Milli bilimi döwrebaplaşdyrmak babatda ýaýbaňlandyrylan oňyn özgertmeleri durmuşa geçirmegiň çäklerinde ulgamyň dolandyryş, düzüm, kanunçylyk-hukuk binýadyny berkitmek, milli ýörelgelere we dünýäniň ösen tejribesine laýyklykda, okuw maksatnamalarynyň, kitaplaryň hem-de gollanmalaryň mazmunyny baýlaşdyrmak, ylmy-usulyýet ugurlaryny kämilleşdirmek boýunça tutumly işler amala aşyrylýar. Elektron maglumat binýadynyň ähli ugurlarynyň üpjünçiligini öz içine alýan sanly bilim ulgamy yzygiderli ösdürilýär.

Mälim bolşy ýaly, hormatly Prezidentimiziň şu ýylyň 8-nji fewralynda sanly wideoaragatnaşyk arkaly geçiren iş maslahatynda ýurdumyzyň ylym, bilim, saglygy goraýyş, sport ugurlarynda we jemgyýetçilik guramalarynda 2020-nji ýylda ýerine ýetirilen işleriň netijelerine garaldy we olaryň işini kämilleşdirmek boýunça öňde durýan wezipeler kesgitlenildi.

Türkmenistanyň Prezidentiniň 2017-nji ýylyň 15-nji sentýabrynda gol çeken Kararyna laýyklykda, bilim edaralarynyň işini kämilleşdirmek, bilim bermegiň ähli basgançaklaryny ýokary hilli elektron bilim maglumatlary bilen üpjün etmek, sanly serişdeleri giňden peýdalanyp, berilýän bilimiň mazmunyny baýlaşdyrmak, hiliniň dünýä derejesine laýyk bolmagyny üpjün etmek maksady bilen, «Türkmenistanda sanly bilim ulgamyny ösdürmegiň Konsepsiýasy», şeýle hem ony durmuşa geçirmegiň meýilnamasy tassyklandy.

Sanly bilim ulgamyny ösdürmek bu ugurda tehnologik täzeçilligi döretmegi we ýaýratmagy, bilim edaralarynyň tehnologiýa taýdan ösmeginiň çaltlandyrylmagyny, şeýle hem bilimiň ähli basgançaklary üçin zerur elektron maglumatlar gorunyň döredilmegini we olara bitewi tor arkaly elýeterliligi üpjün etmegi göz öňünde tutýar. Hormatly Prezidentimiziň gol çeken Karary esasynda Bilim ministrliginiň 2020-nji ýylda döredilen Innowasiýa maglumat merkezi sanly bilim ulgamyny ösdürmekde durmuşa geçirilýän giň gerimli işlerde täze tapgyr boldy.

Ýeri gelende bellesek, Ýewropa Bileleşiginiň «Türkmenistanda bilim ulgamyna goldaw bermek» taslamasyny durmuşa geçirmegiň çäginde innowasion özgertmeleriň, şol sanda elektron bilim serişdeleriniň wirtual giňişligini ösdürmek üçin halkara «Moodle» portalyny döretmek we onuň mümkinçiliklerini peýdalanmak üçin ýokary okuw mekdepleriniň mugallymlarynyň sanlylaşdyrmak boýunça bilimini ýokarlandyrmaga işjeň goldaw bermäge gönükdirilen ýörite okuwlar geçirildi. Ýörite sapaklara gatnaşylmagy netijesinde, bu halkara binýat ýurdumyzyň ýokary okuw mekdepleriniň 20-siniň okuw maksatnamasyna ornaşdyryldy.

«Türkmenistanda bilim ulgamyna goldaw bermek» taslamasynyň Milli bilim institutynyň ylmy-usulyýet mümkinçilikleriniň berkidilmegine hem ýardam edendigini bellemek gerek. Bu ýerde portal, web-saýt we elektron kitaphana döredildi. Olar häzirki döwürde üstünlikli hereket edip, amala aşyrylýan giň gerimli özgertmelerde usulyýetçi alymlara, bilim işgärlerine amatly mümkinçilikleri açýar. Amala aşyrylýan giň gerimli özgertmeleriň çäginde, irki döwürden başlap, çagalary terbiýelemek, okatmak hem-de olaryň beden we ruhy taýdan saglygyny berkitmek, şahsy başarnygyny ösdürmek maksady bilen, mekdebe çenli çagalar edaralarynyň işini döwrüň talabyna laýyk kämilleşdirmek meselesine aýratyn ähmiýet berilýär. Muňa hormatly Prezidentimiziň 2020-nji ýylyň 22-nji maýyndaky Karary bilen tassyklanan «Türkmenistanda çaganyň irki ösüşini hem-de mekdebe taýýarlygyny ösdürmek babatda 2020 — 2025-nji ýyllarda mekdebe çenli çagalar edaralarynyň işini kämilleşdirmegiň Maksatnamasy» aýdyň mysaldyr. Milli we oňyn halkara tejribelere salgylanmak bilen, çaganyň irki ösüşini hem-de mekdebe taýýarlygyny üpjün etmäge gönükdirilen bu maksatnama mekdebe çenli çagalar edaralarynyň işini kämilleşdirmegiň maksadyny, wezipelerini, şeýle-de ileri tutulýan ugurlaryny kesgitleýär. Maksatnamany üstünlikli durmuşa geçirmegiň netijesinde, körpe nesil üçin irki ýaşdan başlap, mekdebe çenli bilimiň elýeterliligini we bäş ýaşly çagalaryň mekdebe taýýarlygyny üpjün etmek boýunça işler kämilleşdiriler. Mekdebe çenli çagalar edaralarynyň işine bilim we terbiýe bermegiň iň öňdebaryjy innowasion çemeleşmeleri, usullary giňden ornaşdyrylar. Pedagogikanyň, psihologiýanyň we okatmagyň usulyýetiniň täze gazananlarynyň esasynda mekdebe çenli bilim hem-de terbiýe bermegiň usulyýeti, okuw maksatnamalarydyr kitaplary yzygiderli kämilleşdiriler.

Döwlet Baştutanymyz şu ýylyň 8-nji fewralynda geçiren iş maslahatynda ýaşlaryň ene dilinden başga-da, daşary ýurt dillerini düýpli öwrenmegi üçin çagalarda bu endigi artdyryp, höwes döretmegi, mugallymlaryň ýokary taýýarlykly we tejribeli bolmagyny gazanmagy ilkinji nobatdaky wezipeleriň hatarynda kesgitledi. Bu derwaýys wezipeleri çözmekde Türkmenistanyň Prezidentiniň 2017-nji ýylyň 22-nji dekabryndaky Karary bilen tassyklanan «Türkmenistanda daşary ýurt dillerini okatmagy kämilleşdirmegiň Konsepsiýasyna» möhüm ornuň degişlidigini bellemek gerek. Konsepsiýanyň esasy maksady bilim ulgamynyň ähli basgançaklarynda (mekdebe çenli, başlangyç, esasy orta, umumy orta, başlangyç hünär, orta hünär, ýokary hünär, ýokary okuw mekdebinden soňky hünär bilimi) bitewi bilim gurşawyny döretmekden, daşary ýurt dillerini okatmagyň mazmunyny ulgamlaýyn döwrebaplaşdyrmakdan, dil öwrenýänleriň dil we medeni biliminiň hiliniň ýokarlanmagyny hem-de netijeli okuw-döredijilik işini ele almagyny üpjün edýän okatmagyň innowasion dil öwrediş tehnologiýalaryny işläp taýýarlamakdan, olary durmuşa ornaşdyrmakdan ybarat bolup durýar. Munuň özi Türkmenistanyň dünýä giňişligine üstünlikli aralaşmagyny üpjün etmäge ýardam berer.

«Türkmenistanda bilim ulgamyna goldaw bermek» taslamasynyň çäklerinde umumybilim berýän orta we ýokary okuw mekdepleriniň mugallymlary üçin «Iňlis dilini okatmagyň usulyýeti» diýen tema boýunça geçirilen okuw maslahatlary bilim işgärleriniň hünär derejesini ýokarlandyrmaga, şeýle-de ussatlygyny kämilleşdirmäge ýardam berdi. Şol okuw maslahatlaryny bu ugurda häzirki döwrüň talaplaryna laýyklykda, iňlis dilini okatmagyň hilini gowulandyrmak maksady bilen, tälimçi-usulyýetçileri taýýarlamaga ýöriteleşen «Pearson» halkara bilim kompaniýasynyň wekilleriniň geçirendigini-de bellemeli.

Döwlet Baştutanymyz ýaşlaryň gyzyklanmasyna we höwes edýän ugruna laýyklykda, olaryň saýlap alan hünäri boýunça ukybyny ösdürmegiň möhüm bolup durýandygyna, şeýle edilende öz işine hemmetaraplaýyn düşünýän ýaş hünärmenleriň ýetişjekdigine iş maslahatyna gatnaşyjylaryň ünsüni çekdi. Bu ugurda durmuşa geçirilýän özgertmeleriň hatarynda hormatly Prezidentimiziň 2020-nji ýylyň 4-nji dekabryndaky Karary bilen tassyklanan «Türkmenistanda tebigy we takyk ylmy ugurlara degişli dersleri okatmagy kämilleşdirmegiň Konsepsiýasy» uly orun tutýar. Konsepsiýany amala aşyrmak boýunça durmuşa geçirilmeli işleriň meýilnamasynda anyk çäreler göz öňünde tutulýar. Olaryň hatarynda ýaşlaryň tebigy we takyk ylmy ugurly dersler boýunça dürli tejribe-konstruktorçylyk ukyplaryny ösdürmek, robot tehnikasy babatda ylmy-döredijilik işlerini kämilleşdirmek, bu ugurlara laýyk gelýän sapaklaryň çuňlaşdyrylyp okadylmagyny guramak, döwrebap bilim bermegiň hem-de ýaşlary sazlaşykly terbiýelemegiň täze usullaryny synagdan geçirmek, şeýle hem bilim ulgamyna ornaşdyrmak, mugallymlaryň hünär derejesini ýokarlandyrmak işlerini yzygiderli alyp barmak ýaly çäreler bar.

Mukaddes Garaşsyzlygymyzyň şanly 30 ýyllygynyň uly dabaralara beslenip toýlanýan ýylynda bolsa bilim edaralarynda häzirki zaman usullaryny ornaşdyrmak arkaly ýaşlara berilýän bilimiň hilini dünýä ülňülerine laýyklykda ýokarlandyrmak babatda döwlet tarapyndan öňde goýlan wezipeleri durmuşa geçirmekde ulgamyň işgärleri öz döredijilikli zähmetlerini, ukyp-başarnyklaryny gaýgyrman, has-da tutanýerli işleýärler.

Sapargeldi DURDYÝEW,

Türkmenistanyň Milli bilim institutynyň bölüm müdiri, biologiýa ylymlarynyň kandidaty, dosent.

Birleşen Milletler Guramasynyň Ykdysady we durmuş geňeşiniň (ECOSOC) Durnukly ösüşi maliýeleşdirmek boýunça forumynyň çäklerinde «Deňize çykalgasy bolmadyk ösüp barýan ýurtlarynyň ykdysadyýetlerini pandemiýadan soň durnukly dikeltmegi maliýeleşdirmek» atly wideoaragatnaşyk arkaly 2021-nji ýylyň 12-nji aprelinde geçirilen köptaraplaýyn söhbetdeşlige Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministrliginiň edara binasynda gatnaşyldy.

Söhbetdeşlige Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministri Muhammetgeldi Serdarowyň ýolbaşçylygynda Ministrligiň Döwlet maliýesini jemleýji we ykdysady syýasaty müdirliginiň hem-de Strategik we durnukly ösüş müdirliginiň wekilleri gatnaşdylar.

Duşuşygyň ahyrynda Mähriban Watanymyzyň halkara giňişliginde abraý-mertebesiniň belende galmagynda ägirt uly işleri amala aşyrýan Hormatly Prezidentimiziň janynyň sag, ömrüniň uzak, alyp barýan il-ýurt bähbitli umumyadamzat ähmiýetli belent tutumly işleriniň mundan beýlägem rowaç almagy arzuw edildi.

Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministrligi 

Türkmenistan bilen Bütindünýä Bankynyň arasynda özara gyzyklanma bildirilýän maksatnamalar we taslamalar boýunça hyzmatdaşlygyň mümkinçiliklerini ara alyp maslahatlaşmak maksady bilen, 2021-nji ýylyň 12-nji aprelinde Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministri bilen Bütindünýä Bankynyň Toparynyň we Halkara Pul Gaznasynyň her ýylda geçirilýän ýazky maslahatlarynyň çäklerindäki Bütindünýä bankynyň Ýewropa we Merkezi Aziýa sebiti boýunça Wise-prezidenti Anna Býerdeniň arasynda göni wideo aragatnaşyk arkaly duşuşyk geçirildi.

Duşuşygyň dowamynda Türkmenistan bilen Bütindünýä bankynyň arasynda amala aşyrylýan we meýilleşdirilýän birnäçe taslamalary taýýarlamak, şol sanda karzlaşdyrmak bilen bagly taslamalar boýunça alnyp barylýan işler ara alnyp maslahatlaşyldy.

Bütindünýä Bankynyň wekilleri tarapyndan bu amala aşyrylýan işlerde ministrligiň goşandyna uly baha berildi we hyzmatdaşlygyň mundan beýläk-de işjeňleşdiriljekdigi nygtaldy.

Mundan başga-da, Bankyň Merkezi Aziýa boýunça sebitleýin direktory hem-de Türkmenistan boýunça dolandyryjysy wezipelerine täze belleniljek wekilleri bilen tanyşdyryldy.

Duşuşygyň ahyrynda Mähriban Watanymyzyň halkara giňişliginde abraý-mertebesiniň belende galmagynda ägirt uly işleri amala aşyrýan Hormatly Prezidentimiziň janynyň sag, ömrüniň uzak, alyp barýan il-ýurt bähbitli umumyadamzat ähmiýetli belent tutumly işleriniň mundan beýlägem rowaç almagy arzuw edildi.

Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministrligi

Türkmenabatdan Mara uzaýan gara ýoluň iki ýakasy soňky ýyllarda gündogar sebitiň merkezi şäheriniň täze senagat we ýaşaýyş toplumlarynyň merkezine öwrülýär. Welaýat köpugurly hassahanasyndan Ýokanç keselleriň öňüni alyş merkezine çenli aralykdaky 15 — 20 kilometrlik menzilde bu gün döwrebap ýaşaýyş jaýlary, atçylyk-sport toplumy, mekdep-internaty, iri önümçilik kärhanalarynyň birnäçesi we beýleki döwrebap binalar ýerleşýär. Gara ýoldan biraz uzakda ýerleşýän hem bolsa, seleňläp durşy bilen ýolagçylaryň nazaryny egleýän Türkmenabadyň pamyk egriji fabrigi hem bu sebitdäki gözellikleriň biri. Hormatly Prezidentimiziň tagallasy bilen durky täzelenip, önümçilik mümkinçilikleri artdyrylan kärhana mundan ýedi ýyl ozal täze güýç bilen işläp başlady.

Ýadyňyzdadyr, hormatly Prezidentimiz 2012-nji ýylyň aprel aýynda bu kärhananyň durkuny täzeläp, mümkinçiliklerini artdyrmak baradaky taryhy Karara gol çekipdi. Onda oturdyljak enjamlar bolsa bu Karara gol çekilmezinden alty-ýedi aý ozal Ispaniýanyň Barselona şäherinde geçirilen dokma enjamlarynyň «ITMA — 2011» halkara sergisinde türkmenistanly wekiller tarapyndan ilik-düwme öwrenilipdi. Iň kuwwatly, iň güýçli hasap edilen enjamlar Şweýsariýa, Italiýa ýaly döwletleriň önümleridi. Olaryň arasynda Şweýsariýanyň «Uster» kompaniýasynyň pagta süýüminiň we nah ýüplükleriň fiziki-mehaniki görkezijilerini ölçeýän doly awtomatlaşdyrylan enjamlary, nah ýüplüklere çyglylyk berýän enjamlar, ýüplükleri awtomatik usulda gaplaýan Italiýanyň «Zancaner», sowadyş, ýyladyş hem-de howany tämizleýiş ulgamlarynda Şweýsariýanyň «Luwa» kompaniýasynyň enjamlary we beýlekiler bar.

Kärhana siňdirilen bu yhlas miwesini berdi. Muny kuwwatlylygy we önümleriniň hili düýpli ýokarlandyrylan kärhananyň şondan soňky önümçiligi aňryýany bilen görkezdi.

«Open End» — dokma senagatynda iň hyrydarhalar ýüplükleriň biri. Aýdyşlaryna görä, ondan iň nepis matalar dokalýar. Mümkinçilikleri artdyrylandan soň, Türkmenabatdaky pamyk egriji fabrik, ine, şol ýüplükleri öndürip başlady. Bu bolsa önümleriň dessine dünýä bazaryna çykarylyp, özüne siňdirilen serişdeleri aňryýany bilen ödemegine getirdi. Häzir bu kärhanada «Open End» kysymly ýokary hilli ýüplügiň her ýylda 4 müň tonnasy öndürilýär.

Zähmetkeşleriň arasynda bolmak, olaryň işi bilen ýakyndan tanyşmak hemişe-de ýakymly. Biziň bu ýere iş saparymyzyň ilkinji pursatlaryna başga-da bir ýakym goşuldy. Kärhananyň derwezesinden girip-girmänkäk, bizi bu derwezeden çykyp barýan ýük ulagy «garşylady». Onuň eksporta ugradylmak üçin taýýar önümi alyp barýandygyny aýtdylar. Bu derwezeden günde şeýle ulaglaryň birnäçesi girip-çykýar.

Ine-de, biz kärhananyň esasy önümhanasynda. Bu ýerde hünärmen diňe işleriň gidişine gözegçilik edäýmese, olaryň aglabasy awtomatlaşdyrylan ulgam bilen amala aşyrylýar. Ýöriteleşdirilen robot tehnikasy ýüplük üçin getirilen pamygy alyp, ony enjamlaryň «eline tutdurýar». Olar hem pamykdan 17/1, 20/1, 27/1 we 34/1 ölçegli ýüplükleri öndürýärler.

Önümçilik kärhanalarynyň aglabasyna mahsus bolşy ýaly, bu ýerde-de işleriň umumy zynjyry emele gelipdir. Welaýatdaky pagtany gaýtadan işleýän kärhanalarda her biriniň agramy 200 kilograma çenli bolan top görnüşine getirilen çig mal bir çetden goýberilip, önümçiligiň beýleki çetinden ýüplük bolup çykyp dur. Kärhanada her topy 2 kilogramdan hem geçýän ýüplükleriň her günde 11 tonnasy öndürilýär. Işler üç çalşykda alnyp barylýar. Bu ýerde 148 adamyň işleýändigini, şolaryň 75-siniň gelin-gyzlardygyny aýtmak hem ýakymlydyr.

Ýylyň ýaňy üç aýy arkada galdy. Ýöne kärhanadaky önümçilik depgini eýýämden göreni guwandyrýar. Ýylyň başyndan martyň ahyryna çenli öndürilen ýüplükleriň mukdary 800 tonna golaýlady. Şu hasapdan çen tutsak, aýyň başyna 250-den 270 tonna çenli önümiň öndürilendigini görmek kyn däl. Alnan girdejiler bolsa 160 göterimden hem geçýär. Çünki dünýä bazarynda türkmen ýüplügine bolan uly isleg olaryň bäsleşikli söwdalardaky alyjysyny köpeldýär. Şonuň üçin hem bu ýerde öndürilen önümiň ammarda goş basyp ýatary bolmaz. Olar ýa-ha içki dokma kärhanalaryna, ýa-da jahanyň çar künjüne sary ýola düşer.

Biler bolsaňyz, üç aýda öndürilen 800 tonna golaý önümiň 70 göterimden gowragy eksporta ugradyldy! Türkiýe, Polşa, Russiýa, Birleşen Arap Emirlikleri ýaly döwletler Türkmenabatda taýýarlanylan nah ýüplükleri esasy import edijilerdir.

Tejribeli ýolbaşçy Nargül Abdyýewa tarapyndan bu ýerde iş çalşygynyň hem sazlaşykly ýola goýlandygyny aýtmak gerek. Işgärleriň üç çalşykda işleýändigini ýokarda ýazypdyk. Olar dört topara bölünipdir. Şeýlelikde, her topar bir gün dynç alýar. Her işgär dört günden bir gün öýünde dynç alyp bilýär. Olar kärhanadan öýlerine, öýlerinden kärhana ýörite awtobus bilen gatnadylyp, iş wagtynda gyzgyn nahar bilen üpjün edilýär.

Bu kuwwatly kärhana mukaddes Garaşsyzlygymyzyň 30 ýyllyk baýramyna uly zähmet ýeňşi — müňlerçe tonna önüm bilen barmagy meýilleşdirýär. Bu maksadyň myrat tapjakdygyna bolsa işleriň ýylyň ilkinji aýlaryndaky depgini hem güwä geçýär.

Agageldi ITALMAZOW.

(Öz habarçymyz).

Aşgabat, 9-njy aprel (TDH). Şu gün hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow sanly ulgam arkaly Ministrler Kabinetiniň giňişleýin mejlisini geçirdi. Onda şu ýylyň birinji çärýeginde ýerine ýetirilen işleriň jemlerine garaldy we degişli hasabatlar diňlenip, amala aşyrylan işlere baha berildi hem-de ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň wajyp wezipeleri ara alnyp maslahatlaşyldy.

Mejlise birnäçe ministrlikleriň hem-de pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň ýolbaşçylary, Aşgabat şäheriniň, welaýatlaryň häkimleri çagyryldy.

Döwlet Baştutanymyz mejlisiň gün tertibini yglan edip, ilki bilen, Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary G.Müşşikowa söz berdi . Wise-premýer şu ýylyň ýanwar — mart aýlarynda gazanylan makroykdysady görkezijiler barada hasabat berdi. Bellenilişi ýaly, geçen döwürde halk hojalygy toplumynyň ähli pudaklarynyň durnukly ösüşini üpjün etmek maksady bilen, toplumlaýyn çäreler amala aşyryldy.

2020-nji ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, jemi içerki önümiň ösüşi 5,9 göterim ýokarlandy. Şol sanda senagat pudagynda 3,9 göterim, gurluşyk pudagynda 0,3 göterim artdy.

Ähli ministrlikleriň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň maglumatlaryna laýyklykda, önümçilik geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, 3,2 göterim artdy.

Şu ýylyň ýanwar — mart aýlarynda bölek-satuw haryt dolanyşygy boýunça görkeziji 2020-nji ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, 17,7 göterim artdy.

Ýurdumyzyň iri we orta kärhanalarynda aýlyk zähmet haklarynyň möçberleri geçen ýyldakydan 10,5 göterim köpeldi. Zähmet haklary, pensiýalar, döwlet kömek pullary we talyp haklary doly maliýeleşdirildi.

Şeýle hem maliýeleşdirmegiň ähli çeşmeleriniň hasabyna maýa goýumlaryny özleşdirmek boýunça meýilnamalaryň ýerine ýetirilişi barada hasabat berildi.

Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2019 — 2025-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň maksatnamasynyň çäklerinde gurluşyk we durkuny täzelemek işleri göz öňünde tutulan 259 desganyň 30-synda gurluşyk işleri tamamlandy, galan 168-sinde bolsa gurluşyk-gurnama işleri dowam edýär.

Soňra Statistika baradaky döwlet komitetiniň başlygy S.Welbegow ýurdumyzyň ministrlikleriniň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň 2021-nji ýylyň ýanwar — mart aýlaryndaky ykdysady görkezijileri barada hasabat berdi. 2020-nji ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, önümleriň köp görnüşleriniň öndürilýän mukdary artdy.

Şu ýylyň üç aýynda geçen ýylyň degişli görkezijileri bilen deňeşdirilende, çalgy ýaglaryny, nebit koksuny, sement, süýji-köke önümlerini öndürmekde ösüş gazanyldy.

Ulag-aragatnaşyk ulgamynda görkezijiler durnukly ýagdaýda saklandy. Aragatnaşyk hyzmatlarynyň möçberi 5,3 göterim artdy.

Obasenagat toplumynda, 2020-nji ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, gök önümleriň, miweleriň we ir-iýmişleriň, etiň, süýdüň, ýumurtganyň öndürilişi köpeldi.

Ykdysadyýetimiziň döwlete degişli bolmadyk pudagynda oňyn netijeler gazanylýar.

Statistika baradaky döwlet komitetini degişli Konsepsiýada kesgitlenen wezipelere laýyklykda, işlenip taýýarlanan sanly ulgama geçirmek boýunça Iş meýilnamasyny ýerine ýetirmegiň ugurlary barada habar berildi.

Soňra maliýe we ykdysadyýet ministri M.Serdarow Döwlet we ýerli býujetleriň ýerine ýetirilişi, şeýle hem döwletimiziň maliýe-býujet syýasatynyň möhüm wezipelerini üstünlikli ýerine ýetirmek maksady bilen, 2021-nji ýylyň birinji çärýeginde alnyp barlan işleriň netijeleri barada hasabat berdi.

Ýurdumyzyň baş maliýe meýilnamasynyň girdeji bölegi 137,4 göterim, çykdajy bölegi bolsa 89,7 göterim berjaý edildi.

Ýerli býujetiň girdeji bölegi 100,4 göterim, çykdajy bölegi bolsa 96,0 göterim ýerine ýetirildi.

Şu ýylyň birinji çärýeginde balans toparlarynyň jemi 70, şol sanda sebitlerdäki balans toparlarynyň 62 mejlisi geçirildi.

Şu ýylyň ýanwar — mart aýlarynda maliýeleşdirmegiň ähli çeşmeleriniň hasabyna milli ykdysadyýetimizi ösdürmäge gönükdirilen maýa goýumlarynyň möçberi 4,1 milliard manada deň boldy. Şeýlelikde, jemi içerki önümiň ösüşi 17,1 göterime barabar boldy.

Hasabat döwründe maýa goýum maksatnamasynyň ýerine ýetirilişi 11,1 göterime deň boldy. Üç aýda özleşdirilen düýpli maýa goýumlarynyň 48,2 göterimi önümçilik, 51,8 göterimi bolsa medeni-durmuş maksatly binalaryň gurluşygyna gönükdirildi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, wise-premýeriň we onuň gözegçilik edýän pudaklarynyň ýolbaşçylarynyň ünsüni milli ykdysadyýetimiziň ýagdaýyna yzygiderli seljerme geçirip durmak boýunça öňde durýan möhüm wezipelere çekdi. Şunuň bilen baglylykda, döwlet Baştutanymyz dünýäde emele gelen ýagdaýdan ugur alyp, gysga wagtyň içinde ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň şu ýubileý ýylynda garaşylýan netijeleriniň düýpli seljermesini geçirmek babatda anyk tabşyryklary berdi.

Milli Liderimiz emele gelen daşarky ýaramaz ýagdaýlaryň ýurdumyzda telekeçilik işine ýetirýän täsirini gysga we orta möhletde azaltmaga mümkinçilik berjek çäreleri kesgitledi. Ykdysadyýetimiziň durnukly ösmegini üpjün edip, kiçi we orta kärhanalara karz bermek maksatnamasyny giňeltmeli. Garaşsyzlygymyzyň şanly 30 ýyllyk baýramy mynasybetli ulanmaga beriljek desgalary maliýeleşdirmegi hem gözegçilikde saklamaly.

Şonuň ýaly-da, kabul edilen maksatnamalary maliýeleşdirmegiň goşmaça çeşmelerini gözlemeli we ykdysadyýetimize maýa goýumlaryny köp çekip, bu soraglaryň üstünde tutanýerli işlemeli diýip, hormatly Prezidentimiz aýtdy.

Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary Ş.Abdrahmanow şu ýylyň birinji çärýeginde “Türkmenistanyň nebitgaz senagatyny ösdürmegiň 2030-njy ýyla çenli döwür üçin Maksatnamasyny” ýerine ýetirmek boýunça alnyp barylýan işleriň netijeleri hem-de Mary we Lebap welaýatlaryna iş saparynyň jemleri barada hasabat berdi.

Nebiti we gaz kondensaty çykarmak, nebiti gaýtadan işlemek boýunça gazanylan görkezijiler barada habar berildi.

Hormatly Prezidentimiz hasabaty diňläp, nebitgaz toplumynda henize çenli öňegidişligiň duýulmaýandygyny, nebitgaz çig malynyň çykarylýan möçberiniň artdyrylmaýandygyny, çykarylýan çig nebitiň ýarysynyň bolsa eksporta iberilýändigini belledi.

Şol bir wagtyň özünde hem ozal tabşyryk berlendigine garamazdan, indi köp wagt bäri nebiti gaýtadan işleýän zawodlaryň kuwwatynyň diňe 40 göterimi ulanylýar.

Milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň belleýşi ýaly, nebitgaz toplumyna maýa goýumlaryny çekmek işlerine az üns berilýär, Hazar deňzindäki nebitgaz ýataklary özleşdirilmeýär. Çig mal serişdelerini gaýtadan işlemek boýunça işler hem haýal alnyp barylýar.

Döwlet Baştutanymyz Türkmenistan — Owganystan — Pakistan — Hindistan halkara gaz geçirijisiniň gurluşygyny çaltlandyrmagyň zerurdygyny hem nygtady. Tebigy gazy eksport etmekde beýleki halkara taslamalar boýunça işleri has depginli alyp barmak möhümdir.

Hormatly Prezidentimiz wise-premýeriň hem-de onuň gözegçilik edýän toplumynyň ýolbaşçylarynyň işlerine nägilelik bildirip, bu ýagdaýy çalt seljerip, bar bolan kemçilikleri düzetmegi tabşyrdy.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary B.Öwezow ulag we aragatnaşyk ulgamynyň ministrlikleriniň hem-de pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň şu ýylyň ýanwar — mart aýlarynda ýerine ýetiren işleriniň jemleri hem-de Lebap we Balkan welaýatlaryna bolan iş saparlarynyň netijeleri barada hasabat berdi.

Hasabat döwründe ulag we kommunikasiýa toplumyna degişli edaralar tarapyndan ýerine ýetirilen hyzmatlaryň hem-de önüm öndürmegiň meýilnamasy 112,4 göterim ýerine ýetirildi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, bütin dünýäde koronawirus ýokanjynyň ýaýramagyna garşy göreş zerarly girizilen çäklendirmeler sebäpli, häzirki wagtda ulag pudagynyň aýry-aýry görnüşleriniň has düýpli kynçylygy başdan geçirýändigini aýtdy. Şunuň bilen baglylykda, gözegçilik edýän agentlikleriniň maliýe meselelerini çözmäge jogapkärli çemeleşmek zerurdyr.

Howa gatnawlarynyň ýatyrylmagy we ýük akymlarynyň azalmagy netijesinde, bu agentlikleriň önümçilik tabşyrygyny ýerine ýetirmegi bilen bagly meseleler ýüze çykýar diýip, milli Liderimiz aýtdy we wise-premýere G.Müşşikow bilen bilelikde ýylyň ahyryna çenli ýüze çykyp biläýjek ýagdaýlary seljermegi tabşyrdy.

Döwlet Baştutanymyz şeýle hem zähmet haklaryny tölemek boýunça teklipleri taýýarlamagy tabşyrdy. Şunuň bilen baglylykda, hormatly Prezidentimiz agentlikleriň salgytlary ýa-da alan karzlaryny tölemeli möhletini gaýra goýmak, ýa bolmasa, olary goldamak boýunça beýleki çäreleri görmegi teklip etdi.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary Ç.Gylyjow gözegçilik edýän söwda we dokma toplumlarynda, telekeçilik ulgamynda şu ýylyň ýanwar — mart aýlarynda ýerine ýetirilen işleriň jemleri hem-de Aşgabat we Balkan welaýatlaryna bolan iş saparynyň netijeleri barada hasabat berdi.

Söwda we daşary ykdysady aragatnaşyklar ministrligi boýunça söwda dolanyşygy, geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, 112,1 göterime barabar boldy, öndürilen önümleriň ösüşi 119,7 göterime barabar boldy.

Dokma senagaty ministrligi boýunça geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, nah ýüplügiň önümçiligi 113,2 göterime, nah matalaryň önümçiligi 100,9 göterime, tikin we örme önümleriniň önümçiligi 120,5 göterime, gön önümleriniň önümçiligi 104,5 göterime barabar boldy.

“Türkmenhaly” döwlet birleşigi boýunça meýilnama 112,4 göterim ýerine ýetirildi.

Döwlet haryt-çig mal biržasy boýunça hasabat döwründe birža söwdalarynyň 72-si geçirilip, 7701 şertnama hasaba alyndy.

Söwda-senagat edarasy boýunça ýerine ýetirilen işleriň ösüşi 101 göterime barabar boldy.

Senagatçylar we telekeçiler birleşmesi boýunça oba hojalyk we azyk önümleriniň önümçiliginiň ösüşi 139,7 göterime, senagat önümleriniň önümçiliginiň ösüşi bolsa 125,3 göterime deň boldy.

Soňra wise-premýer Watanymyzyň Garaşsyzlygynyň 30 ýyllygy mynasybetli ulanylmaga beriljek desgalardaky işleriň ýagdaýy barada hasabat berdi. Ýubileý desgalarynyň ählisinde işler bellenilen möhletlere laýyklykda alnyp barylýar we olary öz wagtynda ulanmaga bermek meýilleşdirilýär.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow wise-premýere hem-de söwda toplumynyň ýolbaşçylaryna ýüzlenip, häzirki ýagdaýda söwda ulgamynyň durnukly işlemegini üpjün etmegiň esasy wezipeleriň biridigini belledi. Şoňa görä-de, her gün emele gelen ýagdaýa baha berip durmak möhümdir. Zerur bolanda, durmuşda has gerekli önümleriň, şol sanda azyk önümleriniň ýeterlik gorlaryny döretmek üçin goşmaça goldaw çärelerini görmek wajypdyr diýip, milli Liderimiz aýtdy we bu babatda anyk tabşyryklary berdi.

Döwlet Baştutanymyz Senagatçylar we telekeçiler birleşmesine degişli kärhanalaryň işine gözegçilik etmegiň, kiçi, orta we iri telekeçilik kärhanalaryna goldaw bermek çärelerini dowam etmegiň zerurdygyny aýtdy. Bu çäreler, ilki bilen, telekeçileriň we raýatlaryň işewürligini höweslendirmek arkaly iş ýerlerini saklap galmaga hem-de täze iş orunlaryny döretmäge gönükdirilmelidir diýip, hormatly Prezidentimiz nygtady.

Milli Liderimiz senagat we durmuş maksatly desgalaryň, aýratyn hem ýurdumyzyň mukaddes Garaşsyzlygynyň 30 ýyllygy mynasybetli ulanylmaga berilmegi meýilleşdirilýän desgalaryň gurluşygynyň barşyna berk gözegçiligi üpjün etmegiň zerurdygyna ünsi çekip, döwrebap tehnikalary we iň täze tehnologiýalary ulanmak arkaly gurluşygyň möhletlerine we hiline uly üns bermegi tabşyrdy.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary Ş.Durdylyýew gözegçilik edýän gurluşyk we senagat toplumynda şu ýylyň birinji çärýeginde ýerine ýetirilen işler barada hasabat berdi.

Şeýle hem wise-premýer döwlet Baştutanymyzyň tabşyrygyna laýyklykda, Türkmenistanyň Garaşsyzlygynyň şanly 30 ýyllygy, baky Bitaraplygynyň 25 ýyllygy hem-de 2021-nji ýylyň «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» diýlip yglan edilmegi mynasybetli, Lebap, Daşoguz, Balkan we Ahal welaýatlarynda hem-de Aşgabat şäherinde şu ýyl ulanylmaga berilmegi meýilleşdirilýän iri önümçilik hem-de durmuş maksatly desgalarda alnyp barylýan gurluşyk işleri bilen tanyşmak maksady bilen Lebap, Daşoguz, Balkan, Ahal welaýatlaryna we Aşgabat şäherine guralan iş saparlarynyň netijeleri barada hasabat berdi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, gurluşyk pudagynda şu ýylyň birinji çärýeginde geçirilen işleriň netijeleriniň kanagatlanarsyzdygyny belledi. Geçen ýyl bilen deňeşdirilende ähli görkezijiler peseldi.

Ýubileý ýylynda dürli desgalary ulanmaga bermek boýunça örän köp çäreler bellenildi. Milli Liderimiz bar bolan kynçylyklara garamazdan, şu ýylda ulanmaga beriljek desgalaryň ählisini berk gözegçilikde saklamagyň möhümdigini nygtady. Ýurdumyzyň içerki energetika halkasynyň we Türkmenistan — Owganystan — Pakistan elektrik geçiriji ulgamynyň gurluşygyny dowam etmegiň wajypdygyna aýratyn üns çekildi.

Gurluşyk we senagat pudaklaryna maýa goýumlaryny çekmek işleriniň hem ýeterlik derejede alnyp barylmaýandygy bellenildi. Döwlet Baştutanymyz wise-premýeriň we onuň gözegçilik edýän toplumynyň işine nägilelik bildirip, bu ýagdaýlary seljermegi hem-de ony düzetmek üçin ähli zerur çäreleri görmegi tabşyrdy.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary M.Geldinyýazow gözegçilik edýän ulgamlarynda şu ýylyň ýanwar — mart aýlarynda ýerine ýetirilen işleriň netijeleri hem-de döwlet Baştutanymyzyň tabşyrygyna laýyklykda, Aşgabat şäheri boýunça amala aşyran iş saparynyň netijeleri barada hasabat berdi.

Şu ýylyň birinji çärýeginiň dowamynda bilim we terbiýeçilik işlerini döwrebaplaşdyrmak we sanlylaşdyrmak boýunça işler ýerine ýetirildi.

Ýurdumyzyň mekdep okuwçylary onlaýn görnüşde geçirilen halkara ders bäsleşiklerinde üstünlikli çykyş edip, altyn, kümüş, bürünç medallara mynasyp boldular.

31-nji martda “Muhammet Baýram han Türkmen we türkmen halkynyň mertlik, watansöýüjilik, adamkärçilik ýörelgeleri” atly halkara forum ýokary guramaçylyk derejesinde geçirildi.

Ylmyň we tehnologiýalaryň dürli ulgamlarynda ileri tutulýan ugurlar boýunça ylmy temalaryň ýerine ýetirilişi utgaşdyryldy, golýazmalara seljerme berildi.

Şu ýylyň birinji çärýeginde ýurdumyzyň bejeriş-öňüni alyş edaralarynda lukmançylygyň ugurlary boýunça keselleriň öňüni almagyň we bejermegiň täze usullaryny amaly lukmançylyga ornaşdyrmak babatynda toplumlaýyn işler dowam etdirildi. Saglygy goraýyş boýunça IX türkmen-german forumy, türkmen-koreý iş toparynyň nobatdaky ikinji mejlisi geçirilip, ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygyň meseleleri ara alnyp maslahatlaşyldy.

Wise-premýer Aşgabat şäheri boýunça amala aşyrylan iş saparynyň netijeleri barada hasabat berip, Olimpiýa şäherçesinde welotrek boýunça dünýä çempionatyny, Dewisiň Kubogy ugrundaky halkara ýaryşyň tapgyryny geçirmäge görülýän taýýarlyk işleri barada habar berdi.

Döwlet Baştutanymyz hasabaty diňläp, Hökümetiň öz wagtynda gören çäreleri netijesinde ýurdumyza dürli ýokanç keselleriň getirilmeginiň we ýaýramagynyň öňüniň alynmagynyň üpjün edilendigini belledi. Şunuň bilen birlikde, ýene-de bir uly mesele ýüze çykýar. Aral deňziniň guramagy sebäpli, ekologiýa betbagtlygynyň zolagynda döreýän howa gurşawy bize uly howp döredýär. Bu ýagdaý tebigata, howa, Aralýaka sebitde we şondan uzakda ýaşaýan adamlaryň saglygyna örän ýaramaz täsir edýär. Sebäbi, guraýan Aral deňzinden tozanly-duzly tupan arkaly gelýän aýratyn zyýanly maddalar müňlerçe kilometre ýaýrap, adam üçin örän howply ýagdaýy döredýär diýip, döwlet Baştutanymyz nygtady.

Şoňa görä-de, ýurdumyzda bu ýaramaz täsiriň öňüni almak üçin kabul edilen toplumlaýyn çäreleri, ylmy merkezleriň, hassahanalaryň gurluşygyny hemişe gözegçilikde saklamak tabşyryldy. Bu işler barada Ministrler Kabinetiniň mejlislerinde her aý hasabat berip durmak zerurdyr.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow şu ýylyň güýzünde Aşgabatda geçiriljek halkara derejeli sport ýaryşlary baradaky meselä degip geçip, wise-premýerlere bu ýaryşlary ýokary guramaçylyk derejesinde geçirilmegini, bäsleşikleriň göwnejaý guralmagy hem-de daşary ýurtly türgenler üçin has oňaýly şertleriň döredilmegini üpjün etmegi tabşyrdy.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary M.Mämmedowa gözegçilik edýän düzümlerinde şu ýylyň birinji çärýeginde ýerine ýetirilen işleriň jemleri barada hasabat berdi we “Türkmenistanyň Medeniýet ministrliginiň meseleleri hakynda” hem-de “Türkmen döwlet neşirýat gullugynyň meseleleri hakynda” Kararlaryň taslamalaryny döwlet Baştutanymyzyň garamagyna hödürledi.

Watanymyzyň şanly Garaşsyzlygynyň 30 ýyllygy, paýtagtymyzyň 140 ýyllygy mynasybetli dürli döredijilik bäsleşikleri yglan edildi.

Türkmen döwlet neşirýat gullugynda 114 görnüşli dürli kitap önümleri neşir edildi.

Hasabat döwründe durmuş-medeni maksatly desgalaryň açylyş dabaralary guraldy we döwlet maksatnamalarynda göz öňünde tutulan çäreleri durmuşa geçirmek boýunça zerur işler ýerine ýetirildi.

Giň möçberli özgertmeler, şeýle hem ýurdumyzyň milli Liderimiziň oňyn syýasatyny amala aşyrmak boýunça gazanýan üstünlikleri köpçülikleýin habar beriş serişdelerinde, tele we radiogepleşiklerinde, internet saýtlarynda, şol sanda daşary ýurtly hyzmatdaşlaryň web-sahypalarynda giňden beýan edildi.

Şeýle hem hormatly Prezidentimiziň tabşyrygy boýunça 30-njy mart — 2-nji aprel aralygynda Lebap, Mary, Daşoguz we Balkan welaýatlaryna guralan iş saparlarynyň jemleri barada hasabat berildi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, medeniýet edaralarynyň işini häzirki döwrüň wezipelerine we talaplaryna kybap derejede mundan beýläk-de kämilleşdirmegiň ähmiýetini belledi.

Şunuň bilen baglylykda, döwlet Baştutanymyz ýaýlyma berilýän tele we radiogepleşikleriň, çap edilýän makalalaryň taýýarlyk derejesini ýokarlandyrmagyň we hünärmenleri seçip almaga möhüm ähmiýet bermegiň wajypdygyna ünsi çekdi.

Şu ýyl şanly seneleriň ýyly bolmak bilen, möhüm wakalara, döwletimiziň gadymy taryhyna we onuň medeniýetine bagyşlanan makalalary, tele we radiogepleşikleri taýýarlamagyň wajypdygyna ünsi çekdi. Şeýle hem arassaçylyk we keselleriň öňüni almak boýunça meseleler bilen baglanyşykly giň düşündiriş işleri geçirilmelidir diýip, milli Liderimiz belledi we bu babatda anyk görkezmeleri berdi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow “Türkmenistanyň Medeniýet ministrliginiň meseleleri hakynda” we “Türkmen döwlet neşirýat gullugynyň meseleleri hakynda” Kararlara gol çekip, olary elektron resminama dolanyşygy arkaly wise-premýere iberdi we resminamalardan gelip çykýan wezipeleriň ýerine ýetirilmegini üpjün etmegi tabşyrdy.

Döwlet Baştutanymyz bu baradaky gürrüňi dowam edip, mukaddes Garaşsyzlygymyzyň şanly 30 ýyllyk baýramyna görülýän taýýarlygyň çäklerinde alnyp barylýan işleriň ähmiýetlidigini belläp, ýurdumyzyň Garaşsyzlygynyň özeniniň taryhymyz bilen berk baglanyşyklydygyna ünsi çekdi. Şunuň bilen baglylykda, halkymyzyň gadymy taryhy, türkmen halkynyň döreýşi we onuň dünýä medeniýetine, döwlet dolandyryş tejribesine goşan goşandy, Oguz han döwrüniň taryhynyň aýratynlyklary bilen baglanyşykly meseleler hemmetaraplaýyn we ylmy esasda öwrenilmelidir.

Taryhdan mälim bolşy ýaly, türkmenler dürli döwürlerde kuwwatly döwletleri döredipdirler. Häzirki wagtda bagtyýar nesiller şöhratly ata-babalarymyza mahsus bolan adalatlylyk we edermenlik ýaly ýörelgeleri mynasyp dowam etdirýärler. Türkmen halkynyň müňýyllyklaryň jümmüşinden gaýdýan taryhy dowam edýär. Milli Liderimiz halkymyzyň nusgalyk ýörelgeleriniň giňden wagyz edilmeginiň zerurdygyny belläp, bu babatda wise-premýere anyk tabşyryklary berdi.

Häzirki döwürde mukaddes Garaşsyzlygymyzyň ýyllary içinde ähli ugurlarda, halk hojalygynyň dürli pudaklarynda ýetilen belent sepgitler giňden wagyz edilmelidir. Maksatnamalaýyn çärelerde Bitarap döwletimiziň dünýä derejesinde eýeleýän orny, 2021-nji ýylyň «Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly» diýlip yglan edilmegi hem-de ýurdumyzyň halkara giňişlikdäki abraýynyň yzygiderli belende galmagy bilen bagly meseleler öz beýanyny tapmalydyr.

Soňra hormatly Prezidentimiz wise-premýerler R.Meredowa, M.Geldinyýazowa we M.Mämmedowa hem-de welaýatlaryň häkimlerine ýüzlenip, Beýik Ýüpek ýolunyň merkezinde ýerleşen Türkmenistanyň gadymy taryhy ýadygärlikleri, olary ylmy taýdan öwrenmek boýunça halkara maslahatlary geçirmegi tabşyrdy.

Döwlet Baştutanymyz ýurdumyzda halkara hyzmatdaşlygy işjeňleşdirmek baradaky meseläniň wajypdygyna ünsi çekip, Birleşen Milletler Guramasynyň we beýleki abraýly halkara düzümleriniň çäklerinde ýola goýulýan hyzmatdaşlygy ähli ugurlar boýunça ösdürmek, halkymyzyň taryhyň dowamynda döreden milli gymmatlyklaryny giňden wagyz etmek boýunça alnyp barylýan işleri talabalaýyk derejede ösdürmegiň wajypdygyny belledi we bu babatda degişli ýolbaşçylara birnäçe görkezmeleri berdi.

Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary, daşary işler ministri R.Meredow ministrligiň şu ýylyň birinji çärýeginde ýerine ýetiren işleriniň netijeleri barada hasabat berdi.

Hasabat döwründe Garaşsyz, baky Bitarap Türkmenistanyň daşary syýasatyny durmuşa geçirmek hem-de öňde goýlan wezipeleri çözmek maksady bilen, degişli işler geçirildi.

Hormatly Prezidentimiziň we Türkiýe Respublikasynyň Prezidentiniň arasynda telefon arkaly geçirilen söhbetdeşligiň barşynda döwletara hyzmatdaşlygyň ileri tutulýan meseleleri we geljegi ara alnyp maslahatlaşyldy.

Şeýle hem sanly ulgam arkaly Türkmenistanyň we Owganystan Yslam Respublikasynyň Prezidentleriniň duşuşygynyň geçirilendigi bellenildi. Onuň barşynda iki ýurduň Liderleri ulag, elektrik energetikasy we aragatnaşyk ulgamlarynyň iri desgalarynyň birnäçesiniň açylyş dabarasyna gatnaşdylar.

Mundan başga-da onlaýn tertipde Türkmenistanyň we Azerbaýjan Respublikasynyň Prezidentleriniň duşuşyklary geçirildi.

Milli Liderimiz Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasynyň XIV sammitine gatnaşdy. YHG-nyň onlaýn forumynyň barşynda 2021-nji ýylda bu gurama başlyklyk etmek Türkmenistana geçdi.

Hasabat döwürde onlaýn tertipde dürli derejedäki duşuşyklaryň 461-si geçirildi. Türkmenistanyň halkara gatnaşyklarynyň hukuk binýadynyň üsti 31 resminama bilen ýetirildi.

Daşary işler ministrlikleriniň ugry boýunça duşuşyklar yzygiderli häsiýete eýedir. Ýylyň başyndan bäri birnäçe ýurtlaryň daşary syýasat edaralary bilen maslahatlaşmalar guraldy.

Türkmenistanyň daşary ykdysady gatnaşyklaryny ösdürmek boýunça netijeli çäreler görülýär.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow wise-premýere, daşary işler ministrine ýüzlenip, dünýäde koronawirus ýokanjy bilen bagly ýagdaýlaryň çylşyrymly bolmagynda galýandygyna ünsi çekdi. Munuň özi bolsa şu mesele boýunça yzygiderli habarly bolmagyň zerurdygyny şertlendirýär.

Şundan ugur alyp, döwlet Baştutanymyz dürli halkara çäreleri geçirmek barada teklipleri bermegi tabşyrdy. Aýratyn hem bu ýurdumyzda dürli halkara çäreleriň geçirilmegine degişlidir.

Soňra milli Liderimiziň belleýşi ýaly, wise-premýer, daşary işler ministri R.Meredow dürli döwletler we ugurlar boýunça iş alyp barýan hökümetara toparlarynyň 10-a golaýyna ýolbaşçylyk edýär. Şunuň bilen baglylykda, hormatly Prezidentimiz ýurdumyzyň daşary syýasat edarasynyň ýolbaşçysynyň işi üçin degişli şertleri üpjün etmek maksady bilen, türkmen-rus we türkmen-ýapon hökümetara düzümleriniň türkmen böleginiň başlyklygyna Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary S.Berdimuhamedowy belläp, bu wezipelerden wise-premýer, daşary işler ministri R.Meredowy boşatmak baradaky karara gelendigini aýtdy. Munuň özi Russiýa we Ýaponiýa bilen hyzmatdaşlygy giňeltmek üçin has anyk we netijeli işleri geçirmäge ýardam berer diýip, döwlet Baştutanymyz belledi.

Mejlisiň Başlygy G.Mämmedowa milli parlamentiň şu ýylyň birinji çärýeginde ýurdumyzyň kanunçylyk binýadyny döwrebaplaşdyrmak boýunça alyp baran işleri barada maglumat berdi.

Ýanwar — mart aýlarynda Türkmenistanyň 22 Kanuny hem-de Mejlisiň 16 karary kabul edildi. Bu resminamalar giň gerimli özgertmeler maksatnamalaryň üstünlikli durmuşa geçirilmegine, Watanymyzyň durmuş-ykdysady taýdan okgunly ösdürilmegine, döwletimiziň demokratik esaslarynyň pugtalandyrylmagyna, aýry-aýry pudaklaryň kadalaşdyryjy hukuk binýadynyň döwrebaplaşdyrylmagyna gönükdirilendir.

Şeýle hem hereket edýän käbir kanunlara üýtgetmeler we goşmaçalar girizmek hakynda kanunçylyk namalary kabul edildi.

Häzir täze kanunçylyk taslamalarynyň üstünde işlenilýär hem-de ozal kabul edilen kanunçylyk namalaryny kämilleşdirmek boýunça işler dowam edýär.

Halkara hem-de parlamentara hyzmatdaşlygyny giňeltmek boýunça geçirilýän işleriň çäklerinde, Mejlisiň wekilleri Ýewropada Howpsuzlyk we Hyzmatdaşlyk Guramasy, Parlamentara bileleşik, Germaniýanyň halkara hyzmatdaşlyk boýunça jemgyýeti, Halkara Migrasiýa Guramasy, Bütindünýä Saglygy Goraýyş Guramasy tarapyndan wideoaragatnaşyk arkaly guralan durnukly ösüş maksatlaryna ýetmek, parahatçylygy, ynanyşmagy hem-de howpsuzlygy pugtalandyrmak, zenanlaryň hukuklary, howanyň üýtgemegi bilen baglanyşykly hem-de beýleki meselelere bagyşlanan birnäçe halkara we sebit derejeli maslahatlara gatnaşdylar.

Ýylyň başyndan bäri deputatlar kanunçykaryjylyk işleriniň kämilleşdirilmegine hem-de döwlet maksatnamalarynyň ýerine ýetirilmegini üpjün etmäge gönükdirilen okuw maslahatlarynyň 39-syna gatnaşdylar, şolaryň 34-si sanly wideoaragatnaşyk arkaly guraldy.

Hormatly Prezidentimiz Halk Maslahatynyň we Milli Geňeşiň iki palatasynyň birinji mejlisini guramak boýunça giň gerimli işleri geçirmegiň ähmiýetini nygtap, ony geçirmäge işjeň taýýarlyk görmegiň zerurdygyny aýtdy.

Soňra Ministrler Kabinetiniň giňişleýin mejlisiniň dowamynda welaýatlaryň we Aşgabat şäheriniň häkimleriniň hasabatlary diňlenildi.

Ahal welaýatynyň häkimi Ý.Gurbanow şu günler sebitiň ekerançylyk meýdanlarynda alnyp barylýan işleriň ýagdaýy, Oba milli maksatnamasyndan gelip çykýan wezipeleri üstünlikli ýerine ýetirmek, şeýle hem ilatyň ýaşaýyş-durmuş derejesini yzygiderli ýokarlandyrmak boýunça alnyp barylýan işler barada hasabat berdi. Mukaddes Garaşsyzlygymyzyň 30 ýyllyk baýramyna giň gerimde taýýarlyk çäreleriniň geçirilýändigi bellenildi.

Balkan welaýatynyň häkimi T.Atahallyýew günbatar sebitde möwsümleýin oba hojalyk işlerini guramaçylykly geçirmek, maldarçylyk hojalyklaryndaky işleriň netijeliligini ýokarlandyrmak we şanly seneler mynasybetli gurlup, ulanmaga berilmegi meýilleşdirilýän desgalardaky işleriň depginlerini güýçlendirmek ugrunda alnyp barylýan işler barada hasabat berdi. Hasabatda Türkmenistanyň Garaşsyzlygynyň 30 ýyllyk baýramyna görülýän taýýarlyk işlerine aýratyn üns berildi.

Soňra Daşoguz welaýatynyň häkimi N.Nazarmyradow oba hojalyk ekinlerine edilýän ideg işleri, gowaça ekişiniň depginini ýokarlandyrmak, sebitde ekologiýa derejesini saklamak boýunça döwlet Baştutanymyzyň ozal beren tabşyryklaryny ýerine ýetirmek ugrunda durmuşa geçirilýän maksatnamalaýyn çäreler barada hasabat berdi. “Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany” şygary astynda geçýän ýylda giňden dabaralandyrylýan baýramçylyklar mynasybetli meýilleşdirilen çäreleriň maksatnamasy barada giňişleýin maglumatlar berildi.

Lebap welaýatynyň häkimi Ş.Amangeldiýew welaýatda ýerine ýetirilen işleriň jemleri, aýratyn-da, gowaça ekişi we güýzlük bugdaýa edilýän ideg işleri barada hasabat berdi. Häzirki döwürde welaýatyň ilatynyň durmuş ulgamyny gowulandyrmak, Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2019 — 2025-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň maksatnamasyndan gelip çykýan wezipeleri üstünlikli ýerine ýetirmek meseleleri möhüm ugur hökmünde kesgitlendi. Şeýle hem eziz Watanymyzyň mukaddes Garaşsyzlygynyň 30 ýyllygyny baýram etmäge görülýän taýýarlyk barada hasabat berildi.

Mary welaýatynyň häkimi D.Annaberdiýew sebitiň ekerançylyk meýdanlarynda we gowaça ekişinde alnyp barylýan agrotehniki çäreler, möwsümleýin oba hojalyk işlerini guramaçylykly geçirmek ugrunda ýaýbaňlandyrylan giň möçberli işler barada hasabat berdi. Welaýatda öňde boljak şanly seneleri ýokary derejede dabaralandyrmak we baýramçylyklar mynasybetli zähmet sowgatlaryny taýýarlamak meselelerine aýratyn ähmiýet berilýär.

Aşgabat şäheriniň häkimi Ý.Gylyjow, öz gezeginde, paýtagtymyzda işleriň ýagdaýy, şäheriň önümçilik we beýleki düzümleriniň işini sazlaşykly guramak hem-de ak mermerli Aşgabadyň arassaçylyk we abadançylyk derejesini talabalaýyk ýagdaýda saklamak boýunça alnyp barylýan işler barada hasabat berdi. Şunuň bilen baglylykda, ýurdumyzyň mukaddes Garaşsyzlygynyň 30 ýyllygyny we Aşgabat şäheriniň 140 ýyllygyny mynasyp garşylamak ugrunda ähli zerur tagallalar edilýär.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, ýurdumyzyň baş şäherinde alnyp barylýan işleriň nusgalyk derejede bolmalydygyna ünsi çekdi we Aşgabat şäheriniň ähli düzümleriniň utgaşykly işini ýola goýmak, paýtagtymyzyň baýramçylyk mynasybetli bezeg işlerini häzirki döwrüň talabyna laýyk derejede ýerine ýetirmek meseleleriniň wajypdygyny belledi. Döwlet Baştutanymyz bu ugurda alnyp barylýan işleri yzygiderli üns merkezinde saklamagy tabşyrdy.

Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary E.Orazgeldiýew gözegçilik edýän pudaklarynda şu ýylyň birinji çärýeginde ýerine ýetirilen işleriň jemleri, Ahal, Daşoguz we Mary welaýatlaryna iş saparynyň netijeleri barada hasabat berdi.

Obasenagat toplumy boýunça önümçiligiň mukdarynyň, ýerine ýetirilen işleriň we hyzmatlaryň ösüşi geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, 103,8 göterime barabar boldy.

Döwlet Baştutanymyzyň garamagyna degişli Kararyň taslamasy hödürlenildi. Oňa laýyklykda, şu ýyl ýurdumyzda 18 müň 300 gektara şaly ekmek meýilleşdirildi we şondan 82 müň 400 tonna hasyla garaşylýar. Daşoguz welaýatynda 8 müň 100 gektardan 35 müň tonna, Lebap welaýatynda bolsa 10 müň 200 gektardan 47 müň 400 tonna şaly hasylyny öndürmek göz öňünde tutulýar.

Şunuň bilen baglylykda, Oba hojalyk we daşky gurşawy goramak ministrligi bilen şaly öndürijileriň arasynda şertnamalar baglaşyldy.

Milli Liderimiz “Türkmenistanda 2021-nji ýylda şaly öndürmek hakynda” Karara gol çekip, ony elektron resminama dolanyşygy arkaly wise-premýere iberdi hem-de bellenilen wezipeleri ýerine ýetirmek babatda anyk tabşyryklary berdi.

Hormatly Prezidentimiz wise-premýer E.Orazgeldiýewe, welaýatlaryň häkimlerine we oba hojalyk toplumynyň ýolbaşçylaryna ýüzlenip, olaryň öňünde durýan wezipelere ünsi çekdi.

Milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedow iki möhüm möwsümiň — galla oragynyň we pagta ýygymynyň ýetip gelýändigini, olara gowy taýýarlyk görmelidigini aýtdy.

Döwlet Baştutanymyz gök-bakja ekinleriniň, ýeralmanyň we beýleki oba hojalyk ekinleriniň ekilýän meýdanlaryny giňeltmelidigine, oba hojalyk önümleriniň öndürilýän möçberlerini artdyryp, importyny azaltmalydygyna, içerki bazaryň özümizde öndürilýän önümler bilen üpjün edilmelidigine ünsi çekip, bu babatda degişli ýolbaşçylara anyk tabşyryklary berdi.

Oba hojalyk pudagynda zähmet öndürijiligini ýokarlandyrmak hem-de onuň mundan beýläk-de durnukly ösdürilmegini gazanmak maksady bilen, agrosenagat pudagyna elektron dolandyryş ulgamlaryny ornaşdyrmak boýunça alnyp barylýan işleriň depgini güýçlendirilmelidir.

Döwlet Baştutanymyz ýurdumyzda maldarçylygy ösdürmek we mallaryň baş sanyny artdyrmak boýunça hem ähli zerur çäreleri görmegi, welaýatlarda owlak-guzy möwsüminiň ýokary guramaçylyk derejesinde geçirilmegini üpjün etmegi tabşyrdy.

Milli Liderimiz ýokanç keselleriň ýaýramak mümkinçiliginiň öňüni almak maksady bilen, Oba hojalyk we daşky gurşawy goramak ministrliginiň beýleki degişli gulluklar bilen bilelikde ýokanç keselleri ýaýradyp biläýjek çöl haýwanlaryna, zyýankeşlere we mör-möjeklere garşy göreşmek boýunça gorag çärelerini geçirmegi üpjün etmelidigini belledi.

Döwlet Baştutanymyz ýurdumyzda her ýylyň aprel aýynyň soňky ýekşenbesinde bellenýän Türkmen bedewiniň milli baýramynyň ähmiýetini nygtap, bu baýramçylyga bagyşlanan dabaralary ýokary guramaçylyk derejesinde geçirmek üçin hem zerur çäreleri görmek barada degişli ýolbaşçylara anyk görkezmeleri berdi.

Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary, Ýokary gözegçilik edarasynyň başlygy S.Berdimuhamedow Türkmenistanyň mukaddes Garaşsyzlygynyň şanly 30 ýyllygy, baky Bitaraplygynyň 25 ýyllygy, “Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany” ýyly mynasybetli, şu ýylyň birinji çärýeginde ulanmaga berlen binalar, şeýle hem şu aýyň dowamynda ulanmaga berilmegi meýilleşdirilýän desgalardaky taýýarlyk işleri barada hasabat berdi.

Milli Liderimiz hasabaty diňläp, gurluşyk pudagyna gönükdirilýän ägirt uly maýa serişdeleri, ýurdumyzda döredilen oňyn maýa goýum ýagdaýynyň, telekeçilere döwlet tarapyndan goldaw bermek üçin durmuşa geçirilýän netijeli çäreleriň netijesinde şähergurluşyk syýasatynyň üstünliklere beslenýändigini belledi. Onuň çäklerinde paýtagtymyzda hem-de welaýatlarda her ýylda dürli maksatly desgalaryň birnäçesi gurulýar we döwrebaplaşdyrylýar. Şunuň bilen baglylykda, ähmiýetli düzümleýin taslamalaryň amala aşyrylyşy, olarda ýokary hil derejesiniň üpjün edilmegi we bellenilen möhletlerde ulanmaga berilmegi bilen baglanyşykly meseleler berk gözegçilikde saklanmalydyr diýip, döwlet Baştutanymyz belledi we bu babatda wise-premýere, Ýokary gözegçilik edarasynyň ýolbaşçysyna birnäçe anyk görkezmeleri berdi.

Milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedow resminamalary elektron resminama dolanyşygy arkaly wise-premýer, Ýokary gözegçilik edarasynyň başlygy S.Berdimuhamedowa we wise-premýer E.Orazgeldiýewe iberdi hem-de öňde boljak dabaralaryň, meýilleşdirilen baýramçylyk çäreleriniň ýokary guramaçylyk derejesini üpjün etmegi tabşyrdy.

Soňra giňişleýin mejlisiň dowamynda Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary, Döwlet howpsuzlyk geňeşiniň sekretary Ç.Amanow mähriban Watanymyzyň mukaddes Garaşsyzlygynyň şanly 30 ýyllyk baýramçylygyna görülýän taýýarlyk işleri, şeýle hem döwletimiziň goranyş kuwwatyny pugtalandyrmak, harby we hukuk goraýjy edaralaryň düzümlerini döwrebaplaşdyrmak we olaryň işini kämilleşdirmek boýunça alnyp barylýan işler barada hasabat berdi.

Döwlet Baştutanymyz hasabaty diňläp, ýurdumyzyň harby we hukuk goraýjy edaralarynyň şahsy düzümleriniň hünär taýdan taýýarlygyny kämilleşdirmek, aýratyn-da, mukaddes Garaşsyzlygymyzyň şöhratly 30 ýyllygy mynasybetli geçiriljek dabaraly baýramçylyk çärelerine ýokary derejede taýýarlyk görmek meseleleriniň wajypdygyny belledi we bu babatda wise-premýere, Döwlet howpsuzlyk geňeşiniň sekretaryna anyk görkezmeleri berdi.

Soňra milli Liderimiz mejlise gatnaşyjylara ýüzlenip, şu ýylyň üç aýynda ýerine ýetirilen işleriň netijelerini ara alyp maslahatlaşmagyň çäklerinde koronawirus ýokanjynyň ýaýramagy hem-de dünýä ykdysadyýetine ýetirýän zyýanly täsiri sebäpli ýüze çykan daşarky meselelere garamazdan, ýurdumyzyň göz öňünde tutulan maksatnamalara laýyklykda ösmegini dowam edýändigini belledi. Şunuň bilen baglylykda, jemi içerki önümiň ösüşi ýylyň başyndan bäri 5,9 göterim derejede durnukly saklanyp gelýär, zähmet haklary bolsa, 10 göterim ýokarlandyryldy.

Döwlet Baştutanymyz ýurdumyzda iri senagat we durmuş maksatly desgalaryň, şol sanda täze şäherçeleriň, ýaşaýyş jaýlarynyň, dynç alyş hem-de sagaldyş merkezleriniň, mekdepleriňdir çagalar baglarynyň we birnäçe beýleki desgalaryň gurluşyklarynyň dowam edýändigini belledi.

Kabul edilen meýilnamalara laýyklykda ylym we bilim ulgamlarynda hem özgertmeler amala aşyrylýar. Önümçilikler döwrebap ýagdaýa getirilip, bazar ykdysadyýeti emele gelýär. Nebitgaz ýataklary özleşdirilýär. Türkmenistan — Owganystan — Pakistan elektrik we aragatnaşyk ulgamlarynyň, şeýle hem TOPH gaz geçirijisiniň gurluşyklary alnyp barylýar. Beýleki halkara taslamalary amala aşyrmaga hem taýýarlyk görülýär.

Hususy pudagy ösdürmegi goldamak, ykdysadyýetimizde özgertmeleri amala aşyrmaga telekeçileri giňden çekmek syýasaty yzygiderli durmuşa geçirilýär.

Garaşsyz döwletimiziň syýasy ulgamyny kämilleşdirmek işleri dowam edýär diýip, milli Liderimiz belledi.

Döwlet Baştutanymyz ýurdumyzy 2021 — 2025-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň maksatnamasyny amala aşyrmak boýunça netijeli işleri geçirmegi, şeýle hem esasy baýramlara — mukaddes Garaşsyzlygymyzyň şanly 30 ýyllygyna, ak mermerli paýtagtymyz Aşgabadyň 140 ýyllygyna, şeýle hem baky Bitaraplyk baýramyna ýokary derejede taýýarlyk görmegi möhüm wezipe hökmünde kesgitledi.

Şu ýyl biz işimizi, esasan hem, Oba milli maksatnamasyna laýyklykda alyp barmalydyrys diýip, milli Liderimiz sözüni dowam etdi. Garaşsyz döwletimiziň ýubileýi her şäherde, her obada gurlan ähli täze binalar we desgalar bilen ýatda galmalydyr diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow aýtdy we welaýatlar boýunça jogapkär edilip bellenen wise-premýerlere ýokarda agzalan maksatnamanyň durmuşa geçirilişi barada Ministrler Kabinetiniň her mejlisinde hasabat bermegi, welaýat häkimlerine bolsa sanly ulgam arkaly geçirilýän her iş maslahatynda hasabat bermegi tabşyrdy.

Döwlet Baştutanymyzyň belleýşi ýaly, sanly ulgamy ornaşdyrmak, daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan önümleriň önümçiligini döretmek, öz önümlerimiziň beýleki döwletlere iberilýän möçberlerini artdyrmak, maýa goýumlaryny çekmek, daşary ýurt pulundaky serişdeleriň gelip gowuşýan möçberlerini artdyrmak boýunça syýasatymyzyň dowam etmegi zerurdyr.

Döwlet dolandyryşyny kämilleşdirmek boýunça özgertmeleri alyp barmak, Döwlet býujetiniň ýerine ýetirilişine berk gözegçilik edip, göz öňünde tutulmadyk we dolandyryş çykdajylaryny azaltmak bilen baglanyşykly meseleler berk gözegçilikde saklanmalydyr diýip, milli Liderimiz sözüni dowam etdi. Şonuň ýaly-da, pul-karz we maliýe ulgamlarynda bazar usullaryny has giňden ulanmak, ykdysadyýetimizi diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürmek wajypdyr. Hususy pudagyň paýyny artdyryp, ony ýurdumyzyň ykdysadyýetine işjeň gatnaşdyrmak üçin zerur çäreler görülmelidir.

Döwlet Baştutanymyz nebitgaz we oba hojalygy ýaly möhüm ugurlarda işiň täzeçil usullarynyň ornaşdyrylmagynyň wajypdygyny belläp, wise-premýerler Ş.Abdrahmanowa we E.Orazgeldiýewe birnäçe degişli tabşyryklary berdi.

Ministrler Kabinetiniň mejlisinde döwlet durmuşyna degişli başga-da birnäçe meselelere garaldy, olar boýunça degişli çözgütler kabul edildi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Ministrler Kabinetiniň sanly ulgam arkaly geçirilen giňişleýin mejlisini jemläp, oňa gatnaşanlara berk jan saglyk, maşgala abadançylygyny hem-de berkarar Watanymyzyň abadançylygynyň bähbidine alyp barýan işlerinde uly üstünlikleri arzuw etdi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow ýöriteleşdirilen täze dikuçaryň aýratynlyklary bilen tanyşdy

Aşgabat, 8-nji aprel (TDH). Şu gün hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow ilata gaýragoýulmasyz tiz kömek bermäge niýetlenilip, ýurdumyza getirilen lukmançylyk maksatly “ANSAT” kysymly täze dikuçar bilen tanyşdy.

Bu waka ýurdumyzyň saglygy goraýyş ulgamyny kämilleşdirmegiň we ösdürmegiň Türkmenistanyň döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugry bolup durýandygynyň aýdyň subutnamasydyr. Milli Liderimiz ynsan saglygyny ýurduň baş baýlygy hökmünde yglan edip, halkymyzyň saglygyny goramak, keselleriň öňüni almak we ony öz wagtynda bejermek, jemgyýetde sagdyn durmuş ýörelgesini berkarar etmek meselelerini hemişe üns merkezinde saklaýar.

“Türkmenhowaýollary” agentliginiň buýurmasy boýunça Kazan dikuçar zawody (Russiýa Federasiýasynyň Tatarystan Respublikasy) tarapyndan öndürilen täze tiz kömek dikuçaryny gözden geçirmek üçin döwlet Baştutanymyz paýtagtymyzyň günortasynda ýerleşen saglygy goraýyş edaralarynyň dikuçar meýdançasyna geldi.

Saglygy goraýyş we derman senagaty ministri N.Amannepesow hormatly Prezidentimize saglygy goraýyş ulgamyny ösdürmek meselelerine hemişe üns berýändigi üçin tüýs ýürekden hoşallyk bildirdi hem-de täze dikuçaryň ata Watanymyzyň mukaddes Garaşsyzlygynyň şanly 30 ýyllygynyň we paýtagtymyz Aşgabadyň 140 ýyllygynyň öň ýanynda lukmanlara we paýtagtymyzyň ýaşaýjylaryna ajaýyp sowgat bolandygyny nygtady.

Ministr dikuçaryň esasy tehniki häsiýetnamalary barada hasabat berip, onuň şäher şertlerinde gaýragoýulmasyz tiz kömek hyzmatlaryny ýerine ýetirmek, ýöriteleşdirilen hassahanalara gysga wagtyň içinde näsaglary eltmek üçin niýetlenendigini belledi. Bu dikuçar reanimasiýany, ýokary derejeli bejerişi özünde jemlemek bilen, şikes alan raýatlara gönüden-göni ýerinde ilkinji gyssagly lukmançylyk kömegini bermäge mümkinçilik berýän iň döwrebap enjamlar bilen enjamlaşdyrylandyr.

Döwlet Baştutanymyz dikuçaryň içindäki ýöriteleşdirilen keseli anyklamaga hem-de näsagyň ýagdaýyna gözegçilik etmäge niýetlenen enjamlaryň işi bilen tanyşdy. Hususan-da, ýörite görkezijileriň kömegi bilen monitorda elektrokardiogramma, bedeniň kislorod bilen üpjünçiligi, arterial gan basyşy we beýlekiler ýaly görkezijileri synlap bolýar.

Dünýäniň öňdebaryjy döwletleriniň kämil önümi bolan bu enjam dikuçaryň hereket ediş ýagdaýlaryna laýyklykda, ýagny tehnikanyň titremesine, asmana göterilişine we beýleki häsiýetlerine görä taýýarlanandyr. Bu enjam şu kysymly dikuçarlarda birnäçe ýyllardan bäri netijeli ulanylyp gelinýär. Hususan-da, “ANSAT” dikuçarynyň lukmançylyk kysymy sanly defibrillýator bilen üpjün edilendir. Ol ýürek urşunyň ýygylygyny awtomatik usulda seljerýär we zerur bolanda onuň täzeden işlemegini awtomatik usulda amala aşyrýar.

Şeýle hem emeli dem alyş enjamy oturdylandyr. Eger näsaga birden zerurlyk ýüze çykyp, kislorod bilen üpjün etmeli bolsa, bu enjam ulanylýar. Esasy bellemeli aýratynlyk, onuň ýaňy doglan çagadan başlap, has uly ýaşly adamlara çenli ulanmaga niýetlenen köpugurly enjam bolup durýanlygydyr. Raýatyň ýaş görkezijisini girizseň, şonuň esasynda, bu enjamyň özi awtomatik usulda zerur kislorody berýär.

Şeýle hem ýörite sorujy esbaplar enjamlaşdyrylandyr. Ol oturdylanda, başga hiç hili işi ýerine ýetirmän, ony göni şu enjama çatyp bolýar. Munuň özi lukmanlaryň işini köp derejede ýeňilleşdirýän we näsaglara degişli kömegi tiz bermäge ýardam berýän iň kämil üpjünçilikdir.

Mundan başga-da, dikuçarda zerurlyk ýüze çykanda, näsagy kislorod bilen üpjün etmek üçin wideolaringoskop we intubasion turbajyklar hem bar. Bu gurallaryň kömegi bilen intubasion turbany ýalňyşman we näsaga zeper ýetirmän, onuň dem alyş ýollaryna girizip bolýar. Bu bolsa örän amatly ýagdaýy döredýär. Näsagy dikuçardan düşürip, hassahana äkitmeli bolanda hem ony näsagyň ýany bilen alyp gidip bolýar.

Dikuçarda seýikleriň hem dürli görnüşleri bar. Olar oňurgalara ýa-da bedene şikes ýeten ýagdaýynda näsagyň bedeniniň gozganmazlygy üçin ulanylýan lukmançylyk enjamlarydyr.

Uçuş-tehniki häsiýetleri boýunça «ANSAT» dikuçary barmasy kyn bolan ýerlerde gyssagly işleri ýerine ýetirip bilýär. Dikuçar zerur erginleri sowatmak we gyzdyrmak üçin ýörite enjamlar bilen üpjün edilendir. Reanimasiýa we gaýragoýulmasyz tiz kömegi bermek üçin derman hem-de sarp ediş serişdelerine niýetlenen ýörite gutujyklar bar.

Dikuçaryň iň ýokary tizligi sagatda 275 kilometre, iň ýokary uçuş uzaklygy 510 kilometre barabardyr. Onuň ýere gonýan böleginiň goşmaça enjam bilen üpjün edilmegi bolsa dikuçara dag eteklerine, gum we çöllük hem-de barmasy kyn ýerlere gonmaga mümkinçilik döredýär. Bularyň ählisi bu dikuçaryň ýurdumyzda häzire çenli bar bolan şunuň ýaly dikuçarlardan tapawutly aýratynlygydyr.

Ýokary tizlikli, dünýä ülňülerine laýyk gelýän, häzirki zaman tehnologiýalary bilen üpjün edilip, ähli zerur amatlyklar döredilen bu dikuçar şäherde gysga wagtyň içinde ýakyn aralyga bir näsagy alyp barmak üçin niýetlenendir.

Dikuçaryň lukmançylyk bölüminde dürli görnüşli zemmerler, ykjam elektrokardiograf we monitorly defibrilýator enjamy, ergin guýmak üçin infuziomatlar, emeli dem beriş enjamy, awtomatik sorujy enjamlar bar.

Şeýle hem dikuçar derman serişdelerini sowadyjy we ýyladyjy bokslar, ilkinji lukmançylyk kömegini bermek üçin niýetlenen dürli gutular, glýukometr, pulsoksimetr, termometr, köpugurly seýikler, dürli görnüşdäki gurallar, ýanyk şikesli näsaglar üçin niýetlenen dürli görnüşli enjamlar we beýleki sarp ediji serişdeler bilen üpjün edilendir.

Ýeri gelende aýtsak, milli Liderimiziň tagallalary bilen bina edilen iri saglygy goraýyş edaralarynyň ýanynda ýörite dikuçar meýdançalary hem guruldy. Dikuçarlaryň uçup-gonmagy üçin niýetlenen şunuň ýaly meýdançalaryň myhmanhanalarda hem gurnalmagynyň göz öňünde tutulýandygyny bellemek gerek.

Saglygy goraýyş we derman senagaty ministri ýurdumyzda näsagda böwrek çalyşmak boýunça ilkinji operasiýanyň üstünlikli geçirilendigi barada hoş habary aýtdy. Böwrek transplantasiýa operasiýasy birnäçe ýyllardan bäri dowamly böwrek ýetmezçilikli näsaga özüniň ýakyn garyndaşynyň böwregi alnyp, ýerine ýetirildi. Bu çylşyrymly operasiýa ýerli hünärmenlerimiz tarapyndan amala aşyryldy. Häzirki döwürde böwregini beren adamyň we böwrek oturdylan näsagyň ýagdaýy kanagatlanarly, olar lukmanlaryň gözegçiliginde saklanýar.

Döwlet Baştutanymyz bu habary kanagatlanma bilen kabul edip, operasiýanyň üstünlikli geçmegi bilen tüýs ýürekden gutlady we munuň milli lukmanlarymyzyň hem-de saglygy goraýyş ulgamynyň gazanan uly üstünligidigini nygtady.

Milli kanunçylyga laýyklykda, Saglygy goraýyş we derman senagaty ministrligi tarapyndan adamyň beden agzalaryny ýa-da dokumalaryny transplantasiýa etmek boýunça giň gerimli işler alnyp barylýar.

Milli Liderimiziň tagallasy bilen, häzir ýurdumyzda beden agzalarynyň ýa-da dokumalarynyň transplantasiýasy operasiýasyny amala aşyrmaga doly mümkinçilik döredildi. Bu ugurda dünýä tejribesini öwrenmek maksady bilen milli hünärmenlerimiz daşary ýurtlaryň öňdebaryjy klinikalarynda hünär kämilleşdiriş okuwlarynda boldular hem-de böwrekleri transplantasiýa etmegiň tärlerini öwrenip, amaly endikleri ele aldylar. Ýurdumyzyň hirurgiýa ugurly merkezi bejeriş-öňüni alyş edaralarynyň hünärmenleri we Myrat Garryýew adyndaky Türkmenistanyň Döwlet lukmançylyk uniwersitetiniň professor-mugallymlary Halkara okuw-ylmy merkezinde böwrekleri transplantasiýa etmegiň tejribe-synag operasiýalaryny yzygiderli geçirdiler.

Ýurdumyzyň saglygy goraýyş edaralarynda beden agzalarynyň ýa-da dokumalarynyň transplantasiýasy operasiýasyndan soňky döwürde näsaglara gözegçilik etmek we zerur barlaglary geçirmek üçin mümkinçilikler bar hem-de degişli bejeriş-öňüni alyş edaralary zerur derman we saglygy goraýyş maksatly serişdeler bilen doly üpjün edildi.

Dikuçar bilen tanyşdyrmagynyň ahyrynda ministr ilatymyzy gaýragoýulmasyz lukmançylyk hyzmatlary bilen üpjün etmek boýunça döredýän şertleri we mümkinçilikleri üçin ähli saglygy goraýyş işgärleriniň adyndan hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowa ýene-de bir gezek tüýs ýürekden hoşallyk bildirip, tükeniksiz alkyş sözlerini aýtdy hem-de milli Liderimiziň janynyň sag, ömrüniň uzak bolmagyny, il-ýurt bähbitli işleriniň hemişe rowaç almagyny arzuw etdi.

Döwlet Baştutanymyz dikuçar bilen tanyşlygyny tamamlap, ýerine ýetirilýän hyzmatlaryň hilini ýokarlandyrmak bilen birlikde, saglygy goraýyş ulgamynyň maddy-enjamlaýyn binýadyny pugtalandyrmagyň hem-de döwrebaplaşdyrmagyň bu ulgamy ösdürmek babatdaky strategiýanyň ileri tutulýan ugurlarynyň biridigini nygtady.

Şu ýerde “Türkmenhowaýollary” agentliginiň başlygy D.Saburow ýurdumyzyň raýat awiasiýasyny ösdürmegiň çäginde Russiýa Federasiýasynyň Tatarystan Respublikasynyň degişli edaralary bilen ikitaraplaýyn hyzmatdaşlyk ugrunda alnyp barylýan işler barada hasabat berdi. Ýokary derejede gazanylan ylalaşyklary durmuşa geçirmekde, ýurdumyza toprak-howa şertlerimize laýyk gelýän dikuçarlary getirmegiň möhüm işleriň hatarynda durýandygy bellenildi.

Döwlet Baştutanymyz hasabaty diňläp, alnyp barylýan işleri maksadalaýyk dowam etmegi tabşyrdy hem-de täze dikuçar iş ýüzünde ulanylyp görlenden soň, şeýle tehnikany ýurdumyzyň beýleki welaýatlary üçin hem satyn almagyň mümkinçiliklerini öwrenmegi “Türkmenhowaýollary” agentliginiň başlygy D.Saburowa hem-de saglygy goraýyş we derman senagaty ministri N.Amannepesowa tabşyrdy.

Milli Liderimiz lukmançylyk maksatly dikuçarlaryň tehniki binýadyny artdyrmagyň möhümdigi barada aýdyp, Russiýa Federasiýasy bilen döwletara gatnaşyklaryň çäklerinde üstünlikli ösdürilýän Tatarystan Respublikasy bilen hyzmatdaşlygyň yzygiderli, netijeli häsiýetini kanagatlanma bilen belledi.

Kazanyň dikuçar zawody bilen awiagurluşyk ulgamynda ýola goýlan hyzmatdaşlyk esasynda, onuň howa tehnikalary ýurdumyzyň halk hojalygynda giňden ulanylýar diýip, milli Liderimiz sözüni dowam etdi. Döwlet Baştutanymyz dikuçaryň tehniki häsiýetnamalaryna ünsi çekip, bu kysymly dikuçarlaryň döwrebap lukmançylyk enjamlary bilen üpjün edilendigini hem-de Türkmenistanyň howa şertlerine gabat gelýändigini nygtady.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow bu ugurdaky gatnaşyklaryň geljekde-de pugtalandyrylmagynyň möhümdigini nygtap, uzakdaky ilatly ýerlerde ulanylmaga niýetlenen ozaldan ulanylýan köpugurly dikuçaryň hem-de şäher töwereklerinde gyssagly tiz lukmançylyk kömegini bermäge niýetlenen täze dikuçaryň halkymyzyň saglygyny üpjün etmekde möhüm ähmiýete eýedigini belledi.

Milli Liderimiz sözüni dowam edip, “Türkmenhowaýollary” agentliginiň başlygy D.Saburowa, içeri işler ministri M.Çakyýewe, saglygy goraýyş we derman senagaty ministri N.Amannepesowa bu ugurda alnyp barylýan işleri dowam etmegi hem-de eger zerur bolsa, tehnikalary Adatdan daşary ýagdaýlar baradaky döwlet toparynyň alyp barýan işlerinde hem ulanmagy tabşyrdy.

Hormatly Prezidentimiz täze dikuçaryň Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe ýurdumyzyň raýat awiasiýasyny ösdürmegiň 2030-njy ýyla çenli Milli maksatnamasynda göz öňünde tutulan wezipeleri üstünlikli durmuşa geçirmäge, howa gämileriniň düzümini yzygiderli döwrebaplaşdyrmaga hem-de uçuşlaryň howpsuzlygyny üpjün etmäge gönükdirilendigini belledi we bu işleriň doly derejede ýerine ýetirilmegini tabşyrdy.

Şeýlelikde, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň saglygy goraýyş maksatly täze dikuçary paýtagtymyzyň ilatyna sowgat etmegi milli Liderimiziň “Döwlet adam üçindir!” diýen şygary baş ýörelge edinýän syýasatynda durmuş ähmiýetli ulgamlaryň ösüşinde möhüm orun eýeleýär.

“Il saglygy — ýurt baýlygy” diýen şygardan ugur alnyp, häzirki döwürde ýurdumyzda saglygy goraýyş ulgamyny kämilleşdirmek we onuň düzümlerini döwrebaplaşdyrmak boýunça maksatnamalaýyn çäreler amala aşyrylýar. Bu bolsa adamlaryň ömrüniň ortaça uzaklygynyň ýokarlanmagyna we ilatyň durmuş derejesiniň hiliniň gowulanmagyna ýardam edýär.

Ulgamyň düzümlerini kämilleşdirmek babatda ýerine ýetirilýän işleriň çäklerinde tutuş ýurdumyzda iň häzirki zaman enjamlary bilen üpjün edilen döwrebap lukmançylyk merkezleri, saglyk öýleri hem-de derman senagatyna degişli desgalar gurulýar. Mahlasy, saglygy goraýyş ulgamynyň maddy-enjamlaýyn binýadyny we düzümlerini pugtalandyrmak boýunça yzygiderli çäreler görülýär.

Islendik pursatda lukmançylyk hyzmatlarynyň zerur bolan ýerlerine öz wagtynda ýetişip, uzak wagtlap we netijeli hyzmat etmegi üçin täze saglygy goraýyş dikuçaryna ak ýollar arzuw edilip, bereketli ak un sepildi. Munuň özi paýhasly pederlerimiziň asyrlaryň dowamynda döreden ýagşy dessurlarynyň Arkadagly eýýamda döwrebap derejede ösdürilýändiginiň hem-de bagtyýar nesiller tarapyndan mynasyp dowam etdirilýändiginiň aýdyň nyşanydyr.

Halkymyz ýaşaýyş-durmuşynyň ähli ugurlarynda öz milli ýörelgelerini, dessurlaryny, kadalaryny döredipdir. Olaryň biri-de söwda, täjirçilik bilen baglydyr. Halkymyzda iň adalatly, halal söwda «Pygamber söwdasy» diýlipdir.

Pygamber söwdasy bolanda, harydy şol bir duran ýerinde alyp satmak haram hasaplanylypdyr. Hakyky söwdagär alys ýurtlara gidip, ile gerekli harytlar bilen bazary doldurmaly ekeni. Şonda pygamber söwdasyny edýän adam on teňňä alan zadyny on bir teňňä satmaly bolupdyr. Terezide kem çekip bermek, alyja al salmak külli günä hasaplanypdyr. Bazardaky tereziniň, terezi daşlarynyň düzüwligine gözegçilik edýän adama «kepban» diýlipdir. Ondan daşary hem adalatly, halal söwdagärler peýdasynyň kyrkdan birini zekat çykaryp, mätäç adamlara, haýyr-sahawat işlerine sarp edipdirler.

Gallanyň, çöregiň, däri-dermanyň söwdasyndan peýda görmek halanmandyr. Şonuň üçinem galla getirmek üçin gidýänlere «kerwen» diýilmän, «argyş» diýlipdir.

Bazarda söwda etmegiň berk kada-kanunlary bolupdyr. Iki adam söwdalaşyp durka, arasyna sokulmak, gapdaldan goşulyp, onuň sorap duran nyrhyndan ýokary soramak erbet görlüpdir. Söwdalaşyp duran adam ylalaşman, söwdadan çykandan soňra, ikinji adam söwda girişip bilipdir.

Bazarda harydyň hilini tanap alyp berýän, alyjy bilen satyjyny ylalaşdyrýan dellallar hem bolupdyr. Olar söwdany gyzdyrypdyr. Şonda alyjy ýa satyjy bazar dellalyna hyzmaty üçin az-owlak pul oklapdyr. Şol dellala hyzmaty üçin berilýän pula hem «şirinkäre» diýlipdir.

Öňki döwrüň bazar gatnaşyklarynda «haýyr puly», «puşmana puly» ýaly düşünjeler hem bolupdyr.

Onda alyjy söwdalaşylan harydyň bahasynyň ujundan azajyk pul geçirip, galanyny haçan getirjegini aýdyp, harydy goýduryp gidýär. Eger alyjy birden pikirinden dänip, söwdany gaýtmyşym etmekçi bolsa, satyjynyň ýanyna baryp, onuň razylygyny almaly bolupdyr. Şonda satyjy söwdasyny saklany üçin gynanjak bolsa, ony razy etmek üçin az-owlak mukdarda puşmana tölegini tölemeli ekeni.

Bazar gatnaşyklary baradaky milli ýörelgelerimizde adalatlylyk esasy talap bolupdyr. Ýurdy goramakda aýratyn hyzmatlary bolan ýa-da öz baýlygyny ýap gazmaga, köpri, medrese gurmaga sarp edip, özüni tanadan adamlara tarhan haty berlipdir. Bu haty bolan adamlar bazar pajyny tölemekden boşadylypdyr.

Bazara gelýän-gidýänleriň kynçylyklarynyň göz öňünde tutulýan halatlary hem bolupdyr. Ir bilen bazara gaýdanda-da, öýlän öýüne gidende-de Güne garşy ýöremeli bolýanlygy üçin bazaryň günbatar derwezesinden girýänler üçin ýeňillikler göz öňünde tutulypdyr. Olar üçin bazar pajynyň möçberi beýlekileriň ýarym mukdary ölçeginde bellenilipdir.

Halkymyzyň geçmişdäki bazar, söwda gatnaşyklarynda köp sanly özboluşly milli dessurlary hereket edipdir. Däbe öwrülen ýörelgeler, kada-kanunlar bolupdyr. Olaryň hemmesinde hem adalatlylyk, halallyk, ynsanperwerlik esasy çelgi bolupdyr.

Şöhrat ABDYÝEW,

mirasy öwreniji.

Häzirki wagtda Türkmenistanda sement ýaly gurluşykda zerur bolan önümleri öndürmek boýunça senagat gurluşy işjeň ösdürilýär. Ýurdumyzyň welaýatlarynda ýene-de üç sany täze sement zawody gurlar. Şolaryň birisi Köýtendag etrabyndaky «Lebap» sement zawodynyň kuwwaty ýylda 1 million tonna sement öndürmäge barabar bolan ikinji tapgyrdakysydyr.

Zawodyň birinji tapgyrdakysy 2013-nji ýylyň başynda ulanylmaga berlipdi. Zawod innowasion tehnologiýalar esasynda işleýär. «Lebap» sement zawodynyň M-400 we M-500 görnüşli portland sement önümleri ilat tarapyndan gyzgyn garşylanyldy. Ýokary hilli sement ýurdumyzyň senagat pudagynyň ösüşlerine uly täsirini ýetirdi. Şondan bäri kärhana ýurdumyzyň gurluşykçylaryny ýokary hilli sement bilen üpjün edip gelýär. Onuň önümleri daşary ýurtlara hem eksport edilýär.

Mälim bolşy ýaly, hormatly Prezidentimiziň tagallasy bilen gündogar sebiti mundan beýläk hem senagatlaşdyrmak işi üstünlikli dowam etdirilýär. Biziň welaýatymyz hormatly Prezidentimiziň aýdyşy ýaly, gazylyp alynýan serişdelere örän baýdyr, sebitiň oňat ulag-logistika ulgamy hem-de ägirt uly zähmet serişdeleri, şol sanda ýokary hünärli işgärleri we ýokary bilimli hünärmenleri bar. Sebiti döwrebap senagatlaşdyrmak üçin ähli amatly şertler üpjün edilýär. Munuň özi ýurdumyzy senagatlaşdyrmak boýunça kesgitlenilen meýilnamalar bilen sazlaşyklylykda alnyp barylýar.

Ýurdumyzyň gündogar sebitiniň senagat taýdan ösdürilmegi hormatly Prezidentimiziň ykdysady strategiýasynda öňe sürülýän esasy wezipe bolup durýar. Bu wezipäni ýerine ýetirmegiň çäginde halk hojalygyny senagatlaşdyrmak üçin uly işler alnyp barylýar, eýeçiligi dürli görnüşli gurluşyk kärhanalarynyň birnäçesi guruldy. Häzirki wagtda welaýatymyzyň çäginde gurluşyk önümleriniň dürli görnüşleri öndürilýär.

2013-nji ýylyň başynda «Lebap» sement zawodynyň ilkinji nobatdakysynyň gurlup, ulanylmaga berilmegi sebitde giň göwrümli gurluşyklaryň ýaýbaňlandyrylmagy üçin örän amatly şertleri döretdi. Şol ýylda ýurdumyz boýunça sementiň öndürilişiniň 193,3 göterim bolmagy, sarp edijilere 3 million 68 müň tonna sement iberilmegi bu pudakda gazanylan hakyky işleri we ykdysady görkezijileri aýan edýär. Ondan bäri ýurdumyzda gurluşyklaryň depgini has ýokarlandy. Şonuň bilen birlikde semente bolan isleg hem artdy. Bu ýagdaý göz öňünde tutulyp, ýene-de sement zawodlarynyň gurluşygyna girişildi. Geçen ýylyň iýul aýynyň başynda hormatly Prezidentimiziň Karary esasynda «Lebap» sement zawodynyň kuwwaty 1 million tonna önüm öndürmäge barabar bolan ikinji tapgyrynyň gurluşygyna badalga berildi. Kärhanany «Türkmenenjam» hojalyk jemgyýetiniň hünärmenleri bina ederler. Hormatly Prezidentimiziň Karary bilen daşarky eltiji elektrik, gaz, suw we lagym üpjünçiliginiň inžener ulgamlaryny, demir ýollary gurmak şertinde bu jemgyýet bilen şertnama baglaşmaga ygtyýar berildi. Ony 2022-nji ýylyň dekabr aýynda ulanmaga tabşyrmak göz öňünde tutulýar. Häzirki wagtda gurluşyk bilen baglanyşykly işleriň depgini barha batlanýar. Zawodyň nobatdaky tapgyrynyň işe girizilmegi onuň eksport mümkinçiliklerini has artdyrar. Şeýle hem bu gurluşyk önümi bilen üpjünçilik has gowulanar. Şeýle hem iş orunlarynyň ýüzlerçesi dörär.

Watanymyzyň durnukly ösüşini üpjün etmek hormatly Prezidentimiziň ýöredýän döwlet syýasatynyň esasy maksadydyr. Şol syýasatyň maksadalaýyk durmuşa geçirilmeginiň netijesinde Türkmenistan häzirki wagtda durnukly ykdysadyýeti bolan ýurda öwrüldi. Gurluşyklar we gurluşyk önümleriniň önümçiligi bolsa ýurdumyzyň ösüşini has aýdyň görkezýän netijeli ugurlardyr.

Erkin NYÝAZOW,

Türkmenistanyň Magtymguly adyndaky ýaşlar guramasynyň Döwletli etrap geňeşiniň başlygy.

Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe hormatly Prezidentimiziň parasatly baştutanlygynda milli ykdysadyýetimizi diwersifikasiýalaşdyrmak we ykdysadyýetiň döwlete dahylsyz bölegini has-da ösdürmek boýunça uly işler durmuşa geçirilýär. Bu babatdaky özgertmeler «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylymyzda üstünlikli dowam etdirilýär. Muňa ýurdumyzda hususy telekeçiligi goldamak babatda alnyp barylýan işler we degişli ugurda döredilýän amatly mümkinçilikler aýdyň şaýatlyk edýär.

Häzirki wagtda ýurdumyzda «Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2019 — 2025-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasy» netijeli durmuşa geçirilýär. Maksatnamada ileri tutulýan ugurlaryň biri hökmünde hususy ulgamyň tutýan paýynyň artmagyna uly üns berilýär, kiçi we orta telekeçilik innowasion ykdysadyýeti döretmegiň aýrylmaz bölegi hökmünde işjeň ösdürilýär. Bu ugurda milli Liderimiziň taýsyz tagallalary netijesinde ýurdumyzda kiçi we orta telekeçiligi ösdürmek babatda döwlet tarapyndan uly goldawlar berilýär.

Mälim bolşy ýaly, hormatly Prezidentimiz «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylymyzyň 12-nji fewralynda Ministrler Kabinetiniň giňişleýin mejlisini geçirdi. Onda ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmek bilen bagly ençeme resminamalara gol çekildi. Hususan-da, Mejlisiň dowamynda milli Liderimiziň degişli Karary bilen «Türkmenistanda 2021 — 2025-nji ýyllarda döwletiň gatnaşmagyndaky kärhanalary dolandyrmak we özgertmek boýunça Strategiýa» hem-de bu Strategiýany amala aşyrmak boýunça ýerine ýetirilmeli çäreleriň Meýilnamasy tassyklanyldy. Bu resminama «Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2019 — 2025-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasynda» göz öňünde tutulan wezipeleri üstünlikli durmuşa geçirmek, döwletiň we hususy pudagyň hyzmatdaşlygyny işjeňleşdirmek arkaly ykdysady kuwwatymyzy has-da berkitmek we ykdysadyýetiň durnukly ösmegini üpjün etmek maksady bilen kabul edildi. Bu bolsa hususy telekeçiligi ösdürmäge gönükdirilen döwlet syýasatynyň üstünlikli amala aşyrylýandygynyň subutnamasydyr.

Döwlet Baştutanymyzyň milli ykdysadyýetimiziň döwlete dahylsyz bölegini goldamak üçin kabul eden çözgütlerinden gelip çykýan wezipeleri doly we dogry berjaý etmek maksady bilen, häzirki wagtda Türkmenistanyň «Daýhanbank» döwlet täjirçilik banky tarapyndan hem netijeli işler amala aşyrylýar. Muňa bank tarapyndan kiçi we orta telekeçiligi goldamak üçin müşderilere berilýän dürli görnüşli karzlar hem aýdyň şaýatlyk edýär. Munuň özi ykdysady taýdan kuwwatly ýurdumyzda hususy telekeçilere döwlet goldawlarynyň berilýändigine doly güwä geçýär. Milli ykdysadyýetimizi ösdürýän we telekeçilige giň ýol açýan hormatly Prezidentimiziň jany sag, ömri uzak bolsun, il-ýurt bähbitli beýik işleri rowaç alsyn!

Mekan GELDIÝEW,

Türkmenistanyň «Daýhanbank» döwlet täjirçilik bankynyň Karz syýasaty müdirliginiň Döwlet kärhanalaryny karzlaşdyrmak we hasaplaşyklar bölüminiň başlygy.

Öňňin “Türkmendemirýollary” agentliginiň edara binasynda maýa goýum forumy öz işine başlady. Oňa ýurdumyzyň önüm öndürijileridir telekeçileri, ulag we kommunikasiýa toplumynyň edara-kärhanalarynyň hünärmenleri gatnaşdylar.

Forumyň dowamynda ulag hem-de kommunikasiýa toplumynyň hünärmenleri ätiýaçlyk şaýlaryň we serişdeleriň görnüşleri hem-de möçberleri, ulag hyzmatlary hakynda maglumatlar bilen tanyşdyrdylar. Habar berlişi ýaly, olary öndürmek üçin ýurdumyzda zerur bolan enjamlar bar. Muňa garamazdan, degişli toplumyň kärhanalarynyň önümçilik hajatlary üçin zerur serişdeleriň hem-de ätiýaçlyk şaýlaryň uly möçberi daşary ýurtlardan satyn alynýar.

Çykyş edenleriň belleýşi ýaly, ýurdumyzyň ilatyna aragatnaşyk hyzmatlarynyň täze görnüşlerini hödürlemäge aýratyn üns berilýär, dürli programmaly önümleri döretmek we goldamak babatda ýaş hünärmenleriň hünär derejesini ýokarlandyrmak boýunça işler amala aşyrylýar.

Maýa goýum forumy ulag we aragatnaşyk ulgamynda ýokary hilli import we eksport ugurly önümçilik babatdaky kuwwaty artdyrmak üçin tehnologik täzelikleri teklip etmäge taýýar ýurdumyzyň önüm öndürijileriniň mümkinçiliklerini aýdyň görkezdi.

Adamyň janynyň we saglygynyň ähli zatdan ileri tutulýan berkarar döwletimizde ekologiýa howpsuzlygyny gazanmak esasy ähmiýet berilýän meseleleriň hataryndadyr. Şu nukdaýnazardan daşky gurşawy goramak we tebigy serişdeleri rejeli peýdalanmak maksady bilen, adaty energiýany gaýtadan dikeldilýän energiýa çeşmelerinden öndürilýän energiýa bilen tapgyrlaýyn çalyşmak babatdaky işleri höweslendirmek döwlet syýasatynyň esasy ýörelgeleriniň biridir.

Bilşimiz ýaly, adaty energiýa gaýtadan dikeldilmeýän energiýa çeşmelerinden, hususan-da, uglewodorod çig malyndan peýdalanmak bilen öndürilýän energiýadyr. Ylmyň ösmegi bilen häzirki döwürde Gün, ýel, suw ýaly tebigy serişdelerden ekologiýa taýdan peýdaly, daşky gurşaw üçin zyýansyz, arzan energiýa alnyp başlanyldy. Munuň özi daşky gurşawy goramak we tebigy baýlyklardan rejeli peýdalanmak, ilatyň saglygyny we zähmet howpsuzlygyny üpjün etmek üçin uly ähmiýete eýedir.

Ýakynda ýurdumyzda gaýtadan dikeldilýän energiýa çeşmeleri babatda işiň hukuk, guramaçylyk we durmuş esaslaryny kesgitleýän hem-de gaýtadan dikeldilýän energiýa çeşmelerini peýdalanmak bilen baglanyşykly ýüze çykýan gatnaşyklary düzgünleşdirýän «Gaýtadan dikeldilýän energiýa çeşmeleri hakynda» Türkmenistanyň Kanuny kabul edildi. Agzalýan çeşmeleri netijeli peýdalanmak bilen energiýany ösdürmek, energetika ulgamynyň düzümini kämilleşdirmek, energiýa çeşmelerini diwersifikasiýalaşdyrmak, ilatyň durmuş-ýaşaýyş şertlerini gowulandyrmak, ýurdumyzyň energiýa howpsuzlygyny üpjün etmek, daşky gurşawy goramak, tebigy serişdeleri rejeli peýdalanmak we ykdysadyýetiň durnukly ösüşini gazanmak Kanunyň esasy maksatlary bolup durýar.

Döwletimiz tarapyndan gaýtadan dikeldilýän energiýa çeşmelerinden peýdalanylmagyny höweslendirmek we bu ugurda amatly şertleri döretmek maksady bilen, gurluşlary satyn almak üçin Türkmenistanyň kanunçylygyna laýyklykda ýeňillikli bank karzlarynyň we döwlet kömekleri berilýär. Elektrik energiýasyny öndürýän gurluşlaryň Türkmenistanyň elektroenergetika ulgamyna kepillikli birikdirilmegi üpjün edilýär. Bu ugurda höweslendiriji nyrhnamalary ulanmak arkaly kepillikli satyn alynmagynyň üpjün edilmegi, bioýangyç bellenen standarta laýyk gelende, ony satmak mümkinçiliginiň üpjün edilmegi, Türkmenistanyň kanunçylygyna laýyklykda gümrük ýeňillikleriniň berilmegi ýaly kadalar Kanunda görkezilen.

Berkarar döwletimizde kabul edilýän we hereket edýän kanunlaryň ählisi ilkinji nobatda, raýatlaryň abadan durmuşyny, ýurdumyzyň ykdysady howpsuzlygyny üpjün etmäge gönükdirilendir. Bu kanunlaryň talaplarynyň takyk we birmeňzeş berjaý edilmegi bolsa mukaddes Watanymyzyň we mähriban halkymyzyň bagtyýar geljegine gönükdirilen tagallalaryň ýerine düşmegi üçin möhüm şertleriň biridir.

Perhat MEDEDOW,

Bagtyýarlyk etrabynyň prokurorynyň tälim alyjy kömekçisi.

Aşgabat, 8-nji aprel (TDH). Şu gün hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Eýran Yslam Respublikasynyň daşary işler ministri Mohammad Jawad Zarifi kabul etdi.

Diplomat wagt tapyp kabul edendigi hem-de söhbetdeşlikde döwletara hyzmatdaşlygyň wajyp meselelerini ara alyp maslahatlaşmaga döredilen mümkinçilik üçin hoşallyk bildirip, döwlet Baştutanymyza Eýran Yslam Respublikasynyň Prezidenti Hasan Ruhaniniň salamynydyr Nowruz baýramy mynasybetli gutlaglaryny hem-de parahatçylyk, bagt we abadançylyk baradaky arzuwlaryny ýetirdi.

Döwlet Baştutanymyz dostlukly ýurduň Prezidentine we halkyna iň gowy arzuwlaryny beýan etdi hem-de iki halkyň öňden gelýän hoşniýetli goňşuçylyk gatnaşyklarynyň berk binýadynyň esasynda guralýan köpýyllyk özara bähbitli hyzmatdaşlygyň ýokary derejesini belledi.

Işjeň ýagdaýda geçen duşuşygyň çäklerinde milli Liderimiz we myhman syýasy-diplomatik, söwda-ykdysady we medeni-ynsanperwer ulgamlarda türkmen-eýran gatnaşyklarynyň möhüm meselelerini ara alyp maslahatlaşdylar.

Ägirt uly serişdelere we ykdysady kuwwata eýe bolan iki goňşy döwletiň deňhukuklylyk hem-de özara bähbitlilik ýörelgeleri esasynda guralýan däp bolan hyzmatdaşlygy ähli ugurlar boýunça mundan beýläk-de ösdürmäge gyzyklanma bildirýändigi nygtaldy.

Mälim bolşy ýaly, soňky onýyllyklaryň dowamynda Türkmenistan we Eýran netijeli hyzmatdaşlygyň baý tejribesini topladylar. Şol hyzmatdaşlyk bolsa tutuş sebitiň ykdysady taýdan ösmegine gönükdirilen iri möçberli bilelikdäki taslamalaryň ençemesiniň durmuşa geçirilmegi bilen berkidildi.

Mohammad Jawad Zarif Eýran tarapynyň tutuş Merkezi Aziýada geosyýasy deňagramlylygy, parahatçylygy we durnuklylygy saklamagyň möhüm şerti bolan ýurdumyzyň parahatçylyk söýüjilikli daşary syýasatyny hem-de häzirki döwrüň wajyp meselelerini çözmäge oňyn çemeleşmelerini goldaýandygyny belledi.

Milli Liderimiziň öňe süren, energetika howpsuzlygyny üpjün etmäge hem-de üstaşyr-ulag geçelgeleriniň täze halkara ulgamyny döretmek boýunça ählumumy hyzmatdaşlygy ýola goýmaga gönükdirilen möhüm halkara başlangyçlar munuň aýdyň subutnamasydyr. Mälim bolşy ýaly, Birleşen Milletler Guramasyna agza döwletler tarapyndan giň goldawa eýe bolan hem-de BMG-niň Baş Assambleýasynyň ýörite Kararnamalary bilen berkidilen bu başlangyçlar işjeň halkara gatnaşyklaryň başyny başlady.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Türkmenistanyň öňe sürýän başlangyçlaryny, şol sanda 2021-nji ýyly “Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly” diýip yglan etmek baradaky başlangyjyny goldaýandygy üçin minnetdarlyk bildirip, BMG-niň çäklerindäki hyzmatdaşlygyň Türkmenistana özüniň Bitaraplyk derejesini sebit durnuklylygynyň we howpsuzlygynyň möhüm şerti hökmünde durmuşa geçirmäge mümkinçilik berýändigini nygtady.

Öz nobatynda, diplomat Eýran tarapynyň möhüm halkara taslamalara gatnaşmaga gyzyklanma bildirýändigini tassyklady. Şol taslamalaryň durmuşa geçirilmegi sebit we dünýä möçberinde söwda-ykdysady gatnaşyklary ösdürmäge ýardam eder.

Eýran Yslam Respublikasynyň daşary işler ministri hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň amala aşyrýan “Açyk gapylar” we giň halkara hyzmatdaşlyk syýasatynyň netijesinde, geljegi uly türkmen bazarynyň ýylsaýyn tutuş dünýäden maýadarlaryň we meşhur kompaniýalaryň köp sanlysynyň ünsüni özüne çekýändigini belläp, öz ýurdunyň işewür toparlarynyň hem öňden gelýän gatnaşyklary giňeltmäge hem-de Türkmenistanyň döwlet we hususy düzümleri bilen has ysnyşykly hyzmatdaşlygy ýola goýmaga uly gyzyklanma bildirýändigini aýtdy.

Döwletara gatnaşyklary ösdürmegiň geljegi barada pikir alyşmalaryň çäklerinde ýola goýlan gatnaşyklaryň özara ynanyşmak, birek-birege hormat goýmak häsiýetiniň goňşy ýurtlara diňe bir gazanylan ylalaşyklary üstünlikli durmuşa geçirmäge däl, eýsem, özara bähbitli hyzmatdaşlygyň täze ugurlaryny we usullaryny gözlemäge mümkinçilik berýändigi barada umumy pikir beýän edildi. Şunuň bilen baglylykda, Ykdysady hyzmatdaşlyk boýunça hökümetara toparyň işini işjeňleşdirmegiň hem-de dürli derejede ikitaraplaýyn duşuşyklary yzygiderli geçirmegiň zerurdygy aýratyn nygtaldy.

Türkmenistanyň we Eýranyň möhüm halkara hem-de sebit meseleleri boýunça özara gatnaşyklary barada hem durlup geçildi.

Duşuşygyň ahyrynda hormatly Prezidentimiz we Eýran Yslam Respublikasynyň daşary işler ministri iki ýurduň däp bolan dostluk gatnaşyklaryna ygrarlydygyny tassykladylar.