«Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» şygary astynda geçýän 2021-nji ýyl tamamlanyp barýar. Milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň alyp barýan täzeçil syýasatynyň netijesinde ýurdumyz ykdysadyýetiň we jemgyýetçilik durmuşynyň ähli ulgamlarynda ägirt uly özgertmeler ýoly bilen ynamly öňe barýar. Bu özgertmeleriň baş maksady ata Watanymyzy ýokary ýaşaýyş-durmuş derejeli, senagat taýdan ösen döwletleriň hataryna çykarmakdan ybaratdyr.

20-nji dekabrda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň käbir orunbasarlary, birnäçe ministrlikleriň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň ýolbaşçylary, Aşgabat şäheriniň hem-de welaýatlaryň häkimleri bilen sanly ulgam arkaly nobatdaky iş maslahatyny geçirdi. Onda ýurdumyzyň sebitlerini durmuş-ykdysady taýdan ösdürmek, möwsümleýin oba hojalyk işleriniň alnyp barlyşy, paýtagtymyzyň abadanlaşdyrylyşy, Täze ýyly garşylamaga taýýarlyk görlüşi baradaky meseleler ara alnyp maslahatlaşyldy.

Milli Liderimiz ilaty özümizde öndürilýän ýeralma we gök-bakja önümleri bilen doly üpjün etmek, olaryň daşary ýurtlardan getirilýän möçberlerini azaltmak hem-de eksport mümkinçiliklerini ýokarlandyrmak maksady bilen, geljek ýylyň hasylyndan başlap, bu ekinleriň ekilýän meýdanlarynyň artdyrylmalydygyna ünsi çekdi. Döwlet Baştutanymyz paýtagtymyzda abadanlaşdyryş işleriniň çäklerinde gök zolaklary döretmek boýunça wezipeleriň ylmy taýdan esaslandyrylan usulda hem-de bildirilýän talaplara laýyklykda ýerine ýetirilmelidigini nygtady.

Soňra sanly ulgam arkaly geçirilen iş maslahaty söwda toplumynyň ýolbaşçylarynyň gatnaşmagynda dowam etdi. Olar milli Liderimiziň Täze ýylyň öňüsyrasynda ýurdumyzyň bazarlarynda we söwda nokatlarynda haryt bolçulygyny üpjün etmek boýunça beren tabşyryklarynyň ýerine ýetirilişi barada hasabat berdiler. Hormatly Prezidentimiz söwdanyň medeniýetini, halka hyzmat etmegiň hilini ýokarlandyrmagyň, ilatyň isleglerini öwrenmegiň, sanly ulgamyň ornaşdyrylyşyny giňeltmegiň wajypdygyny belläp, daşary ýurtlara iberilýän önümleriň möçberlerini artdyryp, beýleki döwletlerden getirilýän harytlaryň möçberlerini bolsa azaltmagyň zerurdygyny nygtady hem-de bu işlerde kiçi we orta telekeçiligiň eýeleýän möhüm ornuny göz öňünde tutup, hususy ulgamda işleri kämilleşdirmek boýunça zerur çäreleriň görülmelidigine ünsi çekdi.

21-nji dekabrda Türkmenistanyň Prezidenti, ýurdumyzyň Ýaragly Güýçleriniň Belent Serkerdebaşysy goşun generaly Gurbanguly Berdimuhamedow iş maslahatyny geçirdi. Onuň gün tertibine koronawirus ýokanjy zerarly dünýäde dörän ýagdaýlar bilen baglanyşykly meseleler girizildi.

Milli Liderimiziň belleýşi ýaly, bu howply keseliň öňüni almak boýunça öz wagtynda görlen toplumlaýyn çäreleriň netijesinde Türkmenistanda koronawirus hadysalary ýüze çykarylmady. Häzirki döwürde köp ýurtlarda bu ýokanjyň täze görnüşleri, hususan-da, “omikron” görnüşi ýaýrap başlady. Ol ýurtdan-ýurda adamlaryň we harytlaryň döwlet serhetlerinden geçmegi arkaly ýaýraýar. Şunuň bilen baglylykda, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow daşary ýurtlardan getirilýän azyk harytlarynyň hiliniň we howpsuzlygynyň bellenen kadalara laýyk gelmelidigini hem-de olara zyýansyzlandyryş işleriniň geçirilişini berk gözegçilikde saklamagyň zerurdygyny nygtady.

Ýurdumyza getirilýän azyk harytlarynyň gümrük amallarynyň bellenen kadalaryna laýyklykda bökdençsiz geçirilmegini we tiz wagtda bazarlardyr söwda nokatlaryna gowuşmagyny üpjün etmek tabşyryldy. Milli Liderimiz Aşgabat şäherine gelýän we welaýatlara gara ýollaryň ugrunda hereket edýän barlag-goýberiş nokatlaryndan geçýän azyk harytlaryny daşaýan ýük awtoulaglarynyň Türkmenistanda Keselleriň ýaýramagyna garşy göreşýän adatdan daşary toparyň kabul edýän düzgünlerine laýyklykda bökdençsiz geçirilmegini üpjün etmek barada anyk tabşyryklary berdi.

22-nji dekabrda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow sanly ulgam arkaly iş maslahatyny geçirdi. Onda Türkmenistanyň Bitaraplyk hukuk ýagdaýyndan ugur alnyp, durmuşa geçirilýän daşary syýasat ýörelgelerine laýyklykda, birnäçe hyzmatdaş döwletler bilen özara gatnaşyklary mundan beýläk-de ösdürmek babatdaky meselelere garaldy. Hususan-da, döwlet Baştutanymyz türkmen wekiliýetiniň Hindistan Respublikasyna we Pakistan Yslam Respublikasyna bolan gulluk iş saparlarynyň netijeleri bilen tanyşdyryldy.

Habar berlişi ýaly, Hindistanyň Nýu-Deli şäherinde geçirilen “Merkezi Aziýa — Hindistan” dialogynyň daşary işler ministrleriniň nobatdaky duşuşygynda möhüm meselelere, şol sanda dialogyň guramaçylyk-gurluş binýadyny ösdürmek mümkinçiliklerine garaldy. Türkmen tarapy diplomatik we söwda-ykdysady hyzmatdaşlygyň, şol sanda sebitiň energetika, ulag-aragatnaşyk serişdelerini birleşdirmek üçin has netijeli gurallaryň ýola goýulmagyna gönükdirilen başlangyçlary öňe sürdi. Olar, esasan, Türkmenistan — Owganystan — Pakistan — Hindistan gaz geçirijisiniň, Özbegistan — Türkmenistan — Eýran — Oman ulag geçelgesiniň taslamalary we beýleki möhüm taslamalardyr.

Dialogyň çäklerinde Owganystan bilen bagly meselelere hem aýratyn üns berildi. Bu babatda hormatly Prezidentimiziň ýokary syýasy derejede geçirilýän duşuşyklaryň we maslahatlaryň çäklerinde beýan eden başlangyçlaryndan ugur alnyp, birnäçe esasy ýörelgelere esaslanylýar. Olar syýasy ugurda täze owgan häkimiýetleri bilen halkara gepleşikleriň ýola goýulmagyny goldamakdan we Owganystanyň goňşy ýurtlarynyň bu ugurda möhüm ornuny berkitmekden, ykdysady ugurda bu ýurtdaky ýagdaýy durnukly ýola goýmak maksady bilen onuň ykdysadyýetini dikeltmekden, şol sanda onuň energiýa, ulag-aragatnaşyk düzümlerini ösdürmek işine gatnaşmakdan, owgan halkyna yzygiderli ynsanperwerlik kömegini bermekden ybaratdyr.

Saparyň dowamynda Hindistan Respublikasynyň Premýer-ministri Narendra Modi we bu ýurduň daşary işler ministri bilen duşuşyklar geçirildi. Onda Türkmenistanyň Hindistan bilen dürli ugurlarda hyzmatdaşlygy ösdürmäge taýýardygy aýratyn bellenildi.

Pakistana bolan saparyň dowamynda Türkmenistanyň wekiliýeti Yslamabat şäherinde Yslam Hyzmatdaşlyk Guramasynyň daşary işler ministrleriniň Geňeşiniň Owganystandaky ynsanperwerlik ýagdaýlar boýunça adatdan daşary mejlisine gatnaşdy. Onda sebit we dünýä ýurtlary tarapyndan Owganystana kömek bermek boýunça öňde durýan wezipelerdir anyk çäreler maslahatlaşyldy hem-de bu ýurda ýardam bermek, onuň ykdysadyýetini dikeltmek meselesinde Türkmenistanyň garaýyşlary beýan edildi. Şeýle hem Türkmenistanyň wekiliýeti Pakistan Yslam Respublikasynyň Prezidenti Arif Alwi we bu ýurduň daşary işler ministri bilen duşuşyk geçirdi. Türkmenistan — Owganystan — Pakistan — Hindistan gaz geçirijisiniň, Türkmenistan — Owganystan — Pakistan elektrik geçiriji ulgamynyň taslamalaryny amala aşyrmak duşuşygyň esasy meseleleri boldy. Pakistan tarapy bilen hyzmatdaşlygy giňeltmek we baýlaşdyrmak maksady bilen, Bilelikdäki hökümetara toparyň 6-njy mejlisini geçirmek, Türkmenistan — Owganystan — Pakistan — Hindistan gaz geçirijisiniň taslamasyny amala aşyrmak üçin ikitaraplaýyn türkmen-pakistan pudagara toparyny döretmek bilen bagly başlangyçlar beýan edildi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow ýurdumyzda Pakistan Yslam Respublikasyna we Hindistan Respublikasyna sebitdäki möhüm hem-de ygtybarly hyzmatdaşlar hökmünde garalýandygyny nygtady. Türkmenistanyň öňe süren giň gerimli we uzak möhletli ykdysady taslamalarynyň durmuşa geçirilmegi diňe oňa gatnaşyjy ýurtlaryň durnukly ösüşi üçin şertleri döretmek bilen çäklenmän, eýsem, tutuş sebitde abadançylygyň üpjün edilmegine hem goşant goşar.

24-nji dekabrda milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Ministrler Kabinetiniň sanly ulgam arkaly nobatdaky mejlisini geçirdi. Onda döwlet durmuşynyň möhüm meseleleri ara alnyp maslahatlaşyldy hem-de ykdysadyýetimizi hemmetaraplaýyn ösdürmäge gönükdirilen resminamalaryň birnäçesiniň taslamalaryna garaldy.

Ilki bilen Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary S.Berdimuhamedow hormatly Prezidentimiziň Oba milli maksatnamasynyň, daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan önümleri özümizde öndürmek, beýleki döwletlere iberilýän önümleriň möçberlerini artdyrmak baradaky döwlet maksatnamalarynyň ýerine ýetirilişi bilen ýerinde tanyşmak, bazarlardaky we dükanlardaky harytlaryň nyrhlaryny görmek, oba ýerlerinde bar bolan soraglary öwrenmek boýunça beren tabşyrygyny ýerine ýetirmek üçin ýurdumyzyň ähli welaýatlaryna iş saparlarynyň amala aşyrylandygyny, olaryň dowamynda bazarlaryň, beýleki söwda nokatlarynyň işleri bilen tanşylandygy barada hasabat berdi.

Nygtalyşy ýaly, bazarlarda we söwda nokatlarynda ilata elýeterli bahalardan harytlaryň giň görnüşi hödürlenýär. Bazarlarda daşary ýurtlardan getirilýän harytlar däl-de, özümizde öndürilen önümler artykmaçlyk edýär. Welaýatlardaky söwda edaralaryna sanly ulgamyň mümkinçilikleri barha giňden ornaşdyrylýar. Öndürilen önümleri gaýtadan işlemek, häzirki zaman önümçiligini ýola goýmak üçin täze tehnologiýalar, kämil enjamlar satyn alynýar.

Oba milli maksatnamasynyň, daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan önümleri özümizde öndürmek, beýleki döwletlere iberilýän önümleriň möçberlerini artdyrmak baradaky döwlet maksatnamalarynyň ýerine ýetirilişini çaltlandyrmak üçin birnäçe teklipler beýan edildi. Hususan-da, ilaty özümizde öndürilýän önümler bilen üpjün etmegi kämilleşdirmek, daşary ýurtlara eksporta iberilýän önümleriň möçberini artdyrmak, önüm bolçulygy, haryt köpdürlüligi, bahalaryň elýeterliligi ýaly meseleleri hemişelik gözegçilikde saklamak, önüm öndürijileri höweslendirmek, sanly ulgamyň mümkinçiliklerini has giňden ornaşdyrmagyň hasabyna söwda hyzmatlarynyň gerimini giňeltmek, amatly bahalardan we tiz hyzmatlary ýola goýmak ýaly işleri geçirmek teklip edildi.

Döwlet Baştutanymyz ýurdumyzda öndürilýän azyk önümleriniň hilini mundan beýläk-de ýokarlandyrmagyň we görnüşleriniň köpeldilmeginiň zerurdygyny nygtady. Bu önümler bäsdeşlige ukyplylygy boýunça dünýäde mynasyp orny eýeläp, olaryň içerki bazarda elýeterli bahalardan bolçulygy döredilmelidir hem-de daşary ýurt bazarlaryna eksport edilýän möçberleri artdyrylmalydyr.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow ýurdumyzyň oba hojalygynda geçirilýän özgertmeleri çaltlandyrmak üçin pudagyň bar bolan ylmy-tehniki mümkinçiligini, innowasiýalary, dünýä tejribesini giňden we netijeli peýdalanmagyň möhümdigini aýdyp, degişli ýolbaşçylara bu babatda birnäçe tabşyryklary berdi.

Döwlet Baştutanymyz Hökümetiň agzalaryna Täze ýyl baýramy mynasybetli goşmaça durmuş çärelerini guramak boýunça anyk görkezmeleri berdi. Hususan-da, geljek ýylyň 1-nji ýanwaryna çenli bazarlarda we dükanlarda senagat hem-de azyk harytlarynyň baýramçylyk satuwyny guramak, adamlaryň dogan-garyndaşlary we ýakynlary üçin sowgatlary alar ýaly hem-de Täze ýyl baýramyny gowy geçirer ýaly, käbir harytlaryň bahalaryny 50 göterime çenli arzanlatmak tabşyryldy. Köpçülikleýin habar beriş serişdelerine bu çäräni we arzanladylan bahadan satylýan harytlary giňden mahabatlandyrmak barada görkezme berildi. Şeýle hem hormatly Prezidentimiz 31-nji dekabrda we 1-nji ýanwarda raýatlarymyzyň şäher awtobuslarynda mugt gatnadylmagyny guramagy tabşyrdy. Nyrhlary emele getirmek we bazarlarymyzy ýokary hilli ýerli önümler bilen bolelin üpjün etmek üçin öz wagtynda zerur çäreleri görmek wajypdyr diýip, milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedow aýtdy hem-de bu babatda anyk tabşyryklary berdi.

Mejlisde ýurdumyzda azyk bolçulygyny döretmek babatda görülýän çäreleriň hatarynda Oba hojalyk we daşky gurşawy goramak ministrliginiň garamagyndaky ösümlik ýagyny öndürýän kärhanalaryň ýedisinde pagta çigidini gaýtadan işlemek arkaly arassalanan ýagy öndürmek üçin degişli işleriň alnyp barylýandygy bellenildi. Ýerli kärhanalarda öndürilýän arassalanan pagta ýagy söwda nokatlarynyň üsti bilen ilata ýerlenilýär.

Himiýa senagatynda-da daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan hem-de eksport ugurly önümleriň önümçiligi giňeldilýär. «Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2019 — 2025-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasyna» laýyklykda, “Türkmenhimiýa” döwlet konserniniň “Balkanabat” ýod zawodynda kaustik sodanyň, hloruň we hlor önümleriniň önümçiligini ýola goýmak göz öňünde tutulýar. Şunuň bilen baglylykda, Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzalaryna — hususy kärhanalara “Türkmenhimiýa” döwlet konserni bilen bilelikde “Balkanhimsenagat” açyk görnüşli paýdarlar jemgyýetini döretmek teklip edilýär. Şol ýerde “Balkanabat” ýod zawodynyň önümhanalarynyň durky täzelenenden soň, senagatda we lukmançylykda uly isleg bildirilýän himiýa önümleriniň öndürilişi ýola goýlar. Şeýle hem döwlet Baştutanymyzyň garamagyna Türkmenistanyň Telewideniýe, radiogepleşikler we kinematografiýa baradaky döwlet komitetiniň düzüminde Halkara habarlar merkezini döretmek teklibi hödürlenildi. Täze düzümiň esasy maksady Türkmenistanyň syýasy, ykdysady, söwda, durmuş, medeni we beýleki ugurlarda öňe sürýän halkara başlangyçlaryny dünýä bileleşigine öz wagtynda, yzygiderli we guramaçylykly ýetirmekden ybaratdyr. Halkara habarlar merkeziniň işini üç esasy wezipä, ýagny Türkmenistan barada maglumatlary döwrebap media tehnologiýalaryň üsti bilen yzygiderli esasda dünýä jemgyýetçiligine dessin ýaýratmaga, dünýäde bolup geçýän halkara ähmiýetli möhüm syýasy, ykdysady we durmuş wakalary barada anyk maglumatlary ýurdumyzyň habar beriş ulgamynda beýan etmäge hem-de halkara derejede işleýän habar beriş agentlikleri bilen göni gatnaşyklary ýola goýmak we ösdürmek wezipelerini amala aşyrmaga gönükdirmek göz öňünde tutulýar. Bu babatda ýurdumyzyň daşary syýasatynyň ileri tutulýan ugurlaryny nazara alyp, sebitiň döwletleri bilen habarçylary alyşmak hem-de agentlikleriň arasynda gatnaşyklary ýola goýmak boýunça işler dowam etdirilýär. 2022-nji ýylda ýurdumyzda daşary döwletleriň birnäçe iri halkara habar beriş edaralarynyň wekilhanalaryny açmak barada teklipler taýýarlanyldy. Döwlet Baştutanymyz hödürlenen teklipleri makullap, guramaçylyk meselelerini içgin öwrenmegi hem-de milli kanunçylyga we umumy ykrar edilen halkara kadalara laýyklykda, zerur işleri geçirmegi tabşyrdy.

Mejlisde Türkmenbaşydaky nebiti gaýtadan işleýän zawodlar toplumynyň desgalaryny döwrebaplaşdyrmak, daşary ýurtlarda “Türkmenistanyň ulag-logistika merkezi” açyk görnüşli paýdarlar jemgyýetiniň wekilhanalaryny açmak, harby we hukuk goraýjy edaralaryň ylmy işgärlerini taýýarlamak, milli saglygy goraýyş ulgamyny kämilleşdirmek, 2022-nji ýylda pudaklaýyn sergileri we maslahatlary guramak, geljek ýylyň ýanwar aýynda göz öňünde tutulan medeni çäreleri geçirmek meselelerine hem üns çekildi.

Türkmenistanyň Prezidenti Gurluşyk we senagat toplumynyň işgärleriniň gününi döretmek hakynda Permana gol çekdi. Resminama laýyklykda, bu baýram her ýylyň 6-njy awgustynda belleniler. Şeýle hem Türkmenistanyň Prezidenti, ýurdumyzyň Ýaragly Güýçleriniň Belent Serkerdebaşysy Gurbanguly Berdimuhamedow Karara gol çekdi. Resminama laýyklykda, Goranmak ministrligine Aşgabat şäherinde 1-nji ýöriteleşdirilen harby mekdebiň binalar toplumynyň taslamasyny düzmek hem-de gurmak barada “Rönesans Endüstri Tesisleri Inşaat Sanayi ve Tiсaret A.Ş.” türk kompaniýasy bilen şertnamany baglaşmaga ygtyýar berildi.

Aşgabatda Ykdysady, ylmy-tehniki we medeni hyzmatdaşlyk boýunça hökümetara türkmen-gazak toparynyň nobatdaky 11-nji mejlisiniň geçirilmegi geçen hepdäniň möhüm wakalarynyň biri boldy. Mejlisiň öňüsyrasynda Türkmenistanyň Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary S.Berdimuhamedow bilen hökümetara toparyň gazak tarapyndan başlygy, Gazagystan Respublikasynyň Premýer-ministriniň orunbasary Roman Sklýaryň duşuşygy boldy.

Söhbetdeşligiň dowamynda taraplar syýasy, söwda-ykdysady we medeni-ynsanperwer ugurlarda Türkmenistanyň hem-de Gazagystan Respublikasynyň giň gerimli hyzmatdaşlyk meselelerini ara alyp maslahatlaşdylar. Ýangyç-energetika, senagat, ulag-aragatnaşyk ulgamlarynda hyzmatdaşlygyň ösdürilmegine, hususan-da, Türkmenistanyň we Gazagystan Respublikasynyň döwlet hem-de hususy pudagynyň işjeň çekilmegi arkaly sebit hem-de halkara derejedäki awtoulag, demir ýol, deňiz gatnawlarynyň giňeldilmegine ähmiýet berildi.

Iki ýurduň birnäçe ministrlikleriniň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň ýolbaşçylarynyňdyr wekilleriniň gatnaşmagynda geçirilen Ykdysady, ylmy-tehniki we medeni hyzmatdaşlyk boýunça hökümetara türkmen-gazak toparynyň mejlisiniň gün tertibine döwletara ylalaşyklaryň durmuşa geçirilişi, şol sanda netijeli gatnaşyklary has-da ösdürmegiň ileri tutulýan ugurlary bilen bagly meseleleriň giň toplumy girizildi.

Nebitgaz, ulag-aragatnaşyk ulgamlaryndaky hyzmatdaşlyk ikitaraplaýyn we köptaraplaýyn özara hereketleriň ileri tutulýan ugurlarynyň hatarynda öňe çykaryldy. Söwda-ykdysady, energetika, ulag-logistika, oba hojalygy, azyk we gaýtadan işleýän senagat ulgamlaryndaky netijeli gatnaşyklaryň has-da işjeňleşdirilmeginiň zerurdygy nygtaldy. Taraplar medeniýet, ylym, bilim, saglygy goraýyş we lukmançylyk ulgamlarynda gatnaşyklary giňeltmegiň möhümdigine ünsi çekdiler.

Daşary işler ministrliginde türkmen wekiliýetiniň Hindistan Respublikasyna we Pakistan Yslam Respublikasyna bolan gulluk iş saparlarynyň jemlerine bagyşlanan brifing geçirildi. Şeýle hem şol gün DIM-de Türkmenistanyň daşary ýurtlardaky diplomatik wekilhanalarynyň ýolbaşçylarynyň gatnaşmagynda brifing geçirildi. Ol ýurdumyza koronawirus ýokanjynyň aralaşmagynyň hem-de ýaýramagynyň öňüni almak boýunça dünýä döwletleriniň tejribesiniň öwrenilmegi baradaky meselelere bagyşlandy.

Duşuşygyň dowamynda milli Liderimiziň Birleşen Milletler Guramasynyň ýöriteleşdirilen düzümleri we agentlikleri, hususan-da, Bütindünýä Saglygy Goraýyş Guramasy bilen hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de ösdürmäge gönükdirilen halkara başlangyçlaryna ýokary baha berildi. Onda koronawirusyň hem-de beýleki howply ýokançlaryň ýüze çykmagynyň we ýaýramagynyň öňüni almak baradaky meselelerde lukmançylyk bileleşikleriniň arasynda hemişe tejribe alşylmagynyň möhümdigi nygtaldy.

Geçen hepdede Saglygy goraýyş we derman senagaty ministrligi Russiýa Federasiýasynyň “Sputnik Laýt” sanjymyny bellige aldy hem-de ýurdumyzyň çäklerinde ony ulanmak babatda degişli şahadatnamany berdi. Onuň netijeliliginiň görkezijisi 80 göterime ýakyn bolup, iki komponentiň ulanylmagyny talap edýän beýleki sanjymlaryň täsir edijiligini artdyrýar. Milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedow halkymyzyň bagtyýarlygyny we abadançylygyny baş maksat edinip, ilatymyzyň saglygyny goramak, sagdyn durmuş ýörelgelerini ornaşdyrmak boýunça giň gerimli işlere aýratyn ähmiýet berýär.

Geçen hepdede Ahal welaýatynyň Gökdepe etrabynyň çäginde ýurdumyzyň harby we hukuk goraýjy edaralarynyň geçiren işleriniň netijesinde ele salnan neşe serişdelerini hem-de kontrabanda ýoly bilen getirilen temmäki önümlerini ýok etmek çäresi boldy. Ol döwletimiziň we jemgyýetimiziň häzirki döwrüň iň howply wehimlerine garşy durmakda öz üstüne alan halkara borçnamalaryna gyşarnyksyz eýerýändiginiň aýdyň subutnamasy boldy.

Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisiniň Başlygy Merkezi Aziýa ýurtlarynyň zenanlarynyň dialogynyň her ýylda geçirilýän mejlisine sanly ulgam arkaly gatnaşdy. Onuň çäklerinde guramanyň işiniň birinji ýylynyň jemleri jemlenildi hem-de 2022-nji ýyl üçin iş meýilnamasyna garaldy.

Umuman, geçen hepde dürli wakalara baý bolup, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň mähriban Watanymyzy hemmetaraplaýyn ösdürmek, halkymyzyň ýaşaýyş-durmuş şertlerini mundan beýläk-de gowulandyrmak üçin berk binýady döretmek boýunça öňe sürýän giň gerimli başlangyçlarynyň netijeli häsiýete eýe bolýandygyny nobatdaky gezek açyp görkezdi.

Halkymyzyň iň söýgüli baýramlarynyň biri — Täze ýyla uly sowgat bolan «Sahawatly söwda» çäresi ýurdumyzyň iri söwda merkezleridir bazarlarynda giňden ýaýbaňlandyrylýar. 25-nji dekabrda başlanyp, geljek ýylyň 1-nji ýanwaryna çenli dowam etjek arzanladyşlarda çagalar, erkekler we zenanlar üçin egin-eşikler, çaga oýunjaklary, mekdep harytlary we garyşyk önümler elýeterli bahalardan ilata hödürlenýär.

Paýtagtymyzyň Täze ýyl öwüşginlerine, şatlyk-şowhuna beslenen ýerleriniň biri-de Tähran köçesiniň ugrundaky «Aşgabat» söwda we dynç alyş merkezidir. Täze binalar toplumynyň açylyş dabarasy tamamlanyp barýan ýylyň esasy wakasy, şanly toýlarymyza mynasyp sowgat boldy. Açylanyna entek köp wagt geçmedik hem bolsa, bu merkez paýtagtlylaryň hem-de onuň myhmanlarynyň söýgüsini gazandy. Şu günler onuň her gatynda owadan bezelen arçalarda, Aýazbabanyň daşyna jemlenen çagalarda, ertekileriň gahrymanlarynda nazaryň eglenýär.

«Aşgabat» söwda we dynç alyş merkezine girmänkäň, eýýäm uly ekranlardaky 10 — 50 göterim arzanladyşlar hakynda bildirişlere gözüň düşýär. Onuň içinde hem «Sahawatly söwdanyň» çägindäki arzanladyşlar alyjylaryň dykgatyna ýetirilýär. 4 gatdan ybarat söwda we dynç alyş merkezinde 250-ä golaý dükan, gipermarket bolup, olardaky harytlardyr önümleriň iki bahasy — öňki hem-de arzanladylan bahalary görkezilen.

Söwda we dynç alyş merkeziniň köpugurlylygy has-da özüne çekijidir. Bu ýere gelýänler bedenterbiýe we medeni-sagaldyş toplumynyň, kafedir fud-kortlaryň, gözellik salonlarydyr dellekhanalaryň, kinoteatrlaryň, çagalar üçin oýun meýdançalarynyň we beýlekileriň mümkinçiliklerinden peýdalanýarlar. Şu ýylyň 20-nji dekabryndan öňden bar bolan 8-nji gatnaw ugruna goşmaça 108-nji «Teke bazar — «Aşgabat» söwda we dynç alyş merkezi» täze awtobus ugrunyň açylmagy bu ýere gelýänler üçin has-da amatlydyr.

Düýn «Sahawatly söwdanyň» barşy bilen tanyşmak üçin paýtagtymyzyň iň uly marketleriniň biri hasaplanýan «Aşgabat» gipermarketinde bolanymyzda hyzmatlaryň döwrebap guralandygyna göz ýetirdik.

— Bu ýerde önümleriň örän köp dürli görnüşleri hödürlenýär, güllerdir kitaplardan, egin-eşiklerden başlap, azyk önümlerine, öý, hojalyk üçin harytlara çenli saýlamaga uly mümkinçilik bar. Gipermarketde 20 töweregi dürli meşhur brendleriň kiçi dükanlary hem ýerleşýär.

Alyjylar, esasan, gök-bakja, konditer we beýleki azyk önümlerine, Täze ýyl sowgatlyklaryna uly isleg bildirýärler. Baýramçylyk mynasybetli suwlaryň dürli görnüşleriniň, çaýlaryň bahalary hem ep-esli arzanladyldy.

Gipermarketde alyjylara ýokary hilli hyzmat edilýär. Önümler görnüşine görä, aýry-aýry bölümlerde bildirilýän talaplara laýyklykda ýerleşdirilen. Jemi 4 nokatda hasaphanalarymyzyň 15-si işleýär.

Müşderilerimizi höweslendiriş çäreleri hem geçirilýär. 150 manatlyk söwda edenlere «Daýhan sarpasy» haryt nyşanly towuklar arzan bahadan hödürlenýär. Bu towuklar, şeýle-de «Kämil» haryt nyşanly süýt we süýt önümleri, gaplanan nohut, mekge, kömelek, kesilen miweler öz kärhanalarymyzda öndürilýär.

Geljek ýylda «Daýhan sarpasy» haryt nyşany bilen towuk etinden şöhlatlaryň 30-dan gowrak görnüşini öndürmegi göz öňünde tutýarys. Ýakynda onlaýn söwdany ýola goýmagy-da meýilleşdirýäris — diýip, «Aşgabat» gipermarketiniň hünärmeni Mergen Rahmanow gürrüň berdi.

Rahmanberdi GÖKLEŇOW.

Daşary söwda ykdysady ösüşiň möhüm faktory hökmünde hemişe ähli döwletlerde möhüm orny eýeläp gelýär. Bazar gatnaşyklary şertlerinde bolsa daşary söwdanyň ähmiýeti has-da artýar.

1991-nji ýylyň oktýabrynda Garaşsyzlyga eýe bolmak bilen, Türkmenistanda täze bazar ykdysadyýetiniň esaslaryny döretmäge gönükdirilen ykdysady özgertmeler amala aşyrylyp başlandy. Garaşsyz maliýe we karz syýasatyny alyp barmaga esas döreden 1993-nji ýylyň 1-nji noýabryndan milli walýutanyň girizilmegi Türkmenistanyň geljekki ykdysady özgertmeleriniň wajyp düzüm bölegine öwrüldi. Şeýle hem eýeçilik, telekeçiligiň ösüş, ilatyň iş bilen meşgullyk meselelerini kadalaşdyrýan ykdysady kanunlaryň ençemesi kabul edildi. Beýleki çäreler bilen bir toplumda bu işler ýurduň maliýe-ykdysady ýagdaýyny gowulandyrmaga we ýurduň tebigy hem-de ykdysady mümkinçiligini ýeterlik derejede ulanmaga mümkinçilik döretdi.

Türkmenistanyň ykdysadyýeti daşary ýurtly hyzmatdaşlar we maýadarlar üçin barha açyk ykdysadyýete öwrülip, ol bazar kanunlaryna we gatnaşyklaryna talaby has güýçlendirýär. Türkmenistanyň daşary söwdasynyň, hususan-da, eksportynyň ýagdaýyny häzirki wagtda tutuşlygyna döwletleriň durnukly töleg ukyby kesgitleýär. Daşary söwda dolanyşygy ýurdumyzyň durmuş-ykdysady ösüşine düýpli täsir edýän gurallaryň hataryna degişlidir. Sebäbi ol hem önümçilige, hem sarp edişe öz täsirini ýetirýär. Ýurdumyzda telekeçilik işiniň giň meýdany we zähmeti ulanmagyň çygry bolup çykyş edýän söwda geçiş döwründäki ykdysadyýetde iş hereketini giňeldip, soňky ýyllarda öz ösüşinde täze itergä eýe bolýar.

Harytlaryň we hyzmatlaryň eksportyny artdyrmak, daşary söwdada oňyn netijeleri gazanmak ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmek boýunça Hormatly Prezidentimiziň alyp barýan ykdysady syýasatynyň esasy ugurlarynyň biri bolup durýar. Milli ykdysadyýetimiziň bäsleşige ukyplylygyny artdyrmak halkara ykdysady gatnaşyklarda üstünlik gazanmagyň wajyp şertleriniň biri bolup durýar. Şunda eksport gatnaşyklarynyň kämilleşdirilmegi zerur bolup durýar. Döwletiň daşary ykdysady syýasatynda eksporta goldaw bermek babatynda amala aşyrylýan çäreler möhüm orny eýeleýär, çünki olaryň esasy maksady ýurtda ykdysady ösüşi gazanmaklyga gönükdirilendir.

Ýurdumyzda ýerli çig maly we materiallary ulanmaklyga esaslanýan, importyň ornuny tutýan önümçiligi ösdürmek prosesi höweslendirilýär. Milli eksport mümkinçiliklerimizi artdyrmak boýunça Hormatly Prezidentimiziň paýhasly baştutanlyk etmeginde ýurdumyzda toplumlaýyn işler alnyp barylýar. Hususan-da, Hormatly Prezidentimiziň Karary bilen, 2015-nji ýylyň maý aýynda “Türkmenistanda öndürilýän önümleriň daşary ýurtlara iberilýän möçberini artdyrmak boýunça Döwlet maksatnamasy” kabul edildi. Bu Maksatnamada Türkmenistanda öndürilýän önümleriň daşary ýurtlara iberilýän möçberlerini artdyrmagyň himiýa senagaty, gurluşyk materiallary senagaty, ýeňil senagat, maşyngurluşygy, oba hojalyk we azyk senagaty, farmasewtika ýaly esasy ugurlary kesgitlenilýär. Bulardan başga-da Maksatnamada Türkmenistanda öndürilýän önümleriň daşary ýurtlara iberilýän möçberini artdyrmak boýunça gurulmaly kärhanalaryň sanawy hem tassyklanyldy.

Ýurdumyzyň daşary ýurtlar bilen hoşniýetli hyzmatdaşlygy barha giňeýär, esasy daşary ýurt hyzmatdaşlar bilen söwda-ykdysady we ylmy-tehniki hyzmatdaşlyk boýunça hökümetara ylalaşyklara gol çekilýär.

Şeýle hem milli önümçiligiň bäsleşige ukyplylygyny üpjün etmekde, ykdysady ösüşiň durnuklylygyny üpjün etmekde kiçi we orta telekeçilik uly rol oýnaýar. Kiçi we orta telekeçilik Türkmenistanyň çig mal serişdeleriniň eksportyna bolan garaşlylygyny peseltmäge, önümleriň eksportyny giňeltmäge uly goşant goşmaga mümkinçilik berýär, iş bilen meşgullyga şertleri döredýär.

2009-njy ýylda kabul edilen “Kiçi we orta telekeçiligi döwlet tarapyndan goldamak hakynda” Türkmenistanyň Kanunynyň wajyp düzüm bölegi bolup daşary ykdysady işiň höweslendirilmegi çykyş edýär. Kiçi we orta telekeçiligiň subýektleri daşary ykdysady aragatnaşyklaryň doly hukukly gatnaşyjylary bolup, daşary söwdanyň ösüşine öz goşantlaryny artdyrýarlar.

Şeýlelikde, ýurdumyzda importyň ornuny tutýan, şeýle hem eksporta gönükdirilen pudaklary ösdürmek boýunça çäreler alnyp barylýar. Bu işler, birinjiden, daşarky bazarlara çykarylýan harytlaryň nomenklaturasyny giňeltmäge, ikinjiden, iş bilen meşgullyk syýasatyna laýyk gelýän sosial durnuklylygy üpjün etmäge, işe ýerleşmäge mätäç taraplaryň sanynyň artyşyny saklamaga mümkinçilik berdi.

Orazjemal Myradowa, 

Türkmen döwlet maliýe institutynyň

Maliýe kafedrasynyň mugallymy

Täze belentlikleriň ýoly bilen ynamly öňe barýan ata Watanymyzda hormatly Prezidentimiziň parasatly baştutanlygynda uly tutumlar bilen utgaşyp, toý-baýramlarymyz giňden bellenilýär. Munuň özi baky berkararlygyň hem bagtyýarlygyň mekany bolan Türkmenistan Diýarymyzda il-ýurt bähbitli üstünlikleriň, taryhy ähmiýetli belent sepgitleriň eýelenýändigine şaýatlyk edýär.

Hormatly Prezidentimiziň ýakynda milli ykdysadyýetimiziň pudaklarynda şu ýylyň 11 aýynda alnyp barlan işleriň jemlerine bagyşlap geçiren Türkmenistanyň Ministrler Kabinetiniň nobatdaky mejlisinde yglan edilen maglumatlar hem berkarar döwletimiziň durnukly we okgunly ösüşler bilen ynamly öňe barýandygyna güwä geçýär. Has takygy bu giňişleýin hökümet maslahatynda ýurdumyzy mundan beýläk-de okgunly ösdürmegiň ileri tutulýan wezipelerine, döwletimiziň içeri we daşary syýasatynyň möhüm meselelerine garalmagy Gahryman Arkadagymyzyň geçirýän her bir hökümet maslahatynyň, beýik başlangyçlarynyň ösüşiň strategik maksatlara ýetmäge gönükdirilendigine, adam hakyndaky aladalara, watansöýüjilige ýugrulandygyna şaýatlyk edýär.

Dünýewi, demokratik, hukuk döwletimiz ählumumy parahatçylygyň we howpsuzlygyň, durnukly ösüşiň üpjün edilmegine mynasyp goşant goşmak bilen, parahatçylyk söýüji ýurt hökmündäki abraýyny barha artdyrýar. Garaşsyz, Bitarap Türkmenistanyň durmuş-ykdysady taýdan gazanýan ösüşleri has-da ähmiýetlidir. Amatly daşary syýasat şertlerini üpjün etmek bilen, ýurdumyz Gahryman Arkadagymyzyň taýsyz tagallasy bilen jemgyýetimiziň we döwletimiziň ähli ulgamlaryny gurşap alan giň möçberli özgertmeleri amala aşyryp, umumadamzat ähmiýetli iri taslamalary üstünlikli durmuşa geçirýär. Parahatçylygyň, howpsuzlygyň we dünýä döwletleriniň arasynda özara peýdaly hyzmatdaşlygyň berkidilmegine gönükdirilen tagallalaryna öz saldamly goşandyny goşýar.

Gahryman Arkadagymyzyň her bir tutumynyň il-ýurt bähbitli aladalara ýugrulandygyna: «Üçünji müňýyllykda Garaşsyz, hemişelik Bitarap Türkmenistanyň has-da gülläp ösmegini üpjün etmäge gönükdirilen ulgamlaýyn işleri durmuşa geçirmegi öz öňümde baş maksat edip goýdum. Mähriban halkymyzyň bagtyýar we abadan durmuşy ugrunda ähli tagallalary edip, il-ýurt bähbitli beýik işleri amala aşyrmak abraý-mertebedir» diýen çuň many-mazmunly sözleri hem bütin aýdyňlygy bilen güwä geçýär. Hormatly Prezidentimiziň welaýatlarymyza yzygiderli amala aşyran iş saparlarynyň barşynda hem zähmetkeş raýatlarymyz bilen duşuşyklarynda ýurdumyzda ähli zadyň adamyň hatyrasyna, raýatlarymyzyň bolelin we abadan durmuşda ýaşamagynyň, ata Watanymyzy mundan beýläk-de ösdürmegiň bähbidine gönükdirilýändigini, ilatymyzyň eşretli durmuşyň hözirini görmegi, ýaş nesillerimiziň bagtyýar durmuşda ösüp, ulalmagy, mynasyp adamlar bolup ýetişmegi üçin yzygiderli alada edilýändigini nygtamagy ulus-ilimizde çäksiz hoşallyk döredýär.

Berkarar döwletimizde işjeň maýa goýum syýasaty üstünlikli amala aşyrylýar. Ykdysady taýdan örän amatly şertler we halkara talaplaryna laýyk gelýän berk kanunçylyk binýady muňa çelgi bolup hyzmat edýär. Ösüşiň häzirki zaman tapgyrynda maýa goýum işi düýbünden täze dereje çykarylyp, ol diňe bir mukdar taýdan artman, eýsem, hil taýdan hem özgerdi. Milli ykdysadyýeti ösdürmek ugrunda amala aşyrylýan işleriň netijesinde ýurdumyzyň sebitleriniň senagat pudagynyň köp ugurlar boýunça ösdürilmegi, bar bolan pudaklaryň döwrebap ýagdaýa getirilmegi bilen, jemi içerki önümiň düzüminde senagat önümleriniň paýyny artdyrmagyň hötdesinden gelindi. Ýurdumyzyň ykdysadyýetine goýulýan maýa goýumlaryň belli bir böleginiň önümçilige, beýleki bir böleginiň bolsa durmuş maksatly ugurlara gönükdirilýändigini aýtmak gerek. Önümçilige goýulýan maýa goýumlaryň netijesinde ýurdumyzyň ykdysadyýeti diwersifikasiýalaşdyrylýar, ylmyň iň soňky gazanan üstünlikleri önümçilige ornaşdyrylýar, önümçilik kuwwatlyklary ýokarlanýar, täze önümleriň görnüşleri artýar, importy çalyşmaga ukyply we eksporta niýetlenen önümleri öndürmäge döwletiň içinde we halkara derejesindäki uly möçberli iri taslamalary amala aşyrmaga oňyn we zerur şertler döreýär. Bu bolsa döwletimiziň çig mal öndürýän ýurtdan senagat taýdan ösen industrial ýurda öwrülýändigine şaýatlyk edýär. Ýurdumyzy senagat taýdan ösdürmek babatdaky giň möçberli tagallalar öndürýän önümlerimiziň hiliniň ýokarlandyrylmagyna, gaýtadan işleýän önümçilikleriň kesgitlenmegine, kärhanalaryň esasy gaznalarynyň döwrebaplaşdyrylmagyna, daşarky bazarlaryň öwrenilmegine, içerki we daşarky bazarlarda ýurdumyzyň önümlerini ýerlemek üçin bäsdeşligiň döredilmegine gönükdirilýär. Şeýle hem hormatly Prezidentimiz şu wezipeleriň üstünlikli berjaý edilmeginiň ýurdumyzyň ykdysadyýetiniň gurluşynda hil taýdan oňyn özgertmeleriň amala aşyrylmagyna ýardam etjekdigini, şol özgertmeleriň ykdysadyýetde netijeli ulanylmagyna esaslanýan yzygiderli ösüşiň gazanylmagyna düýpli itergi berjekdigini belleýär. Senagat we durmuş maksatly iri taslamalaryň giň möçberli gurluşyklary ýaýbaňlandyryldy. Şolaryň hatarynda täze şäherçeleriň, ýaşaýyş toplumlarynyň, lukmançylyk merkezleridir dynç alyş öýleriniň, mekdepleriň we çagalar baglarynyň, beýleki desgalaryň köpsanly gurluşyklary bar. Hususy telekeçileri goldamak, olary ykdysady özgertmeleri amala aşyrmaga giňden çekmek syýasaty yzygiderli durmuşa geçirilýär.

Milli Liderimiziň ýolbaşçylygynda halkymyzyň bagtyýar durmuşyny üpjün etmäge, berkarar Watanymyzyň abadançylygyna gönükdirilen giň gerimli işler üstünlikli alnyp barylýar. «Türkmenistanda 2019 — 2025-nji ýyllarda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň Konsepsiýasynyň» maksatlaryna we wezipelerine laýyklykda döwlet edaralaryny sanly ulgama geçirmegiň depginini ýokarlandyrmak babatda giň gerimli işler alnyp barylýar. Bu ugurda öňdebaryjy döwletleriň derejesine ýetmek, elektron senagatyny döretmek, adamyň aň-bilim maýasyna, işewürligine we maglumat-aragatnaşyk tehnologiýalarynyň soňky gazananlaryna esaslanýan ösen ykdysadyýeti kemala getirmek babatdaky amala aşyrylýan uly işleriň öz oňyn netijelerini berýändigi guwandyr‑yjydyr.

Hormatly Prezidentimiz alnyp barylýan döwlet syýasatynyň üç sütüne — bilim, milletiň saglygy we medeniýet ulgamlarynyň ösdürilmegine esaslanýandygyny belläp, üç ugruň ählisiniň sazlaşykly ösdürilmeginiň möhümdigine ünsi çekip, munuň halkymyzyň abadan we bagtly durmuşyny üpjün etmegiň hem-de Watanymyzyň mundan beýläk-de ösüşiniň baş şerti bolup durýandygyny nygtaýar. Döwlet syýasatynyň bu üç sütüniniň çuň many-mazmunyna içgin aralaşanyňda bolsa «Bilimli nesil — kuwwatly Watan», «Il saglygy — ýurt baýlygy», «Medeniýet halkyň kalbydyr» diýen ajaýyp şygarlar ör-boýuna galýar.

Bizi ösüşleriň şa ýolundan bedew bady bilen öňe, diňe öňe alyp barýan bu röwşen ýollarda il-ýurt bähbitli, umumadamzat ähmiýetli belent tutumly işleriň gözbaşynda duran hormatly Prezidentimiziň nusgalyk şahsy göreldesine eýerip, ak ýürekden halal zähmet çekmek, Watanymyzyň dünýä nusgalyk ösüş-özgerişlerine mynasyp goşandymyzy goşmak her birimiziň mukaddes borjumyzdyr. Goý, bütin dünýäde ykrar edilen Lider Gahryman Arkadagymyzyň haýyr-sahawatly tutumlary, dünýä nusgalyk belent başlangyçlary mundan beýläk-de rowaç alyp, ata Watanymyzda toýlar toýa ulaşyp dursun!

Täçnabat GULBERDIÝEWA,

Hormatly Prezidentimiziň parasatly başlangyçlary esasynda Berkarar döwletimiziň her bir sebitinde ösüşleriň ýaýbaňlandyrylýandygyny, özgerişleriň giň gerim alýandygyny duýmak bolýar. Mälim bolşy ýaly, jemgyýetiň ýaşaýyş-durmuş derejesiniň ösmegi bilen maglumatlara bolan isleg hem artýar. Aragatnaşyk kommunikasiýalarynyň ýokary derejelere ýetmegi, maglumat alyş-çalyşygyny çaltlandyrmaga mümkinçillik berýär. Bazar ykdysadyýeti döwünde bolsa, şolar ýaly maglumat alyş-çalşygyna bütin jemgyýetçilik, döwlet edaralary, kärhanalar, hususy telekeçiler hem-de ilat tarapyndan bolan isleg barha ýokarlanýar. Hormatly Prezidentimiz “Döwlet adam üçindir!” diýen şygary astynda kemala gelýän, halkyň gowy ýaşaýyş-durmuşyna gönkdirilen bazar ykdysadyýeti döwründe bolsa şeýle giňişleýin maglumat alyş-çalşygy has-da möhümdir.

Soňky ýyllarda dünýä ýüzünde maglumat-aragatnaşyk tehnologoiýalarynyň ulanylmagy giň gerimli ösüp barýar. Maglumatlary işlemegiň we geçirmegiň häzirki zaman sanly tehnologiýalarynyň peýdalanylmagy milli ykdysadyýetiň bäsdeşlige ukyplylygyny pugtalandyrmakda, döwlet dolandyryşynyň netijeliligini ýokarlandyrmakda, şeýle hem raýat jemgyýetini sazlaşykly ösdürmegiň çärelerini durmuşa geçirmekde täsirli gural hökmünde barha uly ähmiýete eýe bolýar. Şonuň üçinem biziň ýurdumyzda maglumat-aragatnaşyk tehnologiýalarynyň ösdürilmegine, hususan-da, elektron resminama dolanyşygynyň ýola goýulmagyna, hormatly Prezidentimiziň başlangyjy bilen 2018-nji ýylyň 30-njy noýabrynda “Türkmenistanda 2019-2025-nji ýyllarda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň Konsepsiýasynyň” çäginde “Elektron hökümet” ulgamyna geçilmegi ugrunda uly işler amala aşyrylýar. Şonuň esasynda hem häzirki döwürde ýurdumyzda ykdysadyýeti diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürilip, sanly ykdysadyýet boýunça öňdebaryjy döwletler bilen aýakdaş gitmekde toplumlaýyn işler durmuşa geçirilýär. Degişli Konsepsiýasiýada ýurdumyzyň sanly ykdysadyýetini ösdürmegiň maksady we wezipeleri anyk kesgitlenendir. Resminama laýyklykda, ýurdumyzyň ykdysadyýetiniň dürli pudaklarynda täze innowasion tehnologiýalary, şol sanda sanly elektron resminama dolanyşygyna hem-de elektron şahsyýetnamalar ulgamyna geçmek, bäsleşige ukyply sanly ykdysadyýeti döretmek, elektron söwda we hasaplaşyk hyzmatlarynyň giň gerimini üpjün etmek, sazlaşykly işleýän elektron senagatyny kemala getirmek ýaly möhüm wezipeler yzygiderli durmuşa ornaşdyrylýar.

Maglumat-aragatnaşyk tehnologiýalarynyň ösdürilmegi, elektron resminama alyş-çalşygynyň geriminiň giňeldilmegi döwlet dolandyryş edaralary, kärhanalardyr telekeçiler, ilat üçinem örän peýdaly. Çünki munuň özi işewür aragatnaşyklary amala aşyrmakda wagtyň we serişdeleriň tygşytlanmagyna, dürli resmi maglumatlary derhal we ygtybarly ýagdaýda gerekli ýerine ýetirmäge mümkinçilik berýär. Munuň özi wagtyň, kagyz, ulag we poçta çykdajylarynyň tygşytlanmagyna, degişli amallaryň guramaçylyk häsiýetli, dürli bökdençliklere sezewar bolmazdan, çalt amala aşmagyna uly ýardam edýär. Şu jähetden alanymyzda maglumat serişdeleri emele getirilende berilýän maglumatlaryň dogry we doly möçberde bolmagy olaryň ýuridiki we fiziki şahslara elýeterli bolmagynyň, howpsuzlyk düzgünleriniň berjaý edilmeginiň, dürli maglumatlar ulgamlarynyň biri-birlerine sygyşykly ýa-da uýgunlaşdyrylan bolmagynyň özi hem bu ugurdaky ähli işleriň jemgyýet üçin peýdaly bolmagyna, dürli subýektleriň arasyndaky maglumat alyşmakda geçirýän işleriniň ahyrky netijeliligine ugrukdyrylmagynyň ähmiýeti uludyr.

Soňky ýyllarda ýurdumyzyň ykdysadyýetiniň ähli pudaklarynda ylmy taýdan esaslandyrylan, halkara standartlaryna laýyk gelýän täze innowasiýaly tehnologiýalar, ýokary öndürijilikli maglumat-aragatnaşyk enjamlary köpçülikleýin ornaşdyrylýar. Munuň özi önümçiligiň täze usullaryny, adamlaryň bilimine we iş endiklerine bildirilýän täze talaplary emele getirýär. Şol sanda sanly ykdysadyýeti mundan beýläk-de ösdürmäge-de oňaýly şert döredýär.

Şeýlelikde, maglumat-aragatnaşyk tehnologiýalaryny ulanmagyň kanunçylyk binýadynyň kemala getirilmegi we döwür bilen aýakdaş ösdürilmegi, bu babatda dünýä tejribesiniň öwrenilmegi barha uly we möhüm ähmiýete eýe bolýar. Goý, şeýle il-ýurt bähbitli işleri amala aşyryp, halkyň hal-ýagdaýyny gowulandyrmakda, ilatyň ýaşaýyş-durmuşyndaky gündelik ýerine ýetirilýän amallarynda ýeňňilliklerden peýdalanmaga giň mümkinçilikleri döredip berýän milli Liderimiziň parasatly syýasatlary rowaçlyklara beslensin!

Ogulşirin MYRADOWA, 

Türkmen döwlet ykdysadyýet we dolandyryş institutynyň

Dünýä maliýe bazary hünäriniň 3-nji ýyl talyby

Hormatly Prezidentimiziň parasatly baştutanlygynda milli ykdysadyýetimiziň ähli pudaklaryna sanly ulgamy ornaşdyrmaga aýratyn ähmiýet berilýär. Şunuň bilen baglylykda oba hojalyk toplumynyň maglumat binýadyny has-da berkitmek we ony döwrüň ösen talaplaryna laýyklykda kämilleşdirmek boýunça işler yzygiderli dowam etdirilýär.

Oba hojalyk toplumynda ýaýbaňlandyrylan özgertmeleriň çäklerinde Döwlet ýer kadastry babatda işiň hukuk, ykdysady we guramaçylyk esaslaryny kesgitleýän «Döwlet ýer kadastry hakynda» Türkmenistanyň Kanunynyň rejelenen görnüşi işlenip taýýarlanyldy. Resminamanyň maksady ýurdumyzyň tebigy baýlygy bolan ýer serişdelerini rejeli peýdalanmakdan, ýerleriň toparlaryny, ýer eýelerini, ýerden peýdalanyjylary we ýer kärendeçilerini doly hem öz wagtynda hasaba almakdan, kadastr resminamalaryny döwrebaplaşdyrmakdan, Döwlet ýer kadastrynyň maglumatlar toplumynyň merkezleşdirilen ýeke-täk elektron maglumatlar binýadynyň döredilmegini ýola goýmakdan, şeýle hem bu işleri amala aşyrýan döwlet edaralarynyň işlerini hukuk-guramaçylyk taýdan düzgünleşdirmekden ybarat. Kanun 8 bapdan, 42 maddadan ybarat bolup, onda getirilýän kadalar we düzgünler häzirki zaman kanunçylyk namalaryna bildirilýän talaplara laýyklykda beýan edilýär.

Kanunda beýan edilen esasy düşünjelere döwlet hasaba alyjysy, tehniki ýalňyşlyk, tehniki däl häsiýetli ýalňyşlyk barada täze goşmaça düşündirişler girizildi. Onda Türkmenistanyň ähli ýer gaznasy Döwlet ýer kadastrynyň obýekti, ýerleriň eýeleriniň bolsa bu babatda subýektler bolýandygy beýan edilýär. Kanuna täze girizilen esasy kadalaryň birine görä, döwlet hasaba alyjylary Döwlet ýer kadastrynyň subýektleridirler. Olara ýerleriň hukuk eýelerine özleriniň wekilleriniň üsti bilen şu Kanun bilen düzgünleşdirilýän hukuk gatnaşyklaryna gatnaşmaga ygtyýar berilýär.

«Döwlet ýer kadastry hakynda» Türkmenistanyň Kanunynyň rejelenen görnüşinde Döwlet ýer kadastryny alyp barmak üçin Döwlet ýer kadastr resminamalarynyň ýeke-täk ulgamynyň peýdalanylmagyny ýola goýmak göz öňünde tutulýar. Munuň üçin Döwlet ýer kadastr resminamalaryny «esasy», «kömekçi» we «jemleýji» diýen toparlara bölmek bilen, olaryň düzümi, mazmuny we resminamalary ýöretmegiň tertibi ýörite ygtyýarlandyrylan edara tarapyndan kesgitlenilýär.

Kanunda Türkmenistanyň Ministrler Kabinetiniň, Türkmenistanyň Oba hojalyk we daşky gurşawy goramak ministrliginiň, ýagny ygtyýarlandyrylan edaranyň ygtyýarlyklary hem-de ygtyýarlandyrylan edaranyň Ýer serişdeleri gullugynyň hem-de bu gullugyň welaýatlardaky we Aşgabat şäherindäki ýer serişdeleri müdirlikleriniň, olaryň bölümleriniň, ýagny ýerli edaralaryň ýerine ýetirmeli işleri aýdyňlaşdyrylýar.

Döwlet ýer kadastryny alyp barmak işi ýer bölegine bolan hukugyň döwlet tarapyndan bellige alnandygy baradaky maglumatlary, ýer bölekleriniň mukdar we hil häsiýetnamalaryny, topraklaryň bonitirowkasy baradaky maglumatlary, ýerlere ykdysady taýdan baha berilmegini hem-de Türkmenistanyň kanunçylygy bilen bellenilen ýer serişdelerini rejeli peýdalanmak we goramak bilen baglanyşykly beýleki maglumatlary öz içine alýar. Onda göz öňünde tutulan esasy aýratynlyklaryň biri hem daýhan birleşiklerine we beýleki oba hojalyk kärhanalaryna kärendesine berlen suwarymly ýerleriň hem-de kärendä alnan öri meýdanlaryň döwlet tarapyndan bellige alynmaga degişli däl hasaplanylmagydyr.

Kanuna laýyklykda, ýerleriň döwlet sanawy esasy kadastr resminamasy bolmak bilen, onuň düzümine resminamalary hasaba alyş kitabynyň, Döwlet ýer kadastr kitaplarynyň, ýuridik we fiziki şahslaryň Döwlet ýer kadastr resminamalaryndan maglumatyň berilmegi baradaky ýüz tutmalaryny hasaba alyş kitabynyň degişlidigi kesgitlenilýär. Şeýle hem Döwlet ýer kadastr kitabyna ýer böleginiň kadastr belgisiniň, ýerleriň hukuk eýeleriniň hem-de olar barada zerur bolan ähli esasy we goşmaça maglumatlaryň girizilýändigi bellenilýär.

«Döwlet ýer kadastry hakynda» Türkmenistanyň Kanunynyň rejelenen görnüşine laýyklykda, Döwlet ýer kadastr maglumatlar toplumynyň merkezleşdirilen ýeke-täk elektron (sanly) maglumatlar binýady döredilip, maglumatlary toplamak we bermek işini häzirki zaman sanly tehnologiýalar arkaly amala aşyrmak göz öňünde tutulýar. Elektron (sanly) we kagyz göterijilerde kadastr kartalary düzülýär. Kadastr kartalary kartografik maglumatda welaýatlaryň we Aşgabat şäheriniň, etraplaryň, zolaklaryň, massiwleriň, kwartallaryň hem-de ýer bölekleriniň çäklerini olaryň degişli belgileri bilen görkezmek üçin döredilýär. Şeýle-de, Türkmenistanyň bütin çäginde ýeke-täk ýer bölekleriniň kadastr belgileriniň ulgamy kesgitlenilýär. Ygtyýarlandyrylan edara tarapyndan aerokosmiki surata düşürmeler we ýörite programmalar arkaly belli bir ölçege getirilen elektron (sanly) kartalar, programmalar hem-de kartografik we beýleki resminamalar esasynda Türkmenistanyň çäginiň kadastr bölünişigi amala aşyrylýar. Kadastr belgisi Döwlet ýer kadastrynda kybaplaşdyryjy bolup hyzmat edýär. Esasan hem, elektron (sanly) kartalarda kadastr belgileri girizilende degişli belginiň berlen tarapy barada maglumatlary gysga wagtyň dowamynda tapmaga ýardam berýär. Şu maksat bilen, jemi 15 belgiden durýan kadastr belgisini bermek meýilleşdirilýär. Şolardan başdaky birinji belgi welaýatlary we Aşgabat şäherini, yzyndan gelýän iki belgi etraplarydyr şäherleri, ondan soňky gelýän iki belgi geňeşleri we obalary, ondan soňra gelýän dört belgi massiwleridir kwartallary, şolardan soňky gelýän alty belgi bolsa ýer böleklerini hem-de olaryň hukuk eýelerini aňladýar. Mundan başga-da, Kanunda ýer böleklerini döwlet tarapyndan hasaba almagyň, Döwlet ýer kadastrynda resminamalaryň ýöredilmegini we olaryň goralmagyny hem-de aýawly saklanylmagyny üpjün etmegiň, şeýle hem Döwlet ýer kadastr resminamalarynda saklanylýan maglumatlar toplumyny peýdalanmagyň hem-de olar baradaky maglumatlary bermegiň tertibi barada anyk kadalar beýan edilýär.

Islendik ugurda işiň kämil derejä ýetirilmegi üçin onuň kanunçylyk binýadyny berkitmek möhüm wezipe bolup durýar. Ähli ugurlar bilen bir hatarda oba hojalyk pudagynda hem kanunçylygy kämilleşdirmek we täzeçillikleri ornaşdyrmak boýunça uly tagallalary edýän hormatly Prezidentimiziň janynyň sag, ömrüniň uzak, il-ýurt bähbitli işleriniň rowaçlyklara beslenmegini arzuw edýäris!

Batyr ORAZMÄMMEDOW,

Aşgabat, 24-nji dekabr (TDH). Şu gün hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Ministrler Kabinetiniň sanly ulgam arkaly nobatdaky mejlisini geçirdi. Onda döwlet durmuşynyň möhüm meseleleri ara alnyp maslahatlaşyldy hem-de milli ykdysadyýeti hemmetaraplaýyn ösdürmäge gönükdirilen resminamalaryň birnäçesiniň taslamalaryna garaldy.

Milli Liderimiz mejlisiň gün tertibini yglan edip, hasabat bermek üçin, ilki bilen, Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary Serdar Berdimuhamedowa söz berdi. Wise-premýer hormatly Prezidentimiziň Oba milli maksatnamasynyň, daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan önümleri özümizde öndürmek, beýleki döwletlere iberilýän önümleriň möçberlerini artdyrmak baradaky döwlet maksatnamalarynyň ýerine ýetirilişi bilen ýerinde tanyşmak, bazarlardaky we dükanlardaky harytlaryň nyrhlaryny görmek, oba ýerlerinde bar bolan soraglary öwrenmek boýunça beren tabşyrygyny ýerine ýetirmek üçin, ýurdumyzyň ähli welaýatlaryna iş saparlarynyň amala aşyrylandygyny, şolaryň dowamynda bazarlaryň, beýleki söwda nokatlarynyň işleri bilen tanşylandygy barada hasabat berdi.

Iş saparynyň dowamynda önümleriň bolçulygy, harytlaryň köpdürlüligi, bahalaryň elýeterliligi ýaly meseleler bilen bagly ýagdaýlar öwrenildi. Önüm öndürijiler, söwda ulgamynyň işgärleri, telekeçilerdir ýönekeý alyjylar we ýerli ilatyň wekilleri bilen duşuşylyp, söhbetdeş bolundy. Ýokarda agzalan maksatnamalaryň ýerine ýetirilişi seljerilip, welaýat häkimliklerinde degişli maslahatlar geçirildi.

Hasabatyň çäklerinde milli Liderimiziň tagallalary bilen ýurdumyzda azyk bolçulygynyň üpjün edilýändigi, şu maksatlar üçin welaýatlaryň ählisinde hem önümleri gyş paslyna çenli saklamak babatda sowadyjylaryň we ýyladyşhanalaryň gurlandygy bellenildi. Telekeçileriň miwe, bakja önümlerini öndürmegi üçin müňlerçe gektar ýer bölünip berildi. Olara tohum, dökün, tehnika satyn almaklary üçin ýeňillikli karzlar berilýär. Häzirki döwürde bazarlarymyzda we beýleki söwda nokatlarynda bolanyňda, bu işleriň netijesi aýdyň duýulýar. Welaýatlaryň ählisiniň bazarlarynda önüm bolçulygynyň döredilendigini, halkymyza hödürlenýän harytlaryň köpdürlüdigini, bahalaryň hem elýeterlidigini görmek bolýar.

Wise-premýer bazarlarda daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň däl-de, özümizde öndürilen önümleriň artykmaçlyk edýändigini aýratyn belledi. Ilatymyza häzirki döwürde türkmen telekeçileriniň öndüren towuk, goýun, sygyr etleri we et önümleri, balyk, tüwi, un, ýag, şeker önümleri, ýurdumyzda ýetişdirilen banan, mandarin, hurma, limon, apelsin ýaly sitrus miweleri bilen bilelikde, alma, armyt, şetdaly, garaly, üzüm ýaly miweler, gawun, garpyz, ýeralma ýaly ýokary hilli harytlar hödürlenýär.

Hasabatda nygtalyşy ýaly, welaýatlardaky söwda edaralarynda sanly ulgamyň mümkinçilikleri barha giňden ornaşdyrylýar. Ilata hödürlenýän nagt däl elektron hasaplaşyk şertleri, internet söwdanyň, elektron mahabatlaryň ýola goýluşy, alyjylara eltip bermek hyzmatlary we beýleki işler söwda medeniýetiniň kämilleşdirilýändigine şaýatlyk edýär.

Ýurdumyzda azyk önümleriniň ähli görnüşlerini öndürmek üçin amatly tebigy we howa şertleri bar. Öndürilen önümleri gaýtadan işlemek, häzirki zaman önümçiligini ýola goýmak üçin täze tehnologiýalar, kämil enjamlar satyn alynýar. Bazar ykdysadyýetiniň şertleri ornaşdyrylýar. Bu giň gerimli işler özüniň oňyn netijesini hem berýär.

Wise-premýer hasabatyny dowam edip, Oba milli maksatnamasynyň, daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan önümleri özümizde öndürmek, beýleki döwletlere iberilýän önümleriň möçberlerini artdyrmak baradaky döwlet maksatnamalarynyň ýerine ýetirilişini çaltlandyrmak üçin birnäçe teklipleri beýan etdi.

Hususan-da, ilaty özümizde öndürilýän önümler bilen üpjün etmegi kämilleşdirmek, daşary ýurtlara eksporta iberilýän önümleriň möçberini artdyrmak, önüm bolçulygy, haryt köpdürlüligi, bahalaryň elýeterliligi ýaly meseleleri hemişelik gözegçilikde saklamak, önüm öndürijileri höweslendirmek, sanly ulgamyň mümkinçiliklerini has giňden ornaşdyrmagyň hasabyna söwda hyzmatlarynyň gerimini giňeltmek, amatly bahalardan we tiz hyzmatlary ýola goýmak ýaly işleri geçirmek teklip edilýär.

Mundan başga-da, wise-premýer döwlet Baştutanymyzyň ýurdumyz boýunça edaralarda, kärhanalarda we guramalarda 2021-nji ýylyň dekabr aýynyň zähmet haklaryny şu ýylyň 15-nji dekabryndan 25-nji dekabry aralygynda doly bermek baradaky tabşyryklarynyň ýerine ýetirilişi barada hasabat berip, bu ugurda zerur işleriň geçirilendigini aýtdy.

Hususan-da, milli Liderimiziň tabşyryklaryna laýyklykda, eýeçiliginiň görnüşine garamazdan, edara-kärhanalarda şu ýylyň dekabr aýy üçin hasaplanan zähmet haklary, pensiýalar, döwlet kömek pullary, talyp we diňleýji haklary doly tölenildi.

Soňra hormatly Prezidentimiz hasabaty diňläp, wise-premýerler E.Orazgeldiýewe we Ç.Gylyjowa ýüzlenip, wise-premýer Serdar Berdimuhamedowyň habar berşi ýaly, ýurdumyzyň bazarlarynda hem-de dükanlarynda azyk harytlarynyň dürli görnüşleriniň bolçulygynyň döredilendigini, emma muňa garamazdan, oba hojalyk toplumyny ösdürmegiň döwlet strategiýasynyň üstünde işlemegi dowam etdirmegiň zerurdygyny aýtdy. Şunuň bilen baglylykda, milli Liderimiz esasy oba hojalyk önümleriniň möçberleriniň, iri we ownuk şahly mallaryň, guşlaryň baş sanyny, et-süýt önümleriniň önümçiligini artdyrmagyň bu strategiýanyň baş ugurlarydygyny belledi.

Şeýle hem döwlet Baştutanymyz ýurdumyzda öndürilýän azyk önümleriniň hilini mundan beýläk-de ýokarlandyrmagyň we görnüşleriniň köpeldilmeginiň zerurdygyny nygtady. Bu önümler bäsdeşlige ukyby boýunça dünýäde mynasyp orny eýeläp, olaryň içerki bazarda elýeterli bahalardan bolçulygy döredilmelidir hem-de daşary ýurt bazarlaryna-da eksport edilýän möçberleri artdyrylmalydyr.

Şu maksat bilen, ylmy seçgiçiligi we tohumçylygy mundan beýläk-de ösdürmäge uly üns bermek, innowasion agrotehnologiýalary, ösümlikleriň kesellere durnukly hem-de ýokary hasylly görnüşlerini giňden ornaşdyrmak wajypdyr diýip, milli Liderimiz nygtady.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow ýurdumyzyň oba hojalygynda geçirilýän özgertmeleri çaltlandyrmak üçin pudagyň bar bolan ylmy-tehniki mümkinçiligini, innowasiýalary we dünýä tejribesini giňden we netijeli peýdalanmagyň möhümdigini aýdyp, degişli ýolbaşçylara bu babatda birnäçe tabşyryklary berdi.

Soňra hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Hökümetiň agzalaryna ýüzlenip, Täze ýyl baýramy mynasybetli goşmaça durmuş çärelerini guramak boýunça anyk görkezmeleri berdi. Milli Liderimiz bu çäreleriň «Döwlet adam üçindir!» diýen şygarda öz beýanyny tapan döwlet syýasaty bilen baglylykda amala aşyrylýandygyny nygtady.

Wise-premýer Ç.Gylyjowa ertirden başlap, geljek ýylyň 1-nji ýanwaryna çenli bazarlarda we dükanlarda senagat hem-de azyk harytlarynyň baýramçylyk satuwyny guramak, adamlaryň dogan-garyndaşlary we ýakynlary üçin sowgatlary alar ýaly hem-de Täze ýyl baýramyny gowy geçirer ýaly, käbir harytlaryň bahasyny 50 göterime çenli arzanlatmak tabşyryldy.

Ministrler Kabinetiniň ýanyndaky Ulag we kommunikasiýalar agentliginiň Baş direktory M.Çakyýewe 31-nji dekabrda we 1-nji ýanwarda raýatlarymyzyň şäher awtobuslarynda mugt gatnadylmagyny guramak tabşyryldy.

Wise-premýer M.Mämmedowa bolsa metbugatda we teleradioýaýlymlarda bu çäräni hem-de arzanladylan bahadan satylýan harytlary giňden mahabatlandyrmak barada görkezme berildi.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary Serdar Berdimuhamedowa aýry-aýry edaralar boýunça zähmet haklarynyň tölenilmegine gözegçilik etmek tabşyryldy. Şeýle hem beýleki döwletlerden getirilýän harytlaryň ornuny tutýan önümleri özümizde öndürmegiň, öz önümlerimiziň daşary ýurtlara iberilýän möçberlerini artdyrmagyň kabul edilen döwlet maksatnamalarynyň ýerine ýetirilişine berk gözegçilik etmek zerurdyr. Nyrhlary emele getirmek we bazarlarymyzy ýokary hilli ýerli önümler bilen bolelin üpjün etmek üçin öz wagtynda zerur çäreleri görmek wajypdyr diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow aýtdy hem-de bu babatda wise-premýere tabşyryklary berdi.

Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary Ş.Abdrahmanow Türkmenbaşydaky nebiti gaýtadan işleýän zawodlar toplumynyň desgalaryny döwrebaplaşdyrmak boýunça geçirilen işler, şeýle hem şu ýylyň 20 — 22-nji dekabry aralygynda Balkan welaýatyna bolan iş saparynyň jemleri barada hasabat berdi.

Täze guýulary gurmak hem-de ozal hereket edýänlerini abatlamak, uzak wagtyň dowamynda ulanylyp gelinýän känlerden alynýan önümleriň möçberlerini artdyrmaga mümkinçilik berýän häzirki zaman tehnologiýalaryny ornaşdyrmak boýunça işleriň geriminiň giňeldilendigi bellenildi. Şeýle hem nebitiň we gazyň baý gorlaryny özünde jemleýän meýdançalary ýüze çykarmak maksady bilen, gözleg-agtaryş işleri alnyp barylýar.

Wise-premýeriň hasabat berşi ýaly, hereket edýän guýulary abatlamak, täze guýulary burawlamak, önümli gatlaklaryň gorlaryny doly seljermek babatda degişli işler geçirilýär.

Hormatly Prezidentimiz hasabaty diňläp, ýangyç-energetika toplumynyň senagat we eksport kuwwatyny pugtalandyrmaga, innowasion tehnologiýalary hem-de öňdebaryjy işläp taýýarlamalary ulanmagyň esasynda pudagyň düzümini döwrebaplaşdyrmaga gönükdirilen bu toplumyň ösüş maksatnamalaryny yzygiderli durmuşa geçirmegiň zerurdygyny nygtady.

Döwlet Baştutanymyz nebitgaz pudagynda heniz ulanylmadyk köp sanly mümkinçiliklere wise-premýeriň ünsüni çekip, häzirki zaman halkara ölçeglerini giňden ornaşdyrmagyň hasabyna ýangyç-energetika toplumynyň dolandyryş ulgamyny düýpli özgertmegi tabşyrdy.

Umuman, bularyň ählisi pudagy diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürmäge, dünýäniň energetika bazarlarynda, şol sanda ýokary tehnologiýaly gazhimiýa önümçiliginde Türkmenistanyň eýeleýän ornuny pugtalandyrmaga ýardam bermäge, energiýa serişdelerine artýan islegleri kanagatlandyrmaga gönükdirilendir.

Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary E.Orazgeldiýew geljek ýylyň bol hasylynyň binýadyny goýýan möwsümleýin oba hojalyk işleriniň barşy, şeýle hem ýurdumyzyň azyk bolçulygyny üpjün etmek boýunça geçirilýän çäreler barada hasabat berdi.

Oba hojalyk we daşky gurşawy goramak ministrliginiň garamagyndaky ösümlik ýagyny öndürýän kärhanalaryň ýedisinde pagta çigidini gaýtadan işlemek arkaly arassalanan ýagy öndürmek üçin degişli işleriň alnyp barylýandygy bellenildi.

Wise-premýeriň habar berşi ýaly, ýerli kärhanalarda öndürilýän arassalanan pagta ýagy söwda nokatlarynyň üsti bilen ilata ýerlenilýär.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, ýokary hilli önümleriň köp görnüşlerini çykarýan, daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan önümleri öndürýän täze önümçilikleri döretmegiň hasabyna ýurdumyzda azyk bolçulygyny üpjün etmäge gönükdirilen döwlet maksatnamalarynyň ýerine ýetirilişini mundan beýläk-de berk gözegçilikde saklamagyň zerurdygyny nygtady.

Milli Liderimiz şu maksat bilen, hojalygy ýöretmegiň täze, netijeli usullaryny ulanmagyň, pudaklarda hususy ulgamyň paýyny yzygiderli giňeltmegiň, üstünlikli işleýän kärendeçileri goldamagyň möhümdigini belledi.

Döwlet Baştutanymyz wise-premýere möwsümleýin oba hojalyk işlerini geçirmek, öňdebaryjy tehnologiýalary we ylmyň gazananlaryny iş tejribesine ornaşdyrmak, ýerleriň hasyllylygyny ýokarlandyrmak, suw serişdelerini rejeli ulanmak bilen baglanyşykly birnäçe anyk tabşyryklary berdi.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary Ç.Purçekow ýurdumyzyň himiýa senagatyny ösdürmek, hususan-da, daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan hem-de eksport ugurly önümleriň önümçiligini giňeltmek boýunça alnyp barylýan işler barada hasabat berdi.

Milli Liderimiziň ýakyndan goldaw bermegi netijesinde ýokary öndürijilikli enjamlar bilen üpjün edilýän täze himiýa zawodlary gurulýar, dürli himiýa önümleriniň önümçiligi ýola goýulýar, täze iş orunlarynyň müňlerçesi döredilýär.

Himiýa toplumyny kämilleşdirmekde Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzalaryna möhüm orun degişlidir. Olar bilen bilelikde himiýa önümlerini çykarýan kiçi we orta önümçilikleri döretmek boýunça degişli işler alnyp barylýar.

«Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2019 — 2025-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasyna» laýyklykda, “Türkmenhimiýa” döwlet konserniniň “Balkanabat” ýod zawodynda kaustik sodanyň, hloryň we hlor önümleriniň önümçiligini ýola goýmak göz öňünde tutulýar.

Şunuň bilen baglylykda, Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzalaryna — hususy kärhanalara “Türkmenhimiýa” döwlet konserni bilen bilelikde “Balkanhimsenagat” açyk görnüşli paýdarlar jemgyýetini döretmek teklip edilýär. Şol ýerde “Balkanabat” ýod zawodynyň önümhanalarynyň durky täzelenenden soň, senagatda we lukmançylykda uly isleg bildirilýän himiýa önümleriniň öndürilişi ýola goýlar.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, ýerli tebigy-çig mal serişdeleriniň esasynda eksport ugurly önümleriň önümçiligi boýunça täze kuwwatlyklary döretmegiň hem-de öňden barlaryny döwrebaplaşdyrmagyň we bu işe milli ykdysadyýetiň hususy ulgamynyň wekillerini işjeň çekmegiň örän wajypdygyny nygtady.

Döwlet Baştutanymyz wise-premýere içerki we daşarky bazarlarda islegleriň durnukly artýandygyny nazara almak bilen, ýurdumyzda ýokary hilli himiýa önümleriniň öndürilýän möçberlerini artdyrmagyň mümkinçiliklerini içgin seljermegi tabşyrdy.

Şeýle hem wise-premýer döwlet Baştutanymyzyň garamagyna «Gurluşyk we senagat toplumynyň işgärleriniň gününi döretmek hakynda» Permanyň taslamasyny hödürledi.

Hormatly Prezidentimiz «Gurluşyk we senagat toplumynyň işgärleriniň gününi döretmek hakynda» Permana gol çekip, resminamany wise-premýere sanly ulgam arkaly iberdi we birnäçe anyk görkezmeleri berdi.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary Ç.Gylyjow 2022-nji ýylda ministrlikler we pudaklaýyn dolandyryş edaralary tarapyndan geçirilmegi meýilleşdirilýän sergileriň hem-de maslahatlaryň sanawynyň taslamasy barada hasabat berdi.

Türkmenistanyň gazanýan üstünlikleri bilen halkara jemgyýetçiligi giňden tanyşdyrmak, daşary ýurtlar bilen özara bähbitli hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de ösdürmek, milli ykdysadyýetimize maýa goýumlary çekmek, ýokary tehnologiýalary, innowasiýalary ornaşdyrmak maksady bilen, dürli sergiler we maslahatlar guralýar.

Şunuň bilen baglylykda, Söwda-senagat edarasynyň degişli ministrlikler we pudak edaralary bilen bilelikde, 2022-nji ýylda geçirilmegi teklip edilýän sergileriň, ýarmarkalaryň, maslahatlaryň we festiwallaryň sanawynyň taslamasyny taýýarlandygy habar berildi. Şol taslama milli Liderimiziň garamagyna hödürlenildi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, ýurdumyzyň halk hojalygynyň ähli pudaklarynda düýpli özgertmeleriň geçirilýändigini, giň gerimli işleriň alnyp barylýandygyny, uly üstünlikleriň gazanylýandygyny nygtady.

Häzir Türkmenistan iri taslamalary hem-de oňyn başlangyçlary üstünlikli durmuşa geçirýän, ýokary tehnologiýalara we innowasiýalara daýanýan, depginli ösýän döwlet hökmünde dünýäde giň meşhurlyga eýe boldy diýip, hormatly Prezidentimiz belledi.

Döwlet Baştutanymyz ýurdumyzyň önümleriniň has işjeň öňe ilerledilmegi üçin degişli mahabatyň zerurdygyny aýdyp, meýilleşdirilen ähli çäreleri geçirmegiň ýokary guramaçylyk derejesiniň üpjün edilmelidigini, özara bähbitli gatnaşyklardan ugur alynmalydygyny tabşyrdy. Şol çäreleriň her biri ähmiýetli, manyly bolmalydyr, Türkmenistanyň umumadamzat ynsanperwer maksatlaryna esaslanan, ösüşlere beslenen syýasatynyň mazmunyny beýan etmelidir diýip, milli Liderimiz aýtdy hem-de şunuň bilen baglylykda, wise-premýere anyk görkezmeleri berdi.

Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary M.Mämmedowa 2022-nji ýylyň ýanwar aýynda geçiriljek medeni çärelere taýýarlyk görlüşi barada hasabat berdi. Täze ýyl baýramy hem-de 2022-nji ýylda Watan goragçylarynyň güni mynasybetli dabaraly maslahatlary, «tegelek stol» maslahatlaryny, döredijilik duşuşyklaryny we sergileri, onlaýn maslahatlary, aýdym-sazly dabaralary, wagyz-nesihat çärelerini geçirmek göz öňünde tutulýar.

1-nji ýanwarda ýurdumyzyň welaýatlarynyň Baş baýdak meýdançalarynda Täze ýyl baýramy mynasybetli Döwlet baýdagyny galdyrmak dabaralaryny geçirmek meýilleşdirilýär. Şeýle hem aýyň ilkinji on gününde «Älem» medeni-dynç alyş merkeziniň, Döwlet sirkiniň, welaýatlardaky «Türkmeniň ak öýi» binalarynyň öňündäki meýdançalarda Täze ýyl baýramçylyk çäreleri geçiriler. 7-nji ýanwarda Türkmenistanyň Jemgyýetçilik guramalarynyň merkezinde zehinli çagalara Gulbaba adyndaky çagalar baýragyny gowşurmak dabarasy bolar. Watan goragçylarynyň güni «Halk hakydasy» ýadygärlikler toplumynda dabaraly çäre hem-de Goranmak ministrliginiň Merkezi serkerdeler öýünde dabaraly konsert bilen belleniler.

Hormatly Prezidentimiz hasabaty diňläp, ýurdumyzda geçirilýän medeni-köpçülikleýin çäreleriň türkmen halkynyň milli sungatyny, baý mirasyny hemmetaraplaýyn açyp görkezmelidigini nygtap, wise-premýere Täze ýyl dabaralaryny degişli derejede guramak we olary köpçülikleýin habar beriş serişdelerinde beýan etmek boýunça birnäçe tabşyryklary berdi.

Döwlet Baştutanymyz geljek ýyl medeniýet ulgamynyň öňünde durýan ilkinji nobatdaky möhüm wezipelere ünsi çekip, çäreleriň degişli meýilnamasy babatda birnäçe anyk görkezmeleri berdi.

Mejlisiň barşynda Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary S.Toýlyýew milli saglygy goraýyş ulgamyny kämilleşdirmek boýunça alnyp barylýan işler barada hasabat berdi.

Ýurdumyzyň saglygy goraýyş ulgamynyň hem-de Türkmenistanyň daşary ýurtlarda işleýän diplomatik wekilhanalarynyň ýolbaşçylarynyň şu hepdede geçirilen duşuşygynda hormatly Prezidentimiziň saglygy goraýyş meseleleri boýunça dürli halkara maslahatlarda öňe süren başlangyçlarynyň we teklipleriniň wajyp ähmiýete eýedigi aýratyn bellenildi.

Bu ugurda Türkmenistan BMG-niň ýöriteleşdirilen edaralary we beýleki halkara guramalar hem-de dünýäniň gyzyklanma bildirýän ýurtlary bilen işjeň hyzmatdaşlyk edýär. Ýurdumyz ählumumy COVID-19 pandemiýasyna garşy göreşmek, onuň durmuş-ykdysady we ynsanperwer täsirlerini azaltmak üçin bilelikde tagallalary edýär.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, ýurdumyzyň saglygy goraýyş ulgamynyň öňünde durýan wezipeleriň, ilkinji nobatda bolsa, dürli keselleriň öňüni almak, pudagyň maddy-enjamlaýyn binýadyny mundan beýläk-de pugtalandyrmak, ýokary hünärli hünärmenleri taýýarlamak boýunça wezipeleriň wajypdygyny nygtady.

Şunuň bilen baglylykda, döwlet Baştutanymyz dünýäniň saglygy goraýyş ulgamy, ilkinji nobatda, Bütindünýä Saglygy Goraýyş Guramasynyň we onuň ýöriteleşdirilen düzümleriniň ugry boýunça ýola goýlan netijeli gatnaşyklary mundan beýläk-de giňeltmegiň hem-de türkmen diplomatlarynyň goldaw bermeginde beýleki döwletleriň tejribesini we olaryň ýokançlara garşy göreşmek boýunça alyp barýan işlerini öwrenmegiň zerurdygyna ünsi çekdi.

Milli Liderimiz Türkmenistanyň ählumumy saglygy goraýyş ulgamynda umumy wehimlere garşy göreşmekde utgaşykly, özara ylalaşykly çözgütleri işläp taýýarlamak boýunça işjeň hem-de köptaraplaýyn gatnaşyklara çalyşýandygyny tassyklap, ýurdumyzyň öňe sürýän, ileri tutulýan ugurlaryň birnäçesi boýunça özara hyzmatdaşlyklary ösdürmäge gönükdirilen başlangyçlaryny ilerletmegiň wajypdygyny nygtady.

Şolaryň hatarynda ýokançlaryň tebigatyny we häsiýetini öwrenmek üçin genom lukmançylygy ulgamynda hyzmatdaşlyk, lukmançylyk diplomatiýasyny ösdürmek, Merkezi Aziýada Epidemiologiýa, wirusologiýa we bakteriologiýa sebit merkezini döretmek hem-de Türkmenistanyň oňyn tejribesini dünýäniň lukmançylyk tejribesine ornaşdyrmak bilen baglanyşykly başlangyçlar bar. Hormatly Prezidentimiz bu ugurda alnyp barylýan işleri mundan beýläk-de kämilleşdirmek boýunça zerur tagallalary etmek barada wise-premýere birnäçe anyk tabşyryklary berdi.

Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary, daşary işler ministri R.Meredow hasabat bilen çykyş etdi.

Halkara maglumat giňişliginde ýurdumyzyň gazanýan üstünliklerini giňden beýan etmek maksady bilen, köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň işini kämilleşdirmegiň hem-de esasy halkara habarlar agentlikleri bilen hyzmatdaşlyk etmegiň hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň durmuşa geçirýän döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň biridigi bellenildi.

Häzirki wagtda Türkmenistanyň dünýä döwletleri bilen maglumat hyzmatdaşlygyny ýola goýmak we ösdürmek üçin dürli ýurtlaryň daşary syýasy edaralary we habar beriş ulgamynda işleýän ýöriteleşdirilen düzümleri bilen degişli işler geçirilýär.

Bu işleriň netijesinde media ulgamyndaky hyzmatdaşlygyň ileri tutulýan ugurlary boýunça degişli teklipler taýýarlanyldy. Hususan-da, ýurdumyzda syýasy, söwda-ykdysady, durmuş, medeni we beýleki ugurlarda öňe sürülýän halkara ähmiýetli başlangyçlary dünýä bileleşigine öz wagtynda, yzygiderli we guramaçylykly ýetirmek maksady bilen, Türkmenistanyň Telewideniýe, radiogepleşikler we kinematografiýa baradaky döwlet komitetiniň düzüminde Halkara habarlar merkezini döretmek teklip edilýär.

Halkara habarlar merkeziniň işini üç esasy wezipäni, ýagny Türkmenistan barada maglumatlary döwrebap media tehnologiýalarynyň üsti bilen yzygiderli esasda dünýä jemgyýetçiligine dessin ýaýratmakda, dünýäde bolup geçýän halkara ähmiýetli möhüm syýasy, ykdysady we durmuş wakalary barada anyk maglumatlary ýurdumyzyň habar beriş ulgamynda beýan etmäge hem-de halkara derejede işleýän habar beriş agentlikleri bilen göni gatnaşyklary ýola goýmak, saklamak we ösdürmek wezipelerini amala aşyrmaga gönükdirmek göz öňünde tutulýar.

Wise-premýer, daşary işler ministri ýurdumyzyň daşary syýasatynyň ileri tutulýan ugurlaryna aýratyn üns bermek bilen, ýakyn goňşy we iri sebit döwletleri bilen habarçylary alyşmak hem agentlikleriň arasynda gatnaşyklary ýola goýmak boýunça işiň dowam etdirilýändigini belledi.

2022-nji ýylda ýurdumyzda daşary döwletleriň birnäçe iri halkara habar beriş edaralarynyň wekilhanalaryny açmak barada teklipler taýýarlanyldy.

Türkmenistanyň halkara maglumat hyzmatdaşlygyny ösdürmek üçin dünýä derejesinde hereket edýän kadalara we düzgünlere laýyklykda, ilkinji nobatda, Birleşen Milletler Guramasynyň ýöriteleşdirilen edaralary bilen gatnaşyklary işjeňleşdirmek zerur bolup durýar. Bu babatda BMG-niň Baş sekretarynyň Ählumumy aragatnaşyk boýunça edarasy bilen oňyn hyzmatdaşlyk saklanylýar.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň ulgamynda hyzmatdaşlygy işjeňleşdirmek boýunça amala aşyrylýan işleriň hem-de esasy halkara täzelikler agentlikleri bilen özara gyzyklanma bildirilýän has ysnyşykly hyzmatdaşlygy ýola goýmagyň örän wajypdygyny nygtady.

Döwlet Baştutanymyz ýurdumyzyň daşary syýasat edarasynyň ýolbaşçysy tarapyndan hödürlenen teklipleri makullap, guramaçylyk meselelerini içgin öwrenmegi hem-de milli kanunçylyga we umumy ykrar edilen halkara kadalara laýyklykda, zerur işleri geçirmegi tabşyrdy.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary, Döwlet howpsuzlyk geňeşiniň sekretary Ç.Amanow ýurdumyzyň harby we hukuk goraýjy edaralarynda ylmy işgärleri taýýarlamak maksady bilen görülýän çäreler barada hasabat berdi.

Ýurdumyzyň harby we hukuk goraýjy edaralarynda ylmy işgärleri taýýarlamak boýunça anyk işler amala aşyrylýar. Şunuň bilen baglylykda, ylmy-barlag işleri geçirilýär, düzümiň garamagyndaky ýokary okuw mekdeplerinde ýaş hünärmenleri taýýarlamak boýunça toplumlaýyn işler talabalaýyk guralýar, milli we dünýäniň öňdebaryjy tejribesi öwrenilýär.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, bu işde esasy wezipäniň okatmagyň hem-de harby-watançylyk terbiýesiniň bitewi ulgamyny işläp taýýarlamakdan we durmuşa geçirmekden ybaratdygyny belledi. Döwlet Baştutanymyz ýurdumyzyň Ýaragly Güýçleriniň döwrebap tehnikalar bilen üpjünçiliginiň ýokary hünärli işgärleriň taýýarlanylmagyny talap edýändigini nygtap, wise-premýere, Döwlet howpsuzlyk geňeşiniň sekretaryna bu babatda birnäçe anyk tabşyryklary berdi.

Ministrler Kabinetiniň ýanyndaky Ulag we kommunikasiýalar agentliginiň Baş direktory M.Çakyýew «Türkmenistanyň ulag-logistika merkezi» açyk görnüşli paýdarlar jemgyýetiniň daşary ýurtlarda wekilhanalaryny açmak boýunça alnyp barylýan işler barada hasabat berdi.

Milli Liderimiziň halkara ulag geçelgeleriniň mümkinçiliklerini netijeli ulanmaga, ýurdumyzyň ulag toplumynyň bäsdeşlige ukyplylygyny ýokarlandyrmaga, üstaşyr ýükleriň möçberini artdyrmaga gönükdirilen taýsyz tagallalary netijesinde dünýä we sebit ähmiýetli birnäçe iri taslamalar durmuşa geçirilýär.

2018-nji ýylda «Türkmenistanyň ulag-logistika merkezi» açyk görnüşli paýdarlar jemgyýetiniň döredilmegi bilen, ulaglaryň ähli görnüşleri arkaly halkara gatnawlarda ýükleri we poçtany daşamak işleri artdyryldy.

Dünýäniň iri logistiki kompaniýalarynyň dürli ýurtlarda öz wekilhanalaryny we şahamçalaryny döretmekde uly tejribesiniň bardygy, munuň bolsa halkara gatnawlarda ýük dolanyşygyny artdyrmaga, daşary ýurtlarda özara hyzmatdaşlygy utgaşdyrmaga we bazarlary öwrenmäge ýardam edýändigi hem-de bu ugurda degişli teklipleriň taýýarlanylandygy habar berildi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, ulag we logistika ýaly geljegi uly ulgamda hyzmatdaşlyk etmegiň dünýä ykdysadyýetiniň ýaýbaňlandyrylan hem-de netijeli halkara ulag düzümini talap edýän ählumumylaşmak şertlerinde ýakynlaşmagyň aýrylmaz şerti hökmünde çykyş edýändigini nygtady. Türkmenistan bu ugurda özara hereket etmek meselelerinde işjeň orny eýeläp, iri düzümleýin taslamalary öňe sürýär hem-de şolary daşary ýurtly hyzmatdaşlar bilen bilelikde durmuşa geçirýär diýip, milli Liderimiz belledi.

Hormatly Prezidentimiz ulag ulgamynda ösüşiň häzirki tapgyrynda binýatlaýyn özgertmeleriň geçirilýändigini, hukuk esasynyň döredilýändigini, döwlet dolandyryşynyň hem-de hojalyk işiniň wezipeleriniň bölünendigini nygtap, daşary ýurtlarda wekilhanalary açmak baradaky teklibi makullady we agentligiň ýolbaşçysyna anyk tabşyryklary berdi.

Mejlisde döwlet durmuşyna degişli başga-da birnäçe meselelere garaldy we olar boýunça degişli çözgütler kabul edildi.

«Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylynda ýurdumyzda hormatly Prezidentimiziň parasatly baştutanlygy bilen bagtyýar halkymyzyň ýaşaýyş-durmuş derejesiniň ýokarlandyrylmagy, olaryň bolelin, eşretli durmuşda ýaşamaklary hemişe üns merkezinde bolup, bu babatda bahasyna ýetip bolmajak tutumly işler edildi. Milli ykdysadyýetimizi durnukly ösdürmäge maliýe we bank ulgamyny kämilleşdirmäge, halkyň hal-ýagdaýyny gowulandyrmaga gönükdirilen düýpli özgertmeler bolsa ähli ösüşleriň esasy bolup durýar.

Häzirki döwürde ýurdumyzda bank işini kadalaşdyrýan kanunçylyk namalaryny halkara ölçeglerine laýyk getirmek boýunça toplumlaýyn işler dowam etdirilýär. Döwrüň talabyna laýyklykda bank hyzmatlary hem ösýär. Hasaplaşyklaryň tizligini, serişdeleriň dolanyşygyny çaltlandyrmak maksady bilen, bank ulgamynda elektron tölegler ulgamynyň gerimi barha giňelýär. Ilatyň maliýe sowatlylygyny ýokarlandyrmak ugrunda hem netijeli işler alnyp barylýar. Bank ulgamynyň işgärleriniň hünär derejeleri yzygiderli ýokarlandyrylýar.

Ýurdumyzda dünýä tejribesiniň gazananlaryny nazara almak bilen bank kartlary giňden ornaşdyrylýar. Bank kartlary töleg ulgamynda ulanylýan şahsy töleg guraly bolup, ol harytlaryň ýa-da hyzmatlaryň bahasyny nagt däl görnüşinde tölemäge, bankomatlardan nagt pul almaga, şeýle hem nagt däl hasaplaşyklaryň gerimini giňeltmäge ýardam berýär. Hormatly Prezidentimiziň ýolbaşçylygynda ykdysady özgertmeleriň amala aşyrylmagy, hususan-da, milli ykdysadyýetiň pudaklaryna täze tehnologiýalaryň giňden ornaşdyrylmagy ýurduň maliýe we maýa goýum binýadyny berkitmäge uly mümkinçilik berýär. Şeýle tagallalar bank ulgamynyň ygtybarlylygyny has-da ýokarlandyrýar. Sanly maliýe tehnologiýalarynyň ornaşdyrylmagy töwekgelçilikleri aradan aýyrmagyň we maýalary dolandyrmagyň netijeli ulgamyny ýokarlandyrmagyň, korporatiw dolandyrmak ulgamyny ösdürmegiň hem-de işewürlik ýagdaýlaryny kämilleşdirmegiň, bankyň girdejisini we düşewüntliligini artdyrmagyň esasynda durnukly ösüşi üpjün etmek möhüm wezipeleriň biri bolup durýar.

Hasaplaşygyň nagt däl görnüşiniň ösmeginde bank kartlarynyň ähmiýeti örän uludyr. Ýurdumyzda müşderilere hödürlenilýän bank hyzmatlarynyň arasynda milli «Altyn Asyr» bank kartyndan başga-da häzirki wagtda özüniň amatlylygy we bähbitliligi bilen ildeşlerimiziň arasynda gysga wagtda uly meşhurlyga eýe bolan «Maşgala» we «Goýum» bank kartlarynyň üsti bilen islendik bankomatlarda ýa-da töleg terminallarynda nagt däl hasaplaşyklary geçirmek mümkinçilikleri döredilendir. Müşderilere ýokary hilli bank amallary we hyzmatlary hödürlenilýär. Muňa mysal hökmünde «Internet-bank» we «Mobil-bank» hyzmatlaryny görkezmek bolar. Netijede ýurdumyzda nagt däl hasaplaşyklaryň we töleg ulgamynyň kämilleşdirilmegi, häzirkizaman maliýe gatnaşyklarynda döwrebap tehnologiýalaryň giňden peýdalanylmagy halkara bank ulgamynda sazlaşykly gatnaşyklara giň ýol açýar.

Hormatly Prezidentimiziň ýolbaşçylygynda halkymyzyň durmuş-ýaşaýyş şertlerini has-da gowulandyrmak boýunça yzygiderli durmuşa geçirilýän özgertmeler ykdysadyýetmiziň ähli pudaklaryna özüniň oňyn täsirini ýetirýär. Olar banklaryň we müşderileriň özara gatnaşyklaryny kämilleşdirmäge, hyzmatlaryň hilini we tizligini ýokarlandyrmaga, müşderileriň wagtyny tygşytlamaga mümkinçilik berýär.

Zybagül ŞIROWA,

Hormatly Prezidentimiziň Permany esasynda ildeşlerimiziň birnäçesi döwletimiziň Garaşsyzlygyny we özygtyýarlylygyny berkitmekde, ýurdumyzyň ykdysady kuwwatyny pugtalandyrmakda çeken halal we yhlasly zähmeti üçin «Türkmenistanyň Garaşsyzlygynyň 30 ýyllygyna» atly ýubileý medaly bilen sylaglanyldy. Olaryň arasynda biziň ildeşlerimiz hem bar. Olar öz ýürek buýsançlaryny biziň bilen paýlaşýarlar.

Şöwket  KERIMBERDIÝEW,
Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň Lebap welaýaty boýunça bölüminiň müdiri:

— Bu sylag bizi ýene-de has yhlasly we ýokary öndürijilikli işlemäge ruhlandyrdy. Täze ýyl baýramynyň şatlygyna şatlyk goşdy. Baýramçylyk saçagynda naz-nygmatlaryň bolelin bolmagyna hususyýetçilerimiz uly goşant goşýarlar. Telekeçilik ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň ileri tutulýan ugurlarynyň birine öwrüldi. Biziň welaýatymyzda hem hususy eýeçiligi ösdürmek babatynda giň göwrümli işler ýola goýuldy. Ilki bilen ykdysadyýetiň hususy böleginde, sözüň doly manysynda, senagatçylar gatlagyny döretmek, öňdebaryjy tehnologiýalara daýanýan senagat, oba hojalyk, gurluşyk kärhanalaryny döretmek işleri üstünlikli ýaýbaňlandyryldy. Hususy eýeçiligi döwlet tarapyndan goldamagyň hukuk binýady we hojalyk ulgamy döredildi. Hususy eýeçiligi ýeňillikli karzlaşdyrmak işiniň ýola goýulmagy ykdysadyýetiň döwlete dahylsyz böleginiň ösüşlerine getirdi. Iň esasy hem döwletimiz bilen hususyýetçiligiň arasyndaky hyzmatdaşlyk talaba laýyk guralýar.

Hormatly Prezidentimiziň aýdyşy ýaly, telekeçiligiň ösmegi, bazar gatnaşyklarynyň çuňlaşmagy önüm öndürijileriň arasyndaky bäsleşigiň ýokarlanmagyna getirdi. Biz ýene-de yhlasly zähmetimiz bilen öndürilýän önümleriň diňe bir mukdarynyň artman, eýsem, hiliniň hem gowulanmagyna goşandymyzy goşarys.

Alym  JORAÝEW,
«Her gün» haryt nyşanly önümçiligiň ýolbaşçysy:

— Biziň önümçiligimiz Saýat etrabynyň «Awçy» daýhan birleşiginde ýerleşýär. Hususy kärhanamyz 2016-njy ýylyň iýunyndan bäri önüm öndürýär. Meniň özüm Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzasy hem bolup durýaryn. Döwrebap tehnologiýalary önümçilige ornaşdyrmagyň hasabyna her gün sygyr süýdüniň 2,5 tonnasy gaýtadan işlenilip, süýt, gatyk, gaýmak, dorog, peýnir önümlerini taýýarlap, ilata ýetirýäris. Kärhanamyzda Türkiýäniň we Niderlandiýanyň döwrebap tehnikalary ulanylyp, süýt önümlerinden başga-da, gowrulan ýeralmanyň bäş görnüşi, tagamly guradylan çörek bölejikleriniň alty görnüşi öndürilýär. Bu önümleri ýörite gaplarda ilata hödürleýäris. Önümleriň arzan we elýeterli bolmagy, tagamynyň daşary ýurtlaryň önümlerinden kem bolmazlygy ugrunda aladalanýarys.

Döwlet tarapyndan hususy kärhanamyzyň işine ýokary baha berilýär. Milli ykdysadyýetiň we telekeçiligiň ösmegine goşan goşandymyz üçin Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesi tarapyndan Hormat hatlary berildi, birnäçe gezek hoşallyklar bildirildi. Hormatly Prezidentimiziň Permany bilen «Türkmenistanyň Garaşsyzlygynyň 30 ýyllygyna» atly ýubileý medaly bilen sylaglanmagymy hususy kärhanamyzyň işine berlen ýokary baha diýip hasaplaýaryn. Munuň üçin hormatly Prezidentimize sagbolsun aýdýaryn.

Eziz DOWRANOW,
«Ýigit» hojalyk jemgyýetiniň esaslandyryjysy:

Ýurdumyzda bazar gatnaşyklaryna geçmekde düýpli özgertmeler amala aşyrylýar, ykdysadyýetde döwlete dahylsyz pudagyň paýy barha artýar. «Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2019 — 2025-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasynda» eziz Diýarymyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň anyk ugurlaryny durmuşa geçirmekde ykdysadyýetiň dürli ugurlaryna degişli köp sanly kiçi we iri senagat kärhanalary döredilýär.

Welaýatymyzda hem Türkmenbaşy etrabynda gurluşyk pudagyna degişli dürli önümleri öndürýän «Ak-Gaýa» hojalyk jemgyýetini, Balkanabat şäherindäki «Giň dere», «Zürýada hyzmat» hususy kärhanalaryny şolaryň hatarynda görkezmek bolar. «Parfiýa gurluşyk» hususy kärhanasynyň önümleri hem sarp edijileriň artýan isleglerinden peýdalanýar. «Demir ölçeg» hususy kärhanasy tarapyndan elek- trik enjamlaryny ýokary woltlarda synamak, ölçemek, elektrik enjamlaryny, elektrik howa geçiriji ulgamlary gurnamak hem-de sazlamak, elektrik geçiriji ulgamlar üçin demir gurluşlary öndürmek, yşyklandyryş üçin sütünleri, elektrik enjamlaryny abatlamak işleri üstünlikli alnyp barylýar.

Türkmenbaşy etrabyndaky «Senagat plastik» hojalyk jemgyýeti tarapyndan öndürilýän dürli ölçegdäki ýükasty tekjeler halk hojalyk ýüklerini ýükläp-düşürmekde, ammarlara ýerleşdirmekde hem-de uzak wagtlap saklamakda wajyp ähmiýete eýedir. «Läle plastik» hususy kärhanasy hem ýerli çig maldan gündelik durmuşda giňden peýdalanylýan polietilen torbalaryň, şeýle-de plýonkalaryň önümçiligini üstünlikli alyp barýar.

Gahryman Arkadagymyzyň halkymyzy gök, bakja önümleri we miweler bilen üpjün etmek barada öňde goýýan wezipesini ýerine ýetirmäge telekeçiler mynasyp goşant goşýarlar. Welaýatymyzyň ýyladyşhanalarynda ýetişdirilýän ýokary hilli önümler terligi bilen alyjylara ýetirilýär.

Hususy işewürler bazar gatnaşyklaryny giňeldip, hususy pudagyň ornuny has-da berkitmek, täze önümçilikleri döretmek, ylmyň täze gazananlaryna, öňdebaryjy tejribelere daýanýan ykdysadyýeti kemala getirmek babatda döwlet derejesinde edýän aladalary üçin hormatly Prezidentimize ýürekden çykýan hoşallyk sözlerini aýdýarlar. Olar ýetip

gelýän täze ýyly toý sowgatly garşylap, «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylyny guwandyryjy zähmet görkezijilerine beslemek ugrunda uly tagallalary edýärler.

Toýmämmet HAJYÝEW,

Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe ýurdumyzyň taryhyna altyn harplar bilen ýazylýan şanly wakalaryň şaýady bolýarys. Bu wakalar durmuşymyzy täze mazmun bilen baýlaşdyryp, nurana geljegimize öz şuglasyny saçýar. Gün-günden gözelleşýän eziz Diýarymyzda beýik işleriň amala aşyrylmagy döwletimiziň at-abraýyny, şan-şöhratyny artdyrýar. 

Gahryman Arkadagymyzyň öňdengörüjilikli hem ynsanperwer syýasaty netijesinde eziz Diýarymyzy ösüşiň has belent derejelerine götermek boýunça asylly başlangyçlar, halk bähbidine gönükdirilen iri möçberli taslamalar, maksatnamalar durmuşa geçirilýär. Bularyň ählisi geljekki ösüşlerimiziň berk binýady bolup hyzmat edýär hem-de nurana ertirlerimiziň kepiline öwrülýär. Hormatly Prezidentimiziň sözleri bilen aýtsak, «Garaşsyz, Bitarap Watanymyz gün-günden rowaçlanyp, ösüşleriň täze belentliklerine tarap ynamly barýar».

Häzirki döwürde ýurdumyzda raýatlary durmuş taýdan ygtybarly goramak boýunça tutumly işleriň geçirilýändigini bellemek gerek. Şunuň bilen birlikde, döwletimiziň ösüşleriniň esaslaryny üpjün edýän kanunçylyk-hukuk ulgamy hem kämilleşýär. Raýatlaryň azatlyklaryny, hukuklaryny we bähbitlerini goramak şol işleriň düýp özenini düzýär. «Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2019 — 2025-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasyna» laýyklykda, medeniýet, bilim, saglygy goraýyş, sport we syýahatçylyk ulgamlaryny ösdürmek babatda badalga berlen özgertmeler hem oňyn netijelerini berýär.

Sanly ulgamy ösdürmek döwlet syýasatynda ileri tutulýan ugur bolup durýar. Ylmyň soňky gazananlaryna esaslanýan, halkara standartlara laýyk gelýän täze, döwrebap innowasion tehnologiýalar we maglumat-aragatnaşyk enjamlary önümçilik, hyzmat ediş we beýleki ulgamlara, pudaklara giňden ornaşdyrylýar. Sanly ulgamyň tizlik, ýokary hil we amatlylyk babatda has netijeli ähmiýete eýe bolan mümkinçilikleri durmuşymyzda öz mynasyp ornuny tapýar.

Halkymyza baky bagtyýarlyk döwrüni peşgeş beren, eziz Diýarymyzy gülledip ösdürmekde, ony ähli babatda dünýä nusgalyk ýurda öwürmekde ýadawsyz aladalary edýän hormatly Belent Serkerdebaşymyzyň jany sag, ömri uzak, beýik işleri rowaç bolsun!

Gurbandurdy GARLYÝEW,

«Salgytlar hakynda» Türkmenistanyň bitewi Kanunyna üýtgetmeler girizmek hakynda

I. 2004-nji ýylyň 25-nji oktýabrynda Türkmenistanyň Halk Maslahaty tarapyndan kabul edilen «Salgytlar hakynda» Türkmenistanyň bitewi Kanunyna (2005-nji ýylyň 25-nji oktýabryndaky Türkmenistanyň Kanunynyň görnüşinde) (Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň resmi namalarynyň ýygyndysy, 2005 ý., HM-80; Türkmenistanyň Mejlisiniň Maglumatlary, 2005 ý., № 4, 37-nji madda; 2006 ý., № 3, 12-nji madda; 2007 ý., № 1, 20-nji we 24-nji maddalar, № 2, 48-nji madda, № 4, 68-nji we 74-nji maddalar; Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň resmi namalarynyň ýygyndysy, 2008 ý., HM-96; Türkmenistanyň Mejlisiniň Maglumatlary, 2008 ý., № 1, 7-nji madda, № 3, 41-nji madda; 2009 ý., № 2, 41-nji madda, № 3, 45-nji madda; 2010 ý., № 1, 19-njy madda, № 2, 34-nji madda, № 3, 64-nji madda; 2011 ý., № 1, 5-nji we 24-nji maddalar, № 2, 45-nji madda, № 3, 59-njy madda; 2012 ý., № 1, 48-nji madda, № 3, 68-nji madda; 2013 ý., № 1, 7-nji madda, № 2, 26-njy madda; 2014 ý., № 1, 24-nji we 49-njy maddalar, № 3, 112-nji madda, № 4, 149-njy madda; 2015 ý., № 2, 48-nji we 71-nji maddalar, № 3, 111-nji madda, № 4, 146-njy madda; 2016 ý., № 1, 52-nji madda, № 3, 118-nji madda, № 4, 144-nji we 165-nji maddalar; 2017 ý., № 2, 77-nji madda, № 3, 111-nji madda, № 4, 135-nji we 147-nji maddalar; 2018 ý., № 2, 42-nji madda, № 4, 95-nji we 107-nji maddalar; 2019 ý., № 2, 34-nji madda, № 4, 94-nji madda; 2020 ý., № 3, 45-nji madda, № 4, 84-nji madda; Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Maglumatlary, 2021 ý., № 2-3, 49-njy we 51-nji maddalar, № 4, 136-njy madda) şu üýtgetmeleri girizmeli:

119-njy maddadaky tablisanyň «Goşmaça tölegleriň möçberleri» diýen sütüninde:

«Öndürilýän harytlar boýunça» diýen bölümde:

«Piwo» böleginde «24%-i» diýen sany «26%-i» diýen sana çalşyrmaly;

«Tebigy üzüm çakyry, güýçli spirtli içgiler, likýorlar we düzüminde alkogol bolan gaýry alkogolly içgiler (üzüm löderesinden başga), şeýle hem düzüminde alkogol bolan çakyr serişdeleri» böleginde «31%-i», «48%-i» we «61%-i» diýen sanlary degişlilikde «34%-i», «53%-i» we «67%-i» diýen sanlara çalşyrmaly;

«Türkmenistanyň gümrük çägine getirilýän harytlar boýunça» diýen bölümde:

«Piwo» böleginde «73%-i» we «7» diýen sanlary degişlilikde «80%-i» we «8» diýen sanlara çalşyrmaly;

«Düzüminde aşakdaky möçberde alkogol bolan üzüm çakyrlary we alkogolly içgiler» böleginde «133%-i», «31» we «48» diýen sanlary degişlilikde «146%-i», «34» we «53» diýen sanlara çalşyrmaly;

«Spirtli içgiler taýýarlanylanda ulanylýan spirt (saglygy goraýyş maksady bilen getirilýänlerinden, şeýle hem döwlet kärhanalary, alyjylar birleşmeleriniň kärhanalary tarapyndan getirilýänlerinden beýlekileri)» böleginde «6» diýen sany «7» diýen sana çalşyrmaly;

172-nji maddanyň birinji böleginde:

ikinji tesimde «şeýle hem» diýen sözlerden soň «aragatnaşyk hyzmatlaryny (hemra arkaly aragatnaşyk hyzmatlary muňa degişli däldir), standartlaşdyrmak, metrologiýa, sertifikatlaşdyrmak çygryndaky hyzmatlary hem-de» diýen sözleri goşmaly;

üçünji tesimde «üçin» diýen sözden soň «, şeýle hem aragatnaşyk hyzmatlaryny (hemra arkaly aragatnaşyk hyzmatlary muňa degişli däldir), standartlaşdyrmak, metrologiýa, sertifikatlaşdyrmak çygryndaky hyzmatlary amala aşyrýan taraplar üçin – bu işden alynýan peýda we oňa degişli ýerlemekden daşarky amallar böleginde» diýen sözleri goşmaly.

II. Şu Kanun «Salgytlar hakynda» Türkmenistanyň bitewi Kanunynyň 3-nji maddasynyň ikinji böleginde bellenilen möhletlerde herekete girizilýär.

Türkmenistanyň Prezidenti
Gurbanguly BERDIMUHAMEDOW.