Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe Türkmenistan Gahryman Arkadagymyz tarapyndan başy başlanyp, häzirki wagtda hormatly Prezidentimiziň baştutanlygynda üstünlikli durmuşa geçirilýän döredijilikli daşary syýasy ugruna berk eýerýär. Ýurdumyz oňyn Bitaraplyk, parahatçylyk söýüjilik, hoşniýetli goňşuçylyk ýörelgelerine ygrarly bolmak bilen, sebit we dünýä derejesinde deňhukukly, netijeli hyzmatdaşlygyň ösdürilmegine anyk goşant goşýar. Şunda Birleşen Milletler Guramasy bilen köpugurly häsiýete eýe bolan strategik gatnaşyklara aýratyn ähmiýet berilýär.

Döwlet Baştutanymyzyň belleýşi ýaly, Birleşen Milletler Guramasy häzirki döwürde hem parahatçylygy saklamak, ählumumy we hemmetaraplaýyn howpsuzlygy, halkara gatnaşyklaryň häzirki gurluşynyň durnuklylygyny üpjün etmek üçin jogapkär bolan ýeke-täk köptaraply we kanuny gurama bolup çykyş edýär. Türkmenistan BMG tarapyndan resmi taýdan ykrar edilen ilkinji Bitarap döwlet bolmak bilen, özüni Milletler Bileleşiginiň ygtybarly, jogapkärli hyzmatdaşy hökmünde görkezdi. Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň, türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowyň şu ýylyň iýulynda Aşgabada sapar bilen gelen BMG-niň Baş sekretary Antoniu Guterriş bilen geçiren duşuşyklarynyň barşynda ýurdumyzyň bu gurama we onuň ýöriteleşdirilen edaralary bilen netijeli gatnaşyklary mundan beýläk-de ösdürmäge çalyşýandygy ýene-de bir gezek tassyklanyldy.

Türkmenistanyň hyzmatdaşlyk meselelerine döredijilikli çemeleşmesi, ýurdumyzyň daşary syýasat strategiýasy giň halkara ykrarnama we goldawa eýe boldy. Bitarap döwletimiziň BMG-niň esasy edaralarynyň düzümine, esasy maslahat beriji, wekilçilikli guramasy bolan Baş Assambleýanyň sessiýalarynyň wise-başlyklygyna birnäçe gezek saýlanylmagy munuň aýdyň güwäsidir. Şunuň bilen baglylykda, Türkmenistanyň BMG-niň Baş Assambleýasynyň öňde boljak 79-njy sessiýasynyň wise-başlyklygyna saýlanandygyny bellemek gerek. Bu sessiýada ýurdumyzyň ileri tutýan garaýyşlary beýan ediler. Şol garaýyşlar döwletimiziň halkara gün tertibiniň esasy ugurlary boýunça doly möçberli we netijeli dialoga, Durnukly ösüş maksatlaryna ýetmek bilen bagly möhüm wezipeleriň sazlaşykly çözgütlerini işläp taýýarlamaga berk ygrarlydygyny nobatdaky gezek subut eder. Şunda parahatçylygy we howpsuzlygy üpjün etmek meselelerine aýratyn üns berilýär.

Mälim bolşy ýaly, Türkmenistanyň başlangyjy esasynda Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasy tarapyndan Kararnamalaryň birnäçesi, şol sanda 2025-nji ýyly “Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly” diýip yglan etmek hakynda Kararnama kabul edildi. Assambleýanyň 79-njy sessiýasynyň barşynda ýurdumyz öz işinde bitaraplyk, goşulyşmazlyk we öňüni alyş diplomatiýasynyň ýörelgelerinden ugur alar. Sebit derejesinde parahatçylygy, ynanyşmagy berkitmek, hususan-da, ony BMG-niň Merkezi Aziýa üçin öňüni alyş diplomatiýasy boýunça sebit merkeziniň çäklerindäki hyzmatdaşlyk arkaly pugtalandyrmak ýakyn geljek üçin bellenilen ileri tutulýan wezipelerdir.

Türkmenistan Ählumumy howpsuzlyk strategiýasyny işläp taýýarlamak boýunça guramaçylyk işlerini dowam etdirer. Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow geçen ýylyň sentýabrynda BMG-niň Baş Assambleýasynyň 78-nji sessiýasynda bu başlangyjy öňe sürmek bilen, Türkmenistanyň köp ýyllaryň dowamynda howpsuzlygyň bölünmezligi we bitewüligi, onuň dürli ugurlarynyň biri-birinden aýrylmazlygy ýörelgesine berk eýerýändigini nygtady. Halkara gün tertibindäki ugurlaryň hiç biri ikinji derejeli ýa-da möhüm däl bolup bilmez. Munuň özi öňde durýan wezipeleri çözmäge ylalaşykly we sazlaşykly çemeleşmeleri işläp taýýarlamagyň zerurlygyny şertlendirýär. Şol wezipeleri diňe bilelikde, Birleşen Milletler Guramasynyň aýgytlaýjy orny eýelemeginde we howandarlygynda çözmek bolar.

Döwlet Baştutanymyz öz çykyşynda BMG-niň Tertipnamasynyň kadalaryna we halkara hukugyň umumy ykrar edilen düzgünlerine esaslanýan strategiýanyň adaty töwekgelçilikler bilen bilelikde, soňky döwürde ýüze çykan töwekgelçilikleriň hem bardygyny beýan etmelidigine ünsi çekdi. Bellenilişi ýaly, Türkmenistan bu strategiýa BMG-niň işiniň birnäçe ugurlaryny, hususan-da, gapma-garşylyklaryň öňüni almagyň, olary ýok etmegiň guraly hökmünde öňüni alyş diplomatiýasyny; jedelleri we dawalary parahatçylykly, syýasy-diplomatik taýdan düzgünleşdirmek üçin bitaraplygyň mümkinçiliklerini peýdalanmagy; BMG-niň Baş Assambleýasynyň 2021-nji hem-de 2023-nji ýylda kabul eden degişli Kararnamalary esasynda ynanyşmak dialogynyň medeniýetini girizmegi zerur hasap edýär. Şunuň bilen baglylykda, ýurdumyz ähli gyzyklanma bildirýän döwletleri, halkara düzümleri, institutlary, BMG-niň edaralaryny hyzmatdaşlyga çagyrýar.

Şunda Türkmenistanyň başlangyjy boýunça BMG-niň binýadynda döredilen Bitaraplygyň dostlary toparynyň mümkinçilikleriniň parahatçylygyň, howpsuzlygyň, durnukly ösüşiň bähbidine mundan beýläk-de ulanyljakdygyny nygtamak wajypdyr. Häzirki wagtda ol sebit we ählumumy hyzmatdaşlygyň dürli meseleleri boýunça netijeli pikir alyşmak üçin açyk meýdança bolup hyzmat edýär. Häzirki wagtda bu topar dünýäniň dürli döwletlerini birleşdirýär. Şolaryň hatarynda Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň 1995-nji we 2015-nji ýyllardaky “Türkmenistanyň hemişelik Bitaraplygy”, 2017-nji ýyldaky 12-nji dekabry “Halkara Bitaraplyk güni” diýip yglan etmek, 2020-nji ýyldaky «Halkara parahatçylygy, howpsuzlygy saklamakda we pugtalandyrmakda hem-de durnukly ösüş işinde bitaraplyk syýasatynyň orny» atly Kararnamalarynyň awtordaşlary bolan ýurtlar hem bar. Bu köptaraply dialogyň çäklerinde duşuşyklaryň yzygiderli geçirilmegi halkara gatnaşyklarda bitaraplyk ýörelgelerini ilerletmäge, ählumumy abadançylygyň bähbidine netijeli hyzmatdaşlygy pugtalandyrmak üçin durnukly syýasy-diplomatik guraly işläp taýýarlamaga ýardam edýär.

2020-nji ýylyň awgustynda Nýu-Ýorkda Bitaraplygyň dostlary toparynyň ilçileri derejesinde birinji mejlisiň geçirilendigini ýatlatmalydyrys. Onda BMG-niň Tertipnamasynda berkidilen ýörelgelere ygrarlylyk tassyklanyldy. 2022-nji ýylyň dekabrynda Aşgabatda toparyň birinji ministrler duşuşygy geçirildi. Onuň Jemleýji Jarnamasy geçen ýylyň martynda Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň 77-nji sessiýasynyň resminamasy hökmünde çap edildi. 2023-nji ýylyň dekabrynda Türkmenistanyň Daşary işler ministrliginde Bitaraplygyň dostlary toparynyň utgaşykly görnüşde geçirilen ýokary derejeli mejlisiniň barşynda toparyň işiniň anyk netijelere gönükdirilendigi hem-de onuň örän wajypdygy, halkara gatnaşyklaryň ösüşiniň häzirki döwründe ähmiýetiniň has-da uludygy bellenildi.

Şu ýylyň fewralynda Türkmenistanyň Mejlisiniň utgaşykly görnüşde Bitaraplygyň dostlary toparyna agza ýurtlaryň parlamentleriniň ýolbaşçylarynyň birinji duşuşygy geçirildi. «Parahatçylygy we dialogy berkitmekde parlament hyzmatdaşlygynyň orny» mowzugyndaky duşuşyga dürli döwletleriň kanun çykaryjy edaralarynyň ýolbaşçylary, halkara we sebit guramalarynyň wekilleri gatnaşdylar. Bellenilişi ýaly, parlament diplomatiýasynyň ornunyň barha artýandygyny nazara almak bilen, häzirki wagtda bu ulgamdaky özara gatnaşyklar örän wajypdyr. Şeýle hem Türkmenistanyň dünýä we sebit derejesinde, parahatçylyk, ösüş, hyzmatdaşlyk gün tertibini barha işjeň ilerledýändigi, çylşyrymly halkara meseleleriň ençemesi boýunça anyk çözgütleri teklip edýändigi nygtaldy.

Parlament diplomatiýasynyň esasy aýratynlygynyň we güýjüniň, ozaly bilen, raýatlaryň gönüden-göni wekilleri bilen parlamentarileriň arasynda dialog üçin mümkinçilikleri döretmeginde jemlenýändigine üns çekildi. Munuň özi adamlar üçin iň derwaýys meseleleri içgin ara alyp maslahatlaşmaga, täze aragatnaşyk ýollaryny gözlemäge, ýurtlarymyzyň raýatlary tarapyndan goldanyljak başlangyçlary öňe sürmäge mümkinçilik berýär. Maslahat häzirki döwrüň ýagdaýlaryna hem-de türkmen halkynyň köpasyrlyk ýörelgelerine daýanýan hemişelik Bitaraplygyň täsin nusgasyny durmuşa geçirmegi başaran ýurdumyzyň baý tejribesiniň dünýä bileleşiginiň üns merkezinde durýandygyny tassyklady. Duşuşygyň işiniň netijeleri kabul edilen jemleýji resminamada öz beýanyny tapdy.

BMG-niň Baş Assambleýasynyň 79-njy sessiýasyna gatnaşmaga taýýarlyk görmek bilen baglylykda, halkara resminamalaryň, şol sanda Türkmenistanyň hemişelik Bitaraplyk derejesine eýe bolmagynyň 30 ýyllygyna we Merkezi Aziýada ýadro ýaragyndan azat zolagy döretmek baradaky Şertnamanyň 15 ýyllygyna bagyşlanan resminamalaryň işlenip düzülmeginiň dowam etdiriljekdigini bellemek gerek. Mälim bolşy ýaly, 2025-nji ýylda Birleşen Milletler Guramasynyň esaslandyrylmagynyň 80 ýyllygy belleniler. Bu şanly sene we ýurdumyzyň Bitaraplygynyň 30 ýyllygy berk baglanyşyklydyr. Bitaraplygyň esasy ýörelgeleri, sözüň doly manysynda, BMG-niň Tertipnamasynyň düzgünleriniň aýdyň beýany bolup durýar. Häzirki wagtda olar häzirki zaman dünýä gurluşynyň esasy ýörelgesi, ählumumy okgunly ösüşiň, döredijiligiň we öňegidişligiň möhüm şerti bolup durýar. Biziň ýurdumyz BMG-niň belent maksatlaryna ýetmek üçin mundan beýläk-de bilelikde işlemäge taýýardygyny iş ýüzünde tassyklaýar.

2025-nji ýylyň “Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly” diýlip yglan edilmegi bilen bagly meselä gaýdyp gelmek bilen, Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň Kararnamasynda berkidilen Türkmenistanyň bu başlangyjynyň ähli döwletlere dünýäniň ykbaly, tutuş adamzadyň geljegi üçin öz jogapkärçiligine düşünmek baradaky ýüzlenme bolandygyny bellemek gerek. Çünki parahatçylyk we ynanyşmak filosofiýasy ählumumy ähmiýete eýedir.

6-njy iýulda türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowyň BMG-niň Baş sekretary Antoniu Guterriş bilen geçiren duşuşygynda belleýşi ýaly, “Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýylynyň” halkara bileleşik tarapyndan Türkmenistanyň hemişelik Bitaraplygynyň ykrar edilmeginiň 30 ýyllygy bilen gabat gelmeginde çuňňur syýasy many bar. Gahryman Arkadagymyz BMG-niň ýolbaşçysynyň Türkmenistana şu gezekki saparyna geljek ýylda öňde durýan bilelikdäki işiň başlangyjy hökmünde garamak baradaky pikiri beýan etdi.

Merkezi Aziýada ýadro ýaragyndan azat zolagy döretmek baradaky Şertnama Merkezi Aziýa döwletleriniň ählisi tarapyndan tassyklanyldy we 2009-njy ýylda güýje girdi. Şeýle zolagyň döredilmegi Merkezi Aziýa ýurtlarynyň sebitde howpsuzlygy, durnuklylygy, parahatçylygy, durnukly ösüşi üpjün etmek boýunça ymtylmalarynda umumy tagallalaryň aýdyň netijesi boldy. Türkmenistan sebit we halkara hyzmatdaşlyk meselelerinde işjeň orny eýelemek bilen, bu ugurda oňyn başlangyçlary ilerletmäge saldamly goşant goşýar.

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň şu ýylyň 30-njy iýulynda Aşgabada gelen Ýadro synaglaryny ählumumy gadagan etmek barada şertnamasy guramasynyň Ýerine ýetiriji sekretary Robert Floýd bilen geçiren duşuşygynyň barşynda-da bu hakykat ýene bir gezek tassyklanyldy. Döwlet Baştutanymyzyň nygtaýşy ýaly, Türkmenistan ýaragsyzlanmagyň, köpçülikleýin gyryş ýaraglaryny ýaýratmazlygyň, ählumumy ýadro howpsuzlygyny üpjün etmegiň tarapdary bolup çykyş edýär. Ýurdumyz “Ýadro ýaragynyň ýaýradylmazlygy”, “Ýadro ýaraglarynyň synaglarynyň ählumumy gadagan edilmegi” hem-de “Merkezi Aziýada ýadro ýaragyndan azat zolak hakynda” möhüm şertnamalara gatnaşmak bilen, öz üstüne alan borçnamalaryny gyşarnyksyz ýerine ýetirýär. Türkmenistan dünýäde parahatçylygy, ählumumy howpsuzlygy üpjün etmäge ygrarly bolmak bilen, Ýadro synaglaryny ählumumy gadagan etmek barada şertnamasy guramasy bilen hyzmatdaşlygy ösdürmäge hemmetaraplaýyn goldaw bermäge taýýardyr.

Ýurdumyz bilen Birleşen Milletler Guramasynyň düzümine girýän Atom energiýasy boýunça halkara agentligiň (MAGATE) arasynda ýola goýlan gatnaşyklaryň netijeli häsiýete eýedigini bellemek zerurdyr. Türkmenistanyň Garaşsyzlygyň ilkinji ýyllarynda BMG-niň Ýadro ýaragynyň ýaýradylmazlygy baradaky şertnamasyna goşulmagyndan soňra, MAGATE bilen ikitaraplaýyn geňeşmeler geçirilýär. 2005-nji ýylda bu agentlik bilen kepillikleri ulanmak baradaky degişli Ylalaşyga gol çekildi. Munuň özi netijeli hyzmatdaşlygy ýola goýmaga ýardam etdi.

Türkmenistan 2016-njy ýyldan bäri MAGATE-niň doly hukukly agzasy bolup durýar. Onuň bilen hyzmatdaşlyk birnäçe ugurlar boýunça yzygiderli ösdürilýär. Gatnaşyklaryň şertnama-hukuk binýadyny berkitmek maksady bilen, 2023-nji ýylda ýurdumyz bu düzümiň ýadro howpsuzlygy hakynda Konwensiýalarynyň ikisine goşuldy. Agentlik bilen işjeň tehniki hyzmatdaşlyk amala aşyrylýar, bilelikdäki taslamalar durmuşa geçirilýär. Mälim bolşy ýaly, MAGATE-niň işi atom energiýasyny parahatçylykly ulanmak ulgamynda halkara hyzmatdaşlygy höweslendirmäge we ösdürmäge gönükdirilendir. Şunuň bilen baglylykda, saglygy goraýyş ulgamy, hususan-da, ýadro lukmançylygy özara gatnaşyklaryň geljegi uly ugurlarynyň hatarynda bellenildi.

Goşulyşmazlyk Hereketi bilen köpýyllyk hyzmatdaşlyk hem Türkmenistanyň abraýly halkara guramalar bilen netijeli hyzmatdaşlygynyň aýdyň mysallarynyň biridir. Bu gurama harby-syýasy birleşiklere gatnaşmazlyk hem-de dünýäde parahatçylygyň, howpsuzlygyň, abadançylygyň bähbidine tagallalary utgaşdyrmagyň esasynda 120 döwleti özüne birleşdirýär. Türkmenistan 1995-nji ýylyň oktýabryndan bäri Goşulyşmazlyk Hereketiniň agzasy bolup durýar. Ýurdumyz giň geografik giňişlikde netijeli hyzmatdaşlygy pugtalandyrmaga we ösdürmäge ýardam etmäge çalyşmak bilen, halkara derejede bu guramanyň ornuny pugtalandyrmak ugrunda çykyş edýär. Bitaraplyk hukuk ýagdaýy hem onuň işini işjeňleşdirmegiň esasy ýörelgeleriniň biri bolup durýar.

Ýurdumyz Goşulyşmazlyk Hereketine agza döwletleri Türkmenistanyň Ählumumy howpsuzlyk strategiýasy baradaky başlangyjyna ählumumy parahatçylygy we durnuklylygy üpjün etmegiň, gapma-garşylyklaryň öňüni almagyň görkezijileriniň biri hökmünde bitaraplyk ýörelgesini goldamak baradaky düzgüni goşmak boýunça utgaşdyrylan çemeleşmeleri işläp taýýarlamaga girişmäge çagyrýar.

Bitaraplygy we parahatçylyk döredijilikli başlangyçlary üpjün etmekde baý tejribä eýe bolan Türkmenistanyň ýene-de bir teklibi BMG-niň ählumumy araçylarynyň ýöriteleşdirilen taýýarlyk we iş maksatnamasyny döretmäge degişlidir. Munuň özi häzirki döwrüň halkara ýagdaýlarynda hünär taýýarlykly araçylaryň işlerine ýüze çykýan zerurlyk bilen şertlendirilendir. Mundan başga-da, häzirki döwrüň wehimlerine, şol sanda terrorçylyga garşy göreş hem hyzmatdaşlygyň ileri tutulýan ugry bolmagynda galýar. Türkmenistan bu ugurda BMG-niň ýöriteleşdirilen düzümleri bilen ýakyn hyzmatdaşlygy dowam etdirer.

Şeýlelikde, ýurdumyzyň BMG-niň Baş Assambleýasynyň 79-njy sessiýasyndaky ileri tutýan garaýyşlary Watanymyzyň oňyn Bitaraplyk, köpugurly halkara hyzmatdaşlyk syýasatyna berk ygrarlydygyna, döwletleriň we halklaryň arasynda dostluk, özara düşünişmek, ynanyşmak gatnaşyklaryny pugtalandyrmaga ýardam etmäge çalyşýandygyna şaýatlyk edýär. Türkmenistanyň “Dialog — parahatçylygyň kepili” atly ählumumy başlangyjy hem hut şu maksatlara ýetmäge gönükdirilendir. Häzirki döwür bu başlangyjyň örän derwaýysdygyny tassyklaýar.

Aşgabat, 19-njy awgust. Şu gün paýtagtymyzda ýurdumyzda ilkinji gezek geçirilýän “Kids Ekspo: ähli zat çagalar üçin” atly halkara sergi-ýarmarkasy öz işine başlady.

Türkmenistanyň Söwda-senagat edarasy we “Türkmen Ekspo” hususy kärhanasy tarapyndan bilelikde guralýan giň gerimli gözden geçirilişde çagalar üçin harytlar we hyzmatlar pudagynda iş alyp barýan ýurdumyzyň we Russiýanyň, Germaniýanyň, ABŞ-nyň, Kanadanyň, Portugaliýanyň, Italiýanyň, BAE-niň, Türkiýäniň, Singapuryň, Hytaýyň, Bahreýniň, Beýik Britaniýanyň, Gyrgyzystanyň, Gazagystanyň kompaniýalary öz önümlerini görkezýärler.

Türkmenistan Birleşen Milletler Guramasynyň yglan eden Durnukly ösüş maksatlaryny üstünlikli we yzygiderli durmuşa geçirýär hem-de beýleki döwletler, abraýly halkara düzümler bilen işjeň hyzmatdaşlyk edýär. Foruma gatnaşyjylaryň hatarynda ozaldan gelýän hyzmatdaşymyz — eneligi we çagalygy goramak, ýaş nesliň hemmetaraplaýyn ösmegi, maşgalalaryň maddy-durmuş ýagdaýynyň ýokarlanmagy, bilim, saglygy goraýyş ulgamlarynyň kämilleşdirilmegi, sagdyn durmuş ýörelgeleriniň wagyz edilmegi babatda şu geçen ýyllarda ýurdumyzda durmuşa geçirilýän maksatnamalara işjeň gatnaşýan BMG-niň Çagalar gaznasy (ÝUNISEF) hem bar.

Kaşaň “Garagum” myhmanhanasynyň ýanyndaky giň açyk meýdançada ir bilen baýramçylyk ýagdaýy emele geldi. Çagalar döredijilik toparlarynyň joşgunly aýdym-sazly çykyşlary dabara aýratyn öwüşgin çaýdy.

Bilimler we talyp ýaşlar gününiň öňüsyrasynda ilkinji gezek geçirilýän çagalar harytlarynyň sergi-ýarmarkasynyň açylyş dabarasyna Mejlisiň Başlygy, Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasarlary, ministrlikleriň, pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň, daşary ýurtlaryň we halkara guramalaryň ýurdumyzdaky diplomatik wekilhanalarynyň, jemgyýetçilik guramalarynyň, köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň ýolbaşçylarydyr wekilleri çagyryldy.

Ýygnananlar hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň sergä gatnaşyjylara iberen Gutlagyny uly ruhubelentlik bilen diňlediler. Onda: «Bagtyýar çagalygyň ýurdy, iň süýji arzuwlaryň, belent maksatlaryň hasyl bolýan Garaşsyz, hemişelik Bitarap Türkmenistan Watanymyzda durmuşymyzyň gül-gunçalary bolan çagalar döwlet tarapyndan aýratyn uly üns-alada bilen gurşalýar. Ýurdumyzyň ähli künjeklerinde döwrebap çagalar baglary, mekdepler, bedenterbiýe, sagaldyş-dynç alyş toplumlary gurlup, bagtyýar çagalaryň düýpli bilim almagy, dünýägaraýşyny giňeltmegi, olarda ýokary ahlak sypatlarynyň kemala getirilmegi üçin amatly durmuş şertleri döredilýär» diýlip bellenilýär. Dürli öwüşginli ekspozisiýalaryň dünýäniň ýurtlaryndan halkara hyzmatdaşlaryň, maýadarlaryň we çagalar üçin önümler pudagynyň wekilleriniň ünsüni özüne çekjekdigine berk ynam bildirip, döwlet Baştutanymyz halkara sergi-ýarmarkasynyň Türkmenistanyň medeni we işewürlik durmuşynda möhüm waka, onuň diňe bir işewürleriň mümkinçiliklerini görkezmekleri üçin ajaýyp meýdança bolmak bilen çäklenmän, eýsem, ene-atalar we çagalar üçin özboluşly baýramçylyk çäresine hem öwrüljekdigini nygtady.

Türkmenistanyň Prezidentiniň Karary bilen tassyklanan ministrlikler we pudaklaýyn dolandyryş edaralary tarapyndan 2024-nji ýylda geçiriljek sergileriň, ýarmarkalaryň, maslahatlaryň, festiwallaryň Sanawyna laýyklykda geçirilýän “Kids Ekspo: ähli zat çagalar üçin” atly serginiň “Pähim-paýhas ummany Magtymguly Pyragy” ýylynyň ajaýyp wakalarynyň birine öwrüljekdigini aýtmak bolar.

Dört günläp dowam etjek forumda paýtagtymyzyň ýaşaýjylary we myhmanlary tematiki ugurly dürli görnüşli önümleriň köp sanlysyny özünde jemleýän diwarlyklar bilen tanşyp bilerler. Şunda sergä gelýänleri diňe bir bu ýerde görkezilýän ýokary hilli harytlaryň giň görnüşi däl-de, eýsem, olaryň täze doglandan başlap, dürli ýaşdaky çagalara niýetlenendigi hem özüne çekýär. Täze doglan çagalar üçin harytlaryň uly toplumy — geýimler, gap-gaçlar, bäbejikleri iýmitlendirmek üçin ýokumly iýmit garyndylary, arassaçylyk serişdeleri we beýleki önümler, ilkinji nobatda, ýaş ene-atalarda uly gyzyklanma döretdi. Olar ýurdumyzyň, dünýäniň belli önüm öndürijileriniň iň gowy, iň täze harytlary bilen gyzyklanma bildirip tanyşdylar.

Halkymyzyň köp çagalylyga, köp çagaly maşgalalara hemişe aýratyn hormat bilen garaýandygyny nazara alyp, sergini guraýjylar pawilýonlaryň bezeginde bu ugra aýratyn üns beripdirler. Ýaýbaňlandyrylan diwarlyklar ýaşajyk raýatlarda uly şatlyk döretdi. Her dürli oýunjakly, stoluň üstünde oýnalýan oýun görnüşli we pikirlenişi ösdürýän okuw gollanmaly diwarlyklaryň öňi aýratyn köp adamly boldy.

Gahryman Arkadagymyzyň öňdengörüjilikli başlangyçlaryny hormatly Prezidentimiziň mynasyp dowam etdirmegi esasynda soňky ýyllarda ýurdumyzda ýaş nesliň bagtyýar ýaşamagy, doly derejede dynç we bilim almagy, döredijilik bilen meşgullanmagy, bilimli, giň dünýägaraýyşly, sagdyn bedenli, terbiýeli adamlar bolup ýetişmekleri üçin giň gerimli maksatnamalar üstünlikli durmuşa geçirilýär. Şu maksatlar bilen, maşgala goldaw bermegiň, eneligi we çagalygy goramagyň, ýaş nesilleri terbiýelemegiň, olara bilim bermegiň kanunçylyk taýdan üpjün edilmeginden başlap, bu ulgamda iň gowy dünýä tejribesiniň ornaşdyrylmagyna çenli ygtybarly döwlet ulgamy kemala getirildi.

Garaşsyz, baky Bitarap Türkmenistan bagtyýar çagalygyň ýurdudyr. Täsin hem-de bagy-bossanlyga bürenen künjek bolan Gökderedäki, Hazaryň kenaryndaky «Awaza» milli syýahatçylyk zolagynda ýerleşýän häzirki zaman çagalar sagaldyş-dynç alyş merkezleri munuň aýdyň güwäsidir. Çagalaryň dynç almaklary, wagtlaryny gyzykly geçirmekleri üçin ähli şertler döredilen sagaldyş merkezleri ýurdumyzyň ähli welaýatlarynda-da bina edildi. Tomusky dynç alyş möwsüminde şol ýerlerde çagalar üçin köp sanly gyzykly wakalar, duşuşyklar, medeni-sport çäreleri, aň-paýhas, döredijilik bäsleşikleri guralýar.

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň çagalaryň abadan durmuşyny üpjün etmek boýunça durmuşa geçirýän işleri Watanymyzyň nurana geljegi üçin ýokary jogapkärçilikli çemeleşilýändiginiň aýdyň görkezijisidir. Her bir adamyň häsiýetleri, ahlak ýörelgeleridir gymmatlyklary, Watana söýgi, milli däp-dessurlara sarpa goýmak, ata-babalarymyzyň wesýetlerine we beýik taglymlaryna eýermek duýgulary çagalyk ýyllarynda kemala gelýär. Ösüp gelýän ýaş nesle mynasyp terbiýe bermek Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwrüniň möhüm, strategik maksatlarynyň biridir. Şonuň üçin serginiň aýratyn bölümleriniň çagalaryň aň taýdan ösüşine, döredijiligiň, aýdym-sazyň, sungatyň olaryň durmuşyndaky ähmiýetine bagyşlanmagy tötänden däldir. Ýurdumyzda emele getirilen sagdyn, abadan durmuş gurşawy çagalaryň beden we ruhy taýdan kämil şahsyýetler hökmünde kemala gelmeklerine, olaryň ukyp-başarnyklaryny we köptaraply zehinlerini ýüze çykarmaga şert döredýär. Üstünlikli durmuşa geçirilýän bilim özgertmeleri, bilime, saglygy goraýşa, sportuň ösmegine, bu babatda ugurdaş düzümleriň döredilmegine gönükdirilýän ägirt uly maýa goýumlar hem şu wezipelere gulluk edýär.

Häzirki wagtda Diýarymyzyň mekdebe çenli çagalar edaralarynda terbiýelenýänleriň hemmetaraplaýyn ösmekleri, oňaýly dynç almaklary, wagtlaryny gyzykly geçirmekleri üçin ähli mümkinçilikler döredilendir. Çagalar baglarynyň döredijilik gurnaklary, sport zallary, başlangyç kompýuter sowatlylygy, daşary ýurt dillerini öwrenmek üçin lingafon otaglar bilen üpjün edilmegi döwrebap ölçeglere laýyk gelýär. Garaşylyşy ýaly, çagalara bilim bermegiň häzirki zaman ulgamyndaky innowasion tehnologiýalar sergä gelýänleriň uly gyzyklanmasyna eýe boldy. Şunda guraýjylar inklýuziw bilim we ösüş aýratynlyklaryna eýe bolan çagalary terbiýelemek ýaly möhüm ugry hem ünsden düşürmändirler.

Halkymyzyň ýokary ynsanperwer ýörelgelerine eýerip, ýurdumyzda ene-atasyndan jyda düşen, howandarlyga mätäç çagalary goldamaga uly üns berilýär. Döwletimiz ykbalyň emri bilen ýeňil bolmadyk durmuş ýagdaýyna düşen ýaşajyk ildeşlerimiziň durmuş goraglylygynyň, kanuny bähbitleriniň üpjün edilmegini kepillendirip, olaryň jemgyýete goşulyşmaklaryna, özbaşdak durmuşa taýýarlanylmagyna gönükdirilen goldaw-kömekleri berýär. Mälim bolşy ýaly, şu maksatlar üçin Gahryman Arkadagymyzyň başlangyjy esasynda 2021-nji ýylyň martynda Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasy döredilip, oňa Türkmenistanyň Mejlisiniň kararyna laýyklykda, Gurbanguly Berdimuhamedowyň ady dakyldy. Gaznanyň hasabyna yzygiderli gelip gowuşýan pul serişdeleri çagalaryň tölegli lukmançylyk we bilim hyzmatlaryna, olaryň doly derejeli dynç almaklary üçin mümkinçilikleri döretmäge, beýleki zerurlyklara gönükdirilýär. Haýyr-sahawat gaznasyndan howandarlyga mätäç çagalara paýtagtymyzyň we welaýatlaryň lukmançylyk edaralarynda dürli operasiýalary geçirmek, çagalar öýlerinde, ýöriteleşdirilen mekdeplerde, mekdep-internatlarda terbiýelenýän hem-de bilim alýan çagalaryň saglygyny bejermek, olar üçin lukmançylyk maksatly serişdeleriň satyn alynmagyna gönükdirilen maliýe serişdeleriniň bölünip berilmegi yzygiderli häsiýete eýe boldy.

Täze okuw ýylynyň öňüsyrasynda mekdep harytlaryny özünde jemleýän pawilýonlaryň aýratyn gyzyklanma döretjekdigi ikuçsuzdyr. Bu ýerde sapaklar üçin ähli zerurlyklary — okuw esbaplaryny we gollanmalary, çagalar üçin niýetlenen mebelleri diňe bir synlap däl, eýsem, amatly bahadan satyn alyp hem bolýar. Däbe görä, tomsuň soňky aýynda ýurdumyzyň ähli künjeginde her ýyl ýaýbaňlandyrylýan mekdep bazarlarynda bolşy ýaly, bu ýerde-de islegiňe görä, mekdep lybaslaryny, aýakgaplary, okuw torbalaryny, ýazuw depderlerini we beýlekileri saýlamaga mümkinçilik bar.

Sergä gatnaşýan döwlet we hususy düzümlere, daşary ýurt kompaniýalaryna öz alyp barýan işleri, önümleri, hödürleýän hyzmatlary bilen giň halk köpçüligini tanyşdyrmaga amatly şertler döredildi. Bu ýerde görkezilýän neşir önümleri, şol sanda şu ýyl doglan gününiň 300 ýyllygy diňe bir ýurdumyzda däl, eýsem, tutuş dünýäde-de giňden bellenilýän Magtymguly Pyragynyň eserleri gözden geçirilişe gelýänlerde uly gyzyklanma döretdi. Sergide Milli Liderimiziň we hormatly Prezidentimiziň kitaplaryna möhüm orun berlipdir.

Sergi-ýarmarkasyna gatnaşyjylaryň arasynda «Göreldeli», «Iş nokady», «Gujurly» «Netijeli binýat» ýaly ýurdumyzyň belli bilim merkezleri ýörite işlenip taýýarlanylan maksatnama boýunça giň ugurly bilim hyzmatlaryny ilata hödürleýärler. Gözden geçirilişiň çäklerinde çagalar harytlary we hyzmatlar pudagyndaky täzeçil önümlerdir tehnologiýalara uly ähmiýet berildi. Bu ugurda ýöriteleşen meşhur kompaniýalaryň täzeçil işläp taýýarlamalarynyň tanyşdyrylyşlary göz öňünde tutuldy. Munuň özi bu ulgamdaky täzelikler bilen tanyşmaga, özara tejribe alyşmaga şert döreder.

Serginiň ilkinji gününde ýurdumyzyň önüm öndürijileriniň diwarlyklary bu ýere gelýänleriň ýokary gyzyklanmasyna eýe boldy. Olaryň öndürýän önümleriniň görnüşlere baýdygy hususy pudagyň ägirt uly mümkinçiliklere eýediginiň aýdyň beýanyna öwrüldi.

Türkmenistan bäsdeşlige ukyply milli ykdysadyýeti döretmek, bazar gatnaşyklaryny ösdürmek ugruna eýerip, telekeçilik işini, ýurdumyzyň işewür toparlarynyň işjeňligini hemmetaraplaýyn höweslendirýär, kiçi we orta telekeçiligi sazlaşykly ösdürmek, hususy başlangyçlary goldamak üçin oňaýly hukuk, ykdysady, maliýe, durmuş şertlerini döredýär. Bu çäreler “Türkmenistanda kiçi we orta telekeçiligi goldamagyň 2018 — 2024-nji ýyllar üçin Döwlet maksatnamasynyň” çäklerinde ýerine ýetirilýär. Maksatnama ykdysady ösüşiň ýokary depginlerini, Türkmenistanda hususy öndürijileriň işlerini işjeňleşdirmek arkaly durmuş taýdan abadançylygy üpjün etmäge gönükdirilendir.

Ýurdumyzda hem-de daşary döwletlerde uly islegden peýdalanýan ýokary hilli, bäsdeşlige ukyply önümleri öndürmek boýunça öňde goýlan wezipeleri çözmekde Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzalaryna möhüm orun degişlidir. Döwletimiz soňky ýyllarda import harytlarynyň ornuny tutýan, “Türkmenistanda öndürilen” haryt nyşanly önümleri daşarky bazarlarda işjeň ýerlemek boýunça yzygiderli çäreleri durmuşa geçirýär. Milli azyk senagatynyň önümleri — ajaýyp tagamy we hili bilen tapawutlanýan çaga iýmitleri, miweli içgiler, gazlandyrylan suwlar, süýji-köke önümleri alyjylaryň uly islegine eýe bolup, giňden tanalýar. Ýerli önüm öndürijileriň bu ýerde görkezilýän harytlarynyň kabul edilen halkara ölçegleriň ekologik, gözellik talaplaryna laýyklykda gaplanandygyny we bezelendigini bellemek gerek.

Sergä gatnaşýanlaryň hatarynda çagalar üçin dürli önümleriň satuwyny amala aşyrmaga ýöriteleşen iri söwda platformalary we internet dükanlary hem bar. Halkara gözden geçirilişiň çäklerinde el işine ussatlaryň taýýarlan önümleriniň ýarmarkasy-da geçiriler. Onda halkymyzyň milli sungatynyň özboluşly aýratynlyklaryny özünde jemleýän sungat eserleri görkeziler.

Şu gezekki sergä dabaranyň esasy gahrymanlary bolan ýaşajyk raýatlaryň işjeň gatnaşmagy onuň esasy aýratynlygy boldy. Ýurdumyzyň belli modeller öýleriniň täze taýýarlan, owadan çaga lybaslarynyň görkeziliş dabarasy hem hut şolara gönükdirildi. Zehinli dizaýnerlerimiz tarapyndan döredilen her bir lybas özünde däp bolan milli äheňleri we dünýäniň häzirki zaman modasynyň ýörelgelerini sazlaşykly utgaşdyrmak bilen, gaýtalanmajak esere öwrülýär.

Bu ýerde çagalar üçin birnäçe interaktiw zolaklar döredilipdir. Ýaşajyk türkmenistanlylar serginiň işiniň dowam edýän ähli günlerinde tejribeli tälimçileriň ýolbaşçylygynda döredijilik we başga-da birnäçe gyzykly ugurlar bilen meşgullanyp bilerler. Gürrüň, ilkinji nobatda, çagalar döredijiliginiň dürli ugurlary boýunça gurnaklar hem-de kiçi ýaşly çagalar, ýetginjekler üçin heýkeltaraşlyk, suratkeşlik, nakgaşlyk ýaly ugurlar boýunça köp sanly ussatlyk sapaklary barada barýar.

“Çagalygyň täsin dünýäsine” gelýän ýaş nesliň wekilleri üçin meşhur ertekileriň, belli multfilmleriň gahrymanlarynyň keşbini döreden animatorlaryň, artistleriň dürli tanyşdyrylyş çärelerini, ýaşajyk zehinleriň ukyp-başarnyklaryny görkezýän şüweleňini, türkmen sportunyň ýyldyzlarynyň sport çykyşlaryny we olar bilen duşuşyklary guramak hem göz öňünde tutuldy.

Geçiriljek çäreler ýurdumyzyň geljegi bolan çagalara diňe bir ýatdan çykmajak täsirleri we şatlykly duýgulary bagyşlamak bilen çäklenmän, eýsem, olary çäksiz alada bilen gurşap alýan, ýaş nesliň sagdyn bedenli, bilimli, hemmetaraplaýyn sazlaşykly kemala gelmegi we terbiýelenmegi üçin ähli şertleri döredýän Watanymyza bolan söýgini hem artdyrar. Çagalaryň bagtyýar gülküsi sergini guraýjylar üçin iň gowy peşgeşdir.

Sergi-ýarmarkanyň jemleýji gününde çagalaryň çeken suratlarynyň we elde ýasan oýunjaklarynyň bäsleşikli söwdasynyň geçirilmegine garaşylýar.

Merkezi Aziýa sebitinde şu ugra ýöriteleşen bu iň iri sergi ösüp gelýän ýaş nesle niýetlenen önümleriň köp sanly görnüşleri bilen paýtagtymyzyň ýaşaýjylaryny hem-de myhmanlaryny tanyşdyrmaga mümkinçilik döredýär. Ol ýurdumyzyň döwlet, hususy düzümleriniň daşary ýurtly hyzmatdaşlar bilen netijeli gatnaşyklary ýola goýmak, çagalar harytlary senagatynda iň täze işläp taýýarlamalary ulanmakda tejribeleri işjeň alyşmak üçinem amatly meýdançadyr.

“Kids Ekspo: ähli zat çagalar üçin” atly halkara sergi-ýarmarkanyň çäklerinde göz öňünde tutulan işewürlik duşuşyklary Türkmenistanyň gyzyklanma bildirýän ähli ýurtlar bilen ynanyşmak, özara hormat goýmak ýörelgelerine, ýagty geljek üçin ählumumy tagallalara esaslanýan ynanyşmak gatnaşyklaryna hemişe açykdygyny aýdyň görkezýär.

Sergi öz işini 22-nji awgustda tamamlar. Onuň ahyrynda gatnaşyjylara degişli diplomlar gowşurylar.

Geçen hepdäniň wakalary Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň baştutanlygynda ata Watanymyzyň ykdysady kuwwatyny, halkymyzyň ruhy baýlygyny artdyrmak, bagtyýar durmuşyny üpjün etmek, ýurdumyzyň halkara abraýyny has-da belende galdyrmak ugrunda durmuşa geçirilýän işleriň üstünliklere beslenýändiginiň aýdyň güwäsi boldy.

12-nji awgustda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow bilen Ýaponiýanyň Premýer-ministri Fumio Kisidanyň arasynda telefon arkaly söhbetdeşlik boldy. Dostlukly ýurduň Hökümetiniň ýolbaşçysy Astana şäherinde 9-njy awgustda geçirilmegi meýilleşdirilen “Merkezi Aziýa — Ýaponiýa” dialogynyň birinji sammitini we ikitaraplaýyn duşuşygy Ýaponiýada bolup geçen güýçli ýertitreme bilen baglylykda yza süýşürmek baradaky teklibi goldandygy üçin döwlet Baştutanymyza hoşallyk bildirdi. Öz gezeginde, hormatly Prezidentimiz Ýaponiýada bolup geçen ýertitreme baradaky habary gynanç bilen kabul edendigini belläp, ähli türkmen halkynyň adyndan we hut öz adyndan çuňňur gynanjyny, medet beriji sözlerini, ähli ejir çekenlere tiz wagtda sagalmaklary baradaky arzuwlaryny beýan etdi.

Döwlet Baştutanymyz Türkmenistanyň Ýaponiýa bilen ýola goýlan döwletara gatnaşyklara ýokary baha berýändigini, ony ileri tutulýan ugurlar boýunça mundan beýläk-de ösdürmäge aýratyn ähmiýet berýändigini nygtady. Şunda ýurtlarymyzyň abraýly halkara guramalaryň, ilkinji nobatda, Birleşen Milletler Guramasynyň çäklerinde ýakyndan hyzmatdaşlyk etmäge gyzyklanma bildirýändikleri tassyklanyldy.

Söhbetdeşligiň dowamynda häzirki wagtda ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygyň dürli ugurlary, şol sanda senagat pudagyny, ulag-kommunikasiýa, ýangyç-energetika ulgamlaryny öz içine alýandygy bellenildi. Hormatly Prezidentimiz deňhukuklylyk, milli bähbitleri, iki ýurduň durmuş-ykdysady ösüşiniň ileri tutulýan wezipelerini nazara almak ýörelgeleri esasynda ýola goýulýan döwletara dialogyň ösdürilmeginiň wajypdygy barada aýdyp, Ýaponiýanyň Premýer-ministrini özi üçin islendik amatly wagtda Türkmenistana sapar bilen gelmäge çagyrdy.

Dostlukly ýurduň Hökümetiniň ýolbaşçysy çakylyk üçin hoşallyk bildirip, ýapon tarapynyň hem netijeli hyzmatdaşlygyň hemmetaraplaýyn pugtalandyrylmagyna gyzyklanma bildirýändigini we bilelikdäki işiň täze ugurlaryny kesgitlemek üçin Türkmenistanyň Prezidenti bilen ýakyn wagtda gepleşikleriň geçirilmegine sabyrsyzlyk bilen garaşýandygyny aýtdy.

Zähmet rugsadynda bolýan hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow 13-nji awgustda Hazar deňziniň ajaýyp kenarynda ýerleşýän, tebigatyň täsin “merjeni” hasaplanýan “Awaza” milli syýahatçylyk zolagyna bardy. Şol günüň ertesi döwlet Baştutanymyz Günüň dogýan çagynda Hazar deňziniň ajaýyp howasyndan lezzet alyp, onuň kenarynda welosipedli gezelenç etdi.

Ýokary derejeli hyzmatlary hödürleýän döwrebap şypahana-dynç alyş ulgamynyň çäginde ýakymly howa gurşawynyň bolmagy deňizden we «Awaza» emeli derýasyndan öwüsýän sergin şemalyň, ýaşyl seýilgähleriň, tokaý zolaklarynyň döredýän salkyn howasynyň esasynda mümkin bolýar. Soňky ýyllarda şeýle zolaklaryň çägi ep-esli giňeldildi. Şunuň bilen baglylykda, Türkmenistanda ekologik abadançylygy üpjün etmek, Milli tokaý maksatnamasyny durmuşa geçirmek, ýurdumyzyň özboluşly ösümlik we haýwanat dünýäsini, Hazar deňziniň biodürlüligini gorap saklamak hem-de öwrenmek üçin amala aşyrylýan giň gerimli işler kenarýaka sebitiň ekologik ýagdaýynyň has-da gowulanmagyny şertlendirip, «Awaza» milli syýahatçylyk zolagynyň meşhurlygyny artdyrdy.

Türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy, Hormatly il ýaşulusy Gurbanguly Berdimuhamedow zähmet rugsady wagtynda “Arçman” şypahanasyna baryp gördi. Gahryman Arkadagymyz bu ýerde dynç alyşda bolýan Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Diwanynyň iş dolandyryjysy, Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasynyň wise-prezidenti R.Bazarow bilen duşuşdy. Söhbetdeşligiň dowamynda Halk Maslahatynyň nobatdaky mejlisine hem-de şanly senelere görülýän taýýarlyk bilen bagly meselelere aýratyn üns çekildi.

Milli Liderimiz Magtymguly Pyragynyň täze neşir edilen kitabyndan goşgulary okady we “Arçman” şypahanasynyň çäginde agtyjaklary hem-de çowlugy bilen gezelenç etdi.

Geçen hepdede “Awaza” milli syýahatçylyk zolagynda Hazar deňziniň güni bellenildi. “Hazar deňzi: durnukly ösüşiň hatyrasyna hyzmatdaşlyk” atly ylmy-amaly maslahat baýramçylygyň esasy wakalarynyň biri boldy. Maslahat hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň tabşyrygy boýunça Türkmenistanyň Daşky gurşawy goramak ministrligi we Hazar deňzi instituty tarapyndan Daşary işler ministrliginiň goldaw bermeginde guraldy. Oňa Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary, daşary işler ministri, degişli ministrlikleriň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň, ugurdaş düzümleriň ýolbaşçylarydyr hünärmenleri, ylmy jemgyýetçiligiň wekilleri gatnaşdylar.

Myhmanlaryň hatarynda Hazarýaka döwletleriň, şeýle-de Türkiýäniň, Gruziýanyň, Rumyniýanyň, Beýik Britaniýanyň, Täjigistanyň ýurdumyzdaky diplomatik wekilhanalarynyň, abraýly halkara we sebit guramalarynyň wekilhanalarynyň, şol sanda BMG-niň hemişelik utgaşdyryjysynyň edarasynyň, Ösüş maksatnamasynyň, Daşky gurşaw boýunça maksatnamasynyň, Ýewropada Howpsuzlyk we Hyzmatdaşlyk Guramasynyň Aşgabatdaky merkeziniň, BMG-niň Azyk we oba hojalyk guramasynyň Merkezi Aziýada we Kawkazda balykçylyk hem-de akwakultura boýunça komissiýasynyň, Bütindünýä bankynyň, Halkara deňiz hukugy boýunça institutynyň, Halkara ummanlar institutynyň we beýlekileriň wekilleri bar. Maslahatyň gün tertibine Hazarýaka ýurtlaryň hyzmatdaşlygynyň ykdysady, durmuş, ekologik meseleleriň birnäçesiniň çözgüdini özünde jemleýän durnukly ösüşi üpjün etmek bilen bagly möhüm meseleler girizildi. Çykyşlarda degişli ulgamda sebit döwletlerinde, şol sanda “Hazar ekologiýa maksatnamasy” atly sebit maksatnamasyny durmuşa geçirmegiň çäklerinde alnyp barylýan köptaraply işler giňişleýin beýan edildi. BMG-niň Baş Assambleýasynyň 78-nji sessiýasynda Türkmenistanyň öňe süren, Hazar deňziniň daşky gurşawyny, onuň bioserişdelerini gorap saklamak, ekologik meselelerini çözmek bilen baglanyşykly wezipeleriň giň toplumy boýunça hünärmenleriň arasynda hyzmatdaşlyk etmek üçin halkara meýdança hökmünde «Hazar ekologik başlangyjyny» döretmek baradaky teklibine aýratyn üns çekildi.

Baýramçylyk çäreleriniň çäklerinde sergi we sportuň dürli görnüşleri boýunça ýaryşlar geçirildi.

2025-nji ýylda ýurdumyzyň Bitaraplygynyň 30 ýyllygyny dabaraly bellemäge, BMG-niň Baş Assambleýasynyň geljek ýyly «Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly» diýip yglan etmek hakynda Kararnamasyny durmuşa geçirmäge taýýarlyk görüp, Türkmenistan hyzmatdaşlar bilen işjeň gatnaşyklaryny dowam etdirýär. Türkmenistanyň anyk ädimleri BMG-niň Baş Assambleýasynyň 79-njy sessiýasynda ýurdumyzyň köpçülige ýetirjek ileri tutýan garaýyşlarynda-da öz beýanyny tapýar. Daşary işler ministrliginiň geçen hepdede çap edilen beýanatynda bellenilişi ýaly, öňde boljak sessiýanyň wise-başlyklygyna saýlanylan ýurdumyz parahatçylygy, howpsuzlygy we durnukly ösüşi pugtalandyrmaga gönükdirilen birnäçe möhüm başlangyçlar bilen çykyş etmegi meýilleşdirýär.

Şolaryň hatarynda Ählumumy howpsuzlyk strategiýasyny işläp taýýarlamak, BMG-niň ählumumy araçylarynyň ýöriteleşdirilen taýýarlyk we iş maksatnamasyny döretmek, Ýapyk aýlanyşykly ykdysadyýete geçmek boýunça ählumumy Çarçuwaly maksatnamany işläp düzmek ýaly teklipler bar. Mundan başga-da, Türkmenistan BMG-niň Durnukly ösüş maksatlaryny durmuşa geçirmeginiň çäklerinde ulag, energetika howpsuzlygy, daşky gurşaw, ynsanperwer ulgam, sport diplomatiýasy boýunça meselelere aýratyn üns berer. BMG-niň Merkezi Aziýada howanyň üýtgemegi bilen bagly tehnologiýalar boýunça sebit merkezini, BMG-niň Aral deňziniň sebiti üçin Ýörite maksatnamasyny (UNSPAS) döretmek boýunça işler dowam etdiriler.

Türkmenistanyň Ylymlar akademiýasynyň Magtymguly adyndaky Dil, edebiýat we milli golýazmalar instituty tarapyndan çärýekde bir gezek neşir edilýän «Miras» ylmy-köpçülikleýin žurnalynyň nobatdaky sany çapdan çykdy. «Pähim-paýhas ummany Magtymguly Pyragy» şygary astynda geçýän ýylda köpçülige ýetirilen täze neşiriň makalalarynyň aglaba bölegi Gündogaryň beýik şahyrynyň we akyldarynyň durmuş ýoly, baý döredijilik mirasy, çeper pikirlenmeleriniň aýratynlyklary barada maglumatlary özünde jemleýän ylmy gözleglere bagyşlanýar. Häzirki wagtda Magtymguly Pyragynyň doglan gününiň 300 ýyllygynyň baýram edilmegi bütin dünýäde uly gyzyklanma döredýär. Türkmen, iňlis we rus dillerinde, ýokary çaphana usulynda neşir edilen žurnalyň nobatdaky sany köpöwüşginli fotosuratlar bilen bezelipdir.

Şeýlelikde, geçen hepdäniň wakalary hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň ýurdumyzyň kuwwatly ykdysady mümkinçiligine, özara bähbitli halkara hyzmatdaşlyga, halkymyzyň özboluşly medeni mirasyna, ruhy baýlygyna esaslanýan daşary we içeri syýasatynyň yzygiderli hem-de üstünlikli durmuşa geçirilýändiginiň nobatdaky beýany boldy.

Türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy, Hormatly il ýaşulusy Gurbanguly Berdimuhamedow zähmet rugsady wagtynda «Arçman» şypahanasyna baryp, bu ýerde dynç alyşda bolýan Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Diwanynyň iş dolandyryjysy, Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasynyň wise-prezidenti R.Bazarow bilen duşuşdy we Halk Maslahatynyň nobatdaky mejlisine, ýurdumyzyň durmuşynda möhüm orny eýeleýän şanly senelere görülýän taýýarlyk işleriniň barşy bilen gyzyklandy. Lukman Arkadagymyz gür baglyga bürenen, ekologik taýdan amatly howa gurşawy bolan şypahananyň çäginde agtyjaklary hem-de çowlugy bilen gezelenç etdi.

“Pähim-paýhas ummany Magtymguly Pyragy” ýylynyň her bir güni Watanymyz üçin taryhy ähmiýetli wakalara beslenýär. Şunda demokratik ýörelgeleriň pugtalandyrylmagyna, adam hukuklarynyň goralmagyna, raýat jemgyýetiniň hemmetaraplaýyn kämilleşdirilmegine döwlet derejesinde uly ähmiýet berilýär.

Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Diwanynyň iş dolandyryjysy, Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasynyň wise-prezidenti R.Bazarow Gahryman Arkadagymyz bilen duşuşmak bagtynyň miýesser etmeginiň özi üçin belent mertebedigini aýtdy we häzirki döwürde Halk Maslahatynyň nobatdaky mejlisine görülýän taýýarlyk işleri barada hasabat berdi. Şeýle-de oba hojalyk ekinleriniň tohumçylygy boýunça geçiriljek halkara foruma, Magtymguly Pyragynyň 300 ýyllyk ýubileýi mynasybetli dabaralaryň çäklerinde guralmagy meýilleşdirilýän “Döwürleriň hem-de medeniýetleriň özara baglanyşygy — häzirki zaman dünýäsiniň we ösüşiň binýady” atly halkara maslahata, Garaşsyzlyk baýramynyň çäklerinde geçiriljek Dünýä türkmenleriniň ynsanperwer birleşiginiň nobatdaky maslahatyna, Saglygy goraýyş we derman senagaty işgärleriniň gününe görülýän taýýarlyk işleri hakynda aýdyldy.

Milli Liderimiz türkmen halkynyň köpasyrlyk taryhyň dowamynda döwleti dolandyrmak babatda toplan tejribesine we häzirki zamanyň oňyn ýörelgelerine esaslanýan Halk Maslahatynyň mejlisiniň ähmiýetine ünsi çekdi. Şunda hormatly Prezidentimiziň tabşyryklaryna laýyklykda, nobatdaky umumymilli forumyň ýokary guramaçylyk derejesiniň üpjün edilmegi, onda kabul ediljek çözgütleriň üstünlikli ýerine ýetirilmegi wajyp wezipeler hökmünde kesgitlenildi.

Gahryman Arkadagymyz bu baradaky gürrüňi dowam edip, ýurdumyzyň obasenagat toplumyna degişli düzümleriň ýolbaşçylary hem-de hünärmenleri bilen bilelikde, şu ýylyň sentýabrynda Aşgabatda oba hojalyk ekinleriniň tohumçylygyna bagyşlanyp geçiriljek halkara maslahatyň guramaçylygyna möhüm ähmiýet bermegi tabşyrdy. Munuň özi obasenagat pudagynda dünýäniň ösen tejribesiniň özleşdirilmeginde, häzirki zamanyň täzeçil tehnologiýalary boýunça tejribe alyşmakda ähmiýetlidir.

“Pähim-paýhas ummany Magtymguly Pyragy” ýylynyň şanly seneleriniň biri hökmünde ykrar edilen akyldar şahyryň doglan gününiň 300 ýyllygynyň çäklerinde geçiriljek “Döwürleriň hem-de medeniýetleriň özara baglanyşygy — häzirki zaman dünýäsiniň we ösüşiň binýady” atly halkara maslahatyň ýokary derejede geçirilmegine hemmetaraplaýyn esasda çemeleşilmelidigini belläp, Milli Liderimiz türkmen halkynyň meşhur şahsyýetiniň hormatyna guralýan çärelerde halkymyzyň milli sungatynyň, döredijilik mümkinçilikleriniň öz beýanyny tapmalydygyna ünsi çekdi.

Häzirki döwürde hormatly Prezidentimiziň baştutanlygynda durmuşa geçirilýän we “Döwlet adam üçindir!” diýen şygary ýörelge edinýän döwlet syýasatynda adam saglygy, onuň bagtyýar durmuşy baradaky aladanyň möhüm orun eýeleýändigini aýdyp, lukman Arkadagymyz Saglygy goraýyş we derman senagaty işgärleriniň güni mynasybetli meýilleşdirilen çärelere taýýarlyk işleriniň ýokary derejede alnyp barylmagy barada tabşyryklary berdi.

Dünýä türkmenleriniň ynsanperwer birleşiginiň maslahaty hakynda aýdylanda, ýurdumyzda Garaşsyzlyk baýramynyň bellenilýän günlerinde geçirilmegi asylly däbe öwrülen bu forumyň guramaçylyk derejesine zerur üns berilmelidigini belläp, Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow onuň dünýäniň dürli ýurtlarynda ýaşaýan watandaşlarymyz bilen ýola goýlan gatnaşyklaryň yzygiderli berkidilmegine ýardam etmelidigini aýtdy.

Şeýle ynsanperwer işleriň sakasynda Gahryman Arkadagymyzyň başyny başlan, häzirki döwürde hormatly Prezidentimiz tarapyndan mynasyp dowam etdirilýän asylly ýörelgeleriň durandygyny belläp, R.Bazarow ýurdumyzyň durmuşynda taryhy ähmiýeti bolan şanly seneleriň dabaralandyrylmagy bilen baglanyşykly gymmatly maslahatlary berendigi üçin Milli Liderimize hoşallyk bildirdi we öňde durýan wezipeleriň üstünlikli ýerine ýetirilmegi ugrunda degişli düzümleriň wekilleri bilen bilelikde tagallalaryny gaýgyrmajakdygyna ynandyrdy.

Hormatly Arkadagymyz Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň alyp barýan işleriniň taryhy, syýasy-jemgyýetçilik taýdan ähmiýetlidigini belläp, bu işler bilen bir hatarda, beýleki çäreleriň hem guramaçylykly geçirilmeginiň möhüm talap bolup durýandygyna ünsi çekdi. Nygtalyşy ýaly, häzirki wagtda ýurdumyzyň ýolbaşçy düzümi we köp sanly ildeşlerimiz Hazaryň kenaryndaky, welaýatlardaky şypahanalarda, dynç alyş merkezlerinde zähmet rugsadyny ýokary derejede geçirýärler. Bu barada aýtmak bilen, R.Bazarow amatly dynç almak ugrunda ähli zerur şertleriň döredilendigi üçin Gahryman Arkadagymyza we hormatly Prezidentimize hoşallygyny beýan etdi.

Häzirki wagtda ýurdumyzda ýaş nesilleriň hemmetaraplaýyn sazlaşykly ösüşi, olaryň döwrebap bilim-terbiýeli bolup ýetişmekleri, ukyp-başarnyklaryny açyp görkezmekleri ugrunda döredilýän mümkinçilikler öz oňyn netijesini berýär.

Türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow öňde goýlan wezipeleri ýerine ýetirmekde üstünlikleri arzuw etdi.

* * *

Çeper döredijilige, şol sanda türkmen halkynyň akyldar şahyry Magtymguly Pyragynyň dünýä nusgalyk eserlerine aýratyn sarpa goýýan Gahryman Arkadagymyz Magtymguly Pyragynyň eserler ýygyndysyndan ybarat täze kitapdan goşgulary okady. Dana Pyragynyň akyl-paýhasa ýugrulan döredijiliginiň her bir adamda ruhubelentlik döredýändigini belläp, alym Arkadagymyz şahyryň goşgularynyň ähli ýaşdaky adamlar üçin gymmatlydygyny, onuň eserleriniň hemmetaraplaýyn öwrenilmeginiň wajypdygyny aýtdy.

Milli Liderimiz şypahananyň çägi boýunça agtyjaklary hem-de çowlugy bilen gezelenç etdi. Gahryman Arkadagymyz olaryň bilimi, daşary ýurt dillerini öwrenmäge bolan höwesi bilen gyzyklandy. Munuň özi peder-perzent mekdebiniň asylly ýörelgeleriniň häzirki döwrüň ruhuna kybap derejede ösdürilýändiginiň aýdyň beýanydyr.

“Arçmanyň” çägi boýunça gezelenjiň adamlar, aýratyn-da, çagalar üçin oňyn täsiriniň bardygyny belläp, lukman Arkadagymyz döwrebap seýilgähde gezelenç etmegiň saglygyň möhüm şertidigine ünsi çekdi. Bu künjekde gök zolaklaryň, döwrebap seýilgähleriň döredilmegi bu ýerleriň tebigy aýratynlyklary hem-de dag howasy bilen utgaşyp, jana ýakymly howa gurşawyny emele getirýär. Munuň özi şypahanada saglygyny dikeldýänler we bejergi alýanlar üçin esasy şertleriň biri bolup durýar.

Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe Watanymyzda giňden bellenilýän şanly seneler, milli baýramçylyklar, halkara derejeli çäreler medeniýet ulgamynda alnyp barylýan işleriň üstünliklere beslenýändiginiň aýdyň güwäsidir.

Türkmen halkynyň taryhda baý medeniýetiniň bolandygyny görkezýän, bahasyna ýetip bolmajak gymmatlyklarynyň bardygyny bellemek gerek. Olar dünýäde giňden ykrar edilýär. Magtymguly Pyragynyň golýazmalar toplumynyň ÝUNESKO-nyň “Dünýäniň hakydasy” maksatnamasynyň halkara sanawyna girizilmegi, şahyryň doglan gününiň 300 ýyllygynyň 2024-2025-nji ýyllarda ÝUNESKO bilen bilelikde bellenilip geçilýän şanly seneleriň sanawyna goşulmagy hem munuň anyk mysalydyr. “Pähim-paýhas ummany Magtymguly Pyragy” şygary astynda geçýän şu ýylda ýurdumyzda we daşary ýurtlarda Gündogaryň beýik akyldarynyň doglan gününiň 300 ýyllygy mynasybetli maslahatlar, «tegelek stoluň» başyndaky söhbetdeşlikler, döredijilik duşuşyklary, sergilerdir konsertler geçirilýär. Olaryň esasy maksady dana Pyragynyň edebi mirasynyň mundan beýläk-de wagyz edilmegine ýardam bermekden, bu ugurda ylmy barlaglary çuňlaşdyrmakdan, türkmen nusgawy şahyrynyň şahyrana-filosofik dünýäsine halkara jemgyýetçiligiň ünsüni çekmekden ybaratdyr. Şahyryň goşgularynda beýan edilýän ynsanperwer garaýyşlar XVIII-XIX asyrlarda diňe bir türkmen halkynyň durmuşyna däl, eýsem, Gündogaryň ähli halklaryna-da uly täsirini ýetiripdir.

18-nji fewralda Türkmenistanyň Daşary işler ministrliginiň Halkara gatnaşyklary institutynda «Magtymguly Pyragynyň parahatçylyk taglymaty we Bitarap Türkmenistanyň diplomatiýasy» atly halkara maslahat geçirildi. Onda çykyş edenler Magtymgulynyň garaýyşlarynyň beýleki halklara hormat goýmak, hoşniýetli goňşuçylyk ýörelgelerine, watansöýüjilige esaslanýandygyny bellediler. Hut şu ýörelgeler Türkmenistanyň hemişelik Bitaraplygynyň mazmunyny emele getirip, ýurdumyzyň diplomatiýasynyň parasatlylygynyň, dowamatlylygynyň üpjün edilmegini şertlendirýär. Häzirki wagtda Magtymgulynyň döredijiliginiň halkara derejede dost-doganlygy pugtalandyrmaga hyzmat edýändigini nygtamak zerur. Çünki ýurdumyzyň daşary syýasaty beýik şahyryň pikirleriniň, türkmenleriň we dünýä halklarynyň Ýer ýüzündäki orny baradaky garaýyşlarynyň dowamatydyr. Diplomatlaryň belleýişleri ýaly, şu ýyl Magtymgulynyň doglan güni mynasybetli birnäçe halkara çäreleriň geçirilmegi meýilleşdirilýär. Şunda dostlukly ýurtlaryň bu çäreleriň guramaçylykly geçirilmegine öz goşantlaryny goşmaga we olara işjeň gatnaşmaga taýýardyklary tassyklanyldy.

Maý aýynda paýtagtymyzdaky “Ýyldyz” myhmanhanasynda medeniýet ministrleri derejesinde Gündogaryň beýik şahyry we akyldary Magtymguly Pyragynyň doglan gününiň 300 ýyllygyna bagyşlanan halkara maslahat geçirildi. “Pähim-paýhas ummany Magtymguly Pyragy” ýylynyň esasy çäreleriniň birine öwrülen bu foruma abraýly halkara guramalaryň, şol sanda Türki medeniýetiň halkara guramasynyň (TÜRKSOÝ), Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasynyň (YHG), Garaşsyz Döwletleriň Arkalaşygynyň (GDA) ýolbaşçylary hem-de wekilleri, Hytaýyň Halk syýasy konsultatiw geňeşiniň Ählihytaý komitetiniň başlygynyň orunbasary, daşary ýurtlaryň birnäçesinden, şol sanda Azerbaýjandan, Ermenistandan, Gruziýadan, Gazagystandan, Gyrgyzystandan, Russiýadan, Täjigistandan, Özbegistandan, Hindistandan, Eýrandan, Katardan, Hytaýdan, Koreýa Respublikasyndan, Malaýziýadan, Türkiýeden, Ýaponiýadan wekiliýetler gatnaşdy.

17-nji maýda paýtagtymyzyň günorta böleginde Magtymgulynyň ýadygärliginiň hem-de “Magtymguly Pyragy” medeni-seýilgäh toplumynyň аçylyş dabarasy boldy. Bu şanly waka 2024-nji ýylda nusgawy şahyryň doglan gününiň 300 ýyllygyna bagyşlanyp, Türkmenistanda we daşary ýurtlarda geçirilýän çäreleriň özboluşly dowamyna öwrüldi. Görnükli söz ussady öz ady, baý döredijiligi bilen indi üç asyr bäri türkmen halkynyň şan-şöhratyny dabaralandyryp gelýär. Köpetdagyň eteginde türkmen edebiýatynyň meşhur wekiliniň heýkeli bina edilen medeni-seýilgäh toplumyny döretmek başlangyjy dana Pyragynyň halkymyzyň taryhy, jemgyýetçilik-syýasy, medeni durmuşyndaky ornuna möhüm ähmiýet berýän Gahryman Arkadagymyza degişlidir.

Giň gerimli çäreleriň hatarynda “Pähim-paýhas ummany Magtymguly Pyragy” ýylynda Arkadag şäherinde geçirilen Medeniýet hepdeligi aýratyn ähmiýete eýedir. Diýarymyzda giňden bellenilýän Medeniýet we sungat işgärleriniň hem-de Magtymguly Pyragynyň şygryýet gününe gabatlanyp geçirilýän bu medeni forum döredijilik işgärleriniň hünär taýdan kämilleşmegine, täze zehinleri ýüze çykarmaga, milli medeniýetimizi ösdürmäge ýardam edýär.

Şanly senä bagyşlanyp, 5-nji awgustda paýtagtymyzda “Söz ussady Magtymguly Pyragy” atly “tegelek stoluň” başyndaky söhbetdeşlik guraldy. Bu çäre Magtymgulynyň ýurdumyzyň we daşary ýurtlaryň edebiýaty, medeniýeti öwrenijileri, taryhçy alymlary üçin özüne çekiji şahsyýetleriň biridigini tassyklady. Şunda beýik söz ussadynyň Gündogar halklarynyň milli edebiýatlarynyň ösüşine ýetiren täsirini öwrenmek ýaly ugra aýratyn üns berildi. Magtymguly Pyragynyň şygryýeti halk çeperçilik usullary, öz döwrüniň öňdebaryjy pikirleri bilen baýlaşdyrandygy nygtaldy. Maslahata gatnaşyjylar Magtymgulynyň şol döwrüň gaýry dillerinden gelip çykýan hem-de kabul edilen edebi ýörelgelerinden saplanyp, öz şygryýetini halkyň gepleşik dilinde düzendigine aýratyn ünsi çekdiler. Onuň goşgulary halk döredijiliginiň ruhuna, çeperçiligine çuňňur aralaşýar. Şonuň üçin-de şahyryň şygyrlary halk tarapyndan gyzgyn goldawa eýe bolupdyr.

7-nji awgustda geçirilen “Beýik Pyragynyň köňül isläni — synlaň, bagt boýlaýan Türkmenistany!” atly maslahatda çykyş edenler Pyragynyň türkmen halkynyň öňündäki iň uly hyzmatynyň agzybirlige we jebislige çagyryşdygyny nygtadylar. Wagt berkarar döwleti arzuwlan şahyryň belent taglymynyň möhümdigini subut etdi. Häzirki günde Magtymgulynyň arzuw eden bagtyýar geljegi hakykata öwrüldi. Täze taryhy döwürde parahatçylygyň we ylalaşygyň ýurdy hökmünde Garaşsyz, baky Bitarap Türkmenistanyň at-abraýy barha ýokarlanýar. Parahat, bagtyýar durmuşyň diňe agzybirlikdedigine ynanýan halkymyz beýik Pyragynyň öwüt-ündewlerine berk eýerýär.

Magtymguly nesillere çuňňur paýhasa, arassa duýgulara ýugrulan ajaýyp şahyrana mirasyny galdyrdy. Onuň geljege gönükdirilen ajaýyp goşgularyndaky aýdyň, çuňňur pikirler diňe bir türkmen halkynyň däl, eýsem, halkara jemgyýetçiligiň hem ruhy isleglerine laýyk gelýär. Magtymgulynyň döredijilik mirasynyň ähmiýeti milli çäklerden çykyp, adamzadyň aň-paýhas hazynasyna mynasyp goşant boldy. Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe Pyragynyň döredijiliginiň umumadamzat derejesindäki ähmiýeti barha belende göterilýär. Onuň durmuş tejribesine ýugrulan pikirleri, filosofik garaýyşlary häzirki zaman türkmen jemgyýetiniň ruhy binýadyny düzýär.

Türkmen edebiýatynyň görnükli şahyry Magtymguly Pyragynyň doglan gününiň 300 ýyllygy mynasybetli 8-nji awgustda geçirilen “Magtymguly Pyragy — dünýäniň akyldary” atly konsert Daşoguz welaýatynda guralan ajaýyp wakalaryň birine öwrüldi. Şu aýyň medeni maksatnamasynyň çäklerinde ýurdumyzyň ähli künjeginde köp sanly çäreler, şol sanda “Kalplara ruhy siňen Pyragy”, “Pähim-paýhas ummany Magtymguly Pyragy”, “Änew medeniýetiniň sungatdaky keşbi” atly “tegelek stoluň” başyndaky söhbetdeşlikler, “Bagtyýar zamana buýsan, Pyragy!”, “Döwrebap eserleriň sazlaşygy”, “Magtymguly Pyragy — türkmeniň ruhy dünýäsiniň çeper keşbi” atly döredijilik duşuşyklary we sergiler geçirildi.

Türkmen halkynyň görnükli oglunyň eserlerinde Watana söýgi, ynsanperwerlige, parahatçylyk söýüjilige, döredijilige, dost-doganlyga çagyryş ýaly hiç haçan ähmiýetini ýitirmejek umumadamzat gymmatlyklary öz aýdyň beýanyny tapýar. Magtymgulynyň dürli halklaryň dillerine terjime edilen goşgulary dünýäniň ähli künjeginde ýaşaýan ynsanlaryň kalbynda seslenme döredýär. Russiýada, Türkiýede, Eýranda, Özbegistanda, Ukrainada we beýleki ýurtlarda türkmeniň beýik nusgawy şahyrynyň hormatyna ýadygärlikler dikildi.

Häzirki wagtda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň alyp barýan oňyn syýasaty netijesinde Türkmenistan durnukly, parahatçylyk söýüji, okgunly ösýän döwlet hökmünde halkara abraýyny barha artdyrýar. Ýurdumyz baý milli taryhy-medeni gymmatlyklary bilen tutuş halkara bileleşige giňden açylýar. Şu ýylyň baýramçylyk çäreleriniň maksatnamasy Änew şäheriniň “Türki dünýäsiniň medeni paýtagty” diýlip yglan edilmegi mynasybetli geçirilýän dabaralary hem öz içine alýar.

Türkmen halkynyň şöhratly taryhynda özboluşly orny eýeleýän Änew milli medeni we taryhy ýadygärlikleri özünde jemleýän gadymy şäherleriň biridir. 1904-nji ýylda Änewiň arheologik depelerinde geçirilen gazuw-agtaryş işleri bu ýerde eneolit döwründe ýaýran ekerançylyk medeniýeti barada köp sanly gymmatly maglumatlary ýüze çykardy. Şol gazuw-agtaryş işleriniň dowamynda ýadygärligiň bu döwre degişli medeni gatlaklarynda gadymy desgalaryň diwar galyndylary, zähmet gurallary, keramika önümleri bilen bir hatarda, ak bugdaýyň däneleri hem tapyldy. Türkmenistanyň Milli “Ak bugdaý” muzeýiniň Änew şäherinde bina edilmegi-de şunuň bilen aýrylmaz baglanyşyklydyr. Bu açyşlardan soňra, sebitiň eneolit döwrüniň arheologik medeniýeti “Änew medeniýeti” ady bilen dünýäniň ylmy jemgyýetçiligine ýaň saldy. XX asyryň ortalarynda Änew medeniýetine degişli başga-da birnäçe ýadygärlikler ýüze çykaryldy. Orta asyrlarda Beýik Ýüpek ýolunyň ugrunda ýerleşen Änew galasy gülläp ösen şäherçe bolupdyr. Häzirki wagtda Änew şäheri barha pajarlap ösýär, bu ýerde medeni-durmuş maksatly binalar yzygiderli gurulýar.

Mälim bolşy ýaly, 2024-nji ýyly “Türki dünýäsiniň beýik şahyry we akyldary Magtymguly Pyragy ýyly”, gadymy Änew şäherini bolsa şol ýylda “Türki dünýäsiniň medeni paýtagty” diýip yglan etmek baradaky çözgüt Türki medeniýetiň halkara guramasynyň (TÜRKSOÝ) hemişelik geňeşiniň Türkiýe Respublikasynyň Bursa şäherinde geçirilen mejlisinde kabul edilipdi. Munuň özi halkara ynsanperwer başlangyçlary öňe sürýän döwlet hökmünde Türkmenistanyň tagallalarynyň we bar bolan ägirt uly medeni mümkinçilikleriniň ykrar edilmeginiň nobatdaky güwäsidir. 26-njy martda Ak bugdaý etrabynyň “Nowruz ýaýlasyndaky” “Türkmeniň ak öýi” binasynda dabaraly çäre geçirildi we Änew şäherine berlen bu abraýly dereje mynasybetli guralmagy meýilleşdirilýän çärelere badalga berildi.

“Türki dünýäsiniň medeni paýtagty” taslamasy türki halklaryň medeni mümkinçiliklerini açyp görkezmäge we olaryň mirasy bilen tanyşdyrmaga gönükdirilendir. Munuň özi her ýylda türki dilli ýurtlaryň dürli şäherleriniň döredijilik taryhyna ünsi çekmegi, şonuň netijesinde-de medeni çäreleriň geçirilmegini göz öňünde tutýar hem-de halklarymyzyň taryhyň dowamynda emele gelen gatnaşyklaryna, medeniýet ulgamyndaky hyzmatdaşlyga esaslanýar.

Meşhur şäherlerimiziň eýýäm ikinji gezek “Türki dünýäsiniň medeni paýtagty” diýlip yglan edilmegi bilen, Türkmenistanyň öz gadymy taryhyna, baý milli medeniýetine ylmy we döredijilik intelligensiýanyň ünsüni çekmäge, häzirki zaman gazananlary bilen tanyşdyrmaga mümkinçilik alandygy guwandyryjydyr. Gahryman Arkadagymyzyň başlangyjy esasynda TÜRKSOÝ bilen ýola goýlan ýakyn gatnaşyklaryň häzirki wagtda hormatly Prezidentimiz tarapyndan üstünlikli ilerledilýändigini bellemek möhümdir. Şu ýylyň martynda Aşgabatda Türki Döwletleriň Guramasynyň Aksakgallar geňeşiniň mejlisiniň geçirilmegi hem köptaraplaýyn hyzmatdaşlygy ösdürmekde Türkmenistanyň işjeň orny eýeleýändigine şaýatlyk edýär.

27-nji martdaky “Gadymy Änew medeniýeti” atly halkara ylmy maslahat baýramçylyk medeni maksatnamanyň çäklerinde guralan esasy çäreleriň biri boldy. Mundan başga-da, 28-nji martda paýtagtymyzda Änew şäherine berlen bu abraýly dereje hem-de Magtymguly Pyragynyň doglan gününiň 300 ýyllygy mynasybetli dabaralaryň çäklerinde “Türkmen topragy — gadymy medeniýetleriň merkezi” atly halkara metbugat maslahaty geçirildi. Maslahata ýurdumyzyň köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň, Beýik Britaniýanyň, Wengriýanyň, Moldowa Respublikasynyň Gagauziýa awtonom-çäk düzüminiň, Gruziýanyň, Yragyň, Gazagystanyň, Gyrgyzystanyň, Makedoniýanyň, Russiýanyň, Türkiýäniň we Özbegistanyň öňdebaryjy habarlar agentlikleriniň, teleradiokompaniýalarynyň, kino birleşikleriniň, internet portallarynyň, gazet-žurnallarynyň, Türki medeniýetiň halkara guramasy (TÜRKSOÝ), Ýewropa ýurtlarynyň Teleradioýaýlymlar birleşigi (EBU), Yslam Hyzmatdaşlyk Guramasynyň Radio we telewideniýe birleşigi, Yslam Hyzmatdaşlyk Guramasyna agza ýurtlaryň Habarlar agentlikleriniň birleşigi (UNA) ýaly abraýly düzümleriň ýolbaşçylarydyr wekilleri gatnaşdylar. Wekilleriň hatarynda Kanadanyň “HEC Montreal” we Türkiýäniň Bahçeşehir uniwersitetleriniň professorlary hem bar.

29-njy martda Arkadag şäherinde hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň “Änew — müňýyllyklardan gözbaş alýan medeniýet” atly kitabynyň tanyşdyrylyş dabarasy boldy. Döwlet Baştutanymyzyň bu eseri Änew şäheriniň 2024-nji ýylda «Türki dünýäsiniň medeni paýtagty» diýlip yglan edilmegine bagyşlanýar. Bu bolsa Watanymyzyň belent halkara abraýa eýediginiň, türkmen halkynyň umumadamzat medeniýetiniň ösüşine goşan uly goşandynyň bütin dünýäde ykrar edilýändiginiň güwäsidir.

16-njy maýda Aşgabatda Änew şäheriniň “Türki dünýäsiniň medeni paýtagty” diýlip yglan edilmeginiň çäklerinde Türki medeniýetiň halkara guramasyna (TÜRKSOÝ) agza döwletleriň ÝUNESKO-nyň işleri barada milli toparlarynyň 10-njy mejlisi geçirildi. Çäräniň esasy maksady türki döwletleriň taryhy, medeni, tebigy we golýazma ýadygärliklerini gorap saklamakda ÝUNESKO bilen TÜRKSOÝ-nyň bilelikdäki hyzmatdaşlygynyň täze mümkinçiliklerini kesgitlemekden, milli mirasyň gymmatlyklarynyň halkara sanawlara işjeň girizilmegini üpjün etmek üçin tagallalary birleşdirmekden ybaratdyr. Mundan başga-da, şu aýda “Taryhyň köklerine siňen gadymy mekan” atly sergi guralar. Şeýle medeni çäreler umumadamzat gymmatlyklarynyň hazynasyna uly goşant goşan halkymyzyň medeniýetini, taryhy-medeni mirasyny köpöwüşginliligi bilen açyp görkezmäge mümkinçilik berýär.

Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe hormatly Prezidentimiziň alyp barýan döwlet syýasaty netijesinde medeniýet ulgamynyň işini kämilleşdirmek, milli mirasymyzy düýpli öwrenmek, aýawly saklamak we dünýäde wagyz etmek, şol sanda taryhy-medeni ýadygärliklerimizi gorap saklamak boýunça anyk çäreler durmuşa geçirilýär. Magtymguly Pyragynyň doglan gününiň 300 ýyllygy we Änew şäheriniň 2024-nji ýylda “Türki dünýäsiniň medeni paýtagty” diýlip yglan edilmegi mynasybetli giňden ýaýbaňlandyrylýan dabaralar milli medeniýetimiziň döredijilik kuwwatyny aýdyň şöhlelendirýär.

Ylym-bilim ulgamyny, hususan-da, häzirki innowasiýalar we ösüş eýýamynda döwletiň öňünde durýan meseleleriň oňyn çözülmegini üpjün etmek wezipesi duran giň dünýägaraýyşly, ýokary bilimli ýaşlary taýýarlamak işini kämilleşdirmek hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň alyp barýan döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň biridir. Gahryman Arkadagymyzyň başlangyçlaryny üstünlikli dowam etdirýän döwlet Baştutanymyz röwşen geljegi nazarlaýan özgertmeleriň çuňňur ylmy binýadynyň kemala getirilmegi üçin ylym ulgamynyň ösdürilmegi ugrunda giň gerimli çäreleriň durmuşa geçirilmegine aýratyn ähmiýet berýär. Şu maksatlar bilen, milli ylym-bilim ulgamynyň hukuk esaslary pugtalandyrylyp, bu ugurlaryň düzümleýin döwrebaplaşdyrylmagy boýunça möhüm çözgütler kabul edildi. Iri halkara guramalar, ylmy merkezler bilen ýokary tehnologiýalar ulgamynda uzak möhletleýin hyzmatdaşlyk alnyp barylýar. Ýurdumyzyň ylmy-barlag institutlarynda, ýokary okuw mekdeplerinde we beýleki ugurdaş düzümlerde ylmy barlaglaryň üstünlikli geçirilmegi, bu babatdaky işleriň giň gerime eýe bolmagy üçin ähli zerur şertler döredilýär. Şunda ylmyň, bilimiň, önümçiligiň özara baglanyşykly bolmagyna aýratyn ähmiýet berilýär. Ýaşlaryň hemmetaraplaýyn goldanylmagy, öz mümkinçiliklerini doly açyp görkezmekleri üçin yzygiderli çäreler görülýär.

Häzirki wagtda “Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy: Türkmenistany 2022 — 2052-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Milli maksatnamasynyň”, “Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2022 — 2028-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasynyň” çäklerinde ylmy barlaglaryň binýatlaýyn we nazary arabaglanyşygy işjeňleşdirilýär. 12-nji iýulda geçirilen Ministrler Kabinetiniň giňişleýin mejlisinde hormatly Prezidentimiz ýurdumyzy ylym babatda ösen döwlete öwürmek üçin ylmy-barlag işlerini dowam etdirmegi tabşyrdy. Şunuň bilen baglylykda, bu ugurda halkara hyzmatdaşlygy ösdürmegiň möhümdigi bellenildi.

“Türkmenistanda biotehnologiýany toplumlaýyn ösdürmegiň 2024 — 2028-nji ýyllar üçin Döwlet maksatnamasy”, Ylmy iş hakynda ylmy maksatnamalary (taslamalary), meýilnamalary we hasabatlary döwlet tarapyndan hasaba almagy guramagyň we geçirmegiň Tertibi tassyklanyldy, Oguz han adyndaky Inžener-tehnologiýalar uniwersitetiniň “Oguz han” ylmy-tehnologiýalar merkezi döredildi.

Mälim bolşy ýaly, Türkmenistanyň Ylymlar akademiýasynyň Tehnologiýalar merkezine halkara ylmy-tehnologiýa parkynyň hukuk derejesi berildi. Ylymlar gününiň öňüsyrasynda geçirilen Hökümet mejlisinde döwlet Baştutanymyz tarapyndan degişli Karara gol çekildi. Bu çözgüt ýurdumyzyň alymlaryna we inženerlerine daşary ýurtlaryň ugurdaş ylmy merkezleri, şol sanda Halkara ylmy parklaryň assosiasiýasy bilen hyzmatdaşlygy işjeňleşdirmäge mümkinçilik berýär. Ylmy-barlag institutlary, ýokary okuw mekdepleri, Türkmenistanyň Ylymlar akademiýasynyň ýanyndaky Ýaş alymlar merkezi, Magtymguly adyndaky Ýaşlar guramasynyň Merkezi geňeşi tarapyndan alnyp barylýan senagat-innowasion we maglumat-tehnologik häsiýetli gözlegler, ýaş alymlaryň, inženerleriň, tehniki ugurly işgärleriň, hünärmenleriň ylmy açyşlary ýurdumyzyň durmuş-ykdysady ösüşiniň möhüm wezipelerini çözmäge şert döredýär.

Ýurdumyzda 12-nji iýunda bellenilýän Ylymlar gününe bagyşlanyp geçirilen “Türkmenistanda innowasiýa tehnologiýalarynyň ösüşi we geljegi” atly halkara ylmy maslahat hem bu ugurda hyzmatdaşlygy giňeltmäge gönükdirildi. Forum türkmen alymlaryny we onlarça daşary ýurtdan ylmy jemgyýetçiligiň wekillerini bir ýere jemledi. Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň belleýşi ýaly, ylym milli we umumadamzat bähbitli belent maksatlarymyzy durmuşa geçirmegiň ýolunda berk binýat hökmünde hyzmat edýär. Ylmyň gazananlaryny durmuşa ornaşdyrmak häzirki zaman ylym ulgamynyň häsiýetli aýratynlygydyr. Şunda islendik ylmy işläp taýýarlama näçe çalt önümçilige ornaşdyrylsa, onuň gymmatynyň hem şol derejede ýokary bolýandygy nukdaýnazaryndan garamak möhümdir. Bu forumyň Ylymlar akademiýasynyň Halkara ylmy-tehnologiýa parkynda geçirilendigini bellemelidiris. Maslahatyň «Himiki tehnologiýalar we ekologiýa», «Nanotehnologiýalar we energetika», «Bio-, iýmit we derman serişdelerini öndürmegiň tehnologiýalary», «Maglumat-aragatnaşyk we geografik maglumat ulgamlarynyň tehnologiýalary», «Innowasion ykdysadyýet» atly mejlislerinde gyzyklanma bildirilen pikir alyşmalar boldy. Maslahatyň öňüsyrasynda oňa gatnaşyjylar Halkara ylmy-tehnologiýa parkynyň hem-de Germaniýanyň Halkara hyzmatdaşlyk boýunça jemgyýetiniň sanly tehnologiýalara we innowasion taslamalara bagyşlanan «Gaýtadan dikeldilýän energiýa çeşmelerine geçmek — geljegiň energiýasy» atly sergisi bilen tanyşdylar. Şeýle hem foruma gatnaşan wekillere mekdep okuwçylarynyň arasynda geçirilen «Ýaş innowatorlar» bäsleşiginiň ýeňijilerini sylaglamak dabarasyna gatnaşmaga mümkinçilik döredildi.

Geçirilen maslahatlaryň hatarynda “Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe ylym, tehnika we innowasion tehnologiýalar» atly halkara ylmy maslahat hem bar. Onuň dowamynda daşary ýurtly gatnaşyjylar giň gerimli hyzmatdaşlygy ösdürmäge taýýardyklaryny beýan edip, hormatly Prezidentimiziň yzygiderli ünsi we goldawlary netijesinde innowasion işleri alyp barmak üçin ýurdumyzda döwrebap ylmy düzümleriň döredilendigini bellediler.

Myhmanlar Ylymlar güni mynasybetli guralan çärelere, Türkmenistanyň ýaşlarynyň arasynda ylmy işler boýunça geçirilen bäsleşigiň ýeňijilerini sylaglamak dabarasyna gatnaşdylar. Bu abraýly aň-paýhas bäsleşigine gatnaşýanlaryň sany her ýyl yzygiderli artýar. “Pähim-paýhas ummany Magtymguly Pyragy” ýylynda geçirilen bäsleşige ýaş alymlaryň we talyplaryň 1670-si gatnaşyp, «Nanotehnologiýalar, himiki tehnologiýalar, täze materiallary öwrenmek we energetika»; «Biotehnologiýa, molekulýar biologiýa, oba hojalygy, ekologiýa we genetika»; «Maglumat we aragatnaşyk ulgamlary, kompýuter tehnologiýalary»; «Häzirki zaman lukmançylyk we derman serişdelerini öndürmek tehnologiýalary»; «Innowasion ykdysadyýet»; «Ynsanperwer ylymlar» diýlip atlandyrylýan ylmyň we tehnologiýanyň alty ugry boýunça öz işläp taýýarlamalaryny, nazary gözleglerini, ylmy barlaglaryny hödürlediler. Eminler bäsleşige hödürlenen işlerden 107-sini baýrakly orunlara mynasyp gördüler. Şunda ylmy işleriň ähmiýeti, ylmy tarapdan täzeçilligi, şol taslamalaryň iş ýüzünde durmuşa geçirmek, önümçilige ornaşdyrmak üçin zerurlygy göz öňünde tutuldy.

Magtymguly Pyragynyň doglan gününiň 300 ýyllygynyň hormatyna hem ylmy-amaly maslahatlar, sergiler, tanyşdyrylyş dabaralary geçirilýär. Şunda “Pähim-paýhas ummany Magtymguly Pyragy” atly halkara ylmy maslahat möhüm çäreleriň biri boldy. Forum Azerbaýjandan, Owganystandan, Ermenistandan, Belarusdan, Bolgariýadan, Beýik Britaniýadan, Wengriýadan, Germaniýadan, Gruziýadan, Hindistandan, Ispaniýadan, Eýrandan, Italiýadan, Gazagystandan, Hytaýdan, Gyrgyzystandan, Litwadan, Malaýziýadan, Birleşen Arap Emirliklerinden, Pakistandan, Russiýadan, Rumyniýadan, Koreýa Respublikasyndan, ABŞ-dan, Täjigistandan, Türkiýeden, Özbegistandan, Fransiýadan ylmy jemgyýetçiligiň wekillerini, ugurdaş hünärmenleri bir ýere jemledi. Daşary ýurtly myhmanlaryň hatarynda Birleşen Milletler Guramasynyň Bilim, ylym we medeniýet meseleleri boýunça guramasynyň (ÝUNESKO), Türki medeniýetiň halkara guramasynyň (TÜRKSOÝ) ýolbaşçylarydyr wekilleri hem bar. Hormatly Prezidentimiz foruma gatnaşyjylara iberen Gutlagynda bu maslahatyň dürdäne şygyrlary bilen özüni giňden tanadan Magtymguly Pyragynyň dünýä edebiýatynyň altyn hazynasyna giren baý edebi mirasyny çuňňur hem-de hemmetaraplaýyn öwrenmekde ähmiýetiniň örän uly boljakdygyna berk ynam bildirdi.

Döwletimiz tarapyndan ýaş türkmenistanlylaryň bilim almaklary, ýurdumyza, halkymyza mynasyp gulluk etmekleri üçin ähli şertler döredilýär. Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň nygtaýşy ýaly, halkynyň taryhyny bilýän, ýurdunyň gazanýan üstünliklerine buýsanýan, onuň şan-şöhratyny artdyrmaga çalyşýan hakyky watansöýüji nesli kemala getirmek biziň baş maksadymyzdyr. Täze okuw ýylyna gowy taýýarlyk görmek, bilim ojaklarynda abatlaýyş işlerini geçirmek, ýokary okuw mekdeplerine zehinli, mynasyp ýaşlary kabul etmek, giriş synaglaryny guramaçylykly we adalatly geçirmek şu ýylyň birinji ýarymynyň jemlerine bagyşlanyp geçirilen Ministrler Kabinetiniň giňişleýin mejlisinde döwlet Baştutanymyzyň bilim ulgamynyň ýolbaşçylarynyň öňünde goýan gaýragoýulmasyz wezipeleriniň hatarynda boldy. Şeýle hem bilim maksatnamalaryny we meýilnamalaryny kämilleşdirmek, mekdepleri okuw kitaplary, gollanmalar bilen ýeterlik möçberde üpjün etmek möhüm wezipeleriň hatarynda kesgitlenildi. Öňde goýlan ähli wezipeleri öz wagtynda ýerine ýetirmek wajypdyr. Çünki ýaşlaryň biliminiň ýokary derejä ýetirilmegi, olara zerur bilimleriň, amaly endikleriň öwredilmegi, belent ahlak gymmatlyklaryna laýyklykda terbiýe berilmegi ýurdumyzyň ägirt uly mümkinçilikleriniň doly peýdalanylmagyny üpjün edip biler. Şunda bu wezipeleriň amal edilmegi maksatnamalaýyn çäreleri we irginsiz tagallalary talap edýär.

Biziň ýaşaýan zamanamyz görlüp-eşidilmedik ylmy-tehniki ösüşiň döwrüdir, ol bilimiň derejesiniň we hiliniň, tehnologiýalaryň, döredijilik mümkinçilikleriniň okgunly ösüşi bilen şertlendirilýär. Hut şu nukdaýnazardan, Türkmenistanda ýokary bilimli hünärmenleri taýýarlamaga, iň täze kompýuter, multimedia tehnologiýalaryndan, öňdebaryjy iş tejribelerinden peýdalanýan döwrebap okuw mekdepleriniň giň toruny döretmäge, netijede, bilim ulgamyny täzeçil ösdürmäge aýratyn ähmiýet berilýär. Şu ýyl ýokary, orta hünär okuw mekdeplerine kabul edilýän talyplaryň sanynyň artdyrylmagy, olarda täze hünärleriň açylmagy, hünär bilimleriniň ugurlarynyň giňeldilmegi bu babatda alnyp barylýan anyk işleriň mysaly bolup durýar. 2023-nji ýylda çap edilen «UI GreenMetric World University Ranking» halkara reýtingine Türkmenistanyň ýokary okuw mekdepleriniň 8-siniň girendigini bellemek möhümdir. Ýurdumyzyň bilim ojaklarynyň 9-sy Uniwersitetleriň halkara assosiasiýasynyň işjeň agzasy bolup durýar.

Türkmenistanyň Prezidentiniň Karary bilen, Bilim işiniň döwlet akkreditasiýasy hakynda Düzgünnama tassyklanyldy. Bu resminama Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe bilimiň hiline halkara tejribeler esasynda baha bermegiň döwrebap nusgalaryny ornaşdyrmak maksady bilen, “Bilim hakynda” Türkmenistanyň Kanunyna laýyklykda işlenip taýýarlanyldy. 25-nji maýda geçirilen Ministrler Kabinetiniň mejlisinde döwlet Baştutanymyzyň gol çeken Karary bilen, “Türkmenistanda umumybilim maksatnamalary boýunça okatmagyň usulyýetini kämilleşdirmegiň 2028-nji ýyla çenli Konsepsiýasy” we ony amala aşyrmak boýunça ýerine ýetirilmeli çäreleriň Meýilnamasy tassyklanyldy. Bu resminamada mekdebe çenli çagalar edaralarynda we orta mekdeplerde berilýän bilimiň üznüksizligini hem-de arabaglanyşygyny üpjün etmäge, bilimli, watansöýüji şahsyýetleri kemala getirmäge gönükdirilen çäreler göz öňünde tutuldy. Mundan başga-da, pedagogik işgärleri taýýarlamagyň gerimini giňeldip, mugallymlaryň hünär bilimlerini çuňlaşdyrmak, täze tehnologiýalar esasynda okuwyň mazmunyny, görnüşini kämilleşdirmek, bilimiň hilini bahalandyrýan halkara maksatnamalaryň görkezijilerini milli bilim ulgamyna ornaşdyrmak boýunça anyk çäreleri durmuşa geçirmek meýilleşdirilýär. Bu möhüm resminamalaryň kabul edilmegi döwlet Baştutanymyzyň bilim ulgamyny kämilleşdirmek, ylym-bilim ulgamynda özgertmeleri amala aşyrmak, ony ýokary dünýä ölçegleriniň derejesine çykarmak meselelerine aýratyn üns berýändigine şaýatlyk edýär. Şunuň bilen baglylykda, bilim ulgamynyň ösüşine baha bermek, orta mekdeplerde pedagogik işgärlere bolan zerurlyklary seljermek, bu ulgamyň maddy-enjamlaýyn binýadyny kämilleşdirmek babatda degişli işler alnyp barylýar.

Türkmenistan milli bilim ulgamyna dünýä standartlaryny ornaşdyryp, ynsanperwer ulgamda Birleşen Milletler Guramasy bilen hyzmatdaşlygy işjeň ösdürýär. Guramanyň ÝUNISEF, ÝUNFPA, ÝUNDP, ÝUNESKO ýaly ýöriteleşdirilen düzümleri bilen bilelikdäki işler durmuşa geçirilýär. Häzirki wagtda Diýarymyzda bilimi dolandyrmagyň täze maglumat ulgamyny ornaşdyrmak boýunça degişli çäreler görülýär. Munuň üçin eýýäm synag goşundysy işlenip taýýarlanyldy. Şu maksat bilen, ÝUNISEF tarapyndan Bilim ministrligi hem-de Innowasion maglumat merkezi bilen bilelikde milli hünärmenlere bu ulgamy ulanmagy öwretmek boýunça tejribe sapaklary geçirildi. Şunda 2023-nji ýylyň maýynda Türkmenistanyň 2024 — 2026-njy ýyllar üçin BMG-niň Çagalar gaznasynyň Ýerine ýetiriji geňeşiniň agzalygyna saýlanylandygyny hem bellemek ýakymlydyr.

Ýaşlaryň halkara bilim olimpiadalaryna gatnaşmagy bilen bagly sanly bilim Konsepsiýasyndan gelip çykýan wezipeleri çözmäge döwlet derejesinde aýratyn ähmiýet berilýär. Munuň özi geçirilýän halkara bäsleşikleriň we mekdep okuwçylarynyň arasyndaky ders olimpiadalarynyň netijeliliginiň ýokarlanmagyna ýardam edýär. Şu ýylyň birinji ýarymynda okuwçylar we talyp ýaşlar halkara ýaryşlarda, internet olimpiadalarynda jemi 156 altyn, 242 kümüş, 339 bürünç medal gazandylar. Şu ýylyň martynda Arkadag şäherinde Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasynyň ýardam bermeginde mekdep okuwçylarynyň arasynda halkara matematika olimpiadasy guraldy. Bäsleşigiň açylyş dabarasynda çykyş edenler Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwrüniň binýadyny goýan türkmen halkynyň Milli Lideriniň döwlet taglymatynyň esasy ugurlaryna aýratyn üns çekdiler. Şeýle hem Türkmenistanyň halkara giňişlikde barha ýokarlanýan orny, döwlet Baştutanymyzyň jemgyýetimizi beýik maksatlaryň töweregine birleşdirýän tutumly işleri, milli bilim ulgamyny kämilleşdirmek ugrunda görülýän çäreler barada aýratyn nygtaldy.

Ýaş raýatlarda bilimlerini yzygiderli baýlaşdyrmaga, dünýä ösüşiniň täzeliklerini özleşdirmäge bolan höwesi döretmek ýurdumyzyň rowaçlygyny, halkymyzyň bagtyýar geljegini kesgitleýän möhüm wezipeleriň biridir. Türkmenistanda ýaşlary hemmetaraplaýyn goldamak, olaryň mümkinçiliklerini ösdürmek, bu ulgamda kanunçylyk binýadyny kämilleşdirmek boýunça çäreler durmuşa geçirilýär. Bu babatda 2021 — 2025-nji ýyllara niýetlenen degişli Döwlet maksatnamasy hereket edýär. Ýurdumyzyň kanunçylygy we Türkmenistanyň halkara şertnamalary esasynda, ýaşlaryň halkara hyzmatdaşlygyny ösdürmek maksady bilen, Türkmenistanyň Prezidenti Karara gol çekdi. Resminama laýyklykda, “Türkmenistanyň ýaşlarynyň halkara hyzmatdaşlygynyň 2023 — 2030-njy ýyllar üçin Strategiýasy” tassyklanyldy.

Hormatly Prezidentimiziň alyp barýan giň gerimli bilim özgertmelerini üstünlikli durmuşa geçirmek bilen baglanyşykly dürli ugurlarda döwletara hyzmatdaşlyk işjeň ösdürilýär. Diýarymyzyň we daşary ýurtlaryň bilim edaralarynyň arasynda okuw maslahatlaryny, okuw-usulyýet sapaklaryny, umumy okuwlary we beýleki çäreleri bilelikde guramak asylly däbe öwrüldi. Kabul edilen milli maksatnamalaryň çäklerinde ýurdumyzyň ähli sebitlerinde orta mekdepleriň, çagalar baglarynyň häzirki zaman binalary gurlup ulanmaga berilýär. Olar döwrebap kompýuterler, okuw-tehniki serişdeler, interaktiw-multimedia tehnologiýalary bilen doly üpjün edilýär. Her ýyl birinji synp okuwçylaryň ählisine “Bilimli” atly noutbuk kompýuterler sowgat berilýär. Munuň özi döwletimizde körpe nesliň mynasyp terbiýelenmegi we sazlaşykly ösmegi ugrunda edilýän aladanyň ýene-de bir aýdyň mysalydyr.

Milli bilim ulgamynyň dünýäniň bilim giňişligine goşulyşmagy hünärmenleri taýýarlamak üçin täze ugurlary we wezipeleri kesgitledi. Şolaryň hatarynda häzirki zaman hünärmeniniň zähmet bazaryndaky bäsdeşlige ukyplylygyny ýokarlandyrmak, olara halkara ölçeglere laýyk hünär derejesini bermek wezipesi bar. Şunuň bilen baglylykda, ýokary hünär başarnygyna ukyply hünärmenleri taýýarlamagyň möhüm şerti hökmünde daşary ýurt dillerini öwrenmek meselesine aýratyn üns berilýär. Şu nukdaýnazardan, daşary ýurtly myhmanlaryň gatnaşmagynda maslahatlar, ýurdumyzyň Bilim ministrliginiň, ýokary okuw mekdepleriniň halkara guramalar, dürli döwletleriň diplomatik wekilhanalary, okuw merkezleri bilen guraýan çäreleri aýratyn ähmiýete eýe bolýar. Geçen ýarym ýylda bilim edaralarynda, şeýle-de daşary döwletleriň ýokary okuw mekdeplerinde bilim alýan türkmen ýaşlarynyň gatnaşmagynda Magtymguly Pyragynyň doglan gününiň 300 ýyllygyna bagyşlanan köp sanly çäreleriň geçirilendigini bellemelidiris.

Ýurdumyzyň bilim ulgamynyň binýadyny iň oňat dünýä tejribesi, halkymyzyň gadymdan gelýän ruhy gymmatlyklary, milli däp-dessurlary, baý taryhy we medeni mirasy düzmelidir. Şoňa görä-de, Türkmenistanyň ylym-bilim ulgamyny dünýä derejesine çykarmak, ýaşlarymyzyň sazlaşykly ösmegi, dünýägaraýşynyň giňemegi üçin ähli şertleri döretmek, dürli pudaklar üçin ýokary bilimli hünärmenleri, ýaş alymlary taýýarlamak ýaly möhüm wezipeleri çözmek zerurdyr.

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň baştutanlygynda durmuşa geçirilýän giň gerimli özgertmeler, ilkinji nobatda, Watanymyzyň ykbaly, ylym-bilimiň çalt depginde ösýän, adam paýhasynyň ýokary sepgitleri gazanýan döwründe ýaşaýan we zähmet çekýän häzirki hem-de geljek nesilleriň bagtyýar durmuşy üçin ýokary jogapkärçilik duýgusyna ýugrulandyr.

Bagtyýar durmuşda ýaşaýan çagalaryň şatlykly gülküleri ýurdumyzyň abadançylygynyň, Watanymyzyň häzirki we ertirki gününe bolan ynamyň iň ajaýyp güwäsidir. Bu çagalyk owazy Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe has belentden ýaňlanýar. Türkmenistanda üstünlikli durmuşa geçirilýän syýasat, şeýle hem ýörite maksatnamalar çagalaryň doly derejeli dynç almaklaryna, okamaklaryna, döretmeklerine, olaryň bilimli, ylymly, beden taýdan sagdyn, Watana wepaly şahsyýetler bolup ýetişmeklerine gönükdirilendir.

Çagalaryň tomusky dynç alşyny guramak meselesi hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň hemişe üns merkezinde saklanýar. Şu günler diňe bir Aşgabat we Arkadag şäherlerindäki teatrlarda, sirklerde, seýilgählerde däl, eýsem, Gökderede, «Awaza» milli syýahatçylyk zolagynda ýerleşýän ajaýyp dynç alyş we sagaldyş merkezlerinde-de dürli dynç alyş çäreleri, konsertler geçirilýär, sahna oýunlary görkezilýär. Doly derejeli dynç almak, wagtlaryny gyzykly, peýdaly geçirmek üçin ähli şertler döredilen dünýä derejesindäki sagaldyş merkezlerinde dynç alyş möwsümini geçirmäge mümkinçilik alýan ýaş türkmenistanlylaryň sany ýyl-ýyldan artýar. Bu tomus olara russiýaly çagalar hem goşuldy. Olar Hazar deňziniň gözel kenarynda ýaýbaňlandyrylan “Awaza — dostluk mekany” atly çärelere gatnaşdylar. Onuň maksady dürli halklaryň çagalarynyň arasyndaky dost-doganlygy berkitmekden, ýaş türkmenistanlylaryň daşary ýurtly deň-duşlary bilen döredijilik gatnaşyklaryny giňeltmekden ybaratdyr. Beýleki ýurtlardan gelen çagalara türkmen medeniýeti we sungaty, Watanymyzyň häzirki güni bilen tanyşmaga mümkinçilikleri döretmek, zehinli, bilimli çagalara hemmetaraplaýyn goldaw bermek, intellektual, ruhy taýdan ösen ýaş nesli terbiýeläp ýetişdirmek hem çäräniň esasy wezipeleriniň biri boldy.

Hazar deňziniň türkmen kenarynda çagalar dürli ýaryşlara gatnaşmak bilen, wagtlaryny gyzykly geçirdiler. Mysal üçin, olar iň gowy akwagrim we asfaltda surat çekmek boýunça bäsleşiklere gatnaşyp, döredijilik başarnyklaryny görkezdiler. Çagalaryň ruhuny götermek, saglygyny berkitmek maksady bilen, woleýbol, ýeňil atletika boýunça ýaryşlar, zehin bäsleşikleri, seýilgähe gezelenç guraldy. Dynç alşyň çäginde russiýaly mekdep okuwçylary Türkmenbaşy şäheriniň Taryhy we ülkäni öwreniş muzeýine baryp gördüler. Bu ýerde el işleriniň ussatlary olara milli senetçiligiň aýratynlyklary barada gürrüň berdiler. Mundan başga-da, gury ýerde we suwda ilkinji lukmançylyk kömegini bermek boýunça çäre, ýol hereketiniň düzgünlerine degişli ýaryşlar, “Hany, oglanlar!” we “Hany, gyzlar!” atly bäsleşikler geçirildi. Arkadag şäherinde geçirilen halkara matematika olimpiadasynda ýeňiji bolan Russiýa Federasiýasynyň mekdep okuwçylaryna «Daýanç» sagaldyş merkezinde dynç almak üçin ýollanmalar Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasynyň hasabyna maliýeleşdirildi.

Türkmen halkynyň Milli Lideriniň başlangyjy esasynda haýyr-sahawat gaznasynyň döredilmegi ösüp gelýän ýaş nesil hakynda hemmetaraplaýyn alada edilýändiginiň, halkymyzyň ynsanperwerlik, haýyr-sahawatlylyk ýörelgeleriniň dabaralanýandygynyň aýdyň güwäsidir. Gaznanyň döredilmegi bilen, howandarlyga mätäç çagalaryň hukuklaryny goramak, olaryň jemgyýetiň we döwletiň durmuşyna doly derejeli gatnaşmagyny üpjün etmek üçin giň mümkinçilikler açylýar. Ýurdumyzyň ýaş raýatlarynyň saglygyny goramak maksady bilen, ugurdaş desgalaryň gurluşygyna aýratyn ähmiýet berilýär. Şolaryň hatarynda Arkadag şäherindäki döwrebap enjamlar bilen enjamlaşdyrylan Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky çagalar sagaldyş-dikeldiş merkezi hem bar. Haýyr-sahawat gaznasynyň goldaw bermeginde Türkiýe Respublikasynyň, Russiýa Federasiýasynyň, Owganystanyň, Ukrainanyň, Palestinanyň we Täjigistan Respublikasynyň çagalaryna ynsanperwerlik kömekleri iberildi.

Gaznanyň serişdeleriniň hasabyna howandarlyga mätäç çagalara paýtagtymyzyň, ýurdumyzyň welaýatlarynyň lukmançylyk edaralarynda dürli operasiýalary geçirmek, bejeriş işleri üçin çykdajylara, ýöriteleşdirilen mekdeplerde, mekdep-internatlarda terbiýelenýän ýaşajyk türkmenistanlylar üçin lukmançylyk maksatly enjamlary satyn almaga tölegleri geçirmek asylly däbe öwrüldi. Gahryman Arkadagymyzyň goldawy, yzygiderli atalyk aladalary esasynda mümkinçiligi çäkli çagalaryň saglygyny dikeltmek, olaryň sazlaşykly ösüşini üpjün etmek, saglyklaryny berkitmek ugrunda ähli zerur şertler döredilýär. Gazna tarapyndan paýtagtymyzdaky Enäniň we çaganyň saglygyny goraýyş ylmy-kliniki merkezine, welaýatlarda ýerleşýän beýleki hassahanalara “Dialog+” kysymly gemodializ enjamlarynyň sowgat berilmegi munuň aýdyň mysalydyr. Mundan başga-da, gaznanyň hasabyna 2021-nji ýylyň tomsunda welaýatlaryň etrap we şäher hassahanalarynyň çagalar bölümleri üçin zerur bolan döwrebap enjamlar bilen üpjün edilen “Tiz kömek” awtoulaglary satyn alyndy. Mary welaýat çagalar hassahanasyna “Savina” kysymly emeli dem beriş enjamy sowgat berildi.

Paýtagtymyzdaky Döwletliler köşgünde terbiýelenýän çagalar Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasynyň goldaw bermeginde Türkiýe Respublikasynda boldular. Olar Türkiýede her ýylyň 23-nji aprelinde bellenilýän Milli özygtyýarlylyk we çagalar güni mynasybetli geçirilen medeni çärelere gatnaşdylar.

Döwletimiziň ene-atasyz galan çagalar hakynda aladany öz üstüne almak bilen, olaryň uly maşgala goşulyşmaklary, özlerini jemgyýetiň möhüm agzasy hökmünde duýmaklary üçin ähli şertleri döredýändigini bellemek gerek. Bu diňe bir kömege mätäç raýatlary goldamak üçin durmuş ugurly çäre bolmak bilen çäklenmän, eýsem, türkmen halkynyň ruhy ýörelgeleriniň we üýtgewsiz dessurlarynyň hem biridir. Şeýle ynsanperwer däpler çagalaryň hukuklaryny, kanuny bähbitlerini üpjün etmek, goramak ýaly toplumlaýyn hukuk kepilliklerini, hossarsyz galan çagalaryň durmuş ulgamyna çekilmegine, olary özbaşdak durmuşa taýýarlamaga, çagalaryň döredijilik işjeňliginiň ösdürilmegine, ýokary ahlak gymmatlyklary, watansöýüjilik esasynda terbiýelenmegine gönükdirilen birnäçe çäreleri öz içine alýar.

Çagalaryň dynç alşy barada aýdylanda, her tomus möwsüminde Gökdere jülgesinde we ýurdumyzyň welaýatlarynda ýerleşýän sagaldyş merkezlerinde dürli ýaş toparlary üçin ýaryşlaryň, döwlet, halkara derejeli döredijilik bäsleşikleriniň ýeňijileri bolan ýaşajyk artistleriň, höwesjeň çagalar döredijilik toparlarynyň, meşhur estrada aýdymçylarynyň, sazandalaryň gatnaşmaklarynda konsertleriň geçirilýändigini nygtamalydyrys. Mundan başga-da, sport ýaryşlary, sahna çykyşlary, çeper okaýyşlar we beýleki çäreler guralýar. 5-nji awgustda «Bagtyýar nesiller» çagalar sagaldyş-dynç alyş merkezinde «Dil bilen dünýäni gezer» bäsleşigi, 6-njy awgustda bolsa «Altyn damja» çagalar sagaldyş-dynç alyş merkezinde «Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň baştutanlygynda demokratik ösüşiň nusgalyk ýoly bilen» atly çäre geçirildi.

1-nji iýunda Türkmenistanda Çagalary goramagyň halkara güni giňden bellenilýär. Bu sene dünýä bileleşigi bilen raýdaşlygyň, Birleşen Milletler Guramasynyň çagalaryň hukuklary we bähbitleri babatda esas goýujy maksatlaryna, ýörelgelerine ygrarlylygyň beýany hökmünde ýurdumyzyň resmi baýramçylyklarynyň sanawyna girizildi. Bu ýörelgeler BMG tarapyndan 1989-njy ýylda kabul edilen Çaganyň hukuklary hakynda Konwensiýada berkidildi. Türkmenistan 1994-nji ýylda bu Konwensiýa goşuldy we ösüp gelýän ýaş nesil üçin iň amatly ýaşaýyş şertlerini üpjün etmekde uly jogapkärçiligi öz üstüne alýandygyny tassyklady.

Däp bolşy ýaly, Çagalary goramagyň halkara güni mynasybetli tutuş ýurdumyzda jemgyýetçilik guramalary tarapyndan ministrlikler we pudaklaýyn dolandyryş edaralary bilen bilelikde konsertler, sergiler, ýaryşlar, sport çäreleri geçirilýär, sahna oýunlary görkezilýär. Mysal üçin, şu ýylyň 1-nji iýunynda Aşgabatda Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasy tarapyndan yglan edilen «Biz — Arkadag Serdarly Watanyň bagtyýar nesilleri» atly döredijilik bäsleşiginiň jemi jemlenilip, ýeňijileri sylaglamak dabarasy geçirildi.

«Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy: Türkmenistany 2022 — 2052-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Milli maksatnamasynda», «Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2022 — 2028-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasynda» we beýleki milli maksatnamalarda, konsepsiýalarda, strategiýalarda göz öňünde tutulan wezipelere laýyklykda, Diýarymyzyň ähli şäherlerinde we obalarynda häzirki zaman bilim edaralary gurulýar, maksatnamalar, okuw kitaplary we gollanmalar kämilleşdirilýär, bilim bermegiň täze usullary, maglumat tehnologiýalary özleşdirilýär. Ýurdumyzda çagalaryň sagdyn, howpsuz, beden, ruhy taýdan sazlaşykly ösmekleri, ukyp-başarnyklaryny açmaklary üçin şertleri özünde jemleýän durmuş gurşawy kemala getirildi. Bilim özgertmeleri, uly möçberdäki döwlet maýa goýumlary bilim, saglygy goraýyş, sport ulgamlarynyň, ugurdaş düzümleriň ösdürilmegine gönükdirilendir.

Türkmenistanda 12 ýyllyk umumy orta bilime geçmek, sanly bilim ulgamyny ösdürmek, daşary ýurt dillerini, tebigy we takyk ylymlar boýunça dersleri okatmagy kämilleşdirmegiň Konsepsiýalary durmuşa geçirilýär. BMG-niň Bilim, ylym we medeniýet meseleleri boýunça guramasy, Çagalar gaznasy bilen hyzmatdaşlyk ösdürilýär. Aziýa, Ýewropa, Amerika yklymlarynyň öňdebaryjy ylym-bilim merkezleri bilen gatnaşyklar ýola goýuldy. Ýokary bilimli hünärmenleri taýýarlamaga, bilim mümkinçiliklerini giňeltmäge we ynsanperwer gatnaşyklary berkitmäge gönükdirilen bilelikdäki taslamalar üstünlikli amala aşyrylýar. BMG-niň möhüm konwensiýalarynyň we teswirnamalarynyň birnäçesini, şol sanda halkara hukuk resminamalaryny tassyklap, eneligi we çagalygy goramagyň, çaganyň hukuklarynyň meseleleri bilen gönüden-göni baglanyşykly kanunçylyk namalaryny kabul edip, Türkmenistan bu ugurda öz üstüne alan borçnamalaryny yzygiderli ýerine ýetirýär we ösüp gelýän ýaş nesil üçin iň amatly ýaşaýyş şertlerini üpjün etmegiň meselelerini çözmäge jogapkärli çemeleşmäni görkezýär. Bu ugurdaky çäreleriň ählisi döwlet Baştutanymyzyň ýurdumyzyň ýaş raýatlarynyň abadançylygyny üpjün etmek meselelerine uly üns berýändigini subut edýär. Olar üçin ajaýyp bilim edaralary, sport we medeni-dynç alyş merkezleri gurulýar. Şu ýylyň 31-nji maýynda Balkan welaýatynyň Magtymguly etrabynda “Arkadagly nesiller” çagalar dynç alyş merkeziniň açylyş dabarasy boldy. Bu ýerde çagalaryň wagtyny şatlykly, işjeň, manyly geçirmekleri üçin ähli şertler döredilipdir.

Ýurdumyzyň paýtagtynda we welaýatlarda döwrebap enjamlar, interaktiw-multimedia tehnologiýalary bilen enjamlaşdyrylan mekdebe çenli çagalar edaralarynyň we mekdepleriň, saglygy goraýyş edaralarynyň, çagalar we ýetginjekler üçin medeni merkezleriň, sport toplumlarynyň, dynç alyş merkezleriniň yzygiderli gurulýandygyny bellemek gerek.

Bedenterbiýe we sport hereketi ýyl-ýyldan giňeýär, ýokary ahlak gymmatlyklarynyň berkarar bolmagyna gönükdirilen terbiýeçilik, aň-bilim çäreleri alnyp barylýar. Şu ýylyň 1-nji iýunynda çagalar tennis festiwalynyň açylyş dabarasynyň bolmagy, Aziýanyň tennis federasiýasy (ATF) tarapyndan Aşgabat şäherindäki Olimpiýa şäherçesiniň Tennis toplumynyň «Tennis boýunça Aziýa sebitiniň okuw-türgenleşik merkezi» diýlip yglan edilendigi baradaky güwänamanyň gowşurylmagy munuň aýdyň güwäsidir. Festiwalyň geçirilmeginiň maksady çagalary we ýetginjekleri bedenterbiýe, sport bilen, şol sanda tennis bilen yzygiderli meşgullanmaga çekmekden, halkara sport hyzmatdaşlygyny ösdürmekden ybaratdyr. Türkmenistanyň Tennis federasiýasy sportuň bu görnüşi bilen meşgullanmaga dürli ýaşdaky adamlary çekmek boýunça uly işleri durmuşa geçirýär. Ýokary we ýörite orta okuw mekdepleriniň talyplarynyň arasynda, mekdebe çenli, mekdep ýaşly çagalaryň arasynda tennis boýunça yzygiderli geçirilýän ýaryşlar onuň köpçülikleýin häsiýete eýe bolmagyna ýardam edýär.

Bagtly çagalygyň ýurdy bolan Türkmenistanda ýaş nesliň saglygyny berkitmek meselesi döwletimiziň hemişelik üns merkezinde saklanýar. Häzirki wagtda Türkmenistanda enäniň we çaganyň saglygyny goramak boýunça “2021 — 2025-nji ýyllar üçin «Sagdyn ene — sagdyn çaga — sagdyn geljek» atly Milli strategiýa bu möhüm ugurdaky utgaşdyrylan işleriň binýady bolup hyzmat edýär. Ýurdumyzda ata-babalarymyzyň «Çaga — ömrüň dowamy», «Çaga — gol-ganatyň», «Çagany — ýaşdan, edebi — başdan», «Akylyň bahasy bolmaz, terbiýäniň — çägi» ýaly parasatly pähimlerinden ugur alnyp, maşgalany we eneligi goldamaga, köp çagalylygy höweslendirmäge döwlet derejesinde aýratyn ähmiýet berilýär. Şeýlelikde, ata-babalarymyzyň iň gowy zatlary çagalara bermek, olary aýratyn üns we söýgi bilen gurşap almak ýaly ajaýyp däpleri Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe mynasyp dowam etdirilýär.

Bagtyýar çagalaryň ýüzündäki şatlyk, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň durmuşa geçirýän, ýurdumyzyň ýaşajyk raýatlarynyň hemmetaraplaýyn sazlaşykly ösmeklerine, saglygyna hem-de abadançylygyna gönükdirilen döwlet syýasatynyň üstünliklere beslenýändiginiň anyk beýanydyr.

Türkmenistan parahatçylygy, howpsuzlygy, durnuklylygy pugtalandyrmaga, Durnukly ösüş maksatlaryna ýetmäge degişli sebit we halkara gün tertibindäki esasy meseleleriň deňeçer çözgütlerini işläp taýýarlamaga işjeň gatnaşýar. Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň geçen hepdede Astanada geçirilen Merkezi Aziýa döwletleriniň Baştutanlarynyň altynjy konsultatiw duşuşygynda öňe süren, häzirki döwrüň ýagdaýlaryndan ugur alyp, uzak möhletleýin geljege niýetlenen köptaraply halkara gatnaşyklary işjeňleşdirmäge gönükdirilen anyk başlangyçlary hem bu möhüm wezipeler bilen baglydyr.

5-nji awgustda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň we Gazagystan Respublikasynyň Prezidenti Kasym-Žomart Tokaýewiň arasynda telefon arkaly söhbetdeşlik boldy. Döwlet Baştutanlary strategik häsiýete eýe bolan türkmen-gazak gatnaşyklarynyň ýokary derejesini bellediler. Ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygyň ileri tutulýan ugurlary, hususan-da, söwda-ykdysady, medeni-ynsanperwer ulgamlarda, halkara giňişlikde özara hereketleri utgaşdyrmagyň meseleleri boýunça gyzyklanma bildirilip pikir alşyldy. Bilelikdäki taslamalary, hususan-da, gaz, energetika pudaklarynda, üstaşyr ulag ulgamynda taslamalary durmuşa geçirmek meselesine aýratyn üns çekildi. Prezidentler Serdar Berdimuhamedow we Kasym-Žomart Tokaýew döwletara hyzmatdaşlygyň möhüm ugurlarynyň biri bolan ulag ulgamyna aýratyn ähmiýet berip, ozal gazanylan ylalaşyklary amala aşyrmagyň wajypdygyny nygtadylar. Söhbetdeşligiň dowamynda Türkmenistanyň sebitiň ähli döwletleri bilen dost-doganlyk, hoşniýetli goňşuçylyk gatnaşyklarynyň mundan beýläk-de pugtalandyrylmagyna berk ygrarlydygy tassyklanyldy.

9-njy awgustda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Merkezi Aziýa döwletleriniň Baştutanlarynyň altynjy konsultatiw duşuşygyna gatnaşmak üçin Gazagystan Respublikasyna iş saparyny amala aşyrdy.

Döwlet Baştutanymyz sammitde çykyş etmek bilen, ýokary derejedäki duşuşyklaryň bu formatyny döretmek başlangyjyny öňe süren Türkmenistanyň olaryň diňe maslahat beriş häsiýetine eýe, syýasy gatnaşyklar üçin berk düzgünleşdiriji kadalardan, amallardan azat meýdança bolmalydygyndan ugur alýandygyny nygtady. Şunuň bilen baglylykda, syýasy, şeýle-de iş nukdaýnazaryndan, bu formatyň çäklerinde goşmaça düzümleri döretmegiň zerurlygynyň ýokdugy baradaky pikir beýan edildi. Konsultatiw duşuşyklara diňe Merkezi Aziýa döwletleriniň Baştutanlarynyň gatnaşmagy olaryň beýleki möhüm bölegi bolup durýar diýip, hormatly Prezidentimiz belledi. Munuň özi bäştaraplaýyn syýasy dialogyň, ilkinji nobatda, sebit meselelerine degişlidigi bilen şertlendirilendir. Şeýle çemeleşme bilelikdäki işiň ýokary netijeli bolmagyny üpjün eder, diňe Merkezi Aziýanyň bäş ýurduna degişli hyzmatdaşlyk meselelerine ünsi jemlemäge mümkinçilik berer.

Serhetlerdäki durnuklylyk, asudalyk sebitde howpsuzlygy üpjün etmegiň hökmany şerti bolup durýar. Şunda Owganystan ugry boýunça hyzmatdaşlyk göz öňünde tutulýar. Hormatly Prezidentimiz Merkezi Aziýa döwletleriniň syýasy-diplomatik, hukuk goraýjy we ýörite ulgamlardaky ylalaşykly hereketleriniň sebitde durnuklylygyň ýene-de bir möhüm ugrudygyny belledi. Türkmenistan daşary syýasat edaralarynyň täze wehimlere, sebitde durnuksyzlyga garşy durmak, maglumat giňişligini goramak, radikal, ekstremistik elementleriň sebite aralaşmak synanyşyklarynyň öňüni almak we aradan aýyrmak meselelerinde utgaşdyrylan çemeleşmeleri işläp taýýarlamak boýunça alyp barýan işleriniň işjeňleşdirilmegi ugrunda çykyş edýär. Şunda bäş ýurduň serhet, migrasiýa, gümrük we ýörite gulluklarynyň ýakyndan hem-de sazlaşykly işlemekleri üçin şertleriň döredilmegi wajyp hasaplanýar.

Döwlet Baştutanymyz ýakyn, özara bähbitli hyzmatdaşlyk arkaly ykdysady ösüşi gazanmagyň sebit gün tertibiniň ileri tutulýan ugry bolmagynda galýandygyny belledi. Şunda ulag-kommunikasiýalar ulgamyndaky gatnaşyklara esasy ornuň degişlidigi nygtaldy. Häzirki günde bu ulgam depginli ösýär, bäsdeşlik artýar, Ýewraziýada täze üstaşyr ulag geçelgelerini döretmek boýunça işler alnyp barylýar. Geografik, logistik we beýleki artykmaçlyklary ulanmak arkaly sebitiň bu işlere öz wagtynda, netijeli gatnaşmagyny üpjün etmek Merkezi Aziýa döwletleriniň iň ýakyn geljekde umumy wezipesi bolmalydyr. Aziýa bilen Ýewropanyň arasynda ulag baglanyşygynyň güýçlendirilmegi ýurtlarymyzyň çäginde döwrebap logistikanyň döredilmegini, kanunlaryň sazlaşdyrylmagyny, özara gümrük, nyrh we beýleki ýeňillikleriň berilmegini göz öňünde tutýar.

Hormatly Prezidentimiz halkara energetika hyzmatdaşlygynda Merkezi Aziýa döwletleriniň eýeleýän orny barada aýdyp, bar bolan hem-de ýakynda dörediljek täze senagat, oba hojalyk kuwwatlyklaryny, infrastruktura desgalaryny, bilelikdäki önümçilik taslamalarynyň durmuşa geçirilmegini nazara almak bilen, Merkezi Aziýa döwletleriniň energiýa serişdelerine barha artýan zerurlyklaryny kanagatlandyrmagyň strategik maksatdygyny belledi. Söwdanyň giňeldilmegi, senagat taýdan goşulyşmak, kiçi we orta telekeçilik ulgamynda hyzmatdaşlyk etmek ýaly ugurlar özara gatnaşyklaryň ileri tutulýan beýleki ugurlarynyň hatarynda kesgitlenildi.

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Merkezi Aziýa döwletleriniň Baştutanlaryny şu ýylyň 11-nji oktýabrynda Türkmenistanda geçiriljek Magtymguly Pyragynyň doglan gününiň 300 ýyllygyna bagyşlanan «Döwürleriň hem-de medeniýetleriň özara baglanyşygy — häzirki zaman dünýäsiniň we ösüşiň binýady» atly halkara maslahata gatnaşmaga çagyrdy. Şunuň bilen baglylykda, bu çärä diňe bir Magtymgula sarpa goýmak hökmünde däl-de, giň hem-de özara hormat goýmak esasyndaky örän ähmiýetli we öz wagtynda guralýan halkara dialog, dünýäniň ykbaly, häzirki döwrüň ählumumy syýasy, durmuş-medeni, geoykdysady, ynsanperwer gatnaşyklarynyň ýagdaýyna, olaryň meýillerine, geljekki mümkinçiliklerine oňyn, döredijilikli çemeleşmeleri, garaýyşlary beýan etmek üçin netijeli forum hökmünde garalýandygy bellenildi. Arkadagly Gahryman Serdarymyz häzirki wagtda şeýle dialogyň aýratyn islege eýedigini nygtap, ýurdumyzyň Merkezi Aziýanyň doganlyk döwletleriniň garaýyşlarynyň şol maslahatda örän düýpli, giňişleýin beýan edilmegine, olaryň diňlenilmegine hem-de şol garaýyşlara düşünilmegine möhüm ähmiýet berýändigini aýtdy.

Sammitiň jemleri boýunça birnäçe resminama gol çekildi. Şolaryň hatarynda Merkezi Aziýa döwletleriniň Baştutanlarynyň altynjy konsultatiw duşuşygynyň jemleri boýunça Bilelikdäki Beýannama, sebit kooperasiýasyny ösdürmegiň «Merkezi Aziýa — 2040» Konsepsiýasy hem-de Özbegistan Respublikasynyň Prezidenti Ş.M.Mirziýoýewi Merkezi Aziýa döwletleriniň Baştutanlarynyň Hormat nyşany bilen sylaglamak hakynda Merkezi Aziýa döwletleriniň Baştutanlarynyň altynjy konsultatiw duşuşygynyň Çözgüdi bar. Ýokary derejedäki bäştaraplaýyn duşuşygyň netijeleri boýunça 2025 — 2027-nji ýyllarda sebit hyzmatdaşlygyny ösdürmek boýunça “Ýol kartasy” kabul edildi.

Soňra Merkezi Aziýa döwletleriniň Baştutanlarynyň altynjy konsultatiw duşuşygy giňişleýin düzümde dowam etdi. Oňa hormatly myhmanlar hökmünde Azerbaýjan Respublikasynyň Prezidenti Ilham Aliýew we BMG-niň Baş sekretarynyň Merkezi Aziýa boýunça Ýörite wekili, BMG-niň Merkezi Aziýa üçin öňüni alyş diplomatiýasy boýunça sebit merkeziniň ýolbaşçysy Kaha Imnadze gatnaşdy. Duşuşygyň barşynda dürli ulgamlarda özara bähbitli döwletara hyzmatdaşlygy ösdürmek, gatnaşyjy ýurtlaryň köptaraplaýyn meýdançalarda, BMG-niň we beýleki abraýly halkara guramalaryň çäklerinde netijeli gatnaşyklaryny has-da ilerletmek üçin giň mümkinçilikleriň bardygy bellenildi.

Duşuşyk tamamlanandan soňra, Özbegistan Respublikasynyň Prezidenti Şawkat Mirziýoýewi Merkezi Aziýa döwletleriniň Baştutanlarynyň Hormat nyşany bilen sylaglamak dabarasy boldy.

Şol gün hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Özbegistan Respublikasynyň Prezidenti Şawkat Mirziýoýew we Gazagystan Respublikasynyň Prezidenti Kasym-Žomart Tokaýew bilen duşuşdy. Duşuşyklaryň barşynda goňşy ýurtlaryň ikitaraplaýyn hem-de köptaraplaýyn görnüşde üstünlikli ösdürilýän netijeli hyzmatdaşlygy pugtalandyrmaga ygrarlydyklary tassyklanyldy.

Hormatly Prezidentimiz Gazagystan Respublikasyna iş saparynyň maksatnamasyny tamamlap, paýtagtymyza gaýdyp geldi.

Merkezi Aziýa döwletleriniň Baştutanlarynyň altynjy konsultatiw duşuşygynyň öňüsyrasynda Astanada Merkezi Aziýa ýurtlarynyň daşary işler ministrleriniň maslahaty geçirildi. Onuň dowamynda sammitiň gün tertibine hem-de jemleýji resminamalaryň taslamalaryna garaldy. Maslahata gatnaşyjylar ileri tutulýan ugurlarda döwletara gatnaşyklary mundan beýläk-de ösdürmegiň meselelerini ara alyp maslahatlaşdylar, şu formatyň çäklerinde bilelikdäki işiň netijeleri, möhüm halkara we sebit meseleleri boýunça pikir alyşdylar. Şunda daşary syýasat edaralarynyň ugry boýunça ýola goýlan netijeli dialogy dowam etdirmegiň wajypdygy tassyklanyldy.

Ýurdumyzyň we Gazagystan Respublikasynyň resmi wekiliýetleriniň agzalarynyň arasynda geçirilen ikitaraplaýyn duşuşyklaryň dowamynda söwda-ykdysady, ulag-kommunikasiýa, energetika, senagat ýaly ulgamlarda, telekeçilik ugry boýunça özara hyzmatdaşlygyň geljegi ara alnyp maslahatlaşyldy.

Geçen hepdäniň wakalaryna syny dowam etmek bilen, sagdyn durmuş ýörelgeleriniň berkidilmegine möhüm ähmiýet berýän we ony giňden wagyz edýän türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowyň zähmet rugsady wagtynda paýtagtymyzyň demirgazygynda ýerleşýän Sport ulag merkezine barandygyny bellemek gerek. Gahryman Arkadagymyz bu ýerde türgenler üçin döredilen şertler, merkeziň ygtyýarynda bar bolan sport ulaglarynyň görnüşleri, olaryň tehniki aýratynlyklary bilen gyzyklandy. Soňra türkmen halkynyň Milli Lideri sport ulaglarynyň biriniň tehniki mümkinçiliklerini synagdan geçirmek maksady bilen, merkeziň türgenleşik meýdançasynyň ýollary boýunça çylşyrymly öwrümleriň birnäçesini amala aşyrdy.

Hormatly Arkadagymyz häzirki döwürde sportuň bu görnüşi bilen gyzyklanýan ýaşlaryň sanynyň yzygiderli artýandygyny we ýaşaýyş toplumlarynyň ýanynda awtomobil sportuna degişli desgalaryň ýerleşmeginiň raýatlaryň rahatlygyny bozup biljekdigini nazara alyp, merkezi göçürmegiň maksadalaýyk boljakdygyny belledi.

Geçen hepdede Türkmenistanyň Magtymguly adyndaky Ýaşlar guramasynyň Merkezi geňeşi tarapyndan taýýarlanylýan «Arkadagly ýaşlar» elektron žurnalynyň ýedinji sany okyjylara ýetirildi. Neşiriň täze sany Gahryman Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedowyň Gazagystan Respublikasyna amala aşyran saparyna bagyşlanan «Ady dünýä dolan beýik Pyragy» atly makala bilen açylýar.

Fransiýanyň paýtagtynda geçýän Olimpiýa oýunlary baradaky makala hem-de Türkmenistanyň ýaşlaryndan düzülen wekiliýetiň Russiýanyň we Merkezi Aziýa sebitiniň ýaşlarynyň döredijilik festiwalyna gatnaşmagynyň dowamyndaky wakalary beýan edýän makala okyjylarda uly gyzyklanma döretse gerek. Mundan başga-da, žurnalda sanly tehnologiýalara, meşhur Aýal bagşy barada we ýurdumyzyň azyk howpsuzlygy babatda halkara hyzmatdaşlygy ösdürmek ugrundaky tagallalaryna bagyşlanan makalalar hödürlenilýär. Onda ýaş şahyrlaryň goşgulary hem ýerleşdirilipdir. Neşiriň täze sanyny «Türkmenmetbugat» mobil goşundysy we turkmenmetbugat.gov.tm web saýty arkaly ýükläp alyp bolýar.

Budapeştde geçirilen Türkmenistanyň Medeniýet günleriniň çäklerinde Wengriýanyň paýtagtynyň ilaty ýurdumyzyň muzeý gymmatlyklary, şekillendiriş we amaly-haşam sungaty, aýdymçylaryň, döredijilik toparlarynyň özboluşly ýerine ýetirijilik ussatlygy bilen tanyşmaga mümkinçilik aldy. Şeýle hem ýurdumyzyň wekiliýeti hun we türki halklaryň gadymy däp-dessurlaryny şöhlelendirýän gurultaý-festiwala, Magtymguly Pyragynyň ýadygärliginiň açylyş dabarasyna gatnaşdy. Türkmen edebiýatynyň nusgawy şahyryna bagyşlanyp geçirilýän çäreleriň maksady beýik söz ussadynyň şan-şöhratyny belende götermekden, dünýä jemgyýetçiligini Magtymguly Pyragynyň döredijiligi bilen has giňden tanyşdyrmakdan, onuň zehininiň çuňlugyny düşündirmekden, ynsanperwer hyzmatdaşlygy, halklaryň arasyndaky dostlukly gatnaşyklary, özara düşünişmegi pugtalandyrmakdan ybaratdyr. Munuň özi dünýäde parahatçylyk medeniýetini we ynanyşmagy dabaralandyrmagyň möhüm şertidir.

Gahryman Arkadagymyz 2022-nji ýylda Kazan şäherinde geçirilen “Russiýa — Yslam dünýäsi” strategik garaýyş toparynyň mejlisindäki çykyşynda Magtymgulynyň ýubileýiniň diňe bir dabaralar bilen çäklenmeli däldigini, medeni-ynsanperwer, ruhy, ylym-bilim ulgamlarynda döwletara hyzmatdaşlygyň täze tapgyryny kemala getirmek üçin başlangyç bolup hyzmat etmelidigini aýdypdy. Şunuň bilen baglylykda, ýurdumyzda hem-de daşary ýurtlarda şahyryň doglan gününiň 300 ýyllygyna bagyşlanan ylmy maslahatlar, mowzuklaýyn duşuşyklar, sergiler, medeni çäreler yzygiderli geçirilýär. Watansöýüjilige, ynsanperwerlige, parahatçylyga, dost-doganlyga çagyrýan ajaýyp şygyrlaryny miras galdyran beýik söz ussadynyň hormatyna dünýäniň dürli künjeginde onuň heýkelleri bina edildi.

Şeýlelikde, geçen hepdäniň wakalary hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň Watanymyzy gülledip ösdürmäge, halkymyzyň abadançylygyny üpjün etmäge, halkara hyzmatdaşlygy giňeltmäge gönükdirilen döredijilikli strategiýasynyň üstünliklere beslenýändiginiň nobatdaky güwäsi boldy.

Aşgabat, 12-nji awgust. Şu gün hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow bilen Ýaponiýanyň Premýer-ministri Fumio Kisidanyň arasynda telefon arkaly söhbetdeşlik boldy.

Söhbetdeşler mähirli salamlaşyp, türkmen-ýapon hyzmatdaşlygynyň aýry-aýry meselelerini ara alyp maslahatlaşmaga dörän mümkinçilige kanagatlanma bildirdiler.

Dostlukly ýurduň Hökümetiniň ýolbaşçysy telefon arkaly söhbetdeşligi geçirmek baradaky teklibi goldandygy üçin döwlet Baştutanymyza hoşallyk bildirdi hem-de Astana şäherinde 9-njy awgustda geçirilmegi meýilleşdirilen “Merkezi Aziýa — Ýaponiýa” dialogynyň birinji sammitiniň we ikitaraplaýyn duşuşygyň yza süýşürilmeginiň Ýaponiýada bolup geçen güýçli ýertitreme bilen baglydygyny aýdyp, göz öňünde tutulan bu çäreleriň yza süýşürilmeginiň düşünmek bilen kabul edilmegini haýyş etdi.

Öz gezeginde, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Ýaponiýada bolup geçen ýertitreme baradaky habary gynanç bilen kabul edendigini belläp, türkmen halkynyň adyndan we hut öz adyndan çuňňur gynanjyny, medet beriji sözlerini, şeýle hem ähli ejir çekenlere tiz wagtda sagalmaklary baradaky arzuwlaryny beýan etdi.

Döwlet Baştutanymyz Ýaponiýanyň Premýer-ministriniň kabul eden çözgüdine düşünmek bilen garaýandygyny belläp, ýurtlarymyzyň arasyndaky gatnaşyklary pugtalandyrmaga ýardam berjek ikitaraplaýyn gepleşikleri islendik amatly wagtda geçirmäge taýýardygyny aýtdy.

Fumio Kisida bu sözler üçin çuňňur hoşallygyny bildirip, ýokarda agzalan sammitiň we ikitaraplaýyn duşuşygyň ýakyn wagtda ýokary derejede guralmagy üçin ýapon tarapyndan ähli tagallalaryň ediljekdigine ynandyrdy.

Söhbetdeşligiň dowamynda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Türkmenistanyň Ýaponiýa bilen ýola goýlan hyzmatdaşlyga ýokary baha berýändigini hem-de ony ileri tutulýan ugurlaryň ählisi boýunça mundan beýläk-de ösdürmäge aýratyn ähmiýet berýändigini nygtady. Şunda ýurtlarymyzyň diňe ikitaraplaýyn esasda däl, eýsem, abraýly halkara guramalaryň, ilkinji nobatda, Birleşen Milletler Guramasynyň çäklerinde-de ýakyndan hyzmatdaşlyk etmäge gyzyklanma bildirýändikleri tassyklanyldy.

Ýaponiýanyň Premýer-ministri hem ýola goýlan döwletara gatnaşyklaryň ýokary derejesini kanagatlanma bilen belläp, däp bolan gatnaşyklary ösdürmegiň, halkara guramalaryň çäklerindäki hyzmatdaşlygy giňeltmegiň zerurdygyny nygtady.

Söhbetdeşligiň dowamynda söwda-ykdysady ulgamdaky hyzmatdaşlyga möhüm ornuň degişlidigi bellenildi. Soňky ýyllarda amala aşyrylan bilelikdäki taslamalaryň we ýerine ýetirilen işleriň netijesinde ykdysady hyzmatdaşlyk strategik, uzak möhletleýin häsiýete eýe boldy. Türkmenistanda döredilen amatly maýa goýum ýagdaýy, bilelikdäki işiň toplanan oňyn tejribesi türkmen-ýapon gatnaşyklarynyň esasy ugry bolan söwda-ykdysady hyzmatdaşlyk üçin uly mümkinçilikleri açýar. Häzirki wagtda ikitaraplaýyn hyzmatdaşlyk giň ugurlary, şol sanda senagat pudagyny, ulag-kommunikasiýa, ýangyç-energetika ulgamlaryny we beýleki ugurlary öz içine alýar.

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow deňhukuklylyk, milli bähbitleri, iki ýurduň durmuş-ykdysady ösüşiniň ileri tutulýan wezipelerini nazara almak ýörelgeleri esasynda ýola goýulýan döwletara dialogyň ösdürilmeginiň wajypdygy barada aýdyp, Ýaponiýanyň Premýer-ministrini özi üçin islendik amatly wagtda Türkmenistana sapar bilen gelmäge çagyrdy.

Dostlukly ýurduň Hökümetiniň ýolbaşçysy çakylyk üçin hoşallyk bildirip, ýapon tarapynyň hem netijeli hyzmatdaşlygyň hemmetaraplaýyn pugtalandyrylmagyna gyzyklanma bildirýändigini we bilelikdäki işiň täze ugurlaryny kesgitlemek üçin Türkmenistanyň Prezidenti bilen ýakyn wagtda gepleşikleriň geçirilmegine sabyrsyzlyk bilen garaşýandygyny aýtdy.

Telefon arkaly söhbetdeşligiň ahyrynda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow we Ýaponiýanyň Premýer-ministri Fumio Kisida birek-birege berk jan saglyk, abadançylyk, jogapkärli döwlet işlerinde uly üstünlikleri, iki dostlukly ýurduň halklaryna bolsa parahatçylyk we rowaçlyk arzuw etdiler.

Astana, 9-njy awgust. Şu gün Gazagystanyň paýtagtyna iş sapary bilen gelen hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Gazagystan Respublikasynyň Prezidenti Kasym-Žomart Tokaýew bilen duşuşdy. Duşuşyk iki ýurduň wekiliýet agzalarynyň gatnaşmagynda geçirildi.

Duşuşygyň öňüsyrasynda Prezidentler Serdar Berdimuhamedow we Kasym-Žomart Tokaýew Türkmenistanyň hem-de Gazagystan Respublikasynyň baýdaklarynyň öňünde surata düşdüler.

Dostlukly döwletiň Baştutany türkmen kärdeşini ýene-de bir gezek mähirli mübärekläp hem-de Astana gelmäge çakylygy kabul edendigi we Merkezi Aziýa döwletleriniň Baştutanlarynyň altynjy konsultatiw duşuşygyna gatnaşandygy üçin hoşallyk bildirdi, şeýle-de ikitaraplaýyn gatnaşyklaryň okgunly ösýändigini aýtdy.

Prezident Kasym-Žomart Tokaýew döwlet Baştutanymyza köpugurly döwletara gatnaşyklary pugtalandyrmaga çalyşýandygy üçin hoşallyk bildirip, söwda-ykdysady, ulag-logistika, energetika, senagat ulgamlarynda we beýleki geljegi uly ugurlarda özara bähbitli hyzmatdaşlygy ösdürmek üçin uly mümkinçilikleriň bardygyny belledi. Ol däp bolan ynsanperwer ulgamdaky gatnaşyklar barada durup geçip hem-de şu ýylyň iýulynda Astanada beýik türkmen şahyry we akyldary Magtymguly Pyragynyň ýadygärliginiň açylandygyny aýdyp, türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowyň adyna bu dabara gatnaşandygy üçin hoşallyk sözlerini beýan etdi.

Pursatdan peýdalanyp, Gazagystan Respublikasynyň Baştutany Gahryman Arkadagymyza mähirli salamyny, hoşniýetli arzuwlaryny beýan etdi.

Hormatly Prezidentimiz mähirli kabul edendigi üçin minnetdarlyk bildirip, Prezident Kasym-Žomart Tokaýewe türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowyň mähirli salamyny we iň gowy arzuwlaryny ýetirdi.

Hormatly Prezidentimiz Merkezi Aziýa döwletleriniň Baştutanlarynyň altynjy konsultatiw duşuşygynyň işine gatnaşmaga çakylygy üçin tüýs ýürekden minnetdarlyk bildirip, bu duşuşygyň biziň halklarymyzyň bähbidine dostluk, hoşniýetli goňşuçylyk, netijeli sebit hyzmatdaşlygynyň kepili bolmalydygyny belledi. Döwlet Baştutanymyz şu günki sammitiň çäklerinde kabul edilen çözgütleriň sebitiň döwletleriniň özara bähbitli gatnaşyklaryny mundan beýläk-de giňeltmäge we çuňlaşdyrmaga ýardam etjekdigine ynam bildirdi.

Ikitaraplaýyn gatnaşyklar barada aýdylanda, hormatly Prezidentimiz ýurdumyzyň Gazagystan Respublikasy bilen hyzmatdaşlyga uly üns berýändigini belledi. Döwlet Baştutanymyz geçirilen duşuşyklaryň hyzmatdaşlygy ösdürmäge täze itergi berjekdigine, diňe bir sebit derejesinde däl, eýsem, köptaraplaýyn görnüşde-de döwletara gatnaşyklary giňeltmekde möhüm tapgyr boljakdygyna ynam bildirdi.

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow şu ýylyň 10-11-nji oktýabrynda ýurdumyzda Gazagystan Respublikasynyň Prezidentiniň resmi saparyna hem-de onuň Magtymguly Pyragynyň doglan gününiň 300 ýyllygy mynasybetli guraljak halkara foruma gatnaşmagyna garaşylýandygyny nygtady.

Döwlet Baştutanymyz söwda-ykdysady gatnaşyklar meselesine geçip, ulag ulgamynyň ähmiýetine ünsi çekdi. Bu babatda deňiz portlarynyň kuwwatyndan peýdalanmak arkaly Hazarüsti ulag geçelgesiniň ugrunda bilelikdäki işleri güýçlendirmek teklip edilýär. Şunuň bilen birlikde, Gazagystan — Türkmenistan — Eýran demir ýolunyň mümkinçiliklerinden doly peýdalanmak, Hytaý — Gazagystan — Türkmenistan — Eýran ulag üstaşyr geçelgesini işjeňleşdirmek teklip edilýär.

Ykdysady hyzmatdaşlygyň beýleki bir ileri tutulýan ugry energetika bilen baglanyşyklydyr. Hormatly Prezidentimiziň belleýşi ýaly, Gahryman Arkadagymyzyň gazak Lideri bilen duşuşygynyň barşynda gaz ulgamynda ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygyň mümkinçilikleri ara alnyp maslahatlaşyldy. Şunuň bilen baglylykda, döwlet Baştutanymyz ýurdumyzyň bu mesele boýunça gepleşiklere taýýardygyny ýene-de bir gezek nygtady. Şeýle-de elektroenergetika pudagynda hyzmatdaşlyk üçin uly mümkinçilikleriň bardygy bellenildi.

Medeni-ynsanperwer ulgam türkmen-gazak gatnaşyklarynyň aýrylmaz bölegi bolup durýar. Hormatly Prezidentimiz şular barada aýtmak bilen, şu ýylyň 25 — 27-nji iýunynda Gazagystan Respublikasynda Türkmenistanyň Medeniýet günleriniň geçirilendigine ünsi çekdi. Oktýabr aýynda bolsa ýurdumyzda Gazagystan Respublikasynyň Medeniýet günlerini guramak meýilleşdirilýär. Döwlet Baştutanymyz häzirki wagtda Aşgabat şäheriniň çäginde gazak şahyry we filosofy Abaý Kunanbaýewiň ýadygärligini oturtmak üçin ýer bölegini bermek boýunça degişli işleriň alnyp barylýandygyny aýtdy.

Duşuşygyň dowamynda ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygyň beýleki möhüm meseleleri barada-da gyzyklanma bildirilip pikir alşyldy.

Duşuşygyň ahyrynda Prezidentler Serdar Berdimuhamedow we Kasym-Žomart Tokaýew türkmen-gazak hyzmatdaşlygynyň mundan beýläk-de yzygiderli pugtalandyryljakdygyna we giňeldiljekdigine ynam bildirip, birek-birege hem-de iki ýurduň doganlyk halklaryna iň gowy arzuwlaryny beýan etdiler.

Abraýly halkara guramalar bilen netijeli dialogyň, dürli formatlarda köptaraply hyzmatdaşlygyň ösdürilmegi Gahryman Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedow tarapyndan başy başlanyp, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň baştutanlygynda yzygiderli durmuşa geçirilýän Bitarap Türkmenistanyň daşary syýasat strategiýasynyň ileri tutulýan ugurlarynyň biridir. Netijeli hyzmatdaşlygy berkitmekde işjeň orny eýeleýän ýurdumyz sebitleýin we ählumumy gün tertibiniň wajyp meselelerini çözmek boýunça tagallalary birleşdirmäge gönükdirilen anyk teklipleri öňe sürýär. «Pähim-paýhas ummany Magtymguly Pyragy» şygary astynda geçýän üstümizdäki ýylyň dowamynda bolup geçen wakalar hem muny aýdyňlygy bilen tassyklaýar.

Mart aýynyň başynda türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow üçünji Antalýa diplomatiýa forumyna gatnaşmak maksady bilen, Türkiýe Respublikasyna iş saparyny amala aşyrdy. Mälim bolşy ýaly, bu forum häzirki döwrüň möhüm meseleleri boýunça pikir alyşmak, hyzmatdaşlygyň umumy bähbitlere gabat gelýän täze, netijeli ugurlaryny işläp taýýarlamak üçin giň dialog meýdançasyny emele getirýär.

Gahryman Arkadagymyz öz çykyşynda Türkmenistanyň öňe sürýän başlangyçlary, şol sanda BMG-niň howandarlygynda Ählumumy howpsuzlyk strategiýasyny işläp taýýarlamak baradaky teklip hakynda aýratyn durup geçdi. Ýurdumyz bu strategiýany XXI asyrda döwletara we halkara gatnaşyklaryň gurluşy babatda garaýyşlaryň hem-de kadalaryň ulgamy, ony guramagyň guraly hökmünde görýär. Ýeri gelende ýatlasak, bu teklibi hormatly Prezidentimiz 2023-nji ýylyň sentýabrynda Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň 78-nji sessiýasynda beýan etdi. Şunuň bilen baglylykda, bitaraplygyň we öňüni alyş diplomatiýasynyň mümkinçilikleriniň bu wezipeleri ýerine ýetirmegiň esasy guraly bolup durýandygy bellenildi. Munuň özi ähli gatnaşyjylaryň bähbitlerini göz öňünde tutýan, howpsuz, durnukly ählumumy gurluşy kemala getirmäge gönükdirilen bitewi dialogy ýola goýmak üçin şertleri üpjün etmegiň aýrylmaz bölegidir.

Türkmen halkynyň Milli Lideri täze döwrüň meýilleri barada aýtmak bilen, olaryň birine — giň, köpugurly mümkinçiliklere eýe bolan geçiş ykdysadyýetli ýurtlaryň täsiriniň artýandygyna, olaryň dünýäniň häzirki gurluşyndaky esasy wakalara gatnaşygyna we Durnukly ösüş maksatlaryna ýetmekdäki ornuna ünsi çekdi. Halk Maslahatynyň Başlygy energetika, ulag ulgamlaryny ileri tutulýan ugurlaryň hatarynda belledi. Şeýle hem häzirki wagtda tutuş adamzadyň durmuşynda aýratyn howsala döredýän howanyň üýtgemegi meselesine üns çekildi. Türkmenistanyň BMG-niň Merkezi Aziýada howanyň üýtgemegi bilen bagly tehnologiýalar boýunça sebit merkezini döretmek baradaky başlangyjy ýurdumyzyň bu meseleleri çözmäge jogapkärli çemeleşýändigini subut edýär.

Häzirki zaman diplomatiýasy barada durup geçmek bilen, türkmen halkynyň Milli Lideri onuň ýokary ynsanperwer ugra eýermelidigini belledi. Diplomatiýanyň wezipesi we manysy gepleşikleri geçirmekden, ylalaşygy gözlemekden, özara gatnaşyklaryň mäkäm köprülerini gurmakdan ybaratdyr. Türkmenistanyň tagallalary, ine, hut şu ugurlara gönükdirilendir diýip, Gahryman Arkadagymyz nygtady hem-de ýurdumyzyň Bitaraplyk hukuk ýagdaýyny, parahatçylyk dörediji döwlet hökmünde toplan tejribesini parahatçylygyň we adamzadyň sazlaşykly ösüşiniň bähbidine gönükdirip, bu işe öz goşandyny goşmaga hemişe taýýardygyny tassyklady.

Antalýa diplomatiýa forumynyň çäklerinde Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow bilen Türkiýe Respublikasynyň Prezidenti Rejep Taýyp Ärdoganyň arasynda duşuşyk geçirildi. Gahryman Arkadagymyz we dostlukly ýurduň Baştutany iki doganlyk halkyň taryhyň dowamynda emele gelen umumylygyna esaslanýan, ähli ugurlar boýunça okgunly ösdürilýän döwletara dialogyň ýokary derejesini kanagatlanma bilen bellediler.

Türkmen halkynyň Milli Lideriniň “Russiýa — Yslam dünýäsi: KazanForum — 2024” atly XV halkara ykdysady forumyna hormatly myhman hökmünde gatnaşmagy hem Türkmenistanyň daşary ýurtly hyzmatdaşlar bilen köpugurly meýdançalarda üstünlikli özara gatnaşyklary ýola goýýandygynyň ýene bir aýdyň güwäsi boldy. Gahryman Arkadagymyzyň şu ýylyň 15-16-njy maýynda Russiýa Federasiýasynyň Tatarystan Respublikasyna amala aşyran iş sapary Russiýa Federasiýasynyň iri sebitleri we Yslam Hyzmatdaşlyk Guramasyna agza döwletler bilen netijeli hyzmatdaşlygy ösdürmegiň ýolunda nobatdaky möhüm ädime öwrüldi. Ýeri gelende bellesek, 2022-nji ýylda Milli Liderimiz “Russiýa — Yslam dünýäsi: KazanForum” atly XIII halkara ykdysady forumyna hem hormatly myhman hökmünde gatnaşypdy. Şunuň bilen baglylykda, 2009-njy ýyldan bäri her ýyl geçirilýän bu wekilçilikli duşuşygyň işine Türkmenistanyň wekiliýetleriniň birnäçe gezek gatnaşandygyny aýtmak gerek.

Gahryman Arkadagymyz “Russiýa — Yslam dünýäsi” strategik garaýyş toparynyň mejlisinde çykyş edip, ählumumy parahatçylygy we howpsuzlygy berkitmäge, köpugurly döwletara hyzmatdaşlygy giňeltmäge, ýurtlaryňdyr halklaryň arasynda dostlukly, ynanyşykly gatnaşyklary pugtalandyrmaga gönükdirilen birnäçe başlangyçlary beýan etdi.

Ynsanperwer ulgamdaky hyzmatdaşlyk barada durup geçip, hormatly Arkadagymyz foruma gatnaşyjy ýurtlaryň şahyrlarynyň, filosoflarynyň öçmejek eserlerinde öz beýanyny tapan ýokary medeniýetiň, ahlak güýjüniň, çuňňur ruhy mazmunyň biziň umumy baýlygymyzdygyny nygtady. Şu ýyl Türkmenistanda we onuň çäklerinden daşarda beýik türkmen nusgawy şahyry, Gündogaryň akyldary Magtymguly Pyragynyň doglan gününiň 300 ýyllygy giňden bellenilýär. Russiýada, hususan-da, Moskwada, Tatarystan Respublikasynda, Sankt-Peterburgda, Astrahan oblastynda, yslam dünýäsiniň köp ýurtlarynda bu şanly senä bagyşlanan çäreler geçirilýär. Şunuň bilen baglylykda, türkmen halkynyň Milli Lideri Magtymgulynyň ýubileýiniň diňe bir dabaralar bilen çäklenmeli däldigini, medeni-ynsanperwer, ruhy, ylym-bilim ugurly döwletara hyzmatdaşlygyň täze tapgyryny kemala getirmek üçin başlangyç bolup hyzmat etmelidigini aýtdy.

Kazan şäherine iş saparynyň çäklerinde Gahryman Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedowyň Russiýa Federasiýasynyň Tatarystan Respublikasynyň Baştutany Rustam Minnihanow hem-de Döwlet geňeşçisi Mintimer Şaýmiýew bilen duşuşyklary boldy. Duşuşyklaryň dowamynda dürli ugurlarda uly mümkinçiliklere eýe bolan ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygyň ýokary derejesi we okgunly ösüş depgini bellenildi.

Türkmen halkynyň Milli Lideri başga-da birnäçe ikitaraplaýyn duşuşyklary geçirdi. Gahryman Arkadagymyz RF-niň Tatarystan Respublikasynyň Baştutany bilen bilelikde forumyň çäklerinde ýaýbaňlandyrylan «Russia Halal EXPO» maýa goýum we infrastruktura taslamalarynyň sergisi bilen tanyşdy. Bu ýerde Türkmenistanyň milli pawilýony hem öz ornuny tapdy.

Halkara guramalar bilen hyzmatdaşlyk barada aýdylanda, Türki Döwletleriň Guramasy bilen ýola goýlan netijeli gatnaşyklary mysal hökmünde görkezmek bolar. Ýeri gelende bellesek, 2021-nji ýyldan bäri Türkmenistan TDG-de synçy derejesine eýedir. Şu ýylyň 12-nji martynda Aşgabatda TDG-niň Aksakgallar geňeşiniň 15-nji mejlisiniň geçirilmegi ýurdumyzyň bu guramanyň işine işjeň gatnaşýandygyny subut etdi. Bu mejlis we onuň çäklerinde bolan duşuşyk 2022-nji ýylyň aprelinden bäri TDG-niň Aksakgallar geňeşiniň agzasy bolan türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowyň başlyklyk etmeginde geçirildi. Geňeşiň mejlisiniň ilkinji gezek TDG-de synçy derejesine eýe bolan döwletde guralandygy bellärliklidir. Türkmenistan ýokarda agzalan çäreleriň Aşgabatda geçirilmegi baradaky başlangyçlary öňe sürüpdi.

Gahryman Arkadagymyz öz çykyşynda Türki Döwletleriň Guramasynyň maslahat beriji edarasy bolan Aksakgallar geňeşiniň işi bilen baglanyşykly ýurdumyzyň garaýyşlaryny we tekliplerini beýan etdi. Şunuň bilen baglylykda, türkmen halkynyň Milli Lideri geňeşiň TDG-niň durmuş, medeni-ynsanperwer ugurlardaky işinde möhüm orun eýelemelidigini, döwlet derejesinde gazanylan çözgütleriň, ylalaşyklaryň ýerine ýetirilmegine ýardam bermelidigini belledi. Şeýle hem Halk Maslahatynyň Başlygy ýaşlary halklarymyzyň baý ruhy mirasynyň, ýokary ahlak gymmatlyklarynyň esasynda terbiýelemegi bilelikdäki işiň esasy wezipeleriniň hatarynda kesgitledi. Şular barada aýtmak bilen, Gahryman Arkadagymyz Türkmenistanyň bu düzümiň çäginde ýakyndan hyzmatdaşlyk etmegi berk maksat edinýändigini tassyklady.

Şu ýylyň maýynda paýtagtymyzda Garaşsyz Döwletleriň Arkalaşygynyň Hökümet Baştutanlarynyň Geňeşiniň nobatdaky mejlisi geçirildi. Bitarap Türkmenistan GDA-nyň assosirlenen agzasy bolmak bilen, Arkalaşygyň giňişliginde umumy abadançylygyň bähbitlerine laýyk gelýän deňhukukly, netijeli hyzmatdaşlyga ygrarlydygyny görkezýär. 24-nji maýda geçirilen mejlisiň netijeleri boýunça resminamalaryň birnäçesine, şol sanda Aşgabat şäherini «Arkalaşygyň täze sport mümkinçilikleriniň şäheri» diýip yglan etmek hakyndaky Çözgüde gol çekildi.

Mejlisiň öňüsyrasynda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň Arkalaşyga agza döwletleriň wekiliýet ýolbaşçylary bilen duşuşyklary boldy. Olarda taraplaryň netijeli gatnaşyklary mundan beýläk-de ösdürmäge, bar bolan ägirt uly mümkinçilikleri durmuşa geçirmäge ygrarlydyklary tassyklanyldy.

Arkalaşygyň giňişliginde hyzmatdaşlygyň ileri tutulýan ugurlary we mümkinçilikleri 22-nji maýda döwlet Baştutanymyzyň we Gahryman Arkadagymyzyň Garaşsyz Döwletleriň Arkalaşygynyň Baş sekretary bilen geçiren duşuşyklarynyň hem esasy mazmunyny düzdi.

Türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowyň şu ýylyň iýulynda Gazagystan Respublikasynyň paýtagty Astana şäherinde geçirilen Şanhaý Hyzmatdaşlyk Guramasynyň (ŞHG) sammitine hormatly myhman hökmünde gatnaşmagy Bitarap Türkmenistanyň ikitaraplaýyn we köptaraplaýyn görnüşde giň gerimli gatnaşyklara ygrarlydygynyň aýdyň güwäsi boldy. ŞHG bilen dialog ýurdumyzyň daşary gatnaşyklary giň geografik hem-de düzümleýin esasda diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürmäge esaslanýan halkara hyzmatdaşlyk strategiýasynyň möhüm ugurlarynyň biridir.

Gahryman Arkadagymyz «ŞHG+» görnüşinde geçirilen sammitde eden çykyşynda Türkmenistanyň ŞHG-niň ýokary derejede geçirilýän mejlislerine hormatly myhman hökmünde indi birnäçe gezek gatnaşyp gelýändigini belledi. Munuň özi asylly däbe öwrüldi we şeýle dereje Türkmenistana hormat-sarpanyň nyşany, ýurdumyza bildirilýän ynamyň ýokary derejesiniň, ýakyn hyzmatdaşlygy ösdürmäge çalyşmagyň görkezijisi hökmünde kabul edilýär.

Çykyşynyň daşary syýasy bölegini teswirlemek bilen, türkmen halkynyň Milli Lideri Bitarap Türkmenistanyň esasy maksatlarynyň diňe parahatçylykly, durnukly, açyk-aýdyň ösüş bilen baglanyşyklydygyny nygtady. Muňa bolsa ýurdumyzyň parahatçylyk döredijilik gün tertibi boýunça umumy çemeleşmeleri hem-de utgaşykly garaýyşlary işläp taýýarlamak boýunça tagallalary birleşdirmäge gönükdirilen anyk başlangyçlary ýardam edýär.

Gahryman Arkadagymyz Türkmenistanyň ŞHG bilen hyzmatdaşlyga berýän bahasynda özara ykdysady bähbitleriň sazlaşdyrylmagyndan we uzak möhletli hyzmatdaşlyk üçin bar bolan anyk mümkinçiliklerden ugur alýandygyny belledi. Ýewraziýa giňişligi egsilmez serişdelere, demografik kuwwata eýedir, ol okgunly ykdysady ösüşi, ajaýyp ylmy-tehnologik üstünlikleri görkezýär. Bu ýagdaýlar bilelikde Türkmenistan bilen Şanhaý Hyzmatdaşlyk Guramasynyň ulag-kommunikasiýa, energetika ýaly strategik ulgamlarda netijeli gatnaşyklar üçin oňyn mümkinçilikleri açýar.

Türkmen halkynyň Milli Lideri söwdany, senagat kooperasiýasyny, oba hojalyk ulgamyny, “ýaşyl” gün tertibini, maglumat tehnologiýalaryny, kiçi we orta telekeçiligi çekmek bilen, geljegi uly serhetýaka, sebit işewürlik gatnaşyklaryny beýleki möhüm ugurlaryň hatarynda görkezdi. Şunuň bilen birlikde, Türkmenistan ŞHG bilen medeni-ynsanperwer, sport ulgamlarynda hyzmatdaşlygy giňeltmäge hem-de işjeňleşdirmäge çalyşýandygyny beýan edýär.

4-nji iýulda Gahryman Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedowyň Gazagystan Respublikasynyň Prezidenti Kasym-Žomart Tokaýew bilen duşuşygy geçirildi. Duşuşygyň dowamynda döwletara hyzmatdaşlygyň giň meseleleri gyzyklanma bildirilip, ara alnyp maslahatlaşyldy. Onuň barşynda häzirki döwrüň ýagdaýlaryny, bar bolan mümkinçilikleri we geljek üçin meýilnamalary nazara almak bilen, hyzmatdaşlygyň esasy ugurlary anyklaşdyryldy.

Saparyň çäklerinde türkmen halkynyň Milli Lideri Gündogaryň beýik şahyry we akyldary Magtymguly Pyragynyň Astanada oturdylan ýadygärliginiň açylyş dabarasyna gatnaşdy. Ajaýyp söz ussadynyň doglan gününiň 300 ýyllygynyň halkara derejede baýram edilýän ýylynda geçirilen dabara iki doganlyk halkyň medeni we ruhy gatnaşyklarynyň asyrlaryň jümmüşinden gözbaş alýandygynyň aýdyň nyşany boldy.

Ýurdumyz daşary syýasat strategiýasyny durmuşa geçirmekde Birleşen Milletler Guramasy we onuň ýöriteleşdirilen düzümleri bilen netijeli dialogy ösdürmäge aýratyn ähmiýet berýär. Şunuň bilen baglylykda, BMG-niň Baş sekretary Antoniu Guterrişiň şu ýylyň iýulynda paýtagtymyza amala aşyran sapary möhüm waka boldy. Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow bilen iri halkara guramanyň ýolbaşçysynyň arasynda geçirilen gepleşikleriň dowamynda ýurdumyzyň BMG bilen köpugurly strategik hyzmatdaşlyga ygrarlydygy tassyklanyldy. Şeýle hem 2025-nji ýylda Birleşen Milletler Guramasynyň 80 ýyllygynyň we Türkmenistanyň hemişelik Bitaraplygynyň 30 ýyllygynyň belleniljekdigi nygtaldy. Bu şanly seneler biri-biri bilen berk baglanyşykly bolup, ýurdumyz BMG-niň belent maksatlaryny durmuşa geçirmekde bilelikde tagalla etmäge taýýardyr. Şunda Türkmenistanyň başlangyjy boýunça Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň 2025-nji ýyly «Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly» diýip yglan edendigini bellemek gerek.

Antoniu Guterrişiň nygtaýşy ýaly, Milletler Bileleşigi ýurdumyzyň parahatçylyk söýüjilikli syýasatyna, döwrüň möhüm meselelerini çözmek hem-de netijeli köpugurly hyzmatdaşlygy ýola goýmak boýunça başlangyçlaryna we jogapkärçilikli çemeleşmelerine ýokary baha berýär. Şunuň bilen baglylykda, häzirki zaman şertlerinde Türkmenistanyň Bitaraplyk hukuk ýagdaýynyň diňe bir Merkezi Aziýada däl, eýsem, bütin dünýäde-de howpsuzlygyň, durnuklylygyň esaslaryny berkitmegiň täsirli guraly hökmünde aýratyn ähmiýete eýedigine üns çekildi.

Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow bilen BMG-niň Baş sekretary Antoniu Guterrişiň arasynda geçirilen duşuşykda Türkmenistan bilen Birleşen Milletler Guramasynyň arasyndaky däp bolan özara gatnaşyklary mundan beýläk-de ösdürmek meselesi boýunça pikir alyşmalar dowam etdirildi. Aşgabatda bolan gepleşikleriň netijeleriniň uzak möhletleýin hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de pugtalandyrmaga, oňa täze itergi bermäge, many-mazmun bilen baýlaşdyrmaga mümkinçilik berjekdigine ynam bildirildi.

Daşary ýurtly hyzmatdaşlar bilen işjeň gatnaşyklary saklaýan Türkmenistan hyzmatdaşlygyň gerimini barha giňeldýär. Şunuň bilen baglylykda, şu ýylyň dowamynda beýleki iri halkara we sebit guramalarynyň ýolbaşçylarynyň ýurdumyza amala aşyran saparlaryny hem bellemek gerek. Şolaryň hatarynda Ýewropada Howpsuzlyk we Hyzmatdaşlyk Guramasynyň (ÝHHG), BMG-niň ýöriteleşdirilen hökümetara edarasy bolan Bütindünýä Syýahatçylyk Guramasynyň, Garaşsyz Döwletleriň Arkalaşygynyň (GDA), Türki Döwletleriň Guramasynyň (TDG), Türki medeniýetiň halkara guramasynyň (TÜRKSOÝ), Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasynyň (YHG) Baş sekretarlarynyň saparlaryny görkezmek bolar.

Häzirki wagtda Türkmenistan bilen Ýewropa Bileleşiginiň arasyndaky gatnaşyklar hem okgunly ösdürilýär. Bilelikdäki toparyň işi, ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygyň beýleki ugurlary boýunça alnyp barylýan işler, «Merkezi Aziýa — Ýewropa Bileleşigi» görnüşindäki hyzmatdaşlyk muňa gönüden-göni ýardam edýär. Şunuň bilen baglylykda, netijeli sebit we sebitara gatnaşyklary ösdürmekde täsirli meýdança hökmünde özüni tanadan “Merkezi Aziýa +...” görnüşindäki hyzmatdaşlygyň çäklerinde ýurdumyzyň başlangyçly orny eýeleýändigini bellemek gerek.

Şeýlelikde, halkara gatnaşyklaryň möhüm meselelerine yzygiderli we toplumlaýyn çemeleşmek bilen, Türkmenistan Durnukly ösüş maksatlaryny gazanmaga, sebit hem-de dünýä derejesinde parahatçylygyň, gülläp ösüşiň üpjün edilmegine saldamly goşant goşup, parahatçylyk döredijilik kuwwatyny ählumumy abadançylygyň bähbidine gönükdirýär.

Astana, 9-njy awgust. Şu gün Merkezi Aziýa döwletleriniň Baştutanlarynyň altynjy konsultatiw duşuşygyna gatnaşmak üçin Gazagystanyň paýtagtyna iş sapary bilen gelen hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow bu ýerde Özbegistan Respublikasynyň Prezidenti Şawkat Mirziýoýew bilen duşuşdy.

Iki goňşy ýurduň Baştutanlary birek-birek bilen mähirli salamlaşyp, Türkmenistanyň we Özbegistanyň Döwlet baýdaklarynyň öňünde surata düşdüler.

Duşuşygyň başynda Prezidentler ynanyşmak, deňhukuklylyk, özara bähbitlilik ýörelgelerine daýanýan däp bolan köpýyllyk hyzmatdaşlygyň häzirki ýagdaýyny we ony mundan beýläk-de ösdürmegiň geljegini ara alyp maslahatlaşmaga döredilen mümkinçilige kanagatlanma bildirdiler. Pursatdan peýdalanyp, döwlet Baştutanymyz özbek kärdeşine türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowyň mähirli salamyny ýetirdi hem-de ony ýokary sylag — Merkezi Aziýa döwletleriniň Baştutanlarynyň Hormat nyşany bilen sylaglanylmagy bilen gutlady. Munuň özi Merkezi Aziýa döwletleriniň arasynda dostluk, hoşniýetli goňşuçylyk gatnaşyklaryny pugtalandyrmakda Şawkat Mirziýoýewiň goşandyna berlen ýokary bahanyň nyşanydyr.

Özbegistanyň Prezidenti gutlaglar üçin çuňňur hoşallygyny beýan edip, netijeli döwletara hyzmatdaşlygy pugtalandyrmakda we hemmetaraplaýyn ösdürmekde Gahryman Arkadagymyzyň ägirt uly şahsy goşandyny belledi hem-de türkmen halkynyň Milli Liderine iň gowy arzuwlaryny beýan etdi.

Hormatly Prezidentimiz Türkmenistan bilen Özbegistan Respublikasynyň arasyndaky gatnaşyklaryň ösdürilmegine goşýan uly şahsy goşandy üçin Prezident Şawkat Mirziýoýewe minnetdarlyk bildirip, ýurtlarymyzyň arasyndaky hyzmatdaşlygyň dürli ulgamlary, şol sanda ykdysadyýet, söwda, ulag, medeniýet ýaly möhüm ugurlary öz içine alýandygyny aýtdy.

Bellenilişi ýaly, şu ýylyň alty aýynyň jemleri boýunça Türkmenistan bilen Özbegistan Respublikasynyň arasyndaky haryt dolanyşygynyň möçberi, geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, 14 göterim artdy. Şunuň bilen baglylykda, döwlet Baştutanymyz söwda-ykdysady, ylmy-tehniki we medeni hyzmatdaşlyk boýunça hökümetara toparyň möhüm ornuny, onuň nobatdaky mejlisiniň şu ýylyň 15-16-njy iýulynda Daşkent şäherinde geçirilendigini belläp, Türkmen-özbek işewürler geňeşiniň üsti bilen işewür toparlaryň ugry boýunça gatnaşyklary işjeňleşdirmegi teklip etdi.

Özbegistanyň Prezidenti giň ugurlar, şol sanda oba hojalygy, elektroenergetika, nebitgaz toplumy, himiýa senagaty we beýleki pudaklar boýunça özbek-türkmen ykdysady hyzmatdaşlygynyň işjeň ösdürilýändigini kanagatlanma bilen belläp, öz nobatynda, iki döwletiň çäklerinde söwda öýleriniň açylmagynyň hem-de ykdysady forumlaryň geçirilmeginiň möhümdigini nygtady.

Hormatly Prezidentimiz ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygyň beýleki wajyp ugurlaryna degip geçmek bilen, Türkmenistan bilen Özbegistanyň Merkezi Aziýanyň, Hytaýyň, Ýewropanyň, Ýakyn we Orta Gündogaryň ulag ulgamlaryny birleşdirmek üçin zerur şertleri döretmek boýunça tagallalaryny birleşdirip biljekdiklerini aýdyp, ulag ulgamyna aýratyn ünsi çekdi. Şunuň bilen baglylykda, Pars aýlagyna hem-de Hazar deňzine çykalgasy bolan Hytaý — Gyrgyzystan — Özbegistan — Türkmenistan ulag ugrunyň, Türkmenbaşynyň Halkara deňiz portunyň mümkinçiliklerini peýdalanmagyň möhümdigi bellenildi. Döwlet Baştutanymyz Merkezi Aziýa — Ýakyn Gündogar ulag geçelgesiniň döredilmegini göz öňünde tutýan Aşgabat Ylalaşygyna ünsi çekdi. Energetika ulgamynda hem netijeli hyzmatdaşlyk ýola goýuldy.

Söhbetdeşler medeni-ynsanperwer ulgamda ikitaraplaýyn gatnaşyklaryň üstünlikli ösdürilýändigini kanagatlanma bilen bellediler. Hormatly Prezidentimiz 2023-nji ýylyň oktýabrynda Özbegistanda Türkmenistanyň Medeniýet günleriniň geçirilendigini ýatladyp, türkmen tarapynyň şu ýyl ýurdumyzda Özbegistanyň Medeniýet günlerini geçirmäge taýýardygyny beýan etdi. Umumy pikire görä, medeni-ynsanperwer gatnaşyklar ähli döwürlerde hem halklary birleşdirip, dostlugyň we özara düşünişmegiň köprüsi bolup hyzmat edýär. Türkmen edebiýatynyň dünýäde ykrar edilen nusgawy şahyry, Gündogaryň beýik akyldary Magtymguly Pyragynyň doglan gününiň 300 ýyllygynyň giňden bellenilmegi hem munuň aýdyň güwäsidir. Mälim bolşy ýaly, bu şanly sene mynasybetli ýurdumyzda, şeýle hem daşary ýurtlarda, şol sanda Özbegistanda-da köp sanly dabaralar guralýar.

Prezident Şawkat Mirziýoýew şu ýylyň başynda beýik türkmen şahyrynyň doglan gününiň 300 ýyllygyny Özbegistanda giňden bellemek hakynda Karara gol çekendigini aýdyp, Magtymguly Pyragynyň diňe bir türki halklaryň däl, eýsem, tutuş dünýä edebiýatynyň we medeniýetiniň taryhynda hem aýratyn orun eýeleýändigini belledi.

Pursatdan peýdalanyp, özbek Lideri hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowy hem-de Gahryman Arkadagymyzy islendik amatly wagtda resmi sapar bilen Özbegistana gelmäge çagyrdy. Çakylyk minnetdarlyk bilen kabul edildi.

Duşuşygyň ahyrynda söhbetdeşler birek-birege berk jan saglyk, rowaçlyk, jogapkärli döwlet işlerinde uly üstünlikleri, iki ýurduň doganlyk halklaryna bolsa parahatçylyk, abadançylyk, gülläp ösüş arzuw etdiler.