Hakyt ýarym müň gektardan-da artyk ýere degerli hyzmat etmegi başarýan ýigitleri bu töwerekde daýhan doganlar diýip tanaýarlar. Ata-baba daýhançylykdan eklenen bu döwletli maşgala geçen ýylyň ahyryndan bäri telekeçi.

Dogduk obalarynyň ekin çäginden 501 gektar ýeri uzak möhletleýin kärendesine alan batlaryna, ozalkylary ýaly galdawlyk bilen, 350 gektarda ur-tut bugdaý ekişini geçiren Gowşakowlar indi telekeçiligiň ilkinji hasylyny ýygnap ýörler. Durun obasyndan 20 — 22 kilometrlik gaýrada ýerleşen «Ýuha» diýilýän ýerde indi ymykly iş mekanyny tutunan doganlaryň 7-si hem häzir aýak üstünde, orak möwsümini tamamlap barýarlar. Gowşakowlaryň körpesi Hudaýnazar bilen biz Bäherdeniň etrap häkimliginden çykyşymyza, şäherden dik gaýralygyna ugrap, peseň çägelige direýän, ýaýylyp ýatan meýdana guşluk bolmanka bardyk.

Ýolda 36 ýaşly sürüji maşgaladaky 11 doganyň 8-siniň oglan bolup, olaryň häzire çenli rysgallarynyň birdigini aýdyp, turuwbaşdan, geň galdyran şeýle gürrüňini howlukmazdan dowam etdi. Ejesiniň şunça maşgala ýeterlik çörek bolmagy üçin gün sypdyrman tamdyrda nan ýapandygyny, indi muny gelinleriň agzybirlikde dowam edýändigini aýdyp, guwanç duýgusynyň üstüni myssa ýylgyrmak bilen ýetirdi. Münüp baran «Jipimizden» başlap, esasy önümçilik serişdeleriniň ortakdygyny gaýtalap goýberdi. Buýsanmazça, ýanjamazça däl: soňky ýyllarda şeýle maşgala duşmak dogrusy, obada, şäherde çetin. Bu gürrüňlerden çen tutup, telekeçi bolmagyň binýadynyň şundan başlanýandygyna ýene bir gezek göz ýetirdim. Inim Möwlamberdi hem 4 ogluny öýli-işikli etse-de, henize çenli olaryň rysgalyny aýyrmaýar. Muny hususyýetçi inimiň hem maşgala bolup, bilelikde saklaýan mallaryna gerek adam güýjüni we harjy jemlemek üçin şeýdýändigine men Durunda, Gowşakowlaryň tejribesinden magat göz ýetirdim.

Hawa, «Agzybire Taňry biýr...» pelsepesiniň gadymy telekeçiligiň gaýtadan möwç urýan zamanynda, ine, şu yranmaz döwletli maşgalanyň mysalynda wysal tapyp, munuň häzir has-da zerur närsediginden habar berýär. Onsoňam, şeýle jebislik doganlaryň gündelik işine hem mahsus ekeni: munça meýdanda esasy işi daşyndan mümkingadar az adam çekip, hut doganlaryň özleri ýerine ýetirýär. Telekeçilik işine tutuşlygyna Altymyrat baştutanlyk etse, 1969-njy ýylda doglan Aýnazar topara ýolbaşçylyk edýär. Çünki onuň bu ugurdan ozalky daýhan birleşiginde 20-21 ýyllyk tejribesi bar. 2009-njy ýylda Aýnazar «Watana bolan söýgüsi üçin» medaly bilen sylaglanylýar. Roýuna mele topragyň, tylla Günüň nury mazaly çaýylan bu daýhan bugdaýdyr gowaça deň suw — 4-5 gezek suw berseň ýeterlikdigini aýdýar. Suwaryş işleriniň arasynda tümmül suwunyň aýratyn ähmiýetini Hudaýnazar ýatladýar. Aýnazar ideg işiniň heniz ýere tohum sepilmezden hem ozal, şüdügär sürümiň, tekizleýiş-düzleýiş işleriniň yzy bilen berilýän dürli dökünleri sepmekden başlamalydygyny nygtaýar. Her suwaryşdan ozal ýa-da şerbet usuly bilen hem dökün berlip durulmaly. Şeýle dökünler dersden, fosfordan, karbamidden, azotdan ybaratdyr. Onsoňam, gowaça suwy bilen bugdaý suwunyň gabat gelmeginden gaça durmaly: şunda suw ýetmezçiliginiň öňi alynýar. Ine, şeýle edilende, ýylyň gurak gelmegine hem garşy durup bolýar. Hudaýnazar şu ýyl şeýle tejribäniň oňyn netijesini onçakly unaman, muny ýörite ekin ýerine gelip, görüp gidenleriň az bolmandygyny gürrüň berdi.

Meýdandaky gysga söhbetdeşligimizde tohumyň ahyrky netijä täsiriniň diýseň uludygy hakynda agzaşmaga-da ýetişdik. Doganlar bugdaýyň «Batko» we «Ýuka», gowaçanyň bolsa «Ýolöten-39» tohumyny ulanýarlar. Işini içgin bilýän kişi netijäni hem öňünden dogry çaklap bilýär. Doganlar döwlete tabşyrylmaly 730 tonna bugdaýyň artygy bilen bardygyna ynanýarlar. Olar 150 gektardan hem köp ýeri tutýan gowaça meýdanlaryndaky işi hem ugurdaş alyp barýandyklaryny, ekiniň ýagdaýynyň gowudygyny gürrüň berdiler.

Ýogsa-da, daýhançylygy telekeçilik bilen şowly utgaşdyrmaga başlan Gowşakowlaryň tejribesi bu ugurdaky hünärmenleri hem gyzyklandyrsa gerek: kärendeçilikden telekeçilige geçmek bu işe daşyndan gelen telekeçilere hem oňat mekdep bolup biler. Çünki oba hojalygy ykdysadyýetiň beýleki pudakdyr ugurlaryndan düýpli tapawutlanýar. Ýerlerdir mallar bilen iş salyşmaga, ozaly bilen, obalylar werziş bolýar. Onsoňam, olaryň telekeçi bolup gitmegi birbada iki wezipäni çözýär: ekerançylygy we maldarçylygy dogabitdi özleşdiren obalylaryň bu pişäni öwrenmäge tebigy mümkinçilikleri has köp we munuň özi obalylaryň täze şertlerde iş ýerleri bilen üpjünçiligini gowular.

Hakberdi AMANMYRADOW.

«Türkmenistan».

Aşgabat, 6-njy iýun (TDH). Şu gün milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Köpetdagyň etegindäki gözel künjekleriň birinde ýerleşýän Türkmenistanyň Prezidentiniň Ahalteke atçylyk toplumynda bolup, ynsan gylykly bedewleri bilen didarlaşdy.

Bu ýerde Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary, Ýokary gözegçilik edarasynyň başlygy Serdar Berdimuhamedow şu ýylyň aprel aýynyň soňky ýekşenbesinde Türkmen bedewiniň milli baýramy bilen Türkmen alabaýynyň baýramynyň bilelikde bellenilen pursatlarynda ýurdumyzyň atşynaslarynyň adyndan Arkadag Prezidentimize şanly sene mynasybetli sowgat berlen, 2018-nji ýylda doglan Hankerwen atly bedewi hem-de toý lybaslaryny hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowa uly hormat bilen gowşurdy.

Bu gün ýurdumyzyň dürli künjeklerinde hereket edýän atçylyk toplumlarynda, aýlawlarda zähmet çekýän ussat seýisler, yhlasly atbakarlar ganatly bedewlerimiziň şöhratly taryhynyň döwrebap derejede dowam etdirilmegine saldamly goşant goşýarlar. Munuň özi milli atşynaslyk däpleriniň gadymy ýörelgeleriniň häzirki zamanyň ruhuna laýyklykda ösdürilýändiginiň aýdyň beýanydyr.

Bu görnüşler ynsan bilen bedewiň aýrylmaz arabaglanyşygyny, milletiň buýsanjyna öwrülen ajaýyp bedewleriň Diýarymyzda giňden tutulýan toý-baýramlaryň esasy bezeglerdigini alamatlandyrdy. Türkmenistanyň ösüşleriň we beýik ýeňişleriň belentliklerine tarap batly gadamlary bedew badyna meňzedilýär.

«Hankerwen» diýen sözüň aňyrsynda türkmen ilinde mukaddeslik derejesine göterilen dowamat bar. Kerwen hatarlarynyň uzap gidişi ýaly, bu ugurda bar bolan asylly ýörelgeler taryhyň dowamynda nesilden-nesle geçip, dowam bolsun diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow belledi.

Milli Liderimiz Serdar Berdimuhamedowyň Halkara ahalteke atçylyk assosiasiýasynyň we Halkara “Türkmen alabaý itleri” assosiasiýasynyň ýolbaşçysy hökmünde bu ajaýyp bedewe özleriniň eýe çykmagynyň dogry boljakdygyny aýdyp, atşynaslarymyzyň behişdi bedewlerimiziň dünýä ýüzündäki abraýynyň mundan beýläk-de belende galmagynyň bähbidine zerur tagallalary etjekdiklerine ynam bildirdi.

Şunuň bilen baglylykda, döwlet Baştutanymyz “Atyň aýagy batly bolsun, bili kuwwatly bolsun, bedew şöhratly bolsun!” diýen ganatly jümleleri aýdyp, iň gowy arzuw-umytlar bilen bedewi Serdar Berdimuhamedowa gowşurdy.

Soňra hormatly Prezidentimiz bu ýerde idedilýän Hanbeg, Serdar Berdimuhamedow bolsa, Şapolat atly bedewlerde çapuw ýodasynda gezim etdiler.

Munuň özi peder-perzent mekdebiniň asyrlar aşyp gelýän asylly ýörelgeleriniň bu gün mynasyp derejede dowamata atarylýandygynyň, milli atşynaslyk däpleriniň täze mazmun bilen ösdürilýändiginiň aýdyň beýanydyr.

Ata-babalarymyzyň tutanýerli zähmeti netijesinde mukaddes türkmen topragynda ýetişdirilen we ajaýyplygy, syratlylygy hem-de ýyndamlygy bilen şan-şöhrata eýe bolan behişdi bedewler halkymyzyň milli gymmatlygydyr, olar Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwrüniň toý-baýramlarynyň, şanly seneleriniň esasy bezegidir.

Häzir ýurdumyzda atçylygy ösdürmek we ahalteke bedewleriniň tutuş dünýädäki şan-şöhratyny artdyrmak boýunça netijeli çäreler geçirilýär. Atçylyk pudagyny ylmy taýdan ösdürmek, bu ugurdaky amala aşyrylýan işleri yzygiderli kämilleşdirmek üçin niýetlenen döwrebap atçylyk-sport toplumlaryny gurmak meselelerine aýratyn ähmiýet berilýär.

Hormatly Prezidentimiz hem-de Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary, Ýokary gözegçilik edarasynyň başlygy Serdar Berdimuhamedow atly gezelenjiň dowamynda eziz Diýarymyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmek boýunça maksatnamada kesgitlenen wezipeleri üstünlikli ýerine ýetirmek ugrunda alnyp barylýan işleri, ýurdumyzyň gündelik durmuşynyň wajyp meselelerini ara alyp maslahatlaşdylar.

Döwlet Baştutanymyz häzir ýurdumyzda amala aşyrylýan giň gerimli özgertmeleriň üstünlikli durmuşa geçirilmeginde her bir adamyň mynasyp goşandynyň bolmalydygyny aýdyp, bu ugur boýunça durmuşa geçirilýän çäreleri işjeňleşdirmek babatda atalyk pentlerini, degişli tabşyryklaryny berdi. Aýratyn-da, halkymyzyň bagtyýar durmuşy, ýurdumyzyň hemmetaraplaýyn ösüşi, şöhratly pederlerimiziň döreden milli gymmatlyklarynyň dowamata atarylmagy bilen baglanyşykly meseleler hemişe üns merkezinde saklanylmalydyr.

Bu gün ýurdumyzda atçylyk pudagynyň okgunly ösdürilmegine itergi bermäge, at çapyşyklarynda, atly sportuň dürli görnüşleri boýunça ýaryşlarda, hususan-da, konkur hem-de at üstündäki milli oýunlar boýunça bäsleşiklerde üstünlikli çykyş etmäge ukyply türgenleri taýýarlamaga uly üns berilýär. Bu bolsa milli atşynaslyk däpleriniň döwrebap derejede ösdürilýändiginiň misilsiz subutnamasydyr.

Arassa ganly ahalteke bedewlerini köpeltmäge, bu tohumy kämilleşdirmäge hem-de ajaýyp tohumçylyk häsiýetlerini ösdürmäge ýöriteleşdirilen dürli ýurtlaryň atşynaslarynyň duşuşyklary hem-de özara gatnaşyklary üçin netijeli gurama öwrülen Halkara ahalteke atçylyk assosiasiýasynyň giň gerimli işi behişdi bedewleriň tutuş dünýäde şan-şöhratyny artdyrmaga ýardam edýär.

Düýn ýurdumyzyň welaýatlarynda we paýtagtymyz Aşgabat şäherinde Çagalary goramagyň halkara güni mynasybetli, dürli medeni-köpçülikleýin çäreler ýaýbaňlandyryldy. Olaryň hatarynda mähriban Watanymyzda ösüp gelýän ýaş nesil barada edilýän aladalaryň aýdyň nyşany bolan baýramçylyk dabaralaryna giň gerim berildi. 

Ir säher bilen paýtagtymyzyň Çagalar we ýetginjekler köşgüniň ýanyndaky meýdançada, “Aşgabat” medeni-dynç alyş seýilgähinde, “Älem” medeni-dynç alyş merkezinde, “Ertekiler dünýäsi” çagalar seýilgähinde şanly sene mynasybetli, aýdym-sazly dabaralar geçirildi. Uly ruhubelentlige beslenen dabaralar ýurdumyzda ýaş nesliň hemmetaraplaýyn bilimli bolmagy bilen bir hatarda, olaryň hukuklaryny we bähbitlerini goramak, saglyklaryny berkitmek meselelerine döwlet derejesinde möhüm ähmiýet berilýändiginiň aýdyň beýanyna öwrüldi. Ajaýyp döwrüň körpeleri hem-de olaryň ene-atalary ýurdumyzda körpe nesliň bagtyýar durmuşynyň üpjün edilmegi, olaryň dünýä ylmyna çuňňur aralaşmagy we saglyklaryny berkitmekleri ugrunda ähli zerur mümkinçilikleriň döredilýändigi üçin Gahryman Arkadagymyza hoşallyk sözlerini aýtdylar.

Çagalaryň, şol sanda mekdep okuwçylarynyň arasynda dürli bäsleşikler geçirilip, ýeňijilere höweslendiriji baýraklar gowşuryldy. Ýaşajyk sazandalaryň, tansçylaryň çykyşlary, ertekileriň gahrymanlary bilen guralan oýunlar, sport bäsleşikleri, dürli sergiler baýramçylyk çäreleriniň şatlygyny artdyrdy.

Bilşimiz ýaly, döwlet Baştutanymyz maşgala gymmatlyklarynyň mukaddesdigini nygtap, çagalaryň üns-alada bilen gurşalmalydygyny wajyp wezipe hökmünde kesgitleýär. Hormatly Prezidentimize söýgüsi çäksiz bolan körpe nesiller bu günki gün milli Liderimiziň paýhasly ýörelgelerinden ruhlanyp, özleri hakynda edilýän alada tüýs ýürekden hoşallyk bildirýärler.

Çagalary goramagyň halkara güni mynasybetli welaýat merkezlerinde hem baýramçylyk çärelerine giň gerim berildi. Aýdym-sazly çykyşlar bilen utgaşan dabaralarda milli Liderimiziň baştutanlygynda bagtyýar çagalygyň ýurduna öwrülen eziz Diýarymyzyň waspy belentden ýetirildi.

Umuman, Çagalary goramagyň halkara güni mynasybetli, ýurdumyzda geçirilen medeni-köpçülikleýin çärelerde Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwrüniň bedew batly ösüşleri, milli Liderimiziň tagallasy bilen, körpe nesiller barada edilýän alada we bagtyýar çagalygyň ýurdy hökmünde ykrar edilen Türkmenistanyň bu ugurda ýeten derejesi giňden beýan edildi. 

(Ýörite habarçymyz).

AŞGABAT, AHAL WELAÝATY 28-nji maý (TDH). Şu gün Mälikguly Berdimuhamedowyň adyny göterýän harby bölümde we Medeniýet köşgünde Türkmenistanyň Prezidentiniň kyblasy, Watanymyzyň wepaly oglunyň röwşen keşbine hem-de durmuş ýoluna bagyşlanan çäreler geçirildi.

Içeri işler ministrliginiň Mälikguly Berdimuhamedow adyndaky 1001-nji harby bölüminiň medeniýet öýünde hormatly Prezidentimiziň mähriban kyblasy, içeri işler edaralarynyň hormatly weterany Mälikguly Berdimuhamedowyň nusgalyk ömür ýoluna bagyşlanyp, «Ata Watana söýgi» atly maslahat geçirildi.

Çärä harby we hukuk goraýjy edaralaryň käbir ýolbaşçylary, jemgyýetçilik guramalarynyň wekilleri, ýurdumyzyň medeniýet işgärleri gatnaşdylar.

Maslahat hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň “Atamyň” atly täze goşgusynyň labyzly, çeper okalmagy bilen başlandy.

Ýygnananlaryň belleýşi ýaly, Mälikguly aganyň asylly keşbinde beýik watançynyň, ata Watana we halka wepaly gulluk etmegiň nusgalary jemlenendir.

Milli Liderimiziň: “Ata pendi — perzent borjy” diýen sözlerinden ugur alyp, maslahatda çykyş edenler Mälikguly aganyň ýaş Watan goraýjylaryna öwüt-ündewleriniň möhümdigini bellediler.

Mälikguly aganyň merdemligi, akyl-paýhaslylygy, işeňňirligi, ruhubelentligi hormatly Prezidentimiziň “Döwlet guşy” romanynda hem inçelik bilen çeper beýan edilýär.

Şeýle ajaýyp ynsan bolan Mälikguly aganyň adynyň Içeri işler ministrliginiň 1001-nji harby bölümine dakylmagynyň hem uly ähmiýete eýedigi bellenildi. Munuň özi ýaşlary watançylyk ruhunda terbiýelemekde, saýlap alýan hünäriňe söýgi oýarmakda, öz käriňe tüýs ýürekden berlip, halal zähmet çekmegi terbiýelemekde örän wajypdyr.

Maslahatyň dowamynda Mälikguly aganyň goşgulary we bu goşgulara döredilen aýdymlar ýaňlandy.

Şeýle hem şu gün Ahal welaýatynyň Gökdepe etrabynyň Yzgant şäherçesindäki Mälikguly Berdimuhamedow adyndaky Medeniýet köşgünde «Nusgalyk ömür — nesillere görelde» atly maslahat geçirildi. Maslahata Milli Geňeşiň Mejlisiniň Başlygy, Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygynyň orunbasary, jemgyýetçilik guramalarynyň, köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň ýolbaşçylary, medeniýet işgärleri we sungat ussatlary gatnaşdylar.

Maslahat sahnalaşdyrylan edebi kompozisiýanyň görkezilmegi bilen başlandy. Ony Türkmenistanyň Magtymguly adyndaky milli sazly drama teatrynyň artistleri ýerine ýetirdiler. Artistleriň ussatlyk bilen ýerine ýetirmeginde maşgala durmuşynda ata bilen ogluň arasyndaky gatnaşyklaryň belent nusgasy baradaky milli öwüşginli mazmun beýan edildi.

Hut şu ýörelgelerden ugur alanyňda, milli Liderimiz ata-enä hormat goýmakda tutuş türkmen halkymyz üçin nusgalyk göreldedir. Munuň şeýledigine hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň mähriban kyblasynyň kyrky mynasybetli beren sadakasynda aýdan sözleri we şunuň bilen baglylykda, okap beren goşgy setirleri hem örän aýdyň şaýatlyk edýär.

Milli Liderimiziň şatlykly günlerini hem, hasratly günlerini hem halky bilen paýlaşmagy, belent ynsanperwer däp-dessurlara uly hormat bilen garaýşy bolsa nusga alarlyk göreldedir.

Maslahata gatnaşyjylaryň çykyşlarynda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň mähriban halkymyzyň, eziz Watanymyzyň bähbidine alyp barýan durmuş ugurly syýasatynyň ähmiýeti bellenildi. Jemgyýetiň agzybirligi we jebisligi Garaşsyz, Bitarap Türkmenistanda amala aşyrylýan oňyn özgertmeleriň girewi bolup durýar diýip, çykyş edenler bellediler.

Maşgala hem-de ösüp gelýän nesil mowzugyna uly üns berildi. Şunuň bilen baglylykda, asyrlaryň dowamynda emele gelen däp-dessurlaryň ähmiýeti bellenildi.

Milli Liderimiziň nusgalyk işleri Watan oglunyň öz ene-atasyna belent hormaty bolup durýar diýip, maslahata gatnaşyjylar hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň kyblasyna, onuň röwşen keşbine, päk ýürekli işlerine hem-de döredijilik ýoluna bagyşlan goşgy setirlerini mysal getirdiler.

Çäräniň dowamynda Mälikguly aganyň goşgy setirlerine döredilen aýdymlar ýaňlandy.

Maslahat “Arkadag bilen” diýen watançylyk aýdymy bilen jemlenildi.

Maslahatlaryň ahyrynda oňa gatnaşyjylaryň adyndan hormatly Prezidentimiziň adyna Ýüzlenmeler kabul edildi. Watanyň wepaly ogly Mälikguly Berdimuhamedowy hatyralap, paýtagtymyzda we Gökdepe etrabynyň Yzgant şäherçesinde sadakalar berildi.

Her maşgalanyň özüne mahsus däbi bolýar. Enem-atamyň doglan günlerini hemme doganlarymyz, ählimiz jem bolup gutlamak maşgala däbimizdi. Kakamyň 80 ýaş toýundan bir pursady ýatlamak isleýärin. Şonda doganlarym: «Kakamyza nähili sowgat etsek, ýerine düşerkä?» diýip, maňa maslahat saldylar. Kakam ruhubelent, göwnaçyk adam. Onsoň, onuň göwnüni diňe söz bilen, sungat bilen göterip, galkyndyryp boljakdy. Şoňa görä-de, birimiz goşgy bilen, birimiz saz çalyp, ýene birimiz aýdym aýdyp gutlasak, has ýerine düşer diýip pikir etdim. Ählimiz şu pikiriň daşynda jemlendik. Onsoň, her kim taýýarlyk görüp başlady.

Wagtyň salymy ýok. Ine-de, kakamyň 80 ýaş toýy ýetip geldi. Gutlap başladyk.

Özümden kiçi jigim bar. Ol — gyzlaryň iň ulusy. Oňa enemiň ady dakylansoň, Enegül diýýäris. Aslynda, onuň çyn ady — Durdynabat. Gutlamak gezegi şol jigime ýetdi.

Ol tolgunyp: «Kaka, bagyşla, birinjiden-ä, goşgy ýazmaga ýetişmedim, onsoňam, näçe ýazsamam, göwnümdäki ýaly çeper bolanok, bärden gaýdýar» diýdi.

Şonda kakam güldi-de: «Hany, sen ýüregiňdäkini söz bilen aýt. Onsoň, ony häzir ikimiz bilelikde goşgy setirlerine geçiräýeris» diýdi. Hemmämiz hem uly gyzyklanma bilen diňläp otyrys. Kakam jigimiň sözlerini diňledi-de, ony şol ýerde goşga öwürdi. Goşgy hemmämiziň göwnümizden turdy.

Bu goşgy Mälikguly aganyň soňky goşgy setirleri boldy.

Belleýäs kakamyň doglan gününi,
Başymyz jem boldy — begenýär ýürek.
Ata-enäň gadryn bilmek barada
Agamdan görelde almagmyz gerek.
Bize mähribanlar — ata-ene gerek.

Ýanynda agamyz — Arkadag ogly,
Bizem görüp dursak gezekme-gezek.
Agtyk-çowluklarna guwanyp ýörkä,
Ýuwlugnam görmegi isleýär ýürek.
Bize goşa gumry — ata-ene gerek.

Çylşyrymly bolýar durmuşyň ýoly,
Ýöne ýalňyşmajak bolmaklyk gerek.
Ata-ene käýinse — säwlik goýbersek,
Ony gaty görmän, düzetmek gerek.
Bize maslahatçy ata-ene gerek.

Gurbanguly BERDIMUHAMEDOW

Atamyň

Mähriban kyblam Mälikguly Berdimuhamedowyň ýagty ýadygärligine bagyşlaýaryn.

Aýlaryň soltany — ol Remezanda
Tamam boldy durmuş ýoly atamyň.
Gözellik jem bolup beýik ynsanda,
Şan-şöhratly geçdi saly atamyň.

Päkizedi Hak-Huda dergähinde,
Ýalkym bardy gahrymanlyk ruhunda,
Orunly bolmakdy Hak uçmahynda
Isleg-arzuw hem hyýaly atamyň.

Hemmäni çagyryp edermenlige,
Halkyny başyna edindi jyga,
Ol doga beýikdi, dogady, doga,
Nusgalykdyr päk ykbaly atamyň.

Ruhubelentligi bolup ýokary,
Ýeňip geçdi ähli kynçylyklary,
Açykdy ýüregi, nurludy seri,
Bilýär ony gözel ili atamyň.

Mätäje uzatdy kömek goluny,
Mukaddeslik saýdy ene dilini,
Il içinde alkyş boldy alany,
Ýollary alkyşdan doly atamyň.

Ýagşy işler gül ömürden ýadygär,
Beýik ynsan asyr saýyn adygýar,
Ynsan mertebesin barha artdyrýar
Göreldesi hem mysaly atamyň.

Ýurdumyza rowaçlyklar ýar bolsun,
Bagy-bossan bolsun, gülgüzar bolsun,
Älem-jahan dursun, Watan bar bolsun,
Arzuwlap ýaşaýşy ýaly atamyň.

Milli Liderimiz Mälikguly Berdimuhamedowyň hatyrasyna sadaka berdi

Aşgabat, 27-nji maý (TDH). Şu gün hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow paýtagtymyzyň “Parahat-7” ýaşaýyş toplumynda ýerleşýän “Hezreti Omar” metjidinde kakasy Mälikguly Berdimuhamedowyň kyrky mynasybetli sadaka berdi.

Paýhasly pederlerimiziň mukaddes ýörelgelerine laýyklykda, aradan çykan adamlary ýatlap, olaryň ruhuna aýat-doga okamak, sadaka bermek halkymyzyň asylly däbidir. Ine, bu gün hem ildeşlerimiz özüniň yhlasly zähmeti bilen döwletimiziň öňünde ägirt uly hyzmatlary bitiren ynsany hatyralap, berlen sadaka gatnaşdy.

Mälikguly Berdimuhamedowyň tutuş ömrüni halkyna, mähriban Watanyna bagyşlamagy hemmeler, aýratyn-da, milli Liderimiziň ägirt uly özgertmeler maksatnamalaryny durmuşa geçirmek wezipesi ynanylan ýaş nesiller üçin nusgalykdyr.

Arkadag Prezidentimiz özüniň “Döwlet guşy” atly kitabynyň girişinde: “Eliňizdäki “Döwlet guşy” atly romanyň wakalary, ondaky gahrymanlaryň bitirýän nusgalyk işleri, olaryň ajaýyp ahlak sypatlary — çagalyk ýyllarymdan bäri Watanyňy, halkyňy, ata-eneňi ezizlemegiň, söýmegiň, maksada okgunlylygyň, ruhubelentligiň beýik nusgasy bolup, kalbymy heýjana salyp gelýän simfoniýadyr” diýip belleýär.

Döwlet Baştutanymyzyň belleýşi ýaly, has wajyp meseleler boýunça oňyn çözgüdi kabul etmekde oňa kakasy Mälikguly Berdimuhamedow hemişe kömek edipdir we Arkadagymyz her bir işde hoşniýetli, örän talabediji halypasy bilen maslahatlaşypdyr.

Adamyň başyna düşýän kynçylyklar onda ruhubelentligi, beýik maksatlara ýetmäge bolan yhlasy pugtalandyrýar. Hormatly Prezidentimiziň mähriban kakasynyň durmuşyň agyr ýyllarynda başyndan geçiren wakalary onda beýik hyzmatlary bitirmäge bolan höwesi, yhlasy, iň esasy bolsa gahrymançylygy döredýär. Çagalygyny urşa ogurladyp, tiz ýigit çykan Mälikguly aga Watanyna we halkyna bolan kämil söýgüsi, gündelik işi, ruhubelentligi bilen kynçylyklara döz gelipdir. Şeýle hem Arkadag Prezidentimiziň kakasy türkmen halkynyň milli däp-dessurlaryna, ruhy-ahlak gymmatlyklaryna aýratyn gadyr goýupdyr. Şeýlelikde, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň mähriban pederi şol gazaply kyrkynjy ýyllarda edermenligiň, kämil ynsanyň özboluşly mekdebine öwrülipdir.

Milli Liderimiz: “Şeýle agyr şatylara merdi-merdanalyk bilen döz gelip, oba adamlaryna goldaw-hemaýat beren, beýik gahrymançylyk görkezen kakama men çäksiz guwanýaryn, buýsanýaryn. Mähriban kyblamyň ömür ýoly — maňa nusgalyk ýol, onuň asylly beýik ahlak sypatlary, meniň idealym, meniň durmuş uniwersitetim” diýip nygtaýar.

Döwlet Baştutanymyz ir säher bilen kakasynyň ruhuna sadakanyň berilýän ýeri bolan metjide geldi.

Hormatly Prezidentimiz metjide girdi. Bu ýerde Türkmenistanyň müftüsi Arkadag Prezidentimiziň mähriban kyblasy Mälikguly aganyň hatyrasyna aýat okady we merhumyň jaýynyň jennet, ruhunyň şat bolmagyny Beýik Biribardan dileg etdi.

Ýagşy dileglerden soňra döwlet Baştutanymyz metjidiň sadakalar geçirmek üçin niýetlenen binasyna baryp, özi üçin bellenen ýere geçip oturdy. Bu ýerde asyrlar aşyp gelýän asylly däbe görä, merhumyň hormatyna tebärek çykyldy.

Tebärekden soňra döwlet Baştutanymyzyň mähriban kakasynyň kyrkyna gatnaşýanlara ýörite taýýarlanan tagamlar çekildi.

Sadaka gatnaşanlar tagamlardan dadansoňlar, Türkmenistanyň müftüsi aýat-töwir okady we Watanyň wepaly Ogly Mälikguly Berdimuhamedowyň ruhunyň şat bolmagyny dileg etdi.

Döwlet Baştutanymyz bu ýere ýygnananlara ýüzlenip, okalan aýat-töwirleriň Beýik Biribaryň dergähinde kabul bolmagyny dileg etdi we kakasy baradaky käbir ýatlamalaryny aýdyp berdi.

Mähriban kyblamyň ömür ýoly meniň üçin durmuş mekdebi boldy. Ol her hili çykgynsyz, kyn ýagdaýda hem aljyraman, baş alyp çykmagy başarýardy diýip, milli Liderimiz söze başlady.

Kakam örän ruhubelent adamdy. Atam Berdimuhamet aga urşa gidende, kakam ýaňy on bir ýaşynda ekeni. Şonda-da, şol kynçylykly döwürde öz goşgulary bilen adamlarda ýeňşe, ertirki gowy günlere ynam döredipdir. Kakamyň «Köp ekeliň dänäni!» diýen goşgusy ýadyňyzdadyr. Bu goşgy 1944-nji ýylda şol wagtky Kirow etrabynyň “Ýagty ýol” gazetinde çap edilipdir diýip, döwlet Baştutanymyz aýtdy.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow her maşgalanyň özüne mahsus däbiniň bolýandygyny aýdyp, ene-atasynyň doglan günlerini hemme doganlary, ählisi jem bolup gutlamagyň özleriniň maşgala däbidigini nygtady. Kakamyň 80 ýaş toýundan bir pursady ýatlamak isleýärin. Şonda doganlarym: “Kakamyza nähili sowgat etsek, ýerine düşerkä?” diýip, maňa maslahat saldylar diýip, milli Liderimiz belledi.

Kakam ruhubelent, göwnaçyk adam. Onsoň, onuň göwnüni diňe söz bilen, sungat bilen göterip, galkyndyryp boljakdy. Şoňa görä-de, birimiz goşgy bilen, birimiz saz çalyp, ýene birimiz aýdym aýdyp gutlasak, has ýerine düşer diýip pikir etdim. Ählimiz şu pikiriň daşynda jemlendik. Onsoň, her kim taýýarlyk görüp başlady diýip, döwlet Baştutanymyz sözüni dowam etdi.

Wagtyň salymy ýok. Ine-de, kakamyň 80 ýaş toýy ýetip geldi, gutlaglar başlandy. Özümden kiçi jigime — gyzlaryň iň ulusyna enemiň ady dakylansoň, Enegül diýýäris. Aslynda, onuň çyn ady — Durdynabat. Gutlamak gezegi şol jigime ýetdi diýip, hormatly Prezidentimiz gürrüň berdi.

Ol tolgunyp: “Kaka, bagyşla, birinjiden-ä, goşgy ýazmaga ýetişmedim, onsoňam, näçe ýazsamam, göwnümdäki ýaly çeper bolanok, bärden gaýdýar” diýdi.

Şonda kakam güldi-de: “Hany, sen ýüregiňdäkini söz bilen aýt. Onsoň, ony häzir ikimiz bilelikde goşgy setirlerine geçiräýeris” diýdi. Hemmämiz hem uly gyzyklanma bilen diňläp otyrys. Kakam jigimiň sözlerini diňledi-de, ony şol ýerde goşga öwürdi diýip, milli Liderimiz sözüni dowam etdi.

Goşgynyň hemmeleriň göwnünden turandygyny belläp, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow ony okap berdi. Goşgy şeýle setirler bilen başlanýar:

Belleýäs kakamyň doglan gününi,
Başymyz jem boldy — begenýär ýürek.
Ata-enäň gadryn bilmek barada
Agamdan görelde almagmyz gerek.
Bize mähribanlar — ata-ene gerek.

Döwlet Baştutanymyz kakasy baradaky ýagşy ýatlamalaryň hemişe ýüreginde ýaşaýandygyny aýtdy.

Perzent daragt bolsa, kökleri ata-enedir. Daragtyň saýasy-da, miwesi-de köklerine baglydyr. Perzent çeşme bolsa, gözbaşy ata-enedir. Çeşmäniň durulygy, arassalygy hem gözbaşyna baglydyr diýip, hormatly Prezidentimiz belledi.

Şeýle hem hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow özüniň mähriban kyblasyna bagyşlap ýazan goşgy setirlerini sadaka gatnaşyjylara okap berdi:

Aýlaryň soltany — ol Remezanda
Tamam boldy durmuş ýoly atamyň.
Gözellik jem bolup beýik ynsanda,
Şan-şöhratly geçdi saly atamyň —

diýip başlanýan bu goşgy perzentlik wepanyň belent nusgasy bolup, sadaka gatnaşyjylarda örän tolgundyryjy duýgulary döretdi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow sadaka gatnaşanlara ýene bir gezek minnetdarlyk bildirip, bu topragyň her daban ýerini, mukaddes hem keramatly Watany gözüniň göreji, başynyň täji saýan kakasy Mälikguly agany hatyralap berlen sadakanyň, okalan aýat-töwirleriň Allatagalanyň dergähinde kabul bolmagyny, kyblasynyň ýatan ýeriniň ýagty, jaýynyň jennet bolmagyny dileg etdi.

Hormatly Prezidentimiz sadaka tamamlanansoň, bu ýerden ugrady.

26-njy maýda Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Diwanynda hormatly Prezidentimiz, Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň agzalary bilen maslahat geçirdi. Onda döwlet Baştutanymyz düzümiň işini döwrüň talaplaryndan ugur alyp guramak bilen bagly möhüm meseleleriň üstünde durup geçmek bilen, Halk Maslahatynyň agzalaryny täze konsepsiýalary, döwlet maksatnamalaryny we meýilnamalaryny işläp taýýarlamak we amala aşyrmak, şeýle-de wagyz-nesihat işlerine işjeň gatnaşmaga çagyrdy.

Ýurdumyzda durmuşa geçirilýän demokratik-hukuk özgertmeleriniň nobatdaky tapgyrynyň, ýagny iki palataly parlament ulgamynyň döredilmeginiň möhüm çäresi bolan Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň agzalarynyň saýlawlary täze syýasy-demokratik ulgamy kemala getirdi. Ýurdumyzyň taryhynda ilkinji gezek göni däl saýlaw hukugy esasynda Halk Maslahatynyň agzalarynyň saýlawlarynyň geçirilmegi halk häkimiýetliliginiň mizemez ýörelgelere esaslanýandygyny görkezdi.

2020-nji ýylyň 25-nji sentýabrynda Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň mejlisinde rejelenen görnüşde kabul edilen Türkmenistanyň Konstitusiýasynda häkimiýet edaralarynyň ulgamynyň hatarynda Milli Geňeşiň düzümi, onuň palatalarynyň işiniň esaslary kesgitlendi. Has takygy, Esasy Kanunymyzda ýokary döwlet häkimiýet edaralarynyň ulgamy özgerdildi. Esasy Kanunyň 66-njy maddasynda Milli Geňeş hem hasaba alynmak bilen, şeýle bellenýär: «Türkmenistanda ýokary döwlet häkimiýetini Türkmenistanyň Prezidenti, Türkmenistanyň Milli Geňeşi (Halk Maslahaty we Mejlis), Türkmenistanyň Ministrler Kabineti we Türkmenistanyň Ýokary kazyýeti amala aşyrýarlar».

Ýokary konstitusion hukuga eýe Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň agzalarynyň saýlawlarynyň ähmiýeti şu iki nukdaýnazardan möhüm ähmiýete eýedir. Ilkinji nobatda, bu saýlawlaryň netijesinde, döwletiň konstitusion gurluşynda täze düzüm emele geldi. Galyberse-de, welaýat, etrap, şäher halk maslahatlarynyň ýurdumyzyň syýasy-jemgyýetçilik durmuşyndaky orny has-da ýokarlandy.

Ýeri gelende, Milli Geňeşiň konstitusion kadalar bilen berkidilen hukuk ýagdaýy barada durup geçmek ýerlikli bolsa gerek. Türkmenistanyň Konstitusiýasynyň 77-nji maddasynda Milli Geňeşiň (Parlament) kanun çykaryjy häkimiýeti amala aşyrýan wekilçilikli edaradygy we onuň iki palatadan, ýagny Halk Maslahatyndan we Mejlisden ybaratdygy bellenýär. Esasy Kanunyň 802-nji maddasynda Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň ygtyýarlyklary hem degişli konstitusion kadalar esasynda düzgünleşdirilýär. Olar Mejlis tarapyndan kabul edilen Konstitusiýany, Konstitusion kanunlary we beýleki hukuk resminamalaryny makullamakdan ýa-da ret etmekden, Mejlis tarapyndan kabul edilen Döwlet býujetiniň meseleleri boýunça Türkmenistanyň Kanunyna garamakdan, ählihalk sala salşyklaryny geçirmek hakyndaky meseleleri çözmekden, Halk Maslahatynyň agzalarynyň saýlawlaryny bellemekden, Türkmenistanyň Prezidentiniň teklibi boýunça Ýokary kazyýetiň başlygyny, Baş prokurory, içeri işler, adalat ministrlerini wezipä bellemek we wezipeden boşatmak baradaky meselelere garamakdan, Türkmenistanyň Prezidentini döwlet sylaglary bilen sylaglamakdan, oňa harby we gaýry döwlet atlaryny dakmakdan, Döwlet serhedini üýtgetmek meselesini çözmekden, parahatçylykdyr howpsuzlyk meselelerine garamakdan, Konstitusiýa we kanunlar bilen Halk Maslahatynyň ygtyýarlylygyna degişli edilen gaýry meseleleri çözmekden ybaratdyr.

Gahryman Arkadagymyzyň baştutanlygynda 2021-nji ýylyň 14-nji aprelinde Milli Geňeşiň iki palatasynyň birinji bilelikdäki mejlisiniň geçirilmegi taryhy ähmiýetli waka boldy. Mejlisde hormatly Prezidentimiz Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň agzalarynyň öňünde duran esasy wezipeleriň üstünde durup geçdi. Olaryň hatarynda raýatlaryň hukuklarynydyr azatlyklaryny goramak, ýurdy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň esasy ugurlaryny durmuşa geçirmek bilen, ony strategik taýdan özgertmek, ylym, bilim, sanly ulgam, medeniýet, syýahatçylyk, sport we ýaşlar syýasaty babatda kanunçylygy kämilleşdirmek, milli baýlyklarymyzy goramaga gönükdirilen kanun çykaryjylyk işini alyp barmak ýaly wezipeler bar.

Ýakynda geçirilen Milli Geňeşiň Mejlisiniň altynjy çagyrylyşynyň on dördünji maslahatynda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň alyp barýan syýasatynyň ileri tutulýan ugurlaryna hem-de ýurdumyzyň kanunçylyk-hukuk binýadyny döwrebaplaşdyrmak boýunça toplumlaýyn maksatnama laýyklykda, täze kanunlaryň we kadalaşdyryjy-hukuk namalarynyň birnäçesi kabul edildi. Olaryň hatarynda «Türkmenistanyň Garaşsyzlygynyň 30 ýyllygyna» atly Türkmenistanyň ýubileý medalyny döretmek hakynda» hem-de «Garaşsyz Türkmenistanyň Watan goragçysy» atly Türkmenistanyň ýubileý medalyny döretmek hakynda», şeýle hem «Döwlet-hususy hyzmatdaşlygy hakynda», «Bilim hakynda» (rejelenen görnüşi), «Firma atlary hakynda» Türkmenistanyň Kanunlary bar. Şonuň ýaly-da, Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisiniň kararlarynyň ençemesiniň taslamalaryna garaldy.

Milli Geňeşiň Mejlisiniň 22-nji maýda kabul eden kararyna laýyklykda, Türkmenistanyň at gazanan arhitektory Arkadag Prezidentimize Aşgabat şäherini syýasy, ykdysady, medeni taýdan ösdürmekde, onuň halkara abraýyny artdyrmakda bitiren aýratyn uly hyzmatlary hem-de şahsy goşandy we paýtagtymyzyň ýaşaýjylarynyň isleg-arzuwlary göz öňünde tutulyp, «Aşgabat şäheriniň hormatly raýaty» diýen at dakyldy. Ähli üstünliklerimiziň sakasynda duran döwlet Baştutanymyza şeýle belent adyň dakylmagy raýatlarymyzyň kalbyny ruhy joşguna besledi.

Selimberdi HOJABERDIÝEW,

Türkmenistanyň Prezidentiniň ýanyndaky Döwlet gullugy akademiýasynyň diňleýjisi.

Mälikgulynyň ululara gözi gidýär, biçak gözi gidýär. Şolara meňzemek isleýär. Ol kämillik ýaşyna ýeten bolsady, hökman, hawa, hökman fronta giderdi. Iň soňky damja ganyna çenli Watan üçin, halky üçin söweşerdi.

* * *

Türkmençilik öýde berk saklanýardy. Mälikguly ýedi ýaşdan kulhuallany, elhemi, tebärek çykmagy öwrenipdi.

* * *

Mälikguly käte hyýalynda özi bilen hemsöhbet bolýar hem özüne ejizlemeli däldigini gaýta-gaýta nygtaýar. «Işläýin, yhlas bilen işläýin. Goý, maňa kakam guwansyn. Goý, maňa ejem guwansyn. Goý, maňa doganlarym guwansyn. Goý, meniň işleýşimi görenleriň ählisi guwansyn» diýip, Mälikguly pikirlerini jemleýärdi.

* * *

Mälikguly her sapar ýyldyzly asmana seredende, «Ata-enäniň göwni ogulda-gyzda, ogulgyzyň göwni dag bilen düzde» diýen pähimi ýatlaýar. Soňundan kakasynyň sözleri hakydasyna dolýar: «Zeminiň göwni ynsanda, ynsanyň göwni Asmanda. Ynsanyň güzerany Ýerde, ykbaly bolsa asmanda...».

Ata ogly ata çeker

Mälikguly Berdimuhamedow hakyndaky ýatlamalar hakydalarda ebedilik galar

Ömrüni we ykbalyny Watana bagyşlan ynsanlary taryham, halkam hakydasyndan çykarmaýar. Olaryň durmuş ýoly nesilleri watansöýüjilik, arassa ahlaklylyk, ynsanperwerlik ruhunda terbiýelemekde ähli döwürler üçin nusgadyr. Gahryman Arkadagymyzyň mähriban kyblasy, Watanyň wepaly ogly Mälikguly Berdimuhamedowyň durmuşy hem tutuş halkymyz, aýratyn-da, ýaşlar üçin görelde mekdebidir.

Şu ýylyň 18-nji aprelinde, mübärek Remezan aýynyň keremli pursatlarynda 89 ýaşynyň içinde aradan çykan Mälikguly aga özüniň manyly ömrüni halkyna, mähriban topragyna bagyş edip, watansöýüjiligiň, ynsanperwerligiň we belent adamkärçiligiň mizemez nusgasyny görkezdi.

Gahryman Arkadagymyz «Döwlet guşy», «Mert ýigitler gaýrat üçin dogulýar» atly dürdäne kitaplarynda mähriban kyblasynyň zähmet ýolunyň durmuşa, Watana, il-ulsumyza çäksiz söýgi, mertlik, tutanýerlilik, gaýratlylyk, ruhubelentlik, ynsanperwerlik mekdebi bolup, üstünliklerden-üstünliklere atarandygyny, bagta eltýän çelgi bolup, her hili çykgynsyz pursatlarda, her bir ädimde hemaýat-goldaw berendigini ýazýar.

Jemgyýetçilik tertibini goramak, howpsuzlygy üpjün etmek, jenaýatlaryň öňüni almak we olaryň üstüni açmak içeri işler edaralarynyň esasy wezipeleridir. Döwlet Garaşsyzlygymyzyň ilkinji ýyllarynda ýerine ýetiriji döwlet häkimiýetiniň möhüm bölegi bolan milli hukuk goraýyş ulgamynyň kemala gelmeginde Mälikguly aga aýratyn orun degişlidir. Özüniň ömrüni we ykbalyny halkymyza gulluk etmäge, türkmen döwletiniň we jemgyýetiniň bähbitleriniň goragyna bagyşlan bu beýik ynsanyň bitiren hyzmatlary nazarda tutulyp, Mälikguly Berdimuhamedow adyndaky medal döredildi, Içeri işler ministrliginiň 1001-nji harby bölümine, şeýle-de ministrligiň 2020-nji ýylda paýtagtymyzda açylan täze ýaşaýyş jaý toplumyna içeri işler gullugynyň weterany Mälikguly Berdimuhamedowyň ady dakyldy. Bagtyýar halkymyzyň isleg-arzuwlarydyr tekliplerinden gözbaş alan bu çözgütler ýurdumyzyň asudalygy, jemgyýetimiziň sagdynlygy üçin jan aýaman zähmet çeken, gujur-gaýraty bilen il-halkymyza hyzmat eden ilhalar ynsana jemgyýetçilik söýgüsiniň örän uludygyny görkezýär. Halk gahrymanlarymyzyň atlaryny ebedileşdirmek bilen, biz halallyga, asudalyga, parahatçylyga, agzybirlige, ynsaply ýaşaýşa dowamat berýäris. Sebäbi biz jemgyýetimize halallyk, ynsaplylyk ýörelgelerini öz şahsy göreldesi bilen ündeýän raýatlarymyza aýratyn hormat-sarpa goýýarys.

Watanyň wepaly Ogly Mälikguly Berdimuhamedow Türkmenistanyň içeri işler edaralarynda uzak ýyllaryň dowamynda birkemsiz, tutanýerli zähmet çekip, ýaşlary zähmetsöýerlik, Watana wepalylyk ruhunda terbiýelemekde uly hyzmatlary bitirdi. Belent adamkärçiligi bilen halkymyza görelde bolup, ýurdumyzda uly abraýa eýe boldy, Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwrüniň ýaşlary üçin il-halka wepaly hyzmat etmegiň ajaýyp nusgasyny görkezdi. Mähriban ynsanyň ýarym asyrdan-da gowrak wagt mundan ozal döreden hem-de häzirki döwürde hem ähmiýetini ýitirmeýän goşgulary, olara döredilen aýdymlar Watana, ene topraga, bagtyýar durmuşa bolan söýginiň senasyna öwrülip, halkyň kalbynda müdimilik orun aldy.

Mälikguly aga — Watana bolan söýgini ömrüniň manysyna deňän beýik ynsan. Onuň ömür terjimehaly, ýazan goşgulary bilen tanşanyňda, bu hakykatyň magadyna ýetmek bolýar. Mälikguly aganyň «Är ýigitler gaýrat üçin dogulýar» atly çuňňur watançylyga ýugrulan goşgusyndaky şu bent hem aýdylanlara mysaldyr:

Aslymy yzlasam, mertdir pederim,
Şu toprak hakdadyr beýik eserim,
Şu Watany söýüp-söýüp öterin,
Är ýigitler gaýrat üçin dogulýar.

Manyly ömrüni il-halkyna, mähriban Watanyna bagyş eden, ömür salyny tutuş yslam dünýäsi üçin mukaddes saýylýan mübärek Oraza aýynda tamamlan beýik ynsan Mälikguly Berdimuhamedow hakyndaky röwşen ýatlamalar türkmenistanlylaryň kalbynda ebedi ýaşar. Mälikguly aganyň bitiren hyzmatlary, nusgalyk ömür ýoly ýaşlary watanperwerlik ruhunda terbiýelemekde mizemez binýada öwrüler.

«TÜRKMENISTAN»

Gahryman Arkadagymyzyň mermer paýtagtymyzyň waspyny ýetirip ýazan «Ak şäherim Aşgabat» atly täze kitabynyň neşir edilmegi toý-baýramly günlerimiziň hoş habarlarynyň üstüni ýetirip, Aşgabadyň esaslandyrylmagynyň 140 ýyllygyna ajaýyp sowgat boldy. Kitabyň, turuwbaşdan, milli Liderimiziň döreden adybir goşgusy we hormatly Prezidentimiziň agtygy Kerimiň bu goşga ýazan sazynyň notasy bilen açylmagy-da ýöne ýerden däl. Döwlet Baştutanymyzyň çyn söýgüsinden dörän «Ak şäherim Aşgabat» atly goşgy bu gün dillerimiziň senasyna öwrüldi. Ol aýdym bolup ýaňlananda, köňüllere ganat baglap, ýürekleri joşdurýar.

Kitapda ýerleşdirilen gyzykly maglumatlar — Aşgabadyň düýni, şu güni we geljegi bilen tanşanyňda, owadan suratlara syn edeniňde, owazasy dünýä dolan ak şäheriň goýnunda ýaşaýandygyňa buýsanjyň artýar. Dünýäniň iň owadan şäherleriniň birine öwrülen, ýaşamak üçin amatly paýtagtymyzyň göreni haýran edýän gözel keşbine, ösüş-özgerişlerine, milli binagärligine guwanjyň artýar. Bu gözellikler halkymyzyň bagtyýar şu gününi, nurana geljegini üpjün edýär.

«Aşgabat — dünýä binagärliginiň merjeni». Ynha, täze kitabyň bir bölümi şeýle atlandyrylýar. Biz onda Aşgabadyň milli binagärlik keşbini hem-de ajaýyp geljegini görýäris. Gurulýan döwrebap desgalar, ähli amatlyklary bolan ýaşaýyş jaý toplumlary, dünýä ülňülerine laýyk gelýän medeni-durmuş, saglyk maksatly binalar, giň we ýagty ýollar, seýilbaglardyr söwda we dynç alyş merkezleri paýtagtymyzyň ýaşaýjylarynyňdyr myhmanlarynyň hyzmatynda. Elbetde, täze taslamalarda orta mekdeplerdir çagalar baglarynyň, ýokary we ýörite orta okuw mekdepleriniň binalarynyň göz öňünde tutulmagy ýaş nesliň geljegi ugrundaky çuňňur aladalardan, olaryň döwrebap terbiýesinden nyşan.

Mekdebimiz saz ugruna ýöriteleşdirilen soň, ýurdumyzda ýaş nesliň döredijilik başarnygynyň dünýä derejesinde ösdürilmegi babatda alnyp barylýan işler bizi has-da begendirýär. Hormatly Prezidentimiziň başlangyjy bilen paýtagtymyzda açylan «Jahan» döredijilik merkeziniň zehinli ýaşlaryň ýüze çykmagynda mynasyp orny bar. Bu merkezde sungata, aýdym-saza höwesli ýaşlar dünýäniň iň kämil, häzirki zaman saz gurallaryny ulanyp, ukyp-başarnyklaryny ösdürýärler. Aşgabadyň täze keşbinde orun aljak beýleki iri taslamalaryň hatarynda Maýa Kulyýewa adyndaky Türkmen milli konserwatoriýasynyň, Daňatar Öwezow adyndaky Türkmen döwlet ýörite sazçylyk mekdebiniň, medeniýet we sungat mekdepleriniň täze binalarynyň taslamalary bar. Munuň özi köňül buýsanjymyz bolan baş şäherimiziň geljekde sungat ussatlarynyň, parlak ýyldyzlaryň şäheri hökmünde hem dünýä tanaljakdygynyň beýanydyr.

Göwher HOJAÝEWA,

Aşgabat şäherindäki saz ugruna ýöriteleşdirilen 42-nji orta mekdebiň müdiriniň wezipesini wagtlaýyn ýerine ýetiriji.

Düýn Jemgyýetçilik guramalarynyň merkezinde hormatly Prezidentimiziň Karary esasynda tassyklanan «Türkmenistanda adam hukuklary boýunça 2021 — 2025-nji ýyllar üçin Hereketleriň milli meýilnamasyny» tanyşdyrmak maksady bilen geçirilen maslahatyň gün tertibine bu möhüm resminamadan gelip çykýan wezipeleri amala aşyrmak bilen bagly meseleler girizildi. Ýurdumyzda hereket edýän halkara guramalaryň ýolbaşçylarynyň, Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisiniň deputatlarynyň hem-de Halk Maslahatynyň agzalarynyň, Adalatçynyň we jemgyýetçilik guramalarynyň ýolbaşçylarynyň çykyşlarynda adam hukuklaryny üpjün etmek çygrynda degişli halkara düzümler bilen bilelikde ýerine ýetirilmeli çärelere aýratyn ähmiýet berildi.

Biz maslahatda edilen çykyşlaryň käbiriniň mazmunyny okyjylarymyza ýetirmegi makul bildik.

Kristina WEÝGAND,
BMG-niň Türkmenistandaky wagtlaýyn utgaşdyryjysy, BMG-niň Çagalar gaznasynyň Türkmenistandaky wekili:

— Birleşen Milletler Guramasy bilen Türkmenistanyň Hökümeti uzak wagtdan bäri adam hukuklary ulgamynda ýakyndan hyzmatdaşlyk edýär we ol geçen ýyllaryň dowamynda anyk ugurlar bilen baýlaşdyryldy. Adam hukuklary boýunça BMG-niň edaralary bilen gepleşikleri taýýarlamagy goldamak, ýurtda adam hukuklary babatda merkezleriň 5-sini döretmek arkaly bu ugurda ilatyň habarlylygyny ýokarlandyrmak, şeýle-de ozal hereket edýän milli kanunçylyga gaýtadan seretmek we täzelerini işläp taýýarlamaga gatnaşmak, adam hukuklary boýunça hukuk goraýjy düzümleriň maslahatlary esasynda işlenip düzülen milli meýilnamalary amala aşyrmak şolaryň esasylarydyr.

Biz Birleşen Milletler Guramasynyň 2015-nji ýyldan bäri ýurtda amala aşyrylan Hereketleriň milli meýilnamalarynyň 5-siniň, hususan-da, 2016 — 2020-nji ýyllarda adam hukuklary, 2015 — 2020-nji ýyllarda gender deňligi, 2018 — 2021-nji ýyllarda çagalaryň hukuklaryny amala aşyrmak, 2019 — 2024-nji ýyllarda raýatsyzlygy azaltmak, 2019 — 2021-nji ýyllarda adam söwdasyna garşy degişli meýilnamalaryň işlenip taýýarlanylmagy babatda-da goşant goşandygy üçin örän buýsanýarys. 2021 — 2025-nji ýyllara niýetlenen täze meýilnamalaryň hem guramanyň degişli düzümleriniň maslahatlary esasynda kabul edilendigini aýratyn bellemek gerek. Biz adam hukuklary ulgamynda şu we beýleki halkara borçnamalara ygrarlydygy üçin ýurduň Hökümetine hoşallyk bildirýäris.

Täze kabul edilen resminama ozalky meýilnamanyň logiki dowamy bolup, ol adam hukuklarynyň esasy daýanç sütünleriniň — raýat, syýasy, durmuş-ykdysady we medeni hukuklaryň çäginde işlenip düzülendir. Meýilnamada ilatyň aýratyn kömege mätäç gatlagynyň hukuklaryny höweslendirmäge, ýagny olaryň bilim we iş bilen üpjünçiligini elýeterli etmäge uly üns berlendigini kanagatlanma bilen bellemek gerek. Munuň özi hiç kimi yzda galdyrmazlygy maksat edinýän «Gün tertibi — 2030-yň» esasy ýörelgesine gabat gelýär.

BMG-niň Türkmenistanda iş alyp barýan edaralarynyň guramanyň adam hukuklary boýunça düzümleri bilen özara gatnaşyklary ösdürmek, Adalatçynyň diwanyna goldaw bermek, hukuk özgertmelerini amala aşyrmak, halkara şertnamalara goşulmak, degişli ugurda işleýän halkara düzümler bilen hyzmatdaşlygy giňeltmek, adam hukuklary ulgamynda bilimlilik, maglumat goruny toplamak, meýilnama seljerme we baha bermek ýaly anyk ugurlarda ýurduň Hökümetine ýakyndan ýardam etmäge taýýardygyny nygtamak isleýärin.

Ýagmyr NURYÝEW,
Türkmenistanyň Döwlet, hukuk we demokratiýa institutynyň direktory, hukuk ylymlarynyň doktory:

— «Türkmenistanda adam hukuklary boýunça 2021 — 2025-nji ýyllar üçin Hereketleriň milli meýilnamasynyň» şu ýylyň 16-njy aprelinde hormatly Prezidentimiziň Karary bilen tassyklanmagy adam hukuklary çygryndaky kanunçylyk kadalarynyň durmuşa geçirilmegini üpjün etmäge gönükdirilendir. Munuň özi bu ugurdaky işleri ulgamlaýyn esasda alyp barmak üçin ýolgörkezijidir. Täze meýilnama geljek bäş ýylda ýurdumyzyň goşulan halkara resminamalaryndan gelip çykýan borçnamalary ýerine ýetirmäge gönükdirilen çäreleri özünde jemleýän milli gural bolup hyzmat edýär. Ol «Türkmenistanda adam hukuklary boýunça 2016 — 2020-nji ýyllar üçin Hereketleriň milli meýilnamasynyň» logiki we ulgamlaýyn dowamydyr.

Täze meýilnamanyň mazmuny bilen tanşanyňda, döwlet syýasatynyň çäklerinde adam hukuklaryny goramaga, höweslendirmäge hem-de üpjün etmäge niýetlenen çäreleriň toplumynydyr usullaryny görmek bolýar. Onda bellenen wezipeler Türkmenistanyň häkimiýet, ýerli öz-özüňi dolandyryş edaralarynyň, jemgyýetçilik guramalarynyň Birleşen Milletler Guramasynyň Adam hukuklary boýunça Ýokary komissarynyň müdirligi, BMG-niň Ösüş maksatnamasy we beýleki halkara düzümler bilen bilelikde adam hukuklarynyň amala aşyrylmagy babatda hyzmatdaşlygyny mundan beýläk-de işjeňleşdirmäge gönükdirilendir. Meýilnamanyň birinji baby maksatdyr wezipeleriň 16-syny öz içine alýar. Ikinji bapda ony durmuşa geçirmegiň esasy ugurlary kesgitlenip, olar şahsy we syýasy, ykdysady, durmuş hem-de medeni hukuklary goramakdan ybaratdyr. Täze meýilnamanyň hukuk esaslary bolsa üçünji bapda beýan edilýär. Onda bellenilişi ýaly, «Türkmenistanda adam hukuklary boýunça 2021 — 2025-nji ýyllar üçin Hereketleriň milli meýilnamasynyň» hukuk binýady konstitusion ýörelgelerden gözbaş alýar. Türkmenistan tarapyndan tassyklanan adam hukuklary ulgamyndaky halkara konwensiýalar, BMG-niň adam hukuklary boýunça komitetleriniň jemleýji beýanlary hem onuň esasy düzüm bölekleridir.

Meýilnamada göz öňünde tutulan çäreleriň anyklygy, netijeliligi we beýleki döwlet maksatnamalary bilen sazlaşykly utgaşýandygy aýratyn bellenilmäge mynasypdyr. Onda ýurdumyzyň hukuk ulgamynda, täze meýilnamada adam hukuklarynyň berjaý edilmegine, bu ugurda milli kanunçylygyň kämilleşdirilmegine, adam hukuklaryny goramagyň görnüşleridir usullary babatda raýatlaryň hukuk sowatlylygynyň hem-de halkara hyzmatdaşlygyň ösdürilmegine gönükdirilen döwrebap çäreler toplumy öz beýanyny tapýar. Şoňa görä-de, olary üstünlikli durmuşa geçirmek üçin döwlet häkimiýet we ýerli öz-özüňi dolandyryş edaralarynyň, guramaçylyk-hukuk, eýeçilik görnüşine garamazdan, ähli kärhanalardyr guramalaryň, şol sanda köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň bilelikdäki tagallalary uly ähmiýete eýedir.

Ýazdursun GURBANNAZAROWA,
Türkmenistanda Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil — Adalatçy:

— Adam hukuklary boýunça Hereketleriň täze milli meýilnamasynyň goşundysynda dört ugur, ýagny raýat we syýasy hukuklar; durmuş, ykdysady we medeni hukuklar; halkara hyzmatdaşlygy ösdürmek; adam hukuklary babatda habarlylygy ýokarlandyrmak boýunça işiň hem-de netijeliligiň anyk görkezijileri öz beýanyny tapýar. Raýatlyk we syýasy hukuklar babatdaky görkezijide Türkmenistanyň Adalatçysynyň diwanynyň mümkinçiliklerini pugtalandyrmaga gönükdirilen wezipeler göz öňünde tutulýar.

Meýilnama laýyklykda, 2025-nji ýyla çenli Adalatçynyň diwanynyň Pariž ýörelgelerine laýyklykda, milli hukuk goraýjy edara hökmünde akkreditasiýa edilmegine ýardam bermek, gurluşyny pugtalandyrmak, sebitleýin gurluşlaryny döretmek, Adalatçynyň şikaýatlara seretmek we azatlykdan mahrum ediş ýerlerine gözegçilik etmek boýunça ygtyýarlyklaryny berkitmek, çagalardyr aýallaryň, maýyplygy bolan adamlaryň we milli azlyklaryň ähli toparlarynyň wekilleriniň hukuklary ulgamynda Adalatçynyň alyp barýan işiniň netijeliligini ýokarlandyrmak hem-de ygtyýarlygyny giňeltmek boýunça zerur çäreleri durmuşa geçirmek meýilleşdirilýär. Ilatyň adam hukuklary ulgamynda habarlylygyny ýokarlandyrmak barada aýdylanda, «Adalatçy hakynda» Türkmenistanyň Kanunyna laýyklykda, Adalatçynyň işiniň esasy ugurlarynyň biri-de adamyňdyr raýatyň hukuklary we azatlyklary, olary goramagyň görnüşleri hem-de usullary babatda raýatlaryň hukuk taýdan sowatlylygyny artdyrmaga ýardam etmek bolup durýar.

Häzirki wagtda Adalatçynyň diwanynyň işgärleri BMG-niň Türkmenistandaky agentlikleriniň, Ýewropada Howpsuzlyk we Hyzmatdaşlyk Guramasynyň wekilleri bilen bilelikde adam hukuklaryna, gender deňligine, adam hukuklarydyr azatlyklary babatda şertnamalaryna bagyşlanan çäreleri yzygiderli durmuşa geçirýärler. Şeýle-de ähli ulanyjylara onuň işiniň aýanlyk, elýeterlilik ýörelgelerine esaslanýandygyny açyp görkezmek maksady bilen, Adalatçynyň web-saýtynyň döredilendigini aýtmak isleýärin.

Ýazga geçiren Aýgül RAHYMOWA.

«Türkmenistan».

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň «Ak şäherim, Aşgabat» atly täze kitabynyň neşir edilip, halkymyza gowuşmagy bagtyýar ilimiz üçin ajaýyp toý sowgady boldy, gözel paýtagtymyza bolan buýsanjy has-da artdyrdy.

Täze kitabyň «Giriş», «Aşgabatda ak arzuwlar amala aşýar», «Göwni açygyň — ýoly açyk», «Aşgabat — dünýä binagärliginiň merjeni», «Toýlar toýa ulaşýar», «Sözsoňy» atly bölümlere bölünmegi hem-de paýtagtymyzyň ajaýyp künjekleriniň dürli görnüşli suratlary bilen bezelmegi, çaphana işleriniň ýokary derejede ýerine ýetirilmegi, Aşgabadyň şöhratly taryhyna degişli gymmatly maglumatlaryň ýerleşdirilmegi eseriň ähmiýetini, many-mazmunyny has-da artdyrýar, baýlaşdyrýar. Kitapdaky owadan suratlar paýtagtymyzyň gözel ýerlerine özboluşly syýahata äkidýär.

Gahryman Arkadagymyzyň şähergurluşyk syýasaty bilen paýtagtymyzyň binagärlik keşbi, durmuş we ýaşaýşyň şertleri özara sazlaşýar. Soňky ýyllarda Aşgabadyň binagärlik keşbi dünýä ülňülerine laýyklykda ýokary derejede özgerdi. Şularyň ählisi ýurdumyzyň paýtagtyny ösdürmek babatda döwlet Baştutanymyzyň durmuşa geçirýän beýik işleriniň netijesidir. Mermer paýtagtymyzyň ösdürilmegi tapgyrma-tapgyr, toplumlaýyn görnüşde amala aşyrylýar.

Kitabyň girişinde nusgawy şahyrymyz Magtymguly Pyragydan getirilen:

Eşit, adam, dogan ilden
Gaýry mähriban ýurt bolmaz —

diýen setirler aýratyn ýakymly ýaňlanýar.

Kitapda ählimiziň söýgüli şäherimiziň üýtgeşik gözelligini açyp görkezýän fotosuratlar döredijilik duýgurlygy bilen saýlanyp alnypdyr, olar paýtagtymyzyň taryhyny, şu gününi we geljegini beýan edýär. Beýik Ýüpek ýolunyň ugrunda ýerleşen bu şäheriň taryhy ýüzýyllyklara uzap gidýär. Muňa mysal edip, Aşgabadyň eteginde ýerleşýän, Gadymy Parfiýa döwletiniň paýtagty Nusaý galalaryny görkezmek bolar.

Kitabyň üsti bilen okyjy özboluşly binagärlik desgalarynyň täsinligini, giň şaýollary, iň täze awtobanlary synlamaga mümkinçilik tapýar. Bu ajaýyplyklaryň ählisi soňky ýyllarda hormatly Prezidentimiziň tagallasy bilen guruldy. Aşgabat ýaşaýjylar üçin döredilen oňaýly şertler babatda hem, binalarynyň hili babatda hem nusgalyk şäherdir. Ol medeniýet, bilim, ylym, saglygy goraýyş, sport hem-de halkara hyzmatdaşlygyň özboluşly merkezidir.

Aşgabadyň giň we gözel köçeleri, ajaýyp binalary şähere has-da görk berýär. Bu binalaryň her biriniň çeper we many taýdan milli bezegler bilen tapawutlanmagy Gahryman Arkadagymyzyň ýurdumyzy dünýä derejesinde ösdürmek babatdaky tagallalarynyň aýdyň netijesidir. Biz ata-babalarymyzyň ýol-ýörelgeleriniň, gadymy binagärlik sungatynyň häzirki wagtda mynasyp dowam etdirilýändigine buýsanýarys.

Kitapda Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe paýtagtymyzy ösdürmekde gazanylan üstünlikler hakynda jikme-jik gürrüň berilýär. Bu eseri okap, milli Liderimiziň zehinine, häzirki zamanyň ösen şähergurluşyk ylymlaryndan baş çykaryp, iň täsin taslamalary hem ýokary netijelilik bilen durmuşa geçirmek ussatlygyna haýran galýarsyň. Täze kitap döwlet Baştutanymyzyň Watanymyza, paýtagtymyza, mähriban halkymyza çuňňur söýgüsinden döräpdir. Okyjy bu kitap arkaly häzirki zaman gurluşyk, inženerçilik işleri, hyzmatlar ulgamy babatda täze düşünjeler bilen hem tanyş bolýar.

Türkmenistanyň Garaşsyzlygynyň şanly 30 ýyllygynyň hem-de gözel paýtagtymyzyň esaslandyrylmagynyň 140 ýyllygynyň baýram edilýän günlerinde bize şeýle ajaýyp kitaby peşgeş beren milli Liderimize tüýs ýürekden alkyş aýdýarys. Gahryman Arkadagymyzyň jany sag, ömri uzak, tutumly işleri hemişe rowaç bolsun!

Ismail ORAZOW,

Türkmenistanyň Şekillendiriş sungaty muzeýiniň direktory.