«Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2019 — 2025-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasynda” bellenen wezipeleri üstünlikli durmuşa geçirmek, döwletimiziň ykdysady kuwwatyny has-da berkitmek we durnukly ösmegini üpjün etmek, şeýle hem dünýä ykdysadyýetinde emele gelen çylşyrymly ýagdaýlaryň ýurdumyzyň ykdysadyýetine ýetirýän täsirlerini peseltmek boýunça çäreleri guramaçylykly geçirmek maksady bilen, Türkmenistanyň Prezidenti Karara gol çekdi. Resminama laýyklykda, dünýä ykdysadyýetindäki çylşyrymly ýagdaýlaryň ýurduň ykdysadyýetine ýetirýän täsirlerini peseltmek hem-de milli ykdysadyýeti durnukly ösdürmek boýunça 2022-nji ýyl üçin degişli Maksatnama, şeýle hem bu maksatnamany amala aşyrmak boýunça ýerine ýetirilmeli çäreleriň Meýilnamasy tassyklanyldy.

Degişli ministrliklere, pudaklaýyn dolandyryş edaralaryna, welaýatlaryň we Aşgabat şäheriniň häkimliklerine Maksatnamada bellenilen çäreleriň öz wagtynda durmuşa geçirilmegini üpjün etmek tabşyryldy.

* * *

Dünýä ykdysadyýetindäki ýagdaýlara baglylykda, ýurdumyzyň ykdysadyýetini durnukly ösdürmek boýunça bellenen çäreleri üstünlikli durmuşa geçirmek, ministrlikleriň, pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň we häkimlikleriň maliýe-ykdysady ýagdaýyny has-da gowulandyrmak hem-de Türkmenistanyň Döwlet býujetiniň girdejilerini artdyrmak, býujet borçnamalaryny öz wagtynda ýerine ýetirmek maksady bilen, Türkmenistanyň Prezidenti Karara gol çekdi. Resminama laýyklykda, Türkmenistanyň Merkezi bankyna hem-de ygtyýarly karz edaralaryna ministrlikleriň, pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň we häkimlikleriň berlen karz serişdelerinden 2022-nji ýylyň 1-nji ýanwaryndaky ýagdaýa görä gaýtarylman galan galyndylarynyň, şeýle hem geçen döwürde hasaplanyp tölenilmedik göterim tölegleriniň tölenilmeli möhletlerini 2023-nji ýylyň 1-nji ýanwaryna çenli gaýra süýşürmäge ygtyýar berildi.

Maliýe we ykdysadyýet ministrligine, Merkezi banka Adalat ministrligi bilen bilelikde Karardan gelip çykýan üýtgetmeleri we goşmaçalary Türkmenistanyň kanunçylygyna girizmek baradaky teklipleri bir aý möhletde taýýarlamak hem-de Ministrler Kabinetine bermek tabşyryldy.

Ýurdumyzyň bank ulgamynda ýola goýlan sazlaşykly işleriň netijesinde welaýatymyzyň çägindäki bank edaralary hem döwrüň talaplaryna laýyklykda müşderilere edilýän hyzmatlaryň gerimini günsaýyn giňeldýärler. Bank tehnologiýalarynyň yzygiderli kämilleşdirilmegi netijesinde hyzmatlaryň täze görnüşleri peýda bolýar. Bu babatda bank hyzmatlarynyň döwrebap görnüşleri bolan «Internet-bank», «Mobil-bank», «QR-kod hyzmaty», «Elektron söwda» ýaly sanly ulgamda ýerine ýetirilýän hyzmatlar bank işjeňliginiň esasy görkezijileri bolup durýar.

Bank ulgamynyň maksatnama üpjünçiligini kämilleşdirmekde, halkara maliýe guramalary bilen işjeň hyzmatdaşlyk saklamakda, ykdysadyýetiň ileri tutulýan ugurlaryna ýeňillikli karzlary bermekde, halkyň bank karzlaryna bolan islegini kanagatlandyrmakda hem uly işler durmuşa geçirilýär. Beýleki hyzmatlar bilen bir hatarda karz edaralary tarapyndan hödürlenilýän karzlaryň dürli görnüşleri-de ildeşlerimiz üçin ajaýyp mümkinçilikleri döredýär.

Kiçi we orta telekeçiligi goldamak, milli ykdysadyýetimiziň hususy böleginiň ösdürilmegine ýardam bermek, häzirkizaman işewürligi gurnamak maksady bilen, welaýatymyzyň banklary tarapyndan ýeňillikli karzlar berilýär.

Amatly bank karzlarynyň beýleki görnüşi bolsa önümçilik maksatlaryna berilýän karzlardyr. Olar kiçi we orta telekeçilik şahslaryna, şeýle hem döwlet eýeçiligine degişli bolmadyk edara-kärhanalara, daýhan hojalyklaryna, oba hojalyk önümlerini öndürijilere hödürlenilýär. Bu karzlar olary maliýe taýdan goldamakda, täze önümçilikleri ýola goýmakda, olaryň işini kämilleşdirmekde uly ähmiýete eýedir.

Bulardan başga-da şahsy hojalygyny ýöredýän ildeşlerimize öz mellek ýerlerinde (kömekçi hojalygynda, bölünip berlen ýer böleginde) ekerançylygy, maldarçylygy we guşçulygy ösdürmek maksady bilen, oba hojalyk önümlerini öndürmek, esasy we dolanyşyk serişdelerini edinmek hem-de iri önümçilikler üçin zerur bolan ýerli çig mallary öndürmek üçin kiçi göwrümli karz serişdeleri berilýär. Bu karzlaryň üsti bilen raýatlara kiçi telekeçilik işini guramak üçin uly mümkinçilikler döredilýär.

Häzirki wagtda raýatlarymyz tarapyndan «Owerdraft» karzyna bolan islegler günsaýyn artýar. «Owerdraft» karzy söwda we hyzmat ediş nokatlarynda töleg terminallary arkaly nagt däl hasaplaşyklar geçirilende, kart hasabynyň galyndysy azalyp, töleg geçirmek üçin pul serişdeleriniň ýetmedik ýagdaýynda müşderä bank tarapyndan awtomatiki usulda berilýän gysga möhletli karz serişdesidir. Onuň beýleki karzlardan esasy aýratynlygy karz boýunça bir gezeklik şertnama baglaşmak arkaly, degişli şertnamanyň hereket edýän döwründe karz gaýtarylandan soňra goşmaça şertnama baglaşmazdan karzy gaýtadan ulanmak mümkinçiliginiň bolmagydyr.

Şu günki gün raýatlar tarapyndan uly gyzyklanma bildirilýän bank karzlarynyň ýene-de täze bir görnüşi, ýagny, ýurdumyzyň ýokary we ýörite orta hünär okuw mekdeplerinde bilim alýan talyplaryň okuw töleglerini tölemek üçin berilýän «Talyp karzy» bank karzydyr.

Ýurdumyzyň karz edaralary tarapyndan amala aşyrylýan şeýle özgertmeler döwletiň pul-karz ulgamyny kämilleşdirmäge, milli ykdysadyýetimizde pul serişdeleriniň dolanyşygynyň netijeliligini ýokarlandyrmaga, ykdysady ösüşiň depginini kuwwatlandyrmaga amatly şertleri döredýär. Bularyň ählisi ýurdumyzyň raýatlarynyň hal-ýagdaýyny ýokarlandyrmaga, olaryň ýaşaýyş derejesini dünýäniň ösen ýurtlarynyň derejesine ýetirmäge gönükdirilendir. Bu bolsa «Döwlet adam üçindir!» diýen şygaryň baş ýörelge edilýändigine ýene-de bir gezek şaýatlyk edýär.

Gülaýym JUMAÝEWA,

Türkmenistanyň Merkezi bankynyň welaýat şahamçasynyň ykdysady seljeriş we jemleýiş bölüminiň baş hünärmeni.

Aşgabat, 3-nji dekabr (TDH). Şu gün hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow sanly ulgam arkaly Ministrler Kabinetiniň giňişleýin mejlisini geçirdi. Onda milli ykdysadyýetimiziň halk hojalyk toplumynyň pudaklarynyň şu ýylyň on bir aýynda ýerine ýetiren işleriniň netijelerine, birnäçe resminamalaryň taslamalaryna, şeýle hem döwletimiziň halkymyzyň bagtyýar we abadan durmuşynyň berkidilmegine gönükdirilen içeri hem-de daşary syýasatynyň möhüm meselelerine garaldy.

Milli Liderimiz mejlisiň gün tertibine geçip, ilki bilen, Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary Serdar Berdimuhamedowa söz berdi. Wise-premýer şu ýylyň ýanwar — noýabr aýlarynda milli ykdysadyýetimiziň pudaklarynyň ösüşiniň netijeleri barada hasabat berdi.

On bir aýda jemi içerki önümiň durnukly ösüş depgini üpjün edildi. Hasabat döwründe öndürilen önümleriň mukdary, 2020-nji ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, 6,1 göterim ýokarlandy.

Geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, bölek haryt dolanyşygynyň mukdary 16,5 göterim artdy. Daşary söwda dolanyşygynyň görkezijileri bolsa 18,6 göterim ýokarlandy. Şu ýylyň on bir aýynda Döwlet býujetiniň girdeji böleginiň meýilnamasy 108,5 göterim, çykdajy böleginiň meýilnamasy 97,2 göterim ýerine ýetirildi.

Şu ýylyň ýanwar — noýabr aýlarynda iri we orta kärhanalar boýunça aýlyk haklary, geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, 10,5 göterim köpeldi.

Maliýeleşdirmegiň ähli çeşmeleriniň hasabyna özleşdirilen maýa goýumlarynyň mukdary 24,6 milliard manada deň boldy.

Şeýle hem wise-premýer «Türkmenistanyň Prezidentiniň obalaryň, şäherçeleriň, etrapdaky şäherleriň we etrap merkezleriniň ilatynyň durmuş-ýaşaýyş şertlerini düýpli özgertmek boýunça 2020-nji ýyla çenli döwür üçin Milli maksatnamasynyň» rejelenen görnüşinde göz öňünde tutulan gurluşyk işleriniň ýerine ýetirilişi barada hasabat berdi.

Paýtagtymyzda we ýurdumyzyň welaýatlarynda alnyp barlan gurluşyklar baradaky hasabatyň çäklerinde Watanymyzyň Garaşsyzlygynyň 30 ýyllygy mynasybetli meýilleşdirilen we ulanylmaga berlen durmuş, önümçilik maksatly desgalar barada aýdyldy.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, wise-premýere ýylyň ahyryna çenli özara hasaplaşyk boýunça zerur işleri geçirmegi tabşyrdy. Sebäbi ministrlikleriň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň arasynda heniz köp algy-bergiler bar. Şoňa görä-de, her ýolbaşçy öz pudagynyň maliýe ýagdaýyny seljermelidir diýip, döwlet Baştutanymyz belledi hem-de Maliýe we ykdysadyýet ministrligine haýal etmän ministrlikleriň, pudak edaralarynyň maliýe ýagdaýyny seljerip, özara hasaplaşyklary geçirip başlamagy tabşyrdy.

Alnan karz serişdeleri, beýleki edara-kärhanalaryň öňündäki bergiler öz nobatynda üzülmelidir. Umuman, bu ugurdaky meseleleriň ählisi çözülmelidir diýip, milli Liderimiz sözüni dowam etdi. Şeýle hem ähli salgytlaryň, şol sanda ýerli salgytlaryň doly möçberde ýygnalyp alynmagyna berk gözegçilik edilmelidir. 2022-nji ýyl üçin gelip gowuşýan serişdeleri Merkezi bank seljermelidir.

Soňra Hökümet Baştutanynyň orunbasary Serdar Berdimuhamedow ministrlikleriň, pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň hem-de häkimlikleriň maliýe-ykdysady ýagdaýyny gowulandyrmak we ýurdumyzyň Döwlet býujetiniň girdejilerini artdyrmak boýunça çäreler hakyndaky Kararyň taslamasyny hormatly Prezidentimiziň garamagyna hödürledi. Bu resminama döwlet Baştutanymyzyň görkezmeleri we maslahatlary nazara alnyp, şeýle hem şu ýylyň 13-nji noýabrynda kabul edilen “Türkmenistanyň 2022-nji ýyl üçin Döwlet býujeti hakynda” Türkmenistanyň Kanuny esasynda taýýarlanyldy.

Milli Liderimiz hasabaty diňläp, bu ugurda öňde goýlan maksatlary amala aşyrmak üçin anyk işleriň wajypdygyny belläp, Karara gol çekdi we ony sanly ulgam arkaly wise-premýere iberdi hem-de bu babatda degişli ýolbaşçylara anyk tabşyryklary berdi.

Soňra döwlet Baştutanymyzyň garamagyna dünýä ykdysadyýetiniň çylşyrymly ýagdaýynyň ýurdumyzyň ykdysadyýetine ýetirýän täsirini peseltmek hem-de 2022-nji ýylda milli ykdysadyýetimiziň durnukly ösüşiniň üpjün edilmeginiň Maksatnamasyny tassyklamak hakyndaky Kararyň taslamasy hödürlenildi.

Bu Maksatnamada milli ykdysadyýetimiziň köpugurly hem-de durnukly ösüşini saklamak, önümçilik kuwwatlyklaryny doly peýdalanmak, ulag-logistika ulgamyny ösdürmek we sanly tehnologiýalary, öňdebaryjy tejribäni giňden ornaşdyrmak boýunça möhüm wezipeler kesgitlenildi. Şunuň bilen birlikde, kiçi we orta telekeçilige döwlet goldawyny bermek, daşary ýurt maýa serişdelerini çekmek, ilatyň durmuş üpjünçiligini pugtalandyrmak hem-de ýaşaýyş şertlerini gowulandyrmak boýunça zerur çäreler göz öňünde tutuldy.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, dünýä hojalyk gatnaşyklary ulgamynda emele gelen çylşyrymly ýagdaýlaryň ýurdumyzyň ykdysady ösüşine ýaramaz täsirini peseltmek maksady bilen, toplumlaýyn işleriň geçirilmeginiň wajypdygyny belläp, hödürlenen Karara gol çekdi. Döwlet Baştutanymyz resminamany sanly ulgam arkaly wise-premýere iberip, degişli ýolbaşçylara kesgitlenen wezipeleriň öz wagtynda ýerine ýetirilişini berk gözegçilikde saklamagy tabşyrdy.

Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary Ş.Abdrahmanow gözegçilik edýän ulgamlarynda ýurdumyzyň nebitgaz senagatyny ösdürmegiň 2030-njy ýyla çenli döwür üçin Maksatnamasyny durmuşa geçirmegiň çäklerinde, şu ýylyň on bir aýynda ýerine ýetirilen işleriň netijeleri barada hasabat berdi.

Hasabat döwründe benzin öndürmegiň meýilnamasy 105,3 göterim, bitum öndürmegiň meýilnamasy 140,3 göterim, polipropilen öndürmegiň meýilnamasy 106,6 göterim ýerine ýetirildi.

Tebigy we ugurdaş gazyň çykarylyşynyň meýilnamasy 121,4 göterim, “mawy ýangyjy” daşary ýurtlara ibermegiň meýilnamasy 132 göterim berjaý edildi. Geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, bu görkezijiler boýunça ösüş depgini, degişlilikde, 122,1 göterim hem-de 136,7 göterim üpjün edildi.

Maýa goýumlar barada maliýeleşdirmegiň ähli çeşmeleri boýunça meýilnama 106,2 göterim ýerine ýetirildi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, nebitgaz senagatynda bar bolan kuwwatdan has netijeli peýdalanmagyň zerurdygyny nygtady. Uglewodorod çig malyndan ýokary hilli, bäsdeşlige ukyply, içerki we daşarky bazarlarda uly isleg bildirilýän önümleriň görnüşlerini giňeltmek maksady bilen, gaýtadan işleýän ulgamyň mümkinçiliklerinden has doly peýdalanmagyň zerurdygyna üns çekildi.

Döwlet Baştutanymyz ýangyç-energetika toplumyna maýa goýumlaryny işjeň çekmegiň, Hazarda geljegi uly nebitgaz ýataklaryny özleşdirmegiň depginlerini artdyrmagyň hem-de Türkmenistan — Owganystan — Pakistan — Hindistan gaz geçirijisiniň gurluşygynyň barşyny berk gözegçilikde saklamagyň wajypdygyny belledi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow bu ugurlarda utgaşykly işi dowam etdirmegiň möhümdigine ünsi çekip, pudagyň düzümini, şol sanda onuň gaýtadan işleýän ulgamyny mundan beýläk-de döwrebaplaşdyrmak maksady bilen täze kärhanalary gurmagyň zerurdygyny aýtdy we wise-premýere bu babatda anyk tabşyryklary berdi hem-de Hökümetiň ýylyň netijeleri boýunça geçiriljek mejlisinde bu ulgamdaky ýagdaýlara garaljakdygyny nygtady.

Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary Ç.Purçekow gözegçilik edýän gurluşyk, senagat we energetika toplumlarynyň, “Türkmenhimiýa” döwlet konserniniň hem-de Aşgabat şäheriniň häkimliginiň şu ýylyň geçen on bir aýynda ýerine ýetiren işleriniň jemleri hakynda hasabat berdi.

Hasabat döwründe gurluşyk-senagat toplumynda önüm öndürmek we işleri ýerine ýetirmek boýunça meýilnama 139,5 göterim ýerine ýetirildi.

Gurluşyk we binagärlik ministrligi boýunça şu ýylyň ýanwar — noýabr aýlarynda ýerine ýetirilen işler boýunça meýilnama 113,6 göterim ýerine ýetirildi.

Senagat we gurluşyk önümçiligi ministrligi tarapyndan öndürilen önümleriň we ýerine ýetirilen işleriň meýilnamasy 129,6 göterime deň boldy.

Ýylyň başyndan bäri geçen döwürde Energetika ministrligi boýunça öndürilen önümleriň, ýerine ýetirilen işleriň we hyzmatlaryň meýilnamasy 132,9 göterim berjaý edildi.

Elektrik energiýasyny öndürmegiň ösüş depgini 112,2 göterime, onuň eksporty bolsa 135,9 göterime barabar boldy.

“Türkmenhimiýa” döwlet konserni önüm öndürmek we hyzmatlary ýerine ýetirmek boýunça meýilnamany 152 göterim berjaý etdi.

Aşgabat şäheriniň häkimligi boýunça ýerine ýetirilen işleriň we hyzmatlaryň meýilnamasy şu ýylyň on bir aýynda 151,4 göterim ýerine ýetirildi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, gurluşyk işleriniň depginleri babatda nägilelik bildirdi we geljek ýyl gurluşyklaryň sanyny has-da köpeltmegiň göz öňünde tutulýandygyny, şunuň bilen baglylykda, gurluşyk toplumynda gyssagly özgertmeleri geçirmegiň, gurluşyk serişdeleriniň senagat önümçiligini artdyrmagyň zerurdygyny belledi.

Milli Liderimiz täze iş orunlaryny döretmek, önümçilige sanly ulgamy ornaşdyrmak boýunça-da köp işleri alyp barmagyň wajypdygyny nygtady.

Döwlet Baştutanymyz telekeçiler bilen işleri güýçlendirmegiň möhümdigi barada aýdyp, ýokary öndürijilikli, iň täze enjamlar hem-de innowasion tehnologiýalar bilen üpjün edilen gurluşyk we tehnologik kompaniýalardyr şereketleri döretmegiň zerurdygyna ünsi çekdi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow bar bolan kynçylyklara garamazdan, ýurdumyzyň içinde energetika halkasyny we Türkmenistan — Owganystan — Pakistan elektrik geçiriji ulgamyny gurmak işlerini dowam etdirmegiň wajypdygyny nygtady.

Milli Liderimiz gurluşyk pudagy üçin maýa goýumlaryny köpräk gözlemegiň we çekmegiň möhümdigini aýdyp, bu babatda wise-premýere degişli tabşyryklary berdi.

Döwlet Baştutanymyz wezipe borçlaryny talabalaýyk ýerine ýetirmän, işde goýberen kemçilikleri üçin Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary Ç.Purçekowa berk käýinç yglan edip, degişli Buýruga gol çekdi.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary Ç.Gylyjow söwda we dokma toplumynyň ministrlikleriniň hem-de pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň, telekeçilik ulgamynyň şu ýylyň on bir aýynda ýerine ýetiren işleriniň netijeleri barada hasabat berdi.

2021-nji ýylyň ýanwar — noýabr aýlarynda Söwda we daşary ykdysady aragatnaşyklar ministrligi boýunça söwda dolanyşygynyň ösüş depgini, geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, 116,2 göterime, öndürilen önümleriň ösüş depgini bolsa 108,7 göterime barabar boldy.

Dokma senagaty ministrligi boýunça geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, nah ýüplügiň önümçiligi 120,2 göterime, nah matalaryň önümçiligi 105,5 göterime, tikin we trikotaž önümleriniň önümçiligi 116,4, gön önümleriniň önümçiligi 104,7 göterime deň boldy.

Şu ýylyň başyndan bäri “Türkmenhaly” döwlet birleşigi boýunça haly we haly önümlerini öndürmegiň meýilnamasy 110,6 göterim ýerine ýetirildi.

Döwlet haryt-çig mal biržasy boýunça şu ýylyň on bir aýynda birža söwdalarynyň 273-si geçirilip, 29 müň 419 şertnama hasaba alyndy.

Söwda-senagat edarasy boýunça hasabat döwründe amala aşyrylan işleriň ösüş depgini 108 göterime barabar boldy.

Senagatçylar we telekeçiler birleşmesi boýunça şu ýylyň ýanwar — noýabr aýlarynda oba hojalyk hem-de azyk önümlerini öndürmegiň ösüş depgini 115,4 göterime, senagat önümleriniň öndürilişiniň ösüş depgini 125,2 göterime deň boldy.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, wise-premýere halkyň sarp edýän harytlarynyň öndürilýän möçberini mundan beýläk-de artdyrmak boýunça anyk görkezmeleri berdi.

Milli Liderimiz telekeçiligi höweslendirmek maksady bilen, ykdysadyýetiň hususy ulgamyny döwlet tarapyndan goldamak, kiçi we orta telekeçiligiň, hususan-da, syýahatçylyk işi bilen meşgullanýan kärhanalaryň ösmegi üçin maliýe hem-de maddy-enjamlaýyn taýdan kömek bermek boýunça nobatdaky çäreleri işläp taýýarlamagyň zerurdygyny nygtady.

Döwlet Baştutanymyz gyş paslynyň başlanandygyny, şoňa görä-de, bazarlarymyzda we dükanlarymyzda, aýratyn-da, baýramçylyk günleri dürli önümleriň bolelin bolmagyny hemişe gözegçilikde saklamagyň zerurdygyny, nyrhlaryň ýokarlanmagyna ýol berilmeli däldigini aýdyp, wise-premýere degişli tabşyryklary berdi.

Hormatly Prezidentimiz Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň işini hem güýçlendirmegi tabşyryp, telekeçilere geljekde-de goldaw beriljekdigini nygtady.

Öz öndüren harytlarymyzyň eksporta iberilýän möçberlerini artdyrmagyň, şol harytlary beýleki döwletlerde mahabatlandyrmagyň üstünde hem köp işlemek zerurdyr. Milli Liderimiz ýokary öndürijilikli, iň täze enjamlar we innowasion tehnologiýalar bilen üpjün edilen, öz-özüni maliýeleşdirmäge hem-de ösüş meselelerini çözmäge ukyply, täze iri tehnologik kompaniýalaryny we şereketlerini döretmegi dowam etdirmegiň wajypdygyny belläp, wise-premýere anyk tabşyryklary berdi.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary E.Orazgeldiýew ýurdumyzyň obasenagat toplumynda 2021-nji ýylyň ýanwar — noýabr aýlarynda ýerine ýetirilen işleriň netijeleri barada hasabat berdi.

Wise-premýer hasabat döwründe obasenagat toplumynda önümçilik möçberiniň ösüş depgininiň, geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, 107,7 göterime deň bolandygyny habar berdi. Bu görkeziji Oba hojalyk we daşky gurşawy goramak ministrligi boýunça 108,4 göterime, Suw hojalygy baradaky döwlet komiteti boýunça 100,7 göterime, “Türkmen atlary” döwlet birleşigi boýunça 103,7 göterime deň boldy. Maýa goýumlary özleşdirmegiň meýilnamasy 153,9 göterim berjaý edildi.

Hasabat döwründe maýa goýumlaryň, esasan, oba we suw hojalygyny ösdürmek, ýerleriň suwaryş ýagdaýyny, ekerançylyk meýdanlarynyň suw bilen üpjünçiligini gowulandyrmak boýunça döwlet maksatnamalarynda göz öňünde tutulan desgalaryň gurluşyklaryna gönükdirilendigi bellenildi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, wise-premýere we ýurdumyzyň welaýatlarynyň häkimlerine ýüzlenip, häzirki döwürde geljek ýylda däneden, gowaçadan, şalydan, gök we miwe ekinlerinden bol hasyl almagyň binýadynyň tutulýandygyny belledi. Şunuň bilen baglylykda, milli Liderimiz möwsümleýin oba hojalyk işlerini agrotehnikanyň kadalaryna laýyk derejede alyp barmagy, suwaryş we zeý akabalaryny arassalamak meselelerini berk gözegçilikde saklamagy tabşyrdy.

Döwlet Baştutanymyz obasenagat toplumynyň ähli düzümlerini mundan beýläk-de köpugurly esasda ösdürmek maksady bilen, toplumda ýaýbaňlandyrylan özgertmeleriň durmuşa geçirilişini çaltlandyrmak, öňdebaryjy tehnologiýalary ornaşdyrmak, aýratyn-da, suw serişdelerini netijeli peýdalanmak, Garagum sährasynyň çäklerinde ekologiýa taslamalaryny amala aşyrmak meselelerine üns bermegi tabşyrdy.

Soňra Ministrler Kabinetiniň ýanyndaky Ulag we kommunikasiýalar agentliginiň Baş direktory M.Çakyýew şu ýylyň on bir aýynda gözegçilik edýän düzümlerinde ýerine ýetirilen işleriň netijeleri barada hasabat berdi.

Hasabat döwründe bu toplum boýunça ýerine ýetirilen hyzmatlaryň we önüm öndürmegiň meýilnamasy 109,2 göterim berjaý edildi.

“Türkmendemirýollary” agentliginde ýanwar — noýabr aýlarynda ýerine ýetirilen hyzmatlaryň ösüş depgini 110,1 göterime barabar boldy. “Türkmenawtoulaglary” agentligi boýunça 137,5 göterim ösüş depgini gazanyldy. Şeýle hem “Türkmendeňizderýaýollary” agentligi boýunça ýerine ýetirilen hyzmatlaryň ösüş depgini 131,4 göterime, “Türkmenaragatnaşyk” agentligi boýunça ösüş depgini 111 göterime deň boldy. “Türkmenhowaýollary” agentligi boýunça hem degişli işler alnyp baryldy.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, koronawirus ýokanjynyň ýaýramagyna garşy alnyp barylýan çäreleriň çäklerinde, tutuş dünýäde çäklendirmeleriň girizilmegi bilen agentlikleriň maliýe durnuklylygyny yzygiderli gözegçilikde saklamagyň wajypdygyna ünsi çekdi.

Milli Liderimiz sanlylaşdyrmagyň döwlet syýasatynyň möhüm ugry hökmünde kesgitlenendigini belläp, agentligiň ýolbaşçysyna bu ugurda amala aşyrylýan taslamalary işjeňleşdirmegi we sanly ulgamyň ösdürilmegine möhüm ähmiýet bermegi tabşyrdy.

Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary M.Mämmedowa ýylyň başyndan bäri gözegçilik edýän ulgamlarynda alnyp barlan işleriň netijeleri, 2019 — 2025-nji ýyllarda ýurdumyzda medeniýet ulgamyny ösdürmegiň maksatnamasyny durmuşa geçirmegiň çäklerinde guralan çäreler barada hasabat berdi.

Hasabat döwründe şanly senelere bagyşlanyp döredijilik bäsleşikleri yglan edildi, dürli medeni çäreler, sergiler, duşuşyklar, wagyz-nesihat işleri, aýdym-sazly dabaralar, medeni-durmuş maksatly binalaryň ulanylmaga berilmegi mynasybetli dabaralar guraldy.

Garaşsyzlyk ýyllarynda ýurdumyzyň gazanan üstünlikleri, ýeten sepgitleri metbugat sahypalarynda, teleradioýaýlymlarda, internet saýtlarynda giňden beýan edildi.

Döwlet Baştutanymyzyň tabşyryklaryndan ugur alnyp, döwlet maksatnamalaryndan hem-de sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň Konsepsiýasyndan gelip çykýan wezipeleri ýerine ýetirmek, şeýle hem işgärleriň hünär derejesini ýokarlandyrmak boýunça netijeli işler geçirildi.

Türkmen döwlet neşirýat gullugy tarapyndan önümçilik meýilnamasy 103,3 göterim ýerine ýetirildi.

Hasabat döwründe ýurdumyzda gazet-žurnallary elektron görnüşde ilata ýetirmegi üpjün etmek ulgamy kämilleşdirildi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, medeniýet ulgamynyň we köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň işlerini döwrüň talaplaryna laýyklykda mundan beýläk-de kämilleşdirmegiň ähmiýetini nygtady.

Döwlet Baştutanymyz Bitaraplyk gününe hem-de Täze ýyly mynasyp garşylamaga bagyşlanan baýramçylyk dabaralarynyň we çäreleriň ýokary guramaçylyk derejesini üpjün etmegiň, olara gabatlap gyzykly teleradiogepleşikleri, metbugatda makalalary taýýarlamagyň zerurdygyna wise-premýeriň hem-de welaýatlaryň häkimleriniň ünsüni çekdi.

Milli Liderimiz, şunuň bilen baglylykda, hünärmenleriň taýýarlyk derejesini hem-de ýaýlyma goýberilýän telegepleşikleriň hilini ýokarlandyrmak we milli telewideniýäni ösdürmek boýunça ozal berlen tabşyryklaryň ýerine ýetirilmegine aýratyn üns berilmegini talap etdi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow ilata milli ykdysadyýeti sanlylaşdyrmagyň, tehnologiýalary ornaşdyrmagyň ähmiýetini düşündirmek, ýurdumyzda ýokanç keselleriň ýaýramagyna garşy göreş hem-de arassaçylyk kadalaryny berjaý etmek boýunça geçirilýän çäreler barada habardar etmek boýunça işleriň gerimini giňeltmegi tabşyrdy.

Döwlet Baştutanymyz medeniýet ulgamynyň edaralarynyň işini berk gözegçilikde saklamagy talap etdi hem-de şunuň bilen baglylykda, wise-premýere we häkimleriň ählisine anyk görkezmeleri berdi.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary S.Toýlyýew gözegçilik edýän düzümlerinde 2021-nji ýylyň on bir aýynda ýerine ýetirilen işleriň netijeleri barada hasabat berdi.

Hasabat döwründe okuw işini kämilleşdirmek, bilimiň hilini ýokarlandyrmak boýunça işler dowam etdirildi. “Altyn asyryň altyn zehinleri” atly ders bäsleşigi, “Garaşsyzlygyň merjen däneleri” bäsleşigi guramaçylykly geçirildi. Okuwçy we talyp ýaşlar halkara ders bäsleşiklerinde üstünlikli çykyş edip, altyn, kümüş, bürünç medallaryna, dürli derejeli diplomlara mynasyp boldular. Okuw kitaplarynyň we gollanmalarynyň jemi 132 görnüşi neşir edildi.

Ýylyň başyndan bäri halkara forumlaryň we ylmy maslahatlaryň birnäçesi geçirildi.

Saglygy goraýyş ulgamynda öňdebaryjy tejribeleri lukmançylyk işine ornaşdyrmak işjeň dowam etdirildi.

Balkan welaýatynyň Türkmenbaşy şäherinde ýokanç keseller hassahanasy we Magtymguly etrabynda köpugurly hassahana açylyp, ulanylmaga berildi.

Halkara fiziologiýa ylmy-kliniki hem-de Halkara sagaldyş-dikeldiş merkezleriniň gurluşyklaryna badalga berildi.

Hasabat döwründe ýurdumyzyň türgenleri halkara ýaryşlaryň 20-sine gatnaşyp, bäş altyn, on kümüş, on dokuz bürünç, jemi 34 medala mynasyp boldular.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, häzirki döwürde ylym we bilim, saglygy goraýyş hem-de sport ulgamlarynyň ähli ugurlarynda maddy-enjamlaýyn we ylmy-usulyýet binýatlaryny kämilleşdirmek boýunça ýaýbaňlandyrylan özgertmeler maksatnamasynyň çäklerinde alnyp barylýan işleriň güýçlendirilmeginiň wajypdygyny nygtady.

Munuň özi ýurdumyzyň Milli Geňeşiniň agzalaryna hem degişlidir.

Döwlet Baştutanymyz bu ugurda anyk işleriň we köp sanly çäreleriň, şol sanda halkara derejedäki wezipeleriň kesgitlenendigini belläp, wise-premýere olary degişli derejede taýýarlamak hem-de alnyp barylýan işlere gözegçiligi üpjün etmek boýunça anyk tabşyryklary berdi.

Milli Liderimiz saglygy goraýyş ulgamyny mundan beýläk-de ösdürmegiň meseleleri barada aýdyp, ýokanç keselleriň öňüni almagyň zerurdygyna ünsi çekdi we ýurdumyzyň ilatyna sanjym işleriniň doly derejede geçirilmegini talap etdi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow adamlaryň saglygyny goramagyň we olaryň abadançylygynyň döwlet syýasatynyň baş maksady bolup durýandygyny belläp, giň halkara hyzmatdaşlygy, ilkinji nobatda, milli saglygy goraýyş ulgamyny toplumlaýyn ösdürmek we kämilleşdirmek boýunça giň möçberli özgertmeler maksatnamasynyň yzygiderli durmuşa geçirilmegine mynasyp goşant goşmak boýunça Bütindünýä Saglygy Goraýyş Guramasy bilen gatnaşyklaryň ösdürilmeginiň wajypdygyny belläp, bu ugurda bilelikde iş alyp barmak boýunça degişli ýolbaşçylara anyk tabşyryklary berdi.

Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary, daşary işler ministri R.Meredow şu ýylyň ýanwar — noýabr aýlarynda Daşary işler ministrligi tarapyndan ýerine ýetirilen işleriň netijeleri barada hasabat berdi.

Hasabat döwründe ýurdumyza Gazagystan Respublikasynyň, Täjigistan Respublikasynyň we Türkiýe Respublikasynyň Prezidentleri döwlet saparlary, Gyrgyz Respublikasynyň Prezidenti resmi sapar, Özbegistan Respublikasynyň Prezidenti iş sapary bilen geldiler.

Şu ýylyň 6-njy awgustynda «Awaza» milli syýahatçylyk zolagynda Merkezi Aziýanyň döwlet Baştutanlarynyň konsultatiw duşuşygy geçirildi. Oňa gatnaşmak üçin sebitiň ähli döwletleriniň Prezidentleri ýurdumyza geldiler.

28-nji noýabrda Aşgabatda hormatly Prezidentimiziň başlyklyk etmeginde Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasynyň 15-nji sammiti geçirildi. Oňa Azerbaýjan Respublikasynyň, Eýran Yslam Respublikasynyň, Gyrgyz Respublikasynyň, Özbegistan Respublikasynyň, Pakistan Yslam Respublikasynyň, Täjigistan Respublikasynyň, Türkiýe Respublikasynyň Prezidentleri hem-de Gazagystan Respublikasynyň Premýer-ministri gatnaşdylar.

Hasabat döwründe hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow iş sapary bilen Täjigistan Respublikasynda, Birleşen Arap Emirliklerinde we Türkiýe Respublikasynda hem-de resmi sapar bilen Özbegistan Respublikasynda boldy.

Ýylyň dowamynda onlaýn tertipde döwlet Baştutanymyzyň birnäçe ýurtlaryň ýolbaşçylary bilen duşuşyklary geçirildi. Milli Liderimiz sanly ulgam arkaly BMG-niň durnukly ulag ulgamy boýunça ikinji ählumumy maslahatyna, BMG-niň senagat meseleleri boýunça forumyna, YHG-nyň 14-nji sammitine, Türki dilli döwletleriň guramasynyň döwlet Baştutanlarynyň maslahatyna, GDA-nyň döwlet Baştutanlarynyň Geňeşiniň mejlisine, Yslam Hyzmatdaşlyk Guramasynyň ylym we tehnologiýalar boýunça sammitine, Demirgazyk Ykdysady hyzmatdaşlyk boýunça halkara foruma gatnaşdy.

Mundan başga-da, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow sanly ulgam arkaly Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň 76-njy mejlisinde çykyş etdi.

Şeýle hem döwlet Baştutanymyzyň daşary ýurt döwletleriniň ýolbaşçylary bilen telefon arkaly gepleşikleri geçirildi.

Daşary işler ministrliginiň ugry boýunça duşuşyklar we geňeşmeler, maslahatlaşmalar yzygiderli geçirildi. Ýurdumyzyň wekilleri hyzmatdaşlygyň dürli görnüşinde geçirilen duşuşyklaryň hem birnäçesine gatnaşdylar.

Türkmenistanyň daşary ykdysady gatnaşyklaryny ösdürmek boýunça yzygiderli çäreler görülýär.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, Halkara Bitaraplyk gününi baýram etmek meselesine ünsi çekdi. Şunuň bilen baglylykda, döwlet Baştutanymyz wise-premýere, daşary işler ministrine Watanymyzyň hemişelik Bitaraplyk hukuk ýagdaýyna bagyşlanan halkara maslahatyň ýokary guramaçylyk derejesini üpjün etmegi tabşyrdy.

Milli Liderimiz dünýäde emele gelen çylşyrymly ýagdaýy nazara almak bilen, eýýäm häzirden halkara çäreleriň, maslahatlaryň, duşuşyklaryň, saparlaryň hem-de geljek ýylda ýurdumyza daşary ýurt wekiliýetleriniň saparlarynyň meýilnamalaryny taýýarlamaga girişmegiň zerurdygyny nygtady. Şu ýylyň ahyrynda degişli resminamalara garalar.

Hormatly Prezidentimiz wise-premýere, daşary işler ministrine ýüzlenip, ýakyn wagtda Owganystanyň halkyna ynsanperwer kömegiň iberilmeginiň guralmalydygyny belledi.

Soňra mejlisiň dowamynda paýtagtymyzyň we welaýatlaryň häkimleriniň hasabatlary diňlenildi.

Aşgabat şäheriniň häkimi R.Gandymow ýolbaşçylyk edýän düzümlerinde durmuşa geçirilen işleriň netijeleri hem-de milli Liderimiziň ozal beren tabşyryklarynyň, hususan-da, ýurdumyzyň baş şäherini öňde boljak baýramçylyklara, şol sanda Täze ýyla taýýarlamak we bezemek boýunça beren görkezmeleriniň ýerine ýetirilişi barada hasabat berdi.

Şeýle hem türkmen halkynyň akyldar şahyry Magtymguly Pyragynyň medeni-seýilgäh toplumynyň çäklerinde amala aşyrylmagy göz öňünde tutulýan abadanlaşdyryş işleriniň meýilnamasy barada hasabat berildi. Şunuň bilen baglylykda, döwlet Baştutanymyzyň garamagyna bu ugra degişli birnäçe şekil taslamalary görkezildi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp hem-de hödürlenen taslamalar bilen tanşyp, olara birnäçe bellikleri aýtdy we degişli düzedişleri girizdi. Milli Liderimiz Magtymguly Pyragynyň medeni-seýilgäh toplumynda alnyp barylýan işleriň häzirki döwrüň talabyna laýyk gelmelidigini nygtady.

Döwlet Baştutanymyz ýurdumyzyň ähli künjeklerinde bolşy ýaly, paýtagtymyzda hem Täze ýyl baýramyny mynasyp derejede garşylamak meselelerine örän jogapkärçilikli we hemmetaraplaýyn esasda çemeleşilmelidigini belläp, bu babatda häkime birnäçe anyk tabşyryklary berdi.

Soňra Ahal welaýatynyň häkimi Ý.Gurbanow geçen on bir aýda sebitde ýerine ýetirilen işleriň netijeleri, möwsümleýin oba hojalyk işleriniň barşy barada hasabat berdi.

Şeýle hem hormatly Prezidentimiziň tabşyrygyna laýyklykda, welaýatda Täze ýyl baýramy mynasybetli dabaralaryň “Türkmeniň ak öýi” binasynyň ýanyndaky meýdançada ýaýbaňlandyryljakdygy barada hasabat berildi.

Şunuň bilen baglylykda, häkim degişli şekil taslamalarynyň üsti bilen halkymyzyň agzybirliginiň we bagtyýar durmuşynyň nyşany bolan “Türkmeniň ak öýi” binasynyň öňünde oturdyljak Täze ýyl arçasynyň bezegleri, yşyklandyryş ulgamy, meýdançanyň abadanlaşdyrylyşynyň özboluşly aýratynlyklary barada hasabat berdi.

Balkan welaýatynyň häkimi T.Atahallyýew şu ýylyň ýanwar — noýabr aýlarynda sebitiň durmuş-ykdysady ösüşiniň netijeleri hem-de möwsümleýin oba hojalyk işleri barada hasabat berdi.

Şeýle hem häkim milli Liderimiziň tabşyrygyna laýyklykda, welaýatyň ilatynyň, aýratyn-da, ösüp gelýän ýaş nesilleriň söýgüli künjegine öwrülen we medeni-köpçülikleýin çäreleriniň geçirilýän ýeri bolan “Türkmeniň ak öýi” binasynyň öňünde guraljak baýramçylyk dabaralary barada şekil taslamalarynyň üsti bilen hasabat berdi.

Soňra Daşoguz welaýatynyň häkimi N.Nazarmyradow 2021-nji ýylyň ýanwar — noýabr aýlarynda demirgazyk sebitde ýerine ýetirilen işleriň netijeleri, güýzlük bugdaýa edilýän ideg işleri, ýaz ekişine guramaçylykly taýýarlyk görmek ugrunda ýaýbaňlandyrylan giň gerimli çäreler barada hasabat berdi.

Häkim milli Liderimiziň tabşyrygyna laýyklykda, welaýatyň “Türkmeniň ak öýi” binasynyň öňünde Täze ýyl baýramy mynasybetli belli artistleriň, sungat ussatlarynyň we çagalar döredijilik tans toparlarynyň çykyşlarynyň guralmagynyň meýilleşdirilýändigi barada aýdyp, dabaralaryň şu günüň ösen ruhuna kybap derejede guraljakdygyny aýtdy.

Lebap welaýatynyň häkimi Ş.Amangeldiýew gündogar sebitiň ähli düzümlerinde şu ýylyň on bir aýynda ýerine ýetirilen işleriň netijeleri, möwsümleýin oba hojalyk işleriniň depginleri barada hasabat berdi.

Şeýle hem häkim hormatly Prezidentimiziň tabşyrygyna laýyklykda, welaýatyň “Türkmeniň ak öýi” binasynyň öňünde Täze ýyl baýramy mynasybetli oturdyljak arçanyň bezeg işleri we meýdançanyň abadanlaşdyrylyşy barada şekil taslamalaryň üsti bilen hasabat berdi.

Soňra Mary welaýatynyň häkimi D.Annaberdiýew sebitiň etraplarynda şu ýylyň on bir aýynda ýerine ýetirilen işleriň netijeleri hem-de ekerançylyk meýdanlarynda şu günler möwsümleýin oba hojalyk işleriniň barşy barada hasabat berdi.

Döwlet Baştutanymyzyň tabşyrygyna laýyklykda, welaýatyň “Türkmeniň ak öýi” binasynda we onuň öňündäki meýdançada Täze ýyl baýramçylygy geçiriler. Şunuň bilen baglylykda, häkim şol ýerde guraljak medeni çäreler, aýdym-sazly çykyşlar we Täze ýyl arçasynyň bezeg aýratynlyklary barada hasabat berdi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabatlary diňläp, welaýatlaryň häkimlerine hem-de Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary M.Mämmedowa ýüzlenip, “Türkmeniň ak öýi” binalarynyň ýanynda Täze ýylyň hormatyna guraljak dabaralarda bagtyýar çagalygyň we nurana arzuwlaryň amala aşýan ýurdy hökmünde ykrar edilen Türkmenistanyň şu günki ýeten derejesiniň, halkymyzyň eşretli durmuşynyň we ösüp gelýän ýaş nesiller hakynda edilýän aladanyň öz beýanyny tapmalydygyna ünsi çekdi.

Maşgala bolup garşylanylýan Täze ýyl baýramy mynasybetli guralýan dabaralar şatlyk-şowhuna, ulular üçin bolşy ýaly, körpe nesiller üçin hem ýatda galyjy pursatlara beslenmelidir, munuň özi Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwrüne we mukaddes Garaşsyzlygynyň şanly 30 ýyllygy dabaralandyrylan “Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany” ýylynyň ruhuna laýyk gelmelidir diýip, döwlet Baştutanymyz aýtdy hem-de bu babatda birnäçe anyk görkezmeleri berdi.

Şeýle hem milli Liderimiz Aşgabat şäheriniň we welaýatlaryň häkimlerine ýüzlenip, ýurdumyzyň ähli künjeklerinde ýaşaýyş jaýlarynyň, mekdepleriň, çagalar baglarynyň ýylylyk, elektrik energiýasy we tebigy gaz bilen üpjün edilmegini berk gözegçilikde saklamagy tabşyrdy.

Soňra Milli Geňeşiň Mejlisiniň Başlygy G.Mämmedowa hem-de Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygynyň orunbasary K.Babaýew milli kanunçylygy kämilleşdirmek, täze hukuk namalaryny taýýarlamak boýunça amala aşyrylýan toplumlaýyn işler barada maglumat berdiler.

Şeýle hem Garaşsyzlyk eýýamynyň gazananlarynyň ähmiýetini düşündirmek maksady bilen, ilatyň arasynda geçirilýän jemgyýetçilik-syýasy çäreler barada habar berildi. Şonuň bilen birlikde, halkara hyzmatdaşlygy işjeňleşdirmek hem-de sanly ulgamy we öňdebaryjy kanun çykaryjylyk tejribesini ornaşdyrmak boýunça alnyp barylýan işler barada aýdyldy.

Soňra döwlet Baştutanymyz Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary, Döwlet howpsuzlyk geňeşiniň sekretary Ç.Amanowy sanly ulgam arkaly göni wideoaragatnaşyga çagyrdy. Wise-premýer, Döwlet howpsuzlyk geňeşiniň sekretary hormatly Prezidentimiziň ozal beren tabşyryklarynyň ýerine ýetirilişi hem-de Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisi we Halk Maslahaty bilen bilelikde kadalaşdyryjy hukuk namalarynyň berjaý edilişi barada hasabat berdi.

Döwlet Baştutanymyz wise-premýere, Döwlet howpsuzlyk geňeşiniň sekretaryna, Milli Geňeşiň Mejlisiniň Başlygyna, Halk Maslahatynyň Başlygynyň orunbasaryna ýüzlenip, milli hukuk binýadyny mundan beýläk-de kämilleşdirmek maksady bilen, anyk çäreleriň görülmeginiň zerurdygyny belledi. Bu ulgamda öňde durýan wezipeleriň üstünlikli çözülmegi halkymyzyň abadan we bagtyýar durmuşyny üpjün etmegiň möhüm şertidir.

Şunuň bilen baglylykda, ýurdumyzyň içeri we daşary syýasatyny wagyz etmek, jemgyýetiň demokratik esaslaryny pugtalandyrmak, türkmenistanlylaryň jebisligini has-da berkitmek boýunça işler yzygiderli esasda geçirilmelidir diýip, milli Liderimiz aýtdy. Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow geljekde hem işlenip taýýarlanylýan täze Kanunlaryň hem-de döwlet derejesinde kabul edilýän çözgütleriň ähmiýetini we many-mazmunyny, Bitarap Türkmenistan tarapyndan öňe sürülýän hem-de halkara ykrarnama we goldawa eýe bolan oňyn başlangyçlaryň mazmunyny düşündirmek boýunça çäreleriň guralmagynyň zerurdygyny aýdyp, bu babatda degişli maslahatlaryny berdi.

Döwlet Baştutanymyz Milli Geňeşiň Mejlisiniň deputatlaryna hem-de Halk Maslahatynyň agzalaryna on bir aýyň jemleri boýunça ministrliklerde we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynda geçiriljek iş maslahatlaryna gatnaşmagy maslahat berdi.

Soňra milli Liderimiz mejlise gatnaşyjylara ýüzlenip, ykdysadyýetimiziň pudaklarynda şu ýylyň on bir aýynda alnyp barlan işleriň netijeleri Türkmenistanyň daşary we içeri syýasatynyň bitaraplyk, parahatçylyk söýüjilik, hoşniýetli goňşuçylyk hem-de özara bähbitli hyzmatdaşlyk kadalaryna berk eýermek esasynda alnyp barylýandygyny görkezendigini belledi.

Garaşsyzlygymyzyň 30 ýyllyk şanly baýramy mynasybetli bellenen esasy çäreleriň köpüsi ýokary derejede guramaçylykly geçirildi. Şu ýyl 30 sany iri desga ulanmaga berilmeli bolsa, olaryň sany 73-e ýetdi.

Döwlet Baştutanymyzyň belleýşi ýaly, ykdysadyýetde, öňküsi ýaly, ýokary, ýagny 6,2 göterim ösüş depgini saklandy. Hasabat döwründe halk hojalygynyň ähli pudaklarynda diýen ýaly bellenen tabşyrygyň çäklerinde önümçiligiň ösüşi üpjün edildi. Zähmet haklarynyň, pensiýalaryň we döwlet kömek pullarynyň möçberleri artdyryldy.

Ýurdumyzda häzirki döwürde hem iri senagat we ýaşaýyş-durmuş maksatly köp sanly desgalaryň gurluşygy dowam edýär. Şolaryň hatarynda täze şäherçelerdir ýaşaýyş jaýlary, dynç alyş we saglyk merkezleri, mekdeplerdir çagalar baglary hem-de ençeme beýleki desgalar bar.

Şunuň bilen birlikde, haýal etmän çözülmegini talap edýän ençeme meseleler hem bar diýip, milli Liderimiz sözüni dowam etdi. Hasabat döwründe maýa goýumlaryň möçberi azaldy. Hususylaşdyrmak, senagatlaşdyrmak, sanly ulgamy ornaşdyrmak we daşary ýurtlardan getirilýän önümleri özümizde öndürmek işleri haýal alnyp baryldy. Birnäçe pudaklar heniz talabalaýyk işlemeýär.

Şeýle hem kabul edilen maksatnamalaryň durmuşa geçirilişine gözegçiligi güýçlendirmelidiris. Işe girizilmegi bellenen ähli desgalaryň gurluşygyny ýylyň ahyryna çenli tamamlamalydyrys. Ýurdumyzy geljek ýylda ykdysady taýdan ösdürmegiň maksatnamasyny taýýarlamaga hem aýratyn üns berilmelidir diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow belledi.

Beýleki döwletlerden getirilýän harytlaryň ornuny tutýan önümleri özümizde öndürmek hem-de öz önümlerimiziň daşary ýurtlara iberilýän möçberlerini artdyrmak döwlet maksatnamasyna goşmaça itergi bermelidir diýip, döwlet Baştutanymyz dürli pudaklarda bar bolan uly mümkinçilikleriň netijeli peýdalanylmagy barada aýdyp, ykdysadyýeti diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürmegi, öndürilýän harytlaryň sanawyny we eksport edilýän ugurlaryny giňeltmegiň dowam etdirilmelidigini belledi.

Şunuň bilen birlikde, milli Liderimiz gyzyl pulda gelip gowuşýan serişdeler boýunça bellenen tabşyrygyň ýerine ýetirilmelidigini aýdyp, ýolbaşçylara anyk tabşyryklary berdi.

Häzirki döwür sazlaşygy bozmazdan, ykdysadyýetimizi işjeň ösdürmek üçin gyssagly çäreleri görmegi talap edýär. Şoňa görä-de, biz dünýä ykdysadyýetinde bolup geçýän her hili üýtgeşmelere garamazdan, öňde goýlan wezipeleriň ýerine ýetirilmegini üpjün etmelidiris. Şu ýyl gazanylan gowy netijeleri ýylyň ahyryna çenli saklap, geljek ýylda ony has-da artdyrmalydyrys diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow aýtdy.

Soňra döwlet Baştutanymyz ýylyň ahyryna çenli az wagt galandygyny aýdyp, galan döwrüň içinde ýubileý ýylynyň gowy netijeler bilen tamamlanmalydygyny, täze, 2022-nji ýyla ynamly gadam basmak üçin köp meseleleriň çözülmelidigini belledi.

Şu aýda biz ýene-de bir senäni — Halkara Bitaraplyk gününi belläris. Türkmenistanyň başlangyjy bilen bu baýram indi bütin dünýäde bellenip geçilýär. Şoňa görä-de, bu baýramy hem ýokary derejede geçirmek üçin hemmämiz gowy taýýarlyk görmelidiris diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow belledi.

Ýubileý ýylynda eziz Diýarymyz ähli ugurlarda belent sepgitlere ýetdi. Işde gowy netijeler gazanyp, Garaşsyz Watanymyzyň üstünliklerine mynasyp goşant goşan ýolbaşçylaryň ençemesi döwlet sylaglary bilen sylaglanyldy. Şunuň bilen baglylykda, döwlet Baştutanymyz yhlasly zähmeti bilen tapawutlanyp, berkarar döwletimiziň gazanýan ajaýyp netijelerine uly goşant goşan ýolbaşçylaryň ýene-de birtoparyny döwlet sylaglary bilen sylaglamak hakyndaky Permana gol çekdi.

Milli Liderimiz Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasarlaryna 6-njy dekabrda Milli Geňeşiň wekilleri bilen bilelikde, ministrliklerde we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynda, welaýatlaryň we Aşgabat şäheriniň häkimlerine 7-nji dekabrda häkimliklerde, 8-nji dekabrda bolsa Milli Geňeşiň Mejlisinde we Halk Maslahatynda şu ýylyň on bir aýynda alnyp barlan işleriň netijelerine jikme-jik seretmegi hem-de öňde duran wezipeleri kesgitlemegi tabşyrdy.

Ministrler Kabinetiniň giňişleýin mejlisinde döwlet durmuşyna degişli başga-da birnäçe meselelere garaldy we olar boýunça degişli çözgütler kabul edildi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Ministrler Kabinetiniň giňişleýin mejlisini jemläp, oňa gatnaşanlara berk jan saglygyny, maşgala abadançylygyny, berkarar Watanymyzyň gülläp ösmegi ugrunda alyp barýan işlerinde uly üstünlikleri arzuw etdi.

Ýurdumyzyň ykdysadyýetiniň innowasion ugurlarynda, aýratyn-da, ulag-logistika ulgamynda işlenilip düzülen döwrebap taslamalaryň üstünlikli durmuşa geçirilýändigi guwandyryjydyr. Şu ýylyň 29-njy oktýabrynda hormatly Prezidentimiziň gatnaşmagynda Aşgabat — Türkmenabat ýokary tizlikli awtomobil ýolunyň birinji tapgyrynyň, ýagny Aşgabat — Tejen böleginiň açylyp, ulanylmaga berilmegi hem munuň aýdyň mysalydyr. Dünýä ölçeglerine laýyk gelýän ýokary tizlikli awtomobil ýolunda Aşgabat — Kaka, Aşgabat — Duşak we Aşgabat — Tejen şäherara ugurlary boýunça awtobus gatnawlaryny hem-de ýurdumyzyň üstaşyr ulag geçelgeleriniň mümkinçiliklerini göz öňünde tutup, Türkmenbaşy — Artyk, Türkmenbaşy — Sarahs, Türkmenbaşy — Ymamnazar, Türkmenbaşy — Farap we beýleki birnäçe ugurlarda üstaşyr ýükleri daşaýan awtoulag serişdeleriniň gatnawyny ýola goýmak meýilleşdirilýär.

Aşgabat — Türkmenabat ýokary tizlikli awtomobil ýolunyň Aşgabat — Tejen aralygynyň uzynlygy 203 kilometre barabardyr. Onuň uzaboýuna toprak, geotekstil düşeklerini, çagyl-çäge garyndysyny düşemek we asfalt ýazmak işleri ýerine ýetirildi. Şu aralykda dürli görnüşli köprüleriň, ýerasty geçelgeleriň, ýolüsti geçirijileriň, trampedlerdir (uly ýola münelge-düşelgeler), monolit köprüleriň gurluşyklary hem amala aşyryldy. Dürli ölçegdäki suw geçirijileriň 76-sy, mallary geçirmek üçin ötükleriň 10-sy, oba hojalyk tehnikalary üçin ötükleriň 17-si guruldy. Demir päsgelçilik germewi hem-de daşky gorag gözenegi çekildi. Ýol hereketiniň howpsuzlygy üçin halkara standartlara laýyk gelýän çyzyklar çyzylyp, ýol belgileri ýerleşdirildi. Ulag serişdelerine hyzmat ediş zolaklary we ýangyç guýujy beketler üpjün edildi. Şeýle-de ýoluň ugrunda uly we kiçi töleg terminallary ornaşdyrylandyr. Ýoluň gözegçilik, aragatnaşyk we dolandyryş ulgamlary döwrebap enjamlaşdyryldy.

Görnüşi ýaly, Aşgabat — Türkmenabat ýokary tizlikli awtomobil ýolunyň Aşgabat — Tejen böleginiň açylyp, ulanylmaga berilmegi Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe mähriban halkymyzyň abadan we eşretli durmuşda ýaşamagy ugrundaky tagallalaryň nyşanydyr. Bu gün ýüreklerde ata Watanymyzyň geljeginiň şu gününden hem has ajaýyp boljakdygyna belent ynam bar. Hut şonuň üçinem bagtly durmuşymyzyň sakasynda duran hormatly Prezidentimize uzak ömür, berk jan saglyk, alyp barýan il-ýurt bähbitli, dünýä ähmiýetli beýik işlerinde rowaçlyklary arzuw edýäris.

Şirin NURGYLYJOWA,

Ýagşygeldi Kakaýew adyndaky Halkara nebit we gaz uniwersitetiniň mugallymy.

Hormatly Prezidentimiziň parasatly baştutanlygynda, ýurdumyzyň ätiýaçlandyryş ulgamy hem döwrüň ösen talaplaryna laýyklykda, yzygiderli kämilleşdirilýär. Türkmenistanyň Döwlet ätiýaçlandyryş guramasynyň hukuk binýady pugtalandyrylýar, hereket edýän ätiýaçlandyryş hyzmatlary döwrebaplaşdyrylýar.

Ätiýaçlandyrylýanlary şahsy, emläk we raýat-hukuk jogapkärçiligini ätiýaçlandyryş goragy bilen üpjün etmegi has-da güýçlendirmek babatda ýurdumyzda durmuşa geçirilýän işler milli Liderimiziň «Döwlet adam üçindir!» diýen ynsanperwer syýasatynyň çäklerinde amala aşyrylýar.

Ýurdumyzda alnyp barylýan giň gerimli özgertmeler milli ykdysadyýetimiziň döwrüň talaplaryna laýyk gelýän täze, has kämil nusgasyny kemala getirýär. Bu bolsa, öz gezeginde, halk hojalygynyň ähli pudaklarynyň durnukly we sazlaşykly ösüşini üpjün edýär. Dünýä tejribesiniň görkezişi ýaly, bazar gatnaşyklaryna geçmekde ätiýaçlandyryş ähli hojalyk işleriniň möhüm guraly bolup durýar.

Hormatly Prezidentimiziň Karary bilen, «Türkmenistanyň Döwlet ätiýaçlandyryş guramasy hakynda» Düzgünnamanyň täzeden kabul edilmegi, şeýle hem «Ätiýaçlandyryş hakynda» Türkmenistanyň Kanunyna goşmaçalaryň we üýtgetmeleriň girizilmegi bu ulgamy ösdürmek, onuň kanunçylyk binýadyny pugtalandyrmak babatda amala aşyrylýan işleriň aýdyň beýanydyr. Bu möhüm resminamalar ýerli düzüm bilen bir hatarda, ýurduň çäginde iş alyp barýan daşary ýurt kompaniýalary, fiziki şahslary we raýatlygy bolmadyk adamlary ätiýaçlandyryş hyzmatlaryndan peýdalanmak hukugy bilen üpjün edýär. Häzir Türkmenistanyň çäginde daşary ýurt maýasyny özleşdirýän köp sanly iri kompaniýalar iş alyp barýarlar. Munuň özi hormatly Prezidentimiziň ýöredýän hoşniýetli Bitaraplyk hem-de giň halkara hyzmatdaşlyk syýasatynyň netijesi bolup durýar. Bulardan başga-da, fiziki we ýuridik şahslaryň bähbitlerini goramak maksady bilen, «Ulaglaryň ähli görnüşleriniň ýolagçylarynyň, howa, deňiz, derýa, awtomobil ulaglarynyň, ekipaž agzalarynyň we demir ýol ulaglarynyň işgärleriniň hökmany döwlet şahsy ätiýaçlandyrmasy hakynda» Düzgünnamanyň tassyklanylmagy bu ugruň hukuk binýadynyň yzygiderli berkidilýändigini alamatlandyrýar.

Ulgamyň sanlylaşdyrylmagy babatda alnyp barylýan işleriň çäklerinde häzirki zaman maglumat-aragatnaşyk tehnologiýalary yzygiderli ornaşdyrylýar, ätiýaçlandyryş işini awtomatlaşdyrmak boýunça ýöriteleşdirilen programma üpjünçiligini kämilleşdirmek işleri dowam etdirilýär. Welaýatlarda, etraplarda we şäherlerde ýerleşýän guramalaryň ählisi bilen optiki süýümli aragatnaşyk arkaly özara maglumat dolanyşygy amala aşyrylýar, onlaýn maslahatlar we okuwlar guralýar. Bu ugurda «Elektron resminama, elektron resminama dolanyşygy we sanly hyzmatlar hakynda» Türkmenistanyň Kanunyna laýyklykda, elektron resminamalar bilen bagly möhüm çäreler durmuşa geçirilýär.

Berkarar döwletimizde adam hakynda edilýän aladalara şaýatlyk edýän bu mümkinçilikler ýurdumyzda hormatly Prezidentimiziň «Döwlet adam üçindir!» diýen ynsanperwer şygarynyň dabaralanýandygynyň aýdyň subutnamasydyr.

Mähri BAÝRAMDURDYÝEWA,

Gurbansoltan eje adyndaky etrap döwlet ätiýaçlandyryş guramasynyň hünärmeni.

Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe hormatly Prezidentimiziň parasatly baştutanlygynda Watanymyz geljege tarap ynamly öňe barýar. Ýurdumyzda ýaýbaňlandyrylan ähli işleriň gözbaşynda döwlet Baştutanymyzyň ýadawsyz zähmeti, öz halkyna, onuň şöhratly taryhyna bolan beýik söýgüsi, halkymyzyň şu güni hem-de geljegi ugrundaky düýpli aladalary durýar. Milli ykdysadyýetimiziň ähli ugurlarynda uly özgertmeler durmuşa geçirilip, üstünlikli netijeler gazanylýar. Şonuň ýaly elektroenergetika pudagy hem bu ösüşlere mynasyp paýyny goşýar. Milli Liderimiziň bu ulgamy ösdürmekde alyp barýan syýasaty we öňe sürýän başlangyçlary, ilkinji nobatda, energetika ulgamynyň kuwwatyny düýpli artdyrmaga, milli ykdysadyýetimiziň ösüşiniň durnukly depginini gazanmak bilen bir hatarda, halkymyzyň ýaşaýyş-durmuş derejesini gowulandyrmaga gönükdirilendir.

Elektrik energetikasy ykdysadyýetimiziň ösmeginiň we ýaşaýyş üpjünçiliginiň esasy bolup durýar. Elektrik energetikasy – elektrik energiýasyny öndürmek we ibermek bilen bagly pudak bolup, milli ykdysadyýetimiziň möhüm ugurlarynyň biri hasaplanýar. Türkmenistanyň elektroenergetika ulgamy ýurduň içine we daşyna iberilmegi üçin niýetlenen harytlyk önümi bolan elektrik (ýylylyk) energiýasynyň öndürilmegini, geçirilmegini, ýerlenilmegini we sarp edilmegini üpjün edýär. Onuň önümçilik-tehnologik toplumyny özünde jemleýän kärhanalary bar. Aýratynlykda her bir elektroenergetika kärhanasy tamamlanylmadyk önümçilik dolanyşygy bolup, olar beýleki bir kärhana bilen baglydyr. Energetikanyň ähli kärhanalary senagat derejeli kärhanalara degişli bolup durýar.

Energiýa çeşmeleriniň ekologiýa taýdan arassa görnüşleriniň öndürilmegine döwlet derejesinde üns berilmegi diýseň ähmiýetlidir. Mälim bolşy ýaly, «Türkmenistanyň elektrik energetikasy pudagyny ösdürmegiň 2013 — 2020-nji ýyllar üçin Konsepsiýasyna» laýyklykda, ýurtda elektrik stansiýalary döwrebaplaşdyrmaga we gurmaga gönükdirilen giň gerimli taslamalar amala aşyryldy, elektrik geçiriji ulgamlar, onlarça paýlaýjy desgalar işe girizildi, ýurdumyzyň şäherleridir etraplarynda energoüpjünçilik ulgamy täzelendi. «Türkmenistan – parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylynda bu pudagy ösdürmek boýunça birnäçe işler amala aşyrylýar. Konsepsiýada göz öňünde tutulyşy ýaly, Lebap welaýatynda ýene-de bir iri maýa goýum taslamasy – Çärjew etrabynda gaz turbinaly elektrik stansiýasy gurlup, ulanylmaga berildi. Ýokary tehnologiýaly enjamlar bilen üpjün edilen, kuwwaty 432 megawatt bolan gaz turbinaly elektrik stansiýasy «Sumitomo Corporation» kompaniýasy tarapyndan gurlup, işe girizildi. Täze gurlan elektrik stansiýasynda her biriniň kuwwatlylygy 144 megawatt bolan gaz turbinaly üç enjam oturdylandyr. Bu enjamlar Ýaponiýanyň «Mitsubishi Power Ltd» kompaniýasynyň önümi bolup, olar ýurdumyzyň elektroenergetika pudagynda ilkinji gezek ulanylýar.

Desganyň çäklerinde esasy enjamlardan üç gaz turbina generatory bilen üpjün edilendir. Stansiýanyň kadaly işlemegine ýardam berýän açyk paýlaýjy gurluş we beýleki kömekçi binalar hem gurlup, hünärmenleriň öndürijilikli işlemegi üçin ähli amatly şertler döredildi. Döwrebap sanly ulgamlar hem ornaşdyryldy. Bu gaz turbinaly elektrik stansiýasynyň ulanylyşa girizilmegi ýurdumyzyň energoulgamynyň bellenen kuwwatlylygyny artdyrmaga, Lebap welaýatynyň sarp edijileriniň elektrik üpjünçiliginiň ygtybarlylygyny ýokarlandyrmaga, goňşy ýurtlara — Eýran we Owganystan Yslam Respublikalaryna, Özbegistan we Gazagystan Respublikalaryna iberilýän elektrik energiýasynyň möçberlerini artdyrmaga, täze iş orunlarynyň döredilmegine we hormatly Prezidentimiziň alyp barýan energetika syýasatynyň dünýä ýüzünde dabaralanmagyna ýardam edýär.

2016-njy ýylda Arkadag Prezidentimiziň Karary bilen tassyklanan «Energiýany tygşytlamagyň 2018 — 2024-nji ýyllar üçin Döwlet maksatnamasynyň» esasy wezipesi ýurdumyzyň ykdysadyýetini durnukly ösdürmek üçin energetika pudagynyň mümkinçilikleriniň we tebigy energetiki serişdeleriniň ýokary derejede netijeli peýdalanylmagyny hem-de daşky gurşawyň howpsuzlygyny üpjün etmekden ybaratdyr. Hut şonuň üçin hem ýurdumyzyň energetika kuwwatlyklaryndan netijeli peýdalanmak, pudagyň maddy-enjamlaýyn binýadyny pugtalandyrmak we bu ugurda alnyp barylýan işleriň gerimini giňeltmek ugrunda döwlet derejesinde zerur şertler döredilýär. Bu bolsa ýurdumyzyň içerki sarp edijileriniň elektrik energiýasy bilen bökdençsiz hem-de ygtybarly üpjün edilmegini, pudagyň eksport mümkinçiliginiň ýokarlanmagyny şertlendirýär. Hormatly Prezidentimiz energetika pudagyna maýa goýumlarynyň möçberini yzygiderli artdyrmagyň zerurdygyny hem belläp geçýär. Çünki bu pudagyň kuwwatynyň ýokarlandyrylmagy elektrik energiýasynyň daşary ýurtlara iberilýän möçberiniň has-da artmagyna ýardam edýär.

Ýurdumyzyň alyp barýan parahatçylyk söýüjilige, ynsanperwerlige esaslanýan daşary syýasaty milli ykdysadyýetimiziň ähli pudaklaryny diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürmäge, maýa goýumlaryny çekmäge amatly şertler döredýär. Ykdysady we ekologik bähbitleri nazarda tutup, maýa goýumlarynyň has netijeli ugurlaryny ýurdumyzyň ykdysadyýetine ornaşdyrmak möhüm ähmiýete eýe bolup durýar. Türkmenistanyň elektroenergetika pudagyny ykdysady taýdan ösdürmegiň mümkinçiliklerini derňemekde pudaga goýulýan düýpli maýa goýumlaryň netijeliligini ýokarlandyrmak üçin innowasion tehnologiýalaryň täsirini seljermek, önümçilikde önümiň özüne düşýän gymmatyny peseltmegiň mümkinçiliklerini hem-de elektroenergiýany has tygşytly ulanmagyň ugurlaryny derňemek wajyp meseleleriň biridir. Bu mesele boýunça daşary ýurt ylmy-barlag merkezlerinde hem işler alnyp barylýar. Amerikanyň Birleşen Ştatlarynda, Ýewropa Bileleşiginde, Russiýa Federasiýasynda, Gazagystanda energiýa üpjünçiliginiň ygtybarlylygyny we hilini ýokarlandyrmak arkaly elek-troenergiýanyň ösüşi gazanyldy.

Milli Liderimiz Türkmenistan üçin aýratyn ähmiýete eýe bolan energetika hyzmatdaşlygy baradaky meseleleri üns merkezinde saklap, elektrik energiýasyny diwersifikasiýalaşdyrmagyň ileri tutulýan strategik ugur bolup durýandygyny yzygiderli belleýär. Şonuň üçin hem ýurdumyzyň senagatyny ösdürmek boýunça elektrik energetika pudagynda kabul edilen maksatnamanyň orny örän uludyr. Sebäbi Türkmenistan döwletimiziň energetika pudagy jemgyýetiň ösüşini kesgitleýän kuwwatly güýçdür. Şol maksat bilen hem elektrik energiýasynyň iberilýän ugurlaryny artdyrmak döwletimizde alnyp barylýan energetika syýasatynyň aýrylmaz bölegidir. Ýurdumyzda elektrik energetikasy pudagyny geljekde-de ösdürmäge, döwrebaplaşdyrmaga uly üns berilýär. Bu ugurda göz öňünde tutulan çäreleriň durmuşa geçirilmeginde, ilkinji nobatda, ýerli hünärmenlerimiziň, şonuň bilen birlikde, daşary ýurtly hyzmatdaşlarymyzyň tejribesine daýanylýar.

Ýurdumyzyň energetika ulgamyny ösdürmek, onuň ygtybarlylygyny ýokarlandyrmak maksatly inžener hünärmenleri taýýarlamak Türkmenistanyň Döwlet energetika institutynyň esasy wezipesi bolup durýar. Ýokary bilimli hünärmenleri taýýarlamakda bilim ulgamy sanly esasda ösdürilýär we maglumat-kommunikasiýa tehnologiýalary netijeli ornaşdyrylýar. Institutda okadylýan ähli dersler boýunça döwrebap elektron okuw-usuly toplumlar yzygiderli işlenilip taýýarlanylýar. Bu serişdeler okuw sapaklarynda professor-mugallymlar we talyp ýaşlar tarapyndan giňden peýdalanylýar. Institutda ýokary derejeli, hünärine ussat kämil ýaşlaryň kemala gelmeginde sanly bilim ulgamyny we maglumat-kommunikasiýa tehnologiýalaryny netijeli peýdalanmak maksatlaýyn netijelere alyp barýar. Bu möhüm wezipäni berjaý etmek bilen, ýokary okuw mekdebimiziň professor-mugallymlary häzirki zaman elektroenergetika desgalarynda işlejek ýokary bilimli energetik hünärmenleridir inžener-tehniki işgärleri taýýarlamakda hem ykdysadyýetimizi ösdürmekde, energetika pudagynyň ähmiýetini barha artdyrmakda yhlasly zähmet çekýärler.

Elektrik energiýasyny eksport etmek, sarp edijileri elektrik energiýasy bilen üpjün etmek ýaly möhüm ähmiýetli işler pudagyň ykdysady kuwwatyny ýokarlandyrýar. Bu bolsa öz gezeginde ýurdumyzyň ykdysady kuwwatynyň pugtalandyrylmagyna, ilatyň abadançylyk derejesiniň ýokarlanmagyna ýardam berýär.

Serdar ANNAÝEW,

Türkmenistanyň Döwlet energetika institutynyň okuw bölüminiň hünärmeni.

Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe Türkmenistanyň Prezidentiniň senagatlaşdyrmaga gönükdirilen syýasatyny amala aşyrmakda, ýurduň tebigy serişdelerini rejeli peýdalanmak, olary senagat taýdan çuňlaşdyrylan görnüşde gaýtadan işlemekde ykdysadyýetiň ähli ugurlary depginli ösüşlere eýe bolýar. 2015-nji ýylda «Türkmenistanda daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan önümleri öndürmek boýunça Döwlet maksatnamasynyň» we «Türkmenistanda öndürilýän önümleriň daşary ýurtlara iberilýän möçberini artdyrmak boýunça Döwlet maksatnamsynyň» kabul edilmegi ýurduň önümçiligini oňyn guramak, öndürilen taýýar önümleriň dünýä bazarlaryna amatly nyrhlar bilen ýerlemäge hem-de Türkmenistanyň bazar şertlerinde bäşleşige ukyplylygyny ýokarlandyrmaga uly mümkinçilik döredýär.

Türkmenistanyň halkara ykdysady gatnaşyklarynyň iň möhüm ugurlarynyň biri-de uglewodorod serişdelerini eksport etmek bolup durýar. Beýik Britaniýanyň «Gaffney Сline & Assoсiates» iňlis şereketiniň hünärmenleri tarapyndan 2012-nji ýylda geçirilen garaşsyz halkara auditiniň netijesine görä, tebigy gazyň «Galkynyş» gaz ýatagynyň kuwwaty 26,2 trillion kubmetre deň bolup, Eýranyň we Kataryň serhet ýakasyndaky ýerleşen, kuwwaty 28,3 trillion kubmetre barabar bolan «Günorta Pars» ýatagyndan soňra, dünýäde ikinji orunda durýar. Umumy gazyň möçberi boýunça Türkmenistan dünýäde 4-nji orunda durýar. Tebigy gazy ulanmakda atmosfera goýberilýän kömürturşy gazynyň mukdary kömürden bäş, nebit önümlerinden üç esse azdyr. Bu görkezijiniň geljekde ýurdumyzyň we umumadamzat ekologik görkezijilerini gowulandyrmakda wajyp orny bardyr. Häzirki wagtda Türkmenistanyň ähli ilatly nokatlarynyň doly gaz bilen üpjün edilmegi daşky gurşawy goramakda, ekologik ýagdaýlary gowulandyrmakda «Biodürlülik baradaky», «Çölleşmäge garşy göreş baradaky», şeýle-de «Howanyň üýtgemegi baradaky» halkara Konwensiýalary boýunça döwletimiziň alan borçnamalaryny ýerine ýetirmekde örän wajyp ähmiýete eýedigini bellemek zerurdyr.

Türkmenistanyň hormatly Prezidentiniň tagallalary bilen ýurdumyzda ilkinji gazdan benzin öndürýän zawodyň we iri himiýa toplumynda plastmassa önümlerini öndürýän zawodyň gurulmagy ykdysadyýeti diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürmekde wajyp ugurlaryň biri bolup durýar.

Hormatly hormatly Prezidentimiziň öňe süren ýurduň ykdysadyýetini ösdürmek modeli talaplary kanagatlandyrmak üçin zerur şertleri özünde jemleýär. Ýurdumyzda ygtybarly strategiki hyzmatdaşlygy ýola goýmak, ykdysady pudaklary has belent sepgitlere çykarmak, taýýar önümleri dünýä bazaryna çykarmagyň täze ugurlaryny kesgitlemek wajyp meseleleriň biri bolmak bilen, bazar şertlerinde ýurduň bäsleşik ukybyny ýokarlandyrmaga uly mümkinçilikleri döredýär. «Türkmenistanyň durmuş-ykdysady ösüşiniň 2011 — 2030-njy ýyllar üçin Milli maksatnamasy» boýunça ýangyç-energetika toplumy ileri tutulyp ösdürilýän toplumlaryň hataryna goşulýar. Türkmenistanyň energiýa serişdelerini daşary ýurtlara eksport etmegiň netijesinde, ýurdumyza walýutada uly möçberli girdejiler gelip gowuşýar.

Döwletimiz halkara Energetika Hartiýasy bilen ýakyndan hyzmatdaşlyk edýär. 2016-njy ýylyň noýabr aýynyň 25-26-sy aralygynda Ýaponiýanyň paýtagty Tokio şäherinde geçirilen halkara Energetika Hartiýasynyň konferensiýasynda Türkmenistan 2017-nji ýyldaky bu Konferensiýasynyň başlyklygyna saýlanyldy. Bu waka ýurdumyzyň abraýyny we Gahryman Arkadagymyzyň energetika hyzmatdaşlygy boýunça öňe sürýän başlangyçlarynyň uly goldawa eýe bolýandygyny görkezýär. 2017-nji ýylda halkara Energetika Hartiýasynyň «Energiýa serişdelerini üstaşyr geçirmek boýunça köptaraplaýyn çarçuwaly ylalaşyga tarap ýol» atly Aşgabat forumynyň geçirilmegi Türkmenistanyň energetika diplomatiýasynyň abraýyny halkara derejede has-da ýokary galdyrdy.

BMG-niň Baş Assambleýasynyň 64, 65, 66 we 70-nji mejlisleriniň barşynda ýurdumyzyň öňe süren beýleki başlangyçlary hem uly seslenmä eýe boldy we dünýä metbugatynda giňden beýan edildi. Energiýa howpsuzlygy XXI asyrda dünýäde bolup geçýän durnukly ösüşiň hem-de öňdengörüjilikli ýagdaýlaryň esasy ölçegi hasaplanýar. Russiýa Federasiýasynyň Ylymlar Akademiýasynyň Energetika barlaglar institutynyň bilermenleriniň çaklamasyna göra, Türkmenistan arassa tebigy gazy daşary ýurtlara çykarmak boýunça öňdebaryjy döwletleriň hatarynda durýar.

Türkmenistanyň teklibi bilen «Energiýa serişdeleriniň ygtybarly we durnukly üstaşyr geçirilmegi hem-de durnukly ösüşi we halkara hyzmatdaşlygyny üpjün etmekde onuň hyzmaty» hakynda Rezolýusiýanyň BMG-niň Baş Assambleýasynyň 63-nji mejlisinde 192 döwletiň biragyzdan ses bermegi esasynda kabul edilmegi bütindünýä energiýa üpjünçilik ulgamyň howpsuzlygyny ýola goýmaga ägirt uly täsirini ýetirýär. Bütindünýä energiýa üpjünçilik ulgamynyň esasy emele getirijileriniň biri hökmünde biziň döwletimiz çykyş edýär.

Bu taryhy mejlisde öz aýdyň beýanyny tapan garaýyşlara, düýpli tekliplere nazar aýlanymyzda, Türkmenistanyň Prezidentiniň öz halkynyň hem-de dünýä halklarynyň abadan, parahat durmuşda ýaşamagyna gönükdirilen başlangyçlary gysga wagtda döwletimizi dünýä tanadyp, halkara derejede uly abraýynyň artmagyna getirdi. Ýurdumyzyň oňyn energetika diplomatiýasy halkara guramalaryň arasynda giň goldawa eýe bolýar we umumadamzat energetika howpsuzlygyny üpjün etmek meselelerini çözmekde esasy orny eýeleýär.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň başlangyçlary bilen, Türkmenistanda şeýle uly energetika gorlarynyň bardygyny äşgär etmek hem-de oňa eýe bolmak bütin adamzadyň ählumumy ösüşiniň wajyp meseleleriniň çözgütlerini tapmaga ýardam edýär.

Bäşim RAHMANOW,

Türkmenistanyň Prezidentiniň ýanyndaky Döwlet gullugy akademiýasynyň Ykdysadyýet we maliýe kafedrasynyň uly mugallymy.

Türkmenistanda durnukly ykdysady ösüşi üpjün etmek maksady bilen, toplumlaýyn çäreler yzygiderli amala aşyrylýar. Ykdysadyýetiň mundan beýläk-de ösdürilmegine, onuň hususy ugurlarynyň höweslendirilmegine, maýa goýum kuwwatynyň artdyrylmagyna, durmuş ugurly ulgamyň kämilleşdirilmegine, türkmenistanlylaryň ýaşaýyş-durmuş derejesiniň we hiliniň ýokarlandyrylmagyna gönükdirilen uzak möhletli milli pudaklaýyn hem-de sebit maksatnamalary durmuşa geçirilýär.

Ýurdumyzyň durmuş ulgamynyň kämilleşdirilmegi esasy wezipeleriň biri hökmünde kesgitlenilip, bilim ulgamyny ösdürmek, saglygy goraýşyň we beýleki ulgamlaryň maddy-enjamlaýyn binýadyny döwrebaplaşdyrmak boýunça maksatnamalar ýerine ýetirilýär. Ilatyň ýaşaýyş-durmuş şertlerini hem-de durmuş taýdan goraglylygyny mundan beýläk-de ýokarlandyrmak babatda giň gerimli işler durmuşa ornaşdyrylýar.

Her ýylda bolşy ýaly, hormatly Prezidentimiziň şu ýyl hem çykaran Permanyna laýyklykda, 2022-nji ýylyň 1-nji ýanwaryndan Türkmenistanda zähmet haklarynyň, pensiýalaryň, döwlet kömek pullarynyň, talyp we diňleýji haklarynyň möçberleri ýokarlandyrylar.

Türkmenistanyň Konstitusiýasynyň 4-nji maddasynda: «Jemgyýetiň we döwletiň iň ýokary gymmatlygy adamdyr» diýlip bellenilendir. Şoňa görä-de, ýurdumyzda mümkinçilikleri çäkli çagalary saglygy goraýyş we durmuş hyzmatlary bilen yzygiderli üpjün etmäge aýratyn üns berilýär. Şolaryň hatarynda Aşgabatda innowasion tehnologiýalar bilen üpjün edilen 670 orunlyk Enäniň we çaganyň saglygyny goraýyş ylmy-kliniki merkezi, welaýatlardaky we Aşgabat şäherindäki «Ene mähri» merkezleri, Mary welaýatynyň Ýolöten etrabyndaky ýöriteleşdirilen psihonewrologiýa çagalar öýi hem-de Mary welaýat çagalar hassahanasy we beýleki kesel anyklaýyş merkezleri açylyp, ulanylmaga berildi.

Hormatly Prezidentimiziň Kararyna laýyklykda, Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasy döredildi. Saglyk ýagdaýy sebäpli mümkinçilikleri çäkli çagalaryň okamagy, terbiýelenmegi, jemgyýete uýgunlaşmagy, saglygynyň berkidilmegi üçin ýörite bilim edaralarynda zerur şertler döredilýär. Şeýle-de, olar iýmit, okuw enjamlary, esbaplar, serişdeler bilen doly üpjün edilýär. Munuň özi bazar gatnaşyklarynyň ösüşiniň täze tapgyryndaky şertlerde ilatyň durmuş goraglylygyny pugtalandyrmagyň Türkmenistanyň döwlet syýasatynyň möhüm ugurlarynyň biridigini görkezýär.

Türkmenistanda ilaty durmuş taýdan goramak zähmete ukypsyz adamlara, maýyplygy bolan adamlara, çagaly maşgalalarа we beýleki adamlarа pensiýalaryň, döwlet kömek pullarynyň tölenilmegi hem-de durmuş ýeňillikleriniň berilmegi görnüşinde maddy üpjünçilik we durmuş taýdan hyzmat etmek boýunça döwlet ulgamyndan ybaratdyr.

Durmuş goraglylygy köp zady öz içine alýan, ýagny kyn durmuş şertleri bilen ýüzbe-ýüz bolýan ilatyň toparlaryna durmuş ýardamyny, muzdsuz durmuş kömegini we hyzmatlary, patronažlary (syrkawlara we ýaş çagalara öýde guramaçylykly lukmançylyk hyzmatlaryny etmek) berýän durmuş instituty bolup durýar. Durmuş taýdan özara baglanyşyk – bu her bir adamyň eneden doglan pursatyndan başlap tä ömrüniň ahyryna çenli ilaty durmuş taýdan goramak ulgamynyň edaralary bilen özara gatnaşygyny aňladýar. Jemgyýetçilik gatnaşyklaryna girişmek durmuş ulgamynyň bölegi hökmünde her bir adama mahsusdyr.

Halkara tejribäniň görkezişi ýaly, «durmuş işi», «durmuş goraglylygy», «döwlet goldawyna mätäç bolan adamlar», «durmuş meselelerini çözmäge mümkinçiligi bolmadyk adamlar», «durmuş üpjünçiligi» ýaly we beýleki ugurdaş düşünjeleriň peýda bolmagynyň hem-de ylmy dolanyşyga girizilmeginiň çuň taryhy, nazary we usuly kökleri bar.

Durmuş işi — bu jemgyýetçilik hadysasydyr. Bu düşünjäniň hemmeler tarapyndan kabul edilen kesgitlemesini şeýle mazmunda beýan edip bolar: kömek etmek, hyzmat etmek, goramak, saglygyny we zähmete ukyplylygyny dikeltmek arkaly adamlara durmuş kynçylyklaryny ýeňip geçmek üçin ýardam etmäge gönükdirilen iş bolup durýar.

«Durmuş goraglylygy» adalgasy ilkinji gezek geçen asyryň 30-njy ýyllarynda peýda bolup, ol işsizligi, ýarawsyzlygy sebäpli girdejisiniň ýitmegi ýa-da ýiti azalmagy, çaganyň dogulmagy, önümçilik şikesi ýa-da hünäri bilen baglanyşykly kesellemegi, maýyplygy, garrylygy, ekleýjisini ýitirendigi we beýleki sebäpler netijesinde durmuş ýardamyna mätäç bolan raýaty hem-de ony goraýan çäreler ulgamyny alamatlandyrýar.

Şwesiýada we Finlýandiýada 1763-nji ýylda (şol döwürde ol patyşalygyň bir bölegidi) gurpsuzlygy, maýyplygy ýa-da ene-atalarynyň ýokdugy sebäpli ýaşaýyş üçin gazanç etmäge mümkinçiligi bolmadyk adamlara ýardam berilmegi boýunça ýerli häkimiýetler aladalanypdyrlar. ХIX asyryň ahyrynda we ХX asyryň ilkinji onýyllyklarynda diňe agyr näsag we zähmete ukypsyz gartaşan adamlar, şeýle hem köp çagaly maşgalalar durmuş kömeklerini alyp bilýärdiler. ХIX asyryň ahyryndan başlap, indiki asyryň bütin dowamynda Şwesiýada okgunly ykdysady ösüş bolup geçdi. Şunuň bilen baglylykda, ilat barha şäherleşip, durmuşyň derejesi çalt ösüp başlady.

Ýaponiýada «durmuş üpjünçiligi» diýen jümle ilkinji gezek 1946-njy ýylda kabul edilen Konstitusiýanyň 25-nji maddasynda peýda bolýar. Premýer-ministriň ýanyndaky durmuş üpjünçiligi boýunça maslahat beriş Geňeşligi Ýaponiýanyň durmuş üpjünçiligi ulgamynyň wezipelerini aýdyňlaşdyrýar. Ýaponiýada 1946-njy ýylda «Mätäçlik çekýänlere kömek bermek hakynda» Kanun kabul edilýär we 1950-nji ýylda oňa üýtgetmeler we goşmaçalar girizilýär. Ol 1930-njy ýylda kabul edilen kanunçylyk namalaryny düýpgöter özgertdi. Bu ýurduň durmuş goraglylygy ulgamynda 1940 — 1960-njy ýyllar aralygynda (gartaşan raýatlaryň abadançylygy, enelik we çagalyk, çagalara kömek pullary hakynda we ş.m.) birnäçe kanunlar kabul edilýär. Olara 1970-nji ýyllarda girizilen düzedişler raýatlaryň birnäçe toparlary üçin tölegleriň möçberiniň artdyrylmagyna getirdi. Häzirki wagtda «durmuş goraglylygy» islendik ösen döwletiň syýasatynyň esasy nyşanyna öwrüldi.

Ilaty durmuş taýdan goramak ulgamyny ösdürmek strategiýasy döwlet syýasatynyň derejesine çykarylýar, halkara jemgyýetçiliginde gyzyklanma döredýär. Hormatly Prezidentimiz «Türkmenistanyň durmuş-ykdysady ösüşiniň döwlet kadalaşdyrylyşy» atly kitabynda: «Ilaty durmuş taýdan goramak ulgamynda alnyp barylýan düýpli özgertmeler adamlaryň ýaşaýşynyň hilini gowulandyrmaga, özüniň durmuş meselelerini çözmäge mümkinçiligi bolmadyk we döwlet goldawyna mätäç bolan, durmuş taýdan ejiz adamlara netijeli durmuş ýardamyny bermek arkaly döwlet durmuş kepilliklerini berjaý etmäge gönükdirilýär» diýip, jaýdar belleýär. Munuň özi ýurdumyzda adam hakyndaky aladanyň döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugruna öwrülendigine şaýatlyk edýär.

Ýurdumyzda durnukly ösüşi üpjün etmek maksady bilen, durmuş ugurly ulgamyň kämilleşdirilmegi ugrunda ýadawsyz zähmet çekýän Arkadag Prezidentimiziň jany sag, ömri uzak bolsun! Diýarymyzyň ösdürilmegine hem-de halkymyzyň abadançylygynyň ýokarlandyrylmagyna gönükdirilen işleri mundan beýläk-de rowaç alsyn!

Kakageldi HÜMMÄÝEW,

Türkmenistanyň Prezidentiniň ýanyndaky Döwlet gullugy akademiýasynyň prorektory.

Aşgabat, 2-nji dekabr (TDH). Şu gün Türkmenistanyň Prezidenti, ýurdumyzyň Ýaragly Güýçleriniň Belent Serkerdebaşysy goşun generaly Gurbanguly Berdimuhamedow Döwlet howpsuzlyk geňeşiniň mejlisini geçirdi. Onuň gün tertibine harby we hukuk goraýjy edaralaryň şu ýylyň ýanwar — noýabr aýlarynda ýerine ýetiren işleriniň netijeleri, olaryň işini kämilleşdirmek, maddy-enjamlaýyn binýadyny pugtalandyrmak hem-de harby özgertmeleriň durmuş meseleleri girizildi.

Milli Liderimiz mejlisi açyp, hasabat bermek üçin Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary, Halkara «Türkmen alabaý itleri» assosiasiýasynyň ýolbaşçysy Serdar Berdimuhamedowa söz berdi. Wise-premýer assosiasiýanyň işi hem-de ýurdumyzda itşynaslygy ösdürmek boýunça görülýän anyk çäreler barada hasabat berdi.

Harby we hukuk goraýjy edaralar Halkara «Türkmen alabaý itleri» assosiasiýasynyň agzalary bolmak bilen, türkmen alabaýlaryny degişli düzümleriň işinde, hususan-da, serhet goşunlarynda, döwlet we aýratyn desgalary goramakda, gümrük, migrasiýa nokatlarynda işjeň ulanýarlar. Geljekde assosiasiýa harby we hukuk goraýjy edaralar bilen bilelikde itşynaslyk boýunça ýörite okuwlary, türgenleşik çärelerini guramagy meýilleşdirýär.

Milli taryhy-medeni mirasy aýawly saklamak hem-de dünýäde wagyz etmek hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň baştutanlygynda yzygiderli durmuşa geçirilýän döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň hatarynda durýar. Döwlet Baştutanymyzyň hemmetaraplaýyn goldaw bermegi netijesinde, türkmen alabaýlarynyň sanyny artdyrmak hem-de tohum arassalygyny saklamak, ýaş nesle itşynaslyk sungatyny öwretmek boýunça giň gerimli işler alnyp barylýar.

Mälim bolşy ýaly, şu ýylyň aprel aýynda ilkinji gezek Türkmen bedewiniň milli baýramy bilen bilelikde Türkmen alabaýynyň baýramy bellenilip geçildi. Munuň özi biziň şöhratly ata-babalarymyz tarapyndan tutuş dünýä peşgeş berlen gymmatlyklaryň örän uly ähmiýete eýediginiň aýdyň güwäsine öwrüldi. Şunuň bilen birlikde, 2021-nji ýylda “Ýylyň türkmen edermen alabaýy” atly halkara bäsleşik geçirildi. Bu ada Döwlet serhet gullugyna degişli Akhan atly türkmen alabaýy mynasyp boldy.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, alabaýyň hem ahalteke bedewleri we ajaýyp halylar ýaly halkymyzyň milli baýlyklarynyň hatarynda durýandygyny belledi. Şol baýlyklar gözbaşyny asyrlaryň jümmüşinden alyp gaýdýar. Şunuň bilen baglylykda, türkmen alabaýlarynyň tohumçylygyny ösdürmek, ony mundan beýläk-de kämilleşdirmek şu ulgamda alnyp barylýan giň möçberli işleriň möhüm ugry bolup durýar. Alabaýlaryň şan-şöhratyny artdyrmak, olary goramak we köpeltmek hem-de aýawly saklamak, şol sanda bu babatda halkara derejede işleri geçirmek boýunça mundan beýläk-de zerur çäreler görülmelidir diýip, döwlet Baştutanymyz aýtdy we wise-premýere, assosiasiýanyň ýolbaşçysyna birnäçe anyk tabşyryklary berdi.

Milli Liderimiz harby we hukuk goraýjy edaralar üçin gulluk itlerini taýýarlamagyň wajypdygyna aýratyn üns berdi. Şunuň bilen baglylykda, gulluk itlerini ýetişdirýän häzirki döwrüň itşynaslaryna ata-babalarymyzyň alabaýlary idetmekdäki tejribesi zerurdyr diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow aýtdy we mundan beýläk-de bu ugurda maksadalaýyk işleri amala aşyrmagy tabşyrdy.

Soňra hormatly Prezidentimiz Döwlet howpsuzlyk geňeşiniň mejlisinde harby we hukuk goraýjy edaralaryň ýolbaşçylarynyň öz düzümlerinde şu ýylyň 11 aýynda alnyp barlan işleriň jemleri baradaky hasabatlaryny diňledi.

Ilki bilen goranmak ministri B.Gündogdyýew harby bölümlerdäki işleriň ýagdaýy barada hasabat berdi. Şunuň bilen baglylykda, ýurdumyzyň goranyş ukybyny ýokarlandyrmak hem-de Ýaragly Güýçleriň kuwwatyny artdyrmak maksady bilen, şu ýylyň 11 aýynda amala aşyrylan işler barada hasabat berildi.

Döwlet Baştutanymyz hasabaty diňläp, ýurdumyzyň raýatlarynyň döredijilikli durmuşyny üpjün etmekde goşunyň möhüm ornuny belledi. Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Harby doktrinada ýurdumyzyň Bitaraplyk, dostluk we hoşniýetli goňşuçylyk syýasatyna ygrarlydygyny nazara almak bilen, harby we hukuk goraýjy edaralaryň anyk wezipeleriniň kesgitlenendigini nygtap, Ýaragly Güýçleriň maddy-enjamlaýyn binýadyny döwrebaplaşdyrmagyň döwrüň möhüm talaby bolup durýandygyny aýtdy we goranmak ministrine birnäçe anyk tabşyryklary berdi.

Milli Liderimiz işgärleri taýýarlamagy möhüm wezipeleriň hatarynda kesgitläp, şahsy düzümiň okadylmagyny guramak hem-de hünär ussatlygynyň derejesini ýokarlandyrmak, usulyýet, jemgyýetçilik-syýasy we beden taýýarlygyny pugtalandyrmak meselelerini berk gözegçilikde saklamagyň wajypdygyny nygtady.

Soňra Baş prokuror B.Atdaýew ýolbaşçylyk edýän edaralary tarapyndan ýanwar — noýabr aýlarynda amala aşyrylan işler hem-de ýurdumyzyň Ýaragly Güýçleriniň Belent Serkerdebaşysynyň prokuratura edaralarynyň işine sanly ulgamy ornaşdyrmak boýunça ozal beren tabşyryklarynyň ýerine ýetirilişi barada hasabat berdi.

Hormatly Prezidentimiz hasabaty diňläp, Garaşsyz, baky Bitarap Watanymyzda kanunylygy hem-de hukuk tertibini pugtalandyrmagyň bu edaranyň işiniň esasy ugry bolup durýandygyny belledi. Häzirki döwürde sanly ulgamy işjeň ulanmaga aýratyn ähmiýet berilýär. Munuň özi prokuratura edaralarynyň işiniň netijeliligini ýokarlandyrmaga, gözegçilik işlerini çalt amala aşyrmak üçin şertleri döretmäge, sanly düzümiň durnukly we bökdençsiz işlemegini üpjün etmäge hem-de maglumat howpsuzlygyny pugtalandyrmaga ýardam etmelidir diýip, döwlet Baştutanymyz Gurbanguly Berdimuhamedow aýtdy.

Ýurdumyzyň Ýaragly Güýçleriniň Belent Serkerdebaşysy kabul edilýän kadalaşdyryjy hukuk namalarynyň ýerine ýetirilişine berk prokuror gözegçiligini amala aşyrmagyň zerurdygyny aýdyp, Baş prokuraturanyň ýolbaşçysyna degişli tabşyryklary berdi.

Soňra içeri işler ministri Ö.Hojanyýazow ýolbaşçylyk edýän düzümleriniň hasabat döwründe ýerine ýetiren işleriniň netijeleri hem-de düzgün bozmalaryň öňüni almak, ýollarda howpsuzlyk kadalaryny, raýatlaryň kanuny hukuklaryny we azatlyklaryny üpjün etmek boýunça görlen çäreler hem-de ýangyn howpsuzlygy boýunça geçirilýän işler barada hasabat berdi.

Döwlet Baştutanymyz içeri işler edaralarynyň öňünde möhüm wezipäniň — amatly jemgyýetçilik ýagdaýyny döretmek, hukuk tertibiniň berjaý edilmegine berk gözegçiligi üpjün etmek wezipesiniň durýandygyny belläp, içeri işler ministrine birnäçe anyk görkezmeleri berdi. Ýurdumyzyň Ýaragly Güýçleriniň Belent Serkerdebaşysy bu düzümiň üstüne ýüklenen wezipeleri üstünlikli ýerine ýetirmek üçin işgärleriň hünär derejesini we başarnyklaryny ýokarlandyrmagyň guramaçylykly, maksadalaýyk häsiýete eýe bolmalydygyny nygtady.

Milli Liderimiz soňky ýyllarda awtoulag serişdeleriniň sanynyň köpelmeginiň ulaglaryň gatnawynyň ýygylygynyň artmagyna täsir edýändigini aýdyp, ýol hereketiniň sazlaşykly guralmagynyň hem-de howpsuzlygynyň üpjün edilmegini hemişe üns merkezinde saklamagyň zerurdygyny belledi. Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow içeri işler ministrine bu edaranyň işgärleriniň durmuş meseleleriniň çözülmeginiň ileri tutulýan wezipeleriň hatarynda durýandygyny belläp, bu babatda birnäçe anyk görkezmeleri berdi.

Ýokary kazyýetiň başlygy G.Ussanepesow şu ýylyň 11 aýynda ýerine ýetirilen işler hem-de milli kazyýet önümçilik ulgamyny özgertmek boýunça wezipeleri üstünlikli çözmek maksady bilen görülýän çäreler barada hasabat berdi.

Ýurdumyzyň Ýaragly Güýçleriniň Belent Serkerdebaşysy hasabaty diňläp, bu edaranyň işgärleriniň öz işinde diňe hereket edýän kanunçylygyň düzgünlerinden ugur almalydygyny belledi. Milli Liderimiz mundan beýläk-de işbaşarjaň, ýokary hünärli işgärleri seçip almaga aýratyn üns berilmelidigini nygtap, Ýokary kazyýetiň ýolbaşçysyna birnäçe anyk görkezmeleri berdi.

Milli howpsuzlyk ministri G.Annaýew ýylyň başyndan bäri ýurdumyzda durnukly we asuda ýagdaýy saklamak boýunça görlen toplumlaýyn çäreler hem-de işgärleri taýýarlamak boýunça alnyp barylýan işler barada hasabat berdi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, şahsyýetiň we jemgyýetiň howpsuzlygyny üpjün etmegiň konstitusion gurluşy, döwlet özygtyýarlylygyny, ýurdumyzyň çäk bitewüligini, ykdysady, ylmy-tehniki we goranyş kuwwatyny üpjün etmegiň wajypdygyna ünsi çekdi. Döwlet Baştutanymyz öňde duran wezipeleriň üstünlikli ýerine ýetirilmegini berk gözegçilikde saklamagyň möhümdigini aýdyp, ministre birnäçe tabşyryklary berdi.

Döwlet serhet gullugynyň başlygy Ý.Nuryýew ýolbaşçylyk edýän düzümleriniň 2021-nji ýylyň ýanwar — noýabr aýlarynda ýerine ýetiren işleriniň netijeleri hem-de döwlet Baştutanymyzyň şahsy düzümiň gullugy we ýaşaýyş-durmuşy üçin oňaýly şertleri döretmek, serhet bölümlerini döwrebap tehnikalar we enjamlar bilen üpjün etmek babatda ozal beren tabşyryklarynyň ýerine ýetirilişi barada hasabat berdi.

Milli Liderimiz hasabaty diňläp, serhet goşunlarynyň parahatçylyk söýüjilik we ynsanperwerlik ýörelgelerine ygrarly bolan Garaşsyz, baky Bitarap Türkmenistanyň dünýäniň köp ýurtlary bilen dostlukly we oňyn gatnaşyklary ösdürmek işinde mynasyp orun eýeleýändigini belledi. Şunuň bilen baglylykda, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow gullugyň ýolbaşçysyna Watanymyzyň serhetlerinde asudalygy üpjün etmek babatda degişli tabşyryklary berdi.

Soňra adalat ministri M.Taganow şu ýylyň on bir aýynda ýerine ýetirilen işleriň jemleri, bu düzümiň işini kämilleşdirmek boýunça ozal berlen tabşyryklaryň ýerine ýetirilişi barada hasabat berdi.

Döwlet Baştutanymyz hasabaty diňläp, ilata ýokary hünär derejesinde hukuk kömegini bermegiň, şol sanda hereket edýän we golaýda güýje giren kanunlary düşündirmegiň wajypdygyna ünsi çekdi. Şunuň bilen baglylykda, milli Liderimiz raýatlaryň yzygiderli guralýan jemgyýetçilik kabul edişlikleri mahalynda hukuk maslahatlaryny bermek tejribesini dowam etdirmegiň zerurdygyny belläp, ministre birnäçe anyk tabşyryklary berdi.

Döwlet gümrük gullugynyň başlygy M.Hudaýkulyýew ýanwar — noýabr aýlarynda ýerine ýetirilen işler hem-de serhetden geçýän ýükleriň talabalaýyk gözden geçirilmegini üpjün etmek we edaranyň maddy-enjamlaýyn binýadyny döwrebaplaşdyrmak boýunça görlen anyk çäreler barada hasabat berdi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, dünýä bileleşiginiň Türkmenistana gyzyklanmasynyň ýokarlanýandygynyň, ýurdumyza getirilýän harytlaryň hem-de üstaşyr ýük daşamalarynyň möçberiniň yzygiderli artýandygynyň Diýarymyzda ýaýbaňlandyrylan giň gerimli ykdysady özgertmeler bilen şertlendirilendigini aýdyp, häzirki döwrüň talaplaryna laýyklykda, edaranyň işgärleriniň hem jogapkärçiliginiň artýandygyny belledi. Ýurdumyzyň Ýaragly Güýçleriniň Belent Serkerdebaşysy gümrük nokatlarynyň işini kämilleşdirmek boýunça tabşyryklaryň takyk ýerine ýetirilmeginiň zerurdygyny nygtap, geçirilýän ýükleriň has içgin barlanylmagyny üpjün etmegi tabşyrdy.

Döwlet migrasiýa gullugynyň başlygy N.Atagaraýew döwlet syýasatynyň halkara hyzmatdaşlygy giňeltmek bilen bagly esasy ugruny üstünlikli durmuşa geçirmek maksady bilen şu ýylyň on bir aýynda amala aşyrylan işler barada hasabat berdi.

Milli Liderimiz hasabaty diňläp, bu edaranyň sazlaşykly işiniň daşary ýurtly hyzmatdaşlar bilen söwda-ykdysady we medeni-ynsanperwer gatnaşyklary ösdürmäge, umuman, eziz Diýarymyzyň dünýä giňişliginde abraýyny pugtalandyrmaga ýardam edýändigini belledi. Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow bu edaranyň işgärleriniň borçlaryny ýerine ýetirmek bilen, ýokary hünär derejesini hem-de işe jogapkärli çemeleşmäni görkezmelidigini aýdyp, gullugyň ýolbaşçysyna bu babatda anyk tabşyryklary berdi.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary, Döwlet howpsuzlyk geňeşiniň sekretary Ç.Amanow gözegçilik edýän ulgamlarynda 2021-nji ýylyň ýanwar — noýabr aýlarynda ýerine ýetirilen işler barada hasabat berdi. Sanly ulgamy, öňdebaryjy tehnologiýalary ornaşdyrmak, harby we hukuk goraýjy edaralaryň işgärler düzümini pugtalandyrmak hem-de harby gullukçylaryň durmuş meselelerini çözmek boýunça öňde goýlan wezipeleri ýerine ýetirmek maksady bilen görülýän anyk çäreler barada hem aýdyldy.

Wise-premýer, Döwlet howpsuzlyk geňeşiniň sekretary döwlet Baştutanymyzyň garamagyna Türkmenistanyň harby we hukuk goraýjy edaralarynyň Hojalyk müdiriýetini döretmek hakyndaky Kararyň taslamasyny hödürledi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, diňe goranyş häsiýetine eýe bolan harby-syýasy strategiýanyň Watanymyzyň ählumumy howpsuzlyga we parahatçylyga berk ygrarlydygyny hem-de onuň öz bähbitlerini goramaga çalyşýandygyny aýdyň görkezýändigini belledi. Milli Liderimiz harby we hukuk goraýjy edaralar tarapyndan öňde goýlan wezipeleriň ýerine ýetirilmegini berk gözegçilikde saklamagyň zerurdygyna ünsi çekip, wise-premýere, Döwlet howpsuzlyk geňeşiniň sekretaryna birnäçe tabşyryklary berdi.

Milli Liderimiz hödürlenen Karara gol çekip, resminamada bellenilen işleriň ýerine ýetirilmegini hemişe üns merkezinde saklamagy tabşyrdy.

Ýurdumyzyň Ýaragly Güýçleriniň Belent Serkerdebaşysy mejlisiň jemini jemläp, harby we hukuk goraýjy edaralaryň işini kämilleşdirmegiň ýakyn geljek üçin esasy ugurlaryny kesgitledi. Döwlet Baştutanymyz degişli edaralaryň işini mundan beýläk-de kämilleşdirmäge gönükdirilen harby we hukuk özgertmelerini amala aşyrmaga toplumlaýyn çemeleşmegiň möhümdigini belledi.

Hormatly Prezidentimiz Harby goranyş doktrinasyna laýyklykda, Bitarap döwletimiziň mundan beýläk-de milli goşunymyzyň maddy-enjamlaýyn binýadyny pugtalandyrmak, gaýduwsyz Watan goragçylarynyň gullugy we durmuşy üçin amatly şertleri döretmek meselelerine-de aýratyn üns berjekdigini nygtady.

Mejlisde başga-da birnäçe möhüm meselelere garaldy we olar boýunça degişli çözgütler kabul edildi.

Türkmenistanyň Prezidenti, ýurdumyzyň Ýaragly Güýçleriniň Belent Serkerdebaşysy goşun generaly Gurbanguly Berdimuhamedow mejlisi jemläp, oňa gatnaşanlaryň ählisine öz üstlerine ýüklenen jogapkärli wezipeleri ýerine ýetirmekde täze üstünlikleri arzuw etdi.

Ýurdumyzyň ýaş nesli barada hemmetaraplaýyn alada, olaryň bagtly durmuşda ýaşamagy we sazlaşykly ösmegi, beden hem-de ruhy taýdan sagdyn nesliň kemala gelmegi üçin zerur şertleri döretmek hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň yzygiderli alyp barýan döwlet syýasatynyň esasy ugurlarynyň biridir.

Şunda durmuş goldawyna mätäç çagalara aýratyn üns berilýär. Ynsanperwerlik, ýagşylyk, birek-biregi goldamak ýaly asylly ýörelgeler asyrlarboýy türkmen halkynyň häsiýetleriniň özenini düzýär. Bu ýörelgeler çaganyň kanuny bähbitlerini üpjün etmegiň we goramagyň hukuk kepillikleri hem-de mätäç çagalaryň jemgyýete uýgunlaşmagyna, olary özbaşdak durmuşa taýýarlamaga gönükdirilen ykdysady çäreler bilen utgaşyklylykda amala aşyrylýar.

Mälim bolşy ýaly, şol maksat bilen, milli Liderimiziň başlangyjy boýunça hem-de degişli Kararyna laýyklykda, şu ýylyň martynda Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasy döredildi. Gurbanguly Berdimuhamedowyň ady dakylan şol gazna degişli ugurda netijeli işleri alyp barýar. Ýurdumyzyň welaýatlarynyň etraplaryndaky we şäherlerindäki hassahanalaryň çagalar bölümleri üçin döwrebap enjamlar bilen üpjün edilen täze “Tiz kömek” awtoulaglarynyň berilmegi munuň aýdyň mysalydyr.

Döwlet Baştutanymyzyň tabşyryklaryndan ugur almak bilen, paýtagtymyzdaky Enäniň we çaganyň saglygyny goraýyş ylmy-kliniki merkezinde, Mary we Lebap welaýatlarynyň Enäniň we çaganyň saglygyny goraýyş merkezlerinde howandarlyga mätäç çagalara operasiýa bejergileri geçirildi. Häzir olaryň ýagdaýy kanagatlanarly bolup, lukmanlar degişli gözegçiligi amala aşyrýarlar. Şunuň bilen baglylykda, hormatly Prezidentimiz çagalar öýlerinde, ýöriteleşdirilen mekdeplerde we mekdep-internatlarda terbiýelenilýän çagalaryň operasiýa bejergisi, lukmançylyk maksatly degişli serişdeler üçin tölegleri Haýyr-sahawat gaznasynyň hasabyna tölemek barada Çözgüde gol çekdi.

Şeýlelikde, ata-babalarymyzyň çagalary aýratyn üns we alada bilen gurşap almak bilen bagly ajaýyp däpleri Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe mynasyp dowam etdirilýär. Milli Liderimiziň başlangyjy bilen ýurdumyzda döwrebap çagalar baglary, umumybilim berýän orta mekdepler guruldy we gurulmagy dowam edýär. Bu ugurda ösüp gelýän nesliň saglygyny goramak we berkitmek boýunça işler amala aşyrylýar.

Paýtagtymyzda hem-de ýurdumyzyň ähli sebitlerinde saglygy dikeldiş okuw-terbiýeçilik toplumlarynyň gurulmagy we ulanmaga berilmegi çagalaryň döwrebap bilim almagy üçin şertleriň döredilmegine ýardam etdi.

Ýaş türkmenistanlylar hem-de saglygy goraýyş ulgamynyň işgärleri ata Watanymyzyň geljegi bolan çagalaryň saglygy we abadançylygy barada edýän atalyk aladasy üçin hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowa hoşallyk sözlerini beýan edýärler.

(TDH)

Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe milli we umumadamzat ruhy-medeni gymmatlyklar jemgyýetimiziň, ýurdumyzyň sazlaşykly hem-de ygtybarly ösüşlerini kesgitleýän esasy ölçeglere öwrüldi. Şeýle ýörelgelerden ugur alyp, türkmen halky Gahryman Arkadagymyzyň parasatly baştutanlygynda halkymyzyň ençeme asyrlaryň dowamyndaky toplan durmuş tejribesine daýanmak bilen, özboluşly ruhy däplerimizi ösdürýär. Biz onda jemgyýetimizi ählitaraplaýyn kämilleşdirmek arkaly ýurdumyzy ykdysady taýdan ösdürmegiň möhüm şertini görýäris. Häzirki taryhy döwürde hormatly Prezidentimiziň ata Watanymyzyň hemmetaraplaýyn gülläp ösmegini we halkymyzyň mynasyp ýaşamagyny üpjün etmäge gönükdirilen syýasatynda milletiň ýokary medeniýeti, durmuş eşretleri hem-de ösüşi giňişleýin beýanyny tapýar.

Häzir Türkmenistan ägirt uly gurluşyk meýdançasyny ýada salýar. Ýurdumyzyň ähli welaýatlarynda täze senagat kärhanalary, şol sanda täze enjamlar bilen üpjün edilen uglewodorod we oba hojalyk çig mallaryny gaýtadan işleýän kärhanalar yzygiderli gurulýar. Gazgeçirijiler we awtomobil ýollary çekilýär, beýleki durmuş ähmiýetli desgalaryň ençemesi bina edildi we bina edilýär. Mukaddes Garaşsyzlyk ýyllarynda eziz Watanymyzyň keşbi tanalmaz derejede özgerdi. Ýurdumyzyň ähli künjeklerinde täze gurlan şäherçeler we obalar peýda boldy. Köpsanly döwrebap binalar we dürli maksatly desgalar, şol sanda ýaşaýyş jaýlary, çagalar baglary, mekdepler, lukmançylyk edaralary, söwda, sagaldyş-dynç alyş merkezleri hem-de beýlekiler gurlup, ulanmaga berilýär. Mermer paýtagtymyz Aşgabat has-da gözelleşip, sebitiň hakyky merjenine, halkymyzyň göz-guwanjyna, buýsanjyna öwrüldi. Täze binalar ýurdumyzy özgerdip, milli ykdysadyýetimiziň has-da kuwwatlydygyny aýdyň beýan edýär. Garaşsyz, baky Bitarap ýurdumyzyň kuwwatly senagaty emele geldi we ýokary depginler bilen ösdürilýär. Şeýle guwandyryjy ösüşler ylmyň we tehnikanyň önümçilige ornaşdyrylmagy, innowasion tehnologiýalaryň giňişleýin ulanylmagy, pudak düzüminiň diwersifikasiýalaşdyrylmagy bilen şertlendirilendir.

Häzirki wagtda daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan önümleriň önümçiligini giňeltmek, ýurdumyzda öndürilýän harytlaryň eksportuny artdyrmak, şeýle hem ýurdumyzy senagat taýdan diwersifikasiýalaşdyrmak, elektron senagatyny döretmek boýunça döwlet maksatnamalary üstünlikli amala aşyrylýar. Ýangyç-energetika toplumynda, elektroenergetika, ulag ulgamlarynda, aragatnaşyk, telekommunikasiýalar we maglumat tehnologiýalarynda, dokma senagatynda hem-de beýleki pudaklarda döwrebap taslamalar üstünlikli durmuşa geçirilýär. Sözüň doly manysynda eziz Diýarymyz ykdysady taýdan hem, tehnologik taýdan hem täze mümkinçiliklere we ösüşiň belent sepgitlerine eýe boldy.

Eziz Diýarymyzy ösüşlerden-ösüşlere alyp barýan Gahryman Arkadagymyzyň halk bähbitli beýik işleri mundan beýläk-de rowaç bolsun!

Gülälek GULJANOWA,

Türkmen döwlet maliýe institutynyň uly mugallymy.

Maglumatlar eýýamynda olaryň peýdalanylyşy tehnologiýalar bilen berk baglydyr. Indi özümize gerek islendik maglumaty tapmak üçin gat-gat kitap dörmegiň hajaty ýok. Kompýuter klawiaturasynda ýa-da öýjükli el telefonlarynda sanlyja düwmä basmak bilen, gözleýän maglumatymyzyň ýüzlerçe çeşmelerine eýe bolup bilýäris. Onsoň, şolaryň haýsysyny açsaň, maglumatlar bilen birlikde giden amatlyklar peýda bolýar. Munuň ýönekeýjesi hem amatlysy maglumatlaryň içinden maglumat gözlemegiň «gözleg» penjiresi bolup durýar. Garaz, maglumat hemmä gerek. Olaryň «saklanýan tekjesiniň» — bulut tehnologiýasynyň bolsa maglumatdan ýüki ýetik.

«Google» ýa-da «Opera» ýaly brauzerler hakynda bilmeýänimiz az bolsa gerek. Sebäbi köpimiz gündelik internet toruna «Google»-niň üsti bilen girýäris. Maglumat okasagam, surat alsagam, wideo görsegem, iň bärkisi, tanyş-bilşlere hat ibersegem, brauzerleriň mümkinçiliklerinden peýdalanýarys.

Häzirki wagtda ýurdumyzyň dürli ulgamlarynda ençeme döwrebap tehnikalardyr tehnologiýalar bilen birlikde, şol enjamlary işjeňleşdirmäge mümkinçilik berýän programmalar hem ornaşdyrylýar. Programmanyň saý-sebäp bilen açylmazlygy işleri bökdeýär. Kuwwatly önümçilik bilen meşgullanýan islendik kärhanada ornaşdyrylýan tehnika ýa-da tehnologiýa hökmany suratda degişli programmany talap edýär. Elbetde, programmalar hem iň kämil kompýuterlerde toplanan maglumatlaryň esasynda taýýarlanylýar.

Maglumatlaryň saklanylyşy we peýdalanylyşy «online» we «offline» görnüşinde bolýar. Ýaňy belleýşimiz ýaly, senagat kärhanalarynda hem aglaba işler «offline» maglumatlaryň esasynda alnyp barylýar. Bu enjamyň internet bilen arabaglanyşygynyň ýokdugyny aňladýar. Baglanyşyk diňe tehnika bilen ony dolandyryjynyň kompýuteriniň arasynda bolýar.

«Online» görnüşdäki ähli amallar diňe internet torunyň üsti bilen ýerine ýetirilýär. Bu görnüşe her gün diýen ýaly «baglanmaýan» adam ýok bolsa gerek. Iň bärkisi, hat ýazylyşyk penjireleri, ýagny «Chatlar» hem «online» tertipde geçýär. Internet söwdalarynda, bank hyzmatlarynda nagt däl hasaplaşyklaryň ählisi üçin «online» birikmesi bolmasa, amaly ýerine ýetirip bolanok. Internet barmy, hyzmatlaram, hasaplaşyklaram bökdençsizdir.

Hormatly Prezidentimiz bu ýeňilliklerde hem-de wagtyň tygşytlanmagynda milli ykdysadyýetimiziň ösüş tizliginiň has-da çaltlanmagyny görýär. Sebäbi bazar ykdysadyýetine geçilýän döwürde hyzmatdaşlygyň ähli ugurlarynda sanly ulgamyň üsti bilen özara bähbitli ädimler ädilýär. Çünki döwür we dünýä bilen sazlaşykly bolmak döwletimiziň baş maksadydyr.

Hormatly Prezidentimiz «IT» hünärmenleriniň taýýarlanylmagy hem-de kiberhowpsuzlyk boýunça toparyň döredilmegi babatda degişli ýolbaşçylara birnäçe tabşyryklary beripdi. Munuň aňyrsynda öňdengörüjilik, parasatlylyk bar. Şeýle-de şu ýerde köptaraplaýyn, oýlanyşykly çözgüdiň bardygyny nygtamak gerek.

Işiň gidişi durnukly, bökdençsiz ýagdaýda bolsa-da, onuň goraglylygyny hemişe üpjün etmek möhüm we gaýragoýulmasyz ýagdaýdyr. Baş maksat, mysal üçin, bank hyzmatlarynda kiberhüjümleriň, söwdada, nagt däl hasaplaşyklarda serişdäniň ýitmeginiň, internet sahypalarynda şahsy maglumatlaryň elýeterliliginiň öňüni almakdan, netijede, ulanyjynyň ynamyny gazanmakdan, hyzmatlara bolan islegi artdyrmakdan ybaratdyr. Sebäbi hyzmatlara goşulyşýan ulanyjylaryň sany millionlarça bolmak bilen, olaryň ýerine ýetirýän elektron amallary çäksizdir. Banklarda elektron pul serişdelerini saklamak, ibermek, kabul etmek, zerur wagty durmuş hajatlarynda ulanmak, nagt däl hasaplaşyklary geçirmek, şahsy internet sahypasyna goşmaça maglumatlary girizmek ýaly işlerde goraglylyk we ygtybarlylyk nukdaýnazaryndan ulanyjylar elektron hyzmatlara bil baglaýarlar.

Bu gün işleriň ilerlemegi, wagtyň tygşytlanmagy, ösüş ugrundaky habarlardyr maglumatlaryň salgysyna tiz gowuşmagy tehnologiýalar bilen amala aşyrylýar. Döwletimizde bolsa häzirki zamanyň iň kämil enjamlary halkymyzyň ygtyýarynda. Şeýle tehnologiýalaryň üsti bilen biz gündelik durmuşymyzy «maglumatlar tekjesi», ýagny «online» dünýäsi bilen baglaýarys. Onuň howpsuzlygyndan peýdalanyp, bökdençsiz elektron amallary ýerine ýetirýäris, sanly ulgamy işjeň ulanýarys. Şonuň üçin-de hormatly Prezidentimiziň ýurdumyzyň ähli ulgamlaryny sanlylaşdyrmak baradaky syýasatyna tüýs ýürekden guwanýarys.

Azat JEPBAROW,

«Bereketli toprak» gazetiniň baş redaktory.