Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň Bilimler we talyp ýaşlar güni hem-de 2021-2022-nji täze okuw ýylynyň başlanmagy mynasybetli talyplar we okuwçylar bilen geçiren duşuşygyndaky çykyşy ylmy-amaly taýdan örän täsirli boldy.

Umumadamzat ähmiýetli taglymatlary öz içine alýan, çuň many-mazmunly bu çykyş hemmämizi joşgunly zähmete ruhlandyrdy. Bu nusgawy sapak öňdebaryjy tejribäniň mekdebi boldy, tejribe bolsa ösüşiň çeşmesidir.

Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe döwrebap özgertmeler amala aşyrylyp, bilim ulgamy toplumlaýyn we ylmy-innowasion esasda ösdürilýär. Ýaş nesliň bilim-terbiýe almagy, hünär öwrenmegi, döredijilige ugrukmagy, Watana, halka, ata-babalarymyzyň ýol-ýörelgelerine ygrarly, işjeň raýatlar bolup kemala gelmegi üçin ähli şertler döredilýär.

Giň gerimli bilim syýasatynyň üstünlikli durmuşa geçirilmegi üçin zerur bolan hukuk we guramaçylyk binýadynyň, maddy-tehniki, intellektual üpjünçiligiň, umuman, ähli şertleriň döredilmegi mukaddes Garaşsyzlygymyzyň miweleridir.

Mugallym öz işjeňligi, göreldesi, döwrebap pedagogik usullardan ýerlikli peýdalanyşy bilen ýaşlary hünär ussatlygyna, sagdyn durmuş ýörelgelerine gyzyklandyrmagy başarsa, talyp, okuwçy işjeň ýagdaýda okuw derslerini özleşdirýär, jemgyýetçilik işlerine höwes bilen gatnaşýar. Şu nukdaýnazardan, hormatly Prezidentimiziň ýaşlar bilen geçirilen sapakda aýdan öwüt-nesihatlary nusgalyk göreldedir.

Milli Liderimiziň geçiren umumy sapagy okuw bilen önümçiligiň, nazaryýetde alnan bilimler bilen tejribäniň arabaglanyşygyny pugtalandyrmak nukdaýnazaryndan hem görelde alarlykdyr.

Bu sapakda «Bilim hakynda» Türkmenistanyň Kanunyna hem-de bilim edaralarynyň işlerini kämilleşdirmek bilen baglanyşykly beýleki kadalaşdyryjy hukuk namalarynyň, bilim standartlarynyň ähmiýetine aýratyn üns berildi. Şeýle-de bu umumy sapagyň «Türkmenistanda sanly bilim ulgamyny ösdürmegiň Konsepsiýasynda», «Türkmenistanda daşary ýurt dillerini okatmagy kämilleşdirmegiň Konsepsiýasynda», «Türkmenistanda tebigy we takyk ylmy ugurlara degişli dersleri okatmagy kämilleşdirmegiň Konsepsiýasynda» ileri tutulýan, bilim bermegiň täzeçil ylmy usulyýetini ýokary derejede ulanmak bilen geçirilendigini bellemelidiris.

Hormatly Prezidentimiz geçiren umumy sapagyny pähim-parasada ýugrulan kitaplarynyň, türkmen halkynyň nesilden-nesle geçip gelen däp-dessurlarynyň, halkyň çeper döredijilik mirasynyň, taryhda öçmejek yz galdyran danalaryň, ylym-bilimiň ussatlarynyň döredijiliginiň ähmiýeti bilen baglanyşdyrdy. Bu agzalan jemgyýetçilik gymmatlyklarynyň häzirki zaman bilim ulgamynyň mazmunynda mynasyp orny bardyr.

Ýurdumyzyň taryhy, durmuş-ykdysady ösüşi, bu günki türkmen jemgyýetinde ileri tutulýan gymmatlyklar, ýaş nesliň borçlary hem-de wezipeleri baradaky umumy sapagyndan soňra, özara söhbetdeşlikde kärdeşlerimiziň biri Garaşsyzlygyň we Bitaraplygyň döwletiň goşa ganatydygy baradaky alym Arkadagymyzyň garaýşyny buýsanç bilen zybana getirip, «şeýle syýasy, ykdysady, jemgyýetçilik ähmiýetli gymmatlyklaryň ähmiýetini sada dilde halka ýetirip bolýandygyna» haýran galandygyny nygtady. Bu gymmatly garaýyş milli Liderimiziň «Türkmenistan — Bitaraplygyň mekany» atly kitabynda aýdyň beýan edilýär.

Garaşsyzlygyň döwlet gurluşyny, hukuk ulgamyny kämilleşdirmäge, türkmen jemgyýetini işjeňleşdirmäge, durnukly durmuş-ykdysady ösüşleri gazanmaga esas bolandygy taryhy hakykatdyr. Onuň mysallary bu gün her bir raýatyň durmuşynda bar. Şeýle taryhy hakykaty ulgamlaşdyryp beýan etmek bilen birlikde, hormatly Prezidentimiziň çykyşynda Garaşsyzlygyň we Bitaraplygyň aýratyn bellenmäge mynasyp ugry bolan halkara gatnaşyklaryň ösüşinden anyk mysallar getirildi. Olar ýurdumyzyň sebit, yklym, umumadamzat ähmiýetli başlangyçlar bilen yzygiderli çykyş edýändigi, durnukly ösüş maksatlary, öňüni alyş diplomatiýasy ýaly ugurlar boýunça, döwletimiziň dünýä jemgyýetçiliginiň umumadamzat ähmiýetli çözgütlerine anyk goşant goşýandygynyň mysallarydyr. Türkmenistanyň halkara başlangyçlarynyň Birleşen Milletler Guramasy we beýleki abraýly düzümler tarapyndan yzygiderli goldanylmagy gönezliginde parahatçylygy döretmek sungaty duran baky Bitaraplyk syýasatynyň miweleridir.

Döwletlilik düşünjesi, döwlet nyşanlarymyzyň ähmiýeti, olaryň milli we durmuş gymmatlygy, aň-bilim, terbiýeçilik ähmiýeti hormatly Prezidentimiziň çykyşynda aýdyň şöhlelendi. Döwlet Baştutanymyzyň: «Durmuşdaky ähli düşünjedir bilimler Watandan başlanýar. Äpet Ýer togalagynyň Ýewraziýa yklymynda ýerleşýän Türkmenistan biziň eziz Watanymyzdyr, ata-babalarymyzdan miras galan we soňky nesillere galjak bahasyna ýetip bolmajak gymmatlykdyr. Bu nurana topragy söýmek, goramak, gülletmek biziň her birimiz üçin parzdyr. Biziň at-abraýymyz, mertebämiz we derejämiz şu topragyň şöhratyny belende göterip bilşimize baglydyr. Ata Watanymyzyň her daban ýeri biziň iň beýik mukaddesligimizdir» diýip nygtamagynyň diňe bir ösüp gelýän ýaş nesil däl, eýsem, her birimiz üçin örän uly terbiýeçilik ähmiýeti bar.

Ýurdumyzda ylma, sanly tehnologiýalary özleşdirmäge yzygiderli üns berilýär. Bu barada nygtamak bilen milli Liderimiz öz çykyşynda şeýle belledi: «Bilşimiz ýaly, taryhyň bütin dowamynda ata-babalarymyz ylymdan üzňe ýaşamandyr. Biziň ýaşlarymyz bu gün pederlerimiziň ylym dünýäsindäki beýik açyşlaryna buýsanmaga haklydyr. Şonuň bilen birlikde, olar adamzadyň ylymda hem-de tehnologiýada gazanan üstünliklerini barha düýpli özleşdirýärler. Dördünji senagat rewolýusiýasy eýýamynda ýaşlarymyz innowasion barlaglara işjeň gatnaşmalydyr, täze tehnologiýalary döretmelidir. Dünýäniň ählumumy tehnologik ösüşinden yza galmaly däldir. Siz täze ylmy işleriňiz, düýpli açyşlaryňyz bilen özüňizi öňdebaryjy nesiller hökmünde dünýä tanatmalysyňyz!».

Döwlet Baştutanymyzyň ýaşlar baradaky yzygiderli amala aşyrýan işleriniň netijesinde, häzirki döwürde bilim-ylym ulgamynyň işini dünýäde öňdebaryjy tejribelere laýyk ýola goýmak üçin ähli mümkinçilikler döredildi we bu ugurda halkara hyzmatdaşlygy ösdürmäge aýdyň ýollar açyldy. Dünýä ülňülerine laýyk gelýän orta we ýokary okuw mekdepleriniň, ylmy edaralaryň döwrebap ulgamy kemala getirildi.

Türkmenistanyň Ylymlar akademiýasynyň akademigi, lukmançylyk ylymlarynyň we ykdysady ylymlaryň doktory, professor, ussat mugallym, alym Arkadagymyzyň umumy sapagynda beýan eden garaýyşlary, ylmy kitaplardyr halk döredijiligine salgylanmalary geljekde düýpli ylmy seljermeleri, işleri geçirmäge mynasypdyr. Çünki şeýle ulgamlaýyn garaýyşlaryň ylmy hem-de okuw-terbiýeçilik ähmiýetini bir makalanyň çäginde beýan etmek mümkin däl.

Watanymyzy hemmetaraplaýyn ösdürmek, agzybir halkymyzyň eşretli durmuşda ýaşamagy, ýaşlaryň döwrebap bilim almagy ugrunda taýsyz tagallalary edýän Gahryman Arkadagymyzyň janynyň sag, ömrüniň uzak, mertebesiniň hemişe belent bolmagyny arzuw edýäris.

Ýagmyr NURYÝEW,

Türkmenistanyň Döwlet, hukuk we demokratiýa institutynyň direktory, hukuk ylymlarynyň doktory.

olar milletiň Beýik Mugallymynyň watançylyk sapagynda aýdyň beýanyny tapdy

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň Bilimler we talyp ýaşlar güni hem-de täze okuw ýylynyň başlanmagy mynasybetli paýtagtymyzyň Maslahat köşgünde geçiren umumy okuw sapagy diňe bir ýaş nesiller däl, eýsem ähli raýatlarymyz üçin watançylyk dersi boldy. Watansöýüjiligiň belent çagyryşy bolup ýaňlanan bu sapak bilim-terbiýäniň gözbaşynda hemişe milliligiň durmalydygy, onuň usullarynyň bolsa döwrüň iň ösen innowasion talaplaryndan yza galmaly däldigi baradaky hakykaty ýene-de bir gezek subut etdi.

Milli Liderimiziň watançylyk sapagy — bu Garaşsyzlygymyzyň 30 ýylynda bolup geçen taryhy özgerişlere özboluşly syndyr. Köplenç, dowam edýän taryhy wakalara öz döwründe anyk we doly baha bermek aňsat başardýan zat däl. Türkmençilikde aýdylyşy ýaly, «Aý dogsa, älem görýär». Hut şonuň üçin hem dünýäniň geosyýasy giňişliginde Türkmenistan atly has röwşen, parlak «ýyldyzyň» ýiti ýalkym saçýandygy, onuň milli Lideri, hormatly Gurbanguly Berdimuhamedowyň öňe süren halkara başlangyçlarynyň global dünýäni özgertmäge ýardam berjekdigi barada köp gürrüň edilmegi tötänden däldir.

Hormatly Prezidentimiziň okuw sapagynyň ilkinji böleginiň ýurt berkararlygymyzyň goşa sütüni — Garaşsyzlygymyzyň we Bitaraplygymyzyň ähmiýetini düşündirmekden başlanmagy tötänden däldir. Çünki dünýäde öz ornuňy tapmak üçin, ilkinji nobatda, Garaşsyz döwlet bolmaly. Dünýäde set-müň halkyýet, millet bar. Olaryň ählisine özerkli ýaşamak, özbaşdak, garaşsyz döwletli bolmak bagty miýesser etmändir. Ykbal çüwüp, garaşsyzlyk bagtyna eýe bolnaýan halatynda-da, onuň sütünlerini berkitmek ýeňil-ýelpaý iş däl. Garaşsyzlygyna eýe bolan islendik halkyň öňünde öz döwletini berkarar etmek, onuň dünýädäki mynasyp ornuny tapmak wezipesi keserip durýar. Şoňa amal edişine görä-de, şol döwlete dünýäde baha kesilýär. Munuň üçin halkara gatnaşyklaryň we halkara hukugyň binýatlyk ýörelgelerine ygrarly boljakdygyňa, olary berk berjaý etjekdigiňe dünýä bileleşigini ynandyrmaly. Iň esasysy, Birleşen Milletler Guramasyna agza bolup, guramanyň dünýäde parahatçylygy, howpsuzlygy, durnukly ösüşi üpjün etmäge gönükdirilen iň möhüm üç sany ýörelgesini üç ölçegde — ilki öz ýurduňda, öz ýerleşen sebitiňde hem-de tutuş dünýäde berkarar etmäge öz goşandyňy goşmaly.

Hormatly Prezidentimiz watançylyk sapagynyň başynda, ilki bilen, şu möhüm wezipeler hakda gürrüň açyp, daşary syýasatymyzyň baş ýörelgesi bolan hemişelik Bitaraplygyň bize näme berendigi barada özüniň pikir-garaýyşlaryny ýaşlarymyza düşnükli dilde ýetirdi. Döwlet Baştutanymyzyň nygtaýşy ýaly, Bitaraplyk asuda, agzybir, parahatçylykly, abadan durmuşda ýaşamaga ýol açdy. Ähli dünýä ýurtlary bilen dostlukly, ynsanperwer, medeni, ykdysady gatnaşyklary ösdürmäge giň mümkinçilik döretdi. Milli Liderimiziň nygtaýşy ýaly: «Bitaraplyk biziň parahatçylygy, dostlugy, ynsanperwerligi, hyzmatdaşlygy, ösüşi dabaralandyrýan taglymatymyzdyr. Bitarap Türkmenistanyň daşary syýasaty parahatçylygyň ýoludyr, dünýä halklaryny dost-doganlyga çagyrýan ýoldur».

Şu ýerde döwlet Baştutanymyzyň: «Gönezliginde parahatçylygy döretmek sungaty duran Bitaraplyk syýasatymyzyň netijesinde, dünýäniň geosyýasy giňişliginde «Türkmenistan» atly parlak ýyldyz döredi» diýen sözleriniň örän jüpüne düşen deňeşdirmedigini hem-de subutnama talap etmeýän hakykatdygyny nygtamak isleýäris. Üçünji müňýyllygyň çylşyrymly geosyýasy we geoykdysady şertlerinde Birleşen Milletler Guramasy tarapyndan iki gezek ykrar edilen, dünýäde ilkinji hemişelik Bitarap döwleti döretmek, elbetde, ýeňil bolmady. Munuň üçin türkmen diplomatiýasy çylşyrymly ýoly geçmeli boldy. Tejribeli syýasatçy, milli, sebit, dünýä derejesinde pikirlenýän, umumadamzat ähmiýetli, gaýragoýulmasyz meseleleriň çözgüdi boýunça öz oňyn tekliplerini hödürlän milli Liderimiziň — XXI asyryň beýik diplomatynyň bu babatdaky bitiren hyzmatlary dünýä nusgalykdyr. Hormatly Prezidentimiziň okuw sapagynda nygtalyşy ýaly, «Bu gün Bitarap Türkmenistan sebit, yklym, umumadamzat ähmiýetli başlangyçlar bilen yzygiderli çykyş edýär. Durnukly ösüş maksatlary, öňüni alyş diplomatiýasy, derwaýys sebit meseleleri boýunça daşary syýasy we geoykdysady başlangyçlarymyz döwletimiziň dünýä jemgyýetçiliginiň umumadamzat ähmiýetli çözgüdine anyk goşant goşýandygyny görkezýär. Biziň halkara başlangyçlarymyz Birleşen Milletler Guramasy we beýleki abraýly halkara düzümler tarapyndan yzygiderli goldanyp gelinýär».

Hormatly Prezidentimiziň «Türkmenistan» atly parlak ýyldyzyň dörändigi bilen baglylykda, ýaşlara ýüzlenip, bu hakykaty olaryň ählisiniň ata Watanymyza buýsanç duýgusyny oýarýan taglymat hökmünde kalbynda götermelidigi baradaky öwüt-ündewlerini türkmen ýaşlary berk berjaý etmelidirler.

Belent mertebeli döwlet Baştutanymyzyň ýaş nesliň wekilleri bilen geçiren okuw sapagy ýurdumyzyň daşary syýasatynyň, türkmen diplomatiýasynyň taryhy köklerine düşünmekde, onuň binýatlyk ýörelgelerine nazar aýlamakda hem biziň üçin gymmatly çeşme bolup hyzmat edýär. Şu ýerde milli Liderimiziň öz beýanynda türkmeniň döwletlilik taryhyna, geçmişde dünýä taryhynda yz goýan meşhur şahsyýetlerimize ýüzlenmeginiň, olar bilen bagly käbir rowaýatlary mysal getirmeginiň tötänden däldigini nygtamak zerur. Hormatly Prezidentimiz öz beýanynda gadymy ýazuw çeşmelerine, meşhur taryhçylaryň işlerine nazar aýlanyňda, olarda türkmen halkynyň adamzat taryhynyň dowamynda parahatçylyk, ynsanperwerlik däplerine ygrarly bolandygynyň, beýik taryhy we medeniýeti döredendiginiň ykrar edilýändigini nygtaýar. Togrul beg, Çagry beg, Alp Arslan, Mälik şa, Soltan Sanjar ýaly beýik şahsyýetlerimiziň döreden kuwwatly türkmen döwletleriniň dünýä taryhyna altyn sahypalary ýazandygyny, Görogly beg, Baýram han, Soltan Jelaleddin, Keýmir kör, Gowşut han ýaly merdana gahrymanlarymyzyň il-ýurt üçin ata çykandyklaryny tekrarlaýar. Milli Liderimiziň: «Men maslahat bolan ýerde söweşe ornuň ýokdugyny zynharlan Oguz hana, ýigidiň abraýyny onuň gahrymançylygyna, pähimine garap kesgitlän Gorkut ata, dostlaryny dogan eýlän Görogly bege ady ebedilige öwrülen gahrymanlar hökmünde belent sarpa goýýaryn. Siz şol edermen ata-babalarymyzyň dowamatydygyňyzy hiç haçan unutmaly dälsiňiz!» diýen sözlerini bolsa biz geljekki türkmen diplomatlaryny ýetişdirýän Halkara gatnaşyklary institutynyň professor-mugallymlarynyň öz bilim-terbiýeçilik, okuw-usulyýet, ylmy-seljeriş işiniň esasy örki, talyp ýaşlarymyzyň hem ykbalyny baglan hünärine ýetmekde esasy ugur alyş nokady bolmalydyr diýip düşünýäris.

Hormatly Prezidentimiziň beýanyndan ýokarda getirilen mysaldan hem görnüşi ýaly, parahatçylyk, ynsanperwerlik tutuş taryhymyzyň dowamynda türkmen diplomatiýasynyň binýatlyk ýörelgeleri, daýanç sütünleri bolmagynda galdy. Hut şol ýörelgelere eýerip, bu gün Bitarap Türkmenistan dünýäde parahatçylygy dörediji döwlete öwrüldi. Çünki, milli Liderimiziň nygtaýşy ýaly, Bitaraplyk syýasatymyzyň gönezliginde parahatçylygy döretmek sungaty ýatyr.

Dünýäniň döwletlilik taryhyna özüniň ululy-kiçili 70-den gowrak döwlet gurmak tejribesi bilen goşant goşan ata-babalarymyzyň ynsanperwer daşary syýasaty ýöredendiklerine güwä geçýän köp sanly taryhy mysallar hormatly Prezidentimiziň türkmen ýigitleriniň we gyzlarynyň ynsanperwerligiň belent däplerini dünýä ýaýan ynsanlaryň neslidigi baradaky pendine uýmaly ýaşlarymyz üçin buýsanç çeşmesidir.

Türkmen halky ýaşaýyş-durmuşyny akyl-parasat, ylym we tejribe esasynda gurupdyr. Milli Liderimiziň watançylyk sapagy onuň şeýledigini ýene-de bir gezek aýdyňlygy bilen subut etdi. Türkmenistanyň Prezidenti Gurbanguly Berdimuhamedowyň talyplar we okuwçylar bilen geçiren okuw sapagyndan gelip çykýan wezipelere bagyşlanyp, ýurdumyzyň diplomatik gullugynyň ulgamyna girýän düzümleriň gatnaşmagynda Halkara gatnaşyklary institutynda ýurdumyzyň daşary syýasat edarasynyň, Türkmenistanyň daşary ýurtlardaky diplomatik wekilhanalarynyň, konsullyk edaralarynyň hem-de halkara guramalaryň ýanyndaky hemişelik wekilhanalarynyň ýolbaşçylarynyň, Türkmenistanyň ÝUNESKO-nyň işleri boýunça milli toparynyň sekretariatynyň, Türkmenistanyň Döwlet, hukuk we demokratiýa institutynyň, Türkmenistanyň Hazar deňzi institutynyň ýolbaşçylarynyň, halypa diplomatlaryň, professorlaryň gatnaşmagynda geçirilen maslahatda edilen çykyşlar geljekki ýaş türkmen diplomatlaryny ýetişdirmekde uly ähmiýete eýe boldy.

Milletiň Beýik Mugallymynyň watançylyk dersi — bu türkmen diplomatiýasynyň daýanç sütünidir. Hormatly Prezidentimiziň bu düýpli konseptual okuw sapagynyň her bir ugruny ylmy taýdan seljermegiň esasynda türkmen diplomatiýasynyň milli ýokary mekdebiniň professor-mugallymlary ýörite düzülen meýilnama esasynda ulgamlaýyn okuw, ylmy, terbiýeçilik çäreleriniň toplumyny alyp bararlar, ony öz işlerinde baş ýörelgä öwrerler. Hususan-da, birinjiden, türkmen diplomatiýasynyň milli mekdebiniň talyplarynyň aýratyn watansöýüjilik we ynsanperwerlik ruhunda terbiýelenmegine, ýokary okuw jaýynda wagyz-nesihat işleriniň yzygiderli geçirilmegine aýratyn üns berler. Taryhy, medeniýeti öwreniş we dil derslerinde türkmen halkynyň milli gymmatlyklarynyň hemmetaraplaýyn açylyp görkezilmegine aýratyn ähmiýet bermegi öz borjumyz hasaplaýarys. Şol sanda talyplarda agzybirlik we jebislik duýgularynyň has mäkäm ösmegine itergi berjek çäreler işjeň geçiriler. Hormatly Prezidentimiziň taryhy çykyşynda nygtalan möhüm ugurlar boýunça ylmy işleri we makalalary ýurdumyzda hem-de halkara derejede neşir etmek tejribesi ösdüriler. Ikinjiden, bu ugurda talyplaryň döredijilik işlerini işjeňleşdirmek, olaryň höwesini artdyrmak maksady bilen, talyplary ylmy-döredijilik işlerine has işjeň çekmek dowam etdiriler. Talyplar bilen ýörite dersleriň geçilmegi ýa-da ugurdaş gurnaklaryň açylmagy görnüşinde terbiýeçilik maksatly özara hereketleri işjeňleşdireris. Üçünjiden, bütin dünýäde biziň ýurdumyza mynasyp wekilçilik etmäge ukyply, öz işiniň hakyky ussatlaryny taýýarlamak maksady bilen, diplomatiýanyň milli mekdebinde bilim bermek we hünär öwretmek üçin häzirki zaman innowasion we sanly bilim tehnologiýalaryny giňden ornaşdyrmak işi dowam etdiriler. Şeýle hem talyplaryň döwletimiziň taryhyny, medeniýetini, sungatyny we milli gymmatlyklaryny gowy bilmeklerini, dünýäniň öňdebaryjy tejribelerinden baş çykarmaklaryny gazanmak üçin dersler boýunça iş maksatnamalaryna zerur bolan özgertmeleri, üýtgetmeleri girizmek göz öňünde tutular.

Pursatdan peýdalanyp, Bitarap Türkmenistanyň halkara abraýyny berkitmäge goşant goşjak halkaraçy hünärmenleri taýýarlamaga berýän goldawy üçin Gahryman Arkadagymyza tüýs ýürekden sagbolsun aýdýarys. Hormatly Prezidentimiziň jany sag, belent başy aman, tutumly işleri hemişe rowaç bolsun!

Jumamyrat GURBANGELDIÝEW,

Türkmenistanyň Daşary işler ministrliginiň Halkara gatnaşyklary institutynyň rektory.

Düýn Türkmenistanyň Döwlet medeniýet merkeziniň Mukamlar köşgünde hormatly Prezidentimiziň 1-nji sentýabrda bellenilen Bilimler we talyp ýaşlar güni mynasybetli ýurdumyzyň ýaşlary bilen geçiren umumy okuw sapagyna bagyşlanyp, hoşallyk maslahaty geçirildi. Medeniýet ulgamynyň işgärleriniň, degişli ýokary okuw mekdepleriniň talyp ýaşlarynyň gatnaşmagynda geçirilen maslahatyň dowamynda edilen çykyşlarda eziz Diýarymyzda ylymly, bilimli, sagdyn ruhly ýaşlary ýüze çykarmak, olary döwlet tarapyndan goldamak ugrunda durmuşa geçirilýän beýik işler, şeýle-de döwlet Baştutanymyzyň ýaşlara beren atalyk pentleriniň many-mazmuny, ähmiýeti baradaky buýsançly gürrüňlere giň orun berildi.

Ýurdumyz durmuş-ykdysady we ruhy-medeni taýdan belent sepgitleri nazarlap, öňe barýar. Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe taryhy pursatlaryň, belent ösüşleriň, oňyn özgertmeleriň şaýady bolýan halkymyz bolçulygyň, eşretli durmuşyň hözirini görüp, ajaýyp döwrümize buýsanyp ýaşaýar. Hormatly Prezidentimiziň parasatly baştutanlygynda, ýurdumyzyň has-da gülläp ösmegi, halkymyzyň abadan we asuda durmuşda ýaşamagy ugrunda amala aşyrylýan giň gerimli işler bagtyýar ildeşlerimizde çäksiz buýsanç döredýär.

Her bir döwrüň öz öňe sürýän ruhy taglymaty bolýar. Şol ruhy taglymat hem döwrüň döredijilikli güýji bolup giň halk köpçüligini, ýaş nesli Watany has-da kuwwatlandyrmagyň hatyrasyna täze üstünlikleri gazanmaga ruhlandyrýar. Dünýä giňişliginde ählumumy durnukly ösüşi üpjün etmäge gönükdirilen beýik başlangyçlar bilen öňe çykan hormatly Prezidentimiziň ýaýbaňlandyrýan taglymaty halkymyzyň ähli ruhy gymmatlyklary bilen aýrylmaz baglanyşyklydyr. Ägirt uly ruhy köke-direge daýanýan ösüş ýolumyz Watanymyzy özgertmek ugrunda Garaşsyzlyk ýyllary içinde gazanan üstünliklerimize esaslanýar.

Geçen gysga döwrüň içinde Gahryman Arkadagymyzyň bilim ulgamyny döwrebap ösdürmek, ýaş nesliň bilim derejesini ýokarlandyrmak, häzirki zaman kompýuter tehnologiýalaryndan doly baş çykarýan ýaş hünärmenleri taýýarlamak ugrunda amala aşyrýan giň gerimli işleri özüniň oňyn netijesini berýär. Ýurdumyzda bilim özgertmesini çalt we netijeli durmuşa geçirmek üçin, dünýä ülňülerine laýyk gelýän döwrebap multimedia tehnologiýalary bilen üpjün edilen çagalar baglary, orta we ýokary okuw mekdepleri guruldy. Bu bolsa ýurdumyzda bagtyýar nesilleriň döwrebap bilim almaklary ugrunda milli Liderimiziň durmuşa geçirýän beýik işleriniň rowaçlyklara beslenýändigine şaýatlyk edýär.

Hoşallyk maslahatynyň ahyrynda oňa gatnaşyjylar hormatly Prezidentimiziň adyna Ýüzlenme kabul edip, güneşli Diýarymyzy bagtyýar nesilleriň iň arzyly arzuwdyr islegleriniň hasyl bolýan mekanyna öwren Gahryman Arkadagymyzyň janynyň sag, ömrüniň uzak bolmagyny arzuw etdiler.

(Ýörite habarçymyz).

Adamyň durmuş-ykdysady hukuklaryna degişli bolan, esasy konstitusion hukuklaryň biri hasaplanýan zähmete bolan hukuk barada gürrüňden öňinçä, zähmetiň adamyň we jemgyýetiň durmuşynda ähmiýeti barada aýtmak ýerlikli bolar. Islendik jemgyýetiň maddy binýadyny adamyň zähmeti, işi emele getirýär. Şol bir wagtyň özünde zähmet adamy kämilleşdirýär we özgerdýär. Möhüm oýlap tapyşlar, jemgyýetiň ylmy-tehniki ösüşiniň ählisi ynsanyň akyl işjeňliginiň we fiziki zähmetiniň netijesidir.

Zähmet adamzat jemgyýetiniň barlygynyň baş şertidir. Ylmy edebiýatlarda käbir alymlaryň bellemegine görä, zähmet, ilki bilen, adamyň we tebigatyň arasynda bolup geçýän ösüşiň barşydyr. Zähmet diňe bir adamyň tebigata edýän täsiri bolman, önümçiligiň barşynda adam öz başarnyklaryna akyl ýetirýär we ony kämilleşdirýär. Zähmet gatnaşyklaryna girmek bilen, adamyň akyl we fiziki işjeňligi artýar, ol jemgyýetiň işjeň düzüminiň bir bölegine öwrülýär.

Adam öz zähmeti arkaly durmuş-ykdysady hem-de ruhy isleglerini kanagatlandyrýar. Zähmet jemgyýetiň durnukly ösüşini, bolelin ýaşaýşyny kesgitleýär. Hormatly Prezidentimiziň nygtaýşy ýaly, zähmet raýatlarymyz üçin ussatlygyň we jemgyýetde özüňi ykrar etdirmegiň hakyky mekdebidir, maşgalanyň bolelin, abadan durmuşda ýaşamagynyň çeşmesidir. Şeýlelikde, zähmete hukuk esasy we iň möhüm adam hukuklarynyň biri hökmünde ilkinji gezek Adam hukuklarynyň ählumumy Jarnamasynda (1948 ý.), soňra Ykdysady, durmuş we medeni hukuklar barada halkara Ylalaşykda (1966 ý.) ykrar edildi. Türkmenistan dünýäniň hukuk giňişligine goşulmak bilen, adam hukuklary, şol sanda zähmet hukuklary ulgamynda halkara şertnamalar boýunça borçnamalary öz üstüne aldy. Halkara zähmet guramasynyň bu ulgamda esas goýujy 10-dan gowrak konwensiýasyna goşuldy. Häzirki wagtda bu konwensiýalaryň kadalary ýurdumyzyň zähmet kanunçylygyna ornaşdyrylýar we kadalaşdyryjy hukuk namalary taýýarlananda, olardan ugur alynýar. Zähmeti guramagyň hem-de goramagyň hukuk esaslaryny döretmek we kämilleşdirmek arkaly zähmet kanunçylygyny emele getirmegiň, ösdürmegiň ýolunda amal edilýän işler her bir raýatyň mynasyp, öndürijilikli zähmet çekmegine ýardam edýär. Ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Prezident maksatnamasynda iş, durmuş üpjünçiligi çygrynda kanunçylygyň kämilleşdirilmegi, ilaty durmuş taýdan goramagyň ulgamyna täze usullaryň girizilmegi göz öňünde tutulýar. Zähmet bilen baglanyşykly ulgamy dolandyrmagyň täze ugurlaryny döretmek, zähmeti goramak, halkara guramalar bilen hyzmatdaşlygy ösdürmek ýaly, ulgamlaýyn meseleleriň üstünde işlemek barada hem aýdylýar.

Türkmenistanyň Konstitusiýasynyň 49-njy maddasynda her bir adamyň zähmete, öz islegine görä hünär, kär we iş ýerini saýlap almaga, zähmetiň sagdyn we howpsuz şertlerine hukugy ykrar edilýär. Bu kadalar zähmete hukugyň esasy düzüji böleklerini emele getirýär. Bu kada Türkmenistanyň Zähmet kodeksi, «Ilatyň iş bilen üpjünçiligi hakynda» Türkmenistanyň Kanuny, şeýle hem beýleki kadalaşdyryjy hukuk namalary arkaly giňeldilýär we üpjün edilýär. Zähmet kanunçylygynda yglan edilen raýatlaryň zähmete hukuklarynyň kepillendirmeleri bilen birlikde «Ilatyň iş bilen üpjünçiligi hakynda» Kanunda käriňi, kesp-kär görnüşiňi, iş ýeriňi öz garaýşyň boýunça erkin saýlamak, sagdyn, howpsuz zähmet şertleriniň döredilmegi, kär, iş edinmekde we zähmetiň mukdaryna, hiline laýyk gelýän derejede höweslendirmek, gulluk boýunça ýokary çekilmek babatda her kime deň hukuklaryň, mümkinçilikleriň üpjün edilmeginiň döwlet tarapyndan kepillendirilýändigi bellenýär.

Ýokarda agzalan Kanunda raýatlaryň kemsitmeleriň islendik görnüşinden, işe kabul etmekden esassyz ýüz öwürmelerden, bikanun işden çykarylmadan, zähmet şertnamasynyň bes edilmeginden, işsizlikden goralmagy; işsizleriň we iş gözleýänleriň hünär ýa gaýtadan taýýarlygyna, hünäriň ýokarlandyrylmagyna ýardam edilmegi ýaly döwlet kepillikleriniň göz öňünde tutulmagy adamlaryň zähmet çekmäge hukuklarynyň durmuşa geçirilmeginiň kanunçylyk esasy bolup çykyş edýär.

Türkmenistanyň zähmet kanunçylygy döwrüň talabyny hem-de adamyň we raýatyň bähbidini nazara alyp kämilleşdirilýär. Her bir adamyň döredijilik, intellektual mümkinçiliklerini durmuşa geçirmek, zähmeti guramak, onuň netijeliligini gazanmak, hünärmenleriň hünär ussatlygyny ýokarlandyrmak zähmet çygryndaky gatnaşyklaryň möhüm düzüm bölegini emele getirýär. Şu nukdaýnazardan, işgär işe kabul edilende, wezipe borçlary hakynda düzgünnamada bildirilýän talaplardan ugur almak hökman bolup durýar.

Işgäriň bellenilen tertipde we şertlerde zähmet şertnamasyny baglaşmaga, ony üýtgetmäge, ýatyrmaga, şertnamada şertlendirilen işiň özüne berilmegini talap etmäge, zähmeti guramagyň, tehniki howpsuzlygyň döwlet ülňülerinde göz öňünde tutulan şertlere, sanitariýanyň, arassaçylygyň, köpçülikleýin şertnamanyň talaplaryna laýyk gelýän iş ornuna hukuklary göz öňünde tutulýar. Şunda işgäriň deň gymmaty bolan zähmet üçin deň töleg, öz kärine, hünär derejesine, zähmetiň çylşyrymlylygyna, ýerine ýetirilen işiň mukdaryna we hiline laýyklykda zähmet hakyny doly möçberde almaga haky bardyr. Zähmet hakynyň Türkmenistanyň kanunçylygy bilen bellenen hakyň iň az möçberinden pes bolmaly däldigi baradaky kadalar her işgäriň zähmet haky babatdaky hukuklary kepillendirilende, esas goýujy ygtybarly hukuk binýady bolup hyzmat edýär. Bular bilen birlikde işgärleriň aýry-aýry kärler, toparlar üçin iş wagtynyň dowamlylygyny, gysgaldylan wagtyny bellemek, hepdelik dynç günlerini, işlenmeýän baýramçylyk, hatyra günlerini, şeýle hem her ýylky hak tölenilýän esasy we goşmaça rugsatlary bermek bilen üpjün edilýän dynç alşa; hünär taýýarlygyna, gaýtadan taýýarlygy, hünäri ýokarlandyryşy geçmäge; ylmy-intellektual eýeçilige, rasionalizatorçylyk ýa-da oýlap tapyjylyk üçin awtorlyga, awtorlyk hukuklary üçin sylaga hukuklary işgäriň öndürijilikli, döredijilikli işlemegine şert döredýär.

Işgäriň agzalan hukuklary bilen bir hatarda, öz wezipe borçlaryna laýyklykda, zähmet düzgün-nyzamyny we beýleki zerur talaplary ýerine ýetirmegi bilen baglanyşykly resminamalar hem hereket edýär. Ýurdumyzda zähmet ulgamynda raýatlaryň konstitusion hukugynyň ilatyň iş bilen üpjünçiligini kämilleşdirmek arkaly amala aşyrylmagy möhüm wezipeleriň hatarynda durýar. «Ilatyň iş bilen üpjünçiligi hakynda» Türkmenistanyň Kanunynyň 13-nji maddasynda her bir adamyň iş ýerini erkin saýlap almaga we işe ýerleşmäge hukugynyň işe ýerleşmekde iş berijä göni ýüz tutulmagy ýa-da iş bilen üpjünçilik gulluklarynyň ýardamy arkaly ýa-da kanunçylyga laýyklykda işe ýerleşdirmek bilen meşgullanýan hususy telekeçileriň, ýuridik şahslaryň ýardamy bilen durmuşa geçirip bilýändigi esasy hukuklaryň biri hökmünde beýan edilýär.

Bazar ykdysadyýeti şertlerinde işgärleriň zähmetiniň hiline, olaryň hünär derejesine talaplar ýokarlanýar. Önümçilikde ulanylýan tehnologiýalara laýyklykda, dürli hünärdäki işçiler gerek bolýar. Şu nukdaýnazardan, işgärleriň ýörite biliminiň we ýokary hünär taýýarlygynyň, umumy medeniýetiniň bolmagy zähmet öndürijiliginiň ýokarlanmagynyň möhüm şerti bolup durýar. Umuman aýdanymyzda, ähli ugurlar boýunça düýpli döwrebaplaşmak ýoly bilen barha öňe barýan döwletimizde dürli pudaklarda zähmet çekjek kämil hünärmenleri taýýarlamak, olary döredijilik mümkinçiliklerini doly açmaga ýardam etjek iş orunlary bilen üpjün etmek üçin düýpli özgertmeler amala aşyrylýar. Ýurdumyzyň ösüşlerine goşant goşýan, il bähbidine gönükdirilýän bu özgertmeler elmydama üstünliklere beslensin!

Merjen BORJAKOWA,

Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisiniň Durmuş syýasaty baradaky komitetiniň hünärmeni.

Aşgabat, 12-nji awgust (TDH). Şu gün paýtagtymyzdaky ýurdumyzyň Içeri işler ministrliginiň Mälikguly Berdimuhamedow adyndaky 1001-nji harby bölüminde «Merdanalyk mekdebi» ady bilen dabaraly çäre geçirildi. Ol içeri işler edaralarynyň hormatly weterany, Türkmenistanyň Prezidenti, ýurdumyzyň Ýaragly Güýçleriniň Belent Serkerdebaşysy goşun generaly Gurbanguly Berdimuhamedowyň mähriban kyblasy Mälikguly Berdimuhamedowyň nusgalyk ömür ýoluna bagyşlandy.

Oňa ýurdumyzyň harby we hukuk goraýjy edaralarynyň harby gullukçylary we işgärleri, harby ýokary okuw mekdepleriniň talyplary, Içeri işler edaralarynyň weteranlary, köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň wekilleri, görnükli ýazyjylar hem-de ugurdaş düzümleriň döredijilik toparlary gatnaşdylar.

Dabara gatnaşyjylar çykyşlarynda Mälikguly aganyň manyly ömür ýolunyň öz halkyňa we mähriban Watanyňa päk ýürekden gulluk etmegiň, watansöýüjiligiň, ynsanperwerligiň we belent adamkärçiligiň mizemez nusgasy bolup durýandygyny nygtadylar.

Çagalygy urşuň ýowuz ýyllaryna gabat gelen Mälikguly Berdimuhamedow üç sany ýörite, iki sany hem ýokary bilimiň eýesi bolmak bilen, durmuş basgançaklarynyň barysynda jan aýaman, hünär ussatlygy bilen zähmet çekdi. Ol nirede okasa-da, özüniň ýiti ukybyny, ýatkeşligini görkezdi. Täze bilimleri ele almak bilen, ol öz dünýägaraýşyny kämilleşdirdi.

Alan bilimleri milli Liderimiziň kyblasyna IIM-niň bölümleriniň şahsy düzüminiň arasynda syýasy-terbiýeçilik hem-de wagyz-düşündiriş işlerini dogry meýilleşdirmäge we jogapkärli alyp barmaga, düzgün-nyzamy pugtalandyryp, bu işi diňe bir wezipe borjy boýunça däl, eýsem, jemgyýetçilik başlangyçlarynda hem ýerine ýetirmäge kömek etdi.

Çykyşlaryň barşynda Mälikguly aganyň işlän döwründe özüni işine ussat, tertip-düzgünli, ýokary ahlakly, özüne we garamagyndakylara örän talabediji serkerde hökmünde tanadandygy, gulluk borçlaryny ýerine ýetirmäge — jenaýatçylygyň öňüni almaga, onuň üstüni açmaga aýratyn üns berendigi nygtaldy.

Şoňa görä-de, Mälikguly Berdimuhamedow gulluk döwründe ak ýürekli gulluk edendigi, jenaýatçylygyň garşysyna göreşmekde hem-de jemgyýetçilik tertibini üpjün etmekde gazanan üstünlikleri üçin birnäçe Hormat hatlaryna, döşe dakylýan nyşanlara we köp sanly medallara mynasyp boldy.

Bu sylaglar Mälikguly Berdimuhamedowyň Içeri işler ministrliginiň düzüminde päk ýürekli, birkemsiz gullugynyň aýdyň nyşanyna öwrüldi. Tabşyrylan işe onuň jogapkärli çemeleşmegi, harby kasama wepalylygy we öňde goýlan maksatlara ýetmek ugrunda görkezen uly tagallalary ýaş harby gullukçylar üçin uly görelde we nusgalyk mekdebidir.

1982-nji ýylda podpolkownik harby derejesi bilen hormatly dynç alşa çykyp, Mälikguly aga ençeme ýyllaryň dowamynda mugallym bolup zähmet çekip, ýaşlara bilim we terbiýe berdi. Bular barada buýsanç bilen çykyş edip, çärä gatnaşyjylar hormatly Prezidentimiziň kyblasynyň şöhratly ömür ýolunyň hemişe hakyky watançylygyň we mähriban halkyňa päk ýürekden gulluk etmegiň nusgasy boljakdygyny aýratyn bellediler.

Dabaranyň çäklerinde watansöýüjilik, kasama wepaly bolmak baradaky goşgular, aýdymlar ýaňlanyp, “Arkadagyň mert pederi”, “Göreldämiz Arkadagyň kyblasy” diýen aýdym-sazly çykyş bilen sazlaşykly utgaşdy.

“Merdanalyk mekdebi” atly edebi-sazly kompozisiýanyň ýerine ýetirilmegi bolsa Watanyna ömür örküni baglan, gaýratlylygyň belent nusgasyny şu günki we geljekki nesillere ebedi miras goýan, beýik ynsan — Mälikguly Berdimuhamedowyň öz ýurdunyň hakyky watançysydygyny hem-de raýatydygyny açyp görkezdi.

Çykyş edenler Türkmenistanyň Prezidenti, ýurdumyzyň Ýaragly Güýçleriniň Belent Serkerdebaşysy Gurbanguly Berdimuhamedow özüniň «Mert ýigitler gaýrat üçin dogulýar» atly kitabynda il-ulsumyzyň arzuwynyň parahatçylyk hem asudalykdygyny, şol asudalygy üpjün etmegiň köp babatda Içeri işler ministrliginiň üstüne ýüklenendigini nygtaýar diýip bellediler.

Milli Liderimiziň kitabynda beýan edilişi ýaly, bu gullugyň işi özüne örän ýakyn, sebäbi hormatly Prezidentimiz Türkmenistanyň içeri işler edaralarynyň gullukçysynyň maşgalasynda terbiýelendi.

Hakykatdan-da, hormatly Belent Serkerdebaşymyzyň her bir işde görkezýän belent göreldesi mähriban kyblasynyň baý durmuş we zähmet tejribesiniň, asylly maşgala terbiýesiniň netijesidir. Şol maşgalada terbiýelenen ogul bu günki günde halkyň ykbalyny gerdenine aldy we mähriban halkynyň eşretli, abadan durmuşda ýaşamagy üçin ähli tagallalary edýär.

Türkmen halkynda: «Her bir perzent üçin pederiniň ömür ýoly hemişe görelde bolýar» diýilýär. Bu düşünje milli Liderimiziň maşgalasynda hem arkama-arka dowam edip gelýär diýlip, çykyşlarda nygtaldy.

1001-nji harby bölüme Mälikguly Berdimuhamedowyň adynyň dakylmagy manyly ähli ömrüni halkyna we mähriban Watanyna bagyş eden ajaýyp adama goýulýan belent hormatyň nyşanydyr. Munuň özi içeri işler edaralarynyň işgärleriniň kalbynda buýsanç duýgularyny döretdi.

Watanyň wepaly ogly Mälikguly Berdimuhamedow, onuň durmuşda we zähmetde görkezen gahrymançylygy hakyndaky ýatlamalar biziň ýüreklerimizde ebedilik galar.

Mälikguly Berdimuhamedowyň sözlerine döredilen “Köp ekeliň dänäni!” diýen aýdym, şeýle hem ýerine ýetirilen “Rowaçlyga ak ýollaryň, Arkadag”, “Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany” diýen aýdymlar hem-de “Eziz Arkadag” diýen edebi-sazly kompozisiýa munuň şeýlediginiň subutnamasy boldy.

Dabara gatnaşyjylar Türkmenistanyň Prezidenti, Türkmenistanyň Ýaragly Güýçleriniň Belent Serkerdebaşysy goşun generaly Gurbanguly Berdimuhamedowyň adyna Ýüzlenme kabul etdiler.

Şeýle hem 1001-nji harby bölümde Mälikguly Berdimuhamedowyň ýadygärligine, şeýle hem Ahal welaýatynyň Gökdepe etrabynyň Yzgant şäherçesindäki 27-nji orta mekdepde döwlet Baştutanymyzyň atasy Berdimuhamet Annaýewiň ýadygärligine gül desseleri goýuldy.

Çagalar baradaky hemmetaraplaýyn alada, olaryň beden hem-de ruhy taýdan sagdyn ösüp ýetişmekleri üçin amatly şertleri döretmek, ýaş türkmenistanlylaryň bilime, saglygy goraýşa bolan hukuklaryny üpjün etmek we beýleki köp sanly aladalar hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň amala aşyrýan durmuş maksatly syýasatynyň möhüm ugry bolup durýar.

Çagalaryň abadan hem-de bagtyýar durmuşyna gönükdirilen tagallalar, ilki bilen, Watanymyzyň geljekki ykbaly, onuň mynasyp hem-de nurana ertiri üçin döwlet Baştutanymyzyň belent jogapkärçiliginden gelip çykýar. Milli Liderimiziň hemişe nygtaýşy ýaly, ýaş nesil hakyndaky alada, bar bolan mümkinçilikleri ýüze çykarmak üçin başlangyç şertleri döretmek häzirki zaman türkmen jemgyýetiniň durmuş hem-de ruhy sagdynlygyny, onuň ruhy-ahlak ýörelgeleriniň dowamatlylygyny kesgitleýär.

Halkymyzyň häsiýetiniň, dünýägaraýşynyň sütünleriniň biri ilatyň goldawa has mätäçlerine durmuş taýdan goldaw bermek bolupdy we ol şeýledigine-de galýar. Häzirki wagtda bu ynsanperwer däp çaganyň kanuny bähbitlerini üpjün etmegiň we goramagyň hukuk kepilliginiň toplumlaryny, şonuň ýaly-da, ýetim çagalaryň jemgyýetde öz ornuny tapmaga, olary özbaşdak durmuşa taýýarlamaga gönükdirilen ykdysady we anyk ugurly çäreleri öz içine alýar.

Mälim bolşy ýaly, hormatly Prezidentimiziň Kararyna laýyklykda, Berkarar döwletiň bagtyýarlyk döwründe ösüp gelýän ýaş nesilleri durmuş taýdan goldamak, howandarlyga mätäç çagalaryň saglygynyň dikeldilmegine ýardam bermek, olaryň bagtyýar durmuşda ýaşamagy hem-de olarda belent ynsanperwerlik häsiýetleriniň kemala gelmegi üçin amatly şertleri döretmek maksady bilen, şu ýylyň mart aýynda ýörite Haýyr-sahawat gaznasy döredildi.

Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisiniň karary bilen, Gurbanguly Berdimuhamedowyň ady dakylan Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça Haýyr-sahawat gaznasynyň döredilen gününden bäri köp wagt geçmedik hem bolsa, eýýäm giň möçberli, netijeli işler durmuşa geçirilýär. Golaýda Balkan, Daşoguz we Lebap welaýatlarynyň etrap hem-de şäher hassahanalarynyň çagalar bölümleri üçin täze, döwrebap enjamlar bilen üpjün edilen “Tiz kömek” awtoulaglarynyň berilmegi munuň aýdyň mysalydyr. Ýörite ulaglaryň açarlaryny bu sebitlere iş sapary wagtynda döwlet Baştutanymyzyň hut özi gowşurdy.

Milli Liderimiziň baştutanlygynda häzirki wagtda ýurdumyzda çagalaryň saglygyny goraýyş ulgamyny ýokary hünärli hünärmenler, halkara talaplara laýyk gelýän lukmançylyk enjamlary bilen üpjün etmek, ýurdumyzyň saglygy goraýyş ulgamynyň maddy-enjamlaýyn binýadyny üznüksiz pugtalandyrmak hem-de ilata edilýän lukmançylyk hyzmatynyň hilini ýokarlandyrmak boýunça yzygiderli işler alnyp barylýar. Şunuň bilen baglylykda, hormatly Prezidentimiz paýtagtymyzdaky we welaýatlardaky degişli lukmançylyk edaralarynda howandarlyga mätäç näsag çagalara dürli operasiýa bejergilerini geçirmek üçin Haýyr-sahawat gaznasyndan serişde bölüp bermek hakynda Çözgüt kabul etdi.

Bejergi alýan ýaş çagalaryň hem-de saglygy goraýyş ulgamynyň işgärleriniň adyndan milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedowa döwletimiziň baş baýlygy we guwanjy bolan ýaş raýatlaryň saglygy hem-de abadançylygy baradaky ýadawsyz aladasy üçin tüýs ýürekden hoşallyk beýan edildi.

(TDH).

Aşgabat, 27-nji iýun (TDH). Şu gün hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Köpetdagyň etegindäki gözel künjekleriň birinde ýerleşýän Türkmenistanyň Prezidentiniň Ahalteke atçylyk toplumynda bolup, ynsan gylykly bedewleri bilen didarlaşdy.

Bu ýerde döwlet Baştutanymyz şu ýyl Türkmen bedewiniň milli baýramy hem-de Aşgabat şäheriniň esaslandyrylmagynyň 140 ýyllygy mynasybetli guralan dabaranyň çäklerinde paýtagtymyzyň ilatynyň adyndan milli Liderimize sowgat berlen, Akşäher atly bedew bilen didarlaşdy.

Döwlet Baştutanymyz Akpata bilen Damana atly bedewleriň nesli bolan, 2019-njy ýylda doglan Akşäher bilen birsellem gezim etdi. Şöhratly Eýeberdi Telekäniň nesil ugruna degişli bu bedewiň beden gurluşy, onuň gözelligi ahalteke bedewlerine mahsus görkezijilere doly laýyk gelýär.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Akşäher atly bedew bilen gezelenji tamamlap, bu ýerde idedilýän Hanbeg atly bedewiň ýanyna geldi. Hanbegler we Okgyz atly bedewleriň neslinden bolan ajaýyp at meşhur Gaplaňyň ugruna degişlidir.

Milli Liderimiz Hanbegi eýerläp, ony çapuw ýodasyna çykardy we bedewi maýdalyna sürdi. Bedewiň hem-de çapyksuwaryň hereketiniň sazlaşygy ynsan bilen bedewiň aýrylmaz ruhy arabaglanyşygyny alamatlandyrýar.

Halkymyzyň buýsanjyna öwrülen ahalteke bedewleri milli toý-baýramlaryň baş bezegi bolup durýar. Türkmenistanyň ösüşleriň we beýik ýeňişleriň belentliklerine tarap batly gadamlary bedew badyna meňzedilýär. Ata-babalarymyzyň tutanýerli zähmeti bilen mukaddes türkmen topragynda ýetişdirilen we ajaýyplygy, syratlylygy hem-de ýyndamlygy bilen şan-şöhrata eýe bolan behişdi bedewler halkymyzyň milli gymmatlygydyr, Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwrüniň toý-baýramlarynyň gelşigidir.

Häzir ýurdumyzda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň baştutanlygynda atçylygy ösdürmek we ahalteke bedewleriniň tutuş dünýädäki şan-şöhratyny artdyrmak boýunça netijeli çäreler geçirilýär. Atçylyk pudagyny ylmy taýdan ösdürmek, bu ugurdaky amala aşyrylýan işleri yzygiderli kämilleşdirmek üçin niýetlenen döwrebap atçylyk-sport toplumlaryny gurmak meselelerine aýratyn ähmiýet berilýär.

Bu gün Diýarymyzyň dürli künjeklerinde hereket edýän atçylyk toplumlarynda, aýlawlarda zähmet çekýän ussat seýisler, yhlasly atbakarlar ganatly bedewlerimiziň şöhratly taryhynyň döwrebap derejede dowam etdirilmegine saldamly goşant goşýarlar. Munuň özi milli atşynaslyk däpleriniň gadymy ýörelgeleriniň häzirki zamanyň ruhuna laýyklykda ösdürilýändiginiň aýdyň beýanydyr.

Arassa ganly ahalteke bedewlerini köpeltmäge, bu tohumy kämilleşdirmäge hem-de ajaýyp tohumçylyk häsiýetlerini ösdürmäge ýöriteleşdirilen dürli ýurtlaryň atşynaslarynyň duşuşyklary hem-de özara gatnaşyklary üçin netijeli gurama öwrülen Halkara ahalteke atçylyk assosiasiýasynyň giň gerimli işi behişdi bedewleriň tutuş dünýäde şan-şöhratyny artdyrmaga ýardam edýär.

Bu gün ýurdumyzda atçylyk pudagynyň okgunly ösdürilmegine itergi bermäge, at çapyşyklarynda, atly sportuň dürli görnüşleri boýunça ýaryşlarda, hususan-da, konkur hem-de at üstündäki milli oýunlar boýunça bäsleşiklerde üstünlikli çykyş etmäge ukyply türgenleri taýýarlamaga uly üns berilýär. Bu bolsa milli atşynaslyk däpleriniň döwrebap derejede ösdürilmegini şertlendirýär.

Taryhyň dowamynda at çapyşyklary türkmen halkynyň durmuşynda möhüm orun eýeleýän baýramçylyk dabaralarynyň, şanly toýlaryň ýaraşygydyr. Bu gün pederlerimizden miras galan asylly atşynaslyk ýörelgeleri hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň tagallasy bilen döwrebap derejede ösdürilýär.

Asyrlaryň dowamynda türkmen seýisleri ahalteke bedewlerini kämillik derejesine ýetiripdirler we olaryň ajaýyp häsiýetlerini saklapdyrlar. Türkmen bedewleriniň ýüpek ýallary, gelşikli beden gurluşy, ýeňil hereketleri we güýç-kuwwaty yhlasly seýisleriň, halk seçgiçileriniň öz hünärlerini belent derejä ýetirendikleriniň aýdyň netijesidir.

Soňra Hanbeg öňatdy hereketine geçdi.

Bu gün at seýislemegiň milli ýörelgeleri döwrebap derejede ösdürilýär. Ahalteke bedewleriniň gözelligi, paýhasy hem-de özboluşlylygy dünýä atşynaslaryny özüne bendi edýär. Ýüzýyllyklaryň dowamynda ynsan bilen bedewiň arasynda emele gelen ruhy arabaglanyşyk häzirki wagtda türkmen atşynaslygynyň we atçylyk sportunyň ösüşiniň täze tapgyrynyň binýadyny döretdi.

Hormatly Prezidentimiz türkmen atlarynyň taryhynyň we özboluşly gylyk-häsiýetleriniň düýpli öwrenilmelidigini hem-de gadymy seýisçilik ýörelgeleriniň döwrebap ösdürilip, geljek nesillere ýetirilmelidigini aýratyn belleýär. Şoňa görä-de, türkmen seýisleri we atşynaslary behişdi bedewleriň arassa ganly tohumyny saklamak, ady rowaýata öwrülen atlary seýislemek işini kämilleşdirmek boýunça döredilen giň mümkinçiliklerden peýdalanyp, netijeli işleri durmuşa geçirýärler.

Bu gün tutuş dünýäde meşhur bolan ýelden ýüwrük ahalteke bedewleriniň şöhraty belende galdy. Ata-babalarymyz köp asyrlaryň dowamynda tutanýerli zähmeti, zehini arkaly dünýäniň dürli künjeklerinde meşhur bedewleri kemala getiripdirler hem-de olaryň arassa ganlylygyny saklap gelipdirler.

Behişdi bedewler okgunly ösýän Garaşsyz Watanymyzyň özboluşly nyşanydyr. Ahalteke bedewleriniň dünýä atçylyk sportunda geçen şöhratly ýoluny mynasyp dowam etmek hem-de başarnyklaryny doly açmak üçin täze mümkinçilikler döredilýär. Bedewleriň tebigy gözelligi, çalasynlygy, wepadarlygy, ösen aň-paýhasy hem-de aýratyn başarnyklary köp asyrlaryň dowamynda şahyrlar we suratkeşler üçin ylham çeşmesi boldy.

Milli Liderimiziň başlangyjy bilen her ýylyň aprel aýynyň soňky ýekşenbesinde Türkmen bedewiniň milli baýramynyň “Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany” şygary astynda geçýän ýylda Türkmen alabaýynyň baýramy bilen bilelikde bellenilmegi şöhratly pederlerimiziň dünýä beren milli gymmatlyklarynyň ähmiýetiniň ýokarydygyny we oňa ýurdumyzda uly baha berilýändigini alamatlandyrýar.

Ady rowaýata öwrülen ahalteke bedewleriniň watanynda atçylyk pudagynyň we atçylyk sportunyň ösdürilmegi ugrunda hormatly Prezidentimiziň baştutanlygynda giň möçberli işler durmuşa geçirilýär. Bu bolsa türkmen bedewleriniň dünýä ýüzündäki abraýynyň hem-de şöhratynyň belende galmagynyň baş şertini emele getirýär. Soňky ýyllarda ahalteke bedewleri halkara derejede geçirilýän bäsleşiklere gatnaşyp, baýrakly orunlara mynasyp bolýarlar. Munuň özi döwlet Baştutanymyzyň ýolbaşçylygynda atçylyk sportuny ösdürmek boýunça edilýän tagallalaryň oňyn netije berýändiginiň aýdyň beýanydyr.

Şeýlelikde, milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň yzygiderli tagallalary netijesinde asyrlaryň we nesilleriň arabaglanyşygyny özünde jemleýän milli ýörelgeler giňden wagyz edilýär. Bu bolsa nusgalyk derejä göterilen milli ýörelgelerimiziň dowamata atarylmagyna giň ýol açýar.

Öz bilim-düşünjesini artdyrmak bilen, Berdimuhamet köp okaýardy. Çeper eserlerden, aýratyn hem türkmen nusgawy şahyry Magtymguly Pyragynyň döredijiligi onuň ruhy başdan geçirmelerine saz gelýärdi. Şahyryň goşgularynyň köpüsini ýatdan bilýärdi. Olary okuwçylara, obadaşlaryna okap, aýdyp bererdi.

* * *

Häzir bolsa — frontda ol özüne iň ýakyn bolan, ýöne şu pursat özünden gaty uzakda bolan dogan-garyndaşlaryny ýatlady. «Gadryň bilen ülpetiňden aýrylma» diýip, Magtymguly nähili rast aýdypdyr!..

* * *

Berdimuhamet mugallym beýik akyldar Magtymguly Pyragynyň: «Tälim beren ussadyňdan aýrylma» diýen dana sözlerini ýatsa-tursa ýadyndan çykaranok. Şonuň üçin-de okuw prosesinde mugallymyň çekýän zähmetine şeýle uly ähmiýet berýär.

* * *

... Anna aganyň «Akyl-paýhas sandyklary» hazynasy, Magtymguly Pyragynyň dürdäne goşgy setirleri oňa diýseň täsirli, ynandyryjy çykyş etmäge mümkinçilik beripdi. Ol hemmelerde uly täsir galdyrdy.

* * *

...1948-nji ýylyň 5-nji oktýabry Berdimuhamet mugallym üçin adaty iş günüdi. Bu gün ol okuwçylara Magtymgulynyň döredijiliginde Watan, il-gün, mertlik, gahrymançylyk ýaly ynsanyň ahlak esaslarynyň beýan edilişi barada düzme ýazdyrdy.

* * *

Berdimuhamet Magtymguly Pyragynyň: «Älem içre adam galmaz, at gezer» diýen sözlerini hemişe ýatda saklardy.

«Götermese döwlet guşy,
Uçup bolmaz per biläni.»

Türkmen nähili çykgynsyz ýagdaý bolanda-da, «ölüm» sözüni agzamazlyga çalyşýar. Magtymguly atamyz bu pähimi has ýönekeýleşdiripdir: «Goç ýigide toýdur-baýram, her iş gelse il biläni». «Her iş» sözüniň nämeleri aňladýandygyny aňýansyňyz.

* * *

...Obanyň ähli adamlaryny çagyrarys. Adamlara palaw çekerin, çaý çekerin. Eger isleseler, Magtymgulynyň goşgularyndan okap bererin. Goý, adamlar şatlansynlar.

* * *

Mälikgula doganlarynyň syrly ýylgyryşmalary, Magtymgulynyň «Gözel sen» atly goşgusyny içerini ýaňlandyryp okamaklarynyň hikmeti düşnükli boldy.

* * *

...Sen Magtymguludan bir goşgy bilýän bolsaň, Mälikguly

Magtymguludan otuz-kyrk goşgyny ýatdan bilýär.

* * *

...Ýok-la, men şahyr däl. Kakam: «Magtymguludan soň türkmende men şahyr diýip öňe çykmak örän kyn düşer. Onuň üçin Hudaý tarapyn bir halatly bolmaly» diýdi.

* * *

Mälikguly Nikolaýyň raýondan çykyp gidendigine biçak gynandy. Hyýalynda ol Nikolaý bilen köp-köp söhbet edipdi. Oňa Magtymguly Pyragynyň goşgularyndan okap bermekçidi. Ony gaýdyp görmejekdigine biçak gynandy.

* * *

Magtymgulynyň «Ýeldim tutuny», näme, unutdyňmy? Kakama ejizligiňi duýduryp bolmaz. Ejizlemek hem bolmaz.

* * *

Sen gaýrat edip, bulara Magtymguly atamyzyň «Ýeldim tutuny», gaýrat et-de, okap ber. Goý, bular nähili ýaşamalydygyny bilsinler.

Magtymguly PYRAGY

ZOR BOLAR

Ýagşylykda ile özün tanydan —
Alkyş alyp, derejesi zor bolar.
Ýaman bolup, ýagşylygy unudan —
Öz yzzatyn gidir, itden hor bolar.

Melul bolar myradyna ýetmedik,
Müýnli bolar Hak emrini tutmadyk,
Öz ryzkyna hiç kanagat etmedik,
Gözün diker, kişi aşyna zar bolar.

Her kim ýamanlasa deňi-duşuny,
Özi müşgil eder asan işini,
Kim dargatsa akyl bilen huşuny,
Eder işin bilmez, şermisar bolar.

Zehini keç bolar bady ýaňylan,
Biygtyýar bolar goly daňylan,
Göreşde ýykylan, jeňde ýeňilen,
Içi doly namys bilen ar bolar.

Gaýraty kem bolar gahary azyň,
Depgini pes bolar matamda sazyň,
Öýüne barsaňyz bir binyýazyň,
Göwresi gysylar, köňli dar bolar.

Kim belany satyn alsa başyna,
Reşk edip, rakyplar geçer daşyna,
Tokuş etse kim başarmaz işine,
Söwdasyndan gelebilse, är bolar.

Soňun toba etmez ýaňylyp-ýazan,
Ot ýaksaň gaýnamaz bir gury gazan,
Pähm ediň, her ýerde bir päli azan,
Ýowuz musallata sezewar bolar.

Hazana dönüpdir ömrüm ter güli,
Nazaryn pes tutar ilden, bergili,
Biykbal, ýazykly, ýaman görgüli,
Uçraş gelse, bir ýamana ýar bolar.

Öňde, yzda görseň her kes gulamyn,
Ondan aýamagyn Taňry salamyn,
Kim okap unutsa Hakyň Kelamyn,
Kyýamat gün iki gözi kör bolar.

Haly müşgil bolar köýüp-ýananyň,
Imany şikest tapar haram iýeniň,
Kastdan roza, namazyny goýanyň,
Özi kapyr, biliň, jaýy dar bolar.

Magtymguly, sözle her ne bileniň,
Özüňe kemlik bil aýtman öleniň,
Taraşlap, şaglatgyl köňle geleniň,
Senden soňkulara ýadygär bolar.

AŞGABAT, 24-nji iýun (TDH). Şu gün Türkmenistanyň DIM-niň Halkara gatnaşyklary institutynda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň “Türkmeniň döwletlilik ýörelgesi” kitabynyň italýan dilindäki neşiriniň tanyşdyrylyş dabarasy boldy.

Onlaýn görnüşde geçirilen çärä Italiýa Respublikasynyň Türkmenistandaky Adatdan daşary we Doly ygtyýarly ilçisi Luçano Galli, ýurdumyzda işleýän diplomatik missiýalaryň wekilleri, ýurdumyzyň ýokary okuw mekdepleriniň professor-mugallymlary we talyplary, köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň wekilleri gatnaşdylar.

Sanly wideoaragatnaşyk ulgamy arkaly tanyşdyrylyş dabarasyna Italiýanyň Daşary işler ministrliginiň işgärleri, Wiçensa şäheriniň meri Françesko Rukko gatnaşdylar.

Dabara gatnaşyjylar döwlet Baştutanymyzyň türkmen halkynyň köpasyrlyk däplerini, taryhy we medeni gymmatlyklaryny, gadymy rowaýatlaryň mazmunyny açyp görkezýän, biziň günlerimize gelip ýeten nakyllardan we paýhasly jümlelerden ybarat meşhur filosofik-edebi eseriniň ähmiýetini bellediler.

Milli Liderimiziň “Türkmeniň döwletlilik ýörelgesi” atly kitabynyň daşary ýurt dillerine terjime edilmegi bilen, ol köp sanly daşary ýurtly okyjylaryň arasynda meşhurlyga eýe bolýar. Azerbaýjan, gruzin, rus, türk, hytaý, ukrain, fransuz we ýapon dillerine terjime edilen neşirleriň üsti italýan diline terjime edilen neşir bilen ýetirildi. Munuň özi dünýä jemgyýetçiliginiň halkymyzyň baý taryhyna we medeniýetine uly gyzyklanma bildirýändigini alamatlandyrýar.

Kitabyň girişinde bellenilişi ýaly, Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe Garaşsyz, hemişelik Bitarap Watanymyz dünýäniň gyzyklanma bildirýän ähli döwletleri bilen özara bähbitli hyzmatdaşlygy üstünlikli ösdürýär. Munuň özi halkymyzyň köpasyrlyk durmuş tejribesiniň yzygiderli kämilleşdirilýändiginiň ýene bir aýdyň mysalydyr.

Tanyşdyrylyş çäresinde çykyş edenler hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň bu eserinde türkmen jemgyýetiniň ruhy-ahlak sütünleri baradaky gymmatly maglumatlaryň jemlenendigi, bu kitabyň milletimiziň medeni mirasynyň dowamatlygyny gorap saklamaga hem-de giňden wagyz etmäge ýardam berjekdigi baradaky pikiri beýan etdiler. Islendik halkyň medeniýetinde öz beýanyny tapýan öçmejek umumadamzat ýörelgeleri türkmenleriň däp-dessurlarynda has aýdyň ýüze çykýar. Biziň halkymyza asyllylyk, edeplilik, myhmansöýerlik, dostluk, agzybirlik we jebislik ýaly häsiýetler mahsusdyr.

Bellenilişi ýaly, italýan okyjylary türkmen halkynyň taryhy we medeniýeti, durmuş filosofiýasy, däp-dessurlary, parasatly öwüt-ündewleri baradaky öz garaýyşlaryny giňeltmäge ýene bir ajaýyp mümkinçilige eýe boldular. Bu bolsa netijeli döwletara gatnaşyklaryň mundan beýläk-de pugtalandyrylmagyna we ösdürilmegine ýardam berer.

Hakyt ýarym müň gektardan-da artyk ýere degerli hyzmat etmegi başarýan ýigitleri bu töwerekde daýhan doganlar diýip tanaýarlar. Ata-baba daýhançylykdan eklenen bu döwletli maşgala geçen ýylyň ahyryndan bäri telekeçi.

Dogduk obalarynyň ekin çäginden 501 gektar ýeri uzak möhletleýin kärendesine alan batlaryna, ozalkylary ýaly galdawlyk bilen, 350 gektarda ur-tut bugdaý ekişini geçiren Gowşakowlar indi telekeçiligiň ilkinji hasylyny ýygnap ýörler. Durun obasyndan 20 — 22 kilometrlik gaýrada ýerleşen «Ýuha» diýilýän ýerde indi ymykly iş mekanyny tutunan doganlaryň 7-si hem häzir aýak üstünde, orak möwsümini tamamlap barýarlar. Gowşakowlaryň körpesi Hudaýnazar bilen biz Bäherdeniň etrap häkimliginden çykyşymyza, şäherden dik gaýralygyna ugrap, peseň çägelige direýän, ýaýylyp ýatan meýdana guşluk bolmanka bardyk.

Ýolda 36 ýaşly sürüji maşgaladaky 11 doganyň 8-siniň oglan bolup, olaryň häzire çenli rysgallarynyň birdigini aýdyp, turuwbaşdan, geň galdyran şeýle gürrüňini howlukmazdan dowam etdi. Ejesiniň şunça maşgala ýeterlik çörek bolmagy üçin gün sypdyrman tamdyrda nan ýapandygyny, indi muny gelinleriň agzybirlikde dowam edýändigini aýdyp, guwanç duýgusynyň üstüni myssa ýylgyrmak bilen ýetirdi. Münüp baran «Jipimizden» başlap, esasy önümçilik serişdeleriniň ortakdygyny gaýtalap goýberdi. Buýsanmazça, ýanjamazça däl: soňky ýyllarda şeýle maşgala duşmak dogrusy, obada, şäherde çetin. Bu gürrüňlerden çen tutup, telekeçi bolmagyň binýadynyň şundan başlanýandygyna ýene bir gezek göz ýetirdim. Inim Möwlamberdi hem 4 ogluny öýli-işikli etse-de, henize çenli olaryň rysgalyny aýyrmaýar. Muny hususyýetçi inimiň hem maşgala bolup, bilelikde saklaýan mallaryna gerek adam güýjüni we harjy jemlemek üçin şeýdýändigine men Durunda, Gowşakowlaryň tejribesinden magat göz ýetirdim.

Hawa, «Agzybire Taňry biýr...» pelsepesiniň gadymy telekeçiligiň gaýtadan möwç urýan zamanynda, ine, şu yranmaz döwletli maşgalanyň mysalynda wysal tapyp, munuň häzir has-da zerur närsediginden habar berýär. Onsoňam, şeýle jebislik doganlaryň gündelik işine hem mahsus ekeni: munça meýdanda esasy işi daşyndan mümkingadar az adam çekip, hut doganlaryň özleri ýerine ýetirýär. Telekeçilik işine tutuşlygyna Altymyrat baştutanlyk etse, 1969-njy ýylda doglan Aýnazar topara ýolbaşçylyk edýär. Çünki onuň bu ugurdan ozalky daýhan birleşiginde 20-21 ýyllyk tejribesi bar. 2009-njy ýylda Aýnazar «Watana bolan söýgüsi üçin» medaly bilen sylaglanylýar. Roýuna mele topragyň, tylla Günüň nury mazaly çaýylan bu daýhan bugdaýdyr gowaça deň suw — 4-5 gezek suw berseň ýeterlikdigini aýdýar. Suwaryş işleriniň arasynda tümmül suwunyň aýratyn ähmiýetini Hudaýnazar ýatladýar. Aýnazar ideg işiniň heniz ýere tohum sepilmezden hem ozal, şüdügär sürümiň, tekizleýiş-düzleýiş işleriniň yzy bilen berilýän dürli dökünleri sepmekden başlamalydygyny nygtaýar. Her suwaryşdan ozal ýa-da şerbet usuly bilen hem dökün berlip durulmaly. Şeýle dökünler dersden, fosfordan, karbamidden, azotdan ybaratdyr. Onsoňam, gowaça suwy bilen bugdaý suwunyň gabat gelmeginden gaça durmaly: şunda suw ýetmezçiliginiň öňi alynýar. Ine, şeýle edilende, ýylyň gurak gelmegine hem garşy durup bolýar. Hudaýnazar şu ýyl şeýle tejribäniň oňyn netijesini onçakly unaman, muny ýörite ekin ýerine gelip, görüp gidenleriň az bolmandygyny gürrüň berdi.

Meýdandaky gysga söhbetdeşligimizde tohumyň ahyrky netijä täsiriniň diýseň uludygy hakynda agzaşmaga-da ýetişdik. Doganlar bugdaýyň «Batko» we «Ýuka», gowaçanyň bolsa «Ýolöten-39» tohumyny ulanýarlar. Işini içgin bilýän kişi netijäni hem öňünden dogry çaklap bilýär. Doganlar döwlete tabşyrylmaly 730 tonna bugdaýyň artygy bilen bardygyna ynanýarlar. Olar 150 gektardan hem köp ýeri tutýan gowaça meýdanlaryndaky işi hem ugurdaş alyp barýandyklaryny, ekiniň ýagdaýynyň gowudygyny gürrüň berdiler.

Ýogsa-da, daýhançylygy telekeçilik bilen şowly utgaşdyrmaga başlan Gowşakowlaryň tejribesi bu ugurdaky hünärmenleri hem gyzyklandyrsa gerek: kärendeçilikden telekeçilige geçmek bu işe daşyndan gelen telekeçilere hem oňat mekdep bolup biler. Çünki oba hojalygy ykdysadyýetiň beýleki pudakdyr ugurlaryndan düýpli tapawutlanýar. Ýerlerdir mallar bilen iş salyşmaga, ozaly bilen, obalylar werziş bolýar. Onsoňam, olaryň telekeçi bolup gitmegi birbada iki wezipäni çözýär: ekerançylygy we maldarçylygy dogabitdi özleşdiren obalylaryň bu pişäni öwrenmäge tebigy mümkinçilikleri has köp we munuň özi obalylaryň täze şertlerde iş ýerleri bilen üpjünçiligini gowular.

Hakberdi AMANMYRADOW.

«Türkmenistan».

Aşgabat, 6-njy iýun (TDH). Şu gün milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Köpetdagyň etegindäki gözel künjekleriň birinde ýerleşýän Türkmenistanyň Prezidentiniň Ahalteke atçylyk toplumynda bolup, ynsan gylykly bedewleri bilen didarlaşdy.

Bu ýerde Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary, Ýokary gözegçilik edarasynyň başlygy Serdar Berdimuhamedow şu ýylyň aprel aýynyň soňky ýekşenbesinde Türkmen bedewiniň milli baýramy bilen Türkmen alabaýynyň baýramynyň bilelikde bellenilen pursatlarynda ýurdumyzyň atşynaslarynyň adyndan Arkadag Prezidentimize şanly sene mynasybetli sowgat berlen, 2018-nji ýylda doglan Hankerwen atly bedewi hem-de toý lybaslaryny hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowa uly hormat bilen gowşurdy.

Bu gün ýurdumyzyň dürli künjeklerinde hereket edýän atçylyk toplumlarynda, aýlawlarda zähmet çekýän ussat seýisler, yhlasly atbakarlar ganatly bedewlerimiziň şöhratly taryhynyň döwrebap derejede dowam etdirilmegine saldamly goşant goşýarlar. Munuň özi milli atşynaslyk däpleriniň gadymy ýörelgeleriniň häzirki zamanyň ruhuna laýyklykda ösdürilýändiginiň aýdyň beýanydyr.

Bu görnüşler ynsan bilen bedewiň aýrylmaz arabaglanyşygyny, milletiň buýsanjyna öwrülen ajaýyp bedewleriň Diýarymyzda giňden tutulýan toý-baýramlaryň esasy bezeglerdigini alamatlandyrdy. Türkmenistanyň ösüşleriň we beýik ýeňişleriň belentliklerine tarap batly gadamlary bedew badyna meňzedilýär.

«Hankerwen» diýen sözüň aňyrsynda türkmen ilinde mukaddeslik derejesine göterilen dowamat bar. Kerwen hatarlarynyň uzap gidişi ýaly, bu ugurda bar bolan asylly ýörelgeler taryhyň dowamynda nesilden-nesle geçip, dowam bolsun diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow belledi.

Milli Liderimiz Serdar Berdimuhamedowyň Halkara ahalteke atçylyk assosiasiýasynyň we Halkara “Türkmen alabaý itleri” assosiasiýasynyň ýolbaşçysy hökmünde bu ajaýyp bedewe özleriniň eýe çykmagynyň dogry boljakdygyny aýdyp, atşynaslarymyzyň behişdi bedewlerimiziň dünýä ýüzündäki abraýynyň mundan beýläk-de belende galmagynyň bähbidine zerur tagallalary etjekdiklerine ynam bildirdi.

Şunuň bilen baglylykda, döwlet Baştutanymyz “Atyň aýagy batly bolsun, bili kuwwatly bolsun, bedew şöhratly bolsun!” diýen ganatly jümleleri aýdyp, iň gowy arzuw-umytlar bilen bedewi Serdar Berdimuhamedowa gowşurdy.

Soňra hormatly Prezidentimiz bu ýerde idedilýän Hanbeg, Serdar Berdimuhamedow bolsa, Şapolat atly bedewlerde çapuw ýodasynda gezim etdiler.

Munuň özi peder-perzent mekdebiniň asyrlar aşyp gelýän asylly ýörelgeleriniň bu gün mynasyp derejede dowamata atarylýandygynyň, milli atşynaslyk däpleriniň täze mazmun bilen ösdürilýändiginiň aýdyň beýanydyr.

Ata-babalarymyzyň tutanýerli zähmeti netijesinde mukaddes türkmen topragynda ýetişdirilen we ajaýyplygy, syratlylygy hem-de ýyndamlygy bilen şan-şöhrata eýe bolan behişdi bedewler halkymyzyň milli gymmatlygydyr, olar Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwrüniň toý-baýramlarynyň, şanly seneleriniň esasy bezegidir.

Häzir ýurdumyzda atçylygy ösdürmek we ahalteke bedewleriniň tutuş dünýädäki şan-şöhratyny artdyrmak boýunça netijeli çäreler geçirilýär. Atçylyk pudagyny ylmy taýdan ösdürmek, bu ugurdaky amala aşyrylýan işleri yzygiderli kämilleşdirmek üçin niýetlenen döwrebap atçylyk-sport toplumlaryny gurmak meselelerine aýratyn ähmiýet berilýär.

Hormatly Prezidentimiz hem-de Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary, Ýokary gözegçilik edarasynyň başlygy Serdar Berdimuhamedow atly gezelenjiň dowamynda eziz Diýarymyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmek boýunça maksatnamada kesgitlenen wezipeleri üstünlikli ýerine ýetirmek ugrunda alnyp barylýan işleri, ýurdumyzyň gündelik durmuşynyň wajyp meselelerini ara alyp maslahatlaşdylar.

Döwlet Baştutanymyz häzir ýurdumyzda amala aşyrylýan giň gerimli özgertmeleriň üstünlikli durmuşa geçirilmeginde her bir adamyň mynasyp goşandynyň bolmalydygyny aýdyp, bu ugur boýunça durmuşa geçirilýän çäreleri işjeňleşdirmek babatda atalyk pentlerini, degişli tabşyryklaryny berdi. Aýratyn-da, halkymyzyň bagtyýar durmuşy, ýurdumyzyň hemmetaraplaýyn ösüşi, şöhratly pederlerimiziň döreden milli gymmatlyklarynyň dowamata atarylmagy bilen baglanyşykly meseleler hemişe üns merkezinde saklanylmalydyr.

Bu gün ýurdumyzda atçylyk pudagynyň okgunly ösdürilmegine itergi bermäge, at çapyşyklarynda, atly sportuň dürli görnüşleri boýunça ýaryşlarda, hususan-da, konkur hem-de at üstündäki milli oýunlar boýunça bäsleşiklerde üstünlikli çykyş etmäge ukyply türgenleri taýýarlamaga uly üns berilýär. Bu bolsa milli atşynaslyk däpleriniň döwrebap derejede ösdürilýändiginiň misilsiz subutnamasydyr.

Arassa ganly ahalteke bedewlerini köpeltmäge, bu tohumy kämilleşdirmäge hem-de ajaýyp tohumçylyk häsiýetlerini ösdürmäge ýöriteleşdirilen dürli ýurtlaryň atşynaslarynyň duşuşyklary hem-de özara gatnaşyklary üçin netijeli gurama öwrülen Halkara ahalteke atçylyk assosiasiýasynyň giň gerimli işi behişdi bedewleriň tutuş dünýäde şan-şöhratyny artdyrmaga ýardam edýär.

Düýn ýurdumyzyň welaýatlarynda we paýtagtymyz Aşgabat şäherinde Çagalary goramagyň halkara güni mynasybetli, dürli medeni-köpçülikleýin çäreler ýaýbaňlandyryldy. Olaryň hatarynda mähriban Watanymyzda ösüp gelýän ýaş nesil barada edilýän aladalaryň aýdyň nyşany bolan baýramçylyk dabaralaryna giň gerim berildi. 

Ir säher bilen paýtagtymyzyň Çagalar we ýetginjekler köşgüniň ýanyndaky meýdançada, “Aşgabat” medeni-dynç alyş seýilgähinde, “Älem” medeni-dynç alyş merkezinde, “Ertekiler dünýäsi” çagalar seýilgähinde şanly sene mynasybetli, aýdym-sazly dabaralar geçirildi. Uly ruhubelentlige beslenen dabaralar ýurdumyzda ýaş nesliň hemmetaraplaýyn bilimli bolmagy bilen bir hatarda, olaryň hukuklaryny we bähbitlerini goramak, saglyklaryny berkitmek meselelerine döwlet derejesinde möhüm ähmiýet berilýändiginiň aýdyň beýanyna öwrüldi. Ajaýyp döwrüň körpeleri hem-de olaryň ene-atalary ýurdumyzda körpe nesliň bagtyýar durmuşynyň üpjün edilmegi, olaryň dünýä ylmyna çuňňur aralaşmagy we saglyklaryny berkitmekleri ugrunda ähli zerur mümkinçilikleriň döredilýändigi üçin Gahryman Arkadagymyza hoşallyk sözlerini aýtdylar.

Çagalaryň, şol sanda mekdep okuwçylarynyň arasynda dürli bäsleşikler geçirilip, ýeňijilere höweslendiriji baýraklar gowşuryldy. Ýaşajyk sazandalaryň, tansçylaryň çykyşlary, ertekileriň gahrymanlary bilen guralan oýunlar, sport bäsleşikleri, dürli sergiler baýramçylyk çäreleriniň şatlygyny artdyrdy.

Bilşimiz ýaly, döwlet Baştutanymyz maşgala gymmatlyklarynyň mukaddesdigini nygtap, çagalaryň üns-alada bilen gurşalmalydygyny wajyp wezipe hökmünde kesgitleýär. Hormatly Prezidentimize söýgüsi çäksiz bolan körpe nesiller bu günki gün milli Liderimiziň paýhasly ýörelgelerinden ruhlanyp, özleri hakynda edilýän alada tüýs ýürekden hoşallyk bildirýärler.

Çagalary goramagyň halkara güni mynasybetli welaýat merkezlerinde hem baýramçylyk çärelerine giň gerim berildi. Aýdym-sazly çykyşlar bilen utgaşan dabaralarda milli Liderimiziň baştutanlygynda bagtyýar çagalygyň ýurduna öwrülen eziz Diýarymyzyň waspy belentden ýetirildi.

Umuman, Çagalary goramagyň halkara güni mynasybetli, ýurdumyzda geçirilen medeni-köpçülikleýin çärelerde Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwrüniň bedew batly ösüşleri, milli Liderimiziň tagallasy bilen, körpe nesiller barada edilýän alada we bagtyýar çagalygyň ýurdy hökmünde ykrar edilen Türkmenistanyň bu ugurda ýeten derejesi giňden beýan edildi. 

(Ýörite habarçymyz).