz hem üýtgewsiz dowam edýär diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow belledi. Garaşsyzlygymyzyň şanly 30 ýyllygynyň bellenýän ýylynda hem, ozalkysy ýaly, Birleşen Milletler Guramasy, Ýewropada Howpsuzlyk we Hyzmatdaşlyk Guramasy, Ýewropa Bileleşigi, Şanhaý Hyzmatdaşlyk Guramasy, Garaşsyz Döwletleriň Arkalaşygy hem-de beýleki halkara guramalar bilen energetika we suw howpsuzlygyny üpjün etmek, ekologiýa meselelerini çözmek boýunça ysnyşykly gatnaşyklar alnyp barylýar.

Ulag üpjünçilik, bilim we medeniýet ulgamlaryny ösdürmek, adam hukuklaryny hem-de azatlyklaryny goramak, ählumumy howpsuzlygy berkitmek bilen bagly işjeň hyzmatdaşlyk dowam edýär.

Döwlet Baştutanymyz içeri syýasatyň esasy ugurlary barada aýdyp, birnäçe anyk mysallary getirdi. Ýurdumyzda ygtybarly salgyt-býujet we pul-karz syýasaty goldanylýar, hususy we döwlet üpjünçilik ulgamlaryna goýulýan maýa goýumlarynyň möçberi barha artýar. Dünýä ykdysadyýetinde emele gelen kynçylyklara garamazdan, jemi içerki önümiň ösüşi ýokary derejede, ýagny 6,1 göterim möçberinde saklanylýar.

Senagat hem-de durmuş maksatly desgalaryň gurluşygy giň gerim bilen dowam etdirilýär. Häzirki döwürde umumy bahasy 37 milliard amerikan dollaryndan hem köp bolan 2,5 müňe golaý iri desganyň gurluşygy alnyp barylýar.

Oba milli Maksatnamasyna laýyklykda, hasabat döwründe ýurdumyzda 1 milliard manatdan hem köp möçberde düýpli maýa goýumlary-da özleşdirildi diýip, milli Liderimiz geçen ýarym ýylda 32 sany iri desganyň, meýdany 325 müň inedördül metr bolan ýaşaýyş jaýlarynyň, şol sanda umumy bahasy 640 million manatdan hem geçýän, ähli amatlyklary bolan ýaşaýyş jaýlarynyň gurlup, ulanmaga berlendigini kanagatlanma bilen belledi.

Senagat desgalary, ýaşaýyş jaýlary, çagalar baglary, mekdeplerdir dükanlar we beýleki desgalar göz öňünde tutulan möçberde işe girizildi. Bir million 400 müň tonna bugdaý hasyly ýygnalyp alyndy. Bu bolsa ýurdumyzyň azyk howpsuzlygyny üpjün edýär.

Energiýa serişdelerini dünýä bazarlaryna diwersifikasiýa ýoly bilen ibermek boýunça syýasat hem bellenilen meýilnamalara laýyklykda dowam edýär. Türkmenistan — Owganystan — Pakistan — Hindistan gaz geçirijisiniň taslamasy, şeýle hem beýleki sebit taslamalary üstünlikli durmuşa geçirilýär.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Türkmenistan — Hytaý gaz geçirijisini gurmak üçin alnan karz serişdeleri boýunça hem öz wagtynda Hytaý bilen hasaplaşygyň geçirilendigini aýtdy. Häzirki wagtda tebigy gazy satmakdan alynýan girdeji döwletiň gaznasyna gönükdirilýär diýip, milli Liderimiz belledi.

Ykdysadyýeti diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürmegiň çäklerinde daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan önümleri özümizde öndürmegiň, eksport edilýän harytlaryň möçberlerini artdyrmagyň, elektron senagatyny döretmegiň döwlet maksatnamalary hem netijeli amala aşyrylýar.

Döwlet Baştutanymyz möhüm wezipelere ünsi çekip, heniz çözülmegi köp zähmeti talap edýän meseleleriň hem bardygyny aýtdy.

Ýurdumyzyň ykdysady we maliýe durnuklylygyny üpjün etmek, ilatyň iş bilen üpjünçilik derejesini ýokarlandyrmak, göni daşary ýurt maýa goýumlarynyň möçberini artdyrmak möhüm ugurlaryň hatarynda görkezildi. Şu meseleler we ýurdumyzyň eksport mümkinçiligini ýokarlandyrmak, walýuta serişdeleriniň gelip gowuşmagyny üpjün etmek, ykdysadyýetiň ähli pudaklaryna sanly tehnologiýalary giňden ornaşdyrmak häzirki döwürde ähli ýolbaşçylar üçin ileri tutulýan ugurlar bolmagynda galýar diýip, hormatly Prezidentimiz belledi.

Esasy zat bolsa bilim ulgamyny ösdürmäge köp möçberde serişde goýulmalydyr diýip, döwlet Baştutanymyz sözüni dowam etdi. Ýokary girdejili döwletleriň hataryna üstünlikli geçen ýurtlaryň öz bilim ulgamyny ösdürmek üçin ep-esli serişde goýberendigini halkara tejribe görkezýär. Hökümetiň bilim babatda strategik işleri çaltlandyrmagy we amala aşyrmagy Garaşsyz döwletimiziň dünýä giňişliginde bäsdeşlige ukyply ykdysadyýete goşulmagy üçin esas döreder diýip, milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedow belledi.

Dürli derejedäki bilim ulgamy bilen zähmetiň arasynda ylalaşylan okuw maksatnamalaryna döwlet serişdeleriniň netijeli çekilmegi adam maýasyny we ilatyň hünär endiklerini ýokarlandyrar.

Bu çäreler ýurdumyzyň ykdysady ösüşi, dünýä ykdysadyýetine mundan beýläk-de goşulmagy üçin esaslary üpjün eder. Şeýle hem zähmet bazarynyň talaplaryny hasaba almak bilen, gowy taýýarlanan raýatlaryň girdejileriniň artmagynyň hasabyna durmuş derejesiniň ýokarlanmagyna şert döreder.

Ykdysadyýetde döwletiň gatnaşyk paýyny azaltmak we hususy pudagy giňeltmek boýunça alnyp barylýan işleriň hem güýçlendirilmegine aýratyn üns berildi.

Hususylaşdyrmagyň sanawyna energetika, ulag we aragatnaşyk pudaklarynyň aýry-aýry döwlet kärhanalaryny, üpjünçilik desgalaryny, şeýle hem köp sanly beýleki desgalary goşmaly diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow paýnamalaryň ýerleşdirilmegini, gazna bazarynyň we açyk bäsleşikli söwdalaryň guralmagyny hususylaşdyrmagyň esasy usullary hökmünde kesgitledi.

Mälim bolşy ýaly, şu ýylyň ikinji ýarymynda birnäçe möhüm halkara we içerki döwlet çärelerini geçirmek göz öňünde tutulýar diýip, milli Liderimiz sözüni dowam etdi. Mukaddes Garaşsyzlygymyzyň şanly ýubileýini, şeýle hem berkarar döwletimiziň Bitaraplyk baýramyny giňden belläp geçeris diýip, döwlet Baştutanymyz ministrlikleriň we pudak edaralarynyň ähli ýolbaşçylaryndan bu çäreleriň örän ýokary derejede geçirilmegini talap edýändigini belledi.

Milli Liderimiz çykyşyny tamamlamak bilen, geçen ýarym ýylyň görkezijileriniň, umuman, kanagatlanarly bolandygyny aýtdy. Şunuň bilen baglylykda, hormatly Prezidentimiz ministrlikleriň we pudak edaralarynyň ähli ýolbaşçylaryna geçen alty aýda edilen işleriň netijeleri boýunça öňümizdäki günlerde maslahatlary geçirmegi tabşyrdy.

Welaýat häkimlerinden beýleki ýolbaşçylara bolsa 1-nji awgustdan 1-nji sentýabra çenli «Awazada», «Arçmanda» we «Ýylysuwda» ýa-da ýurdumyzyň beýleki şypahanalarynda dynç almaga rugsat berildi.

Döwlet Baştutanymyz Gurbanguly Berdimuhamedow wise-premýer E.Orazgeldiýewe ýüzlenip, gözegçilik edýän toplumynyň pagta ýygymy bilen bagly ýolbaşçylary bilen maslahatlaşmagy we degişli çözgüt kabul etmegi tabşyrdy.

Şu günki mejlisiň dowamynda ýolbaşçylary wezipä bellemek we wezipeden boşatmak meselelerine seredildi, ykdysadyýetimiziň pudaklaryny ösdürmäge gönükdirilen birnäçe resminamalar kabul edildi diýip, milli Liderimiz belledi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow garamagynda wezipä täze bellenen ýolbaşçylar bolan Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasarlaryna gözegçilik edýän ulgamlarynda ýygnaklary geçirmegi hem-de olary işgärler bilen tanyşdyrmagy tabşyrdy.

Döwlet Baştutanymyz welaýatlarda we Aşgabat şäherinde alnyp barylýan işlere gözegçiligi güýçlendirmek, şeýle hem olary durmuş-ykdysady taýdan ösdürmekde Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasarlarynyň we häkimleriň jogapkärçiligini has-da ýokarlandyrmak maksady bilen, Ç.Gylyjowy Ahal welaýaty, S.Berdimuhamedowy Balkan welaýaty, M.Geldinyýazowy Daşoguz welaýaty, Ş.Abdrahmanowy Lebap welaýaty, E.Orazgeldiýewi Mary welaýaty, Ç.Purçekowy Aşgabat şäheri boýunça jogapkär edip bellemek hakyndaky Karara gol çekdi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Ministrler Kabinetiniň giňişleýin mejlisini tamamlap, oňa gatnaşanlaryň ählisine berk jan saglygyny, maşgala abadançylygyny, berkarar Watanymyzyň gülläp ösmegi ugrunda alyp barýan işlerinde uly üstünlikleri arzuw etdi.

«Döwlet adam üçindir!» diýen ynsanperwer taglymatyna berk eýerip, her bir işde öz halkyna daýanýan Arkadag Prezidentimiziň şu hepdede welaýatymyza iş sapary bilen gelip, sebitiň ulag-logistika düzüminiň ösüşi, şeýle hem Türkmenbaşy Halkara deňiz portunyň işi, Türkmenbaşy şäherinde 400 orunlyk köpugurly hassahananyň, «Awaza» milli syýahatçylyk zolagynyň dürli maksatly desgalarynyň gurluşygynyň depgini bilen tanyşmagy baky berkarar döwletimizde dostlukly halkara gatnaşyklaryň ösdürilmegi, adamlaryň abadan durmuşy, sagdyn ýaşaýşy baradaky aladanyň hemişe ileri tutulýandygyny nobatdaky gezek aýdyň görkezdi.

Geçitli iller ajaýyp

Hormatly Prezidentimiz ýurdumyzda ýol-gurluşyk infrastrukturasynyň ösdürilmegine, özgerdilmegine, üstaşyr ulag mümkinçilikleriniň netijeli ulanylmagyna hemişe möhüm üns berýär. Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe bedew batly ösüşlere beslenýän eziz Diýarymyzda awtoulag ýollarynyň durkunyň täzelenmeginiň, şaňlap ýatan, aýna ýaly, dünýä ülňülerine gabat gelýän giň, ikitaraplaýyn gara ýollaryň çekilmeginiň halkymyzyň bagtyýar, eşretli durmuşda ýaşamagynda, halkara söwda-ykdysady gatnaşyklary-nyň ösdürilmeginde iňňän uly ähmiýeti bardyr. Durky täzelenýän tämiz ýollar, olarda howpsuz hereket edýän dürli kysymly häzirki zaman awtoulaglary hal-kymyzyň şu günki ýaşaýyş-durmuş derejesinden habar berýär. Dürli kysymly, biri-birinden owadan hem tämiz awtoulaglar — ýollarymyzyň bezegi. Olar alysymyzy ýakyn edip, gündelik baryş-gelşimizi üpjün edýärler.

Halkymyzda sogap iş hasaplanýan köpri gurmak — geçit bermek hem häzirki zaman ulag-kommunikasiýa ulgamynda möhüm üns berilýän derwaýys gurluşyklaryň biridir. Arkadag Prezidentimiz özüniň dünýä nusgalyk başlangyçlary bilen uly ösüşdir özgerişlere beslenýän ata Watanymyzda demir ýoldur awtoulag köprülerini gurmak babatda hem uly işleri durmuşa geçirýär. Döwlet Baştutanymyzyň welaýatymyza iş sapary mahalynda Garabogaz aýlagynyň üstünden çekilen, Garabogazy Hazar deňzi bilen birleşdirýän awtoulag köprüsine gelmegi, ulag desgasynyň ýagdaýy hem-de aýlagyň şahasy bilen tanşyp, täze köprini gurmak we oňa barýan ýoluň durkuny täzelemek barada aýdanlary hemmeleri begendirdi. Bellenilişi ýaly, Garabogaz aýlagynyň üstünden täze köpriniň çekilmegi hem-de oňa barýan ýoluň durkunyň täzelenmegi ýurdumyzyň ýol ulgamynyň geçirijilik ukybyny, logistik hyzmatlaryň hilini ep-esli ýokarlandyrmaga, halkara üstaşyr ulag düzümini giňeltmäge hem-de goňşy döwletler bilen söwda-ykdysady gatnaşyklary has-da pugtalandyrmaga ýardam eder. Köprä barýan ýol ýokary tizlikli Aşgabat — Türkmenbaşy awtomobil ýoluna biriger. Bu köpri Türkmenistan — Gazagystan halkara ulag ugrunyň möhüm inženerçilik desgasyna öwrüler.

Gahryman Prezidentimiziň ýurdumyzyň ulag-aragatnaşyk hem-de ulag-üstaşyr geçelgeleriniň mümkinçiliklerini kämilleşdirmekde, olaryň halkara derejesini üpjün etmekde alyp barýan işleri öz miwelerini berýär. Döwlet Baştutanymyzyň başlangyjy bilen gurlan «Demirgazyk — Günorta» halkara demir ýol geçelgesiniň dünýäde dost-doganlygy, umumadamzat gatnaşyklarynda ylalaşygy, özara bähbitli hyzmatdaşlygy pugtalandyrmakdaky, durnukly ösüşi üpjün etmekdäki ornuny hiç bir zat bilen ölçäp bolmaz. Demirgazyk buzly ummanyndan Hindi ummanyna çenli aralykda halk hojalyk ýüklerini daşamaga giň mümkinçilikleri açan, Uzak Gündogary, Aziýa we Ýewropa yklymlaryny baglanyşdyrýan bu halkara polat ýolunyň köp döwletleriň ösmeginde, halklaryň arasyndaky özara bähbitli, hoşniýetli gatnaşyklaryň pugtalanmagynda, ýurtlaryň ykdysadyýetiniň has-da ýokary derejelere göterilmeginde möhüm orny bardyr.

Hormatly Prezidentimiziň başlangyjy bilen Garabogaz aýlagynyň üstünde täze köpriniň gurulmagy hem-de oňa barýan ýoluň durkunyň täzelenmegi hem Beýik Ýüpek ýoluny gaýtadan dikeltmäge gönükdirilen işleriň baky berkarar döwletimizde rowaçlyklara eýe bolýandygyny alamatlandyryp, döwletara söwda-ykdysady, syýahatçylyk we medeni-ynsanperwer gatnaşyklary işjeňlendirmekde giň mümkinçilikleri döreder.

Ýollary ýalkymly, şuglaly Hazar

Ata Watanymyzdan çar tarapa uzaýan ajaýyp ýollaryň halkymyzyň dünýä döwletleri bilen dost-doganlyk gatnaşyklaryny pugtalandyrýandygyna biz Berkarar döwletiň bagtyýarlyk döwründe milli Liderimiziň Hazar deňziniň kenarynda gurduran ägirt uly Halkara deňiz portunyň mysalynda-da aýdyň göz ýetirýäris. Şeýlelikde, gojaman Hazar deňzi güneşli ýurdumyzyň goňşy döwletler bilen netijeli gatnaşyklaryny ösdürmekde aýratyn orny tutýar. Bu gün Hazar deňziniň giňişliklerinde depesi ýaşyl Baýdakly erkana ýüzýän uly göwrümli gämiler suw ýollary arkaly döwletimiziň ykdysady kuwwatyny berkitmekde netijeli peýdalanylýar. Döwlet Baştutanymyzyň taýsyz tagallasy bilen Türkmenbaşy şäherinde Halkara deňiz portunyň gurulmagy ýurdumyzyň suw ulaglary ulgamynyň taryhynda düýpli öwrülişik boldy. Dünýä ülňülerine laýyk gurlup, häzirki zaman innowasion tehnologiýalary bilen üpjün edilen, sebitde deňi-taýy bolmadyk port ummasyz giň meýdany tutýar. Ol «Demirgazyk — Günorta», «Gündogar — Günbatar» ugurlary boýunça üstaşyr ýükleri üstünden geçirmek bilen, halkara derejedäki ornuny has-da berkidýär, wajyp logistik merkez bolup durýar. Portda ýolagçylara hem-de awtoulaglara hyzmat edýän terminallar bolup, olaryň düzüminde gämi duralgalary bar. Birbada gämileriň ikisini, şeýle hem platformalaryň ikisini ýerleşdirip bilýän terminallar öz hyzmatlary bilen bu işleriň öňe ilerlemegine ýardam edýärler.

Hormatly Prezidentimiziň 6-njy iýulda welaýatymyza iş sapary mahalynda Türkmenbaşy Halkara deňiz portuna gelmegi we menziliň işi bilen tanyşmagy sebitiň esasy üstaşyr ulag merkezine öwrülen portuň işine döwlet tarapyndan aýratyn uly ähmiýet berilýändigini, Hazar sebitiniň ägirt uly tebigy serişdeler, üstaşyr ulag, energetika we senagat kuwwatyndan netijeli peýdalanmagyň tarapdary bolup durýandygyny aýdyňlyk bilen açyp görkezdi. Bu gün portuň kadaly işlemeginiň netijesinde, ýurdumyzda öndürilýän dürli görnüşli önümler dünýä bazarlaryna bökdençsiz iberilýär. Şeýlelikde, Türkmenbaşy Halkara deňiz porty milli ykdysadyýetimizi diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürmekde möhüm ähmiýete eýe bolup durýar hem-de milli Liderimiziň öňdengörüjilikli syýasaty bilen ýurdumyzyň suw ulag ulgamy yklymyň iri üstaşyr ulag merkezi hökmündäki ornuny barha berkidýär.

Gahryman Prezidentimiziň welaýatymyza bolan iş saparynyň ikinji gününde «Türkmendeňizderýaýollary» agentliginiň ygtyýaryna Russiýa Federasiýasynyň Tatarystan Respublikasyndan gelip gowşan ýokary tizlikli «Rahat» atly täze ýolagçy gämisiniň ýüzüşine ak pata berip, egindeşleri bilen ak guwa çalymdaş ak gämide ýollary ýalkymly, geljegi şuglaly gojaman Hazaryň mawy tolkunlarynda ilkinji ýüzüşi amala aşyrmagy unudylmajak şatlykly waka boldy. Umumy uzynlygy 33 metrden gowrak bolan bu ýolagçy gämisi deňizde gezelenç etmegi halaýan syýahatçylar we jahankeşdeler üçin ajaýyp sowgatdyr. Ýolagçylar üçin ähli amatlyklary bolan gämide rahat ýüzüşi amala aşyrmak, oňaýly dynç almak hem-de deňiz giňişligini synlamak üçin zerur şertleriň bardygyny hünärmenler belleýärler. Olar döwrebap bezegi, kenardan 100 mile çenli uzaklykda ýüzüşi amala aşyrmaga mümkinçiligi bolan täze gäminiň tehniki görkezijileriniň we enjamlaşdyrylyşynyň häzirki zaman ýolagçy gämilerine bildirilýän ýokary talaplara doly laýyk gelýändigini buýsanç bilen nygtaýarlar.

... Hanha, gojaman Hazar deňziniň tolkunlarynyň arasyndan ýol külterleýän ak gar ýaly gämi kenardan daşlaşdygyça gözýetimde asman bilen birleşýän mawy deňiz giňişligine siňip gidýär. Ol özüniň gaýtalanmajak gözelligi, tämiz howasy bilen haýran galdyrýan Hazaryň tolkunlarynda erkana, şowly ýüzüşi amala aşyrýar. Onuň ýolagçylary bolsa mawy deňziň türkmen kenarynda behişdi künjege çalym edýän «Awaza» milli syýahatçylyk zolagynyň gözel keşbini, biri-birinden owadan ajaýyp ymaratlaryny buýsanç bilen synlaýarlar. Syýahatçylar we dynç alýanlar üçin deňiz gezelençlerini guramaga niýetlenen ak guw ýaly ak gämi ösüşiň we abadançylygyň ýoly bilen okgunly öňe barýan ýurdumyzyň täze taryhy eýýamynyň rowaçlyklara beslenýändigini alamatlandyryp, erkana ýüzüş edýär.

Dost-doganlyk kenary — sagdynlygyň mekany

Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe hormatly Prezidentimiziň taýsyz tagallalarynyň netijesinde syýahatçylyk ýurdumyzyň geljegi uly pudaklarynyň birine öwrüldi. Eziz Diýarymyzyň geografiki taýdan amatly ýerleşmegi, tebigatymyzyň gaýtalanmaýan täsin gözellikleri, dermanlyk ösümliklere we haýwanat dünýäsine, şonuň bilen birlikde, tebigy hem-de taryhy ýadygärliklere baý bolmagy bu pudagyň işiniň täze derejelere çykmagyna oňaýly täsir edýär.

«Awaza» milli syýahatçylyk zolagy özboluşly binagärlik görnüşleri bilen sazlaşýan, biri-birinden täsin hem gözel, döwrebap myhmanhanalary, bedenterbiýe--sagaldyş toplumlary, sagaldyş we dynç alyş merkezleri, kottejler toplumlary... bilen mawy Hazar deňziniň gündogar kenaryny bezeýär. Ekologiýa taýdan iň arassa kenarda Awazanyň çäkleri ýyl-ýyldan giňeýär. Bu bolsa «Awaza» milli syýahatçylyk zolagynyň şu gününiň şanly, geljeginiň uludygyny ýene bir ýola aýdyň görkezýär.

«Awaza» milli syýahatçylyk zolagy bu gün milli Liderimiziň taýsyz tagallasy bilen uly ösüşlere eýe bolup, binagärlik keşbi we bezegi boýunça ajaýyp kenara gözellik çaýýan, milli öwüşginleriň özboluşly sazlaşygyny emele getirýän binalaryň ençemesini özünde jemleýär. Hormatly Prezidentimiz olarda işleriň döwrüň talaplaryna laýyk guralmalydygyny, ekologiýa howpsuzlygynyň üpjün edilmelidigini, adamlaryň işjeň dynç alşy, saglygyny berkitmekleri üçin amatly şertleriň döredilmelidigini hemişe nygtaýar. Bu gezegem şeýle boldy. Döwlet Baştutanymyzyň Türkmenbaşy şäherinde ýedi gatdan ybarat köpugurly hassahananyň, «Awaza» milli syýahatçylyk zolagynda täze kottejler toplumynyň gurluşyk işleri bilen tanşyp, adamlaryň deňziň kenarynda amatly dynç almaklary, saglyklaryny berkitmekleri üçin zerur şertleriň döredilmelidigi bilen baglanyşykly tabşyryklary bermegi, egindeşleri bilen syýahatçylyk zolagynyň çägi boýunça welosipedli gezelenç etmegi, 7-nji iýulda hem ir säher bilen Hazaryň kenaryna çykyp, irki maşklaryny ýerine ýetirmegi we welosipedde gezelenç etmegi unudylmajak ýakymly pursatlar bolup, hakydalarda hemişelik galdy. Awazanyň gözellikleri bu gün görenleri haýran galdyrýar. Ol gözellikler adamlary beýik işlere, asylly başlangyçlara ruhlandyrýar. Arkadag Prezidentimiziň halkymyzyň saglygy barada edýän taýsyz tagallalarynyň, sport we bedenterbiýe bilen meşgullanmakda görkezýän nusgalyk şahsy göreldesiniň netijesinde, baky berkarar döwletimizde sagdyn durmuş ýörelgesi barha rowaç alýar. Ýurdumyzda milli Liderimiziň şahsy göreldesine eýerip, bedenterbiýe we sport bilen meşgullanýanlaryň sany gitdigiçe artýar. Adamlaryň abadan durmuşy, oňat dynç alşy, saglygy baradaky alada «Awaza» milli syýahatçylyk zolagyny ösdürmegiň maksatnamasynda öz aýdyň beýanyny tapýar. Munuň üçin bolsa bagtyýar adamlaryň Gahryman Prezidentimize aýdýan alkyşlary asla egsilmeýär.

Toýmämmet REJEBOW,

«Balkan».

Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe hormatly Prezidentimiziň halkymyzyň ýaşaýyş-durmuş derejesini barha gowulandyrmak baradaky ynsanperwer syýasaty esasynda döwletimiz tarapyndan ilatymyza berilýän tebigy gazyň sarp edijilere ýylyň bütin dowamynda bellenilen meýilnama laýyklykda bökdençsiz ýetirilmegini üpjün etmekde “Türkmengazakdyryş” birleşiginiň “Gündogargazakdyryş” müdirliginiň gazçylarynyňam saldamly goşantlary bar.

Müdirligiň hünärmenleriniňdir işçileriniň agzybirlikli çekýän zähmeti arkaly ýurdumyzyň Mary hem-de Lebap welaýatlarynyň ilaty, şol welaýatlaryň çäklerinde ýerleşýän edara-kärhanalar tebigy gaz bilen üznüksiz üpjün edilýär. Häzir bu önümçilik düzüminiň gazçylary şu welaýatlarda umumy uzynlygy iki müň sekiz ýüz sekiz kilometr bolan ýokary basyşly gaz geçirijilerine hyzmat edýärler. Müdirlige degişli gaz paýlaýjy beketleriň, gaz sazlaýjy düwünleriň hemişe saz işlemegini üpjün edýärler.

Şu ýylyň geçen iki aýynda kärhana boýunça sarp edijilere bäş milliard üç ýüz million iki ýüz segsen ýedi müň kubmetrden köpräk tebigy gaz akdyrylypdyr. Müdirlige degişli ýokary basyşly gaz geçirijilerden häzir her gije-gündizde togsan bir million bäş ýüz togsan ýedi müň kubmetr gaz akdyrylýar.

Kärhana tarapyndan tebigy gazyň sarp edijilere hemişe meýilnama laýyklykda akdyrylmagynyň üpjün edilmegine müdirligiň gaz hasabaty bölüminiň hünärmenleriniň mynasyp goşandy bar. Olar ýokary basyşly gaz geçirijiler arkaly akdyrylýan gazyň hasabyny hemişe takyk alyp barýarlar. Bölümiň hünärmenleri müdirlige degişli gaz paýlaýjy beketleriň, sazlaýjy düwünleriň hemmesinde oturdylan gaz ölçeýji enjamlaryň, abzallaryň gurat hem takyk işlemegine gije--gündiziň dowamynda pugta gözegçilik edýärler. Şol enjamlaryň “Türkmenstandartlary” döwlet gullugynyň talaplaryna doly laýyk, saz, takyk, işlemekligi üpjün edilýär. Häzir kärhana boýunça tebigy gazyň sarp edilişiniň tomusky iş düzgünine geçirildi. Müdirligiň gaz paýlaýjy beketlerindäki, sazlaýjy düwünlerindäki gaz ölçeg abzallaryny we tilsimatlaryny hem hut şol iş düzgüne laýyk sazlamak işleri amala aşyrylýar.

— Ýurdumyzyň ýangyç energetika pudagynyň beýleki edara-kärhanalary bilen birlikde biziň kärhanamyza-da iň täze tehnologiýaly enjamlaryň ornaşdyrylmagy işlerimiziň döwrebaplaşmagyna, barha öňe gitmegine ýardam berýär. Müdirligimiziň gaz paýlaýjy beketlerinden akdyrylýan tebigy gazyň hasabatyny ýöretmekde sanly ulgam ornaşdyrylandyr. Tebigy gazyň sarp edijilere bellenilen meýilnama laýyk akdyrylmagynyň üpjün edilmeginde gaz hasabaty bölüminiň işgärleriniň maksadalaýyk işleri alyp barýandyklaryny aýtmak gerek. Şu bölümde täze tehnologiýalardan oňat baş çykarýan hünärmenler zähmet çekýärler. Bölümiň başlygy Serdar Esengulyýew, uly ussa Toýly Ýazow, inžener meteorolog Yslam Orazow, barlag-ölgeç enjamlary we awtomatika boýunça inžener Çary Garýagdyýew köp ýyllardan bäri zähmet çekip gelýän iň tejribeli hünärmenler — diýip, “Gündogargazakdyryş” müdirliginiň baş inženeri Orazgylyç Gurbannepesow gürrüň berýär.

Sapardurdy ÝAÝLYÝEW.

SURATLARDA: gazçylaryň iş pursatlary.

Suratlary düşüren Azym ŞEKEROW.

Gahryman Arkadagymyzyň parasatly baştutanlygynda durmuşa geçirilýän maýa goýum syýasaty ýurdumyzyň mundan beýläk hem ýokary depginli ösüşini üpjün etmäge, täze iş ýerlerini döretmäge we ilatyň ýaşaýyş-durmuş şertlerini has-da gowulandyrmaga giň mümkinçilikler berýär.

Ýurdumyzda dürli ugurlara goýulýan maýa goýumlaryň maksatlaýyn ugrunyň möhümdigini bellemek zerurdyr. Islendik ugurda goýulýan maýa goýumlar halkyň bähbidine, ýurdumyzyň ilatynyň abadan ýaşaýşyna gönükdirilendir. Ýurdumyzyň ilatynyň ýaşaýyş-durmuş şertlerini has-da ýokarlandyrmak maksady bilen, milli Liderimiziň baştutanlygynda maýa goýum syýasatyny durmuşa geçirmek boýunça döwlet Maksatnamalary kabul edilýär.

Maýa goýumlary çekmek we olary netijeli peýdalanmak, ýurdumyzyň maýa goýum syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň biri hökmünde öňe çykýar. Amala aşyrylýan maýa goýum taslamalary ykdysady taýdan bähbitlidir we durnukly ösüşi üpjün etmäge gönükdirilendir.

Milli ykdysadyýetimizde maýa goýumlary köpeltmegiň kämilleşmegi jemi içerki önümiň ösüşine özüniň oňyn täsirini ýetirýär. Bu görkeziji netijeli häsiýete eýe bolup önümçilikleriň artmagyna

getirýär.

Kabul edilýän Maksatnamalary üstünlikli durmuşa geçirmekde ýurdumyzyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzalary bolan hususy telekeçileriň hem uly goşandy bardyr. Muňa mysal hökmünde, ýurdumyzyň paýtagtynda we sebitlerinde yzygiderli gurlup, ulanylmaga berilýän täze ýaşaýyş jaýlary, söwda merkezleri we durmuş-medeni maksatly binalardyr desgalary şaýatlyk edýär.

Hususy telekeçileri tarapyndan döwrebap innowasion sanly tehnologiýalary milli ykdysadyýetimize ornaşdyrmak bilen, ekologiýa taýdan arassa, içerki we daşarky bazarlarda bäsdeşlige ukyply senagat harytlary öndürilýär. Ýurdumyzda öndürilýän senagat önümleriniň möçberini artdyrmak we olaryň hilini ýokarlandyrmak maksady bilen, hususy telekeçiler bu ugurlara uly möçberlerde maýa goýum serişdelerini goýýarlar we üstünlik gazanýarlar. Döwrebap innowasion tehnologiýalara daýanýan, sanly maglumat-aragatnaşyk tehnologiýalary özünde jemleýän häzirki zaman enjamlar bilen enjamlaşdyrmak işleri, maýa goýujylara we buýrujylara bildirilýän ýokary ynamdyr.

Milli ykdysadyýetimiziň gülläp ösmegi ugrunda taýsyz tagallalary edýän hormatly Prezidentimiziň il-ýurt ähmiýetli işleri rowaçlyklara beslensin!

Kamargül ÇARYÝEWA,

Türkmen döwlet ykdysadyýet we dolandyryş institutynyň talyby.

Şu hepdäniň çarşenbe güni Merkezi Aziýa döwletleriniň daşary syýasat edaralarynyň ýolbaşçylarynyň Owganystan meselesi boýunça wideoaragatnaşyk arkaly duşuşygy geçirildi. Duşuşyk Türkmenistanyň Daşary işler ministrligi tarapyndan Owganystan Yslam Respublikasynyň Daşary işler ministrligi hem-de Birleşen Milletler Guramasynyň Merkezi Aziýa üçin öňüni alyş diplomatiýasy boýunça sebit merkezi bilen bilelikde guraldy.

Duşuşygyň barşynda taraplar sebit hyzmatdaşlygyny, Owganystanda parahatçylygy üpjün etmek, howpsuzlyk, ykdysady ösüş meselelerini ara alyp maslahatlaşdylar. Bu ugurdaky özara hereketleriň häzirki ýagdaýy we geljegi bilen bagly işjeň pikir alşyldy.

Türkmen tarapy, şeýle hem sebit we halkara giňişliginde syýasy hem-de diplomatik tagallalary işjeňleşdirmegi goldamak bilen, bu ugurda BMG-niň möhüm ornuny belledi.

Şol gün sanly ulgam arkaly italýan kompaniýalary üçin «Türkmenistan bilen hyzmatdaşlygyň maýa goýum we işewürlik mümkinçilikleri» atly ýurt boýunça tanyşdyrylyş maslahaty geçirildi.

Bu çäre iki ýurduň döwlet we hususy pudagynyň wekilleriniň arasyndaky hyzmatdaşlygyň täze gurallarynyň gözlenilmegi, şol sanda ikitaraplaýyn gün tertibiniň derwaýys meseleleri boýunça pikir alyşmak üçin özboluşly meýdança öwrüldi. Çykyşlaryň barşynda Türkmenistanyň we Italiýanyň arasynda bilelikde durmuşa geçirmek üçin ägirt uly mümkinçiliklere eýe bolan syýasy-diplomatik, söwda-ykdysady hem-de medeni-ynsanperwer ulgamlardaky gatnaşyklaryň ösüşiniň oňyn depgini bellenildi.

Öňňin paýtagtymyzda Sankt-Peterburg şäheriniň Daşary aragatnaşyklar boýunça komitetiniň başlygy Ý.Grigorýewiň ýolbaşçylygynda iş sapary bilen Türkmenistana gelen Russiýa Federasiýasynyň wekiliýeti bilen duşuşyk geçirildi.

Türkmenistanyň Russiýa Federasiýasynyň sebitleri bilen hyzmatdaşlygy ikitaraplaýyn gatnaşyklaryň möhüm gurallarynyň biri bolup durýar. Şunuň bilen baglylykda, strategik häsiýete eýe bolan türkmen-rus gatnaşyklarynyň okgunly ösüşi aýratyn nygtaldy.

Duşuşygyň barşynda taraplar söwda, sanly tehnologiýalar, innowasiýa ykdysadyýeti ulgamynda hem-de iki ýurduň täjirçilik düzümleriniň arasyndaky gatnaşyklaryň uly mümkinçiliklerini aýratyn bellediler.

Taraplar Türkmenistanyň we Russiýanyň döwlet edaralarynyň we hususy böleginiň wekilleriniň yzygiderli duşuşyklarynyň netijeli häsiýetini nygtadylar. Iki ýurduň ykdysady hyzmatdaşlygynyň energetika pudagyndan başlap, senagatyň geljegi uly ugurlaryny, ulag, düzümleýin gurluşyk we beýleki ulgamlaryň giň toplumyny öz gerimine alýandygy bellenildi.

Şol gün DIM-de wideoaragatnaşyk görnüşinde Türkmenistanyň we Marokkonyň Daşary işler ministrlikleriniň syýasy geňeşmeleri geçirildi, oňa Marokko Patyşalygynyň daşary işler ministri Naser Burit gatnaşdy.

Geňeşmeleriň dowamynda taraplar syýasy-diplomatik, söwda-ykdysady we medeni-ynsanperwer ulgamlarynda ikitaraplaýyn hyzmatdaşlyk meseleleriniň giň toplumyny ara alyp maslahatlaşdylar.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň Afrika yklymynyň ýurtlary bilen netijeli gatnaşyklary giňeltmegiň zerurdygy baradaky tabşyryklaryna laýyklykda, geçen ýylyň baharynda türkmen wekiliýetiniň Marokko Patyşalygyna amala aşyran saparynyň netijeli häsiýete eýe bolandygy nygtaldy.

Taraplar ýokarda agzalan saparyň dowamynda gol çekilen ikitaraplaýyn ylalaşyklaryň möhümdigini bellediler hem-de daşary syýasat hyzmatdaşlygy, ulag, bilim, ylym we beýleki ulgamlarda goşmaça resminamalary işläp taýýarlamak üçin gepleşikleri işjeňleşdirmek barada ylalaşdylar.

«Aşgabat».

Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe milli Liderimiziň alyp barýan bilim we ylym özgertmeler syýasaty netijesinde, ýurdumyzyň ykdysadyýeti çalt depginler bilen ösýär, özgerýär. Berkarar Watanymyzda geljegimiz bolan ýaşlaryň dünýäniň iň ösen talaplaryna laýyk gelýän derejede bilim almagy üçin ähli tagallalar edilýär.

Häzirki zaman şertlerinde milli ykdysadyýetimiz üçin ähli taraplaýyn kämil düşünjeli ökde hünärmenleri taýýarlamaga uly ähmiýet berilýär. Şonuň bilen baglylykda, ýurdumyzyň ykdysadyýetinde ýüze çykýan dürli meseleleri çalt çözmekde häzirki zaman sanly ulgamy doly derejede we döredijilikli ulanyp bilýän aňly-düşünjeli, öz hünärine ökde hünärmenleri taýýarlamak maksady bilen alnyp barylýan işleriň ähmiýeti örän uludyr. Önümçiligiň awtomatlaşdyrylmagy önümiň hiliniň ýokarlanmagyna we özüne düşýän gymmatynyň peselmegine getirýär.

Türkmenistan döwletimiz tebigy gazy eksport edýän döwletleriň ilkinjileriniň hataryna girýär. Garaşsyz döwletimizde gazyň gazylyp alnyşy, gaýtadan işlenişi gün-günden ýokarlanýar. Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe gözlenip tapylan täze gaz ýataklary, gazy arassalaýjy, gysyjy, gaýtadan işleýji zawodlaryň birnäçesiniň gurulmagy muňa aýdyň mysaldyr.

Durnukly ösüşiň derwaýys meselesini çözmegiň has amatly görnüşi tebigata aýawly garaýan jemgyýetçilik gatnaşyklaryna geçmek hasaplanýar. Munuň üçin, energiýany peýdalanmagyň netijeliligini ýokarlandyrmak, onuň gaýtadan dikeldilýän çeşmelerine geçmek, zerur däl harajatlary hem-de energiýanyň ýitgisini aradan aýyrmak, esasy ugurlar hasaplanýar.

Hormatly Prezidentimiziň häzirki zaman milli bilim ulgamyndaky döwrebap özgertmeleri ýaşlaryň ýokary derejede bilim almagyna we giň dünýägaraýyşly, edep-terbiýeli, tämiz ahlakly, kämil hünärmenler bolup ýetişmeklerine uly ýardam edýär.

Maksat HOJAMYRADOW,

S.A.Nyýazow adyndaky Türkmen oba hojalyk uniwersitetiniň talyby.

Iýun aýynyň wakalary hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň başyny başlan «Açyk gapylar» hem-de Durnukly ösüş maksatlaryna ýetmekdäki giň halkara hyzmatdaşlyk syýasatynyň üstünliklere beslenmeginiň aýdyň subutnamasyna öwrüldi. Şol aýyň dowamynda ýurdumyzda we daşary döwletlerde türkmen tarapyndan möhüm işewür duşuşyklar, syýasy gepleşikler, işewürler maslahatlary, medeni çäreler, sergiler, maslahatlar we beýleki ähmiýetli çäreler geçirildi.

Tomsuň birinji aýynyň başy Çagalary goramagyň halkara gününiň giňden baýram edilmegine beslendi. Resmi taýdan milli baýramlaryň sanawyna girizilen bu şanly sene Türkmenistanyň çagalaryň hukuklary we bähbitleri babatda BMG-niň esasy ýörelgelerine ygrarlydygynyň nyşanyna öwrüldi.

1-2-nji iýunda Milli Geňeşiň Mejlisiniň wekiliýeti sanly ulgam arkaly Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasynyň Parlament assambleýasynyň ikinji Baş maslahatyna gatnaşdy. Bu maslahat utgaşykly görnüşde Pakistanyň Yslamabat şäherinde geçirildi. “Sebitde goşulyşmak üçin parlament hyzmatdaşlygyna goldaw bermek” YHG-ä agza ýurtlaryň parlamentleriniň ýolbaşçylaryny we wekillerini birleşdiren iki günlük forumyň esasy mowzugy boldy.

Şu ýylyň martynda Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasynda başlyklyk etmek Türkmenistana geçirildi. Şunuň bilen baglylykda, degişli Konsepsiýa işlenip taýýarlanyldy. Ol sebitde durnukly ykdysady ösüşi ilerletmäge gönükdirilendir. Munuň özi ýurdumyzyň bu jogapkärli wezipäni ýerine ýetirmäge hemmetaraplaýyn oýlanyşykly, ahyrky anyk netijeleri gazanmaga gönükdirilen çemeleşmesine, ileri tutulýan sebit we ählumumy wezipeleri çözmekde işjeň orny eýeleýändigine şaýatlyk edýär.

Abraýly halkara we sebit guramalary bilen köpugurly hyzmatdaşlyk milli Liderimiziň daşary syýasy strategiýasynyň esasy ugurlarynyň biri bolmagynda galýar. Şol strategiýa parahatçylyk söýüjilik, oňyn Bitaraplyk hem-de gyzyklanma bildirýän daşary ýurtly hyzmatdaşlar bilen netijeli hyzmatdaşlyk ýörelgelerine esaslanýar.

Ýewropada Howpsuzlyk we Hyzmatdaşlyk Guramasy bilen hyzmatdaşlyk hem bu babatda mysal bolup biler. 2-nji iýunda Daşary işler ministrliginde geçirilen duşuşygyň barşynda ÝHHG-niň Aşgabatdaky merkeziniň täze bellenilen ýolbaşçysy, ilçi Jon MakGregor däbe öwrülen gatnaşyklaryň ösdürilmegini hemmetaraplaýyn goldamaga taýýardygyny tassyklady.

Şol gün ýurdumyzyň daşary syýasat edarasynda Halkara Migrasiýa Guramasynyň Merkezi Aziýa boýunça sebit utgaşdyryjysy, HMG-niň Türkmenistandaky, Gazagystan Respublikasyndaky, Gyrgyz Respublikasyndaky, Özbegistan Respublikasyndaky wekilhanasynyň ýolbaşçysy Zeýnal Gajiýew bilen onlaýn duşuşyk geçirildi. Onuň çäklerinde guramanyň dürli sebit taslamalaryna ýurdumyzyň işjeň gatnaşmagyny nazara almak bilen, özara bähbitli hyzmatdaşlygyň hukuk binýadyny berkitmegiň meseleleri ara alnyp maslahatlaşyldy.

3-nji iýunda ýurdumyzda Bütindünýä welosiped güni köpçülikleýin welosipedli ýöriş bilen dabaralandyryldy. Bu şanly sene hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň başlangyjyna laýyklykda, Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň Kararnamasy bilen esaslandyryldy. Halkara baýramçylyk parahatçylygyň wekili hökmünde sporty wagyz etmek hem-de netijeli hyzmatdaşlygy ýola goýmak üçin täze mümkinçilikleri açmak bilen, munuň özi milli Liderimiziň bedenterbiýe-sagaldyş hereketini ösdürmäge uly goşandynyň we oňa ýokary baha berilmeginiň aýdyň subutnamasydyr.

3-4-nji iýunda Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary, Ýokary gözegçilik edarasynyň başlygy Serdar Berdimuhamedowyň ýolbaşçylygyndaky ýurdumyzyň wekiliýeti Russiýa Federasiýasynyň Sankt-Peterburg şäherinde iş saparynda bolup, XXIV Peterburg halkara ykdysady forumynyň işine gatnaşdy.

Türkmenistanyň wekiliýeti dünýä ykdysadyýetiniň has möhüm meselelerini ara alyp maslahatlaşmak üçin açyk meýdança öwrülen foruma gatnaşmagynyň çäklerinde ikitaraplaýyn duşuşyklary geçirdi. Dürli ugurlarda türkmen-rus hyzmatdaşlygyny ösdürmegiň meseleleri ara alnyp maslahatlaşyldy.

5-nji iýunda Watanymyzyň Garaşsyzlygynyň 30 ýyllygy hem-de Daşky gurşawy goramagyň bütindünýä güni mynasybetli “Türkmenistanyň hormatly Prezidentiniň ýurdumyzda daşky gurşawy goramak we ekologiýa abadançylygyny üpjün etmek boýunça döwlet syýasaty: ýetilen sepgitler we wezipeler” atly ylmy-amaly maslahat geçirildi. Tebigata aýawly garamak, onuň gözelligini we baýlyklaryny geljek nesillerimiz üçin gorap saklamak milli Liderimiziň yzygiderli durmuşa geçirýän döwlet syýasatynyň möhüm ugurlarynyň biri bolup durýar diýip, maslahata gatnaşyjylar bellediler.

5-6-njy iýunda döwlet Baştutanymyzyň tabşyrygy boýunça türkmen wekiliýeti Owganystanda gulluk iş saparynda boldy. Geçirilen syýasy geňeşmelerde iki goňşy ýurduň syýasy-diplomatik, söwda-ykdysady we medeni-ynsanperwer hyzmatdaşlygy bilen bagly meselelere garaldy.

Ýewraziýa yklymynda möhüm energetika taslamalarynyň biri bolan Türkmenistan — Owganystan — Pakistan — Hindistan gaz geçirijisiniň gurluşygy, şeýle hem ýurdumyzdan Owganystana iberilýän elektrik energiýasyny artdyrmagyň mümkinçilikleri barada pikir alşyldy. Taraplar Türkmenistanyň Prezidenti Gurbanguly Berdimuhamedowyň hem-de Owganystan Yslam Respublikasynyň Prezidenti Mohammad Aşraf Ganiniň arasynda gazanylan ylalaşyklara laýyklykda, bilelikdäki meýilnamalary we taslamalary ara alyp maslahatlaşdylar.

7-nji iýunda Türkmenistanyň we Serbiýa Respublikasynyň daşary işler ministrleriniň arasynda onlaýn duşuşyk geçirildi. Onda döwletara hyzmatdaşlygyň “Ýol kartasynyň” taslamasyny işläp taýýarlamak boýunça ylalaşyk gazanyldy. Ol köpugurly ikitaraplaýyn gatnaşyklary ösdürmäge gönükdirilen anyk çäreleriň sanawyny öz içine alar.

Iýun aýynyň birinji ongünlüginde Garaşsyz Döwletleriň Arkalaşygyna agza ýurtlaryň hem-de Türkmenistanyň söwda-senagat edaralarynyň ýolbaşçylary tarapyndan bilelikde guralan “Işewürligi kämilleşdirmek we ösdürmek üçin şertler” atly onlaýn maslahat geçirildi. Onda hususy telekeçileri höweslendirmek we goldamak, söwda-ykdysady gatnaşyklary hem-de maýa goýum hyzmatdaşlygyndaky özara gatnaşyklary giňeltmek, telekeçiligiň eksport kuwwatyny artdyrmak boýunça söwda-senagat edaralarynyň alyp barýan işleri boýunça meseleler ara alnyp maslahatlaşyldy.

10-njy iýunda Adalat köşgüniň mejlisler zalynda döwletimiziň mukaddes Garaşsyzlygynyň 30 ýyllygy hem-de Ylymlar güni mynasybetli “Türkmenistanyň Garaşsyzlygy — parahatçylyk we ynanyşmak ýörelgelerine esaslanýan ösüşler” atly ylmy-amaly maslahat geçirildi. Türkmenistanyň adam hukuklary babatda halkara borçnamalarynyň we halkara ynsanperwer hukugyň ýerine ýetirilmegini üpjün etmek boýunça Pudagara toparynyň 2021-nji ýyl üçin iş meýilnamasyny ýerine ýetirmegiň çäklerinde geçirilen maslahat Ýokary kazyýet, Daşary işler ministrligi hem-de Döwlet, hukuk we demokratiýa instituty tarapyndan guraldy.

Maslahata gatnaşyjylar milli Liderimiziň durmuşa geçirýän syýasatynyň netijeli häsiýete eýedigini nygtadylar hem-de soňky ýyllarda adam hukuklary ulgamynda ynsanperwer hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de pugtalandyrmak we giňeltmek üçin uly mümkinçilikleriň döredilendigini kanagatlanma bilen bellediler. “Döwlet adam üçindir!” diýen şygar şol syýasatyň durmuş ugurlydygyny alamatlandyrýar.

10-njy iýunda BMG-niň Aşgabatdaky wekilhanasynyň mejlisler zalynda BMG-niň Taslama hyzmatlary boýunça müdirliginiň (ÝUNOPS) wekilhanasynyň Türkmenistanda işiniň başlanmagyna bagyşlanan dabaraly çäre geçirildi. BMG-niň Türkmenistandaky hemişelik utgaşdyryjysynyň wezipesini wagtlaýyn ýerine ýetiriji, BMG-niň Çagalar gaznasynyň Türkmenistandaky wekili Kristina Weýgandyň çykyşynda belleýşi ýaly, ÝUNOPS-nyň wekilhanasynyň açylmagy BMG-niň ähli agentlikleri bilen milli we sebit derejede bilelikde amala aşyrýan taslamalaryny durmuşa geçirmäge möhüm goşant bolar.

Şol gün Daşary işler ministrliginde wideomaslahat görnüşinde Ýewropa — Kawkaz — Aziýa ulag geçelgesiniň (TRASEKA) Hökümetara toparynyň hemişelik sekretariatynyň Baş sekretary Aset Asawbaýew bilen duşuşyk geçirildi. Duşuşygyň barşynda bellenilişi ýaly, Türkmenistan TRASEKA-nyň degişli resminamalaryny bilelikde amala aşyrmagy dowam etmäge taýýardyr. Şol resminamalar Aziýa — Ýewropa, Ýewropa — Ýakyn Gündogar, hususan-da, Owganystan — Türkmenistan — Azerbaýjan — Gruziýa — Türkiýe (Lapis Lazuri) hem-de Hazar deňzi — Gara deňiz ugry boýunça üstaşyr ulag ugurlarynyň maýa goýum mümkinçiliklerini giňeltmäge gönükdirilendir.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň tabşyrygy boýunça Türkmenistanyň Hökümet wekiliýeti Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary, Ýokary gözegçilik edarasynyň başlygy Serdar Berdimuhamedowyň ýolbaşçylygynda 9 — 11-nji iýun aralygynda Birleşen Arap Emirliklerine iş saparyny amala aşyryp, bu ýerde birnäçe netijeli duşuşyklary geçirdi.

Türkmenistanyň Ýakyn Gündogaryň döwletleri, şol sanda BAE ýaly arap dünýäsiniň abraýly we ykdysady taýdan ösen ýurdy bilen gatnaşyklaryny giňeltmegi Garaşsyz, Bitarap Türkmenistanyň daşary syýasat strategiýasynyň esasy ugurlarynyň biridir. Geçirilen duşuşyklaryň jemleri boýunça dostlukly döwletleriň hyzmatdaşlygyny deňhukukly, özara bähbitli esasda işjeňleşdirmäge gönükdirilen ikitaraplaýyn resminamalara gol çekildi.

11-nji iýunda Türkmenistanyň we Ukrainanyň daşary işler ministrleriniň arasynda geçirilen telefon arkaly söhbetdeşligiň barşynda syýasy-diplomatik, söwda-ykdysady we medeni-ynsanperwer ulgamlarda türkmen-ukrain gatnaşyklarynyň häzirki ýagdaýy we geljegi ara alnyp maslahatlaşyldy.

Şeýle hem şol gün daşary syýasat edarasynda Ýaponiýanyň Owganystan we Pakistan boýunça ýörite wekili, ilçi Katsuhiko Takahaşi bilen wideoduşuşyk geçirildi. Onuň barşynda iki ýurduň owgan meseleleri boýunça garaýyşlary beýan edildi. Ýapon tarapy Türkmenistanyň garaýşyny doly goldamak bilen, ýurdumyzyň goldamagynda Owganystanda amala aşyrylýan energetika we ulag taslamalaryna ýokary baha berýär.

15-nji iýunda geçirilen “Merkezi Aziýada we Owganystanda zenanlaryň ykdysady hukuklarynyň hem-de mümkinçilikleriniň ösdürilmegi” atly halkara onlaýn forumda zenan telekeçiligini goldamak meselesi ara alnyp maslahatlaşyldy. Bu çäre BMG-niň Ösüş maksatnamasy tarapyndan guraldy.

Gender deňligini üpjün etmek hem-de birmeňzeş mümkinçiliklerdir şertleri döretmek hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň türkmenistanlylaryň bagtly we abadan durmuşyny üpjün etmäge gönükdirilen syýasatynyň möhüm ugurlarynyň biridir. Merkezi Aziýanyň zenan ýolbaşçylarynyň dialogynyň howandarlygynda geçirilen köptaraplaýyn duşuşyga türkmen tarapyndan Milli Geňeşiň Mejlisiniň Başlygy hem-de Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň wekilleri gatnaşdylar.

16-njy iýunda Daşary işler ministrliginde Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasynyň (YHG) Baş sekretary Hadi Soleýmanpur bilen onlaýn duşuşyk geçirildi. “YHG-nyň 2025-nji ýyla çenli döwür üçin garaýşyna” laýyklykda işlenip taýýarlanylan maksatnamalary we meýilnamalary amala aşyrmak üçin YHG-nyň iş depginini artdyrmak hem-de guramanyň beýleki agza döwletleri bilen hereketleri utgaşdyrmak boýunça özara gatnaşyklaryň möhüm meseleleri ara alnyp maslahatlaşyldy.

Şol gün DIM-nde ýurdumyzyň degişli ministrlikleriniň we edaralarynyň ýolbaşçylarynyň hem-de wekilleriniň gatnaşmagynda wideomaslahat görnüşinde YHG-nyň ýolbaşçylary bilen duşuşyk hem geçirildi.

16-njy iýunda onlaýn görnüşde “Merkezi Aziýa + Ýaponiýa” dialogynyň çäklerinde resmi wekilleriň 14-nji maslahaty geçirildi. Onuň barşynda dialogyň täze Konsepsiýasynyň esasy ugurlaryna, şeýle hem “Merkezi Aziýa + Ýaponiýa” dialogynyň daşary işler ministrleriniň 8-nji maslahatynyň gün tertibiniň we maksatnamasynyň taslamasyna seredildi.

Geçen aýyň ortasynda Ýewropa Bileleşiginiň Merkezi Aziýa boýunça ýörite wekili Piter Burian Aşgabatda iş sapary bilen boldy. Ol Hökümetiň agzalary bilen duşuşyklary geçirdi. Türkmenistanyň we Ýewropa Bileleşiginiň arasynda emele gelen netijeli hyzmatdaşlyga oňyn baha bermek bilen, taraplar syýasy-diplomatik gatnaşyklaryň, şol sanda “ÝB — Türkmenistan” bilelikdäki komitetiň çäklerinde hyzmatdaşlygyň işjeňleşendigini kanagatlanma bilen bellediler.

Bilelikde amala aşyrylýan taslamalaryň, şol sanda durnukly ykdysadyýet, oba hojalyk sebitleriniň ösüşi, hususy pudaga goldaw bermek hem-de Türkmenistanyň Bütindünýä Söwda Guramasyna girmek boýunça tagallalaryna ýardam etmek babatyndaky taslamalaryň wajypdygy nygtaldy.

17-nji iýunda Daşary işler ministrliginde German ykdysadyýetiniň Gündogar komitetiniň Ýerine ýetiriji direktory Mihael Harms bilen wideomaslahat görnüşinde duşuşyk geçirildi. Gepleşikleriň barşynda taraplar ýola goýlan netijeli hyzmatdaşlygyň meseleleriniň giň toplumyny ara alyp maslahatlaşdylar. Türkmenistanyň ugurdaş ministrlikleriniň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň Germaniýa Federatiw Respublikasynyň söwda-ykdysady toparlary bilen wideoduşuşyk görnüşindäki gatnaşyklaryny işjeňleşdirmegiň zerurdygy nygtaldy.

16 — 18-nji iýun aralygynda Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisiniň wekilleri Parlamentara Bileleşigiň guramagynda onlaýn görnüşinde geçirilen elektron parlament boýunça 9-njy Bütindünýä maslahatyna gatnaşdylar. Parlamentarileriň uzak aralykdan işlemegi üçin mümkinçilikleri döretmek, sanly ulgama geçmek we onuň artykmaçlyklary, parlamentara duşuşyklary giňden peýdalanylýan wirtual görnüşde guramak, kiberhowpsuzlygy üpjün etmek hem-de beýleki meseleler boýunça pikir alşyldy.

21-nji iýunda DIM-nde ÝHHG-niň Milli azlyklaryň işleri boýunça Ýokary komissary Kaýrat Abdrahmanow bilen wideoduşuşyk geçirildi. Adam mümkinçilikleri ulgamyndaky dowam edýän we göz öňünde tutulýan bilelikdäki taslamalara, Türkmenistanyň milletara gatnaşyklar babatyndaky alyp barýan syýasatyny hem-de şu ýylyň aprelinde kabul edilen 2021 — 2025-nji ýyllar üçin adam hukuklary boýunça Hereketleriň milli meýilnamasyny göz öňünde tutmak bilen, geljekki hyzmatdaşlygyň möhüm ugurlaryna seljerme berildi.

Geçen aýda ÝUNESKO-nyň Hökümetara okeanografiýa toparynyň Assambleýasynyň 31-nji mejlisinde Türkmenistan bu toparyň Ýerine ýetiriji geňeşiniň 2021 — 2023-nji ýyllar döwri üçin agzalygyna saýlandy. Bu ýurdumyzyň ekologiýany, suw hem-de ýer serişdelerini goramak boýunça halkara we sebit tagallalaryna işjeň gatnaşmaga çalyşýandygynyň ýene-de bir subutnamasy boldy. Ol milli Liderimiz tarapyndan işjeň durmuşa geçirilýän ekologiýa hem-de suw diplomatiýasy bilen berk baglanyşyklydyr.

Häzirki wagtda ekologiýa halkara hyzmatdaşlygyň möhüm ugry bolup durýar. 21-nji iýunda howanyň üýtgemegi bilen baglanyşykly meseleleri çözmekde ýurt maksatnamalaryny hem-de sebit hereketlerini işläp düzmegi goldamak we Türkmenistanyň mümkinçiliklerini pugtalandyrmak taslamasyny durmuşa geçirmek maksady bilen guralan utgaşdyryjy gural boýunça ilkinji duşuşyk geçirildi.

Bu taslama Ýaşyl howa gaznasy (ÝHG) bilen ýurdumyzyň netijeli we yzygiderli hyzmatdaşlyga taýýarlygyny üpjün etmäge gönükdirilendir. Ol ýola goýlan kadalara laýyklykda, ÝHG-niň maliýe serişdelerine elýeterliligi üpjün etmek üçin aýrylmaz şert bolup durýar.

22-nji iýunda Türkmenistanyň we Finlýandiýanyň Daşary işler ministrlikleriniň arasynda wideoduşuşyk geçirildi. Diplomatlar iki döwletiň daşary syýasat edaralarynyň arasynda hyzmatdaşlygyň netijeli häsiýetini, BMG-niň hem-de beýleki halkara guramalaryň çäklerindäki gatnaşyklara ygrarlydygyny bellediler.

Milli Liderimiziň baştutanlygynda özbaşdak ösüş ýoly bilen ynamly öňe barýan Türkmenistan halkara hyzmatdaşlygyň çäklerini işjeň giňeldýär. 22-nji iýunda Nýu-Ýork şäherinde Türkmenistanyň Birleşen Milletler Guramasynyň ýanyndaky hemişelik wekilhanasynyň edara binasynda Türkmenistan bilen Niger Respublikasynyň arasynda diplomatik gatnaşyklary ýola goýmak hakyndaky Bilelikdäki Komýunikä gol çekmek dabarasy boldy.

Taraplar iki ýurduň arasyndaky dostlukly gatnaşyklaryň pugtalandyrylmagyna we syýasy, ykdysady, medeni hem-de halkara guramalaryň çäklerindäki hyzmatdaşlygyň ösdürilmegine gyzyklanma bildirilýändigini bellediler.

Türkmenistan Aziýada özara hyzmatdaşlyk we ynamy berkitmek çäreleri boýunça geňeşiň (CICA) synçy derejesine eýe bolup, Aziýada parahatçylygy, howpsuzlygy hem-de durnuklylygy üpjün etmek maksady bilen, sebit hyzmatdaşlygyny berkitmäge gönükdirilen halkara forumda 9-njy synçy döwlet boldy. Bu baradaky çözgüt 23-nji iýunda CICA-nyň synçy hem-de hyzmatdaş guramalarynyň wekilleriniň gatnaşmagynda geçirilen onlaýn mejlisiň barşynda yglan edildi. Forumyň meýdançasynda netijeli özara hereket etmegiň meseleleriniň giň toplumy ara alnyp maslahatlaşyldy.

23-nji iýunda Türkmenistanyň Daşary işler ministrliginde ABŞ-nyň Döwlet sekretarynyň kömekçisiniň Merkezi Aziýa, jemgyýetçilik diplomatiýasy we metbugat işleri boýunça kömekçisi Jonatan Hennig bilen wideoaragatnaşyk arkaly türkmen-amerikan syýasy geňeşmeleriniň ýarym ýyllyk syn beriji duşuşygy geçirildi. Taraplar sebit howpsuzlygy we Owganystandaky ýagdaýlar bilen bagly meseleleri ara alyp maslahatlaşdylar. “Merkezi Aziýa + ABŞ” we “Türkmenistan — ABŞ — Owganystan” ýaly köptaraplaýyn hyzmatdaşlygyň netijeliligi nygtaldy.

Şol gün “Bir guşak, bir ýol” başlangyjynyň çäklerindäki hyzmatdaşlyk boýunça ýokary derejeli maslahat geçirildi. “Durnukly ösüşiň maksatlarynda pandemiýa garşy göreşmek babatdaky hyzmatdaşlyga ýardam bermek” atly çärä Aziýa — Ýuwaş umman sebiti ýurtlarynyň, Merkezi Aziýanyň, halkara we sebit guramalarynyň wekilleri gatnaşdylar. Bu forum ählumumy pandemiýany nazara almak bilen, hyzmatdaşlygy berkitmegiň ýollary barada öz garaýyşlaryny beýan etmäge gatnaşyjylara mümkinçilik döretdi.

Şol günüň ertesi sanly ulgam arkaly Hyzmatdaşlyk boýunça Türkmen-hytaý hökümetara komitetiniň 7-nji mejlisi geçirildi. Iki ýurduň wekiliýetleri howpsuzlyk ulgamyndaky hyzmatdaşlygyň häzirki ýagdaýyny ara alyp maslahatlaşdylar hem-de gatnaşyklaryň geljekki ugurlaryny kesgitlediler.

Aziýa — Ýuwaş umman sebitiniň ýurtlary bilen däp bolan gatnaşyklary ösdürmek milli Liderimiziň daşary syýasat strategiýasynyň möhüm ugurlarynyň biri bolup durýar. Türkmenistanyň Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary, Ýokary gözegçilik edarasynyň başlygy Serdar Berdimuhamedowyň Ýaponiýanyň ykdysadyýet, söwda we senagat boýunça Döwlet ministri Kiýoşi Ejima bilen onlaýn görnüşinde 24-nji iýunda geçiren duşuşygy munuň aýdyň subutnamasydyr.

Esasy ulgamlarda döwletara hyzmatdaşlygy işjeňleşdirmek bilen baglylykda, ykdysady hyzmatdaşlyk boýunça Türkmen-ýapon we Ýapon-türkmen komitetleriniň işine ýokary baha berildi. Olar gazanylan ikitaraplaýyn ylalaşyklary durmuşa geçirmekde möhüm orun eýeleýär.

24-nji iýunda Aşgabatda Maliýe we ykdysadyýet ministrliginiň ýolbaşçylarynyň BMG-niň Çagalar gaznasynyň (ÝUNISEF) Türkmenistandaky wekili Kristina Weýgand bilen duşuşygy geçirildi. Onuň gün tertibine hyzmatdaşlygyň möhüm ugurlaryny ara alyp maslahatlaşmak, şeýle hem ÝUNISEF bilen Türkmenistanyň Hökümetiniň arasynda gol çekilen 2021 — 2025-nji ýyllarda hyzmatdaşlygyň ýurt boýunça maksatnamasyny hem-de ýerlerde ýokary hilli hyzmatlary ornaşdyrmak arkaly durmuş goraglylyk ulgamyny kämilleşdirmek boýunça DÖM-niň bilelikdäki maksatnamasyny amala aşyrmak bilen baglanyşykly meseleler girizildi.

ÝUNISEF bilen hyzmatdaşlygyň çäklerinde dürli ulgamlarda, şol sanda bilelikde maliýeleşdirilýän taslamalar we maksatnamalar üstünlikli durmuşa geçirilýär diýip bellenildi.

25-nji iýunda geçirilen “Azyk howpsuzlygy ulgamynda halkara hyzmatdaşlyk” atly maslahatda azyk pudagyndaky halkara hyzmatdaşlygy pugtalandyrmak hem-de ösdürmek boýunça pikir alşyldy. Ýurdumyzyň oba hojalyk pudagynda amala aşyrylýan düýpli özgertmeleriň, döwlet tarapyndan kiçi we orta telekeçiligiň hemmetaraplaýyn goldanylmagy netijesinde azyk bolçulygyny üpjün etmekde uly üstünlikler gazanylýar. Bu bolsa ilatyň abadan durmuşynyň möhüm şerti bolup durýar.

26-njy iýunda paýtagtymyz Aşgabatda Medeniýet we sungat işgärleriniň hem-de Magtymguly Pyragynyň şygryýet güni mynasybetli “Magtymguly Pyragy we türkmen halkynyň Garaşsyz döwletlilik taglymaty” atly halkara maslahat geçirildi. Amerika, Ýewropa hem-de Aziýa yklymlarynyň ylym, bilim, döredijilik işgärleriniň wekillerini özünde jemlän bu forum “Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany” şygary astynda geçýän ýylyň möhüm medeni wakasyna öwrüldi.

28-nji iýunda Türkmenistanyň Daşary işler ministrliginde Aşgabada iş sapary bilen gelen Türki dilli döwletleriň hyzmatdaşlyk geňeşiniň (Türki geňeş) Baş sekretary Bagdat Amreýew bilen duşuşyk geçirildi. Duşuşygyň barşynda däp bolan hyzmatdaşlygyň geljegi, Türkmenistanyň Türki dilli döwletleriň hyzmatdaşlyk geňeşine ýörite derejede goşulmagynyň mümkinçiliklerine seredildi.

28 — 30-njy iýun aralygynda Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasynyň (YHG) Baş sekretary Hadi Soleýmanpur resmi sapary bilen Aşgabatda boldy. Geçirilen duşuşyklaryň barşynda hyzmatdaşlygyň möhüm ugurlary hem-de öňde geçiriljek möhüm çärelere, şol sanda şu ýylda Türkmenistanyň guramada başlyklyk etmeginiň çäklerinde Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasynyň XV sammitine taýýarlygyň barşy ara alnyp maslahatlaşyldy. Bu abraýly guramanyň işini kämilleşdirmäge gönükdirilen, türkmen tarapyndan işlenip taýýarlanylan Konsepsiýanyň ileri tutulýan ugurlaryna seredildi.

Türkmenistana YHG-niň Baş sekretarynyň iş sapary bilen gelmegi ýurdumyzyň Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasyna agza ýurtlaryň Söwda hyzmatdaşlygy boýunça çäkli ylalaşygyna goşulyşmagy bilen utgaşdy.

29-njy iýunda Milli Geňeşiň Mejlisiniň wekiliýeti onlaýn görnüşde “Dawalaryň öňüniň alynmagyna we parahatçylygyň dikeldilmegine zenanlaryň gatnaşygyny hem-de ýolbaşçylyk etmegini giňeltmekde dünýä we sebit birleşikleriniň hem-de meýdançalarynyň orny” atly “tegelek stoluň” başyndaky söhbetdeşlige gatnaşdy. Bu çäre BMG-niň Ösüş maksatnamasy hem-de BMG-niň Merkezi Aziýa üçin öňüni alyş diplomatiýasy boýunça sebit merkezi tarapyndan guraldy.

Çäräniň barşynda Bilelikdäki Beýannama kabul edildi. Onda Merkezi Aziýa boýunça zenanlaryň parahatçylyk dörediji kuwwatyndan we mümkinçiliklerinden has doly peýdalanmagyň netijeli ugurlaryny işläp taýýarlamagyň hem-de tutuş sebitde parahatçylygy we durnuklylygy pugtalandyrmagyň dialogyň ileri tutulýan ugurlarynyň biri bolup durýandygy bellenilýär.

Şeýle hem Milli Geňeşiň Mejlisiniň wekilleri Birleşen Milletler Guramasynyň Adam hukuklary boýunça Ýokary komissarynyň müdirliginiň hem-de Parlamentara Bileleşigiň onlaýn görnüşde geçen bilelikdäki mejlisine gatnaşdylar.

30-njy iýunda mukaddes Garaşsyzlygymyzyň şanly 30 ýyllygyna, Watanymyzyň Bitaraplygynyň 25 ýyllygyna, şeýle hem 2021-nji ýylyň “Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly” diýlip yglan edilmegine bagyşlanyp, Daşary işler ministrliginiň Halkara gatnaşyklary institutynda syýasatşynaslaryň we žurnalistleriň gatnaşmagynda sebitleýin hyzmatdaşlyk boýunça halkara mediaforum geçirildi.

Halkara hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de pugtalandyrmak, dürli ýurtlaryň köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň arasyndaky gatnaşyklary berkitmek bilen bagly meseleler ara alnyp maslahatlaşyldy. Foruma wideoaragatnaşyk arkaly daşary ýurtlaryň görnükli žurnalistleri, syýasatşynaslary, iri sebit guramalarynyň ýolbaşçylary gatnaşdylar. Dünýäniň 30-a golaý döwletinden köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň 100-e golaýynyň wekilleri çärä onlaýn usulynda goşuldylar.

Maslahata gatnaşyjylar maglumat giňişliginde ýola goýlan gatnaşyklaryň derejesine ýokary baha berip, dünýä ýurtlarynyň we halklarynyň arasynda dostluk, ynanyşmak gatnaşyklarynyň ýola goýulmagyna gönükdirilen daşary syýasatyna laýyklykda, Türkmenistanyň daşary ýurtlaryň köpçülikleýin habar beriş serişdeleri bilen syýasy, ykdysady, durmuş hem-de medeni-ynsanperwer ugurlar boýunça täzelikleri, syn beriji maglumatlary yzygiderli alyşýandygyny nygtadylar.

Halkara bilermenler we ýurdumyzyň hem-de daşary ýurt habar beriş serişdeleriniň wekilleri ýola goýlan gatnaşyklary pugtalandyrmaga gyzyklanma bildirip, sebitleýin hyzmatdaşlygy ösdürmäge ýardam berýän şeýle duşuşyklaryň yzygiderli geçirilmeginiň zerurdygyny bellediler.

Jemläp aýdanymyzda, geçen aýyň möhüm halkara wakalary ministrlikleriň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň başlangyjy bilen halkymyzyň abadançylygynyň hem-de rowaçlygynyň bähbidine amala aşyrylýan giň gerimli maksatnamalaryň çäklerindäki ägirt uly işleriň aýdyň subutnamasy boldy.

(TDH).

Hormatly Prezidentimiziň parasatly baştutanlygynda ýurdumyzda sanly ykdysadyýeti ösdürmekde, ylmyň gazananlaryny önümçilige ornaşdyrmakda, söwda-senagat, oba hojalyk, ulag-aragatnaşyk, ylym-bilim we beýleki ulgamlary innowasion esasynda alyp barmakda netijeli işler durmuşa geçirilýär. Halk hojalygynyň ähli pudaklarynda häzirki zamanyň ösen talaplaryna laýyk gelýän kärhanalaryň gurulmagy, olaryň innowasion tehnologiýalar bilen üpjün edilmegi, uly islegden peýdalanýan önümleriň öndürilip, daşary ýurtlara eksport edilmegi milli ykdysadyýetiň has-da pugtalanmagynda möhüm orny eýeleýär.

Hormatly Prezidentimiz Ahaldaky tebigy gazdan benzin öndürýän zawodyň açylyş dabarasyndaky çykyşynda: «Sanly ykdysadyýete geçmek bilen, ýurdumyzy senagat taýdan ösdürmegiň, bazar we düzümleýin özgertmeleri geçirmegiň, gaýtadan işleýän pudaklary diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürmegiň täze tapgyry başlanýar» diýip bellemegi, bu babatda alnyp barylýan işleriň has-da rowaçlanmagyna getirdi. Bu gün «Türkmenistanda dürli görnüşli elektron enjamlaryny öndürýän kärhanalary döretmegiň Döwlet Maksatnamasynyň», «Türkmenistanda 2019 — 2025-nji ýyllarda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň Konsepsiýasynyň» durmuşa ornaşdyrylmagy ýurdumyzda sanly ykdysadyýetiň ösdürilmegine aýratyn üns berilýändiginiň aýdyň subutnamasy bolup durýar. «Türkmenistanda 2019 — 2025-nji ýyllarda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň Konsepsiýasynda» ýurdumyzy sanly ulgam esasynda ösdürmegiň maksady, wezipeleri we esasy ugurlary kesgitlenilip, ony üç tapgyrda amala aşyrmak göz öňünde tutulýar.

Türkmenistanyň kanunçylygynda milli ykdysadyýetiň pudaklaryny dürli ugurlarda kadalaşdyrýan hukuk namalary hereket edýär. Ýurdumyzda amala aşyrylýan ykdysady özgertmeleriň hukuk esaslary bolsa, Esasy Kanunymyzda berkidilendir. Türkmenistanyň Konstitusiýasynyň 16-njy maddasynda: «Döwlet ylmyň, tehnikanyň we tehnologiýalaryň ösüşine ýardam edýär, şeýle hem bu ugurlarda halkara hyzmatdaşlygyny goldaýar» diýlip kesgitlenilýär. Bu konstitusion kadalar «Döwlet ylmy-tehniki syýasaty hakynda», «Innowasiýa işi hakynda», «Ylmy-tehnologiýa parklary hakynda» Türkmenistanyň Kanunlarynda giňişleýin beýanyny tapýar. Bu kadalar pudaklaýyn kanunçylykda ulgamlaýyn düzgünleşdirilýär hem-de ösdürilýär.

Ýurdumyzda sanly ykdysadyýetiň ornaşdyrylmagy milli ykdysadyýetimiziň pudaklarynyň ösüşine uly itergi bermek bilen, Prezident maksatnamasynda öňde goýlan wezipeleri üstünlikli durmuşa geçirmäge, uzak möhletleýin ykdysady ösüşi we ýokary tehnologiýaly pudaklarda täze döwrebap iş orunlaryny döretmäge, şeýle hem halkyň ýaşaýyş-durmuş şertlerini has-da ýokarlandyrmaga uly mümkinçilikleri döredýär. Munuň özi berkarar Watanymyzyň has-da gülläp ösmeginde, ykdysady kuwwatynyň artmagynda, halkymyzyň ýaşaýyş-durmuş derejesiniň ýokarlanmagynda möhüm ähmiýete eýedir.

Aýmyrat BOZAKOW,

Gökdepe etrap kazyýeti, kazynyň kömekçisi.

Ýurdumyz halkara gatnaşyklar ulgamyna işjeň goşulyşmak bilen, bu babatda kadalaşdyryjy hukuk namalaryny yzygiderli kämilleşdirýär. Bu ugurda, ilkinji nobatda, Birleşen Milletler Guramasy hem-de onuň düzüm birlikleri bilen bir hatarda, beýleki abraýly halkara guramalar bilen işjeň hyzmatdaşlyk ýola goýuldy.

Mälim bolşy ýaly, ýurdumyz jenaýatçylykly ýol bilen alnan girdejileriň kanunylaşdyrylmagyna we terrorçylygyň maliýeleşdirilmegine garşy hereket etmek ulgamynda halkara hyzmatdaşlyk babatda Birleşen Milletler Guramasynyň, Garaşsyz Döwletleriň Arkalaşygynyň, Ýewropada Howpsuzlyk we Hyzmatdaşlyk Guramasynyň, Halkara Pul gaznasynyň, Bütindünýä bankynyň, Pullaryň kanunylaşdyrylmagyna garşy göreşiň maliýe çärelerini işläp taýýarlaýan topar (FATF), Bütindünýä maliýe aňtawçylyk edaralarynyň bileleşmesi bolan Egmont we Jenaýatçylykly ýol bilen alnan girdejileriň kanunylaşdyrylmagyna we terrorçylygyň maliýeleşdirilmegine garşy hereket etmek boýunça Ýewraziýa toparlarynyň hem-de ugurdaş beýleki halkara guramalaryň düzümleriniň çäklerinde netijeli işleri amala aşyrýar. Hususan-da, Birleşen Milletler Guramasynyň degişli konwensiýalarynyň, ylalaşyklarynyň we maksatnamalarynyň düzgünlerine pugta eýerip, bu guramanyň Terrorçylyga we onuň maliýeleşdirilmegine garşy göreşmek boýunça ählumumy strategiýasynyň durmuşa geçirilmegine öz goşandyny goşýar.

Aslynda, ýurdumyzy durnukly ösdürmek we bazar ykdysadyýeti şertlerinde pudaklaryň netijeliligini ýokarlandyrmak maksady bilen, döwletimiziň dünýä ykdysady giňişligine işjeň goşulyşmagyna gönükdirilen täze kanunçylyk namalaryny kabul etmek we hereket edýän kanunlary kämilleşdirmek örän wajyp wezipe bolup durýar.

Şu ýylyň 25-nji fewralynda milli Liderimiz ýurdumyzyň deputatlar düzümi bilen bolan taryhy duşuşygynda döwlet ösüşiniň nobatdaky tapgyrynda kanun çykaryjylyk işiniň ileri tutulýan ugurlaryny kesgitläp berdi. Duşuşykda halkara tejribeden ugur alyp, häzirki döwrüň talaplaryna laýyklykda, «Jenaýatçylykly ýol bilen alnan girdejileriň kanunylaşdyrylmagyna, terrorçylygyň maliýeleşdirilmegine we köpçülikleýin gyryş ýaragynyň ýaýradylmagynyň maliýeleşdirilmegine garşy hereket etmek hakynda» Türkmenistanyň Kanunynyň rejelenen görnüşiniň taslamasynyň işlenip taýýarlanylmagynyň we kabul edilmeginiň örän wajypdygy bellenildi. Şunuň bilen baglylykda, Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisiniň şu ýylyň 13-nji martynda geçirilen maslahatynda hut şu meselä garaldy we taslama kabul edildi. Kanun jenaýatçylykly ýol bilen alnan girdejileriň kanunylaşdyrylmagyna, terrorçylygyň maliýeleşdirilmegine we köpçülikleýin gyryş ýaragynyň ýaýradylmagynyň maliýeleşdirilmegine garşy hereket etmegiň hukuk esaslaryny kesgitleýär. Bu çygyrda pul serişdeleri ýa-da gaýry emläk bilen amallary ýa-da geleşikleri amala aşyrýan şahslaryň, ygtyýarly edaranyň, ýagny Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministrliginiň ýanyndaky Maliýe gözegçiligi gullugynyň we beýleki döwlet edaralarynyň hukuk gatnaşyklaryny düzgünleşdirýär.

Gürrüňi edilýän resminamanyň esasy wezipesi jenaýatçylykly ýol bilen alnan girdejileriň kanunylaşdyrylmagyna, terrorçylygyň maliýeleşdirilmegine we köpçülikleýin gyryş ýaraglarynyň ýaýradylmagynyň maliýeleşdirilmegine gönükdirilen işi, şeýle hem onuň bilen bagly jenaýatlary duýdurmak, ýüze çykarmak we ýok etmek bolup durýar. Şeýle-de Kanun bu babatdaky etmişleri duýdurmak, ýüze çykarmak we öňüni almak maksady bilen:

— fiziki we ýuridik şahslar tarapyndan pul serişdeleri ýa-da gaýry emläk bilen amallar ýa-da geleşikler geçirilende, bellenilen çäreleri durmuşa geçirmegiň tertibini;

— Türkmenistana dahylly ýuridik şahslaryň daşary ýurt döwletlerinde ýerleşen golçur kärhanalarynyň, wekillikleriniň we şahamçalarynyň işini amala aşyrmagyň barşynda şu hukuk resminamasynda bellenilen çäreleri durmuşa geçirmegiň tertibini;

— şu bölegiň 1-nji we 2-nji bentlerinde görkezilen subýektler tarapyndan pul serişdeleri ýa-da gaýry emläk bilen amallar ýa-da geleşikler geçirilende, bellenilen çäreleriň ýerine ýetirilişine gözegçiligi amala aşyrýan döwlet edaralarynyň işiniň tertibini;

— jenaýatçylykly ýol bilen alnan girdejileriň kanunylaşdyrylmagyna, terrorçylygyň maliýeleşdirilmegine we köpçülikleýin gyryş ýaraglarynyň ýaýradylmagynyň maliýeleşdirilmegine garşy hereket etmegiň çygrynda döwlet we gaýry edaralaryň özara hereket etmeginiň tertibini düzgünleşdirýär.

Kanunda ygtyýarly edaranyň wezipeleri we ýerine ýetirýän işleri, hukuklary we borçlary beýan edilýär. Şeýle-de halkara we pudagara hyzmatdaşlygyň amala aşyrylmagynyň düzgünleri, maglumat berýän şahslaryň arasyndaky hyzmatdaşlygy, hökmany gözegçilige degişli amallaryň görnüşleri, amallary amala aşyrýan şahslar tarapyndan müşderileriniň görnüşlerine görä talabalaýyk barlagy, içerki gözegçiligiň alnyp barylmagynyň ugurlary, terrorçylyk işi, köpçülikleýin gyryş ýaraglarynyň ýaýradylmagy we onuň maliýeleşdirilmegi bilen bagly fiziki we ýuridik şahslaryň sanawyny ýöretmegiň hem-de olara degişli maksatlaýyn maliýe çäreleriniň ulanylyşynyň kadalary, pul serişdeleri ýa-da gaýry emläk bilen amallary geçirmekden ýüz döndermek we olary togtatmak boýunça kadalar öz beýanyny tapýar.

Arslan MUHYÝEW,

Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministrliginiň ýanyndaky Maliýe gözegçiligi gullugynyň Halkara we pudagara hyzmatdaşlygy utgaşdyryş müdirliginiň başlygy.

Milli Liderimiziň parasatly baştutanlygynda ýurdumyzda ähli ulgamlara ösen tehnologiýalaryň ornaşdyrylmagy netijesinde sanly ulgamyň mümkinçilikleri günsaýyn artýar. Biz muňa öz durmuşymyzdaky täze öwrülişikler esasynda-da göz ýetirip bilýäris. Häzirki wagtda onlaýn söwda işleriniň ýola goýulmagy, degişli web-saýtlaryň üsti bilen ýolagçylaryň islendik wagtda onlaýn peteklerini satyn alyp bilmekleri, AŞTU töleg hyzmatlarynyň internet arkaly amala aşyrylmagy — bularyň ählisi hormatly Prezidentimiziň Kararlary esasynda durmuşymyza ornaşdyrylýan sanly ulgamyň giň mümkinçilikleridir.

Az wagtyň içinde durmuşymyzyň aýrylmaz bölegine öwrülen sanly ulgamyň çäksiz mümkinçilikleriniň ähli pudaklarda, şol sanda ýurdumyzyň ykdysady ulgamynda hem uly ähmiýeti bardyr. «Türkmenistanda 2019 — 2025-nji ýyllarda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň Konsepsiýasynda» göz öňünde tutulan wezipeleriň amala aşyrylmagyny üpjün etmek, milli ykdysadyýetimiziň pudaklarynda sanly ulgamy giňden ornaşdyrmak arkaly ýokary tehnologiýaly we bäsdeşlige ukyply sanly ykdysadyýeti ösdürmek maksady bilen, «Türkmenistanda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň 2021 — 2025-nji ýyllar üçin Döwlet maksatnamasyny» hem-de ony amala aşyrmak boýunça ýerine ýetirilmeli çäreleriň Meýilnamasynyň tassyklanylmagy muny aýdyňlygy bilen subut edýär.

Maksatlar aýdyň bolanda menziller ýeňil geçilýär. Sanly ykdysadyýet babatda hem ähli ugurlar boýunça anyk kesgitlenen maksatlaryň durmuşa ornaşyp başlanyna, ynha, iki ýyldan gowrak wagt boldy. Beýik ýeňişleriň ilkinji ädimlerden başlanyşy ýaly, bu konsepsiýamyzyň ilkinji tapgyry uly rowaçlyklara beslenip, onuň ikinji tapgyry öz netijelerini görkezip başlady. Häzirki wagtda ýurdumyzda tehnologik innowasiýalaryň önümçiligiň dürli pudaklaryna giňden ornaşdyrylmagy dowam etdirilýär. Şoňa görä-de, önümçiligiň usullary düýpgöter kämilleşýär.

Sanly ykdysadyýetiň ornaşdyrylmagy we ösdürilmegi, esasan hem, önümçilik-ykdysady işleriň ähli görnüşleriniň awtomatlaşdyrylmagyna, şol sanda merkezleşdirilen tertipde dolandyrylmagyny üpjün etmäge, şahsyýetleşdirilen önümçilik we sarp ediş bazarlaryň ösdürilmegine, ykdysady işiň subýektleriniň umumy netijeliliginiň ýokarlanmagyna, maglumatlary alyşmagyň hasabyna bilimleriň kämilleşdirilmegine, ýokary tehnologiýaly pudaklarda täze döwrebap iş orunlarynyň döredilmegine giň mümkinçilikleri açýar. Sanly ykdysadyýet babatynda has öňdebaryjy ýurtlaryň tejribesine seredenimizde, ol ýurtlaryň ykdysadyýetiniň ähli pudaklarynda maglumat-aragatnaşyk tehnologiýalarynyň işjeň ornaşdyrylýandygyny, döwlet hyzmatlarynyň ähli görnüşleriniň elektron görnüşde amala aşyrylýandygyny, bilim ulgamynda göni aragatnaşykda bilim bermek usulynyň işjeň ulanylýandygyny görmek bolýar. Şeýle-de bu ýurtlar ösen IT ulgamy, has amatlaşdyrylan işewürlik hem-de innowasiýa gurşawy bilen tapawutlanýarlar. Şu nukdaýnazardan, häzirki wagtda biziň ýurdumyzda hem şeýle dünýä tejribelerine daýanylyp, sanlylaşdyrmak boýunça işler ýokary derejede alnyp barylýar. Ýurdumyzyň innowasion tehnologiýalara esaslanyp ösýän ykdysady ulgamynda sanly özgertmeler ähli pudaklarda güýçli depginler bilen alnyp barylýar. Sanly ykdysadyýeti ösdürmekde döwlet dolandyrylyşynda söwda, maliýe, bank ulgamlaryna ilkinji orun degişli bolmak bilen bir hatarda, bu ulgamlarda ýokary netijeler gazanylýar. Görnüşi ýaly, ýurdumyzyň ykdysadyýetinde sanly ulgam arkaly geçirilýän amallar bilen bir hatarda, nagt däl hasaplaşyklaryň görkezijileri hem barha ýokarlanýar.

Hormatly Prezidentimiziň parasatly başlangyçlary esasynda sanly ykdysadyýetimizde halkymyz üçin has amatly bolan hyzmatlaryň sany ýyl-ýyldan köpelýär. Biz — talyp ýaşlar geljekki ykdysatçylar hökmünde ýurdumyzyň ösüşlerine mynasyp goşandymyzy goşup zähmet çekeris. Çünki milli Liderimiziň nygtaýşy ýaly, sanly ykdysadyýet döwletimiziň ösüşiniň berk binýadydyr.

Ogulnur PIRJIKOWA,

Türkmen döwlet maliýe institutynyň talyby, «Nesil».

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň Balkan welaýatyna iş sapary tamamlandy

Türkmenbaşy, 7-nji iýul (TDH). Balkan welaýatynda iş saparynda bolýan hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow şu gün ir säher bilen Hazaryň kenaryna çykyp, irki maşklaryny ýerine ýetirdi we welosipedde gezelenç etdi.

Sagdyn durmuş ýörelgeleriniň işjeň tarapdary, köpçülikleýin bedenterbiýäni we sporty ösdürmegi döwlet syýasatynyň möhüm ugry hökmünde kesgitlän milli Liderimiz sport bilen meşgullanmagyň her bir adamyň ýaşaýyş kadasyna öwrülmelidigini ündeýär. Soňky ýyllarda ýurdumyzda ýokary netijeli sportuň we bedenterbiýe-sagaldyş hereketiniň hemmetaraplaýyn ösdürilmegine, oňa ilat köpçüliginiň, aýratyn-da, ýaşlaryň işjeň çekilmegine döwlet derejesinde uly üns berilýär. Bu bolsa öňde goýlan belent maksatlara ýetmegiň esasy şerti bolup durýar.

Ähli möwsümlerde bolşy ýaly, tomus paslynyň ir säheriniň özboluşly gözelligi, hoştap howasy hem-de serginligi ynsan ruhuna ýakymly täsir edýär. Ýokary ekologiýa derejesini saklamak boýunça giň gerimli işleriň geçirilýän ýeri bolan Awazanyň bagy-bossanlygy adamlaryň ruhuny göterýär.

«Awaza» milli syýahatçylyk zolagynyň şypaly howasy hem-de dynç alyş amatlyklary türkmen topragynyň bu behişdi künjeginiň sanatoriýa-şypahana, şeýle hem sport merkezine öwrülmegi üçin ähli şertleri döredýär.

Soňky ýyllarda bu ýerde döwrebap sport toplumlary gurlup, olarda sportuň dürli görnüşleri bilen meşgullanmak bolýar.

Mälim bolşy ýaly, sagdyn we işjeň durmuş ýörelgesiniň tarapdary hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň alyp barýan giň gerimli işleri netijesinde sport hereketi ýurdumyzyň ähli künjeklerinde görlüp-eşidilmedik derejä eýe boldy. Sportuň dürli görnüşleri bilen meşgullanmak arkaly saglygy hemmetaraplaýyn berkitmek bu gün ähli ýaşdaky we hünärdäki adamlary birleşdirýän umumymilli maksada, kuwwatly şerte öwrüldi.

Döwlet Baştutanymyzyň şahsy göreldesi hem-de ruhlandyryjy başlangyçlary netijesinde türkmenistanlylar, aýratyn-da, ýaşlar bedenterbiýe bilen utgaşyp gidýän işjeň dynç alyş ulgamyna çekilýär.

Säher şapagynyň öwüşginleri bilen ajaýyp görnüşi emele getirilýän Hazar deňziniň ekologik taýdan arassa kenarýaka zolagynda welosipedli gezelenç etmek saglygyňy berkitmegiň baş şerti bolup durýar. Çünki welosiped sporty adamyň saglygyny berkidip, ony täze üstünliklere ruhlandyrýar.

Köpçülikleýin bedenterbiýe-sagaldyş hereketiniň ösdürilmeginde, jemgyýetde sagdyn durmuş ýörelgeleriniň berkidilmeginde welosiped sportuna möhüm ornuň degişlidigini belleýän hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow sportuň bu görnüşiniň hemmetaraplaýyn ösdürilmegine, welosipedli gezelençleriň wagyz edilmegine möhüm ähmiýet berýär. Mälim bolşy ýaly, döwlet Baştutanymyz Türkmenistanda köpçülikleýin welosipedli ýörişi geçirmegiň asylly we örän peýdaly däbiň başyny başlady. Bu pikir watandaşlarymyzyň goldawyna eýe bolup, olar ýurdumyzda yzygiderli guralýan giň gerimli çärelere uly höwes bilen gatnaşýarlar.

Milli Liderimiz türkmenistanlylara nusgalyk şahsy görelde görkezýär. Ine, şu ýyl hem hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Bütindünýä Saglyk güni, Aşgabadyň 140 ýyllygyna hem-de Bütindünýä welosiped gününe bagyşlanan ekologiýa çäresi mynasybetli paýtagtymyzda geçirilen welosipedli ýörişiň başyny çekdi.

Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe milli Liderimiziň baştutanlygynda jemgyýetde sagdyn durmuş ýörelgesini berkarar etmek, köpçülikleýin bedenterbiýe-sagaldyş hereketini hem-de ýokary görkezijiler sportuny wagyz etmek, şeýle hem halkara derejeli iri sport döwleti hökmünde Türkmenistany ösdürmek boýunça giň gerimli işler amala aşyrylýar. Biziň ýurdumyz bu möhüm işe belent ynsanperwer many çaýyp, adamyň mümkinçiliklerini doly açmak üçin şertleriň döredilmegine gönükdirilen Durnukly ösüşiň maksatlaryny amala aşyrmak bilen, olimpiýa maksatlaryna gös-göni eýerýär.

BMG-niň Baş Assambleýasynyň her ýylyň 3-nji iýunynda Bütindünýä welosiped gününi baýram etmek hakynda ýörite Kararnamany kabul etmegi milli Liderimiziň baştutanlygynda dünýäniň sport giňişliginde uly üstünliklere eýe bolýan Türkmenistanyň gazananlaryna berilýän ýokary bahanyň we ykrarnamanyň aýdyň subutnamasydyr. Munuň özi dünýä bileleşiginiň türkmen Lideriniň ählumumy ösüşiň, parahatçylygyň we rowaçlygyň bähbidine ýöredýän sport diplomatiýasyny biragyzdan goldamagynyň nobatdaky güwäsine öwrüldi.

Şu gün hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow welosipedli gezelenjiniň dowamynda, hemişe bolşy ýaly, beden taýdan taplygyny görkezdi.

Milli Liderimiz işiniň köpdügine garamazdan, bedenterbiýe we sport bilen meşgullanmaga wagt tapyp, şahsy göreldesinde olaryň artykmaçlygyny, adamyň saglygyna hem-de duýgularyna, immunitetiniň berkemegine, zähmetsöýerlik, maksada okgunlylyk, tutanýerlilik, düzgün-nyzamlyk ýaly häsiýetleri kemala getirmäge bolan oňaýly täsirini tassyklaýar.

Welosiped sporty bilen meşgullanmagyň adamyň saglygyny berkidip, onuň işe ukyplylygyny artdyrýandygy jedelsizdir. Ylmy taýdan tassyklanylyşy ýaly, adam welosiped sürende, bedeniniň ähli möhüm agzalaryny işledýär. Bu bolsa onuň gujur-gaýratyny artdyrýar, güýçlenmegini şertlendirip, ruhy ýagdaýyny gowulandyrýar, ýürek-damar we beýleki keselleriň töwekgelçiligini peseldip, gan basyşynyň durnuklaşmagyna hem-de dartgynlylygyň gowşamagyna ýardam edýär. Welosipediň çarhlarynyň sazlaşykly aýlanmagy beýniniň gan aýlanyşygyny kadalaşdyrýar. Bu bolsa, pikirleniş ukybyny gowulandyrmaga mümkinçilik berýär.

Ýurdumyzda sportuň bu görnüşiniň muşdaklarynyň günsaýyn artmagy tötänden däldir. Dürli ýaşdaky adamlar üçin elýeterli bolmagy onuň artykmaçlyklarynyň biri bolup durýar, diýmek, ýakymly zadyň peýdaly zat bilen utgaşdyrylmagyny aňladýar.

Arassa howada, aýratyn-da, säher bilen gezelenç etmek oňyn duýgulary döredip, ylham joşgunyny artdyrýar, tutuş günüňe güýç berýär.

Ulagyň ekologiýa görnüşi bolmak bilen, welosiped güneşli ülkämiz boýunça syýahat etmegiň hem ajaýyp serişdesidir. Beden saglygy üçin peýdadan başga-da, welosiped sporty bilen meşgullanmak daşky gurşawyň gözelligini, ajaýyp tebigaty synlamaga mümkinçilik berýär.

Döwlet Baştutanymyz Gurbanguly Berdimuhamedowyň belleýşi ýaly, ata-babalarymyz hemişe tebigat bilen sazlaşykda ýaşap, ondan beden we ruhy taýdan güýç, döredijilik ylhamyny alypdyrlar. Munuň özi gündelik durmuşda hem-de türkmen halkynyň baýramçylyklarynda, asylly däp-dessurlarynda, baý döredijiliginde, ajaýyp sungat eserlerinde öz beýanyny tapdy.

Häzirki döwürde tebigata aýawly garamak milli özboluşlylygyň aýrylmaz ölçegleriniň biri bolup, döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugruna öwrüldi. Sport, saglyk we ekologiýa — biri-birinden aýrylmaz düşünjeler. Ekologiýa ýagdaýy — ýurdumyzda amala aşyrylýan toplumlaýyn özgertmeleriň we pudaklaýyn maksatnamalaryň, adamlaryň durmuşy üçin oňaýly şertleri üpjün etmäge gönükdirilen iri düzümleýin taslamalaryň möhüm bölegidir.

Ählihalk bag ekmek çäreleri milli Liderimiziň degişli ugurda başyny başlan öňdengörüjilikli strategiýasynyň esasyny düzýär. Olaryň geçirilmegi netijesinde ýurdumyzyň ähli şäherdir obalarynda, şol sanda Hazaryň ekologiýa taýdan arassa dynç alyş zolagynda seýilgähleriň we tokaýlaryň meýdany ýylsaýyn giňelýär.

Gözüňi dokundyrýan gök guşaklyklar — tomsuň jöwzasy, tozanly ýeller ýaly howanyň ýaramaz täsirlerinden goraýan ýene-de bir şertdir. Olar howanyň arassalanmagyna, oňaýly howa şertleriniň döremegine, biodürlüligi gorap saklamaga we artdyrmaga ýardam edýär. Şeýle hem olar çölleşmäge we ýerleriň zaýalanmagyna garşy göreşmekde ähmiýetli orny eýeleýär.

Ýurdumyzda eko-sport çäreleri yzygiderli geçirilip, olar sagaldyş we terbiýeleýiş ähmiýetinden başga-da, aň-bilim wezipesini ýerine ýetirip, jemgyýetiň ekologiýa medeniýetini artdyrmaga we kämilleşdirmäge ýardam edýär.

Döwlet Baştutanymyz welosipedli gezelenji Hazaryň kenaryndaky ajaýyp künjekde ýerleşýän gämi duralgasynyň ýanynda tamamlady. Bu ýerde hormatly Prezidentimiz ýurdumyzyň “Türkmendeňizderýaýollary” agentliginiň ygtyýaryna gelip gowşan “Rahat” atly täze ýolagçy gämisiniň ilkinji ýüzüşine ak pata bermek çäresine gatnaşdy.

Russiýa Federasiýasynyň Tatarystan Respublikasynda gurlan bu ýokary tizlikli ýolagçy gämisi deňizde gezelenç etmegi halaýan syýahatçylar we jahankeşdeler üçin niýetlenendir. Gäminiň umumy uzynlygy 33 metrden gowrakdyr.

Täze gäminiň serkerdesi döwlet Baştutanymyza “Rahat” atly ýokary tizlikli, ähli amatlyklary bolan ýolagçy gämisiniň ilkinji ýüzüşe taýýardygy barada hasabat berdi hem-de hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowdan ilkinji ýüzüşe ak pata bermegini haýyş etdi.

Milli Liderimiz egindeşleri bilen ak guwa çalymdaş ak gämä mündi. Döwlet Baştutanymyzyň ak patasy bilen “Rahat” atly gämi gojaman Hazaryň giňişligi boýunça ýüzüşe badalga aldy.

Ýolagçylar üçin ähli amatlyklary bolan gämi rahat ýüzüşi amala aşyrmak, ýüzüşiň dowamynda oňaýly dynç almak hem-de deňiz giňişligini synlamak üçin zerur şertler bilen üpjün edilipdir. Döwrebap bezegi, kenardan 100 mile çenli uzaklykda ýüzüşi amala aşyrmaga mümkinçiligi bolan bu gäminiň tehniki görkezijileri we enjamlaşdyrylyşy häzirki zaman ýolagçy gämilerine bildirilýän ýokary talaplara doly laýyk gelýär.

Bu gäminiň Türkmenistan bilen Tatarystan Respublikasynyň arasynda gazanylan ýokary derejeli ylalaşyklaryň esasynda ýurdumyz üçin gurlandygyny bellemeli. Munuň özi Türkmenistan bilen Russiýa Federasiýasynyň aýry-aýry sebitleriniň, hususan-da, Tatarystanyň arasynda ýola goýlan hyzmatdaşlygyň işjeň ösdürilýändiginiň aýdyň beýany bolup durýar.

Öňden gelýän hyzmatdaşlar bilen söwda-ykdysady gatnaşyklaryny yzygiderli pugtalandyrmak ýurdumyzyň amala aşyrýan daşary syýasy ugrunyň hem-de deňhukukly, uzak möhletli we özara bähbitli esasda guralýan halkara hyzmatdaşlygynyň esasy ugurlarynyň biri bolup durýar.

Biziň ýurdumyz geografik taýdan amatly ýerleşmek bilen, ulag kommunikasiýalarynyň köp şahaly ulgamynyň döredilmegine aýratyn üns berýär. Munuň özi ýurdumyzyň durmuş-ykdysady taýdan durnukly ösmegine hyzmat etmek bilen çäklenmän, eýsem, tutuş sebitde parahatçylygy, durnuklylygy we howpsuzlygy pugtalandyrmaga ýardam edýär.

Bu ugur deňiz ýakasyny durmuş-ykdysady taýdan ösdürmekde esasy şert bolup durýar. Türkmenbaşydaky Halkara deňiz porty bu babatda nusga alarlyk mysal bolup, ol ýurdumyzyň esasy “deňiz derwezesi” bolmak bilen, sanlyja ýyllaryň içinde Ýewropanyň we Aziýanyň arasynda iri halkara üstaşyr ulag merkezine öwrüldi.

Ýeri gelende aýtsak, halkara söwda-ykdysady gatnaşyklary giňeltmek hem-de söwda ýollaryny ösdürmek boýunça işleriň çäklerinde Türkmenistan beýleki Hazarýaka ýurtlar ýaly, milli gämiçilik ulgamynyň kuwwatyny artdyrmaga uly üns berýär.

Şeýlelikde, soňky ýyllarda türkmen tarapynyň buýurmasy boýunça döwrebap tankerler hem-de söwda flotunyň beýleki gämileri guruldy we ulanmaga berildi. Olaryň ýokary ulanyş häsiýetnamalary, innowasion tehniki ölçegleri gämileri deňiz arkaly ýük daşamalar bazarynda zerur bolan ulaglaryň hataryna çykarýar.

Ýolagçy gämilerini tehniki taýdan enjamlaşdyrmak we yzygiderli üstüni ýetirmek boýunça hem uly işler alnyp barylýar. “Rahat” atly täze gäminiň portumyza gelmegi munuň aýdyň subutnamasyna öwrüldi.

Gojaman Hazaryň tolkunlarynyň arasyndan ýol külterleýän gämi kenardan daşlaşdy. Gözýetimde asman bilen birleşýän ajaýyp deňiz giňişligi haýran galdyrýar. Bu ýerden kenarda ýaýylyp gidýän “Awaza” milli syýahatçylyk zolagynyň keşbi has-da gözel görünýär.

Milli Liderimiziň başlangyjy we yzygiderli tagallalary netijesinde, Hazar deňziniň türkmen kenarynda giň möçberli taslamalar yzygiderli durmuşa geçirilýär. Bu bolsa ýokary halkara ölçeglere kybap gelýän ösen syýahatçylyk hem-de dynç alyş düzümini döretmäge ýardam edýär.

Döwlet Baştutanymyz her bir sebitiň, şol sanda deňizýaka sebitiniň hemmetaraplaýyn ösdürilmegine, onuň mümkinçilikleriniň amala aşyrylmagyna aýratyn üns berýär. Bu bolsa ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmäge, halkymyzyň abadan durmuşyny üpjün etmäge gönükdirilen döwlet syýasatynyň esasy ugurlarynyň biridir.

Hormatly Prezidentimiziň taýsyz tagallalary netijesinde Awaza öz çäklerini ýylsaýyn giňeldip, Hazaryň türkmen kenaryny innowasion düzümli döwrebap deňiz şypahanasyna öwürýär. Häzir bu ýerde ýokary derejeli myhmanhanalar, köp sanly şypahanalar, çagalar üçin sagaldyş-dynç alyş merkezleri guruldy hem-de gurulmagy dowam etdirilýär. Olar wagtyňy gyzykly geçirmek, birkemsiz dynç almak, saglygyňy berkitmek üçin giň mümkinçilikleri hödürleýär.

Bu şypahana merjeniniň desgalary ýerli tebigy gözellikler bilen sazlaşykly utgaşýar hem-de adam eli bilen döredilen tokaý zolaklary amatly howa şertlerini emele getirýär.

Hazar deňziniň ekologiýa taýdan arassa kenarynyň keşbi gün-günden gözelleşýär. Awazanyň çäginde sagaldyş toplumlarynyň, oýun attraksionlary bolan seýilgäh zolaklarynyň, köpugurly sport toplumlarynyň peýda bolmagy eziz Diýarymyzyň bu künjeginiň özüne çekijiligini has-da artdyrýar.

Özüniň gaýtalanmajak gözelligi bilen haýran galdyrýan Hazaryň keşbi ruhuňy galkyndyrýar. Ajaýyp tebigy ýagdaýlar — tämiz, şypaly howa, arassa altynsow kenar, deňizde suwa düşmek oňat dynç alşy kepillendirýär, kalbyňa rahatlyk çaýyp, gujur-gaýratyňy artdyrýar.

Deňizde ýüzüşiň dowamynda döwlet Baştutanymyz egindeşleri bilen türkmen topragynyň bu ajaýyp künjeginde alnyp barylýan netijeli işleri yzygiderli dowam etmek, Hazaryň ekologiýasynyň ýokary derejesini, onuň biodürlüligini saklamak we künjegiň ösümlik hem-de haýwanat dünýäsini ylmy esasda öwrenmek bilen baglanyşykly meseleler boýunça pikir alyşdy.

Hazar deňzi — umman gelip çykyşly dünýädäki iň iri içerki suw howdanydyr. Ol deňizleriň hatarynda tutuş adamzadyň gymmatly mirasy bolup, biziň günlerimize çenli tebigatyň ajaýyp künjeklerini, örän baý ösümlik we haýwanat dünýäsini saklap galan suw giňişligidir.

Hazar sebitinde ýaşaýan halklaryň, şeýle hem bütin dünýäniň ilatynyň abadançylygynyň bähbidine daşky gurşawa aýawly çemeleşmek bilen bu baýlyklary gorap saklamak hem-de artdyrmak, deňziň çäksiz hazynalaryny we uglewodorod serişdelerini rejeli peýdalanmak hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow tarapyndan alnyp barylýan, işjeň ösdürilýän halkara hyzmatdaşlygyň çäklerinde üstünlikli amala aşyrylýan Türkmenistanyň ekologiýa syýasatynyň esasyny düzýär.

Mälim bolşy ýaly, biziň ýurdumyz Hazar deňziniň meseleleriniň oýlanyşykly çözgütlerini işläp taýýarlamak boýunça üýtgewsiz öňdäki orny eýeleýär. Öz wagtynda Türkmenistan Hazar deňzinde hyzmatdaşlygyň şertnamalaýyn-hukuk binýadyny döretmekde möhüm başlangyçlar bilen çykyş etdi hem-de bu işler häzirki wagtda ekologiýa meselelerini hasaba almak bilen, halkara hukugyň çäklerinde Hazarýaka ýurtlar bilen hyzmatdaşlykda dowam etdirilýär.

Döwlet Baştutanymyz Gurbanguly Berdimuhamedow 2019-njy ýylyň awgust aýynda «Awaza» milli syýahatçylyk zolagynda geçirilen birinji Hazar ykdysady forumynda çykyş edip, Hazaryň ekologiýa deňagramlylygyny, deňziň täsin biologik köpdürlüligini saklamak meselelerine ylmy taýdan çemeleşmegiň zerurdygyna ünsi çekdi.

Hazar deňziniň baý tebigy serişdeleriniň aýawly saklanylmagyna hem-de rejeli ulanylmagyna gönükdirilen tebigaty goraýyş çäreleriniň toplumy hökmünde täze Hazar ekologiýasy maksatnamasynyň döredilmegi ugrunda çykyş edýäris diýip, milli Liderimiz belledi. Şol bir wagtyň özünde bu Maksatnama Hazarda ekologiýa ýagdaýynyň monitoringi wezipesini amala aşyryp hem-de kenarýaka ýurtlarynyň hökümetlerine degişli maslahatlary döredip bilerdi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow deňiz boýunça şu günki gezelenjiniň dowamynda Hazaryň kenarynda işjeň dynç alşyň häzirki zaman usullaryny ornaşdyrmak, myhmanlara edilýän hyzmatlaryň hilini ýokarlandyrmak we onuň görnüşlerini artdyrmak boýunça talabalaýyk işleriň amala aşyrylmagy zerurdyr diýip belledi.

Bu möhüm ugurda alnyp barylýan işlerde adam, olaryň bagtyýar durmuşy we amatly dynç alşy hakyndaky alada uly üns berilmelidigi nygtaldy.

Häzirki wagtda ýurdumyzyň hünärmenleriniň baha bermegine görä hem-de abraýly halkara bilermenleriň netijenamalaryna laýyklykda, Hazar deňziniň türkmen kenary ekologiýa taýdan örän arassa diýlip hasaplanýar.

Ekologiýa taýdan arassa, öňdebaryjy tehnologiýalar şähergurluşyk ulgamynda, nebitgaz pudagynda, himiýa senagatynda, elektroenergetikada, oba hojalygynda möhüm çelgi hökmünde çykyş edýär we umuman, ýurdumyzda ýaýbaňlandyrylan durmuş-ykdysady maksatnamalaryň, iri halkara we sebit taslamalarynyň aýrylmaz bölegi bolup durýar.

Ýurdumyzyň nebithimiýa senagatynyň öňdebaryjysy bolan Türkmenbaşydaky nebiti gaýtadan işleýän zawodlar toplumynyň düýpli döwrebaplaşdyrylmagyny hem-de gaýtadan enjamlaşdyrylmagyny anyk mysal hökmünde getirip bolar, bu işler daşky gurşawa tehnogen taýdan zyýan ýetirmegiň öňüni almaga mümkinçilik berýän iň täze tehnologiýalary peýdalanmak arkaly amala aşyrylýar.

“Ýaşyl port” (Green port) halkara ölçegine laýyklykda, 2018-nji ýylyň maý aýynda döwlet Baştutanymyz Gurbanguly Berdimuhamedowyň gatnaşmagynda dabaraly ýagdaýda ulanylmaga berlen Türkmenbaşy şäherindäki täze Halkara deňiz portunyň taslamasy işlenip taýýarlanyldy.

Türkmenistan ekologiýa meselesi ýaly örän möhüm ugurda halkara hyzmatdaşlygyna işjeň gatnaşyjy bolmak bilen, BMG-niň çäklerinde hyzmatdaşlygy has-da çuňlaşdyrmak hem-de giňeltmek, beýleki iri guramalar we düzümler bilen netijeli hyzmatdaşlygy ösdürmek ugrunda çykyş edýär hem-de tutuş adamzadyň geljegine dahylly meseleleriň oňyn çözgüdini tapmak boýunça hyzmatdaşlygy işjeňleşdirmäge ýardam berýär.

Türkmenistanyň Prezidentiniň BMG-niň Baş Assambleýasynyň maslahatlarynda, Birleşen Milletler Guramasynyň durnukly ösüş boýunça “Rio+20” konferensiýasynda hem-de beýleki iri halkara forumlarda öňe süren oňyn başlangyçlary dünýä bileleşiginiň giň goldawyna eýe boldy.

“Awaza” milli syýahatçylyk zolagynyň gämiler toplumynyň üstüni ýetiren täze gämi Hazaryň giňişliginde asuda ýüzüşini dowam etdi.

Syýahatçylar we dynç alýanlar üçin deňiz gezelençlerini guramaga niýetlenen ak gar ýaly gämi ösüşiň we abadançylygyň ýoly bilen öňe barýan ýurdumyzyň täze taryhy eýýamynyň rowaçlyklara beslenýändigini alamatlandyrdy.

Hazar deňziniň baý tebigy mümkinçilikleriniň netijeli peýdalanylmagy netijesinde, bu ýerde syýahatçylyk we şypahana düzümleri okgunly ösdürilýär. Bu bolsa kenarda we aňyrsyna-bärsine göz ýetmeýän deňiz giňişliklerinde dynç alşy we gezelençleri guramak üçin täze mümkinçilikleri açýar.

Milli Liderimiziň ak patasy bilen badalga berlen “Rahat” atly gämi ilkinji ýüzüşini tamamlap, deňziň kenarynda saklandy.

Döwlet Baştutanymyzyň egindeşleri hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowy bu şanly waka bilen gutladylar we gämä mundan beýläk-de şowly ýüzüşleri arzuw etdiler.

Milli Liderimiz hoşlaşanda, “Rahat” gämisiniň serkerdesine we ekipažyň ähli agzalaryna işlerinde üstünlikleri arzuw etdi.

Döwlet Baştutanymyz Balkan welaýatyna iş saparyny tamamlap, bu ýerden Türkmenbaşy şäheriniň Halkara howa menziline tarap ugrady. Ol ýerde hormatly Prezidentimizi ýurdumyzyň resmi wekilleri ugratdylar.

Hormatly Prezidentimiz Aşgabada ugramazynyň öň ýanynda degişli ýolbaşçylara sebiti mundan beýläk-de durmuş-ykdysady taýdan ösdürmek boýunça kesgitlenen wezipeleriň üstünlikli ýerine ýetirilmegine yzygiderli we toplumlaýyn esasda çemeleşmegiň wajypdygyny aýtdy.

Biraz wagtdan döwlet Baştutanymyzyň uçary Aşgabadyň Halkara howa menziline gondy.

* * *

Şu gün “Rahat” atly täze ýolagçy gämisini asyrlar aşyp gelýän milli ýörelgeler esasynda dabaraly garşylamak çäresi geçirildi. Kenarda dabara gatnaşyjylar gämini aýdym-sazlar hem-de şowhunly elçarpyşmalar bilen garşyladylar. Milli däp-dessura laýyklykda, gämä alaja dakylyp, ak un sepildi we oňa Hazar deňziniň giňişliklerinde abadan ýüzüş dileg edildi.

Türkmen halkynyň dünýä nusgalyk ýagşy dessurlarynyň berjaý edilmegi täze gäminiň deňziň kenarynda dynç alýanlara ýokary derejeli hyzmatlary ýola goýjakdygyna bolan pugta ynamyň aýdyň beýanyna öwrüldi we paýhasly pederlerimiziň döreden asylly däpleriniň döwrebap derejede ösdürilýändigini äşgär etdi.

Döredijilik toparlaryny, hormatly ýaşululary we kümüş saçly eneleri goýnuna alan “Rahat” gämisi Hazaryň giňişligine ýüzüşe çykdy. Welaýatyň sungat ussatlary, folklor toparlary hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň tagallasy bilen täze gelip gowşan ak gämide joşgunly çykyşlaryny dowam etdiler.

Hazaryň ekologiýa taýdan arassa kenarynda milli Liderimiziň aladasy bilen amal bolan dynç alyş mümkinçilikleriniň hözirini görýän ildeşlerimiz türkmenistanlylaryň bagtyýar we abadan durmuşy ugrundaky atalyk aladasy üçin Arkadag Prezidentimize alkyş sözlerini aýtdylar.

Ýurdumyzyň iri önümçilik-hojalyk toplumy bolan «Türkmennebit» döwlet konserni esasy we ýardam beriji kärhanalaryň birnäçesini özünde jemleýär. Halkymyzda «Arkalaşan dag aşar» diýen pähim bar, «gara altyny» we «mawy ýangyjy» çykarmak boýunça umumy işiň üstünlikli ýerine ýetirilmegi üçin nebitçiler biri-biri bilen arkalaşykly işleýärler. «Nebitgazburawlaýyş» trestiniň Balkanabat tilsimat ulaglar müdirligi-de ýardam beriji kärhanalaryň biridir.

Geçen asyryň kyrkynjy ýyllarynda peýda bolan bu kärhananyň döredilmegi welaýatymyzda nebitgazly ýataklaryň açylmagy we özleşdirilmegi bilen baglanyşyklydyr. Geçen ýyllaryň dowamynda müdirlik tebigy baýlyklaryň çykarylyşyny artdyrmak ugrundaky alnyp barlan işlerde hemişe öň hatarda bolupdy. Ulaglaryň dürli görnüşlerine ezberlik bilen erk edijiler «Türkmennebit» döwlet konserniniň geologlary we burawlaýjylary bilen bilelikde aňňat-aňňat çäge depelerini geçipdiler, yhlaslylygyň, çydamlylygyň nusgasyny görkezipdiler.

Balkanabat tilsimat ulaglar müdirligi häzirki wagtda tejribeli işçileriň we inžener-tehniki işgärleriň ençemesini özünde jemleýän, tehniki taýdan döwrebap enjamlaşdyrylan uly kärhana hökmünde belli. Onda jemi 741 işgär zähmet çekip, 115 awtobus, 308 dürli kysymly ulaglar, abatlaýyş sehleri, şeýle-de, mehaniki ussahana bar.

Hormatly Prezidentimiz  ýurdumyzyň ýangyç-energetika toplumynyň milli ykdysadyýetimizde möhüm orun eýeleýändigini bellemek bilen, önümçilik kuwwatlyklaryny iň öňdebaryjy we ýokary netijeli enjamlardyr tehnika bilen üpjün etmek boýunça ýurdumyzyň nebitçilerine döwlet tarapyndan hemişe goldaw berlip duruljakdygyny öz çykyşlarynda nygtaýar. Geçen ýyllaryň içinde kärhana dürli kysymdaky ulaglaryň alynmagy munuň aýdyň mysalydyr.

Kärhananyň sürüjileri çalşykly işläp, olaryň her biri günde ýüzlerçe kilometr aralygy geçýärler. Ýylyň islendik möwsüminde, islendik wagtda önümçilik zerurlygy boýunça şeýle aralyga gatnamak olardan ussatlygy, ägäligi talap edýär. Sürüjileriň ýol hereketiniň düzgünlerini gyşarnyksyz berjaý etmekleri, olaryň özlerine ynanylan awtoulaglary gurat ýagdaýda saklamaklary üçin yzygiderli alada edilýär. Olar bilen wagtly-wagtynda gözükdiriş we düşündiriş işleri geçirilip durulýar. Işgärleriň zähmet düzgün-nyzamynyň, içerki tertip-düzgüniň, tehniki howpsuzlyk düzgünleriniň talaplaryny berk berjaý etmekleri gazanylýar.

Müdirligiň işgärleri diňe önümçilik işlerini ýerine ýetirmek bilen çäklenmän, jemgyýetçilik işlerine-de işjeň gatnaşýarlar. Olar oba hojalyk işlerine-de ýardam berip gelýärler. Welaýatymyzyň Bereket we Serdar etraplarynyň gallaçylary Balkanabat tilsimat ulaglar müdirliginiň sürüjileriniň hyzmatyndan hoşal.

Kärhananyň Hazar şäherinde kenar ýakasynda ýerleşýän «Gara Altyn» çagalar sagaldyş we dynç alyş merkezi-de bar. Ol «Türkmennebit» döwlet konserni tarapyndan gurlup, 2013-nji ýylda ulanylyşa berildi.

«Türkmennebit» döwlet konserniniň ýardam bermeginde bu ýerde doly abatlaýyş-bejeriş işleri geçirilipdir. Zerur bolan elektrotehniki enjamlar, harytlar we derman serişdeleri bilen üpjün edilipdir. Nobatdaky dynç alşyň öňüsyrasynda merkezde arassalaýyş işleri geçirilipdir. Körpeleriň wagtynyň şadyýan geçmegi üçin zerur bolan ähli şertler döredilipdir.

«Gara Altyn» çagalar sagaldyş we dynç alyş merkezinde sport hem-de konsert meýdançalary bolup, ol ýerlerde bagtyýar körpeleriň sesleri belent ýaňlanýar. Bu ýerde dynç alýan çagalaryň saglygyna bir lukman we dört şepagat uýasy gözegçilik edýär. Bir söz bilen aýdylanda, «Gara Altyn» ösüp gelýän ýaş nesle gyzykly, ýatdan çykmajak günleri eçilýär.

Hormatly Prezidentimiz tarapyndan işlenip taýýarlanylan, ýakyn ýyllar üçin ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasynyň we onuň möhüm bölegi bolan nebitgaz senagatyny ösdürmek boýunça ugrunyň durmuşa geçirilmegi mähriban Watanymyzyň ykdysady kuwwatynyň has-da pugtalandyrylmagyna ýardam eder. «Türkmennebit» döwlet konserni öz öňünde goýlan wezipä abraý bilen hötde gelmäge çalyşýar. Onuň düzümindäki kärhanalaryň biri-biri bilen ysnyşykly, arkalaşykly işlemekleri oňat netijeleriň gazanylmagyny üpjün edýär.

Amanmyrat KIÇIGULOW,

«Balkan».