Arkadagly Serdarymyz Türkmenistanyň Prezidenti wezipesine girişmek dabarasynda eden çykyşynda:  

 «Watan diňe halky bilen Watandyr!  

 Döwlet diňe halky bilen döwletdir!»  

diýip, nygtamak bilen, alyp barjak uly döwlet syýasatynyň baş ugruny kesgitledi. Bu dünýä nusgalyk ýörelge bolsa Gahryman Arkadagymyzyň «Döwlet adam üçindir!» diýen parasatly syýasatyndan gözbaş alýar. Mähriban halkynyň egsilmez döredijilik güýjüne daýanýan hormatly Prezidentimiz hemişe ilatyň jana-jan bähbitlerini araýar we düýpli özgertmeleri amala aşyrýar. Bu diýilýänler ilaty tebigy gaz bilen üpjün etmek meselesinde hem aýdyň görünýär.  

Ene topragymyzyň bahasyz baýlyklarynyň biri-de tebigy gazymyzdyr. Bu baýlygyň uly gorlaryna eýe bolan welaýatymyzda tebigy gazy gazyp almak, sarp edijilere ibermek işleri üstünlikli ýola goýulýar. «Halkyň Arkadagly zamanasy» ýylynyň geçen ýedi aýynda «Lebapgazçykaryş» müdirligi boýunça tebigy gazyň 7 milliard 214,6 million kub metrden gowragy gazylyp alyndy we bu baradaky meýilnama 127 göterim berjaý edildi.  

Amatly ýangyç bilen ilaty bökdençsiz üpjün etmek işini «Lebapgazüpjünçilik» müdirliginiň başarjaň işgärleri ýerine ýetirýärler. Ilatly ýerleri tebigy gaz bilen üpjün etmek maksady bilen welaýatymyzda dürli basyşly gaz geçirijileriň 8 müň 284,3 kilometrden gowragy çekildi. Bulardan başga-da gaz paýlaýjy we gaz sazlaýjy enjamlaryň 3605-si hereket edýär. Olar arkaly welaýat boýunça ýaşaýyş jaýlarynyň 215 müňden gowragyna tebigy gaz berilýär. 

Şanly ýylyň geçen döwründe «Lebapgazüpjünçilik» müdirligi tarapyndan ilata berlen «mawy ýangyç» 1 milliard 94,2 million kub metrden hem gowrak boldy. Munuň özi müdirlik boýunça ähli ýerleşdirilen ýangyjyň agramly bölegidir.  

Mälim bolşy ýaly, ýurt Garaşsyzlygy ýyllarynda ilatly ýerleri gazlaşdyrmak maksady bilen işleriň uly toplumy berjaý edildi. Şonuň netijesinde welaýatymyzyň iň çetdäki obalarynyň ýaşaýjylarynyň öýlerinde hem tebigy gaz alawlaýar. Bu iş häzirki döwürde netijeli dowam etdirilýär. Täze gaz geçirijileri gurmaga döwletimiziň uly möçberli maýa goýum serişdeleri gönükdirilýär. Hut şu ýylyň geçen aýlarynda täze gaz geçirijileriň 31,6 kilometre golaýy çekilip, bu işde maýa goýum serişdeleriniň 17,7 million manatdan gowragy özleşdirildi. Şeýle möhüm işler welaýatymyzyň täze peýda bolýan ilatly ýerlerinde ýerine ýetirilýär.  

Şu ýerde ýene bir hakykaty nygtamak artykmaçlyk etmez. Hormatly Prezidentimiz ýurdumyzyň uly baýlygy bolan tebigy gazdan tygşytly peýdalanmak, onuň sarp edilişine gözegçiligi netijeli ýola goýmak babatda anyk wezipeleri kesgitledi. Şu maksat bilen hojalyklaryň ählisinde gaz ölçeýji enjamlar oturdyldy. Olaryň saz ýagdaýda bolmagy, şeýle-de sarp edilen ýangyç üçin tölegleriň wagtly-wagtynda geçirilmegi gazanylýar. Bu işleriň ahyrky maksady ýene-de halkyň bähbitlerini nazarlaýar. Gymmatly baýlyklarymyz rejeli sarp edilip, onuň geljekki nesillere hem elýeterli bolmagy gazanylmalydyr. Agzybir we ruhubelent halkymyz özi hakynda ýadawsyz alada edýän Gahryman Arkadagymyza, Arkadagly Serdarymyza hoşallyk bildirýärler. 

Mämmetgylyç KÜTIÝEW

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň parasatly we öňdengörüjilikli baştutanlygynda ýurdumyzyň ykdysady syýasaty üstünlikli durmuşa geçirilýär. Maýa goýum syýasaty yzygiderli we döwrebap şertlerde kämilleşdirilýär, milli ykdysadyýetimiziň, şeýle-de sebit we dünýä ýurtlarynyň arasyndaky köpugurly maliýe-ykdysady hem-de umumadamzat bähbitlerine gönükdirilen beýleki gatnaşyklaryň durnukly, sazlaşykly, kadaly ösüşi ýola goýulýar. Ýeri gelende aýtsak, ýurt möçberinde her ýyl üçin maýa goýum Maksatnamasy işlenip düzülende, wezipeler kesgitlenende, önümçilikde we durmuş ulgamynda göz öňünde tutulýan sepgitler anyklanýar. Şoňa görä-de, makroykdysady görkezijileriň ösdürilmegi, ilatyň ýaşaýyş-durmuş şertleriniň barha gowulandyrylmagy üpjün edilýär. 

Türkmenistanyň «Daşary ykdysady iş hakynda», «Daşary ýurt maýa goýumlary hakynda», «Türkmenistanda maýa goýum işi hakynda» Kanunlary ýurdumyzyň maýa goýum syýasatynyň kanuny ulgamyny emele getirýär. Türkmenistan hemişelik Bitarap döwlet hökmünde özüniň milli bähbitlerini ikitaraplaýyn baglaşylýan şertnamalaryň we ylalaşyklaryň esasynda halkara ykdysady hyzmatdaşlyklaryň düzgünlerine laýyklykda gorap saklaýar. 

«Türkmenistanyň durmuş-ykdysady ösüşiniň 2011 — 2030-njy ýyllar üçin Milli maksatnamasynda», «Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2019 — 2025-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasynda», «Türkmenistanyň 2021 — 2030-njy ýyllar üçin daşary söwda Strategiýasynda» bellenilen baş maksatlara ýetmekde maýa goýum syýasaty aýratyn orun eýeleýär. 2022-nji ýylyň maýa goýum maksatnamasyna laýyklykda, ýurdumyzyň ykdysadyýetine goýulmagy meýilleşdirilýän maýa goýumlaryň möçberi 36,1 milliard manada barabardyr. Onuň 60,2 göteriminiň önümçilik ugruna, 39,8 göteriminiň bolsa durmuş-medeni maksatlara gönükdirilmegi göz öňünde tutulýar. Şunuň bilen baglylykda, ykdysadyýetiň önümçilik ulgamyna goýulýan maýa goýumlaryň yzygiderli artdyrylmagy ýurduň ykdysady kuwwatyny berkitmäge, milli pulumyzyň kadaly hereketini ýola goýmaga, importyň ornuny tutýan önümleri özümizde öndürmäge, eksportymyzy artdyrmaga, halkymyzyň iş bilen üpjünçiligini yzygiderli ýokarlandyrmaga, ýurdumyzda her bir maşgalanyň bagtyýar durmuşyny üpjün etmäge gönükdirilendir. 

Arkadagly Serdarymyzyň belleýşi ýaly, milli maýa goýum syýasatynyň durmuşa geçirilmeginde hem-de ýurdumyzyň ykdysadyýetine daşary ýurt maliýe serişdeleriniň çekilmeginde Türkmenistanyň Döwlet daşary ykdysady iş banky tarapyndan önjeýli işleriň alnyp barylýandygy aýratyn bellärliklidir. Strategik taýdan möhüm maýa goýum taslamalaryny maliýeleşdirmek üçin orta we uzak möhletli daşary ýurt karzlaryny çekmek bankyň alyp barýan wezipeleriniň esasylarynyň hatarynda durýar. Şunuň bilen baglylykda, Türkmenistanyň Döwlet daşary ykdysady iş banky abraýly halkara maliýe guramalary, halkara iri banklary, eksport-karz agentlikleri bilen ýygjam hyzmatdaşlyk edýär. 

Maýa goýumyň ykdysady ösüşde we halkyň ýaşaýyş-durmuş derejesini ýokarlandyrmakda esas bolup çykyş edýändigi hemmämize mälimdir. Häzirki wagtda Türkmenistan kuwwatly ykdysadyýeti üpjün etmekde aýratyn möhüm ähmiýete eýe bolan durnukly hem-de netijeli maýa goýum ulgamyny kemala getirdi. Ýurdumyzyň ähli ulgamlary boýunça jemi içerki önümiň ösüş depgininiň ýokarlanýandygyny we girdejililik derejesiniň barha artýandygyny bellemek gerek. Muny «Fitch Ratings» halkara reýting agentliginiň Türkmenistana beren bahasynyň ýokarydygy hem tassyklaýar. 

Türkmenistanyň Döwlet daşary ykdysady iş banky bilen Abu-Dabiniň Ösüş gaznasynyň arasynda gol çekilen Ylalaşygyň esasynda «Türkmen maýa goýum kompaniýasy» ýapyk görnüşli paýdarlar jemgyýeti döredildi. Onuň döredilmegi ýurdumyzda maýa goýum serişdeleriniň möçberlerini artdyrmaga, döwletimizde milli ykdysadyýetimiziň ösüş derejesini ýokarlandyrmaga hem öz täsirini ýetirer. 

Selimberdi HOJABERDIÝEW.

Aşgabat şäheriniň Baş maliýe we ykdysadyýet müdirliginiň başlygynyň orunbasary.

Şu ýylyň 8-nji iýulynda geçirilen Türkmenistanyň Ministrler Kabinetiniň giňişleýin mejlisinde «Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2022 — 2028-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasy» kabul edildi. Prezident maksatnamasy geljek ýedi ýylda Watanymyzda ýokary depginli ykdysady ösüşi üpjün etmäge, ilatyň ýaşaýyş-durmuş şertlerini yzygiderli ýokarlandyrmaga, döwletimiziň halkara abraýyny barha belende galdyrmaga, dünýä bazarlaryna ýokary hilli, bäsdeşlige ukyply harytlar we hyzmatlar bilen çykmaga, daşary döwletler bilen işjeň gatnaşyklary ösdürmäge gönükdirilendir.  

Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe sebitleri sazlaşykly ösdürmek boýunça alnyp barylýan syýasat Türkmenistanyň Prezidenti Serdar Berdimuhamedowyň durmuş-ykdysady syýasatynyň möhüm ugrudyr. 2022 — 2028-nji ýyllarda, öňki döwürlerde bolşy ýaly, uglewodorod, mineral çig mal, ýer-suw we zähmet serişdelerini rejeli peýdalanmagyň hasabyna ilatyň hal-ýagdaýynyň derejesini ýokarlandyrmak, sebitleriň öndüriji güýçlerini deňeçer ösdürmek we önümçilik gatnaşyklaryny doly derejede ulanmak göz öňünde tutulýar. 

Türkmenistany çig mal öndürýän agrar ýurtdan köp pudakly, senagat taýdan ýokary derejede ösen döwlete öwürmäge gönükdirilen işleriň gerimi barha giňeýär. Sebitleri senagatlaşdyrmak ýurdumyzyň önümçilik kuwwatyny artdyrmaga we oba ilaty üçin täze iş orunlaryny döretmäge mümkinçilik berýär. Bu bolsa oba ilatynyň maddy hal-ýagdaýynyň gowulanmagyna oňyn täsirini ýetirýär. 

Prezident maksatnamasynda 2022 — 2028-nji ýyllar aralygynda ýurdumyzyň welaýatlarynda hem-de Aşgabat şäherinde döwrebap durmuş-medeni binalary we desgalary gurmak bellenildi. Ilatly nokatlar abadanlaşdyrylanda, täze ýaşaýyş toplumlary hem-de döwrebap düzümleýin desgalar gurlanda, köçeleriň we binalaryň durky täzelenende öňdebaryjy tejribeler, gurluşyk, inženerçilik-tehniki ulgamlarda soňky gazanylanlar ulanylar, ýokary hiliň üpjün edilmegine üns berler. Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň: «Her bir maşgalany häzirki zaman öýi ýa-da jaýy bilen üpjün etmek Watanymyzyň täze eýýamynyň möhüm strategiýasydyr» diýen çuň manyly sözlerinden ugur alnyp, sebitlerde täze şäherleriň, şäherçeleriň, obalaryň gurulmagy dowam etdiriler. 

Aşgabat şäheriniň demirgazyk böleginde umumy meýdany 744 gektar bolan, dürli maksatly ajaýyp binalaryň we desgalaryň 240-dan gowragyny öz içine alýan, ýaşamak we dynç almak üçin ähli zerur şertler bilen üpjün edilen «Aşgabat-siti» ýaşaýyş jaý toplumynyň gurluşygy hem iri innowasion taslamadyr. Düýpli maýa goýum serişdeleriniň hasabyna 1 200 orunlyk dört sany mekdebe çenli çagalar edaralary, 3 000 orunlyk umumy bilim berýän dört sany mekdep, Maýa Kulyýewa adyndaky Türkmen milli konserwatoriýasynyň we ýöriteleşdirilen sazçylyk mekdebiniň täze, döwrebap binalary, köpugurly hassahana, iki sany saglyk öýi, 5 000 orunlyk stadionly sport toplumy hem-de durmuş ulgamyna degişli beýleki binalar we desgalar gurlar.  

Çaklanylýan döwürde Ahal welaýatynyň Gökdepe etrabynyň çäginde welaýatyň täze, döwrebap edara ediş merkeziniň gurluşygynyň ikinji tapgyry alnyp barlar. Bu tapgyrda bäş sany, her biri 720 orunlyk umumy bilim berýän mekdep, her biri 320 orunlyk 10 sany mekdebe çenli çagalar edaralary, saglyk öýi, Ýangyna garşy göreş gullugynyň binasy, Söwda we hyzmat ediş toplumy (bazar), 136 sany has oňaýly we otaglarynyň ýerleşişi gowulandyrylan köp gatly ýaşaýyş jaýlary, içerki we daşarky eltiji elektrik, aragatnaşyk we gaz ulgamlary gurlup, ulanylmaga berler.  

Welaýatyň täze dolandyryş merkezinde aýlawy, türgenleşik meýdançalary, manežleri we athanalary bolan Halkara atçylyk ýokary okuw mekdebini, atçylyk ylmy-önümçilik merkezini gurmak hem göz öňünde tutulýar. Ahalteke atçylygyna ýöriteleşdirilen ýokary okuw mekdebinde atçylyk, atly sport we syýahatçylyk, milli at üstündäki oýunlar boýunça hünärmenler taýýarlanylar.  

Ahal welaýatynyň etraplarynyň çäklerinde täze häzirki zaman obalarynyň we şäherçeleriniň gurluşygy ýokary depginlerde alnyp barlar. 

Balkan welaýatynyň çäginde, «Altyn asyr» Türkmen kölüniň sebitini özleşdirmek maksady bilen, «Ak ýaýla» şor suw howdanynyň töwereginde täze, döwrebap obanyň gurluşygy dowam etdiriler hem-de şol ýerde durmuş maksatly binalaryň, ýagny çagalar bagynyň, umumy bilim berýän mekdebiň we medeniýet öýüniň gurluşygy meýilleşdirilýär. 

Lebap welaýatynyň Halaç, Kerki we Saýat etraplarynda ähli zerur üpjünçilik ulgamlary bolan täze şäherçeleriň we Çärjew etrabynyň täze, döwrebap merkeziniň gurluşyklary alnyp barlar. Ilatyň ýaşaýyş-jemagat şertlerini gowulandyrmak üçin welaýatda suw geçirijileriň, lagym ulgamlarynyň durkuny täzelemek, gazlaşdyrmak işleri dowam etdiriler. 

Maksatnamanyň meýilleşdirilýän döwründe Mary welaýatynyň Türkmengala, Wekilbazar we Sakarçäge etraplarynda täze, döwrebap şäherçeleriň gurluşyklary dowam etdiriler. Täze köprüleri gurmak, bar bolanlarynyň durkuny täzelemek we köprüleri düzgünleşdirmek boýunça işler alnyp barlar.  

2022 — 2028-nji ýyllarda sebitlerde senagat toplumynyň pudaklaýyn gurluşy kämilleşdiriler, ýerli çig mal binýadynda işleýän pudaklar we önümçilikler ösdüriler, döwrebaplaşdyrylar, olarda energiýa we serişde tygşytlaýjy tehnologiýalar ornaşdyrylar. 

Önümçiligiň ähli ulgamynda öňdebaryjy innowasion tehnologiýalaryň giňden ornaşdyrylmagy sebitleriň haryt öndürijileriniň bäsdeşlige ukyplylygyny ýokarlandyrmaga, harytlaryň we hyzmatlaryň içerki bazarynyň gerimini giňeltmäge, maliýe-ykdysady ulgamy pugtalandyrmaga ýardam eder. 

Beýleki sebitlerde bolşy ýaly, Daşoguz welaýatynda hem ýerli çig malyň binýadynda täze kärhanalary we önümçilikleri döretmegiň hasabyna, gaýtadan işleýän senagatyň ösüşini has-da işjeňleşdirmek göz öňünde tutulýar. Haly kärhanalarynyň kuwwatlyklaryny artdyrmak we bu milli sungaty ösdürmek maksady bilen, Köneürgenç etrabynda haly önümhanasyny gurmak meýilleşdirilýär. 

2028-nji ýyla çenli welaýatda öndürilýän pagta süýüminiň, nah ýüplüginiň, halylaryň we haly önümleriniň, örülen, tikin we jorap önümleriniň möçberi ep-esli artdyrylar. 

Ýurdumyzyň obasenagat toplumynyň möhüm wezipeleri ilaty doly derejede azyk önümleri, gaýtadan işleýän senagaty çig mal bilen üpjün etmekden, önümçiligi ýokarlandyrmakdan, täze hojalyk gatnaşyklaryny ýola goýmakdan hem-de Diýarymyzda azyk bolçulygyny yzygiderli pugtalandyrmakdan ybaratdyr. Sebitleriň agrar syýasatynyň ilkinji nobatdaky wezipeleriniň hatarynda oba hojalyk önümçiligini sebitleýin ýöriteleşdirmek, oba hojalyk zolaklarynyň ykdysady, toprak-howa we beýleki aýratynlyklaryny hasaba almak bilen, zolaklaýyn ekerançylygy ornaşdyrmak, maldarçylygyň ot-iým binýadyny pugtalandyrmak, her bir welaýatyň ýokary netijeli oba hojalyk önümçiligini döretmek ýaly giň gerimli çäreler hem bar.  

Welaýatlarda oba hojalyk pudagynda geçirilýän özgertmeleri kämilleşdirmek maksady bilen, ýörite oba hojalyk maksatly ýer gaznalary döredilip, ýerleri isleg bildirýän önüm öndürijilere 99 ýyl möhlet bilen peýdalanmaga bermek işleri dowam etdiriler. Täze daýhan hojalyklary döredilip, oba hojalyk ekinleriniň bol hasyly ýetişdiriler. 

Türkmenistanda kiçi we orta telekeçiligiň ösdürilmegi we döwlet tarapyndan goldanylmagy netijesinde, ýurduň jemi içerki önüminiň düzüminde döwlete degişli däl ulgamyň paýy artar. 2022 — 2028-nji ýyllarda hususy ulgamyň wekilleri oba hojalyk önümlerini öndürmäge we olary gaýtadan işlemäge, senagat kärhanalaryny döretmäge, täze, döwrebap önümçilikleriň, söwda merkezleriniň, durmuş-medeni maksatly binalaryň we desgalaryň, täze ýaşaýyş jaýlarynyň gurluşyklaryna işjeň gatnaşarlar.  

Ýakyn ýyllarda ýurdumyzda döwrebap, köpugurly ulag-kommunikasiýa ulgamyny döretmek, ulag — logistika ulgamynyň amatlyklaryndan netijeli peýdalanmak, üstaşyr we multimodal ýük gatnawlarynyň möçberini artdyrmak boýunça uly işler alnyp barlar. Ýurdumyzyň sebit we halkara ulag geçelgeleriniň möhüm bölegi bolan awtomobil we demir ýollary, şeýle hem Merkezi Aziýanyň «deňiz derwezesi» — Türkmenbaşynyň Halkara deňiz porty doly kuwwatynda işlediler hem-de Jebel şäherçesinde Halkara howa menzili gurlup ulanmaga berler. 

«Balkan» gämi gurluşyk we abatlaýyş zawody» açyk görnüşli paýdarlar jemgyýetiniň işe girizilmegi bilen, ýurdumyzyň halk hojalyk toplumynda täze, häzirki zaman gämi gurluşyk pudagy emele geldi. Zawodda ýylda poladyň 10 müň tonnasyny işlemäge we 4 gämi gurmaga, 20 gämini abatlamaga mümkinçilik bar, bu işler ýerli hünärmenler tarapyndan amala aşyrylýar. Geljekde kärhana has ösen häzirki zaman sanly tehnologiýalar bilen enjamlaşdyrylar, bu bolsa ýurdumyzda deňiz-derýa gatnawlarynyň giňelmegine oňyn täsir eder. 

Awtomobil ýollarynyň, şol sanda ýokary tizlikli awtomobil ýollarynyň hem-de olaryň ugrundaky desgalaryň gurluşygynda ýurdumyzda bar bolan ähli mümkinçilikleri netijeli peýdalanmaga aýratyn üns berler, bu işlere ykdysadyýetimiziň hususy bölegi giňden çekiler. Geljekde Mary — Türkmenabat, Mary — Serhetabat awtomobil ýollarynyň, sebitiň awtoulag ýollarynyň, köprüleriň we beýleki düzümleýin desgalaryň gurluşygyna aýratyn ähmiýet berler.  

Maksatnamanyň meýilleşdirilýän döwründe aragatnaşyk ulgamyny täze tehnologiýalar esasynda ösdürmäge üns berler. Ilatyň telefon belgilerine we öýjükli aragatnaşyk hyzmatlaryna bolan isleginiň artmagy bilen, sebitleriň telekommunikasiýa infrastrukturasy kämilleşdiriler. Täze sanly awtomatik telefon beketleriniň gurluşyklary alnyp barlar, öňki telefon beketleriniň durky täzelener. 

Prezident maksatnamasynda ýakyn geljek üçin bellenilen çäreleriň ählisi eziz Watanymyzyň gülläp ösmegine, ösüşiň täze belentliklerine tarap ynamly barýan halkymyzyň abadançylygyny ýokarlandyrmaga gönükdirilendir. Halkymyzyň bagtyýar durmuşyny üpjün etmäge gönükdirilen ägirt uly işleri üstünlikli durmuşa geçirýän Arkadagly Serdarymyza berk jan saglyk, uzak ömür arzuw edýäris.  

Seidnur JAPBAROW,

Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministrliginiň Döwlet maliýesini jemleýji we ykdysady syýasaty müdirliginiň sebitler boýunça ösüş bölüminiň başlygy.

Ýokary hilli önümleri öndürmegi baş ýörelge edinen Türkmenistanyň Dokma senagaty ministrliginiň Mary şäherindäki «Ýeňiş» tikin kärhanasynyň tikinçi gelin-gyzlary ýurdumyzda giňden bellenilýän toýdur baýramlara ajaýyp zähmet sowgatlary bilen barýarlar. 2022-2023-nji okuw ýylynyň golaýlamagy bilen okuwçylaryň köýnekleriniň, şol sanda orta mekdeplerde okaýan gyzlaryň zähmet sapagynda ýörite geýýän halatlarynyň hem önümçiligi ýola goýuldy. Önümçiligi ilerledip bilýän her bir täzeçillik kärhananyň ykdysady peýdasyny hem barha artdyrýar.  

Arkadagly Serdarymyzyň dokma önümlerini öndürmek we kärhanalary döwrebaplaşdyrmak barada berýän tabşyryklaryna öndürijilikli zähmet bilen jogap berýän «Ýeňiş» tikin kärhanasynyň ezber elli tikinçileri ekologik taýdan arassa, ýokary hilli önümleri bilen içerki bazarymyzdaky, şeýle hem daşarky bazarlardaky ornuny barha pugtalandyrýarlar. Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwrüne mahsus işleri durmuşa geçirýän kärhananyň işçileri häzirki günde mekdep okuwçylary üçin şu günüň talabyna laýyk gelýän köýnekleri we orta mekdeplerde zähmet sapagynda geýilýän ýörite halatlary taýýarlamaga aýratyn ähmiýet berýärler.  

Milli ykdysadyýetimiziň batly ösüşlerine saldamly goşant goşýan bu tikin kärhanasy ýurdumyzdaky ugurdaş kärhanalaryň içinde öňdebaryjylaryň hatarynda tanalýar. Tikinçiler halkymyzyň ösen islegini nazara almak bilen, erkek adamlara, uly we kiçi ýaşly oglanlara niýetlenilen döwrebap köýnekleri tikýärler. Kärhananyň eli çeper, kärine ussat zenanlarynyň uly mähir, yhlas, zähmet siňdirip tikýän dürli ölçegdäki köýneklerinde we halatlarynda bada-bat gözüň eglenýär. Önümleriň biçüw aýratynlygy, owadanlygy hem-de göze gelüwliligi her bir adamyň ünsüni özüne çekýär.  

Kärhanada ýylyň başyndan bäri on dokuz million bäş ýüz kyrk sekiz müň dört ýüz ýigrimi iki manatlyk ýokary hilli harytlyk önüm öndürilipdir. Kärhana gerek bolan dürli reňkli matalar Ruhabat dokma toplumyndan getirilýär. Garyşyk we arassa pagtadan dokalan matalardan taýýarlanylýan dürli ölçegdäki köýnekler özüniň ýokary hilliligi bilen tapawutlanýar. Tikinçiler halkymyzyň ösen isleglerini kanagatlandyrmak maksady bilen, her paslyň özüne mahsus bolan köýneklerini önümçilige goýbermäge hem aýratyn üns berýärler. Kärhanada erkek adamlar, çagalar üçin tikilýän köýnekler bilen birlik-de, ýörite buýurmalara laýyklykda, harby gullukçylar üçin jalbarlar we köýnekler hem tikilýär. Ýokary tehnologiýaly tikin enjamlarynda tikilip, daşary ýurtlardan getirilýän harytlardan birjigem kem bolmadyk köýnekler, beýleki harytlar kärhananyň ýurdumyzyň dürli künjeklerindäki we Mary şäherindäki ýörite dükanlarynyň hem-de mekdep bazarlarynyň üsti bilen ilata ýetirilýär. Öndürijilikli işleýän kärhananyň öndürýän dokma önümlerine dünýä bazarlarynda-da uly isleg bildirilýär. Tikinçilik kärhanasynyň işçileri, özleri barada döredip berýän şeýle giň mümkinçilikleri üçin, hormatly Prezidentimiziň adyna alkyş aýdýarlar.  

Welmuhammet GALANDAROW.

Geçen hepdäniň wakalary ykdysadyýetiň pudaklarynyň senagatlaşdyrylmagyna, önümçilige innowasiýalaryň we öňdebaryjy işläp taýýarlamalaryň ornaşdyrylmagyna gönükdirilen toplumlaýyn maksatnamalary nazara almak bilen, ýurdumyzy ösdürmegiň geljegi uly ugurlaryny kesgitledi. Döwlet Baştutanymyz Serdar Berdimuhamedowyň halk hojalygy toplumynyň her bir ulgamyny täze sepgitlere çykarmak boýunça öňde goýan wezipeleri ata Watanymyzy mundan beýläk-de gülledip ösdürmäge, halkymyzyň hal-ýagdaýyny has-da gowulandyrmaga gönükdirilendir. 

1-nji awgustda Hazaryň kenarynda zähmet rugsadynda bolýan hormatly Prezidentimiziň gatnaşmagynda «Awaza» milli syýahatçylyk zolagynyň şypahana düzüminiň üstüni ýetiren täze, döwrebap “Rowaç” kottejler toplumynyň açylyş dabarasy boldy. 

Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzalary bolan “Sabyrly maşgala” hususy kärhanasy hem-de “Güneşli deňiz” we “Kent gurluşyk” hojalyk jemgyýetleri tarapyndan amala aşyrylan bu taslamanyň gurluşygy üçin 10 gektar ýer bölünip berildi. Toplum 240 maşgala niýetlenip, bir wagtda 900-e golaý adamy kabul edip bilýär. 

Döwlet Baştutanymyz Serdar Berdimuhamedow kottej şäherçesiniň düzümi bilen tanyşdy. Onuň abadanlaşdyrylan çäginde ýokary amatlyklary bolan iki gatly kottejleriň 48-si, sport we çagalar üçin meýdançalar, ýüzmek üçin açyk howuz, hyzmat merkezinde bolsa restoran, fiziobejergi hyzmatlarynyň toplumyny hödürleýän SPA merkezi, döwrebap enjamlar bilen üpjün edilen karaoke-bar ýerleşdirilipdir. 

Ýolugra hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň jemgyýetçilik iýmiti ulgamynda ýöriteleşen kärhanalary tarapyndan guralan milli hem-de daşary ýurt aşhanasynyň tagamlarynyň sergisi we türkmen telekeçileriniň önümleri bilen tanyşdy. 

Bu ýerde gadymy usullar esasynda sygyr, goýun, guş etinden, balykdan, däneli ösümliklerden, gök we bakja önümlerinden taýýarlanan her dürli naharlar, çorbalar, süýt önümleri hem-de içgiler bar. Şolaryň hatarynda tamdyrlamany, işleklini, ýarmany, dogramany, palawyň dürli görnüşlerini, çorbany, pişmäni, süzmäni, çaly, agarany we köp sanly beýleki tagamlary agzap geçmek bolar. Şunuň bilen birlikde sergide ussat aşpezleriň deňiz önümlerinden taýýarlan özboluşly tagamlary, süýjülikler görkezildi. 

Hormatly Prezidentimiz kottejlere tarap ugrap, bu ýerde dynç alýanlar üçin döredilen şertler, otaglaryň ýerleşdirilişi hem-de enjamlaşdyrylyşy bilen gyzyklandy. Öýleriň her birinde mebeller bilen üpjün edilen ýatylýan we myhman otaglary, degişli enjamlar ornaşdyrylan aşhana bar. 

Soňra hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Hazaryň häzirki zaman dynç alyş düzümi kemala gelýän kenaryna ugrady. Döwlet Baştutanymyz ildeşlerimiziň arassa howada dynç almagy, bedenterbiýe we sport bilen meşgullanmagy üçin döredilen şertler bilen gyzyklandy. Munuň üçin deňziň kenarynda sport meýdançasy gurlupdyr. Bu ýerde ýerleşýän kafede myhmanlara türkmen topragynda ýetişýän dermanlyk ösümliklerden demlenen çaýlar hem-de naharlaryň tiz taýýarlanylýan görnüşleri hödürlenilýär. 

Gojaman Hazaryň kenary ýylyň bu paslynda has ýakymly. Hormatly Prezidentimiz bu ýerde döredilen amatlyklar bilen tanyşlygyň dowamynda adamlaryň ýokary derejeli dynç alşyny üpjün etmek maksady bilen alnyp barylýan işleri döwrüň talabyna laýyk derejede ösdürmek babatda degişli ýolbaşçylara anyk görkezmeleri berdi. 

Bu gün dünýäde sportuň kenarda oýnalýan görnüşleri, hususan-da, woleýbolyň, futbolyň, hatda tennisiň kenarda oýnalýan görnüşleri uly meşhurlyga eýe bolýar. Bulardan başga-da deňiz sportuň suwdaky görnüşleri üçin ajaýyp tebigy “meýdançadyr”. «Awaza» milli syýahatçylyk zolagynda sportuň bu görnüşleri bilen meşgullanmak üçin ähli şertler döredilen. Mahlasy, amatly howa şertleri hem-de Hazar deňziniň kenar ýakasynyň baý şypahana kuwwaty wagtyňy gyzykly geçirmek üçin giň mümkinçilikleri açýar, saglygyňy berkitmäge mümkinçilik berýär, eziz Diýarymyzyň “deňiz merjeniniň” halkara syýahatçylygyň, şypahana-dynç alşyň hem-de sportuň ykrar edilen merkezine öwrülmegi üçin ähli şertleri döredýär. 

Şol gün «Awaza» milli syýahatçylyk zolagynda Türkmenistanyň Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary, daşary işler ministri, Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň ýangyç-energetika toplumyna, söwda toplumyna gözegçilik edýän orunbasarlary, Ministrler Kabinetiniň ýanyndaky Ulag we kommunikasiýalar agentliginiň Baş direktory bilen Aýlagdaky Arap döwletleriniň hyzmatdaşlyk geňeşiniň Baş sekretary Naýef Falah Mubarak Al-Hajrafiniň duşuşygy boldy. Onuň dowamynda Türkmenistan bilen Aýlagdaky Arap döwletleriniň hyzmatdaşlyk geňeşiniň arasynda gatnaşyklary mundan beýläk-de ösdürmegiň mümkinçilikleri ara alnyp maslahatlaşyldy. 

Ulag-logistika ulgamynda hyzmatdaşlygyň işjeňleşdirilmeginiň, energetika pudagynda gatnaşyklaryň giňeldilmeginiň, harytlaryň we hyzmatlaryň görnüşleriniň, özara haryt dolanyşygynyň möçberiniň mundan beýläk-de artdyrylmagynyň möhümdigi bellenildi. 

Duşuşygyň çäklerinde Türkmenistanyň Daşary işler ministrligi bilen Aýlagdaky Arap döwletleriniň hyzmatdaşlyk geňeşiniň Baş sekretariatynyň arasynda geňeşmeleriň guraly barada özara düşünişmek hakynda Ähtnama gol çekildi. 

3-nji awgustda “Awaza” milli syýahatçylyk zolagynda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň tabşyrygy boýunça iri halkara ýaryşlarda — Russiýa Federasiýasynda guralan “Ýüpek ýoly — 2022” ralli-reýdinde hem-de Özbegistan Respublikasynyň Daşkent şäherinde geçirilen ýetginjekleriň we ýaşlaryň arasynda agyr atletika boýunça Aziýa çempionatynda baýrakly orunlary eýelän türgenleri sylaglamak dabarasy boldy. “Awaza” sport toplumynyň sportuň oýun görnüşleri binasynda geçirilen dabaraly çärä Hökümet agzalary, Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň hem-de Mejlisiň, ministrlikleriň, pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň, jemgyýetçilik guramalarynyň, köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň wekilleri gatnaşdylar. 

Bu ýerde dünýä derejeli sport ýaryşlarynda ýurdumyzyň adyndan mynasyp wekilçilik edip, baýrakly orunlara eýe bolan türgenler Diýarymyzyň sportuny ösdürmäge, sagdynlygyň we ruhubelentligiň ýurdy hökmünde Türkmenistanyň abraýyny yzygiderli ýokarlandyrmaga goşan uly goşandyna hormat hökmünde döwlet derejesinde sarpalanyldy. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Türkmenistanyň ýygyndy toparlarynyň türgenlerine iberen Gutlagynda sporty we köpçülikleýin bedenterbiýäni ösdürmegiň döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň biridigini nygtap, ýurdumyzyň ähli künjeklerinde döwrebap sport toplumlarynyň, stadionlaryň we beýleki sport maksatly binalaryň gurlup ulanmaga berilmeginiň türgenlerimiziň dürli sport ýaryşlarynda üstünlikli çykyş etmegini hem-de olaryň baýrakly orunlara mynasyp bolmagyny şertlendirýändigini belledi. 

Biziň türgenlerimiz 15 — 25-nji iýul aralygynda goňşy Özbegistanyň paýtagty Daşkent şäherinde 21 ýurtdan 260-dan gowrak türgeniň gatnaşmagynda geçirilen agyr atletika boýunça ýetginjekleriň we ýaşlaryň arasyndaky Aziýa çempionatynda Türkmenistana mynasyp wekilçilik etdiler. Agyr atletika boýunça Türkmenistanyň ýygyndy toparynyň agzasy, Aşgabat şäherindäki 104-nji orta mekdebiň 10-njy synp okuwçysy Medine Amanowa ýetginjek gyzlaryň arasynda 64 kilogram agram derejesinde çykyş edip, Özbegistandan, Gazagystandan, Hindistandan, Koreýa Respublikasyndan, Taýlanddan, Bahreýn Patyşalygyndan ýaryşa gatnaşan bäsdeşlerini üstünlikli ýeňip, üç altyn medala hem-de iki bürünç medala mynasyp boldy. 

Agyr atletika boýunça Türkmenistanyň ýygyndy toparynyň türgeni, Aşgabat şäherindäki 20-nji orta mekdebiň 11-nji synp okuwçysy Saparly Muhyýew ýetginjek oglanlaryň arasynda 89 kilogram agram derejesinde çykyş edip, Özbegistanyň, Gyrgyzystanyň, Yragyň, Koreýa Respublikasynyň, Bahreýniň, Saud Arabystany Patyşalygynyň türgenlerinden öňe geçip, hormat münberiniň iň ýokary basgançagyna çykdy. Ýaş türkmen agyr atletikaçysy çykyşlarynyň netijesi boýunça jemi üç altyn medaly gazandy. 

Türkmen türgenleri şu ýylyň ulag boýunça ýaryşlarynyň esasy wakalarynyň birinde — Russiýanyň Ýewropa böleginiň çäklerinde 6 — 16-njy iýulda geçirilen “Ýüpek ýoly — 2022” halkara ralli-reýdinde ýurdumyza mynasyp wekilçilik etdiler. Bu gezekki ralli ýaryşyna dürli döwletlerden, şol sanda Russiýadan, Belarusdan, Gazagystandan, Bolgariýadan, Latwiýadan, Hytaýdan, Mongoliýadan jemi 32 topar gatnaşdy. 

Ýaryşyň geçilmeli ýoly çylşyrymly hem-de gyzykly bolan Astrahan — Moskwa ugry boýunça guraldy. Kerwene goşulanlar Astrahandan badalga alyp, 4463 kilometr aralygy geçip, pellehana — Moskwa şäherine geldiler. Ýoluň köp bölegini ýolsuz ýerler: sähra bölekleri, çägelikler, çylşyrymly dag we tokaý bölekleri düzdi. 10 günlük ralliniň netijeleri boýunça sylaglary gowşurmak dabaralary Moskwadaky “Lužniki” stadionynda geçirildi. 

Türkmenistanyň awtomobil sporty boýunça ýygyndy topary T2 görnüşinde üstünlik gazandy. “Türkmenawtoulaglary” agentliginiň wekili Merdan Toýlyýew hem-de onuň şturmany Şöhrat Toýlyýew “233” belgi bilen “Nissan Patrol” awtoulagynda çykyş edip, 1-nji orna, altyn medala we degişli Kuboga mynasyp boldular. 

Has tapawutlanan türgenlere hormatly Prezidentimiziň adyndan gymmat bahaly sowgatlar hem-de «Awaza» milli syýahatçylyk zolagynda dynç almaga ýollanmalar, şeýle-de Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasy tarapyndan ýörite egin-eşikler gowşuryldy. Awtoralli ýaryşynyň ýeňijilerine bolsa döwlet Baştutanymyzyň adyndan «Nissan Pathfinder» sport awtoulagy sowgat berildi. 

Döwlet sylaglaryna mynasyp bolanlar sporty we sagdyn durmuş ýörelgelerini wagyz etmek ugrundaky yzygiderli aladasy, ýurdumyzda sportuň dürli görnüşleri bilen meşgullanmaga hem-de täze sport ýeňişlerini gazanmaga ähli şertleriň döredilendigi üçin, döwlet Baştutanymyza we Gahryman Arkadagymyza tüýs ýürekden hoşallyk bildirdiler. 

4-nji awgustda zähmet rugsadynda bolýan hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow ogly Kerimguly bilen ir säherde Hazaryň kenaryna çykyp, birsellem gezelenç edip, welosipedli ýörişi amala aşyrdy, şeýle-de sport maşklaryny ýerine ýetirdi. 

Soňra Arkadagly Serdarymyz ogly Kerimguly bilen “Awaza” köpugurly sport toplumyna geldi. Bu ýerde döwlet Baştutanymyz türgenleşik enjamlarynda maşklary ýerine ýetirip, ýokary ussatlyk derejesini görkezdi. 

Hormatly Prezidentimiziň belleýşi ýaly, sport enjamlarynyň her biriniň özboluşly aýratynlygy bolup, olar bedeniň taplanmagynda bolşy ýaly, adam saglygynyň berkidilmeginde hem aýratyn ähmiýetlidir. Sport enjamlarynda berjaý edilýän maşklaryň kada boýunça dürs ýerine ýetirilmeginiň ynsan saglygy üçin peýdasy uludyr. Lukmançylyk ylmynyň tassyklaýşy ýaly, sport maşklary bedeniň ähli agzalarynyň işjeňligini artdyrýar, gujur-gaýratyňy, ruhubelentligiňi ýokarlandyrýar, gan basyşynyň durnuklylaşmagyna hem-de dartgynlylygyň gowşamagyna ýardam edýär. 

5-nji awgustda Balkan welaýatynyň Esenguly etrabynda gurlan “Arkadagyň nesilleri” atly döwrebap çagalar dynç alyş merkeziniň açylyş dabarasy boldy. Dabara Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň hem-de Mejlisiň, welaýat, şäher häkimlikleriniň, jemgyýetçilik guramalarynyň hem-de köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň wekilleri, hormatly ýaşulular, etrabyň ýaşaýjylary gatnaşdylar. 

Döredijilik toparlary myhmanlar üçin baýramçylyk maksatnamasyny taýýarladylar. Ýaş aýdymçylaryň we tansçylaryň sahnalaşdyrylan çykyşlarynda ýaş nesliň sazlaşykly ösmegine hemmetaraplaýyn üns berýändigi üçin, döwlet Baştutanymyza tüýs ýürekden hoşallyk beýan edildi. 

Meýdany 1,5 gektara barabar bolan bu merkez Esenguly etrabynyň häkimliginiň buýurmasy boýunça Durmuş maksatly hyzmat ediş müdirligi tarapyndan çagalaryň dynç alşyny guramaga hem-de gurluşyk ülňülerine bildirilýän häzirki zaman talaplaryna laýyklykda bina edildi. Bu ýerde ýaş raýatlaryň göwnejaý dynç almaklary, saglyklaryny berkitmekleri hem-de wagtlaryny gyzykly geçirmekleri üçin ähli şertler döredilipdir. 

Merkeziň çäginde dürli attraksionlar, şol sanda oýun hiňňildikleri, awtodrom, syn ediş çarhy, oýun zaly, garbanyşhana, çaga oýnawaçlarynyň dükany we beýlekiler ýerleşýär. Bu ýere gelýänler üçin ýaşyl baglaryň, gülleriň arasynda amatly oturgyçlar hem ornaşdyrylypdyr. Edara binasynda işgärleriň netijeli işlemegi üçin ähli şertler döredilipdir. Şeýle-de bu ýerde awtoduralga, dürli tehniki otaglar, beýleki ugurdaş desgalar göz öňünde tutulypdyr. 

Ýaş türkmenistanlylara nobatdaky bu ajaýyp sowgat hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň ösüp gelýän ýaş nesil baradaky aladasynyň ýene-de bir aýdyň beýany boldy. 

6-7-nji awgustda paýtagtymyzda Gurluşyk we senagat toplumynyň işgärleriniň güni mynasybetli “Türkmenistanyň gurluşygy, senagaty, energetikasy — 2022” atly halkara sergi we “Türkmenistanyň gurluşyk, senagat, energetika pudaklarynyň ösüşi” atly maslahat geçirildi. Bu çäreleri ýurdumyzyň ugurdaş ministrlikleri we pudaklaýyn dolandyryş edaralary Söwda-senagat edarasy bilen bilelikde guradylar. 

Hormatly Prezidentimiziň başlangyjy esasynda guralan bu ýöriteleşdirilen forumyň esasy maksady gurluşyk, senagat hem-de energetika ulgamlarynyň, himiýa senagatynyň, ýol gurluşygynyň ösdürilmegine ýardam bermekden, ýurdumyzyň haryt öndürijileriniň ägirt uly kuwwaty we mümkinçilikleri, daşary ýurtly gatnaşyjylaryň enjamlary, täze tehnikalarydyr hyzmatlary bilen tanyşdyrmakdan ybarat boldy. 

Halkara serginiň açylyş dabarasyna Hökümet agzalary, Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň agzalary, Mejlisiň deputatlary, ministrlikleriň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň, jemgyýetçilik guramalarynyň wekilleri, daşary ýurtlaryň Türkmenistanda işleýän diplomatik wekilhanalarynyň ýolbaşçylary, daşary ýurtly hem-de ýerli işewürler, köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň wekilleri, köp sanly aşgabatlylar gatnaşdylar. 

Söwda-senagat edarasynyň sergiler zalynda milli ykdysadyýetimiziň gurluşyk we senagat pudaklaryny döwrebaplaşdyrmak hem-de köpugurly esasda ösdürmek boýunça alnyp barylýan ägirt uly işler, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň baştutanlygynda döwlet maksatnamalarynyň we innowasion taslamalaryň üstünlikli durmuşa geçirilişi barada gürrüň berýän sergi bölümleri ýerleşdirildi. 

Bu ýerde görkezilýän önümleriň hatarynda dürli ölçegdäki turbalar, kerpiçler, demirbeton önümleri, gidroizolýasiýa serişdeleri, ýuwlan çagyl, penopolistirol, keramzit, emulsiýalaryň we boýaglaryň dürli görnüşleri, elektrik kabelleri, kafel, gury gurluşyk garyndylary, “Türkmenaýnaönümleri” kärhanasynyň dürli görnüşli aýnalary, ýag hem howa süzgüçleri, akkumulýatorlar bar. 

Pawilýonlardaky monitorlarda täze gurluşyk önümleri, tehnologiýalary, gurluşyk serişdelerini öndürmek boýunça awtomatlaşdyrylan ulgamlar, suw sorujy we suw arassalaýjy enjamlar, panel hem-de diwar bloklary, alýumin we plastik germewler, santehnika önümleri, dünýäniň öňdebaryjy önüm öndürijileriniň kuwwatly gurluşyk tehnikalary görkezildi. Bu ýerde ýakyn geljekde guruljak edara binalarynyň, söwda we dynç alyş merkezleriniň, ýokary amatlyklary bolan ýaşaýyş jaýlarynyň şekilleri-de görkezildi. 

Aýratyn-da, inženerçilik-tehniki çözgütleri we täze tehnologiýalary talap edýän desgalaryň gurluşyklary barada gürrüň berýän bölümler uly gyzyklanma eýe boldy. Onda awtobanlaryň, köprüleriň, köp zolakly halkalaýyn awtomobil ýollarynyň, ýerasty geçelgeleriň we ýurdumyzyň uly ýollarynyň ugurlaryndaky köp derejeli çatryklaryň gurluşyklary barada gürrüň berilýär. 

Döwlet Baştutanymyzyň başlangyjy boýunça durmuşa geçirilýän giň möçberli taslamalar, hususan-da, ýurdumyzyň halkalaýyn energoulgamyny döretmek boýunça alnyp barylýan işler elektroenergetika pudagynyň sazlaşykly ösüş ýoluna düşendigini görkezýär. Sergide döwrebap binalaryň — energetika enjamlaryny abatlamak we hyzmat etmek boýunça merkezleriň, “ýaşyl” generator beketleriniň şekilleri, energiýanyň gaýtadan dikeldilýän çeşmeleri ulgamyndaky işläp taýýarlamalar — Gün panelleriniň hem-de ýel generatorlarynyň şekilleri görkezildi. 

Döwrebap senagat we elektron önümleri öndürýän “Aýdyň gijeler” hojalyk jemgyýeti sergide ykjam telefonlary, smartfonlary, monobloklaryň dürli görnüşlerini, smart-telewizorlary, split-kondisionerleri, internet ulgamyny paýlaýjylary (router), agyz suwuny sowatmak we ýylatmak üçin niýetlenen enjamlary görkezdi. 

Halkara serginiň çäklerinde geçirilen “Türkmenistanyň gurluşyk, senagat, energetika pudaklarynyň ösüşi” atly maslahatda ýurdumyzyň ministrlikleriniň, pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň ýolbaşçylary, ýerli işewürler, birnäçe daşary ýurt kompaniýalarynyň, kärhanalaryň hünärmenleri adaty görnüşde we sanly ulgam arkaly öz teklipleri bilen çykyş etdiler. 

Maslahatyň dowamynda şweýsariýaly önüm öndürijileriň binalaryň we desgalaryň seýsmiki-gorag ulgamynyň ugurlaryna, RIK logistik modulynyň mümkinçiliklerine hem-de ulaglaryň çykdajylaryny hasaplamagyň guralyna, Russiýanyň kompaniýalarynyň önümleri, gurnamalary, enjamlary getirmegiň ykdysady taýdan bähbitli ugurlaryny kesgitlemäge, gurluşyk taslamalaryny dolandyrmagyň usullaryna, türkiýeli işläp taýýarlaýjylar bilen geňeşmeleri guramaga degişli tekliplere baha berildi. Şeýle-de elektroenergetika ulgamynda barlag işleriniň netijeliligini ýokarlandyrmak, suw serişdelerini aýawly saklamak, gurluşyk serişdelerini öndürmek, ýolgurluşyk pudagynyň ösdürilmeginde innowasiýalar bilen bagly meselelere deglip geçildi. 

Daşary ýurtly foruma gatnaşyjylar ýurdumyzda döwrebap düzümleriň, innowasion işleri alyp barmak üçin ähli mümkinçilikleriň we şertleriň bardygyny belläp, türkmen kärdeşleri bilen täze tehnologiýalary işläp taýýarlamak boýunça giňden hyzmatdaşlyk etmäge, bilelikdäki taslamalara, barlag nusgalarynyň synaglaryna gatnaşmaga taýýardyklaryny beýan etdiler. 

Şeýlelikde, geçen hepdäniň wakalary Garaşsyz, baky Bitarap döwletimiziň depginli ösüşiniň nobatdaky subutnamasy boldy. Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň baştutanlygynda ýurdumyzda amala aşyrylýan giň gerimli özgertmeler ata Watanymyzyň ykdysady kuwwatyny pugtalandyrmaga, halkara abraýyny has-da belende götermäge we halkymyzyň durmuş-ýaşaýyş şertlerini mundan beýläk-de gowulandyrmaga gönükdirilendir. 

(TDH)

Önümçilik ýaly ymykly-düýpli hem-de durnukly-ugrugan ugurda il-ýurt ähmiýetli täzelik-tejribe, beýleki düzümler bilen deňeşdirilende, seýregräk bolup geçýär. Ýöne Gökdepäniň gön zawodyna welin şeýle kada degişli däl çemli: aram-aram habar tutup bildigimiz bes, heniz ir saýýan ýa-da asla garaşmaýan ýagşydan-ýagşy gowulyklaryňy til üstünden eşiden badyňa, ol ýere barmaga gyssanarsyň. Onsoň bu zawodyň işi hakynda okyjylary yzygiderli tanyşdyryp durmagymyzyň sebäbi hem öz-özünden düşnükli boluberer: tejribe derejesindäki gaýry ýerlerde hem ulanylmaly täzelikleri her gezek geleniňde görüp-eşidäýmek — juda seýrek ýagdaý. 

Hawa, zawodyň taryhynyň özi turuwbaşdan tejribe: 1995 — 1996-njy ýyllarda gurlan zawod, dürli sebäplere görä, tä 2015-nji ýyla çenli onçakly gowy işläp bilmändir. Onsoň daşary ýurtly hünärmenleriň hem başarmadyk endişesini — önümçiligi doly ýola goýmagy türkmen hünärmenleri öz üstüne alýar. Üýtgeşik maddy serişde çykarman, maliýe çykdajylary onçakly sarp etmän, öňki enjamlary işletmek üçin tejribeli we aýratyn ukyba eýe bolan işgärler gerek. Munuň üçin deri eýlemekde Aşgabatdaky we Marydaky önümçilikleriň tejribesi jikme-jik öwrenilýär. Şol ýerlerde oňat işläp, özüni tanadan hünärmenleriň zawoda ýolbaşçy we esasy tehnologik işlere çekilmegi, ýerli, özem döredijilik başarnykly ussalaryň hem şolara goşulmagy bilen zawod taslama kuwwatlygyna doly ýetdi. Şeýdibem geçen 6-7 ýylyň içindäki yzygiderliden köpugurly we düýplüden täzeçil öňegidişlikler gazanyldy. Şeýlelikde, geçen ýylda 40 müňe barabar dowaryň hem-de 20 müň töweregi sygryň derisini göne öwürmäge ýol açyldy. Bu ýyllar munuň daşyndan goşmaça önümçiligi ýola goýmagyň hem döwri boldy: tikinçilik sehi hem-de ýüň bölümi döredildi, zawodda iş orunlary hem azyndan 45 göterim artdy, işgärleriň sany indi 64-e ýetdi. Diýmek, iş orunlarynyň şunça köpelmegi peýda — eger her bir esasy önümçilik şeýle ýola goýulsa, onda birbada uly utuşuň iki-üçi gazanylar. Ýagny, bir tarapdan, her bir ýurtda juda möhüm durmuş görkezijisi bolan iş bilen üpjünçilik görnetin ýokarlansa, önümçiligiň şeýle çeýe diwersifikasiýasy arkaly öz bazarlarymyzy ýerli önümlerimiz bilen doly üpjün etmekden daşgary olary daşary ýurtlara hem ugratmaga has uly mümkinçilik açylar. Galyberse-de, goşmaça girdeji islendik edara-kärhananyň «elini giň edýär» ahbetin. Işe, işgärleriň durmuşyna degişli zerur meseleleri çözmäge serişde goldawy bolýar. Şeýle mümkinçiligiň bardygy, ylaýta-da, munuň eýýäm telekeçilik, ýagny döredijilik başarnygy bilen ulanylýandygy Gökdepäniň gön zawodynyň mysalynda görünýär. Hawa, işiň telekesi hemme ýerde edilmeli, muny hem bu ýerdäki ýolbaşçylardyr hünärmenleriň işinde görmek bolýar: önümleriň 30 göterime barabary telekeçililere satylýar. Munuň mukdar jähetden hem, syýasy-ykdysady taýdan hem agramyny megerem, her kim bilýändir: döwlet eýeçiligindäki kärhananyň önümleriniň tas üçden biri hususyýetçiler bilen hyzmatdaşlygyň oňyn-anyk netijesi.  

Şu ýerde ähli işleriň, ozaly bilen, ylmy hyzmatdaşlygyň, hususan-da, Türkmenistanyň Ylymlar akademiýasynyň Himiýa institutynyň alymlary bilen alnyp barylýandygy hem şeýle tejribäni öwrenjeklere ýatladylmaly ýagdaý. Munuň özi täzelik girizmekde iň netijeli we gysga usullaryň ulanylmagyny üpjün edýär. Kärhana uly bolmasa-da, ol hatda iri önümçilik düzümlerine-de çetin-endişe meseläni — öz serişdeleriniň hasabyna enjamlary täzelemek üçin maliýe-guramaçylyk işlerini öňräkden bäri geçirip gelýär.  

Aslynda, bu oňyn tejribäni ýurdumyzyň ugurdaş-u-ugurdaş däl ulgamdyr, sebitdir künjeklerinde netijeli ulanyp boljakdygyna göz ýetirmek kyn däl. Hiç bolmanda, diňe maldarçylygy alanymyzda-da, ýurdumyzyň islendik ýerinde bu pudagyň ýeterlik möçberde gön önümlerini çig mal bilen, özem diýseň arzan bahadan üpjün edere mümkinçiligi görnetin-ä! Diýmek, gönden önýän aýakgapdyr ýantorbalaryň, kemerdir okuwçy horjunlarynyň, deriden tikilen gaýry egin-eşiklerdir telpek-başgaplaryň ýokary hilliden arzan bolmagyna ähli tebigy serişdelerdir şertlerimiz bar.  

...Düýe ýüňüniň bejerijilik ähmiýetine ozal kembaha garan kişi hökmünde şeýle ýatlamany dile getirmekçi: Daşkentde okaýan mahalymyz täjigistanly ýoldaşym Alijon düýe ýüňüni guragyry üçin ulanjakdygyny özüne mahsus çekinjeňlik bilen çala ýaňzytdy. Muny Alijonyň şol ýerdäki okaýan türkmenleriň aglabasynyň egninde görüp, dillenendigini duýup, ýanýoldaşymyň şol mahallar atlandyryşy ýaly, «ýeňsiz» örýändiginden peýdalanaga-da, ýüň däl-de, «ýeňsiziň» özüni sowgat beripdim. Diýmek, gön zawody hem bolsa, dokma pudagynyň gaýry bu ugra degişli ulgamdaşlary bolup, saglyk we ykdysady taýdan möhüm işe — düýe ýüňünden ýorgan tikmegi ýola goýan işgärlerden köp hoşal bolýarsyň. Diňe saglyga ýaramly ýylylygy däl, eýsem, peşene-kaşaňlygy bilen hem parh edýän, bir döwürlerde diňe barlylara elýeterli bolan, Garaşsyzlykdan ozal bolsa gözümizden uçuberen agar çäkmenler-ä, şükür, indi şu günümiziň ýaşulularynyň sarpaly lybasyna, sähelçe göwşüllänleri hem gündelik egneataryna öwrülip gitdi. Munuň sebäbi Garaşsyzlyk ýyllarynda döwlet tarapyndan önjeýli işlemegine ilki badalga, indi bolsa uly goldaw alan hususyýetçilerimiziň gadymy senetlerimizi döwrebap usullar bilen utgaşdyryp bilýändikleri.  

Gönüň, ozaly bilen, saglyk, galyberse-de, ykdysady taýdan peýda-bähbidiniň üstüne indi barha artýan ekologik taýdan ähmiýetini ýatlap geçmek artykmaçlyk etmese gerek. Mundan ötri, «husyt iki çykarar» ýaly, älem ykrarly pähime goşant, ýagny bu ýerde «gysganjyň çykdaýjysy üç esse» diýsek, hakykata has-da ýakynlaşarys. Hawa, hakyky gön önümleriniň emeli-ýasama harytlardan gymmadyrak bolýan ýagdaýynda-da, olaryň «ömrüniň» has uzaklygy, tene-bedene tebigy ýakymlydygy belli ahbetin! Onsoňam, ýasama gön önümlerini çykarmak üçin ekologiki çykdajylaryň mal derisinden öndürilendäkiden az bolmajagy aýan zat.  

Hakberdi AMANMYRADOW.

«Türkmenistan».

Düýn hormatly Prezidentimiziň gatnaşmagynda Balkan welaýatynyň çägindäki Garabogazköl aýlagynyň üstünden geçýän täze awtomobil köprüsiniň gurluşygyna dabaraly ýagdaýda badalga berilmegi ýurdumyzyň ulag ulgamynda amala aşyrylýan iri taslamalaryň üstüni ýetiren waka boldy. Diýarymyzyň üstaşyr ulag mümkinçiliklerini has-da artdyrjak bu täze awtomobil köprüsiniň düýbüni tutmak dabarasyna gatnaşan balkanly ildeşlerimiziň käbiri ýürek buýsanjyny biziň bilen paýlaşdy. 

 Hangeldi KERIMOW,
Balkan Awtomobil ýollaryny ulanyş müdirliginiň başlygy: 

— Täze awtomobil köprüsiniň düýbüniň tutulmagy Arkadagly Serdarymyzyň baştutanlygynda merdana halkymyzyň gadymdan gelýän ýol-ýörelgeleriniň mynasyp dowam etdirilýändiginiň güwäsidir. Türkmen halky asyrlaryň dowamynda goňşy we beýleki halklar bilen söwda-ykdysady, medeni gatnaşyklary yzygiderli alyp barypdyr. Netijeli özara bähbitli gatnaşyklaryň ýola goýulmagy bolsa belli bir derejede çar tarapa uzaýan ýollaryň ygtybarlylygyna, asudalygyna we howpsuzlygyna baglydyr. Türkmenistan hut şeýle ýollar bilen taryhyň ähli döwürlerinde-de uly abraýdan peýdalanypdyr. Ýurdumyzda awtomobil, howa, deňiz we demir ýollarynyň gurluşyklarynyň ençemesiniň taslamasynyň durmuşa geçirilmegi munuň aýdyň subutnamasydyr. 

Soňky ýyllarda şäherara, etrabara, şonuň bilen birlikde-de, halkara awtomobil ýollarynyň müňlerçe kilometri täzeden gurlup, ozaldan hereket edýänleriniň durky döwrebaplaşdyryldy. Arkadagly Serdarymyzyň Garabogazköl aýlagynyň üstünden geçýän täze köpriniň gurluşygyna badalga bermegi bolsa bu sogaply işiň üstünlikli dowam etdirilýändigini tassyklaýar. Türkmenbaşy şäherinden goňşy Gazagystanyň serhedine çenli uzap gidýän bu ýol diňe bir içerki däl, eýsem, halkara ulag gatnawlary üçin-de möhüm ähmiýete eýedir. Ähli amatlyklar üpjün edilen şeýle iri desganyň gurluşygyna badalga beren hormatly Prezidentimize alkyşymyzyň çägi ýok. Arkadagly Serdarymyza berk jan saglyk, uzak ömür, tutumly işleriniň rowaçlyklara beslenmegini arzuw edýäris. 

 Toýly GURBANGELDIÝEW,
«Garabogazkarbamid» zawodynyň taýýar önümi satmak bölüminiň esasy hünärmeni: 

— Hazaryň türkmen kenary Garaşsyz döwletimiziň, şol sanda tutuş sebitiň ykdysadyýetiniň ösmegine önjeýli goşant goşýan möhüm künjekleriň biridir. Kenarýakasynda ýerleşýän Türkmenbaşy Halkara deňiz porty bolsa ýükleri üstaşyr geçirmekde, daşamakda we ýolagçylary gatnatmakda wajyp orun eýeleýär. Aslynda, Türkmenbaşy şäherindäki ulag düzümleri Ýewraziýa ugurlary boýunça logistik merkez bolup durýar. Türkmenbaşydaky nebiti gaýtadan işleýän zawodlar toplumynda, Garabogazdaky karbamid zawodynda we Gyýanlydaky gazhimiýa toplumynda taýýarlanylýan ýokary hilli önümler şu düzümler arkaly daşarky bazarlara ugradylýar. Şeýle möhüm işleri bökdençsiz we ygtybarly amala aşyrmak üçin bolsa, ilkinji nobatda, ygtybarly deňiz, howa, awtomobil, demir ýollary gerek. 

Arkadagly Serdarymyzyň gatnaşmagynda dabaraly ýagdaýda düýbi tutulan täze köpriniň gurluşygy şu işleriň çözgüdini tapmaga örän oýlanyşykly çemeleşilýändigine şaýatlyk edýär. Garabogazköl aýlagynyň üstünden geçjek täze awtomobil köprüsiniň gurluşygy biziň kärhanamyz üçin aýratyn ähmiýete eýedir. Biziň her ýylda öndürýän önümimiziň üçden bir bölegi ýük göterijiligi 11 tonnadan 20 tonna çenli bolan ýöriteleşdirilen awtoulaglar arkaly Türkmenbaşy Halkara deňiz portuna we demir ýol menziline daşalyp, içerki hem daşarky sarp edijilere ugradylýar. Bizde her günde taýýar önümiň bäş ýüz tonnadan müň tonna çenlisini awtoulaglar arkaly ugratmaga mümkinçilik bar. Diňe şu ýylyň geçen 7 aýynda kärhanamyz boýunça taýýarlanan 669 müň tonna çemesi taýýar önümiň 205 müň tonna golaýy awtomobil ulaglary arkaly degişli ýerlere ýetirildi. 

Täze awtomobil köprüsiniň işe girizilmegi bilen, awtoulaglaryň hereketiniň howpsuzlygy üpjün ediler. Şeýle mümkinçilikleri döredip berýän hormatly Prezidentimiziň jany sag, beýik işleri rowaç bolsun! 

 Amangeldi REJEBOW,
Türkmenbaşy şäheriniň ýaşaýjysy, Hormatly il ýaşulusy: 

— Arkadagly Serdarymyzyň Kararyna laýyklykda, Garabogazköl aýlagynyň üstünden geçýän täze awtomobil köprüsiniň gurluşygyna girişilmegi döwletimiziň berkararlygynyň, halkymyzyň bagtyýarlygynyň barha pugtalanýandygyndan habar berýär. Ýol çekmek, köpri gurmak iň sogaply işleriň biri hasaplanýar. Döwlet Baştutanymyzyň täze guruljak desganyň düýbüniň tutulyş dabarasyna gatnaşyp, bu taslama badalga bermegi ýurdumyzyň ykdysady kuwwatyny has-da artdyrmaga goşant bolar. 

Halkymyzy täze belentliklere tarap ynamly alyp barýan Arkadagly Serdarymyzyň amala aşyrýan işlerine buýsanjymyz günsaýyn goşalanýar. Awgust aýynyň başyndan bäri «Awaza» milli syýahatçylyk zolagynda täze «Rowaç» täze kottejler toplumynyň ulanyşa berilmegi, Esenguluda «Arkadagyň nesilleri» atly döwrebap çagalar dynç alyş merkeziniň işläp başlamagy welaýatyň ýaşaýjylarynyň uly bagtdan paýlydygynyň güwäsine öwrüldi. 

Arkadagly Serdarymyz täze desganyň düýbüniň tutulyş dabarasyna gatnaşmaga geleninde, biz — ýaşulular bilen saglyk-amanlyk soraşyp, halkymyzyň bagtyýarlygyny has-da berkitmegiň hatyrasyna döwlet derejesinde bitiriljek işler barada gürrüň berdi. Halkymyzyň bähbidine gönükdiriljek şeýle tutumly işler döwletimiziň ykdysady kuwwatynyň barha ýokarlanýandygynyň nyşanydyr. 

Ýazga geçiren Hojaberdi BAÝRAMOW.

«Türkmenistan».

Türkmenistanyň Prezidenti Garabogazköl aýlagynyň üstünden geçýän täze awtomobil köprüsiniň düýbüni tutmak dabarasyna gatnaşdy 

 Garabogaz, 8-nji awgust (TDH). Şu gün Hazaryň kenarynda zähmet rugsadynda bolýan hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow ulag düzüminiň ýene bir möhüm desgasynyň — Türkmenbaşy — Garabogaz — Gazagystanyň serhedine çenli barýan awtomobil ýolunyň ugrunda Garabogazköl aýlagynyň üstünden geçýän täze awtomobil köprüsiniň düýbüni tutmak dabarasyna gatnaşdy. 

Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe Türkmenistanyň gadymyýetden bäri yklymara geçelgeleriň çatrygynda çäk taýdan amatly ýerde ýerleşýändigini hem-de ägirt uly üstaşyr ulag kuwwatyny nazara almak bilen, ýurdumyzyň ulag düzüminiň dünýä ulgamyna goşulyşmagy, häzirki zaman ölçeglerine gabat gelýän, ulaglaryň ähli görnüşini, şol sanda awtomobil ulagyny öz içine alýan multimodal düzümiň ösdürilmegi hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow tarapyndan durmuşa geçirilýän syýasatyň ileri tutulýan ugurlarynyň biridir. 

Soňky ýyllarda ýurdumyzda ýol gurluşygyny ösdürmek, täze halkara ulag geçelgelerini döretmek, ýük we ýolagçy gatnawlarynyň möçberini yzygiderli artdyrmak boýunça giň gerimli işler alnyp barylýar. Ýol-ulag düzüminiň barha kämilleşdirilmegi, iň öňdebaryjy tehnologiýalary ulanmak esasynda täze awtomobil ýollarynyň hem-de köprüleriň gurulmagy, häzirki döwrüň ýokary talaplaryna laýyk gelýän awtomobil ýollarynyň ösen ulgamynyň kemala getirilmegi munuň aýdyň subutnamasydyr. 

Köpriniň düýbüni tutmak dabarasynyň geçiriljek ýerine dikuçarda gelen döwlet Baştutanymyzy köp sanly dabara gatnaşyjylar uly ruhubelentlik bilen garşyladylar. Sungat ussatlarynyň joşgunly aýdym-sazly çykyşlary dabara aýratyn öwüşgin çaýdy. 

 Soňra hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow şanly waka mynasybetli ýörite gurnalan bina barýar hem-de awtomobil ýollarynyň we köprüleriň gurluşygynyň taslamalary bilen tanyşýar. Bu ýerde Garabogazköl aýlagynyň üstünden geçjek täze köpriniň gurluşygynda ulanyljak kuwwatly tehnikalary-da görmek bolýar. 

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary Ç.Purçekow döwlet Baştutanymyza ýolgurluşyk ulgamynda alnyp barylýan işler barada hasabat berdi hem-de şekil taslamalarynyň üsti bilen Diýarymyzyň halkara ulag geçelgeleri hakynda giňişleýin maglumat berdi. 

Soňky ýyllarda häzirki zaman ulag-logistika ulgamyny döretmek, ýurdumyzyň yklymyň wajyp üstaşyr ulag geçelgesi hökmündäki ornuny pugtalandyrmak ugrunda ägirt uly işler alnyp barylýar. Bu bolsa halkara hyzmatdaşlygyň ösdürilmegine, Türkmenistanyň çäginden geçýän üstaşyr gatnawlaryň işjeňleşmegine, şunuň bilen birlikde, eksport-import amallarynyň döwrüň talaplaryna laýyk amala aşyrylmagyna giň ýol açýar. 

Bu ýerde goýlan şekil taslamalaryndan, kartalardan we çyzgylardan görnüşi ýaly, Demirgazyk — Günorta hem-de Gündogar — Günbatar ugurlary boýunça ulag-logistika düzümini ösdürmek boýunça maksatnamalaýyn işler durmuşa geçirilýär. Munuň özi Türkmenistanyň ählumumy ulag ulgamyna işjeň goşulyşmagyny üpjün edýär. 

Garabogazköl aýlagynyň üstünden geçjek täze köpriniň gurulmagy Demirgazyk — Günorta ulag geçelgesiniň halkara derejedäki ähmiýetini artdyrar. Bu taslamany amala aşyrmak Türkmenistanyň ozaldan gelýän hyzmatdaşy bolan “Dorožnoýe stroitelstwo “Altkom” jogapkärçiligi çäkli jemgyýetine ynanyldy. 

Şekil taslamalarynda potratçynyň täze köpriniň gurluşygynda ýerine ýetirmeli işleriniň anyk meýilnamasy görkezilýär. Aýratyn-da, Türkmenbaşy — Garabogaz — Gazagystanyň serhedine çenli awtomobil ýolunyň ugrunda gurulmagy meýilleşdirilýän ugurdaş desgalar barada hasabat berildi. Şolaryň hatarynda sürüjiler we ýolagçylar üçin niýetlenen dynç alyş merkezleri, myhmanhana, tehniki hyzmat ediş merkezleri, awtobus duralgalary, ulaglaryň agramyna hem-de ölçegine gözegçilik etmek üçin awtomatlaşdyrylan ulgam, yşyklandyryjylaryň, ýol belgileriniň görnüşleri bar. 

Hormatly Prezidentimiziň alyp barýan oňyn syýasaty netijesinde Türkmenistan sebit we yklym ähmiýetli möhüm ulag-logistika merkezi hökmünde eýeleýän ornuny ynamly berkidýär. 

Içerki ýol-ulag ulgamyny kämilleşdirmek bilen birlikde, ýük hem-de ýolagçy gatnawlaryny işjeňleşdirmek üçin oňyn şertleriň döredilmegine ýardam berýän täze halkara ulag geçelgeleriniň kemala getirilmegi Türkmenistanyň dünýä ykdysady ulgamyna goşulyşmagy üçin amatly mümkinçilikleri döredýär. Şu maksat bilen, demir ýol, howa hem-de deňiz ýollary bilen bir hatarda, awtomobil ýollarynyň gurluşygy üstünlikli amala aşyrylýar we täze ýollary gurmak, ozal bar bolanlarynyň durkuny täzelemek meýilleşdirildi. 

Wise-premýer Ç.Purçekow ýurdumyzyň ýol-ulag düzüminiň döwrüň talabyna kybap derejede ösdürilmegine yzygiderli üns berýändigi üçin hormatly Prezidentimize hoşallyk bildirdi we öňde durýan wezipeleriň üstünlikli durmuşa geçirilmegi ugrunda sazlaşykly işleriň üpjün ediljekdigine ynandyrdy. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow täze köpriniň Demirgazyk — Günorta ugrunyň möhüm bölegine öwrüljekdigini, onuň diňe bir Türkmenistan üçin däl, eýsem, tutuş sebit üçin hem ähmiýetli boljakdygyny belläp, gurluşyklaryň hiliniň döwrüň talaplaryna laýyk gelmelidigine ünsi çekdi. Şunda ýokary hilli gurluşyk serişdeleriniň ulanylmagy, häzirki zamanyň ösen tejribesiniň hem-de täzeçil usullaryň ornaşdyrylmagy möhüm talapdyr. 

Döwlet Baştutanymyz meýilleşdirilen ähli gurluşyklaryň kesgitlenen möhletde tamamlanmagyna aýratyn ähmiýet berilmelidir diýip nygtady we wise-premýere işleriň ähli tapgyrlaryny yzygiderli gözegçilikde saklamagy tabşyrdy. 

Soňra döwlet Baştutanymyz mejlisler zalyna girdi hem-de özi üçin ýörite bellenilen ýere geçdi. Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowa söz berilýär. 

Döwlet Baştutanymyz ýygnananlara ýüzlenip, şu günki wakanyň — ýurdumyzyň ykdysadyýeti üçin ýene bir möhüm ähmiýetli desga bolan Garabogazköl aýlagynyň üstünden geçýän täze, döwrebap awtomobil köprüsiniň düýbüniň tutulmagynyň taryhy ähmiýetini belledi. 

Garaşsyz, Bitarap Watanymyzyň üstaşyr ulag kuwwatyny ýokarlandyrmak, yzygiderli ösdürmek babatda netijeli işler alnyp barylýar. Öňdebaryjy dünýä tejribesi esasynda ýükleri daşamagyň we ýolagçylary gatnatmagyň döwrebap ulgamy döredilýär. Eziz Diýarymyzda täze awtomobil ýollarynyň, köprüleriň yzygiderli gurulmagy munuň aýdyň subutnamasydyr diýip, hormatly Prezidentimiz nygtady. 

Amala aşyrylýan iri taslamalar ýurdumyzyň üstaşyr ulag kuwwatyny has doly durmuşa geçirmäge mümkinçilik berýär. Beýik Ýüpek ýolunyň ýüregi hökmünde ykrar edilen Türkmenistan häzirki wagtda onuň täzeçil esasda dikeldilmeginde wajyp orun eýeleýär. Ady rowaýata öwrülen bu ýoluň täze görnüşi sebitiň ýurtlarynyň durmuş-ykdysady kuwwatyny mundan beýläk-de artdyrmaga hyzmat edýär diýip, döwlet Baştutanymyz belledi. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow parasatly pederlerimiziň ýol çekmegi, köpri gurmagy döwletlilik hasaplap, ony asylly ýörelgä öwrendiklerini aýtdy we bu gün ýol-ulag düzüminde amala aşyrylýan giň gerimli işleriň şu sogaply ýörelgeleriň mynasyp dowam etdirilýändigini görkezýändigini nygtady. 

Häzirki zamanyň barha ösýän talaplaryny nazara almak bilen, Garabogazköl aýlagynyň üstünden täze, döwrebap awtomobil köprüsini gurmak maksadalaýyk hasaplandy. Şu ýylyň 16-njy iýunynda kabul edilen Karara laýyklykda, Türkmenbaşy — Garabogaz — Gazagystanyň serhedine çenli barýan awtomobil ýolunyň ugrunda umumy uzynlygy 354 metr, ini 21 metr bolan, ikitaraplaýyn gatnawly awtomobil köprüsiniň taslamasyny taýýarlamak we gurmak göz öňünde tutuldy diýip, döwlet Baştutanymyz sözüni dowam etdi. 

 Taslamany bu ugurda köpýyllyk tejribesi bolan «Dorožnoýe stroitelstwo «Altkom» jogapkärçiligi çäkli jemgyýeti amala aşyrar. 

Täze köpri ýurdumyzyň günbatar we demirgazyk sebitleriniň, şeýle-de goňşy döwletleriň arasynda haryt dolanyşygynyň, ulag hem-de ýolagçy gatnawlarynyň möçberini has-da artdyrmaga mümkinçilik berer diýip, hormatly Prezidentimiz nygtady. Bu köpri Türkmenistanyň, Russiýanyň, Gazagystanyň, Eýranyň we Hindistanyň ýük daşaýjylaryna deňiz, demir ýol hem-de awtomobil ulaglary arkaly Demirgazyk we Günbatar Ýewropa ýurtlaryna gysga ýol boýunça çykmakda netijeli hyzmat eder. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow bu desganyň ähmiýeti barada aýtmak bilen, täze köpriniň ýurdumyza dünýäniň ykdysady giňişligine işjeň goşulyşmak, daşary ýurtlar bilen hyzmatdaşlygy has-da berkitmek üçin amatly şertleri döretjekdigini nygtady. Şu maksat bilen, Diýarymyzda awtomobil ýollaryny gurmak we ozal bar bolanlarynyň durkuny täzelemek hem göz öňünde tutulýar. 

Bu giň möçberli işleriň amala aşyrylmagy Ýewropadan Merkezi Aziýa, Merkezi Aziýadan Ýewropa çenli ýükleri we ýolagçylary Türkmenbaşy Halkara deňiz portunyň üsti bilen üznüksiz gatnatmaga has amatly şertleri üpjün eder. 

Deňiz ýakasynyň hem-de Garabogazkölüň baý tebigy baýlyklaryny özleşdirmäge, bu ýerleriň geografik ýagdaýlaryny öwrenip, netijeli ulanmaga ýardam berer. Şeýle-de syýahatçylaryň Türkmenbaşy şäherinde we «Awaza» milli syýahatçylyk zolagynda döredilen şypahana-dynç alyş desgalarynyň hyzmatyndan peýdalanmaklaryna mümkinçilik döreder. 

Bu taslamanyň halkymyzyň ýaşaýyş-durmuş derejesini has-da ýokarlandyrmaga, ýurdumyzyň ulag-logistika ulgamyny ösdürmäge oňyn täsirini ýetirjekdigine pugta ynanýaryn diýip, döwlet Baştutanymyz nygtady. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow ýygnananlary Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe täze, döwrebap köpriniň düýbüniň tutulmagy bilen tüýs ýürekden gutlap, hemmelere berk jan saglyk, abadançylyk, alyp barýan işlerinde uly üstünlikleri arzuw etdi. 

 Soňra “Altkom” maliýe-senagat toparynyň direktorlar geňeşiniň başlygy Aleksandr Tislenko söz berilýär. 

Mälim bolşy ýaly, Türkmenistanyň ýolgurluşyk ulgamynda öňden gelýän hyzmatdaşy bolan bu kompaniýa Türkmenbaşy — Garabogaz — Gazagystanyň serhedine çenli barýan awtomobil ýolunyň ugrunda Garabogazköl aýlagynyň üstünden geçýän täze awtomobil köprüsiniň taslamasyny düzmek we ony gurmak ynanyldy. 

“Altkom” kompaniýasynyň ýolbaşçysy hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowa hem-de dabara gatnaşyjylaryň ählisine ýüzlenip, düzümleýin desganyň gurluşygyna — Garabogazkölüň üstünden geçýän awtomobil ýolunyň ugry boýunça Gazagystanyň serhedine çenli barýan iki zolakly awtomobil köprüsiniň gurluşygyna badalga bermek mynasybetli geçirilýän dabara bilen hemmeleri tüýs ýürekden gutlady. 

A.Tislenko deňhukukly hem-de özara bähbitli hyzmatdaşlyk üçin hemişe açyk bolan Türkmenistanyň ýolbaşçylaryna “Altkom” kompaniýasyna bildirilen ynam hem-de berilýän goldaw üçin tüýs ýürekden hoşallygyny beýan edip, dostlukly ýurduň geljekki ykdysady ösüşine goşant goşmagyň, ulag ulgamynyň häzirki zaman düzümini döretmäge ýardam bermegiň özleri üçin uly hormatdygyny nygtady. 

Daşary ýurt kompaniýasynyň ýolbaşçysy ägirt uly ykdysady kuwwata eýe bolan hem-de sebitde parahatçylygyň, durnuklylygyň we abadançylygyň daýanjy diýlip ykrar edilen ajaýyp ýurt hasaplanýan Türkmenistan bilen 2009-njy ýylda ýola goýlan netijeli hyzmatdaşlygyň taryhy barada aýdyp, şu ýyllaryň içinde Türkmenabat — Farap awtomobil köprüsiniň, Türkmenabat — Farap demir ýol köprüsiniň, Kerki — Kerkiçi awtomobil köprüsiniň, degişlilikde, Kerki — Ymamnazar ugry boýunça iki demir ýol köprüsiniň, Daşoguz şäheriniň Halkara howa menziliniň uçuş-gonuş zolagynyň gurluşyklarynyň taslamalaryny durmuşa geçirendiklerini belledi. 

Kompaniýanyň ýolbaşçysy hormatly Prezidentimiziň sebit we halkara derejede abraýly döwleti kemala getirmekde ägirt uly üstünlikleri gazanmakda öňdengörüjiligini belläp, ýurdumyza gysga wagtyň içinde iri üstaşyr ulag merkezine öwrülmegiň başardandygyny aýtdy. 

Bu gün Türkmenistan Beýik Ýüpek ýoluny — asyrlaryň jümmüşine uzaýan ýollary işjeň we üstünlikli gaýtadan dikeltmegi dowam edýär, sebitde düzümleriň özara baglanyşyklylygy, häzirki zaman awtomobil, demir ýol, howa we deňiz ugurlary görnüşindäki serhetüsti ulag geçelgeleriniň gurluşygy boýunça başlangyçlary öňe sürýär. Munuň özi Aziýa we Ýewropa ýurtlarynyň arasynda hyzmatdaşlygy hil taýdan täze derejä çykarmaga mümkinçilik berýär. 

A.Tislenko Türkmenistanyň we türkmen halkynyň bähbidine amala aşyrylýan giň gerimli işlere gönüden-göni gatnaşmaga döredilen mümkinçilik üçin hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowa tüýs ýürekden hoşallyk bildirip, ýolbaşçylyk edýän kompaniýasynyň mundan beýläk-de Türkmenistanyň ykdysady kuwwatynyň pugtalandyrylmagyna saldamly goşant goşjakdygyna ynandyrdy. 

Soňra döwlet Baştutanymyz Serdar Berdimuhamedowa hem-de dabara gatnaşyjylara nobatdaky möhüm düzümleýin desganyň aýratynlyklary bilen tanyşdyrýan wideofilm görkezildi. Ol täze awtomobil köprüsiniň tehniki häsiýetnamalary hem-de ýurdumyzyň ýol-ulag düzümini mundan beýläk-de ösdürmek, goňşy ýurtlar bilen üstaşyr mümkinçilikleri giňeltmek we söwda-ykdysady gatnaşyklary pugtalandyrmak üçin bu desganyň ägirt uly ähmiýeti barada maglumat berýär. 

 Awtomobil ýollarynyň gurluşygyny dolandyrmak baradaky döwlet agentligi bilen baglaşylan şertnama laýyklykda, “Dorožnoýe stroitelstwo “Altkom” jogapkärçiligi çäkli jemgyýeti iki ýylyň dowamynda Türkmenbaşy — Garabogaz — Gazagystanyň serhedine çenli barýan awtomobil ýolunyň ugrunda Garabogazköl aýlagynyň üstünden häzirki zaman awtomobil köprüsini hem-de oňa eltiji ýollary gurar. Iki sany hereket zolagyndan ybarat bolan awtomobil köprüsiniň umumy uzynlygy 354 metre, ini 21 metre deňdir. 

Şu gün düýbi tutulýan köpri durky täzelenilmegi meýilleşdirilýän Türkmenbaşy — Garabogaz — Gazagystanyň serhedine çenli barýan awtomobil ýolunyň bir bölegi bolar. 

Ulag-kommunikasiýa ulgamy häzirki zaman dünýä ykdysadyýetiniň hem-de söwdasynyň möhüm ugurlarynyň biri bolmak bilen, dünýä hojalyk gatnaşyklarynyň durnuklylygyna, deňagramlylygyna gönüden-göni täsir edýär, şeýle-de ol durnukly ösüş wezipelerini çözmekde uly ähmiýete eýedir. 

Türkmenistanyň ägirt uly üstaşyr ulag kuwwatynyň doly peýdalanylmagyna, sebitiň we tutuş dünýäniň abadançylygynyň hem-de durnukly ösüşiniň bähbidine özara bähbitli söwda-ykdysady hyzmatdaşlygyň giňeldilmegine gönükdirilen bu taslama ilatyň durmuş derejesiniň ýokarlanmagyna-da gönüden-göni ýardam berer. 

Wideofilme tomaşa edilenden soňra, ýaşajyk nesliň wekilleri hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowdan täze awtomobil köprüsiniň gurluşygyna ak pata bermegini hem-de şu günki şanly waka mynasybetli geljek nesillere ýadygärlik ýazgy galdyrmagy haýyş edýärler. 

Döwlet Baştutanymyz ýadygärlik ýazgysyny ýörite guta ýerleşdirýär. Soňra hormatly Prezidentimiz köpriniň düýbüniň tutuljak ýerine barýar. 

Bu ýerde hormatly Prezidentimizi milli lybasly çagalar uly şatlyk bilen garşylaýarlar. Olar täze awtomobil köprüsiniň düýbüni tutmak haýyşy bilen ýüzlenýärler. 

 Tolgundyryjy pursat ýetip gelýär. 

Ýygnananlaryň joşgunly el çarpyşmalary astynda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow awtomobil köprüsiniň binýadyna türkmenistanlylaryň geljekki nesillerine ýüzlenip ýadygärlik ýazgy ýazylan gutyny goýberýär hem-de desganyň binýadyna pil bilen beton erginini guýup, gurluşyga badalga berýär. 

 Döwlet Baştutanymyz çagalara ýadygärlik sowgatlary gowşuryp, olar bilen ýadygärlik surata düşýär. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow dabara tamamlanandan soňra, hemmeleri şu günki şanly waka bilen ýene bir gezek gutlaýar we olar bilen mähirli hoşlaşyp, bu ýerden ugraýar.

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň baştutanlygynda ýurdumyzda üstünlikli durmuşa geçirilýän ykdysady syýasatyň netijesinde milli ykdysadyýetimiz kuwwatlanýar. Sebit we dünýä ýurtlarynyň arasyndaky köpugurly maliýe-ykdysady gatnaşyklaryň durnukly, sazlaşykly ösüşi ýola goýulýar. Ýurt möçberinde her ýyl maýa goýum Maksatnamasy işlenip düzülende, wezipeler kesgitlenende, önümçilikde we durmuş ulgamynda göz öňünde tutulýan sepgitler anyklaşdyrylýar. Makroykdysady görkezijileri ösdürmekde, ilatyň ýaşaýyş-durmuş şertlerini barha gowulandyrmakda öňegidişlikler gazanylýar. 

«Daşary ykdysady iş hakynda», «Daşary ýurt maýa goýumlary hakynda», «Türkmenistanda maýa goýum işi hakynda» Türkmenistanyň Kanunlary maýa goýum syýasatynyň kanuny ulgamyny emele getirmek bilen, birnäçe möhüm kadalary özünde jemleýär. Türkmenistan özüniň milli bähbitlerini baglaşylýan şertnamalaryň we ylalaşyklaryň esasynda, halkara ykdysady gatnaşyklaryň düzgünlerine laýyklykda gorap saklaýar. 

Mälim bolşy ýaly, telekeçilik işiniň hem-de başga görnüşdäki işleriň obýektlerine goýum edilip goýulýan, şonuň netijesinde hem peýda (girdeji) alynýan ýa-da durmuşy netije gazanylýan emläk we intellektual gymmatlyklaryň hemme görnüşi maýa goýumlar diýlip hasaplanýar. Şeýle görnüşli gymmatlyklara pul serişdeleri, belli maksat üçin niýetlenen bank goýumlary, paýlar, paýnamalar we beýleki gymmatly kagyzlar; gozgalýan we gozgalmaýan emläk (jaýlar, desgalar, enjamlar hem-de beýleki maddy gymmatlyklar); awtorlyk hukugyndan gelip çykýan emläk hukugy, «nou-hau» tejribesi (guramaçylyk, ylmy-tehniki, tehnologik, täjirçilik bilimleri) hem-de beýleki intellektual gymmatlyklar; ýerden hem-de beýleki tebigy baýlyklardan peýdalanmak hukugy, emläk hukuklary; beýleki gymmatlyklar degişlidir. 

Esasy gaznalary artdyryp, täzeläp durmakda maýa goýumlar düýpli maýa goýumlar görnüşinde amala aşyrylyp bilner. Başgaça aýdylanda, maýa goýum işi diýlende, döwletiň, şahsyýetiň we ýuridik taraplaryň maýa goýumlary durmuşa geçirmek barada edýän amaly hereketleriniň tutuş jemine düşünilýär. 

«Türkmenistanyň durmuş-ykdysady ösüşiniň 2011 — 2030-njy ýyllar üçin Milli maksatnamasynda», «Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2019 — 2025-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasynda», «Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2022 — 2028-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasynda», «Türkmenistanyň 2021 — 2030-njy ýyllar üçin daşary söwda Strategiýasynda» bellenilen baş maksatlara ýetmekde maýa goýum syýasaty aýratyn orun eýeleýär. 2022-nji ýylyň maýa goýum Maksatnamasyna laýyklykda, ýurdumyzyň ykdysadyýetine goýulmagy meýilleşdirilýän maýa goýumlaryň möçberi 36,1 milliard manada barabardyr. Onuň 60,2 göterimini önümçilige, 39,8 göterimini bolsa durmuş-medeni maksatlara gönükdirmek göz öňünde tutulýar. Şunuň bilen baglylykda, ykdysadyýetiň önümçilik ulgamyna goýulýan maýa goýumlaryň yzygiderli artdyrylmagy ýurduň ykdysady kuwwatyny berkidýär, milli manadymyzyň kadaly hereketini ýola goýmaga, importyň ornuny tutýan önümleri ýurdumyzda öndürmäge, eksporty artdyrmaga, halkymyzyň iş bilen üpjünçiligini yzygiderli ýokarlandyrmaga, ýurdumyzda her bir maşgalanyň bagtyýar durmuşyny üpjün etmäge ýardam berer. 

Arkadagly Serdarymyzyň nygtaýşy ýaly, milli maýa goýum syýasatynyň durmuşa geçirilmeginde hem-de ýurdumyzyň ykdysadyýetine daşary ýurt maliýe serişdeleriniň çekilmeginde Türkmenistanyň Döwlet daşary ykdysady iş banky tarapyndan önjeýli işleriň alnyp barylýandygy aýratyn bellärliklidir. Bu maliýe edarasy halkara maýa bazarynda ýurdumyzyň resmi wekili bolup çykyş edýär. Strategik taýdan möhüm maýa goýum taslamalaryny maliýeleşdirmek üçin orta we uzak möhletli daşary ýurt karzlaryny çekmek bankyň alyp barýan işleriniň biridir. Türkmenistanyň Döwlet daşary ykdysady iş banky abraýly halkara maliýe guramalary, ösüş banklary, eksport-karz agentlikleri bilen hyzmatdaşlyk edýär. Häzirki döwürde «Türkmenistanyň daşary ykdysady işini ösdürmegiň 2020 — 2025-nji ýyllar üçin Maksatnamasyny» ýerine ýetirmek boýunça bank tarapyndan halkara hyzmatdaşlygy ösdürmäge degişli işler amala aşyrylýar. Daşary ýurtly maýadarlar bilen ylalaşykly görnüşler — şertnamalar, önümi paýlaşmak hakynda şertnama, hyzmat ediş şertnamalary, halkara karz pul berilmeleri, bilelikdäki kärhanalary döretmek boýunça işler alnyp barylýar. Olar Türkmenistanyň ykdysadyýetine daşary ýurt maýalaryny çekmegiň esasy usullary bolup durýar. 

Maýa goýumyň ykdysady ösüşde we halkyň ýaşaýyş-durmuş derejesini ýokarlandyrmakda esasy orun tutýandygy äşgärdir. Häzirki wagtda Türkmenistan ykdysadyýeti ösdürmekde aýratyn möhüm ähmiýete eýe bolan durnukly hem-de netijeli maýa goýum ulgamyny döretmegi başardy. Ýurdumyzyň ähli ulgamy boýunça jemi içerki önümiň ösüş depgininiň ýokarlanýandygyny we girdejileriň barha artýandygyny bellemek gerek. Muny «Fitch Ratings» halkara reýting agentliginiň Türkmenistana beren ýokary bahasy hem tassyklaýar. 

Türkmenistanyň Döwlet daşary ykdysady iş banky bilen Abu-Dabiniň Ösüş gaznasynyň arasynda gol çekilen Ylalaşygyň esasynda «Türkmen maýa goýum kompaniýasy» ýapyk görnüşli paýdarlar jemgyýeti döredildi. Bu paýdarlar jemgyýetiniň döredilmegi ýurdumyzda maýa goýum serişdeleriniň möçberlerini artdyrmaga, milli ykdysadyýetimiziň ösüş derejesini ýokarlandyrmaga öz täsirini ýetirer. 

Selimberdi HOJABERDIÝEW,

Aşgabat şäheriniň Baş maliýe we ykdysadyýet müdirliginiň başlygynyň orunbasary.

Türkmen telekeçileri ýurdumyza daşary döwletlerden getirilýän harytlaryň ornuny tutýan önümleri öndürmek, döwrebap önümçilikleri ýola goýup, täze iş orunlaryny döretmek wezipesine örän jogapkärli çemeleşýärler. Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzasy, telekeçi Begmyrat Işanowyň Aşgabat şäherinde ýerleşýän, «Oguzhan» haryt nyşanly süýji önümlerini öndürýän kärhanasy-da şeýle kärhanalaryň biri bolup, onda «Halkyň Arkadagly zamanasy» ýylynda uly zähmet üstünlikleri gazanylýar.  

Işewürlikde uly tejribesi bolan telekeçiniň konditer kärhanasy ýurdumyzda döredilen döwlete dahylsyz düzümleriň ilkinjileriniň biridir. Häzirki wagtda bu ýerde ýokary hilli süýji önümleriniň 50-ä golaý görnüşi öndürilip, owadan, göze gelüwli gaplara gaplanylýar we elýeterli nyrhlar bilen ýurdumyzyň ähli ýerlerindäki söwda nokatlaryna ugradylýar.  

Kärhananyň önümçilik kuwwatlylygy ýylda 5 müň tonna süýji önümlerini öndürmäge niýetlenilendir. Bu ýerde haryt nyşany bilen süýji önümleriniň dürli görnüşi öndürilýär. Dürli agramdaky tagamly önümleri «Garagum», «Ýyldyz», «Aýazbaba», «Ülje», «Keýik», «Maýa», «Täç», «Aýly agşam» ýaly milli nyşanlar bezeýär. Ýakynda kärhanada «Çopantelpek», «Taýçanak» atly süýji önümleriniň täze görnüşleri hem öndürilip başlandy.  

«Oguzhan» haryt nyşanly süýji önümlerini öndürýän konditer kärhanasynyň edara binasynyň we önümçilik sehleriniň bir binada ýerleşmegi işleriň alnyp barlyşyny ýeňilleşdirýär.  

Önümçilik sehlerine Türkiýäniň we Hytaý Halk Respublikasynyň döwrebap enjamlary ornaşdyrylandyr. Häzirki wagtda kärhanada her çalşykda 30-a golaý işgär zähmet çekýär. Kärhanada işçi-hünärmenleriň zähmet çekmegi we dynç almagy üçin amatly şertler döredilipdir. 

Kärhananyň işgärleri öndürýän süýji önümleriniň görnüşlerini has-da köpeltmegi, möçberlerini artdyrmagy hem-de ýokary hilli önümleri öndürip, ilata amatly bahalardan hödürlemegi maksat edinýärler. 

Türkmen telekeçileri hususy ulgamyň ösmegi üçin uly mümkinçilikleri döredip berýän Arkadagly Serdarymyza tüýs ýürekden alkyş aýdýarlar.  

Çary ÇARYÝEW.

Türkmen döwlet medeniýet instituty.

Aşgabatda halkara sergi we maslahat geçirildi 

 6-7-nji awgustda paýtagtymyzda «Türkmenistanyň gurluşygy, senagaty, energetikasy — 2022» atly halkara sergi we onuň çäklerinde «Türkmenistanyň gurluşyk, senagat, energetika pudaklarynyň ösüşi» atly maslahat geçirildi. Bu ähmiýetli çäreler ýurdumyzyň ugurdaş ministrlikleri we pudaklaýyn dolandyryş edaralary hem-de Söwda-senagat edarasy bilen bilelikde guraldy. 

Hormatly Prezidentimiziň başlangyjy boýunça geçirilýän bu ýöriteleşdirilen forum 6-njy awgustda ilkinji gezek bellenilen Türkmenistanyň gurluşyk we senagat toplumynyň işgärleriniň gününe bagyşlandy. Ol Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwrüniň döredijilikli, ykdysady taýdan ösüş ýoly bilen öňe barýan döwletimiziň bu ugurlarda gazanýan üstünliklerini giňişleýin beýan etdi. Bu hünär baýramçylygy mynasybetli tutuş ýurdumyz boýunça dürli çäreler geçirildi, zähmetiň öňdebaryjylary sylaglanyldy. Olara gymmat bahaly sowgatlar gowşuryldy. 

Ägirt uly serişde ekologik taýdan arassa, ýokary tehnologiýaly, şol bir wagtyň özünde ýokary hilli önümleriň önümçiligi hem-de olaryň halkara ülňüleriň talaplaryna doly laýyk gelmegi ýurdumyzyň gurluşyk we senagat ulgamynyň daşary ýurtlarda uly abraýyny üpjün edýär. Kuwwatly önümçilik düzüminiň döredilmegini, ýerli çig mal serişdeleriniň we tebigy baýlyklaryň binýadynda ýokary hilli önümleriň möçberleriniňdir görnüşleriniň artdyrylmagyny esasy ugur edinýän Türkmenistan gyzyklanma bildirýän hyzmatdaşlar bilen gatnaşyklary işjeňleşdirýär. Olar ýurdumyzda sazlaşykly ösüş ýoluna düşen hem-de daşary ýurt kompaniýalary we maýa goýumlar üçin açyk bolan bazarymyzda öz orunlaryny berkitmäge çalyşýarlar. 

Bu gezekki halkara serginiň hem-de maslahatyň baş maksady ýurdumyzyň gurluşyk, senagat, energetika ulgamlarynyň, himiýa senagatynyň, ýol gurluşygy düzümleriniň ösdürilmegine ýardam bermekden, döwletimiziň haryt öndürijileriniň ägirt uly kuwwaty we mümkinçilikleri, daşary ýurtly gatnaşyjylaryň häzirki zaman enjamlary, täze tehnikalary, hyzmatlary bilen tanyşdyrmakdan ybaratdyr. 

Halkara serginiň açylyş dabarasyna Hökümet agzalary, Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň agzalary, Mejlisiň deputatlary, ministrlikleriň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň, jemgyýetçilik guramalarynyň wekilleri, daşary ýurtlaryň Türkmenistanda işleýän diplomatik wekilhanalarynyň, halkara guramalaryň ýolbaşçylary, daşary ýurtly we ýerli işewürler, köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň wekilleri, köp sanly aşgabatlylar gatnaşdylar. 

Paýtagtymyzyň döredijilik toparlarynyň aýdym-sazly çykyşlary bu dabara özboluşly baýramçylyk öwüşginini çaýdy. Dabara gatnaşyjylar hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň Gutlagyny uly ruhubelentlik bilen diňlediler. Onda döwlet Baştutanymyz Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe beýleki pudaklarda bolşy ýaly, gurluşyk, senagat we energetika ulgamlarynda hem ägirt uly özgertmeleriň üstünlikli durmuşa geçirilýändigini belleýär. 

“Türkmenistanyň gurluşyk we senagat toplumynyň düzümine girýän ministrlikleriň, pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň maddy-enjamlaýyn binýadyny pugtalandyrmak boýunça giň gerimli işler alnyp barylýar. Pudaga häzirki zamanyň innowasion tehnologiýalary, dünýä tejribesi giňden ornaşdyrylýar” diýlip, döwlet Baştutanymyzyň Gutlagynda nygtalýar. Şeýle-de daşary ýurtly hyzmatdaşlar bilen tejribe alyşmakda hem-de özara bähbitli taslamalary amala aşyrmakda şunuň ýaly halkara sergileriň we ylmy maslahatlaryň ägirt uly ähmiýetiniň bardygy bellenilýär. 

Söwda-senagat edarasynyň binasynda milli ykdysadyýetimiziň gurluşyk we senagat pudaklaryny döwrebaplaşdyrmak hem-de köpugurly esasda ösdürmek boýunça alnyp barylýan ägirt uly işler, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň baştutanlygynda Döwlet maksatnamalarynyň we maýa goýum taslamalarynyň üstünlikli durmuşa geçirilişi barada gürrüň berýän sergi bölümleri ýerleşdirildi. Onuň çäklerinde gurluşyk, senagat we gurluşyk harytlarynyň önümçiligi, elektroenergetika, himiýa senagaty, gaz hem-de nebithimiýa, ýol gurluşygy ýaly ugurlar boýunça alnyp barylýan işler görkezildi. Ýurdumyzyň döwlet we telekeçilik düzümleriniň, daşary ýurt kompaniýalarynyň diwarlyklarynda bilelikdäki taslamalary ýerine ýetirmekde özara bähbitli gatnaşyklaryň netijeliligi aýdyň beýanyny tapdy. 

Sergide ýurdumyz üçin senagat ulgamynda zerur we dünýä bazarlarynda bäsdeşlige ukyply gurluşyk serişdelerini ozaldan öndürip gelýän kärhanalar bilen bir hatarda, bu işe ýaňy başlan täze kärhanalar hem öz mümkinçiliklerini görkezdiler. Şol önümleriň hatarynda dürli ölçegdäki turbalar, kerpiçler, demirbeton önümleri, gidroizolýasiýa serişdeleri, ýuwlan çagyl, penopolistirol, keramzit, emulsiýalaryň we boýaglaryň dürli görnüşleri, elektrik kabeller, kafel, gury gurluşyk garyndylary, “Türkmenaýnaönümleri” kärhanasynyň dürli görnüşli aýnalary, ýag we howa süzgüçleri, akkumulýatorlar bar. 

Sergi bölümlerinde görkezilýän wideoşekillerde gurluşyk önümçiliginiň täze önümleri we tehnologiýalary, awtomatik ulgamlar, gurluşyk serişdelerini öndürýän kiçi zawodlar, suw sorujylar hem-de suw arassalaýjy enjamlar, panel we diwarlyk bloklary, alýumin, plastik germewler, santehniki we bezeg serişdeleri mahabatlandyryldy. 

Ýurdumyzyň ozaldan gelýän hyzmatdaşlary bolan “Bouygues Turkmen”, “General Electric”, “Gap Inşaat”, “KSB”, “Rönesans”, “Sumitomo Corporation”, “Interbudmontaž”, “Dorožnoýe stroitelstwo “Altkom”, “Çalyk Enerji”, “Wozroždeniýe” önümçilik birleşigi hem-de beýlekiler gurluşyk desgalarynyň şekillerini, innowasion işläp taýýarlamalaryny we tehnologiýalary görkezdiler. Sergide suw üpjünçiligi, yşyklandyryş, ýol gurluşygy, işjeň dynç alyş senagaty ugurlaryna möhüm orun berlipdir. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň başlangyjy boýunça amala aşyrylýan toplumlaýyn durmuş-ykdysady maksatnamalaryň çäklerinde ýurdumyzda ýaýbaňlandyrylan giň möçberli gurluşyklar ýokary hilli gurluşyk serişdelerine islegiň barha artmagyny we ýerli çig mal serişdeleriniň binýadynda onuň önümçiliginiň ösdürilmegini talap edýär. Häzirki wagtda munuň özi milli ykdysadyýetimizi dünýä ylmynyň we tejribesiniň ýokary gazananlaryna laýyklykda senagatlaşdyrmagyň esasy ugurlarynyň biri bolup durýar. 

Täze binagärlik taslamalary sergä gatnaşyjylaryň we myhmanlaryň ünsüni özüne çekdi. Bu ýerde edara toplumlarynyň, söwda we dynç alyş merkezleriniň, ýakyn geljekde gurulmagy meýilleşdirilýän ýokary amatlygy bolan ýaşaýyş jaýlarynyň şekilleri görkezildi. Sergi diňe bir hünärmenler üçin däl, eýsem, şäher ilaty we paýtagtymyzyň myhmanlary üçin hem gyzykly boldy. Munuň özi ýurdumyzyň geljekki ösüşine nazar aýlamaga, şäherlerimiziň, obalarymyzyň ýakyn geljekde nähili keşbe eýe boljakdygy barada düşünje almaga mümkinçilik berdi. 

Aýratyn-da, gurluşyk pudagynda işleýän hususyýetçileriň bölümleriniň ýany köp adamly boldy. Olar soňky ýyllarda ýurdumyzyň dürli künjeklerinde giň möçberli taslamalary amala aşyrýarlar. Milli ykdysadyýetimiziň hususy pudagynyň ösdürilmegine döwlet Baştutanymyzyň yzygiderli üns bermegi bilen, telekeçilik işi gurluşyk senagatynda netijeli ugurlaryň birine öwrüldi. 

Hormatly Prezidentimiz “akylly” şäher» we “akylly öý» taslamalaryny, energiýanyň gaýtadan dikeldilýän çeşmeleri ulgamynda tehnologik işläp taýýarlamalary netijeli ulanmak arkaly ýaşaýyş jaýlarynyň gurluşygynyň üstünlikli amala aşyrylmagyny möhüm wezipe hökmünde kesgitledi. Şunuň bilen baglylykda, sergide “Aşgabat-siti” taslamasynyň binagärlik şekillerine aýratyn orun berildi. Paýtagtymyzyň demirgazyk künjeginde gurulmagy meýilleşdirilýän bu iri möçberli ýaşaýyş toplumynyň taslamasy “akylly şäher» konsepsiýasynyň durmuşa geçirilmeginiň beýany bolar. Bu täze şäheriň durmuş ulgamynyň esasyna dolandyryşyň sanly, robotlaşdyrylan we intellektual mümkinçilikleri binýat hökmünde goýuldy.  

Gurluşyk-senagat toplumynyň ösdürilmegine giň möçberli maksatnamalarda, şol sanda “Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy: Türkmenistany 2022 — 2052-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Milli maksatnamasynda” wajyp ähmiýet berilýär. Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň kesgitlän wezipelerine laýyklykda, ýurdumyzyň ähli künjeklerinde häzirki döwrüň döredijilik ruhuny alamatlandyrýan täze obalar gurulýar. Ahal welaýatynyň täze, döwrebap edara ediş merkeziniň batly depginlerde dowam edýän gurluşyklary munuň aýdyň subutnamasydyr. 

Bu gün ýerli kompaniýalar gurluşyk we taslamalary taýýarlamak ulgamynda häzirki zaman edara binalaryny, ýaşaýyş toplumlaryny, önümçilik hem-de medeni-durmuş maksatly iri desgalary gurmakda dünýäniň öňdebaryjy gazananlaryny işjeň özleşdirýärler we şolardan netijeli peýdalanýarlar. Şunuň bilen birlikde, ýurdumyzyň hususy kärhanalary hil babatda halkara ülňülere doly laýyk gelýän gurluşyk serişdeleriniň onlarça görnüşiniň önümçiligini ýola goýdular. Munuň şeýledigini ýokary hilli we daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan hem-de diňe bir ýurdumyzda däl, eýsem, daşary döwletlerde-de uly islegden peýdalanýan önümleri öndürýän “Derýaplastik” hojalyk jemgyýetiniň bölümi hem aýdyňlygy bilen subut etdi. Onda turbalaryň, kabelleriň, asma petikleriň, penjireler we gapylar üçin niýetlenen önümleriň, polietilenden, polipropilenden jemagat hojalygynda, gurluşyk önümçiliginde giňden ulanylýan önümleriň ýüzlerçe görnüşiniň önümçiligi ýola goýuldy. 

“Ajaýyp gurluşyk”, “Ussat inžener”, “Ugurly ýol”, “Ak bulut”, “Berk menzil», “Sapaly jaý”, “Aga gurluşyk”, “Myradym”, “Weli gurluşyk”, “Kämil ymarat” we beýleki kärhanalar gurluşyk pudagynda hususyýetçiligiň mümkinçiliklerini görkezdiler. Aýratyn inženerçilik-tehniki çözgütleri we täze tehnologiýalary talap edýän desgalaryň gurluşyklary barada gürrüň berýän bölümler uly gyzyklanma döretdi. Onda awtobanlaryň, köprüleriň, köp zolakly halkalaýyn awtomobil ýollarynyň, ýerasty geçelgeleriň we ýurdumyzyň uly ýollarynyň ugurlaryndaky köp derejeli çatryklaryň gurluşyklary barada gürrüň berildi. 

Awtomobil ýollarynyň gurluşygyny dolandyrmak baradaky döwlet agentliginiň bölüminde oturdylan monitorlarda dünýäniň öňdebaryjy önüm öndürijileriniň kuwwatly we soňky ýyllarda ýol-ulag düzümine degişli taslamalary durmuşa geçirmekde işjeň ulanylýan gurluşyk tehnikalarynyň nusgalary görkezildi. Onda ýerleri demrikdiriji, tekizleýji, gazyjy tehnikalaryň, awtogreýderleriň we beýlekileriň işiniň häzirki zaman talaplaryna laýyk derejede alnyp barylýandygy hakynda gürrüň berilýär. 

Ýurdumyzyň ýolgurluşyk maksatnamasynyň, aýratyn-da, Aşgabat — Türkmenabat ýokary tizlikli awtomobil ýolunyň gurluşygynyň taslamasynyň üstünlikli durmuşa geçirilmegi Türkmenistanda üstaşyr ulag geçelgeleriniň ösdürilmegine we Watanymyzyň sebitara, halkara multimodal gatnaşyklar ulgamyna goşulyşmagyny, geoykdysady mümkinçilikleriniň netijeli ulanylmagyny üpjün etmek boýunça wezipeleriň ýerine ýetirilmegine ýardam berer. 

“Türkmengeologiýa” döwlet korporasiýasynyň we “Türkmenhimiýa” döwlet konserniniň işleri özara baglanyşykly bolup durýar. Döwlet Baştutanymyz Serdar Berdimuhamedow himiýa senagatynyň kuwwatyny artdyrmak meselesine aýratyn üns berýär. Munuň özi ýurdumyzy 2022 — 2028-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň maksatnamasynda öz beýanyny tapdy. 

Ýurdumyzyň oba hojalygynyň ösen isleglerini kanagatlandyrmak we azyk howpsuzlygyny pugtalandyrmak üçin dürli görnüşli dökünleriň öndürilýän mukdaryny artdyrmak pudagyň ösüşiniň esasy ugurlarynyň biri bolup durýar. Tebigy baýlyklar, uglewodorod we beýleki çig mallaryň ägirt uly gorlary, ony gaýtadan işlemek hem-de önümleri taýýarlamak boýunça täze tehnologiýalaryň ornaşdyrylmagy mineral dökünleriň öndürilýän mukdarynyň, görnüşleriniň artdyrylmagyna mümkinçilik berdi. 

“Garabogazkarbamid” zawodynyň önümlerine ýurdumyzyň hünärmenleri we daşary ýurtly bilermenler tarapyndan uly gyzyklanma bildirildi. Garabogazköl aýlagy dünýäde iň seýrek duş gelýän künjekleriň biri bolmak bilen, onda sulfat natrisiniň we beýleki gymmat minerallaryň senagat möçberinde tebigy şertlerde kristallaşmagy bolup geçýär. Balkan welaýatynyň baý mümkinçiliklerini, aýratyn-da, Garabogazköl aýlagynyň gidromineral serişdelerini nazara alanyňda, daşary ýurtlardan getirilýän himiýa önümleriniň ornuny tutýan täze önümleriň önümçiliginiň toplumlaýyn özleşdirilmeginde uly geljegiň bardygyny görmek bolýar. Gyýanlydaky polimer zawodynda zerur himiki serişdeleriň önümçiligini ýola goýmak boýunça işler alnyp barylýar. 

Döwlet Baştutanymyzyň başlangyjy esasynda durmuşa geçirilýän giň möçberli taslamalar, hususan-da, ýurdumyzyň halkalaýyn energoulgamyny kemala getirmek ugrunda alnyp barylýan işler elektroenergetika pudagynyň sazlaşykly ösüş ýoluna düşendigini görkezýär. Şunuň bilen birlikde, soňky ýyllarda onlarça paýlaýjy elektropodstansiýalar guruldy. Paýtagtymyzyň we beýleki şäherleriň, ilatly ýerleriň energiýa bilen üpjünçiligini we yşyklandyryş ulgamyny döwrebaplaşdyrmak işleri dowam edýär. Bu ugurda ýerine ýetirilýän giň möçberli işler diňe bir iri senagat toplumlaryny, her ýylda ýurdumyzda gurulýan durmuş maksatly desgalary elektrik energiýasy bilen durnukly üpjün etmek bilen çäklenmän, eýsem, ony daşary ýurtlara eksporta ugratmaga-da mümkinçilik berýär. 

“Sumitomo Corporation” hem-de “Çalyk Holding” kompaniýalarynyň bölümlerinde elektroenergetika pudagynyň täze desgalarynyň gurluşyklarynyň taslamalary we olaryň döwrebaplaşdyrylyşy baradaky maglumatlar köpleriň ünsüni özüne çekdi. Häzirki zaman binalarynyň — energetika enjamlaryny abatlamak we olara hyzmat etmek boýunça merkezleriň, “ýaşyl” generator beketleriniň şekilleri ýurdumyzyň energetika pudagynyň ýakyn geljekdäki ösüş meýillerine syn etmäge mümkinçilik berýär. 

Ýurdumyzyň bu ugra degişli düzümleriniň bölümlerinde energiýanyň gaýtadan dikeldilýän çeşmeleriniň önümçiligi boýunça täze işläp taýýarlamalar görkezildi. 

Aşgabat şäher häkimliginiň sergi bölüminde “Ak şäherim Aşgabat” binasynyň kiçeldilen nusgasy goýlupdyr. Bu ýerde paýtagtymyzyň durmuş-ykdysady taýdan ösüşinde ýetilen sepgitler, şäher ilatynyň bagtyýar durmuşynyň üpjün edilmegine gönükdirilen giň möçberli işleriň netijeleri-de görkezildi. 

“Aýdyň gijeler” hojalyk jemgyýetiniň bölümi hem köp adamly boldy. Bu ýerde häzirki zaman senagat we elektron önümçiligine degişli önümler görkezildi. Bu hojalyk jemgyýetiniň harytlarynyň görnüşleri yzygiderli artdyrylýar. Onuň düzümlerinde ykjam telefonlar, smartfonlar, monobloklaryň dürli görnüşleri, smart-telewizorlar, split-kondisionerleri, internet ulgamyny paýlaýjylar (routerler), agyz suwuny sowadyjy we gyzdyryjy enjamlar öndürilýär. 

Serginiň maksady diňe bir degişli ugurlarda gazanylýan üstünlikleri görkezmekden däl, eýsem, ykdysadyýetimiziň pudaklarynyň ösüşinde amala aşyrylýan özgertmeleriň netijelerini, onuň mümkinçilikleriniň, iň esasysy bolsa, Watanymyzyň gülläp ösüşini nazarlaýan döwlet-hususyýetçilik gatnaşyklarynyň netijeli häsiýete eýe bolýandygyny beýan etmekden ybaratdyr. 

“Türkmenistanyň gurluşyk, senagat, energetika pudaklarynyň ösüşi” atly maslahat iş maksatnamasynyň esasy wakalarynyň birine öwrüldi. Onda ministrlikleriň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň ýolbaşçylary, işewürlik düzümleriniň wekilleri, birnäçe daşary ýurt kompaniýalarynyň hem-de kärhanalaryň hünärmenleri adaty görnüşde we sanly ulgam arkaly çykyş etdiler. 

Çykyşlarda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň Türkmenistanyň innowasion ösüşini ugur edinýän syýasatynda gurluşyk we senagat pudaklaryny köpugurly ösdürmäge, umuman, ykdysadyýetimizde düzümleýin özgertmeleri durmuşa geçirmäge möhüm ähmiýet berilýändigi nygtaldy. 

Daşary ýurtly wekiller sanly ulgam arkaly eden çykyşlarynda döwlet Baştutanymyzyň foruma gatnaşyjylara iberen Gutlagynda kesgitlän ugurlarynda hyzmatdaşlygyň uly geljeginiň bardygyny bellediler. 

Maslahatyň dowamynda şweýsariýaly önüm öndürijileriň binalaryň we desgalaryň seýsmiki-gorag ulgamynyň ugurlaryna, RIK logistik modulynyň mümkinçiliklerine hem-de ulaglaryň çykdajylaryny hasaplamagyň guralyna, Russiýanyň kompaniýalarynyň önümleri, gurnamalary we enjamlary getirmegiň ykdysady taýdan bähbitli ugurlaryny kesgitlemäge, gurluşyk taslamalaryny dolandyrmagyň usullaryna hem-de türkiýeli işläp taýýarlaýjylar bilen geňeşmeleri guramaga degişli tekliplere baha berildi. 

Daşary ýurtly foruma gatnaşyjylar türkmen kärdeşleri bilen täze tehnologiýalary işläp taýýarlamak, bilelikdäki taslamalara gatnaşmak, önümçilige ornaşdyrylmagy meýilleşdirilýän enjamlary synagdan geçirmek boýunça giň gatnaşyklaryň ýola goýulmagyna taýýardyklaryny nygtadylar. Şunda ýurdumyzda häzirki zaman düzümleriniň, hormatly Prezidentimiziň yzygiderli tagallasy esasynda innowasion işleri alyp barmak üçin döredilen şertleriň we mümkinçilikleriň bardygy bellenildi. 

Maslahatda elektroenergetika pudagynda alnyp barylýan barlaglaryň netijeliligini ýokarlandyrmak, suw serişdelerini saklamak, gurluşyk harytlarynyň önümçiligi, ýolgurluşyk pudagynyň ösüşindäki täzeçil usullar ýaly meseleler boýunça hem pikir alyşmalar boldy. Ýurdumyzyň hünärmenleri we telekeçileri iri döwlet sargytlaryny durmuşa geçirmek, Aşgabat — Türkmenabat ýokary tizlikli awtomobil ýoluny gurmak, Ahal welaýatynyň täze, döwrebap edara ediş merkezini, “Aşgabat-sitiniň” desgalaryny bina etmek boýunça birnäçe şekilleri görkezdiler. Hormatly Prezidentimiziň baştutanlygynda amala aşyrylýan döwlet strategiýasy uzak möhletleýin ösüş kuwwatyna eýe bolan hem-de ilatyň hal-ýagdaýynyň yzygiderli ýokarlandyrylmagyny üpjün edýän milli ykdysadyýetiň kemala getirilmegini göz öňünde tutýar. 

Maslahata gatnaşyjylar bu forumy guramak babatda döredilen şertler üçin hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowa tüýs ýürekden hoşallyk bildirdiler we ýurdumyzda maýa goýum taslamalarynyň amala aşyrylmagyna, Diýarymyzyň dünýä giňişligine goşulyşmagyna we onuň bäsdeşlige ukyplylygynyň ýokarlandyrylmagyna döwlet derejesinde üns berilýändigini nygtadylar. Döwlet Baştutanymyz tarapyndan milli ykdysadyýetimizi döwrebaplaşdyrmak we diwersifikasiýalaşdyrmak, gurluşyk-senagat toplumyny ösdürmek boýunça başy başlanan giň gerimli maksatnamalaryň üstünlikli durmuşa geçirilmegi bilen, ýurdumyzda öndürilýän harytlara içerki bazarda hem, daşarky bazarda hem isleg barha ýokarlanýar. Forumyň çäklerinde “Türkmenhimiýa” döwlet konserniniň hem-de daşary ýurtlaryň kompaniýalarynyň we işewürleriniň birnäçesiniň arasynda gol çekilen resminamalar muňa aýdyň şaýatlyk edýär. Şolaryň hatarynda Ahal welaýatyndaky gazdan benzin öndürýän zawodda öndürilen ECO-93 kysymly benzini satyn almak boýunça eksport şertnamalarynyň üçüsi, Beýik Britaniýanyň, Germaniýanyň we Italiýanyň iri kompaniýalary bilen baglaşylan 3 import şertnamasy, “Türkmenhimiýa” döwlet konserniniň hem-de Germaniýanyň “KSB Group” kompaniýasynyň arasyndaky özara düşünişmek hakynda Ähtnama bar. 

Forumyň gün tertibine himiýa senagatynda ylmyň orny, ýurdumyzyň gazhimiýa önümleriniň dünýä bazarlaryna ugradylyşy, önümçilige täze enjamlaryň ornaşdyrylyşy, Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe energetika diplomatiýasynyň ösüşi, elektroenergetika ulgamynda gaz turbinalary, energiýa tygşytlaýjy gurnamalary ulanmak bilen baglanyşykly meseleler girizildi. 

“Türkmenistanyň gurluşygy, senagaty, energetikasy — 2022” atly halkara sergä gatnaşyjylara diplomlary gowşurmak dabarasy hem boldy. 

 Foruma gatnaşyjylar hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň adyna Ýüzlenme kabul etdiler. 

(TDH)

6-7-nji awgustda Gurluşyk we senagat toplumynyň işgärleriniň gününe gabatlanyp, paýtagtymyzdaky Söwda-senagat edarasynda geçirilen «Türkmenistanyň gurluşygy, senagaty, energetikasy — 2022» atly halkara sergi hem-de «Türkmenistanyň gurluşyk, senagat, energetika pudaklarynyň ösüşi» atly maslahat milli ykdysadyýetimiziň şu öňdebaryjy pudaklarynda gazanylan üstünliklerdir ýetilen sepgitler, geljekki mümkinçilikler bilen giňden tanyşmak üçin özboluşly meýdança bolup hyzmat etdi.  

 Biz nobatdaky gözden geçirilişe gatnaşyp, ýerli we daşary ýurt kompaniýalarynyň hödürleýän hyzmatlary barada degişli hünärmenler bilen pikir alyşdyk. 

 Iri gurluşyklar — türkmen-türk hyzmatdaşlygynyň nyşany 

«Çalyk Holding» kompaniýalar toparynyň düzüminde 1996-njy ýylda döredilen «Gap Inşaat» kompaniýasy dünýäniň 22 ýurdunda 30 müňden gowrak hünärmeni bilen üstünlikli iş alyp baryp, bu günki gün Türkiýäniň gurluşyk pudagynyň hakyky buýsanjyna öwrüldi. Üç yklymda ýokary hilli, döwrebap taslamalaryň 130-dan köpüsini amala aşyran kompaniýanyň dünýäniň iň iri potratçylarynyň sanawynda mynasyp orun almagy hem munuň anyk delilidir. Gurluşyk we senagat toplumynyň işgärleriniň hünär baýramçylygy mynasybetli guralan «Türkmenistanyň gurluşygy, senagaty, energetikasy — 2022» atly halkara sergä öz diwarlygy bilen gatnaşan «Gap Inşaat» kompaniýasynyň Türkmenistandaky şahamçasynyň şertnamalar bölüminiň hünärmeni Kerwen Çoganow bu meşhur türk şereketiniň biziň ýurdumyzdaky iri taslamalary barada, ine, şeýle gürrüň berdi:

 — «Gap Inşaat» indi 25 ýyldan gowrak wagt bäri Türkmenistanda, esasan, üç ugurda gurluşyklary amala aşyrýar. Şolardan infrastruktura ugry awtomobil we deňiz ýollarynyň, howa menzilleriniň desgalar ugry durmuş-medeni, saglyk ugurly binalaryň, senagat ugry bolsa gazhimiýa, gazy gaýtadan işleýän önümçilik toplumlarynyň gurluşyklaryny öz içine alýar. 2018-nji ýylyň maýynda ulanmaga berlen Türkmenbaşy Halkara deňiz porty kompaniýamyzyň Türkmenistanda durmuşa geçiren iň iri taslamasydyr. Onuň Beýik Ýüpek ýoluny gaýtadan dikeldýän Gündogar — Günbatar hem-de Demirgazyk — Günorta ulag geçelgeleriniň ugrundaky iň uly «deňiz derwezesidigini» aýratyn nygtamak gerek. Ýurdumyzyň günbatar sebitinde açylan we häzirki wagtda üstünlikli işledilýän «Garabogazkarbamid» zawody bolsa her gije-gündizde 3500 tonna karbamid öndürmek bilen, bu ugurda sebitde iň öňdäki orny eýeleýär. Häzirki wagtda hem türkmen paýtagtynda täze taslamalaryň 3-siniň — Aşgabat şäheriniň gulluklarynyň binasynyň, 400 orunlyk Halkara sagaldyş-dikeldiş merkeziniň, 250 orunlyk Halkara fiziologiýa ylmy-kliniki merkeziniň gurluşyklary güýçli depginde dowam edýär.  

Tejribeli hünärmen gürrüňdeşlikde türkmen bazarynyň «Gap Inşaat» üçin özüne çekijiligi barada-da durup geçip, ýurdumyzyň tebigy gaza örän baý döwlet bolmagynyň bu ugurda gurulýan desgalaryň özüne düşýän gymmatynyň amatlylygyny şertlendirýändigini, Beýik Ýüpek ýolunyň ugrunda ýerleşmeginiň söwda, üstaşyr ulag gatnaşyklaryny ilerletmäge ýardam edýändigini, täzeçil şähergurluşyk maksatnamasynyň amala aşyrylmagynyň bolsa has oňaýly, döwrebap durmuş-medeni maksatly taslamalary durmuşa geçirmäge islegi artdyrýandygyny belledi.  

 Täze awtomobil köprüsi: goňşudan dünýä uzajak ýol 

Ukrainanyň «Dorožnoýe stroitelstwo «Altkom» jogapkärçiligi çäkli jemgyýetine Garabogazköl aýlagynyň üstünden geçýän täze awtomobil köprüsiniň gurluşygynyň ynanylandygyny göz öňünde tutup, halkara serginiň çäginde bu kompaniýanyň alyp barýan işleri bilen gyzyklandyk. «Altkomyň» Türkmenistandaky şahamçasynyň bölüm başlygy Suraý Gurbanowanyň beren gürrüňleri hem, esasan, şu möhüm gurluşyk taslamasy bilen bagly boldy. Onuň aýtmagyna görä, hormatly Prezidentimiziň degişli Kararyna laýyklykda gurluşygyna başlanýan bu awtomobil köprüsi Garabogazköl aýlagynyň üstünden Gazagystanyň serhedine çenli uzalyp gider. Onuň gurulmagynyň esasy maksady goňşy ýurtlar, ilkinji nobatda, Gazagystan bilen Türkmenistanyň arasynda söwda gatnaşyklaryny ösdürmäge, özara haryt dolanyşygynyň möçberini has-da artdyrmaga, ýolagçy we ýük gatnawlaryny işjeňleşdirmäge gönükdirilendir. 

Ýeri gelende bellesek, «Altkom» maliýe-senagat topary 2010-njy ýylda Türkmenistanda öz şahamçasyny açmak bilen, geçen döwrüň dowamynda ýurdumyzyň çäginde ýokary derejeli köprüleriň 5-siniň gurluşygyny amala aşyrdy. Şolaryň hatarynda Amyderýanyň üstünden gurlan Türkmenabat — Farap, Kerki — Kerkiçi awtomobil köprüleri, Kerki — Ymamnazar aralygyndaky demir ýol köprüleriniň 2-si we Türkmenabat — Farap polat ýoly bar. Daşoguz Halkara howa menziliniň uçuş-gonuş zolagynyň gurluşygy hem şu iri düzümiň ussat ýol gurluşykçylarynyň zähmetiniň netijesidir. Ýol gurmak, köpri çekmek ýaly sogaply işlere dahylly bolup, ýurtlardyr halklaryň birek-birek bilen ýakynlaşmagyna goşant goşýan kompaniýanyň hünärmenleri geljekde-de Türkmenistanda amala aşyrylýan taslamalara işjeň gatnaşmaga gyzyklanma bildirýärler.  

 Sanly hyzmat bilen hojalyk aladalaryňy aňsatlaşdyr! 

«Türkmenistanyň gurluşygy, senagaty, energetikasy — 2022» atly halkara sergide ýurdumyzyň elektroenergetika pudagynyň gazananlaryny görkezýän diwarlyk hem özüne çekiji boldy. Onda Türkmenistanda elektrik energiýasy pudagyny ösdürmek, energiýa serişdelerini ýerlemek bilen bagly alnyp barylýan syýasata gönüden-göni dahylly bolan Energetika ministrliginiň iş ugurlarydyr durmuşa geçirýän taslamalary baradaky maglumatlar bilen giňişleýin tanyşmaga mümkinçilik döredilipdir.  

— «Türkmenistanda 2019 — 2025-nji ýyllarda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň Konsepsiýasyna» laýyklykda, ykdysadyýetiň ähli ulgamlaryna sanly tehnologiýalary işjeň ornaşdyrmak, awtomatlaşdyrylan elektron maglumatlar binýadyny döretmek boýunça amala aşyrylýan toplumlaýyn çäreleriň çäklerinde geçen ýylda Energetika ministrliginde hem maglumat howpsuzlygy we sanly tehnologiýalar bölümi döredildi. Aslynda, milli ykdysadyýetimiziň elektrik energetikasy ýaly iň bir girdejili pudagynyň sanlylaşdyrylmagy bu ugurda alnyp barylýan işleriň depginini ýokarlandyrmak, elektrik energiýasyny öndürmegiň, ony daşary ýurtlara çykarmagyň has amatly usullarynyň işlenilip taýýarlanylmagy we iş ýüzünde ornaşdyrylmagy babatda uly ähmiýete eýedir. Şoňa görä-de, biziň alyp barýan işimiz ministrligiň merkezi edarasynda, şol sanda onuň garamagyndaky ugurdaş kärhanalarda sanly hyzmatlaryň hilini ýokarlandyrmaga, galyberse-de, maglumatyň howpsuzlygyny üpjün etmäge gönükdirilendir — diýip, ministrligiň maglumat howpsuzlygy we sanly tehnologiýalar bölüminiň başlygy Hangeldi Ýusupow täze sanly hyzmat hökmünde «Milli Pay» mobil goşundysynyň aýratyn gyzyklanma döredendigini nygtady. 

«Milli Pay» mobil goşundysy barada aýdylanda, ol Türkmenistanyň Energetika ministrligi tarapyndan işlenip taýýarlanylyp, raýatlara tebigy gaz hem-de elektrik energiýasy üçin tölegleri elektron görnüşde amala aşyrmaga mümkinçilik berýär. Şunlukda, töleg geçmek üçin wagtyňy sarp edip, bir ýere gitmek zerurlygy aradan aýrylýar. Bu mobil goşundy «Play Market» we «App Store» internet dükanlarynda elýeterli bolup, ony telefondyr planşete ýükläp almak bilen, ulanyjylar bank kartlary arkaly hojalykda sarp edilen gazdyr toguň tölegini nagt däl görnüşde hasaplaşyp bilýärler. Bir sözde aýdylanda, «Milli Pay» «Türkmengazüpjünçilik» hem-de «Döwletenergogözegçilik» kärhanalarynyň öýden uzakda ýerleşýän bölümdir müdirliklerini «eliň aýasyna getirmekdir».

 «Ojar Aziýanyň» gurluşyklary: Ýokary hil. Ussatlyk. Takyklyk 

«Ojar Aziýa» hususy kärhanasy Türkmenistanyň gurluşyk pudagynda, hususan-da, ýol gurluşygy boýunça üstünlikli iş alyp barýan hususy düzümleriň hatarynda mynasyp orun eýeleýär. 2008-nji ýylda esaslandyrylan bu kärhana Diýarymyzyň çar künjeginde durmuş-medeni, sport maksatly binadyr desgalaryň, awtomobil ýollarynyňdyr köprüleriň gurluşyklaryna işjeň gatnaşyp gelýär. Ilkibaşda ýük daşamak ulgamynda işe girişen bu düzümiň hususy awtoparky bolup, onda dünýäniň öňdebaryjy önüm öndürijileriniň ýük daşaýjy tehnikalarynyň dürli görnüşleri bar. Munuň özi diňe bir kärhananyň öz zerurlyklaryny kanagatlandyrmaga däl, eýsem, tehnikadyr enjamlaryny gyzyklanma bildirýän taraplara kärendesine bermäge-de mümkinçilik döredýär. Häzir bolsa «Ojar Aziýanyň» ýol gurluşykçylary Köpetdagyň eteginde gyzgalaňly dowam edýän düýpli gurluşykda netijeli iş alyp barýarlar.  

«Şu günlerde kärhanamyzyň 600 işgäriniň ýarysyndan gowragy Ahal welaýatynyň täze, döwrebap edara ediş merkezinde zähmet çekýär. Bize merkeziň birinji tapgyrynda içerki awtomobil ýollarynyň 48,8 müň metrini, ikinjisinde bolsa 17,8 müň metrini gurmak ynanyldy. Ýene 5,4 müň metre uzaýan ýolda hem abatlaýyş işlerini geçirmeli. Bu ugurda kärhanamyzyň kuwwatly tehnikalarynyň 120-ä golaýynyň mümkinçiliklerinden netijeli peýdalanylýar. Döwrebap edara ediş merkeziniň gurluşygynyň başyny başlan Gahryman Arkadagymyz ähli desgalarda, şol sanda onuň çäginde gurulýan awtomobil ýollarynda iň täze tehnologiýalaryň ulanylmagynyň esasy talaplaryň biridigini yzygiderli nygtaýar. Şoňa görä-de, biz «Ýokary hil. Ussatlyk. Takyklyk» ýörelgesini şygar edinip, ýol gurluşygy pudagyna dünýä standartlaryna laýyk gelýän täzeçil çemeleşmeleri işjeň ornaşdyrmaga, öňdebaryjy tejribeleri özleşdirmäge çalyşýarys. Nesip bolsa, munuň ajaýyp miwelerini görjek günlerimiz hem uzakda däl» diýip, «Ojar Aziýa» hususy kärhanasynyň direktory Amanmuhammet Ojarow aýdýar. 

Aýgül RAHYMOWA.

«Türkmenistan». Surata düşüren Ilaman ÇÜRIÝEW.