Ekologiýa taýdan arassa we galyndysyz işleýan innowasion tehnologiýalary ykdysadyýetimiziň dürli pudaklarynda ornaşdyrmak, daşky gurşawy zyýanly gazlardan we tüsselerden gorap saklamak, tebigy baýlyklary rejeli, tygşytly peýdalanmak döwrüň möhüm talaplarynyň hatarynda durýar.

Ýurdumyzda elektrik energetikasy pudagyny ösdürmäge uly üns berilýär. Obalardyr şäherleri elektrik energiýasy bilen ygtybarly we bökdençsiz üpjün etmek, artýan bölegini bolsa daşary ýurtlara ibermek, eksport edilýän ugurlarynyň sanyny artdyrmak boýunça iri taslamalar durmuşa geçirilýär. Milli Liderimiziň energetika pudagyny ösdürmek babatdaky syýasaty netijesinde ýurdumyzyň halkalaýyn energoulgamyny döretmek boýunça iri möçberli taslamanyň birinji tapgyry amala aşyryldy we Ahal — Balkan täze elektrik geçiriji ulgamy işe girizildi. Taslamanyň baş maksady ýurdumyzda elektrik energiýasynyň öndürilişini artdyrmakdan hem-de Aşgabadyň we welaýatlaryň energoulgamlaryny bir bitewi energetika halkasyna birleşdirmek arkaly halkymyzy elektrik energiýasy bilen üpjün etmegiň ygtybarlylygyny ýokarlandyrmakdan ybaratdyr.

Alym Arkadagymyz öz çykyşlarynda ählumumy meseleleriň biri bolan ýangyç we energiýa çeşmeleriniň tygşytly ulanylmalydygy barada yzygiderli nygtaýar. Dünýä tejribesinden belli bolşy ýaly, bu meseläniň üstünlikli çözgüdi jemgyýetiň geljekki ösüşi bilen bir hatarda, daşky gurşawy — biosferany goramak üçin hem örän möhüm bolmagynda galýar. Bu ugurda geljegi uly hasaplanýan usullaryň biri hem adaty bolmadyk, gaýtadan dikeldilýän energiýa çeşmelerini peýdalanyp, energiýa tygşytlaýjy täze tehnologiýalary ulanmakdan ybaratdyr.

Türkmenistanyň çäginiň, takmynan, 40 göterimi ýeliň energiýasyny ulanmaga amatly hasap edilýär. Ýeliň energiýasyny demirgazyk-günbatar etraplarda ulanmak has hem amatly bolup, bu etraplarda ýylyň dowamynda ýeliň tizligi ortaça 4 m/s-den ýokarydyr. Hazar deňziniň demirgazyk kenarlarynda howa akymynyň udel kuwwaty ýokary bolup, onuň bahasy 110 — 135 Wt/m2 barabardyr. Ýeliň energiýasynyň mümkinçiligi Balkan — Köpetdag ugrunda örän ýokary hasap edilýär we onuň bahasy 150 Wt/m2-den hem ýokarydyr. Merkezi welaýatlardan demirgazyk araçäk aralygynda ýeliň udel kuwwaty 100 Wt/m2-den ýokary bolmaýar. Umuman alnanda, ýeliň energetiki mümkinçiligi 5,5 mlrd. şertli ýangyjyň tonnasyna barabardyr.

Bellenilenleriň esasynda Türkmenistanyň çäginde ýel energetiki gurluşlary ornaşdyrmagyň ýerlerini saýlap almak we bu babatdaky gorlara baha bermek üçin ilki bilen taslamanyň amala aşyryljak sebitindäki ýeliň azyndan birýyllyk ortaça tizligini (dürli beýiklikde), ýyllyk we gündelik ugruny, tizliginiň gaýtalanyşyny, iň kiçi we iň uly ýokary tizligini kesgitlemek zerurdyr.

Dürli kuwwatlykdaky ýel elektrik gurnawlaryny gurmak we ýel energiýasyny öndürmek hem-de ondan netijeli peýdalanmaga gönükdirilen taslama işleri hünärmenleriň bu işe jogapkärli çemeleşmegini talap edýär. Ýel elektrik stansiýasynyň ýerleşdiriliş şertine baglylykda, onuň ýeliň energiýa çeşmeleri bilen bökdençsiz üpjün edilmegi ýel akymynyň tizligini ölçemek bilen kesgitlenýär. Şeýlelik bilen, ýel akymynyň ortaça tizliginiň birneme ýokarlanmagy öndürilýän energiýanyň mukdaryny ep-esli artdyrmaga mümkinçilik berýär. Hut şu görkeziji taslamanyň maliýe we ykdysady netijeliligine uly täsirini ýetirýär.

Häzirki wagtda merkezi elektrik üpjünçiliginden uzakdaky obalar, şol sanda elektrik energiýasyny sarp ediji dürli desgalar ýel elektrik gurnawlarynyň kömeginden giňden peýdalanýar. Emma ýokarda bellenilip geçilen ýeliň häsiýetnamasyna gabat gelýän ýerlerde ýel gurnawlarynyň kömegi arkaly energiýa öndürilip, gönüden-göni merkezi ulgama birikdirilýär. Ýel energiýasyny peýdalanmagyň esasynda daşky gurşawa zyňylýan zyýanly gazlaryň mukdaryny azaltmak tebigy energiýa gorlaryny tygşytlamaga bildirilýän talaplar bilen aýrylmaz baglanyşyklydyr.

Ýeliň energiýasyny netijeli peýdalanmak üçin bu barada doly maglumata eýe bolmaly. Meteorologik stansiýalarda toplanylýan umumy häsiýetnamalar munuň üçin ýeterlik bolmaýar. Bu ýagdaý ýeliň tebigy düzüminiň, anyklygynyň we başlangyç görkezijileriň takyklygynyň çäklerini, ýeliň energiýasynyň amaly ulanmak mümkinçiliklerini we beýleki käbir sebäplerini hasaba alýan ýörite häsiýetnamalaryň zerurlygyny ýüze çykarýar. Şeýle häsiýetnamalaryň alynmagy we toplanylmagy ýel energetiki kadastryny işläp taýýarlamagyň esasy meselesi hasaplanýar.

Ýel energetiki kadastry ýeliň energetiki ähmiýetini ýüze çykarmaga, ýel elektrik gurnamalarynyň mümkin bolan iş kadalaryny kesgitlemäge mümkinçilik berýän aerologik we energetiki häsiýetnamalaryň toplumydyr.

Kadastry işläp taýýarlamak üçin başlangyç görkezijileriň esasy çeşmesi gidrometeogulluk torunyň daýançlarynda ýele gözegçilikler hasaplanýar. Gije-gündiziň dowamynda birnäçe gezek geçirilýän bu gözegçilikler onlarça ýyly öz içine alýar we giňişleýin hakyky maglumatlaryň toplumyny emele getirýär.

«Türkmenistanda 2019 — 2025-nji ýyllarda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň Konsepsiýasyny», şeýle hem «Energiýany tygşytlamagyň 2018 — 2024-nji ýyllar üçin Döwlet maksatnamasyny» amala aşyrmakda ýerine ýetirilmeli çäreleriň meýilnamasynda 2018 — 2021-nji ýyllar aralygynda Türkmenistanyň çäginde Gün, ýel energetiki gurluşlary ornaşdyrmagyň ýerlerini saýlap almak boýunça teklipleri we Gün hem-de ýel kadastryny işläp taýýarlamak, Gün we ýel energetiki gorlara baha bermek wezipeleri durýar. Olary durmuşa geçirmek, ýel energetiki kadastryny işläp taýýarlamakda ygtybarlylygy üpjün etmek maksady bilen, «Ýel energetiki kadastryny işläp taýýarlamagyň sanly ulgamy» atly programma üpjünçiligi dolulygyna C sharp (C#) programmalaşdyryjy dilde taýýarlanyldy. Bu üpjünçiligiň hasaplamalarynyň netijesinde alnan maglumatlary sebitdäki ýel energiýa gorlaryna baha bermekde we ýel energetiki gurnawlaryň guruljak ýerlerini kesgitlemekde hem-de ýurdumyzyň ýel energiýa serişdeleriniň maglumatlar binýadynyň sanly ulgamyny döretmekde peýdalanmak bolar.

Türkmenistanyň Döwlet energetika institutynyň «Gaýtadan dikeldilýän energiýa çeşmeleri» ylmy-önümçilik merkezinde taýýarlanylan bu programma üpjünçiligi üçin Maliýe we ykdysadyýet ministrliginiň Intellektual eýeçilik boýunça döwlet gullugyndan şahadatnama alyndy.

Milli Liderimiziň döredýän giň mümkinçilikleri ylmy işgärleri öňde goýlan wezipeleri üstünlikli amala aşyrmaga ruhlandyrýar.

Kakageldi SARYÝEW,

Aşgabat, 20-nji dekabr (TDH). Şu gün hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň käbir orunbasarlary, birnäçe ministrlikleriň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň ýolbaşçylary, Aşgabat şäheriniň hem-de welaýatlaryň häkimleri bilen sanly ulgam arkaly nobatdaky iş maslahatyny geçirdi. Onda ýurdumyzyň sebitlerini durmuş-ykdysady taýdan ösdürmek, möwsümleýin oba hojalyk işleriniň alnyp barlyşy, paýtagtymyzyň abadanlaşdyrylyşy, Täze ýyly garşylamaga taýýarlyk görlüşi baradaky meseleler ara alnyp maslahatlaşyldy.

Milli Liderimiz sanly ulgam arkaly geçirilýän iş maslahatyny açyp, Türkmenistanyň Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň obasenagat toplumyna gözegçilik edýän orunbasary E.Orazgeldiýewi we welaýatlaryň häkimlerini göni aragatnaşyga çagyrdy.

Döwlet Baştutanymyz, ilki bilen, Ahal welaýatynyň häkimi Ý.Gurbanowa söz berdi. Häkim welaýatda alnyp barylýan işler barada hasabat berip, geljek ýyl bol hasyl ýetişdirmek üçin bugdaý ekilen meýdanlarda ideg işleriniň geçirilişi, şunda oba hojalyk tehnikalarynyň we gurallarynyň işledilişi, şeýle hem geljek ýylyň hasylynyň düýbüni tutmak işleriniň geçirilişi barada habar berdi. Şu işler bilen bir hatarda, oba hojalyk tehnikalaryny we gurallaryny ekiş möwsümine taýýarlamak talabalaýyk alnyp barylýar. Mundan başga-da, welaýatda gowaçadan boşan meýdanlarda şüdügär sürüminiň geçirilişi, ýurdumyzda azyk üpjünçiligini berkitmek we ilaty özümizde öndürilen ýeralma hem-de gök-bakja önümleri bilen bolelin üpjün etmek üçin ýaz ekişine taýýarlyk işleriniň alnyp barlyşy barada hasabat berildi.

Häkim ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasyna hem-de Oba milli maksatnamasyna laýyklykda, welaýatda şu ýyl göz öňünde tutulýan işleriň ýokary hilli ýerine ýetirilmegi üçin zerur çäreleriň görülýändigi barada hasabat berdi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, ýurdumyzda azyk üpjünçiligini has-da pugtalandyrmak, ilaty özümizde öndürilýän azyklyk oba hojalyk önümleriniň dürli görnüşleri bilen üpjün etmek boýunça welaýatda meýilleşdirilen işleri üstünlikli durmuşa geçirmek üçin ähli zerur çäreleri görmek barada häkime birnäçe degişli tabşyryklary berdi.

Soňra Balkan welaýatynyň häkimi T.Atahallyýew sebitde alnyp barylýan işler barada hasabat berdi. Häkim welaýatda geljek ýyl bol hasyl ýetişdirmek üçin bugdaý ekilen meýdanlarda ideg işleriniň alnyp barlyşy, şunda oba hojalyk tehnikalarynyň we gurallarynyň bökdençsiz işledilişi, geljek ýylyň hasylynyň düýbüni tutmak işleriniň geçirilişi, oba hojalyk tehnikalarynyňdyr gurallarynyň ekiş möwsümine taýýarlanylyşy barada hasabat berdi.

Welaýatda gowaçadan boşan meýdanlarda şüdügär sürümi bellenen agrotehniki talaplara laýyklykda alnyp barylýar. Azyk üpjünçiligini berkitmek we ilaty özümizde öndürilen ýeralma hem-de gök-bakja önümleri bilen bolelin üpjün etmek üçin welaýatda ýaz ekişine taýýarlyk işleri talabalaýyk ýerine ýetirilýär.

Hasabatyň çäklerinde gowaçanyň hasylyny ýokarlandyrmak, ýeralmanyň we gök-bakja ekinleriniň ekilýän meýdanlaryny köpeltmek hem-de piläniň öndürilişini artdyrmak boýunça geçirilýän taýýarlyk işleri barada hem aýdyldy.

Döwlet Baştutanymyz ýurdumyzy 2019 — 2025-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasyna hem-de Oba milli maksatnamasyna laýyklykda, welaýatda şu ýyl göz öňünde tutulýan işleriň ýokary hilli ýerine ýetirilmegi üçin zerur çäreleriň görlüşi bilen gyzyklandy. Bu meseleler babatda häkim bellenen işleriň talabalaýyk alnyp barylýandygyny habar berdi.

Hormatly Prezidentimiz hasabaty diňläp, ilaty özümizde öndürilýän ýeralma we gök-bakja önümleri bilen doly üpjün etmek, olaryň daşary ýurtlardan getirilýän möçberlerini azaltmak hem-de eksport mümkinçiliklerini ýokarlandyrmak maksady bilen, geljek ýylyň hasylyndan başlap, sebitde bu ekinleriň ekilýän meýdanlarynyň artdyrylmalydygyna ünsi çekip, bu babatda häkime anyk tabşyryklary berdi.

Soňra sanly ulgam arkaly geçirilýän iş maslahatynda Daşoguz welaýatynyň häkimi N.Nazarmyradowyň hasabaty diňlenildi. Ol sebitdäki işleriň ýagdaýy, güýzlük bugdaýa ideg etmek boýunça işleriň agrotehnikanyň kadalaryna laýyklykda geçirilişi, bu işde oba hojalyk tehnikalarynyň we gurallarynyň işledilişi barada hasabat berdi.

Şeýle hem azyk üpjünçiligini berkitmek we ilaty özümizde öndürilen ýeralma hem-de gök-bakja önümleri bilen bolelin üpjün etmek üçin, sebitde ýaz ekişine taýýarlyk işleriniň alnyp barlyşy barada habar berildi.

Häkim welaýatda gowaçanyň hasylyny ýokarlandyrmak, ýeralmanyň we gök-bakja ekinleriniň ekilýän meýdanlaryny köpeltmek, piläniň öndürilişini artdyrmak boýunça görülýän taýýarlyk işleri barada hem hasabat berdi.

Ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasyna hem-de Oba milli maksatnamasyna laýyklykda, welaýatda şu ýyl göz öňünde tutulýan işleriň ýokary hilli ýerine ýetirilmegi ugrunda zerur çäreler görülýär.

Döwlet Baştutanymyz hasabaty diňläp, ilaty özümizde öndürilýän zerur azyklyk oba hojalyk önümleri bilen üpjün edip, olaryň daşary ýurtlardan getirilýän möçberlerini azaltmak hem-de eksport mümkinçiliklerini ýokarlandyrmak ugrunda welaýatda bu ekinleriň ekilýän meýdanlaryny artdyrmagy tabşyrdy.

Sanly ulgam arkaly geçirilýän iş maslahaty Lebap welaýatynyň häkimi Ş.Amangeldiýewiň hasabaty bilen dowam etdi. Häkim güýzlük bugdaýa ideg edilişi, bu işde oba hojalyk tehnikalarynyň we gurallarynyň işledilişi, geljek ýylyň hasylynyň düýbüni tutmak, oba hojalyk tehnikalaryny we gurallaryny ekiş möwsümine taýýarlamak boýunça alnyp barylýan işler, gowaçadan boşan meýdanlarda şüdügär sürüminiň geçirilişi barada hasabat berdi.

Azyk üpjünçiligini berkitmek we ilaty özümizde öndürilen ýeralma hem-de gök-bakja önümleri bilen bolelin üpjün etmek üçin ýaz ekişine taýýarlyk işleri depginli alnyp barylýar.

Hasabatyň çäklerinde ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasyna hem-de Oba milli maksatnamasyna laýyklykda, sebitde şu ýyl göz öňünde tutulýan işleriň ýokary hilli ýerine ýetirilmegi üçin görülýän zerur çäreler barada habar berildi.

Hormatly Prezidentimiz hasabaty diňläp, ýurdumyzyň senagat kärhanalaryny pagta önümleri bilen ýeterlik möçberde üpjün etmek maksady bilen, welaýatda gowaçanyň hasylyny ýokarlandyrmagyň hasabyna pagta öndürmek boýunça bellenen meýilnamanyň ýerine ýetirilmegini berjaý etmegi tabşyrdy.

Soňra Mary welaýatynyň häkimi D.Annaberdiýew sebitde alnyp barylýan işler, şol sanda bugdaý ekilen meýdanlara ideg edilişi, geljek ýylyň hasylynyň düýbüni tutmak işleriniň geçirilişi barada hasabat berdi.

Welaýatda gowaçanyň hasylyny ýokarlandyrmak, ýeralmanyň we gök-bakja ekinleriniň ekilýän meýdanlaryny köpeltmek hem-de piläniň öndürilişini artdyrmak boýunça taýýarlyk işleri barada hem hasabat berildi.

Hasabatda bellenilişi ýaly, ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasyna hem-de Oba milli maksatnamasyna laýyklykda, welaýatda şu ýyl göz öňünde tutulýan işleriň ýokary hilli ýerine ýetirilmegi üçin zerur çäreler görülýär.

Milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, azyk üpjünçiligini has-da pugtalandyrmak, ilaty özümizde öndürilýän azyklyk oba hojalyk önümleriniň dürli görnüşleri bilen üpjün etmek boýunça meýilleşdirilen işleri üstünlikli durmuşa geçirmek üçin ähli zerur çäreleri görmegi tabşyrdy.

Ýurdumyzyň senagat kärhanalaryny pagta önümleri bilen ýeterlik möçberde üpjün etmek maksady bilen, welaýatda gowaçanyň hasylyny ýokarlandyrmagyň hasabyna pagta öndürmek boýunça bellenen meýilnama ýerine ýetirilmelidir.

Hormatly Prezidentimiz geljek ýylda ýeralma we gök-bakja ekinleriniň ekişini bellenen agrotehniki möhletlerde geçirmek üçin ekin meýdanlaryny, tehnikalary we gurallary hem-de zerur bolan tohumlary möwsüme doly taýýarlamak barada görkezmeleri berdi.

Soňra iş maslahatynda milli Liderimiz Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary E.Orazgeldiýewe söz berdi. Wise-premýer ýurdumyzyň oba hojalyk işleriniň alnyp barlyşy, hususan-da, şu günler welaýatlaryň bugdaý ekilen meýdanlarynda howa şertlerine laýyklykda, ösüş suwuny tutmak we mineral dökünler bilen iýmitlendirmek işleriniň ýerine ýetirilýändigi, bugdaýa ideg etmekde oba hojalyk tehnikalarynydyr gurallaryny netijeli işletmek boýunça zerur çäreleriň görülýändigi barada hasabat berdi.

Geljek ýylda gowaçanyň we beýleki oba hojalyk ekinleriniň bol hasylyny ösdürip ýetişdirmek maksady bilen, häzir ýazky ekiş möwsümine taýýarlyk işleri alnyp barylýar. Bu ugurda gowaçadan boşan meýdanlarda sürüm işleri dowam edýär, ýerleri möwsüme taýýarlamak boýunça zerur işler geçirilýär, oba hojalyk tehnikalarydyr gurallary abatlanylýar.

Wise-premýer milli Liderimiziň tabşyryklaryna laýyklykda, ilatymyzy ýurdumyzda öndürilýän ýeralma, gök-bakja we beýleki azyklyk oba hojalyk önümleri bilen üpjün etmek boýunça zerur işleriň geçirilýändigi barada aýdyp, welaýatlarda geljek ýylda bu ekinleriň meýdanyny artdyrmak hem-de olaryň ekiljek ýerlerini, tohumlaryny taýýarlamak babatda degişli işleriň alnyp barylýandygy barada hasabat berdi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, ýurdumyzda azyk üpjünçiligini berkitmek we geljek ýyl bol hasyl ýetişdirmek üçin welaýatlaryň bugdaý meýdanlarynda ideg işlerini agrotehniki möhletlerde talabalaýyk geçirmegiň möhümdigini nygtady. Bu işde oba hojalyk tehnikalary we gurallary netijeli ulanylmalydyr.

Döwlet Baştutanymyz welaýatlarda gowaçadan boşan meýdanlarda sürüm işleriniň alnyp barlyşyna degişli meselä ünsi çekip, geljek ýylyň ýaz ekişinde ulanyljak oba hojalyk tehnikalaryny we gurallaryny abatlamak hem-de möwsüme taýýarlamak işlerine hemmetaraplaýyn guramaçylykly çemeleşmegi tabşyrdy.

Ilaty özümizde öndürilen ýeralma hem-de gök-bakja önümleri bilen bolelin üpjün etmek, olaryň daşary ýurtlardan getirilýän möçberlerini azaltmak hem-de eksport mümkinçiliklerini ýokarlandyrmak maksady bilen, bu ekinleriň ekilýän meýdanlaryny giňeltmek zerur diýip, milli Liderimiz belledi.

Döwlet Baştutanymyz welaýatlarda ýüpek kärhanalarymyz üçin piläniň öndürilişini artdyrmak boýunça hem zerur çäreleri görmegi tabşyrdy.

Milli Liderimiz sebitlerde Täze ýyl baýramçylygyny ýokary derejede guramak babatda degişli tabşyryklary berdi.

Soňra hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow sanly ulgam arkaly geçirilýän iş maslahatynda Aşgabat şäheriniň häkimi R.Gandymowy we Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary Ç.Purçekowy göni aragatnaşyga çagyrdy.

Ilki bilen, häkim Aşgabat şäherini mundan beýläk-de abadanlaşdyrmak, arassaçylyk kadalaryny berjaý etmek, ýakynlaşyp gelýän Täze ýyl baýramyny ýokary derejede mynasyp garşylamak boýunça görülýän taýýarlyk işleri barada hasabat berdi. Bu ugurda maksatnamalaýyn işler alnyp barylýar.

Soňra wise-premýer Ç.Purçekow gözegçilik edýän pudaklarynda alnyp barylýan işler, hususan-da, gurluşyk pudagynda möhüm desgalardaky işleriň barşy barada hasabat berdi.

Döwlet Baştutanymyz hasabatlary diňläp, ýurdumyzyň baş şäheriniň mundan beýläk-de abadanlaşdyrylmagynyň we arassaçylyga degişli kadalaryň berk berjaý edilmeginiň hemişe möhüm talapdygyny nygtamak bilen, bu ugurda ýerine ýetirilýän işleri yzygiderli gözegçilikde saklamagyň zerurdygyny belledi.

Hormatly Prezidentimiz paýtagtymyzda abadanlaşdyryş işleriniň çäklerinde gök zolaklary döretmek boýunça wezipeleriň ylmy taýdan esaslandyrylan usulda ýerine ýetirilmelidigini nygtady. Bu işleriň bildirilýän talaplara laýyklykda alnyp barylmagy Aşgabat şäheriniň hemmetaraplaýyn nusgalyk derejede bolmalydygy baradaky wezipeleriň berjaý edilmeginde mynasyp orun eýeleýär.

Döwlet Baştutanymyz sözüni dowam edip, Täze ýyl baýramçylygyny mynasyp garşylamagyň we ýokary derejede bellemegiň häzir ilkinji nobatdaky wezipeleriň hatarynda durýandygyna ünsi çekip, bu babatda birnäçe degişli görkezmeleri berdi.

Milli Liderimiz 2022-nji ýylyň ýakynlaşyp gelýändigini nygtap, Täze ýyl baýramyny hemmetaraplaýyn guramaçylykly, şowhunly we ýokary derejede geçirmek boýunça zerur tagallalaryň edilmelidigini aýdyp, bu babatda wise-premýere hem-de Aşgabat şäheriniň häkimine birnäçe tabşyryklary berdi.

Soňra hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow sanly ulgam arkaly geçirilýän iş maslahatyny söwda toplumynyň ýolbaşçylary bilen dowam etdi.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary Ç.Gylyjow döwlet Baştutanymyzyň ozal beren tabşyryklaryna laýyklykda, ýurdumyzyň bazarlarynda haryt üpjünçiligini artdyrmak, ilatyň giň görnüşli harytlara bolan isleglerini kanagatlandyrmak maksady bilen, söwda toplumynyň pudaklarynda geçirilýän işler barada hasabat berdi.

Soňra söwda we daşary ykdysady aragatnaşyklar ministri O.Gurbannazarow milli Liderimiziň beren tabşyryklaryndan ugur alnyp, Täze ýylyň öňüsyrasyndaky şu günlerde ýurdumyzyň bazarlarynyň we dükanlarynyň dürli harytlar bilen bolelin üpjün edilmegi ugrunda görülýän yzygiderli çäreler barada hasabat berdi.

Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň müdiriýetiniň başlygy D.Hudaýberdiýew hormatly Prezidentimiziň ozal beren tabşyryklarynyň ýerine ýetirilişi barada hasabat berip, telekeçilik ulgamynda zerur önümleriň öndürilýän mukdaryny artdyrmak maksady bilen degişli işleriň dowam etdirilýändigi barada aýtdy.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabatlary diňläp, söwda toplumynda alnyp barylýan işleriň ýurdumyzyň ykdysady ösüşinde esasy orunlaryň birini eýeleýändigini belläp, bu ugurda ýerine ýetirilýän wezipeleriň örän ähmiýetlidigini nygtady. Mundan başga-da, döwlet Baştutanymyz söwdanyň medeniýetini, halka hyzmat etmegiň hilini ýokarlandyrmak, ilatyň isleglerini öwrenmek, sanly ulgamyň ornaşdyrylyşyny giňeltmek babatda birnäçe tabşyryklary berdi. Şunuň bilen bir hatarda, daşary ýurtlara iberilýän önümleriň möçberlerini artdyryp, beýleki döwletlerden getirilýän harytlaryň möçberlerini bolsa azaltmagyň zerurdygy bellenildi.

Milli Liderimiz bu işlerde kiçi we orta telekeçiligiň eýeleýän möhüm ornuny göz öňünde tutup, hususy ulgamda işleri kämilleşdirmek boýunça zerur çäreleriň görülmelidigini nygtamak bilen, degişli ýolbaşçylara birnäçe tabşyryklary berdi.

Döwlet Baştutanymyz Täze ýylyň ýetip gelýän günlerinde ýurdumyzyň bazarlarynyň, söwda merkezleriniň harytlar bilen doly üpjün edilişini gazanmagyň möhüm talap bolup durýandygyna ünsi çekdi. Şunuň bilen baglylykda, milli Liderimiz degişli pudak edaralarynyň ýolbaşçylary bilen ýurdumyzda öndürilýän harytlaryň eksport edilýän möçberlerini artdyrmagyň meseleleriniň üstünde işlemegi dowam etmegi tabşyrdy.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow harytlaryň görnüşini köpeltmek ugrunda alnyp barylýan işlerde, şeýle hem käbir guramaçylyk işlerinde nogsanlyklara ýol berilýändigini belledi. Şunuň bilen baglylykda, wezipe borçlaryny talabalaýyk ýerine ýetirmän, garamagyndaky edaralaryň işine gözegçiligi gowşadandygy üçin Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary Ç.Gylyjowa hem-de söwda we daşary ykdysady aragatnaşyklar ministri O.Gurbannazarowa berk käýinç yglan edildi hem-de ýol berlen kemçilikleri gysga wagtyň içinde düzetmek olara soňky gezek duýduryldy.

Hormatly Prezidentimiz iş maslahatyny jemläp, onda garalan meseleleriň örän wajypdygyny belledi hem-de Täze ýyly ýokary derejede mynasyp garşylamak baradaky meseleleri ilkinji nobatdaky wezipeleriň hatarynda görkezdi.

Häzirkizaman innowasion ösüşiň önümi bolan sanly tehnologiýalaryň bank ulgamyna işjeň ornaşdyrylmagy olaryň işiniň kämilleşmegine oňyn şert döredýär.

Ýurdumyzyň karz edaralary tarapyndan ilata döwrebap derejede hyzmat etmek, nagt däl hasaplaşyklaryň gerimini giňeltmek, geçirilýän hasaplaşyklary tizleşdirmek maksady bilen ähli söwda we hyzmat ediş nokatlarynda töleg terminallaryny ornaşdyrmak işine yzygiderli maýa goýum serişdeleri goýulýar. Sanly ulgamda «Internet-bank», «Mobil-bank», «Elektron söwda», «Halkbank terminal», «QR-kod», «Galtaşyksyz töleg» ulgamlary arkaly ýerine ýetirilýän amallaryň sany artdyrylýar, hili has-da ýokarlandyrylýar.

«Internet-bank» we «Mobil-bank» hyzmatlary müşderiniň bank amallaryna we hyzmatlaryna bolan isleglerini kanagatlandyrmaga, şol sanda pul geçirimlerini ýeňilleşdirmäge we çaltlandyrmaga, tölegler geçirilende wagty tygşytlamaga oňaýly şertleri döredýär. Ýurdumyzyň degişli karz edaralary tarapyndan «Türkmenhowaýollary», «Türkmendemirýollary» hem-de «Türkmenawtoulaglary» agentlikleri bilen bilelikde bank kartlaryny ulanyp, demirýol, howa ýoly peteklerini hem-de şäherara ugurlarda gatnaýan awtobuslarda petekleri internet ulgamynyň üsti bilen nagt däl görnüşinde satyn almak mümkinçiligi döredildi. Her bir raýat degişli karz edarasyna baryp, şahsy bank hasabyny «Internet-bank» hem-de «Mobil-bank» hyzmatlaryna birikdirmek arkaly bu hyzmatlaryň amatlylyklaryndan peýdalanyp bilýär. Ýeri gelende aýtsak, 2021-nji ýylyň 1-nji oktýabry ýagdaýyna «Internet-bank» we «Mobil-bank» hyzmatyna birikdirilen müşderileriň sany 761,5 we 38,2 müňe ýetdi, ýagny, geçen ýylyň degişli döwrüne görä 1,3 esseden we 1,5 esseden gowrak artdy. 2021-nji ýylyň 1-nji oktýabr ýagdaýyna bankomatlaryň, terminallaryň, «Internet-bank», «Mobil-bank» we «Elektron söwda» ulgamlarynyň üsti bilen amal edilen nagt däl hasaplaşyklaryň möçberi 8,2 milliard manatdan geçdi, bu görkeziji geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, 1,4 esseden gowrak ýokarlandy.

Hormatly Prezidentimiziň tabşyryklaryny öz wagtynda ýerine ýetirmek, şol sanda nagt däl hasaplaşyklaryň gerimini giňeltmek boýunça alnyp barylýan işleriň çäklerinde ýurdumyzyň käbir banklary tarapyndan galtaşyksyz töleg tehnologiýasy bilen işleýän bank kartlary hem ulanyşa goýberildi. «Rysgal» paýdarlar täjirçilik banky tarapyndan raýatlarymyza bölek satuw we hyzmat ulgamlarynda «QR-kod» ulgamy arkaly hasaplaşyklary geçirmek boýunça mümkinçilik döredildi.

Şeýle hem ýurdumyzyň karz edaralarynda ilata uzak aralykdan bank kartlaryny açmak, täzeden çap etmek boýunça arzalaryny elektron usulda kabul etmek we bu boýunça tölegleri onlaýn görnüşde tölemek, karz almaga isleg bildirýän raýatlara arzalary elektron görnüşde kabul etmek we müşderä onuň ýagdaýy barada onlaýn habar bermek hyzmaty, ýagny, «onlaýn-kabulhana» döredildi. Şeýle döwrebap işleriň geçirilmegi bank ulgamynda raýatlarymyza amatly mümkinçilikleri döredýän sanly bank amallarynyň görnüşiniň has-da artýandygyna şaýatlyk edýär.

Işjeňligi bilen müşderileri özüne çekýän beýleki sanly bank hyzmatlary bolsa «Elektron gapjyk» diýlip atlandyrylýar. Elektron gapjyk — bu nagt pullary ulanmazdan, karz edaralaryndaky hasaplar boýunça pul serişdeleriniň hereket edýän dolanyşygydyr, ýagny, nagt däl hasaplaşykdyr. Häzirki wagtda daşary ýurt tejribesinde hakyky wagt tertibinde degişli bankyň internet sahypasynyň üsti bilen kiçi möçberdäki tölegleri amala aşyrmak üçin Elektron gapjyk hyzmatynyň has giňden ulanylýan görnüşleri bar. Muňa mysal hökmünde «Web money», «Yandex money», «Qiwi wallet», «Perfect money», «Elecsnet» «Pay pal», «Payeer» we beýlekileri görkezip bolar. Şeýle görnüşli internet arkaly haryt we hyzmatlaryň tölegleri geçirilende, goraglylygy, amallaryň çalt geçirilmegi hem-de hyzmatlaryň amatlylygy bilen müşderileriň ösen isleglerini kanagatlandyrmakda uly ähmiýete eýedir.

Ýurdumyzyň karz edaralary tarapyndan hem elektron töleg hyzmatlary arkaly ýerine ýetirilýän bank amallarynyň sany artdyrylýar, hili ýokarlandyrylýar. Mysal hökmünde «Rysgal» paýdarlar täjirçilik bankynyň «Rysgal pay», Türkmenistanyň «Halkbank» paýdarlar täjirçilik bankynyň «Talyp tölegi» onlaýn hyzmatlaryny görkezmek bolar. Hormatly Prezidentimiziň parasatly ýolbaşçylygynda amala aşyrylýan bank ulgamyndaky özgertmeleriň ählisi ýurdumyzyň raýatlarynyň hal-ýagdaýyny has-da gowulandyrmaga, olaryň ýaşaýyş-durmuş derejesini dünýäniň ösen ýurtlarynyň derejesine ýetirmäge gönükdirilendir.

Güneş AKMYRADOWA,

Kerki etrabynyň Astanababa şäherçesinde işe girizilen «Ýelken» aýakgap sehiniň işläp başlanyna entek köp wagt bolanok. Gysga wagtyň içinde sehiň hünärmenleriniň taýýarlaýan önümleriniň ilatyň isleg bildirýän harydyna öwrülmegi guwandyryjydyr. Galyberse-de, aýakgaplaryň ýerli çig mallaryň hasabyna taýýarlanylmagy köpçüligiň göwnünden turýar.

Yhlas etseň, bitmejek iş ýok. Telekeçi Arslan Möwlamow hem turuwbaşdan öz öňünde goýan maksadyna ýüregi bilen ýapyşdy. Ol bu ugurdan iş alyp barýan hünärmenler bilen tanyşdy, maslahatlaşdy. Türkmenabatly tejribeli aýakgap ussasy Şükürylla Bahryýew oňa el kömegini, dil kömegini berdi. Bäherden etrabyndaky «Ak suw» hojalyk jemgyýetiniň hünärmenleri, Mary şäherinden telekeçi Dörtguly Haýdarow bu kiçi kärhanany ýerli çig maldan taýýarlanýan daban, emeli gaýyş, ýelim, kagyz, deri, granitol ýaly serişdeler bilen üpjün edip başladylar.

Işlejege ýurdumyzda mydama goldaw bar. Arslan bankdan karz pul serişdesiniň hasabyna kärendesine jaý hem aldy. Aýakgap tikmäge höwesek ýaşlar-da tapyldy. Häzirki wagtda sehde oglan-gyzlaryň 17-si zähmet çekýär. Olar gysga wagtyň içinde işiň abyny-tabyny kemsiz ele aldylar. Sehde köp işleriň el güýji bilen ýerine ýetirilýändigine garamazdan, aýakgaplaryň görnüşleriniň owadan, hiliniň ýokarydygyny aýratyn bellemek gerek. Aýakgaplaryň pasyllara görä dürli görnüşli, dürli ölçegde, dürli reňkde alyjylaryň islegine laýyk taýýarlanylmagy müşderileriň göwnünden turýar. Netijede, işiň öndürijiligi gün-günden ýokarlanýar.

Bu ýerde işler özara guralan ýaryş esasynda alnyp barylýar. Biçimçi Ylham Mürzäýew, tikinçi Ogulgeldi Rozykulowa, galypçy Süleýman Allaýew, ýelimleýji Aýna Hudaýnazarowa ýaryşda öňdeligi eýeleýär.

Ýakynda «Ýelken» aýakgap sehinde bolup, işleriň gidişi bilen gyzyklandyk. Şonda Türkmenistanyň Magtymguly adyndaky Ýaşlar guramasynyň Kerki etrap Geňeşiniň başlygy Arzuw Rahmanowa bilen gabatlaşdyk. Ol bu ýere — ýaşlaryň arasyna ýygy-ýygydan gelýändigini, öňdebaryjylary höweslendirip durýandyklaryny aýtdy. Dogrudan hem, sehde işleýänleriň hemmesi diýen ýaly ýaşlar. Olaryň bar ýerinde işiň ilerlejegine şübhe ýok. Sehiň ýolbaşçysy Arslan Möwlamow şeýle gürrüň berýär:

— Bir günde 45 — 50 jübüt aýakgap öndürýäris. Türkmenabat, Kerki şäherlerinde, Köýtendag, Hojambaz etraplarynda özümiziň aýakgap dükanlarymyzy açdyk. Harytlarymyzy şol ýerdäki hususy dükanlarymyzda elýeterli bahadan satuwa goýberýäris. Geljekde Aşgabat şäherinde we beýleki welaýat merkezlerinde dükanlarymyzy açmagy meýilleşdirýäris. Iş orunlaryny köpeldip, öndürýän önümlerimiziň görnüşini hem artdyrmakçy. Diňe aýakgap däl, eýsem, gelin-gyzlar üçin el torba, gapjyk, mekdep okuwçylary üçin goş torba ýaly harytlary hem taýýarlap, köpçülige hödürlemekçi. Olary alyjylaryň isleglerine görä, dürli reňkde, dürli biçüwde tikmek niýetimiz bar.

Gyşda geýer ýaly üsti ýapyk, galyň aýakgaplary hem öndürýäris. Olar ekologik taýdan arassa, adam saglygy üçin peýdaly. Doňakçylykda taýmazlygyny, ýagyşda-ýagmyrda içine suw geçirmezligini göz öňünde tutup tikýäris. Häzirki wagtda bizde aýakgap tikýän enjamlar hem bar. Türkiýe döwletine ýene-de 20-sini sargyt etdik.

...Hawa, «Ýelken» aýakgap sehiniň işi barha ilerleýär. Onuň öndürýän ýokary hilli aýakgaplarynyň hyrydarlarynyň hem sany barha artýar.

Ödegeldi KULYÝEW,

Hormatly Prezidentimiziň taýsyz tagallasynyň netijesinde Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe Garaşsyz, hemişelik Bitarap Diýarymyzda täze pudaklary döretmek, senagatda we durmuş-medeni ulgamda köpsanly desgalaryň gurulmagy bilen milli ykdysadyýetimiz netijeli ösdürilýär. Durnukly ösüş meseleleri dünýäniň ähli ýurtlary, şol sanda, Türkmenistan üçin hem wajyp wezipeleriň biri bolup durýar. 2015-nji ýylyň 25-nji sentýabrynda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň 70-nji mejlisinde sözlän sözünde «Şu gün biz ýakyn 15 ýyl üçin bilelikdäki hereketleriň maksatnamasy hökmünde Durnukly ösüş maksatlaryny kabul edýäris. Şeýlelik bilen howanyň üýtgemeginiň we ekologiýa meselelerini çözmezden, Ýer ýüzüniň döwletleriniň we halklarynyň durmuş-ykdysady ösüşini gazanmagyň mümkin däldigine aýdyň düşünýäris. Şunuň bilen baglylykda, Birleşen Milletler Guramasynyň, onuň Baş sekretarynyň ählumumy ekologiýa töwekgelçiliklerini azaltmak boýunça täsirli çäreleri taýýarlamaga gönükdirilen tagallalaryny goldaýarys» diýip belläp geçdi.

2016-njy ýylyň 20-nji sentýabrynda Türkmenistanyň Hökümeti Durnukly ösüş maksatlarynyň 17-sini, wezipeleriň 148-sini we görkezijileriň 187-sini tassyklady. Görkezijileriň milli sanawynyň üýtgedilmegi netijesinde häzirki wagtda ýurtda 148 wezipe we 175 görkeziji tassyklanyldy.

Kabul edilen Durnukly ösüş maksatlaryny durmuşa geçirmek we olaryň amala aşyrylyşy barada hasabat bermek maksady bilen, 2017-nji ýylyň noýabr aýynda monitoring ulgamynyň institusional gurluşy tassyklanyldy hem-de Durnukly ösüş maksatnamasyny ornaşdyrmak boýunça iş toparlary döredildi. Döwlet gullukçylarynyň we talyplaryň arasynda, jemgyýetçilik guramalarynda, milli ykdysadyýetiň hususy böleginde 2030-njy ýyla çenli Durnukly ösüş boýunça bilimleri ýaýratmak maksady bilen Türkmenistanyň Daşary işler ministrliginiň Halkara gatnaşyklary institutynyň binýadynda Ylmy-usulyýet merkezi döredildi.

«Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2019 — 2025-nji ýyllarda Durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň maksatnamasy» üç ugur boýunça: durnukly ykdysady ösüşe, durmuş böleginiň ösdürilmegine we ekologiýa howpsuzlygyny üpjün etmekligegönükdirilendir. Durnukly ösüşiň ugurlarynda senagat pudagynyň we hyzmatlar ulgamynyň düzümleýin özgerdilmegi hem göz öňünde tutulýar. Şol ulgamlar bolsa ýurdumyzyň esasy ugurlarynyň biri bolup durýar. Bu babatda hormatly Prezidentimiz tarapyndan ýokary hilli önümleri çykarmak boýunça täze tehnologiýalara esaslanýan önümçilikleri goldamaga aýratyn üns berilýär. Döwlet eýeçiliginiň desgalaryny hususylaşdyrmak öňdebaryjy ylmy hem-de dolandyryş we önümçilik ulgamyndaky tehnologik gazananlary ulanmak arkaly kärhanalaryň işini kämilleşdirmek işleri üstünlikli dowam etdirilýär. Sanly ulgamy giňeltmek we has netijeli ornaşdyrmak arkaly dolandyryş ulgamynyň täzelenmegi ýurdumyzyň ykdysady nusgasyny kämilleşdirmek üçin esas döredýär.

Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe hormatly Prezidentimiziň parasatly baştutanlygynda milli ykdysadyýetimiziň ähli pudaklarynda düýpli özgertmeler durmuşa geçirilýär. Onuň netijesinde senagat kärhanalaryň döwrebaplaşdyrylmagy, tehniki we tehnologik taýdan düýpli enjamlaşdyrylmagy, oba hojalyk önümçiliginiň dünýäniň iň öňdebaryjy tehnikalary bilen üpjün edilmegi täze ýollaryň we aragatnaşyk ulgamlarynyň döredilmegi ykdysady ulgamyň hil taýdan tapawutlanýan ösüşiniň gazanylmagyna uly ýardam berýär.

Bularyň netijesinde ykdysadyýetimiziň durnukly ösmegi üçin kuwwatly önümçilik, durmuş we inžener üpjünçilik ulgamynyň berk binýadynyň döredilmegi sebitleriň gyradeň ösüşini gazanmak meselesiniň häzirki döwürde ýurdumyzda amala aşyrylýan döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň biri bolup durýandygyna şaýatlyk edýär. Hususan-da, Prezident maksatnamasynyň çäklerinde Aşgabat şäherini we welaýatlary 2019 — 2025-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň sebitleýin maksatnamalarynyň işlenilip taýýarlanylmagy we häzirki döwürde olaryň üstünlikli amala aşyrylmagy ýurdumyzyň ykdysady kuwwatynyň mundan beýläk-de pugtalanmagyna şertleri döretdi.

Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe diňe bir ykdysadyýetimizde däl, eýsem, ilatyň ösüşine, şeýle-de durmuş ulgamynda bolup geçýän islendik özgertmeler zähmet bazarynyň ýagdaýyna özüniň täsirini ýetirdi. Häzirki döwürde hormatly Prezidentimiz tarapyndan kesgitlenilen milli ykdysadyýetimizi senagatlaşdyrmak, diwersifikasiýalaşdyrmak, sanly ykdysadyýetimizi ösdürmek strategiýalary işçi güýji bazarynyň oýlanyşykly dolandyrylmagy netijesinde üstünlikli alnyp barylýar. Bu ýerde ulanylýan «dolandyrmak» düşünjesi sebitde bar bolan mümkinçilikleri, şol sanda, zähmet gorlarynyň rejeli ulanylmagy bilen bagly mümkinçilikleri hem özünde jemleýär. Hormatly Prezidentimiziň durmuşa geçirýän ykdysady strategiýasynyň netijesinde «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylynda ýurdumyz ösüşiň täze belentliklerine eýe boldy.

Goý, ýurdumyzyň beýik ösüşleri ugrunda taýsyz tagallalary edýän hormatly Prezidentimiziň amala aşyrýan beýik işleri rowaç, jany sag, ömri uzak bolsun!

Medine TAHYROWA,

Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzasy, Balkanabat şäherinde ýerleşýän «Parfiýa gurluşyk» hususy kärhanasynda öndürilýän unaş önümleri ýokary islegden peýdalanýar. Hususy kärhanada aş önümleriniň dürli görnüşleri öndürilip, halkymyza ýetirilýär. Dürli göwrümli, gelşikli gaplara gaplanan önümler gözüňi dokundyrýar.

— Hormatly Prezidentimiziň taýsyz tagallasy bilen ýurdumyzda telekeçiligi ösdürmekde toplumlaýyn işler durmuşa geçirilýär. Şeýlelikde, milli ykdysadyýetimiziň bäsdeşlige ukyplylygy ýokarlanýar, ýurdumyzda hususy telekeçilik ösýär, senagat önümçiliginiň netijeliligi we düşewüntliligi artýar. Biz kärhanamyzda önümleriň görnüşlerini köpeltmäge, importyň ornuny tutýan azyk önümleriniň öndürilişini artdyrmaga uly üns berýäris.

Halkyň köp isleg bildirýän unaş önümlerini taýýarlamakda işimizi döwrebap guramaga çalyşýarys. Italiýanyň enjamlary oturdylan sehimizde her günde dürli görnüşli, ýokary hilli unaş önümleriniň 1 tonna 250 kilograma golaýy öndürilýär. Işleriň awtomatlaşdyrylan usulda ýola goýulmagynyň netijesinde öndürilýän önümler 400, 500 gramlyk, 1 hem-de 5 kilogramlyk gaplarda «Uzboý» haryt nyşany bilen elýeterli bahadan ilata ýetirilýär. Öndürýän önümlerimizi beýleki welaýatlara hem ugradýarys. Sehimizde işiň abyny-tabyny ele alýan tejribeli işgärler barha köpelýär. Bu ugurda Rustem Saryjaýewiň, Ereşbaý Çaryýewiň, Döwran Begjanowyň, Altyn Berdiýewanyň, Tawus Ataýewanyň atlaryny ilkinjileriň hatarynda tutmak bolar.

Gahryman Arkadagymyzyň ýurdumyzda telekeçiligi ösdürmäge berýän goldawyna mynasyp zähmetimiz bilen jogap berip, ilatymyzyň unaş önümlerine bolan islegini kanagatlandyrmak biziň baş maksadymyz bolup durýar — diýip, aş önümleri sehiniň başlygy Sähetdurdy Ataýew gürrüň berdi.

Oguljennet ANNAGELDIÝEWA,

2019–2025-nji ýyllarda Türkmenistanyň ähli pudaklaryny we sebitlerini sanly ykdysadyýete geçirmek bellenildi. Ýurdumyzda sanly ykdysadyýetiň ornaşdyrylmagy we ösdürilmegi Türkmenistanyň Prezidentiniň 2018-nji ýylyň 30-njy noýabryndaky degişli karary bilen kabul edilen «Türkmenistanda 2019–2025-nji ýyllarda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň Konsepsiýasyna» laýyklykda amala aşyrylýar.

Konsepsiýada ýurdumyzy sanly ulgam esasynda ösdürmegiň maksady, wezipeleri we esasy ugurlary beýan edilip, ony üç tapgyrda durmuşa geçirmek bellenildi.

Ýurdumyzda sanly ykdysadyýetiň ösdürilmegi maksatnamalaýyn esasda alnyp barylýar.

Sanly ykdysadyýetiň ösdürilmegi maglumat-kommunikasiýa tehnologiýalary ulgamynda ulgam emele getiriji çäreleri, ýagny maglumat-kommunikasiýa amatlyklaryny, maglumatlaşdyrmak amatlyklaryny, sanly öwürmekligi göz öňünde tutýar.Ýakyn geljekde ýurdumyzyň ähli pudaklarynda we sebitlerinde işlenip taýýarlanýan maglumat ulgamlary umumydöwlet awtomatlaşdyrylan maglumat ulgamyna birikdiriler.

Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministrliginde hem bu ugurda netijeli işler alnyp barylýar.Ýörite tassyklanylan meýilnama laýyklykda Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministrliginiň hem-de onuň düzüm birlikleriniň işgärleri bilen 2021-nji «Türkmenistan-Parahatçylygyň we ynanyşmagyň watany» ýylynyň noýabr-dekabr aýlarynda sanly ykdyasdyýeti ösdürmegiň konsepsiýasyny durmuşa geçirmegiň öňde durýan wezipelerini içgin düşündirmek maksady bilen yzygiderli hünär kämilleşdiriş okuwlary geçirildi.

Elbetde bu geçirilýän okuwlar «Elektron hökümeti» «E-hökümet» döretmek we ony iş ýüzünde durmuşa geçirmek ýörelgesinden ugur alýar.Bu gün islendik pudakda globallaşmak hem-de ýüze çykýan töwekgelçilikleriň emele gelen daşky şertlerini hasaba almak bilen, meselelere gaýtadan seredilmegi talap edilýär. Maliýe we ykdysadyýet ministrligi tarapyndan sanlylaşdyrmak boýunça uly işler alnyp barylýar, bu ministrlik maliýe, salgyt-býujet, maýa goýumlary, nyrh syýasaty, ätiýaçlandyryş, auditorlyk işi, buhgalter hasabaty, maliýe hasabatlylygy, maliýe howpsuzlygy ulgamynda syýasaty hem-de Durnukly ösüş maksatlaryny ornaşdyrmak boýunça ýurdumyzyň ähli ministrlikleriniň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň işlerini utgaşdyrmagy amala aşyrýar.

Türkmenistanyň döwlet hyzmatlarynyň bitewi portalynda (e-gov.tm) ýurdumyzyň beýleki ministrlikleriniň, pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň we kärhanalaryň websaýtlary bilen bir hatarda, Maliýe we ykdysadyýet ministrliginiň saýty (fineconomic.gov.tm), salgyt müdirýetiniň (tax.gov.tm) hem-de ministrligiň maliýe gözegçiligi gullugynyň (turkmenfmd.gov.tm) saýtlary hereket edýär.

Häzirki wagtda ministrligiň saýtynda maglumatlary täzelemek, maglumat kontentlerini giňeltmek işleri yzygiderli geçirilip durulýar, şol sanda Durnukly ösüş maksatlary we olary durmuşa geçirmek boýunça ýörite sahypa hem goşuldy.

Tassyklanan meýilnama laýyklykda, ministrligiň işgärleri bilen kompýuter tehnologiýalary bölüminiň başlygy Guwanç Şamuhammedowyň gurnamagynda «Türkmenistanyň Prezidentiniň 2021-nji ýylyň 12-nji fewralyndaky «Türkmenistanda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň 2021-2025-nji ýyllar üçin Döwlet maksatnamasyny tassyklamak hakynda» 2136 belgili kararynyň ileri tutýan wezipelerini giňden düşündirmek maksady bilen nazary okuw alnyp baryldy. Edil şonuň ýaly hem «Kabul edilen döwlet maksatnamalarynyň durmuşa geçirilişine gözegçilik etmek» mowzugynda ministrligiň Strategik we durnukly ösüş müdirliginiň başlygy Atajan Ataýew we şol müdirligiň Maksatnamalaryň ýerine ýetirilişine gözegçilik bölüminiň başlygy Guwanç Orazmuhammedow tarapyndan gurnalyp, ministrligiň işgärleri bilen nazary okuwlar alnyp baryldy.

Tassyklanan meýilnamanyň çäklerinde «Buhgalterçilik hasaba alnyşy boýunça umumy düşünje» ady bilen geçirilen nazary okuw hem özüniň mazmuny taýdan has-da täsirli boldy. Bu nazary okuw ministrligiň Buhgalterçilik hasaba alnyşynyň we salgyt usulyýetiniň syýasaty bölüminiň Buhgalterçilik hasaba alnyşynyň usulyýeti bölümçesiniň başlygy Raşit Annadurdyýew tarapyndan gurnaldy.

Şeýle mazmundaky hünär kämilleşdiriş okuwlarynyň ýene-de biri ministrligiň Buhgalter hasabywe hasabaty bölüminiň başlygy-baş buhgalteri Allamyrat Keýmirow tarapyndan gurnalyp guramaçylykly alnyp baryldy, ol «Türkmenistanda döwlet emläginiň kärende gatnaşyklary, kärende töleginiň hasaplanyş aýratynlyklary» diýip atlandyryldy.

Ýeri gelende ministrligiň düzüm birlikleriniň has takygy welaýatlaryň we etraplaryň baş maliýe we ykdysadyýet müdirlikleriniň işgärleri bilen onlaýn görnüşindäki okuwlaryň gurnalandygyny hem belläp geçmek gerek. Onlaýn görnüşindäki geçirilen okuwlaryň biri «Türkmenistanyň 2022-nji ýyl üçin Döwlet býujeti hakynda» Türkmenistanyň kanunyň ähmiýetini we 2022-nji ýyl üçin Türkmenistanyň Döwlet býujetiniň serişdeleriniň niýetlenişini düşündirmek bilen bagly boldy. Bu okuw ministrligiň Döwlet býujeti müdirliginiň Döwlet býujetiniň girdejiler bölüminiň başlygy Hemra Garaýew tarapyndan gurnalyp alnyp baryldy.

Şeýle-de ministrligiň düzüm birlikleriniň işgärleri bilen onlaýn görnüşindäki nazary okuw «Maglumat howpsuzlygy sanly görnüşli ykdysadyýeti ösdürmegiň zerur şerti hökmünde» ady bilen ministrligiň kompýuter tehnologiýalary bölüminiň başlygy Guwanç Şamuhammedowyň gurnamagynda geçirildi. Bu onlaýn görnüşindäki nazary okuwyň aýratyn mazmuna, netijeli häsiýet eýe bolandygyny belläp geçmeklik gerek.

Galyberse-de şeýle mazmundaky onlaýn görnüşindäki amaly okuw agazalan bölüminiň başlygy tarapyndan «Maglumat howpsuzlygyny seljermegiň usulyýeti» diýen at bilen geçirildi.

Elbetde sebitleri ösdürmek baradaky Baş maksat hem Döwlet syýasatynyň ileri tutulýan möhüm ugry hökmünde kesgitlendi.

«Aýdyň geljegi nazarlaýan sebitleýin ösüş» ady bilen ministrligiň düzüm birlikleriniň has takygy sebitleriň baş maliýe we ykdysadyýet müdirlikleriniň işgärleriniň gatnaşmagynda onlaýn görnüşde sanly ulgam arkaly okuw, ministrligiň Döwlet maliýesini jemleýji we ykdysady syýasaty müdirliginiň Sebitler boýunça ösüş bölüminiň başlygy Seidnur Japarow tarapyndan gurnalyp geçirildi.

Şeýle-de ministrligiň işgärleri üçin gurnalýan hünär kämilleşdiriş okuwlarynyň ýene-de biri ministrligiň Buhgalter hasaby we hasabaty bölüminiň başlygy-baş buhgalteri Allamyrat Keýmirow tarapyndan gurnalyp «Býujet edaralarynda girdejileriň we çykdajylaryň buhgalterçilik hasaba alnyşynyň aýratynlyklary» diýip atlandyryldy.

Geçirilen okuwlaryň her biri hem netijeli häsiýete eýe boldy. Okuwlara gatnaşanlaryň her biri okamaga işlemäge, halal zähmet çekmäge giň mümkinçilikleri döredip berýän, halkymyzyň röwşen geljekginiň hatyrasyna beýik işleri amala aşyrýan, ýurdumyzy ösüşiň täze belentliklerine tarap ynamly öňe alyp barýan Hormatly Prezidentimiziň adyna alkyş sözlerini beýan etdiler. Hormatly Prezidentimiziň janynyň sag, ömrüniň uzak, alyp barýan il-ýurt bähbitli umumyadamzat ähmiýetli ähli tutumly işleriniň rowaç almagyny arzuw etdiler.

Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministrligi

Ýurdumyzda sanly ykdysadyýeti ösdürmek boýunça işler yzygiderli häsiýete eýe bolýar. Maglumat tehnologiýalaryny giňden ornaşdyrmagyň hasabyna, milli ykdysadyýetiň ähli pudaklarynyň, dolandyryş we durmuş ulgamynyň netijeli hereket etmegine gönükdirilen bu ugur tiz wagtda guwandyryjy ösüşlere eýe boldy. Milli ykdysadyýetiň we dolandyryşyň ähli ugrunda sazlaşykly ornaşdyrylýan sanlylaşdyrmak işleri barha giň gerime eýe bolýar. Bu babatda sanly ykdysadyýetiň wajyp esaslaryny döretmek, ilki bilen bolsa, ulgamyň kadalaşdyryş-hukuk taýdan üpjün edilmek boýunça wezipeler yzygiderli durmuşa geçirilýär.

Hormatly Prezidentimiz 17-nji dekabrda geçiren Ministrler Kabinetiniň nobatdaky mejlisinde sanly tehnologiýalary döwletimiziň we jemgyýetimiziň durmuşynyň ähli ugurlaryna işjeň ornaşdyrmaga ýardam bermek maksady bilen, Türkmenistanda sanly ykdysadyýeti ösdürmek boýunça pudagara toparyň işiniň sanly ykdysadyýete geçmekde wajyp çäreleriň biridigini bellemek bilen, «Türkmenistanda sanly ykdysadyýeti ösdürmek boýunça pudagara toparyň meseleleri hakynda» Karara gol çekmegi hem bu ugurda möhüm çözgütleriň biri boldy.

Her bir pudagyň zähmet öndürijiligini öňdebaryjy döwletleriň derejesine ýetirmek, pudaklarda bäsdeşlige ukyply eksporta gönükdirilen önümçiligi döretmek, maýa goýum mümkinçiliklerini düýpgöter täze derejelere ýetirmek maksady bilen, ykdysadyýetiň ähli pudaklarynyň ýerine ýetirmeli sanly işleriniň, hyzmatlarynyň görnüşlerini kesgitlemek, olaryň görnüşlerini yzygiderli artdyrmak we kämilleşdirmek işleri utgaşdyrylýar.

Bu wezipeleriň üstünlikli durmuşa geçirilmegi BMG tarapyndan yglan edilen Durnukly ösüş maksatlarynyň Türkmenistanda durmuşa ornaşdyrylmagyna hem giň mümkinçilikleri döredýändigi, uzak möhletli döwürde durnukly ösüşi üpjün etmäge ýardam edýändigi bellidir. Ýurdumyzyň jemi içerki önüminde maglumat-aragatnaşyk tehnologiýalary ulgamynyň goşmaça ösüşini üpjün etmäge, milli senagaty diwersifikasiýalaşdyrmaga we innowasiýa häsiýete geçirmäge, ykdysadyýetiň pudaklarynyň häzirki zaman sanly tehnologiýalar we tehnologik enjamlar bilen enjamlaşdyrylmagyna mynasyp täsir eder. Şeýle ösüş meýilnamalarynyň halkara önümçilik halkasyna goşulan işewürligiň täze sanly görnüşlerini ösdürmäge, sanly ykdysadyýete maýa goýumlaryny çekmegiň täze görnüşlerini emele getirmäge, döwlet dolandyrylyşynyň netijeliligini ýokarlandyrmaga, statistika işine döwrebap usullary ornaşdyrmaga, bank hyzmatlarynyň hilini ýokarlandyrmaga, öňdebaryjy tilsimatlara esaslanýan nagt däl hasaplaşyklary has-da ýaýbaňlandyrmaga örän uly itergi berýändigine dünýä tejribesi şaýatlyk edýär. Bu ugry maliýe-ykdysady taýdan dolandyrmak bilen birlikde, aragatnaşyk tehnologiýasynyň howpsuzlygyny, bu babatda döwletiň, jemgyýetiň, raýatlaryň bähbitleriniň goraglylygyny üpjün etmekde, şeýle hem halkara ylmy-tehnologik hyzmatdaşlygy kadaly ýola goýmakda bütinleý täze wezipeleri durmuşa geçirmegiň möhümdigini häzirki ösen şertler anyk görkezýär.

Häzirki zaman dünýä hojalygynda sanly özgertmeler bilen bagly bolmaýan pudaklar barha azalýar, şonuň netijesinde ol ykdysadyýete, döwlet dolandyryşyna we beýleki ugurlara öz täsirini ýetirýär. Sanlylaşdyrmak işleri barha giň gerime eýe bolup, ol şäher gurluşygynda hem täze ugurlary kesgitlemäge mümkinçilik berýär. Sanly tehnologiýalaryň giňden ornaşdyrylmagy diňe bir işewürlik mümkinçilikleri artdyrman, eýsem döwrebap ösen jemgyýetiň kemala gelmegine hem oňyn täsir edýär, bank hyzmatlarynyň hili ýokarlanýar, hyzmatlaryň täze döwrebap görnüşleri döreýär, harajatlaryň we sarp edilýän wagtyň tygşytlanmagyna ýardam berýär.

Sanly ykdysadyýetiň ösüşini we bäsdeşlige ukyplylygyny ýokarlandyrmagyň esasy şertleriniň biri hem, ýokary hünär derejeli hünärmenleri taýýarlamak bolup durýar. Bu ugruň ösdürilmegi sanly ykdysadyýetiň talaplaryna laýyk gelýän hünärmenleri ýetişdirmäge gönükdirilen bilim ulgamyny kämilleşdirmek, hünäre gönükdirmek ulgamy döwrebaplaşdyrmak, maglumat-aragatnaşyk tehnologiýalary babatynda goşmaça bilimleri girizmek we bu ugurda täze ukyplary ýüze çykarmak maksatlaryna gönükdirilendir. Bilim edaralarynda sanly ykdysadyýetiň anyk ugurlary boýunça okadylmagy we maglumat-aragatnaşyk tehnologiýalary ulgamyna degişli edaralaryň hünärmenleri bilen tejribe alşylmagy degişli hünäri bilen birlikde, maglumat tehnologiýalaryndan doly baş çykarýan ýokary derejeli hünärmenleri taýýarlamaga ýardam berýär.

Sanly ykdysadyýet üçin işgärleri taýýarlamakda döwlet gullukçylarynyň we hususy bölegiň wekilleriniň sanly sowatlylygyny ýokarlandyrmak boýunça gaýtadan taýýarlamak işleri hem maksatnamalaýyn alnyp barylýar. Sanly ykdysadyýetiň talaplaryny nazara almak bilen, dürli pudaklaryň işgärleri üçin hünärini ýokarlandyrmak ulgamynyň hem ýola goýulmagy eýýäm öz anyk netijelerini berýär.

Prezident Maksatnamasyna laýyklykda, ýokary okuw mekdeplerine ýaş alymlary, inženerleri, tehnologlary we hünärmenleri taýýarlamagy kämilleşdirmegiň anyk ugurlary kesgitlenilip, bu ugurda hem degişli wezipeler üstünlikli durmuşa geçirilýär. Sanly ykdysadyýetiň hünärmen we ylym-bilim üpjünçiligini ösdürmek, býujet ulgamynda «sanly bilim», «sanly saglygy goraýyş», «elektron resminamalar dolanyşygy», «elektron görnüşde döwlet hyzmatlary», «maliýe işlerini awtomatlaşdyrmak — meýilnamalaşdyryş we hasabatlylyk ulgamlary» ýaly, sanly tehnologiýalaryň paýyny artdyrmak, ygtybarly maglumat goraglylygyny we howpsuzlygyny üpjün etmek, maglumat üpjünçilik ulgamyny döretmek ýaly wezipeleriň maksatnamalaýyn durmuşa geçirilýändigi guwandyryjy üstünliklerdir.

Nesip bolsa, bu ugurdan bilim alýan ýaşlar öňdebaryjy tehnologiýalary ulanyp, dünýäniň ylmy-tehniki ösüşiniň gazananlaryny ornaşdyryp, täze şertlerde işlemäge ukyply hünärmenler bolup ýetişerler. Hormatly Prezidentimiziň durmuşyň ähli ugurlary bilen bir hatarda, sanly ykdysadyýeti ösdürmek boýunça işleriň has-da kämilleşdirilmegi ugrundaky tutumlarynyň uly rowaçlyklara beslenmegini arzuw edýäris!

Berdimyrat ORAZOW,

«Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» şygary bilen geçýän ýubileý ýylynyň her bir güni halkymyzyň zähmet ýeňişlerine hem-de şöhratly wakalara beslenýär. Döwlet Baştutanymyz ata Watanymyzyň ykdysady we ruhy mümkinçiliklerini durmuşa geçirmek bilen bagly ägirt uly meýilnamalaryň başyny başlaýar. Meýilnamalaryň üstünlikli ýerine ýetirilmegi has belent sepgitlere ýetmäge kuwwatly itergi berýär hem-de ýurdumyzyň halk hojalygy toplumynyň dürli ulgamlarynyň depginli ösüşini, halkymyzyň rowaçlygynyň mundan beýläk-de ýokarlanmagyny üpjün edýär.

13-nji dekabrda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow bilen Eýran Yslam Respublikasynyň Prezidenti Seýed Ebrahim Raisiniň arasynda telefon arkaly söhbetdeşlik boldy. Şonuň barşynda söhbetdeşler häzirki zamanyň ýagdaýlaryny we geljekki meýilleri nazara alyp, ikitaraplaýyn gatnaşyklaryň wajyp ugurlaryny ara alyp maslahatlaşdylar. Şunuň bilen baglylykda, ýangyç-energetika, ulag-aragatnaşyk toplumlarynda, ýeňil senagatda, oba hojalygynda we gaýtadan işleýän pudaklarda hyzmatdaşlygy giňeltmek üçin ägirt uly mümkinçilikleriň bardygy barada aýdyldy hem-de bu babatda Hökümetara türkmen-eýran toparynyň işiniň ähmiýeti nygtaldy.

Söhbetdeşligiň çäklerinde iki dostlukly döwletiň Baştutanlary halkara syýasatyň özara gyzyklanma bildirilýän wajyp meseleleri boýunça pikir alyşdylar. Iki ýurduň abraýly halkara guramalar, ilkinji nobatda bolsa, BMG bilen ýola goýulýan netijeli gatnaşyklaryň ösdürilmegine ygrarlydygy bellenildi.

Söhbetdeşler ylym, bilim, medeniýet we sungat hem-de sport ugurlary boýunça gatnaşyklary ösdürmegiň ägirt uly geljeginiň bardygyny aýtdylar.

17-nji dekabrda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Ministrler Kabinetiniň sanly ulgam arkaly nobatdaky mejlisini geçirdi. Onda Garaşsyz, Bitarap döwletimiziň halkymyzyň abadançylygynyň hem-de bagtyýar durmuşynyň üpjün edilmegine gönükdirilen içeri we daşary syýasatynyň käbir meselelerine hem-de resminamalaryň taslamalaryna seredildi.

Hususan-da, gürrüň, 2022-nji ýylda uçdantutma ilat we ýaşaýyş jaý gaznasynyň ýazuwyny geçirmek, nebitgaz pudagyny yzygiderli ösdürmek, maglumat tehnologiýalaryny giňden ornaşdyrmak, milli kanunçylygy mundan beýläk-de döwrebaplaşdyrmak, Täze ýyla taýýarlyk görmek barada barýar.

Şu ýylyň 9-njy oktýabrynda ýurdumyzyň wekiliýetiniň Birleşen Arap Emirliklerine bolan iş saparynyň çäklerinde Türkmenistanyň Döwlet daşary ykdysady iş banky bilen Abu-Dabiniň Ösüş gaznasynyň arasynda gol çekilen “Türkmen maýa goýum kompaniýasy” ýapyk görnüşli paýdarlar jemgyýetini döretmek hakyndaky Ylalaşygy iş ýüzünde durmuşa geçirmek boýunça görülýän anyk çäreler barada hasabat berildi.

Döwlet Baştutanymyz milli we sebit ähmiýetli täze taslamalary durmuşa geçirmek üçin daşary ýurtlaryň iri işewür düzümleriniň hem-de abraýly halkara maliýe edaralarynyň maýa serişdelerini çekmegiň wajypdygyny belläp, Türkmenistanyň Döwlet daşary ykdysady iş bankyna “Türkmen maýa goýum kompaniýasy” ýapyk görnüşli paýdarlar jemgyýetini esaslandyryjy hökmünde çykyş etmäge ygtyýar bermek baradaky Karara gol çekdi.

2022-nji ýylda ýurdumyzyň ykdysadyýet ulgamyny mundan beýläk-de ösdürmek, Garaşsyz Watanymyzyň gülläp ösüşiň ýoly bilen ynamly öňe gidýändigini alamatlandyrýan önümçilik we medeni-durmuş maksatly täze desgalary gurmak boýunça işler dowam etdiriler.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň garamagyna Türkmenbaşydaky nebiti gaýtadan işleýän zawodlar toplumy, ýurdumyzyň degişli ministrlikleri we pudaklaýyn dolandyryş edaralary, kärhanalar, guramalar bilen bilelikde geçirilen seljermäniň esasynda işlenilip taýýarlanan 2022-nji ýylda Türkmenistanyň içerki sarp edijileri üçin niýetlenen nebit önümleriniň möçberleri babatda teklip hödürlenildi.

Döwlet Baştutanymyz 2022-nji ýylda açylyp ulanmaga berilmegi meýilleşdirilen desgalaryň sanawy bilen tanyşdy. Bu sanaw Aşgabat şäheriniň we welaýatlaryň häkimlikleriniň, degişli ministrlikleriň hem-de pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň, Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň geçiren seljermesiniň netijeleri boýunça işlenilip taýýarlanyldy.

Häzirki wagtda “Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2019 — 2025-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasyna”, “Türkmenistanyň Prezidentiniň obalaryň, şäherçeleriň, etraplardaky şäherleriň we etrap merkezleriniň ilatynyň ýaşaýyş-durmuş şertlerini özgertmek boýunça 2020-nji ýyla çenli döwür üçin rejelenen görnüşdäki Milli maksatnamasyna” laýyklykda, 2500-den gowrak iri önümçilik we durmuş maksatly binalaryň hem-de desgalaryň gurluşygy dowam etdirilýär. Döwlet Baştutanymyz milli binagärlik däpleriniň dünýäniň şähergurluşyk babatdaky döwrebap ýörelgeleri bilen sazlaşmagynyň wajypdygyna ünsi çekip, desgalarda alnyp barylýan gurluşyk işleriniň hiline we möhletine, olaryň zerur gurluşyk serişdeleri bilen bökdençsiz üpjün edilmegine berk gözegçilik etmegi tabşyrdy.

Soňra hormatly Prezidentimiz ýurdumyzyň ykdysadyýet we maliýe toplumyna gözegçilik edýän wise-premýer S.Berdimuhamedowa ýakyn wagtda welaýatlarda bolup, Oba milli maksatnamasynyň, daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan önümleri özümizde öndürmek, beýleki döwletlere iberilýän önümleriň möçberlerini artdyrmak baradaky döwlet maksatnamalarynyň ýerine ýetirilişi bilen ýerinde tanyşmagy tabşyrdy.

Döwlet Baştutanymyz bazarlara we dükanlara baryp, Täze ýyl baýramynyň öň ýanynda harytlaryň nyrhlaryny görmegi, oba ýerlerinde çözülmeli nähili soraglaryň bardygy bilen tanyşmagy tabşyryp, bar bolan meseleleri çözmegiň ýollary barada teklipleri taýýarlap, Ministrler Kabinetiniň nobatdaky mejlisinde hasabat bermegi tabşyrdy.

Milli Liderimiziň garamagyna obasenagat toplumynda alnyp barylýan özgertmeleriň çäklerinde gowaça ekilýän ýerleri 620 müň gektardan 580 müň gektara çenli azaltmak barada teklip hödürlenildi. Gowaça ekininden boşaýan 40 müň gektar meýdana bolsa öň bölünip berlen 55 müň 550 gektar ýer bilen birlikde ýeralma, gök-bakja ekinlerini ekmek teklip edildi. Piläniň öndürilýän mukdaryny köpeltmek üçin degişli meýilnamany 200 tonna artdyrmak teklip edildi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow ýurdumyzda azyk bolçulygyny berkitmek, ilaty ýeralma, gök, bakja we beýleki oba hojalyk önümleri bilen ýylyň dowamynda doly üpjün etmek boýunça öňde durýan wezipeleriň üstünlikli ýerine ýetirilmeginiň wajypdygyna ünsi çekdi. Döwlet Baştutanymyz öňde goýlan wezipeleri ýerine ýetirmekde, obasenagat toplumyny mundan beýläk-de ösdürmekde ylmy taýdan esaslandyrylan täzeçil usullaryň ulanylmalydygyny, ýerden, suwdan rejeli peýdalanmak, ekinleriň hasyllylygyny artdyrmak meselelerine jogapkärli çemeleşilmelidigini, milli kanunçylygyň kämilleşdirilmelidigini belläp, bu babatda degişli tabşyryklary berdi.

Şeýle hem Lebap welaýatynyň Türkmenabat şäherinde «Türkmendermansenagat» birleşiginiň «Buýan» obasenagat toplumynyň glisirrizin turşusyny öndürjek kärhanasyny gurmak meýilleşdirilýär. Mälim bolşy ýaly, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň 2019-njy ýylyň noýabrynda Italiýa Respublikasyna amala aşyran resmi saparynyň çäklerinde, Türkmenistanyň Saglygy goraýyş we derman senagaty ministrligi bilen Italiýanyň “Adipson Ind. Srl.” kompaniýasynyň arasynda buýan köküni gaýtadan işläp, arassalanmadyk glisirrizin turşusyny öndürýän kärhananyň taslamasyny taýýarlamak hem-de ony enjamlaşdyrmak hakyndaky Ähtnama gol çekilipdi.

Döwlet Baştutanymyzyň tabşyrygyna laýyklykda, bu kärhanany gurmak boýunça potratçyny seçip almak üçin Türkmenistanyň Gurluşyk we binagärlik ministrligi tarapyndan bäsleşik geçirildi. Şonuň netijesinde, “Mizemez gadam” hususy kärhanasynyň hödürlän baha teklibi saýlanyp alyndy.

Mejlisiň barşynda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Buýruga gol çekdi. Resminama laýyklykda, “Merkezi Aziýa — Hindistan” dialogynyň nobatdaky daşary işler ministrler derejesindäki mejlisiniň işine hem-de Yslam Hyzmatdaşlyk Guramasynyň daşary işler ministrler Geňeşiniň Owganystandaky ynsanperwerlik ýagdaýlar boýunça adatdan daşary mejlisiniň işine gatnaşmak üçin, ýurdumyzyň wekiliýetiniň agzalary 2021-nji ýylyň 18 — 20-nji dekabry aralygynda, degişlilikde, Hindistan Respublikasynyň Nýu-Deli şäherinde hem-de Pakistan Yslam Respublikasynyň Yslamabat şäherinde gulluk iş saparynda bolarlar.

Döwlet Baştutanymyz “Türkmenistanda sanly ykdysadyýeti ösdürmek boýunça Pudagara toparyň meseleleri hakynda” Karara gol çekdi hem-de Türkmenistanyň Adatdan daşary ýagdaýlar baradaky döwlet toparynyň 2022-nji ýyl üçin iş meýilnamasyny tassyklady.

Daşary işler ministrliginde Ministrler Kabinetiniň 10-njy dekabrda geçirilen giňişleýin mejlisiniň hem-de 2021-nji ýylyň 11-nji dekabrynda türkmen paýtagtynda guralan “Parahatçylyk we ynanyşmak syýasaty — halkara howpsuzlygyň, durnuklylygyň we ösüşiň binýady” atly halkara maslahatyň jemlerine bagyşlanan «tegelek stol» maslahaty geçirildi. Duşuşyga Türkmenistanyň daşary ýurtlarda işleýän diplomatik wekilhanalarynyň ýolbaşçylary-da gatnaşdylar. Halkara maslahatyň jemleri boýunça kabul edilen Jemleýji resminama maslahata gatnaşyjylaryň üns merkezinde boldy.

Çykyş edenler ýaşlaryň parahatçylyk, ynanyşmak, birek-birege düşünişmek, açyklyk, inklýuziwlik hem-de özara hormat goýmak ýaly gymmatlyklara düşünmegini ösdürmek maksady bilen, olaryň parahatçylyk medeniýetini höweslendirmäge işjeň gatnaşmagyny üpjün etmek üçin gurallaryň döredilmeginiň zerurdygyny beýan etdiler.

Onuň döwletleriň arasyndaky gatnaşyklarda parahatçylyk medeniýetini we özara ynamy ösdürmek, raýdaşlygy we sazlaşygy pugtalandyrmak arkaly durnukly ösüşe, parahatçylyga hem-de howpsuzlyga ýardam berýän gymmatlyklar hökmünde Bitaraplyk syýasaty bilen üznüksiz baglanyşyklydygy aýratyn bellenildi.

Türkmenistanyň Döwlet medeniýet merkeziniň Mukamlar köşgünde hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň täze döreden “Ýaşasyn parahat durmuş!” atly goşgusyna bagyşlanan “Arkadagyň parahatçylyk ýörelgesi — dünýä nusgalyk görelde” atly dabaraly maslahat geçirildi. Oňa medeniýet toplumynyň ýolbaşçylary we wekilleri, tanymal şahyrlar hem-de ýazyjylar, köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň wekilleri we ýaşlar gatnaşdylar. Medeniýet hem-de sungat ussatlary, ýazyjylar we şahyrlar milli Liderimiziň parahatçylyk söýüjilik, ynsanperwerlik hem-de dünýäniň ähli halklary bilen özara bähbitli hyzmatdaşlyk ýörelgelerine esaslanýan daşary syýasat ugrunyň dabaralanýandygyny nygtadylar. Dabara gatnaşyjylaryň belleýişleri ýaly, hormatly Prezidentimiziň täze şahyrana eseri açyklyga çagyryş bolup, onda halkymyzyň geçmiş taryhynyň dowamynda ýüzbe-ýüz bolan iň çylşyrymly meseleleri hem gepleşikler arkaly çözmäge ygrarly bolandygy ýiti şahyranalyk bilen beýan edilýär.

Meşhur aýdymçylaryň Bitarap Diýarymyz barada ýerine ýetiren aýdymlary Mukamlar köşgündäki çäräniň baýramçylyk ruhubelentligini has-da artdyrdy. Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň täze döreden “Ýaşasyn parahat durmuş!” atly goşgusyna döredilen aýdym dabara özboluşly öwüşgin çaýdy.

16-njy dekabrda paýtagtymyzdaky Jemgyýetçilik guramalarynyň merkezinde Türkmenistanyň Demokratik partiýasynyň döredilmeginiň 30 ýyllygyna bagyşlanan maslahat geçirildi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow ýurdumyzyň bu iri syýasy guramasynyň döredilmeginiň şanly senesi mynasybetli gutlap, Demokratik partiýanyň döwletimiziň kanunçylyk-hukuk esaslaryny kemala getirmekde, halkara gatnaşyklary syýasy taýdan esaslandyrmakda, halkymyzyň güýjüni jemgyýetiň öňünde duran belent maksatlaryň daşynda jebisleşdirmekde, konstitusion özgertmeleriň täze tapgyryny durmuşa geçirmekde, hususan-da, iki palataly parlament ulgamyna geçmekde möhüm ornuny belledi.

Maslahata gatnaşyjylar çykyşlarynda Gahryman Arkadagymyzyň Gutlagynyň olary has-da netijeli işlemäge ruhlandyrandygyny nygtadylar. Demokratik partiýanyň agzalary amala aşyrylýan wagyz-nesihat işleriniň netijeliligini ýokarlandyrmak, partiýanyň hatarlaryna giň gözýetimli ýaşlary çekmek, ýurdumyzyň syýasy, ykdysady hem-de medeni durmuşyna degişli çärelere taýýarlyk görmek we geçirmek boýunça anyk çäreleri görýärler. Bularyň ählisi ýaş nesliň watançylyk we ruhy-ahlak terbiýesine, türkmenistanlylary ýurdumyzda ýaýbaňlandyrylan giň gerimli özgertmelere işjeň gatnaşmaga çekmäge ýardam edýär.

Täze ýylyň öňüsyrasynda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň gol çeken Buýrugyna laýyklykda, Türkmenistandan goňşy Owganystana azyk, dokma, hojalyk harytlaryndan, nebit önümlerinden ybarat ynsanperwerlik kömegi ýetirildi. Ynsanperwerlik ýüküni gowşurmak dabarasyna ýurdumyzyň wekilçilikli topary hem-de owgan tarapynyň ýokary wezipeli adamlary gatnaşdylar.

Bu waka mynasybetli Akina şäherçesiniň türkmen tarapynyň goldawy bilen gurlan täze metjidinde hem-de Turgundy şäherçesinde sadakalar berildi.

Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň birinji çagyrylyşynyň dördünji mejlisi geçirildi. Onda Milli Geňeşiň Mejlisiniň 4-nji dekabrda geçirilen 16-njy maslahatynda kabul edilen kanunlar makullanyldy.

Hususan-da, “Durmuş hyzmatlary hakynda”, “Ýokanç däl keselleriň öňüni almak we olara garşy göreşmek hakynda”, “Aw awlamak we aw baýlyklaryny goramak hakynda” Türkmenistanyň Kanunlary, şeýle hem hereket edýän kanunçylygy kämilleşdirmäge degişli birnäçe kadalaşdyryjy hukuk resminamalary biragyzdan goldanyldy hem-de degişli Kararlar bilen berkidildi.

Däp bolşy ýaly, Täze ýyl baýramçylygy mynasybetli çäreleriň başyny başlaýan ýurdumyzyň Baş arçasynyň yşyklaryny ýakmak dabarasy geçen hepdäniň ýatdan çykmajak wakalarynyň biri boldy.

Dürli öwüşgin saçýan şarlar we çyrajyklara, yşyklandyryjy bezeglere beslenen, beýikligi 38,5 metre deň bolan, «2022» diýen ýazgy bilen bezelen Baş arça “Älem” medeni-dynç alyş merkeziniň ýanyndaky giň meýdançada gurnalan ertekiler şäherjiginde oturdyldy.

Aýazbaba we Garpamyk ajaýyp ahalteke bedewlerine atlanan “Galkynyş” milli at üstündäki oýunlar toparynyň ezber atly ýigitleriniň, şeýle hem ajaýyp görnüşde bezelen iki gat awtobusdaky körpeleriň ugratmagynda, Köpetdagyň etegindäki bu gözel künjege geldiler.

Bu ýere gelmezden öňürti olar baýramçylyk mynasybetli bezelen gözel Aşgabada gezelenç etdiler. Geçen bir ýylyň içinde bu ýerde täze ýaşaýyş jaý toplumlary, kaşaň myhmanhanalar, iri işewürlik we söwda merkezleri, seýilgähler peýda boldy. Bularyň hemmesi milli Liderimiziň paýtagtymyzy ösdürmek, ildeşlerimiziň oňaýly durmuşda ýaşamagy barada edýän ýadawsyz aladasynyň hem-de taýsyz tagallalarynyň aýdyň subutnamasydyr.

Paýtagtymyzdaky Baş arçanyň yşyklarynyň ýakylmagynyň yzysüre, welaýatlarda “Türkmeniň ak öýi” binalarynyň öňündäki baýramçylyk lybasyna beslenen meýdançalardaky, ýurdumyzyň şäherleriniň we obalarynyň merkezlerindäki Täze ýyl arçalary hem öz yşyklaryny ýakdylar.

Milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň “Ýaşasyn parahat durmuş!” atly çuňňur ynsanperwer goşgusynda dünýäniň ähli halklaryna arzuw edişi ýaly, Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwrüniň Täze ýylyny abadançylykda, bagtyýarlykda we rowaçlykda garşy almak biziň hemmämize nesip etsin!

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň ilatyň ýaşaýyş-durmuş şertlerini yzygiderli gowulandyrmak, milli ykdysadyýeti düýpli özgertmek we çalt depginler bilen ösdürmek boýunça durmuşa geçirýän beýik işleri netijesinde döwletimiz günsaýyn ösýär we özgerýär. Ýurdumyzyň ykdysady ösüşi arkaly daşky gurşawyň ekologiýa ýagdaýyny gowulandyrmak boýunça çäreleriň durmuşa geçirilmegi tebigy baýlyklardan netijeli peýdalanylmagyna, ilatyň arassa howa şertlerinde ýaşamagyna amatly mümkinçilikleri döredýär.

Hormatly Prezidentimiziň parasatly ýöredýän ykdysady strategik ugry bilen täze elektrik beketleriniň, elektrik geçirijileriniň döwrebap tok paýlaýjy podstansiýalaryň toplumlarynyň gurluşyklary yzygiderli alnyp barylýar. Şol işleriň durmuşa geçirilmegi netijesinde elektrik energiýasy gönüden-göni sarp edijilere — kärhanalara, guramalara, oba, şäher ilatyna ýetirilýär. Şeýlelikde, Diýarymyzyň welaýatlarynyň ählisinde, paýtagtymyzda kuwwatly elektrik beketleri biri-biri bilen baglanyşykda işleýär. Munuň özi tutuş ýurdumyz boýunça kuwwatly elektrik halkasynyň döredilendigine şaýatlyk edýär. Şeýle hem sarp edijileriň islegleri boýunça elektrik energiýasyny gerek ýerine paýlamaga, artygyny bolsa eksport ugurlaryna ibermäge mümkinçilik berýär.

Döwlet Baştutanymyz energetika, hususan-da elektrik energiýasy pudagyny has-da ösdürmek barada hemişe alada edýär. Şonuň netijesinde bu pudaga uly möçberde maýa goýulýar. Munuň özi onuň kuwwatyny artdyrmaga, ony diwersifikasiýalaşdyrmaga, täze taslamalary kabul etmäge ýardam edýär. Bu ugurda amala aşyrylýan düýpli özgertmeler ýurduň milli ykdysadyýetini mundan beýläk-de kuwwatly ösdürmäge itergi berýär. Şonuň bilen birlikde, döwletimiz energetika ulgamynda dünýäniň ýurtlary bilen özara bähbitli hyzmatdaşlygy ösdürýär.

Ýurdumyzda önümçilige ekologiýa taýdan arassa serişdeleriň we energiýany tygşytlaýan tehnologiýalaryň ornaşdyrylmagy netijesinde elektrik energiýasy bilen üpjünçilik meselesi oňyn çözülýär. Türkmenistanda elektrik energiýasyny öndürmek üçin ekologiýa taýdan iň arassa tebigy gaz ulanylýar. Önümçilikde we gündelik durmuşda peýdalanylýan energiýa çeşmelerini rejeli ulanmak ýurdumyzda ekologik ýagdaýyň gowulanmagyna itergi berýär. Gündelik durmuşymyzda sarp edilýän energiýa serişdelerini tygşytly ulanmak iň wajyp meseleleriň biri bolup durýar. Energiýany öndürmek ýa-da almak üçin köp serişde sarp edilýär. Islendik önümçilik tehniki-ykdysady tarapdan esaslandyrylan, başgaça aýdanymyzda, ykdysady taýdan netijeli bolmalydyr. Energiýany öndürmekde ulanylýan serişdeleri, ýangyjy, materiallary tygşytlamak, ulanyş işlerini we zähmet serişdelerini ýeňilleşdirmek umumy önümçiligiň tehniki-ykdysady görkezijileriniň ýokarlandyrylmagyna uly ýardam berýär.

«Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylynda hem ýurdumyzyň ykdysadyýetiniň ähli pudaklarynda dünýäniň ylmy-tehniki gazananlary, innowasion tehnologiýalar giňden ornaşdyrylyp, uly ösüşler gazanylyp, ýokary sepgitlere ýetilýär.

Ýurdumyzy ösüşlerden-ösüşlere alyp barýan Gahryman Arkadagymyzyň jany sag, ömri uzak bolsun, beýik işleri rowaçlyklara beslensin!

Göwher GARAHANOWA,

2021-njy ýylyň 18-nji dekabrynda Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministrliginiň edara binasynda Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministri Muhammetgeldi Serdarow bilen Ermenistan Respublikasynyň Türkmenistandaky Adatdan daşary we Doly ygtyýarly ilçisi Ruben Harazýanyň arasynda duşuşyk geçirildi.

Duşuşygyň esasy maksady Türkmenistan bilen Ermenistan Respublikasynyň arasynda iktaraplaýyn hyzmatdaşlygy ara alyp maslahatlaşmakdan ybarat boldy.

Bu duşuşygyň dowamynda, Hormatly Prezidentimiziň taýsyz tagallalary bilen Türkmenistan bilen Ermenistan Respublikasynyň arasynda ýola goýlan hyzmatdaşlygyň ähmiýeti we ony mundan beýläk hem ösdürmek bilen bagly meseleler, şeýle hem hyzmatdaşlygyň bar bolan mümkinçilikleri ara alnyp maslahatlaşyldy.

Myhman, özüniň täze wezipä bellenilendigi bilen bagly, Türkmenistanda öz ýurduna wekilçilik etmegiň onuň üçin uly hormatdygyny we iki ýurduň arasynda hyzmatdaşlygy ösdürmek üçin öz tarapyndan hemmetaraplaýyn ýardam berjekdigini nygtady. Şeýle hem, Türkmenistan bilen Ermenistany soňky ýyllarda täze mazmuna eýe bolan, öňden gelýän dostluk hem-de özara bähbitli hyzmatdaşlyk gatnaşyklarynyň baglanyşdyrýandygyny belledi.

Duşyşygyň ahyrynda Ministr Muhammetgeldi Serdarow we Ilçi Ruben Harazýan birek-biregi ýetip gelýän täze 2022-nji ýyl bilen mähirli gutladylar we birek-birege jan-saglyk alyp barýan işlerinde uly-uly üstünlikleri arzuw etdiler.Duşuşyk hoşniýetlilik ýagdaýda geçdi.

Duşuşygyň ahyrynda ýurdumyzyň halkara hyzmatdaşlygyny berkitmekde, dünýäniň köpsanly döwletleri bilen netijeli gatnaşyklary ýola goýmakda giň mümkinçilikleri, zerur şertleri döredip berýänligi, tutuş dünýäde ýurdumyzyň abraý-mertebesini belende götermekde bimöçber işleri amala aşyrýanlygy üçin Hormatly Prezidentimiziň adyna alkyş sözleri aýdyldy. Gahryman Arkadagymyzyň janynyň sag, ömrüniň uzak belent başynyň hemişe aman, il-ýurt bähbitli umumyadamzat ähmiýetli belent tutumly işleriniň mundan beýlägem rowaç almagy arzuw edildi.

Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministrligi

2021-njy ýylyň 18-nji dekabrynda Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministrliginiň edara binasynda Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministri Muhammetgeldi Serdarow bilen Birleşen Milletler Guramasynyň Ösüş maksatnamasynyň Türkmenistandaky Hemişelik wekili Narine Saakýanyň arasynda duşuşyk geçirildi.

Duşuşygyň esasy maksady Türkmenistan bilen Birleşen Milletler Guramasynyň Ösüş maksatnamasynyň arasynda ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygy we hyzmatdaşlygyň mümkin bolan ugurlaryny ara alyp maslahatlaşmakdan ybarat boldy.

Duşuşygyň dowamynda, Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministri Muhammetgeldi Serdarow ýurdumyz tarapyndan Türkmenistan bilen Birleşen Milletler Guramasynyň Ösüş maksatnamasynyň arasynda işjeň hyzmatdaşlygyň alnyp barylýandygy hem-de Durnukly Ösüş Maksatlaryna ýetmegiň ýolunda bilelikde durmuşa geçirilýän uly işleriň üstünlikli dowam etdirilýändigini belledi.

Birleşen Milletler Guramasynyň Ösüş maksatnamasynyň Türkmenistandaky Hemişelik wekili Narine Saakýan, ýaňy-ýakynda «Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministrligi bilen Birleşen Milletler Guramasynyň Ösüş Maksatnamasynyň Türkmenistandaky wekilhanasynyň 2022-2024-nji ýyllar üçin iş meýilnamasyna» gol çekilmegi bilen bagly ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygyň işjeň häsiýete eýe bolup durýandygyny beýan etdi. Soňra, Narine Saakýan Birleşen Milletler Guramasynyň Ösüş maksatnamasy tarapyndan ýurdumyzda dürli ugurlarda alnyp barylýan we göz öňünde tutulýan taslamalar barada gysgaça gürrüň berdi.

Şeýle hem, myhman öz tarapyndan ýurdumyz bilen hyzmatdaşlygyň geljegi uly bolan ugurlary babatynda ýardam bermäge taýýardygyny mälim etdi.Duşuşyk hoşniýetli ýagdaýda geçdi.

Duşuşygyň ahyrynda Mähriban Watanymyzyň halkara giňişliginde abraý-mertebesiniň belende galmagynda ägirt uly işleri amala aşyrýan Hormatly Prezidentimiziň janynyň sag, ömrüniň uzak, alyp barýan il-ýurt bähbitli umumyadamzat ähmiýetli belent tutumly işleriniň mundan beýlägem rowaç almagy arzuw edildi.

Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministrligi