3-nji dekabrda sanly ulgam arkaly şu ýylyň 11 aýynyň jemlerine bagyşlanyp geçirilen Türkmenistanyň Ministrler Kabinetiniň giňişleýin mejlisinde «Dünýä ykdysadyýetindäki çylşyrymly ýagdaýlaryň ýurduň ykdysadyýetine ýetirýän täsirlerini peseltmek hem-de milli ykdysadyýeti durnukly ösdürmek boýunça 2022-nji ýyl üçin Maksatnama» we bu maksatnamany amala aşyrmak boýunça ýerine ýetirilmeli çäreleriň Meýilnamasy kabul edildi. Maksatnamanyň baş maksady eýeçiligiň ähli görnüşindäki kärhanalaryň ykdysady işjeňliginiň durnukly ösüşini gazanmak boýunça çäreleri durmuşa geçirmekden hem-de ýurdumyzyň ykdysady pudaklarynyň durnukly ösüşini üpjün etmek bilen, halkymyzyň durmuş hal-ýagdaýyny has-da ýokarlandyrmak boýunça alnyp barylýan işleriň netijeliligini artdyrmakdan ybaratdyr. Dünýä ösüşiniň häzirki çylşyrymly şertlerinde milli ykdysadyýetimiziň bäsdeşlige ukyplylygyny pugtalandyrmaga, içerki mümkinçiliklerimizi durnukly ösüşiň çeşmesine öwürmäge ýardam berjek bu Maksatnamanyň ilatyň bagtyýar durmuşyny mundan beýläk-de üpjün etmekde uly orun eýelejekdigi gümansyzdyr.

Aslynda, ykdysadyýet köp şertleriň täsir etmegi netijesinde hemişe üýtgäp durýan ulgam bolup, birsydyrgyn ösüş oňa häsiýetli däldir. Bu kanunalaýyklyk dünýä ösüşiniň häzirki döwrüne hem mahsusdyr.

Üýtgeşmeler ykdysady ösüşiň aýrylmaz bölegi bolup durýar. Bu ýerde esasy mesele milli ykdysadyýeti ýüze çykýan täze şertlere uýgunlaşdyrmakdan, onuň oňaýsyz ýagdaýlara garşy durnuklylygyny berkitmekden we dowamly ösüşini gazanmakdan ybaratdyr. Bolup geçýän özgertmeleri netijeli dolandyrmak üçin islendik döwletiň özüniň anyk şertlerine uýgunlaşdyrylan strategiýasynyň bolmagy we onuň hemişe döwrüň çagyryşlaryna çalt seslenmegine mümkinçilik berýän «düzedişleriň» girizilmegi zerur şertleriň biridir. Ösüşiň ileri tutulýan ugurlarynyň dogry kesgitlenmegi bolsa özgertmeleriň amala aşyrylýan döwründe durnuklylygy üpjün edýär.

Häzirki döwür — dünýäde maliýe-ykdysady çökgünligiň, şeýle-de ählumumy pandemiýanyň dowam edýän döwri. Obýektiw sebäpler bilen şertlendirilen bu ýagdaý eýýäm birnäçe ýyl bäri ýurtlaryň ykdysady ösüşine ýaramaz täsirini ýetirýär. Olaryň netijesinde ykdysady ösüşiň pese düşmeginiň öňüni almaga gönükdirilen syýasaty yzygiderli amala aşyrmak döwrüň talaby bolup, bu syýasatyň ösüş üçin täze mümkinçilikleri döretmäge ýardam bermegi, oňyn ösüşi kepillendirmegi möhümdir.

Dünýäde ýiti ýokanjyň ýaýramagy, halkara söwdanyň peselmegi, şeýle-de bu giňişlikde emele gelen käbir geosyýasy we geoykdysady ýagdaýlar ykdysadyýetiň görkezijilerine täsirini ýetirmegini dowam edýär. Dünýä ykdysadyýetinde emele gelen şeýle kynçylykly şertlerde milli ykdysadyýetimiziň durnuklylygyny pugtalandyrmaga gönükdirilen gaýragoýulmasyz çäreleriň toplumyny durmuşa geçirmek ähmiýeti boýunça birinji derejeli meseledir. Hökümet mejlisinde kabul edilen «Dünýä ykdysadyýetindäki çylşyrymly ýagdaýlaryň ýurduň ykdysadyýetine ýetirýän täsirlerini peseltmek hem-de milli ykdysadyýeti durnukly ösdürmek boýunça 2022-nji ýyl üçin Maksatnamada» we bu Maksatnamany amala aşyrmak boýunça ýerine ýetirilmeli çäreleriň Meýilnamasynda göz öňünde tutulan çäreler şeýle çemeleşmeleriň biri bolup, ol häzirki döwürde amala aşyrylýan döwlet strategiýasynyň ileri tutulýan ugurlaryny goldamaga ýardam berer. Ol milli ykdysadyýetiň köpugurly ösdürilmegini çaltlandyrmaga, sanly tehnologiýalary we öňdebaryjy tejribeleri giňden ornaşdyrmaga, sanly ykdysadyýeti ýokary depginler bilen ösdürmäge, kärhanalary dolandyrmagyň netijeliligini ýokarlandyrmaga itergi bermek bilen, ýurdumyzyň durnukly ösüş nusgasyna geçmegini üpjün eder. Amala aşyrylmagy meýilleşdirilýän çäreleriň toplumy ilatyň ýaşaýyş derejesiniň has-da gowulanmagyna, iş orunlarynyň saklanylmagyna, durmuş taýdan goraglylygyň berkidilmegine gönükdirilendir. Bu Maksatnamanyň «Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2019 — 2025-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasynda» bellenen wezipelerden ugur alnyp taýýarlanylandygy aýratyn bellärliklidir. Şunda döwletiň maýa goýum syýasatyny önümçiligiň düýpli döwrebaplaşdyrylmagyna we onuň gurluş taýdan üýtgedilip guralmagyna, täze tehnologik ykdysadyýetiň döredilmegine gönükdirmek öňde goýlan esasy wezipeleriň biri hökmünde kesgitlendi.

Döwlet tarapyndan alnyp barylýan maýa goýum syýasatynyň milli ykdysadyýetimiziň durnukly ösüşini üpjün edýän uzak möhletleýin maksatlardan we wezipelerden ugur almagy möhüm şertleriň biri bolup, onda bäsdeşlige ukyply önümleriň möçberleriniň artmagyna mümkinçilik berýän diwersifikasiýa, senagatlaşdyrmak, sanlylaşdyrmak syýasatyna giň orun berilmegi örän möhüm ähmiýete eýedir. Bu şertleriň Maksatnamada göz öňünde tutulmagy garaşylýan netijeleriň gazanyljakdygyndan nyşan. Jemi içerki önümiň artmagy maýa goýum syýasatynyň ýokary netijeliliginiň esasy görkezijisi bolmak bilen, ol importy çalyşýan we eksporta gönükdirilen önümleriň möçberleri

Maýagözel BABAÝEWA,

Türkmenistanyň Zähmet we ilaty durmuş taýdan goramak ministrliginiň Zähmet gory we iş üpjünçilik müdirliginiň başlygynyň orunbasary, ykdysady ylymlaryň kandidaty.

niň artmagynda-da özüniň aýdyň beýanyny tapýar.

Maksatnama laýyklykda, 2022-nji ýylda ýurdumyzyň ykdysadyýetine 36,1 mlrd. manatlyk maýa goýum goýulmagyna garaşylýar. Şunda maýa goýum serişdeleriniň 60,2 göterimini önümçilik maksatlaryna, 39,8 göterimini bolsa durmuş-medeni maksatly gurluşyklara gönükdirmek meýilleşdirilýär. Beýle diýildigi, goşulan gymmaty döredýän täze kärhanalaryň sanynyň artjakdygyny, täze iş orunlarynyň dörediljekdigini, adam maýasynyň hil görkezijileriniň mundan beýläk-de gowulanmagyna ýardam berjek durmuş maksatly desgalaryň guruljakdygyny aňladýar.

Halkara we daşary ýurt maliýe guramalary bilen hyzmatdaşlygyň mundan beýläk-de işjeňleşdirilmegi ýurdumyza maýa goýumlaryň artmagyna ýardam berjek ugur hökmünde kesgitlendi.

Garaşsyz Türkmenistan halkara giňişlikde durmuş derejeli döwlet hökmünde ykrar edilýär. 2022-nji ýylyň Döwlet býujetiniň çykdajylarynda durmuş ulgamyna degişli pudaklara gönükdiriljek serişdeleriň möçberiniň 76 göterimden-de ýokary göz öňünde tutulmagy, dünýäde dowam edýän çylşyrymly ýagdaýlara garamazdan, ýurdumyzyň saýlap alan ösüş ýoluna ygrarlydygyny tassyklaýar. Şunda Döwlet býujetinden durmuş we jemgyýetçilik hyzmatlaryna goýberilýän serişdeleriň 38,7 göteriminiň bilimi, 14,1 göteriminiň saglygy goraýşy, 2,7 göteriminiň medeniýeti, 34,8 göteriminiň durmuş üpjünçilik ulgamyny, 9,7 göteriminiň ýaşaýyş jaý-jemagat hojalygyny maliýeleşdirmäge gönükdirilmegi ildeşlerimiziň ýaşaýyş derejesini kesgitleýän ähli ugurlaryň hemişe döwletiň üns merkezinde saklanylýandygyny alamatlandyrýar.

Geljek ýylda amala aşyrylmagy göz öňünde tutulýan bu Maksatnamada ýurdumyzda eksporta niýetlenen, şeýle-de daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan önümçilikleri giňeltmek, eýeçiligiň ähli görnüşindäki kärhanalaryň eksport mümkinçiliklerini ýokarlandyrmak üçin şertleriň döredilmegine we höweslendirilmegine uly orun berilmegi möhüm ähmiýete eýedir. Ol daşarky amatsyz şertleriň milli ykdysadyýetimize täsirini peseltmäge mümkinçilik berýän ugurlaryň biri bolup, ýurduň içerki mümkinçiliklerini ösüşiň hatyrasyna ulanmaga itergi berýär. Şunuň bilen baglylykda, ýurdumyzyň dürli sebitlerinde erkin ykdysady zolaklary döretmek, bu zolaklarda ýerli we bilelikdäki kärhanalaryň işini ýola goýmak boýunça çäreleriň durmuşa geçirilmegi bäsdeşlige ukyply önümleriň köp öndürilmegine, «Türkmenistanda öndürildi» diýen nyşan bilen daşarky bazarlarda ýerlenýän harytlaryň möçberleriniň artdyrylmagyna mümkinçilik berer.

Ýurdumyzda durnukly ykdysady ösüşi gazanmakda ulag-logistika ulgamyna aýratyn orun berilýär. Maksatnamada ýurdumyzyň geosyýasy ýerleşişinden peýdalanyp, ulag-logistika ulgamyny ösdürmek we milli harytlaryň amatly ulag geçelgeleri arkaly dünýä bazaryna çykarylmagyna ýardam bermek, üstaşyr ýükleri artdyrmak hem-de bu ugurda halkara hyzmatdaşlygy işjeňleşdirmek göz öňünde tutulan. Häzirki döwürde ýurdumyzyň daşary ykdysady syýasatynda ýurtlaryň arasynda ulag-logistika ulgamynda hyzmatdaşlygy işjeňleşdirmek meselesiniň möhüm ugurlaryň biri hökmünde kesgitlenmegi yklymlary birleşdirmekde, ykdysadyýeti ösdürmekde uly ähmiýete eýedir. Ýurdumyzyň Aziýanyň we Ýewropanyň, Gündogaryň we Günbataryň çatrygynda, geografik taýdan amatly ýerleşmegi içerki ösüş üçin, şeýle hem giň halkara hyzmatdaşlygyň bähbitlerine hyzmat edýän möhüm esas hökmünde çykyş edýär.

Maksatnamada bellenen çäreleriň durmuşa geçirilmegi jemi içerki önümiň möçberiniň artmagyna, onuň häzirki ösüş meýliniň saklanylmagyna ýardam berer.

Maýagözel BABAÝEWA,

1995-nji ýylyň 12-nji dekabrynda BMG-niň Baş Assambleýasy tarapyndan «Türkmenistanyň hemişelik Bitaraplygy» atly Rezolýusiýanyň kabul edilmegi ýaş türkmen döwletiniň parahat söýüjilikli we ynsanperwer daşary syýasatyna halkara bileleşiginiň beren ýokary bahasydyr. 2015-nji ýylyň 3-nji iýunynda BMG-niň Baş Assambleýasynyň 69-njy mejlisinde «Türkmenistanyň hemişelik Bitaraplygy» atly Rezolýusiýasynyň ikinji gezek kabul edilmegi bolsa Türkmenistanyň sebit we dünýä möçberinde parahatçylygy, howpsuzlygy hem-de durnukly ösüşi üpjün etmäge gönükdirilen netijeli daşary syýasatynyň ählumumy ykrar edilmeginiň doly subutnamasydyr. Rezolýusiýada sebitde parahatçylygyň we howpsuzlygyň berkidilmeginde Türkmenistanyň Bitaraplyk derejesiniň taryhy tejribesi we aýgytlaýjy ähmiýeti, halkara gatnaşyklary ulgamynda dostlukly we özara bähbitli gatnaşyklary ösdürmekdäki hyzmaty ykrar edilýär.

Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe tamamlanyp barýan 2021-nji ýylyň «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» diýlip atlandyrylmagy mähriban Arkadagymyzyň ajaýyp başlangyçlary bilen her bir ýylymyzyň ata Watanymyzy özgerdiji umumadamzat bähbitli ýörelgelere beslenýändigine şaýatlyk edýär.

Türkmenistan Birleşen Milletler Guramasy we onuň ýöriteleşdirilen edaralary bilen işjeň hyzmatdaşlygy alyp barýar. Ýurdumyzyň BMG-niň düzümlerine agzalyga saýlanmagy hem munuň aýdyň netijesidir. Şeýle-de ýurdumyz BMG-de birnäçe başlangyçlar boýunça çykyş edip, olaryň durmuşa geçirilmegi babatda anyk wezipeleri kesgitleýär. Soňky ýyllarda Gahryman Arkadagymyzyň başlangyçlary bilen Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasy tarapyndan birnäçe möhüm ähmiýetli kararnamalaryň kabul edilmegi muny doly tassyklaýar. Olar halkara söwda-ykdysady gatnaşyklaryny ösdürmek, howanyň üýtgemegi bilen bagly ekologiýa howpsuzlygyny gazanmak, daşky gurşawy goramak we halkara ulag geçelgelerini döretmek bilen baglanyşyklydyr. Ýurdumyzyň bu ugurdaky başlangyçlary, teklipleri dünýä jemgyýetçiligini gyzyklandyrýar hem-de giň goldawa eýe bolýar. Energiýa serişdeleriniň üstaşyr geçirilmeginiň howpsuzlygyny üpjün etmek ýurdumyzyň öňe sürýän halkara başlangyçlarynyň biridir.

Türkmenistan dünýäde parahatçylygy üpjün etmek boýunça hem möhüm ähmiýetli başlangyçlary öňe sürýär. Hormatly Prezidentimiziň başlangyjy bilen, 2007-nji ýylyň 10-njy dekabrynda Aşgabatda BMG-niň Merkezi Aziýa üçin öňüni alyş diplomatiýasy boýunça sebit merkeziniň açylmagy muny aýdyň görkezýär. Merkez hereket edip gelýän ýyllarynyň dowamynda sebitiň ýurtlary üçin umumy bolan dürli meseleleri çözmekde we olaryň hyzmatdaşlygyny ýola goýmakda uly tejribe toplady. 2017-nji ýylyň 17-nji noýabrynda Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň 72-nji mejlisinde «Birleşen Milletler Guramasynyň Merkezi Aziýa üçin sebit merkeziniň orny» atly Rezolýusiýa kabul edildi. Şeýle-de ýurdumyzyň başlangyjy boýunça Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň 73-nji sessiýasynda BMG-ä agza döwletleriň ählisi tarapyndan 2021-nji ýyl «Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly» atly Kararnamanyň biragyzdan kabul edilmegi hem ýurdumyzyň parahatçylyk, ählumumy abadançylyk baradaky başlangyçlarynyň goldanylýandygyny äşgär edýär. Munuň özi Gahryman Arkadagymyz tarapyndan dünýä halklarynyň bähbidine gönükdirilen asylly başlangyçlarynyň giňden goldanylýandygynyň ykrarnamasydyr.

Arslan ÇARYÝEW,

Döwletimiziň ykdysady ösüş konsepsiýasyna laýyklykda bazar gatnaşyklarynyň barha çuňlaşdyrylýan döwründe salgyt syýasatyny ýönekeýleşdirmäge has köp üns berilýär. Munuň özi köpugurlaýyn salgyt ýeňillikleriniň giňeldilmegini aňladýar. Eger-de salgyt tölegleriniň ykdysadyýetimiziň ösüşine edýän täsirini göz öňünde tutsak, şeýle ugruň goldanylmagy örän bähbitlidir.

Ýurduň ykdysady ýagdaýyna we bu ugurda alnyp barylýan syýasata laýyk gelýän salgyt düzgünleriniň we syýasatynyň işlenilip düzülmegi salgyt kanunçylygyny hem kämilleşdirdi. Bu iş salgyt syýasatynyň üsti bilen ýene-de yzygiderlilikde dowam etdirilýär. Hormatly Prezidentimiziň aýdyşy ýaly, milli salgyt syýasatynyň netijeliligi köp babatda döwletiň ykdysadyýetiniň durnukly ösüşini kesgitleýär, aýlyk zähmet haklarynyň we döwlet kömek pullarynyň artdyrylmagy türkmenistanlylaryň ýaşaýyş derejesini ýokarlandyrmak üçin goşmaça mümkinçilikleri döredip, onuň maliýe binýadyny berkidýär. Şeýle hem salgyt syýasaty pensiýalardyr çaga üçin berilýän kömek pullarynyň köpeldilmegini, köp çagaly maşgalalary we maýyplygy bolan adamlary, hossarsyz çagalara durmuş taýdan goldawyň yzygiderli güýçlendirilmegini, şäher we oba ýerleriniň abadanlaşdyrylmagyny, dynç alşyň medeni we sport çäreleriniň guralmagyny we başga-da ençeme möhüm wezipeleriň çözgütlerini jemleýär. Salgytlaryň tölenmeginden emele gelýän býujet serişdeleri şu ugurlara gönükdirilýär.

Salgytdan gelip gowuşýan serişdeler howpsuzlygy, maliýe durnuklylygyny we ählumumy çökgünliligiň ýaramaz täsirleriniň öňünde ykdysady ulgamyň durnuklylygyny üpjün etmäge ýardam berýär. Bu bolsa häzirki wagtda aýratyn möhümdir. Düzgünleri we girizilýän täzelikleri düşündirmek, salgytlary öz wagtynda we doly tölemek babatda jogapkärçilikli raýat garaýyşlaryny kemala getirmek, salgyt medeniýetini terbiýelemek we ilatyň salgyt sowatlylygyny ýokarlandyrmak boýunça-da düşündiriş işleri netijeli ýola goýulýar.

Ýurdumyzyň salgyt syýasaty, bir tarapdan, salgyt kanunçylygynyň kämilleşdirilmegine hem-de onuň berjaý edilmegine gözegçiligi güýçlendirmegi, salgytlary tölemegi üpjün etmek boýunça çäreleri ýerine ýetirmegi göz öňünde tutýar, beýleki tarapdan bolsa, salgytdan düşýän agramy azaltmaga, maýa goýum işlerini, senagatyň strategik pudaklaryny höweslendirmäge, hususy telekeçileriň bähbitlerini goramaga we olary goldamaga gönükdirilýär.

Welaýatlarda salgyt bölümleriniň işgärleri bilen salgyt töleýjileriň arasynda salgyt kanunçylygy barada okuw-maslahatlar guralýar, şeýle-de welaýat salgyt bölümlerinde düşündiriş işlerini talabalaýyk alyp barmak babatdaky tejribe öwrenilýär. Şol okuw-maslahatlarda salgyt töleýjilere we salgyt bölümleriniň işgärlerine häzirki hereket edýän «Salgytlar hakynda» Türkmenistanyň Bütewi kanunynyň düzgünleri, oňa täze girizilýän üýtgetmelerdir goşmaçalar düşündirilýär, sowal-jogap alşylýar. Bu işleriň ählisi salgyt salmagyň we tölemegiň düzgünlerini gyşarnyksyz berjaý etmäge mümkinçilik berýär.

Baýram TAGANOW,

Häzirki döwürde milli ykdysadyýeti diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürmäge hem-de onuň bäsdeşlige ukyplylygyny artdyrmaga uly ähmiýet berilýär. Şunda ýurdumyzyň ähli düzümlerinde, hususan-da, ykdysadyýetiň pudaklaryny sanly ulgama geçirmek we innowasion tehnologiýalara esaslanýan önümçilikleri döredip, ilatyň ýaşaýyş-durmuş derejesini has-da gowulandyrmak bilen bagly alnyp barylýan giň gerimli işler aýratyn bellenmäge mynasypdyr. Munuň özi tutuş halk hojalyk toplumyny mundan beýläk-de döwrebaplaşdyrmagyň, onuň netijeliligini artdyrmagyň hem möhüm şertleriniň biridir.

Mälim bolşy ýaly, sanly ykdysadyýetiň durmuşa doly ornaşdyrylmagy üçin esasan, üpjünçilik ulgamy (internetiň elýeterliligi, programma üpjünçiligi), elektron işewürlik (hojalyk işini kompýuter torlary arkaly dolandyrmak) hem-de elektron söwda ýaly ugurlaryň kämilleşdirilmegi esasy zerurlyklar hasaplanýar. Şu üç şertiň üstünlikli berjaý edilmegi ilatyň, aýratyn-da, ýaşlaryň bu ugurdan bilim gorunyň ýeterlik bolmagyny talap edýär. Hormatly Prezidentimiziň sanly tehnologiýalaryň artykmaçlyklaryna aýratyn ünsi çekip, munuň üçin ulgamda kadalaşdyryjy hukuk binýadynyň döredilmeginiň, ugurdaş düzümleriň, düýbünden täze dolandyryş çemeleşmeleriniň kemala getirilmeginiň, ýokary derejeli hünärmenleri taýýarlamagyň möhümdigini yzygiderli nygtamagy durmuş zerurlygyny aňladýar.

Sanly ykdysadyýeti ösdürmekde durmuşyň ähli ugurlarynda — senagatda, söwdada, bank ulgamynda, saglygy goraýyşda, bilimde, ylymda, medeniýetde, syýahatçylykda sanly tehnologiýalary ulgamlaýyn ornaşdyrmagyň zerurlygy öz-özünden düşnüklidir. Şoňa görä-de, «Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2019 — 2025-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasynda», «Türkmenistanda 2019 — 2025-nji ýyllarda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň Konsepsiýasynda» milli ykdysadyýeti sanlylaşdyrmagyň şeýle çemeleşmesi öz beýanyny tapýar. Sanly ulgama geçilmegi hususyýetçilik işini alyp barmakda hem amatly mümkinçilikleri döredip, döwlete dahylsyz kärhanalary ösdürmegiň innowasion usullaryna has giň ýol açýar. Ol sebitde we tutuş dünýäde işewür hyzmatdaşlar bilen netijeli gatnaşyklary işjeňleşdirmekde hem diýseň uly ähmiýete eýedir. Häzirki zaman şertlerinde iri sarp edijileriň sanly tehnologiýalara gyzyklanmasynyň barha artmagy olaryň isleglerini kanagatlandyrmak hem-de bazarda üstünlikli bäsleşmek üçin öňdebaryjy tehnologik çözgütleri ulanmak, bazar gatnaşyklarynyň täze gurallaryny ornaşdyrmak ýaly zerurlyklary ýüze çykarýar. Şu nukdaýnazardan, ýurdumyzda internet söwdasyny ösdürmäge we ýerli önüm öndürijileriň bäsdeşlige ukyplylygyny ýokarlandyrmaga gönükdirilen toplumlaýyn çäreleriň amala aşyrylmagy döwür bilen aýakdaş gitmegiň, halkyň ýaşaýyş-durmuş derejesini dünýä ölçeglerine laýyk getirmegiň esasy şertidir.

Aýjemal AKLYÝEWA,

Türkmenistanyň Demokratik partiýasynyň 30 ýyllygy mynasybetli maslahat

Aşgabat, 16-njy dekabr (TDH). Şu gün Türkmenistanyň Jemgyýetçilik guramalarynyň merkezinde ýurdumyzyň Demokratik partiýasynyň döredilmeginiň 30 ýyllygyna bagyşlanan maslahat geçirildi.

Ýygnananlar hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň ýurdumyzyň bu iri syýasy guramasynyň döredilmeginiň şanly senesi mynasybetli, Türkmenistanyň Demokratik partiýasynyň agzalaryna iberen Gutlagyny ruhubelentlik bilen diňlediler.

Milli Liderimiziň Gutlagynda nygtalyşy ýaly, Garaşsyz, hemişelik Bitarap Türkmenistanyň taryhy ösüşiniň 30 ýyllyk şöhratly ýoly halkymyzyň iň oňat, ynsanperwer hem-de hoşmeýilli milli häsiýetleriniň, döwleti we jemgyýeti dolandyrmakdaky ukyp-başarnygynyň ýüze çykan döwri boldy. Bu babatda Demokratik partiýa halkymyzyň güýjüni jemgyýetiň öňünde duran belent maksatlaryň daşynda jebisleşdirmekde uly guramaçylyk işlerini ýola goýmaga işjeň gatnaşýar.

Şeýle hem milli Liderimiziň Gutlagynda “Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany” ýylynda ýurdumyzyň durmuş-ykdysady ösüşlerde bolşy ýaly, syýasy-jemgyýetçilik, demokratik-hukuk özgertmelerini amala aşyrmakda-da uly ähmiýete eýe bolan taryhy ädimleri ädendigi bellenildi.

Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň hukuk derejesi özgerdildi, iki palataly Parlament ulgamyna geçmek baradaky başlangyçlar amala aşyryldy. Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň birinji saýlawlaryny syýasy we guramaçylyk taýdan üpjün etmekde Türkmenistanyň Demokratik partiýasy möhüm orun eýeledi. Milli Liderimiziň nygtaýşy ýaly, Demokratik partiýanyň agzalarynyň ençemesiniň saýlawçylaryň ynamyna mynasyp bolup, Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň agzalygyna saýlanylmagy halkyň arasynda partiýanyň täsiriniň artýandygyny aňladýar.

Maslahata gatnaşyjylar çykyşlarynda Gahryman Arkadagymyzyň Gutlag hatynyň olary has-da netijeli işlemäge ruhlandyrandygyny bellediler. Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň parasatly baştutanlygynda Garaşsyz, baky Bitarap Türkmenistan raýatlarymyzyň abadan durmuşyny, hukuklaryny we azatlyklaryny üpjün edýän döwlete öwrüldi. Adamlaryň abadan hem bagtyýar durmuşy üçin amala aşyrylýan durmuş ugurly syýasat döwletiň ileri tutýan ugry bolup durýar.

Çykyş edenler milli Liderimiziň ýurdumyzyň köpugurly kuwwatyndan netijeli peýdalanmaga gönükdirilen ýadawsyz we tutanýerli işi netijesinde eziz Watanymyzyň dünýä giňişligindäki abraýynyň yzygiderli artýandygyny nygtadylar.

Döwlet Baştutanymyzyň dünýä bileleşigi tarapyndan goldanylan, ählumumy parahatçylygy, howpsuzlygy we abadançylygy üpjün etmäge, döwletara derejesinde hem-de iri, abraýly guramalaryň we sebit düzümleriniň çäklerinde netijeli hyzmatdaşlygy işjeň ösdürmäge gönükdirilen köp sanly oňyn başlangyçlary döwletimiziň amala aşyrýan syýasy ugrunyň giň halkara ykrarnamasyna eýe bolýandygynyň aýdyň subutnamasydyr.

Ýygnananlar hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň baştutanlygynda durmuş-ykdysady özgertmeler syýasatynyň üstünlikli amala aşyrylmagy netijesinde eziz Watanymyzyň ösüş we rowaçlyk ýoly bilen ynamly öňe barýandygyny bellediler. “Döwlet adam üçindir!” diýen şygarda bu syýasatyň esasy ýörelgeleri jemlenendir.

Çykyşlarda türkmen döwletiniň we mähriban halkymyzyň taryhynyň 30 ýylynyň dowamynda düýpli özgertmeleriň amala aşyrylandygyna aýratyn üns berildi. Şol özgertmeler bolsa döwletimiziň kuwwatyny, ýurdumyzyň, türkmen halkynyň we parasatly milli Liderimiziň halkara abraýyny has-da belende galdyrdy. Döwlet Baştutanymyz belent münberlerden dünýäniň ähli halklaryny parahatçylyga, ynanyşmaga we hyzmatdaşlyga çagyrýar.

Demokratik partiýanyň agzalary amala aşyrylýan wagyz-nesihat işleriniň netijeliligini ýokarlandyrmak, partiýanyň hatarlaryna giň gözýetimli ýaşlary çekmek, ýurdumyzyň syýasy, ykdysady we medeni durmuşyna degişli çärelere taýýarlyk görmek we geçirmek boýunça anyk çäreleri görýärler. Bularyň ählisi ýaş nesliň watançylyk we ruhy-ahlak terbiýesine, türkmenistanlylary ýurdumyzda ýaýbaňlandyrylan giň gerimli özgertmelere işjeň gatnaşmaga çekmäge ýardam edýär.

Maslahatyň ahyrynda oňa gatnaşyjylar hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowa Ýüzlenme kabul edip, milli Liderimize Demokratik partiýanyň Türkmenistanyň demokratik sütünlerini mundan beýläk-de pugtalandyrmak, döwletiň we jemgyýetiň durmuşynyň ähli ulgamlaryny gurşap alan giň gerimli özgertmeleriň ýolunda täze üstünlikleri gazanmak baradaky möhüm ähmiýetli maksatlaryny durmuşa geçirmäge uly üns berýändigi we ähli şertleri döredýändigi üçin tüýs ýürekden hoşallyk bildirip, öňde goýlan wezipeleri üstünlikli çözmek üçin mundan beýläk-de ähli tagallalary etjekdiklerine ynandyrdylar.

Forumyň çäklerinde Jemgyýetçilik guramalarynyň merkeziniň eýwanynda mowzuklaýyn sergi ýaýbaňlandyryldy. Onda döredijilik ussatlarynyň “Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany” şygary astynda geçýän şu ýylda bellenilýän eziz Watanymyzyň mukaddes Garaşsyzlygynyň şanly 30 ýyllygyna we hemişelik Bitaraplygynyň 26 ýyllygyna bagyşlanan işleri görkezildi.

2021-nji ýylyň on bir aýynda ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň jemleri

• Ykdysadyýetimiziň pudaklarynda şu ýylyň on bir aýynda alnyp barlan işleriň netijeleri Türkmenistanyň daşary we içeri syýasatynyň bitaraplyk, parahatçylyk söýüjilik, hoşniýetli goňşuçylyk hem-de özara bähbitli hyzmatdaşlyk kadalaryna berk eýermek esasynda alnyp barylýandygyny görkezdi. Garaşsyzlygymyzyň 30 ýyllyk şanly baýramy mynasybetli bellenen esasy çäreleriň köpüsi ýokary derejede guramaçylykly geçirilýär. Şu ýyl 30 sany iri desga ulanmaga berilmeli bolsa, olaryň sany 73-e ýetdi. Ykdysadyýetde 6,2 göterim ösüş depgini saklandy. Hasabat döwründe halk hojalygynyň ähli pudaklarynda diýen ýaly bellenen tabşyrygyň çäklerinde önümçiligiň ösüşi üpjün edildi. Zähmet haklarynyň, pensiýalaryň we döwlet kömek pullarynyň möçberleri artdyryldy. Ýurdumyzda häzirki döwürde hem iri senagat we ýaşaýyş-durmuş maksatly köpsanly desgalaryň gurluşygy dowam edýär. Şolaryň hatarynda täze şäherçelerdir ýaşaýyş jaýlary, dynç alyş we saglyk merkezleri, mekdeplerdir çagalar baglary hem-de ençeme beýleki desgalar bar.
• Milli ykdysadyýetimiziň pudaklarynyň şu ýylyň on bir aýynda jemi içerki önümiň durnukly ösüş depgini üpjün edildi. Hasabat döwründe öndürilen önümleriň mukdary 2020-nji ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, 6,1 göterim ýokarlandy. Geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, bölek haryt dolanyşygynyň mukdary 16,5 göterim artdy. Daşary söwda dolanyşygynyň görkezijileri bolsa 18,6 göterim ýokarlandy. Şu ýylyň on bir aýynda Döwlet býujetiniň girdeji böleginiň meýilnamasy 108,5 göterim, çykdajy böleginiň meýilnamasy 97,2 göterim ýerine ýetirildi. Şu ýylyň ýanwar-noýabr aýlarynda iri we orta kärhanalar boýunça aýlyk haklary, geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, 10,5 göterim köpeldi. Maliýeleşdirmegiň ähli çeşmeleriniň hasabyna özleşdirilen maýa goýumlarynyň mukdary 24,6 milliard manada deň boldy. «Türkmenistanyň Prezidentiniň obalaryň, şäherçeleriň, etrapdaky şäherleriň we etrap merkezleriniň ilatynyň durmuş-ýaşaýyş şertlerini düýpli özgertmek boýunça 2020-nji ýyla çenli döwür üçin Milli maksatnamasynyň» rejelenen görnüşinde göz öňünde tutulan gurluşyk işleri alnyp baryldy.
• Nebitgaz senagatyny ösdürmegiň 2030-njy ýyla çenli döwür üçin Maksatnamasyny durmuşa geçirmegiň çäklerinde, şu ýylyň on bir aýynda benzin öndürmegiň meýilnamasy 105,3 göterim, bitum öndürmegiň meýilnamasy 140,3 göterim, polipropilen öndürmegiň meýilnamasy 106,6 göterim ýerine ýetirildi. Tebigy we ugurdaş gazyň çykarylyşynyň meýilnamasy 121,4 göterim, «mawy ýangyjy» daşary ýurtlara ibermegiň meýilnamasy 132 göterim berjaý edildi. Geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, bu görkezijiler boýunça ösüş depgini, degişlilikde, 122,1 göterim hem-de 136,7 göterim üpjün edildi. Maýa goýumlary barada maliýeleşdirmegiň ähli çeşmeleri boýunça meýilnama 106,2 göterim ýerine ýetirildi.
• Gurluşyk, senagat we energetika toplumlarynda, «Türkmenhimiýa» döwlet konserninde hem-de Aşgabat şäheriniň häkimliginde şu ýylyň geçen on bir aýynda önüm öndürmek we işleri ýerine ýetirmek boýunça meýilnama 139,5 göterim ýerine ýetirildi. Gurluşyk we binagärlik ministrligi boýunça şu ýylyň ýanwar-noýabr aýlarynda ýerine ýetirilen işler boýunça meýilnama 113,6 göterime deň boldy. Senagat we gurluşyk önümçiligi ministrligi tarapyndan öndürilen önümleriň we ýerine ýetirilen işleriň meýilnamasy 129,6 göterime deň boldy. Ýylyň başyndan bäri geçen döwürde Energetika ministrligi boýunça öndürilen önümleriň, ýerine ýetirilen işleriň we hyzmatlaryň meýilnamasy 132,9 göterim berjaý edildi. Elektrik energiýasyny öndürmegiň ösüş depgini 112,2 göterime, onuň eksporty bolsa 135,9 göterime barabar boldy. «Türkmenhimiýa» döwlet konserni önüm öndürmek we hyzmatlary ýerine ýetirmek boýunça meýilnamany 152 göterim berjaý etdi. Aşgabat şäheriniň häkimligi boýunça ýerine ýetirilen işler we hyzmatlar boýunça meýilnama şu ýylyň on bir aýynda 151,4 göterim ýerine ýetirildi.
• 2021-nji ýylyň ýanwar-noýabr aýlarynda Söwda we daşary ykdysady aragatnaşyklar ministrligi boýunça söwda dolanyşygynyň ösüş depgini, geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, 116,2 göterime, öndürilen önümleriň ösüş depgini bolsa 108,7 göterime barabar boldy. Dokma senagaty ministrligi boýunça geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, nah ýüplügiň önümçiligi 120,2 göterime, nah matalarynyň önümçiligi 105,5 göterime, tikin we trikotaž önümleriniň önümçiligi 116,4, gön önümleriniň önümçiligi 104,7 göterime deň boldy. Şu ýylyň başyndan bäri «Türkmenhaly» döwlet birleşigi boýunça haly we haly önümlerini öndürmegiň meýilnamasy 110,6 göterim ýerine ýetirildi. Döwlet haryt-çig mal biržasy boýunça şu ýylyň on bir aýynda birža söwdalarynyň 273-si geçirilip, 29 müň 419 şertnama hasaba alyndy. Söwda-senagat edarasy boýunça hasabat döwründe amala aşyrylan işleriň ösüş depgini 108 göterime barabar boldy. Senagatçylar we telekeçiler birleşmesi boýunça şu ýylyň ýanwar-noýabr aýlarynda oba hojalyk hem-de azyk önümlerini öndürmegiň ösüş depgini 115,4 göterime, senagat önümleriniň öndürilişiniň ösüş depgini 125,2 göterime deň boldy.
• Hasabat döwründe obasenagat toplumynda önümleriň önümçilik möçberiniň ösüş depgini geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, 107,7 göterime deň boldy. Bu görkeziji Oba hojalyk we daşky gurşawy goramak ministrligi boýunça 108,4 göterime, Suw hojalygy baradaky döwlet komiteti boýunça 100,7 göterime, «Türkmenatlary» döwlet birleşigi boýunça 103,7 göterime deň boldy. Maýa goýumlaryny özleşdirmegiň meýilnamasy 153,9 göterim berjaý edildi. Hasabat döwründe maýa goýumlarynyň esasan oba we suw hojalygyny ösdürmek, ýerleriň suwaryş ýagdaýyny, ekerançylyk meýdanlarynyň suw bilen üpjünçiligini gowulandyrmak boýunça döwlet maksatnamalarynda göz öňünde tutulan desgalaryň gurluşyklaryna gönükdirilendigi bellenildi.
• Şu ýylyň on bir aýynda ulag-kommunikasiýalar toplumy boýunça ýerine ýetirilen hyzmatlaryň we önüm öndürmegiň meýilnamasy 109,2 göterim berjaý edildi. «Türkmendemirýollary» agentliginde ýanwar-noýabr aýlarynda ýerine ýetirilen hyzmatlaryň ösüş depgini 110,1 göterime barabar boldy. «Türkmenawtoulaglary» agentligi boýunça 137,5 göterim ösüş depgini gazanyldy. Şeýle hem «Türkmendeňizderýaýollary» agentligi boýunça ýerine ýetirilen hyzmatlaryň ösüş depgini 131,4 göterime, «Türkmenaragatnaşyk» agentligi boýunça ösüş depgini 111 göterime deň boldy. «Türkmenhowaýollary» agentligi boýunça hem degişli işler alnyp baryldy.
• Hasabat döwründe şanly senelere bagyşlanyp, döredijilik bäsleşikleri yglan edildi, dürli medeni çäreler, duşuşyklar, wagyz-nesihat işleri, aýdym-sazly dabaralar, medeni-durmuş maksatly binalaryň ulanylmaga berilmegi mynasybetli dürli dabaralar guraldy. Garaşsyzlyk ýyllarynda ýurdumyzyň gazanan üstünlikleri, ýeten sepgitleri metbugat sahypalarynda, teleradioýaýlymlarda, internet saýtlarynda giňden beýan edildi. Döwlet Baştutanymyzyň tabşyryklaryndan, sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň Konsepsiýasyndan gelip çykýan wezipeleri ýerine ýetirmek, şeýle hem işgärleriň hünär derejesini ýokarlandyrmak boýunça netijeli işler geçirildi. Ýylyň başyndan bäri halkara hyzmatdaşlygynyň çäklerinde, wideoaragatnaşyk arkaly dürli çäreler guraldy. 30-njy noýabrda Şekillendiriş sungat muzeýinde «Parahatçylygyň medeniýeti» atly halkara maslahaty geçirildi.Türkmen hünärmenleri sanly ulgamyň mümkinçiliklerinden peýdalanyp, birnäçe halkara okuwlaryna we maslahatlaryna gatnaşdylar. Birnäçe halkara resminamalaryna gol çekildi. Türkmen döwlet neşirýat gullugy tarapyndan önümçilik meýilnamasy 103,3 göterim ýerine ýetirildi. Hasabat döwründe ýurdumyzda gazet-žurnallary elektron görnüşinde ilata ýetirmegi üpjün etmek ulgamy kämilleşdirildi.
• Hasabat döwründe okuw işini kämilleşdirmek, bilimiň hilini ýokarlandyrmak boýunça işler dowam etdirildi. «Altyn asyryň altyn zehinleri» atly ders bäsleşigi, «Garaşsyzlygyň merjen däneleri» bäsleşigi guramaçylykly geçirildi. Okuwçy we talyp ýaşlar halkara ders bäsleşiklerinde üstünlikli çykyş edip, altyn, kümüş, bürünç medallara, dürli derejeli diplomlara mynasyp boldular. Okuw kitaplarynyň we okuw gollanmalarynyň jemi 132 görnüşi neşir edildi. «Muhammet Baýram han Türkmen we türkmen halkynyň mertlik, watansöýüjilik, adamkärçilik ýörelgeleri» atly halkara forumy, «Innowasion tehnologiýalary önümçilige ornaşdyrmagyň meseleleri», «Magtymguly Pyragy we türkmen halkynyň garaşsyz döwletlilik taglymaty» atly halkara ylmy maslahatlary geçirildi. Bilimler we talyp ýaşlar güni mynasybetli 1-nji sentýabrda hormatly Prezidentimiziň geçiren umumy sapagy bilim edaralarynda nusgalyk watançylyk dersine öwrüldi. Milli Liderimiziň adyndan 1-nji synp okuwçylaryna «Bilimli» atly kompýuterler gowşuryldy. Ahal hem-de Lebap welaýatlarynda täze orta mekdepleriň 7-si dabaraly ýagdaýda açyldy. Döwlet Baştutanymyzyň Kararlaryna laýyklykda, uniwersitetleriň 3-si, institutlaryň 4-si hojalyk hasaplaşygyna geçirildi, Döwlet hünär bilim edaralary hakyndaky Düzgünnamalar tassyklanyldy. Ylymlar akademiýasynyň ylmy-barlag institutlarynda, ministrlikleriň garamagyndaky ylmy edaralarda, ýokary okuw mekdeplerinde ylmyň we tehnologiýalaryň ileri tutulýan ugurlary boýunça ylmy-barlag işleri utgaşykly alnyp baryldy. Saglygy goraýyş ulgamynda «Saglyk» döwlet maksatnamasynyň rejelenen görnüşi, Türkmenistanyň ýiti ýokanç kesele garşy taýýarlygyny we dessin çäreleriň görülmegini üpjün etmegiň meýilnamasy, Türkmenistanda ilatyň kesellere garşy göreşmek ukybyny ýokarlandyrmak boýunça 2021 – 2025-nji ýyllar üçin Milli maksatnamasy, «Sagdyn – ene, sagdyn – çaga, sagdyn – geljek» atly Milli strategiýa tassyklanyldy. Sagaldyş-dikeldiş edaralarynda öňdebaryjy tejribeleri lukmançylyk işine ornaşdyrmak işjeň dowam etdirildi. Balkan welaýatynyň Türkmenbaşy şäherinde ýokanç keselleri hassahanasy we Magtymguly etrabynda köpugurly hassahana açylyp, ulanylmaga berildi. Halkara fiziologiýa ylmy-kliniki hem-de Halkara sagaldyş-dikeldiş merkezleriniň gurluşyklaryna badalga berildi. Hasabat döwründe ýurdumyzyň türgenleri halkara ýaryşlarynyň 20-sine gatnaşyp, bäş altyn, on kümüş, on dokuz bürünç, jemi 34 medala mynasyp boldular.
• Garaşsyz, hemişelik Bitarap Türkmenistanyň daşary syýasy strategiýasyny durmuşa geçirmek, milli Liderimiziň netijeli döwletara gatnaşyklary ösdürmek boýunça öňde goýan wezipelerini we beren tabşyryklaryny ýerine ýetirmek hem-de sebit we halkara guramalarynyň çäklerinde netijeli hyzmatdaşlygy pugtalandyrmak boýunça geçirilen degişli işler barada aýdyldy. Hasabat döwründe ýurdumyza Gazagystan Respublikasynyň, Täjigistan Respublikasynyň we Türkiýe Respublikasynyň Prezidentleri döwlet saparlary, Gyrgyz Respublikasynyň Prezidenti resmi sapar, Özbegistan Respublikasynyň Prezidenti iş sapary bilen geldiler. Şu ýylyň 6-njy awgustynda «Awaza» milli syýahatçylyk zolagynda Merkezi Aziýanyň döwlet Baştutanlarynyň Konsultatiw duşuşygy geçirildi. Oňa gatnaşmak üçin sebitiň ähli döwletleriniň Prezidentleri ýurdumyza geldiler. 28-nji noýabrda Aşgabatda hormatly Prezidentimiziň Başlyklyk etmeginde Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasynyň 15-nji sammiti geçirildi. Oňa Azerbaýjan Respublikasynyň, Eýran Yslam Respublikasynyň, Gyrgyz Respublikasynyň, Özbegistan Respublikasynyň, Pakistan Yslam Respublikasynyň, Täjigistan Respublikasynyň, Türkiýe Respublikasynyň Prezidentleri hem-de Gazagystan Respublikasynyň Premýer-ministri gatnaşdylar. Hasabat döwründe hormatly Prezidentimiz iş sapary bilen Täjigistan Respublikasynda, Birleşen Arap Emirliklerinde we Türkiýe Respublikasynda hem-de resmi sapar bilen Özbegistan Respublikasynda boldy. Ýylyň dowamynda onlaýn tertibinde döwlet Baştutanymyzyň birnäçe ýurtlaryň ýolbaşçylary bilen duşuşyklary geçirildi. Milli Liderimiz sanly ulgam arkaly BMG-niň durnukly ulag ulgamy boýunça ikinji ählumumy maslahatyna, BMG-niň senagat meseleleri boýunça forumyna, YHG-niň 14-nji sammitine, Türki dilli döwletleriň guramasynyň döwlet Baştutanlarynyň maslahatyna, GDA-nyň döwlet Baştutanlarynyň Geňeşiniň mejlisine, Yslam Hyzmatdaşlyk Guramasynyň ylym we tehnologiýalar boýunça sammitine, Demirgazyk Ykdysady hyzmatdaşlyk boýunça Halkara foruma gatnaşdy. Mundan başga-da, hormatly Prezidentimiz sanly ulgam arkaly Birleşen Milletler Guramasynyň 76-njy mejlisinde çykyş etdi. Şeýle hem döwlet Baştutanymyzyň daşary ýurt döwletleriniň ýolbaşçylary bilen telefon arkaly gepleşikleri geçirildi. Daşary işler ministrliginiň üsti bilen jemi 84 wekiliýet ýurdumyza sapar bilen geldi we Türkmenistandan daşary ýurtlara 49 wekiliýet iberildi. Sanly ulgam arkaly dürli derejedäki duşuşyklaryň 1783-si guraldy. Ýylyň dowamynda halkara resminamalaryň 182-sine gol çekildi. Daşary işler ministrliginiň ugry boýunça duşuşyklar we geňeşmeler, maslahatlaşmalar yzygiderli geçirildi. Ýurdumyzyň wekilleri hyzmatdaşlygyň dürli görnüşinde geçirilen duşuşyklaryň hem birnäçesine gatnaşdylar. Türkmenistanyň daşary ykdysady gatnaşyklaryny ösdürmek boýunça yzygiderli çäreler görülýär. Ýanwar-noýabr aýlarynda ikitaraplaýyn hökümetara toparlarynyň, beýleki degişli düzümleriň çäklerinde nobatdaky duşuşyklar hem-de işewürler forumlary we daşary ýurtlaryň işewür toparlarynyň wekilleri bilen gepleşikler geçirildi.

* * *

Hormatly Prezidentimiziň ýurdumyzy senagat taýdan ösen döwletleriň hataryna çykarmak baradaky öňdengörüjilikli syýasatyndan ugur alnyp, häzirki wagtda Türkmenistanyň Senagat we gurluşyk önümçiligi ministrligi tarapyndan döwrebap tehnologik enjamlar bilen üpjün edilen senagat kärhanalaryny gurmak, ozalky bar bolanlarynda düýpli abatlaýyş işlerini geçirmek boýunça giň gerimli işler alnyp barylýar. Kärhanalary häzirki zaman tehnologiýalary bilen enjamlaşdyrmak, ýerli çig mallaryň hasabyna bäsdeşlige ukyply, ýokary hilli, ekologik taýdan arassa bolan täze senagat önümlerini öndürmek, gaýtadan işleýän önümçiligi innowasion esasda ýola goýmak, daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan önümleri özümizde öndürmek wezipeleri şol işleriň esasyny düzýär.

Senagat we gurluşyk pudagy ýurdumyzyň ähli künjeklerinde alnyp barylýan gurluşyklary zerur bolan önümlerdir beýleki serişdeler bilen üpjün edýär. Şunda hormatly Prezidentimiziň tagallalary bilen gurlup, bu gün üstünlikli hereket edýän gurluşyk önümçiligi boýunça kärhanalaryň mümkinçiliklerinden netijeli peýdalanmak esasy wezipe bolup durýar. Garaşsyzlyk ýyllarynda gurlan «Bäherden», «Balkan», «Lebap» sement zawodlary, «Türkmendemirönümleri» döwlet kärhanasy, Gazbeton öndürýän zawod, «Türkmenmermer» ýapyk görnüşli paýdarlar jemgyýeti, «Türkmen aýna önümleri» kärhanasy we durky täzelenip, döwrebap tehnologiýalar bilen enjamlaşdyrylan, gurluşyk-gurnama önümlerini öndürýän kärhanalar, kuwwatly owradyjy-saýlaýjy enjamlar toplumlary bilen üpjün edilen kän müdirliklerdir hojalyklar, esasy tehnologik enjamlarynda hem-de ulgamlarynda dikeldiş, düýpli abatlaýyş işleri geçirilen Ýaşlyk keramzit zawody we başgalar senagat pudagynyň kuwwatyny has-da artdyrmaga amatly şertleri döredýär.

Ministrlige degişli sement zawodlary Diýarymyzda ýaýbaňlandyrylan gurluşyklar üçin zerur bolan ýokary hilli sementiň üpjünçiliginde möhüm orun eýeleýärler. Olaryň hersiniň kuwwatlylygy ýylda 1 million tonna barabardyr. Häzirki wagtda ildeşlerimiziň müňlerçesini iş bilen üpjün edýän bu zawodlarda önümçiligiň çig maly hökmünde, esasan, ýerli serişdeler ulanylýar. «Türkmendemirönümleri» döwlet kärhanasy bolsa ýurdumyzda gurluşyk işleri üçin gerek bolan demir önümlerini öndürýän ilkinji kärhanadyr. Bu gün agzalan kärhananyň dürli ölçegdäki demir önümleri diňe bir eziz Diýarymyzda ýaýbaňlandyrylan gurluşyklarda ulanylman, eýsem, ýurdumyzyň çäginden uzaklarda-da giňden isleglidir. Onda öndürilýän önümlere sarp edijiler tarapyndan uly isleg bildirilmegi, ilkinji nobatda, önümleriň ýokary hili bilen baglydyr.

Sanlyja ýyl mundan ozal ulanylmaga berlen «Türkmen aýna önümleri» kärhanasy hem bu gün öňdebaryjy önümçilikleriň hataryna goşuldy. Ýyllyk taslama kuwwatlylygy galyňlygy 4 mm bolan float usulyndaky aýnanyň 7,2 million inedördül metrini öndürmäge niýetlenen innowasion tehnologiýaly kärhanada gurluşyk üçin aýnadyr çüýşe gaplaryň önümçiligi ýokary depginde alnyp barylýar. Öňler şeýle önümler daşary ýurtlardan satyn alnan bolsa, bu gün kärhananyň daşary ýurtlara eksport edýän aýna önümleriniň möçberi barha artýar. Pudakda sement, demir we aýna önümlerinden başga-da, magdan däl materiallar, gurnama demirbeton, iri panelli jaý gurluşyk önümleri, elektron serişdeler we maşyngurluşyk enjamlary, diwara örtülýän materiallar, keramzit, gazbeton, gips, kaolin, izogam önümleridir beýleki gurluşyk materiallary öndürilýär.

Soňky ýyllarda ýurdumyzda döwlet Baştutanymyzyň tagallasy bilen milli elektron senagaty kemala gelýär, ilat arasynda uly isleg bildirilýän elektron we elektrotehniki önümleriň çykarylyşy ýola goýulýar. Ministrligiň bilelikdäki «Aýdyň gijeler» hojalyk jemgyýeti tarapyndan elektron harytlaryň önümçiligi giňden alnyp barylýar. Hojalyk jemgyýetinde dürli görnüşli LED lampalaryň, okuwçylar üçin niýetlenen öwrediji kompýuterleriň, netbuklaryň, smartfonlaryň, 32, 42, 55 we 65 dýuým ölçegli smart telewizorlaryň önümçiligi ýola goýuldy.

Gurluşyk materiallary pudagynda öndürilýän dürli görnüşli önümleriň, şol sanda daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan önümleriň möçberi mundan beýläk-de artdyrylar we pudagyň eksport mümkinçilikleri ýokarlandyrylar. Häzirki wagtda «Türkmenistanyň durmuş-ykdysady ösüşiniň 2011 — 2030-njy ýyllar üçin Milli maksatnamasynda», «Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2019 — 2025-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasynda» hem-de «Türkmenistanyň senagat we kommunikasiýa toplumynyň pudaklaryny ösdürmegiň 2019 — 2025-nji ýyllar üçin Maksatnamasynda» kesgitlenen wezipeleri durmuşa geçirmek üçin ministrlik tarapyndan ähli zerur işler amala aşyrylýar. Şeýle-de hormatly Prezidentimiziň 2020-nji ýylyň 20-nji fewralynda gol çeken «Türkmenistanyň Senagat we gurluşyk önümçiligi ministrliginiň 2020 — 2023-nji ýyllarda senagat we önümçilik desgalaryny gurmagy hakynda» Kararyna laýyklykda, ýurdumyzyň welaýatlarynyň etraplarynda hem-de şäherlerinde häzirki zaman senagat desgalarynyň gurluşygy giň gerimde alnyp barylýar. Munuň özi Türkmenistanyň ykdysady kuwwatyny has-da artdyrmakda uly ähmiýete eýedir. Ýeri gelende bellesek, şu ýylyň geçen döwründe pudakda senagat önümleriniň esasy görnüşleri boýunça meýilnamalar üstünlikli ýerine ýetirilip, 2020-nji ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, ähli ugurlarda ýokary ösüş depginleri gazanyldy.

Senagat we gurluşyk önümçiligi pudagynyň agzybir işgärleri eziz Watanymyzyň gülläp ösmegi ugrunda alyp barýan tutumly işleri, döredip berýän giň mümkinçilikleri üçin hormatly Prezidentimize egsilmez alkyş aýdýarlar.

Goý, Gahryman Arkadagymyzyň jany sag, ömri uzak bolsun, il-ýurt bähbitli, umumadamzat ähmiýetli başlangyçlary mundan beýläk-de rowaçlyklara beslensin!

Gülşirin TAGANDURDYÝEWA,

15.12.2021. Şu gün paýtagtymyzda ýurdumyzyň Baş arçasynyň yşyklaryny ýakmak dabarasy geçirildi. Bu dabara, adatça, Täze ýyl baýramynyň öň ýanynda geçirilýär.

Sekiz burçly hem-de «2022» diýen ýazgy bilen bezelen ajaýyp ýaşyl arça «Älem» medeni-dynç alyş merkeziniň ýanyndaky giň meýdançada gurnalan ertekiler şäherjiginde oturdyldy. Bu ýerde her ýyl Täze ýyl dabaralary guralýar.

Dürli öwüşgin saçýan şarlar we çyrajyklar, yşyklandyryjy bezeglerden emele gelen lybasa beslenen Baş arçanyň beýikligi 38,5 metre, göwrümi bolsa 16 metre deňdir. Ýeri gelende aýtsak, soňky ýyllarda Aşgabatdaky Baş arça GDA ýurtlarynyň paýtagt şäherleriniň Täze ýyl arçalarynyň arasynda beýikligi boýunça birinji orny eýeläp gelýär.

Täze ýyl günleri bu ajaýyp baýramçylygyň aýdyň alamaty bolan Baş arçanyň oturdylan ýeri özüniň esaslandyrylmagynyň 140 ýyllygyny bellän hem-de bu senesi Garaşsyz Watanymyzyň 30 ýyllyk iň täze taryhynyň ýyl ýazgysyna giren türkmen paýtagtynyň ýaşaýjylary we myhmanlary üçin täsin künjekleriň birine öwrüldi.

Şeýle hem Garaşsyz, hemişelik Bitarap Türkmenistanyň başlangyjy boýunça 2021-nji ýylyň BMG-niň Baş Assambleýasy tarapyndan «Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly» diýlip yglan edilendigini bellemek gerek. Biz röwşen geljegimizi milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň durmuşa geçirýän syýasy ugrunyň binýadyny düzýän ynsanperwerlik taglymlarynyň dabaralanmasy bilen baglanyşdyrýarys. Täze ýyl dabaralaryny çagalaryň — biziň jemgyýetimiziň hemmetaraplaýyn alada bilen gurşap alan, ýurdumyzyň geljegi körpeleriň açýandygy tötänleýin däldir. Şadyýan çagalaryň sesleri Watanymyzyň abadançylygynyň, Garaşsyz döwletimiziň şu gününiň hem-de ertiriniň rowaçlyklara beslenýändiginiň aýdyň subutnamasydyr.

Her ýyl körpe aşgabatlylar Aýazbabany we onuň agtygy, wepaly hemrasy Garpamygy merkezi Täze ýyl arçasynyň ýanynda garşylaýarlar, köp garaşdyran myhmanlary ýurdumyzyň baş şäheriniň barha özgerýän keşbinde tamamlanyp barýan ýylda bolup geçen özgertmeler bilen tanyşdyrýarlar.

Ine, bu gün hem baýramçylyk görnüşinde bezelen Täze ýyl kerweniniň ýörite ugry Bitarap Türkmenistan we Arçabil şaýollarynyň çatrygyndan badalga alyp, şäheriň täze etrabynyň çäginden geçýär. Bu ýerden türkmen paýtagtynda gurulýan täze binalaryň ajaýyp görnüşi açylýar. Olaryň biri häzirki zaman «Aşgabat» söwda we işewürlik merkezidir, bu ýerde şäher ýaşaýjylarynyň, esasan-da, çagalaryň wagtyny gyzykly geçirmegi üçin ähli şertler döredilendir.

Soňra Aýazbaba we Garpamyk kabriolet awtomobilinden ak gar ýaly paýtuna münüp, ajaýyp ahalteke bedewlerine atlanan «Galkynyş» milli at üstündäki oýunlar toparynyň ezber atly ýigitleriniň, şeýle hem ajaýyp görnüşde bezelen iki gat awtobusdaky körpeleriň ugratmagynda Täze ýyl baýramynyň öň ýanyna mahsus keşbe giren Aşgabadyň köçeleri boýunça gezelenji dowam edýärler.

Atly ýigitleriň baýramçylyk çärelerine gatnaşmaklary ajaýyp milli däp-dessurlarymyzyň biridir. Bedew biziň buýsanjymyzdyr we bahasyna ýetip bolmajak mirasymyzdyr. Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň atçylyk pudagyny ösdürmäge berýän yzygiderli ünsi türkmen bedewleriniň şöhratynyň dünýäde has-da belende galmagyna ýardam berýär. Häzirki wagtda atlary seýislemek, ahalteke bedewleriniň sanyny köpeltmek, atçylyk sportunyň dürli görnüşlerini wagyz etmek, olaryň gaýtalanmajak gözelligini kämilleşdirmek meselelerine uly üns berilýär. Döwlet Baştutanymyzyň başlangyjy boýunça 2007-nji ýylda döredilen hem-de halkara gözden geçirilişleriň we sirk sungatynyň bütindünýä festiwallarynyň ençeme gezek ýeňijisi bolan şöhratly «Galkynyş» topary behişdi bedewleriň wagyz işlerine uly goşant goşýar.

Baýramçylyk dabarasyna gatnaşyjylar belent ýaşaýyş jaýlarynyň hatary ýerleşýän şaýoldan geçdiler, milli Liderimiziň ýurdumyzyň baş şäherini ösdürmek, türkmenistanlylaryň amatly, abadan durmuşda ýaşamagy barada hemişelik aladasynyň we ägirt uly ünsüniň aýdyň subutnamalary bolan türkmen paýtagtynyň täze desgalarynyň binagärlik keşbini synlap lezzet aldylar. Arçabil şaýolunyň ugrunda işewürlik merkezini emele getiren ministrlikleriň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň häzirki zaman binalarynyň töwereginde Täze ýyl bezegli arçajyklar oturdylypdyr, olar paýtunda gezelenjini dowam edýän Aýazbabanyň jadyly taýajygynyň hereketinden dürli öwüşginli yşyklar bilen ýalkym saçýarlar.

Baýramçylyk kerweni «Älem» medeni-dynç alyş merkeziniň ýanyna geldi. Bu ýerde ýurdumyzyň Baş arçasy köpöwüşginli yşyklary bilen ýalkym saçýar. Onuň ýanynda ertekiler dünýäsini ýada salýan, hemmeleriň söýýän baýramynyň barha ýakynlaşýandygy aýratyn duýulýar.

Täsinlikler ýurdunyň girelgesinde myhmanlary dürli öwüşginlere beslenen türkmen halk ertekileriniň, çagajyklaryň söýgüli multfilmleriniň gahrymanlary garşy alýarlar.

Gadymy ertekilerde beýan edilen galalaryň hem-de gündogar bazarlarynyň özlerine mahsus nyşanlary bilen ýasalan kiçeldilen nusgalary täsin baýramçylyk öwüşginini emele getirýär.

Agaçlaryň hem-de gyrymsy ösümlikleriň töwerekleri hem dürli öwüşginli yşyklar, çyralar bilen bezelipdir, olar agşamlaryna tutuş Täze ýyl görnüşiniň howada gaýýan ýaly täsirini döredýär.

Täze ýyl baýramçylyk lybasyna beslenen çagalar Aýazbabany hem-de Garpamygy uly şowhun hem-de şadyýan aýdymlar bilen garşylaýarlar.

Çagalar we ýetginjekler köşgüniň, sungat mekdepleriniň hem-de Aşgabat şäheriniň çagalar tans toparlarynyň ýaşajyk artistleri olar üçin özleriniň döredijilik sowgadyny taýýarlapdyrlar. Gündogar senenamasynyň nyşanlarynyň lybasyna beslenen çagalar ýurdumyzyň Baş arçasynyň daşyndan aýlanmaga çagyrýarlar.

Aýazbaba hem-de Garpamyk ýaş türkmenistanlylaryň adyndan hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowa hem-de mähriban halkymyza ýetip gelýän Täze ýyl mynasybetli mähirli gutlaglaryny, bagt, saglyk, Diýarymyzyň abadançylygynyň hem-de rowaçlygynyň bähbidine oňyn özgertmeleri durmuşa geçirmekde uly üstünlikler baradaky arzuwlaryny beýan edýärler. Olar milli Liderimize çagalar, olaryň hemmetaraplaýyn sazlaşykly ösmegi üçin ýurdumyzda ähli zerur şertleri döretmek baradaky ýadawsyz aladasy üçin hoşallyk bildirýärler.

Elbetde, şatlyk-şowhuna beslenen Täze ýyl dabarasynyň esasy pursady çagalaryň islegi hem-de Aýazbabanyň jadyly taýajygynyň gudraty bilen arçanyň yşyklarynyň ýakylmagy boldy. Dürli öwüşginli köp sanly çyralar täsin, şadyýan hem-de ruhubelent Täze ýyl baýramynyň barha golaýlaşýandygyny habar berýärler.

Dabara «Älem» medeni-dynç alyş merkeziniň öňündäki meýdançada gurnalan sahnadaky konsert bilen dowam etdi.

Täze ýyly garşylamak dabarasyny gaýtalanmajak hem-de ýatda galyjy çärä öwren bu täsin baýramçylyk dabarasy ulularda we çagalarda uly täsir galdyrdy.

Çagalara hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň adyndan ajaýyp sowgatlar gowşuryldy.

Paýtagtymyzdaky Baş arçanyň yşyklarynyň ýakylmagynyň yzysüre welaýatlarda «Türkmeniň ak öýi» binalarynyň öňündäki baýramçylyk lybasyna beslenen meýdançalardaky, şeýle hem ýurdumyzyň şäherleriniň we obalarynyň merkezlerindäki Täze ýyl arçalary hem öz yşyklaryny ýakdylar.

Şu günden başlap bu ýerde Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwrüniň ýetip gelýän Täze — 2022-nji ýylyň şanyna bagyşlanan baýramçylyk dabaralary geçiriler.

Ýurdumyzyň ýangyç-energetika toplumynyň iri düzümleriniň biri bolan «Türkmengeologiýa» döwlet korporasiýasynyň hünärmenleriniň alyp barýan yhlasly işleri tebigy baýlyklaryň iri ýataklaryny senagat taýdan özleşdirmäge ygtybarly goşantdyr. Korporasiýanyň düzüminde hereket edýän geofiziki, geologiýa-gözleg we gidrogeologik ekspedisiýalar, ýörite geologik maglumatlar merkezi we beýleki bölümler bu ugurda düýpli işleri bitirýärler. «Türkmenistanyň nebitgaz senagatyny ösdürmegiň 2030-njy ýyla çenli döwür üçin Maksatnamasyna» laýyklykda geçirilýän işler iki hem-de üç ölçegli seýsmiki barlaglary, profilli we meýdan-grawimetrik, şonuň ýaly-da, beýleki barlag usullaryny, şeýle hem gatlaklaryň nebitgaz berijiligine baha bermegi, çuň gözleg-barlagy we parametrik burawlaýşy özünde jemleýär. Bu işleri amala aşyrmakda korporasiýanyň düzümine girýän Balkan geofiziki ekspedisiýasynyň hünärmenleri hem tutanýerli zähmet çekýärler.

Kärhanamyzyň zähmet toparlary «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylynyň geçen 11 aýynda seýsmiki gözleg işlerini geçirmek baradaky meýilnamany 105,3 göterim berjaý etmegiň hötdesinden geldiler. Hasabat döwründe ekspedisiýamyz boýunça 3D usulynda 435 inedördül kilometr meýdandaky işler üstünlikli ýerine ýetirildi.

Has düşnükli bolar ýaly aýtsak, 2D usuly ýeriň gatlagyny bir ugur boýunça, 3D usuly bolsa ählitaraplaýyn öwrenýär. Şu sebäpden iş alyp barmagyň 3D usuly ýörgünli bolup, ol has çuň we çylşyrymly geologik gurluşy bolan gatlaklary içgin öwrenmäge giň mümkinçilik berýär. Kärine ussat hünärmenlerimiz ýeriň müňlerçe metrlik çuňluklaryndaky gatlaklary öwrenmek netijesinde alynýan seýsmiki maglumatlaryň esasynda bu meýdançanyň çäginde geljegi uly bolan nebitgazly ýataklary anyklamagy üstünlikli amala aşyrýarlar.

Ýeriň çuňluklaryna dürli usullarda gönükdirilýän tolkunlar yza serpilende, ýörite awtoulaglarda oturdylan seýsmiki stansiýalarymyz ýüze çykýan maglumatlary ýazgylaryna geçirýärler. Şol ýazgydaky maglumatlar ekspedisiýanyň kompýuterlerinde ilkinji gezek gaýtadan işlenilýär. Alnan maglumatlar süzgüçden geçirilip, arassalanyp, degişli hünärmenlere gowşurylýar. Hut şol maglumatlar hem geofiziklerimiziň bitiren işleriniň hilini görkezýär. Toplanan maglumatlar soňra korporasiýanyň geologik maglumatlary gaýtadan işleýji merkezine ýetirilýär. Diňe şondan soňra, ahyrky netije alynýar we jemleýji hasabatda öwrenilen meýdançanyň kartasy taýýarlanyp, ol çuň buraw işlerini alyp barýan müdirliklere berilýär. Çünki bu çäreleriň her biri aňryçäk takyklygy talap edýär. Gahryman Arkadagymyzyň ýurdumyzyň nebitgaz pudagyny döwrebaplaşdyrmak babatdaky tagallalarynyň netijesinde soňky gysga wagtyň içinde kärhanamyz has ygtybarly seýsmiki stansiýalar, kuwwatly ýer sarsdyryjylar we beýleki zerur bolan tehniki enjamlardyr kämil tehnologiýalar bilen üpjün edildi. Munuň özi geofizikleriň bitirýän işleriniň netijeliligini gazanmaga we hilini ýokarlandyrmaga täsirini ýetirýär.

Şeýlelikde, Diýarymyzyň günbatar sebitiniň dürli meýdançalarynda seýsmiki-gözleg işlerini geçirýän ekspedisiýanyň esasy maksady ýeriň çuň gatlaklarynyň geologik gurluşyny öwrenmek bilen, nebitgazly ojaklaryň üstüni açmakdan hem-de uglewodorod çig mallarynyň haýsy çuňluklarda we gatlaklarda ýatandygyny takyklap, burawlaýjylara teklipnamalary taýýarlap bermekden ybaratdyr. Kärhanamyzyň hünärmenleriniň 400-e golaýy hemişe meýdan şertlerinde zähmet çekýärler. Üç sany seýsmiki we bir sany grawiki toparlarda işleýän hünärmenlerimiziň öz işlerini netijeli alyp barmagy üçin ähli şertler üpjün edilýär. Häzirki güne çenli welaýatyň çägindäki gyzyl reňkli gatlaklar dolulygyna diýen ýaly öwrenilendir. Indi esasy wezipe ondan aşakda ýerleşýän miosen gatlagyny öwrenmekden ybarat bolup, bu möhüm iş häzirki wagtda «Gukurguýy» meýdançasynda amala aşyrylýar. Türkmen alymlarynyň tassyklamalaryna görä, miosen gatlaklarynyň bolsa uglewodorod çig mallary babatda geljegi uludyr.

Şaguly SÖÝÜNOW,

Hormatly Prezidentimiz ýakynda — 10-njy dekabrda Türkmenistanyň daşary ýurtlardaky diplomatik we konsullyk edaralarynyň ýolbaşçylarynyň hem-de käbir beýleki ýolbaşçylaryň gatnaşmagynda Ministrler Kabinetiniň giňişleýin mejlisini geçirdi. Döwlet Baştutanymyzyň mejlisde milli ykdysadyýetimizi ösdürmek bilen baglanyşykly öňe süren başlangyjy we degişli ýolbaşçylara beren tabşyryklary ýurdumyzyň ykdysady ösüşinde täze tapgyryň başlanýandygyny alamatlandyrdy. Gahryman Arkadagymyz bu barada: «Daşary ýurtlardaky ilçihanalarymyzyň we wekilhanalarymyzyň düzümini tejribeli halkara derejeli ykdysatçylar bilen berkitmegi teklip edýärin. Olary zerur serişdeler bilen üpjün etmeli. Olaryň bolýan ýurtlarynda we sebitlerinde ykdysady ugur boýunça geçirilýän çärelere işjeň gatnaşmaklary üçin mümkinçilikleri göz öňünde tutmaly» diýmek bilen, dünýä ykdysadyýetiniň ösen tejribelerini öwrenmegi hem-de olary milli ykdysadyýetimize ornaşdyrmagy maslahat berdi. Şunda ykdysady diplomatiýanyň milli nusgasyny kämilleşdirmek we ony has işjeň ýagdaýa getirmek, bu babatda ýurdumyzyň bitaraplyk hukuk derejesinden ýerlikli peýdalanmak esasy maksatlaryň biri bolup durýar.

Türkmenistanyň üstünlikli durmuşa geçirýän bitaraplyk syýasaty diňe sebitde däl, eýsem, Ýer ýüzünde hem ählumumy parahatçylygy, howpsuzlygy, durmuş-ykdysady ösüşi kepillendirýär. Halkara jemgyýetçilik milli Liderimiziň ynsanperwer garaýyşlarynyň, täze başlangyçlarynyň häzirki hem geljekki nesiller, tutuş adamzat üçin örän möhümdigini ykrar edýär.

Türkmenistanyň Birleşen Milletler Guramasynyň başlangyçlarynyň hem-de ýörelgeleriniň durmuşa geçirilmegine işeňňir gatnaşmagy we daşary syýasatda gazanýan üstünlikleri hormatly Prezidentimiziň çuň many-mazmunly hem uzak geljegi nazarlaýan daşary syýasy ugrunyň halkara derejede barha giň goldawa eýe bolýandygyna şaýatlyk edýär.

Türkmenistan özüniň anyk işleri bilen sebitde ýagdaýy durnuklylaşdyrmaga we sebitara hyzmatdaşlyga saldamly goşandyny goşmak bilen, öz üstüne alan borçnamalaryna ygrarlydygyny tassyklaýar. Ýurdumyzyň syýasy durnuklylygy we ýokary ykdysady ösüş depgini Türkmenistana halkara gepleşikleri we maslahatlary geçirmek üçin oňyn mümkinçilik berdi.

Türkmenistanyň Birleşen Milletler Guramasy bilen hyzmatdaşlygynyň ileri tutulýan ugry bu halkara guramanyň düzümleri bilen mundan beýläk-de işjeň gatnaşyklary ýola goýmakdan ybaratdyr. Şunuň bilen baglylykda, Türkmenistanyň BMG-niň Ykdysady we Durmuş Geňeşiniň agzalygyna iki gezek saýlanylmagy aýratyn bellenmäge mynasypdyr.

Halkara hyzmatdaşlykda Türkmenistan Birleşen Milletler Guramasy, Ýewropa Bileleşigi, Garaşsyz Döwletleriň Arkalaşygy, Şanhaý Hyzmatdaşlyk Guramasy, Goşulyşmazlyk Hereketi, Yslam Hyzmatdaşlyk Guramasy, Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasy ýaly abraýly halkara guramalar, dünýäniň ýurtlary bilen syýasy, ykdysady, medeni-ynsanperwer gatnaşyklary yzygiderli giňeldýär. Ýer ýüzünde parahatçylygy, ynanyşmagy we ösüşi üpjün etmek üçin tagallalary birleşdirmäge öz goşandyny goşýar.

Türkmenistan nebit-gaz gorlary boýunça dünýäniň baý döwletleriniň hatarynda durýar. Ýewraziýa yklymynda düýbünden täze ýangyç-energetika düzüminiň taslamasy, ýagny Ýewraziýa yklymynda syýasy we ykdysady durnuklylygy üpjün etjek Türkmenistan — Owganystan — Pakistan — Hindistan gaz geçirijisiniň gurluşygy şu jähetden örän möhümdir. Bu iri halkara taslama bitaraplyk syýasatynyň ösüş ýörelgesiniň yzygiderli we ygtybarly häsiýete eýedigini görkezýär.

Transmilli gaz geçiriji Owganystanyň we onuň ugrundaky ýurtlaryň ilatynyň iş bilen üpjünçiligine, umuman, durmuş-ykdysady ýagdaýynyň gowulanmagy üçin şertleri döreder. Mundan başga-da, Türkmenistandan Owganystana iberilýän elektrik energiýasynyň möçberini artdyrmak, owgan ykdysadyýeti üçin ýurdumyzyň ýokary okuw mekdeplerinde milli hünärmenleri taýýarlamak, şeýle hem Türkmenistan — Owganystan — Pakistan ugurlary boýunça elektrik energiýasyny ibermek we optiki-süýümli aragatnaşyk ulgamyny çekmek boýunça degişli işler alnyp barylýar. Şunuň ýaly ynsanperwer çäreler Merkezi Aziýada, hususan-da, goňşy döwletimiz Owganystanda syýasy, ykdysady we durmuş ýagdaýynyň kadalaşmagyna, asudalygyň durnukly bolmagyna ýardam berer.

Bitaraplyk derejesinden, hoşniýetli ýörelgesinden ugur alýan özara bähbitli ykdysady hyzmatdaşlyk Garaşsyz ýurdumyzda beýik özgertmeleri üstünlikli durmuşa geçirmäge, ilatyň ýaşaýyş-durmuş derejesini, intellektual taýdan ösüşini üpjün etmek üçin ajaýyp şertleri döretmäge mümkinçilik berdi.

Türkmenistanyň ykdysady ösüşi deňagramlylygy we bäsdeşlige ukyplylygy bilen tapawutlanýar. Ýurduň durnukly ösmeginde onuň maliýe-bank ulgamy möhüm orun eýeleýär, bu ulgam pul dolanyşygynyň deňeçerligini üpjün etmäge, milli puluň satyn alyjylyk ukybyny saklamaga we döwletiň durnukly durmuş-ykdysady ösüşini gazanmaga gönükdirilendir. «Türkmenistanda 2019 — 2025-nji ýyllarda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň Konsepsiýasynyň» üstünlikli durmuşa geçirilmegi üçin onuň pugta kadalaşdyryjy hukuk binýady döredildi hem-de yzygiderli kämilleşdirilýär. Ykdysadyýeti sanly ulgama geçirmek milli Liderimiziň ylmy taýdan esaslandyrylan özgertmeler syýasatynyň aýrylmaz bölegidir. Şol strategiýa diňe bir durnukly ösüşi däl, eýsem, dünýäniň degişli ýagdaýyna uýgunlaşmagyny, daşarky ýagdaýlar bilen şertlendirilen töwekgelçilikleriň azaldylmagyny üpjün edýär.

Hormatly Prezidentimiziň başlangyjy bilen ýurdumyzda ulag-logistika infrastrukturasynyň döredilmegi «Gündogar — Günbatar» we «Demirgazyk — Günorta» ugurlary boýunça ulag-aragatnaşyk merkezleriniň birine öwrülmegine amatly şertleri döretdi. Şonuň bilen birlikde dünýäniň köp döwletleri bilen işjeň söwda-ykdysady hyzmatdaşlygy ilerletmäge giň ýol açyldy.

Durnukly ykdysady ösüşi üpjün etmekde dünýäniň ösen döwletleri bilen işjeň maýa goýum syýasatyny alyp barmaga aýratyn orun degişlidir. Ýurdumyzda kabul edilen kanunlaryň halkara talaplara laýyk getirilmegi, ykdysady amatlyklaryň döredilmegi ýurdumyzyň maýa goýum syýasatynyň barha özüne çekijiligini ýokarlandyrýar.

Häzirki döwürde oba hojalygyny ösdürmäge aýratyn üns berilýär we bu ugurda ýokary netijeler gazanylýar. Ýurtda azyk bolçulygy döredilýär, ilat ýylyň dowamynda elýeterli bahadan, ekologik taýdan arassa oba hojalyk önümleri bilen üpjün edilýär we onuň belli bir bölegi daşary ýurtlara eksport edilýär. 2020-nji ýylda Türkmenistan Bütindünýä Söwda Guramasyna synçy hökmünde goşuldy we söwda syýasatyny kämilleşdirmäge, ony halkara talaplara laýyk getirmäge başlady. Bu bolsa Diýarymyzda ykdysady ösüşiň durnuklylygyny saklamaga ýardam eder.

Bitaraplyk hukuk ýagdaýy ýurdumyzyň mundan beýläk hem gülläp ösmegi üçin parahat durmuşy, geljege ynamy berkidýär. Çünki hut asuda, durnukly ýagdaý döredijilikli zähmete, ýokary depginli ösüşe binýat döredýär, munuň özi ýurdumyzyň ösen döwletleriň hataryna goşulmagyna giň ýol açýar.

Baýramdurdy TAÝHAROW,

Hormatly partiýa agzalary!

Sizi türkmen döwletiniň taryhynda möhüm wakalaryň biri bolan Türkmenistanyň Demokratik partiýasynyň döredilmeginiň 30 ýyllygy mynasybetli tüýs ýürekden gutlaýaryn. Ýurdumyzyň Garaşsyzlygynyň yglan edilmeginiň yzysüre — 1991-nji ýylyň 16-njy dekabrynda döredilen Türkmenistanyň Demokratik partiýasy özygtyýarly ösüş ýoluna düşen ýurdumyzda ilkinji we täsirli syýasy gurama hökmünde orta çykdy. Bu gün bu partiýa ýurdumyzyň kanunçylyk, hukuk esaslarynyň döredilmeginde, aňyýet ulgamynyň ösdürilmeginde, halkara gatnaşyklaryň syýasy taýdan esaslandyrylmagynda möhüm orun eýeläp gelýär.

Garaşsyz, hemişelik Bitarap Türkmenistanyň taryhy ösüşiniň 30 ýyllyk şöhratly ýoly halkymyzyň iň oňat, ynsanperwer hem-de hoşmeýilli milli häsiýetleriniň, döwleti we jemgyýeti dolandyrmakdaky ukyp-başarnygynyň ýüze çykan döwri boldy. Bu babatda Demokratik partiýanyň halkymyzyň güýjüni jemgyýetiň öňünde duran belent maksatlaryň daşynda jebisleşdirmekde uly guramaçylyk işlerini ýola goýmaga işjeň gatnaşandygyny belläp geçmek isleýärin.

Hormatly watandaşlar!

«Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylynda ýurdumyz durmuş-ykdysady ösüşlerde bolşy ýaly, syýasy-jemgyýetçilik, demokratik-hukuk özgertmelerini amala aşyrmakda-da uly ähmiýete eýe bolan taryhy ädimleri ätdi.

Ýurdumyzyň kanun çykaryjylyk ulgamyny kämilleşdirmek maksady bilen yglan edilen konstitusion özgertmeler netijesinde, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň hukuk derejesi özgerdildi, iki palataly parlament ulgamyna geçmek baradaky başlangyjymyz amala aşyryldy. Şu ýylyň 28-nji martynda Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň agzalarynyň birinji saýlawlary geçirilip, «Türkmenistanyň Milli Geňeşi hakyndaky» Kanuna laýyklykda, Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň işi ýola goýuldy.

Konstitusion özgertmäniň bu tapgyryny durmuşa geçirmekde, Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň birinji saýlawlaryny syýasy we guramaçylyk taýdan üpjün etmekde Türkmenistanyň Demokratik partiýasy möhüm orun eýeledi. Demokratik partiýanyň agzalarynyň ençemesiniň saýlawçylaryň ynamyna mynasyp bolup, Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň agzalygyna saýlanmagy halkyň arasynda partiýanyň täsiriniň artýandygyny aňladýar.

Hormatly partiýa agzalary!

Ýurdumyzda durmuş-ykdysady ösüşlerde ýetilýän sepgitler, ösüş maksatnamalaryny ýerine ýetirmekde gazanylýan üstünlikler döwlet bilen halkyň arasyndaky jebisligiň netijesidir. Jemgyýetde şeýle sazlaşygyň gazanylmagynda syýasy-jemgyýetçilik güýçlerine uly ynam bildirilýär.

Häzirki döwürde ösen tehnologiýaly, sanly ykdysadyýetiň önümçilik düzümlerini Garaşsyz Watanymyzyň hemme sebitlerinde has giňeltmek üçin ähli zerur şertler döredildi. Ýurdumyzy 2019 — 2025-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasynda göz öňünde tutulan önümçilik hem-de medeni-durmuş desgalaryny gurmagy dowam etdirýäris.

Halkara ykdysady taslamalary amala aşyrmakda-da ägirt uly işler öňde durýar. «Döwlet adam üçindir!» diýen şygar bilen amala aşyrylýan bu işleriň hemmesi mähriban halkymyzyň bähbitlerinden ugur alýar. Raýatlarymyzyň bolelin, bagtyýar durmuşda ýaşamagy üçin berkarar döwletimizde syýasy-guramaçylyk şertleri, ägirt uly serişde mümkinçiligi bar.

Täze-täze sepgitlere ýetmekde her bir adamyň, her bir guramanyň, her bir pudagyň öz orny, öňünde ýerine ýetirmeli jogapkärli wezipesi durýar.

Tutuş jemgyýeti birleşdirýän zat bolsa berkarar döwletimiziň, agzybir jemgyýetimiziň ygtybarly geljeginiň mizemez binýadyny hemme ugurlarda pugta kemala getirmek baradaky belent maksatdyr. Merdana halkymyz bu maksadyň daşynda jem bolup, ösüşlerden-ösüşlere ynamly barýar.

Hormatly adamlar!

Ilatyň hal-ýagdaýyny ýokarlandyrmakdan başlap, saglygy goraýşy kämilleşdirmek, sagdyn durmuşy ornaşdyrmak, ýaşlaryň arasynda sporty, ylmy-tehniki döredijilik ukybyny ösdürmek, adamlary sagdyn dynç alşa, saglygy dikeltmäge ündemek, ekologiýa sowatlylygyny ýokarlandyrmak ýaly meseleler döwlet syýasatynyň gün tertibinde hemişe ileri tutulýar. Ýaşlaryň çeper döredijilige, sungata bolan höweslerini goldamak hem sagdyn, kämil jemgyýeti kemala getirmegiň möhüm ugurlarynyň biridir. Bu ugurlarda döwlet derejesinde ýola goýulýan çäreleriň syýasy-guramaçylyk taýdan üpjün edilmegine uly goşant goşýan syýasy partiýalaryň, jemgyýetçilik guramalarynyň, ýerli wekilçilikli döwlet hem-de ýerli öz-özüňi dolandyryş edaralarynyň bilelikdäki tagallalarynyň ýerine düşýändigini belläp geçmek zerurdyr. Jemgyýetçilik bilen syýasy-guramaçylyk, köpçülikleýin-düşündiriş, wagyz-nesihat işini alyp barmakda otuz ýyllyk ösüş ýolunda baý tejribe toplan Türkmenistanyň Demokratik partiýasynyň mundan beýläk hem öň hatarlarda boljakdygyna ynanýaryn.

Hormatly partiýa agzalary!

Sizi Türkmenistanyň Demokratik partiýasynyň döredilmeginiň 30 ýyllyk şanly baýramy bilen ýene-de bir gezek tüýs ýürekden gutlaýaryn. Demokratik partiýanyň işgärlerine we agzalaryna geljekde-de eziz Diýarymyzyň rowaçlygy, türkmen döwletiniň şan-şöhratynyň Ýer ýüzünde has belende galmagy, ýurdumyzda demokratik ösüş babatda amala aşyrylýan özgertmelere goşant goşmak ugrunda alyp barýan işlerinde uly üstünlikleri arzuw edýärin.

Türkmenistanyň Prezidenti Gurbanguly BERDIMUHAMEDOW.

Berkarar döwletiň bagtyýarlyk döwrüniň taryhyna altyn harplar bilen ýazyljak ýene bir şanly ýylyň ahyrky günlerini başdan geçirýäris. Ýene barmak büküp sanaýmaly günlerden Täze — 2022-nji ýyl ýetip geler. Ajaýyp döwrümizde ýyllar özüne mynasyp at bilen gelýär. Şol at hem olaryň şanyna şan, şöhratyna şöhrat goşýar.

Şu günler köpsanly ildeşlerimiz tarapyndan bosagada duran ýylyň «Halkyň Arkadagly zamanasy» diýlip atlandyrylmagy barada teklip öňe sürülýär. Bu asylly başlangyç ýurdumyzda giň goldaw tapýar. Ony Lebap welaýat Halk Maslahatynyň agzalary hem tüýs ýürekden goldaýarlar. Çünki Berkarar döwletiň bagtyýarlyk döwründe alnyp barylýan il-ýurt bähbitli işleriň, ýetilýän belent sepgitleriň her biri Gahryman Arkadagymyzyň ady bilen berk baglanyşyklydyr.

Milli Liderimiziň taýsyz tagallalary netijesinde şäherlerimiziň we obalarymyzyň durky batly depginler bilen täzelenilýär. Ýaşaýyş jaý gurluşygy öň görlüp-eşidilmedik derejede giň gerime eýe bolýar. Mukaddes Garaşsyzlygymyzyň şanly 30 ýyllygyny bellän ýylymyzda ýurdumyzyň ähli sebitleri bilen birlikde gadymy Lebap topragynda medeni-durmuş maksatly binalaryň, senagat-önümçilik desgalarynyň birnäçesiniň açylyp, ulanylmaga berilmegi diňe bir welaýatymyzy ykdysady taýdan ösdürmeklige, şeýle-de ilatyň ýaşaýyş derejesini özgertmeklige goşant goşman, eýsem, sebit derejesinde iňňän möhüm ähmiýetli wakalara öwrüldi.

Häzirki döwürde milli Liderimiziň taýsyz tagallalary netijesinde jemgyýetimizi yzygiderli demokratiýalaşdyrmak boýunça kabul edilen maksatnamalaryň üstünlikli durmuşa geçirilmegi, sebitleriň durmuş-ykdysady taýdan ösdürilmegi boýunça giň gerimli işler alnyp barylýar. Watana bolan söýgi, onuň ajaýyp geljegine ynam öz ýurduny we halkyny oňyn özgertmeleriň, abadançylygyň, rowaçlygyň ýoly bilen öňe alyp barýan milli Liderimiziň başlangyçlarynyň üstüni ýetirýär.

Hormatly Prezidentimiz ýurdumyzy ähli babatda ösdürmek üçin tutumly işleri alyp barýar. Häzirki wagtda Milli Parlamentimiziň işi hem has kämilleşdirilip, ol öz işini iki palataly görnüşde alyp barýar. 2021-nji ýyl hakydalarymyza Milli Parlamentimiziň iki şahasynyň biri bolan Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň täze röwşi bilen hem ýakym çaýar.

Kämil Parlament ulgamy berkarar döwletimiziň ösüşleriniň täze gadamlaryna özüniň oňyn miwelerini bagyşlaýar. Kabul edilýän kanunçylyk namalary halkyň bolelin we abadan durmuşda ýaşamagyna, döwletimiziň halkara abraýynyň artmagyna, ykdysadyýetiň ähli ugurlarynda täze belentliklere ýetmäge ýardam edýär. Kanunçylyk namalarynyň ählisiniň sakasynda hormatly Prezidentimiz duran hoşniýetli we ynsanperwer syýasata daýanýandygyny aýratyn nygtamak gerek. Dünýäde ykrar edilen Lideriň ýoly bilen eziz Diýarymyzda ýetilýän sepgitlere, gazanylýan ösüşlere goşant goşmak bizi älem-jahanyň iň bagtly raýatlaryna öwürýär. Şonuň üçin täze ýylyň şygarynyň Gahryman Arkadagymyzyň ady bilen baglanyşdyrylmagy alnyp barylýan işleriň netijeliligini has artdyrar.

Milli Liderimiziň hossarlyk aladalarynyň miwesini öz alyp barýan işimizde ― buýan köküni ýygnap, ondan dürli önümleri almakda hem görýäris. Mälim bolşy ýaly, Türkmenistanyň Ministrler Kabinetiniň mundan bir ýyl çemesi ozal geçirilen mejlisinde hormatly Prezidentimiz täze görnüşli koronawirus ýokanjyna garşy durmakda türkmen buýanynyň we ondan taýýarlanylýan melhemleriň peýdaly bolup biljekdigini belledi. Alymlar bolsa buýan köküniň düzümindäki glisirriziniň sowuklama garşy işjeňliginiň ýokarydygy hem-de bedeniň immun ulgamyna oňyn täsir edýändigi sebäpli häzirki döwrüň wehimi bolan koronawirus ýokanjynyň ýaýramagyna garşy göreşmekde möhüm ähmiýete eýedigini belleýärler. Buýan köküniň şiresiniň az mukdary hem bu ýokanjyň öňüni almakda gowy netije berýär.

Biziň toplumymyzyň düzüminde buýan köküni gaýtadan işläp, arassalanmadyk glisirrizin turşusyny öndürýän kärhanany gurmak baradaky başlangyç hem myrat tapýar. Häzirki wagtda bu kärhanany gurmak boýunça degişli işler alnyp barylýar. Nesip bolsa, ol iň ýakyn geljekde glisirrizin turşusyny öndürmek boýunça sebitiň iň kuwwatly kärhanalarynyň biri bolar. Bu zerur önümiň özümizde öndürilmegi eziz Diýarymyzyň derman senagatynyň düýpli ösmegine we ykdysady kuwwatynyň artmagyna itergi berer.

Biz şeýle döwletli işleriň sakasynda duran Gahryman Arkadagymyza tüýs ýürekden alkyş aýdýarys. Berkarar döwletiň bagtyýarlyk döwründe milli Liderimiziň il-günüň nurana geljegine gönükdirilen işleri mundan beýläk hem rowaç alsyn!

Meret BAÝRAMOW,