Düýn — 8-nji sentýabrda ýurdumyzda pagta ýygymyna girişildi. Il sylagly ýaşulularyň ak patasy bilen, Ahal, Balkan, Lebap we Mary welaýatlarynda bu möhüm oba hojalyk möwsümine badalga berildi.

AHALDA

145 müň gektarda gowaçanyň bol hasylyny ýetişdirip, şondan 280 müň tonna pagtany Watanymyzyň «ak altyn» harmanyna goşmagy maksat edinýän gadymy Ahal ýaýlasynyň oba zähmetkeşleri pagta ýygymyna ykjam taýýarlykly geldiler. Ahally «ak altyn» ussatlary, döwlet Baştutanymyzyň tabşyryşy ýaly, il içinde uly hormatdan peýdalanýan dili senaly ýaşulularyň «Bismillasy» bilen, pagta ýygymyna guramaçylykly girişdiler.

Änew şäherindäki Medeniýet öýünde şanly ýylyň gowaça hasylynyň ýygymyna girişilmegi mynasybetli maslahat geçirildi. Maslahatda birkemsiz ýetişdirilen gymmatly baýlygy isripsiz Watan harmanyna tabşyrmak, pagta arassalaýjy kärhanalarda, harmanhanalarda we hasyly daşaýan tehnikalarda ýangyn howpsuzlygynyň düzgünlerini doly we dogry berjaý etmek, möwsümiň dowamynda daýhanlar bilen öz wagtynda hasaplaşyklary geçirmek barada gürrüň edildi. Bellenilişi ýaly, möwsümiň dowamynda täze hasyl welaýat boýunça elektron tereziler bilen üpjün edilen pagta kabul ediş harmanhanalarynyň 21-sinde, pagta arassalaýjy kärhanalaryň 8-sinde kabul ediler. Pagta kabul ediş nokatlarynda pagta basyrylýan meýdançalaryň 546-sy bolup, olaryň ählisi hem möwsüm üçin doly taýýarlyk ýagdaýyna getirildi.

Möwsümde kuwwatly «John Deere» kombaýnlarynyň 259-synyň, iki hatarly tirkeg kombaýnlarynyň 114-siniň hyzmatyndan peýdalanylar. Hasyly pagta kabul ediş nokatlaryna daşamakda tehnikalaryň 2236-sy, şol sanda, awtoulaglaryň 679-sy, traktorlaryň 523-si we olaryň tirkegleriniň 1034-si bökdençsiz işlediler.

Maslahat tamamlanandan soňra, oňa gatnaşyjylar Ak bugdaý etrabynyň «Üzümli toprak» daýhan hojalygynyň gowaçaly atyzlarynyň golaýyndaky meýdança geldiler. Giň meýdança hakyky zähmet baýramçylygyny ýatlatdy. Döwlet Baştutanymyzyň daýhanlara gymmatly sowgady bolan pagta ýygyjy kombaýnlaryň, beýleki oba hojalyk tehnikalarynyň, gowaça hasylyny kabul ediş nokatlaryna daşamaga gatnaşjak awtoulaglaryň seteran hatarlaryny synlamak hemmeler üçin ýakymly boldy.

Dili senaly ýaşulularyň «Bismilla» bilen pagta ýygymyna badalga bermekleri dabaranyň iň ýatda galyjy pursatlaryna öwrüldi. Esasy sahnada welaýatyň medeniýet we sungat işgärleriniň ýerine ýetiren çykyşlarynyň owazy has alyslara ýaň saldy.

Tejen etrabynyň «Altyn asyr» pagta arassalaýjy kärhanasynyň öňündäki giň meýdança ýygnanan ildeşlerimiz üsti «ak altynly» awtoulaglaryň we traktorlaryň kerwenini uly şowhun bilen garşyladylar. Şeýlelikde, şanly ýylymyzyň gowaça hasylynyň ilkinji tonnalary kabul edilip, gymmatly baýlyk kämil enjamlarda arassalanylyp başlandy.

Aýdo ŞEKEROW.
(Öz habarçymyz).

BALKANDA

Hormatly Prezidentimiziň şu ýylyň 3-nji sentýabrynda Ministrler Kabinetiniň sanly ulgam arkaly geçirilen nobatdaky mejlisinde pagta ýygymyna guramaçylykly girişmek baradaky ak patasyndan ruhlanyp, Balkan welaýat häkimliginde maslahat geçirildi. Maslahatda yhlas siňdirilip ýetişdirilen «ak altynyň» bitginli hasylyny ýitgisiz ýygnamaga öz wagtynda girişmek, ýygymy agrotehniki talaplara laýyk geçirmek, möwsümiň dowamynda tehnikalaryň gije-gündiz bökdençsiz işledilmegini gazanmak ýaly derwaýys meseleler boýunça pikir alşyldy. Çykyşlarda Gahryman Arkadagymyzyň ekerançylaryň zähmet we durmuş şertlerini gowulandyrmak üçin edýän taýsyz tagallalary barada giňişleýin gürrüň edildi.

Pagta ýygymyna girişilmegi bilen baglanyşykly dabaralar welaýatyň Serdar etrabynyň «Goç» daýhan birleşiginiň bereketli gowaça meýdanynyň töwereginde ýaýbaňlandyryldy. Bu ýerde sebitiň tanymal bagşy-sazandalarynyň, şeýle-de welaýat döwlet drama teatrynyň sahna ussatlarynyň daýhançylyk kesbine degişli taýýarlan edebi-sazly çykyşlary has-da täsirli boldy.

Soňra hormatly Prezidentimiziň sargydyna eýerilip, asylly däbe görä, il sylagly ýaşulularyň «Bismillasy» bilen, pagta ýygymyna girişildi. Jogapkärli möwsümde pagta ýygyjy kombaýnlara erk etjek kombaýnçylar iki çalşykda işläp, ýygymyň agrotehniki möhletde geçirilmegini gazanarlar. Ýörite döredilen tehniki taýdan hyzmat ediş toparlary möwsümiň dowamynda iş üstünde bolup, ýygym döwründe bökdençligiň ýüze çykmazlygyny üpjün ederler.

Bereketli Balkan topragyndan ýygnalan «ak altynyň» ilkinji tonnalary awtoulag kerweni arkaly welaýatyň Serdar şäherindäki pagta arassalaýjy kärhanasyna ugradyldy. Ilkinji awtoulag kerweni döwrebap aýdym-sazlar bilen garşylandy we täze hasylyň ilkinji tonnalaryny arassalamak işlerine girişildi.

Hojaberdi BAÝRAMOW.
(Öz habarçymyz).

LEBAPDA

Pagta ýygymynyň ilkinji güni welaýat häkimliginde geçirilen maslahat bilen başlandy. Maslahatda nygtalyşy ýaly, tohum sepilen 130 müň gektar ýerden şu ýyl 320 müň tonna «ak altyn» almak meýilleşdirilýär. Hasabatlarda berlen maglumatlar welaýatda bu möhüm oba hojalyk möwsümine ählitaraplaýyn taýýarlyk görlendigini görkezýär. Möwsümiň dowamynda ähli işleriň guramaçylykly alnyp barylmagyna berk gözegçilik ediler. Medeniýet işgärleri bolsa ýygymçylaryň armasyny ýetirip, arakesme wagtlarynda ýerlerde ýörite çykyşlar gurarlar.

Maslahat tamamlanandan soňra, Çärjew etrabynyň «Azatlyk» daýhan birleşiginiň «ak altynly» meýdanynda geçirilen dabara bilen, welaýatda pagta ýygymyna badalga berildi. Patrak ýaly açylan atyzyň golaýynda pagta ýygyjy kombaýnlar hatara goýlupdyr. Şu ýyl olaryň 308-sini pagta meýdanlaryna çykarmak göz öňünde tutulýar. Olaryň 218-si Amerikanyň Birleşen Ştatlarynyň «John Deere», galan 90-sy bolsa Özbegistanyň «MX 1,8» kysymly kombaýnlarydyr.

Dili senaly ýaşulularyň «Bismillasy» bilen, ilkinji hanalar ýygyldy. Az salymdan bolsa kuwwatly tehnikalaryň bunkerlerine täze hasylyň ilkinji tonnalary ýygnanyp başlady.

Şu ýyl welaýatda hasyl daşamak işine «Lebapawtoulaglary» önümçilik birleşigine, häkimliklerdir daýhan birleşiklerine we ýerlerdäki edara-kärhanalara degişli awtoulaglaryň köp sanlysy gatnaşar. Bu işde traktorlaryň hyzmatyndan hem giňden peýdalanylar.

Şu ýylky hasyl harmanhanalaryň 46-synda, pagtany gaýtadan işleýän kärhanalaryň 11-sinde kabul ediler. Eýýäm ilkinji tonnalaryň gelip gowuşmagy bilen, pagtany gaýtadan işleýän kärhanalardaky işleriň depgini artdy.

Mahlasy, welaýatda pagta ýygymynyň hysyrdyly günlerine badalga berildi. Lebaply pagtaçylar öňlerinde duran 320 müň tonnalyk sepgit üçin yhlasly işe girişdiler.

Agageldi ITALMAZOW.
(Öz habarçymyz).

MARYDA

Oba hojalygynda iň bir jogapkärli möwsüm hasaplanýan pagta ýygymyny üstünlikli geçirmek, köp azap siňdirilip ýetişdirilen hasyly ýagyş-ýagmyra galdyrman, gysga wagtda ýygnap almak maksady bilen, Mary welaýat häkimliginde ýörite maslahat geçirildi. Bu ýerde edilen çykyşlarda şu ýyl welaýat boýunça 180 müň gektarda gowaça ekişiniň geçirilendigi hem-de bereketli hasylyň ýetişdirilendigi buýsanç bilen bellenilip geçildi. Welaýatyň agrosenagat toplumynyň işgärleri, pagtaçy kärendeçileri möwsüme ýokary derejede taýýarlykly geldiler. Möwsüme taýýarlanylan kuwwatly tehnikalar ýetişdirilen gowaça hasylyny gysga möhletde ýygnap almakda daýhanyň hakyky daýanjy bolar.

Maslahatdan soňra welaýatyň Wekilbazar etrabynyň «Türkmenistan» daýhan birleşiginiň «ak altynly» meýdanynda il sylagly ýaşulular «Bismilla» bilen, pagta ýygymyna badalga berdiler. Bu ýerde pagta ýygymyna başlanmagy mynasybetli toý dabarasy hem geçirilip, onda welaýatyň medeniýet, sungat ussatlary çykyş etdiler.

Soňra «ak altynyň» täze hasyly ýüklenen kuwwatly ýük awtoulaglarynyň uzyn kerweni Gahryman Arkadagymyzyň Sakarçäge etrabynda gurduryp beren, her ýylda 40 müň tonna tohumlyk pagtany gaýtadan işlemäge niýetlenen pagta arassalaýjy kärhanasyna geldi. Bu ýerde medeniýet, sungat işgärleri, ussat aýdymçylar, aýdym-saz, tans, folklor toparlary çykyş etdiler. Ýerine ýetirilen joşgunly aýdymlarda, tanslarda we beýleki sahna çykyşlarynda türkmen halkynyň bagtyýar durmuşy, bedew bady bilen ösüşleriň täze belentliklerine barýan Garaşsyz, baky Bitarap döwletimiz, hormatly Prezidentimiziň dünýä nusgalyk beýik başlangyçlary, hasyl ussatlarynyň päk zähmeti belentden wasp edildi.

Harmanyňyza bereket, edermen hasyl ussatlary! Harmanyňyza bereket, Gahryman Arkadagymyz!

Welmuhammet GALANDAROW.

(Öz habarçymyz). Surata düşürenler Merdan ORAZOW, Şamyrat AMADOW.

8-nji sentýabrda Türkmenistanda pagta ýygymyna köpçülikleýin girişildi. Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň ak pata bermegi bilen, Ahal, Balkan, Lebap we Mary welaýatlarynda bu möhüm oba hojalyk möwsümi badalga aldy. Toprak-howa şertlerine laýyklykda, pagta ýygymy Daşoguz welaýatynda 15-nji sentýabrda başlanar.

Watanymyzyň Garaşsyzlygynyň 30 ýyllygyna beslenen şu ýylda ýurdumyzda “ak altynyň” bol hasyly ösdürilip ýetişdirildi. Häzir oba zähmetkeşleriniň baş wezipesi ýetişdirilen hasyly öz wagtynda we ýitgisiz ýygnap almakdan ybaratdyr. Döwlet Baştutanymyz Ministrler Kabinetiniň 3-nji sentýabrda geçirilen mejlisinde bu barada aýtmak bilen, pagtaçylara we ähli daýhanlara ata Watanymyzyň mundan beýläk-de gülläp ösmeginiň bähbidine çekýän yhlasly zähmetinde uly üstünlikleri arzuw etdi.

Pagtaçylyk Türkmenistanyň daşary döwletlerden getirilýän harytlaryň ornuny tutýan önümçiligi we milli ykdysadyýetimiziň eksport kuwwatyny artdyrmak boýunça hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow tarapyndan tassyklanylan döwlet maksatnamalarynyň durmuşa geçirilmegine mynasyp goşandy üpjün edýän ähmiýetli pudakdyr. Güneşli Diýarymyzyň toprak-howa şertleri gowaçanyň orta we inçe süýümli görnüşlerini ösdürip ýetişdirmek üçin amatly şertleri döredýär.

Täzeçil tehnologiýa esaslanýan häzirki zaman önümçiliginiň guralyşynda pagta süýümi Diýarymyzyň dokma senagaty üçin örän gymmatly çig maldyr. Çünki türkmen dokma önümlerine dünýä bazarlarynda uly isleg bildirilýär.

Oba hojalygynda düýpli özgertmeleriň geçirilmegi netijesinde bu ulgamyň kuwwaty barha artýar. Pudagyň häzirki zaman önümçilik hem-de hyzmat düzümini döretmek, ýer we suw serişdelerini rejeli peýdalanmak, ekerançylygyň medeniýetini ýokarlandyrmak şol özgertmeleriň möhüm ugurlarydyr.

Ekerançylyk ýerlerinde meliorasiýa we suwaryş işleriniň geçirilişine, oba hojalyk toplumynyň tehniki binýadynyň täzelenilmegine köp mukdarda maýa goýum serişdeleri gönükdirilýär. Döwletimiz dünýäniň esasy önüm öndürijilerinden oba hojalyk tehnikalaryny yzygiderli satyn alýar.

Şular bilen bir hatarda, ylmy seçgiçilige, gowaçanyň tiz ýetişýän, ýokary hasylly täze görnüşleriniň döredilmegine uly ähmiýet berilýär. Oba hojalygyny sanly ulgama geçirmek, takyk ekerançylyk ulgamlaryny, öňdebaryjy agrotehnikalary ornaşdyrmak, daýhan birleşikleriniň düşewüntliligini artdyrmak, kärende gatnaşyklaryny kämilleşdirmek maksady bilen, anyk çäreler görülýär.

Häzirki wagtda sebitlerde dokma toplumlaryny gurmak işleri dowam edýär. Şu ýylyň awgustynda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň gatnaşmagynda Ahal welaýatynyň Kaka etrabynda ýyllyk kuwwatlylygy 5 müň tonna inçe süýümli pagtany gaýtadan işlemäge niýetlenen täze dokma toplumy işe girizildi. Döwrebap enjamlar bilen üpjün edilen kärhana ýokary hilli ýüplük, matalaryň we taýýar tikin önümleriniň dürli görnüşlerini çykarýar.

Şu ýylyň ýaz paslynda 620 müň gektara gowaçanyň orta süýümli “Ýolöten-7”, “Ýolöten-39”, “Daşoguz-120”, “Daşoguz-114”, “Jeýhun”, “149 F”, “Gubadag-3”, “C-2606” hem-de inçe süýümli “Ýolöten-14” görnüşleri ekildi. Bu ekini ösdürip ýetişdirmäge hususy oba hojalyk önümlerini öndürijiler hem gatnaşýarlar. Olar oba hojalyk maksatly ýörite ýer gaznasyndan ýer böleklerini aldylar.

Şu ýyl ýurdumyz boýunça “ak altynyň” 1 million 250 müň tonnasyny ýygnamak göz öňünde tutulýar. Şonuň 280 müň tonnasy Ahal welaýatynda, 10 müň tonnasy Balkan welaýatynda, 275 müň tonnasy Daşoguz welaýatynda, 320 müň tonnasy Lebap welaýatynda, 365 müň tonnasy bolsa Mary welaýatynda taýýarlanylar.

Ýygym möwsüminde “John Deere 9970” kysymly pagta ýygýan kombaýnlaryň 1 müňüsi, pagta daşamak üçin ýük awtoulaglarynyň 2 müň 227-si, traktorlaryň 2 müň 301-si we traktor tirkegleriniň 3 müň 620-si ulanylar.

Döwlet Baştutanymyz Gurbanguly Berdimuhamedowyň tabşyrygyna laýyklykda, ýerlerde pagta ýygymynyň bökdençsiz alnyp barylmagy üçin tehnikalara gije-gündiziň dowamynda tehniki-hyzmat ediş işleri guraldy, mehanizatorlaryň, sürüjileriň hem-de ussat ýygymçylaryň öndürijilikli zähmet çekmegi we göwnejaý dynç almagy üçin zerur şertler döredildi.

Pagtany maşyn bilen ýygmaga girişilmezden öň, gowaçanyň ýapragyny düşürmek üçin defoliant zerur mukdarda satyn alyndy. Hemişe bolşy ýaly, bu işde diňe bir ýöriteleşdirilen traktorlar däl, eýsem, ýörite uçarlar hem ulanylar.

Täze hasyly kabul etmek üçin harmanhanalaryň 122-si, pagta arassalaýjy kärhanalaryň 39-sy taýýarlanyldy. Şolaryň ýanyndaky barlaghanalarda “Türkmenstandartlary” Baş döwlet gullugynyň hünärmenleri gelip gowuşýan önümiň hiliniň düýpli barlagyny üpjün ederler.

Pagtaçy kärendeçileriň, mülkdarlaryň, ekerançylaryň, kombaýnçylaryň we sürüjileriň zähmetini höweslendirmek üçin 2021-nji ýylyň pagta ýygymy möwsüminde Agrar partiýanyň, Demokratik partiýanyň we beýleki jemgyýetçilik guramalarynyň wekilleri öňdebaryjylara gymmat bahaly sowgatlary gowşurarlar.

Halkymyzyň asylly däbine görä, hormatly ýaşulular pagta ýygymyna “Bismilla” bilen başladylar. Olar milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň baştutanlygynda berkarar Watanymyzyň hem-de mähriban halkymyzyň mundan beýläk-de abadançylygyny we gülläp ösmegini Beýik Biribardan dileg etdiler.

Şu gün Ahal, Balkan, Lebap, Mary welaýatlarynyň harmanhanalaryna we pagta arassalaýjy kärhanalaryna üsti “ak altyndan” doly, Döwlet baýdagymyz bilen bezelen awtoulaglaryň we tirkegli traktorlaryň ilkinji kerwenleri geldi. Ýygym möwsüminiň başlanmagy mynasybetli guralan çärelere häkimlikleriň, daýhan birleşikleriniň, jemgyýetçilik guramalarynyň wekilleri gatnaşdylar.

Bu dabaralaryň çäklerinde oba hojalyk tehnikalarynyň, gaýtadan işleýän we dokma senagaty önümleriniň sergisi guraldy. Welaýatlaryň döredijilik toparlary dabaralara baýramçylyk öwüşginini çaýdylar. Önümçiligiň öňdebaryjylaryna — “ak altynyň” bol hasylyny ýetişdiren ussat pagtaçy kärendeçilere hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň adyndan gymmat bahaly sowgatlar gowşuryldy.

(TDH)

Täze iş orunlaryny döretmek Türkmenistanda amala aşyrylýan ykdysady syýasatyň esasy maksatlarynyň biridir. Dünýä ykdysadyýetinde emele gelen häzirki çylşyrymly ýagdaýlara garamazdan, täze iş orunlaryny döretmek boýunça döwlet tarapyndan kabul edilýän çözgütler netijeli zähmeti gazanmakda edilýän tagallanyň aýdyň subutnamasydyr.

Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe ýurdumyzda ilatyň iş bilen üpjünçiligini gowulandyrmak ugrunda döwlet tarapyndan uly işler alnyp barylýar. Beýleki ugurlarda bolşy ýaly, ýurdumyzda iş üpjünçilik çygrynda hem özgertmeler maksatnamalaýyn esasda amala aşyrylýar. Hususan-da, «Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2019 — 2025-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasy» geljek döwür üçin milli ykdysadyýetimiziň ösüş ugurlaryny kesgitleýän möhüm resminama bolup, şu döwürde täze iş orunlarynyň on müňlerçesini döretmek göz öňünde tutulýar. Mundan başga-da, Türkmenistanyň Prezidentiniň 2015-nji ýylyň 1-nji maýynda çykaran Karary bilen tassyklanan «Türkmenistanda iş üpjünçilik ulgamyny kämilleşdirmegiň hem-de täze iş orunlaryny döretmegiň 2015 — 2020-nji ýyllar üçin Maksatnamasy» we ony amala aşyrmak boýunça ýerine ýetirilmeli çäreleriň Meýilnamasy, 2016-njy ýylyň 14-nji oktýabrynda kabul edilen «Maýyplygy bolan adamlaryň zähmet we iş üpjünçilik çygryndaky hukuklarynyň Türkmenistanda doly durmuşa geçirilmegini üpjün etmek üçin 2017 — 2020-nji ýyllarda amala aşyrylmaly çäreleriň Meýilnamasy», «Türkmenistanda ýaş hünärmenleri işe ýerleşdirmek ulgamyny kämilleşdirmegiň 2018 — 2020-nji ýyllar üçin Maksatnamasy», 2019-njy ýylyň iýun aýynda kabul edilen «Türkmenistanda ýaşlary zähmet bazaryna uýgunlaşdyrmagyň we olaryň iş bilen üpjünçiligini kämilleşdirmegiň Maksatnamasy» ilatyň iş bilen üpjünçiligini ýokarlandyrmaga gönükdirilen resminamalardyr.

Täze iş orunlaryny döretmek, bu ugurda ykdysadyýetiň hususy bölegini döwlet tarapyndan höweslendirmek zähmet bazary we iş üpjünçilik çygryndaky düýpli meseledir. Şunda täze iş orunlaryny döretmek döwletde ileri tutulýan wezipeleriň biri hökmünde kesgitlendi. Mysal üçin, «Türkmenistanda iş üpjünçilik ulgamyny kämilleşdirmegiň hem-de täze iş orunlaryny döretmegiň 2015 — 2020-nji ýyllar üçin Maksatnamasyna» laýyklykda, meýilnamalaşdyrylan döwürde 111 müňe golaý täze iş orunlary döredildi. Olaryň aglaba böleginiň hususy pudaga degişlidigi bolsa guwanarlykly ýagdaýdyr.

Döwlet Baştutanymyz häzirki döwürde ýurdumyzyň ýokary depginli durmuş-ykdysady ösüşini üpjün etmekde telekeçiligiň ähmiýetini ýokarlandyrmaga we ony döwlet tarapyndan goldamaga uly üns berýär. Milli ykdysadyýetimiziň bazar gatnaşyklaryna geçmegi ýurdumyzyň ulanylmadyk içki mümkinçilikleriniň doly peýdalanylmagyna şert döretmek bilen bir hatarda, olary ösüşleriň iteriji güýjüne öwürmekde hem uly ähmiýete eýedir.

Ykdysadyýetde iş bilen meşgullanýanlaryň 75 göterime golaýynyň hususy pudakda zähmet çekmegi häzirki döwürde hem bu ösüş meýliniň durnukly häsiýete eýedigine şaýatlyk edýär. Kiçi we orta telekeçilige döwlet tarapyndan berilýän yzygiderli goldaw bolsa ýurdumyzda işiň bu görnüşiniň geriminiň mundan beýläk-de giňejekdigini görkezýär. Jemi içerki önümde hususyýetçiligiň paýynyň 70 göterime golaýlamagy ýurdumyzyň ykdysady kuwwatyny artdyrmakda hususy bölegiň tutýan ornunyň uludygyna göz ýetirmäge mümkinçilik berýär.

Bazar gatnaşyklarynyň giňden ornaşdyrylýan döwründe zähmet bazarynda döwlet syýasatyny oýlanyşykly alyp barmak we ony döwrüň talaplaryna görä guramak zerurlygy ýüze çykýar. Bu syýasatyň esasy maksady ozalky döwürlere mahsus bolan iş üpjünçiligine ýardam bermekden, iş üpjünçiligini döretmäge gönükdirilen ykdysady syýasaty alyp barmakdan ybaratdyr. Sebäbi ykdysadyýetde iş orunlarynyň sanynyň artdyrylmagy zähmet bazarynda we iş üpjünçilik ulgamynda geljegi uly bolan syýasat hasaplanylýar. Bu syýasat jemi içerki önümiň üznüksiz ösüşini üpjün etmäge, Döwlet býujetiniň girdejiler bölegini artdyrmaga, ilatyň hakyky girdejilerini ýokarlandyrmaga, döwlet, hususy bölek we öý hojalyklary tarapyndan ýerli haryt öndürijileriň önümlerine bolan islegi höweslendirmäge, ykdysadyýetiň ähli pudaklarynda maýa goýum işjeňligini ýokarlandyrmaga esaslanýar.

Dünýäde ykdysadyýeti durnukly ösýän ýurt hökmünde tanalýan Türkmenistan bu gün milli ykdysadyýetini diwersifikasiýalaşdyrmak, sanlylaşdyrmak we senagatlaşdyrmak arkaly, ösüşiň täze tapgyryna gadam basýar. Hormatly Prezidentimiz tarapyndan ösüşiň ileri tutulýan ugurlary hökmünde kesgitlenen we durmuşa işjeň ornaşdyrylýan bu strategiýalaryň ýurdumyzyň agrar ýurtdan innowasion häsiýetli senagatlaşýan ýurda öwrülmegine uly itergi berendigini bellemelidiris.

Garaşsyzlygyň ilkinji ýyllary bilen deňeşdirilende, häzirki döwürde jemi içerki önümde senagat pudagynyň, esasan-da gaýtadan işleýän, şeýle-de täze dokma, gazhimiýa, gurluşyk senagatlarynyň paýynyň artmagy ykdysadyýetiň diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürilmeginiň oňyn netijeleridir. Häzirki döwürde gaýtadan işleýän senagaty, şeýle-de durmuş maksatly pudaklary ösdürmäge niýetlenen düýpli maýa goýum maksatnamalarynyň işlenilip taýýarlanylmagy täze iş orunlarynyň döredilmegine, netijede, iş üpjünçiligini giňeltmäge mümkinçilik berýär. Mälim bolşy ýaly, şu ýylyň 25-nji awgustynda hormatly Prezidentimiziň ak pata bermegi bilen, milli ykdysadyýetimiziň möhüm pudaklarynyň biri bolan dokma pudagynda täze desganyň — Kaka etrabynda ýyllyk önümçilik kuwwaty 5 müň tonna inçe süýümli pagtany gaýtadan işleýän dokma toplumynyň işe girizilmegi munuň şeýledigine aýdyň şaýatlyk edýär. Toplumyň ulanylmaga berilmegi diňe bir «Türkmenistanda öndürildi» diýen ýazgy bilen daşarky bazarlarda uly isleg bildirilýän dokma harytlarynyň köp mukdarda öndüriljekdigini aňlatmaýar. Dünýä ülňülerine laýyk gelýän dokma önümlerini öndürmäge niýetlenen bu toplumda döredilen 1 300 sany täze iş orny raýatlarymyzyň iş üpjünçilik derejeleriniň ýokarlanmagyna, maddy hal-ýagdaýlarynyň mundan beýläk-de gowulanmagyna ýardam berjekdigini hem alamatlandyrýar.

Maýagözel BABAÝEWA,

Türkmenistanyň Zähmet we ilaty durmuş taýdan goramak ministrliginiň Zähmet gory we iş üpjünçilik müdirliginiň başlygynyň orunbasary, ykdysady ylymlaryň kandidaty.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň Bilimler we talyp ýaşlar güni hem-de 2021-2022-nji täze okuw ýylynyň başlanmagy mynasybetli talyplar we okuwçylar bilen geçiren duşuşygyndaky çykyşy ylmy-amaly taýdan örän täsirli boldy.

Umumadamzat ähmiýetli taglymatlary öz içine alýan, çuň many-mazmunly bu çykyş hemmämizi joşgunly zähmete ruhlandyrdy. Bu nusgawy sapak öňdebaryjy tejribäniň mekdebi boldy, tejribe bolsa ösüşiň çeşmesidir.

Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe döwrebap özgertmeler amala aşyrylyp, bilim ulgamy toplumlaýyn we ylmy-innowasion esasda ösdürilýär. Ýaş nesliň bilim-terbiýe almagy, hünär öwrenmegi, döredijilige ugrukmagy, Watana, halka, ata-babalarymyzyň ýol-ýörelgelerine ygrarly, işjeň raýatlar bolup kemala gelmegi üçin ähli şertler döredilýär.

Giň gerimli bilim syýasatynyň üstünlikli durmuşa geçirilmegi üçin zerur bolan hukuk we guramaçylyk binýadynyň, maddy-tehniki, intellektual üpjünçiligiň, umuman, ähli şertleriň döredilmegi mukaddes Garaşsyzlygymyzyň miweleridir.

Mugallym öz işjeňligi, göreldesi, döwrebap pedagogik usullardan ýerlikli peýdalanyşy bilen ýaşlary hünär ussatlygyna, sagdyn durmuş ýörelgelerine gyzyklandyrmagy başarsa, talyp, okuwçy işjeň ýagdaýda okuw derslerini özleşdirýär, jemgyýetçilik işlerine höwes bilen gatnaşýar. Şu nukdaýnazardan, hormatly Prezidentimiziň ýaşlar bilen geçirilen sapakda aýdan öwüt-nesihatlary nusgalyk göreldedir.

Milli Liderimiziň geçiren umumy sapagy okuw bilen önümçiligiň, nazaryýetde alnan bilimler bilen tejribäniň arabaglanyşygyny pugtalandyrmak nukdaýnazaryndan hem görelde alarlykdyr.

Bu sapakda «Bilim hakynda» Türkmenistanyň Kanunyna hem-de bilim edaralarynyň işlerini kämilleşdirmek bilen baglanyşykly beýleki kadalaşdyryjy hukuk namalarynyň, bilim standartlarynyň ähmiýetine aýratyn üns berildi. Şeýle-de bu umumy sapagyň «Türkmenistanda sanly bilim ulgamyny ösdürmegiň Konsepsiýasynda», «Türkmenistanda daşary ýurt dillerini okatmagy kämilleşdirmegiň Konsepsiýasynda», «Türkmenistanda tebigy we takyk ylmy ugurlara degişli dersleri okatmagy kämilleşdirmegiň Konsepsiýasynda» ileri tutulýan, bilim bermegiň täzeçil ylmy usulyýetini ýokary derejede ulanmak bilen geçirilendigini bellemelidiris.

Hormatly Prezidentimiz geçiren umumy sapagyny pähim-parasada ýugrulan kitaplarynyň, türkmen halkynyň nesilden-nesle geçip gelen däp-dessurlarynyň, halkyň çeper döredijilik mirasynyň, taryhda öçmejek yz galdyran danalaryň, ylym-bilimiň ussatlarynyň döredijiliginiň ähmiýeti bilen baglanyşdyrdy. Bu agzalan jemgyýetçilik gymmatlyklarynyň häzirki zaman bilim ulgamynyň mazmunynda mynasyp orny bardyr.

Ýurdumyzyň taryhy, durmuş-ykdysady ösüşi, bu günki türkmen jemgyýetinde ileri tutulýan gymmatlyklar, ýaş nesliň borçlary hem-de wezipeleri baradaky umumy sapagyndan soňra, özara söhbetdeşlikde kärdeşlerimiziň biri Garaşsyzlygyň we Bitaraplygyň döwletiň goşa ganatydygy baradaky alym Arkadagymyzyň garaýşyny buýsanç bilen zybana getirip, «şeýle syýasy, ykdysady, jemgyýetçilik ähmiýetli gymmatlyklaryň ähmiýetini sada dilde halka ýetirip bolýandygyna» haýran galandygyny nygtady. Bu gymmatly garaýyş milli Liderimiziň «Türkmenistan — Bitaraplygyň mekany» atly kitabynda aýdyň beýan edilýär.

Garaşsyzlygyň döwlet gurluşyny, hukuk ulgamyny kämilleşdirmäge, türkmen jemgyýetini işjeňleşdirmäge, durnukly durmuş-ykdysady ösüşleri gazanmaga esas bolandygy taryhy hakykatdyr. Onuň mysallary bu gün her bir raýatyň durmuşynda bar. Şeýle taryhy hakykaty ulgamlaşdyryp beýan etmek bilen birlikde, hormatly Prezidentimiziň çykyşynda Garaşsyzlygyň we Bitaraplygyň aýratyn bellenmäge mynasyp ugry bolan halkara gatnaşyklaryň ösüşinden anyk mysallar getirildi. Olar ýurdumyzyň sebit, yklym, umumadamzat ähmiýetli başlangyçlar bilen yzygiderli çykyş edýändigi, durnukly ösüş maksatlary, öňüni alyş diplomatiýasy ýaly ugurlar boýunça, döwletimiziň dünýä jemgyýetçiliginiň umumadamzat ähmiýetli çözgütlerine anyk goşant goşýandygynyň mysallarydyr. Türkmenistanyň halkara başlangyçlarynyň Birleşen Milletler Guramasy we beýleki abraýly düzümler tarapyndan yzygiderli goldanylmagy gönezliginde parahatçylygy döretmek sungaty duran baky Bitaraplyk syýasatynyň miweleridir.

Döwletlilik düşünjesi, döwlet nyşanlarymyzyň ähmiýeti, olaryň milli we durmuş gymmatlygy, aň-bilim, terbiýeçilik ähmiýeti hormatly Prezidentimiziň çykyşynda aýdyň şöhlelendi. Döwlet Baştutanymyzyň: «Durmuşdaky ähli düşünjedir bilimler Watandan başlanýar. Äpet Ýer togalagynyň Ýewraziýa yklymynda ýerleşýän Türkmenistan biziň eziz Watanymyzdyr, ata-babalarymyzdan miras galan we soňky nesillere galjak bahasyna ýetip bolmajak gymmatlykdyr. Bu nurana topragy söýmek, goramak, gülletmek biziň her birimiz üçin parzdyr. Biziň at-abraýymyz, mertebämiz we derejämiz şu topragyň şöhratyny belende göterip bilşimize baglydyr. Ata Watanymyzyň her daban ýeri biziň iň beýik mukaddesligimizdir» diýip nygtamagynyň diňe bir ösüp gelýän ýaş nesil däl, eýsem, her birimiz üçin örän uly terbiýeçilik ähmiýeti bar.

Ýurdumyzda ylma, sanly tehnologiýalary özleşdirmäge yzygiderli üns berilýär. Bu barada nygtamak bilen milli Liderimiz öz çykyşynda şeýle belledi: «Bilşimiz ýaly, taryhyň bütin dowamynda ata-babalarymyz ylymdan üzňe ýaşamandyr. Biziň ýaşlarymyz bu gün pederlerimiziň ylym dünýäsindäki beýik açyşlaryna buýsanmaga haklydyr. Şonuň bilen birlikde, olar adamzadyň ylymda hem-de tehnologiýada gazanan üstünliklerini barha düýpli özleşdirýärler. Dördünji senagat rewolýusiýasy eýýamynda ýaşlarymyz innowasion barlaglara işjeň gatnaşmalydyr, täze tehnologiýalary döretmelidir. Dünýäniň ählumumy tehnologik ösüşinden yza galmaly däldir. Siz täze ylmy işleriňiz, düýpli açyşlaryňyz bilen özüňizi öňdebaryjy nesiller hökmünde dünýä tanatmalysyňyz!».

Döwlet Baştutanymyzyň ýaşlar baradaky yzygiderli amala aşyrýan işleriniň netijesinde, häzirki döwürde bilim-ylym ulgamynyň işini dünýäde öňdebaryjy tejribelere laýyk ýola goýmak üçin ähli mümkinçilikler döredildi we bu ugurda halkara hyzmatdaşlygy ösdürmäge aýdyň ýollar açyldy. Dünýä ülňülerine laýyk gelýän orta we ýokary okuw mekdepleriniň, ylmy edaralaryň döwrebap ulgamy kemala getirildi.

Türkmenistanyň Ylymlar akademiýasynyň akademigi, lukmançylyk ylymlarynyň we ykdysady ylymlaryň doktory, professor, ussat mugallym, alym Arkadagymyzyň umumy sapagynda beýan eden garaýyşlary, ylmy kitaplardyr halk döredijiligine salgylanmalary geljekde düýpli ylmy seljermeleri, işleri geçirmäge mynasypdyr. Çünki şeýle ulgamlaýyn garaýyşlaryň ylmy hem-de okuw-terbiýeçilik ähmiýetini bir makalanyň çäginde beýan etmek mümkin däl.

Watanymyzy hemmetaraplaýyn ösdürmek, agzybir halkymyzyň eşretli durmuşda ýaşamagy, ýaşlaryň döwrebap bilim almagy ugrunda taýsyz tagallalary edýän Gahryman Arkadagymyzyň janynyň sag, ömrüniň uzak, mertebesiniň hemişe belent bolmagyny arzuw edýäris.

Ýagmyr NURYÝEW,

Türkmenistanyň Döwlet, hukuk we demokratiýa institutynyň direktory, hukuk ylymlarynyň doktory.

olar milletiň Beýik Mugallymynyň watançylyk sapagynda aýdyň beýanyny tapdy

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň Bilimler we talyp ýaşlar güni hem-de täze okuw ýylynyň başlanmagy mynasybetli paýtagtymyzyň Maslahat köşgünde geçiren umumy okuw sapagy diňe bir ýaş nesiller däl, eýsem ähli raýatlarymyz üçin watançylyk dersi boldy. Watansöýüjiligiň belent çagyryşy bolup ýaňlanan bu sapak bilim-terbiýäniň gözbaşynda hemişe milliligiň durmalydygy, onuň usullarynyň bolsa döwrüň iň ösen innowasion talaplaryndan yza galmaly däldigi baradaky hakykaty ýene-de bir gezek subut etdi.

Milli Liderimiziň watançylyk sapagy — bu Garaşsyzlygymyzyň 30 ýylynda bolup geçen taryhy özgerişlere özboluşly syndyr. Köplenç, dowam edýän taryhy wakalara öz döwründe anyk we doly baha bermek aňsat başardýan zat däl. Türkmençilikde aýdylyşy ýaly, «Aý dogsa, älem görýär». Hut şonuň üçin hem dünýäniň geosyýasy giňişliginde Türkmenistan atly has röwşen, parlak «ýyldyzyň» ýiti ýalkym saçýandygy, onuň milli Lideri, hormatly Gurbanguly Berdimuhamedowyň öňe süren halkara başlangyçlarynyň global dünýäni özgertmäge ýardam berjekdigi barada köp gürrüň edilmegi tötänden däldir.

Hormatly Prezidentimiziň okuw sapagynyň ilkinji böleginiň ýurt berkararlygymyzyň goşa sütüni — Garaşsyzlygymyzyň we Bitaraplygymyzyň ähmiýetini düşündirmekden başlanmagy tötänden däldir. Çünki dünýäde öz ornuňy tapmak üçin, ilkinji nobatda, Garaşsyz döwlet bolmaly. Dünýäde set-müň halkyýet, millet bar. Olaryň ählisine özerkli ýaşamak, özbaşdak, garaşsyz döwletli bolmak bagty miýesser etmändir. Ykbal çüwüp, garaşsyzlyk bagtyna eýe bolnaýan halatynda-da, onuň sütünlerini berkitmek ýeňil-ýelpaý iş däl. Garaşsyzlygyna eýe bolan islendik halkyň öňünde öz döwletini berkarar etmek, onuň dünýädäki mynasyp ornuny tapmak wezipesi keserip durýar. Şoňa amal edişine görä-de, şol döwlete dünýäde baha kesilýär. Munuň üçin halkara gatnaşyklaryň we halkara hukugyň binýatlyk ýörelgelerine ygrarly boljakdygyňa, olary berk berjaý etjekdigiňe dünýä bileleşigini ynandyrmaly. Iň esasysy, Birleşen Milletler Guramasyna agza bolup, guramanyň dünýäde parahatçylygy, howpsuzlygy, durnukly ösüşi üpjün etmäge gönükdirilen iň möhüm üç sany ýörelgesini üç ölçegde — ilki öz ýurduňda, öz ýerleşen sebitiňde hem-de tutuş dünýäde berkarar etmäge öz goşandyňy goşmaly.

Hormatly Prezidentimiz watançylyk sapagynyň başynda, ilki bilen, şu möhüm wezipeler hakda gürrüň açyp, daşary syýasatymyzyň baş ýörelgesi bolan hemişelik Bitaraplygyň bize näme berendigi barada özüniň pikir-garaýyşlaryny ýaşlarymyza düşnükli dilde ýetirdi. Döwlet Baştutanymyzyň nygtaýşy ýaly, Bitaraplyk asuda, agzybir, parahatçylykly, abadan durmuşda ýaşamaga ýol açdy. Ähli dünýä ýurtlary bilen dostlukly, ynsanperwer, medeni, ykdysady gatnaşyklary ösdürmäge giň mümkinçilik döretdi. Milli Liderimiziň nygtaýşy ýaly: «Bitaraplyk biziň parahatçylygy, dostlugy, ynsanperwerligi, hyzmatdaşlygy, ösüşi dabaralandyrýan taglymatymyzdyr. Bitarap Türkmenistanyň daşary syýasaty parahatçylygyň ýoludyr, dünýä halklaryny dost-doganlyga çagyrýan ýoldur».

Şu ýerde döwlet Baştutanymyzyň: «Gönezliginde parahatçylygy döretmek sungaty duran Bitaraplyk syýasatymyzyň netijesinde, dünýäniň geosyýasy giňişliginde «Türkmenistan» atly parlak ýyldyz döredi» diýen sözleriniň örän jüpüne düşen deňeşdirmedigini hem-de subutnama talap etmeýän hakykatdygyny nygtamak isleýäris. Üçünji müňýyllygyň çylşyrymly geosyýasy we geoykdysady şertlerinde Birleşen Milletler Guramasy tarapyndan iki gezek ykrar edilen, dünýäde ilkinji hemişelik Bitarap döwleti döretmek, elbetde, ýeňil bolmady. Munuň üçin türkmen diplomatiýasy çylşyrymly ýoly geçmeli boldy. Tejribeli syýasatçy, milli, sebit, dünýä derejesinde pikirlenýän, umumadamzat ähmiýetli, gaýragoýulmasyz meseleleriň çözgüdi boýunça öz oňyn tekliplerini hödürlän milli Liderimiziň — XXI asyryň beýik diplomatynyň bu babatdaky bitiren hyzmatlary dünýä nusgalykdyr. Hormatly Prezidentimiziň okuw sapagynda nygtalyşy ýaly, «Bu gün Bitarap Türkmenistan sebit, yklym, umumadamzat ähmiýetli başlangyçlar bilen yzygiderli çykyş edýär. Durnukly ösüş maksatlary, öňüni alyş diplomatiýasy, derwaýys sebit meseleleri boýunça daşary syýasy we geoykdysady başlangyçlarymyz döwletimiziň dünýä jemgyýetçiliginiň umumadamzat ähmiýetli çözgüdine anyk goşant goşýandygyny görkezýär. Biziň halkara başlangyçlarymyz Birleşen Milletler Guramasy we beýleki abraýly halkara düzümler tarapyndan yzygiderli goldanyp gelinýär».

Hormatly Prezidentimiziň «Türkmenistan» atly parlak ýyldyzyň dörändigi bilen baglylykda, ýaşlara ýüzlenip, bu hakykaty olaryň ählisiniň ata Watanymyza buýsanç duýgusyny oýarýan taglymat hökmünde kalbynda götermelidigi baradaky öwüt-ündewlerini türkmen ýaşlary berk berjaý etmelidirler.

Belent mertebeli döwlet Baştutanymyzyň ýaş nesliň wekilleri bilen geçiren okuw sapagy ýurdumyzyň daşary syýasatynyň, türkmen diplomatiýasynyň taryhy köklerine düşünmekde, onuň binýatlyk ýörelgelerine nazar aýlamakda hem biziň üçin gymmatly çeşme bolup hyzmat edýär. Şu ýerde milli Liderimiziň öz beýanynda türkmeniň döwletlilik taryhyna, geçmişde dünýä taryhynda yz goýan meşhur şahsyýetlerimize ýüzlenmeginiň, olar bilen bagly käbir rowaýatlary mysal getirmeginiň tötänden däldigini nygtamak zerur. Hormatly Prezidentimiz öz beýanynda gadymy ýazuw çeşmelerine, meşhur taryhçylaryň işlerine nazar aýlanyňda, olarda türkmen halkynyň adamzat taryhynyň dowamynda parahatçylyk, ynsanperwerlik däplerine ygrarly bolandygynyň, beýik taryhy we medeniýeti döredendiginiň ykrar edilýändigini nygtaýar. Togrul beg, Çagry beg, Alp Arslan, Mälik şa, Soltan Sanjar ýaly beýik şahsyýetlerimiziň döreden kuwwatly türkmen döwletleriniň dünýä taryhyna altyn sahypalary ýazandygyny, Görogly beg, Baýram han, Soltan Jelaleddin, Keýmir kör, Gowşut han ýaly merdana gahrymanlarymyzyň il-ýurt üçin ata çykandyklaryny tekrarlaýar. Milli Liderimiziň: «Men maslahat bolan ýerde söweşe ornuň ýokdugyny zynharlan Oguz hana, ýigidiň abraýyny onuň gahrymançylygyna, pähimine garap kesgitlän Gorkut ata, dostlaryny dogan eýlän Görogly bege ady ebedilige öwrülen gahrymanlar hökmünde belent sarpa goýýaryn. Siz şol edermen ata-babalarymyzyň dowamatydygyňyzy hiç haçan unutmaly dälsiňiz!» diýen sözlerini bolsa biz geljekki türkmen diplomatlaryny ýetişdirýän Halkara gatnaşyklary institutynyň professor-mugallymlarynyň öz bilim-terbiýeçilik, okuw-usulyýet, ylmy-seljeriş işiniň esasy örki, talyp ýaşlarymyzyň hem ykbalyny baglan hünärine ýetmekde esasy ugur alyş nokady bolmalydyr diýip düşünýäris.

Hormatly Prezidentimiziň beýanyndan ýokarda getirilen mysaldan hem görnüşi ýaly, parahatçylyk, ynsanperwerlik tutuş taryhymyzyň dowamynda türkmen diplomatiýasynyň binýatlyk ýörelgeleri, daýanç sütünleri bolmagynda galdy. Hut şol ýörelgelere eýerip, bu gün Bitarap Türkmenistan dünýäde parahatçylygy dörediji döwlete öwrüldi. Çünki, milli Liderimiziň nygtaýşy ýaly, Bitaraplyk syýasatymyzyň gönezliginde parahatçylygy döretmek sungaty ýatyr.

Dünýäniň döwletlilik taryhyna özüniň ululy-kiçili 70-den gowrak döwlet gurmak tejribesi bilen goşant goşan ata-babalarymyzyň ynsanperwer daşary syýasaty ýöredendiklerine güwä geçýän köp sanly taryhy mysallar hormatly Prezidentimiziň türkmen ýigitleriniň we gyzlarynyň ynsanperwerligiň belent däplerini dünýä ýaýan ynsanlaryň neslidigi baradaky pendine uýmaly ýaşlarymyz üçin buýsanç çeşmesidir.

Türkmen halky ýaşaýyş-durmuşyny akyl-parasat, ylym we tejribe esasynda gurupdyr. Milli Liderimiziň watançylyk sapagy onuň şeýledigini ýene-de bir gezek aýdyňlygy bilen subut etdi. Türkmenistanyň Prezidenti Gurbanguly Berdimuhamedowyň talyplar we okuwçylar bilen geçiren okuw sapagyndan gelip çykýan wezipelere bagyşlanyp, ýurdumyzyň diplomatik gullugynyň ulgamyna girýän düzümleriň gatnaşmagynda Halkara gatnaşyklary institutynda ýurdumyzyň daşary syýasat edarasynyň, Türkmenistanyň daşary ýurtlardaky diplomatik wekilhanalarynyň, konsullyk edaralarynyň hem-de halkara guramalaryň ýanyndaky hemişelik wekilhanalarynyň ýolbaşçylarynyň, Türkmenistanyň ÝUNESKO-nyň işleri boýunça milli toparynyň sekretariatynyň, Türkmenistanyň Döwlet, hukuk we demokratiýa institutynyň, Türkmenistanyň Hazar deňzi institutynyň ýolbaşçylarynyň, halypa diplomatlaryň, professorlaryň gatnaşmagynda geçirilen maslahatda edilen çykyşlar geljekki ýaş türkmen diplomatlaryny ýetişdirmekde uly ähmiýete eýe boldy.

Milletiň Beýik Mugallymynyň watançylyk dersi — bu türkmen diplomatiýasynyň daýanç sütünidir. Hormatly Prezidentimiziň bu düýpli konseptual okuw sapagynyň her bir ugruny ylmy taýdan seljermegiň esasynda türkmen diplomatiýasynyň milli ýokary mekdebiniň professor-mugallymlary ýörite düzülen meýilnama esasynda ulgamlaýyn okuw, ylmy, terbiýeçilik çäreleriniň toplumyny alyp bararlar, ony öz işlerinde baş ýörelgä öwrerler. Hususan-da, birinjiden, türkmen diplomatiýasynyň milli mekdebiniň talyplarynyň aýratyn watansöýüjilik we ynsanperwerlik ruhunda terbiýelenmegine, ýokary okuw jaýynda wagyz-nesihat işleriniň yzygiderli geçirilmegine aýratyn üns berler. Taryhy, medeniýeti öwreniş we dil derslerinde türkmen halkynyň milli gymmatlyklarynyň hemmetaraplaýyn açylyp görkezilmegine aýratyn ähmiýet bermegi öz borjumyz hasaplaýarys. Şol sanda talyplarda agzybirlik we jebislik duýgularynyň has mäkäm ösmegine itergi berjek çäreler işjeň geçiriler. Hormatly Prezidentimiziň taryhy çykyşynda nygtalan möhüm ugurlar boýunça ylmy işleri we makalalary ýurdumyzda hem-de halkara derejede neşir etmek tejribesi ösdüriler. Ikinjiden, bu ugurda talyplaryň döredijilik işlerini işjeňleşdirmek, olaryň höwesini artdyrmak maksady bilen, talyplary ylmy-döredijilik işlerine has işjeň çekmek dowam etdiriler. Talyplar bilen ýörite dersleriň geçilmegi ýa-da ugurdaş gurnaklaryň açylmagy görnüşinde terbiýeçilik maksatly özara hereketleri işjeňleşdireris. Üçünjiden, bütin dünýäde biziň ýurdumyza mynasyp wekilçilik etmäge ukyply, öz işiniň hakyky ussatlaryny taýýarlamak maksady bilen, diplomatiýanyň milli mekdebinde bilim bermek we hünär öwretmek üçin häzirki zaman innowasion we sanly bilim tehnologiýalaryny giňden ornaşdyrmak işi dowam etdiriler. Şeýle hem talyplaryň döwletimiziň taryhyny, medeniýetini, sungatyny we milli gymmatlyklaryny gowy bilmeklerini, dünýäniň öňdebaryjy tejribelerinden baş çykarmaklaryny gazanmak üçin dersler boýunça iş maksatnamalaryna zerur bolan özgertmeleri, üýtgetmeleri girizmek göz öňünde tutular.

Pursatdan peýdalanyp, Bitarap Türkmenistanyň halkara abraýyny berkitmäge goşant goşjak halkaraçy hünärmenleri taýýarlamaga berýän goldawy üçin Gahryman Arkadagymyza tüýs ýürekden sagbolsun aýdýarys. Hormatly Prezidentimiziň jany sag, belent başy aman, tutumly işleri hemişe rowaç bolsun!

Jumamyrat GURBANGELDIÝEW,

Türkmenistanyň Daşary işler ministrliginiň Halkara gatnaşyklary institutynyň rektory.

Düýn Türkmenistanyň Döwlet medeniýet merkeziniň Mukamlar köşgünde hormatly Prezidentimiziň 1-nji sentýabrda bellenilen Bilimler we talyp ýaşlar güni mynasybetli ýurdumyzyň ýaşlary bilen geçiren umumy okuw sapagyna bagyşlanyp, hoşallyk maslahaty geçirildi. Medeniýet ulgamynyň işgärleriniň, degişli ýokary okuw mekdepleriniň talyp ýaşlarynyň gatnaşmagynda geçirilen maslahatyň dowamynda edilen çykyşlarda eziz Diýarymyzda ylymly, bilimli, sagdyn ruhly ýaşlary ýüze çykarmak, olary döwlet tarapyndan goldamak ugrunda durmuşa geçirilýän beýik işler, şeýle-de döwlet Baştutanymyzyň ýaşlara beren atalyk pentleriniň many-mazmuny, ähmiýeti baradaky buýsançly gürrüňlere giň orun berildi.

Ýurdumyz durmuş-ykdysady we ruhy-medeni taýdan belent sepgitleri nazarlap, öňe barýar. Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe taryhy pursatlaryň, belent ösüşleriň, oňyn özgertmeleriň şaýady bolýan halkymyz bolçulygyň, eşretli durmuşyň hözirini görüp, ajaýyp döwrümize buýsanyp ýaşaýar. Hormatly Prezidentimiziň parasatly baştutanlygynda, ýurdumyzyň has-da gülläp ösmegi, halkymyzyň abadan we asuda durmuşda ýaşamagy ugrunda amala aşyrylýan giň gerimli işler bagtyýar ildeşlerimizde çäksiz buýsanç döredýär.

Her bir döwrüň öz öňe sürýän ruhy taglymaty bolýar. Şol ruhy taglymat hem döwrüň döredijilikli güýji bolup giň halk köpçüligini, ýaş nesli Watany has-da kuwwatlandyrmagyň hatyrasyna täze üstünlikleri gazanmaga ruhlandyrýar. Dünýä giňişliginde ählumumy durnukly ösüşi üpjün etmäge gönükdirilen beýik başlangyçlar bilen öňe çykan hormatly Prezidentimiziň ýaýbaňlandyrýan taglymaty halkymyzyň ähli ruhy gymmatlyklary bilen aýrylmaz baglanyşyklydyr. Ägirt uly ruhy köke-direge daýanýan ösüş ýolumyz Watanymyzy özgertmek ugrunda Garaşsyzlyk ýyllary içinde gazanan üstünliklerimize esaslanýar.

Geçen gysga döwrüň içinde Gahryman Arkadagymyzyň bilim ulgamyny döwrebap ösdürmek, ýaş nesliň bilim derejesini ýokarlandyrmak, häzirki zaman kompýuter tehnologiýalaryndan doly baş çykarýan ýaş hünärmenleri taýýarlamak ugrunda amala aşyrýan giň gerimli işleri özüniň oňyn netijesini berýär. Ýurdumyzda bilim özgertmesini çalt we netijeli durmuşa geçirmek üçin, dünýä ülňülerine laýyk gelýän döwrebap multimedia tehnologiýalary bilen üpjün edilen çagalar baglary, orta we ýokary okuw mekdepleri guruldy. Bu bolsa ýurdumyzda bagtyýar nesilleriň döwrebap bilim almaklary ugrunda milli Liderimiziň durmuşa geçirýän beýik işleriniň rowaçlyklara beslenýändigine şaýatlyk edýär.

Hoşallyk maslahatynyň ahyrynda oňa gatnaşyjylar hormatly Prezidentimiziň adyna Ýüzlenme kabul edip, güneşli Diýarymyzy bagtyýar nesilleriň iň arzyly arzuwdyr islegleriniň hasyl bolýan mekanyna öwren Gahryman Arkadagymyzyň janynyň sag, ömrüniň uzak bolmagyny arzuw etdiler.

(Ýörite habarçymyz).

Adamyň durmuş-ykdysady hukuklaryna degişli bolan, esasy konstitusion hukuklaryň biri hasaplanýan zähmete bolan hukuk barada gürrüňden öňinçä, zähmetiň adamyň we jemgyýetiň durmuşynda ähmiýeti barada aýtmak ýerlikli bolar. Islendik jemgyýetiň maddy binýadyny adamyň zähmeti, işi emele getirýär. Şol bir wagtyň özünde zähmet adamy kämilleşdirýär we özgerdýär. Möhüm oýlap tapyşlar, jemgyýetiň ylmy-tehniki ösüşiniň ählisi ynsanyň akyl işjeňliginiň we fiziki zähmetiniň netijesidir.

Zähmet adamzat jemgyýetiniň barlygynyň baş şertidir. Ylmy edebiýatlarda käbir alymlaryň bellemegine görä, zähmet, ilki bilen, adamyň we tebigatyň arasynda bolup geçýän ösüşiň barşydyr. Zähmet diňe bir adamyň tebigata edýän täsiri bolman, önümçiligiň barşynda adam öz başarnyklaryna akyl ýetirýär we ony kämilleşdirýär. Zähmet gatnaşyklaryna girmek bilen, adamyň akyl we fiziki işjeňligi artýar, ol jemgyýetiň işjeň düzüminiň bir bölegine öwrülýär.

Adam öz zähmeti arkaly durmuş-ykdysady hem-de ruhy isleglerini kanagatlandyrýar. Zähmet jemgyýetiň durnukly ösüşini, bolelin ýaşaýşyny kesgitleýär. Hormatly Prezidentimiziň nygtaýşy ýaly, zähmet raýatlarymyz üçin ussatlygyň we jemgyýetde özüňi ykrar etdirmegiň hakyky mekdebidir, maşgalanyň bolelin, abadan durmuşda ýaşamagynyň çeşmesidir. Şeýlelikde, zähmete hukuk esasy we iň möhüm adam hukuklarynyň biri hökmünde ilkinji gezek Adam hukuklarynyň ählumumy Jarnamasynda (1948 ý.), soňra Ykdysady, durmuş we medeni hukuklar barada halkara Ylalaşykda (1966 ý.) ykrar edildi. Türkmenistan dünýäniň hukuk giňişligine goşulmak bilen, adam hukuklary, şol sanda zähmet hukuklary ulgamynda halkara şertnamalar boýunça borçnamalary öz üstüne aldy. Halkara zähmet guramasynyň bu ulgamda esas goýujy 10-dan gowrak konwensiýasyna goşuldy. Häzirki wagtda bu konwensiýalaryň kadalary ýurdumyzyň zähmet kanunçylygyna ornaşdyrylýar we kadalaşdyryjy hukuk namalary taýýarlananda, olardan ugur alynýar. Zähmeti guramagyň hem-de goramagyň hukuk esaslaryny döretmek we kämilleşdirmek arkaly zähmet kanunçylygyny emele getirmegiň, ösdürmegiň ýolunda amal edilýän işler her bir raýatyň mynasyp, öndürijilikli zähmet çekmegine ýardam edýär. Ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Prezident maksatnamasynda iş, durmuş üpjünçiligi çygrynda kanunçylygyň kämilleşdirilmegi, ilaty durmuş taýdan goramagyň ulgamyna täze usullaryň girizilmegi göz öňünde tutulýar. Zähmet bilen baglanyşykly ulgamy dolandyrmagyň täze ugurlaryny döretmek, zähmeti goramak, halkara guramalar bilen hyzmatdaşlygy ösdürmek ýaly, ulgamlaýyn meseleleriň üstünde işlemek barada hem aýdylýar.

Türkmenistanyň Konstitusiýasynyň 49-njy maddasynda her bir adamyň zähmete, öz islegine görä hünär, kär we iş ýerini saýlap almaga, zähmetiň sagdyn we howpsuz şertlerine hukugy ykrar edilýär. Bu kadalar zähmete hukugyň esasy düzüji böleklerini emele getirýär. Bu kada Türkmenistanyň Zähmet kodeksi, «Ilatyň iş bilen üpjünçiligi hakynda» Türkmenistanyň Kanuny, şeýle hem beýleki kadalaşdyryjy hukuk namalary arkaly giňeldilýär we üpjün edilýär. Zähmet kanunçylygynda yglan edilen raýatlaryň zähmete hukuklarynyň kepillendirmeleri bilen birlikde «Ilatyň iş bilen üpjünçiligi hakynda» Kanunda käriňi, kesp-kär görnüşiňi, iş ýeriňi öz garaýşyň boýunça erkin saýlamak, sagdyn, howpsuz zähmet şertleriniň döredilmegi, kär, iş edinmekde we zähmetiň mukdaryna, hiline laýyk gelýän derejede höweslendirmek, gulluk boýunça ýokary çekilmek babatda her kime deň hukuklaryň, mümkinçilikleriň üpjün edilmeginiň döwlet tarapyndan kepillendirilýändigi bellenýär.

Ýokarda agzalan Kanunda raýatlaryň kemsitmeleriň islendik görnüşinden, işe kabul etmekden esassyz ýüz öwürmelerden, bikanun işden çykarylmadan, zähmet şertnamasynyň bes edilmeginden, işsizlikden goralmagy; işsizleriň we iş gözleýänleriň hünär ýa gaýtadan taýýarlygyna, hünäriň ýokarlandyrylmagyna ýardam edilmegi ýaly döwlet kepillikleriniň göz öňünde tutulmagy adamlaryň zähmet çekmäge hukuklarynyň durmuşa geçirilmeginiň kanunçylyk esasy bolup çykyş edýär.

Türkmenistanyň zähmet kanunçylygy döwrüň talabyny hem-de adamyň we raýatyň bähbidini nazara alyp kämilleşdirilýär. Her bir adamyň döredijilik, intellektual mümkinçiliklerini durmuşa geçirmek, zähmeti guramak, onuň netijeliligini gazanmak, hünärmenleriň hünär ussatlygyny ýokarlandyrmak zähmet çygryndaky gatnaşyklaryň möhüm düzüm bölegini emele getirýär. Şu nukdaýnazardan, işgär işe kabul edilende, wezipe borçlary hakynda düzgünnamada bildirilýän talaplardan ugur almak hökman bolup durýar.

Işgäriň bellenilen tertipde we şertlerde zähmet şertnamasyny baglaşmaga, ony üýtgetmäge, ýatyrmaga, şertnamada şertlendirilen işiň özüne berilmegini talap etmäge, zähmeti guramagyň, tehniki howpsuzlygyň döwlet ülňülerinde göz öňünde tutulan şertlere, sanitariýanyň, arassaçylygyň, köpçülikleýin şertnamanyň talaplaryna laýyk gelýän iş ornuna hukuklary göz öňünde tutulýar. Şunda işgäriň deň gymmaty bolan zähmet üçin deň töleg, öz kärine, hünär derejesine, zähmetiň çylşyrymlylygyna, ýerine ýetirilen işiň mukdaryna we hiline laýyklykda zähmet hakyny doly möçberde almaga haky bardyr. Zähmet hakynyň Türkmenistanyň kanunçylygy bilen bellenen hakyň iň az möçberinden pes bolmaly däldigi baradaky kadalar her işgäriň zähmet haky babatdaky hukuklary kepillendirilende, esas goýujy ygtybarly hukuk binýady bolup hyzmat edýär. Bular bilen birlikde işgärleriň aýry-aýry kärler, toparlar üçin iş wagtynyň dowamlylygyny, gysgaldylan wagtyny bellemek, hepdelik dynç günlerini, işlenmeýän baýramçylyk, hatyra günlerini, şeýle hem her ýylky hak tölenilýän esasy we goşmaça rugsatlary bermek bilen üpjün edilýän dynç alşa; hünär taýýarlygyna, gaýtadan taýýarlygy, hünäri ýokarlandyryşy geçmäge; ylmy-intellektual eýeçilige, rasionalizatorçylyk ýa-da oýlap tapyjylyk üçin awtorlyga, awtorlyk hukuklary üçin sylaga hukuklary işgäriň öndürijilikli, döredijilikli işlemegine şert döredýär.

Işgäriň agzalan hukuklary bilen bir hatarda, öz wezipe borçlaryna laýyklykda, zähmet düzgün-nyzamyny we beýleki zerur talaplary ýerine ýetirmegi bilen baglanyşykly resminamalar hem hereket edýär. Ýurdumyzda zähmet ulgamynda raýatlaryň konstitusion hukugynyň ilatyň iş bilen üpjünçiligini kämilleşdirmek arkaly amala aşyrylmagy möhüm wezipeleriň hatarynda durýar. «Ilatyň iş bilen üpjünçiligi hakynda» Türkmenistanyň Kanunynyň 13-nji maddasynda her bir adamyň iş ýerini erkin saýlap almaga we işe ýerleşmäge hukugynyň işe ýerleşmekde iş berijä göni ýüz tutulmagy ýa-da iş bilen üpjünçilik gulluklarynyň ýardamy arkaly ýa-da kanunçylyga laýyklykda işe ýerleşdirmek bilen meşgullanýan hususy telekeçileriň, ýuridik şahslaryň ýardamy bilen durmuşa geçirip bilýändigi esasy hukuklaryň biri hökmünde beýan edilýär.

Bazar ykdysadyýeti şertlerinde işgärleriň zähmetiniň hiline, olaryň hünär derejesine talaplar ýokarlanýar. Önümçilikde ulanylýan tehnologiýalara laýyklykda, dürli hünärdäki işçiler gerek bolýar. Şu nukdaýnazardan, işgärleriň ýörite biliminiň we ýokary hünär taýýarlygynyň, umumy medeniýetiniň bolmagy zähmet öndürijiliginiň ýokarlanmagynyň möhüm şerti bolup durýar. Umuman aýdanymyzda, ähli ugurlar boýunça düýpli döwrebaplaşmak ýoly bilen barha öňe barýan döwletimizde dürli pudaklarda zähmet çekjek kämil hünärmenleri taýýarlamak, olary döredijilik mümkinçiliklerini doly açmaga ýardam etjek iş orunlary bilen üpjün etmek üçin düýpli özgertmeler amala aşyrylýar. Ýurdumyzyň ösüşlerine goşant goşýan, il bähbidine gönükdirilýän bu özgertmeler elmydama üstünliklere beslensin!

Merjen BORJAKOWA,

Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisiniň Durmuş syýasaty baradaky komitetiniň hünärmeni.

Aşgabat, 12-nji awgust (TDH). Şu gün paýtagtymyzdaky ýurdumyzyň Içeri işler ministrliginiň Mälikguly Berdimuhamedow adyndaky 1001-nji harby bölüminde «Merdanalyk mekdebi» ady bilen dabaraly çäre geçirildi. Ol içeri işler edaralarynyň hormatly weterany, Türkmenistanyň Prezidenti, ýurdumyzyň Ýaragly Güýçleriniň Belent Serkerdebaşysy goşun generaly Gurbanguly Berdimuhamedowyň mähriban kyblasy Mälikguly Berdimuhamedowyň nusgalyk ömür ýoluna bagyşlandy.

Oňa ýurdumyzyň harby we hukuk goraýjy edaralarynyň harby gullukçylary we işgärleri, harby ýokary okuw mekdepleriniň talyplary, Içeri işler edaralarynyň weteranlary, köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň wekilleri, görnükli ýazyjylar hem-de ugurdaş düzümleriň döredijilik toparlary gatnaşdylar.

Dabara gatnaşyjylar çykyşlarynda Mälikguly aganyň manyly ömür ýolunyň öz halkyňa we mähriban Watanyňa päk ýürekden gulluk etmegiň, watansöýüjiligiň, ynsanperwerligiň we belent adamkärçiligiň mizemez nusgasy bolup durýandygyny nygtadylar.

Çagalygy urşuň ýowuz ýyllaryna gabat gelen Mälikguly Berdimuhamedow üç sany ýörite, iki sany hem ýokary bilimiň eýesi bolmak bilen, durmuş basgançaklarynyň barysynda jan aýaman, hünär ussatlygy bilen zähmet çekdi. Ol nirede okasa-da, özüniň ýiti ukybyny, ýatkeşligini görkezdi. Täze bilimleri ele almak bilen, ol öz dünýägaraýşyny kämilleşdirdi.

Alan bilimleri milli Liderimiziň kyblasyna IIM-niň bölümleriniň şahsy düzüminiň arasynda syýasy-terbiýeçilik hem-de wagyz-düşündiriş işlerini dogry meýilleşdirmäge we jogapkärli alyp barmaga, düzgün-nyzamy pugtalandyryp, bu işi diňe bir wezipe borjy boýunça däl, eýsem, jemgyýetçilik başlangyçlarynda hem ýerine ýetirmäge kömek etdi.

Çykyşlaryň barşynda Mälikguly aganyň işlän döwründe özüni işine ussat, tertip-düzgünli, ýokary ahlakly, özüne we garamagyndakylara örän talabediji serkerde hökmünde tanadandygy, gulluk borçlaryny ýerine ýetirmäge — jenaýatçylygyň öňüni almaga, onuň üstüni açmaga aýratyn üns berendigi nygtaldy.

Şoňa görä-de, Mälikguly Berdimuhamedow gulluk döwründe ak ýürekli gulluk edendigi, jenaýatçylygyň garşysyna göreşmekde hem-de jemgyýetçilik tertibini üpjün etmekde gazanan üstünlikleri üçin birnäçe Hormat hatlaryna, döşe dakylýan nyşanlara we köp sanly medallara mynasyp boldy.

Bu sylaglar Mälikguly Berdimuhamedowyň Içeri işler ministrliginiň düzüminde päk ýürekli, birkemsiz gullugynyň aýdyň nyşanyna öwrüldi. Tabşyrylan işe onuň jogapkärli çemeleşmegi, harby kasama wepalylygy we öňde goýlan maksatlara ýetmek ugrunda görkezen uly tagallalary ýaş harby gullukçylar üçin uly görelde we nusgalyk mekdebidir.

1982-nji ýylda podpolkownik harby derejesi bilen hormatly dynç alşa çykyp, Mälikguly aga ençeme ýyllaryň dowamynda mugallym bolup zähmet çekip, ýaşlara bilim we terbiýe berdi. Bular barada buýsanç bilen çykyş edip, çärä gatnaşyjylar hormatly Prezidentimiziň kyblasynyň şöhratly ömür ýolunyň hemişe hakyky watançylygyň we mähriban halkyňa päk ýürekden gulluk etmegiň nusgasy boljakdygyny aýratyn bellediler.

Dabaranyň çäklerinde watansöýüjilik, kasama wepaly bolmak baradaky goşgular, aýdymlar ýaňlanyp, “Arkadagyň mert pederi”, “Göreldämiz Arkadagyň kyblasy” diýen aýdym-sazly çykyş bilen sazlaşykly utgaşdy.

“Merdanalyk mekdebi” atly edebi-sazly kompozisiýanyň ýerine ýetirilmegi bolsa Watanyna ömür örküni baglan, gaýratlylygyň belent nusgasyny şu günki we geljekki nesillere ebedi miras goýan, beýik ynsan — Mälikguly Berdimuhamedowyň öz ýurdunyň hakyky watançysydygyny hem-de raýatydygyny açyp görkezdi.

Çykyş edenler Türkmenistanyň Prezidenti, ýurdumyzyň Ýaragly Güýçleriniň Belent Serkerdebaşysy Gurbanguly Berdimuhamedow özüniň «Mert ýigitler gaýrat üçin dogulýar» atly kitabynda il-ulsumyzyň arzuwynyň parahatçylyk hem asudalykdygyny, şol asudalygy üpjün etmegiň köp babatda Içeri işler ministrliginiň üstüne ýüklenendigini nygtaýar diýip bellediler.

Milli Liderimiziň kitabynda beýan edilişi ýaly, bu gullugyň işi özüne örän ýakyn, sebäbi hormatly Prezidentimiz Türkmenistanyň içeri işler edaralarynyň gullukçysynyň maşgalasynda terbiýelendi.

Hakykatdan-da, hormatly Belent Serkerdebaşymyzyň her bir işde görkezýän belent göreldesi mähriban kyblasynyň baý durmuş we zähmet tejribesiniň, asylly maşgala terbiýesiniň netijesidir. Şol maşgalada terbiýelenen ogul bu günki günde halkyň ykbalyny gerdenine aldy we mähriban halkynyň eşretli, abadan durmuşda ýaşamagy üçin ähli tagallalary edýär.

Türkmen halkynda: «Her bir perzent üçin pederiniň ömür ýoly hemişe görelde bolýar» diýilýär. Bu düşünje milli Liderimiziň maşgalasynda hem arkama-arka dowam edip gelýär diýlip, çykyşlarda nygtaldy.

1001-nji harby bölüme Mälikguly Berdimuhamedowyň adynyň dakylmagy manyly ähli ömrüni halkyna we mähriban Watanyna bagyş eden ajaýyp adama goýulýan belent hormatyň nyşanydyr. Munuň özi içeri işler edaralarynyň işgärleriniň kalbynda buýsanç duýgularyny döretdi.

Watanyň wepaly ogly Mälikguly Berdimuhamedow, onuň durmuşda we zähmetde görkezen gahrymançylygy hakyndaky ýatlamalar biziň ýüreklerimizde ebedilik galar.

Mälikguly Berdimuhamedowyň sözlerine döredilen “Köp ekeliň dänäni!” diýen aýdym, şeýle hem ýerine ýetirilen “Rowaçlyga ak ýollaryň, Arkadag”, “Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany” diýen aýdymlar hem-de “Eziz Arkadag” diýen edebi-sazly kompozisiýa munuň şeýlediginiň subutnamasy boldy.

Dabara gatnaşyjylar Türkmenistanyň Prezidenti, Türkmenistanyň Ýaragly Güýçleriniň Belent Serkerdebaşysy goşun generaly Gurbanguly Berdimuhamedowyň adyna Ýüzlenme kabul etdiler.

Şeýle hem 1001-nji harby bölümde Mälikguly Berdimuhamedowyň ýadygärligine, şeýle hem Ahal welaýatynyň Gökdepe etrabynyň Yzgant şäherçesindäki 27-nji orta mekdepde döwlet Baştutanymyzyň atasy Berdimuhamet Annaýewiň ýadygärligine gül desseleri goýuldy.

Çagalar baradaky hemmetaraplaýyn alada, olaryň beden hem-de ruhy taýdan sagdyn ösüp ýetişmekleri üçin amatly şertleri döretmek, ýaş türkmenistanlylaryň bilime, saglygy goraýşa bolan hukuklaryny üpjün etmek we beýleki köp sanly aladalar hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň amala aşyrýan durmuş maksatly syýasatynyň möhüm ugry bolup durýar.

Çagalaryň abadan hem-de bagtyýar durmuşyna gönükdirilen tagallalar, ilki bilen, Watanymyzyň geljekki ykbaly, onuň mynasyp hem-de nurana ertiri üçin döwlet Baştutanymyzyň belent jogapkärçiliginden gelip çykýar. Milli Liderimiziň hemişe nygtaýşy ýaly, ýaş nesil hakyndaky alada, bar bolan mümkinçilikleri ýüze çykarmak üçin başlangyç şertleri döretmek häzirki zaman türkmen jemgyýetiniň durmuş hem-de ruhy sagdynlygyny, onuň ruhy-ahlak ýörelgeleriniň dowamatlylygyny kesgitleýär.

Halkymyzyň häsiýetiniň, dünýägaraýşynyň sütünleriniň biri ilatyň goldawa has mätäçlerine durmuş taýdan goldaw bermek bolupdy we ol şeýledigine-de galýar. Häzirki wagtda bu ynsanperwer däp çaganyň kanuny bähbitlerini üpjün etmegiň we goramagyň hukuk kepilliginiň toplumlaryny, şonuň ýaly-da, ýetim çagalaryň jemgyýetde öz ornuny tapmaga, olary özbaşdak durmuşa taýýarlamaga gönükdirilen ykdysady we anyk ugurly çäreleri öz içine alýar.

Mälim bolşy ýaly, hormatly Prezidentimiziň Kararyna laýyklykda, Berkarar döwletiň bagtyýarlyk döwründe ösüp gelýän ýaş nesilleri durmuş taýdan goldamak, howandarlyga mätäç çagalaryň saglygynyň dikeldilmegine ýardam bermek, olaryň bagtyýar durmuşda ýaşamagy hem-de olarda belent ynsanperwerlik häsiýetleriniň kemala gelmegi üçin amatly şertleri döretmek maksady bilen, şu ýylyň mart aýynda ýörite Haýyr-sahawat gaznasy döredildi.

Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisiniň karary bilen, Gurbanguly Berdimuhamedowyň ady dakylan Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça Haýyr-sahawat gaznasynyň döredilen gününden bäri köp wagt geçmedik hem bolsa, eýýäm giň möçberli, netijeli işler durmuşa geçirilýär. Golaýda Balkan, Daşoguz we Lebap welaýatlarynyň etrap hem-de şäher hassahanalarynyň çagalar bölümleri üçin täze, döwrebap enjamlar bilen üpjün edilen “Tiz kömek” awtoulaglarynyň berilmegi munuň aýdyň mysalydyr. Ýörite ulaglaryň açarlaryny bu sebitlere iş sapary wagtynda döwlet Baştutanymyzyň hut özi gowşurdy.

Milli Liderimiziň baştutanlygynda häzirki wagtda ýurdumyzda çagalaryň saglygyny goraýyş ulgamyny ýokary hünärli hünärmenler, halkara talaplara laýyk gelýän lukmançylyk enjamlary bilen üpjün etmek, ýurdumyzyň saglygy goraýyş ulgamynyň maddy-enjamlaýyn binýadyny üznüksiz pugtalandyrmak hem-de ilata edilýän lukmançylyk hyzmatynyň hilini ýokarlandyrmak boýunça yzygiderli işler alnyp barylýar. Şunuň bilen baglylykda, hormatly Prezidentimiz paýtagtymyzdaky we welaýatlardaky degişli lukmançylyk edaralarynda howandarlyga mätäç näsag çagalara dürli operasiýa bejergilerini geçirmek üçin Haýyr-sahawat gaznasyndan serişde bölüp bermek hakynda Çözgüt kabul etdi.

Bejergi alýan ýaş çagalaryň hem-de saglygy goraýyş ulgamynyň işgärleriniň adyndan milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedowa döwletimiziň baş baýlygy we guwanjy bolan ýaş raýatlaryň saglygy hem-de abadançylygy baradaky ýadawsyz aladasy üçin tüýs ýürekden hoşallyk beýan edildi.

(TDH).

Aşgabat, 27-nji iýun (TDH). Şu gün hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Köpetdagyň etegindäki gözel künjekleriň birinde ýerleşýän Türkmenistanyň Prezidentiniň Ahalteke atçylyk toplumynda bolup, ynsan gylykly bedewleri bilen didarlaşdy.

Bu ýerde döwlet Baştutanymyz şu ýyl Türkmen bedewiniň milli baýramy hem-de Aşgabat şäheriniň esaslandyrylmagynyň 140 ýyllygy mynasybetli guralan dabaranyň çäklerinde paýtagtymyzyň ilatynyň adyndan milli Liderimize sowgat berlen, Akşäher atly bedew bilen didarlaşdy.

Döwlet Baştutanymyz Akpata bilen Damana atly bedewleriň nesli bolan, 2019-njy ýylda doglan Akşäher bilen birsellem gezim etdi. Şöhratly Eýeberdi Telekäniň nesil ugruna degişli bu bedewiň beden gurluşy, onuň gözelligi ahalteke bedewlerine mahsus görkezijilere doly laýyk gelýär.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Akşäher atly bedew bilen gezelenji tamamlap, bu ýerde idedilýän Hanbeg atly bedewiň ýanyna geldi. Hanbegler we Okgyz atly bedewleriň neslinden bolan ajaýyp at meşhur Gaplaňyň ugruna degişlidir.

Milli Liderimiz Hanbegi eýerläp, ony çapuw ýodasyna çykardy we bedewi maýdalyna sürdi. Bedewiň hem-de çapyksuwaryň hereketiniň sazlaşygy ynsan bilen bedewiň aýrylmaz ruhy arabaglanyşygyny alamatlandyrýar.

Halkymyzyň buýsanjyna öwrülen ahalteke bedewleri milli toý-baýramlaryň baş bezegi bolup durýar. Türkmenistanyň ösüşleriň we beýik ýeňişleriň belentliklerine tarap batly gadamlary bedew badyna meňzedilýär. Ata-babalarymyzyň tutanýerli zähmeti bilen mukaddes türkmen topragynda ýetişdirilen we ajaýyplygy, syratlylygy hem-de ýyndamlygy bilen şan-şöhrata eýe bolan behişdi bedewler halkymyzyň milli gymmatlygydyr, Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwrüniň toý-baýramlarynyň gelşigidir.

Häzir ýurdumyzda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň baştutanlygynda atçylygy ösdürmek we ahalteke bedewleriniň tutuş dünýädäki şan-şöhratyny artdyrmak boýunça netijeli çäreler geçirilýär. Atçylyk pudagyny ylmy taýdan ösdürmek, bu ugurdaky amala aşyrylýan işleri yzygiderli kämilleşdirmek üçin niýetlenen döwrebap atçylyk-sport toplumlaryny gurmak meselelerine aýratyn ähmiýet berilýär.

Bu gün Diýarymyzyň dürli künjeklerinde hereket edýän atçylyk toplumlarynda, aýlawlarda zähmet çekýän ussat seýisler, yhlasly atbakarlar ganatly bedewlerimiziň şöhratly taryhynyň döwrebap derejede dowam etdirilmegine saldamly goşant goşýarlar. Munuň özi milli atşynaslyk däpleriniň gadymy ýörelgeleriniň häzirki zamanyň ruhuna laýyklykda ösdürilýändiginiň aýdyň beýanydyr.

Arassa ganly ahalteke bedewlerini köpeltmäge, bu tohumy kämilleşdirmäge hem-de ajaýyp tohumçylyk häsiýetlerini ösdürmäge ýöriteleşdirilen dürli ýurtlaryň atşynaslarynyň duşuşyklary hem-de özara gatnaşyklary üçin netijeli gurama öwrülen Halkara ahalteke atçylyk assosiasiýasynyň giň gerimli işi behişdi bedewleriň tutuş dünýäde şan-şöhratyny artdyrmaga ýardam edýär.

Bu gün ýurdumyzda atçylyk pudagynyň okgunly ösdürilmegine itergi bermäge, at çapyşyklarynda, atly sportuň dürli görnüşleri boýunça ýaryşlarda, hususan-da, konkur hem-de at üstündäki milli oýunlar boýunça bäsleşiklerde üstünlikli çykyş etmäge ukyply türgenleri taýýarlamaga uly üns berilýär. Bu bolsa milli atşynaslyk däpleriniň döwrebap derejede ösdürilmegini şertlendirýär.

Taryhyň dowamynda at çapyşyklary türkmen halkynyň durmuşynda möhüm orun eýeleýän baýramçylyk dabaralarynyň, şanly toýlaryň ýaraşygydyr. Bu gün pederlerimizden miras galan asylly atşynaslyk ýörelgeleri hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň tagallasy bilen döwrebap derejede ösdürilýär.

Asyrlaryň dowamynda türkmen seýisleri ahalteke bedewlerini kämillik derejesine ýetiripdirler we olaryň ajaýyp häsiýetlerini saklapdyrlar. Türkmen bedewleriniň ýüpek ýallary, gelşikli beden gurluşy, ýeňil hereketleri we güýç-kuwwaty yhlasly seýisleriň, halk seçgiçileriniň öz hünärlerini belent derejä ýetirendikleriniň aýdyň netijesidir.

Soňra Hanbeg öňatdy hereketine geçdi.

Bu gün at seýislemegiň milli ýörelgeleri döwrebap derejede ösdürilýär. Ahalteke bedewleriniň gözelligi, paýhasy hem-de özboluşlylygy dünýä atşynaslaryny özüne bendi edýär. Ýüzýyllyklaryň dowamynda ynsan bilen bedewiň arasynda emele gelen ruhy arabaglanyşyk häzirki wagtda türkmen atşynaslygynyň we atçylyk sportunyň ösüşiniň täze tapgyrynyň binýadyny döretdi.

Hormatly Prezidentimiz türkmen atlarynyň taryhynyň we özboluşly gylyk-häsiýetleriniň düýpli öwrenilmelidigini hem-de gadymy seýisçilik ýörelgeleriniň döwrebap ösdürilip, geljek nesillere ýetirilmelidigini aýratyn belleýär. Şoňa görä-de, türkmen seýisleri we atşynaslary behişdi bedewleriň arassa ganly tohumyny saklamak, ady rowaýata öwrülen atlary seýislemek işini kämilleşdirmek boýunça döredilen giň mümkinçiliklerden peýdalanyp, netijeli işleri durmuşa geçirýärler.

Bu gün tutuş dünýäde meşhur bolan ýelden ýüwrük ahalteke bedewleriniň şöhraty belende galdy. Ata-babalarymyz köp asyrlaryň dowamynda tutanýerli zähmeti, zehini arkaly dünýäniň dürli künjeklerinde meşhur bedewleri kemala getiripdirler hem-de olaryň arassa ganlylygyny saklap gelipdirler.

Behişdi bedewler okgunly ösýän Garaşsyz Watanymyzyň özboluşly nyşanydyr. Ahalteke bedewleriniň dünýä atçylyk sportunda geçen şöhratly ýoluny mynasyp dowam etmek hem-de başarnyklaryny doly açmak üçin täze mümkinçilikler döredilýär. Bedewleriň tebigy gözelligi, çalasynlygy, wepadarlygy, ösen aň-paýhasy hem-de aýratyn başarnyklary köp asyrlaryň dowamynda şahyrlar we suratkeşler üçin ylham çeşmesi boldy.

Milli Liderimiziň başlangyjy bilen her ýylyň aprel aýynyň soňky ýekşenbesinde Türkmen bedewiniň milli baýramynyň “Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany” şygary astynda geçýän ýylda Türkmen alabaýynyň baýramy bilen bilelikde bellenilmegi şöhratly pederlerimiziň dünýä beren milli gymmatlyklarynyň ähmiýetiniň ýokarydygyny we oňa ýurdumyzda uly baha berilýändigini alamatlandyrýar.

Ady rowaýata öwrülen ahalteke bedewleriniň watanynda atçylyk pudagynyň we atçylyk sportunyň ösdürilmegi ugrunda hormatly Prezidentimiziň baştutanlygynda giň möçberli işler durmuşa geçirilýär. Bu bolsa türkmen bedewleriniň dünýä ýüzündäki abraýynyň hem-de şöhratynyň belende galmagynyň baş şertini emele getirýär. Soňky ýyllarda ahalteke bedewleri halkara derejede geçirilýän bäsleşiklere gatnaşyp, baýrakly orunlara mynasyp bolýarlar. Munuň özi döwlet Baştutanymyzyň ýolbaşçylygynda atçylyk sportuny ösdürmek boýunça edilýän tagallalaryň oňyn netije berýändiginiň aýdyň beýanydyr.

Şeýlelikde, milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň yzygiderli tagallalary netijesinde asyrlaryň we nesilleriň arabaglanyşygyny özünde jemleýän milli ýörelgeler giňden wagyz edilýär. Bu bolsa nusgalyk derejä göterilen milli ýörelgelerimiziň dowamata atarylmagyna giň ýol açýar.

Öz bilim-düşünjesini artdyrmak bilen, Berdimuhamet köp okaýardy. Çeper eserlerden, aýratyn hem türkmen nusgawy şahyry Magtymguly Pyragynyň döredijiligi onuň ruhy başdan geçirmelerine saz gelýärdi. Şahyryň goşgularynyň köpüsini ýatdan bilýärdi. Olary okuwçylara, obadaşlaryna okap, aýdyp bererdi.

* * *

Häzir bolsa — frontda ol özüne iň ýakyn bolan, ýöne şu pursat özünden gaty uzakda bolan dogan-garyndaşlaryny ýatlady. «Gadryň bilen ülpetiňden aýrylma» diýip, Magtymguly nähili rast aýdypdyr!..

* * *

Berdimuhamet mugallym beýik akyldar Magtymguly Pyragynyň: «Tälim beren ussadyňdan aýrylma» diýen dana sözlerini ýatsa-tursa ýadyndan çykaranok. Şonuň üçin-de okuw prosesinde mugallymyň çekýän zähmetine şeýle uly ähmiýet berýär.

* * *

... Anna aganyň «Akyl-paýhas sandyklary» hazynasy, Magtymguly Pyragynyň dürdäne goşgy setirleri oňa diýseň täsirli, ynandyryjy çykyş etmäge mümkinçilik beripdi. Ol hemmelerde uly täsir galdyrdy.

* * *

...1948-nji ýylyň 5-nji oktýabry Berdimuhamet mugallym üçin adaty iş günüdi. Bu gün ol okuwçylara Magtymgulynyň döredijiliginde Watan, il-gün, mertlik, gahrymançylyk ýaly ynsanyň ahlak esaslarynyň beýan edilişi barada düzme ýazdyrdy.

* * *

Berdimuhamet Magtymguly Pyragynyň: «Älem içre adam galmaz, at gezer» diýen sözlerini hemişe ýatda saklardy.

«Götermese döwlet guşy,
Uçup bolmaz per biläni.»

Türkmen nähili çykgynsyz ýagdaý bolanda-da, «ölüm» sözüni agzamazlyga çalyşýar. Magtymguly atamyz bu pähimi has ýönekeýleşdiripdir: «Goç ýigide toýdur-baýram, her iş gelse il biläni». «Her iş» sözüniň nämeleri aňladýandygyny aňýansyňyz.

* * *

...Obanyň ähli adamlaryny çagyrarys. Adamlara palaw çekerin, çaý çekerin. Eger isleseler, Magtymgulynyň goşgularyndan okap bererin. Goý, adamlar şatlansynlar.

* * *

Mälikgula doganlarynyň syrly ýylgyryşmalary, Magtymgulynyň «Gözel sen» atly goşgusyny içerini ýaňlandyryp okamaklarynyň hikmeti düşnükli boldy.

* * *

...Sen Magtymguludan bir goşgy bilýän bolsaň, Mälikguly

Magtymguludan otuz-kyrk goşgyny ýatdan bilýär.

* * *

...Ýok-la, men şahyr däl. Kakam: «Magtymguludan soň türkmende men şahyr diýip öňe çykmak örän kyn düşer. Onuň üçin Hudaý tarapyn bir halatly bolmaly» diýdi.

* * *

Mälikguly Nikolaýyň raýondan çykyp gidendigine biçak gynandy. Hyýalynda ol Nikolaý bilen köp-köp söhbet edipdi. Oňa Magtymguly Pyragynyň goşgularyndan okap bermekçidi. Ony gaýdyp görmejekdigine biçak gynandy.

* * *

Magtymgulynyň «Ýeldim tutuny», näme, unutdyňmy? Kakama ejizligiňi duýduryp bolmaz. Ejizlemek hem bolmaz.

* * *

Sen gaýrat edip, bulara Magtymguly atamyzyň «Ýeldim tutuny», gaýrat et-de, okap ber. Goý, bular nähili ýaşamalydygyny bilsinler.

Magtymguly PYRAGY

ZOR BOLAR

Ýagşylykda ile özün tanydan —
Alkyş alyp, derejesi zor bolar.
Ýaman bolup, ýagşylygy unudan —
Öz yzzatyn gidir, itden hor bolar.

Melul bolar myradyna ýetmedik,
Müýnli bolar Hak emrini tutmadyk,
Öz ryzkyna hiç kanagat etmedik,
Gözün diker, kişi aşyna zar bolar.

Her kim ýamanlasa deňi-duşuny,
Özi müşgil eder asan işini,
Kim dargatsa akyl bilen huşuny,
Eder işin bilmez, şermisar bolar.

Zehini keç bolar bady ýaňylan,
Biygtyýar bolar goly daňylan,
Göreşde ýykylan, jeňde ýeňilen,
Içi doly namys bilen ar bolar.

Gaýraty kem bolar gahary azyň,
Depgini pes bolar matamda sazyň,
Öýüne barsaňyz bir binyýazyň,
Göwresi gysylar, köňli dar bolar.

Kim belany satyn alsa başyna,
Reşk edip, rakyplar geçer daşyna,
Tokuş etse kim başarmaz işine,
Söwdasyndan gelebilse, är bolar.

Soňun toba etmez ýaňylyp-ýazan,
Ot ýaksaň gaýnamaz bir gury gazan,
Pähm ediň, her ýerde bir päli azan,
Ýowuz musallata sezewar bolar.

Hazana dönüpdir ömrüm ter güli,
Nazaryn pes tutar ilden, bergili,
Biykbal, ýazykly, ýaman görgüli,
Uçraş gelse, bir ýamana ýar bolar.

Öňde, yzda görseň her kes gulamyn,
Ondan aýamagyn Taňry salamyn,
Kim okap unutsa Hakyň Kelamyn,
Kyýamat gün iki gözi kör bolar.

Haly müşgil bolar köýüp-ýananyň,
Imany şikest tapar haram iýeniň,
Kastdan roza, namazyny goýanyň,
Özi kapyr, biliň, jaýy dar bolar.

Magtymguly, sözle her ne bileniň,
Özüňe kemlik bil aýtman öleniň,
Taraşlap, şaglatgyl köňle geleniň,
Senden soňkulara ýadygär bolar.

AŞGABAT, 24-nji iýun (TDH). Şu gün Türkmenistanyň DIM-niň Halkara gatnaşyklary institutynda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň “Türkmeniň döwletlilik ýörelgesi” kitabynyň italýan dilindäki neşiriniň tanyşdyrylyş dabarasy boldy.

Onlaýn görnüşde geçirilen çärä Italiýa Respublikasynyň Türkmenistandaky Adatdan daşary we Doly ygtyýarly ilçisi Luçano Galli, ýurdumyzda işleýän diplomatik missiýalaryň wekilleri, ýurdumyzyň ýokary okuw mekdepleriniň professor-mugallymlary we talyplary, köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň wekilleri gatnaşdylar.

Sanly wideoaragatnaşyk ulgamy arkaly tanyşdyrylyş dabarasyna Italiýanyň Daşary işler ministrliginiň işgärleri, Wiçensa şäheriniň meri Françesko Rukko gatnaşdylar.

Dabara gatnaşyjylar döwlet Baştutanymyzyň türkmen halkynyň köpasyrlyk däplerini, taryhy we medeni gymmatlyklaryny, gadymy rowaýatlaryň mazmunyny açyp görkezýän, biziň günlerimize gelip ýeten nakyllardan we paýhasly jümlelerden ybarat meşhur filosofik-edebi eseriniň ähmiýetini bellediler.

Milli Liderimiziň “Türkmeniň döwletlilik ýörelgesi” atly kitabynyň daşary ýurt dillerine terjime edilmegi bilen, ol köp sanly daşary ýurtly okyjylaryň arasynda meşhurlyga eýe bolýar. Azerbaýjan, gruzin, rus, türk, hytaý, ukrain, fransuz we ýapon dillerine terjime edilen neşirleriň üsti italýan diline terjime edilen neşir bilen ýetirildi. Munuň özi dünýä jemgyýetçiliginiň halkymyzyň baý taryhyna we medeniýetine uly gyzyklanma bildirýändigini alamatlandyrýar.

Kitabyň girişinde bellenilişi ýaly, Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe Garaşsyz, hemişelik Bitarap Watanymyz dünýäniň gyzyklanma bildirýän ähli döwletleri bilen özara bähbitli hyzmatdaşlygy üstünlikli ösdürýär. Munuň özi halkymyzyň köpasyrlyk durmuş tejribesiniň yzygiderli kämilleşdirilýändiginiň ýene bir aýdyň mysalydyr.

Tanyşdyrylyş çäresinde çykyş edenler hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň bu eserinde türkmen jemgyýetiniň ruhy-ahlak sütünleri baradaky gymmatly maglumatlaryň jemlenendigi, bu kitabyň milletimiziň medeni mirasynyň dowamatlygyny gorap saklamaga hem-de giňden wagyz etmäge ýardam berjekdigi baradaky pikiri beýan etdiler. Islendik halkyň medeniýetinde öz beýanyny tapýan öçmejek umumadamzat ýörelgeleri türkmenleriň däp-dessurlarynda has aýdyň ýüze çykýar. Biziň halkymyza asyllylyk, edeplilik, myhmansöýerlik, dostluk, agzybirlik we jebislik ýaly häsiýetler mahsusdyr.

Bellenilişi ýaly, italýan okyjylary türkmen halkynyň taryhy we medeniýeti, durmuş filosofiýasy, däp-dessurlary, parasatly öwüt-ündewleri baradaky öz garaýyşlaryny giňeltmäge ýene bir ajaýyp mümkinçilige eýe boldular. Bu bolsa netijeli döwletara gatnaşyklaryň mundan beýläk-de pugtalandyrylmagyna we ösdürilmegine ýardam berer.