Häzirki wagtda hormatly Prezidentimiziň baştutanlygynda Diýarymyzda milli ykdysadyýetimizi diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürmek boýunça giň gerimli maksatnamalaýyn özgertmeler amala aşyrylýar. Şu jähetden, ýurdumyzda milli ykdysadyýetiň ähli pudaklarynda ýetilýän sepgitlerdir gazanylýan üstünlikler örän guwandyryjydyr. Munuň özi ata Watanymyz Türkmenistanyň dünýä ykdysadyýetine çalt depginler bilen goşulyşmagyna hem-de dünýä hojalygyndaky ornuny has-da pugtalandyrmagyna mümkinçilik berer. 

Türkmenistanyň ykdysady strategiýasyny üstünlikli durmuşa geçirmekde hormatly Prezidentimiziň baştutanlygynda kabul edilen «Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2022 — 2028-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasyna» hem-de «Türkmenistanyň Prezidentiniň obalaryň, şäherçeleriň, etraplardaky şäherleriň we etrap merkezleriniň ilatynyň ýaşaýyş-durmuş şertlerini özgertmek boýunça 2028-nji ýyla çenli döwür üçin Milli maksatnamasyna» möhüm orun degişlidir. Bu resminamalar Arkadag Serdarly bagtyýar ýaşlar ýylymyzda täze ösüşlere badalga bolan belent maksatlardyr anyk wezipeleri özünde jemleýär. Bu bolsa ýurdumyzyň halk hojalygyny köpugurly ösdürmekden başlap, döwrebaplaşdyrmak we sanlylaşdyrmak bilen bagly iň soňky innowasion çözgütleri özünde jemleýär. 

Milli ykdysadyýetimizi ösdürmek diwersifikasiýa ýoly bilen amala aşyrylýar. Bu ugurda öňde goýlan wezipeler ýurdumyzyň halk hojalygynyň mümkinçiliklerini artdyrmakdan, senagat pudagyna daşary ýurt maýa goýumlaryny çekmekden, täze önümçilikleri ýola goýmakdan, telekeçiligi mundan beýläk-de ösdürmekden we dünýä döwletleri bilen söwda gatnaşyklaryny giňeltmekden ybaratdyr. Olaryň hatarynda elektron senagatyny döretmegi dowam etdirmek hem-de elektron, kompýuter önümleriniň önümçiligini kämilleşdirmek we artdyrmak, dokma senagatynyň kuwwatyny has-da ýokarlandyrmak ýaly ugurlar hem bar. 

Ata Watanymyzy ykdysady taýdan ösen kuwwatly döwlete öwürmek babatda öňde duran strategik wezipeler «Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy: Türkmenistany 2022 — 2052-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Milli maksatnamasynda» hem öz beýanyny tapýar. Bu barada hormatly Prezidentimiz: «Bu maksatnama biziň geljegimiziň kepilidir. Döredip, gurup bilýän millet hökmünde bütin dünýäde halkymyzyň mertebesini has beýgeltjek ösüş ýoludyr» diýip nygtaýar. Munuň özi Türkmenistan döwletimiziň Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe kuwwatly senagat ýurdy hökmünde ykrar edilmeginde uly ähmiýeti bolan strategik maksatnamadygynyň subutnamasydyr. 

Maýsa ANNAMYRADOWA,

Türkmen döwlet maliýe institutynyň öwreniji mugallymy.

Aşgabat, 4-nji fewral (TDH). Şu gün türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow hormatly Prezidentimiziň tabşyrygy boýunça paýtagtymyza we Ahal welaýatynyň Arkadag şäherine iş saparyny amala aşyryp, bu ýerlerde alnyp barylýan gurluşyk işleriniň barşy bilen tanyşdy. 

Halk Maslahatynyň Başlygy paýtagtymyzyň günorta künjeginde, Nurmuhammet Andalyp we Arçabil şaýollarynyň çatrygynda ýerleşýän köp zolakly awtomobil köprüsiniň ýanynda saklandy. Bu ýerde hormatly Arkadagymyzy Aşgabat şäheriniň häkimi R.Gandymow, Türkmenistanyň Prezidentiniň Diwanynyň iş dolandyryjysy H.Hajymyradow, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň iş dolandyryjysy K.Babaýew garşyladylar. 

Gahryman Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedow bu ýerde ýurdumyzyň baş şäherini ösdürmek boýunça öňe sürülýän täzeçil şähergurluşyk maksatnamasynda şäher ilatynyň ýokary derejeli ýaşaýyş-durmuş şertleriniň üpjün edilmeginiň esasy ugurlaryň biri hökmünde kesgitlenendigini aýdyp, Aşgabadyň häzirki keşbinde tutuş ýurdumyzyň durmuş-ykdysady ösüşiniň depgininiň hem-de köpugurly kuwwatynyň öz beýanyny tapmalydygyny belledi. Şunda ýol-ulag düzüminiň işine möhüm ähmiýet berilmelidir. Şunuň bilen baglylykda, ýurdumyzda durmuş-medeni maksatly desgalaryň hem-de ýol-ulag düzüminiň desgalarynyň gurluşygynda binagärligiň milli däpleriniň we bu ulgamda öňdebaryjy tejribäniň, bezeg ýörelgeleriniň sazlaşykly utgaşdyrylmagyna aýratyn üns berilýär. Degişli desgalaryň şäheriň binagärlik keşbi bilen bir bitewi sazlaşygy emele getirmegi wajyp wezipe hökmünde kesgitlenildi. Hormatly Arkadagymyz bu barada aýtmak bilen, ulag ýollarynyň, aýratyn-da, köp zolakly şäher köprüleriniň binagärlik keşbine, olaryň bezeg aýratynlyklaryna hem-de desgalaryň ýanaşyk ýerleriniň göwnejaý abadanlaşdyrylmagyna möhüm ähmiýet berilmelidigini belledi. 

Türkmen halkynyň Milli Lideri ýurdumyzyň baş şäherini hemmetaraplaýyn ösdürmek ugrunda alnyp barylýan işleriň häzirki zamanyň talaplaryna laýyk gelmelidigini, şol sanda amatly ekologik gurşawyň döredilmelidigini belledi. Bu babatda iň gowy tejribä, ylmyň gazananlaryna we gadymdan gelýän milli däplere daýanmak zerurdyr. 

Soňra Gahryman Arkadagymyz paýtagtymyzyň günorta künjeginde ýerleşýän we dag gerişlerinde gurlan Saglyk ýolunyň başlanýan ýerine geldi. Häzirki döwürde bu ýerde döwrebaplaşdyryş işleri alnyp barylýar. 

Ýurdumyzda sagdyn durmuş ýörelgelerini berkarar etmek, jemgyýetimizde bedenterbiýe hem-de sport bilen yzygiderli meşgullanmagy wagyz etmek bilen baglanyşykly meseleler döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň biri hökmünde kesgitlenildi. Paýtagtymyzda we sebitlerde iň täze enjamlar, öňdebaryjy tehnologiýalar bilen üpjün edilen döwrebap sport toplumlary, stadionlar, şypahana ulgamynyň binalary, ýöriteleşdirilen sport mekdepleri, çagalar sagaldyş we dynç alyş merkezleri guruldy, hereket edýän ugurdaş desgalar döwrebaplaşdyryldy. Ak mermerli Aşgabadyň günorta künjeginde ýerleşýän Saglyk ýoly paýtagtymyzyň ilatynyň we myhmanlarynyň, aýratyn-da, ýaşlaryň söýgüli künjegine öwrüldi. Munuň özi ýurdumyzda sagdyn durmuş ýörelgeleriniň barha meşhurlyga eýe bolýandygynyň, oňa eýerýänleriň sanynyň gün-günden artýandygynyň nobatdaky subutnamasydyr. Şunda Gahryman Arkadagymyz şahsy görelde görkezýär. 

Şunuň bilen baglylykda, Türkmenistanyň ilkinji Prezidenti Saparmyrat Nyýazowyň ýurdumyzyň saglygy goraýyş ulgamyny düýpli özgertmekde uly işleri bitirendigini bellemek gerek. Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň ylym-bilim, saglygy goraýyş, medeniýet we sport ulgamlaryna gözegçilik edýän orunbasary wezipesinde işlän döwürlerinde “Saglyk” Döwlet maksatnamasynyň işlenip taýýarlanylmagyna uly goşant goşdy, “Sagdyn bedende — sagdyn ruh” şygary astynda bu ugra degişli giň möçberli özgertmeler amala aşyryldy, şeýle hem Köpetdagyň belent gerişlerinden Saglyk ýoly çekildi. 

Gahryman Arkadagymyzyň taýsyz tagallalary netijesinde taryhy maglumatlaryň, degişli golýazmalaryň toplanyp, “Ruhnama” kitabynyň döredilendigini hem nygtamak zerur. Munuň özi şol wagtlarda saglygy goraýyş, ylym-bilim, medeniýet we sport ugurlarynyň döwrebap derejede ösdürilmegi, olaryň degişli maglumat binýadynyň döredilmegi ugrunda zerur tagallalaryň edilendiginiň aýdyň beýanydyr. 

Hormatly Arkadagymyzyň “Türkmenistan — sagdynlygyň we ruhubelentligiň ýurdy” atly ajaýyp kitabynda halkyň saglygy, aýratyn-da, ýaşlaryň sazlaşykly ösüşi, olaryň sagdyn bedenli bolmaklary bilen baglanyşykly meseleler öz beýanyny tapdy. Kitapda jemgyýetimizde sagdyn durmuş ýörelgeleriniň berkidilmeginiň ähmiýetine gönükdirilen lukmançylyk maslahatlarynyň bardygyny bellemeli. 

Ýurdumyzda bu ugurda alnyp barylýan işleriň ekologik ulgam bilen örän berk baglanyşyklydygyny nygtamak zerur. Häzirki döwürde dünýäde adamlaryň abadançylygynyň hem-de ählumumy durnukly ösüşiň möhüm şerti hökmünde ekologik meselelere uly ähmiýet berilýär. Türkmenistan bu wajyp wezipeleri çözmäge anyk goşant goşup, uzak geljek üçin niýetlenen, ylmy taýdan esaslandyrylan tebigaty goraýyş strategiýasyny toplumlaýyn durmuşa geçirýär. Şunda alym Arkadagymyzyň şahsy goşandyny bellemek gerek. 

Hereket etmek, gezelenç etmek hem-de boş wagtyňy peýdaly, işjeň geçirmek üçin döredilýän şertler halkymyzyň, aýratyn-da, ýaşlaryň ruhuny belende göterýär. Bu bolsa adamlaryň işjeňliginiň, olaryň zähmet öndürijiliginiň ýokarlanmagyny üpjün edýän möhüm şertleriň biri bolup durýar. Gahryman Arkadagymyzyň asylly başlangyçlary halkymyzyň uly goldawyna hem-de halkara derejede giň ykrara eýe boldy. 

Hormatly Arkadagymyz bu ýerden gün-günden gözelleşýän paýtagtymyzyň ajaýyp keşbini synlady. Türkmen halkynyň akyldar şahyry Magtymguly Pyragynyň heýkeliniň seleňläp görünmegi ähli gündogar halklarynyň söýgüli şahyry hökmünde ykrar edilen meşhur şahsyýetiň keşbinde özboluşly gudratyň jemlenendigini görkezýär. 

Gyş paslynyň soňky aýynyň jana şypaly arassa, salkyn howasy, Köpetdagyň belent gerişleri, onuň etegindäki tebigatyň ajaýyp ýerleri ynsan ruhuny göterýär we güýç-kuwwatyny artdyrýar. Gahryman Arkadagymyz ajaýyp giňişligi, dag gerişlerini synlap durşuna, Magtymguly Pyragynyň heýkeliniň ýylyň ähli paslynda nur saçyp durmalydygyny belledi. Munuň özi watansöýüjiligiň, zähmetsöýerligiň, halka, Watana wepaly gulluk etmegiň beýik nusgasyny döreden şahyryň heýkeliniň asylly başlangyçlardan, yhlas-tagallalardan binýat bolandygynyň aýdyň beýanydyr. Şunda dürli öwüşginlerden döreýän ajaýyp şekiller türkmen halkynyň pähim-paýhas ummanynyň ähmiýetini açyp görkezmelidir. 

Soňra Gahryman Arkadagymyz ýoluny dowam edip, Arçabil şaýolunyň ugrunda saklandy. Türkmen halkynyň Milli Lideri bu ýerde ýerleşýän köp gatnawly we gurluşygy babatda häzirki zaman talaplaryna laýyk gelýän köpriniň bezeg aýratynlyklary, onuň gurluşygynda ulanylan serişdeleriň hil derejesi, bu künjegiň yşyklandyryş ulgamy bilen tanyşdy. Hormatly Arkadagymyzyň belleýşi ýaly, şähergurluşyk maksatnamalaryny durmuşa geçirmekde, binalaryň we desgalaryň gurluşygy bilen birlikde, olaryň bezegi möhüm ugurlaryň biridir. Türkmen halkynyň Milli Lideri bu baradaky gürrüňi dowam edip, gurulýan ýol-ulag düzümine degişli desgalaryň, köprüleriň özboluşly bezeg aýratynlyklarynyň döredilmeginde, häzirki zaman dizaýn sungatynyň talaplaryna laýyk gelmeginde Türkmen döwlet binagärlik-gurluşyk institutynyň hem-de Türkmenistanyň Döwlet çeperçilik akademiýasynyň mugallymlarynyň, talyplarynyň teklipleriniň öwrenilmelidiginiň möhümdigini belledi we Aşgabat şäheriniň häkimine bu meseleleriň oňyn çözülmegi ugrunda degişli çäreleri görmegiň zerurdygyny aýtdy. 

Desgalaryň ýerleşýän ýerleri nazara alnyp, olaryň bezeg işlerinde Diýarymyzyň çäginde bar bolan tebigy baýlyklaryň, halkymyzyň asyrlaryň dowamynda döreden milli medeniýetine degişli gymmatlyklaryň öz beýanyny tapmagy wajypdyr. Şunuň bilen baglylykda, köprüleriň ýerleşýän ýeriniň özboluşly aýratynlyklaryna we şol töweregiň binagärlik keşbine kybap gelýän şekiller bilen bezelmegine möhüm ähmiýet berilmelidir diýip, hormatly Arkadagymyz belledi. 

Soňra Halk Maslahatynyň Başlygy Ahal welaýatynyň täze, döwrebap edara ediş merkezine — Arkadag şäherine bardy. Bu ýerde Gahryman Arkadagymyzyň başlangyjy bilen sebitiň durmuş-ykdysady taýdan ösüş derejesini ýokarlandyrmaga ýardam berjek giň gerimli şähergurluşyk maksatnamasy üstünlikli amala aşyrylýar. 

 Arkadag şäheriniň häkimi Ş.Durdylyýew häzirki wagtda alnyp barylýan işler barada maglumat berdi. 

Türkmen halkynyň Milli Lideri, ilki bilen, bu ýerde çagalar sagaldyş-dikeldiş merkeziniň gurluşygynda alnyp barylýan işleri synlady.  

Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe ýurdumyzda her bir maşgalanyň abadan durmuşda ýaşamagyna, ýaş nesilleriň milli we umumadamzat ruhy gymmatlyklary esasynda terbiýelenilmegine gönükdirilen toplumlaýyn özgertmeler üstünlikli durmuşa geçirilýär. Gahryman Arkadagymyzyň başlangyjynyň hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow tarapyndan üstünlikli dowam etdirilmegi esasynda, maşgalany goldamak, enäniň we çaganyň saglygyny goramak, ösüp gelýän ýaş nesli terbiýelemek, olara bilim bermek babatda toplumlaýyn özgertmeler durmuşa geçirilýär. 

Hormatly Arkadagymyz tutuş ýurdumyzda bolşy ýaly, paýtagtymyzda hem-de Ahal welaýatynyň Arkadag şäherinde ýaýbaňlandyrylan giň möçberli şähergurluşyk maksatnamalarynyň durmuşa geçirilişini hemişe üns merkezinde saklaýar. Şunuň bilen baglylykda, halkymyzyň ähli amatlyklaryň hözirini görüp ýaşamagy ugrunda zerur şertleriň döredilmegine, şäherleri ösdürmek boýunça ýaýbaňlandyrylan işlerde öňdebaryjy tehnologiýalaryň işjeň ulanylmagyna, ýol-ulag düzüminiň işiniň kämilleşdirilmegine, ekologik abadançylygyň üpjün edilmegine möhüm ähmiýet berilýär. 

Gahryman Arkadagymyz bu ýerde Türkmenistanyň Prezidentiniň Diwanynyň iş dolandyryjysy H.Hajymyradowyň, Aşgabat şäheriniň häkimi R.Gandymowyň, Ahal welaýatynyň Arkadag şäheriniň häkimi Ş.Durdylyýewiň hem-de Halk Maslahatynyň iş dolandyryjysy K.Babaýewiň gatnaşmagynda iş maslahatyny geçirdi. Maslahatyň barşynda oňa gatnaşyjylar Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowa häzirki wagtda gurluşyk desgalarynda alnyp barylýan işler, Arkadag Serdarly bagtyýar ýaşlar ýylynda ýurdumyzyň ösüşlerini giňden wagyz etmek bilen baglanyşykly geçirilýän çäreler barada maglumat berdiler. 

Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Halk Maslahatynyň iş dolandyryjysy K.Babaýewe ýüzlenip, şähergurluşyk işine häzirki zamanyň ösen tejribesiniň, täzeçil usullaryň ornaşdyrylmagynyň wajypdygyna ünsi çekdi. 

Şeýle hem Türkmenistanyň Prezidentiniň Diwanynyň iş dolandyryjysy H.Hajymyradowa degişli ugur boýunça tejribe alyşmak, işleriň döwrüň talabyna laýyk derejede guralmagynda möhüm ähmiýeti bolan başlangyçlary taýýarlamak babatda anyk tabşyryklar berildi. Şunda halk bilen ysnyşykly hereket etmegiň, halkyň arasynda ýygy-ýygydan bolup, degişli wagyz-nesihat işleriniň geçirilmeginiň ähmiýeti barada aýdyp, Gahryman Arkadagymyz işleriň ýokary guramaçylyk derejesiniň üpjün edilmeginiň sazlaşykly ösüşiň baş şertini emele getirýändigini belledi. 

Şeýle hem türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň köpçülikleýin habar beriş serişdeleri boýunça metbugat wekili wezipesiniň “Bereketli toprak” gazetiniň baş redaktory A.Jepbarowyň üstüne ýüklenýändigini aýdyp, oňa bu işleri alyp barmak babatda birnäçe maslahatlary berdi. Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň internet saýtynyň döredilmelidigini belläp, Gahryman Arkadagymyz onda Halk Maslahaty, onuň alyp barýan işleri we bu ugurdaky täzelikler baradaky maglumatlaryň öz beýanyny tapmalydygyny aýtdy. Şunuň bilen baglylykda, Gahryman Arkadagymyz Türkmenistanyň Prezidentiniň metbugat sekretary K.Çaryýardurdyýewe bu ugurdaky işleri döwrebap guramagy we utgaşykly alyp barmagy tabşyrdy. 

Hormatly Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedow paýtagtymyzyň we Arkadag şäheriniň häkimlerine ýüzlenip, bu iki şäheriň özboluşly aýratynlyklarynyň bolmagynyň kanunalaýykdygyny, şäher ösüşinde özara tejribe alşylmagynyň wajypdygyny belledi. Şunuň bilen baglylykda, şäherleriň hemmetaraplaýyn sazlaşykly ösüşine, olarda amatly ýaşaýyş, döredijilik we dynç alyş şertleriniň döredilmegine zerur üns berilmelidir. 

Gahryman Arkadagymyz maslahatyň dowamynda ýurdumyzda kabul edilen şähergurluşyk maksatnamalaryndan hem-de «Döwlet adam üçindir!» diýen baş ýörelgeden ugur alnyp, halkara ölçeglere kybap gelýän, iň täze tehnologik enjamlar bilen üpjün edilen dürli maksatly binalaryň gurluşygyna, aýratyn-da, ösüp gelýän ýaş nesilleriň saglygynyň üpjün edilmegine gönükdirilen desgalara möhüm üns berilýändigini aýtdy. Şu nukdaýnazardan, ýurdumyzda her ýylda döwrebap derejede enjamlaşdyrylan çagalar baglary, çagalar sagaldyş-dikeldiş merkezleri gurulýar. Gurluşyk işlerinde öňdebaryjy tehnologiýalaryň we iň gowy tejribäniň işjeň ulanylmagy, bina edilýän dürli maksatly desgalaryň döwrebap derejede enjamlaşdyrylmagy ýurdumyzyň gurluşyk senagatynyň köpugurly kuwwata eýedigine şaýatlyk edýär. Raýatlaryň abadan durmuşy üçin ähli zerur şertleri döretmek hormatly Prezidentimiziň baştutanlygynda amala aşyrylýan döwlet syýasatynyň esasy ugurlarynyň biri bolup durýar. 

Mälim bolşy ýaly, ösüp gelýän ýaş nesilleri durmuş taýdan goldamak, howandarlyga mätäç çagalaryň saglygynyň dikeldilmegine ýardam bermek, olaryň bagtyýar durmuşda ýaşamagy hem-de Watana wepalylyk, ruhubelentlik, arassa ahlaklylyk, ynsanperwerlik, halallyk ýaly belent ynsan häsiýetleriniň kemala gelmegi üçin amatly şertleri döretmek maksady bilen, haýyr-sahawat gaznasy döredildi. Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasynyň döredileni bäri ençeme haýyrly işler ýerine ýetirildi. Bu işleriň Arkadag Serdarly bagtyýar ýaşlar ýylynda üstünlikli dowam etdirilýändigini bellemek ýakymly. 

Çagalar sagaldyş-dikeldiş merkezinde üpjün edilýän mümkinçilikler häzirki zamanyň ösen talaplaryna, Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwrüniň belent ruhuna laýyk gelmelidir. Bu ýerde çagalaryň dynç almaklary bilen bir hatarda, olaryň höwes edýän hünärleriniň endiklerini ele almagyna ýardam berýän ähli zerur şertler döredilmelidir diýip, hormatly Arkadagymyz aýtdy. 

Maslahatyň dowamynda Arkadag şäheriniň häkimi Ş.Durdylyýew Gahryman Arkadagymyzyň garamagyna welaýatyň çagalar sagaldyş-dikeldiş merkeziniň enjamlaşdyrylyşy, onuň bölümleriniň ýerleşdirilişi barada maglumat berýän çyzgylary we taslamalary görkezdi. 

Merkez gurlanda hem-de timarlaýyş işleri geçirilende ýokary hilli serişdeler ulanylmalydyr. Şol serişdeler ýurdumyzyň howa şertlerini, ekologik talaplary nazara almak bilen, olaryň berkligi we amatlylygy göz öňünde tutulyp seçilip alynmalydyr diýip, hormatly Arkadagymyz belledi we bu babatda birnäçe maslahatlaryny berdi. 

Hormatly Arkadagymyz görkezilen taslamalary synlap, olar durmuşa geçirilende, ýokary hiliň üpjün edilmelidigine aýratyn ünsi çekdi. Merkeziň desgalarynyň keşbinde, içki bezeginde milli binagärligiň ajaýyp däpleri bilen sazlaşyklylykda onuň häzirki zaman üstünlikleri öz beýanyny tapmalydyr. 

Hormatly Arkadagymyz Ahal welaýatynyň täze merkeziniň gurluşygy üçin bölünip berlen ýerleriň, şol sanda olaryň ekologik ýagdaýynyň, seýsmiki durnuklylygynyň hem-de beýleki degişli görkezijileriň alymlar tarapyndan içgin öwrenilendigini aýtdy. 

Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow iş maslahatyny jemläp, öňde goýlan wezipeleriň durmuşa geçirilmegine jogapkärçilikli çemeleşmegiň zerurdygyny nygtady.

Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň baştutanlygynda Türkmenistan toplumlaýyn durmuş-ykdysady we demokratik özgertmeleriň ýoly bilen ynamly öňe barýar. Munuň özi döwürlerdir nesilleriň dowamat-dowam bolýandygynyň, Garaşsyz, Bitarap Watanymyzyň ösüşiň täze sepgitlerini nazarlaýandygynyň aýdyň beýanydyr. 

30-njy ýanwarda döwlet Baştutanymyz sanly ulgam arkaly iş maslahatyny geçirdi. Onda ýurdumyzyň welaýatlarynda alnyp barylýan möwsümleýin oba hojalyk işleri bilen baglanyşykly meselelere garaldy. Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow gowaça ekiljek ýerleri möwsüme taýýarlamak, pagta öndürijileri ýokary hilli gowaça tohumy bilen üpjün etmek, oba hojalyk işlerinde ulanyljak tehnikalary we gurallary möwsüme taýýarlamak babatda tabşyryklary berdi. Bugdaýa ideg etmegiň agrotehnikanyň talaplaryny berk berjaý etmek arkaly alnyp barylmagynyň gözegçilikde saklanylmagy, ýazlyk ýeralmanyň, beýleki gök-bakja ekinleriniň ekiljek ýerleriniň taýýarlanylmagy babatda welaýatlaryň häkimlerine anyk tabşyryklar berildi. 

Şeýle-de ýaşaýyş jaýlarynyň we beýleki medeni-durmuş maksatly desgalaryň ýyladyş ulgamlaryny kadaly işletmek, etraplarda, şäherlerde, şäherçelerde ilaty elektrik energiýasy, tebigy gaz, suw bilen bökdençsiz üpjün etmek boýunça ýerine ýetirilýän işleri gözegçilikde saklamak tabşyryldy. Ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň maksatnamalarynda göz öňünde tutulan wezipeleriň üstünlikli amal edilmegi babatda-da anyk görkezmeler berildi. 

30-njy ýanwarda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow RF-niň parlament wekiliýetine ýolbaşçylyk edip, ýurdumyza sapar bilen gelen Russiýa Federasiýasynyň Federal Ýygnagynyň Döwlet Dumasynyň Başlygy Wýaçeslaw Wolodini kabul etdi. Duşuşygyň barşynda deňhukuklylyk, özara hormat goýmak ýörelgelerine esaslanýan türkmen-rus gatnaşyklarynyň dostlukly we strategik häsiýete eýedigi kanagatlanma bilen nygtaldy. Özara düşünişmegiň, ynanyşmagyň döwletara gatnaşyklara mahsus bolan ýokary derejesi netijeli hyzmatdaşlygy ähli ugurlar boýunça ösdürmek üçin berk binýat bolup durýar. 

Söwda-ykdysady, energetika, senagat, ulag we beýleki ulgamlar hyzmatdaşlygyň ileri tutulýan ugurlarynyň hatarynda bellenildi. Türkmenistan bilen Russiýa Federasiýasynyň sebitleriniň we subýektleriniň arasynda ýola goýlan göni gatnaşyklaryň köpugurly ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygyň üstüni ýetirýändigi nygtaldy. Iki döwletiň we olaryň halklarynyň arasyndaky özara düşünişmegi pugtalandyrmagyň ýene-de bir möhüm guraly hökmünde garalýan parlamentara hyzmatdaşlyk söhbetdeşligiň aýratyn ugry boldy. Şunda ýokary derejede gazanylan ylalaşyklaryň, kabul edilen çözgütleriň kanunçylyk taýdan üpjün edilmegi üçin bu ugry ösdürmegiň zerurdygy bellenildi. 

Şeýle hem iki ýurduň wekiliýet agzalarynyň gatnaşmagynda giňişleýin düzümde Türkmenistanyň Mejlisiniň Başlygy G.Mämmedowanyň we Russiýa Federasiýasynyň Federal Ýygnagynyň Döwlet Dumasynyň Başlygy W.Wolodiniň duşuşygy boldy. Duşuşykda parlamentara hyzmatdaşlygyň geljekki mümkinçilikleri, ugurdaş komitetleriň çäklerindäki gatnaşyklar, kanun çykaryjylyk ulgamynda netijeli tejribe alyşmak meseleleri ara alnyp maslahatlaşyldy. 

Türkmenistanyň Mejlisiniň ýolbaşçysy rus parlamentarilerini ýurdumyzda geçiriljek nobatdaky parlament saýlawlaryna halkara synçy hökmünde gatnaşmaga çagyrdy. Russiýa Federasiýasynyň Federal Ýygnagynyň Döwlet Dumasynyň Başlygy Döwlet Dumasynyň Türkmenistanda geçiriljek saýlawlara öz wekillerini gatnaşdyrjakdygyny aýtdy. 

W.Wolodin Türkmenistanyň Mejlisiniň deputatlarynyň öňünde çykyş edip, rus tarapynyň Türkmenistan bilen strategik häsiýete eýe bolan dostlukly, hoşniýetli goňşuçylyk gatnaşyklaryna ygrarlydygyny tassyklady. Myhman döwlet Baştutanlarynyň ikitaraplaýyn gatnaşyklaryň ösdürilmegine möhüm ähmiýet berýändigini nygtap, ýokary derejede gazanylan ylalaşyklaryň durmuşa geçirilişini kanunçylyk taýdan üpjün etmek üçin ähli zerur tagallalary etmegiň möhümdigini aýtdy. Şunda parlamentara gatnaşyklary has-da işjeňleşdirmegiň wajypdygy bellenildi. Munuň özi 2022-nji ýylyň iýun aýynda Russiýanyň we Türkmenistanyň Prezidentleriniň strategik hyzmatdaşlygy çuňlaşdyrmak hakynda gol çeken Jarnamasynda kesgitlenen wezipeleriň biridir. 

3-nji fewralda Türkmenistanyň Prezidenti, ýurdumyzyň Ýaragly Güýçleriniň Belent Serkerdebaşysy goşun generaly Serdar Berdimuhamedow Döwlet howpsuzlyk geňeşiniň giňişleýin göçme mejlisini geçirdi. Onda ýurdumyzyň harby we hukuk goraýjy edaralary tarapyndan 2022-nji ýylda alnyp barlan işleriň netijelerine garaldy. Şeýle hem mejlisiň gün tertibine Garaşsyz döwletimizde howpsuzlygy, asudalygy üpjün etmäge, harby we hukuk goraýjy edaralaryň maddy-enjamlaýyn binýadyny berkitmäge, olaryň işini has-da kämilleşdirmäge degişli meseleler girizildi. 

Mejlisiň barşynda birnäçe guramaçylyk meselelerine garaldy. Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň degişli Permanlaryna laýyklykda, Türkmenistanyň Ýokary kazyýetine, Milli howpsuzlyk ministrligine, şeýle-de Döwlet migrasiýa gullugyna täze ýolbaşçylar bellenildi. 

Döwlet howpsuzlyk geňeşiniň sekretary, goranmak ministri B.Gündogdyýew döwlet Baştutanymyzy Türkmenistanyň Konstitusiýasynyň 81-nji maddasyna laýyklykda, ýurdumyzyň Mejlisiniň karary esasynda, goşun generaly diýen harby adyň dakylmagy bilen harby we hukuk goraýjy edaralaryň şahsy düzüminiň hem-de işgärleriniň adyndan tüýs ýürekden gutlap, Watan goragçylarynyň eziz Diýarymyza, mähriban halkymyza, hormatly Prezidentimize wepaly bolmak bilen, mundan beýläk-de jan aýaman gulluk etjekdiklerine ynandyrdy. 

Mejlisiň dowamynda Türkmenistanyň Ýaragly Güýçleriniň Belent Serkerdebaşysy Serdar Berdimuhamedowa goşun generaly diýen harby at baradaky nyşan dabaraly ýagdaýda gowşuryldy. Türkmenistanyň Konstitusiýasyna laýyklykda, Türkmenistanyň Mejlisi tarapyndan ýurdumyzyň Ýaragly Güýçleriniň Belent Serkerdebaşysy hökmünde goşun generaly diýen harby adyň dakylmagy meni eziz Watanymyzyň goranmak kuwwatyny berkitmekde, ýurdumyzda asudalygy we parahatçylygy üpjün etmekde, halkymyzyň bagtyýarlygy, eşretli durmuşy ugrunda mundan beýläk-de yhlas bilen zähmet çekmäge borçly edýär diýip, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow merdana halkymyz bilen agzybirlikde we jebislikde öňde goýlan belent maksatlara doly ýetiljekdigine berk ynam bildirdi. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň 3-nji fewralda sanly ulgam arkaly geçiren Ministrler Kabinetiniň nobatdaky mejlisinde milli ykdysadyýetimiziň pudaklarynda şu ýylyň ýanwar aýynda ýerine ýetirilen işleriň jemleri jemlenildi. 

Bellenilişi ýaly, hasabat döwründe jemi içerki önümiň ösüş depgini 6,2 göterime deň boldy. Ýanwar aýynda öndürilen önümleriň derejesi geçen ýylyň degişli döwründäkiden 5,8 göterim köpeldi. Ykdysadyýetiň ähli ulgamlarynda oňyn netijeler gazanyldy. Hasabat döwründe bölek-satuw haryt dolanyşygynyň möçberi, 2022-nji ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, 9,5 göterim artdy. Şu ýylyň ýanwar aýynda Döwlet býujetiniň girdeji böleginiň meýilnamasy 115,7 göterim, çykdajy böleginiňki bolsa 97,4 göterim berjaý edildi. 

Iri we orta kärhanalar boýunça ortaça aýlyk zähmet haky, geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, 10 göterim köpeldi. Zähmet haklary, pensiýalar, döwlet kömek pullary, talyp haklary öz wagtynda maliýeleşdirildi. Maliýeleşdirmegiň ähli çeşmeleriniň hasabyna özleşdirilen düýpli maýa goýumlaryň möçberi, 2022-nji ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, 9,1 göterim ýokarlandy. Şeýle hem Oba milli maksatnamasynyň çäklerinde amala aşyrylan işleriň netijeleri boýunça görkezijiler barada aýdyldy. 

Ministrler Kabinetiniň mejlisiniň dowamynda hormatly Prezidentimiz şu ýyl tebigy gazyň we nebitiň çykarylyşyny düýpli artdyrmagyň, uglewodorod serişdeleriniň ýataklaryny, önümçilik desgalaryny işjeň ýagdaýda saklamak boýunça toplumlaýyn çäreleriň geçirilmeginiň, önüm berijiligi peselen guýulary abatlamagyň, geologiýa-gözleg we buraw işleriniň netijeliligini ýokarlandyrmagyň zerurdygyny belledi. Döwlet Baştutanymyz Garagum derýasynyň durkuny täzelemek we kenaryny berkitmek işlerine girişmek üçin taýýarlyk görüp başlamagyň, bu ugurda edilmeli işleriň taslamasyny taýýarlamagyň, ony amala aşyrjak potratçyny gözlemegiň zerurdygyny nygtady. Şonuň ýaly-da, suw hojalygynyň ýagdaýyny seljermek, ýurdumyzyň suw üpjünçilik ulgamyny döwrebaplaşdyrmak boýunça zerur çäreleriň görülmelidigine ünsi çekdi. 

Şeýle hem Hazar deňziniň suwuny süýjediji desgalary gurmak boýunça iri maýa goýum taslamasyny durmuşa geçirmek, döwrebap läbik sorujylary we ýörite tehnikalary satyn almak boýunça degişli işleri alyp barmak tabşyryldy. Hormatly Prezidentimiz gurluşyk-senagat toplumynyň kärhanalarynyň bökdençsiz işlemegini gazanmak, himiýa kärhanalaryny doly kuwwatyna çykarmak, ilaty we senagat kärhanalaryny elektrik energiýasy bilen bökdençsiz üpjün etmek üçin ähli zerur çäreleri görmegiň möhümdigine ünsi çekdi. Şeýle-de täze awtomobil ýollaryny gurmak we hereket edýänleriniň durkuny täzelemek, welaýatlarda onkologiýa we beýleki saglygy goraýyş maksatly merkezleri, Seýitnazar Seýdi adyndaky Türkmen döwlet mugallymçylyk institutynyň täze binalar toplumyny gurmak işlerini çaltlandyrmagyň möhümdigi nygtaldy. 

Döwlet Baştutanymyz şu ýyl ýolagçy we ýük dolanyşygyny depginli artdyrmagyň, üstaşyr we halkara ýük daşamalaryň möçberini has-da ýokarlandyrmagyň, pudaga sanly ulgamy giňden ornaşdyrmagyň, «Balkan» gämi gurluşyk we abatlaýyş zawodynda döwrebap gämileriň hem-de läbik sorujylaryň gurulmagyny ýola goýmagyň wajypdygyny belledi. 

Hormatly Prezidentimiz mejlisiň jemini jemläp, ýanwar aýynyň deslapky netijeleri boýunça jemi içerki önümiň ösüş depgininiň 6,2 göterime deň bolandygyny, milli ykdysadyýetimiziň pudaklarynda durnukly ösüşiň gazanylandygyny aýtdy. Döwlet Baştutanymyz senagat pudaklarynda önümçiligiň möçberiniň artdyrylmagyny, bar bolan kuwwatlyklaryň netijeli ulanylmagyny, söwda we hyzmatlar ulgamynda işleriň geriminiň giňeldilmegini, daşary söwda dolanyşygynyň oňyn ösüşiniň üpjün edilmegini ilkinji nobatdaky wezipeleriň hatarynda belledi. Döwlet býujetiniň girdeji we çykdajy böleklerini meýilleşdirilen möçberde amal etmek boýunça işleri mundan beýläk-de dowam etdirmek zerurdyr. 

Geçen aýda maliýeleşdirmegiň ähli çeşmeleriniň hasabyna ýurdumyz boýunça özleşdirilen düýpli maýa goýumlaryň möçberi 2 milliard manatdan gowrak boldy. Bu bolsa, geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, 9,1 göterim artykdyr. Ýylyň başyndan düýpli maýa goýumlary özleşdirmegiň möçberiniň ýokary bolmagy täze senagat desgalaryny işe girizmäge, önümçilik kuwwatlyklaryny artdyrmaga şert döretdi. Bu bolsa ilatyň ýaşaýyş-durmuş şertlerini has-da gowulandyrmaga, sebitlerde goşmaça iş orunlaryny döretmäge mümkinçilik berer diýip, döwlet Baştutanymyz nygtady. 

Mejlisiň dowamynda Türkmenistanyň Prezidenti Karara gol çekdi. Resminama laýyklykda, Oba hojalyk we daşky gurşawy goramak ministrligine bugdaý ýygýan kombaýnlar, sürüm we bejergi traktorlary üçin ätiýaçlyk şaýlaryny, tigirleri, çalgy ýaglaryny, sarp ediş serişdelerini satyn almak barada daşary ýurt kompaniýalary bilen şertnamalary baglaşmaga ygtyýar berildi. Döwlet Baştutanymyzyň gol çeken Kararlaryna laýyklykda, çeper höwesjeň kollektiwlerine “Halk” adyny bermegiň tertibi we şertleri hem-de 2023-nji ýylyň “Arkadag Serdarly bagtyýar ýaşlar ýyly” diýlip yglan edilmegi mynasybetli geçiriljek çäreleriň Meýilnamasy tassyklanyldy. 

Türkmenistanyň Prezidenti Buýruga gol çekdi. Resminama laýyklykda, “Türkmengaz” döwlet konsernine degişli möçberdäki suwuklandyrylan gazy dost-doganlyk kömegi hökmünde Özbegistan Respublikasyna muzdsuz bermek tabşyryldy. 

4-nji fewralda türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow paýtagtymyz boýunça we Ahal welaýatynyň Arkadag şäherine iş saparyny amala aşyrdy. 

Gahryman Arkadagymyz paýtagtymyz boýunça saparynyň dowamynda Aşgabadyň günorta künjeginde ýerleşýän we dag gerişlerinde gurlan Saglyk ýoluny döwrebaplaşdyrmak babatda alnyp barylýan işleriň barşy, Nurmuhammet Andalyp we Arçabil şaýollarynyň çatrygynda ýerleşýän köp zolakly awtomobil köprüsiniň bezeg aýratynlyklary bilen tanyşdy. 

Ahal welaýatynyň Arkadag şäherinde Halk Maslahatynyň Başlygy çagalar sagaldyş-dikeldiş merkeziniň gurluşygynda alnyp barylýan işleri synlady, soňra Türkmenistanyň Prezidentiniň Diwanynyň iş dolandyryjysy H.Hajymyradowyň, Aşgabat şäheriniň häkimi R.Gandymowyň, Ahal welaýatynyň Arkadag şäheriniň häkimi Ş.Durdylyýewiň hem-de Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň iş dolandyryjysy K.Babaýewiň gatnaşmagynda iş maslahatyny geçirdi. 

Maslahatyň dowamynda «Döwlet adam üçindir!» diýen ýörelgäni ugur edinýän şähergurluşyk maksatnamasynyň meselelerine deglip geçildi. Türkmen halkynyň Milli Lideri dürli maksatly binalaryň halkara ölçeglere laýyklykda gurulmagynyň, aýratyn-da, ösüp gelýän ýaş nesliň saglygyny goramaga degişli edaralaryň iň täze tehnologik enjamlar bilen üpjün edilmeginiň möhümdigini belledi. 

Daşary işler ministrliginde geçirilen Türkmenistanyň adam hukuklary we halkara ynsanperwer hukugy babatda halkara borçnamalarynyň ýerine ýetirilmegini üpjün etmek boýunça pudagara toparyň nobatdaky mejlisi geçen hepdäniň beýleki wakalarynyň hatarynda boldy. Mejlisiň dowamynda 2022-nji ýylda ýerine ýetirilen işleriň netijelerine hem-de şu ýyl üçin öňde goýlan wezipelere garaldy. Toparyň iş meýilnamasynda kesgitlenen wezipeleri ýerine ýetirmek boýunça çäreleri ara alyp maslahatlaşmagyň dowamynda bellenilişi ýaly, adam hukuklaryny goramak babatda iň gowy dünýä tejribesini öwrenmek maksady bilen, halkara bilermenleriň gatnaşmagynda maslahatlary, iş duşuşyklaryny, geňeşmeleri geçirmek göz öňünde tutulýar. 

Lebap welaýatynyň Kerki şäherinde döwlet özgertmeler maksatnamalarynyň üstünlikli amala aşyrylmagynyň çäklerinde gurlan täze dermanhananyň açylyş dabarasy boldy. Umumy meýdany 500 inedördül metre barabar bolan bir gatly binada müşderiler üçin niýetlenen giň we oňaýly söwda zaly, derman serişdeleriniň, lukmançylyk enjamlarynyň bölümleri, ammar jaýy göz öňünde tutulypdyr. 

Täze açylan dermanhanada ýurdumyzda öndürilýän we Ýewropanyň öňdebaryjy önüm öndürijileriniň dürli görnüşli derman serişdeleri, lukmançylyk önümleridir enjamlary, bereketli türkmen topragynda ösýän dermanlyk ösümlikler elýeterli bahalardan müşderilere hödürlenilýär. Dermanhana arakesmesiz we dynç günsüz sagat 7:00-dan 23:00-a çenli işleýär. Satyn alnan harytlar üçin nagt we nagt däl görnüşde hasaplaşyklary geçirip bolýar. Mundan başga-da, bu ýerde sorag-jogap gullugy hereket edýär, eltip bermek hyzmatyny guramak hem meýilleşdirilýär. 

Synymyzyň dowamynda «Arkadagly ýaşlar» atly täze elektron žurnalyň okyjylaryna gowşandygyny bellemek gerek. Türkmenistanyň Magtymguly adyndaky Ýaşlar guramasynyň täze žurnaly elektron görnüşde www.turkmenmetbugat.gov.tm web saýtynda ýerleşdirildi. Täze elektron neşir zehinli türkmen ýaşlarynyň geçirýän ylmy barlaglarynyň hem-de innowasion işläp taýýarlamalarynyň ähmiýetini açyp görkezmäge gönükdirilendir. 

Şeýlelikde, geçen hepdäniň wakalary hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň baştutanlygynda ýurdumyzy mundan beýläk-de durmuş-ykdysady taýdan ösdürmäge, halkymyzyň ýaşaýyş-durmuş derejesini has-da ýokarlandyrmaga gönükdirilen giň gerimli maksatnamalaryň we taslamalaryň üstünlikli durmuşa geçirilýändiginiň aýdyň nyşany boldy. 

(TDH)

Ar­ka­dag­ly Ser­da­ry­my­zyň pa­ra­sat­ly baş­lan­gyç­la­ry­nyň esa­syn­da mil­li bi­lim ul­ga­my in­no­wa­sion ösüş­le­riň tä­ze be­lent­lik­le­ri­ne ynam­ly ga­dam bas­ýar. Mil­li bi­lim ul­ga­my­ny kä­mil­leş­dir­mek, giň göz­ýe­tim­li, mak­sa­da ok­gun­ly, päk ah­lak­ly, ru­hy taý­dan sag­dyn, in­no­wa­sion teh­no­lo­gi­ýa­la­ry do­lan­dyr­ma­ga ukyp­ly, ýo­ka­ry hü­när­li, taý­ýar­lyk­ly ýaş­la­ry ter­bi­ýe­läp ýe­tiş­dir­mek bo­ýun­ça mak­sat­na­ma­la­ýyn iş­ler dur­mu­şa ge­çi­ril­ýär. Ne­ti­je­de, yk­dy­sa­dy­ýe­tiň äh­li pu­dak­la­ryn­da al­nyp ba­ryl­ýan yl­my-bar­lag ugur­la­ry­nyň art­dy­ryl­ma­gy we ola­ryň ne­ti­je­li­li­gi­niň ýo­kar­lan­dy­ryl­ma­gy, ýur­du­my­zyň yl­my-bar­lag ins­ti­tut­la­ry­nyň, ýo­ka­ry okuw mek­dep­le­ri­niň yl­my-bar­lag müm­kin­çi­lik­le­ri­niň ut­ga­şyk­ly peý­da­la­nyl­ma­gy üns mer­ke­zin­de sak­la­ny­lyp, ýaş alym­la­ra döw­let ta­ra­pyn­dan äh­li müm­kin­çi­lik­ler dö­re­dil­ýär hem-de ola­ryň hö­wes­len­di­ril­me­gi üçin uly gol­daw be­ril­ýär. 

Mu­nuň özi in­no­wa­si­ýa teh­no­lo­gi­ýa­lar­dan, döw­re­bap yl­my-bar­lag­lar­dan oňat baş çy­kar­ýan ýo­ka­ry de­re­je­li hü­när­men­le­ri taý­ýar­la­mak bo­ýun­ça al­nyp ba­ryl­ýan iş­le­re uly äh­mi­ýet be­ril­ýän­di­gi­niň aý­dyň su­but­na­ma­sy­dyr. 

Türk­me­nis­ta­nyň Döw­let ener­ge­ti­ka ins­ti­tu­tyn­da ýur­du­my­zyň elekt­roe­ner­ge­ti­ka pu­da­gyn­da­ky dür­li ugur­lar bo­ýun­ça kä­mil hü­när­men­le­ri taý­ýar­lap ýe­tiş­dir­mek mak­sat edi­ni­lip, ta­lyp­la­ra de­giş­li hü­när­ler bo­ýun­ça bi­lim ber­me­giň in­no­wa­sion usu­lyn­dan peý­da­la­nyl­ýar. Ta­lyp ýaş­la­ry tas­la­ma we yl­my bäs­le­şik­le­re çek­mek bi­len, olar­da yl­ma ta­rap il­kin­ji ädim­le­riň ädil­me­gi­ne aý­ra­tyn üns be­ril­ýär. Bu bol­sa ta­lyp ýaş­lar­da mag­lu­mat­la­ry jem­le­mek we sel­jer­mek, öz­baş­dak pi­kir­len­mek, de­giş­li ede­bi­ýat çeş­me­le­rin­den peý­da­la­nyp, ne­ti­je­li çöz­gü­di ka­bul et­mek ýa­ly en­dik­le­riň ke­ma­la gel­me­gi­ne ge­tir­ýär. 

Dün­ýä bo­ýun­ça ýyl-ýyl­dan uly meş­hur­ly­ga eýe bol­ýan, «ýa­şyl ener­ge­ti­ka» ady­na eýe bo­lan döw­re­bap, eko­lo­gi­ýa taý­dan howp­suz­ly­gy su­but edi­len, ener­gi­ýa tyg­şyt­la­ýan teh­no­lo­gi­ýa­lar has giň­den ula­nyl­ýar. Mu­nuň özi «ýa­şyl ener­ge­ti­ka­nyň» ösü­şi we kä­mil­leş­di­ril­me­giň ener­gi­ýa ýet­mez­çi­li­gi­niň öwe­zi­ni dol­dur­mak, bug­ha­na gaz­la­ry­nyň daş­ky gur­şa­wa tä­si­ri­ni azalt­mak me­se­le­le­ri­ni çöz­mek we dün­ýä yk­dy­sa­dy­ýe­ti­niň teh­no­lo­gi­ki ösü­şi­niň tä­ze tap­gy­ry bi­len aý­ryl­maz bag­la­ny­şyk­ly­dyr.  

Ener­gi­ýa­nyň gaý­ta­dan di­kel­dil­ýän çeş­me­le­ri, adat­ça, Gün we ýel ener­gi­ýa­sy, der­ýa­la­ryň gid­raw­li­ki ener­gi­ýa­sy, bio­mas­sa­nyň ener­gi­ýa­sy, um­man ener­gi­ýa­sy, geo­ter­mi­ki ener­gi­ýa, gel­git ener­gi­ýa­sy, dür­li ga­lyn­dy­lar we ýy­ly­lyk na­sos­la­ry bi­len bi­le­lik­de pes de­re­je­li ýy­ly­ly­gy öz içi­ne al­ýar. Gün we ýel ener­gi­ýa­sy­nyň ka­dast­ry se­bit­dä­ki de­giş­li ener­gi­ýa gor­la­ry­nyň muk­da­ry­ny kes­git­le­mä­ge hem-de elekt­rik ener­gi­ýa­sy­ny öz­ger­di­ji gur­naw­la­ryň iş ka­da­la­ry­ny kes­git­le­mä­ge müm­kin­çi­lik ber­ýän ener­ge­ti­ki hä­si­ýet­na­ma­la­ryň top­lu­my­ny öz içi­ne al­ýar. 

Ýur­du­my­zy yk­dy­sa­dy taý­dan ös­dür­mek ba­ba­tyn­da ka­bul edi­len Döw­let mak­sat­na­ma­la­ryn­dan ge­lip çyk­ýan we­zi­pe­le­ri yk­dy­sa­dy pu­dak­la­ra or­naş­dyr­mak mak­sa­dy bi­len, Gün we ýel ener­gi­ýa­sy­nyň gor­la­ry­na ba­ha ber­mek­de yl­my-önüm­çi­lik mer­ke­zin­de mil­li prog­ram­ma üp­jün­çi­li­gi iş­le­ni­lip dü­zül­di. Gün we ýel ener­gi­ýa­sy­nyň kes­git­le­nen se­bit­dä­ki ba­ha­la­ry­ny ta­kyk we tiz wagt­da hem-de yg­ty­bar­ly usul­da ýe­ri­ne ýe­tir­mek üçin «Gaý­ta­dan di­kel­dil­ýän ener­gi­ýa çeş­me­le­ri­niň in­ter­net por­ta­ly» at­ly no­bat­da­ky mil­li prog­ram­ma üp­jün­çi­li­gi iş­le­ni­lip taý­ýar­la­nyl­dy.  

Bu mil­li prog­ram­ma üp­jün­çi­li­gi­niň ýel we Gün elekt­rik stan­si­ýa­la­ry­nyň ýer­leş­di­ril­me­gi üçin iň amat­ly ýer­le­ri saý­lap al­mak­da, san­ly mag­lu­mat­lar go­ru­ny dö­ret­mekde, şeý­le hem saý­la­ny­lyp al­nan se­bit­de Gün we ýel ener­gi­ýa gor­la­ry­na ba­ha ber­mek­de ge­çi­ril­ýän ha­sap­la­ma­la­ry gys­ga wagt­da ta­kyk al­mak­da peý­da­la­nyp bol­jak müm­kin­çi­li­gi­niň bar­dy­gy kes­git­le­nil­di. Iş­le­ni­lip dü­zü­len mil­li prog­ram­ma üp­jün­çi­li­gi ins­ti­tu­ty­myz­da «Ada­ty däl we gaý­ta­dan di­kel­dil­ýän ener­gi­ýa çeş­me­le­ri» hü­nä­ri bo­ýun­ça bi­lim al­ýan ta­lyp­la­ryň ýyl­lyk we dip­lom tas­la­ma­la­ry­ny ýe­ri­ne ýe­tir­mek­de, şeý­le hem as­pi­rant­la­ryň we ýaş alym­la­ryň yl­my iş­le­rin­de peý­da­la­nyp bil­mek­le­ri üçin döredilýän giň mümkinçiliklerdir. 

Ka­ka­gel­di SA­RY­ÝEW,

Türk­me­nis­ta­nyň Döw­let ener­ge­ti­ka ins­ti­tu­ty­nyň «Gaý­ta­dan di­kel­dil­ýän ener­gi­ýa çeş­me­le­ri» yl­my-önüm­çi­lik mer­ke­zi­niň di­rek­to­ry, teh­ni­ki ylym­la­ryň kan­di­da­ty.

Üstünlikli  menziller 

Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe milli ykdysadyýetimizi ösdürmäge gönükdirilen tutumly işleriň bady artýar. Türkmenistany 2022 — 2052-nji ýyllarda ykdysady, syýasy, durmuş we medeni taýdan ösdürmegiň Milli maksatnamasynda, “Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2022 — 2028-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasynda” bellenilen giň möçberli wezipeleri amala aşyrmakda tutumly işleriň gerimi giňeýär. 

Şeýle wezipeleriň üstünlikli berjaý edilmeginde ýurdumyzyň telekeçilerine uly orun degişlidir. Soňky ýyllarda hususyýetçilere döwlet tarapyndan berilýän goldaw--ýardamyň netijesinde döwlete degişli bolmadyk çygyr ösüşli döwri başdan geçirýär. Bu bähbitli ýagdaý welaýatymyzda-da giň gerime eýe bolup, telekeçilerimiz harytlaryň we önümleriň bolçulygyny döretmekde, ilata edilýän hyzmatlaryň görnüşlerini artdyryp, hilini ýokarlandyrmakda uly işleri bitirýärler. Täze iş orunlary peýda bolýar. Guwançly ýerem, telekeçilik milli ykdysadyýetimizde kuwwatly öndüriji güýç hökmünde öňe çykýar. Indi hususyýetçilerimiziň öndürip, ilata hödürleýän önümleridir harytlary il-günümiziň uly islegine mynasyp bolýar. 

Mary şäherinde ýerleşýän “Mary deri--aýakgap” açyk görnüşli paýdarlar jemgyýetiniň “Röwşen” hususy kärhanasynyň zähmetsöýer adamlarynyň yhlas-tagallalary bilen ilata ýokary hilli aýakgap önümleri hödürlenilýär. “Röwşen” hususy kärhanasynyň bölümlerinde taýýarlanylýan aýakgap önümlerine uly isleg bildirilýär. Bu hususy kärhananyň aýakgap önümlerine diňe bir welaýatymyzyň çäginde däl, eýsem, güneşli Diýarymyzyň çar künjeginde hem isleg hemişe ýokary. Sebäbi, “Röwşen” hususy kärhanasynyň diňe bir uly ýaşly adamlar üçin däl, eýsem, 1-11-nji synplarda okaýan mekdep okuwçylary üçin niýetlenen aýakgap önümleri hem alyjylarda uly isleg döredýär. Şeýle islegiň sebäbem aýakgaplaryň berkdiginden, gelşikliliginden, rahatlygyndan ybaratdyr. Ýene bir bellemeli zat, “Röwşen” hususy kärhanasynyň mekdep okuwçylary üçin tikýän ýokary hilli aýakgaplary ýurdumyzda geçirilýän söwda ýarmarkalarynda alyjylaryň uly isleginden peýdalanýar. “Röwşen” hususy kärhanasynyň aýakgap önümlerinden başga-da, dürli görnüşli egin-eşikleriň tikilip, ilata hödürlenilmeginde uly işler bitirilýär. Has takygyny aýtsak, gürrüňi edilýän hususy kärhanada telekeçileriň buýurmalary esasynda çagalar üçin ýylyň her paslyna laýyklykda egin- -eşiklerini, sport lybaslaryny taýýarlamak ýola goýuldy. Şeýle hem bu ýerde eýeçiligiň dürli görnüşlerindäki kärhanalaryň buýurmalary esasynda işgärleriň gyşky we ýazky egin-eşikleri tikilýär. Şeýle önümleriň hiliniň hemişe talaba laýyk bolmagy bolsa, gürrüňi edilýän kärhananyň işgärleri üçin hökmany ýörelge bolup durýar. Hususy kärhanada ýokary iş öndürjiligini gazanmak maksady bilen önümçiligiň öňdebaryjy tehnologiki enjamlar bilen enjamlaşdyrylmagyna uly üns berilýär. Gürrüňi edilýän hususy kärhananyň sehlerinde Germaniýanyň, Ýaponiýanyň ýokary öndürijilikli tikin maşynlarynyň gurnalyp, işe girizilmegi gowy netijeleriň gazanylmagyna ýol açdy. 

Arkadag Serdarly bagtyýar ýaşlar ýylynyň ilkinji günlerinden ýokary netijeleri gazanýan “Röwşen” hususy kärhanasynyň işgärleri döredijilikli zähmet çekýärler. Öndürijilikli zähmet bolsa ösüşli ýolumyzyň, döwletli döwranymyzyň kepilidir. 

 Baýram AMANOW. 

 «Maru — şahu jahan». 

 SURATDA:  “Röwşen” hususy kärhanasynyň önümleri. 

 Surata düşüren Şamyrat AMADOW.

Obasenagat toplumy 

 Oba hojalyk pudagyny özgertmek hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň ýurdumyzyň ykdysady kuwwatyny artdyrmak, halkymyzyň abadançylyk derejesini has-da ýokarlandyrmak baradaky döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň biridir. Şunuň bilen baglylykda, geçen ýylda kabul edilen «Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy: Türkmenistany 2022 — 2052-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Milli maksatnamasy» obasenagat toplumyny kämilleşdirmekde täzeçe çemeleşmäni alamatlandyrdy. 

Bu maksatnamany, şeýle-de Oba milli maksatnamasyny durmuşa geçirmegiň çäklerinde ýurdumyzyň ähli sebitlerinde azyk, maldarçylyk, et we süýt senagaty kärhanalarynyň önümçilik kuwwatlyklaryny artdyrmak üçin amatly şertler döredildi. Oba hojalygyny ykdysadyýetiň düşewüntli pudagyna öwürmek üçin bar bolan mümkinçiliklerden netijeli peýdalanylýar, bu ugurda kanunçylyk binýadyny kämilleşdirmek boýunça degişli işler geçirilýär. Ekologik taýdan arassa oba hojalyk önümleriniň dürli görnüşlerini öndürmek, obasenagat toplumynyň eksport kuwwatyny artdyrmak babatda alnyp barylýan işlere kuwwatly itergi berildi. 

Türkmenistanyň Garaşsyzlygynyň 31 ýyllygyna gabatlanyp geçirilen Döwlet Maslahatynyň 2022-nji ýylda ýurdumyzyň agrar pudagyny ösdürmekde möhüm tapgyr bolandygyny bellemelidiris. Döwlet Baştutanymyz onda eden maksatnamalaýyn çykyşynda ýakyn geljek üçin pudagyň möhüm wezipelerini kesgitledi. Şol wezipeleriň çözülmegi ýurdumyzyň obasenagat toplumyny hil taýdan täze derejä çykarmaga ýardam etmelidir. Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow öňdebaryjy ylmy-tehniki gazanylanlaryň, dünýäniň iň gowy tejribeleriniň ornaşdyrylmagy esasynda bu pudakda guwandyryjy netijeleriň gazanylandygyny nygtady. Oba milli maksatnamasyna laýyklykda, sebitlerde täze obalar we şäherçeler, döwrebap maldarçylyk toplumlary, elewatorlar, ýyladyşhana hojalyklary, azyk önümlerini öndürýän kärhanalar, iri sowadyjy ammarlar hem-de suw arassalaýan desgalar guruldy. 

Oba hojalyk toplumy boýunça 2022-nji ýylyň 11 aýynda önümçiligiň ösüş depgini, geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, 104,1 göterime deň boldy. Şunda bu görkeziji Oba hojalyk we daşky gurşawy goramak ministrligi boýunça 104 göterime, Suw hojalygy baradaky döwlet komiteti boýunça 104,8 göterime hem-de “Türkmen atlary” döwlet birleşigi boýunça 105,1 göterime barabar boldy. Maýa goýum serişdelerini özleşdirmegiň meýilnamasy 179,9 göterim ýerine ýetirildi. Gök önümleri öndürmekde 115,3 göterim, bakja önümlerini öndürmekde 109,3 göterim, miwe we ir-iýmişleri öndürmekde 109 göterim, çörek we çörek önümlerini öndürmekde 105,2 göterim ösüş depgini gazanyldy. 

«Halkyň Arkadagly zamanasy» şygary astynda geçen 2022-nji ýylda Watan harmanyna 1 million 500 müň tonna golaý bugdaý hasyly tabşyryldy. Ekerançylar güýzlük bugdaýyň ekişini bellenen möhletlerde tamamlap, geljekki hasyl üçin ygtybarly esasy döretdiler. Indi birnäçe ýyldan bäri Türkmenistan ýetişdirilen azyklyk bugdaýyň bir bölegini daşary ýurtlara ibermek mümkinçiligine eýedir. Munuň özi okgunly döwlet ösüşi nukdaýnazaryndan möhüm ähmiýete eýedir. Häzirki wagtda ýurdumyzyň ähli welaýatlarynda bugdaý we pagta öndürmek bilen bir hatarda, ýeralma, şugundyr, şaly, beýleki gök önümleri, däneli we bakja önümlerini ýetişdirmek üçin meýdanlar bölünip berilýär, täze baglardyr üzüm ýetişdirilýän meýdanlar döredilýär. Bularyň ählisi obasenagat toplumynyň tehniki üpjünçilik derejesiniň yzygiderli ýokarlandyrylmagyny talap edýär, döwrebap tehnikalara, mehanizasiýa serişdelerine bolan islegleri hem-de aýry-aýry tehnologik işleriň awtomatlaşdyrylmagyny şertlendirýär.  

Zähmetiň ýokary derejede mehanizasiýalaşdyrylmagy we awtomatlaşdyrylmagy oba hojalyk önümçiliginiň netijeliligini ýokarlandyrmagyň möhüm ugrudyr. Bu ulgamda görlen maksada okgunly çäreler obada işçi-hünärmenleriň abraýyny artdyrmaga, ýaş işgärleri çekmäge hem-de ilatyň iş bilen üpjünçiligini gowulandyrmaga mümkinçilik berdi. Obasenagat toplumynyň inženerçilik-tehniki üpjünçiliginiň meseleleri innowasion esasda çözülýär, ýerli toprak-howa şertlerine laýyk gelýän döwrebap tehnikalar satyn alynýar. Oba hojalygyny dünýäniň öňdebaryjy önüm öndürijileriniň ýokary öndürijilikli tehnikalary we enjamlary, bugdaý, pagta ýygýan kombaýnlary bilen üpjün etmekde oňyn tejribe toplandy. Şolaryň hatarynda ýurdumyzyň öňden gelýän ygtybarly hyzmatdaşlary bolan “John Deere” hem-de “CLAAS” kompaniýalary bar. 

Oba hojalyk ulgamyndaky işewürlige, daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan önümleri öndürmek hem-de ýurdumyzyň önümleriniň eksportynyň möçberini artdyrmak boýunça Döwlet maksatnamalaryny durmuşa geçirmäge ykdysadyýetiň hususy ulgamynyň wekilleriniň işjeň goşulyşýandygy bellärliklidir. Halkara tejribä we döwrüň talaplaryna, milli aýratynlyklara laýyklykda, bu ulgamda täze guramaçylyk-hukuk usullarynyň ulanylmagy kiçi we orta telekeçiligi ösdürmek üçin giň mümkinçilikleri açýar. Welaýatlaryň her birinde telekeçileriň gatnaşmagynda azyk ulgamlary döredilýär, doly önümçilik tapgyrly iri toplumlar guruldy we olaryň gurluşygy dowam edýär. Hojalyk işi bilen baglanyşykly meseleleri özbaşdak çözmäge hukuk alan kärendeçiler, fermerler we daýhan birleşikleri, öz önümçiligini açan telekeçiler oba hojalyk önümlerini öndürmek, taýýarlamak we gaýtadan işlemek, olary saklamak, daşamak, ýerlemek bilen meşgullanyp, içerki bazarlary azyk önümleri bilen doly üpjün etmäge saldamly goşant goşýarlar. 

Gökdepe etrabynda gaplanan önümleri, şol sanda mürepbeleriň dürli görnüşini, şerbetleri, miwe suwlaryny we şireleri, doňdurylan miweleri, bakja önümlerini öndürýän kärhanalaryň, ýerli üzümleri gaýtadan işlemäge niýetlenen çakyr zawodynyň netijeli işlemegi munuň aýdyň subutnamasydyr. Daýhan birleşiklerine we hojalyklaryna, oba hojalyk paýdarlar jemgyýetlerine, ylmy-barlag institutlaryna, kärendeçilere, telekeçilere hem-de beýleki oba hojalyk önümlerini öndürijilere berilýän ýeňillikli bank karzlary oba hojalygynda işewürligiň has-da ösdürilmegine ýardam edýär. 

Häzirki döwürde ýurdumyzda suwarymly ekerançylyk babatda ägirt uly tejribe toplandy, giň gerimli suw hojalyk taslamalary durmuşa geçirilýär. Ýerleriň hasyllylygyny dikeltmek, täze tarp ýerleri özleşdirmek boýunça giň möçberli taslamalar amala aşyrylýar. Meliorasiýanyň öňdebaryjy usullary ulanylýar. Ekerançylary mineral dökünler bilen üpjün edýän himiýa senagaty ýokary depginler bilen ösdürilýär, öňdebaryjy tehnologiýalar, ylmy işläp taýýarlamalar işjeň ornaşdyrylýar. Bularyň ählisi ata-babalarymyzyň ýerden peýdalanmagyň köpasyrlyk tejribesini, oba hojalyk pudagynyň kuwwatyny artdyrmak üçin ygtybarly esasa öwrülýär. 

Häzirki wagtda Türkmenistanda obasenagat toplumyny döwlet tarapyndan goldamak maksatnamasy üstünlikli amala aşyrylýar. Bu ulgamyň hem-de hyzmat edýän pudaklaryň düzümini döwrebaplaşdyrmaga, olary täze tehnikalar bilen üpjün etmäge, şol sanda oba hojalyk önümlerini gaýtadan işleýän kärhanalary, mineral dökünleri öndürýän zawodlary gurmaga gönükdirilýän maýa goýumlar şu goldawyň möhüm ugurlarynyň biridir. Türkmenabatda fosfor dökünlerini öndürýän zawodyň, “Tejenkarbamid” we “Marykarbamid” zawodlarynyň, “Maryazot” hem-de “Garabogazsulfat” önümçilik birleşikleriniň, Garlyk kaliý dag-magdan toplumynyň gurulmagy munuň aýdyň subutnamasydyr. 

Häzirki wagtda oba hojalygyny tehniki we tehnologik taýdan döwrebaplaşdyrmak wezipeleri innowasion esasda, “Türkmenistanda 2019 — 2025-nji ýyllarda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň Konsepsiýasyny” nazara almak arkaly çözülýär. Döwlet Baştutanymyz Serdar Berdimuhamedowyň Döwlet Maslahatynda eden çykyşynda belleýşi ýaly, agrosenagat toplumynda ýer kadastrynyň sanly binýadynyň we howanyň üýtgemeleri bilen bagly töwekgelçilikleri çaklamak üçin seljeriş platformasy dörediler. Ekerançylyga we maldarçylyga “akylly” tehnologiýalar ornaşdyrylar. 

Ýurdumyzyň strategik wezipelerinden ugur alyp, ylmy-barlag edaralary tarapyndan maldarçylygy ösdürmek, mallaryň hem-de guşlaryň baş sanyny artdyrmak, tohumçylyk işini ylmy taýdan esaslandyrylan usullara laýyklykda giňeltmek, hasyllylygy ýokarlandyrmak, suw tygşytlaýjy tehnologiýalary önümçilige ornaşdyrmak babatda oba hojalyk pudagyny ylmy taýdan ösdürmegiň binýady hem dörediler. Türkmenistany ýakyn ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasynyň kabul edilmegi bilen, milli ykdysadyýetimiziň ähli pudaklaryny, şol sanda obasenagat toplumyny düýpli döwrebaplaşdyrmak we köpugurly esasda ösdürmek boýunça özgertmeleriň nobatdaky tapgyryna badalga berildi. 

Dolandyryş ulgamyny kämilleşdirmek, oba hojalygyny sanlylaşdyrmak, şunda hususy pudagyň ornuny pugtalandyrmak ýaly meseleler döwletimiziň oba hojalyk syýasatynda öz beýanyny tapýar. Geçen ýylyň 23-nji dekabrynda hormatly Prezidentimiz döwlet edaralaryna we kärhanalaryna peýdalanmak üçin ýer böleklerini bermek hakynda Buýruga gol çekdi. Bu resminama pudagyň netijeliliginiň ýokarlandyrylmagyna, dürli görnüşli oba hojalyk önümleriniň önümçilik mukdarynyň artdyrylmagyna gönükdirildi. 

Azyk bolçulygyny üpjün etmekde dünýäniň ösen tejribesiniň işjeň ornaşdyrylmagyna, pudakda halkara hyzmatdaşlygyň ösdürilmegine möhüm ähmiýet berilýär. Türkmenistan BMG-niň Azyk we oba hojalyk guramasy bilen obasenagat toplumyny durnukly ösdürmek, azyk howpsuzlygyny üpjün etmek we daşky gurşawy goramak ýaly ugurlarda ýola goýlan hyzmatdaşlygyny ösdürýär. Bu gurama bilen özara gatnaşyklaryň işjeňleşdirilmegine möhüm ähmiýet berip, ýurdumyz oba hojalyk pudagyndaky düýpli özgertmeleri durmuşa geçirmekde tejribe alyşýar. Şunda obasenagat toplumynyň ähli kuwwatlyklaryny doly herekete girizmek, önüm öndürijilere goldaw bermek, azyk bolçulygyny üpjün etmek, ýokary hilli önümleriň önümçiligini artdyrmak, halkymyzyň durmuş derejesini ýokarlandyrmak boýunça toplumlaýyn çäreler amala aşyrylýar. 

Oba hojalyk pudagy milli ykdysadyýetimizi ösdürmekde möhüm orny eýeleýär. Ol senagat üçin zerur bolan çig mallaryň üpjünçiligini ýola goýýar. Ýurdumyzda azyk bolçulygyny üpjün edýär. Bu bolsa halk hojalygy toplumynyň sazlaşykly ösüşiniň wajyp şertini emele getirýär. Pagtaçylyk toplumyň esasy ugurlarynyň biri bolup durýar. Ol daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan önümçiligi ösdürmek we ykdysadyýetimiziň eksport mümkinçiliklerini artdyrmak boýunça milli maksatnamalaryň ýerine ýetirilmegine mynasyp goşant goşýar. Mundan başga-da, ýurdumyzyň oba hojalyk ugry boýunça ýokary okuw mekdepleriniň ýanyndaky ylmy-barlag merkezleriniň alymlaryna we işgärlerine möhüm ornuň degişlidigini bellemeli. Olar ylmy tohumçylyk işini alyp barmak, ekerançylygyň dürli ugurlarynyň agrotehniki işlerini kämilleşdirmek, şol sanda suwaryş ulgamynda täzeçil tehnologiýalary synagdan geçirmek işlerini ýerine ýetirýärler. Oba hojalykçy hünärmenler gowaçanyň ýerli toprak we howa şertlerine laýyk gelýän ýokary hasylly, durnukly, süýümi uzyn, arassa hilini taýýarlamak ugrunda zerur işleri alyp barýarlar. 

Pudakda telekeçilik düzümlerine goldaw bermek we olary höweslendirmek boýunça döwlet syýasatynyň çäklerinde ýüpekçiligiň ösdürilmegine zerur üns berilýär. Bu pudak halk senetçiliginiň gadymy ugurlarynyň biri bolup durýar. Asyrlaryň dowamynda öz kärine ussat adamlaryň tagallasy bilen ýüpekçiligiň milli däpleri nesilden-nesle geçirilip, olar häzirki günlerde döwrebap derejede dowam etdirilýär we matalaryň dürli görnüşlerini, halylary dokamakda ulanylýar. Tut nahallarynyň ekilen meýdanlary ýyl-ýyldan giňeldilýär. Olaryň ekerançylyk meýdanlarynyň ýakalaryna ekilmegi ekinleri epgekli ýellerden goraýar, suwaryş akabalarynyň kenarlaryny berkidýär. 

Ýurdumyzda azyk bolçulygynyň üpjün edilmeginde ýyladyşhanalara möhüm ornuň degişlidigini bellemeli. Munuň özi ýylyň ähli paslynda ter gök önümleriň bolçulygynda we täze iş ýerleriniň döredilmeginde ähmiýetlidir. Şeýle hem gök ekerançylyk, bagçylyk, üzümçilik, bakjaçylyk ösdürilýär. Bal arylara ideg etmek işleri kämilleşdirilýär. Ýurdumyzyň hususy önüm öndürijileri içerki bazarlarda azyk bolçulygynyň üpjün edilmeginde wajyp orny eýeleýärler. 

Tebigy serişdeleri rejeli we netijeli peýdalanmagyň, ilat üçin amatly durmuş şertlerini döretmegiň, Durnukly ösüş maksatlaryna ýetmekde halkara tagallalara goşulmagyň hasabyna ykdysadyýetimiziň sazlaşykly ösüş depginini üpjün etmek döwletimiziň yzygiderli alyp barýan tebigaty goramak strategiýasynyň möhüm wezipeleriniň hatarynda kesgitlenildi. Häzirki döwrüň derwaýys meselelerini çözmekde işjeň orun eýeleýän ýurdumyz BMG-niň çäklerinde Araly halas etmegiň halkara gaznasy we beýleki abraýly guramalardyr düzümler bilen özara gatnaşyklaryň işjeňleşdirilmegini esasy ugur edinýär. Türkmenistanyň BMG-niň durnukly ösüş boýunça “Rio+20” maslahatynda, BMG-niň Baş Assambleýasynyň 70-nji sessiýasynyň çäklerinde geçirilen 2015-nji ýyldan soňky döwür üçin BMG-niň durnukly ösüş boýunça sammitinde, VII Bütindünýä suw forumynda we beýleki iri halkara maslahatlarda öňe süren başlangyçlary hut şu ugra gönükdirilendir. 

Ýurdumyzyň suw-energetika meselelerini çözmekde möhüm orun eýeleýändigini we bu ugurda yzygiderli işleri alyp barýandygyny bellemeli. 2022-nji ýylyň 23-nji aprelinde sanly ulgam arkaly geçirilen dördünji Aziýa — Ýuwaş umman Suw sammiti munuň aýdyň subutnamasydyr. Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow sammitde eden çykyşynda döwletimiziň işläp taýýarlan we 19 ýurduň awtordaşlyk etmeginde BMG-niň Baş Assambleýasynyň kabul eden “Birleşen Milletler Guramasynyň we Araly halas etmegiň halkara gaznasynyň arasynda hyzmatdaşlyk” atly Kararnamasynyň Merkezi Aziýa üçin suw ulgamynda möhüm meýilnamalary amala aşyrmagyň esasy guraly hökmündäki ähmiýetini belledi. 

Daşary syýasatymyzyň ileri tutulýan ugry hökmünde kesgitlenen suw diplomatiýasy diňe bir durmuş taýdan möhüm bu pudakda ikitaraplaýyn gatnaşyklardan ybarat bolman, eýsem, ol ýurdumyzyň öňdebaryjy tejribeleri işläp taýýarlamagyndan ybaratdyr. Onuň netijeleri bolsa tutuş adamzada gulluk edýär. Suw hojalygy ulgamyna häzirki zamanyň ekologik taýdan arassa, kämil tehnologiýalary ornaşdyrylýar we suw serişdeleriniň rejeli peýdalanylyşyna netijeli gözegçiligi güýçlendirmek maksady bilen, zerur çäreler durmuşa geçirilýär. Şunuň bilen baglylykda, Garagum sährasynda özboluşly “Altyn asyr” Türkmen kölüni döretmek boýunça iri milli taslamanyň amala aşyrylmagynyň ähmiýeti barada aýtmaly. Bu taslama çylşyrymly gidrotehniki desganyň döredilmegini üpjün etdi. Bu bolsa häzirki döwür üçin wajyp bolan ekologik, ykdysady we durmuş meselelerini çözmäge, Türkmenistan üçin bolşy ýaly, tutuş Merkezi Aziýa sebiti üçin möhüm bolan uzak möhletleýin ekologik abadançylygy üpjün etmekde aýratyn zerurdyr. 

Suw serişdelerini oýlanyşykly, rejeli peýdalanmak arkaly oba hojalyk önümçiliginiň derejesini ýokarlandyrmak meseleleri özara baglanyşykly bolup, ol azyk howpsuzlygynyň berkidilmeginde ähmiýetlidir. Beýleki bir tarapdan, ýurdumyzda ýaýbaňlandyrylýan yzygiderli ekologik çäreler milli ykdysadyýetimiziň ösüşiniň möhüm şertini emele getirýär. Şeýle-de halk hojalygynyň ähli ugurlarynda tebigaty goramak boýunça häzirki zamanyň hil taýdan täze usullaryna geçilmegine mümkinçilik döredýär. Köpetdagyň eteginden başlap, Hazar deňziniň kenarlaryna çenli aralygy gurşap alan tokaý maksatnamasynyň möçberiniň we ähmiýetiniň ýokarydygyny bellemeli. Aşgabadyň, ýurdumyzyň welaýatlarynyň töwereklerinde yzygiderli ekilýän bag nahallary ynsan kalbyna we ruhuna oňyn täsir etmek bilen, gök zolaklarda degişli haýwanat dünýäsiniň emele gelmegini şertlendirýär. El bilen döredilýän tokaý zolaklary topragyň sagdynlaşmagyny, onda yzgaryň saklanmagyny, oňaýly howa gurşawynyň emele gelmegini üpjün edýär. 

Ählihalk çäresine öwrülen bag nahallaryny oturtmak işleri her ýylda amala aşyrylýar. Munuň özi watansöýüjilik we adamlaryň raýatlyk borjuny ýokarlandyrmakda ekologiýa taýdan ähmiýetli çärä öwrüldi. Köpçülikleýin bag nahallaryny oturtmak dabaralary watandaşlarymyzyň belent ruha beslenen zähmet baýramçylygy bolmak bilen, ol halkymyzyň döwlet Baştutanymyz Serdar Berdimuhamedowyň döredijilikli başlangyçlaryny durmuşa geçirmäge bolan höwesiniň aýdyň beýanydyr. Geçen ýylda giň möçberli mowzuklaýyn ekologik maslahatyň geçirilmeginiň möhüm waka öwrülendigini bellemeli. Bu çäräni Ginnesiň rekordlar kitabyna girizmek meýilleşdirilýär. 

Şeýle hem ýurdumyzda pudagyň kadaly ösüşine gönükdirilen kanunçylyk-hukuk binýady döredildi we ol yzygiderli kämilleşdirilýär. Biologik dürlüligi we aýratynlygy saklamak, täze tokaý, seýilgäh zolaklaryny döretmek, “ýaşyl” ykdysadyýeti ilerletmek we ekologiýa diplomatiýasyny işjeňleşdirmek ugrunda ägirt uly işler alnyp barylýar. Jemgyýetimiziň ekologik medeniýetiniň ýokarlanmagyna möhüm ähmiýet berilýär. Diýarymyzda ýaýbaňlandyrylan giň möçberli tokaý maksatnamasy howanyň üýtgemegi zerarly emele gelýän ýaramaz ýagdaýlara garşy göreşde umumydünýä işlerine mynasyp goşantdyr. 

Tebigaty goramak meselesi ýurtlaryň we halklaryň durnukly ösüşiniň esasy ugurlarynyň biri bolup durýar. Halkara bileleşik dünýä derejesinde ekologik başlangyçlary öňe sürmek arkaly şu ugruň ösdürilmegine aýratyn üns berýär. Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň ekologiýa ulgamyndaky syýasaty netijesinde Türkmenistan halkara gatnaşyklar üçin ygtybarly binýady döredip, özüniň tejribesini artdyrýar. Munuň özi häzirki döwrüň ählumumy wezipelerini üstünlikli çözmäge gönükdirilendir.  

(TDH)

Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwrüniň «Arkadag Serdarly bagtyýar ýaşlar ýylynda» hormatly Prezidentimiziň parasatly ýolbaşçylygynda ýurdumyzyň edara-kärhanalarydyr önümçilik pudaklary ösüşiň täze belentliklerine ynamly gadam urýarlar. Şeýle kärhanalaryň biri hem Magtymguly etrabyndaky Tikin we aýakgap kärhanalar toplumydyr. Toplumyň agzybir işgärleri şu ýylyň ilkinji aýynyň önümçilik tabşyryklaryny abraý bilen ýerine ýetirmegi başardylar.  

Bu ýerde ýanwar aýynda sarp edijilere ýetirilen aýakgap we tikin önümleri ep-esli ýokarlandy. Häzirki zamanyň kämil enjamlary bilen üpjün edilen kärhanalar toplumynda geçen aýda öndürilen önümleriň pul hasabyndaky möçberi 1 million 495 müň manada barabar boldy. Munuň özi önümçiligiň ösüş depgininiň 134 göterim ýokarlanandygyndan habar berýär.  

Toplumyň aýakgap bölüminde ýylyň başyndan bäri taýýarlanan ýokary hilli aýakgap jübütleriniň sany 3 müňe ýetdi. Çeper elli gelin-gyzlar dürli biçüwli we ýaraşykly tikin önümleriniň 29 müň 540-syny taýýarlamagy başardylar. Bu görkezijiler bellenilen meýilnamalaryň artygy bilen ýerine ýetirilendigini aňladýar. 

— Kärhanamyzda zähmet çekýänleriň aglabasynyň ýaşlar bolmagy buýsançlydyr. Olar önümçilik bölümlerindäki dünýäniň iri kompaniýalarynyň öňdebaryjy enjamlaryna ezberlik bilen erk etmekde we işleri sazlaşykly alyp barmakda yhlaslylyk görkezýärler. Munuň özi toplumda öndürilýän önümleriň görnüşleriniň artmagyna we olaryň ýokary ekologiýa talaplaryna, şeýle-de dünýä ölçeglerine laýyk bolmagyna şert döredýär. Tikinçilik bölüminden tikinçi Täzegül Şyhmyradowa, biçimçi Ýazgül Hojadurdyýewa, ütükleýji Maýagözel Matdyýewa, aýakgap bölüminden reňkleýji Leýla Annaýewa, taslaýjy Gülşat Gapbarowa, biçimçi Amangül Hojagylyjowa dagy zähmetiň ajaýyp nusgasyny görkezmegi başarýarlar. Işgärlerimiz öz halal zähmetleri bilen eziz Watanymyzyň ykdysady taýdan kuwwatlanmagyna mynasyp goşant goşýandyklaryna buýsanýarlar. Munuň üçin olar hormatly Prezidentimize, Milli Liderimize tükeniksiz alkyş aýdýarlar — diýip, toplumyň işgärler bölüminiň baş hünärmeni Reýhan Garaşewa buýsanç bilen gürrüň berdi. 

Muhammetgylyç TAGANGYLYJOW,

«Balkan».

Arkadag Serdarly bagtyýar ýaşlar ýylynyň 21-nji ýanwarynda geçirilen Türkmenistanyň Milli geňeşiniň, ýurdumyzyň jemgyýetçilik wekilleriniň bilelikdäki mejlisi täze taryhy eýýamyň demokratik özgertmelere esaslanýan ösüş ýolunda taryhy waka boldy. 

Türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowyň mejlisde eden maksatnamalaýyn çykyşy häzirki döwürde öňde duran wezipeleriň, nazarlanýan sepgitleriň düýp esaslaryna göz ýetirmekde örän uly ähmiýete eýedir. Gahryman Arkadagymyz halkymyzyň giňden goldamagynda, yhlasly zähmet çekmeginde gazanylan üstünlikler barada nygtamak bilen, öňde has uly maksatlaryň goýulýandygyna, olaryň üstünlikli amala aşyrylmagynyň geljegiň täze belentliklerine badalga boljakdygyna ünsi çekdi. Şunda milli hünärmenlerimize, dünýä tejribesine daýanyp, Türkmenistanda ýokary tehnologiýaly, bäsdeşlige ukyply sanly ykdysadyýetiň durnukly ösüşini üpjün etmek, senagat ulgamyny innowasion esasda ilerletmek möhüm ugurlaryň hatarynda bellenildi. 

“Biziň döwlet syýasatymyz jemi içerki önümiň jan başyna düşýän mukdaryny artdyrmak, zähmet öndürijiligini ýokarlandyrmak, netijede, ilatyň girdejilerini köpeltmek, ýaşaýyş-durmuş şertlerini has-da gowulandyryp, dünýäniň ösen döwletleriniň derejesine ýetirmek ýaly meseleleri çözmäge gönükdirilendir. Bu syýasaty amala aşyrmak üçin ykdysadyýetimizi diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürmek, ýokary tehnologiýaly önümçilikleri döretmek, ähli pudaklara sanly ulgamy ornaşdyrmak, importyň ornuny tutýan we eksporta niýetlenen, bäsdeşlige ukyply harytlary köp öndürmegi dowam etdirmek zerurdyr” diýip, Milli Liderimiz bilelikdäki mejlisde eden taryhy çykyşynda nygtady. 

Häzirki döwür — dünýä giňişliginde sanly kommunikasiýalaryň durmuşyň ähli ulgamlarynda barha giň gerim alýan döwri. Munuň özi halkara gatnaşyklara, ykdysady aragatnaşyklara, dünýä söwdasyna, maglumat alyşmaga gönüden-göni täsirini ýetirýär. Şoňa görä-de, häzirki döwürde ykdysady ösüşi yzygiderli ilerletmek, halkyň ýaşaýyş-durmuş derejesini ýokarlandyrmak sanly tehnologiýalaryň ornaşdyrylmagy bilen aýrylmaz baglydyr. Şu ählumumy talaplardan ugur alnyp, ýurdumyzda «Türkmenistanda 2019 — 2025-nji ýyllarda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň Konsepsiýasy» we «Türkmenistanda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň 2021 — 2025-nji ýyllar üçin Döwlet maksatnamasy» üstünlikli durmuşa geçirilýär. Munuň özi ykdysadyýeti sanlylaşdyrmaga hem-de geljegiň sanly senagatyny döretmäge gönükdirilendir. Şeýlelikde, ýurdumyzda 2025-nji ýyla çenli bäsdeşlige ukyply sanly ulgam dörediler. 

 Prezident Maksatnamasynda kesgitlenen wezipelere laýyklykda, ýurdumyzyň uzak möhletleýin ykdysady ösüşi we ýokary öndürijiligi geljek ýedi ýylda sanly ykdysadyýetiň doly ornaşdyrylmagy bilen baglanyşdyrylýar. 2028-nji ýyla çenli döwürde sanly maglumat ulgamynyň arhitekturasyny giňeltmek we ylmyň soňky gazananlary esasynda ösdürmek işlerini ýokary depginde dowam etdirmek bellenilýär. 

Häzirki döwürde milli ykdysadyýete sanly tehnologiýalaryň tapgyrlaýyn ornaşdyrylmagy bilen halk hojalygyny dolandyrmagyň hili we netijeliligi ýokarlandyrylýar, ykdysadyýetiň binýatlyk pudaklarynyň bäsdeşlige ukyplylygy üpjün edilýär. Maksatnamada bellenilişi ýaly, sanly tehnologiýalara esaslanýan başlangyçlaryň durmuşa geçirilmegi ykdysadyýetde goşulan gymmaty döretmekde we çykdajylary azaltmakda möhüm ugur bolar. Munuň özi 2028-nji ýyla çenli döwürde ýurduň jemi içerki önüminiň ösüş depgininiň ýokarlanmagyny gazanmaga mümkinçilik döreder. Jemi içerki önümiň möçberindäki döwlete dahylsyz bölegiň paýyny artdyrmak maksat edinilýär. 

 Dünýä ykdysadyýetinde sanly aragatnaşyklaryň häzirki ýagdaýyndan ugur alyp, 2022 — 2028-nji ýyllar üçin Türkmenistanyň ösüş strategiýasy elektron senagatyny ösdürmek, milli sanly platformalaryň esasynda sanly aragatnaşygy kämilleşdirmek, ykdysadyýetiň pudaklaryna sanly tehnologiýalary ornaşdyryp, elektron resminamalar dolanyşygyna hem-de elektron şahsyýetnamalar ulgamyna dolulygyna geçmek, önümçiligi uzak aralykdan dolandyrmak, sanly hyzmatlar ulgamynyň gerimini giňetmek wezipelerini ileri tutýar. Geljege gönükdirilen bu wezipeler, öz gezeginde, milli elektron harytlar bilen üpjünçiligiň, maglumat-aragatnaşyk, şol sanda internet hyzmatlarynyň hiliniň we elýeterliliginiň ýokarlandyrylmagyny, bu hyzmatlaryň geriminiň giňeldilmegini, milli IT-hünärmenleriň bilim derejesiniň kämilleşdirilmegini talap edýär. 

IT-hyzmatlarynyň globallaşýan döwründe maglumat howpsuzlygynyň wezipeleri barha artýar, şahsyýetiň, jemgyýetiň, döwletiň içerki we daşarky maglumat howpsuzlygyny üpjün etmegi talap edýär. Şoňa görä-de, Prezident Maksatnamasynda, geljek ýedi ýylda maglumat howpsuzlygyny üpjün etmek maksady bilen, ilkinji nobatda, döwlet we ýerli öz-özüňi dolandyryş edaralary tarapyndan ornaşdyrylýan programma üpjünçiliginde ýerli önümleriň paýyny ýokarlandyrmak bellenilýär. Munuň özi maglumat howpsuzlygy babatda ýokary derejeli hünärmenleriň taýýarlanylmagy, bu ugurda milli standartlaryň girizilmegi bilen aýrylmaz baglydyr. 

Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň, ýurdumyzyň jemgyýetçilik wekilleriniň bilelikdäki mejlisinde Gahryman Arkadagymyz: “Ykdysadyýetimiziň pudaklaryny ýokary derejeli, ussat hünärmenler bilen üpjün etmäge hem aýratyn üns bermelidiris. Biz ýaşlarymyzyň dünýäniň iň abraýly okuw mekdeplerinde okamaklary üçin şertleri döretmek, ýurdumyzyň ýokary okuw mekdeplerinde bilim berlişini halkara derejelere çykarmak arkaly bu möhüm meseläni çözüp bileris” diýip nygtady. 

 XXI asyr umumy ykdysadyýeti önümçiligiň we maglumat serişdeleriniň üýtgemegine çalt uýgunlaşyp bilýän müňlerçe bilimli işgärleri talap edýär. Ilatyň ýokary we hünär bilimi bilen üpjün edilmegi her bir ýurtda işewürligi ösdürmegiň derejesini we geljegini kesgitlemek üçin möhüm görkeziji bolup durýar. Häzirki döwürde bilim ykdysady ösüş strategiýasynyň wajyp zynjyryna öwrülýär we ony ilerletmäge, çaklamaga giň ýol açylýar. Ýurduň ylmy we tehnologik ösüşi ýokary hünärli işgärleriň bilim derejeleri, olaryň täze pikirleriniň, ylmy açyşlarynyň durmuşa geçirilmegi bilen şertlendirilýär. Bilimiň ösmegi üçin iň möhüm wezipeleriň biri hem adam maýasynyň jemgyýetiň öndüriji we durmuş-ykdysady ösüşiniň kuwwatly güýjüne öwrülmegine itergi berilmegidir. 

Milli ykdysadyýeti ösdürmäge mynasyp goşant goşjak ýaş hünärmenleri taýýarlamakda, olary döwrebap tehnologiýalardan gowy baş çykarýan adamlar edip kemala getirmekde ýokary we orta hünär okuw mekdepleriniň öňünde uly wezipeler durýar. Ýurdumyzyň beýleki ýokary okuw mekdepleri bilen birlikde Türkmenistanyň Telekommunikasiýalar we informatika institutynda hem Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe hormatly Prezidentimiziň öňde goýýan möhüm wezipelerini durmuşa geçirmek ugrunda maksatnamalaýyn işler amala aşyrylýar. Bu ugurdaky tagallalar degişli düzümler bilen bilelikde amala aşyrylýar. Mysal hökmünde aýtsak, «Türkmenaragatnaşyk» agentligi bilen Türkmenistanyň Telekommunikasiýalar we informatika institutynyň binýadynda «Sanly çözgüt IT meýdança» hojalyk jemgyýetiniň döredilmegi ýaşlaryň hünär derejesini ýokarlandyrmaga, täze tehnologiýalar boýunça bilimini artdyrmaga giň mümkinçilik berdi. Bu ýerde web-saýtlary, elektron resminama dolanyşyk, dürli dolandyryş ulgamlaryny awtomatlaşdyrmak boýunça kompýuter programmalaryny döretmek üçin derwaýys bolan döwrebap kompýuter we tor enjamlary göz öňünde tutuldy. 

Talyp ýaşlar innowasion taslamalaryň işlenip düzülmegine-de işjeň gatnaşýarlar, ýurdumyzda geçirilýän sergilerde dürli ugurlara degişli programma üpjünçiliklerini we robotlary görkezýärler. Olaryň dürli dersler boýunça ýurdumyzda we halkara derejede geçirilýän bäsleşiklerde, olimpiadalarda üstünlikli çykyş edip, baýrakly orunlary eýeleýändigini bellemek has ýakymly. 

Daşary ýurtlaryň abraýly ýokary okuw mekdepleri bilen hyzmatdaşlygyň gerimi barha giňeýär. Hormatly Prezidentimiziň döredip berýän giň mümkinçiliklerinden netijeli peýdalanmak bilen ýurdumyzda ýokary okuw mekdeplerini halkara derejeli ýokary okuw mekdepleriniň sanawyna goşmak boýunça hem degişli işler üstünlikli durmuşa geçirilýär. Institutymyzyň Tehniki uniwersitetleriň assosiasiýasynyň agzalygyna kabul edilmegi, Beýik Britaniýanyň «Times Higher Edication» agentliginiň World University Rankings reýtingine 2022-nji we 2023-nji ýyllarda habarçy agzalyga kabul edilmegi, şeýle hem Beýik Britaniýanyň «Times Higher Edication» agentliginiň bütindünýä uniwersitetleriniň «Impact Ranking — 2022» reýtinginiň sanawyna girizilmegi we beýlekiler bellenilmäge mynasypdyr. Bu üstünlikler başymyzy göge ýetirýär, Türkmenistan Watanymyza buýsanjymyzy artdyrýar, hormatly Prezidentimiziň aladalaryna jogap edip, öňküden-de yhlasly işlemäge borçlandyrýar. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow hem, ýylsaýyn okgunly ösüşlere beslenýän döwür hem bizden — professor-mugallymlardan ylymly-bilimli, giň dünýägaraýyşly, geljekde ýurdumyzyň milli ykdysadyýetini has-da ösdürjek kämil hünärmenleri taýýarlamagy talap edýär. Biz geljekde-de ösüp gelýän ýaş nesliň döwrebap bilim almagy, hünärdir ylym öwrenmegi, edep-terbiýeli, ata Watana, Arkadagly Serdarymyza, türkmen halkynyň Milli Lideri Gahryman Arkadagymyza wepaly adamlar bolup ýetişmegi üçin gujur-gaýratymyzy gaýgyrman, yhlasly zähmet çekeris. 

Nurnepes KULIÝEW,

Türkmenistanyň Telekommunikasiýalar we informatika institutynyň rektory, tehniki ylymlaryň kandidaty.

Gurluşyk, senagat we elektrik energetikasy toplumy 

Ykdysadyýetimiziň okgunly ösýän möhüm ulgamy hökmünde ykrar edilen gurluşyk we senagat toplumy hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň başyny başlan giň gerimli maksatnamalaryny, şol sanda «Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy: Türkmenistany 2022 — 2052-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Milli maksatnamasyny» yzygiderli durmuşa geçirmekde wajyp orny eýeleýär. Syn berilýän ýylda ýaşaýyş jaýlary, döwrebap mekdepler, çagalar baglary, saglygy goraýyş we sport maksatly desgalar, seýilgähler we beýleki köp sanly desgalar ulanmaga berildi. Bularyň ählisi döwletimiziň ykdysady kuwwatynyň barha artýandygynyň aýdyň subutnamasydyr. 

Diýarymyzyň çar künjeginde amala aşyrylýan ägirt uly gurluşyklar Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe türkmenistanlylaryň abadan we bagtyýar durmuşyny üpjün etmäge gönükdirilen döredijilikli, durmuş ugurly döwlet syýasatynyň aýdyň netijesidir. Ak mermerli Aşgabat ýurdumyzyň kuwwatynyň artýandygynyň, Gahryman Arkadagymyzyň başyny başlan hem-de Arkadagly Serdarymyzyň dowam etdirýän özgertmeleriniň üstünliklere eýe bolýandygynyň nyşanydyr. Aşgabat dünýäniň iň owadan we ýaşamak üçin has oňaýly şäherleriniň biri hökmünde öz derejesini barha berkidýär. Ýurdumyzyň baş şäheriniň ösdürilmegi, uzak möhletli geljegi nazara almak bilen, onuň düzüminiň kämilleşdirilmegi döwlet Baştutanymyzyň täzeçil şähergurluşyk syýasatynyň esasy ugurlarynyň biri bolup durýar. 

2022-nji ýylyň 24-nji martynda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Içeri işler ministrliginiň paýtagtymyzyň Bagtyýarlyk etrabynyň “Çoganly” ýaşaýyş toplumyndaky Mälikguly Berdimuhamedow adyndaky kottejler toplumynyň ikinji tapgyryny ulanmaga bermek mynasybetli geçirilen dabaralara gatnaşdy. Bu ýaşaýyş jaý toplumy Aşgabadyň ajaýyp binagärlik keşbi bilen sazlaşykly utgaşyp, häzirki döwrüň özboluşly nyşanyna, amala aşyrylýan durmuş ugurly syýasatyň dabaralanmasyna öwrüldi. Bu syýasatyň esasy ýörelgesi “Döwlet adam üçindir!” diýen şygarda aýdyň beýanyny tapdy. 

Ýylyň ahyrynda döwlet Baştutanymyzyň gatnaşmagynda paýtagtymyzyň günbatar bölegindäki ýaşaýyş jaý toplumynda täze, döwrebap desgalaryň uly toplumynyň — ýaşaýyş jaýlarynyň, umumybilim berýän orta mekdebiň, çagalar bagynyň, söwda-dynç alyş merkezleriniň açylyş dabarasy boldy. Bu durmuş maksatly taslama ýurdumyzyň baş şäheriniň çäkleriniň giňelýändigini hem-de onuň ýaşaýjylarynyň sanynyň artýandygyny nazara almak esasynda işlenip taýýarlanyldy. Häzirki wagtda Aşgabadyň bu künjeginde döwrebap ýol-ulag ulgamy, şäherliler üçin has oňaýly şertleri döretmek babatda inženerçilik-kommunikasiýa ulgamlarynyň tutuş toplumy döredildi. Täze ýaşaýyş jaý toplumynda ýaşaýyş-durmuş düzüminiň zerur bolan ähli desgalary, oňat abadanlaşdyrylan çagalaryň oýun we sport meýdançalary bar. Bu toplumyň çägini abadanlaşdyrmak, bagy-bossanlyga öwürmek boýunça işleriň uly toplumy geçirildi. 

Geçen ýylyň oktýabrynda Özbegistan Respublikasynyň Prezidenti Şawkat Mirziýoýewiň Türkmenistana resmi saparynyň çäklerinde paýtagtymyzda “Daşkent” seýilgähiniň açylmagy şanly waka boldy. Bu seýilgähde maşgala bolup göwnejaý dynç almak we boş wagtyňy netijeli geçirmek üçin ähli şertler göz öňünde tutuldy. Häzirki wagtda täze seýilgähde çagalar hem, uly ýaşly adamlar hem boş wagtlaryny çaýhanada, owadan bezelen attraksionlarda, çagalar oýun meýdançalarynda gyzykly geçirýärler. Seýilgähiň bezeginde özbek halkynyň milli bezeginiň hem-de binagärliginiň ýörelgeleri giňden ulanyldy. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň öňde goýan wezipelerine laýyklykda, ýurdumyzyň ähli künjeginde ägirt uly binagärlik toplumlary, edara binalary, has oňaýly we otaglarynyň ýerleşişi gowulandyrylan ýaşaýyş jaýlary, iň kämil, döwrebap tehnikalar bilen üpjün edilen iri önümçilik kärhanalary gurulýar. Olar häzirki taryhy eýýamyň döredijilik ruhunyň aýdyň beýanyna öwrüldi. 

2022-nji ýyl Ahal welaýatynyň täze, döwrebap edara ediş merkeziniň ýokary depginde alnyp barylýan gurluşygy we oňa “Arkadag şäheri” adynyň dakylmagy, şeýle-de bu giň gerimli taslamanyň ikinji tapgyrynyň durmuşa geçirilip başlanmagy bilen ýatda galar. Bu “akylly” şäheriň innowasion taslamasy dünýäniň we milli binagärligiň, bezegiň, tehnologik üpjünçiligiň iň gowy ýörelgelerini özünde jemleýär. Şäher düzümi durmuş we beýleki maksatly desgalaryň toplumyny, şol sanda çagalar baglaryny, mekdepleri, beýleki ýöriteleşdirilen okuw mekdeplerini, saglygy goraýyş, medeniýet, söwda, hyzmatlar ulgamlarynyň edaralaryny, sport desgalaryny, edara binalaryny özüne birleşdirýär. 

Döwlet Baştutanymyz ýurdumyzyň welaýatlaryna iş saparlaryny yzygiderli amala aşyryp, ýerlerde özgertmeleriň ilerledilişi, ilatyň ýaşaýyş-durmuş derejesini ýokarlandyrmak boýunça görülýän çäreler bilen tanyşýar. Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow geçen ýylyň aprel aýynda Balkan welaýatyna bolan saparynyň barşynda Türkmenbaşy şäherinde 400 orunlyk köpugurly hassahananyň açylyş dabarasyna gatnaşdy. Bu döwrebap desga ýurdumyzyň saglygy goraýyş ulgamynyň yzygiderli kämilleşdirilýän düzüminiň üstüni ýetirdi. 

Şondan bir aý geçenden soňra, döwlet Baştutanymyz Daşoguz welaýatyna baryp, möhüm ähmiýetli saglygy goraýyş desgalarynyň ikisiniň — ýurdumyzyň demirgazyk sebitiniň edara ediş merkezinde gurlan köpugurly we onkologiýa hassahanalarynyň açylyş dabaralaryna gatnaşdy. Bu wakalar “Sagdyn jemgyýet sagdyn döwletiň esasydyr” şygary astynda adamlaryň saglygyny goramak we berkitmek, sagdyn durmuş ýörelgesini berkarar etmek, keselleriň öňüni almak, olary öz wagtynda bejermek boýunça alnyp barylýan işlere uly üns berilýändiginiň nobatdaky subutnamasy boldy. Dünýäniň meşhur önüm öndürijileriniň öňdebaryjy enjamlary bilen üpjün edilen sebitdäki iri täze hassahanalar ýerlerde ýokary hilli lukmançylyk kömegini bermek arkaly ilatyň saglygyny berkitmek we ömrüniň dowamlylygyny uzaltmak babatda ýurdumyzyň esasy merkezlerine öwrülmelidir. 

1-nji awgustda hormatly Prezidentimiziň gatnaşmagynda «Awaza» milli syýahatçylyk zolagynyň şypahana düzüminiň üstüni ýetiren “Rowaç” atly täze, döwrebap kottejler toplumynyň açylyş dabarasy boldy. Hazaryň ekologik taýdan arassa kenarynda nobatdaky täze desgalaryň ulanmaga berilmegi ýene-de has köp adama oňat dynç almaga hem-de saglyklaryny berkidip, goşmaça güýç-kuwwat almaga mümkinçilik berýär. 

Häzirki wagtda amala aşyrylýan ençeme beýleki gurluşyklar ýaly, bu taslamanyň durmuşa geçirilmeginiň hem ägirt uly kuwwata eýe bolan we geçen ýyllaryň dowamynda paýtagtymyzda, welaýatlarda gurluşyk işlerinde uly tejribe toplan hususy telekeçilere ynanylandygy bellärliklidir. 

Her ýylky iri halkara sergiler häzirki Türkmenistanyň gazananlary, şäherleriň hem-de sebitleriň ýaşaýyş durmuşyny has oňaýly ýagdaýda guramaga gönükdirip ulanylýan innowasion tehnologiýalary, türkmen ykdysadyýetiniň geljegi uly we tiz depginler bilen ösýän pudaklarynyň biri bolan gurluşyk-senagat toplumynyň kuwwaty bilen giň jemgyýetçiligi tanyşdyrýar. Şolaryň hatarynda maý aýynda “Ak şäherim Aşgabat” atly XXI köpugurly halkara sergi, senagat taýdan okgunly ösüş ýoluna düşen ýurdumyzyň Garaşsyzlygynyň 31 ýyllygyna bagyşlanan Türkmenistanyň ykdysady üstünlikleriniň sergisi geçirildi. Şunda “Türkmenistanyň gurluşygy, senagaty, energetikasy — 2022” atly halkara sergi hem-de onuň çäklerinde geçirilen ylmy maslahat aýratyn orny eýeledi. Bu çäreler Gurluşyk we senagat toplumynyň işgärleriniň gününe bagyşlandy. 

Halkara gözden geçirilişlerde ýaýbaňlandyrylan Türkmenistanda öndürilýän häzirki zaman gurluşyk we bezeg serişdeleriniň giň görnüşleri gurluşyk pudagynyň döwrebaplaşdyrylmagy, gurluşyk serişdelerini öndürmek boýunça importyň ornuny tutýan kuwwatlyklary döretmek, eksport ugurly harytlaryň öndürilişiniň möçberini artdyrmak, sanly tehnologiýalary önümçilige ornaşdyrmak bilen baglanyşykly wezipeleriň üstünlikli çözülýändigini aýdyň görkezýär. Häzir ýurdumyzyň gurluşyk senagaty kärhanalary tarapyndan öndürilýän önümleriň hatarynda berkligi, seýsmiki durnuklylygy, gowulandyrylan ulanyş häsiýetnamalary bilen tapawutlanýan diwarlyk paneller we armirlenen bloklar, bezeg plitalary, sement, kerpiç, keramzit, magdan däl gurluşyk serişdeleri, metal gurnamalary, ýygnama demir-beton önümleri, plastik we aýna süýümli turbalar bar. 

Döwlet Baştutanymyz täze gurluşyklaryň ýokary hilli gurluşyk serişdeleri bilen yzygiderli üpjün edilmeginiň möhümdigine ünsi çekip, ýurdumyzyň kuwwatly senagatyny döretmek, importyň ornuny tutýan önümleri öndürmek, türkmen topragynyň örän baý ýerli çig mal serişdelerini giňden özleşdirmek boýunça işleri çaltlandyrmagyň zerurdygyny nygtaýar. Şol tabşyryklara laýyklykda, gazylyp alynýan peýdaly baýlyklaryň täze känlerini ýüze çykarmak boýunça geologik barlaglar işjeň alnyp barylýar. Bu işleriň netijeleri önümçilik toplumlarynyň kuwwatyny artdyrmaga hem-de ýokary hilli gurluşyk serişdeleriniň, beýleki önümleriň öndürilişiniň möçberini köpeltmäge gönüden-göni ýardam edýär. Şeýle önümlere ýurdumyzda we daşary ýurtlarda uly isleg bildirilýär. 

Beýleki möhüm ugurlara — gurluşyk senagatynyň önümleriniň görnüşlerini yzygiderli giňeltmäge, pudagyň önümçilik, ylmy-tehniki kuwwatyny pugtalandyrmaga, hojalygy dolandyrmagyň netijeli usullaryny ornaşdyrmaga-da uly üns berilýär. Şunuň bilen baglylykda, Türkmenistanda hereket edýän önümçilikleri tehniki we ykdysady taýdan durnuklylaşdyrmaga, olary döwrebaplaşdyrmaga, durkuny täzelemäge, importyň ornuny tutýan hem-de eksport ugurly önümleri öndürmäge ýöriteleşen täze zawodlary, kärhanalary gurmaga gönükdirilen uly işler alnyp barylýar. Ýurdumyzda çüýşe önümçiliginiň kuwwatyny artdyrmak maksady bilen, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow 2022-nji ýylyň iýulynda Karara gol çekdi. Resminama laýyklykda, Senagat we gurluşyk önümçiligi ministrligine Ahal welaýatynyň Gökdepe etrabynda bir gije-gündiziň dowamynda 100 tonna çüýşe önümini öndürýän önümhananyň taslamasyny düzmek we onuň ýanaşyk ýerlerini abadanlaşdyryp gurmak barada “Rysgally zähmet” hususy kärhanasy bilen şertnamany baglaşmaga ygtyýar berildi. 

Şeýle hem häzirki wagtda täze sement zawodlaryny, keramiki-bezeg plitalaryny we sanfaýans önümlerini öndürmek boýunça zawodyň gurluşygy alnyp barylýar. Bildirilýän talaplara laýyklykda, tutuş Diýarymyz boýunça gurulýan desgalarda hem-de olaryň bezeg işlerinde diňe ýokary hilli serişdeler ulanylýar. Olar saýlanyp alnanda, ýurdumyzyň howa şertleri, ekologik kadalara laýyk gelşi, berkligi, ulanyşda amatlylygy göz öňünde tutulýar. Bina edilýän desgalaryň binagärligiň gadymdan gelýän däplerini hem-de häzirki zaman dünýä şäher gurluşygynyň tejribelerini özünde jemleýändigi bellärliklidir. Munuň özi Diýarymyzyň gurluşyk pudagynyň döwür bilen aýakdaş gidip, dünýäniň iň oňat tejribesini göz öňünde tutýandygyna şaýatlyk edýär. 

Gurulmagy aýratyn inženerçilik-tehniki çözgütleri we iň täze tehnologiýalaryň ulanylmagyny talap edýän desgalar, şol sanda awtobanlar, köprüler, estakadalar, ýerasty geçelgeler we ýurdumyzyň esasy ýollaryndaky köpgatly ýol aýrytlary uly gyzyklanma döredýär. Bu ugurda alnyp barylýan işleriň netijeliligini ýokarlandyrmak hem-de awtomobil ýollarynyň gurluşyk ulgamyny has-da kämilleşdirmek maksady bilen, Türkmenistanyň Prezidentiniň Permanyna laýyklykda, 2022-nji ýylyň fewralynda Awtomobil ýollarynyň gurluşygyny dolandyrmak baradaky döwlet agentligi döredildi. 

Geçen ýylyň 8-nji awgustynda Hazar deňziniň kenarynda zähmet rugsadynda bolan hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow ulag düzüminiň ýene bir möhüm desgasynyň — Türkmenbaşy — Garabogaz — Gazagystanyň serhedine çenli barýan awtomobil ýolunyň ugrunda Garabogazköl aýlagynyň üstünden geçýän täze awtomobil köprüsiniň düýbüni tutmak dabarasyna gatnaşdy. Munuň özi häzirki zaman ulag-logistik ulgamy döretmek we yklymda möhüm üstaşyr ulag geçelgesine öwrülen döwlet hökmünde ýurdumyzyň eýeleýän ornuny pugtalandyrmak boýunça alnyp barylýan işleriň netijeli häsiýete eýediginiň ýene-de bir mysalydyr. Täze awtomobil köprüsi ýurdumyzyň ählumumy ykdysady giňişlige has işjeň goşulyşmagyna, dünýä döwletleri bilen hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de berkitmegine oňaýly şertleri üpjün eder. Şu maksatlar bilen Türkmenistanda täze awtomobil ýollarynyň gurulmagy hem-de ozal bar bolanlarynyň durkuny täzelemek işi göz öňünde tutuldy. 

Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe himiýa senagatynyň ösdürilmegine, “Türkmenhimiýa” döwlet konserniniň işini mundan beýläk-de kämilleşdirmäge, ugurdaş kärhanalaryň önümçilik kuwwatlyklaryny artdyrmaga we sanlylaşdyrmaga, öndürilýän önümleriň görnüşini giňeltmäge, täze tehnologiýalary giňden ornaşdyrmaga, himiýa önümçiligini ýokary derejeli hünärmenler bilen üpjün etmäge uly üns berilýär. 

13-nji aprelde Mary etrabynda täze önümçilik desgasy –— senagatyň dürli pudaklarynda uly isleg bildirilýän himiýa önümi bolan tehniki uglerody öndürýän zawod açyldy. Ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň maksatnamalaryna hem-de Türkmenistanda öndürilýän eksport harytlarynyň möçberini artdyrmak boýunça Döwlet maksatnamasyna laýyklykda, ugurdaş desgalary yzygiderli bina etmek göz öňünde tutulýar. 

Öňde goýlan wezipeleri, şol sanda halk hojalyk toplumyny güýçli depginde senagatlaşdyrmak boýunça wezipeleri üstünlikli ýerine ýetirmekde energetika senagatyna möhüm orun berilýär. Giň gerimli özgertmeleriň netijesinde ýurdumyzyň ähli welaýatlarynda döwrebap elektrik stansiýalary guruldy, öndüriji kuwwatlyklar ençeme esse artdyryldy, täze elektrik geçiriji ulgamlar guruldy we täzelenildi. Türkmenistanyň elektroenergetika pudagyny ösdürmegiň Konsepsiýasy ýurdumyzyň elektroenergetika kuwwatynyň artdyrylmagyna uly itergi berdi. Ýurdumyzyň dünýä energetika ulgamyna mundan beýläk-de goşulyşmagy üçin amatly şertleri döretdi. 

Häzirki wagtda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň baştutanlygynda pudagyň maddy-enjamlaýyn binýadyny düýpli döwrebaplaşdyrmak, paýtagtymyzyň hem-de welaýatlaryň depginli ösüşini nazara almak bilen, täze kuwwatly energetika ulgamlaryny döretmek boýunça netijeli çäreler durmuşa geçirilýär. Ýurdumyzyň halkalaýyn energiýa ulgamyny döretmek boýunça giň möçberli taslama üstünlikli amala aşyrylýar. Taslamanyň durmuşa geçirilmegi şäherleri we obalary elektrik energiýasy bilen ygtybarly üpjün etmäge, durmuş-ykdysady ösüşiň möhüm wezipelerini çözmäge, türkmen elektrik energiýasyny daşary ýurtlara, esasan-da, goňşy ýurtlara eksport etmegiň mümkinçiliklerini giňeltmäge ýardam berer. 

Mälim bolşy ýaly, sebitdäki goňşy ýurtlar bilen hyzmatdaşlygyň ösdürilmegi hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň alyp barýan daşary syýasat strategiýasynyň ileri tutulýan ugrudyr. Türkmenistanyň Owganystan bilen hyzmatdaşlygy hem-de bu ýurduň halkyny goldamak ugrunda edýän tagallalary munuň aýdyň mysalydyr. Şunuň bilen baglylykda iri halkara taslamalaryň durmuşa geçirilmegine aýratyn üns berilýär. Türkmenistan — Owganystan — Pakistan ugry boýunça ýokary woltly elektrik geçiriji ulgamyny çekmegiň taslamasy şolaryň iň möhümleriniň biridir. Taslamanyň amala aşyrylmagy diňe bir goňşy döwletde durnuklylygyň we howpsuzlygyň pugtalandyrylmagyna anyk goşant bolmak bilen çäklenmän, eýsem, tutuş sebitiň hem durmuş-ykdysady ösüşine goşant bolar. 

Ýurdumyz energetika senagatyny diwersifikasiýalaşdyrmak boýunça maksatnamany üstünlikli durmuşa geçirmek bilen, pudagyň maddy-enjamlaýyn binýadyny pugtalandyrmak we döwrebaplaşdyrmak boýunça ýyl-ýyldan yzygiderli çäreler durmuşa geçirýär. 2022-nji ýylyň iýul aýynda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow paýtagtymyzyň Büzmeýin etrabynda gurlan Energetika enjamlaryny abatlaýyş we hyzmat ediş merkeziniň açylyş dabarasyna gatnaşdy. Häzirki wagtda bu kärhana Merkezi Aziýada bu ugurda hyzmat edýän ýeke-täk kärhanadyr. Bu ýerde işgärleriň hünär taýdan kämilleşdirilmegi, şol sanda daşary ýurtlardaky ugurdaş kärhanalarda işlemek arkaly tejribe alyşmaklary üçin ähli şertler döredilipdir. 

Abatlaýyş işleri gysga wagtda we ýokary hilli ýerine ýetirilýär. Bu bolsa ugurdaş enjamlaryň uzak wagtlap hyzmat etmegine, diýmek, ýurdumyzda hereket edýän elektrik beketleriniň doly güýjünde bökdençsiz işledilmegine gönüden-göni ýardam berýär. Täze önümçilik toplumyna öňdebaryjy tehnologiýalaryň ornaşdyrylandygy, gurluşygynyň ýokary hilli ýerine ýetirilendigi, ekologik taýdan arassalygy üçin halkara güwänamalaryň berlendigi bellärliklidir. 

Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy, türkmen halkynyň Milli Lideri, Gahryman Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedowyň “Türkmenistanyň elektroenergetika kuwwaty” atly kitabynda Türkmenistanyň elektroenergetika strategiýasyna bu ulgamda amala aşyrylýan milli maksatnamalara we iri taslamalara, olaryň Watanymyzyň ykdysady kuwwatynyň artdyrylmagyna edýän oňyn täsirine seljerme berilýär. Bu kitap Watanymyzyň Garaşsyzlyk gününiň öňüsyrasynda ähli ildeşlerimiz üçin ajaýyp sowgat boldy. 

Neşirde Gahryman Arkadagymyzyň 2022-nji ýylyň sentýabrynda Türkmenistanyň Döwlet energetika institutynyň talyplary we mugallymlary bilen duşuşygyndaky eden çykyşy ýerleşdirilipdir. Kitapda ýurdumyzyň elektroenergetikasynyň kemala gelmeginiň taryhyna, ony döwrebaplaşdyrmak, alnyp barylýan döwlet syýasatynyň maksatlary hem-de wezipeleri bilen baglylykda, ykdysadyýetiň bu pudagynyň köpugurly döwrebap düzümlerini döretmek boýunça amala aşyrylýan yzygiderli çärelere aýratyn üns berlipdir. Şeýle-de neşirde energiýanyň gaýtadan dikeldilýän çeşmelerini giňden ulanmagyň we “ýaşyl” ykdysadyýeti ösdürmegiň möhümdigine üns çekilýär. 

Türkmenistan energetika ulgamynda sebit we halkara ähmiýetli iri taslamalary amala aşyrmak bilen, daşky gurşawy goramak meselelerine örän jogapkärli çemeleşýändigini görkezýär. Hut şonuň üçin-de serişde tygşytlaýjy, ekologik taýdan arassa tehnologiýalaryň işjeň ornaşdyrylmagy hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň baştutanlygynda amala aşyrylýan durmuş-ykdysady maksatnamalaryň esasy ugurlarynyň biridir. Ýurdumyzda gurulýan döwrebap obalary we senagat toplumlaryny elektrik energiýasy bilen ygtybarly, bökdençsiz üpjün etmek maksady bilen, energiýanyň gaýtadan dikeldilýän çeşmelerini, hususan-da, Gün we ýel energiýasyny ulanmak arkaly elektrik energiýasyny öndürmek boýunça innowasion taslamalar işlenip taýýarlanylýar. Mälim bolşy ýaly, “Gaýtadan dikeldilýän energiýa çeşmeleri hakynda” Türkmenistanyň Kanuny taýýarlanyldy we ol 2021-nji ýylyň martynda güýje girdi. 

Syn berilýän ýylyň iýul aýynda döwlet Baştutanymyzyň degişli Kararyna laýyklykda, Balkan welaýatynyň Serdar etrabynda kuwwatlylygy 10 MWt bolan ilkinji köpugurly Gün we ýel elektrik stansiýasynyň gurluşygyna başlandy. Desga ekologik taýdan arassa energiýany işläp, “Altyn asyr” Türkmen kölüniň töwereginde dörediljek ilatly ýerleri elektrik energiýasy bilen ygtybarly we bökdençsiz üpjün eder. Ýurdumyzyň taryhyndaky bu ilkinji taslamanyň durmuşa geçirilmegi pudagyň kuwwatlyklaryny artdyrmaga, bu ugurda milli hünärmenleri taýýarlamaga, täze iş orunlaryny döretmäge mümkinçilik berer. Bularyň ählisi “ýaşyl” energetikanyň mümkinçiliklerini ulanmak boýunça taslamalaryň uly geljeginiň bardygyna şaýatlyk edýär. Geljekde bu taslamalar milli ykdysadyýetiň esasy pudaklarynyň kuwwatyny artdyrmakda we düzümlerini mundan beýläk-de döwrebaplaşdyrmakda uly ähmiýete eýe bolar. 

2022-nji ýylyň möhüm wakalaryna berlen synda ýurdumyzyň gurluşyk, senagat, himiýa we elektroenergetika toplumlarynyň gazanan üstünlikleri, ýeten sepgitleri öz beýanyny tapdy. Bu pudaklaryň depginli ösüşi Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwrüne gadam basan Garaşsyz, Bitarap Türkmenistanyň barha artýan kuwwatynyň subutnamasydyr. 

(TDH)

Döwrüň  talabyna eýerip 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň parasatly ýolbaşçylygynda ýurdumyzda milli ykdysadyýetimizi çalt depginler bilen sazlaşykly ösdürmäge, halkymyzyň ýaşaýyş-durmuş şertlerini yzygiderli gowulandyrmaga, ylmyň we tehnikanyň täze gazananlaryny durmuşa ornaşdyryp, ata Watanymyzy dünýäniň ösen döwletleriniň derejesine çykarmaga gönükdirilen il-ýurt bähbitli tutumly işler alnyp barylýar.  

Garaşsyz, baky Bitarap ýurdumyzyň mundan buýana depginli ösüşini üpjün etmek üçin ilkinji nobatda ykdysadyýetiň ähli ugurlaryny sanlylaşdyrmak bilen bagly wezipäni gysga döwrüň içinde üstünlikli çözmegiň zerurdygy öňe sürýär. 

Türkmenistanyň  Prezidentiniň Türkmenistanda 2019 — 2025-nji ýyllarda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň Konsepsiýasyny tassyklamak hakynda Karara gol çekmegi bilen ýurdumyzyň ykdysadyýetiniň innowasion ösüşine badalga berildi. Bu Konsepsiýany iş ýüzünde durmuşa geçirmegiň çäklerinde ýurdumyzyň halk hojalygynyň ähli pudaklarynyň netijeli işlemegine gönükdirilen maglumat tehnologiýalaryny giňden peýdalanmagyň hasabyna möhüm ugurlar boýunça çäreler işjeň ýaýbaňlandyrylýar. 

“Türkmenistanda 2019 — 2025-nji ýyllarda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň Konsepsiýasynyň” maksatlaryna we wezipelerine laýyklykda, döwlet edaralaryny sanly ulgama geçirmegiň depginini ýokarlandyrmak geljegi uly ugurlaryň hatarynda görkezilýär, döwlet edaralaryny elektron resminama ulgamyna geçirmegi işjeňleşdirmek boýunça toplumlaýyn çäreler amala aşyrylýar. Şonuň bilen baglylykda, edara-kärhanalaryň maddy-enjamlaýyn binýady döwrebaplaşdyrylýar, ýörite programma üpjünçiligini taýýarlamak boýunça anyk işleriň giň toplumy ýerine ýetirilýär. Bu Konsepsiýanyň üstünlikli durmuşa geçirilmeginiň oňyn netijeleri berýändigine biz özümiziň gündelik durmuşymyzda göz ýetirýäris. Halk hojalygynyň ähli ugruny — önümçilik bilen bagly pudaklary, hyzmat ediş ulgamlaryny, ylym-bilim edaralaryny we beýleki ugurlary sanlylaşdyrmak boýunça durmuşa geçirilýän giň möçberli çäreler amallary ýerine ýetirmek üçin sarp edilýän wagtyň tygşytlanylmagyna, işiň hiliniň ýokarlanmagyna, netijeliliginiň artmagyna ýardam edýär.  

Ýurdumyzyň halk hojalygynyň ähli pudaklarynyň sanlylaşdyrylmagy, täzeçil, ýokary tehnologiýaly, bäsdeşlige ukyply sanly ykdysadyýetiň döredilmegi barada uly tagallalary edýän Arkadagly Serdarymyzyň, Gahryman Arkadagymyzyň alyp barýan halk bähbitli işleriniň rowaçlyklara beslenmegini arzuw edýäris. 

  Şatlyk ANNABERDIÝEW. 

 TDEI-niň mugallymy. 

 Kämil  ugruň  uly  geljegi 

Arkadag Serdarly bagtyýar ýaşlar ýylynda ýurdumyzyň ykdysadyýeti çalt depginler bilen ösdürilip, ylmyň we tehnikanyň täze gazananlaryny önümçilige ornaşdyrmakda giň möçberli işler durmuşa geçirilýär. Arkadagly Serdarymyzyň öňe sürýän oýlanyşykly ykdysady syýasaty netijesinde ýurdumyzyň halk hojalygy ösüşli ýol bilen öňe barýar. Döwlet Baştutanymyzyň tagallalary bilen sanly ykdysadyýeti ösdürmeklige-de uly üns berilýär.  

2019-njy ýylyň başynda “Türkmenistanda 2019-2025-nji ýyllarda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň Konsepsiýasyny tassyklamak hakynda” Karar kabul edildi. Netijede, ýurdumyzda sanly ykdysadyýetiň ösdürilmegine giň ýol açylyp, tutumly işlere badalga berildi. Bu kämil ulgamyň durmuşa ornaşdyrylmagy döwleti, ýurdumyzyň halk hojalygynyň önümçiligini dolandyrmakda, beýleki ugurlarda has netijeli ösüşleri gazanmakda täze mümkinçilikler peýda boldy.  

Täze ulgamyň ösdürilmegi beýleki ugurlar bilen birlikde, bilim ulgamynyň işini has-da kämilleşdirmekde uly ähmiýete eýe boldy. Sanly ulgam mugallymlar üçin talyplara bilim berip, hünär öwretmekde goşmaça amatlyklara ýol açdy. Şol bir wagtda talyp ýaşlaryň hünärli adamlar bolup ýetişmeklerine has bähbitli şertler peýda boldy. Bize şeýle mümkinçilikleri döredip berýän Arkadagly Serdarymyzyň jany sag, belent başy aman bolsun! 

 Begenç ANNAMUHAMMEDOW. 

 Mary welaýat maliýe-ykdysady orta hünär okuw mekdebiniň mugallymy. 

 Ýokary tehnologiýalaryň  ulgamy 

Arkadagly Serdarymyzyň oýlanyşykly ykdysady syýasaty ýurdumyzyň halk hojalygynyň ösüş-özgerişli ýolunyň rowaçlanmagyna kuwwatly itergi berýär. Ýurdumyzyň çar künjeginde häzirki zaman tehnologiýaly önümçilik kuwwatlyklary işe girizilýär. Milli ykdysadyýetimiziň çalt depginlerde ösdürilmeginde sanly ykdysadyýetiň ähmiýeti örän uludyr. Dünýäniň köp ýurtlarynda giňden ýaýran sanly ykdysadyýete geçilmeginde giň möçberli işleriň bady artýar. Sanly ykdysadyýet köptaraplaýyn bähbitliligi bilen özüne çekýär.  

Sanly ykdysadyýetiň bilim ulgamynyň işini kämilleşdirmekdäki bähbitli ähmiýeti bellärliklidir. Ýurdumyzda bilim ulgamyny sanlylaşdyrmagyň Konsepsiýasynyň kabul edilmegi aýgytly ädim boldy. Çünki, öňdebaryjy ugruň bilim ulgamyna giňden ornaşdyrylmagy ýokary netijeleriň gazanylmagyna kuwwatly itergi berdi. Sanly ulgamdan netijeli peýdalanylmagy ýaş nesle bilim bermegiň, hünär öwretmegiň hilini has ýokary derejelere çykarmaga mümkinçilik berýär. Başgaça aýtsak, talyplara bilim berip, hünär öwretmekde biz, mugallymlara işde has ýokary netijeleriň gazanmagymyza ýardam edýär. Kämil ulgamyň bähbitli mümkinçiliklerine institutymyzda durmuşa geçirilýän işleriň mysalynda doly göz ýetirýäris. Şol bir wagtda täze ulgamyň uly geljegi guwandyrýar. 

 Isgender AŞYROW. 

 TDEI-niň mugallymy. 

«Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy: Türkmenistany 2022 — 2052-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Milli maksatnamasynda» ýokary tehnologiýalara esaslanýan we bäsdeşlige ukyply önümleri öndürmäge, şeýle hem sebitleriň ykdysady we durmuş infrastrukturasyny döretmäge gönükdirilen maýa goýum syýasatyny amala aşyrmak meýilleşdirilýär. Ýurdumyzda erkin bazar gatnaşyklarynyň ýörelgelerine gyşarnyksyz eýerilýän durmuş-ykdysady strategiýada maýa goýum syýasaty ähmiýetli orny eýeläp, onuň işjeň ýagdaýda alnyp barylmagyna aýratyn üns berilýär. 

Milli maksatnamada amala aşyrylmagy göz öňünde tutulan möhüm çäreleriň üstünlikli durmuşa geçirilmegini gazanmak ýurdumyzyň maýa goýum syýasatynyň esasy wezipeleriniň hatarynda durýar. Häzirki wagtda Diýarymyzda içerki we daşary ýurt maýa goýumlarynyň hasabyna ähli pudaklarda täze önümçilik desgalary gurlup ulanmaga berilýär. Olaryň önüm berijiligi we önümiň hili ýurdumyzyň eksport kuwwatlylygyny artdyryp, goýlan maýa goýumlaryň bellenilen möhletlerde özüni ödemegine, halkyň ýaşaýyş-durmuş şertleriniň yzygiderli gowulandyrylmagyna şert döredýär. Bu ýagdaý nebit we gazhimiýa önümleri babatda hem, azyk we dokma, gurluşyk önümçiligi, dokma senagaty barada aýdylanda-da şeýledir. Saglygy goraýyş maksatly harytlar dünýäniň bu ugurda ösen ýurtlaryndan satyn alynýar. Şunuň bilen birlikde, milli derman senagatynyň ösüşleriniň hasabyna özümizde-de ýokary hilli derman önümleri, sargy serişdeleri we beýlekiler öndürilip, dürli ýurtlara eksport edilýär. 

Ýurdumyzda maýa goýum işleriniň özüne çekijiligini artdyrmagyň we netijeliligini ýokarlandyrmagyň ileri tutulýan ugurlary, ilkinji nobatda, munuň üçin amatly şertleri döretmek, maýadarlaryň hukuklaryny goramak ulgamyny kämilleşdirmek, döwlet serişdeleriniň goýumlarda peýdalanylyşynyň netijeliligini ýokarlandyrmagyň ýörelgelerini işläp düzmek, durmuşa geçirilýän özgertmelere maglumat goldawyny bermek we halkara derejede ýurduň abraýyny ýokarlandyrmaga gönükdirilen çäreleri durmuşa geçirmek, daşary ýurtly maýadarlar bilen ýerli kärhanalaryň arasynda söwda logistikasyny kämilleşdirmek we önümçilik-ýerlemek gatnaşyklaryny ösdürmek bolup durýar. Şeýle-de bu ugurdaky işler ilatyň wagtlaýyn erkin serişdelerini maýa goýumlaryň çeşmesi hökmünde çekmäge höweslendirmek, döwlet we paýdarlar täjirçilik banklaryny maýa goýum işlerine giňden çekmek, daşary ýurt maýalaryny çekmek üçin dünýäniň oňyn tejribesini giňden ornaşdyrmak, erkin ykdysady zolaklarda daşary ýurtly maýadarlar bilen bilelikdäki kärhanalaryň işini ýola goýmak, daşary ýurt maýasynyň pudaklaryň we sebitleriň ösüşiniň esasy ugurlaryna çekilmegini gazanmak ýaly wezipelerden ugur alýar. Döwlet tarapyndan amala aşyrylýan maýa goýum syýasaty makroykdysady görkezijileriň deňagramly ösüşini üpjün etmäge gönükdirilendir. Şunuň bilen baglylykda, ýurduň ykdysadyýetinde gaýtadan işleýän we ahyrky önümleri öndürýän senagat pudaklaryny ýokary depginlerde ösdürmäge gönükdirilen maýa goýumlaryň möçberi yzygiderli ýokarlanýar. Senagat pudaklarynda öndürilýän we daşary ýurtlara eksport edilýän ýokary hilli önümleriň möçberidir görnüşleri artdyrylýar. 

Häzirki wagtda ykdysady ösüşlerimize uly itergi boljak iri taslamalar üçin daşary ýurt maýasyny giňden çekmek ileri tutulýan ugurlaryň biri hökmünde çykyş edýär. Munuň üçin amatly syýasy we hukuk gurşawy emele getirilýär. Hukuk binýady halkara ölçeglerden ugur alýar. Daşary ýurt maýa goýujylar üçin ýeňilliklerdir kepillikler kesgitlenýär. Maksatnamada öňümizdäki 30 ýylda öňde durýan maksatlara ýetmek üçin Türkmenistanda uly möçberde maýa goýum taslamalaryny durmuşa geçirmek we olaryň netijeliligini artdyrmak göz öňünde tutulýar. Döwletiň maýa goýum syýasatynyň uzak möhlete niýetlenen maksatlarynyň hatarynda amatly maýa goýum ýagdaýyny yzygiderli kämilleşdirmek, ýurda çekilýän maýa goýumlaryň möçberini artdyrmak üçin netijeli çemeleşmeleri we gurallary ornaşdyrmak, hususylaşdyrmak maksatnamalarynyň we döwlet-hususy hyzmatdaşlygynyň gurallaryny daşary ýurt maýasyny çekmegiň ileri tutulýan ugurlary bilen utgaşykly alyp barmak, ykdysadyýetiň pudaklaryna innowasion-tehnologik taýdan goldaw bermek ýaly wezipeler bar. 

Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň, ýurdumyzyň jemgyýetçilik wekilleriniň ýakynda geçirilen bilelikdäki mejlisinde türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow «Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2022 — 2028-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasynda» bellenen esasy maksatlarymyz barada aýratyn durup geçdi. Hususan-da, birinjiden, raýatlarymyzyň ýaşaýyş-durmuş goraglylygyny kämilleşdirmek, iş bilen üpjünçiligini gowulandyrmak we her bir raýatyň bähbidini göz öňünde tutup, howpsuz ýaşaýşyny goramak; ikinjiden, ýurdumyzyň durmuş-ykdysady mümkinçiliklerini peýdalanmak, milli ykdysadyýetimizi senagatlaşdyrmagyň derejesini ýokarlandyrmak, sanly tehnologiýalary ornaşdyrmak arkaly pudaklaryň we durmuş hyzmaty ulgamynyň yzygiderli ösdürilmegini gazanmak; üçünjiden, Türkmenistanyň Beýik Ýüpek ýolunyň ýüregidigini, örän amatly şertlerde ýerleşendigini göz öňünde tutup, onuň geosyýasy we geoykdysady ýagdaýlaryny doly möçberde ulanmak; dördünjiden, Türkmenistany agrar döwlet bolanlygyndan ösen senagat ýurduna öwürmek ugrundaky tagallalarymyz netijesinde ýüze çykýan käbir meseleleri, mysal üçin, ýurdumyzyň azyk howpsuzlygyny üpjün etmek, geljekde ykdysady mümkinçiliklerini has-da berkitmek ýaly meseleleri çözmek; bäşinjiden, milli hünärmenlerimize, dünýä tejribesine daýanyp, Türkmenistanda sanly ykdysadyýetiň durnukly ösüşini üpjün etmek, senagat ulgamyny innowasion esasda ösdürmek, ýokary tehnologiýaly, bäsdeşlige ukyply sanly ykdysadyýeti ösdürmek; altynjydan, telekeçiligi goldamak, hususy eýeçiligiň hukuklaryny we kepilliklerini ynamly goramagyň ulgamyny döretmek, kiçi we orta telekeçiligi ösdürmäge ýardam etmek ýaly işler milli ykdysadyýetimizi bazar gatnaşyklaryna geçirmegi çaltlandyrmaga mümkinçilik berer. Şeýle-de bu işlere ähmiýet bermek arkaly halk hojalygyny ösdürmekde hususy pudagyň paýynyň artmagy üçin ähli şertleri döretmek; ýedinjiden bolsa ekologik abadançylygy üpjün etmek we «ýaşyl» ykdysadyýeti ösdürmek bolup durýar.  

Täze taryhy döwürde döwlet maýa goýum syýasaty yzygiderli ösüşlere eýe bolýar. Ykdysadyýetiň pudaklaryna maýa goýumlaryň çekilmegi halk hojalygyna bazar gurallaryny yzygiderli ornaşdyrmaga, her bir ulgamda okgunly ösüşleri gazanmaga mümkinçilik berýär. Döwlet Baştutanymyzyň baştutanlygynda alnyp barylýan maýa goýum syýasaty milli ykdysadyýeti döwrebaplaşdyrmak we diwersifikasiýalaşdyrmak ýaly asylly maksatlary özünde jemleýär. Önümçilik, durmuş maksatly ugurlara gönükdirilýän maýa goýumlar milli we halkara derejede iri taslamalary amala aşyrmaga giň mümkinçilikleri döredýär. Ykdysadyýetiň ileri tutulýan pudaklaryna düýpli maýanyň goýulmagyny ýokary depginde dowam etdirmek döwrüň möhüm talabydyr. 

Selimberdi HOJABERDIÝEW,

Aşgabat şäheriniň Baş maliýe we ykdysadyýet müdirliginiň başlygynyň orunbasary.

Geçen hepdäniň wakalary hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň öňdengörüjilikli baştutanlygynda Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe diňe bir milli ykdysadyýetimizde däl, eýsem, döwlet gurluşynda, jemgyýetçilik durmuşynda düýpli özgertmeleriň amala aşyrylýandygynyň, ata Watanymyzyň mundan beýläk-de ösüşini üpjün etmäge, halkymyzyň abadançylyk derejesini ýokarlandyrmaga gönükdirilen giň gerimli maksatnamalaryň we taslamalaryň üstünlikli durmuşa geçirilýändiginiň aýdyň beýany boldy. 

23-nji ýanwarda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow sanly ulgam arkaly iş maslahatyny geçirdi. Onda ýurdumyzyň welaýatlarynda alnyp barylýan möwsümleýin oba hojalyk işleri bilen baglanyşykly meselelere garaldy. Döwlet Baştutanymyz gowaça ekiljek ýerleri sürmegiň we tekizlemegiň depginini güýçlendirmegi, tehnikalardyr enjamlary taýýarlamagy hem-de kärendeçileri ýokary hilli tohum bilen üpjün etmegi tabşyrdy. Häkimlere bugdaýa ideg etmekde agrotehnikanyň kadalaryny berjaý etmek, ýeralmanyň, beýleki gök-bakja ekinleriniň ekişine talabalaýyk taýýarlyk görmek babatda anyk tabşyryklar berildi. 

Bulardan başga-da, döwlet Baştutanymyz medeni-durmuş maksatly desgalaryň ýyladyş ulgamlarynyň kadaly işledilmegini, etraplaryň, şäherleriň we şäherçeleriň elektrik energiýasy, suw, tebigy gaz bilen bökdençsiz üpjün edilmegini, Lebap hem-de Mary welaýatlarynyň çäginden geçýän derýalardaky suwuň kadaly akymyny almak boýunça geçirilýän işleri gözegçilikde saklamagy tabşyrdy. Ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasynyň çäklerinde durmuş we önümçilik maksatly desgalardaky gurluşyklaryň ýokary hilli ýerine ýetirilmegini üpjün etmek babatda häkimlere degişli görkezmeler berildi. 

Iş maslahatyna gatnaşyjylar döwlet Baştutanymyzy şanly waka — Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň döredilmegi hem-de Gahryman Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedowyň halk häkimiýetiniň bu ýokary wekilçilikli edarasynyň Başlygy wezipesine bellenilmegi we türkmen halkynyň Milli Lideri diýlip kanuny taýdan ykrar edilmegi mynasybetli tüýs ýürekden gutladylar. 

26-njy ýanwarda Mary welaýatynda iş saparynda bolan hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow bu ýerde Ministrler Kabinetiniň göçme mejlisini geçirdi. Mejlisiň barşynda döwlet syýasatynyň möhüm meseleleri hem-de birnäçe resminamalaryň taslamalary ara alnyp maslahatlaşyldy. Milli kanun çykaryjylyk işini kämilleşdirmek boýunça parlamentiň alyp barýan işi, şu ýylyň mart aýynda geçirilmegi meýilleşdirilýän Mejlisiň deputatlarynyň saýlawlaryna taýýarlyk görlüşi garalan meseleleriň hatarynda boldy. 

Milli standartlaşdyrmak ulgamyny halkara standartlara laýyklykda ösdürmek, nebithimiýa senagatyny döwrebaplaşdyrmak we diwersifikasiýalaşdyrmak, suw serişdelerini rejeli peýdalanmak, obasenagat toplumyndaky işleriň ýagdaýy, Türkmenistanda we Özbegistanda bilelikdäki söwda öýlerini açmak boýunça geçirilýän işler barada habar berildi. Bulardan başga-da, 2023-nji ýylyň «Arkadag Serdarly bagtyýar ýaşlar ýyly» diýlip yglan edilmegi mynasybetli geçiriljek çäreler, şeýle hem şu ýylyň fewral aýynda Watanymyzyň ýeten belent sepgitlerine, Magtymguly Pyragynyň doglan gününiň 300 ýyllygyna we Türkmenistanyň diplomatik işgärleriniň gününe, ÝUNESKO-nyň Maddy däl medeni miras boýunça Konwensiýasynyň kabul edilmeginiň 20 ýyllygyna bagyşlanyp geçiriljek maslahatlar, söhbetdeşlikler, döredijilik duşuşyklary, mediaforumlar, aýdym-sazly dabaralar we beýleki çäreler barada habar berildi. Şeýle-de ýurdumyzda Eýran Yslam Respublikasynyň Medeniýet günlerini we ýöriteleşdirilen sergisini geçirmek meýilleşdirilýär. 

Halkara ýaşlar hyzmatdaşlygyny ösdürmek boýunça alnyp barylýan işlere aýratyn üns berildi. Nygtalyşy ýaly, ýaşlar bilen bagly wezipeler Birleşen Milletler Guramasynyň gün tertibiniň esasy ugurlarynyň hatarynda kesgitlenildi, munuň şeýledigine kabul edilen birnäçe resminamalar hem şaýatlyk edýär. Bu ugurda hyzmatdaşlygy giňeltmek üçin türkmen ýaşlarynyň uzak möhletleýin halkara hyzmatdaşlyk Strategiýasyny taýýarlamak baradaky meselä seretmek, hususan-da, Türkmenistanyň Daşary işler ministrliginiň Halkara gatnaşyklary institutynyň binýadynda Halkara ýaş diplomatlar merkezini döretmek, ýurdumyzyň ýokary okuw mekdepleriniň ýanynda daşary ýurtlaryň ýokary okuw mekdepleriniň şahamçalaryny açmak maksadalaýyk hasap edildi. 

Şeýle hem bilim ulgamynda öňdebaryjy tejribäni alyşmak maksady bilen, abraýly halkara guramalar, şol sanda BMG, ÝHHG, Ýewropa Bileleşigi, GDA bilen bu ulgamda hyzmatdaşlygy işjeňleşdirmek teklip edildi. Ýaşlaryň ylym ulgamynda daşary ýurtly hyzmatdaşlar bilen özara gatnaşyklaryny çuňlaşdyrmak bilen baglylykda, ýokarda agzalan Strategiýada Türkmenistanda ýokary tehnologiýalaryň Milli merkezini, şeýle-de degişli ulgamy döretmek boýunça toplumlaýyn çäreleri göz öňünde tutmak teklip edildi. Mundan başga-da, bu Strategiýanyň taslamasyna medeniýet ulgamynda netijeli gatnaşyklary işjeňleşdirmek boýunça anyk çäreleri girizmek teklip edilýär. Hususan-da, “Ýaş zehinler” atly maksatnamany taýýarlamak we ony beýleki ýurtlaryň ýaşlar syýasatyny durmuşa geçirmäge jogapkär döwlet we jemgyýetçilik edaralary bilen hyzmatdaşlykda amala aşyrmak maksadalaýyk hasaplanýar. Sport barada aýdylanda, Türkmenistanda yzygiderli esasda Halkara ýaşlar oýunlaryny guramak teklip edildi. 

Şeýle-de mejlisde deňiz we derýa ulagy pudagynyň dolandyrylmagyny mundan beýläk-de kämilleşdirmek, bu ulgama dünýäniň öňdebaryjy tejribesini ornaşdyrmak, halkara ýük daşamagy amala aşyrýan daşary ýurt kompaniýalary bilen hyzmatdaşlygy pugtalandyrmak bilen bagly meselelere garaldy. Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow “Balkan” gämigurluşyk we abatlaýyş zawody” açyk görnüşli paýdarlar jemgyýetiniň ýurdumyzyň gämi gurluşyk ulgamyny ösdürmek üçin esas bolup durýandygyny nygtap, milli deňiz flotunyň giňeldilmegini, dürli görnüşli gämileriň gurluşygynyň özleşdirilmegini üpjün etmek boýunça zerur çäreleri görmegi tabşyrdy. 

Mejlisde döwlet Baştutanymyz “Türkmenistanda 2023-nji ýylda gowaçanyň ýokary hasylyny ýetişdirmek hakynda” Karara gol çekdi. Şu ýyl ýurdumyz boýunça jemi 580 müň gektar meýdanda gowaça ekilip, şondan 1 million 250 müň tonna hasyl öndürmek meýilleşdirilýär. Şunuň bilen birlikde, Oba hojalyk we daşky gurşawy goramak ministrligi tarapyndan oba hojalyk tehnikalaryny we gurallaryny hem-de olar üçin ätiýaçlyk şaýlary satyn almak göz öňünde tutulýar. 

Geçen hepdede hormatly Prezidentimiz Ahal welaýatynyň Arkadag şäher kazyýetini we prokuraturasyny döretmek hakynda degişli resminamalara gol çekdi. 

27-nji ýanwarda Türkmenistanda Watan goragçylarynyň güni mynasybetli dabaralar geçirildi. Bu şanly senäniň öňüsyrasynda Türkmenistanyň Mejlisiniň karary bilen, Türkmenistanyň Prezidenti, ýurdumyzyň Ýaragly Güýçleriniň Belent Serkerdebaşysy Serdar Gurbangulyýewiç Berdimuhamedowa goşun generaly harby ady dakyldy. 

Döwlet Baştutanymyz ýurdumyzyň harby we hukuk goraýjy edaralarynyň harby gullukçylaryny hem-de işgärlerini hünär baýramy bilen gutlap, Milli goşunymyzyň kämil söweşjeň ýaraglar, harby tehnikalar, sanly ulgamyň mümkinçilikleri bilen yzygiderli üpjün ediljekdigini, ähli amatlyklary bolan täze, döwrebap ýaşaýyş jaýlarynyň, harby şäherçeleriň gurlup ulanmaga beriljekdigini, ýurdumyzyň Ýaragly Güýçleriniň goranmak ukybyny we harby kuwwatyny pugtalandyrmak boýunça işleriň hemişe üns merkezinde saklanjakdygyny nygtady. 

Türkmenistanyň Prezidenti, Türkmenistanyň Ýaragly Güýçleriniň Belent Serkerdebaşysy Serdar Berdimuhamedowyň gol çeken Permanlaryna laýyklykda, berkarar Watanymyza, merdana halkymyza köp ýyllaryň dowamynda birkemsiz gulluk edendiklerini, çeken halal we göreldeli zähmetini hem-de döwletiň we jemgyýetiň öňünde bitiren aýratyn hyzmatlaryny, önjeýli döwlet we jemgyýetçilik işlerinde gazanan uly üstünliklerini nazara alyp, şeýle hem Watan goragçylarynyň güni mynasybetli Türkmenistanyň harby we hukuk goraýjy edaralarynyň harby gullukçylarynyň we işgärleriniň uly topary Türkmenistanyň medallary bilen sylaglanyldy, olara harby we ýörite atlar dakyldy, şeýle hem hünär derejeleri berildi. 

Milli senenamamyzdaky şanly günüň öňüsyrasynda “Çoganly” ýaşaýyş toplumyndaky Içeri işler ministrliginiň Mälikguly Berdimuhamedow adyndaky kottejler toplumynyň nobatdaky tapgyrynyň açylyş dabarasy geçirildi. Jaýlaryň gurluşygyny IIM-niň buýurmasy esasynda ministrlige degişli gurluşyk düzümleri ýerine ýetirdiler. Has tapawutlanan gurluşykçylara hormatly Prezidentimiziň adyndan sowgatlar gowşuryldy. 

Dabara gatnaşyjylar täze jaýlaryň birine baryp gördüler we onuň abadanlaşdyrylyşy, öýlerde döredilen şertler bilen tanyşdylar, öý eýelerini gutladylar. Kottej jaýlarynyň gurluşygynda ýerli çig mallar esasynda taýýarlanan ýokary hilli gurluşyk serişdeleri ulanyldy, ekologik talaplar berk berjaý edildi. Jaýlaryň mellek ýerleri bolup, olarda bakjaçylyk we bagbançylyk bilen meşgullanmak üçin mümkinçilikler bar. Şeýle hem bu ýerde çagalaryň wagtlaryny şadyýan geçirmeklerine niýetlenen ýerler göz öňünde tutulypdyr. Täze jaýlara göçüp gelen maşgalalara hormatly Prezidentimiziň adyndan sowgatlar gowşuryldy. 

27-nji ýanwarda Türkmenistanyň Prezidenti Serdar Berdimuhamedowyň Täjigistan Respublikasynyň Prezidenti Emomali Rahmon bilen telefon arkaly söhbetdeşligi geçirildi. Iki dostlukly döwletiň Baştutanlary birek-biregi iki ýurduň arasynda diplomatik gatnaşyklaryň ýola goýulmagynyň 30 ýyllygy bilen gutlap, özara bähbitli hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de ösdürmegiň geljegini ara alyp maslahatlaşdylar, şeýle-de halkara we sebit syýasatynyň özara gyzyklanma bildirilýän wajyp meseleleri boýunça pikir alyşdylar. 

Geçen hepdede Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow Aşgabat şäheriniň töwerekleri boýunça amala aşyran iş saparynyň dowamynda Garagum derýasynyň hem-de beýleki akabalaryň suwuny rejeli peýdalanmak, derýanyň kadaly akymyny üpjün etmek, onuň kenarlaryny berkitmek meselelerine aýratyn üns berdi. Gahryman Arkadagymyz iş saparynyň dowamynda Garagum derýasynyň 798-nji kilometrinde ýerleşýän köpriniň üstünde saklandy. 

Garabogazköl aýlagynyň üstünden geçýän köpriniň gurluşygy ynanylan “Altkom” kompaniýasynyň ýolbaşçysy A.Tislenko häzirki wagtda desgada alnyp barylýan işleriň ýagdaýy barada hasabat berdi. “Interbudmontaž” gurluşyk assosiasiýasynyň müdiriýetiniň başlygy W.Petruk bolsa Türkmenistanda lagym ulgamlarynyň gurluşygynyň barşy barada maglumat berdi. Hormatly Arkadagymyz ylmyň soňky gazananlaryny ulanmak arkaly suw serişdelerini rejeli peýdalanmak meselelerine jogapkärçilikli çemeleşmegiň zerurdygyny nygtap, degişli ýolbaşçylara birnäçe maslahatlary berdi. 

Jemgyýetçilik guramalarynyň merkezinde “Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň, ýurdumyzyň jemgyýetçilik wekilleriniň bilelikdäki mejlisi — döwlet Garaşsyzlygynyň, agzybirligiň, jebisligiň, döwletliligiň, halk demokratiýasynyň dabaralanmagy” atly çäre geçirildi. Oňa Türkmenistanyň Mejlisiniň Başlygy, ýurdumyzyň syýasy partiýalarynyň, jemgyýetçilik guramalarynyň ýolbaşçylarydyr wekilleri, hormatly ýaşulular, ýaşlar, köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň işgärleri gatnaşdylar. Ýygnananlar Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň kabul eden taryhy çözgütlerini, ýurdumyzyň syýasy, ykdysady we medeni taýdan mundan beýläk-de ösüşi bilen baglylykda, olaryň ähmiýetini ara alyp maslahatlaşdylar. 

Aşgabatda sanly ulgam arkaly saglygy goraýyş boýunça X türkmen-german forumy geçirildi. Onda köpýyllyk hyzmatdaşlygyň jemleri, bu ulgamyň möhüm meseleleri ara alnyp maslahatlaşyldy, hyzmatdaşlygyň täze ugurlary kesgitlenildi. 

28-nji ýanwarda paýtagtymyzyň “Mekan” köşgünde Türkmenistanyň Magtymguly adyndaky Ýaşlar guramasynyň nobatdaky VIII gurultaýy geçirildi. Oňa Aşgabatdan hem-de ýurdumyzyň ähli welaýatlaryndan guramanyň wekilleri gatnaşdylar. Gurultaýyň gün tertibine ýaşlar syýasatynyň meseleleriniň giň toplumy, Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň hem-de Gahryman Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedowyň ýaş nesilleriň öňünde goýan häzirki we geljekki wezipelerini çözmegiň ýollaryny ara alyp maslahatlaşmagyň meseleleri girizildi. 

Bu ýere ýygnananlar hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň gurultaýa gatnaşyjylara, ýurdumyzyň bagtyýar ýaşlaryna iberen Gutlagyny uly ruhubelentlik bilen diňlediler. Döwlet Baştutanymyz Watana bolan beýik söýgä, ynsanperwerlige, hoşniýetlilige, dostluk ýörelgelerine ygrarly ýaşlarymyzyň ykbalynda uly orun aljak bu gurultaýyň ähmiýetini nygtady. 

Foruma gatnaşyjylar “Ýaşlar barada döwlet syýasaty hakynda” Türkmenistanyň Kanunynyň rejelenen görnüşiniň ähmiýetine ünsi çekdiler. Kanunda ýaşlar telekeçiligine döwlet goldawyny bermek, ýaşlaryň bilim almagynyň üznüksizligini gazanmak maksady bilen, mekdep uçurymlary üçin harby gulluga çagyryş möhletini wagtlaýyn yza süýşürmek ýaly ýeňillikler göz öňünde tutulandyr. Çykyş edenler ýaşlaryň Gahryman Arkadagymyzyň türkmen halkynyň Milli Lideri diýlip kanuny taýdan ykrar edilmegini we Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy wezipesine bellenilmegini uly ruhubelentlik bilen kabul edendiklerini nygtadylar. Munuň özi Gahryman Arkadagymyzyň ata Watanymyzyň özygtyýarlylygyny pugtalandyrmakda, halkara abraýyny belende galdyrmakda we ykdysady kuwwatyny artdyrmakda bitiren hyzmatlarynyň ykrar edilmeginiň nyşany boldy. 

Gurultaýyň dowamynda oňa gatnaşyjylar Magtymguly adyndaky Ýaşlar guramasynyň Tertipnamasyna üýtgetmeleri we goşmaçalary girizmegi ara alyp maslahatlaşdylar we biragyzdan kabul etdiler. Bu jemgyýetçilik guramasynyň Tertipnamasyna girizilen üýtgetmelerdir goşmaçalar “Ýaşlar barada döwlet syýasaty hakynda” Türkmenistanyň Kanunynyň rejelenen görnüşinden gelip çykýan wezipeleri, hormatly Prezidentimiziň we Gahryman Arkadagymyzyň ýaşlaryň öňünde goýan wezipelerini göz öňünde tutýar. Gurultaýa gatnaşyjylar täze tapgyrda Ýaşlar guramasynyň öňünde goýlan wezipelerden gelip çykýan Kararnamany biragyzdan kabul etdiler. 

Guramanyň öňdebaryjylaryny sylaglamak dabarasynda olara hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň hem-de türkmen halkynyň Milli Lideri, hormatly Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedowyň adyndan sowgatlar gowşuryldy. 

Şeýlelikde, geçen hepdäniň wakalary hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň Türkmenistanyň ykdysady kuwwatyny mundan beýläk-de pugtalandyrmaga gönükdirilen strategiýasynyň netijeli durmuşa geçirilýändiginiň hem-de Garaşsyz, Bitarap Watanymyzyň belent ynsanperwer ýörelgelere, saýlap alan parahatçylyk döretmek we ösüş ýoluna berk ygrarlydygynyň nobatdaky subutnamasy boldy. 

(TDH)