25-nji iýunda sanly ulgam arkaly geçirilen Ministrler Kabinetiniň nobatdaky mejlisinde wise-premýer G.Müşşikow halkara maliýe guramalary bilen netijeli gatnaşyklary pugtalandyrmak boýunça alnyp barylýan işler barada hasabat berdi.

Häzirki wagtda ýurdumyzyň haryt öndürijilerini goldamak hem-de kiçi we orta telekeçilik taslamalaryny maliýeleşdirmek maksady bilen, ugurdaş, abraýly düzümlerden bähbitli şertlerde karz serişdelerini çekmek boýunça anyk çäreler durmuşa geçirilýär. Şunuň bilen baglylykda, birnäçe anyk teklipler milli Liderimiziň garamagyna hödürlenildi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, ýurdumyzyň “Açyk gapylar” syýasatyny yzygiderli durmuşa geçirmek bilen, dünýäniň dürli döwletleri hem-de dürli ulgamlarda uly tejribä hem-de öňdebaryjy tehnologiýalara eýe bolan iri, abraýly halkara maliýe guramalary bilen netijeli gatnaşyklary ýola goýandygyny belledi.

Biziň ykdysady we söwda hyzmatdaşlarymyz bilen gatnaşyklarymyzyň gerimi yzygiderli giňeýär, gatnaşyklar täze depgine eýe bolýar, dürli derejelerde aragatnaşyklar işjeňleşýär diýip, milli Liderimiz sözüni dowam etdi. Şunuň bilen baglylykda, geljegi nazarda tutup, gatnaşyklaryň anyk ugurlaryna uly üns berilmelidir, ýurdumyzyň eksport kuwwatyny artdyrmak we ony has doly durmuşa geçirmek boýunça oýlanyşykly çäreler görülmelidir diýip, döwlet Baştutanymyz nygtady. Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hödürlenen teklibi degişli düzümler bilen bilelikde öwrenmegiň zerurdygyny belläp, wise-premýere birnäçe anyk tabşyryklary berdi.

Milli Liderimiz hususy ulgamyň işini kämilleşdirmegiň önümçiligi döwrebaplaşdyrmagy hem-de depginli ösdürmegi, kompaniýalaryň we hususy kärhanalaryň täzeçil işlemegini, daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan önümleriň öndürilişiniň artdyrylmagyny hem-de eksport ugurly köptaraply önümçilikleriň döredilmegini nazarlaýandygyny belledi. Soňky ýyllarda hususy kärhanalar özleri üçin bazaryň täze ugurlaryny, şol sanda daşary ýurtlarda täze ugurlary ynamly özleşdirýärler.

Şunuň bilen baglylykda, döwlet Baştutanymyz türkmen telekeçileriniň taslamalaryny maliýeleşdirmek üçin daşary ýurt maýa goýumlaryny çekmegiň örän uly ähmiýetiniň bardygyny belläp, wise-premýere bu ugurda degişli görkezmeleri berdi.

Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministrligi

AŞGABAT, 25-nji iýun (TDH). Şu gün paýtagtymyzda “Azyk howpsuzlygy ugrunda halkara hyzmatdaşlyk” atly maslahat geçirildi. Oňa Oba hojalyk we daşky gurşawy goramak ministrliginiň, daşary syýasat edarasynyň hünärmenleri, Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň, Türkmenistanyň Agrar partiýasynyň wekilleri, birnäçe ylmy-barlag edaralarynyň işgärleri, S.A.Nyýazow adyndaky Türkmen oba hojalyk uniwersitetiniň mugallymlary, şeýle hem sanly ulgam arkaly daşary ýurtly alymlar gatnaşdylar.

Forumda azyk ulgamynda halkara hyzmatdaşlygy pugtalandyrmak we ösdürmek bilen bagly meseleleriň giň toplumy ara alnyp maslahatlaşyldy. Bu ugra Türkmenistan BMG-ä agza döwletleriň ählisi tarapyndan kabul edilen Durnukly ösüş maksatlarynyň amala aşyrylmagyna uly üns berýär. Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň yzygiderli durmuşa geçirýän syýasatynyň ileri tutulýan ugurlaryna laýyklykda, döwrebap obasenagat düzüminiň döredilmegine maýa goýumlary gönükdirilýär.

Ýurdumyzyň oba hojalygynda amala aşyrylýan düýpli özgertmeleriň hem-de döwlet tarapyndan kiçi we orta telekeçiligiň hemmetaraplaýyn goldanylmagy netijesinde azyk bolçulygyny üpjün etmekde uly üstünlikler gazanylýar. Bu bolsa ilatyň abadan durmuşynyň möhüm şertidir. Obasenagat toplumyny kämilleşdirmek we diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürmek, şol sanda ýer we suw serişdelerini oýlanyşykly peýdalanmagyň, oba hojalyk ekinleriniň hasyllylygyny ýokarlandyrmagyň, häzirki zaman tehnologiýalary, oba hojalyk ylmynyň soňky gazananlaryny ornaşdyrmagyň hasabyna oba hojalyk önümleriniň öndürilişiniň möçberini artdyrmak maksady bilen anyk çäreler görülýär. Häzirki wagtda däneçilik we pagtaçylyk bilen bir hatarda, maldarçylyk, guşçulyk, ekerançylyk, miweçilik, üzümçilik, bakjaçylyk, balçylyk hem-de oba hojalyk işewürliginiň beýleki görnüşleri işjeň ösdürilýär.

Daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan önümleri öndürmek boýunça döwlet maksatnamasynyň kabul edilmegi milli ykdysadyýetimiziň azyk pudagyny ösdürmek, ilatyň azyk önümlerine bolan islegini giň möçberde we ýokary hilli kanagatlandyrmak ugrunda möhüm ädim boldy. Şol maksatnamanyň çäklerinde eýýäm onlarça taslamalar, şol sanda oba hojalygynda we azyk senagatynda taslamalar amala aşyryldy. Her welaýatda azyk ulgamlary döredilýär, iri maldarçylyk we guşçulyk, ýyladyşhana toplumlary gurulýar.

Maslahatda seçgiçilik, sort-synag we tohumçylyk ulgamlarynda GDA döwletlerindäki hem-de Türkmenistandaky işleriň ýagdaýy, kesellere we zyýankeşlere garşy durnukly, ýerli toprak-howa şertlerine uýgunlaşan oba hojalyk ekinleriniň täze sortlaryny döretmek, ornaşdyrmak boýunça ylmy-barlag işleri barada habarlar diňlenildi.

Bu baradaky meseleler bilen GDA-nyň tohumçylyk meseleleri boýunça hökümetara utgaşdyryjy geňeşiniň wekilleri, Bütinrussiýa mekgejöwen ylmy-barlag institutynyň, Bütinrussiýa şalyçylyk ylmy-barlag institutynyň, Russiýa Federasiýasynyň gök ekerançylyk federal ylmy merkeziniň, Russiýa Federasiýasynyň ot-iýmlik federal ylmy merkeziniň, Özbegistan Respublikasynyň Andižan dänelik we kösükli däneli ekinler ylmy-barlag institutynyň, Türkmen oba hojalyk institutynyň Oba hojalyk ylmy-önümçilik merkeziniň ýolbaşçylary hem-de ylmy işgärleri we beýlekiler çykyş etdiler.

Şunuň bilen baglylykda, milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň tabşyryklaryna laýyklykda, daşary ýurtly hyzmatdaşlar bilen, ilkinji nobatda, öňdebaryjy oba hojalyk tehnologiýalaryny peýdalanmak babatda gatnaşyklary mundan beýläk-de giňeltmegiň möhümdigi bellenildi.

Aşgabat, 25-nji iýun (TDH). Şu gün hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Ministrler Kabinetiniň sanly ulgam arkaly nobatdaky mejlisini geçirdi. Onda döwlet durmuşynyň ileri tutulýan meselelerine hem-de möhüm resminamalaryň birnäçesiniň taslamalaryna seredildi.

Döwlet Baştutanymyz mejlisiň gün tertibine geçip, ilki bilen Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary G.Müşşikowy göni aragatnaşyga çagyrdy. Ol halkara maliýe guramalary bilen netijeli gatnaşyklary pugtalandyrmak boýunça alnyp barylýan işler barada hasabat berdi.

Häzirki wagtda ýurdumyzyň haryt öndürijilerini goldamak hem-de kiçi we orta telekeçilik taslamalaryny maliýeleşdirmek maksady bilen, ugurdaş, abraýly düzümlerden bähbitli şertlerde karz serişdelerini çekmek boýunça anyk çäreler durmuşa geçirilýär. Şunuň bilen baglylykda, birnäçe anyk teklipler milli Liderimiziň garamagyna hödürlenildi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, ýurdumyzyň “Açyk gapylar” syýasatyny yzygiderli durmuşa geçirmek bilen, dünýäniň dürli döwletleri hem-de dürli ulgamlarda uly tejribä hem-de öňdebaryjy tehnologiýalara eýe bolan iri, abraýly halkara maliýe guramalary bilen netijeli gatnaşyklary ýola goýandygyny belledi.

Biziň ykdysady we söwda hyzmatdaşlarymyz bilen gatnaşyklarymyzyň gerimi yzygiderli giňeýär, gatnaşyklar täze depgine eýe bolýar, dürli derejelerde aragatnaşyklar işjeňleşýär diýip, milli Liderimiz sözüni dowam etdi. Şunuň bilen baglylykda, geljegi nazarda tutup, gatnaşyklaryň anyk ugurlaryna uly üns berilmelidir, ýurdumyzyň eksport kuwwatyny artdyrmak we ony has doly durmuşa geçirmek boýunça oýlanyşykly çäreler görülmelidir diýip, döwlet Baştutanymyz nygtady. Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hödürlenen teklibi degişli düzümler bilen bilelikde öwrenmegiň zerurdygyny belläp, wise-premýere birnäçe anyk tabşyryklary berdi.

Milli Liderimiz hususy ulgamyň işini kämilleşdirmegiň önümçiligi döwrebaplaşdyrmagy hem-de depginli ösdürmegi, kompaniýalaryň we hususy kärhanalaryň täzeçil işlemegini, daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan önümleriň öndürilişiniň artdyrylmagyny hem-de eksport ugurly köptaraply önümçilikleriň döredilmegini nazarlaýandygyny belledi. Soňky ýyllarda hususy kärhanalar özleri üçin bazaryň täze ugurlaryny, şol sanda daşary ýurtlarda täze ugurlary ynamly özleşdirýärler.

Şunuň bilen baglylykda, döwlet Baştutanymyz türkmen telekeçileriniň taslamalaryny maliýeleşdirmek üçin daşary ýurt maýa goýumlaryny çekmegiň örän uly ähmiýetiniň bardygyny belläp, wise-premýere bu ugurda degişli görkezmeleri berdi.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary Ş.Abdrahmanow «Türkmengeologiýa» döwlet korporasiýasy tarapyndan nebitiň gözlegine gönükdirilen işleri geçirmek boýunça görülýän çäreler barada hasabat berdi.

Häzir “gara altyny” çykarmak işleri, esasan, günbatar Türkmenistanyň Hazarýaka zolagynda alnyp barylýar. “Türkmengeologiýa” döwlet korporasiýasy tarapyndan Goturdepe ýatagynyň gündogar böleginde 3D ölçegli hem-de Günorta Burun meýdançasynda 2D ölçegli nebit gözleg-barlag işlerini geçirmek meýilleşdirilýär. Bu işleri ýerine ýetirmek üçin halkara bäsleşik geçirildi. Onuň netijeleri boýunça ýeňiji saýlanyp alyndy.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, nebitiň we tebigy gazyň çykarylyşyny hem-de gaýtadan işlenilişini artdyrmagyň, ýurdumyzda we dünýä bazarlarynda uly isleg bildirilýän dürli görnüşli nebithimiýa önümleriniň önümçiligini ýokarlandyrmagyň hem-de görnüşlerini giňeltmegiň zerurdygyny belledi. Şunuň bilen baglylykda, milli Liderimiz täze, geljegi uly ýataklary gözläp tapmagyň hasabyna nebitgaz senagatynyň çig mal binýadyny yzygiderli pugtalandyrmagyň möhüm wezipedigini aýtdy.

Döwlet Baştutanymyz ýurdumyzyň ähli sebitlerinde, şol sanda Hazarýaka zolakda geologiýa-gözleg, geofizika barlaglaryny işjeňleşdirmegiň möhümdigini aýtdy we wise-premýere bu babatda anyk tabşyryklary berdi. Şunuň bilen baglylykda, bu barlaglaryň täze sanly tehnologiýalary, döwrebap enjamlary hem-de programma üpjünçiligini ulanmak arkaly ýerine ýetirilmeginiň zerurdygy nygtaldy.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary E.Orazgeldiýew ýurdumyzda daşky gurşawy gorap saklamak we döwlet ekologiýa syýasatyny durmuşa geçirmek boýunça alnyp barylýan işler barada hasabat berdi. Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň garamagyna «Türkmenistanyň 2021 — 2025-nji ýyllar üçin Milli tokaý maksatnamasyny tassyklamak hakyndaky» kararyň taslamasy hödürlenildi. Bu resminamanyň ýurdumyzyň milli we tebigy howa aýratynlyklary göz öňünde tutulyp, tokaý zolaklarynyň meýdanyny giňeltmek, tokaý gaznasyny döwlet tarapyndan hasaba almak, tebigy baýlyklarymyzy rejeli peýdalanmak hem-de Howanyň üýtgemegi barada Türkmenistanyň Milli strategiýasynda bellenilen wezipeleri ýerine ýetirmek maksady bilen işlenip taýýarlanylandygy bellenildi.

Maksatnamanyň taslamasyna laýyklykda, 2021 — 2025-nji ýyllar aralygynda ýurdumyzyň ministrlikleri we pudaklaýyn dolandyryş edaralary, welaýatlaryň we Aşgabat şäheriniň häkimlikleri tarapyndan saýaly, pürli, miweli bag we üzüm nahallaryny, çöl ösümliklerini hem-de tokaý zolaklaryny döretmegiň meýilnamasyny kesgitlemek meýilleşdirilýär. Tokaý zolagy ulgamynda halkara hyzmatdaşlygy ösdürmek we bu ugurda öňdebaryjy tejribeleri önümçilige ornaşdyrmak göz öňünde tutulýar.

Şeýle hem ýurdumyzyň tebigy ekoulgamlaryny we toprak-howa şertlerini göz öňünde tutup, tokaý hojalyklarynda hem-de döwlet tebigy goraghanalarynda ýerleşdiriljek bag nahallarynyň görnüşlerini we möçberlerini, Türkmenistanyň Tokaý kodeksine laýyklykda taýýarlanyljak kadalaşdyryjy hukuk namalaryny, ýurdumyzda tokaýçylygy ösdürmek boýunça amala aşyrylmaly ylmy-barlag işlerini hem-de guramaçylyk çärelerini tassyklamak göz öňünde tutulýar.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, BMG-niň kabul eden 2030-njy ýyla çenli Gün tertibiniň wajyp ugry, adamlaryň abadan durmuşynyň möhüm şertleriniň biri hökmünde Türkmenistanda ekologiýa meselesine aýratyn üns berilýändigini nygtady. Şunuň bilen baglylykda, Milli tokaý maksatnamasyna möhüm orun degişlidir. Bu maksatnamany durmuşa geçirmäge ýurdumyzyň ähli ilaty işjeň gatnaşýar. Ýazky we güýzki bag ekmek möwsümlerine badalga berýän ählihalk bag ekmek çäreleri asylly däbe öwrüldi.

Häzir ýurdumyzyň dürli künjekleriniň giň çäklerinde bu köpýyllyk işiň netijeleri aýdyň görünýär. Diýarymyzda tokaýlaryň, baglaryň, seýilgähleriň we seýilbaglaryň köp sanlysy döredildi. Täze tokaý zolaklary her bir şäheriň, ilatly ýeriň töwereginde peýda bolýar. Köpetdagyň etegi, Aşgabadyň daş-töweregi bagy-bossanlyga öwrülýär.

Giň gerimli bag ekmek işleri Türkmenistanyň howanyň üýtgemeginiň ýaramaz täsirine garşy göreşmek babatda umumydünýä işine goşýan saldamly goşandydyr. Her bir şäheriň we obanyň töwereginde tokaý zolaklary peýda bolup, olar amatly howa ýagdaýyny döredýärler.

Döwlet Baştutanymyz «Türkmenistanyň 2021 — 2025-nji ýyllar üçin Milli tokaý maksatnamasyny tassyklamak hakynda» Karara gol çekip, ony sanly ulgam arkaly wise-premýere iberdi we bu maksatnamany durmuşa geçirmek babatda anyk tabşyryklary berdi.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary Ş.Durdylyýew gözegçilik edýän pudaklarynda işleriň ýagdaýy, hususan-da, Türkmenistanda agyz suw üpjünçiligi we suw sowujy ulgamlaryndan peýdalanmagyň düzgünlerini işläp taýýarlamak boýunça görülýän çäreler barada hasabat berdi.

Ilaty arassa agyz suwy bilen ygtybarly üpjün etmek hem-de suw serişdelerini gorap saklamak we ondan netijeli peýdalanmak maksady bilen, “Agyz suwy hakynda” Türkmenistanyň Kanunyna laýyklykda, Gurluşyk we binagärlik ministrligi tarapyndan degişli resminamanyň taslamasy taýýarlanyldy. Şunda goýberilen agyz suwunyň we lagym suwlarynyň mukdaryny hasaba almak göz öňünde tutulýar. Agyz suwy bilen üpjün edijiniň we agyz suwuny sarp edijiniň borçlary, hukuklary hem-de jogapkärçiligi düzgünleşdirilýär.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, ilaty arassa agyz suwy bilen ygtybarly üpjün etmek hem-de suw serişdelerini aýawly saklamak we rejeli ulanmak meseleleriniň örän wajypdygyny nygtady.

Milli Liderimiz sebitimiziň tebigy-howa şertleriniň aýratynlyklaryny nazara almak bilen, suw üpjünçiligi boýunça maksadalaýyk işleri geçirmegiň, suw serişdeleriniň gorlarynyň üstüni ýetirmek üçin täze mümkinçilikleri gözlemegiň hem-de bu ugurda barlag işlerini has-da işjeňleşdirmegiň wajypdygyny belledi hem-de bu babatda wise-premýere birnäçe anyk tabşyryklary berdi.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary B.Öwezow internet ulgamyny döwrebaplaşdyrmakda «Türkmenaragatnaşyk» agentligi tarapyndan amala aşyrylýan işler barada hasabat berdi. Ýurdumyzda internet ulanyjylaryň sany barha artýar. Şeýle hem kärhanalarda, edaralarda, telekeçilikde we bilim ulgamynda internet ulgamyndan işjeň peýdalanylýar.

Internet hyzmatlarynyň elýeterli bolmagy üçin 2021-nji ýylyň fewralynda täze nyrhnamalar tassyklanyldy. Şoňa laýyklykda, olaryň tölegi 50 göterime çenli arzanladyldy. Häzirki wagtda ulanyjylaryň ýokary tizlikli internete islegleriniň artýandygy bilen baglylykda, internet ulgamynyň göwrümini giňeltmek zerur bolup durýar.

Şuny nazara almak bilen, «Türkmenaragatnaşyk» agentligi tarapyndan halkara bäsleşik geçirildi.

Bu ugurda göz öňünde tutulan işleriň geçirilmegi internet hyzmatlarynyň bahalarynyň arzanladylmagyna, sanly bilim we sanly lukmançylyk ulgamynyň, elektron söwda hyzmatlarynyň gerimini giňeltmäge, ykdysadyýetiň ähli pudaklarynda döwrebap maglumat ulgamlaryny döretmäge, öňdebaryjy tehnologiýalary ornaşdyrmaga mümkinçilik berer.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, bu gün ýurdumyzda halk hojalygynyň ähli pudaklaryny sanlylaşdyrmak, önümçilige ylmy işläp taýýarlamalary ornaşdyrmak boýunça maksatnamalaýyn işleriň alnyp barylýandygyny, munuň pudaklaryň işini döwrüň talabyna laýyk kämilleşdirmekde aýratyn ähmiýete eýedigini nygtady.

«Türkmenaragatnaşyk» agentligi sanly ulgamy ösdürmek we intellektual ulgamlaryň işlemegini üpjün etmek boýunça möhüm wezipäni ýerine ýetirýär.

Hormatly Prezidentimiz kommunikasiýa toplumyny sanly ulgama öwürmek meseleleriniň üstünde durup geçip, ýurdumyzyň öňdebaryjy tehnologiýalaryň esasynda köp ugurlary öz içine alýan kommunikasiýa ulgamyny döretmäge, internete giň gerimli elýeterlilik bilen bir hatarda, aragatnaşyk hyzmatlarynyň möçberini, hilini we görnüşini artdyrmaga gönükdirilen iri taslamalaryň tutuş toplumyny durmuşa geçirmäge girişilendigini nygtady. Döwlet Baştutanymyz Gurbanguly Berdimuhamedow döredilen şertlerden we mümkinçiliklerden netijeli peýdalanyp, degişli işleri maksadalaýyk amala aşyrmagyň zerurdygyny belledi hem-de wise-premýere anyk tabşyryklary berdi.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary M.Mämmedowa şu ýylyň iýul aýynda geçiriljek döredijilik çäreleriniň we medeni-durmuş maksatly binalary açyp, ulanmaga bermegiň tertibi barada hasabat berdi. Çäreleriň maksatnamasy şanly senelere bagyşlanan duşuşyklary, bäsleşikleri, sergileri we aýdym-sazly dabaralary, onlaýn maslahatlaryny hem-de wagyz ediş çäreleri öz içine alýar.

Tomusky dynç alyş möwsüminde çagalar üçin dürli sport ýaryşlaryny hem-de bäsleşikleri, milli oýunlary we ösüp gelýän nesli sagdyn durmuş ýörelgesine çekmek boýunça çäreleri guramak meýilleşdirilýär.

Iýul aýynyň üçünji ongünlüginde Gurban baýramy mynasybetli paýtagtymyzda hem-de ýurdumyzyň welaýatlarynda medeni çäreler geçiriler.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, iýul aýynda meýilleşdirilen medeni çäreleriň ählisiniň ýokary guramaçylyk derejesinde geçirilmeginiň wajypdygyny nygtady. Şol çäreler halkymyzyň ägirt uly döredijilik kuwwatyny açyp görkezmelidir, medeniýet ulgamynyň işgärleriniň hünär ussatlygyny ýokarlandyrmaga, täze zehinleri ýüze çykarmaga ýardam etmelidir.

Milli Liderimiz öňümizdäki çäreleri we medeni-durmuş maksatly desgalaryň açylyşy bilen bagly dabaralary geçirmek hem-de adamlary sagdyn durmuş ýörelgesine çekmek boýunça düşündiriş işlerini işjeňleşdirmek babatda wise-premýere anyk tabşyryklary berdi.

Soňra hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow wise-premýer M.Mämmedowa hem-de Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň welaýatlara jogapkär edilip bellenen orunbasarlaryna ýüzlenip, şu ýyl ýurdumyzyň her welaýatynda köpugurly ajaýyp binalar bolan «Türkmeniň ak öýleriniň» gurluşygynyň tamamlanýandygyny belledi. Bu desgalar däp bolan halk medeniýetini gorap saklamak we ösdürmek, jemgyýetçilik isleglerini kanagatlandyrmak üçin niýetlenendir diýip, milli Liderimiz nygtady. Çeper höwesjeňler döredijiligini, beýleki höwesjeň döredijilik başlangyçlaryny we ilatyň durmuş işjeňligini goldamakda, raýatlaryň boş wagtyny we dynç almagyny guramakda ak öýleriň ähmiýeti uludyr.

Şoňa görä-de, şol ýerlerde ilkinji günlerden drama, sazly opera, balet, sirk, estrada we gurjak toparlaryny döretmek boýunça işleri geçirmek zerurdyr, şeýle hem teatrlaryň, aýdym-saz toparlarynyň, şekillendiriş we amaly sungat studiýalarynyň, beýleki halk hem-de tehniki döredijilik toparlarynyň işini ýola goýmak wajypdyr diýip, döwlet Baştutanymyz aýtdy.

Milli Liderimiz «Türkmeniň ak öýleriniň» welaýatlaryň medeniýet merkezlerine öwrülmelidigini nygtap, wise-premýere ýurdumyzda iň gowy «Türkmeniň ak öýüni» kesgitlemek boýunça bäsleşigi geçirmek meselesini öwrenmegi tabşyrdy.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary M.Geldinyýazow Türkmenistanda ýokanç däl keselleriň öňüni almak we garşysyna göreşmek boýunça 2021 — 2025-nji ýyllar üçin Milli strategiýany taýýarlamak boýunça alnyp barylýan işler barada hasabat berdi.

Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe ynsan saglygyny goramak, sagdyn durmuş ýörelgelerini jemgyýetimize giňden ornaşdyrmak, raýatlarymyza edilýän, dünýä ülňülerine laýyk gelýän saglygy goraýyş hyzmatlarynyň gerimini has-da giňeltmek, lukmançylyk ylmynyň täze gazananlaryny saglygy goraýyş ulgamyna giňden ornaşdyrmak boýunça işler toplumlaýyn esasda alnyp barylýar.

Ýokanç däl keselleriň öňüni almak we olaryň garşysyna göreşmek, adamlaryň ömür dowamlylygyny artdyrmak we sagdyn durmuş ýörelgelerini wagyz etmek maksady bilen, Saglygy goraýyş we derman senagaty ministrligi tarapyndan ýurdumyzyň ministrlikleri hem-de pudaklaýyn dolandyryş edaralary bilen bilelikde, “Türkmenistanda ýokanç däl keselleriň öňüni almak we olaryň garşysyna göreşmek boýunça 2021 — 2025-nji ýyllar üçin Milli strategiýanyň” hem-de ony amala aşyrmak boýunça ýerine ýetirilmeli çäreleriň meýilnamasynyň taslamalary işlenip taýýarlanyldy.

Bu strategiýanyň esasy maksady we wezipeleri ýokanç däl keselleriň öňüni almagyň we olaryň garşysyna göreşmegiň ileri tutulmagyny gazanmakdan, ilatyň arasynda sagdyn durmuş ýörelgelerini giňden ornaşdyrmakdan we adamlaryň saglyk babatda sowatlylygyny ýokarlandyrmakdan hem-de näsaglary ýokary hilli derman we saglygy goraýyş maksatly serişdeler bilen üpjün etmekden ybaratdyr.

Milli strategiýanyň amala aşyrylmagy netijesinde, ilatymyzyň ýokanç däl keselleriň öňüni almak we olara gözegçilik etmekleri babatda düşünjeleri artdyrylar hem-de olaryň saglygy has-da berkidiler.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, adamlaryň saglygyny goramagyň döwlet syýasatynyň möhüm ugry bolandygyny we şeýle bolmagynda galýandygyny nygtady. “Döwlet adam üçindir!” diýen şygarda bu syýasatyň many-mazmuny kesgitlenilýär.

Sagdynlygyň we ruhubelentligiň ýurdy hökmünde ykrar edilen Türkmenistanda milli saglygy goraýyş ulgamyny mundan beýläk-de kämilleşdirmek, ony dünýä ülňüleriniň derejesine çykarmak, ilata edilýän hyzmatlaryň gerimini giňeltmek we hilini ýokarlandyrmak boýunça işler netijeli alnyp barylmalydyr.

Milli Liderimiz bu ugurda göz öňünde tutulan çäreleriň ýokanç däl keselleriň öňüni almaga we olara garşy netijeli göreşmäge, adamlaryň ömrüniň dowamlylygyny artdyrmaga, sagdyn durmuş ýörelgelerini wagyz etmäge hem-de zyýanly endiklerden el çekmäge gönükdirilmelidigine ünsi çekip, wise-premýere bu babatda alnyp barylýan işleri dowam etmek barada degişli tabşyryklary berdi.

Soňra hormatly Prezidentimiz Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary, daşary işler ministri R.Meredowy we energetika ministri Ç.Purçekowy göni aragatnaşyga çagyrdy.

Wise-premýer, DIM-niň ýolbaşçysy Gyrgyz Respublikasynyň Prezidenti Sadyr Žaparowyň 27-28-nji iýunda ýurdumyza boljak resmi saparyna taýýarlyk görlüşi barada hasabat berdi.

Şunuň bilen baglylykda, 1992-nji ýylyň oktýabrynda iki döwletiň arasynda diplomatik gatnaşyklaryň ýola goýlan pursadyndan başlap, Türkmenistanyň we Gyrgyzystanyň syýasy, söwda-ykdysady we medeni-ynsanperwer ulgamlarda netijeli hyzmatdaşlygy ösdürýändigi bellenildi.

Häzir däp bolan dostlukly, ikitaraplaýyn gatnaşyklarynyň şertnama-hukuk binýady resminamalaryň 60-syny özünde jemleýär.

Türkmenistan hem-de Gyrgyz Respublikasy abraýly halkara we sebit guramalarynyň çäklerinde hem işjeň hereket edip, birek-birege özara goldaw berýärler.

Öňde boljak saparyň maksatnamasynyň taslamasy döwlet Baştutanymyzyň garamagyna hödürlenildi. Şol saparyň dowamynda dürli ugurlarda özara bähbitli hyzmatdaşlygy has-da giňeltmäge gönükdirilen birnäçe resminamalara gol çekmek göz öňünde tutulýar.

Soňra Söwda-ykdysady, ylmy-tehniki we ynsanperwer hyzmatdaşlyk boýunça hökümetara türkmen-gyrgyz toparynyň türkmen tarapyndan başlygy, energetika ministri Ç.Purçekow Gyrgyzystanyň Prezidentiniň resmi saparyna hem-de onuň çäklerinde meýilleşdirilen çärelere taýýarlyk görlüşi barada hasabat berdi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabatlary diňläp, sebit boýunça goňşy ýurtlar, şol sanda Gyrgyzystan bilen netijeli gatnaşyklary pugtalandyrmagyň we giňeltmegiň Bitarap Türkmenistanyň daşary syýasy ýörelgesiniň möhüm ugurlarynyň biridigini nygtady. Bu ýurduň halky bilen türkmen halkyny öňden gelýän dostluk gatnaşyklary hem-de medeni we ruhy däpleriň taryhy taýdan kemala gelen umumylygy birleşdirýär.

Şunuň bilen baglylykda, milli Liderimiz ikitaraplaýyn we köptaraplaýyn görnüşde üstünlikli ösdürilýän döwletara gatnaşyklaryň yzygiderli häsiýetini kanagatlanma bilen nygtady.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow türkmen-gyrgyz hyzmatdaşlygynyň geljegi barada aýdyp, netijeli söwda-ykdysady gatnaşyklaryny artdyrmak üçin uly mümkinçilikleriň bardygyny, muňa özara haryt dolanyşygynyň oňyn depgininiň hem aýdyň şaýatlyk edýändigini belledi.

Döwlet Baştutanymyz Aşgabatda ýokary derejede geçiriljek gepleşikleriň möhümdigini nygtap, hödürlenen maksatnama käbir düzedişleri girizdi we wise-premýere, DIM-niň ýolbaşçysyna hem-de hökümetara türkmen-gyrgyz toparynyň türkmen tarapyndan başlygyna, energetika ministrine Gyrgyz Respublikasynyň Prezidentiniň Türkmenistana resmi saparyna taýýarlygyň ýokary guramaçylyk derejesini üpjün etmegi tabşyrdy.

Soňra döwlet Baştutanymyz göni aragatnaşyga bir wagtyň özünde Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary Ç.Gylyjowy we Söwda-senagat edarasynyň başlygy D.Rejebowy çagyrdy.

Wise-premýer türkmen-gyrgyz ykdysady forumyny hem-de Türkmenistanyň eksport harytlarynyň sergisini guramak boýunça alnyp barylýan işler barada hasabat berdi.

Sergide nebitgaz pudagynda, energetikada, himiýa senagatynda, ulag we aragatnaşyk pudaklarynda, oba we suw hojalygynda, senagat we gurluşyk serişdeleri pudagynda gazanylan üstünlikler we eksport mümkinçilikleri, şeýle hem hususy kärhanalaryň ýeten sepgitleri görkeziler.

Türkmen-gyrgyz ykdysady forumyna ýurdumyzyň hem-de Gyrgyzystanyň ykdysadyýet we maliýe, energetika hem-de senagat pudaklarynyň, ulag we kommunikasiýa toplumynyň, saglygy goraýyş, medeniýet, sport hem-de ýaşlar syýasaty, telekeçilik ulgamlarynyň wekilleri gatnaşar.

Forumyň gün tertibinde söwda-ykdysady ulgamda, logistikada, maýa goýmakda eksport mümkinçilikleri bilen tanyşdyrmak hem-de özara bähbitli hyzmatdaşlygy ýola goýmak meseleleri bar.

Şeýle hem ikitaraplaýyn duşuşyklar we işewür gepleşikler guralar, şolaryň netijeleri boýunça degişli resminamalara gol çekmek göz öňünde tutulýar.

Wise-premýer çäreleriň meýilnamasynyň taslamasyny milli Liderimiziň garamagyna hödürledi.

Soňra Söwda-senagat edarasynyň başlygy D.Rejebow ýurdumyzda geçirilýän sergileriň, maslahatlaryň we işewür duşuşyklaryň, hususan-da, Türkmenistanyň eksport harytlarynyň sergisiniň hem-de türkmen-gyrgyz ykdysady maslahatynyň netijeliligini ýokarlandyrmak boýunça alnyp barylýan işler barada hasabat berdi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabatlary diňläp, türkmen-gyrgyz gatnaşyklary we bilelikdäki ykdysady forumy guramak meselesine ünsi çekdi. Milli Liderimiziň nygtaýşy ýaly, söwda-ykdysady we medeni-ynsanperwer ulgamlarda hyzmatdaşlygyň bar bolan ägirt uly mümkinçiliklerini has doly peýdalanmak zerurdyr.

Şunuň bilen baglylykda, milli Liderimiz gazanylan ylalaşyklary hem-de ykdysady we işewür gatnaşyklary giňeltmegiň netijeli guraly boljak özara bähbitli hyzmatdaşlygy işjeňleşdirmek boýunça türkmen tarapynyň başlangyçlaryny iş ýüzünde durmuşa geçirmek babatda toplumlaýyn çäreleri görmegiň möhümdigini nygtady. Şonuň bilen birlikde, döwlet Baştutanymyz işewür toparlaryň ynsanperwer ulgamda, hususan-da, ylym-bilim ulgamynda hyzmatdaşlygy has-da pugtalandyrmagynyň ähmiýetini belledi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Türkmenistanyň eksport harytlarynyň sergisiniň we bilelikdäki ykdysady forumyň ýurtlarymyzyň arasyndaky netijeli gatnaşyklary ösdürmekde eýeleýän ornunyň möhümdigi barada aýdyp, yzygiderli işewür duşuşyklaryň ähmiýetini belledi, şolaryň barşynda oňyn, ikitaraplaýyn gatnaşyklary berkitmek üçin şertleriň döredilmegine umumy çemeleşmeler işlenip taýýarlanylýar.

Milli Liderimiz hödürlenen taslamany makullap, wise-premýere hem-de Söwda-senagat edarasynyň ýolbaşçysyna Türkmenistan bilen Gyrgyz Respublikasynyň arasyndaky hyzmatdaşlygy has-da ösdürmek üçin uly mümkinçilikleri durmuşa geçirmäge ýardam bermäge gönükdirilen çäreleriň ýokary guramaçylyk derejesinde guralmagyna berk gözegçilik etmegi tabşyrdy.

Mejlisde döwlet durmuşyna degişli başga-da birnäçe meselelere garaldy we olar boýunça degişli çözgütler kabul edildi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Ministrler Kabinetiniň sanly ulgam arkaly mejlisini jemläp, oňa gatnaşanlara berk jan saglygyny, maşgala abadançylygyny, berkarar Watanymyzyň gülläp ösmegi ugrunda alyp barýan işlerinde uly üstünlikleri arzuw etdi.

Öz bilim-düşünjesini artdyrmak bilen, Berdimuhamet köp okaýardy. Çeper eserlerden, aýratyn hem türkmen nusgawy şahyry Magtymguly Pyragynyň döredijiligi onuň ruhy başdan geçirmelerine saz gelýärdi. Şahyryň goşgularynyň köpüsini ýatdan bilýärdi. Olary okuwçylara, obadaşlaryna okap, aýdyp bererdi.

* * *

Häzir bolsa — frontda ol özüne iň ýakyn bolan, ýöne şu pursat özünden gaty uzakda bolan dogan-garyndaşlaryny ýatlady. «Gadryň bilen ülpetiňden aýrylma» diýip, Magtymguly nähili rast aýdypdyr!..

* * *

Berdimuhamet mugallym beýik akyldar Magtymguly Pyragynyň: «Tälim beren ussadyňdan aýrylma» diýen dana sözlerini ýatsa-tursa ýadyndan çykaranok. Şonuň üçin-de okuw prosesinde mugallymyň çekýän zähmetine şeýle uly ähmiýet berýär.

* * *

... Anna aganyň «Akyl-paýhas sandyklary» hazynasy, Magtymguly Pyragynyň dürdäne goşgy setirleri oňa diýseň täsirli, ynandyryjy çykyş etmäge mümkinçilik beripdi. Ol hemmelerde uly täsir galdyrdy.

* * *

...1948-nji ýylyň 5-nji oktýabry Berdimuhamet mugallym üçin adaty iş günüdi. Bu gün ol okuwçylara Magtymgulynyň döredijiliginde Watan, il-gün, mertlik, gahrymançylyk ýaly ynsanyň ahlak esaslarynyň beýan edilişi barada düzme ýazdyrdy.

* * *

Berdimuhamet Magtymguly Pyragynyň: «Älem içre adam galmaz, at gezer» diýen sözlerini hemişe ýatda saklardy.

«Götermese döwlet guşy,
Uçup bolmaz per biläni.»

Türkmen nähili çykgynsyz ýagdaý bolanda-da, «ölüm» sözüni agzamazlyga çalyşýar. Magtymguly atamyz bu pähimi has ýönekeýleşdiripdir: «Goç ýigide toýdur-baýram, her iş gelse il biläni». «Her iş» sözüniň nämeleri aňladýandygyny aňýansyňyz.

* * *

...Obanyň ähli adamlaryny çagyrarys. Adamlara palaw çekerin, çaý çekerin. Eger isleseler, Magtymgulynyň goşgularyndan okap bererin. Goý, adamlar şatlansynlar.

* * *

Mälikgula doganlarynyň syrly ýylgyryşmalary, Magtymgulynyň «Gözel sen» atly goşgusyny içerini ýaňlandyryp okamaklarynyň hikmeti düşnükli boldy.

* * *

...Sen Magtymguludan bir goşgy bilýän bolsaň, Mälikguly

Magtymguludan otuz-kyrk goşgyny ýatdan bilýär.

* * *

...Ýok-la, men şahyr däl. Kakam: «Magtymguludan soň türkmende men şahyr diýip öňe çykmak örän kyn düşer. Onuň üçin Hudaý tarapyn bir halatly bolmaly» diýdi.

* * *

Mälikguly Nikolaýyň raýondan çykyp gidendigine biçak gynandy. Hyýalynda ol Nikolaý bilen köp-köp söhbet edipdi. Oňa Magtymguly Pyragynyň goşgularyndan okap bermekçidi. Ony gaýdyp görmejekdigine biçak gynandy.

* * *

Magtymgulynyň «Ýeldim tutuny», näme, unutdyňmy? Kakama ejizligiňi duýduryp bolmaz. Ejizlemek hem bolmaz.

* * *

Sen gaýrat edip, bulara Magtymguly atamyzyň «Ýeldim tutuny», gaýrat et-de, okap ber. Goý, bular nähili ýaşamalydygyny bilsinler.

Magtymguly PYRAGY

ZOR BOLAR

Ýagşylykda ile özün tanydan —
Alkyş alyp, derejesi zor bolar.
Ýaman bolup, ýagşylygy unudan —
Öz yzzatyn gidir, itden hor bolar.

Melul bolar myradyna ýetmedik,
Müýnli bolar Hak emrini tutmadyk,
Öz ryzkyna hiç kanagat etmedik,
Gözün diker, kişi aşyna zar bolar.

Her kim ýamanlasa deňi-duşuny,
Özi müşgil eder asan işini,
Kim dargatsa akyl bilen huşuny,
Eder işin bilmez, şermisar bolar.

Zehini keç bolar bady ýaňylan,
Biygtyýar bolar goly daňylan,
Göreşde ýykylan, jeňde ýeňilen,
Içi doly namys bilen ar bolar.

Gaýraty kem bolar gahary azyň,
Depgini pes bolar matamda sazyň,
Öýüne barsaňyz bir binyýazyň,
Göwresi gysylar, köňli dar bolar.

Kim belany satyn alsa başyna,
Reşk edip, rakyplar geçer daşyna,
Tokuş etse kim başarmaz işine,
Söwdasyndan gelebilse, är bolar.

Soňun toba etmez ýaňylyp-ýazan,
Ot ýaksaň gaýnamaz bir gury gazan,
Pähm ediň, her ýerde bir päli azan,
Ýowuz musallata sezewar bolar.

Hazana dönüpdir ömrüm ter güli,
Nazaryn pes tutar ilden, bergili,
Biykbal, ýazykly, ýaman görgüli,
Uçraş gelse, bir ýamana ýar bolar.

Öňde, yzda görseň her kes gulamyn,
Ondan aýamagyn Taňry salamyn,
Kim okap unutsa Hakyň Kelamyn,
Kyýamat gün iki gözi kör bolar.

Haly müşgil bolar köýüp-ýananyň,
Imany şikest tapar haram iýeniň,
Kastdan roza, namazyny goýanyň,
Özi kapyr, biliň, jaýy dar bolar.

Magtymguly, sözle her ne bileniň,
Özüňe kemlik bil aýtman öleniň,
Taraşlap, şaglatgyl köňle geleniň,
Senden soňkulara ýadygär bolar.

AŞGABAT, 24-nji iýun (TDH). Şu gün Türkmenistanyň DIM-niň Halkara gatnaşyklary institutynda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň “Türkmeniň döwletlilik ýörelgesi” kitabynyň italýan dilindäki neşiriniň tanyşdyrylyş dabarasy boldy.

Onlaýn görnüşde geçirilen çärä Italiýa Respublikasynyň Türkmenistandaky Adatdan daşary we Doly ygtyýarly ilçisi Luçano Galli, ýurdumyzda işleýän diplomatik missiýalaryň wekilleri, ýurdumyzyň ýokary okuw mekdepleriniň professor-mugallymlary we talyplary, köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň wekilleri gatnaşdylar.

Sanly wideoaragatnaşyk ulgamy arkaly tanyşdyrylyş dabarasyna Italiýanyň Daşary işler ministrliginiň işgärleri, Wiçensa şäheriniň meri Françesko Rukko gatnaşdylar.

Dabara gatnaşyjylar döwlet Baştutanymyzyň türkmen halkynyň köpasyrlyk däplerini, taryhy we medeni gymmatlyklaryny, gadymy rowaýatlaryň mazmunyny açyp görkezýän, biziň günlerimize gelip ýeten nakyllardan we paýhasly jümlelerden ybarat meşhur filosofik-edebi eseriniň ähmiýetini bellediler.

Milli Liderimiziň “Türkmeniň döwletlilik ýörelgesi” atly kitabynyň daşary ýurt dillerine terjime edilmegi bilen, ol köp sanly daşary ýurtly okyjylaryň arasynda meşhurlyga eýe bolýar. Azerbaýjan, gruzin, rus, türk, hytaý, ukrain, fransuz we ýapon dillerine terjime edilen neşirleriň üsti italýan diline terjime edilen neşir bilen ýetirildi. Munuň özi dünýä jemgyýetçiliginiň halkymyzyň baý taryhyna we medeniýetine uly gyzyklanma bildirýändigini alamatlandyrýar.

Kitabyň girişinde bellenilişi ýaly, Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe Garaşsyz, hemişelik Bitarap Watanymyz dünýäniň gyzyklanma bildirýän ähli döwletleri bilen özara bähbitli hyzmatdaşlygy üstünlikli ösdürýär. Munuň özi halkymyzyň köpasyrlyk durmuş tejribesiniň yzygiderli kämilleşdirilýändiginiň ýene bir aýdyň mysalydyr.

Tanyşdyrylyş çäresinde çykyş edenler hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň bu eserinde türkmen jemgyýetiniň ruhy-ahlak sütünleri baradaky gymmatly maglumatlaryň jemlenendigi, bu kitabyň milletimiziň medeni mirasynyň dowamatlygyny gorap saklamaga hem-de giňden wagyz etmäge ýardam berjekdigi baradaky pikiri beýan etdiler. Islendik halkyň medeniýetinde öz beýanyny tapýan öçmejek umumadamzat ýörelgeleri türkmenleriň däp-dessurlarynda has aýdyň ýüze çykýar. Biziň halkymyza asyllylyk, edeplilik, myhmansöýerlik, dostluk, agzybirlik we jebislik ýaly häsiýetler mahsusdyr.

Bellenilişi ýaly, italýan okyjylary türkmen halkynyň taryhy we medeniýeti, durmuş filosofiýasy, däp-dessurlary, parasatly öwüt-ündewleri baradaky öz garaýyşlaryny giňeltmäge ýene bir ajaýyp mümkinçilige eýe boldular. Bu bolsa netijeli döwletara gatnaşyklaryň mundan beýläk-de pugtalandyrylmagyna we ösdürilmegine ýardam berer.

Aşgabat, 24-nji iýun (TDH). Şu gün hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Azerbaýjan Respublikasynyň Döwlet nebit kompaniýasynyň (SOCAR) ýolbaşçysy Rownag Abdullaýewi kabul etdi.

Myhman duşuşmaga döredilen mümkinçilik üçin hoşallyk bildirip, öz ýurdunyň Prezidenti Ilham Aliýewiň aýdan hoşniýetli arzuwlaryny we azerbaýjan tarapynyň ähli ugurlar boýunça däp bolan gatnaşyklary yzygiderli ösdürmäge bolan gyzyklanmalaryny tassyklaýan sözlerini döwlet Baştutanymyza ýetirdi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Azerbaýjanyň Prezidentine özüniň mähirli sözlerini aýdyp, türkmen-azerbaýjan gatnaşyklarynyň hoşniýetli goňşuçylyk ýörelgelerine, köpasyrlyk dostluk däplerine, iki halky baglanyşdyrýan taryhy we medeni umumylyga esaslanýandygyny belledi. Birek-birege bolan ynanyşmagyň we özara düşünişmegiň ýokary derejesi, şeýle hem sebit we ählumumy gün tertibiniň möhüm meseleleri boýunça çemeleşmeleriň ýakynlygy iki ýurduň netijeli hyzmatdaşlygyny mundan beýläk-de ösdürmek üçin ygtybarly binýat bolup durýar.

Işjeň we netijeli ýagdaýda geçen duşuşygyň dowamynda Türkmenistanyň hem-de Azerbaýjanyň ägirt uly ykdysady, energetika we ulag-logistika kuwwatyna eýedigi, munuň bolsa möhüm pudaklardaky netijeli gatnaşyklary ösdürmek üçin ägirt uly mümkinçilikleri açýandygy bellenildi. Şunuň bilen baglylykda, nebitgaz senagatyndaky gatnaşyklaryň geljegi we bu ugurda bilelikdäki taslamalary ýerine ýetirmek boýunça pikir alyşmalar boldy. Şeýle hem Hazar deňziniň “Dostluk” ýatagynda uglewodorod serişdelerini gözlemek, işläp taýýarlamak we özleşdirmek bilen baglanyşykly meseleler ara alnyp maslahatlaşyldy.

Şu ýylyň ýanwar aýynda gol çekilen, Türkmenistanyň Hökümeti bilen Azerbaýjan Respublikasynyň Hökümetiniň arasynda deňiz käni bilen baglanyşykly meseleler boýunça özara düşünişmek hakyndaky Ähtnamanyň ähmiýeti bellenildi. Häzirki döwürde şu resminamanyň çäklerinde degişli ikitaraplaýyn Ylalaşygyň taslamasy işlenip taýýarlanylýar.

Bu taryhy resminama gol çekilmegi Hazar deňzinde energetika babatda türkmen-azerbaýjan gatnaşyklaryny berkitmek we ösdürmek nukdaýnazaryndan ähmiýetli waka öwrüldi. Mundan başga-da bilelikdäki iş üçin ägirt uly mümkinçilikler açylýar hem-de bu sebite uzak möhletleýin esasda iri daşary ýurt maýalaryny çekmek üçin goşmaça şertler döredilýär.

Ýangyç-energetika toplumyna öňdebaryjy tejribeleri, ýokary tehnologiýalary, ylmyň we tehnikanyň iň soňky gazananlaryny ornaşdyrmak meselelerine uly üns berýän ýurdumyz daşary ýurtlaryň öňdebaryjy kompaniýalary bilen özara bähbitli gatnaşyklar üçin hemişe açykdyr diýip, döwlet Baştutanymyz belledi.

Azerbaýjanyň Döwlet nebit kompaniýasynyň ýolbaşçysy, öz gezeginde, Türkmenistanyň nebitgaz pudagynyň ýokary depginlerde ösýändigini, bu ugurda giň möçberli taslamalaryň durmuşa geçirilýändigini nygtady. Bu bolsa iki ýurduň hünärmenleriniň bilelikdäki işiniň netijeli häsiýete eýe bolmagy üçin oňyn binýat bolup hyzmat edýär.

Duşuşygyň ahyrynda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow we Azerbaýjanyň Döwlet nebit kompaniýasynyň ýolbaşçysy birek-birege hoşniýetli arzuwlary aýdyp, türkmen we azerbaýjan halklarynyň arasyndaky gadymdan gelýän dost-doganlyk gatnaşyklarynyň berkidiljekdigine, deňhukuklylyk we özara bähbitlilik esasynda ýola goýulýan hyzmatdaşlygyň mundan beýläk-de sazlaşykly ösdüriljekdigine ynam bildirdiler.

Ozal habar berlişi ýaly, 23-nji iýunda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Lebap welaýatyna amala aşyran iş saparynyň çäklerinde Kerki şäheriniň Halkara howa menziliniň açylyş dabarasyna gatnaşdy.

Dabaranyň dowamynda Kerkiniň Halkara howa menziline dört harply UTAE kodunyň berlendigi baradaky ICAO-nyň resminamasy hem-de Mýunheniň Halkara howa menzili tarapyndan halkara ülňülere laýyk gurlandygy baradaky laýyklyk güwänamasy gowşuryldy.

ICAO-nyň indeksi howa gullugynyň ýerleşýän ýerini görkezýär, ol bellenilen çäkleriň arasyndaky aragatnaşygy düzgünleşdirýär hem-de aeronawigasiýanyň howpsuzlygyny, yzygiderliligini, netijeliligini hem-de tygşytlylygyny üpjün etmek üçin niýetlenendir.

Mýunhen Halkara howa menzili tarapyndan Halkara raýat awiasiýasy hakyndaky Konwensiýanyň (Çikago konwensiýasy, 1944) 14-nji goşundysy esasynda berlen laýyklyk güwänamasy meýilnamalaşdyrmak, taslamalaşdyrmak, olaryň fiziki häsiýetnamalaryna, howa menzilleriniň ulanylmagyna, oňa tehniki taýdan hyzmat etmäge bildirilýän talaplar, şeýle hem peýdalanylýan gonuş, nawigasiýa, meteorologiýa, yşyklandyryş-habar beriş ulgamlarynyň, beýleki zerur ulgamlaryň halkara kadalara we ülňülere laýyk gelýändigini tassyklaýar.

Bu desganyň açylyş dabarasyna sanly ulgam arkaly halkara guramalaryň hem-de düzümleriň ýolbaşçylarynyň gatnaşmagy Garaşsyz Watanymyza ýokary sylag-hormatyň, milli Liderimiziň sebit we yklym derejesinde ulag geçelgelerini döretmek boýunça Birleşen Milletler Guramasynyň belent münberinden öňe süren başlangyçlarynyň goldanylýandygynyň aýdyň subutnamasydyr. Olaryň hatarynda Howa ulaglarynyň Halkara assosiasiýasynyň (IATA) Türkiýe, Merkezi Aziýa we Azerbaýjan boýunça sebit menejeri Funda Çalyşyr, Birleşen Milletler Guramasynyň ýöriteleşdirilen edarasy bolan Raýat awiasiýasynyň halkara guramasynyň (ICAO) Aeronawigasiýa býurosynyň monitoring we gözegçilik boýunça direktorynyň orunbasary Denis Gindon, Mýunheniň Halkara howa menziliniň dolandyryjy direktory Ralf Gaffal bar. Olar öz çykyşlarynda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowy Kerki şäherindäki Halkara howa menziliniň açylmagy bilen tüýs ýürekden gutlap, täze howa menziliniň howa ulag ulgamynyň mundan beýläk hem howpsuz, ygtybarly we durnukly ösüşine uly goşant boljakdygyny bellediler.

Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe awiasiýa pudagynda iri taslamalar durmuşa geçirilýär. Bu ugurda daşary ýurtly kompaniýalar bilen hyzmatdaşlyk degişli halkara şertnamalaryň we konwensiýalaryň esasynda ösdürilýär.

Türkmenistan Awiasiýa we howa giňişligini ulanmak boýunça geňeşiň, Döwletara awiasiýa komitetiniň agzasy bolmak bilen, dünýäniň 50-den gowrak ýurdy bilen, şeýle hem Raýat awiasiýasynyň halkara guramasy bilen ylalaşyklara goşulyp, Ýewropanyň awiasiýa howpsuzlygy boýunça agentligi bilen (EASA) ýakyn gatnaşyklary saklaýar.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň taýsyz tagallalary netijesinde ýurdumyzyň raýat awiasiýasynyň maddy-enjamlaýyn binýady ýyl-ýyldan içerki we halkara ugurlarda täze ýolagçy hem-de ýük uçarlary bilen berkidilýär.

Watanymyzyň Garaşsyzlygynyň şanly 30 ýyllyk toýunyň toýlanýan ýylynda ulanylmaga berlen täze howa menzili döwrebap üstaşyr-ulag düzümini kemala getirmekde möhüm halka bolup, Ýewropa hem-de Aziýa ýurtlarynyň arasynda ykdysady, söwda hyzmatdaşlygyny hil taýdan täze, ýokary derejelere çykarmaga mümkinçilik döreder, sebit we halkara ulag gatnawlary üçin giň şertleri açar.

Häzirki döwürde Türkmenistanda döwrüň talaplaryna we halkara ülňülere laýyk gelýän ýerüsti düzüm döredilýär. Şolaryň hatarynda dürli görnüşli howa gämilerini kabul etmäge ukyply uçuş-gonuş zolaklary, iň täze tehniki serişdeler bilen enjamlaşdyrylan howa menzilleriniň toplumlary bar. Uçuşlaryň howpsuzlygyny üpjün etmek maksady bilen ýurdumyzyň howa menzillerinde “Thales” fransuz kompaniýasynyň öňdebaryjy radionawigasiýa enjamlary ornaşdyryldy.

Türkmenistan Beýik Ýüpek ýoluny täzeden dikeltmek bilen, sebitiň möhüm ulag halkasyna hem-de iri halkara logistika merkezine öwrülýär. Möhüm başlangyçlary öňe sürýän hem-de olary amala aşyrmakda anyk işleri alyp barýan hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň ulag syýasaty netijesinde bu wezipeler yzygiderli durmuşa geçirilýär.

Aşgabadyň döwrebap Halkara howa menzili bu ugurda alnyp barylýan ägirt uly işleriň aýdyň mysalydyr. Bu desga Türkmenistanyň esasy “howa derwezesi” bolup, yklym we yklymara howa ýollarynda iri üstaşyr merkeze öwrüldi.

Bu ulgamyň düzümine Mary, Daşoguz, Türkmenabat we Türkmenbaşy şäherlerindäki howa menzilleri girýär. Bularyň hemmesi hem degişli halkara laýyklyk güwänamalary bilen bellenendir, olar ähli görnüşdäki we ýük göterijilikdäki uçarlary kabul etmäge ukyplydyr.

Häzirki döwürde Türkmenistanda raýat awiasiýasyny ösdürmegiň 2012 — 2030-njy ýyllar üçin milli maksatnamasynyň çäklerinde ýolagçylara edilýän hyzmatyň hilini ýokarlandyrmaga, uçuşlaryň howpsuzlygyny üpjün etmäge, howa menzillerinde öňdebaryjy usullary ulanmaga gönükdirilen anyk işler alnyp barylýar.

(TDH).

Ykdysadyýet adamyň gündelik durmuşynyň bir bölegidir. Her bir adam gündelik durmuşda ykdysady meseleler bilen meşgullanmak bilen bir hatarda, ykdysadyýetçiler tarapyndan ulanylýan adalgalary peýdalanýar hem-de ykdysady ulgama degişli bolan maddy gymmatlyklary döredýär we sarp edýär. Maddy nygmatlary öndürmek, paýlamak, alyş-çalyş etmek boýunça adamlaryň arasynda emele gelýän gatnaşyklar ykdysady gatnaşyklaryň ulgamyny düzýär.

Hormatly Prezidentimiz durmuşa gönükdirilen bazar ykdysadyýeti şertlerinde döwletiň wezipesini şeýle beýan edýär:

— döwlet raýatlaryň mynasyp we howpsuz ýaşaýşynyň kepili bolup durýar;

— döwlet durnuklylygy we ähli ýagdaýlaryň hukuga laýyklygyny üpjün etmek maksady bilen, bazar ykdysadyýetiniň dolandyrylyşyny öz eline alýar, olar öz nobatynda durmuş institutlaryna täsir edýärler.

Bu gün adamzat jemgyýeti özüniň ösüşiniň täze döwrüne sanly ykdysadyýete geçmek basgançagyna gadam goýdy. Sanly ulgama geçilýän döwürde kompýuter tehnikasynyň we telearagatnaşyk serişdeleriniň kömegi bilen ykdysady pudaga degişli maglumatlary ýygnamak, seljermek, ulanmak we ýaýratmak has-da möhüm ähmiýete eýe bolýar. Maglumatlary awtomatik şekilde ýygnamak, bir ýerden başga bir ýere geçirmek, seljermek hem-de saklamak ýokary tehnologiýalara esaslanýan önümçiligiň ösmegine mümkinçilik berýär. Maglumat-aragatnaşyk tehnologiýalarynyň täsiri netijesinde täze-täze ykdysady gyzyklanmalar döreýär.

Sanly ykdysadyýet adamyň, ilatyň ýaşamagy üçin zerur bolan harytlary we hyzmatlary öndürýän toplum ýa-da ulgam bolup çykyş edýän haýsy-da bolsa bir kiberfiziki ulgamdyr. Başgaça aýdanyňda, sanly ykdysadyýet maglumat-aragatnaşyk tehnologiýalary tarapyndan üpjün edilýän ykdysady işjeňligiň, söwda amallarynyň we hünär aragatnaşyklarynyň bütindünýä ulgamydyr. Gysgaça ol sanly tehnologiýalara esaslanýan ykdysadyýet diýlip hem düşündirilýär.

Ýurdumyzda sanly ykdysadyýete geçmek hormatly Prezidentimiziň 2018-nji ýylyň 30-njy noýabryndaky Karary esasynda kabul edilen «Türkmenistanda 2019 –– 2025-nji ýyllarda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň Konsepsiýasyna» laýyklykda amala aşyrylýar.

«Innowasiýa» adalgasy «innovate» diýen iňlis sözünden gelip çykýar, ol «düýpli üýtgetmek, täzelemek, düýpgöter döwrebaplaşdyrmak» diýen manyny berýär. Şeýlelikde, innowasion işläp taýýarlamalaryň düýp manysy garalýan ugurda düýpli täzeçillikleri ornaşdyrmagy ýa-da düýpgöter täzelemegi aňladýar.

Käbir ylmy maglumatlara görä «Innowasiýa» adalgasy XIX asyrda döräp, ol ilki medeniýetdäki üýtgeşmeler üçin ulanylypdyr. Ykdysadyýet ylmyna «Innowasiýa» adalgasy XX asyrda giripdir. Innowasion ykdysadyýetiň nazaryýeti bolsa Ýozef Şumpeter tarapyndan XX asyryň başyna esaslandyrylýar. Ýozef Şumpeteriň 1911-nji ýylda neşir edilen «Ykdysady ösüşiň nazaryýeti» atly kitabynda innowasiýanyň täze önümi öndürmek; önümçilige täze usuly girizmek; täze bazary döretmek; çig malyň ýa-da ýarym fabrikatlaryň täze çeşmelerini özleşdirmek; önümçiligi dolandyrmagyň gurluşyny täzeden guramak ýaly ýüze çykmalar barada maglumat berilýär.

Innowasion ykdysadyýet innowasiýalaryň köplügine, yzygiderli tehnologik kämillige, önümçilikde we eksportda ösen tehnologiýalara esaslanýar. Oňa başgaça intellektual ykdysadyýet hem diýilýär. Ykdysadyýetiň bu görnüşinde girdeji alymlaryň akyl-paýhasy arkaly gazanylýar.

Türkmenistanda amala aşyrylýan innowasiýalar syýasatynyň kuwwatly kadalaşdyryjy hukuk binýadyny üpjün etmek, bu ugurda ynamly üstünlik gazanmagyň ilkinji hem binýatlaýyn şertleriniň biri hökmünde görkezilýär. Hormatly Prezidentimiz tarapyndan 2014-nji ýylyň 16-njy awgustynda «Innowasiýa işi hakynda» Türkmenistanyň Kanunyna gol çekildi. Kanun ýurdumyzda innowasiýa işiniň hukuk, ykdysady we guramaçylyk esaslaryny kesgitleýär.

2019-njy ýylyň 1-nji fewralynda Türkmenistanyň Ministrler Kabinetiniň 2018-nji ýylyň jemlerine bagyşlanyp geçirilen giňişleýin mejlisinde Türkmenistanyň Prezidentiniň degişli Karary esasynda «Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2019 2025-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasy» kabul edildi. Prezident Maksatnamasynyň esasy wezipeleriniň biri öňdebaryjy dünýä tejribeleriniň we milli baýlyklarymyzyň esasynda milli ykdysadyýetimiziň ösüşini dünýäniň durnukly ösýän ýurtlarynyň derejesine ýetirilmegini gazanmakdan ybaratdyr.

Ýaşlaryň dünýä ölçeglerine laýyk bilim almagynyň hem-de kämil hünärmenler bolup ýetişmeginiň möhüm şertleriniň biri-de, olaryň häzirkizaman maglumat tehnologiýalaryny hünär işinde işjeň we netijeli ulanyp bilmegini gazanmakdan ybaratdyr. Bu wezipäni üstünlikli amala aşyrmak üçin ýurdumyzda yzygiderli döwrebap tehnologiýalar bilen üpjün edilen ylym-bilim ojaklary gurlup, ulanylmaga berilýär. Bu ylym-bilim ojaklarynda daşary ýurt dillerini kämil derejede bilýän, döwrüň ösen tehniki mümkinçiliklerinden baş çykarýan, täzeçe, döredijilikli pikirlenmegi başarýan hünärmenler ýetişdirilýär.

Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe milli Liderimiziň taýsyz tagallalary netijesinde ykdysadyýetimiziň ylmy esasda ösdürilmegi babatda giň gerimli işler amala aşyrylýar. Hormatly Prezidentimiziň ýolbaşçylygynda ykdysadyýetimiziň sanly düzümleriniň ösdürilmegine, döwletimiziň ykdysady kuwwatynyň ýokarlanmagyna ýardam berýän düýpli ylmy-amaly barlaglar ýerine ýetirilýär, täze innowasion tehnologiýalar döredilýär.

Güýçmyrat SOLTANMYRADOW,

Türkmen döwlet maliýe institutynyň uly mugallymy.

Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe Garaşsyz, baky Bitarap Türkmenistan döwletimizde hormatly Prezidentimiziň başda durmagynda döwlet we jemgyýetçilik durmuşynyň ähli ugurlarynda beýik özgertmeler durmuşa geçirilip, ägirt uly netijeler gazanylýar. Geçirilýän taryhy ähmiýetli işleriň netijesinde halkymyzyň ýaşaýyş-durmuş derejesi, ýurdumyzyň halkara giňişligindäki abraýy yzygiderli ýokarlanýar.Ýurdumyzda ýaýbaňlandyrylan ähli işleriň gözbaşynda döwlet Baştutanymyzyň ýadawsyz zähmeti, taýsyz tagallalary, öz halkyna, onuň şöhratly taryhyna bolan beýik söýgüsi, halkymyzyň şu güni hem geljegi baradaky düýpli aladalary durýar.

Täze taryhy döwürde ýangyç-energetika toplumy has-da uly ösüşlere eýe bolup, ýurdumyzyň öňdebaryjy pudaklarynyň birine öwrüldi. Bu ugurda alnyp barylýan işleri döwrebap we talaba laýyk kämilleşdirmek ýurdumyzda döwlet syýasatynyň esasy ileri tutulýan ugurlarynyň biridir. Şeýle hem milli Liderimiziň ählumumy energiýa howpsuzlygy üpjün etmek boýunça yzygiderli öňe sürýän netijeli başlangyçlary, olary üstünlikli amala aşyrmak ugrundaky tagallalary, ýangyç-energetika toplumynyň, milli ykdysadyýetiň sazlaşykly ösdürilmegi, ýurdumyzda maýa goýumlary boýunça oňaýly mümkinçilikleriň döredilmegi hem-de munuň halkara düzgünlerine laýyk gelýän milli kanunçylyk we anyk taslamalar arkaly berkidilmegi aýratyn bellenilmäge mynasypdyr.

«Energiýany tygşytlamagyň 2018 — 2024-nji ýyllar üçin Döwlet Maksatnamasy» Türkmenistanyň Prezidentiniň 2016-njy ýylyň 15-nji iýulynda çykaran Karary bilen tassyklanan Türkmenistanda ylmy barlaglar we innowasiýa tehnologiýalarynyň netijeliligini ýokarlandyrmagyň 2017 — 2021-nji ýyllar üçin Döwlet Maksatnamasyna we meýilnamasyna laýyklykda işlenip düzüldi. Döwlet Maksatnamasynyň esasy wezipesi Türkmenistanyň ykdysadyýetini durnukly ösdürmek üçin energetika pudagynyň mümkinçilikleriniň we tebigy energiýa serişdeleriniň ýokary derejede netijeli peýdalanylmagyny üpjün etmekden, Türkmenistanyň ýangyç balansynda energiýanyň gaýtadan dikeldilýän we adaty bolmadyk çeşmeleriniň, ýangyjyň saýlanyp alynýan görnüşleriniň we ikilenji energetiki serişdeleriň paýyny artdyrmakdan, energetiki serişdeleriň peýdalanyş ýagdaýlarynda ilatyň saglygyna we ýaşaýyş-durmuşyna hem-de daşky gurşawa howpsuzlygyny üpjün etmekden ybaratdyr.

Türkmenistanyň howa we geografiki şertleri ýurdumyzda energiýanyň gaýtadan dikeldilýän çeşmelerini döwrebap peýdalanmaga mümkinçilik berýär. Bu, ylaýta-da, oba ilatyny we medeni zolakdan uzakdaky ýerleriň energoüpjünçiligini gowulandyrmaga ýardam edýär. Energiýanyň gaýtadan dikeldilýän çeşmeleriniň bir görnüşi hem Gün energiýasy hasaplanýar. Türkmenistanyň howa we geografiki şertleri Gün energiýasyny almaga, ony elektrik we ýylylyk energiýasy üçin senagat çäklerinde işjeň peýdalanmaga mümkinçilik berýär. Mundan başga-da, ýurdumyzda ýeliň, geotermal suwlaryň energiýalaryny, bioýangyç energiýasyny peýdalanmak hem göz öňünde tutulýar. Milli Liderimiziň başlangyjy bilen gurluşygyna badalga berlen Türkmenistan — Owganystan — Pakistan — Hindistan gaz geçirijisi dünýä we sebit energetika ulgamynda ägirt uly ähmiýete eýedir. Bu transmilli gaz geçirijisi Türkmenistanyň eksport kuwwatlylygyny has-da artdyrmaga, sebitde energohowpsuzlygyň üpjün edilmegine we ykdysady durnuklylygyň ýokarlanmagyna, söwdanyň, maýa goýumyň ösmegine, täze iş ýerleriniň döredilmegine, şeýle hem halkara gatnaşyklarynda täze belent derejelere çykylmagyna uly itergi berer. Bu transmilli gaz geçirijisi döwletimiziň tebigy gazy daşary ýurtly sarp edijilere satmak mümkinçiligini her ýylda 33 milliard kub metr artdyrmak bilen bir hatarda, sebitdäki döwletleriň energiýa üpjünçilik derejesini düýpli ýokarlandyrmaga ýardam edýär.

Türkmenistanyň geografik taýdan Ýewropa bilen Aziýa yklymlarynyň arasyndaky ägirt uly ulag geçelgesiniň merkezinde ýerleşmegi Merkezi Aziýa döwletleriniň ykdysady we söwda hyzmatdaşlyklaryny işjeňleşdirmäge, hil taýdan has ýokary derejelere çykarmaga, geljegi möhüm ähmiýetli täze halkara we sebitleýin taslamalara badalga bermäge oňyn şertleri döredýär.

Hormatly Prezidentimiziň energetika syýasatynyň esasy maksady Türkmenistanyň nebitgaz senagatyny toplumlaýyn ösdürmek arkaly diwersifikasiýa ýoly bilen dünýä energetika ulgamynyň aýrylmaz bölegine öwrülmegini gazanmakdan ybaratdyr. Ýurdumyz sebitde we dünýäde energetika howpsuzlygyny üpjün etmekden ötri gaz geçirijileriň infrastrukturasyny yzygiderli ösdürýär, turba geçirijiler ulgamynyň köpugurly ösen toruny döretmek arkaly energogöterijileri dünýä bazarlaryna ibermegiň gerimini giňeldýär.

2017-nji ýylyň 28 — 29-njy noýabrynda Halkara Energetika Hartiýasynyň Aşgabat şäherinde geçirilen maslahatynyň 28-nji mejlisinde hem Türkmenistanda hormatly Prezidentimiziň möhüm ähmiýetli başlangyçlary netijesinde kemala gelen energetika diplomatiýasynyň dünýä işewürliginiň we bilermenler toparlarynyň arasynda uly gyzyklanma hem-de seslenme döredýändigi bellenildi. Milli Liderimiziň ählumumy we üznüksiz energetika howpsuzlygynyň bütin dünýäde ýola goýulmagy babatdaky başlangyçlary, ylmy garaýyşlary biragyzdan makullanyldy. Türkmenistanyň dünýäde uly gyzyklanma döredýän energiýa serişdelerini tygşytlamak, onuň gaýtadan dikeldilýän çeşmelerini peýdalanmak, energetika pudagynyň ekologiýa meselelerine aýawly hem-de uzak geljegi göz öňüne tutup çemeleşmek, tebigy gurşawy gorap saklamak, bu pudaga innowasion tehnologiýalary we usullary ornaşdyrmak baradaky başlangyçlary babatda pikir alşyldy.

Biz merdana halkymyzy asuda ýurdumyzda bolelin, bagtyýar durmuşda ýaşatmak üçin gije-gündiz alada edýän mähriban Prezidentimiziň janynyň sag, ömrüniň uzak bolmagyny, il-ýurt bähbitli, dünýä ähmiýetli beýik işleriniň hemişe rowaçlyklara beslenmegini tüýs ýüregimizden arzuw edýäris!

Gözel GUTLYÝEWA,

Halkara ynsanperwer ylymlary we ösüş uniwersitetiniň mugallymy.

Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe hormatly Prezidentimiziň baştutanlygynda ähli ugurlar boýunça üstünliklere ýetilýär. «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylynda ýurdumyzyň jemgyýetçilik durmuşynda ýaýbaňlanan demokratik özgertmeler milli kanunçylyk binýadynyň has-da pugtalandyrylmagyna gönükdirilendir. Ýurdumyzda her bir adamyň abadan we bagtyýar durmuşda ýaşamagyny göz öňünde tutmak bilen, raýatlarymyzyň hukuklaryny we azatlyklaryny doly berjaý etmek maksatlaryndan ugur alýan hormatly Prezidentimiziň öňe süren demokratiýa taglymaty 2021-nji ýylda uly üstünlikler bilen durmuşa geçirilýär. Onuň aýdyň mysaly hökmünde şu ýylyň 22-nji maýynda Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisiniň VI çagyrylyşynyň 14-nji maslahatynda häzirki döwrüň jemgyýetçilik gatnaşyklaryny düzgünleşdirýän kanunçylyk namalarynyň birnäçesi kabul edildi we täzeden rejelenildi.

Şu ýylyň 5-nji iýunynda geçirilen Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň I çagyrylyşynyň 1-nji maslahatynda hormatly Prezidentimiziň alyp barýan durmuş ugurly syýasatyna hem-de ýurdumyzyň kanunçylyk-hukuk binýadyny döwrebaplaşdyrmak boýunça toplumlaýyn maksatnama laýyklykda işlenilip taýýarlanylan kanunlar we kadalaşdyryjy hukuk namalar biragyzdan makullanyldy.

Hormatly Prezidentimiziň baştutanlygynda ýurdumyzyň ykdysadyýetini bazar gatnaşyklary esasynda ösdürmek, telekeçiligiň gerimini giňeltmek syýasaty üstünlikli durmuşa geçirilýär. Ýurdumyzda eýeçiligiň döwletiň garamagyndan aýrylmagy we döwlet emläginiň hususylaşdyrylmagy boýunça toplumlaýyn işler alnyp barylýar.

Häzirki wagtda ýurduň ykdysadyýetini we ýaşaýyş-durmuş ulgamyny döwrebaplaşdyrmak, döwletiň, jemgyýetiň we telekeçiligiň arasynda ýokary netijeli arabaglanyşygy döretmek talap edilýär. Şu nukdaýnazardan, milli Liderimiz ýurdumyzyň ýokary depginli durmuş-ykdysady ösüşinde telekeçiligiň ähmiýetini ýokarlandyrmaga we ony döwlet tarapyndan goldamaga uly üns berýär.

Häzirki döwürde raýatlaryň telekeçilik başlangyçlaryny goldap, maýa goýum işjeňligini höweslendirmek, döwlet eýeçiligini hususylaşdyrmak we paýdarlar jemgyýetlerini döretmek möhüm bolup durýar. «Firma atlary hakynda» Türkmenistanyň Kanuny hem Türkmenistanyň telekeçilik ýuridik talaplaryna firma atlary dakylanda bildirilýän talaplary kesgitleýär, olaryň hukuklaryny goramakda ýüze çykýan gatnaşyklary düzgünleşdirýär.

5 baby we 18 maddany özünde jemleýän bu Kanunda ulanylýan esasy düşünjeler, firma adyny ulanmaga bolan hukuk, firma atlarynyň hukuk goragy çygryndaky döwlet düzgünleşdirmesi we gözegçiligi hem-de firma adynyň berilmegi baradaky hukuk kadalar anyk beýan edilipdir.

Türkmenistanyň Konstitusiýasyna esaslanýan «Firma atlary hakynda» Türkmenistanyň Kanuny Türkmenistanyň Raýat kodeksinden, şu Kanundan we beýleki kadalaşdyryjy hukuk namalaryndan ybaratdyr. Kanuna laýyklykda, firma adyna bolan hukugyň eýesiniň oňa degişli firma adyny ulanmaga hukugy bardyr.

Firma atlarynyň hukuk goragynyň berilmeginiň şertleri Kanunyň 7-nji maddasynda anyk kesgitlenipdir. Onda Türkmenistanda belli firma adyna, eger ol ýuridik şahslaryň birini beýlekilerden tapawutlandyrmaga mümkinçilik berýän we ol şahsyň amala aşyrýan işi babatda sarp edijileriň ýalňyşmaklaryna getirmeýän bolsa, hukuk goragy berilýändigi hem-de ýuridik şahsyň firma ady ýuridik şahsyň guramaçylyk-hukuk görnüşine görkezmäni we öz hususy adyny ýa-da tapawutlandyryjy manydaky adyny özünde saklamalydygy barada hukuk kadasy kepillendirilipdir.

Türkmenistanda firma adynyň hukuk goragy ýuridik şahsyň ýurdumyzyň kanunçylygynda bellenilen tertipde ygtyýarly edarada döwlet belligine alynmagynyň esasynda ýüze çykýar. Şonuň ýaly-da, daşary ýurtly ýuridik şahsyň firma ady onuň Türkmenistanyň çäginde hökmany ulanylan we belli bolan şertinde Türkmenistanyň çäginde goralýar. Firma atlarynyň Türkmenistanyň çäginde belli bolmagynyň ölçegleri ygtyýarly edara tarapyndan bellenilýär.

Kanuna laýyklykda, firma ady firma adyny almaga gyzyklanýan şahsyň haýyşnamasy boýunça ygtyýarly edara tarapyndan berilýär. Firma adyny almak üçin haýyşnama ygtyýarlylygy ynanç haty bilen tassyklanylýan wekiliň üsti bilen berlip bilner.

Firma atlary hökmünde Kanunyň 12-nji maddasyna laýyklykda, bellige alnan ýa-da bellige almak üçin ygtyýarly edara berlen firma atlary bilen gabat gelýän ýa-da olar bilen gatyşyp gitmek derejesine çenli çalymdaş-işiň meňzeş ýa-da çalymdaş görnüşleri üçin; Türkmenistanda belli bolan ylmy, edebiýat we sungat eserleriniň atlary ýa-da olaryň parçalary bilen gabat gelýän — awtorlyk hukugynyň eýesiniň ýa-da onuň oruntutarynyň razyçylygy bolmazdan; Türkmenistanda belli bolan şahsyň familiýasyna gabat gelýän — onuň razyçylygy bolmazdan; täjirçilik däl belli guramalaryň atlary bilen gabat gelýän ýa-da olar bilen gatyşyp gitmek derejesine çenli çalymdaş; beýleki eýelik edijileriň Türkmenistanyň çäginde goralýan, söz bilen ýa-da sazlaşykly şekilde aňladylan haryt nyşanlary (edilýän hyzmatyň nyşanlary), harytlaryň gelip çykan ýerleriniň atlary bilen gabat gelýän ýa-da gatyşyp gitmek derejesine çenli çalymdaş-işiň meňzeş ýa-da, çalymdaş görnüşleri babatda şonuň ýaly-da, döwletleriň, halkara guramalarynyň atlary bilen gabat gelýän ýa-da olar bilen gatyşyp gitmek derejesine çenli çalymdaş bolan ýagdaýyndaky esaslar bar bolsa, firma adyny bermekden ýüz dönderilýär.

Firma adynyň berilmeginiň onuň eýesiniň ilkinjiligini we bellige alnan firma adyna bolan aýratyn hukugyny güwälendirýän degişli resminama, ýagny şahadatnama bilen tassyklanylýar. Şahadatnamany bermek Türkmenistanyň firma atlarynyň Döwlet sanawyna maglumatlar girizilenden soň, bäş iş gününiň dowamynda ygtyýarly edara tarapyndan geçirilýär. Şahadatnamanyň görnüşi ygtyýarly edara tarapyndan bellenilýär.

Aýgözel Nurlyýewa

Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň Adam hukuklaryny we azatlyklaryny goramak baradaky komitetiniň agzasy.

Ýurdumyzyň gündogar sebiti bolan Lebap welaýatynda ösüşleriň uly tapgyry amala aşyryldy. Bu ösüşleriň dowamyny ýazyp ugran «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylynyň ilkinji günleri welaýatyň ýaşaýjylary üçin örän ýakymly wakalara beslendi. Ýylyň ilkinji aýynda hormatly Prezidentimiz Lebap welaýatyna möhüm iş sapary bilen geldi.

Hormatly Prezidentimiziň we Owganystan Yslam Respublikasynyň Prezidentiniň gatnaşmaklarynda geçirilen dabaralar teleköpri arkaly birleşdirilip, bütin dünýä ýaň saldy. Akina — Andhoý (Owganystan Yslam Respublikasy) menzilleriniň arasyndaky 30 kilometrlik demir ýoluň ulanmaga berilmegi, Kerki (Türkmenistan) — Şibirgan (Owganystan) ugry boýunça güýjenmesi 500 kilowolt bolan 153 kilometrlik elektrik geçiriji ulgamyň, şeýle hem ýurtlarymyzyň arasyndaky Ymamnazar — Akina hem-de Serhetabat — Turgundy optiki-süýümli halkara ulgamyň işe girizilmegi mynasybetli bolup geçen dabaralar ýurdumyzyň halkara abraýyny has belende galdyrdy.

Hormatly Prezidentimiz welaýatyň çägindäki «Malaý» gaz ýatagynda kuwwaty gazyň 30 milliard kub metrini akdyrmaga barabar bolan gaz gysyjy desganyň işe girizilmegine hem ak pata berdi. Bu iri taslama hormatly Prezidentimiziň 2018-nji ýylyň 22-nji awgustynda gol çeken Kararyna laýyklykda, buýrujy «Türkmengaz» döwlet konserni bilen gurluşygyň baş potratçysy «Petro Gaz LLP» (Beýik Britaniýa) kompaniýasynyň arasynda baglaşylan şertnamanyň esasynda durmuşa geçirildi. Iri desganyň işe girizilmegi «Türkmenistanyň nebitgaz senagatyny ösdürmegiň 2030-njy ýyla çenli döwür üçin Maksatnamasyny» durmuşa geçirmekde möhüm ähmiýete eýe bolýar. Döwrebap desga Üçajy gaz käninden, Döwletabat we Galkynyş gaz känlerinden gelýän tebigy gazyň basyşyny güýçlendirýär. Malaýdaky kuwwatly gaz gysyjy desga 2021-nji ýylda açylýan desgalaryň kerwenbaşysy boldy.

Düýn Türkmenistanyň Garaşsyzlygynyň 30 ýyllyk toýunyň şanyna welaýatyň çäginde ösüşleriniň güwäsi bolan desgalary açylyp, ulanylmaga berildi. Olaryň biri Beýik Ýüpek ýolunyň ugrunda ýerleşýän gadymy Kerki şäherinde gurulýan döwrebap howa menzilidir. Bu möhüm desganyň ulanylmaga berilmegi içerki hem-de sebitara gatnaşyklaryň has ýygjamlaşmagyna hyzmat eder. Hormatly Prezidentimiziň Kararyna laýyklykda, Türkmenabat şäherinde gurulýan medeni-köpçülikleýin çäreleri geçirmäge niýetlenen 3000 orunlyk «Türkmeniň ak öýi» binasy welaýat merkeziniň binagärlik düzüminiň üstüni ýetirýär.

Welaýatyň oba-şäherleri bilen bir hatarda Türkmenabat şäheri hem gülleýär, döwür bilen deň gadam urýar. Amyderýanyň üstünden gurlan Türkmenabat — Farap demir ýol we awtomobil köprüleri, köprülere barýan ýoluň ugrunda, derýanyň çep kenarynda peýda bolan «Ýüpek ýoly» binasy, Türkmenabat şäherinden Kerkä we Mara ugraýan ýollaryň çatrygyndaky «Ak ýol» binasy, hormatly Prezidentimiziň gatnaşmagynda ulanylmaga berlen döwrebap Halkara howa menzili göwünlere şatlyk paýlaýar. Raýatlar üçin ýaşaýyş jaýlarynyň gurluşygy hem güýçli depginlerde alnyp barylýar. Halkara howa menziline barýan ýoluň ugrunda täze şäherçe döräp barýar. Ýene-de bu ýoluň ugrunda ulanylmaga beriljek kottež we köpgatly iri panelli jaýlaryň uly toplumy bu ýerdäki ýaşaýyş jaýlarynyň üstüni ýetirer.

Şäheriň häzirki keşbinde ýaşaýjylaryň bagtly ykbaly görünýär. Şolar bilen birlikde ilatyň ýaşaýyş derejesi hem ýokarlanýar. Welaýatyň çäginde Berkarar zaman döwrebap obasy döredildi. Hormatly Prezidentimiziň Kararyna laýyklykda, welaýatyň Çärjew, Saýat, Halaç we Kerki etraplarynda 3500 maşgala niýetlenilen döwrebap şäherçeler gurlar. Döwrebap şäherçeleriň gurluşygy 5 ýylyň dowamynda, degişli resminamalara laýyklykda, tapgyrma-tapgyr alnyp barlar. 2024-nji ýylda şäherçelerde toýlar tutular. Welaýatyň çäginde suw arassalaýjy desgalaryň onlarçasy guruldy. Halaç etrabynyň Surh geňeşliginiň çäginde «Döwletli döwran» hojalyk jemgyýetine degişli keramiki önümleriň dürli görnüşlerini öndürýän döwrebap kuwwatly zawod işläp başlady.

Ýurdumyzyň sebitlerini gyradeň gülledip ösdürmek hormatly Prezidentimiziň ykdysady strategiýasynda öňe sürülýän esasy wezipe bolup durýar. Welaýatyň çäginde gurluşyk kärhanalarynyň ençemesi döredilip, gurluşyk önümleriniň dürli görnüşleri öndürilip başlandy. Aýratyn-da welaýatyň Köýtendag sebitinde halk hojalygyny senagatlaşdyrmak üçin uly işler alnyp barylýar. Bu işleriň rowaçlanmagyny üpjün eden Kerki — Kerkiçi demir ýol we awtomobil köprüleri Jeýhun derýasynyň iki kenaryny birleşdirdi. Tarp ýerleriň onlarça müň gektary özleşdirildi. Amyderýanyň sag kenarynda özleşdirilen ýerleriň hasyl berijiligini ýokarlandyrmak maksady bilen, hormatly Prezidentimiziň tagallasy esasynda, Ýylgynagyzda döwrebap suw toplumy guruldy.

Garlyk şäheriniň alkymynda dag magdanlaryny baýlaşdyryjy toplum işe girizildi. Sebit mineral dökünleriň, gurluşyk önümlerini öndürmek üçin çig malyň baý mekany hasaplanylýar. Hormatly Prezidentimiz bu baýlyklaryň halk hojalygy üçin örän ähmiýetlidigini geçen ýylyň 12-nji martynda Lebap welaýatyna bolan iş saparynyň çäginde ýolbaşçylar bilen geçiren maslahatynyň dowamynda hem aýdyp geçipdi. Döwlet Baştutanymyz bu ýerde sement önümçiliginiň giňeldilmeginiň has ýerine düşjekdigini belläpdi. Hormatly Prezidentimiziň Karary esasynda «Lebap» sement zawodynyň kuwwaty 1 million tonna önüm öndürmäge barabar bolan ikinji tapgyrynyň gurluşygyna geçen ýylyň iýul aýynda badalga berildi. Bu ýerde ilkinji sement önümçiligi baryp 2013-nji ýylyň başynda ýola goýuldy. Eýýäm şonda Garlyk şäheriniň golaýynda innowasion tehnologiýalar bilen üpjün edilen döwrebap «Lebap» sement zawody gurlup, ilkinji önümlerini — ýokary hilli M400 we M500 görnüşli portland sementini hödürläp ugrady. Zawodyň dünýäniň öňdebaryjy tehnologiýalary bilen üpjün edilmegi sebitiň hem-de tutuş ýurdumyzyň senagat pudagynyň ösüşlerine täsirini ýetirdi. Bu ýerde iri gurluşyklaryň ýene-de birnäçesi dowam edýär.

Magdanly şäherinde ýerleşýän «Türkmenmineral» önümçilik birleşiginiň binýadynda döwrebap senagat kärhanalaryny döretmek işleri alnyp barylýar. Kalsiý karbidiniň, gipsoangdrit materialynyň, döwlen kaustik dolomitiň, dürli magdan däl gurluşyk serişdeleriniň, şeýle hem himiýa senagaty üçin hlorlanan hekiň we azyklyk duzuň önümçiligi onuň esasy ugurlary bolup durýar. Magdanly gurluşyk materiallary pudaklaýyn kärhananyň binýadynda «Milli önüm» hususy kärhanasy bilen bilelikde ýylda 100 müň tonna gips, gipsiň esasynda gury gurluşyk garyndylarynyň 250 müň tonnasyny we 12 million inedördül metr gipsokarton öndürmäge niýetlenen «Hilli gurluşyk önümleri» önümçilik desgasyny açmak meýilleşdirilýär.

Magdanly gurluşyk materiallary kärhanasynda daşary ýurtlardan getirilýän önümleriň öwezini dolýan önümleriň uly topary öndürilýär. Olaryň arasynda diwar boýaglary, reňkleri, gurluşyk gipsi, üwelen kaustik dolomit ýaly önümleriň önümçiligi has giňeýär. Bu ýerde lukmançylyk gipsi hem öndürilýär. Kärhanada dürli boýaglary öndürmek üçin zerur bolan, öň daşary ýurtlardan getirilýän himiki usulda çökdürilen meliň önümçiligi hem ýola goýuldy. Kenar berkidiş işlerinde we demir ýoluň gurluşygynda ulanylýan daşlaryň hem birnäçe görnüşi öndürilýär. Tebigy baýlyklarymyzy toplumlaýyn özleşdirmek milli ykdysadyýetimiziň geljegi uly bolan himiýa industriýasynyň möhüm wezipeleriniň birine öwrülýär. Bu ugurda Köýtendagyň baýlyklary aýratyn ähmiýetlidir. Türkmenistan himiýa senagaty üçin zerur bolan mineral serişdeleriň gorlary boýunça dünýäde öňdebaryjy orunlaryň birini eýeleýär.

Çig mal känlerini işläp taýýarlamagyň we olaryň binýadynda ýokary hilli hem-de dünýä bazarlarynda uly isleg bildirilýän mineral dökünleriň önümçilikleriniň ýola goýulmagy ýurdumyz üçin bähbitlidir. Welaýatyň Köýtendag sebitinde geçirilýän geologiýa-gözleg işleriniň netijesinde ýerasty baýlyklaryň onlarça görnüşine eýe bolan ýataklaryň birnäçesiniň üsti açyldy. Olar kükürdiň, fosfatlaryň, gipsiň, daş duzunyň, selestiniň, hekiň, polimetal magdanynyň we beýleki peýdaly baýlyklaryň birnäçe görnüşini özlerinde jemleýär. Bu ýataklar köpugurly himiýa senagatyny ösdürmek üçin esasy çig mal binýady bolup hyzmat edýär.

Himiýa pudagyny ösdürmegiň çäklerinde mineral dökünleriň dürli görnüşlerini öndürmegiň önümçilik binýatlary emele getirildi. Täze önümçilik kuwwatlyklary işe girizilýär. Türkmenabadyň S.A.Nyýazow adyndaky himiýa zawodynyň durkunyň täzelenilmegi bilen, önümleriň görnüşleri köpelip, olaryň hili ýokarlandy. Zawodda kükürt kislotasyny öndürýän toplum işe girizildi. Ýyllyk kuwwaty 500 müň tonna kükürt kislotasyny öndürmäge barabar bolan toplum bu önüme bolan zerurlygy doly kanagatlandyrýar.

Dökünleriň önümçiligi boýunça kuwwatlyklary artdyrmak häzirki wagtda esasy ugur bolup durýar. Dökünlere barha ösýän islegleri kanagatlandyrmak maksady bilen, senagat düzümleriniň döwrebaplaşdyrylmagy boýunça alnyp barylýan işler garaşylýan netijeleri berýär. Zawodda kükürt kislotasyny öndürýän toplumyň ýanynda daşary ýurtly hyzmatdaşlaryň gatnaşmagynda täze kärhanalaryň ýene-de birini gurmak meýilleşdirilýär. Ol bir ýylda fosfor dökünleriniň 300 müň tonnasyny öndürmäge niýetlenilen döwrebap kärhanadyr.

Hormatly Prezidentimiziň tabşyryklaryna laýyklykda, himiýa kärhanasynda kükürt öndürmek bilen baglanyşykly mesele-de içgin öwrenilýär. Bu wezipäniň üstünlikli çözülmegi milli ykdysadyýetimiziň kuwwatyny artdyrjak ýene-de bir çeşmäniň peýda bolýandygyny buşlaýar.

Häzirki wagtda Türkmenistanyň çig mal ugradyjy ýurt bolandygyndan dünýäde iri önüm öndüriji we taýýar önümleri eksport ediji ýurt derejesine eýe bolýandygyny Lebap welaýatynyň mysalynda hem görýäris. «Türkmenistanda öndürildi» diýen ýazgyly goýberilýän ýokary hilli önümleriň dürli görnüşleri içerki bazar bilen çäklenilmän, eýsem, dünýäniň çar ýanyna eksport edilýär. Welaýatda Türkmenabadyň pamyk egriji we pagta egriji, Halajyň Beýik Türkmenbaşy adyndaky nah-ýüplük egriji, Seýdiniň pagta egriji kärhanalarynda daşary ýurtlaryň iň kämil tehnologiýalaryndan peýdalanylýar. Olaryň güýji bilen öndürilen dünýä ölçeglerine laýyk gelýän ýokary hilli önümlere ABŞ, Germaniýa, Şweýsariýa, Türkiýe, Russiýa, Polşa, Beýik Britaniýa, Gyrgyzystan ýaly döwletlerde isleg örän ýokarydyr.

Türkmenabatdaky «Buýan» obasenagat toplumy ýurdumyzda buýan köküni we buýan köküniň önümlerini öndürýän hem-de daşary döwletlere eksport edýän ýeke-täk kärhanadyr. Buýan köküniň gaýtadan işlenilmegi esasynda alynýan goýy we gury ekstraktlary dünýä döwletleriniň onlarçasyna eksport edilýär.

Welaýatyň ykdysadyýetiniň hususy bölegini ösdürmek boýunça hem netijeli işler durmuşa geçirilýär. Welaýatda hereket edýän hususy kärhanalaryň we işewürleriň ilaty azyklyk hem-de beýleki zerur bolan önümler bilen üpjün etmekde mümkinçiliklerini has giňeldýärler. Önümleriň bolçulygynyň döremegi bilen, eksport ugry hem çalt depginlerde ösüp başlady. Hususyýetçileriň innowasion tehnologiýalardan ýerlikli peýdalanmaklary öndürilýän önümleriň dünýä bazarynda bäsdeşlige ukyplylygyny güýçlendirdi. Häzirki wagtda lebaply işewürler dünýä bazaryna ynamly we işjeň aralaşýarlar. Dürli önümleriň, şol sanda azyklyk önümleriň daşary ýurtlara eksporty yzygiderli artýar.

Eksport edilýän önümleriň arasynda pomidora aýratyn uly ornuň berilýändigini ýyladyşhanalar toplumynyň ösdürilmegine berilýän ünsüň artmagy bilen düşündirip bolar. Diňe geçen bir ýylda 4974 tonna pomidor daşary ýurtlara eksport edildi. «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylynda pomidoryň şu günlere çenli eýýäm 4700 tonnadan gowragy Russiýa, Gazagystan, Gyrgyzystan ýaly ýurtlara iberildi. Munuň özi telekeçileriň daşary ýurtly işewürler bilen ykdysady gatnaşyklary berkitmekde şowly ädimleri ädýändiklerini aýdyň görkezýär. Welaýatyň oba hojalygynda hususyýetçiligiň paýy ýokarlanýar. Bu pudakda telekeçiler tarapyndan ýyladyşhanalarda zerur bolan gök we bakja önümleri ýetişdirilýär. Hormatly Prezidentimiziň 2016-njy ýylyň 8-nji iýunynda gol çeken Buýrugyna laýyklykda, ýurdumyzyň hususyýetçileriniň birnäçesine ýyladyşhana toplumlaryny döretmek üçin ýer bölekleriniň berilmegi hususyýetçileriň iş gerimlerini ýene-de giňeltdi. Häzirki wagtda welaýatda baý iş tejribelerini toplan «Ahmet-Haýdar», «Altyn bürgüt», «Altyn gül» ýaly hususy kärhanalaryň, «Bäşnur» ýaly hojalyk jemgyýetleriniň onlarçasynyň döwrebap ýyladyşhanalar toplumlarynda ýetişdiren önümleri daşary ýurtlarda hem uly islegden peýdalanýar.

Durmuş-ykdysady ösüş, adamlaryň ýaşaýyş-durmuş derejesini ýokarlandyrmak, dünýä ykdysady giňişligine üstünlikli goşulmak ýaly ugurlaryň rowaçlanmagy welaýatyň zähmet adamlarynyň «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylynda hem yhlaslarynyň ýerine düşýändigini görkezýär.

Şakir TURAÝEW,

žurnalist.

Döwlet Baştutanymyz Lebap welaýatyndaky dabaralara gatnaşdy

Lebap welaýaty, 23-nji iýun (TDH). Lebap welaýatynda iş saparynda bolýan hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow şu gün Kerki şäherinde Halkara howa menziliniň hem-de Türkmenabatda “Türkmeniň ak öýi” binasynyň açylmagy mynasybetli dabara gatnaşdy. Bu ýerde ýurdumyzyň gündogar sebitinde geçirilýän Medeniýet hepdeligine bagyşlanan konsert hem boldy.

Mukaddes Garaşsyzlygymyzyň 30 ýyllygyna beslenen ýylda täze howa menziliniň ulanylmaga berilmegi yklymyň iri ulag-logistika merkezi, Aziýa bilen Ýewropany birleşdirýän esasy halka hökmünde Watanymyzyň eýeleýän ýörelgesini berkitmek boýunça döwlet Baştutanymyzyň toplumlaýyn strategiýasyny durmuşa geçirmegiň ýolunda nobatdaky möhüm ädimdir.

Amyderýanyň kenarynda ýerleşýän Kerki şäheri Lebap welaýatynyň we tutuş ýurdumyzyň senagat hem ulag düzümleriniň işjeň kemala gelýän merkezleriniň biridir. Gadymy döwürlerden bäri Türkmenistany Gündogar bilen Günbataryň, Demirgazyk bilen Günortanyň söwda hem-de medeni ýollaryny baglanyşdyran “ýedi ýoluň çatrygy” diýip atlandyrypdyrlar. Ýurdumyzyň çäklerinden adamzat siwilizasiýasynyň ösüşinde ägirt uly orun eýelän Beýik Ýüpek ýoly geçipdir. Şoňa görä-de, döwrebap transkontinental ýollaryň çatrygynda ýerleşen Garaşsyz, Bitarap Türkmenistan häzir ady rowaýata öwrülen bu ýoly täze görnüşde gaýtadan dikeldýär.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň dünýä jemgyýetçiliginiň ykraryna we goldawyna eýe bolýan netijeli başlangyçlary sebit we ählumumy derejede abadançylygyň we durnukly ösüşiň bähbitlerine kybap gelýän özara bähbitli söwda-ykdysady gatnaşyklary artdyrmak ugrunda ýurdumyzyň örän uly ulag-üstaşyr kuwwatyny amala aşyrmaga gönükdirilendir.

Şunuň bilen baglylykda, Türkmenistanda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň ýolbaşçylygynda halkara ölçeglere laýyk gelýän, ulag ulgamynyň ähli ugurlaryny öz içine alýan ugurdaş multimodal düzümler döredilýär. Şeýle hem raýat awiasiýasynyň maddy-enjamlaýyn binýadynyň kämilleşdirilmegine uly ähmiýet berlip, iň täze uçarlar we dikuçarlar satyn alynýar, ýokary derejeli işgärler taýýarlanylýar, ozalky bar bolan howa menzilleri döwrebaplaşdyrylýar hem-de täzeleri gurulýar. 2010-njy we 2018-nji ýyllarda Türkmenbaşy we Türkmenabat şäherlerinde Halkara howa menzilleri ulanylmaga berildi. 2016-njy ýylda bolsa Aşgabadyň Halkara howa menziliniň täze toplumynyň açylyş dabarasy boldy. Ine, ýene-de bir döwrebap howa menzili guruldy. Bu bolsa howa arkaly ýük we ýolagçy gatnawlaryny has-da işjeňleşdirmäge ýardam berer.

Döwlet Baştutanymyzyň başlangyjy boýunça döwrebap ulag-logistika merkezleriniň gurulmagy örän baý tebigy serişdelere eýe bolan, geografiýa taýdan amatly ýerleşýän Türkmenistanyň ykdysady kuwwatyndan has netijeli peýdalanmaga giň mümkinçilikleri döredýär.

Irden milli Liderimiziň dikuçary Kerki şäheriniň Halkara howa menziliniň çäginde gonýar. Soňra hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow awtoulagynda dabaralaryň geçirilýän ýerine tarap ugrady.

Täze howa menziliniň çäklerinde uly baýramçylyk we ýokary ruhy göteriliş dabaralanýar. Bu ýerde döwlet Baştutanymyzy Milli Geňeşiň Mejlisiniň Başlygy we Halk Maslahatynyň Başlygynyň orunbasary, Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasarlary, harby we hukuk goraýjy edaralaryň, ministrlikleriň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň ýolbaşçylary, Lebap welaýatynyň häkimi, jemgyýetçilik guramalarynyň, köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň wekilleri garşylaýarlar.

“Türkmenhowaýollary” agentliginiň “Laçyn” döredijilik toparynyň hem-de ýaş artistleriň joşgunly ýerine ýetiren owadan aýdym-sazly tansly çykyşy dabara aýratyn öwüşgin çaýdy.

Milli Liderimiz dabara gatnaşyjylary mübärekläp, ýörite gurnalan münbere geçýär. Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow bu ýere ýygnananlara we watandaşlarymyza ýüzlenip, şu gün gadymy Lebap topragyda welaýatyň zähmetsöýer hem-de bagtyýar ilaty bilen bilelikde mukaddes Garaşsyzlygymyzyň şanly 30 ýyllygy mynasybetli geçirilýän Medeniýet hepdeliginiň çäginde birnäçe desgalaryň açyljakdygyny belledi.

Döwlet Baştutanymyz hemmeleri «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylynda dabarasy uludan tutulýan Medeniýet hepdeliginiň başlanmagy bilen tüýs ýürekden gutlap, onuň çäklerinde guralýan çärelerde halkymyzyň özboluşly däp-dessurlarynyň, Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwrüniň belent ruhunyň we döredijilik güýjüniň aýdyň beýanyny tapýandygyny nygtady.

Biziň medeni gymmatlyklarymyz her bir türkmen üçin mukaddesdir hem-de buýsanç çeşmesidir. Türkmen tebigaty halkymyzyň ruhy dünýäsiniň gönezligidir, medeniýetimiziň we sungatymyzyň kämillik gözbaşydyr. Örküni türkmen tebigatyndan, görküni halkymyzyň döredijilik ylhamyndan alýan milli medeniýetimiziň taryhy gadymydyr we şöhratlydyr diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow aýtdy.

Şu ýyl Lebap welaýatynda geçirilýän Medeniýet hepdeligi ýurdumyzyň bagşy-sazandalarynyň, ýazyjy-şahyrlarynyň, artistleriniň, kitaphanadyr muzeý, kinodyr köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň we neşirýat işgärleriniň, aýdym-saz, folklor, tans toparlarynyň döredijilik mümkinçiligini, hünär ussatlygyny açyp görkezýän, bu ugurda ýetilen belent sepgitleri dünýä ýaýýan sungat baýramydyr.

Mälim bolşy ýaly, ýakynda gözel paýtagtymyz Aşgabat şäheriniň 140 ýyllygy dabaraly bellenip geçildi hem-de täze «Aşgabat-sitiniň», ençeme täze desgalaryň düýbi tutuldy. Şu gün bolsa Lebap welaýatynda köp sanly iri desgalar açylyp ulanmaga berilýär. Bu işleriň ählisi mähriban halkymyzyň abadançylygyna, bagtyýar durmuşda ýaşamagyna gönükdirilendir diýip, döwlet Baştutanymyz sözüni dowam etdi.

Garaşsyz ýurdumyzyň sebitlerini ösdürmek boýunça döwlet syýasatymyz barha rowaçlanýar. Biz gözel Diýarymyzyň gündogar sebitiniň hem ykdysady, senagat, ulag-aragatnaşyk, oba hojalygy, medeniýet we beýleki ugurlarda yzygiderli ösdürilýändigine buýsanýarys.

Lebaply edermen gallaçylar şu ýylky şertnamalaýyn borçnamalaryny hem abraý bilen ýerine ýetirdiler. Galla biziň baýlygymyz we berekedimizdir. Şunuň bilen baglylykda, milli Liderimiz bu ajaýyp üstünlik bilen welaýatyň daýhanlaryny we ähli ilatyny tüýs ýürekden gutlady.

Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe biz Beýik Ýüpek ýoluny gaýtadan dikeldýäris. Şu gün Kerki Halkara howa menziliniň açylmagy hem munuň ýene-de bir aýdyň şaýadydyr. Täze Halkara howa menzilini «Türkmenhowaýollary» agentliginiň buýurmasy esasynda «Gündogdy» hususy kärhanasy bina etdi. Onuň ýolagçy terminaly iki gatdan ybarat bolup, bu ýerde ähli amatly şertler döredildi.

Sebitiň iri senagat merkezleriniň biri bolan Kerki şäherinde Halkara howa menziliniň gurulmagy ýurdumyzyň raýat awiasiýasynyň mümkinçiliklerini giňelder, howa ulaglary arkaly ýolagçy gatnatmagy we ýük daşamagy ýokary derejede amala aşyrmagy üpjün eder, sebitde syýahatçylygy ösdürmek, goňşy döwletler bilen ykdysady hyzmatdaşlygy giňeltmek üçin amatly şertleri döreder.

Şu gün Türkmenabat şäherinde «Türkmeniň ak öýi» binasy açylar diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow sözüni dowam etdi we Garaşsyz Watanymyzyň sebitlerinde gurulýan binalaryň daşky hem-de içki bezegleriniň her welaýatyň aýratynlygyna laýyk gelmegine uly üns berilýändigini belledi.

Ak öý bolsa döwletlilik ojagydyr. Abadançylygyň, gülläp ösüşiň we türkmen myhmansöýerliginiň nyşanydyr. Türkmenabat şäheriniň görküne görk goşýan 3 müň orunlyk «Türkmeniň ak öýi» binasy, nesip bolsa, şanly seneleriňdir toý-dabaralaryň merkezine öwrüler. Bu bina dört gatdan ybarat bolup, beýikligi 40 metre ýetýär. Onuň gatlarynda edara otaglary, giň eýwanlar, konsert zallary we beýleki otaglar bar.

Bu ýerde döwletli maslahatlarydyr şowhunly çykyşlary, şol sanda meşhur at üstündäki oýunlary guramak üçin hem şertler döredildi. Şeýle hem üç müň orunlyk sadaka jaýy guruldy.

Äpet ak öýüň şekilindäki binada milli binagärlik däpleri bilen häzirki döwrüň ösen tejribesi utgaşdyryldy. Onuň içi hem milli aýratynlyklara görä bezeldi. Hususan-da, haly gölleri, türkmeniň ak öýlerine mahsus tärimler şekillendirildi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň belleýşi ýaly, Türkmenistan — bagtyýar çagalygyň mekanydyr. Biziň çagalarymyz ertirki günümize ynamymyzdyr, kuwwatymyzdyr we şöhrat-şanymyzdyr. Çagalaryň bähbitleriniň ileri tutulmagy durmuş ulgamyna gönükdirilýän Türkmenistanyň döwlet syýasatynda möhüm ugurlaryň biri bolup durýar.

Şu şanly toý günlerinde Farap etrabynyň Farap şäherinde «Çagalar dünýäsi» medeni-dynç alyş merkezi hem açylyp, ulanmaga berler. Goý, bu medeni-dynç alyş merkezinde şadyýan çagalarymyzyň gülki sesleri belent ýaňlansyn! Garaşsyz Diýarymyzyň bagtyýar nesilleri baradaky alada biziň beýik we ýagty geljegimiz hakdaky aladadyr diýip, milli Liderimiz aýtdy.

Binagärlik müňýyllyklaryň ýaňy hasaplanýar. Şu ajaýyp binalar hem döwletimiziň berkararlygynyň, halkymyzyň bagtyýarlygynyň we abadan durmuşynyň nyşanydyr diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow aýdylanlary jemledi.

— Geliň, indi bolsa, bilelikde Kerki şäherindäki Halkara howa menzilini açyp, ulanmaga bereliň — diýip, döwlet Baştutanymyz sözüni dowam etdi.

— Nesip bolsa, bu ýerde ilkinji gezek iň ýokary derejeli uçarlar uçup-gonup başlar, täze desga halkymyza ýokary derejede hyzmat eder.

Bagtyýar türkmen ilinde toýlar toýa ulaşýar. Bu gün hem biz goşa toýa şaýat bolýarys — diýip, milli Liderimiz aýtdy. Öý tutmak, toý tutmak — döwletlilikden nyşan. Halkymyz gelnalyjyny ýagşy niýetler, ak arzuwlar bilen ýüze sylýar.

Ine, bu ýere gelnalyjy hem gelipdir. Az salymdan laçyn nyşanly uçarlaryň biri täze gelin bilen Kerkiden Türkmenabada tarap ýola düşer. Ene-mamalarymyz türkmeniň däp-dessury esasynda uçara ak un sepip, alaja dakarlar.

Çykyşynyň ahyrynda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Garaşsyzlygymyzyň şanly 30 ýyllyk baýramy, Lebap welaýatynda geçirilýän Medeniýet hepdeliginiň açylmagy, täze ulanylmaga berilýän döwletli desgalar bilen hemmeleri ýene-de bir gezek tüýs ýürekden gutlap, bereketli türkmen topragynda şeýle toý-dabaralaryň köp bolmagyny arzuw etdi.

Dabaraly pursat ýetip gelýär: çärä gatnaşyjylaryň şowhunly el çarpyşmalarynda dabaraly ýagdaýda döwlet Baştutanymyz toý bagyny kesýär — Kerki Halkara howa menzili açyldy!

Milli Liderimiz ýolagçy terminalyna girýär. Bu ýerde döwlet Baştutanymyzy howa ulaglarynyň işgärleriniň lybasyndaky çagalar joşgunly çykyşlary bilen garşylaýarlar.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow çagalar bilen mähirli görşüp, howa menziliniň ugradyş zalynyň hasaba alyş bekedine gelýär.

Şu ýerde döwlet Baştutanymyza dabaraly ýagdaýda Kerki Halkara howa menziliniň ilkinji ýolagçy münüş petegi hem gowşuryldy.

Howa menzili toplumy ähli ugurlar boýunça halkara ölçeglerine hem-de bildirilýän talaplara kybap gelýän ýöriteleşdirilen enjamlar bilen üpjün edildi.

Şäheriň ýerleşýän ýagdaýyny göz öňünde tutanyňda, aýratyn-da, sebitiň ýurtlarynyň milli ykdysady ösüş meýilnamalaryny we ulag taýdan özara baglanyşygynyň ýokarlanýandygyny nazara almak bilen, Merkezi we Günorta Aziýada täze howa menziliniň geostrategik ähmiýeti artýar. Şeýlelikde, Kerkiniň howa menzili Ýer ýüzüniň şu böleginde parahatçylygyň, ynanyşmagyň we durnuklylygyň pugtalandyrylmagyna ýardam edip, dost-doganlygyň özboluşly howa köprüsine öwrülýär.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň 2019-njy ýylyň 22-nji fewralynda gol çeken Kararyna laýyklykda, “Türkmenhowaýollary” agentliginiň buýurmasy boýunça bu möhüm desganyň gurluşygyny “Gündogdy” hususy kärhanasy amala aşyrdy. Geçirijiligi sagatda 100 ýolagça niýetlenen täze howa menziliniň taslamasy bu ulgamda täzeçil tehnologiýalar we öňdebaryjy gazanylanlar göz öňünde tutulyp ýerine ýetirildi.

Beýikligi 31,7 metr dolandyryş diňi bolan, umumy meýdany 2 müň 221 inedördül metr ýolagçy terminalynyň binasynyň keşbinde özboluşly bezeg we inžener-tehniki çözgütler beýanyny tapdy.

Terminalyň zallarynyň beýikligi 6 metrden 9 metre çenli bolup, aýnalary tutuşlygyna ultramelewşe goraglylygyna eýedir, olaryň bezeginde ýokary hilli durnukly serişdeler ulanyldy. Binada baş girelge göz öňünde tutulyp, onda ýük we el goşlary tabşyrylýan ýer, ilkinji gözden geçiriliş ýeri, petek kassalary, maglumat nokady, garbanyşhana, sowgatlyk önümler we gazet-žurnallar satylýan nokatlar, dermanhana, lukmançylyk otagy, gidýän ýolagçylaryň we ugradýan adamlaryň garaşýan ýeri ýerleşdirilipdir.

Gidiş zaly 120 orna niýetlenendir. Bu ýerde enäniň we çaganyň otagy, kafeteriý we namaz okalýan otag bar. Ol üpjün etmekde dolulygyna özbaşdakdyr. Şeýlelikde, terminalda fiziki mümkinçiligi çäkli bolan adamlar bilen birlikde, ähli ýolagçylar üçin has oňaýly ýagdaýlar döredilipdir. Mümkinçiligi çäkli adamlara oňaýly rampalar we panduslar, bosagasyz geçelgeler göz öňünde tutulypdyr.

Dabaranyň barşynda milli Liderimiz sanly wideoaragatnaşyk arkaly dabara gatnaşýan halkara guramalaryň we düzümleriň ýolbaşçylarynyň çykyşlaryny diňledi.

Ilkinji çykyş eden Howa ulaglarynyň Halkara Assosiasiýasynyň (IATA) Türkiýe, Orta Aziýa we Azerbaýjan boýunça sebitleýin menejeri Funda Çalyşyr hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowa türkmen halky bilen bu wakanyň şatlygyny paýlaşmak babatda döredilen mümkinçilik üçin tüýs ýürekden hoşallyk bildirdi.

Hanym Funda Çalyşyr Kerkiniň Halkara howa menzilini ulanmaga bermek dabarasyna gatnaşmagyň özi üçin uly hormatdygyny nygtap, IATA-nyň Türkmenistanda dünýä üçin ýene-de bir howa derwezesiniň açylmagyny mübärekleýändigini belledi. Şunuň bilen baglylykda, täze howa menziliniň ulag ulgamynyň mundan beýläk-de howpsuz, ygtybarly we durnukly ösmäge uly goşant goşjakdygyna ynam bildirildi.

Nygtalyşy ýaly, şu günki waka Türkmenistanyň raýat awiasiýasynyň taryhynda örän möhümdir. Kerkiniň Halkara howa menziliniň açylmagynyň geljekki onýyllyklar üçin bu pudagy ösdürmegiň milli maksatnamasynyň üstünlikli durmuşa geçirilmegine ýardam etjekdigi şübhesizdir.

IATA täze howa menziliniň işinde üstünlikler arzuw edýär we Türkmenistanyň raýat awiasiýasyny ösdürmekde goldaw bermäge hemişe taýýardyr diýip, hanym Funda Çalyşyr sözüniň ahyrynda aýtdy hem-de ýurdumyza ýene-de bir gezek gelip görmek we döwlet Baştutanymyz bilen duşuşmak mümkinçiligine sabyrsyzlyk bilen garaşýandygyny belledi.

Soňra Raýat awiasiýasynyň halkara guramasynyň (ICAO) Aeronawigasiýa býurosynyň monitoring we gözegçilik boýunça direktorynyň orunbasary Denis Gindon çykyş etdi. Ol hormatly Prezidentimizi täze howa menziliniň açylmagy bilen tüýs ýürekden gutlap, Türkmenistanyň raýat awiasiýasynyň taryhyndaky bu möhüm waka göni aragatnaşyk arkaly gatnaşýandygyna örän şatdygyny belledi.

Nygtalyşy ýaly, biziň ýurdumyz raýat awiasiýasy babatda işleri düzgünleşdirýän Halkara Çikago Konwensiýasy boýunça öz üstüne alan ähli borçnamalaryny ýerine ýetirýär, howa menzilleriniň we howa gämileriniň uçuşlarynyň howpsuzlygyny üpjün etmek, ekipažlary we ýerüsti düzümi döretmek boýunça halkara standartlaryny gyşarnyksyz berjaý edýär.

ICAO-nyň wekili bu guramanyň Türkmenistan bilen mundan beýläk-de hyzmatdaşlyk etmäge gyzyklanma bildirýändigini we bu ugurda, şol sanda howa menzilinde ulanyş boýunça tehniki hünärmenler hem bilermenler üçin okuw maksatnamalaryny amala aşyrmaga goldaw bermäge taýýardygyny tassyklady.

Kerki şäherinde täze üpjünçilik enjamlary bolan howa menzili toplumynyň ulanylmaga berilmegi bu myhmansöýer welaýatdan howa arkaly daşaýyşlary ösdürmäge güýçli itergi berer.

Halkara Raýat awiasiýasy guramasy türkmen hyzmatdaşlaryna howpsuz uçuşlary, Türkmenistanyň ulag pudagynyň ykdysady taýdan durnukly ösmegini arzuw edýär diýip, jenap Denis Gindon sözüniň ahyrynda aýtdy we dabara gatnaşyjylaryň ählisini şanly waka mynasybetli ýene-de bir gezek gutlady.

Soňra Mýunhen Halkara howa menziliniň dolandyryjy direktory Ralf Gaffal çykyş etdi. Ol döwlet Baştutanymyzy we dabara gatnaşýanlary Kerki Halkara howa menziliniň gurluşygynyň tamamlanmagy we açylmagy bilen gutlady. Munuň özi sebitde ýolagçy gatnadylmagyny we ýük daşalyşyny ösdürmekde uly ähmiýete eýedir.

Jenap Ralf Gaffal göni wideoaragatnaşyk arkaly şu möhüm waka gatnaşmaga döredilen mümkinçilik üçin hoşallyk bildirip, Mýunhen Halkara howa menziliniň “Türkmenhowaýollary” agentligine howa menzillerini dolandyrmak we netijeliligini ýokarlandyrmak, awiakompaniýalaryň marketingi, degişli hünärmenleri taýýarlamak ýaly we beýleki ugurlar boýunça strategik başlangyçlary durmuşa geçirmäge ýardam bermäge taýýardygyny aýtdy.

Mýunhen Halkara howa menziliniň dolandyryjy direktorynyň nygtaýşy ýaly, Halkara raýat awiasiýasy baradaky Konwensiýanyň 14-nji goşundysyna laýyklykda, Kerki howa menziliniň sertifikasiýalaşdyryş standartlaryna laýyk gelýändigini tassyklamak özi üçin uly hormatdyr.

Sözüniň ahyrynda jenap Ralf Gaffal Kerki Halkara howa menziliniň işinde uly üstünlikleri arzuw etdi. Bu howa menziline degişli güwänama gowşuryldy.

Şunuň bilen baglylykda, Kerki Halkara howa menziline ýerleşýän ýeriniň dört harply UTAE koduny bermek hakyndaky resminamanyň hem-de Mýunhen Halkara howa menzili tarapyndan berlen halkara ülňülerine esaslanyp gurlandygy baradaky laýyklyk güwänamasynyň gowşurylandygyny bellemek gerek.

Daşary ýurtly hyzmatdaşlaryň çykyşlary tamamlanandan soň, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow we dabara gatnaşyjylar “Boeing 777-200LR” kysymly täze uçaryň hem-de harby-ulag uçarynyň Kerki howa menziline gonuşyna syn etdiler.

Soňky ýyllarda iň täze uçarlaryň we dikuçarlaryň hasabyna ýurdumyzyň raýat awiasiýasynyň tehniki parky yzygiderli döwrebaplaşdyrylýar. Ýurdumyzyň harby-howa güýçleriniň maddy-enjamlaýyn binýady hem pugtalandyrylýar.

Döwlet Baştutanymyzyň ýolbaşçylygynda Türkmenistanda diňe goranyş häsiýetine eýe bolan hem-de hemişelik Bitaraplyk we parahatçylyk söýüjilik ýörelgelerine esaslanýan Harby doktrina yzygiderli durmuşa geçirilýär.

Howa gämileriniň serkerdeleri hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowa hasabat berýärler. Milli Liderimiz hasabatlary kabul edip hem-de olary täze howa menziliniň açylmagy bilen gutlap, uçarmanlara işlerinde üstünlikleri arzuw etdi.

Howa menziliniň emeli uçuş-gonuş zolagynyň (EUGZ) häzirki zaman duýduryş, ornitologiki, radiotehniki, nawigasiýa ulgamlary bilen enjamlaşdyrylandygyny bellemek gerek.

Aerodromyň meýdany 42 müň 282 inedördül metre barabardyr. Bir wagtyň özünde ol duralga uly uçarlaryň 2-sini hem-de dikuçarlaryň 4-sini kabul edip bilýär. Onuň düzümine, şeýle hem halas ediş we ýangyna garşy göreş gullugynyň binasy, tehniki bölüm, geçiriş nokady, ýörite awtoulaglar üçin garaž, beýleki kömekçi desgalar girýär.

Howa menziline ýanaşyk ýerler doly abadanlaşdyryldy. Toplumyň düzüminde, şeýle hem menzile ýanaşyk meýdança, ýolagçylar hem-de howa menziliniň işgärleri üçin niýetlenen ýeňil awtoulaglaryň duralgasy bar.

Bir söz bilen aýdylanda, Kerkiniň Halkara howa menzili häzirki döwrüň talaplaryna hem-de halkara ülňülerine, ilkinji nobatda bolsa, uçuşlaryň howpsuzlygyny we ýolagçylara edilýän hyzmatlaryň ýokary derejesini üpjün etmek babatdaky talaplara laýyk gelýär.

Şeýlelikde, täze howa menziliniň işläp başlamagy bilen, milli awiasiýanyň ösüşine ýene-de bir kuwwatly itergi berildi. Munuň özi milli ykdysadyýetimiziň ähli pudaklary, köptaraply döwletara gatnaşyklaryň ähli ugurlary üçin uly ähmiýete eýedir.

Hormatly Prezidentimiz CIP zalyna barýar we şu günki waka mynasybetli Hormatly myhmanlaryň kitabynda ýazgy galdyrýar.

“Türkmenhowaýollary” agentliginiň zähmet toparynyň adyndan döwlet Baştutanymyza elde dokalan ajaýyp haly sowgat berildi.

Kerkiniň Halkara howa menziliniň açylyş dabarasy tamamlanandan soň, hormatly Prezidentimiz Türkmenabat şäherine ugramak üçin “Boeing 777-200LR” howa gämisine bardy. Şol ýerde döwlet Baştutanymyz täze uçarda Kerkiden Lebap welaýatynyň merkezine ugraýan ýaş çatynjalara ak pata berdi.

Kerki — Türkmenabat ugry boýunça ilkinji uçuşy amala aşyrýan uçarda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow ýaş çatynjalar hem-de olaryň ene-atalary bilen söhbetdeş boldy.

Ýaş juwanlaryň ene-atalary döwlet Baştutanymyza halkymyzyň abadançylygy we Watanymyzyň rowaçlygy barada hemmetaraplaýyn alada edýändigi üçin tüýs ýürekden hoşallyk bildirdiler.

Milli Liderimiz olary we ýaş çatynjalary şanly waka bilen gutlap, ýaşlara maşgala abadançylygyny arzuw etdi.

Uçarda ýaş çatynjalaryň durmuş toýy mynasybetli guralýan dabara dowam etdi. Asylly däbe görä, hemmelere toý sowgatlary gowşuryldy we süýji nygmatlar hem-de pişme hödürlenildi. Hormatly Prezidentimiz bagtyýar ýaşlaryň toýuna çagyryldy.

Uçuş mahalynda döwlet Baştutanymyz ýurdumyzyň raýat awiasiýasynyň tehniki parkynyň üstüni ýetiren täze uçaryň tehniki häsiýetnamalary bilen gyzyklandy. Uçarda ýolagçylar üçin has oňaýly şertler üpjün edildi.

Türkmenabadyň Halkara howa menziline gelenden soň, milli Liderimizi dabara gatnaşyjylar mähirli garşyladylar.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow ýaş çatynjalar bilen hoşlaşyp, olara ýene-de bir gezek bagt we maşgala abadançylygyny arzuw etdi. Şu şatlykly günüň ýaş çatynjalar hem-de olaryň ýakynlary üçin aýratyn ýatdan çykmajak waka öwrülendigi şübhesizdir.

Şol wagtda gelnalyja mahsus bolan milli dessurlar berjaý edilýär. Şunuň bilen baglylykda, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň amala aşyrýan giň gerimli we asylly işleriniň netijesinde, Türkmenistanda ata-babalarymyzyň parasatly däplerini, halkymyzyň ruhy-ahlak we maşgala gymmatlyklaryny aýawly saklamaga hem dowam etdirmäge uly üns berilýär. Häzirki wagtda şol däpler täze many-mazmun bilen baýlaşdyrylýar.

Täze taryhy eýýamda ýurdumyzda ýaşlaryň bagtyýar geljegi, maşgala ojaklarynyň berk bolmagy üçin ähli tagallalar edilýär. Milli Liderimiziň nygtaýşy ýaly, jemgyýetimiziň esasy bolan maşgalany goldamak Türkmenistanyň amala aşyrýan syýasatynyň esasy ugurlarynyň biridir. Bu syýasatyň çuňňur many-mazmuny “Döwlet adam üçindir!” diýen şygarda jemlenendir.

Milli Liderimiz dabara gatnaşyjylar bilen mähirli hoşlaşyp, awtoulagda howa menzilinden Türkmenabadyň köpugurly hassahanasyna tarap ugrady.

Hassahananyň öňündäki meýdançada hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowy saglygy goraýyş ulgamynyň işgärleri mähirli mübäreklediler.

Bu ýerde döwlet Baştutanymyz ösüp gelýän nesil baradaky, onuň saglygy hakyndaky hemmetaraplaýyn aladanyň Türkmenistanyň döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugry bolup durýandygyny belläp, Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasyndan welaýatyň her bir etrabynyň hassahanalarynyň çagalar bölümi üçin täze “Tiz kömek” awtoulaglarynyň 10-syny bermek bilen bagly çözgüdi barada habar berdi.

Ýygnananlaryň el çarpyşmalary astynda milli Liderimiz saglygy goraýyş we derman senagaty ministrine täze ýörite ulaglaryň açarlaryny gowşurdy.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow döwrebap lukmançylyk enjamlary bilen enjamlaşdyrylan “Tiz kömek” awtoulaglarynyň üpjünçiligi bilen tanyşdy.

Döwlet Baştutanymyz lukmanlaryň biri bilen bolan söhbetdeşlikde halkymyzyň, aýratyn hem ýaş türkmenistanlylaryň saglygyny berkitmek meseleleriniň mundan beýläk hem döwletiň üns merkezinde boljakdygyny nygtady we lukmanlara olaryň asylly işinde üstünlikleri arzuw etdi.

Saglygy goraýyş ulgamynyň ähli işgärleriniň adyndan hormatly Prezidentimize ýaş nesil baradaky alada we ýurdumyzyň lukmançylygynyň maddy-enjamlaýyn binýadynyň yzygiderli pugtalandyrylmagy üçin tüýs ýürekden hoşallyk beýan edildi.

Soňra döwlet Baştutanymyz ýygnananlar bilen hoşlaşyp, bu ýerden ugrady.

Günüň ikinji ýarymynda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow täze gurlan “Türkmeniň ak öýi” binasynyň açylyş dabarasyna gatnaşdy. Bu bina Türkmenabadyň täze binagärlik gymmatlygyna öwrüldi.

Şäheriň Bitarap Türkmenistan şaýolunyň hem-de Alty Garlyýew köçesiniň çatrygynyň golaýynda peýda bolan bu ägirt uly durmuş-medeni maksatly desga milli Liderimiziň 2018-nji ýylda gol çeken Kararyna laýyklykda guruldy.

Şu gün bu ýerde hakyky baýramçylyk ýagdaýy emele geldi. Dabara gatnaşyjylar döwlet Baştutanymyzy ruhubelentlik bilen garşylaýarlar we mübärekleýärler.

Hormatly Prezidentimiz binanyň ýanyna barýar. Onuň öňündäki meýdançada ýurdumyzyň gündogar sebitiniň birleşen döredijilik toparlarynyň köpöwüşginli sahna çykyşlary ýaýbaňlandyryldy. Şu ýyl welaýatda däp bolan Medeniýet hepdeligi geçirilýär.

Milli Liderimiz bäş welaýatyň we paýtagtymyzyň hormatly ýaşululary we kümüş saçly eneleri bilen bilelikde, ýygnananlaryň şowhunly el çarpyşmalary astynda toý bagyny kesýär we täze ajaýyp binany açýar.

Döwlet Baştutanymyz “Türkmeniň ak öýüniň” içine girýär. Şol ýerde Lebap welaýatynyň milli saz gurallary topary milli Liderimizi joşgunly çykyşlary bilen garşylaýar.

Bu ýerde giň gerimli sergi ýaýbaňlandyryldy. Onda milli amaly-haşam sungatynyň we döredijiliginiň, halk senetleriniň önümleri görkezildi. Bu sergi türkmen halkynyň köptaraply döredijilik zehininiň aýdyň subutnamasyna öwrüldi.

Hormatly Prezidentimiz binanyň bezeginiň aýratynlyklary hem-de umumymilli we halkara ähmiýetli dürli çäreleri, baýramçylyk dabaralaryny geçirmek üçin bu ýerde döredilen şertler bilen tanyşdy.

“Türkmeniň ak öýi” ähli görkezijiler babatda dünýä ülňülerine doly laýyk gelýär. Bu bina döwrebap gurluşyk we timarlaýyş serişdelerini ulanmak arkaly guruldy. Binanyň içki bezegi özboluşlylygy hem-de milli öwüşginleri bilen tapawutlanýar. Desganyň bezeginde haly gölleri, türkmen ak öýlerine mahsus bolan bezeg usullary ulanyldy.

Binada dünýäniň meşhur önüm öndürijileriniň akustiki ulgamlary we beýleki zerur enjamlary bilen üpjün edilen uly tomaşalar jaýy ýerleşýär. Şeýle hem bu ýerde giň eýwan, iş, edara we beýleki otaglar bar.

“Türkmeniň ak öýi” uly toplumdan ybaratdyr. Ol özüne sadaka jaýyny, dürli çäreleri geçirmek üçin niýetlenen açyk meýdançany, awtoduralgany, tehniki bölümi we beýleki desgalary birleşdirýär.

Binanyň ýanaşyk ýerleri doly abadanlaşdyryldy we bagy-bossanlyga öwrüldi. Bu ýerde pürli hem-de bezeg agaç nahallarynyň köp sanlysy oturdyldy, bina barýan ýol çekildi.

“Türkmeniň ak öýi” ýurdumyzyň şähergurluşygynyň häzirki talaplaryny hem-de milli binagärligiň aýratynlyklaryny nazara almak arkaly guruldy. Bu giň gerimli taslamanyň amala aşyrylmagy türkmen halkynyň özüniň taryhy-medeni mirasyna aýawly garaýandygynyň, döwürleriň arabaglanyşygynyň hem-de gadymdan gelýän milli däpleriň dowamatlylygynyň aýdyň subutnamasy bolup durýar.

Täze desga bilen tanşanyndan soň, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow tomaşalar jaýyna bardy. Şol ýerde bu ajaýyp waka mynasybetli Türkmenistanyň sungat ussatlarynyň baýramçylyk konserti boldy.

“Türkmeniň ak öýünde” emele gelen ruhubelentlik we baýramçylyk ýagdaýy türkmenistanlylaryň günsaýyn rowaçlanýan Garaşsyz, baky Bitarap Watanyna hakyky buýsanjynyň aýdyň beýanyna öwrüldi.

Bu konsert žanrlaryň hem-de çykyşlaryň köpdürlüligi bilen tapawutlandy. Olarda ýurdumyzyň medeniýetiniň baý kuwwaty öz beýanyny tapdy. Çykyşlarda eziz Watanymyz hem-de Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwrüniň ägirt uly özgertmeleriniň başyny başlan milli Liderimiziň beýik işleri, mähriban topragymyzyň gözelligi, müdimi adamzat gymmatlyklary wasp edildi.

Konsert “Arkadagly ýurduň milli sungaty” atly edebi aýdym-sazly kompozisiýa bilen başlandy. Soňra meşhur we ýaş artistler, ýurdumyzyň döredijilik toparlary aýdymlary hem-de tanslary ýerine ýetirmekde, hor we folklor sungatynda öz ussatlyklaryny görkezdiler.

Türkmenistanyň Prezidentiniň Ahalteke atçylyk toplumynyň “Galkynyş” milli at üstündäki oýunlar toparynyň çykyşy hem tomaşaçylarda ýatdan çykmajak täsir galdyrdy.

Ýurdumyzda uly hormat-sarpa mynasyp bolan bu topar onuň çäginden daşarda-da giňden meşhurdyr. “Galkynyş” topary özüniň ajaýyp çykyşlary bilen dünýäde türkmen halkynyň täsin mirasyny giňden wagyz etmäge saldamly goşant goşýar. Ajaýyp ahalteke bedewleri bolsa halkymyzyň buýsanjydyr.

Geçen ýyllaryň dowamynda türkmen atçylarynyň topary abraýly halkara bäsleşikleriň birnäçesine gatnaşyp, köp sanly baýraklara mynasyp boldy. “Galkynyş” topary at çapmakda, dürli we täsin tilsimleri ýerine ýetirmekde ussatlyk görkezip, daşary ýurtlaryň tomaşaçylaryny haýran galdyrdy. Toparyň daşary ýurtlarda üstünlikli çykyş etmegi munuň aýdyň subutnamasydyr.

Biziň atçylarymyzyň gazanýan üstünlikleri, olaryň tomaşaçylary haýran galdyrýan ajaýyp çykyşlary milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň ýurdumyzyň atçylyk sungatynyň gadymdan gelýän däplerini aýawly saklamaga we dowam etdirmäge, atly sporty ösdürmäge hem-de meşhur behişdi bedewleriň tutuş dünýädäki şan-şöhratyny artdyrmaga hemişe uly üns we goldaw berýändiginiň aýdyň netijesidir.

Konsert maksatnamasyna gadymy “küştdepdi” tansy hem girizildi. Bu tans täze taryhy eýýamyň döredijilik kuwwaty bilen baýlaşdyryldy. Ol döwürleriň hem-de nesilleriň aýrylmaz ruhy arabaglanyşygyny alamatlandyrdy.

Konsertiň ahyrynda oňa gatnaşanlaryň ählisiniň ýerine ýetirmeginde “Alkyş Size, Arkadag!” atly aýdym ýaňlandy. Bu aýdym türkmen halkynyň özüniň milli Lideri bilen bitewüdigini aýdyň görkezdi. Döwlet Baştutanymyzyň parasatly ýolbaşçylygynda Garaşsyz Watanymyz deňsiz-taýsyz üstünliklere we ösüşe eýe boldy.

Konsert tamamlanandan soň, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Hormatly myhmanlaryň kitabynda ýadygärlik ýazgy galdyrdy.

Bu ýerde milli Liderimize “Türkmeniň ak öýi” binasynyň şekili sowgat berildi.

Şu günki waka mynasybetli hormatly Prezidentimiz Lebap welaýatynda gurlan “Türkmeniň ak öýüne” täze awtoulag serişdesini sowgat berdi.

Soňra döwlet Baştutanymyz baýramçylyk sadakasyna gatnaşdy.

Sadaka tamamlanandan soň, milli Liderimiz ýygnananlar bilen hoşlaşdy we bu ýerden ugrady.

Şol gün döwlet Baştutanymyz Aşgabada gaýdyp geldi.

Şeýlelikde, şu gün Lebap welaýatynda geçirilen dabaralar Garaşsyz, baky Bitarap Türkmenistanyň taryhy ýyl ýazgysyna täze ajaýyp wakalar bolup girdi. Ýurdumyzyň mukaddes Garaşsyzlygynyň 30 ýyllygynyň öňüsyrasynda nobatdaky möhüm desgalaryň açylmagy eziz Watanymyzyň seçip alan parahatçylyk, döredijilik we ösüş ýoly bilen öňe barýandygynyň aýdyň subutnamasyna öwrüldi. Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow halkymyzy şu ýol bilen ynamly öňe alyp barýar.