Beýik Garaşsyzlygymyzyň 31 ýyllygynyň uly toýunyň barha golaý gelýän günlerinde her güni, aýy guwançly netijelere, taryhy wakalara beslenýän Halkyň Arkadagly zamanasy ýyly Garaşsyz, baky Bitarap döwletimiziň şan-şöhratly taryhyna altyn harplar bilen ýazylar. Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwrüniň başy başlanan Halkyň Arkadagly zamanasy ýylymyzda milli ykdysadyýetimizde, beýleki ulgamlarda gazanylýan ýokary görkezijilerem, dabarasy dag aşýan taryhy wakalaram ýokary ruhubelentligi eçilýär. 

Demokratik, hukuk we dünýewi döwlet bolan Garaşsyz Watanymyzyň “Döwlet adam üçindir!” diýen ynsanperwer taglymatyndan ugur alnyp, durmuşa geçirilýän tutumly işler rowaç alýar.  

 Tawus ALYÝEWA. 

 Tagtabazar etrap kazyýetiniň kazyýet kätibi. 

 *** 

Türkmen halky Arkadagly Serdarymyzyň ýolbaşçylygynda eşretli döwrüne guwanyp, döredijilikli zähmet çekýär. Şeýle döwletli döwranyň “Halkyň Arkadagly zamanasy” diýlip yglan edilen üstümizdäki ýylda-da belentden dabaralanýandygy ruhubelentlik duýgusyny döredýär. Ýeňişli ýylymyzda ýetilýän sepgitler, taryhy wakalar uly üstünliklere ýardam edýär. 

Halkyň Arkadagly zamanasy ýylynyň 11-nji fewralynda sanly ulgam arkaly geçirilen Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň nobatdan daşary mejlisi möhüm syýasy waka boldy. Mejlisde 2022 — 2052-nji ýyllarda Türkmenistany syýasy, ykdysady, durmuş we medeni taýdan ösdürmegiň Milli maksatnamasy kabul edildi. Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwrüni yglan edilen bu mejlis taryhy ähmiýete eýe boldy.  

 Dünýägözel GARLYÝEWA. 

 Mary şäher prokurorynyň kömekçisi, ýustisiýanyň kiçi geňeşçisi. 

 *** 

Guwançly sepgitleri, taryhy wakalary bilen dabaralanýan Halkyň Arkadagly zamanasy ýylynyň Garaşsyz, baky Bitarap Türkmenistanymyzyň şan-şöhratly taryhyna altyn harplar bilen ýazyljakdygy şübhesizdir.  

Hormatly Prezidentimiziň baştutanlygynda döwletimizde amala aşyrylýan düýpli özgertmeler ýurdumyzyň ähli ugurlar boýunça depginli ösüşine kuwwatly itergi berýär. Şeýle özgertmeler milli kanunçylygymyzy döwrüň talabyna laýyklykda kämilleşdirmekde-de özüniň beýanyny tapýar. Döwrebap kanunlarymyz bolsa tutanýerli işlerimiziň has-da ilerlemegine ýardam edýär.  

Türkmen ili Halkyň Arkadagly zamanasy ýylynyň şanly senesine — Garaşsyzlygymyzyň 31 ýyllygyna barýar. Toýa sowgatly barmak bolsa gadymy halkymyzyň asylly däbi. 

 Daýanç ŞAMMETOW. 

 Mary etrabynyň polisiýa bölüminiň PÝWB-niň ýerli wekili, polisiýanyň kapitany.

Hormatly saglygy goraýyş we derman senagaty ulgamynyň işgärleri! 

Sizi Türkmenistanyň saglygy goraýyş we derman senagaty işgärleriniň güni mynasybetli tüýs ýürekden gutlaýaryn. Her bir güni okgunly ösüşler, şanly wakalar bilen şöhratlanýan «Halkyň Arkadagly zamanasy» ýylynda giňden bellenilýän bu hünär baýramynyň şanyna geçirilýän dabaralaryň siziň durmuşyňyza gaýtalanmajak öwüşgin çaýjakdygyna pugta ynanýaryn. 

Garaşsyzlyk ýyllarynda ýurdumyzda Gahryman Arkadagymyzyň ýolbaşçylygynda işlenip taýýarlanan «Saglyk» Döwlet maksatnamasyna laýyklykda, ynsan saglygyny goramak, sagdyn durmuş ýörelgelerini rowaçlandyrmak, bedenterbiýäni we köpçülikleýin sporty işjeňleşdirmek babatda köp işler durmuşa geçirildi. Keselleri anyklamak, bejermek, öňüni almak boýunça öňdebaryjy usullary we innowasion tejribeleri işe ornaşdyrmakda gowy netijeler gazanyldy. Bu ugurda halkara hyzmatdaşlygy ösdürmekde dünýä bileleşigi, aýratyn-da, Bütindünýä Saglygy Goraýyş Guramasy tarapyndan ykrar edilen nusgalyk işler amala aşyryldy. Netijede, ilatyň saglyk ýagdaýy gowulandy, adam ömrüniň ortaça dowamlylygy artdy. 2021 — 2025-nji ýyllar üçin «Sagdyn ene — sagdyn çaga — sagdyn geljek» atly milli strategiýa, Türkmenistanda ilatyň kesellere garşy göreşmek ukybyny ýokarlandyrmak boýunça Milli maksatnama, ýokanç däl keselleriň öňüni almak we garşysyna göreşmek boýunça Milli strategiýa, Türkmenistany temmäkiden azat ýurda öwürmek boýunça 2022 — 2025-nji ýyllar üçin Milli maksatnama kabul edilip, saglygy goraýyş ulgamynyň işi has-da kämilleşdirildi. Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasynyň serişdeleriniň hasabyna ilatyň, aýratyn-da, eneleriň we çagalaryň saglygy bilen bagly meselelere uly ähmiýet berilýär. Garaşsyz Diýarymyzda ýokanç keseller boýunça durnukly epidemiologik ýagdaý saklanýar. Bu işler milli saglygy goraýyş ulgamyny ösdürmekde, jemgyýetimiziň hem-de döwletimiziň iň ýokary gymmatlygy bolan adamyň abadançylygyny, bagtyýarlygyny üpjün etmekde ýurdumyzda uly ösüşleriň gazanylandygyny görkezýär. 

 Hormatly saglygy goraýyş ulgamynyň işgärleri! 

Biz «Watan diňe halky bilen Watandyr! Döwlet diňe halky bilen döwletdir!» diýen ýörelgämiz esasynda milli saglygy goraýyş ulgamyny has-da döwrebaplaşdyrmak üçin öňümizde täze, belent maksatlary goýýarys. Ata Watanymyza beýik söýgimiz, synmaz agzybirligimiz we jebisligimiz bilen bu ugurda giň möçberli, has ýokary wezipeleri durmuşa geçirmek arkaly gazanylan üstünlikleri berkidýäris. «Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy: Türkmenistany 2022 — 2052-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Milli maksatnamasy», «Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2022 — 2028-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasy», «Türkmenistanyň Prezidentiniň obalaryň, şäherçeleriň, etraplardaky şäherleriň we etrap merkezleriniň ilatynyň ýaşaýyş-durmuş şertlerini özgertmek boýunça 2028-nji ýyla çenli döwür üçin Milli maksatnamasy» esasynda paýtagtymyzda we welaýatlarymyzda häzirki zaman kliniki, ylmy-kliniki merkezleri, döwrebap derman kärhanalaryny, saglyk öýlerini gurup, Garaşsyz Watanymyzyň taryhyna şöhratly sahypalary ýazýarys. 

Ilaty ýokary hilli bejeriş-öňüni alyş hyzmatlary bilen üpjün etmek ulgamy hem düýpli gowulandyrylýar. Bütindünýä Saglygy Goraýyş Guramasynyň maslahatlary nazara alnyp, ýürek-damar, onkologiýa, dem alyş ýollarynyň we nerw-ruhy keselleriň, süýjüli diabetiň öňüni almak üçin ilatyň töwekgelçilikli toparlarynyň saglygyny berkitmek boýunça zerur işler geçirilýär. Bu ugurda ýetilen sepgitler we gazanylan üstünlikler halkara derejede ykrar edilýär. Ilatyň saglygynyň we abadançylygynyň bähbidine alnyp barylýan işleriň ykrarnamasy hökmünde BSGG-niň Ýewropa sebit edarasy tarapyndan ýurdumyza ýörite nyşanyň gowşurylmagy gazanylýan üstünliklere buýsanç duýgularyny döredýär. 

Biz dünýä döwletleri, iri halkara guramalar bilen saglygy goraýyş boýunça hem köptaraplaýyn gatnaşyklarymyzy barha berkidýäris. Telelukmançylyk we telemaslahatlar arkaly özara tejribe alyşmak, amaly lukmançylyga öňdebaryjy usullary ornaşdyrmak ýaly möhüm ugurlar boýunça ylmy-lukmançylyk gatnaşyklaryny giňeltmäge uly ähmiýet berýäris. Lukmançylyk hem-de ylmy diplomatiýa babatda hyzmatdaşlygyň täze ugurlaryny öňe sürmek bilen, Birleşen Milletler Guramasynyň ýöriteleşdirilen düzümleri, şol sanda Bütindünýä Saglygy Goraýyş Guramasy bilen işjeň hyzmatdaşlygy ösdürýäris. Maksatnamalaýyn özgertmeleri amala aşyrmak arkaly Garaşsyz, hemişelik Bitarap döwletimiziň saglygy goraýyş we derman senagaty ulgamynyň täze ösüşlerini üpjün edýäris. Biz bu ugurda alyp barýan işlerimizi geljekde has-da güýçlendireris. Halkymyzyň saglygyny goramak, ýurdumyzyň abadançylygyny gazanmak biziň iň uly maksadymyzdyr. 

 Hormatly saglygy goraýyş we derman senagaty ulgamynyň işgärleri! 

Sizi hünär baýramyňyz bilen ýene-de bir gezek tüýs ýürekden gutlaýaryn. Size berk jan saglyk, uzak ömür, egsilmez bagt hem-de maşgala abadançylygyny, ynsan saglygyny goramak ugrunda alyp barýan asylly işleriňizde täze üstünlikleri arzuw edýärin. 

Türkmenistanyň Prezidenti Serdar BERDIMUHAMEDOW.

Ýakynda TGM-niň Beýik Saparmyrat Türkmenbaşy adyndaky Harby institutynda Gahryman Arkadagymyzyň «Türkmenistanyň elektroenergetika kuwwaty» atly täze kitabynyň tanyşdyrylyş dabarasy geçirildi. Harby institutyň çeper höwesjeňler topary hem ýerine ýetiren ajaýyp çykyşlary bilen tanyşdyryş dabarasyna gatnaşanlara uly ruhy lezzet berip, çärä baýramçylyk öwüşginini çaýdy. Dabarada çykyş edenler Gahryman Arkadagymyzy täze kitabynyň çapdan çykmagy bilen tüýs ýürekden gutlap, bu neşiriň mukaddes Garaşsyzlyk baýramçylygynyň öň ýanynda halkymyza ajaýyp sowgat bolandygyny nygtadylar.  

Çykyşlarda bellenilişi ýaly, Türkmenistanyň elektroenergetika pudagyny ösdürmegiň konsepsiýasyna laýyklykda, ýurdumyzda kuwwatly elektrik stansiýalary, howa elektrik geçirijileri guruldy, hereket edýänleriniň durky täzelenildi, pudaga döwrebap tehnologiýalar ornaşdyryldy. Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe Arkadagly Serdarymyz tarapyndan üstünlikli dowam etdirilýän ynsanperwer durmuş syýasatyna laýyklykda, ýurdumyzy mundan beýläk hem ykdysady taýdan ösdürmäge, halkymyzyň ýaşaýyş-durmuş şertlerini düýpgöter gowulandyrmaga gönükdirilen iri taslamalar amala aşyrylýar. Şunuň bilen baglylykda, çykyş edenler elektrik energiýasyna bolan islegiň barha artýandygyny, bu ýagdaýy birnäçe ýyl öňünden gören Gahryman Arkadagymyzyň tagallalary bilen ýurdumyzda energetika kuwwatlyklarynyň ýeterlik möçberiniň döredilendigini, ýurdumyzyň içerki sarp edijilerini elektrik energiýasy bilen ygtybarly üpjün etmek bilen birlikde, onuň artykmaç bölegini barha artýan möçberde dünýäniň dürli ýurtlaryna iberýän iri energetika döwletine öwrülendigini uly buýsanç bilen bellediler. 

Täze kitapda köp sanly anyk we statistiki maglumatlar getirilýär. Türkmen ykdysadyýetiniň esasy pudaklarynyň biri hökmünde energetika senagatynyň ösüşine berilýän anyk ylmy seljermeler hem-de maglumat teswirnamalar, elektroenergetikanyň barha artýan kuwwatyny, ony döwrebaplaşdyrmagyň maksatlaryny açyp görkezýär. Bular barada edilen çykyşlarda hormatly Arkadagymyzyň häzirki wagtda bütin dünýäde «ýaşyl» ykdysadyýetiň ösdürilmegine aýratyn üns berilýändigi dogrusynda beýan eden sözleri bilen utgaşykly gürrüňler aýdyldy.  

 Tanyşdyrylyş dabarasynyň ahyrynda oňa gatnaşyjylar täze kitaby üçin Gahryman Arkadagymyza tüýs ýürekden hoşallyk bildirdiler. 

Atajan ÝUSUPOW,

TGM-niň Beýik Saparmyrat Türkmenbaşy adyndaky Harby institutynyň uly mugallymy, maýor.

Türk­me­nis­ta­nyň Pre­zi­den­ti GDA döw­let­le­ri­niň Baş­tu­tan­la­ry­nyň res­mi däl du­şu­şy­gy­na gat­naş­dy 

 Sankt-Pe­ter­burg, 7-nji okt­ýabr (TDH). Şu gün hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz Ser­dar Berdimuhamedow Rus­si­ýa Fe­de­ra­si­ýa­sy­na iş sa­pa­ry bi­len ug­ra­dy we şol ýer­de Ga­raş­syz Döw­let­le­riň Ar­ka­la­şy­gy­nyň döw­let Baş­tu­tan­la­ry­nyň Sankt-Pe­ter­burg şä­he­rin­de ge­çi­ril­ýän res­mi däl sam­mi­ti­ne gat­naş­dy. 

 Aş­ga­ba­dyň Hal­ka­ra ho­wa men­zi­lin­de döw­let Baş­tu­ta­ny­my­zy res­mi adam­lar ug­rat­dy­lar. 

Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz Ser­dar Berdimuhamedowyň baş­tu­tan­ly­gyn­da ýur­du­myz pa­ra­hat­çy­lyk sö­ýü­ji­lik, oňyn Bi­ta­rap­lyk hem-de öza­ra bäh­bit­li hyz­mat­daş­lyk ýö­rel­ge­le­ri­ne esas­lan­ýan da­şa­ry sy­ýa­sy ug­ry yzy­gi­der­li ama­la aşyr­ýar. Şu oňyn stra­te­gi­ýa­da ab­raý­ly hal­ka­ra gu­ra­ma­la­ryň we dü­züm­le­riň çäk­le­rin­de kö­pu­gur­ly hyz­mat­daş­ly­gy pug­ta­lan­dyr­ma­ga uly äh­mi­ýet be­ril­ýär. Türk­me­nis­tan özü­niň Bi­ta­rap­lyk hu­kuk ýag­da­ýy­na la­ýyk­lyk­da, GDA-nyň as­so­sir­le­nen ag­za­sy bol­mak bi­len, bar bo­lan ägirt uly kuw­wa­ty na­za­ra alyp, Ar­ka­la­şy­gyň gi­ňiş­li­gin­de ne­ti­je­li gat­na­şyk­la­ry ös­dür­mek me­se­le­le­rin­de iş­jeň or­ny eýe­le­ýär. Ýur­du­my­zy GDA döw­let­le­ri bi­len däp bo­lan dost­luk we hoş­ni­ýet­li goň­şu­çy­lyk gat­na­şyk­la­ry, ys­ny­şyk­ly ta­ry­hy-me­de­ni hyz­mat­daş­lyk bag­la­nyş­dyr­ýar. Mu­nuň özi öza­ra bäh­bit­li hyz­mat­daş­ly­gy çuň­laş­dyr­mak, onuň ma­ny-maz­mu­ny­ny baý­laş­dyr­mak üçin pug­ta esas bo­lup hyz­mat ed­ýär. 

...Bir­nä­çe sa­gat­dan soň, hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň uça­ry Sankt-Pe­ter­burg şä­he­ri­niň “Pul­ko­wo” Hal­ka­ra ho­wa men­zi­li­ne gon­dy. Bu ýer­de döw­let Baş­tu­ta­ny­my­zy res­mi adam­lar gar­şy­lady­lar. 

Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz Ser­dar Berdimuhamedow ho­wa men­zi­lin­den GDA-nyň no­bat­da­ky res­mi däl sam­mi­ti­niň ge­çi­ril­ýän ýe­ri­ne — Kons­tan­ti­nows­kiý köş­gü­ne ta­rap ug­ra­dy.  

XVIII asy­ryň bu bi­na­gär­lik ýa­dy­gär­li­gi Strel­na­da­ky köşk-se­ýil­gäh top­lu­my­nyň esa­sy bö­le­gi­dir. Top­lu­myň tas­la­ma­sy­nyň üs­tün­de meş­hur ýew­ro­pa­ly bi­na­gär­ler iş­le­di­ler. Hä­zir­ki dö­wür­de dur­ku­ny tä­ze­le­mek bo­ýun­ça giň ge­rim­li iş­le­riň ama­la aşy­ryl­ma­gy ne­ti­je­sin­de bu ta­ry­hy top­lum gaý­ta­dan di­kel­dil­di hem-de döw­let ka­bul­ha­na­sy­nyň de­re­je­si­ne eýe bol­dy. 

Hä­zir­ki wagt­da Kons­tan­ti­nows­kiý köş­gi ga­py­la­ry­ny Sankt-Pe­ter­bur­gyň 300 ýyl­ly­gy­na ga­bat­lap giň­den açan “Kong­res­ler köş­gi” döw­let top­lu­my­nyň bi­na­gär­lik bö­le­gi bo­lup dur­ýar. Bu ýer­de mö­hüm çä­re­ler, şol san­da ýo­ka­ry de­re­je­dä­ki du­şu­şyk­lar, mas­la­hat­lar, me­de­ni fo­rum­lar we beý­le­ki da­ba­ra­lar ge­çi­ril­ýär. “Kong­res­ler köş­gi” döw­let top­lu­my­nyň köp­çü­li­giň ge­lip gör­me­gi we ge­ze­lenç­ler üçin açyk­dy­gy hem bel­lär­lik­li­dir. Hä­zir Kons­tan­ti­nows­kiý köşk-se­ýil­gäh top­lu­my Sankt-Pe­ter­bur­gyň mö­hüm äh­mi­ýet­li sy­ýa­hat­çy­lyk des­ga­la­ry­nyň bi­ri ha­sap­lan­ýar. 

Ýo­ka­ry de­re­je­dä­ki du­şu­şy­ga gat­naş­mak üçin Sankt-Pe­ter­bur­ga Azer­baý­jan Res­pub­li­ka­sy­nyň Pre­zi­den­ti Il­ham Ali­ýew, Be­la­rus Res­pub­li­ka­sy­nyň Pre­zi­den­ti Alek­sandr Lu­ka­şen­ko, Ga­za­gys­tan Res­pub­li­ka­sy­nyň Pre­zi­den­ti Ka­sym-Žo­mart To­ka­ýew, Tä­ji­gis­tan Res­pub­li­ka­sy­nyň Pre­zi­den­ti Emo­ma­li Rah­mon, Öz­be­gis­tan Res­pub­li­ka­sy­nyň Pre­zi­den­ti Şaw­kat Mir­zi­ýo­ýew, Er­me­nis­tan Res­pub­li­ka­sy­nyň Prem­ýer-mi­nist­ri Ni­kol Pa­şin­ýan hem gel­di­ler. 

 GDA döw­let­le­ri­niň ýol­baş­çy­la­ry “Mer­mer” za­ly­na ça­gy­ryl­ýar. Şol ýer­de res­mi däl sam­mit ge­çi­ril­di. 

Rus­si­ýa Fe­de­ra­si­ýa­sy­nyň Pre­zi­den­ti Wla­di­mir Pu­tin du­şu­şy­gy açyp, oňa gat­na­şy­jy­la­ry mä­hir­li mü­bä­rek­le­di. Rus­si­ýa­nyň Baş­tu­ta­ny Sankt-Pe­ter­bur­ga gel­mä­ge ça­ky­ly­gy ka­bul eden­dik­le­ri üçin hem­me­le­re ho­şal­lyk bil­di­rip, şu du­şu­şy­gyň ile­ri tu­tul­ýan ugur­lar­da hyz­mat­daş­ly­gyň wa­jyp me­se­le­le­ri bo­ýun­ça dost­luk­ly ýag­daý­da pi­kir alyş­ma­ga, GDA döw­let­le­ri­niň Baş­tu­tan­la­ry­nyň Ge­ňe­şi­niň öňü­miz­dä­ki hep­de­de As­ta­na­da ge­çi­ril­jek do­ly de­re­je­li mej­li­si­niň öňü­sy­ra­syn­da ga­ra­ýyş­la­ry anyk­laş­dyr­ma­ga müm­kin­çi­lik ber­jek­di­gi­ni bel­le­di. 

Bu gün Ar­ka­la­şy­gyň gi­ňiş­li­gin­de hyz­mat­daş­ly­gyň gün ter­ti­bi köp ugur­la­ry, ga­za­ny­lan yla­la­şyk­la­ry, şol san­da döw­le­ta­ra de­re­je­dä­ki yla­la­şyk­la­ry dur­mu­şa ge­çir­mek bo­ýun­ça we­zi­pe­le­riň çöz­gü­di­ni öz içi­ne al­ýar. Şu­nuň bi­len bag­ly­lyk­da, soň­ky ýyl­lar­da Türk­me­nis­ta­nyň en­çe­me ge­zek GDA-nyň ho­wan­dar­ly­gyn­da mö­hüm du­şu­şyk­la­ryň, fo­rum­la­ryň we dür­li çä­re­le­riň ge­çi­ril­ýän ýe­ri­ne öw­rü­len­di­gi­ni bel­le­mek ge­rek. Ýur­du­myz ne­ti­je­li gat­na­şyk­la­ry ös­dür­mä­ge hem­me­ta­rap­la­ýyn ýar­dam ber­mä­ge çal­şyp, hyz­mat­daş­ly­gyň tä­ze, wa­jyp usul­la­ry­ny iş­läp taý­ýar­la­ma­ga, gel­je­gi uly bi­le­lik­dä­ki tas­la­ma­la­ry dur­mu­şa ge­çir­mä­ge gö­nük­di­ri­len anyk tek­lip­le­ri yzy­gi­der­li öňe sür­ýär. 

Şu ba­bat­da Gah­ry­man Ar­ka­da­gy­my­zyň ba­şy­ny baş­lan GDA gat­na­şy­jy döw­let­le­riň stra­te­gik yk­dy­sa­dy hyz­mat­daş­ly­gy ha­kyn­da Jar­na­ma­ny aý­dyň my­sal­la­ryň bi­ri hök­mün­de gör­kez­mek bo­lar. Bu tag­ly­mat­la­ýyn res­mi­na­ma­nyň Ar­ka­la­şy­gyň 2019-njy ýy­lyň okt­ýabr aýyn­da Aş­ga­bat­da ge­çi­ri­len sam­mi­ti­niň ne­ti­je­le­ri bo­ýun­ça bi­ra­gyz­dan ma­kul­la­ny­lan­dy­gy­ny hem-de ka­bul edi­len­di­gi­ni ýat­lat­ma­ly­dy­rys. Şol sam­mi­tiň ge­çi­ri­len ýy­lyn­da ýur­du­myz GDA-da baş­lyk­lyk et­di. Ga­raş­syz Döw­let­le­riň Ar­ka­la­şy­gy­ny ös­dür­me­giň 2030-njy ýy­la çen­li Stra­te­gi­ýa­sy hut ýo­kar­da ag­za­lan Jar­na­ma­nyň esa­sy ýö­rel­ge­le­ri­ne esas­lan­dy. On­da uzak möh­let­le­ýin gel­je­gi na­za­ra al­mak bi­len, hyz­mat­daş­ly­gyň esa­sy ugur­la­ry kes­git­le­nil­di. 

Ta­ry­hyň do­wa­myn­da eme­le ge­len gat­na­şyk­lar bi­len bag­la­ny­şan Ar­ka­la­şy­gyň döw­let­le­ri köp ar­tyk­maç­lyk­la­ra eýe­dir. Şo­la­ryň ne­ti­je­li ula­nyl­ma­gy umu­my aba­dan­çy­ly­gyň bäh­bit­le­ri­ne la­ýyk gel­ýär. Il­kin­ji no­bat­da, Türk­me­nis­ta­nyň GDA-nyň çäk­le­rin­dä­ki hyz­mat­daş­ly­gy has giň geog­ra­fik we yk­dy­sa­dy sep­git­le­re çy­kar­mak ba­ra­da­ky baş­lan­gyç­la­ry şu­ňa gö­nük­di­ri­len­dir. Bar bo­lan kuw­wa­ty na­za­ra al­mak bi­len, ulag, kom­mu­ni­ka­si­ýa­lar we lo­gis­ti­ka, ener­ge­ti­ka, se­na­gat, dü­züm­le­ýin ul­gam­lar ile­ri tu­tul­ýan ugur­lar hök­mün­de çy­kyş ed­ýär. Ma­ýa go­ýum işi­ni iş­jeň­leş­dir­mek, öza­ra ha­ryt do­la­ny­şy­gy­ny mun­dan beý­läk-de art­dyr­mak, ha­ryt­la­ryň gör­nüş­le­ri­ni gi­ňelt­mek üçin hem uly müm­kin­çi­lik­ler bar. 

Şu­nuň bi­len bir­lik­de, yn­san­per­wer ul­gam hyz­mat­daş­ly­gyň mö­hüm ug­ry bo­lup dur­ýar. Ylym we bi­lim, me­de­ni­ýet, sun­gat, ýaş­lar sy­ýa­sa­ty, sag­ly­gy go­ra­ýyş, sport ul­gam­la­ryn­da öza­ra gat­na­şyk­lar ýurt­la­ryň­dyr halk­la­ryň ýa­kyn­laş­ma­gy­nyň, ola­ryň ara­syn­da­ky dost­luk we yna­nyş­mak gat­na­şyk­la­ry­ny pug­ta­lan­dyr­ma­gyň mö­hüm şer­ti bo­lup dur­ýar. Türk­me­nis­tan Ar­ka­la­şy­gyň döw­let­le­ri bi­len bu ugur­lar­da ne­ti­je­li hyz­mat­daş­ly­gyň uly tej­ri­be­si­ni top­lap, ony mun­dan beý­läk-de ne­ti­je­li ulan­ma­gy hem-de ös­dür­me­gi göz öňün­de tut­ýar. 

Hä­zir­ki wagt­da öň­de­ba­ry­jy teh­no­lo­gi­ýa­la­ry or­naş­dyr­mak ug­ry bo­ýun­ça gat­na­şyk­la­ry çuň­laş­dyr­mak hem örän der­wa­ýys ha­sap­lan­ýar. Mu­nuň özi döw­rüň äh­lu­mu­my ösü­şi­niň bar­şy bi­len şert­len­di­ri­len­dir. Bu ba­bat­da san­ly­laş­dyr­mak, in­no­wa­si­ýa­lar we teh­no­lo­gik ösüş ne­ti­je­li­li­gi, bäs­deş­li­ge ukyp­ly­ly­gy, üs­tün­li­gi ala­mat­lan­dyr­ýar. 

Eko­lo­gi­ýa hem öza­ra gat­na­şyk­la­ryň mö­hüm ug­ry bo­lup dur­ýar. Yk­dy­sa­dy we dur­muş ul­gam­la­ry bi­len bi­le­lik­de, eko­lo­gi­ýa öl­çe­gi-de Dur­nuk­ly ösüş mak­sat­la­ry­nyň öza­ra bag­la­ny­şyk­ly ugur­la­ry­nyň ha­ta­ryn­da kes­git­le­nil­di. Hä­zir­ki wagt­da eko­lo­gik howp­suz­ly­gy üp­jün et­mä­ge, ho­wa­nyň üýt­ge­me­gi­ne we onuň tä­si­ri­ni ara­dan aýyr­ma­ga de­giş­li me­se­le­ler aý­ra­tyn üns be­ril­me­gi­ni ta­lap ed­ýär. Bi­ziň ýur­du­myz ola­ryň saz­la­şyk­ly çöz­güt­le­ri­ni göz­le­mek­de ta­gal­la­la­ry bir­leş­dir­mä­ge sal­dam­ly go­şant goş­ýar. 

GDA-nyň çäk­le­rin­de hyz­mat­daş­lyk ba­bat­da Türk­me­nis­tan par­la­ment­le­riň ug­ry bo­ýun­ça gat­na­şyk­la­ry hö­wes­len­dir­mek we ös­dür­mek, şu mak­sat bi­len Ar­ka­la­şy­gyň Par­la­men­ta­ra As­samb­le­ýa­sy­nyň tej­ri­be­si­ni iş­jeň ulan­mak ug­run­da hem çy­kyş ed­ýär. GDA-nyň syn­çy­la­ry­nyň we­kil­le­ri­niň ýur­du­myz­da ge­çi­ril­ýän saý­law möw­süm­le­ri­ne yzy­gi­der­li gat­naş­ýan­dy­gy bel­lär­lik­li­dir. Hu­su­san-da, şu ýyl Ar­ka­la­şy­gyň we­kil­le­ri hal­ka­ra syn­çy­la­ryň ha­ta­ryn­da mö­hüm jem­gy­ýet­çi­lik-sy­ýa­sy çä­rä — Türk­me­nis­ta­nyň Pre­zi­den­ti­niň saý­law­la­ry­na mo­ni­to­rin­gi ama­la aşyr­dy­lar. 

Şu­nuň bi­len bir­lik­de, Ar­ka­la­şy­gyň döw­let­le­ri­niň hal­ka­ra we se­bit gu­ra­ma­la­ry­nyň meý­dan­ça­la­ryn­da ne­ti­je­li hyz­mat­daş­lyk edip, bi­rek-bi­re­ge gol­daw ber­ýän­di­gi­ni bel­le­mek ýer­lik­li bo­lar. My­sal üçin, GDA ýurt­la­ry Türk­me­nis­ta­nyň BMG-niň we beý­le­ki ab­raý­ly dü­züm­le­riň çäk­le­rin­de öňe sür­ýän, Bi­ta­rap­ly­gyň dö­re­di­ji­lik kuw­wa­tyn­dan ne­ti­je­li peý­da­lan­ma­ga, se­bit we äh­lu­mu­my de­re­je­de pa­ra­hat­çy­ly­gy, howp­suz­ly­gy, dur­nuk­ly ösü­şi üp­jün et­mä­ge gö­nük­di­ri­len baş­lan­gyç­la­ry­ny yzy­gi­der­li gol­da­ýar­lar. 

Şeý­le­lik­de, GDA-nyň Sankt-Pe­ter­burg­da ge­çi­ri­len res­mi däl sam­mi­ti Bi­ta­rap Türk­me­nis­ta­nyň Ar­ka­la­şy­gyň gi­ňiş­li­gin­de ne­ti­je­li gat­na­şyk­la­ra yg­rar­ly­dy­gy­ny ýe­ne-de bir ge­zek aý­dyň­lyk bi­len gör­kez­di hem-de du­şu­şy­ga gat­naş­ýan ýurt­la­ryň mun­dan beý­läk-de äh­li ugur­lar bo­ýun­ça öza­ra hyz­mat­daş­ly­gy pug­ta­lan­dyr­ma­ga me­ýil­li­di­gi­ni tas­syk­la­dy. 

Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz Ser­dar Berdimuhamedow iş sa­pa­ry­nyň mak­sat­na­ma­sy ta­mam­la­nan­dan soň­ra, “Pul­ko­wo” Hal­ka­ra ho­wa men­zi­li­ne bar­dy we şol ýer­den Wa­ta­ny­my­za ug­ra­dy.

Telekeçilige giň ýol 

Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzalarynyň ykdysadyýetimiziň ösüşindäki mynasyp goşandy barha artýar. Munuň özi hormatly Prezidentimiziň hususyýetçiligiň dürli pudaklarda eýeleýän ornuny has-da giňeltmek babatda öňde goýýan anyk wezipeleriniň oňyn netijesidir.  

  Ýurdumyzda kiçi we orta telekeçiligi ösdürmekde üstünliklere beslenýän özgertmelere bolan çäksiz buýsanjyny döredijilikli zähmeti arkaly beýan etmegi başarýan hususy kärhanalaryň biri-de welaýatymyzyň Türkmenbaşy etrabynyň çäginde ýerleşýän «Akgaýa» hojalyk jemgyýetiniň gurluşyk serişdelerini we gips kartonyny öndürýän kärhanasydyr. Iki ýyla golaý mundan öň işe girizilen hususy kärhanada öndürilýän önümleriň turuwbaşdan sarp edijileriň arasynda uly isleglere eýe bolandygy buýsançly hakykatdyr. Dünýäniň öňdebaryjy önüm öndürijilerinden satyn alnyp, önümçilige ornaşdyrylan kämil enjamlar arkaly ýerli çig mal serişdelerini senagat taýdan gaýtadan işlemekden alynýan gurluşyk serişdeleri ýokary hili bilen tapawutlanýar. Hususy kärhananyň önümçilik mümkinçilikleri bolsa ymaratlaryň içki diwarlaryny tekizlemekde hem-de ýylmamakda giňden peýdalanylýan gurluşyk garyndy serişdeleriniň iki görnüşini öndürmäge şertleri üpjün edýär. Şeýle-de bu ýerde gurluşykda giňden peýdalanylýan gurluşyk gipsi hem öndürilýär. Kärhanada öndürilýän gurluşyk serişdesiniň ýene bir görnüşi, ýagny gips kartony bolsa binalardyr desgalaryň içki gurluşynyň üçegasty hem-de diwar örtüklerini gözel görke getirmekde islegli önümleriň biridir.  

«Akgaýa» hojalyk jemgyýetiniň gurluşyk serişdelerini we gips kartonyny öndürýän kärhanasynyň «Türkmenistanda daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan önümleri öndürmek boýunça döwlet maksatnamasyndan» hem-de «Türkmenistanda öndürilýän önümleriň daşary ýurtlara iberilýän möçberlerini artdyrmak boýunça döwlet maksatnamasyndan” gelip çykýan wezipeleri ýerine ýetirmäge saldamly goşant goşýandygyny nygtamak gerek. Bu ýerde öndürilýän gurluşyk serişdeleri diňe bir içerki bazarlara däl, eýsem, daşarky sarp edijilere-de dowamly ugradylýar. Şeýlelikde, Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwrüniň ilkinji ýyly bolan «Halkyň Arkadagly zamanasy» ýylynyň başyndan bäri kärhana tarapyndan importyň ornuny tutýan gurluşyk garyndy serişdeleriniň diwarlary tekizlemekde ulanylýan görnüşiniň 6 müň 274 tonnasy, diwarlary ýylmamakda ulanylýan görnüşiniň bolsa 3 müň 800 tonnasy öndürildi. Gurluşyk gipsi babatda bu görkeziji 3 müň 320 tonna ýetdi. Gürrüňi edilýän döwürde gips kartonynyň 336 müň inedördül metrden gowragy taýýarlandy. 

Gazanylýan zähmet netijeleri Arkadagly Serdarymyzyň ýurdumyzyň hususy işewürlerine milli ykdysadyýetimiziň senagat pudagyny ösdürmekde hem-de pudagyň bäsleşige ukyplylygyny ýokarlandyrmakda bildirýän ýokary ynamyna abraý bilen hötde gelmekde hususy kärhananyň ähli tagallalary edýändiginiň aýdyň güwäsidir. 

Nury MÄMMEDOW.

Her bir ýurduň ösüşi, ilatynyň ýaşaýyş-durmuş derejesi onuň ykdysady kuwwaty bilen kesgitlenilýär. Watanyň ykdysady kuwwatyny artdyrmakda, bazar bolçulygyny döretmekde, sarp edilýän harytlaryň hilini ýokarlandyrmakda we görnüşini köpeltmekde döwlet eýeçiligindäki kärhanalar bilen bir hatarda hususy kärhanalaryň hem orny örän uludyr. Gahryman Arkadagymyzyň güneşli Diýarymyzy ösdürmekdäki baý tejribesinden netijeli peýdalanyp, peder ýoluny mynasyp dowam etdirýän Arkadagly Serdarymyzyň ýolbaşçylygynda bu günki gün ýurdumyzyň telekeçileriniň we senagatçylarynyň işleri barha ilerleýär. Ine, şeýle kärhanalaryň hatarynda «Döwletli — Döwran» hojalyk jemgyýetiniň gurluşyk-gurnama işlerinde zerur bolan bezeg-keramiki önümlerini öndürýän, Halaç etrabynyň çäginde ýerleşýän kärhanasyny bellemek ýerlikli bolar. 

Işe girizilenine entek kän wagt hem geçmedik bu kärhananyň önümleri eýýäm dünýä bazarlaryna çykarylýar. Has takygy, bu kärhananyň önümleriniň ýakynda Gazagystanyň Almaty şäherinde geçirilen «KazBuild — 2022» halkara gurluşyk we interýer sergisine hödürlenilmegi muňa aýdyň mysaldyr. Ispaniýanyň, Italiýanyň, Ýaponiýanyň döwrebap enjamlary ornaşdyrylan bu kärhanada zähmet çekýän hünärmenleriň hem aglabasynyň bu ugurdan ýokary bilimleriniňdir baý tejribeleriniň bolmagy önümleriň hil derejesiniň barha ýokarlanmagyna getirýär. 

Her günde 550 tonna, ýagny, 200 müň bişen kerpiç öndürmäge ukyply bolan bu kärhananyň esasy çig maly öz döwletimizden alynýar. Geljekde önümçiligiň gerimini has-da giňeltmegi, täze iş orunlaryny döretmegi maksat edinýän «Döwletli — Döwranyň» agzybir işgärleri döredilýän ähli mümkinçilikler üçin hormatly Prezidentimize egsilmez alkyş aýdýarlar. 

Atanyýaz HANGELDIÝEW

Hormatly Prezidentimiz Hatyra güni mynasybetli çärelere gatnaşdy 

 Aşgabat, 6-njy oktýabr (TDH). Şu gün — Hatyra gününde Türkmenistanda 1948-nji ýylyň Aşgabat ýertitremesiniň pidalaryny, şeýle-de ähli uruşlaryň söweş meýdanlarynda wepat bolan gahrymanlary hasrat bilen hatyralaýarlar. Paýtagtymyzdaky “Halk hakydasy” ýadygärlikler toplumyna gül goýmak hatyra çäresine hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow gatnaşdy. 

Aýratyn ähmiýetli seneleri bilelikde bellemek däbi asyrlaryň jümmüşinden gözbaş alýar. Munuň özi ata-babalarymyzdan gelýän asylly däpdir. Nesilleriň bu agzybirligi we jebisligi häzirki türkmen jemgyýetinde mizemezdir. Halkymyza mahsus bolan ruhubelentlik bilen birlikde, şeýle jebislik ähli kynçylyklary, ýitgileriň yzasyny ýeňip geçmäge hemişe kömek edipdir. Türkmen halkynyň taryhynda şeýle wakalar ençeme gezek bolup geçipdi. Mähriban topragymyza çäksiz söýginiň, agzybirligiň, öz güýjüňe bolan ynamyň, durmuşy söýmegiň netijesinde türkmen halky agyr ýitgilere sezewar bolanda-da, kynçylyklary ýeňip geçmegi başarypdyr. 

Hakyda geçmişi we häzirki döwri baglanyşdyryp, türkmenistanlylaryň täze nesline ýagty geljege tarap ynamly öňe gitmäge, halkymyzyň gahrymançylykly ýoluny dowam etdirmäge ýardam berýär. Ýadygärlikler toplumynyň öňünde ýertitremede gurban bolan aşgabatlylaryň hem-de söweşlerde wepat bolan esgerleriň hakydasyna ýatlama çäreleri geçirilýär. 

Biz şu gün — pajygaly Aşgabat ýertitremesiniň 74 ýyllygynda 1948-nji ýylyň 5-nji oktýabryndan 6-njy oktýabryna geçilýän gijesinde şehit bolanlaryň ýagty ýadygärligini hatyralaýarys. Tebigy betbagtçylyk 170 müňden gowrak adamyň ömür tanapyny kesdi, türkmen paýtagtyny weýran etdi. Şol pajygaly wakadan bäri näçe ýyl geçse-de, mähribanlary hem-de ýakynlary baradaky hakyda nesilleriň ýüreklerinde baky ýaşaýar, ýitgileriň yzasy hiç haçan aýrylmaýar. 

Ir bilen ildeşlerimiziň müňlerçesi paýtagtymyzyň günorta-günbatar böleginde ýerleşýän hem-de gaýduwsyz gahrymanlara uly sarpa, türkmen halkynyň öz geçmişine hormat goýmagynyň özboluşly nyşany bolup durýan “Halk hakydasy” ýadygärlikler toplumyna geldiler. 

 Hormatly Prezidentimiziň awtoulagy ýadygärlikler toplumynyň öňündäki meýdança gelýär. Döwlet Baştutanymyz Milli goşunymyzyň merdana pederlerimiziň asylly däplerini dowam etdirijileri bolan edermen Hormat garawulynyň esgerleri nyzama düzülen ýodadan ýöräp geçýär. Döwletimiz esgerlerimize arassa asmanymyzy, parahatçylygymyzy we Garaşsyzlygymyzy goramagy ynandy. 

 Türkmenistanyň Döwlet senasy ýaňlanýar. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow 1948-nji ýylyň ýertitremesinde gurban bolanlaryň ýagty ýadygärligini hatyralamak üçin “Ruhy tagzym” ýadygärligine gül çemenini goýdy. 

Şu pursatlarda pajygaly gijede 1941 — 1945-nji ýyllaryň urşunyň gazaply söweşlerinde gahrymançylyk görkezen, ilhalar ynsan, mugallym we tutuş ömrüni asylly işe — ýaşlary terbiýelemäge bagyşlan garry atasy Berdimuhamet Annaýewi ýitiren döwlet Baştutanymyzyň hasratyny tüýs ýürekden paýlaşýanlaryň ählisini hakyky duýgudaşlyk gurşap aldy. Bu ýere gelenler hasratly dymmak bilen, ýadygärlige tarap ýöräp ugraýarlar. 

Tebigy betbagtçylykda ömür tanapy kesilenler, gurban bolan Watan goragçylary baradaky halk hasratynyň özboluşly sazly senasyna öwrülen gamgyn “Keçpelek” sazy ýaňlanýar. 

Bu gün türkmenistanlylar ýene-de bir gezek bilelikde ýitgileriň yzasyny çekýärler we dünýäniň hoşniýetlilik, parahatçylyk üçin döredilendigine ynanýandyklaryny görkezýärler. Ýurdumyzyň häzirki güni nuranadyr, Garaşsyzlyk ýyllarynda dünýäniň iň owadan şäherleriniň birine, bagtyýar we abadan durmuşyň mekanyna öwrülen ak mermerli paýtagtymyzyň häzirki keşbi ajaýypdyr. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe öňde goýan möhüm wezipeleriniň biri hem Aşgabady milli däpleriň we şäher gurluşygynyň öňdebaryjy ýörelgeleri esasynda ösdürmekden ybaratdyr. Giň gerimli taslamalar şu maksada ýetmäge gönükdirilendir. Bu taslamalar bolsa sebitiň hem-de dünýäniň iri işewürlik, ylmy, medeni, sport merkezi hökmünde türkmen paýtagtynyň şan-şöhratynyň has-da artdyrylmagyna ýardam edýär. 

Döwrebap ýaşaýyş jaýlarynyň, innowasion tehnologiýalar bilen üpjün edilen lukmançylyk merkezleriniň, mekdepleriň we çagalar baglarynyň, sport toplumlarynyň, medeni-durmuş maksatly desgalaryň yzygiderli gurulmagy ýurdumyzyň garaşsyz ösüşiniň täze eýýamynyň alamatlarydyr. Amala aşyrylýan özgertmeler Türkmenistanyň ösüşine we rowaçlygyna, ilatymyzyň abadançylygyny üpjün etmäge, her bir maşgalanyň ýaşaýyş-durmuş derejesini ýokarlandyrmaga gönükdirilendir. 

Çäräniň dowamynda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow faşizme garşy söweşlerde wepat bolan türkmenistanly esgerleriň hem-de mähriban Watanymyzyň erkinligi, onuň bagtyýar geljegi ugrundaky söweşlerde baş goýan gahrymanlaryň hatyrasyna bina edilen “Milletiň ogullary” we “Baky şöhrat” ýadygärliklerine güýz gülleriniň çemenlerini goýdy. Türkmen topragynyň merdana ogullary baradaky synmaz hakydanyň nyşany hökmünde “baky ot” ýanyp dur. Ildeşlerimiziň müňlerçesi 1941 — 1945-nji ýyllaryň urşunyň söweş meýdanlarynda mertlik, harby borja wepalylyk, eziz Watanymyza çäksiz söýgini görkezdiler. Şolaryň hatarynda döwlet Baştutanymyzyň garry atasy Berdimuhamet Annaýew hem bar. Onuň durmuş ýoly türkmen ýaşlary üçin hakyky watansöýüjiligiň hem-de borja wepalylygyň nusgasydyr. 

Soňra Hökümet agzalary, Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň hem-de Mejlisiniň, harby we hukuk goraýjy edaralaryň ýolbaşçylarydyr wekilleri, Türkmenistanda işleýän diplomatik wekilhanalaryň, halkara guramalaryň wekilleri, Aşgabat şäheriniň häkimi gül desselerini goýýarlar. Syýasy partiýalaryň, jemgyýetçilik guramalarynyň, ministrlikleriň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň wekilleri, hormatly ýaşulular, talyp ýaşlar, paýtagtymyzyň ýaşaýjylary hem olara goşulýarlar. Sanlyja wagtyň içinde köp sanly gül desseleri ýadygärligiň öňüni örtýär. 

Eziz Watanymyz azatlyk, mähriban topragymyzda parahatçylygy üpjün etmek ugrunda şirin janlaryny gurban eden ogullaryny we gyzlaryny hemişe ýatda saklap, dünýäniň halklarydyr döwletleri bilen dost-doganlyk gatnaşyklaryny ýola goýýar. Milletler Bileleşiginde öňe sürülýän başlangyçlar Garaşsyz, Bitarap Watanymyzyň parahatçylyk söýüjilik ýolunyň mizemezdigine şaýatlyk edýär. Şunuň bilen baglylykda, BMG-niň Baş Assambleýasynyň 77-nji sessiýasynda “Dialog — parahatçylygyň kepili” atly Kararnamanyň taslamasyny işläp taýýarlamak barada beýan edilen teklibi bellemek ýerlikli bolar. Bu resminama gurama gatnaşyjy ýurtlaryň ählisiniň gapma-garşylykly ýagdaýlary gepleşikler arkaly çözmäge ygrarlydygyny tassyklamaga gönükdirilendir. Şeýle-de Türkmenistan 2025-nji ýyly “Parahatçylyk we ynanyşmak ýyly” diýip yglan etmek baradaky teklibi öňe sürdi. 

Biziň hakydamyz, ýaşuly nesle bolan çäksiz hoşallygymyz parahatçylygy pugtalandyrmaga, Garaşsyz türkmen döwletiniň okgunly ösmegine, jemgyýetde belent ynsanperwerlik däplerini aýawly saklamaga gönükdirilen anyk işlerde öz beýanyny tapýar. 

Soňra hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow sadaka jaýyna gelýär. Bu ýerde döwlet Baştutanymyz merdana ata-babalarymyzyň asylly däplerini dowam etdirip, öten-geçenlerimizi, uruşda wepat bolan gahrymanlarymyzy, Aşgabat ýertitremesinde şehit bolan ildeşlerimizi hatyralamaga «Halk hakydasy» ýadygärlikler toplumyna gelenleriň ählisi bilen mähirli salamlaşýar. 

“Biz olaryň ruhlaryna bagyşlap, sadaka berýäris, aýat-töwir edýäris, Hatyra gününde öten-geçenlerimiziň ruhuny ýatlap berýän sadakalaryňyz, doga-dilegleriňiz Beýik Biribaryň dergähinde kabul bolsun!” diýip, hormatly Prezidentimiz aýtdy. 

 Soňra Türkmenistanyň müftüsi gurban bolanlaryň hatyrasyna tebärek çykdy. 

Asylly däplere laýyklykda, naharlar çekilýär. Bularyň ählisi häzirki nesillere ýol-ýörelge görkezýän parasatly ata-babalarymyzyň asylly däpleriniň aýdyň beýanyna öwrüldi. Nahardan soň aýat-töwir okaldy hem-de Hatyra gününde öten-geçenlerimizi ýatlap berlen sadakalaryň, edilen doga-dilegleriň, aýat-töwirleriň Beýik Biribaryň dergähinde kabul bolmagy üçin dileg edildi. 

Soňra hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow: “Goý, türkmen topragynda hemişe parahatçylyk, agzybirlik we asudalyk höküm sürsün!” diýip, arzuw etdi we sadaka gatnaşýanlaryň ählisine ýene-de bir gezek minnetdarlyk bildirip, bu ýerden ugrady. Şu gün “Halk hakydasy” ýadygärlikler toplumynda geçirilen gül goýmak çäresi hem-de berlen sadaka parasatly pederlerimiziň däpleriniň dowam etdirilýändiginiň, halkymyzyň ruhubelentligini ýokarlandyrmagyň hatyrasyna nesilleriň aýrylmaz arabaglanyşygynyň nobatdaky aýdyň nyşanyna öwrüldi. Biz öten-geçenleri hemişe ýatlaýarys, Garaşsyz Watanymyzda döretmegiň, parahat we bagtyýar durmuşda ýaşamagyň, zähmet çekmegiň bähbidine güýç-gaýratymyzy gaýgyrmarys.

Türkmenistanyň Dokma senagaty ministrliginiň edara-kärhanalary häzirki döwrüň talaplaryna laýyklykda, öňdebaryjy dünýä tejribesinden ugur almak bilen uly ösüşlere eýe bolýar. Ýurdumyzda ykdysadyýetiň dürli pudaklarynda sanly tehnologiýalary giňden ornaşdyrmak boýunça bellenilen wezipeler üstünlikli durmuşa geçirilýär.  

Türkmenistanyň Dokma senagaty ministrliginiň garamagyndaky edaralardyr kärhanalara optiki-süýümli kabeli çekilip, dokma pudagynda resminama dolanyşygyny Türkmenistanyň kanunçylygynda bellenen tertipde elektron görnüşde alyp barmak boýunça netijeli çäreler durmuşa geçirilýär. Müşderileriň önümlere bolan islegini kanagatlandyrmak maksady bilen, ýurdumyzyň dokma önümleriniň görnüşleri has-da artdyrylýar, ýokary hilliligi üpjün edilýär. Mälim bolşy ýaly, şol kärhanalaryň birnäçesi öz önümleriniň söwda-satuwyny sanly ulgamyň mümkinçiliklerinden peýdalanmak arkaly ýörite döredilen web saýtlary we ykjam enjamlar üçin niýetlenen mobil programmalary arkaly ýola goýýarlar. Şeýlelikde, türkmenistanly we daşary ýurtly müşderiler üçin ähli türkmen brendleriniň harytlary barada web saýtlardan maglumat almak we önüm satyn almak mümkinçiligi döreýär. 

 Goý, ýurdumyzyň dokma pudagyny beýik ösüşlere besleýän hormatly Prezidentimiziň jany sag, ömri uzak bolsun! 

Jeren ATAÝEWA,

Türkmenistanyň Dokma senagaty işgärleriniň Kärdeşler arkalaşygynyň esasy hünärmeni.

Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygynyň türkmen-hytaý gatnaşyklaryny ösdürmek baradaky söhbetdeşligi 

 Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow Hytaýyň döwlet köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň haýyşy boýunça Hytaý Halk Respublikasynyň Türkmenistandaky ilçihanasynyň metbugat attaşesi Wan Sziunyň sowallaryna jogap berdi. 

 — Salam, hormatly Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň Başlygy! Ilki bilen, söhbetdeş bolmaga wagt tapandygyňyz üçin Size hoşallygymyzy bildirýäris. Ýakynda Türkmenistan Garaşsyzlygynyň 31 ýyllygyny dabaraly belläp geçdi. Pursatdan peýdalanyp, Sizi bu baýramçylyk mynasybetli ýene-de bir gezek gutlaýaryn. Indi bolsa Size birnäçe sowal bilen ýüz tutmaga rugsat ediň! Şu ýyl Hytaý bilen Türkmenistanyň arasynda diplomatik gatnaşyklaryň ýola goýulmagyna 30 ýyl dolýar. 30 ýylyň dowamynda syýasy hyzmatdaşlyk yzygiderli berkidilýär, ýokary derejedäki özara saparlar ýygy-ýygydan guralýar. 2013-nji ýylda Hytaý bilen Türkmenistan strategik hyzmatdaşlygy ýola goýdy. 2021-nji ýylyň noýabrynda iki tarap hem «Türkmenistanyň Hökümeti bilen HHR-iň Hökümetiniň arasynda 2021 — 2025-nji ýyllar üçin hyzmatdaşlyk Maksatnamasyna» gol çekdi. Siz hytaý-türkmen gatnaşyklarynyň ösüşine nähili baha berýärsiňiz? 

— Ilki bilen, bu söhbetdeşligi guramak baradaky başlangyjy üçin Hytaýyň döwlet köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň ýolbaşçylaryna minnetdarlyk bildirýärin. Hytaýyň özünde-de, onuň çäklerinden has uzakda-da millionlarça muşdaklary bolan şeýle abraýly we meşhur neşirler bilen aragatnaşyk, gürrüňsiz, iki ýurda has oňat düşünişmäge ýardam eder. Türkmenistanyň we Hytaýyň özara hyzmatdaşlygynyň esasy mazmunyna we häsiýetine, onuň ileri tutulýan ugurlaryna, mümkinçiliklerine has gowy düşünmäge şert döreder. 

Türkmen-hytaý gatnaşyklaryna baha berşim barada aýdanymda, olara nusga alarlyk diýerdim. Bu ýerde hiç hili söz ulaltma ýok. Biziň döwletlerimiz özara ynanyşmagyň we düşünişmegiň ýetilen derejesine guwanyp bilerler. Dürli ugurlarda hyzmatdaşlygyň netijeli usullary ýola goýuldy, düýpli hukuk binýady döredildi, Hökümet derejesinde netijeli gatnaşyklar ösdürilýär. Telekeçilik düzümleriniň, jemgyýetçilik guramalarynyň, medeniýet we ylym işgärleriniň arasynda, partiýa we parlament ugurlary boýunça gatnaşyklar has-da giňeldilýär. Iki döwletiňdir halkyň ýakynlaşmagy, onýyllyklary nazarlaýan dostlugyň, hyzmatdaşlygyň binýadyny berkitmek babatda hakyky, döredijilikli işler alnyp barylýar. 

Türkmen-hytaý gatnaşyklarynyň häzirki mazmuny ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygyň ileri tutulýan meseleleri we mümkinçilikleri babatda hem, ählumumy ösüşiň ugurlary babatda hem garaýyşlarda doly özara düşünişmek bilen kesgitlenendir. Ählumumy durnuklylygy we howpsuzlygy üpjün etmegiň, syýasy, milli, dini ekstremizme, terrorçylykly wehimlere garşy göreşmegiň meselelerine biziň çemeleşmelerimiziň ýakyndygy ýa-da gabat gelýändigi munuň örän möhüm şerti bolup durýar. Hytaý bilen bilelikde biz halkara işlerde deňhukuklylyk, adalatlylyk, Durnukly ösüş maksatlaryny amala aşyrmak ugrunda çykyş edýäris. Ählumumy wehimlere garşy netijeli göreşmek boýunça dünýä bileleşiginiň görýän çärelerini goldaýarys. 

Biz 2013-nji ýylyň sentýabrynda strategik hyzmatdaşlygy ýola goýmak hakynda bilelikdäki Jarnama gol çekip, hyzmatdaşlygyň täze, has ýokary derejesine çykdyk. Bu resminama Türkmenistanyň we Hytaýyň gatnaşyklarynyň esasy binýadyny emele getirýär, ikitaraplaýyn gatnaşyklaryň häsiýetini, ugruny we mazmunyny kesgitleýär. Şu ýerde men Hytaý Halk Respublikasynyň halkara giňişlikde Türkmenistana, biziň ýurdumyzyň Birleşen Milletler Guramasynda öňe sürýän başlangyçlaryna berýän goldawyny aýratyn bellemek isleýärin. 

Öz nobatynda, Türkmenistan hem biziň hytaýly hyzmatdaşlarymyz üçin derwaýys meselelere, şol sanda Hytaý Halk Respublikasynyň çäkleriniň bitewüligine we bölünmezligine degişli meselelere öz garaýyşlaryny hemişe anyk, aýdyň beýan edýär. Biz «Bitewi Hytaý» syýasatyna pugta eýerýäris, arabozarlygyň dürli ýüze çykmalaryna garşy çykyş edýäris. Şeýle-de köpçülikleýin gyryş ýaragyny ýaýratmazlyk, Birleşen Milletler Guramasyny we onuň Howpsuzlyk geňeşini özgertmek, Owganystanda parahatçylygy dikeltmek, energetika we ekologik howpsuzlygy üpjün etmek boýunça netijeli çäreleri görmek ýaly möhüm meseleler boýunça biziň garaýyşlarymyzyň umumydygyny tassyklamak zerur diýip hasap edýärin. 

Merkezi Aziýadaky ýagdaýlary ara alyp maslahatlaşmak türkmen-hytaý gatnaşyklarynyň gün tertibinde aýratyn orny eýeleýär. Bu meselede-de biziň ýurtlarymyzyň esasy garaýyşlary ýakyndyr: Türkmenistan hem, Hytaý Halk Respublikasy hem sebitde bähbitleriň köptaraplaýyn deňeçerligine we ýüze çykýan meseleleri çözmegiň syýasy-diplomatik usullaryna eýermäge esaslanan pugta howpsuzlyk ulgamyny döretmek ugrunda çykyş edýärler. Bu meselelerde Türkmenistan we Hytaý dünýä bileleşiginiň jogapkärli agzalary hökmünde çykyş edýärler. Özara hyzmatdaşlyk etmegiň sebit usullaryny döretmäge iş ýüzünde uly goşant goşýarlar. 

Şunuň bilen baglylykda, sebitdäki ýagdaýlarda — syýasy we ykdysady işlerde Hytaýyň netijeli ornuny, Merkezi Aziýada hyzmatdaşlyk meselelerine oýlanyşykly we deňagramly çemeleşmelerini aýratyn bellemek isleýärin. 

 — Soňky 30 ýylyň dowamynda işewür hyzmatdaşlyk ulgamynda Hytaý bilen Türkmenistanyň arasynda uly üstünlikler gazanyldy. Häzirki döwürde Hytaýyň «Bir guşak, bir ýol» başlangyjyny Türkmenistanyň «Beýik Ýüpek ýoluny dikeltmek» strategiýasy bilen düýpli utgaşdyrmak işjeň alnyp barylýar. Siz energetika, ulag we beýleki pudaklarda ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygyň häzirki ýagdaýyna hem-de mümkinçiliklerine nähili baha berýärsiňiz? 

— Türkmenistanyň we Hytaýyň gatnaşyklarynyň köpasyrlyk taryhy bar. Onuň bütin dowamynda biziň halklarymyzyň arasynda özara düşünişmek, medeniýetleriň, däp-dessurlaryň, dünýägaraýyşlaryň özara baýlaşmagy babatda örän oňaýly şertler döredi. Biziň ýurtlarymyzy birleşdiren Beýik Ýüpek ýoly diňe bir özara bähbitli söwda alyş-çalşygynyň köprüsi bolman, eýsem, giň gerimli medeni gatnaşyklaryň hem köprüsi bolupdyr. Biz bu örän özboluşly tejribäniň mirasdüşerleri we ony dowam etdirijiler bolmak bilen, häzirki şertlerde öz gatnaşyklarymyzy ýola goýýarys, hyzmatdaşlygy ösdürýäris, gatnaşyklarymyzyň dowamatlylygyny üpjün edýäris. 

Häzirki zaman şertlerinde hakyky özara gyzyklanmalaryň bolmagy Türkmenistana we Hytaýa bellenip geçilen strategiýalary durmuşa geçirmek bilen baglylykda, hyzmatdaşlygy üstünlikli ösdürmäge mümkinçilik berýär. Olaryň ikisi hem Ýewraziýada ykdysady ösüşe kuwwatly itergi bermäge niýetlenendir. Ýuwaş ummandan Atlantik ummanyna çenli ägirt uly giňişlikleri döwrebap ýörelgelerde birleşdirip, özara bagly bolan önümçilik we tehnologik tapgyrlary, senagat zolaklaryny emele getirmäge, köp sanly durmuş meselelerini çözmäge, halklaryň ýaşaýşynyň hilini, abadançylygyny ýokarlandyrmaga ýardam etmäge gönükdirilendir. 

Hyzmatdaşlygy diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürmegiň biziň yklymymyzda geoykdysadyýetiň täze keşbini döretmegiň esasy ugruna öwrüljekdigine ynanýaryn. Bu hakyky ýagdaýdyr we onda bähbitleriň we uzak möhletleýin maksatlaryň utgaşmagy esasynda islendik netijeli pikirler, strategiýalar, başlangyçlar biri-biriniň üstüni ýetirmäge niýetlenendir. Şunuň bilen baglylykda, «Beýik Ýüpek ýoluny dikeltmek» taslamasy öz filosofiýasy we geoykdysady manysy boýunça Hytaýyň «Bir guşak, bir ýol» ählumumy başlangyjy bilen baglydyr diýip hasap edýärin. 

Ýangyç-energetika pudagy Türkmenistanyň we Hytaý Halk Respublikasynyň hyzmatdaşlygynyň ileri tutulýan möhüm ugry bolup durýar. Bu, elbetde, düşnüklidir: biziň döwletlerimiz bu ugurda ägirt uly mümkinçiliklere eýedir. 2009-njy ýylyň ahyrynda Türkmenistan — Hytaý strategik gaz geçirijisiniň gurluşygynyň tamamlanyp, ulanmaga berilmegi munuň aýdyň subutnamasy boldy. Bu taslamanyň amala aşyrylmagy deňhukuklylyga, ikitaraplaýyn artykmaçlyklara düşünmäge, gaz geçirijiniň işe başlamagy bilen açylan geljegi uly bolan ugurlary we mümkinçilikleri giň möçberde görmäge esaslanan hakyky hyzmatdaşlyk gatnaşyklarynyň aýdyň nyşany boldy. Bu gaz geçiriji energiýa taslamalaryna gatnaşyjylaryň ählisiniň — öndürijileriň hem, üstaşyr geçirijileriň hem, sarp edijileriň hem bähbitleriniň deňeçerligini üpjün etmek maksadynyň iş ýüzünde durmuşa geçirilmegidir. 

Häzirki wagtda biz Hytaý Halk Respublikasynyň ykdysadyýetiniň barha artýan isleglerini we Türkmenistanyň serişdeler binýadynyň mümkinçiliklerini nazara alyp, türkmen tebigy gazyny ibermegiň möçberlerini artdyrmak bilen bagly meseleleriň üstünde işleýäris. Şunuň bilen baglylykda, Türkmenistandan Hytaýa 4-nji turba geçirijini çekmek mümkinçiliklerini jikme-jik ara alyp maslahatlaşmaga taýýardyrys. 

Iki tarap hem ulag ulgamynda hyzmatdaşlygy ösdürmäge uly ähmiýet berýär. Biz bu ugurda Hytaýa Aziýa — Ýuwaş umman sebitinde örän möhüm hyzmatdaşymyz hökmünde garaýarys. Häzirki döwürde hut ulag ulgamynyň biziň daşary ykdysady syýasatymyzyň strategik ugry bolup durýandygy nazara alnanda, Hytaý köp derejede örän möhüm hyzmatdaşymyz bolup durýar. Türkmenistan häzir öz hyzmatdaşlary bilen bilelikde Gündogar — Günbatar we Demirgazyk — Günorta ugurlary boýunça birleşdirilen görnüşli köpugurly üstaşyr ulag hem-de logistik üpjünçilik ulgamyny döredýär. Geljekde bu ulgam Hazar deňzi, Gara deňiz, Baltika sebitlerine çykýan üstaşyr geçelgeleri öz içine alar. Ol Merkezi Aziýanyň çäkleriniň üsti bilen Aziýa — Ýuwaş umman sebitinden Ýewropa we Ýakyn Gündogar bazarlaryna amatly guryýer ýoluny açýar. 

Bu ugurda Türkmenistan we Hytaý üçin hyzmatdaşlyk etmäge ägirt uly mümkinçilikleriň açylýandygyna ynanýaryn. Munuň özi Türkmenistanda ulag, kommunikasiýa ulgamlarynda iri milli taslamalaryň durmuşa geçirilmegi, Hazar deňzinde kenarýaka üpjünçilik ulgamlarynyň durkunyň täzelenilmegi bilen baglylykda aýratyn möhümdir. Biziň tagallalarymyz hytaýly hyzmatdaşlarymyz bilen göz öňünde tutýan maksatlarymyza ýetmäge gönükdirilmelidir. Hususan-da, ulaglaryň ähli görnüşi, şol sanda demir we awtomobil ýollar, howa gatnawlary, beýleki üpjünçilik ulgamlary arkaly Hytaýdan Türkmenistanyň üsti bilen Ýewropa, Ýakyn Gündogara gatnawlaryň mümkinçiliklerini doly açmaga niýetlenmelidir. Şeýle-de bu ulgamlar esasy merkezlerde logistik terminallary öz içine almalydyr. Türkmenbaşy Halkara deňiz porty Hazar deňzinde şeýle merkezleriň birine öwrülip biler. 

Bu meseleleriň ählisi Hyzmatdaşlyk boýunça türkmen-hytaý komitetiniň çäklerinde netijeli ara alnyp maslahatlaşylýar. Komitetiň 2021-nji ýylyň noýabrynda geçirilen mejlisinde bäş sany resminama, şol sanda siziň belläp geçen Türkmenistanyň Hökümeti bilen Hytaý Halk Respublikasynyň Hökümetiniň arasynda hyzmatdaşlyk Maksatnamaňyza hem bäş ýyl möhlete gol çekildi. Biz Hytaý Halk Respublikasynyň Başlygy hormatly Si Szinpiniň başlangyjy boýunça kabul edilen bu Maksatnama mundan beýläk-de öňe gitmek üçin pugta esas hökmünde garaýarys. 

Şoňa görä-de, men geljege ynam bilen garaýaryn, biziň hyzmatdaşlygymyzyň mümkinçiliklerine ýokary baha berýärin. Onuň mümkinçilikleri ägirt uludyr. Hyzmatdaşlygyň saýlanyp alnan nusgasy bolsa bilelikdäki meýilnamalarymyzy durmuşa geçirmek üçin şertleri doly derejede üpjün etmäge mümkinçilik berýär. 

 — Türkmenistanyň «Döwlet adam üçindir!» diýen şygary hem-de Hytaýyň Kommunistik partiýasynyň «Adam hemme zatdan ýokarydyr», «Halkyň bähbidine dolandyrmak» atly konsepsiýalary biri-birine gabat gelýär. Siz Hytaýyň Kommunistik partiýasynyň konsepsiýalaryna we döwleti dolandyrmakda gazanan üstünliklerine nähili baha berýärsiňiz? 

— Bu üstünlikler örän özboluşlydyr we olarda Hytaýyň Kommunistik partiýasynyň aýgytlaýjy hyzmaty gürrüňsizdir. Taryhy taýdan örän gysga möhletde Hytaý dünýä ykdysady we ylmy-tehnologik ösüşiniň öňdebaryjysyna öwrüldi. Senagat önümçiliginiň durnukly ösüşini, giň gerimli durmuş maksatnamalarynyň ýerine ýetirilmegini üpjün etdi. Hytaýa ägirt uly netijeleri gazanmak — garyplygy ýeňip geçmek başartdy. Häzirki döwürde hem siziň ýurduňyz ählumumy abadan döwleti döretmek ýoly bilen ynamly öňe barýar. Şeýle ägirt uly üstünlikleriň Hytaýyň Kommunistik partiýasynyň syýasy erk-isleginiň, aýgytly hereketleriniň, onuň işläp taýýarlan oýlanyşykly strategik ugrunyň, hytaý halky tarapyndan goldawyň we düşünmegiň netijesinde mümkin bolandygyna hiç hili şübhe ýokdur. 

Hytaýyň Kommunistik partiýasynyň ýolbaşçylarynyň parasatlylygy we öňdengörüjiligi ýurda durnuklylyk, öz güýjüňe ynanmak ýagdaýynda milli galkynyş, gülläp ösüş ýoluna düşmäge, şol ýol bilen yzygiderli, gyşarnyksyz öňe gitmäge mümkinçilik berdi. Hytaýyň Kommunistik partiýasynyň alyp barýan içeri we daşary syýasatynyň dünýäde siziň ýurduňyza ägirt uly at-abraý, hormat getirmegi ýöne ýere däldir. Bu syýasaty Ýer ýüzüniň döwletleriniň köpüsi, şol sanda Türkmenistan hem goldaýar. 

 — Siz Hytaý Halk Respublikasynyň Başlygy Si Szinpiniň döwleti dolandyrmakda gazanan üstünliklerine nähili baha berýärsiňiz? Hytaý Halk Respublikasynyň Başlygynyň «Adamzadyň bitewi ykbalynyň Bileleşigini gurmak» konsepsiýasyna Hytaýyň we Türkmenistanyň bitewi ykbal Bileleşigi goşuldy. Bu konsepsiýa ikitaraplaýyn gatnaşyklaryň ösdürilmegine nähili täsirini ýetirdi? 

— Siziň sowalyňyzyň birinji bölegi barada aýdylanda, men oňa şeýle jogap berýärin: Hytaý Halk Respublikasynyň Başlygy Si Szinpin, gürrüňsiz, häzirki döwrüň iň görnükli, giň gözýetimli döwlet işgärleriniň we syýasatçylarynyň biri bolup durýar. Hytaý halkynyň taryhynda tutuş bir döwür onuň ady bilen baglanyşyklydyr. 

Bu eýýam häzirki wagtda Hytaýyň syýasy, ykdysady we tehnologik kuwwatyny, ýurduň halkara giňişlikde milli bähbitlerini goramakda tutanýerliligini we berkligini, beýleki döwletler bilen özara gatnaşyklarda jogapkärçiligini, öňdengörüjiligini alamatlandyrýar. Mümkinçilikden peýdalanyp, men Hytaý Halk Respublikasynyň Başlygyna Türkmenistan bilen strategik hyzmatdaşlygy ösdürmäge goşan ägirt uly goşandy, biziň ýurdumyz bilen gatnaşyklary ösdürmek babatda hemişe alada edýändigi we üns berýändigi üçin uly hormat bilen minnetdarlyk bildirýärin. 

Başlyk Si Szinpiniň «Adamzadyň bitewi ykbalynyň Bileleşigini gurmak» konsepsiýasyna Hytaýyň we Türkmenistanyň bitewi ykbal Bileleşiginiň goşulmagy kanunalaýyk ýagdaýdyr. Bu örän giň möçberli we çuňňur kesgitlemedir. Ol biziň döwletlerimiziň öz ösüşiniň strategik taýdan ileri tutulýan ugurlaryny, her bir ýurduň bütin adamzadyň ykbaly üçin jogapkärçiligine esaslanan deňhukuklylyga, hormat goýmaga, gatyşmazlyga, düşnükli we üýtgewsiz kadalary tassyklamaga daýanýan adalatly dünýä gurluşyny gurmakda çemeleşmeleriniň, maksatlarynyň umumylygyny görkezýär. Ugurlary bölmezden, emeli siwilizasion kemçiliklerden, milli ýa-da toparlaýyn bähbitleriň dar düşünjesinden azat dünýä tertibini gurmagyň zerurdygyny beýan edýär. 

«Adamzadyň bitewi ykbalynyň Bileleşigini gurmak» konsepsiýasy şu manyda Ýer ýüzünde parahatçylygy we howpsuzlygy üpjün etmek işinde Türkmenistan bilen Hytaýyň arasynda ikitaraplaýyn gatnaşyklary ösdürmek üçin ägirt uly mümkinçilikleri açýar. Durnukly ösüşiň, täze howplary we wehimleri üstünlikli ýeňip geçmegiň gün tertibi boýunça halkara giňişlikde bilelikde netijeli işlemek üçin binýatlyk şertleri döredýär. 

 — Häzir dünýäde ýagdaý dartgynly we çylşyrymly bolmagynda galýar. Siz «Dialog — parahatçylygyň kepili» atly möhüm başlangyjy öňe sürdüňiz. Başlyk Si Szinpin «Ählumumy ösüş başlangyjyny» we «Ählumumy howpsuzlyk başlangyjyny» öňe sürdi. Bu başlangyçlaryň dünýä hem-de sebit üçin wajyplygy barada gürrüň beräýseňiz! 

— Türkmenistanyň başlangyjy we Hytaý Halk Respublikasynyň Başlygynyň başlangyçlary hakykatda umumy dünýägaraýşa we syýasy esaslara eýedir. Olarda ähli ýurtlara, ýolbaşçylara häzirki dünýäniň ýagdaýlaryny anyk we jogapkärli seljermäge, mundan beýläk-de çaknyşyklaryň dowam etdirilmeginiň, harby-syýasy bäsdeşligiň nämelere getirip biljekdigi barada oýlanmaga, adamzadyň howply çäge ýetendigine, şondan aňyrda garaşylmadyk netijeler bilen ählumumy howpsuzlygyň tutuş gurluşynyň ýykyljakdygyna anyk göz ýetirmäge çagyryş beýan edilendir. 

Türkmenistanyň we Hytaýyň başlangyçlary, ilkinji nobatda, syýasatdan uzakdaky ýönekeý adamlaryň millionlarçasy barada aladanyň netijesinde öňe sürlendir. Bu adamlara parahatçylyk, durnuklylyk, işlemek mümkinçiligi, asuda, parahat geljegiň kepillikleri zerur bolup durýar. Biziň öňe süren başlangyçlarymyzyň derwaýyslygy, meniň pikirimçe, eýýäm aýdyňdyr. 

Şoňa görä-de, Türkmenistan häzirki wagtda Hytaý bilen bilelikde bu düşünjeleriň halkara we sebit syýasatynyň kesgitleýji şertlerine öwrülmegi, bellenip geçilen howply çäkden yza çekilmek üçin şertleri döretmek, dawalary, gapma-garşylyklary diňe parahatçylykly, syýasy-diplomatik ýollar arkaly düzgünleşdirmek boýunça jogapkärli çözgütleri kabul etmek üçin mümkin bolan ähli tagallalary edýär. Bu tagallalar, elbetde, deňhukuklylyk kadalary hem-de taraplaryň kanuny bähbitlerine hormat goýmak esasynda amala aşyrylmalydyr. 

 — Ýakyn günlerde Hytaýyň Kommunistik partiýasynyň XX gurultaýy geçiriler. Siz bu partiýanyň geljekki ösüşi babatda garaşýan netijeleriňiz baradaky pikiriňizi beýan edip bilmezmisiňiz?! 

— Men Hytaýyň Kommunistik partiýasynyň öňde duran gurultaýynyň möhüm waka öwrüljekdigine ynanýaryn. Bu gurultaýda Hytaý Halk Respublikasyny ähli ugurlarda mundan beýläk-de depginli ösdürmek boýunça örän möhüm çözgütler kabul ediler. Gurultaýyň Hytaýyň Kommunistik partiýasynyň hytaý halkynyň ýolbaşçy güýji hökmünde ornuny has-da berkitjekdigine ynanýaryn. 

Ol partiýanyň Hytaýyň ykdysadyýetini we durmuş ulgamyny mundan beýläk-de ösdürmäge gönükdirilen strategik ugrunyň yzygiderliligini hem-de dowam etdirilmegini üpjün eder. Adamlaryň hal-ýagdaýynyň ýokarlanmagyna ýardam berer. Ählumumy parahatçylygy gorap saklamak, durnuklylygy, ösüşi üpjün etmek işinde ykrar edilen liderleriň biri hökmünde Ýer ýüzünde ähli parahatçylyk söýüji güýçleriň dosty we ygtybarly hyzmatdaşy, halkara gatnaşyklarda deňhukuklylyk, adalatlylyk, birek-birege hormat goýmak ýörelgelerini öňe sürýän ýurt hökmünde halkara giňişlikdäki ornuny berkitmäge itergi berer. 

Men Hytaýyň Kommunistik partiýasyna, onuň ýolbaşçylaryna öňde duran gurultaýy geçirmekde üstünlikleri arzuw edýärin. Onuň döredijilikli netijeleriniň diňe bir Hytaýyň öz ösüşine däl, eýsem, bütin dünýädäki ýagdaýa hem ägirt uly oňaýly täsirini ýetirjekdigine pugta ynanýaryn. 

 — Hormatly Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň Başlygy, wagt tapyp biziň sowallarymyza jogap berendigiňiz üçin Size sagbolsun aýdýarys! 

 — Menem öz gezegimde şu günki guran duşuşygyňyza minnetdarlyk bildirýärin. Sag boluň!

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Türkmenistanyň halkynyň we Hökümetiniň adyndan, şeýle-de hut öz adyndan Gazagystan Respublikasynyň Prezidenti Kasym-Žomart Tokaýewe we ýurduň ähli halkyna Türkmenistan bilen Gazagystan Respublikasynyň arasynda diplomatik gatnaşyklaryň ýola goýulmagynyň 30 ýyllygy mynasybetli ýürekden gutlaglaryny, iň gowy arzuwlaryny iberdi. 

Döwlet Baştutanymyz gutlag hatynda geçen 30 ýylyň dowamynda döwletara gatnaşyklaryň ýokary depginler bilen ösdürilendigini we hoşniýetli goňşuçylyk, dostluk, özara düşünişmek ýörelgeleri esasynda pugtalandyrylandygyny belledi. Häzirki döwre çenli Türkmenistan bilen Gazagystanyň arasynda syýasy-diplomatik, söwda-ykdysady, medeni-ynsanperwer we köp sanly beýleki ugurlar boýunça hyzmatdaşlyk etmek hakynda 140-dan gowrak ikitaraplaýyn ylalaşyk baglaşyldy. Halkara we sebit guramalarynyň çäklerinde netijeli hyzmatdaşlyk ýola goýuldy. 

Hormatly Prezidentimiz hatynda: «Bilelikdäki tagallalar esasynda köpugurly strategik hyzmatdaşlygyň bar bolan ägirt uly mümkinçiliklerini peýdalanmak bilen, gazanylan ylalaşyklary biziň doganlyk halklarymyzyň bähbitlerine amala aşyrmagy yzygiderli dowam etdirjekdigimize ynanýaryn» diýip belledi. 

Türkmenistanyň Prezidenti şu ýakymly mümkinçilikden peýdalanyp, Prezident Kasym-Žomart Tokaýewe berk jan saglyk, bagtyýarlyk, Gazagystan Respublikasynyň ähli doganlyk halkyna bolsa parahatçylyk, abadançylyk we rowaçlyk arzuw etdi. 

 Türkmenistanyň Prezidenti Gyrgyz Respublikasynyň Prezidentini gutlady 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Türkmenistanyň halkynyň we Hökümetiniň adyndan, şeýle-de hut öz adyndan Gyrgyz Respublikasynyň Prezidenti Sadyr Žaparowa we ýurduň ähli halkyna Türkmenistan bilen Gyrgyz Respublikasynyň arasynda diplomatik gatnaşyklaryň ýola goýulmagynyň 30 ýyllygy mynasybetli ýürekden gutlaglaryny, iň gowy arzuwlaryny iberdi. 

Döwlet Baştutanymyz gutlag hatynda ýurtlarymyzyň arasyndaky ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygyň açyklyk, hormat goýmak we birek-birege düşünişmek ýörelgelerine esaslanyp, işjeň ösdürilýändigini belledi hem-de soňky ýyllaryň dowamynda özara bähbitli hyzmatdaşlygyň hil taýdan täze derejä çykarylandygyny aýratyn nygtady. Şeýle-de hormatly Prezidentimiz Türkmenistan bilen Gyrgyz Respublikasynyň halkara guramalaryň çäklerinde özara üstünlikli hyzmatdaşlyk edýändiklerini, Merkezi Aziýa sebitinde durnuklylygy, öňegidişligi we ykdysady ösüşi üpjün etmäge ägirt uly goşant goşýandyklaryny belläp, wagtyň synagyndan geçen netijeli hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de pugtalandyrmak üçin zerur tagallalary etmäge taýýardygyny tassyklady. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow şu ýakymly mümkinçilikden peýdalanyp, Prezident Sadyr Žaparowa berk jan saglyk, bagtyýarlyk, Gyrgyz Respublikasynyň ähli doganlyk halkyna bolsa mundan beýläk-de ösüş, abadançylyk we rowaçlyk arzuw etdi. 

 Türkmenistanyň Prezidenti Moldowa Respublikasynyň Prezidentini gutlady 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Türkmenistanyň halkynyň we Hökümetiniň adyndan, şeýle-de hut öz adyndan Moldowa Respublikasynyň Prezidenti hanym Maýa Sanduwa we ýurduň ähli halkyna Türkmenistan bilen Moldowa Respublikasynyň arasynda diplomatik gatnaşyklaryň ýola goýulmagynyň 30 ýyllygy mynasybetli ýürekden gutlaglaryny, iň gowy arzuwlaryny iberdi. 

Döwlet Baştutanymyz ýurtlarymyzyň arasyndaky gatnaşyklaryň birek-birege hormat goýmaga, deňhukuklylyga hem-de özara ynanyşmaga esaslanýandygyny belläp, Türkmenistanyň ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygyň giňeldilmegine gyzyklanma bildirýändigini nygtady, şeýle-de ýurtlarymyzyň arasyndaky hyzmatdaşlygyň bilelikdäki tagallalaryň netijesinde mundan beýläk-de ösdüriljekdigine ynam bildirdi. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow şu ýakymly mümkinçilikden peýdalanyp, Prezident hanym Maýa Sanduwa berk jan saglyk, bagtyýarlyk, rowaçlyk, ýurduň halkyna bolsa ösüş we abadançylyk arzuw etdi. 

(TDH)

Mukaddes Garaşsyzlygymyzyň şanly 31 ýyllygynyň öň ýanynda Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň Başlygy, Hormatly il ýaşulusy Gurbanguly Berdimuhamedowyň «Türkmenistanyň elektroenergetika kuwwaty» atly kitabynyň elimize gowuşmagy halkymyz üçin ajaýyp toý sowgady boldy. Owadan fotosuratlar bilen bezelip, üç dilde — türkmen, iňlis we rus dillerinde çap edilen täze neşirde Garaşsyz ösüşimiz döwründe bu pudagyň kuwwatly ösüşi beýan edilýär. Şu ýylyň 3-nji sentýabrynda Gahryman Arkadagymyz hormatly Prezidentimiziň tabşyrygy boýunça Mary welaýatyna iş saparynyň dowamynda Türkmenistanyň Döwlet energetika institutynyň talyplary we mugallymlary bilen duşuşyp, elektroenergetika pudagyny ösdürmek boýunça durmuşa geçirilýän milli maksatnamalary, iri taslamalary amala aşyrmagyň maksatlary we wezipeleri, olary çözmegiň ýollary barada çykyş etdi. Täze kitapda bu pudakda amala aşyrylýan başlangyçlaryň ýurdumyzyň ykdysady kuwwatynyň pugtalandyrylmagyna edýän oňyn täsirini açyp görkezýän şol taryhy çykyşy ýerleşdirilipdir.  

Gahryman Arkadagymyzyň başlangyçlary bilen, eziz Watanymyzyň elektroenergetika ulgamynyň kuwwatlyklaryny artdyrmakda, pudaga iň kämil tehnologiýalary ornaşdyrmakda, täze elektrik stansiýalaryny, beketlerini gurmakda maksatnamalaýyn wezipeler durmuşa geçirildi. Kitapda häzirki wagtda elektrik energiýasynyň Owganystana, Eýrana, Özbegistana we Gyrgyzystana eksport edilýändigi, şu ýylda onuň möçberini 9 milliard kilowat-sagada ýetirmegiň meýilleşdirilýändigi bellenilýär. Bu görkeziji 2013-nji ýyldaka garanyňda, 3,3 esse ýokarydyr. Häzirki wagtda ýurtda kuwwatlylygy 6943,2 megawata deň bolan jemi 12 elektrik stansiýasy bolup, olarda 51 turbina desgasy — 39 gaz turbinalar, 12 bug turbinalar bardyr. Arkadagly Serdarymyzyň ak patasy bilen açylyp, ulanmaga berlen Büzmeýin etrabyndaky Elektrik enjamlaryny abatlaýyş we hyzmat ediş merkezi öz ugry boýunça Merkezi Aziýada ýeke-täk desgalar toplumydyr.  

Ine, kitapda şeýle buýsandyryjy maglumatlaryň beýan edilmegi ösüşlerimize aýdyň göz ýetirmekde ähmiýetlidir. Halkymyzyň bagtyýar durmuşynyň mundan-da beýläk pugtalanmagy, milli ykdysadyýetiň kuwwatlyklarynyň ýokarlanmagy ugrunda ägirt uly işleriň bitirilýändigine diňe bir pudagyň ösüşine nazar aýlanyňda-da doly göz ýetirmek bolýar. Hormatly Prezidentimiziň baştutanlygynda ösüşleriň we özgerişlikleriň ýoly bilen ynamly gadam urýan jemgyýetimiziň durmuşynda şeýle neşirleriň möhüm ähmiýeti bardyr. «Türkmenistanyň elektroenergetika kuwwaty» atly kitap biz — bilim işgärleri üçin uly gollanmadyr. 

Magtym NYÝAZGELDIÝEW,

Türkmen döwlet binagärlik-gurluşyk institutynyň mugallymy.

Ber­ka­rar döw­le­tiň tä­ze eý­ýa­my­nyň Gal­ky­ny­şy döw­rün­de ýur­du­myz­da be­ýik ösüş­ler ga­za­nyl­ýar. Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň pa­ra­sat­ly baş­tu­tan­ly­gyn­da ýur­du­my­zyň kün­jek­le­rin­de tä­ze bi­na­lar, des­ga­lar gur­lup ulan­ma­ga be­ril­di. Mu­nuň özi «Hal­kyň Ar­ka­dag­ly za­ma­na­sy» ýy­ly­my­zyň uly üs­tün­lik­le­re bes­len­ýän­di­gi­ni, ösüş­le­riň aý­dyň ýo­lun­dan ynam­ly öňe bar­ýan­dy­gy­ny be­ýan ed­ýär.  

Hä­zir­ki wagt­da mil­li yk­dy­sa­dy­ýe­ti­mi­zi ös­dür­mek­de, san­ly ul­ga­myň müm­kin­çi­lik­le­rin­den peý­da­lan­mak bo­ýun­ça mak­sat­la­ýyn iş­ler dur­mu­şa ge­çi­ril­ýär. Esa­san hem «Ber­ka­rar döw­le­tiň tä­ze eý­ýa­my­nyň Gal­ky­ny­şy: Türk­me­nis­ta­ny 2022 — 2052-nji ýyl­lar­da dur­muş-yk­dy­sa­dy taý­dan ös­dür­me­giň Mil­li mak­sat­na­ma­sy» üs­tün­lik­li dur­mu­şa ge­çi­ril­ýär. Yn­ha, 23-nji sent­ýabr­da ge­çi­ri­len Döw­let Mas­la­ha­tyn­da hem ýur­du­my­zyň ösüş­le­ri, be­lent üs­tün­lik­le­ri ba­ra­da gi­ňiş­le­ýin gür­rüň edil­di. Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz bu ba­ra­da şeý­le bel­le­ýär: «Il­kin­ji no­bat­da, ösüş ýo­ly ar­ka­ly ýur­du­my­zyň yk­dy­sa­dy we dur­muş taý­dan dur­nuk­ly ösü­şi­ni ber­kit­mek, dün­ýä­dä­ki or­nu­ny has-da pug­ta­lan­dyr­mak hem-de yk­dy­sa­dy­ýe­ti­mi­zi döw­re­bap­laş­dyr­mak üçin äh­li ta­gal­la­la­ry ed­ýä­ris. «Ber­ka­rar döw­le­tiň tä­ze eý­ýa­my­nyň Gal­ky­ny­şy: Türk­me­nis­ta­ny 2022 — 2052-nji ýyl­lar­da dur­muş-yk­dy­sa­dy taý­dan ös­dür­me­giň Mil­li mak­sat­na­ma­syn­da», şeý­le-de «Türk­me­nis­ta­nyň Pre­zi­den­ti­niň ýur­du­my­zy 2022 — 2028-nji ýyl­lar­da dur­muş-yk­dy­sa­dy taý­dan ös­dür­me­giň Mak­sat­na­ma­syn­da» kes­git­le­nen we­zi­pe­le­re la­ýyk­lyk­da, yk­dy­sa­dy­ýe­ti­mi­ziň hem-de jem­gy­ýet­çi­lik dur­mu­şy­my­zyň äh­li ugur­la­ry­ny gur­şap al­ýan iş­ler, gu­wan­dy­ry­jy ne­ti­je­ler mu­nuň aý­dyň su­but­na­ma­sy­dyr». Ýur­du­myz­da dur­mu­şa ge­çi­ril­ýän iş­ler, il­kin­ji no­bat­da, hal­kyň bäh­bi­di­ni, mil­li yk­dy­sa­dy­ýe­ti­mi­ziň dur­nuk­ly ösü­şi­ni na­za­ra al­ýar. Şun­da san­ly ul­ga­my ös­dür­mek, mil­li yk­dy­sa­dy­ýe­tiň hu­su­sy ul­ga­my­na müm­kin­çi­lik­le­ri dö­ret­mek we hä­zir­ki za­ma­nyň ba­zar ul­ga­my­ny giň­den or­naş­dyr­mak esa­sy ugur­la­ryň bi­ri bo­lup dur­ýar. 

Hu­su­sy ul­ga­myň müm­kin­çi­lik­le­ri has-da giň­dir we şun­da se­na­gat­da, san­ly ul­ga­my ös­dür­mek­de mö­hüm ugur­la­ra üns ber­mek bol­ýar. Da­şa­ry ýurt­lar­dan ge­ti­ril­ýän önüm­le­riň or­nu­ny tut­ýan ha­ryt­la­ry ön­dür­mek, elekt­ron se­na­ga­ty­ny ös­dür­mek hu­su­sy ul­ga­myň pa­ýy­na düş­ýär. Şo­nuň üçin hem mil­li yk­dy­sa­dy­ýe­ti­miz­de te­le­ke­çi­li­ge uly üns be­ril­ýär. Oba ho­ja­ly­gyn­da hem te­le­ke­çi­ler mi­we­çi­lik, üzüm­çi­lik ýa­ly ugur­la­ry yzy­gi­der ös­dür­ýär­ler. Umu­man aý­da­nyň­da, hu­su­sy ul­ga­myň uly müm­kin­çi­lik­le­rin­den peý­da­lan­ma­ga döw­let de­re­je­sin­de aý­ra­tyn üns be­ril­ýär.  

Ber­ka­rar döw­le­tiň tä­ze eý­ýa­my­nyň Gal­ky­ny­şy döw­rün­de san­ly yk­dy­sa­dy­ýe­tiň ös­dü­ril­me­gi hem-de san­ly ul­ga­myň giň­den or­naş­dy­ryl­ma­gy döw­re­bap üs­tün­lik­le­re ge­tir­ýär. Bu ba­bat­da hem hu­su­sy ul­gam ta­ra­pyn­dan se­na­gat teh­no­lo­gi­ýa­sy­nyň ös­dü­ril­ýän­di­gi aý­ra­tyn bel­lär­lik­li­dir. Şeý­le hem ýur­du­my­zyň dür­li pu­dak­la­ryn­da san­ly ul­ga­myň müm­kin­çi­lik­le­ri ýo­kar­lan­ýar, iň döw­re­bap usul­lar ýo­la go­ýul­ýar. Bu bol­sa işiň kä­mil­li­gi­ni has-da ýo­kar­lan­dyr­ýar. Şeý­le döw­re­bap iş­le­ri ösdürmek hü­när­men­le­riň us­sat­ly­gy­ny ta­lap ed­ýär. Şun­da ýaş ne­sil­le­riň döw­re­bap bi­lim­li bol­mak­la­ry, teh­no­lo­gi­ýa­la­ra oňat dü­şün­ýän hü­när­men­le­riň taý­ýar­lan­ýan­dy­gy hem bel­lär­lik­li­dir. Hor­mat­ly  

Pre­zi­den­ti­miz şeý­le bel­le­ýär: «Mil­li bi­lim ul­ga­my­ny kä­mil­leş­dir­mek, ýo­ka­ry yl­my müm­kin­çi­li­gi bo­lan giň göz­ýe­tim­li, mak­sa­da ok­gun­ly, in­no­wa­sion teh­no­lo­gi­ýa­la­ry do­lan­dyr­ma­ga ukyp­ly, ýo­ka­ry hü­när­li, taý­ýar­lyk­ly ýaş­la­ry ter­bi­ýe­läp ýe­tiş­dir­mek bo­ýun­ça äh­li ta­gal­la­lar edi­ler». Şu pa­ra­sat­ly söz­ler­den gör­nü­şi ýa­ly, kä­mil hü­när­men­le­ri ýe­tiş­dir­mek­de, san­ly yk­dy­sa­dy­ýe­ti saz­la­şyk­ly, döw­re­bap ös­dür­mek­de äh­li müm­kin­çi­lik­ler dö­re­dil­ýär.  

Ber­ka­rar döw­le­tiň tä­ze eý­ýa­my­nyň Gal­ky­ny­şy döw­rün­de mil­li yk­dy­sa­dy­ýe­ti­mi­zi has-da ös­dür­mek­de uly iş­ler al­nyp ba­ryl­ýar. Bu iş­ler hem­me ug­ry öz içi­ne alyp, in­no­wa­sion teh­no­lo­gi­ýa­la­ryň dur­mu­şa or­naş­dy­ryl­ma­gyn­da, hu­su­sy ul­ga­myň ös­dü­ril­me­gin­de aý­dyň ýü­ze çyk­ýar. Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň alyp bar­ýan pa­ra­sat­ly sy­ýa­sa­ty ne­ti­je­sin­de mil­li yk­dy­sa­dy­ýe­ti­mi­zi has-da ös­dür­mek­de we döw­re­bap­laş­dyr­mak­da giň müm­kin­çi­lik­ler dö­re­dil­ýär. Yk­dy­sa­dy­ýet äh­li pu­dak­la­ryň ösü­şi­ni, mö­hüm ugur­la­ry­ny özün­de jem­le­ýär, çün­ki ösü­şiň ýo­ka­ry­ly­gy yk­dy­sa­dy­ýe­tiň kuw­wat­ly­ly­gy bi­len berk bag­la­nyş­dy­ryl­ýar. Şo­nuň üçin hem mil­li yk­dy­sa­dy­ýe­ti­mi­zi ös­dür­me­giň äh­li ugur­la­ry yl­my esas­da öw­re­nil­ýär we giň­den dur­mu­şa or­naş­dy­ryl­ýar. Mil­li yk­dy­sa­dy­ýe­ti­mi­zi mun­dan beý­läk-de ös­dür­mek­de be­ýik iş­le­ri dur­mu­şa or­naş­dyr­ýan hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň ja­ny sag, öm­ri uzak bol­sun! 

Ke­rim MU­HAM­ME­DOW,

Türk­men döw­let ma­li­ýe ins­ti­tu­ty­nyň mu­gal­ly­my.